Przewodnik - Projekt Uruchomienia Biogazowni

Przewodnik do przygotowania projektu
uruchomienia biogazowni
Przewodnik dla rolników
Author(s) : Mark Paterson et al.
Company : KTBL
Deliverable : D3.2
Report no. : BEF2-15001-EN
Version : 1.1
Status : Public
Translator(s) : Mark Paterson
Date : 29/07/2015
Manure,
Ta publikacja powstała w ramach Projektu UE “BioEnergy Farm II - Manure, the sustainable fuel for the farm”.
Projekt jest współfinansowany przez Intelligent Energy Europe Programme of the European Union. Kontrakt Nº:
IEE/13/683/SI2.675767
Author(s) : Mark Paterson et al.

Company : KTBL
Addres : Bartningstraße 49 | 64289 Darmstadt | Germany
Deliverable : D3.2
Report no. : BEF2-15001-EN
Version : 1.1
Status : Public
Translator(s) : Mark Paterson
Date : 29/07/2015
With contributions from:
 Katrin Kayser, IBBK, Germany  Franco Parola, COLDRETTI, Italy

 Stephanie Bonhomme, TRAME, France  Jan Willem Bijnagte, CCS, The Netherlands
 Edward Majewsk, FNEA, Poland  Mark Paterson, KTBL, Germany
 Marek Amrozy, NAPE, Poland  Marleen Gysen, Innovatiesteunpunt, Belgium
 Remigio Berruto, DEIAFA, Italy
Proszę o wskazanie jako źródło literaturowe:
Mark Paterson et al., Implementation Guide For Small-Scale Biogas Plants, BioEnergy Farm II Publication, KTBL,
Germany, 2015
Podziękowania: Wszystkie prawa zastrzeżone.
Ten przewodnik bazuje na opracowaniu Żadna część niniejszej publikacji nie może być
“Implementing a bioenergy plant” (D 6.2) wykonanym powielana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek
w ramach projektu UE “BioEnergy Farm”, napisanym sposób, aby mogły być wykorzystywane do celów
przez B. Castillo z Uniwersytetu w Stuttgarcie i zawiera komercyjnych bez pisemnej zgody wydawcy.
wyniki uzyskane przez wykonawców projektu Wyłączna odpowiedzialność za treść niniejszego
BioEnergy Farm II. raportu przegląd spoczywa na autorach raportu.
Raport nie musi odzwierciedlać opinii Unii
Wszystkim wykonawcom wyrażamy serdeczne Europejskiej. Komisja Europejska nie ponosi
podziękowania za ich wkład do całego projektu oraz odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie
niniejszego opracowania. raportu na podstawie zawartych w nim informacji.
Angielska wersja raportu została przetłumaczona na Celem raportu jest wsparcie dla zainteresowanych
języki: duński, holenderski, francuski, niemiecki, włoski tworzeniem mikrobiogazowni. Konsorcjum BioEnergy
i polski. Farm II i edytor raportu nie gwarantuje poprawności i
Szata graficzna: BBPROJ & CCS kompletności informacji i danych zawartych lub
opisanych w niniejszej publikacji.
Okładka: BBPROJ
www.bioenergyfarm.eu
2|
the sustainable fuel from the farm
Spis treści
Wprowadzenie 6
Projekt “BioEnergy” Farm II 7
Cel i treść przewodnika 8
1. Biogaz – wprowadzenie 10
1.1 Podstawy wytwarzania biogazu 10
1.2 Produkcja biogazu 11
1.3 Wykorzystanie biogazu 12
1.4 Wykorzystanie pofermentu 13
2. Ogólne informacje o realizacji projektu biogazowni 15
3. Idea projektu 17
3.1 Dostępność surowca 18
3.2 Wielkość i moce produkcyjne 19
3.3 Produkcja energii i zagospodarowanie odpadów 19
3.4 Oczekiwane wydatki inwestycyjne i możliwe korzyści 21
3.5 Forma organizacyjno-prawna prowadzenia biogazowni 21
3.6 Obserwacja istniejących biogazowni (raporty terenowe) 22
4. Ocena wykonalności 23
4.1 Potencjał w zakresie pozyskiwania substratu 24
4.2 Technologia biogazu 26
4.3 Odpowiednia lokalizacja 26
4.4 Ilość wytwarzanej energii i jej wykorzystanie 27
4.5 Ekonomika 28
4.6 Typ przedsiębiorstwa i rola rolnika 29
4.7 Wąskie gardła 29
5. Koncepcja projektu i biznesplan 30
|3
Manure,
5.1 Analiza SWOT 30
5.2 Biznesplan 32
6. Realizacja projektu 33
6.1 Pozwolenia 33
6.2 Finansowanie projektów bioenergetycznych 35
6.3 Zwiększenie Poparcia dla technologii biogazowych 35
6.4 Umowy 36
6.5 Procedura przetargowa 36
6.6 Budowa biogazowni i rozpoczęcie pracy 36
7. Eksploatacja biogazowni 38
7.1 Rozpoczęcie pracy 38
7.2 Podczas pracy 39
7.2.1 Proces kontroli 40
7.2.2 Konserwacja/utrzymanie 41
7.2.3 Dokumentacja 42
7.3 Bezpieczeństwo biogazowni 42
Annex 1. Ogólne informacje na temat umów 44
1.1. Umowa o budowę biogazowni 44
1.2. Zarządzanie i utrzymanie kontraktu 44
1.3. Zaopatrzenie w substrat i umowy na jego dostawę 45
1.4. Umowa na dostawy energii cieplnej 45
1.5. Umowa na dostawy biogazu 46
1.6. Umowa z właścicielem gruntów 47
1.7. Umowa na korzystanie z terenów publicznych 47
Annex 2. Listy kontrolne 48
2.1. Lista kontrolna w fazie precyzowania "pomysłu na projekt" 48
2.2. Lista kontrolna dokumentów niezbędnych do prowadzenia biogazowni 52
Annex 3. Dane i informacje dla konkretnych krajów 56
4|
3.1. Rodzaje form prawnych spółek 56
3.2. Wydawanie pozwoleń 75
3.3. Regulacje w zakresie emisji 94
3.4. Regulacjae w zakresie dotacji 102
3.5. Dalsze informacje (publikacje) 133
3.6. Adresy kontaktowe – informacje i konsulting 136
Annex 4. Referencje 143
4.1. Literatura i źródła wykorzystane w opracowaniu. 143
4.2. Literatura i źródła specyficzne dla danego kraju wykorzystane w opracowaniu 144
Annex 5. Partnerzy w projekcie 150
|5
Manure,
Wprowadzenie
Niezbędnym zadaniem w nadchodzącym czasie jest zwiększanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii celem
oszczędzania nieodnawialnych paliw kopalnych, zmniejszania emisji gazów cieplarnianych oraz ograniczania efektu
cieplarnianego. Bioenergia odgrywa w tym zakresie znaczącą kluczową rolę – również z perspektywy branży rolniczej.
Bioenergia jest neutralnym źródłem energii z punktu widzenia emisji CO 2.Jest stale odnawialna ponieważ jest
produkowana z biomasy, która stanowi naturalny magazyn energii słonecznej zakumulowanej w wyniku procesu
fotosyntezy.
Produkcja i wykorzystanie biogazu ma szczególną rolę wśród odnawialnych źródeł energii, ponieważ nadaje się do
jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Biogaz może być użyteczny jako paliwo dla środków
transportu i jako substytut gazu ziemnego. Biogaz może być stosowany w sposób elastyczny i stosunkowo łatwo go
przechowywać. Produkcja biogazu nie podlega sezonowości i wahaniom związanym z pogodą, a biogaz może być
generowany z pozostałości płodów rolnych i resztek pożniwnych. Produkcja i wykorzystanie biogazu zapewnia
korzyści środowiskowe i społeczno-ekonomiczne dla społeczeństwa jako całości, a także dla rolników
zaangażowanych w wytwarzanie biogazu. Produkcja energii z biogazu zwiększa potencjał lokalnych gospodarek,
zapewnia dodatkowe miejsca pracy na obszarach wiejskich i zwiększa siłę nabywczą ludności na poziomie
regionalnym. To poprawia standard życia i przyczynia się do rozwoju gospodarczego i społecznego [SEADI i wsp.
2008].
Obecnie trend działania przyjaznego dla środowiska i zrównoważonego rozwoju w rolnictwie, szczególnie w chowie
1
zwierząt, stają się coraz bardziej istotne. „Ślad węglowy” dla mięsa, mleka i produktów pochodnych jest wysoki w
porównaniu do żywności pochodzenia roślinnego. Jednym z głównych powodów jest emisja metanu w wyniku zimnej
fermentacji odchodów zwierzęcych. Dobrym rozwiązaniem w celu zmniejszenia emisji metanu jest produkcja biogazu
z gnojowicy i obornika w biogazowniach. Dlatego też coraz więcej rolników interesuje się wytwarzaniem biogazu co
rozwiązuje problemy z zagospodarowaniem odchodów zwierzęcych i służy ochronie klimatu poprzez inteligentne
wykorzystanie technologii biogazowej.
W większości krajów europejskich sektor produkcji biogazu rozpoczął działalność od przetwarzania nawozów
naturalnych w kombinacji z produktami roślinnymi, takimi jak kiszonka kukurydzy czy pszenicy, a także zielonek, które
mogłyby być również stosowane jako pasza dla zwierząt. Jednakże ze względu na zastrzeżenia co do przeznaczania
żywności czy paszy na cele energetyczne wykorzystanie produktów roślinnych jako dodatków do produkcji biogazu
gwałtownie maleje, jak dla przykładu w Niemczech, Belgii i Holandii.
Projekt UE "BioEnergy Farm II” – zatytułowany „Nawóz naturalny, trwałe (zrównoważone) paliwo w gospodarstwie
rolniczym” ma na celu dostarczenie praktycznych wskazówek dla rolników do produkcji biogazu w skali małych
biogazowni, służących wytwarzaniu energii, przyjaznych dla środowiska, a jednocześnie przyczyniających się do
podnoszenia dochodów rolniczych. Przewodnik został stworzony w celu wsparcia rolników zainteresowanych w
realizacji projektów produkcji biogazu w małej skali w ich gospodarstwach.
1
Ślad węglowy – całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio
przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt"[1]. Jest rodzajem śladu ekologicznego.Ślad węglowy
obejmuje emisje dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów szklarniowych (cieplarnianych)
wyrażone w ekwiwalencie CO2 [Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/ślad_węglowy].
6|
Projekt “BioEnergy” Farm II
Głównym motywem dla projektu "BioEnergy Farm II” - „Nawóz naturalny, trwałe (zrównoważone) paliwo w
gospodarstwie rolniczym” było promowanie produkcji energii odnawialnej w gospodarstwie rolniczym w małej skali,
poprzez fermentację beztlenową gnojowicy, obornika i innych pozostałości z produkcji rolniczej.
Projekt powinien przyczynić się do poprawy opinii publicznej na temat produkcji biogazu rolniczego oraz do bardziej
zrównoważonej produkcji zwierzęcej, poprzez produkcję w zamkniętym cyklu obiegu składników odżywczych,
produkcję energii na własne potrzeby (samowystarczalność energetyczna), poprawę wartości nawozowej nawozów
gospodarskich, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i odorów, a także generowanie rolniczej wartości dodanej.
Projekt opiera się na obserwacji, że mimo swoich wielu zalet, małej skali (wielkości) biogazownie rolnicze nie są jeszcze
powszechnie stosowane w rolnictwie europejskim, a ich wykorzystanie bardzo się różni pomiędzy europejskimi
państwami członkowskimi.
Projekt BioEnergy Farm II dotyczy różnorodnych zagadnień. Informuje on rolników, decydentów politycznych i innych
zainteresowanych o istniejących koncepcjach produkcji biogazu w mikro skali. Zawiera przegląd rynku, podejmuje też
próbę oszacowania potencjału instalacji biogazowych w skali mikro w Europie. Dodatkowo, oprócz instrukcji dla
projektowania i realizacji projektów produkcji biogazu, projekt będzie wspierał rolników poprzez analizy wykonalności
instalacji biogazowych w pojedynczych gospodarstwach. W ramach tych studiów wykonalności analizowane mogą być
różne sposoby wykorzystania biogazu, takie jak wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w instalacjach CHP,
dostarczanie biogazu do istniejących sieci gazowych, zastąpienie naturalnego gazu – np. do wytwarzania ciepła w
i
kotle (bojlerze) biogazowym, czy też zastosowanie jako paliwo do napędu w środkach transportu . W ocenie
ekonomicznej rentowności instalacji w mikro skali uwzględniać się będzie korzyści wynikające z wyższej jakości
nawozów organicznych uzyskiwanych po zakończeniu procesów fermentacji. Przetwarzanie gnojowicy i obornika na
biogaz będzie sprzyjać podniesieniu stopnia trwałości gospodarstw z produkcją zwierzęcą, niezależnie od korzyści dla
środowiska wynikających z produkcji biogazu z odnawialnych źródeł i redukcji emisji gazów cieplarnianych, które
powstają podczas przechowywania nawozów naturalnych. Projekt będzie również wskazywać prawne i finansowe
bariery utrudniające wdrożenia małych instalacji biogazowych oraz określać możliwości poprawy warunków dla
rozwoju produkcji biogazu w gospodarstwach rolniczych w mikro skali.
Główne wyniki i opracowania robocze powstające jako odrębne części projektu są następujące:
 "Przegląd rynku mikro biogazowni w krajach europejskich"
W raporcie przedstawiony jest przegląd europejskiej branży małej skali instalacji fermentacji beztlenowej, a ponadto
przykłady dobrych praktyk i oszacowanie potencjału rozwojowego tej branży w Europie.
 "Wytyczne dla decydentów na temat wspierania produkcji biogazu w mikroskali"
Wytyczne dla decydentów stanowią wprowadzenie do technologii produkcji biogazu w małej skali instalacjach oraz
przegląd korzyści środowiskowych i społeczno-gospodarczych, uwarunkowań prawnych dla inwestycji w biogazownie
w mikro skali, jak również stosowanych w Europie systemów wsparcia dla rozwoju produkcji biogazu w
gospodarstwach rolniczych.
 Przewodnik dla rolników: "Wytyczne do wdrożenia produkcji biogazu w małej skali"
Wytyczne zawierają podstawy produkcji i wykorzystania biogazu oraz opisują kroki niezbędne do opracowania
projektu produkcji biogazu (od pomysłu do eksploatacji instalacji).
 Kalkulator „on-line”
|7
Manure,
Jest to ogólnie dostępne (bezpłatnie) w Internecie narzędzie służące wspomaganiu decyzji dla rolników i innych
zainteresowanych stron. Pozwala on użytkownikowi na ogólne oszacowanie wykonalności projektu budowy
biogazowni w gospodarstwie.
 Warsztaty eksperckie
Warsztaty organizowane są celem szkolenia doradców rolnych, zarówno z krajów uczestniczących w realizacji
projektu, jak również z innych państw europejskich. Warsztaty dotyczą małych biogazowni i przygotowują doradców
do udzielania wsparcia rolnikom, którzy są zainteresowani wdrożeniami produkcji biogazu w małej skali.
 Narzędzie obliczeniowe dla ekspertów
Szczegółowe studium wykonalności (wersja w trybie offline) będzie sporządzanie przez wykwalifikowanych
ekspertów, którzy przygotują takie studium we współpracy z zainteresowanymi rolnikami. Dane z tej analizy zostaną
wykorzystane jako wkład do biznes planów dla projektów instalacji biogazowych małej skali.
 Strona internetowa projektu
Na portalu "www.bioenergyfarm.eu" znajdują się wszelkie informacje dotyczące projektu, m.in. dotyczące technologii
produkcji biogazu w małej skali. Na stronie prezentowany jest kalendarz określający harmonogram warsztatów i
innych istotnych wydarzeń w projekcie.
Konsorcjum projektu „Bioenergy Farm II” tworzą przedstawiciele organizacji rolniczych, instytucji naukowych i firm
konsultingowych: Instytut Technologii Rolniczych i Innowacji w Produkcji Żywności (Dania), Stowarzyszenie na rzecz
Technologii i Struktur Rolnictwa – KTBL (Niemcy), CORNELISSEN Consulting Services (Holandia), Projekty
Stowarzyszeń Rolniczych (Belgia), Uniwersytet w Turynie (Włochy), Krajowa Agencja Poszanowania Energii (Polska),
Fundacja Nauka i Edukacja dla Agrobiznesu (Polska), Trame (Francja), Coldiretti Piemonte (Włochy), DCA Multimedia
(Holandia), IBBK Fachgruppe Biogas GmbH (Niemcy), Organic Denmark (Dania), Regionalna Izba Rolnicza Bretanii
(Francja). W konsorcjum nie ma żadnego dostawcy technologii produkcji biogazu lub sprzedawców elementów do
konstrukcji biogazowni.
W opracowaniach projektu BioEnergy Farm II przedstawiane są przykłady małych biogazowni, używających do

produkcji energii wyłącznie biomasę rolniczą, pochodzącą z kilku krajów europejskich. Tym samym projekt przyczynia
się do promowania tej technologii produkcji biogazu poprzez transfer wiedzy, również wśród decydentów w
europejskich krajach członkowskich, służąc zwiększeniu świadomości co do potencjału małych biogazowni w
generowaniu korzyści środowiskowych i gospodarczych. Powinno to w konsekwencji zachęcić środowisko polityczne
do zapewnienia wystarczających zachęt, zapewniających wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych w
gospodarstwach rolniczych.
Cel i treść przewodnika
Kluczowe dla pomyślnej realizacji projektu budowy biogazowni są m.in. długoterminowa strategia, dobra organizacja i
spełnienie niezbędnych warunków technicznych. Aby zapewnić opłacalność inwestycji w fermentację beztlenową w
dłuższej perspektywie, wdrożenia muszą być dobrze zaplanowane.
Przewodnik, który powstał w ramach projektu "BioEnergy Farm II” – „Obornik, trwałe paliwa w gospodarstwie”,
kładzie nacisk na produkcję biogazu w małej skali (określanej także jako mikro-skala), w instalacjach fermentacji
beztlenowej z wykorzystaniem produktów ubocznych z gospodarstwa rolniczego. Zakłada się, że instalacje te mają
zdolności do produkcji energii w ilości około 100 kW energii elektrycznej, w zależności od specyficznych warunków w
8|
danym kraju. Publikacja "Przegląd rynku małej skali biogazowni w krajach europejskich" zawiera ogólne informacje
dotyczące definicji małych biogazowni w różnych krajach, zarówno uczestniczących w projekcie, jak i w wybranych
krajach, które w projekcie nie uczestniczą (patrz: www.bioenergyfarm.eu ).
Przewodnik został stworzony w celu wsparcia rolników i innych interesariuszy zainteresowanych wykorzystaniem
zasobów biomasy pochodzącej od zwierząt gospodarskich do wytwarzania energii odnawialnej i chętnych do
inwestowania w małej skali instalacje do produkcji biogazu w gospodarstwach rolniczych.
W przewodniku opisano podstawowe kroki niezbędne do opracowania projektu produkcji biogazu, począwszy od idei
projektu, poprzez przygotowanie biznes planu, aż do końcowego etapu pracy instalacji. Przewodnik rozpoczyna się
krótkim wprowadzeniem do produkcji biogazu, zawiera następnie omówienie sposobów wykorzystania biogazu i
typów fermentacji oraz ogólne informacje o przebiegu realizacji projektu budowy biogazowni (rysunek 3 przedstawia
przegląd najważniejszych kroków, które rolnik musi przejść, aby projekt stał się realny, opłacalny i trwały). Następnie,
w pięciu zasadniczych rozdziałach szczegółowo omówione są główne etapy realizacji projektu. Ten materiał nie
powinien być traktowany jako kompletny. W każdym kraju, w specyficznych warunkach gospodarstwa rolniczego,
szczegółowe rozwiązania mogą wymagać modyfikacji podejść przedstawionych w tym przewodniku.
Załączniki do przewodnika zawierają dodatkowe informacje, które mogą być istotne w realizacji projektu.
Załącznik 1 (rozdział 9) pokazuje i opisuje różne rodzaje kontraktów (np. na budowę instalacji, dostarczanie ciepła do
zewnętrznych nabywców), jakie mogą być niezbędne do realizacji projektu wytwarzania bioenergii i eksploatacji
biogazowni.
Załącznik 2 (rozdział 10) zawiera listę kontrolną dla rozwoju pomysłu na projekt biogazowy.
Załącznik 3 (rozdział 11) zawiera informacje specyficzne dla krajów reprezentowanych w konsorcjum projektowym,
które dotyczą m.in. form prawnych przedsiębiorstw rolniczych, niezbędnych zezwoleń, jakie należy uzyskać,
możliwości uzyskania dotacji na inwestycję oraz przepisów dotyczących emisji dla małych biogazowni. Ten rozdział
zawiera również listę publikacji i dalsze informacje o produkcji biogazu rolniczego, a także dane kontaktowe do
wybranych instytucji, właściwych dla poszukiwania informacji i konsultacji w zakresie produkcji i wykorzystania
biogazu.
Informacje zawarte w niniejszej wersji przewodnika przedstawiają stan z lutego 2015 roku. Wersje dla poszczególnych
krajów będą w możliwie większym stopniu uwzględniać specyfikę warunków dla produkcji biogazu w danym kraju i
będą aktualizowane w celu odzwierciedlenia bieżącego stanu.
|9
Manure,
1.Biogaz – wprowadzenie
1.1 Podstawy wytwarzania biogazu
Gdy substancja organiczna (biomasa) ulega rozkładowi bez obecności tlenu w procesach mikrobiologicznych tworzą
się różne gazy. Ta mieszanina gazowa wytwarzana w drodze beztlenowej fermentacji jest określana jako biogaz.
Produktem ubocznym w procesie fermentacji jest tzw. „poferment”, czyli masa pofermentacyjna stanowiąca
pozostałość z produkcji biogazu rolniczego. Poferment zwiera wiele mikro- i makroskładników pokarmowych i dlatego
jest cennym nawozem organicznym.
Fermentacja beztlenowa znakomicie nadaje się do stosowania w działalności rolniczej ze względu na to, że w
gospodarstwach rolniczych dostępnych jest wiele cennych substratów do produkcji biogazu: rośliny energetyczne (np.
kukurydza, całe rośliny zbóż), nawozy naturalne (np. obornik), produkty uboczne (np. wytłoczyny z owoców, nasion,
resztki oleju)
Biogaz składa się zasadniczo z metanu (CH4), dwutlenku węgla (CO2), a ponadto wodoru (H2), siarkowodoru (H2S),
amoniaku (NH3) i śladowych ilości innych gazów. Na skład biogazu największy wpływ ma rodzaj substratów
poddawanych procesowi fermentacji.
Proces powstawania biogazu przebiega w czterech mikrobiologicznych etapach, które w części zachodzą równolegle
(rysunek 1). Dla sprawnego przebiegu procesu warunki w jakich przebiega fermentacja powinny być optymalnie
dostosowane do wymagań bakterii uczestniczących w tym procesie (np. pH, temperatura).
W pierwszym etapie - "hydrolizy" – materia organiczna (substraty), która składa się z kompleksu związków, takich jak
węglowodany, białka i tłuszcze będzie rozkładana przez egzo-enzymy na prostsze związki organiczne (aminokwasy,
cukry, kwasy tłuszczowe).
W drugim etapie, tak zwanego "zakwaszania" (acidogeneza), te przejściowe związki są następnie rozkładane przez
bakterie kwasotwórcze do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (kwas octowy, propionowy i masłowy) oraz
Faza 1 Faza 2 Faza 3 4. Phase

Hydroliza Zakwaszanie Formowanie kwasu Formowanie
octowego metanu
wodór &
dwutlenek
węgla
Biomasa Biogaz
aminokwasy,
węglowodan, metan &
cukry, kwasy
białka, dwutlenek
tłuszczowe
tłuszcze kwasy węgla
proteins, fats tłuszczowe, kwas
(propionowy) octowy
alkohole
10 |
małych ilości dwutlenku węgla, kwasu mlekowego i alkoholi.
Rysunek 1: Schemat przebiegu fermentacji metanowej [KTBL 2013, zmodyfikowane]
W trzecim etapie - "tworzenie kwasu octowego” (octanogeneza), bakterie przetwarzają kwasy organiczne do kwasu
octowego, dwutlenku węgla i wodoru. Kwas octowy wytwarzany jest głównie z kwasów C 3-C6 . Gdy ten etap zostanie
zakłócony dochodzi do nadmiernego zakwaszenia i zahamowania procesu metanogenezy. W ostatnim etapie
wytwarzania biogazu ("metanogeneza"), bakterie produkują metan głównie z kwasu octowego i wodoru oraz w
niewielkim stopniu z dwutlenku węgla [KTBL 2013].
W zależności od konstrukcji i eksploatacji biogazowni, a także rodzaju używanej biomasy, wymagane są różne warunki
środowiskowe dla optymalnej aktywności drobnoustrojów. Dlatego należy szczególnie przestrzegać optymalnych
wartości następujących parametrów [FNR 2013]:
 ilość tlenu wprowadzana do komory fermentacyjnej (fermentor) nie powinna być zbyt wysoka;
 temperatura w komorze fermentacyjnej (fermentor) musi być odpowiednio dobrana do występujących
mikroorganizmów (najczęściej fermentację metanową prowadzi się w warunkach mezofilnych tj. w
◦
temperaturze 37 - 42 C)
 pH wsadu w fermentorze powinno się mieścić w zakresie od 6,5 do 8,0 (w procesach jednofazowych);
 utrzymany musi być odpowiedni bilans makro- i mikroskładników odżywczych w komorze fermentacyjnej (
fermentor).
Na ogół, w instalacji biogazowej powinny być utrzymane względnie stałe warunki, jak to tylko możliwe.
Szczególnie ważne jest uzupełnianie wsadu (substratów) do komory fermentacyjnej . Typowe błędy popełniane w tym
zakresie są następujące:
 substraty podawane są w sposób ciągły w długim czasie;

 substraty dostarczane są nieregularnie;
 częste zmiany składu i rodzaju substratów;
 dodawanie zbyt dużej ilości substratów po dłuższej "przerwie w karmieniu" (np. po przerwach z powodu
problemów technicznych).
Proces wytwarzania gazu jest bardzo wrażliwy i szybkość z jaką produkowany jest biogaz może być łatwo
wyhamowana. Występujące w substratach inhibitory fermentacji metanowej mogą ograniczyć tempo rozkładu materii
organicznej, a po przekroczeniu wartości tolerowanych przez mikroorganizmy mogą całkowicie zahamować proces
produkcji biogazu. Na przykład, wraz z obornikiem do komory fermentacyjnej mogą być wprowadzone antybiotyki.
Nawet w małej ilości, podobnie jak środki odkażające lub rozpuszczalniki, herbicydy lub sole metali ciężkich, mogą one
hamować procesy rozkładu materii organicznej w komorze fermentacyjnej [KTBL 2013].
1.2 Produkcja biogazu
W gospodarstwach z produkcją zwierzęcą substraty, takie jak gnojowica, obornik, pozostałości pasz gospodarskich i
odpady organiczne pozyskiwane są bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów.
Nawozy naturalne, szczególnie gnojowica charakteryzują się niską efektywnością jeśli chodzi o wydajność biogazu.
Wynika to m.in. z ich znacznego uwodnienia. Z tego względu nie jest opłacalne transportowanie ich na znaczne
odległości do biogazowni. Z drugiej strony płynna postać gnojowicy pozwala na jej wymieszanie ze stałym obornikiem
lub zielonką, dzięki czemu te substraty mogą być stosowane w małych biogazowniach [FNR 2013].
| 11
Manure,
Dla prawidłowej pracy biogazowni niezbędne jest dostosowanie technologii do używanych substratów. To decyduje o
jakości pracy instalacji i możliwych do osiągnięcia wydajności, a przez to zwiększa rentowność inwestycji. Rodzaj
stosowanych substratów wpływa na dobór poszczególnych elementów biogazowni, jak np. zespołów tnących,
rozmiaru rur, pomp, systemów oczyszczania gazów odlotowych, metod magazynowania biogazu oraz mocy jednostki
kogeneracyjnej [LFU 2007].
Podczas fermentacji metanowej wyłącznie nawozów naturalnych (bez biomasy roślinnej) duże znacznie ma bilans
cieplny instalacji - zwłaszcza w okresie zimowym. Szczególnie przy długich okresach chłodów trudne może być
zapewnienie instalacji biogazowej odpowiedniej ilości ciepła, zwłaszcza gdy biogazownia dostarcza ciepło także do
budynków mieszkalnych i gospodarczych.
Na rynku dostępnych jest wiele różnych rozwiązań technicznych dla małych biogazowni, w tym dla systemów
fermentacji mokrej i fermentacji suchej.
Oferowane rozwiązania mogą się różnić między sobą. Dostępne są systemy wykonane na zamówienie, z
wykorzystaniem istniejących w gospodarstwie obiektów (np. zbiorniki na gnojowicę, pompy, budynki, w których
można umieścić instalację CHP), a także kompletne instalacje dostarczane przez producentów systemów produkcji
biogazu. W praktyce celem zmniejszenia kosztów inwestycji często stosowane są rozwiązania pośrednie [FNR 2013].
Podsumowując można powiedzieć, że w zależności od rodzaju substratów (np. resztki paszy, ściółki lub trawy
stosowanych jako ko-substraty) oraz lokalnych warunków (np. konieczność budowy zbiornika do przechowywania
gnojowicy), przydatność i korzyści z każdej koncepcji technicznej powinny być poddane szczegółowej analizie, jeśli to
możliwe z pomocą neutralnego konsultanta.
1.3 Wykorzystanie biogazu
2
Biogaz jest wszechstronny. Najczęściej wykorzystywany jest w instalacjach CHP (Combined Heat and Power) do
wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Energia elektryczna może być dostarczana do sieci publicznej lub
wykorzystywana na własny użytek. Oprócz produkcji energii elektrycznej, CHP dostarcza również energii cieplnej
odzyskiwanej ze spalin i z chłodzenia silnika. Część wygenerowanego ciepła jest używana do podgrzewania komory
fermentacyjnej, natomiast pozostała część może być wykorzystana do innych zastosowań [LFU 2007]. Ciepło może
być również wytwarzane ze spalania biogazu (podgrzewanie wody w bojlerach, wytwarzanie pary wodnej, ciepło dla
urządzeń suszarniczych).
Inctalacje CHP
W urządzeniach kogeneracyjnych CHP zwykle używane są silniki spalinowe z zapłonem iskrowym lub wtryskiem
bezpośrednim. Silniki z zapłonem iskrowym są specjalnie zaprojektowane do spalania biogazu z zawartości metanu w
biogazie około 45%. Są one wyposażone w mikser gazu, a mieszanka gazowa zapalana jest iskrą z zapłonu iskrowego.
W pilotażowych rozwiązaniach z wtryskiem bezpośrednim wykorzystywana jest koncepcja silników Diesla, które są
odpowiednio zmodyfikowane do spalania biogazu. Często używa się ich w biogazowni o mniejszej wydajności,
ponieważ sprężone mieszaniny gazów można mieszać z małymi ilościami oleju napędowego (biodiesel, olej roślinny).
Silnik CHP może pracować wyłącznie na olej napędowy w sytuacji niskiej zawartości metanu w biogazie, a także w
skrajnych przypadkach awarii w produkcji biogazu [LFU 2007].
Uzdatnianie biogazu
Alternatywnie do wytwarzania energii elektrycznej w systemie kogeneracyjnym CHP, biogaz może być uzdatniany i
przetworzony na biometan. Biometan jest substytutem naturalnego gazu i może być wprowadzany do sieci
2
Tzw. systemy kogeneracyjne, inaczej technologia skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej.
12 |
przesyłowej gazu ziemnego. Fizycznie, biometan jest takim samym gazem jak gaz ziemny i może być łatwo
wykorzystany np. do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji, do ogrzewania bojlerów, jak również jako
paliwo do pojazdów.
Uzdatnianie biogazu do postaci biometanu i dostarczanie go do sieci przesyłowej gazu ziemnego pozwala na bardziej
efektywne i sterowane popytem wykorzystania biogazu z przeznaczeniem na różne cele. Jednak podłączenie do sieci
gazu ziemnego nie zawsze jest technicznie możliwe lub ekonomicznie uzasadnione. Podłączenie do sieci na ogół jest
możliwe tylko w przypadku większych biogazowni [KTBL 2012].
Najczęściej stosowane metody uzdatniania (oczyszczania) biogazu polegają na: oczyszczaniu ciśnieniowym, adsorpcji
zmiennociśnieniowej, separacji membranowej, bądź wykorzystaniu płuczek aminowych, [KTBL 2012].
Zdecentralizowane wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła z biogazu w instalacjach CHP jest bardziej atrakcyjne,
gdy duża część wytworzonego ciepła może być stosowana w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca produkcji. Dlatego też
w fazie wstępnego planowania biogazowni wszystkie możliwości wykorzystania biogazu powinny być poddane
analizie.
1.4 Wykorzystanie pofermentu
W praktyce aplikacja pofermentu na polach znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie biogazowni jest nadal
najbardziej efektywną ekonomicznie metodą zagospodarowania pozostałości z produkcji biogazu. W projekcie
instalacji biogazowej należy więc określić, czy istnieje wystarczająca powierzchnia gruntów na której można
zastosować nawożenie pofermentem, albo ustalić, czy możliwe jest znalezienie nabywców gwarantujących odbiór
pofermentu z biogazowni.
Jeżeli takich możliwości nie ma, można rozważyć przetwarzanie pofermentu [FUCHS & DROSG 2010] stosując jedną z
dwóch następujących metod [KTBL 2013]:
 częściowe przetworzenie: separacja pofermentu na frakcję stałą i ciekłą. Uzyskana frakcja ciekła
może stosowana jako ciecz technologiczna służąca do rozcieńczania stałych substratów.
 pełne przetworzenie: separacja pofermentu na frakcję stałą i ciekłą. Uzyskaną frakcję ciekłą
poddaje się oczyszczaniu, odzyskane składniki mineralne stosuje się do wzbogacania frakcji
stałej dzięki czemu uzyskuje się materiał bogaty w składniki odżywcze. Oczyszczona do
odpowiedniej jakości frakcja ciekła może być zrzucana do wód powierzchniowych.
Stosując w celach nawozowych frakcję stałą pofermentu zmniejszamy zapotrzebowanie na grunty orne, na których
będzie ona aplikowana. Stwarzamy możliwość bardziej opłacalnego transportowania na większe odległości
składników odżywczych zawartych we frakcji stałej, a dopiero potencjalny nadmiar składników pokarmowych może
być zastosowany w uprawach polowych w sąsiedztwie biogazowni. Łatwiejszy staje się zatem zbyt nawozów
wyprodukowanych z pofermentu, a ponadto osiągane są korzyści środowiskowe, poprzez zmniejszenie emisji gazów i
zanieczyszczeń do atmosfery.
Strategia dla przetwórni pofermentu oparta jest o następujące, podstawowe założenia [FUCHS & DROSG 2010]:
 Jakie ilości pofermentu będą przetwarzane, a co się z tym wiąże, jaka ilość składników
pokarmowych może być wyprodukowana?
| 13
Manure,
 Jakie będą proporcje pomiędzy pofermentem używanym na własne potrzeby, a tym

przekazywanym odbiorcom zewnętrznym. Czy istnieją inni, potencjalni nabywcy pofermentu w
regionie?
 Jakie są możliwości promocji finalnych produktów uzyskanych z przetwarzania pofermentu, na
przykład kompostu lub nawozów płynnych?
 Czy niewykorzystane nadwyżki ciepła z instalacji CHP lub z innych źródeł mogą być wykorzystane
do przetwarzania pofermentu, na przykład w procesach suszenia lub odparowywania?
Separacja
Przetwarzanie pofermentu zaczyna się w pierwszej fazie od oddzielenia frakcji płynnej od stałej, jako przygotowanie
do następujących po tym procesów obróbki mechanicznej lub termicznej. Separacja jest wykonywana mechanicznie
przy użyciu wirówek i pras śrubowych lub taśmowych. 1.4.2 Wykorzystanie frakcji stałej
Wykorzystanie frakcji stałej

Poprzez obróbkę fazy stałej pofermentu mogą być wytwarzane nawozy o wysokiej jakości. Frakcja stała może być
dodatkowo suszona za pomocą strumienia gorącego powietrza. Jako źródło ciepła może być wykorzystana nadwyżka
ciepła z systemu kogeneracji w instalacji CHP. Plusem procesu suszenia jest zachodząca higienizacja i pasteryzacja
pofermentu [KTBL 2013].
Dzięki suszeniu frakcji stałej, opłacalny staje się transport nawozów z pofermentu na dłuższe dystanse.
Wykorzystanie frakcji płynnej

Frakcja płynna pofermentu może być bezpośrednio zastosowana jako nawóz. Możliwe jest również poddanie tej frakcji
procesowi oczyszczania do takiej postaci, w której stopień czystości jest na tyle wysoki, że pozwala na zrzut do wód.
Oczyszczenie frakcji ciekłej pofermentu wymaga jednak znacznych nakładów i jest kosztowne. Do jej oczyszczania
najczęściej stosuje się technologię membranową lub odwróconą osmozę. Membrana zatrzymuje cząstki stałe,
bakterie, a w przypadku zastosowania odwróconej osmozy również sole rozpuszczone w wodzie. Ponieważ membrany
są bardzo delikatne, odwrócona osmoza musi być poprzedzona wstępną separacją i ultrafiltracją.
14 |
2. Ogólne informacje o realizacji projektu

biogazowni
Projekty dotyczące biogazu wykorzystywanego do produkcji energii wymagają znaczących nakładów inwestycyjnych i
zmian strukturalnych na poziomie gospodarstwa. Ważne jest w tej sytuacji, aby tego rodzaju przedsięwzięcia były
bardzo dobrze zaplanowane, a w szczególności aby uwzględniały kryterium trwałości ekonomicznej gospodarstwa
jeszcze przed sprawdzaniem technicznej wykonalności projektu. Przy realizacji projektu biogazowego jego inicjatorzy
(np. rolnicy) mogą sami przeprowadzić pewne etapy przygotowań, w zależności od ich osobistego zaangażowania jak
również dostępnych zasobów finansowych i kadrowych.
Zarówno inicjator projektu, jak też inni przyszli uczestnicy przedsięwzięcia odgrywają szczególnie ważną rolę w
początkowej jego fazie. W projektowaniu zarysu projektu do jego wstępnej oceny jak też do późniejszego
opracowania studium wykonalności przyszli uczestnicy biogazowego przedsięwzięcia mogą lub nawet muszą wnieść
wkład własny w postaci informacji, pomysłów, oczekiwań i decyzji. Gwarantować to będzie, że struktura projektu
zostanie dopasowana i zoptymalizowana w ramach długoterminowego i trwałego planu.
Już na samym początku projektu (możliwie jak najszybciej) konieczne jest zazwyczaj wprowadzanie zmian do
pierwotnie przyjętych założeń. Daje to możliwość większego wpływu na dalszy rozwój sytuacji, niż w przypadku
gdyby zmiany miały być wprowadzane na bardziej zaawansowanych etapach realizacji projektu (patrz rysunek 2).
Kolejną zaletą dokonywania korekt na wczesnych etapach projektu jest to, że koszty i czas na to poświęcany będą
mniejsze, niż dokonywanie zmian w zaawansowanym stadium projektu. Z punktu widzenia powodzenia projektu
oznacza to, że im wcześniej zaczniesz działać, aby wyeliminować błędne decyzje, tym większy będzie wpływ na
realizację projektu, a koszty będą mniejsze. Z tych właśnie powodów bardzo ważne jest, aby wstępnej oceny projektu
dokonać jeszcze zanim zostanie sporządzone studium trwałości.
Rysunek 2: Poziom szczegółowości, możliwości zmian i ich oczekiwane koszty w zależności od etapu realizacji projektu
biogazowego
| 15
Manure,
Przygotowanie koncepcji projektu i opracowanie studium wykonalności umożliwia etapową i ewolucyjną jego
realizację. Dlatego też cały łańcuch zdarzeń, począwszy od pozyskania biomasy przez produkcję energii, aż do
zagospodarowania pofermentu musi zostać szczegółowo rozpatrzony, a wszelkie wątpliwości dotyczące
poszczególnych etapów muszą zostać wyjaśnione [ELTROP ET AT 2014]. Poszczególne fazy przygotowania projektu
obejmujące studium wykonalności, planowanie wydatków inwestycyjnych, procedury uzyskiwania pozwoleń na
budowę instalacji i jej uruchomienia zostały przedstawione w dalszych fragmentach podręcznika.
Rysunek 3 przedstawia różne istotne etapy i fazy rozwoju projektu oraz aspekty, które należy wziąć pod uwagę przy
uruchamianiu biogazowni.
•Chciałbym zbudować biogazownię w moim gospodarstwie

• Jakie są pierwsze wątpliwości?
• Jakie rodzaje biomasy są dostępne w gospodarstwie?
Idea
• Jaki rodzaj i jaka wielkość biogazowni będzie odpowiednia?
projektu • Czy jest to warte opracowania planu?
• Chcę, aby mój projekt był bardziej precyzyjny

• Jaka jest dostępność i jakość biomasy?
Studium • Jak mogę zdobyć informację/ wsparcie?
wykonalnośc • Czy projekt będzie wykonalny z technicznego, ekonomicznego i środowiskowego punktu widzenia?
i
• Jakie rozwiązanie będzie najlepsze w mojej sytuacji?

• Jak wygląda mój biznesplan?
• Co mówią eksperci?
Koncepcja •Forma prawna, źródła zaopatrzenie w substrat, wymiar techniczny i analizy ekonomiczne - które
projektu i rozwiązania tworzą najbardziej perspektywiczną koncepcję realizacji planu?
biznesplan
• Jakie działania są niezbędne w celu osiągnięcia akceptacji ze strony otoczenia?

• Jakie procedurty i dokumenty są wymagane, aby uzyskać stosowne zezwolenia (i dofinansowanie)?
Realizacja • Jaką technologię i wykonawcę powinnienem wybrać do budowy biogazowni?
projektu • Jak mogę się upewnić, że projekt zostanie ukończony w terminie i zgodnie z założonym budżetem?
• Biogazownia rozpoczyna działanie

• Co muszę wiedzieć, aby zarządzać biogazownią?
Działanie • Jakie działania, konserwacje, ekspertyzy itd. są niezbędne dla dobrze działającej biogazowni?
biogazowni
Rysunek 3: Essential project development phases and central questions for implementing a biogas plant [CASTILLO ET
AL 2012, modified]
16 |
3.Idea projektu
Idea projektu biogazowni zaczyna się zazwyczaj od postawienia pytania o to, czy biogazownia będzie pasowała do
działalności gospodarstwa i czy jej realizacja będzie pomocna w jego rozwoju oraz jakie informacje są potrzebne do
uzyskania odpowiedzi na te pytania oraz opracowania precyzyjnego planu.
Pierwszy etap projektu obejmuje wszystkie podstawowe pytania, które rolnik powinien zadać w czasie jego wstępnych
refleksji poprzedzających decyzję o przygotowaniu projektu biogazowni. Odpowiedź na te pytania powinna umożliwić
decyzję o rozpoczęciu planowania projektu biogazowego. Mając na uwadze, że jest to pierwszy krok, polegający
głównie na zbieraniu danych, pewne oceny jakościowe i przybliżone obliczenia ilościowe mogą być wykonane przez
samego rolnika.
Rozważając projekt biogazowni ważne jest, aby patrzeć na niego całościowo, czyli zwrócić uwagę na dostępność
substratów, rzeczywiste parametry biogazowni i możliwości dostawy energii do nabywców. Te trzy elementy
przedstawione na rysunku 2 muszą być od samego początku rozpatrywane na tym samym stopniu szczegółowości,
gdyż celem analizy na tym etapie jest przeprowadzenie wyczerpującej wstępnej oceny koncepcji projektu.
Rolnik musi zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia takie jak dostępność substratów niezbędnych w produkcji
biogazu, możliwości transportu i magazynowania, pierwsze ustawienia parametrów dla danego rodzaju instalacji,
określenie mocy produkcyjnych w kontekście wykorzystania energii jak też na kwestie dotyczące lokalizacji i realizacji
inwestycji w istniejącym gospodarstwie (patrz rysunek 4).
• Ilość
Substraty • Dostępność i logistyka
• Jakość
• Rodzaj fermentacji metanowej
Biogazownia •Wielkośc biogazowni
• Lokalizacja
• Produkcja i zużycie enrgii

Produkcja energi i
odpady •Wykorzystanie pozostałości
pofermentacyjnej
Nakłady • Koszt biogazowni

inwestycyjne i
korzyści • Korzyści z projektu biogazowni
Rodzaj • Forma prawna dla projektu

przedsiębiorstwa biogazowni
• Zwiedzanie istniejących biogazowni

Raporty terenowe
• Doświadczenia innych rolników
Rysunek 4: Tematy, które należy uwzględnić na etapie "idei projektu" [na podstawie CASTILLO ET AL 2012]
Wstępna ocena projektu nie wymaga podejmowania ostatecznych decyzji w odniesieniu do wyżej wymienionych
aspektów (będzie to miało miejsce w kolejnej fazie planowania). Celem prac na tym etapie jest raczej zapewnienie, że
istnieje co najmniej jedna lub, jeśli to możliwe, kilka opcji dla pomyślnej realizacji projektu [FNR 2013].
| 17
Manure,
Pod koniec pierwszego etapu opracowywania "idei projektu", rolnik będzie miał większą wiedzę odnośnie swojego
projektu dzięki pierwszym kalkulacjom jakościowym i ilościowym dotyczącym dostarczania substratów, mocy
produkcyjnej biogazowni i potencjalnie produkowanej energii. Dzięki wstępnym analizom rolnik będzie mógł podjąć
decyzję o przerwaniu przygotowań lub o kontynuowaniu dalszych prac, co będzie się wiązało z przedstawieniem
pomysłu w bardziej szczegółowej formie.
Poszczególne aspekty pierwszej wersji projektu omówione zostaną bardziej szczegółowo. Załącznik 1 zawiera listę
kontrolną dotyczącą głównych elementów opisanych poniżej. W rozwinięciu idei projektu pomocny będzie kalkulator
dostępny on-line na stronie www.bioenergyfarm.eu.
3.1 Dostępność surowca
Rolnik musi określić i wstępnie oszacować dostępne w gospodarstwie substraty, które mogą być wykorzystane w
biogazowni. Należy tu wziąć pod uwagę różnego rodzaju surowce dostępne w gospodarstwie, a także kwestię
sezonowości zaopatrzenia w nie w ciągu roku jak i kwestię długości okresu (lata) w jakim możliwe będzie ich
pozyskiwanie. Należy mieć na uwadze, że niektóre rodzaje biomasy np. o dużej zawartości celulozy lub zagęszczające
substraty jak np. odchody końskie ze słomą, mogą wymagać obróbki wstępnej przed ich właściwym zastosowaniem.
Biomasa pochodzenia drzewnego nie nadają się do beztlenowej fermentacji, stanowiącej podstawę produkcji biogazu
rolniczego. Dodatkowo, należy rozważyć możliwość pozyskania substratów od okolicznych rolników lub zakładów
przemysłowych.
Zasadnicze znaczenie w odniesieniu do kwestii surowca mają następujące pytania:
 Jaki rodzaj wyprodukowanych substratów w gospodarstwie (np. obornik, gnojowica, trawa, koniczyna,
rośliny energetyczne i / lub pozostałości z produkcji rolnej, jak obierki ziemniaczane) będzie dostępny w
długiej perspektywie czasu?
 Czy muszę mieć opracowane średniookresowe / długoterminowe plany, aby zmienić swoje gospodarstwo ?
 Czy produkowane w gospodarstwie substraty wystarczą w dłuższej perspektywie do funkcjonowania
biogazowni ?
 Czy w sąsiedztwie są rolnicy, którzy będą mogli regularnie dostarczać substraty w długim okresie i jakie będą
tego koszty?
 Czy korzystanie z tych substratów jest opłacalne w świetle wymogów ustawowych (kwestia odpowiednich
proporcji surowców, kwestia stosowania odpadów ryzykownych z punktu widzenia higieny)?
 Czy substraty są odpowiednie dla fermentacji beztlenowej?
 Czy musi być przeprowadzana wstępna obróbka biomasy?
 Jakie ilości substratów będą dostępne w ciągu roku i jaki będzie ich rozkład sezonowy?
 Jakimi parametrami będzie się charakteryzowała biomasa (wydajność biogazu z tony)?
 Jak wygląda kwestia infrastruktury w otoczeniu gospodarstwa - czy rolnik i / lub dostawca będzie w stanie
łatwo i tanio transportować substraty do biogazowni?
 Itd.
18 |
3.2 Wielkość i moce produkcyjne
Potencjał pozyskiwania substratu z gospodarstwa i potencjał produkcji biogazu mają decydujące znaczenie dla
ustalenia parametrów biogazowni i określenia ilości produkowanej energii. Na podstawie oszacowanych danych
dotyczących typu instalacji, można wstępnie określić wielkość i moc biogazowni.
Technologia pozyskiwania biogazu obejmuje bardzo szeroki zakres możliwości. Nie ma praktycznie żadnych
ograniczeń w zakresie kombinacji komponentów i urządzeń. Należy zauważyć jednak, że zawsze niezbędna jest
ekspercka analiza dotycząca przydatności i możliwości adaptacji poszczególnych rozwiązań dla indywidualnego
przypadku. Na rynku Istnieje kilka wariantów procesu wytwarzania biogazu i wiele różnych koncepcji szczegółowych
odpowiednich dla małych biogazowni działających na zasadzie procesu fermentacji beztlenowej [KTBL 2013].
Podstawowe pytanie dotyczy tego, która metoda lub koncepcja może być odpowiednia dla mieszaniny substratów,
jakie są pozyskane z gospodarstwa. Klasyfikacja procesów wytwarzania biogazu może być przedstawiona według
kryteriów [EDER 2012, KTBL 2013], takich jak:
 Zawartość suchej masy w substracie (fermentacja mokra lub fermentacja sucha)

 Sposób zasilania substratem (w trybie ciągłym, quasi-ciągłym lub okresowym) Koncepcja
techniczna (biogazownia z pełnym wymieszaniem, biogazownia kompaktowa, biogazownia
wieżowa)
 Temperatura procesu ( fermentacja mezofilna lub termofilna).
Zakładana wielkość biogazowi wynika w znacznym stopniu z rodzaju dostępnych w gospodarstwie substratów oraz
ich przydatności do wytwarzania biogazu (metanu). Na tej podstawie możliwe jest przybliżone określenie ilości
wytwarzanego biogazu (i metanu) w skali gospodarstwa. Stanowi to podstawę do określenia rozmiarów biogazowni
oraz oszacowania ilości możliwej do wytworzenia energii. Może to być wykorzystane do oszacowania parametrów
instalacji biogazu i określenia ilości uzyskiwanej energii. Moce produkcyjne biogazowni mogą być wyrażone ilością
produkowanej energii elektrycznej (kWhel), ilością produkowanej energii cieplnej (kWhth) lub ilością wytwarzanego
biogazu lub biometanu (m³ / h).
Za pomocą kalkulatora dostępnego online na stronie www.bioenergyfarm.eu można dokonać wstępnej oceny
rozmiarów biogazowi i ilości możliwej do wyprodukowania energii.
Informacje dotyczące wielkości biogazowni pomogą w rozważanych dotyczących odpowiedniej lokalizacji i działania
biogazowni.
3.3 Produkcja energii i zagospodarowanie odpadów
Biorąc pod uwagę potencjał wytwarzania gazu określony na podstawie rocznych dostaw substratu do biogazowni
możliwe jest oszacowanie ilości wytwarzanej energii. Rolnik powinien na tym etapie przemyśleć kwestię sposobu
zagospodarowania produkowanej energii. W zależności od sposobu wykorzystania biogazu (układ kogeneracyjny CHP,
produkcja energii cieplnej w kotłach lub wykorzystanie jako paliwo gazowe) proces produkcyjny będzie miał różne
punkty końcowe.
Najczęściej biogaz powstający w biogazowni rolniczej przetwarzany jest na energię elektryczną i cielną w układzie
kogeneracyjnym (CHP). Energia elektryczna może być wprowadzana do sieci energetycznej lub wykorzystywana w
gospodarstwie, co pozwala ograniczyć jej zakupy od dostawców zewnętrznych. Wytwarzana energia cieplna jest w
głównej mierze wykorzystywana do utrzymania właściwej temperatury procesów zachodzących w biogazowni. W
| 19
Manure,
zależności od wielkości biogazowni, rodzaju mieszanych substratów (np. duży udział obornika generuje duże
zapotrzebowanie na energię cieplną) oraz warunków pogodowych, powstające nadwyżki ciepła mogą być
wykorzystywane do ogrzewania budynków gospodarstwa i ciepłej wody. Możliwe jest również dostarczanie nadwyżek
powstającego ciepła klientom zewnętrznym (np. do ogrzewania szklarni, ferm trzody, a także sąsiednich gospodarstw
czy też przedsiębiorstw).
Biogaz może być również przetwarzany jedynie w energię cieplną w wyniku spalania w specjalnych kotłach, jak też
może być wpompowywany do sieci gazowniczej.
Ponadto, w wyniku fermentacji jako produkt uboczny powstaje poferment, który może być stosowany jako nawóz
organiczny, co umożliwia częściowe ograniczenia ilości stosowanych w gospodarstwie nawozów mineralnych.
Właściwości resztek pofermentacyjnych (pofermentu) i zawartość w nich składników pokarmowych zasadniczo zależą
od materiałów wykorzystanych do beztlenowej fermentacji w komorze fermentacyjnej. Pozytywny wpływ
przetwarzania substancji organicznych w procesie fermentacji przejawia się w:
 zmniejszeniu nieprzyjemnego zapachu przez usunięcie lotnych związków organicznych

 znaczącym rozkładzie krótkołańcuchowych kwasów organicznych, a tym samym minimalizacji
ryzyka poparzenia liści
 poprawie właściwości fizykochemicznych - uzyskany product jest płynny, jednolity i łatwy w aplikacji
 poprawie efektywności nawożenia azotem przez zwiększenie udziału szybko działających jego form
 zniszczenie lub dezaktywacja nasion chwastów i patogenów.
Biorąc pod uwagę, że w wyniku fermentacji substratów rozkładowi ulegają jedynie organiczne związki węglowe,
zawartość podstawowych składników odżywczych pozostaje na niezmienionym poziomie. Składniki pokarmowe w
resztkach pofermentacyjnych charakteryzują się jednak większą rozpuszczalnością, a tym samym lepszą
przyswajalnością dla roślin [KTBL 1999].
Ponadto, resztki pofermentacyjne mają pewną wartość ekonomiczną, którą można obliczyć na podstawie aktualnych
cen nawozów. Wartość 1 m³ przefermentowanego obornika/gnojowicy wynosi (w zależności od kraju), około 10 € za
tonę. Podobne wartości odnoszą się także do transportu. W odległości większej niż ok. 18 km koszty transportu
pofermentu przekraczają cenę nawozów mineralnych [Eder 2012] i staje się on już nieopłacalny pod względem
ekonomicznym.
Istotne są w tym momencie następujące pytania:
 Który rodzaj energii chcę wytwarzać (energia elektryczna i cieplna razem, tylko ciepło czy tylko
gaz)?
 Czy produkcja energii będzie wyłącznie na potrzeby gospodarstwa (własne)?
 Kto kupi energię?
 Czy istnieją potencjalni nabywcy energii cieplnej blisko mojego gospodarstwa?
 Czy muszę inwestować w słabo rozwinięta sieć lokalną?
 Jak dużo ciepła musi być dostarczane co miesiąc?
 Czy produkcja energii cieplnej będzie wystarczająca, aby zapewnić stałe dostawy ciepła do
odbiorców zewnętrznych?
 Jak dużo pofermentu będzie powstawać w biogazowni?
 Jakie istnieją możliwości w zakresie zagospodarowania pofermentu?
20 |
 Czy gospodarka odpadami pofermentacyjnymi będzie źródłem dodatkowych kosztów lub

przychodów?
3.4 Oczekiwane wydatki inwestycyjne i możliwe korzyści
Na podstawie przybliżonych szacunków rocznej produkcji biogazu z dostępnej biomasy i założeniu określonej
wielkości biogazowni można sporządzić pierwszą ocenę koniecznych nakładów inwestycyjnych. Ponadto, w tym
momencie powinny być sporządzone pierwsze prognozy dotyczące potencjalnych korzyści i przychodów.
Dostępny on-line (na stronie www.bioenergyfarm.eu) kalkulator biogazowy umożliwia rolnikowi uzyskanie ogólnego
przeglądu sytuacji w zakresie oczekiwanej wielkości biogazowi i jej wpływu na gospodarstwo. Zastosowanie tego
kalkulatora pozwala także na ogólną ocenę możliwych kosztów i korzyści wynikających z realizacji projektu
biogazowego.
3.5 Forma organizacyjno-prawna prowadzenia biogazowni
Kwestia formy prawnej w jakiej ma powstać i być eksploatowana biogazownia musi być wyjaśniona na początku
projektu. Wybór formy prawnej nie jest tylko kwestią różnic w obciążeniach podatkowych. Często istnieją istotne
powiązania między prawem o działalności gospodarczej, a prawem podatkowym. Prawo podatkowe ma zazwyczaj
różne konsekwencje w zależności od formy prawnej.
W wielu krajach, powszechną formą aktywności w rolnictwie jest własna działalność gospodarcza. Przez utworzenie
przedsiębiorstwa osoby fizycznej, włączając w to działalności rolniczą, jego właściciel zobowiązany jest do płacenia
podatków od uzyskiwanego dochodu. Zalety rożnych form prawnych związanych z zakładaniem spółki lub
przejmowaniem biogazowni zależą od jej rozmiarów. Wybór formy prawnej związanej z utworzeniem lub przejęciem
biogazowni zależy często od jej wielkości i możliwości pozyskania kapitału. Biogazownie o małej skali mogą w
niektórych krajach funkcjonować jako cześć gospodarstwa rolnego i nie wymagają odrębnej formy prawnej. Tym
samym, forma prawna działalności gospodarstwa jest również kluczowa dla przedsięwzięcia biogazowego. Forma
prawna może mieć charakter przedsiębiorstwa osoby fizycznej lub spółki, w tym spółki działającej na podstawie
kodeksu cywilnego [FNR 2013, FNR 2013 B].
Biogazownie, które będą prowadzone jako niezależne przedsiębiorstwa obok dotychczasowej działalności rolniczej,
mogą mieć udziały lub ewentualnie funkcjonować w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Różnice między
poszczególnymi formami prawnymi sprowadzają się między innymi do kwestii odpowiedzialności, podziału zysków,
wymagań w zakresie upubliczniania wyników, pozyskania kapitału i administrowania przedsiębiorstwem [FNR 2013,
FNR 2013 B].
Rolnik powinien pomyśleć jednocześnie o strukturze, jaką chciałby nadać swojemu przedsiębiorstwu. Przegląd
najważniejszych form prawnych spółek, w ramach których mogą funkcjonować biogazownie wraz z ich opisem można
znaleźć w Aneksie 2 tego podręcznika (rozdział 1.1).
Oprócz parametrów technicznych dotyczących biogazowni na uwadze należy także mieć aspekty fiskalne. Dotyczy to
na przykład podatku dochodowego, podatku od działalności gospodarczej i podatku od sprzedaży. Prawo podatkowe i
związane z nim kwestie nie stanowią szczegółowego zakresu rozważań prowadzonych w tym podręczniku, ale w
każdym przypadku powinny zostać przedyskutowane z doradcą podatkowym lub przedstawicielem organów
administracji podatkowej.
| 21
Manure,
3.6 Obserwacja istniejących biogazowni (raporty terenowe)
Dla pomyślnego rozwoju projektu biogazowego korzystne jest zawsze odwiedzenie kilku istniejących już biogazowni,
co pozwoli to na zdobycie doświadczenia i niezbędnych informacji. Bardzo pomocne w przygotowaniu projektu może
okazać się utrzymywanie kontaktów z innymi rolnikami prowadzącymi biogazownie, konstruktorami i wykonawcami
instalacji w celu pozyskiwania wiedzy dotyczącej takich kwestii jak np.:
 Doświadczenia funkcjonujących biogazowni z fermentacją poszczególnych substratów, bądź ich mieszanek

 określenie rozwiązań konstrukcyjnych dostępnych na rynku zdobycie praktycznych informacji na temat
realizacji projektu, w tym informacji o „wąskich gardłach”
 identyfikacja problemów strukturalnych i procesowych oraz możliwości ich rozwiązywania
 wdrożone rozwiązania techniczne
 doświadczenie w planowaniu i zatwierdzeniu działalności biogazowni
 długość okresu jaki mija od momentu rozpoczęcia projektu do uruchomienia produkcji
22 |
4. Ocena wykonalności
Celem stadium wykonalności jest między innymi analiza rozwiązań technicznych, alternatywnych pomysłów i ocena
poziomu ryzyka. Realizacja tego celu wymaga konsultacji eksperckich. Sporządzenie studium wykonalności prowadzi
do wyrobienia sobie ogólnego zdania i umożliwia sprecyzowanie rekomendacji dla konkretnego rozwiązania, które w
danych warunkach jest uzasadnione.
Zasadność wprowadzenia nowego rodzaju działalności polegającej na uruchomieniu biogazowni rolniczej w

funkcjonujących gospodarstwach rolniczych można uzasadnić takimi argumentami jak:
 poszerzenie bazy produkcyjnej gospodarstwa

 ograniczenie ryzyka produkcyjnego poprzez stworzenie dodatkowego źródła dochodów
 zwiększenie płynności finansowej w ciągu całego roku
 utylizacja odpadów z gospodarstwa poprzez ich przetworzenie na energię
 redukcja emisji uciążliwych zapachów z obornika i gnojowicy oraz ograniczenie zużycia nawozów mineralnych
 zwiększenie dostępności składników odżywczych dla roślin i poprawa efektywności nawozów organicznych
 zapewnienie samowystarczalności energetycznej
 poprawa wizerunku
Zanim podjęta zostanie decyzja o wytwarzaniu biogazu należy przeanalizować różne możliwości jego produkcji i
wykorzystania biorąc pod uwagę warunki w jakich funkcjonuje gospodarstwo. Niezbędne jest również
przeprowadzanie analizy ryzyka związanego z realizacją projektu.
Jeśli po wstępnej analizie rolnik jest zdecydowany kontynuować prace nad projektem uruchomienia biogazowni, musi
go przeanalizować w bardziej konkretny sposób, biorąc pod uwagę warianty techniczne, kwestie zaopatrzenia w
substraty, produkcję energii i jej wykorzystanie. Wnikliwa analiza powinna też dać odpowiedź na pytanie, czy
inwestycja będzie rentowna w długim okresie czasu i akceptowalna ze względów środowiskowych i społecznych.
•Iliśc i logistyka (zaopatrzenie

Substraty • Jakość (np. zdolnośc do wytwarzania
biogazu)
• Technologia fermentacji beztlenowej

Biogazownia • Parametry
• Lokalizacja
• Roczna produkcja enegii

Produkcja energii
• Roczne wykorzystanie energii
• Szcegółowe koszty w skali rocznej

Ekonomika
• Szcegółowe zyski w skali rocznej
Forma działalności • Forma prawna

gospodarczej • Rola rolnika
• Identyfikacja wąskich gardeł

Prezszkody
• Opisane rozwiązania
| 23
Manure,
Wykres 5: Elementy podlegające szczegółowej ocenie przy sporządzaniu stadium wykonalności [na podstawie
CASTILLO ET AL 2012]
Z informacji zawartych w rozdziale wstępnym wynika, że wraz ze wzrostem szczegółowości projektu i kolejnych
ustaleń, możliwości zmian technicznych i strukturalnych maleją. Jednocześnie koszty, o ile zmiany takie są niezbędne,
zdecydowanie rosną. Z tego powodu przygotowanie pełnego i dobrze rozplanowanego projektu jest kluczowe dla
osiągnięcia ekonomicznego sukcesu w realizacji planu uruchomienia biogazowni.
Aby tak się stało rolnik może ubiegać się o pomoc i wsparcie profesjonalnych konsultantów lub stowarzyszeń
wspierających rozwój produkcji biogazu. Instytucje te lub konsultanci poproszą rolnika o przedstawienie szczegółów
dotyczących celów projektu, sytuacji gospodarstwa (skala produkcji rolniczej, liczba zwierząt itd.), jego otoczenia itp.
Na podstawie otrzymanych danych dostarczą rolnikowi szczegółowych informacji technicznych i praktycznych oraz
doradzą jakie podjąć decyzje, aby zoptymalizować projekt biogazowni. Wykonają także szczegółowe obliczenia
dotyczące potencjału gospodarstwa w zaopatrzeniu w substrat, rozmiarów biogazowni, wydajności energetycznej i
możliwości zagospodarowania energii jak też niezbędnych kosztów i oczekiwanych dochodów.
Aby uszczegółowić ocenę projektu biogazowego w ramach sporządzania studium wykonalności rolnik może wspólnie
z doradcą lub ekspertem skorzystać z profesjonalnego arkusza kalkulacyjnego (wersja niewymagająca bieżącego
dostępu do internetu dostępna jest na stronie www.bioenergyfarm.eu).
Na tym etapie przygotowania projektu różne opcje będą analizowane w pogłębiony sposób. Opcje te są dobrze
opisane i wykonalne (w sensie ich opłacalności i długoterminowych aspektów środowiskowo-społecznych). W tym
momencie rolnik powinien być świadomy wszystkich szczegółów związanych z realizacją projektu biogazowego i
uruchomianiem biogazowi – takich jak biologiczne podstawy fermentacji beztlenowej, substraty, potencjalni
wykonawcy konstrukcji, zasady sporządzania zestawienia kosztów i przychodów, wymagane warunki lokalizacji
budynku z uwzględnieniem aspektów środowiskowych i społecznych, wymagania procesu produkcyjnego itd.
4.1 Potencjał w zakresie pozyskiwania substratu
Punkt wyjścia dla uruchomienia biogazowi rolniczej powinno między innymi stanowić określenie dostępnych ilości
obornika/gnojowicy i innych resztek z gospodarstwa i możliwości zagospodarowania pofermentu.
W szczególności konieczne jest określenie dostępnej ilości gnojowicy/obornika oraz jego parametrów, które różnią się
w zależności od typu produkcji zwierzęcej i rodzaju zwierząt (zawartość suchej masy i substancji organicznej –
przeciętnie jedno zwierzę o masie 500kg jest źródłem energii o wartości od 0,15 do 0,2 kW). W celu określenia ilości
wytwarzanego obornika rolnik może wykorzystać dostępną literaturą techniczną (np. katalog norm i normatywów) lub
skorzystać z pomocy doradców. Należy podkreślić, że wartości normatywne wynikające z badania pojedynczych
próbek materiału mają jedynie charakter szacunkowy – rzeczywista wydajność procesu i ilość wytwarzanego biogazu
może się różnić od wyników uzyskiwanych w laboratorium.
Co więcej, odpady rolnicze (takie jak resztki pasz, resztki kiszonek z silosów itd.) jak też, o ile są dostępne, produkty
uboczne używane jak substraty do fermentacji, powinny mieć charakter kosztowo neutralny (z uwzględnieniem
kwestii czasowego przechowywania i transportu).
Wielkość projektowanej biogazowni jest głównie determinowana produkcją biogazu możliwą do uzyskania z
dostępnych substratów. Produktywność poszczególnych typów stosowanej biomasy umożliwia oszacowanie rocznej
wydajności biogazu (metanu) i tym samym określenie niezbędnej mocy produkcyjnej biogazowni (która stanowi punkt
wyjścia do oceny ekonomicznej zasadności realizacji projektu).
Na osiąganą wydajność biogazowni wpływa skład i przechowywanie substratu jak też technologia jego przetwarzania.
Np. czas przechowywania gnojowicy przed poddaniem jej fermentacji znacząco wpływa na potencjał wytwarzania
24 |
biogazu. Ilość uzyskiwanego biogazu może się zmniejszyć nawet o około 50% w wyniku przechowywania gnojowicy
przez tydzień.
Oszacowanie oczekiwanej wydajności w zakresie produkcji gazu, którą należy przyjąć na etapie planowania projektu
jest podparte osobistym doświadczeniem doradcy. Prowadzi to zazwyczaj do wyboru różnego rodzaju wyposarzenia w
różnych inwestycjach charakteryzujących się identycznymi warunkami wyjściowymi. Biorąc pod uwagę, że
biogazownie charakteryzują się wysokimi nakładami kapitałowymi oraz długim okresem użytkowania, wszelkie błędy
pojawiające się na etapie projektowania mają zazwyczaj bardzo poważne konsekwencje, gdyż późniejsze korekty wad
są najczęściej niemożliwe lub bardzo trudne do usunięcia. Z tych powodów do oszacowania wydajności biogazowni
rolniczych na etapie tworzenia projektu stosuje się wystandaryzowane (jednolite) parametry wynikające z istniejącej
w tym zakresie wiedzy [ KTBL 2015 ].
Tabela1: Standardowa produkcja biogazu z wybranych rodzajów substratu [KTBL 2015]

Zawartość
Sucha masa suchej masy Wydajność Zawartość
(sm) organicznej biogazu metanu
Substrat Charakterystyka (smo)
W % świeżej
% suchej masy ln/kg smo %
masy
Obornik kurzy parametry zależne 40 75 500 55

od stosunku słomy i
odchodów, krótko
Obornik bydlęcy 25 85 450 55
przechowywane
Gnojowica bydlęca w tym resztki pasz 8,5 80 380 55
Gnojowica świńska - 6 80 420 60
Kiszonka z -
35 95 650 52
kukurydzy
Kiszonka z ziaren ziarna frakcji

35 95 620 53
zbóż średniej
smo - przy
Kiszonka z buraków
optymalnym 16 90 700 52
pastewnych
zakwaszeniu
Kiszonka z koniczyny - 30 90 580 55
Odpady z przerobu -
88 85 650 56
zbóż
Rolnik, np. we współpracy z doradcą lub ekspertem musi określić ilość oraz rodzaj substratów jakie są dostępne do
produkcji biogazu w jego gospodarstwie. Dodatkowo, jeśli okoliczni rolnicy zgłoszą chęć współpracy, w obliczeniach
uwzględnione będą substraty dostępne z innych gospodarstw. Niezbędne jest pozyskanie informacji, które substraty
dostępne są sezonowo, które w trybie ciągłym jak też ustalenie odległości transportowych i możliwości
przechowywania.
| 25
Manure,
Kalkulator dostępny w trybie online na stronie www.bioenergyfarm.eu będzie pomocny w określeniu rocznej
produkcji biogazu i energii dla warunków projektowanej biogazowni.
4.2 Technologia biogazu
W ramach realizacji projektu powinny zostać sprecyzowane szczegóły techniczne dotyczące planowanej inwestycji
(np. rodzaj biogazowni, wielkość/moce produkcyjne, komponenty, materiały z których ma być wykonana komora
fermentacyjna, sposób zagospodarowania gazu (jednostka kogeneracyjna, produkcja energii cieplnej w kotłach i
ostatecznie sposób wykorzystania ciepła) (patrz rozdz. 4.3)
W tym kontekście różne opcje i rozwiązania w zakresie zapewnienia substratów, produkcji energii i jej wykorzystania
powinny zostać rozpatrzone. Dodatkowo należy określić lokalizację budynków biogazowi (z uwzględnieniem kwestii
przechowywania zapasów substratu, dodatkowych pomieszczeń, instalacji itd.)
Co więcej, wybór dobrego rozwiązania wymaga także uwzględnienia takich kwestii jak:
 istniejące możliwości magazynowania (kiszonki, poferment itd.)

 przyłącza elektryczne
 przyłącza do sieci ciepłowniczej
 jeśli niezbędne – awaryjne źródła ciepła (na wypadek awarii układu kogeneracyjnego podczas zimy)
 przydatność istniejących budynków (do instalacji układów kogeneracyjnych lub magazynowania gazu) lub
zbiorników jako miejsce gromadzenie resztek pofermentacyjnych
 obciążenie dostępnych zasobów siły roboczej obowiązkami w zakresie obsługi biogazowi
 powierzchnia użytków rolnych niezbędna do zagospodarowanie resztek pofermentacyjnych
4.3 Odpowiednia lokalizacja
Wraz ze wzrostem rozmiarów biogazowni i złożoności technologii kwestia właściwej lokalizacji nabiera szczególnego
znaczenia. W tym przypadku możliwości dystrybucji i wykorzystania energii są wyjątkowo ważne.
Należy mieć na uwadze, że transport energii cieplnej jest ekonomicznie uzasadniony na krótkie dystanse, a przekaz
energii elektrycznej w zakresie niskich napięć może również powodować zmniejszenie efektów ekonomicznych z
powodu znacznych strat w liniach przesyłowych.
Dla ustalenia lokalizacji istotne jest także w jaki sposób rozprowadzany będzie substrat i jak będzie realizowany proces
fermentacji. Należy też ustalić, czy niezbędne ilości substratu o odpowiedniej jakości będą dostępne w danej lokalizacji
w długim okresie czasu .
Poniżej wymieniono elementy, które należy uwzględnić, czy wyborze miejsca lokalizacji biogazowni [opracowane na
podstawie FNR 2013]:
 regulacje dotyczące zachowania odległości (ze względu na emisję, hałas, zasady higieny, ochronę wód)
 infrastruktura (drogi, logistyka)
 minimalne odległości od przepompowni, minimalne odległości przejazdu dla ładowaczy czołowych,
wykorzystanie grawitacji zamiast przepompowni
 rozlokowanie elementów infrastruktury energetycznej (transformatory), radiatory ciepła, mikrogazociagi,
26 |
przyłącza do gazociągów lub lokalne stacje dystrybucji biometanu do pojazdów

 lokalizacja terenów (pól) do zagospodarowania resztek pofermentacyjnych
 parametry geologiczne (poziom wód i ich ochrona, możliwość budowy na danym podłożu)
 możliwości rozbudowy biogazowni w przyszłości
 możliwości finansowania związane z lokalizacją
4.4 Ilość wytwarzanej energii i jej wykorzystanie
Rolnik we współpracy z ekspertem lub doradcą powinien obliczyć roczne ilości energii elektrycznej, ciepła i gazu, jakie
mogą zostać wytworzone przy różnych wariantów instalacji, o których była mowa wyżej.
Obliczania powinny uwzględniać zapotrzebowanie energetyczne samego procesu fermentacji beztlenowej, jak też
budynków towarzyszących oraz zidentyfikowanych odbiorców zewnętrznych.
| 27
Manure,
4.5 Ekonomika
Jak wskazywano wcześniej, punkt wyjścia w projekcie uruchomienia biogazowni rolniczej powinna stanowić ocena
dostępności substratów (obornik, gnojowica, odpady), możliwości zagospodarowania ciepła i potencjał wykorzystania
pofermentu. Aspekt decyzyjny przy decyzji dotyczącej budowy biogazowni wymaga jednak także postawienia pytania
o to, czy włożony kapitał i praca przyniosą odpowiednie wynagrodzenie. Innymi słowy jest to pytanie o ekonomiczną
rentowność takiej działalności.
Dla zidentyfikowanych dotychczas rozwiązań w zakresie biogazowni rolniczych, muszą zostać określone łączne
nakłady inwestycyjne jak również koszty operacyjne (zmienne i stałe) obejmujące zarówno samą biogazownie jak
również inne budowle i instalacje niezbędne do jej funkcjonowania. Za pomocą kalkulatora BioEnergy Farm II
(oficjalna wersja dostępna na www.bioenergyfarm.eu) rolnik, przy wsparciu doradcy może określić parametry
ekonomiczne rozważanego rozwiązania. Kalkulator ten porównuje informacje o niezbędnych kosztach
inwestycyjnych, oczekiwanych kosztach rocznych (zarówno dotyczących działalności operacyjnej jak też utrzymania
środków trwałych, inwestycji odtworzeniowych, kosztów osobowych, ubezpieczeń itd.) oraz rocznych przychodach ze
sprzedaży energii. W rezultacie rolnik otrzymuje zestawienie kosztów i przychodów z biogazowni w ujęciu rocznym.
Dodatkowo można uwzględnić sytuację finansowa rolnika (w ujęciu osobistym i działalności gospodarstwa), co jest
kluczowe w procesie podejmowania decyzji. Na podstawie sporządzonego bilansu i informacji o okresie
funkcjonowania biogazowni możliwe będzie określenie okresu zwrotu dla planowanej inwestycji.
Należy podkreślić, że połączenie na poziomie gospodarstwa produkcji biogazu i chowu zwierząt przynosi wyraźne
efekty synergii, a także prowadzi do lepszego wykorzystania zasobów pracy. Ważne jest, aby wielkość biogazowni, a
tym samym wymagane nakłady pracy były dopasowane do warunków funkcjonowania gospodarstwa.
W tej fazie przygotowań rolnik musi zadać sobie następujące pytania:
 Jak mogę zarządzać inwestycją (okresy zobowiązań sięgają 20 lat) ?

 Ile czasu dziennie będę musiał poświęcić na rutynowe czynności związane z doglądaniem i utrzymaniem
instalacji ?
 Czy uruchomienie biogazowni będzie wymagało zatrudnienia dodatkowych pracowników ?
 Jak długo będę pracował w gospodarstwie (kto przejmie gospodarstwo po mnie) ?
Chociaż wyniki analizy ekonomicznej dla studium wykonalności są obiecujące, konieczne jest dalsze krytyczne
analizowanie ekonomiki przedsięwzięcia. Jeśli wyniki wskazywałby na brak rentowności należy rozważyć możliwość
zakończenia realizacji projektu.
28 |
4.6 Typ przedsiębiorstwa i rola rolnika
W ramach przygotowywania projektu doradca biogazowy wskaże rolnikowi plusy i minusy różnych form
przedsiębiorstw oraz pomoże wybrać najlepszą opcję. Ponadto rolnik we współpracy z doradcą powinien dokonać
oceny wpływu różnych rozwiązań na aktualną działalność rolniczą gospodarstwa.
Ważna jest, że wielkość biogazowni i tym samym zapotrzebowanie na siłę roboczą powinny być dostosowane do
warunków działalności gospodarstwa. Zapotrzebowanie na pracę w biogazowni wynika głównie z takich czynności jak:
 Zarządzanie biomasą
 Operacje wykonywane w biogazowni, w tym przygotowanie i załadowanie wsadu
 Procesy monitorowania działalności, utrzymania procesów i rozwiązywania problemów
 Zadania administracyjne
 Zagospodarowanie pofermentu
Wszystkie wymienione zadania są niezbędne do sprawnego działania biogazowni, jakkolwiek determinują one różne
zapotrzebowanie na siłę roboczą i zależą między innymi od trybu działania oraz rodzaju substratu. Zasadnym jest
przygotowanie planu pracy, aby uniknąć nieprzewidzianych sytuacji już na etapie wstępnych przygotowań [FNR 2013].
Przed rozpoczęciem działania biogazowni wskazane jest, aby właściciel i pracownicy uzyskali określone kwalifikacje w
zakresie funkcjonowania biogazowni i zachodzących tam procesów biologicznych (co może okazać się pomocne w
późniejszym rozwiązywaniu problemów). Podniesienie kwalifikacji w tej kwestii zwiększa tez świadomość
potencjalnych zagrożeń i pomaga zwiększyć bezpieczeństwo prowadzenia biogazowni (jest to wymagane przez
niektóre spółdzielnie i firmy ubezpieczeniowe).
4.7 Wąskie gardła
Sprawne działanie biogazowni wymaga identyfikacji wąskich gardeł i opracowania sposobów ich likwidacji już na
początkowych etapach przygotowywania projektu.
W tym kontekście pomocne może być spotkanie z lokalnymi władzami na początku przygotowań projektu, aby ocenić,
czy budowa biogazowni na danym terenie jest realistyczna itd.
Co więcej, należy dokonać oceny ryzyka dla każdego z możliwych rozwiązań, tzn. przeanalizować wpływ małej
dostępności roślin, znacznego wzrostu kosztów, spadku dochodów, dostępności części zamiennych, poziomu emisji
gazów i hałasu, problemów z protestami sąsiadów, logistyki, przyłączenia do sieci itd.
| 29
Manure,
5. Koncepcja projektu i biznesplan

Na podstawie prac koncepcyjnych, które zostały wykonane w poprzednich etapach, można zidentyfikować różne
rozwiązania dla projektu przygotowania biogazowni rolniczej, a opracowane studium wykonalności powinno
umożliwić ocenę aspektów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych. Na podstawie tych wstępnych prac i
wymiany informacji z ekspertem/doradcą, rolnik powinien wybrać najbardziej realną opcję uwzględniającą sytuację
jego gospodarstwa w dłuższej perspektywie, i dla wybranego wariantu opracować szczegółowy biznesplan.
Rolnik musi zdecydować, które rozwiązanie jest najbardziej obiecujące - i która koncepcja będzie realizowana. W
całym projekcie ten krok jest kluczowy i trudny, ponieważ podjęta ostatecznie decyzja będzie determinowała dalsze
działania.
Opracowany biznesplan pozwoli rolnikowi rzeczowo przedstawić przygotowany projekt wszystkim zainteresowanym
stronom, szczególnie przedstawicielom władz i bankom.
Porównanie • Porównaj możliwe koncepcje biogazowni
• Decyzja o wyborze najbardziej odpowiedniego

Koncepcja projektu
rozwiązania
• Opracowanie biznesplanu dla wybranej koncepcji

Biznesplan
projektu
Rysunek 6: Kwestie do rozważenia na etapie “Koncepcja projektu i biznesplan” [na podstawie CASTILLO ET AL 2012]
5.1 Analiza SWOT
Rolnik wraz z doradcą/ekspertem powinien porównać różne koncepcje i rozwiązania w zakresie budowy biogazowi z
uwzględnieniem wad i zalet każdego z nich. Są one związane z aspektami technicznymi, warunkami ekonomicznymi,
społecznymi oraz środowiskowymi a także rolą rolnika i występowaniem wąskich gardeł.
Porównanie to może być wykonywane przy pomocy analizy SWOT. Jest to bardzo ważna część biznesplanu. Analiza
mocnych i słabych stron służy do kompleksowej identyfikacji cech produktów, procesów, przedsięwzięć i innych
elementów, które mogą sprzyjać lub utrudniać realizację procesu. Za pomocą analizy SWOT można względnie łatwo i
szybko zidentyfikować istniejące problemy i szanse w zakresie realizacji projektu.
W ramach analizy SWOT rolnik musi odpowiedzieć sobie na poniższe pytania, które można zestawić w tabeli
sporządzonej niezależnie dla każdego z możliwych do rozważenia rozwiązań:
 "Mocne strony": Jakie są atuty (mocne strony) danego rozwiązania?

 "Słabe strony": Czy są jakieś słabe strony, które muszą być brane pod uwagę?
 "Szanse": Jakie możliwości stwarza realizacja projektu?
 „Zagrożenia": Czy są jakieś zagrożenia/niebezpieczeństwa, zwłaszcza odnoszące się do czynników o
charakterze ekonomicznym, prawnym i technicznym?
30 |
Przykładowa analiza SWOT dla projektu biogazowni została przedstawiona w tabeli 2. W pierwszym etapie analizy
SWOT należy wypełnić cztery pola odnoszące się do wymienionych wyżej elementów obejmujących czynniki
wewnętrzne i zewnętrzne.
Czynniki wewnętrzne to takie, które mogą wynikać z działania rolnika (jak też innych osób lub instytucji, które
uczestniczą w realizacji projektu. Są one źródłem silnych i słabych stron projektu (przedsięwzięcia/gospodarstwa).
Mocne strony to np. dobra pozycja rynkowa lub posiadanie w ofercie produktów poszukiwanych przez klientów. Słabe
strony to np. nieefektywne procesy produkcji.
Czynniki zewnętrzne to natomiast te elementy, na które rolnik (lub osoby/instytucje uczestniczące w projekcie) nie
mają bezpośredniego wpływu. Są one źródłem szans i zagrożeń i odnoszą się do otoczenia w którym realizowany jest
projekt. Szansę mogą stanowić na przykład, nowe rynki zbytu lub ogólnie rosnące koszty ogrzewania, co może
skłaniać do poszukiwania tańszych źródeł energii. Zagrożeniami mogą być natomiast np. wydarzenia polityczne lub
malejący popyt.
Właściwym podejściem powinno być rozpoczynanie analizy SWOT od identyfikacji silnych i słabych stron –umożliwia
to przeprowadzenie obiektywnych rozważań nad projektem. Następnie z obserwacji trendów w rozwoju
poszczególnych sił i słabości można wnioskować, czy mogą one stać się szansą czy też źródłem zagrożeń w realizacji
projektu. Mocne i słabe strony oraz wynikające z nich szanse i zagrożenia stanowią kluczowy element tworzonego
biznesplanu.
Tabela 2: Przykładowa analiza SWOT dla projektu biogazowni
Pozytywne Negatywne
SWOT
Mocne strony Słabe strony
 Nowe źrodło dochodu  nieefektywny proces
Czynniki wewnętrzne
 nadchodzące zależności (zasilanie

 nowe rynki (dla pofermentu)
substratów)
 zwiększenie kosztów ogrzewania przez
 brak siły roboczej
klientów
 substytuowanie nawozów mineralnych  zakupy biomasy
 krótki czas zwrotu inwestycji  …
 Własne dostawy
 …
Szanse Zagrożenia
 Nieefektywne działania  Zwiększenie kosztów biomasy
zewnętrzne
 brak wiedzy  wydarzenia polityczne

Czynniki
 znalezienie nowych rynków  spadek popytu

 …  Wysoka inflacja
 …
| 31
Manure,
5.2 Biznesplan
Rolnik, wspierany przez doradcę/eksperta, musi podjąć decyzję w sprawie ostatecznej koncepcji projektu biogazowni
jaki będzie chciał realizować w swoim gospodarstwie. Decyzja powinna być podjęta na podstawie wyników analizy
SWOT, ale z uwzględnieniem możliwości finansowych i osobistych preferencji rolnika.
Opracowanie biznes planu to etap następujący po wyborze koncepcji projektu. Biznes plan jest przygotowywany i
opracowany w celu podsumowania pomysłu na projekt stanowiący nowy rodzaj działalności gospodarstwa. W
biznesplanie powinien być zawarty szczegółowy opis kolejnych etapów projektu, zdefiniowani odbiorcy tego
dokumentu, a także zidentyfikowane szanse i zagrożenia, a w konsekwencji wskazana odpowiedź na pytanie o to, czy
projekt jest wart wdrożenia.
Sporządzony biznesplan służy nie tylko przyszłym użytkownikom biogazowni, ale jest także ważnym dokumentem dla
banków, administracji i ewentualnych partnerów biznesowych. Biznesplan podsumuje wszystkie szczegóły wybranej
koncepcji projektu. Odnosi się do wszystkich informacji opracowanych w ramach "studium oceny wykonalności".
Biznes plan składa się zazwyczaj z około 15-18 stron i powinien zawierać:
 Cel planowanej inwestycji (ogólny powód realizacji inwestycji, przyczyny dla których rolnik chce realizować
inwestycję)
 Opis aspektów nietechnicznych (np. forma organizacyjna i status prawny firmy, lokalizacja, analiza rynku,
dostępność dotacji, aspekty społeczne i środowiskowe)
 Przegląd aspektów technicznych i parametrów biogazowni (opis techniczny instalacji, określenie
zapotrzebowania na substrat, określenie wymogów w zakresie jego transportu i magazynowania, określenie
zapotrzebowania na siłę roboczą, itp.)
 Określenie żywotność ekonomicznej z uwzględnieniem zestawień (tabel) z zakresu ekonomiki (plan
wydatków inwestycyjnych, roczny plan wydatków i przychodów i zestawienie oczekiwanych wskaźników
rentowności, itp.)
 Analizę SWOT
 Dodatkowe wyjaśnienia eksperta z zakresu odnawialnych źródeł energii.
Dobrze przygotowany biznesplan powinien odnosić się także do krytycznych punktów projektu, które powinny zostać
omówione i sprawdzone. W rezultacie tych działań projekt jeszcze przed jego realizacją osadzony będzie na dobrze
przygotowanych fundamentach, co zapobiegnie uchybieniom w kolejnych etapach. Ponadto, biznesplan spełnia kilka
ważnych funkcji, takich jak:
 Zmusza rolnika do bardziej krytycznego spojrzenia na projekt, poprzez szczegółową analizę możliwości jego
realizacji (zarówno w kategoriach technicznych jak i ekonomicznych)
 Stanowi dokument informacyjny dla banków i kredytodawców, potencjalnych instytucji finansujących i / lub
inwestorów. Biznesplanu mogą żądać także instytucje finansujące budowę, jak też partnerzy biznesowi. Jest
on dokumentem stanowiącym przewodnik w trakcie realizacji projektu i eksploatacji biogazowni, stanowiącej
nowy rodzaj działalności gospodarstwa.
32 |
6. Realizacja projektu
Ten etap rozwoju projektu obejmuje wszystkie czynności od uzyskania pozwolenia na budowę i eksploatację,
zapewnienie odpowiednich środków na finansowanie inwestycji, poprzez planowanie i budowę biogazowni, aż do
rozpoczęcia produkcji biogazu. Wymaga to nawiązania przez rolnika kontaktu z różnymi organami i instytucjami,
takimi jak urzędy, firmy konsultingowe dla szczegółowego planowania, banki, itp.
Złożoność i czas budowy zależą od wielu czynników - m.in. rodzaju i wielkości biogazowni, czasu potrzebnego na
uzyskanie pozwolenia na budowę (mogą być różne w poszczególnych krajach, a nawet lokalnie), czy stopnia
zaangażowania rolnika w budowę biogazowni. Oprócz elementów technicznych, bardzo ważne dla realizacji projektu
biogazowego jest uzyskanie na wczesnym etapie planowania inwestycji akceptacji sąsiadów i lokalnej społeczności,
tak aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji i opóźnień w dalszych fazach realizacji projektu.
• Dostarczenie niezbędnych dokumentów, planów i

Pozwolenia
informacji
• Dostarczenie dokumentów i raportów dla banku

Finansowanie • Dostarczenie dokumentów dla programów wsparcia
finansowego
Akceptacja • Sąsiedzi powinni zaakceptować projekt biogazowy
• Zawarcie umów np. z zewnętrznym odbiorca nergii

Umowy
cieplnej
• ogłoszenie przetargu/skierowanie pytań o ofertę

Zapytania ofertowe
• wybór zneceniobiorcy
• Harmonogram realizacji projektu

budowa biogazowni • Controlling
• Rozpoczęcie działalności
Rysunek 7: Zadania w ramach realizacji projektu biogazowego "krok po kroku" [CASTILLO ET AL 2012,
zmodyfikowane]
6.1 Pozwolenia
Biogazownie na terenach rolniczych budowane są często w pobliżu zabudowań gospodarskich i w zależności od

krajowych uregulowań prawnych traktowane są jako "obiekty budowlane", dla których niezbędne jest uzyskanie
pozwolenia na budowę na podstawie krajowego prawa budowlanego.
W niektórych krajach instalacje biogazowe wymagają też zatwierdzenia zgodnie z Regulacjami Kontroli Emisji,
również w zależności od krajowych uregulowań prawnych. Procedury zatwierdzania są zwykle bardziej skomplikowane
i trwają dłużej w czasie, niż w przypadku uzyskiwania zgody na podstawie prawa budowlanego.
W krajach, w których istnieją regulacje odnoszące się do budowy i eksploatacji biogazowni, zastosowanie mogę mieć
przepisy prawne dotyczące przykładowo [EDER 2012]:
 Prawa budowlanego
| 33
Manure,
 Prawa bezpieczeństwa i higieny pracy

 Przepisów ochrony wód
 Prawa ochrony przyrody
 Prawodawstwa w sprawie odpadów
 Ustawy nawozowej.
Rolnik musi uzyskać wymagane pozwolenia na budowę i eksploatację biogazowni od władz lokalnych i być może
innych właściwych instytucji. Podstawę do ubiegania się o pozwolenie stanowi zwykle szczegółowy projekt techniczny.
W projekcie powinny być uwzględnione różnorodne ograniczenia, związane z następującymi zagadnieniami:
 hałasem i odorem z biogazowni, mogącymi stanowić uciążliwą przeszkodę dla lokalizacji w pobliżu obiektów
(osiedli) mieszkalnych;
 zakazami nawożenia w okresie zimowym, co wymaga zapewnienia wystarczającej pojemności zbiorników na
poferment;
 istniejącymi planami ochrony krajobrazu;
 wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;
 zasadami inżynierii budowlanej (statyka), którymi należy się kierować podczas budowy zbiornika;
 zapewnieniem wymaganej jakości betonu;
 szczegółowymi aspektami odbioru technicznego biogazowni, bezpieczeństwa obsługi urządzeń, itp.
Odrębne regulacje prawne i procedury dotyczą wprowadzenia biometanu do sieci gazowniczej.
W załączniku 2 zamieszczono listę kontrolną do przygotowania dokumentów niezbędnych do uzyskania niezbędnych

pozwoleń, w rozdziale 3.2 omówiono procedurę ubiegania się o zezwolenie na budowę biogazowni a w rozdziale 3.3
dokonano przeglądu regulacji w zakresie emisji z biogazowni.
34 |
6.2 Finansowanie projektów bioenergetycznych
Jak każda inwestycja, projekty bioenergetyczne są finansowane ze środków własnych i z kredytów, a jeżeli istnieje w
kraju taka możliwość, projekt może być wspierany finansowo przez odpowiednie fundusze unijne lub inne środki
publiczne.
Wstępnym krokiem do uzyskania dofinansowania projektu ze środków obcych jest na ogół przedstawienie studium
wykonalności (patrz rozdział 0) lub biznes planu. Wyniki studium wykonalności powinny służyć przekonaniu
potencjalnych kredytodawców i inwestorów o wykonalności technicznej, opłacalności ekonomicznej i zdolności
kredytowej projektu.
Dobrze jest, jeżeli instytucja kredytująca, czy też wykwalifikowany doradca finansowy uczestniczą w przygotowaniu
planu finansowego, bo to pozwala na uzyskanie ich opinii o możliwości finansowania już na wczesnym etapie realizacji
projektu (np. pod koniec studium wykonalności). Taka współpraca stwarza zarazem możliwość jednoczesnego
określenia wymagań instytucji kredytującej, w tym dotyczących niezbędnej dokumentacji i zabezpieczenia kredytu.
Finansowanie może być ściśle powiązane z modelem operatora i formą prawną podmiotu realizującego inwestycję
(rozdział 1.1).
Banki udzielające kredytów wymagają również udziału własnego inwestora w finansowaniu inwestycji – mogą być to
środki pieniężne, jak również wkład w naturze na wykonanie części inwestycji sposobem gospodarskim. Szczegółowe
wymogi, w tym także forma zabezpieczenia kredytu (np. hipoteka), zależne są od instytucji kredytującej.
6.3 Zwiększenie Poparcia dla technologii biogazowych
Biogaz ma wiele zalet. Między innymi, jest to źródło energii odnawialnej, może być wykorzystany w różnej formie
(energii elektryczna, ciepło, paliwo), daje się magazynować, co pozwala na produkcję energii wtedy, kiedy jest
potrzebna, a ponadto generuje dodatkowy dochód dla rolnictwa i obszarów wiejskich. Mimo to, w niektórych krajach
technologia biogazowa jest źle postrzegana przez media, a inwestujący w instalacje biogazowe coraz częściej
napotykają na sprzeciw sąsiadów i innych grup społecznych (tzw. efekt NIMBY – „nie na moim podwórku” [ang. not in
my backyard]).
Bariery społeczne lub niski stopień akceptacji wynikają często z nasilenia transportu i przemieszczania się maszyn do
zbioru roślin energetycznych (wiele pojazdów, hałas, emisja spalin). Ponadto, głoszona jest często publicznie opinia, że
biogazownie są śmierdzące i niebezpieczne (niebezpieczeństwo eksplozji), co sprawia, że instalacje biogazowe nie są
tolerowane w pobliżu obszarów mieszkalnych. Ponadto, przeciwnicy biogazu twierdzą, że intensywne uprawy roślin
energetycznych mają negatywny wpływ na piękno krajobrazu oraz zmniejszenie różnorodności biologicznej, a także
niekorzystnie oddziałują na środowisko przyrodnicze ze względu na wysokie nawożenie i silną ochronę chemiczną
upraw.
Dlatego rolnik planujący inwestycję powinien porozumieć się z sąsiadami aby przedstawić im i wspólnie omówić
projekt budowy biogazowni (zwiedzanie istniejących biogazowni byłoby dobrym pomysłem). Doświadczenie dowodzi,
że zawsze lepiej jest zdobyć akceptację społeczną na wczesnym etapie projektowania inwestycji, tak aby ludzie
zrozumieli korzyści płynące z projektu i nie czuli się pominięci w procesie podejmowania decyzji, co w przeciwnym
razie mogłoby skutkować skargami i protestami już po uruchomieniu biogazowni.
Do podstawowych warunków zdobycia akceptacji dla planowanej inwestycji można zaliczyć, przykładowo [Ehrenstein
i in. 2012]:
 kreowanie atmosfery otwartej komunikacji i wyjaśnianie wątpliwości sąsiadów,
| 35
Manure,
 określenie potencjalnie niekorzystnych, realnych zjawisk, jakie mogą wystąpić po uruchomieniu biogazowni
(np. nieprzyjemne zapachy, zwiększenia ruchu transportowego) – bez wybielania (np. „to nigdy nie będzie
śmierdzieć”);
 zaangażowanie lokalnych zwolenników projektu w działania „public relations”
 odpowiednio wczesne, jednoznaczne określenie lokalizacji biogazowni
 przedstawienie korzyści z projektu dla lokalnej społeczności
 zaoferowanie możliwości uczestnictwa w projekcie
 jeżeli potrzebne włączenie mediatorów dla zapobiegania i rozwiązywania konfliktów
 zapoznanie mieszkańców z funkcjonowaniem biogazowni, na przykład poprzez zorganizowanie "Dnia
Otwartego" i prezentację projektu.
Takie wydarzenia stanowiące formę prezentowania informacji dla zainteresowanych mieszkańców i stwarzające
okazje do dyskusji są istotną częścią procedury planowania. Do omówienia niektórych kwestii (np. ramy prawne,
zdrowie, itp.) można zapraszać ekspertów zewnętrznych, co powinno przyczynić się do przekazu lepszej i bardziej
wiarygodnej informacji [Ehrenstein i in. 2012].
6.4 Umowy
Do realizacji i eksploatacji biogazowni może być konieczne zawarcie szeregu formalnych umów handlowych. Ich liczba
i charakter prawny różnić się mogą w zależności od przyjętego modelu biznesowego.
Niezbędne dla każdego projektu jest zwykle zawarcie kontraktu na budowę biogazowni. Często regulowane umowami
są również dostawy substratu i odbiór pofermentu, podobnie jak sprzedaż nadwyżek ciepła lub biogazu do odbiorców
zewnętrznych. Umowy z odbiorcami energii powinny być regularnie aktualizowane.
Przydatne mogą też być umowy koncesyjne z właścicielami ziemi, czy umowy służebności przesyłu zawarte z
urzędami lokalnej administracji.
Wszystkie umowy powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb kontrahentów. W rozdziale załącznika 1
(Informacje ogólne o umowach) prezentowane są różne rodzaje umów.
6.5 Procedura przetargowa
Wybór najlepszego dostawcy biogazowni może być przeprowadzony w drodze porównania ofert, a nawet z
wykorzystaniem procedury przetargowej. Pozwala to na wybranie najlepszej oferty. Należy przy tym wziąć pod uwagę
to, że nie zawsze decydujące znaczenie przy wyborze ma niska cena. Równie ważna jest jakość, doświadczenie
producenta, dodatkowe świadczenia związane na przykład z naprawami lub konserwacją biogazowni. Jeśli możliwe,
dobrze jest zapoznać się z innymi instalacjami wykonanymi przez oferentów i pozyskać opinie od operatorów tych
instalacji.
6.6 Budowa biogazowni i rozpoczęcie pracy
36 |
Dobre zarządzanie projektem wymaga dobrej organizacji. Ważne jest, aby opracowany był szczegółowy
harmonogram realizacji inwestycji. Ułatwia to zidentyfikowanie ewentualnych wąskich gardeł i pomaga w sprawnej
realizacji inwestycji. Dla każdego etapu inwestycji powinno być określone zapotrzebowanie na materiały i środki
pieniężne, a także zaplanowany powinien być czas realizacji.
W trakcie budowy należy skrupulatnie kontrolować:
 Jakość: czy prace są wykonywane profesjonalnie i zgodnie z projektem? Czy nie ujawniają się wady w
instalowanych urządzeniach? Czy zapewnione jest bezpieczeństwo biogazowni?
 Finanse: czy występują jakieś niespodziewane wydatki? Jeśli tak, to dlaczego nie zostały one przewidziane,
czy są rzeczywiście uzasadnione?
 Terminy realizacji: czy prace przebiegają zgodnie z harmonogramem?
Po zakończeniu budowy i instalacji urządzeń konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich testów i formalny odbiór
inwestycji.
| 37
Manure,
7. Eksploatacja biogazowni
Realizacja projektu kończy się, kiedy zostanie zbudowana biogazownia. Po zainstalowaniu wszystkich elementów
konstrukcyjnych i technicznych biogazowni oraz po otrzymaniu zezwoleń, dofinansowania kolejnym i niezbędnym
krokiem jest: rozpoczęcie pracy biogazowni.
7.1 Rozpoczęcie pracy
Przed uruchomieniem biogazowni muszą być zorganizowane i przeprowadzone odpowiednie kontrole i badania.
Rozruch biogazowni składa się z części technicznej (czas trwania kilka dni) i części biologicznej (czas trwania kilka
tygodni).
Przed uruchomieniem biogazowni, właściciel zakładu musi sprawdzić, czy wszystkie obowiązki zawarte w pozwoleniu
na budowę są spełnione. Cały system gazowy powinien zostać przetestowany pod względem szczelności.
Dokumentacja dla jednostek technicznych, jak również dla całej biogazowni musi być aktualna, zawierać instrukcje
dotyczące początkowej eksploatacji, ocenę ryzyka oraz dokument dotyczący ochrony przeciwwybuchowej [EDER
2012].
Uruchomienie biogazowni powinno być zawsze wykonywane przez firmę, która zaprojektowała i zbudowała
biogazownię. W fazie początkowej rolnik i personel, który będzie obsługiwał biogazownię, powinien być przeszkolony
w tym zakresie. Z technicznego punktu widzenia uruchomienie biogazowni jest dopuszczalne tylko wtedy, jeżeli
urządzenia zabezpieczające funkcjonują poprawnie i są zgodne z przepisami o bezpieczeństwie, wymienionymi w
instrukcji obsługi producenta [EDER 2012].
Biologiczne uruchomienie jest często określane jako "start-up". W zależności od zastosowanej biomasy proces ten
może wymagać kilku tygodni, a może trwać nawet do 6 miesięcy. Biologiczny rozruch biogazowni powinien być
dokładnie zaplanowany i zorganizowany z wyprzedzeniem oraz w miarę możliwości gotowy przed technicznym
rozruchem [FZ 2013].
Tabela 3 przedstawia i opisuje poszczególne etapy rozpoczęcia biologicznego procesu.
38 |
Tabela 3: Organizacja rozruch biogazowni [KTBL 2013]
Faza rozpoczęcia Specyfikacje i źródła błędów

Rozpoczęcie procesu w komorze fermentacyjnej z uwzględnieniem
krytycznych faz z punktu widzenia biologicznego, ekonomicznego i
Tworzenie harmonogramu rozruchu (
1 bezpieczeństwa. Podstawowe warunki, od których uzależniony jest
stat-up) we współpracy z ekspertem
rozruch (wsad - rodzaj substratów, aktywność biologiczna i
zawartość suchej masy w używanym inokulum).
Poziom wypełnienia powinien być na tyle wysoki, aby wszystkie
otwory, którymi wpływa wsad i wypływa poferment były zanurzone.
Wypełnienie 50-60% komory Jednocześnie do komory fermentacyjnej i zbiornika magazynowego
obornikiem lub produktem biogazu nie może dostawać się powietrze (zabezpieczenie
2
sfermentowanym, ewentualnie przeciwwybuchowe). Alternatywnie, wszystkie otwory muszą być
rozcieńczonym z wodą. zamknięte (dotyczy również przewodów gazowych).
Powolne ogrzewanie komory do

temperatury roboczej Mikroorganizmy muszą być w stanie dostosować się do rosnących
3
temperatur
(max. 1 ° C / d)
Fermentacja rozpoczyna się wraz ze wzrostem produkcji gazu i
Inokulacja fermentora przy użyciu zawartości w nim CH4. Gaz odprowadza w celu zabezpieczenia
świeżego pofermentu; w ilości około przed nadmiernym ciśnieniem. Muszą być przestrzegane aspekty
4
20% wypełnienia reaktora, o którym ochrony przeciwwybuchowej. Biogaz powinien być jak najszybciej
mowa w punkcie 2 kierowany na kogenerator, jednak dopiero gdy zawartość metanu
(CH4) będzie > 45%
Przy zawartości CH4> 50%: możliwe
jest powolne wprowadzanie do
Gwałtowny wzrost obciążenia komory zwiększa ryzyko
komory docelowych substratów
niestabilności w procesie produkcji biogazu. Zbyt wolny wzrost
5 (tygodniowo obciążenie komory
prowadzi do strat ekonomicznych poprzez opóźnione osiągnięcie
ładunkiem materii organicznej
pełnego obciążenia.
powinno wzrastać o ok. 0,3-0,4 kg
smo / (m³ ∙ d))
Analizy procesu co najmniej raz w Pozwala regulować obciążenie komory poprzez monitoring występujących
6
tygodniu zakłóceń w stabilności procesu.
Porównanie założonych i rzeczywistych
wyników ( wsad poziom substratów,
Kontrola wsadu i wydajności energetycznej, tak by możliwa była wydajność
7 poziom kwasów, produkcja gazu i energii
ekonomiczna.
elektrycznej) z harmonogramem
rozruchu
7.2 Podczas pracy
Czy po uruchomieniu biogazowni potrzebna jest dzienna, miesięczna, roczna kontrola, konserwacja oraz tworzenie
rezerw substratów. Od teraz rolnik musi regularnie kontrolować i nadzorować pracę biogazowni w celu zapewnienia
bezpieczeństwa (zwłaszcza norm dotyczących emisji) i wydajności.
| 39
Manure,
W małej biogazowni rolniczej, której moc elektryczna wynosi do 75 kWel, czas pracy (netto) przeznaczony na obsługę i
konserwację zwykle wynosi ok. 1,8 godziny dziennie [KTBL 2013].
• Jakość
Kontrola • Bezpieczeństwo
• Emisje
• Naprawy
Konserwacja
• Serwis
• Samokontrola, problemy
diagnostyczne
Dokumentacja
• Oficjalne wymogi w zakresie
sprawozdawczości
Rysunek 8: Aspekty pracy instalacji [CASTILLO ET AL 2012, zmodyfikowane]
7.2.1 Proces kontroli
Wymagane pomiary / testy (zarówno na co dzień lub w razie problemów), powinny być wymienione i uszczegółowione
w instrukcji zakładu producenta, który zbudował i zainstalował obiekt.
W praktyce, analiza danych zawartych w dziennikach pracy prowadzonych w 31 niemieckich biogazowniach wykazała,
że w ciągu roku całkowita liczba zakłóceń operacyjnych udokumentowanych przez operatorów wniosła 1,168 [KTBL
2009]. Stwierdzono, że najbardziej wrażliwymi na zakłócenia elementami biogazowni były: jednostka kogeneracyjna,
podajnik substratów stałych, pompy i mieszadła . ocena szczegółowa analiza wykazała, że proces biologiczny był
piątym pod względem najczęściej występujących przyczyn (patrz Rysunek 9) zakłóceń produkcji biogazu.
W badanych biogazowniach rozwiązanie wszystkich usterek wymagało 4,282 godzin pracy . Odpowiada to średnio 138
godzin pracy biogazowni w ciągu roku. Średnio na każdy 10 kW zainstalowanej mocy elektrycznej w ciągu roku w
biogazowni wystąpiły 1,2 awarie.
40 |
1000 532
151
83 96
100 54
31 35 35
23 25 27 28
19
13
9
10
3 3
Rysunek 9: Najczęstsze przypadki zakłóceń pracy udokumentowane w 31 niemieckich biogazowniach w ciągu jednego
roku [KTBL 2009]
Wyniki te wskazują na znaczenie procesu kontroli podczas pracy biogazowni. Najważniejszym i najpoważniejszym
skutkiem występujących awarii i zakłóceń jest spadek produkcji biogazu z zmniejszanie zawartości w nim metanu
(CH4). W odróżnieniu od problemów technicznych - które mogą być bardzo szybko rozwiązane - zaburzenia procesów
biologicznych są trudniejsze do rozwiązania i wymagają zrozumienia przez rolnika podstawowych zasad przebiegu
fermentacji beztlenowej.
7.2.2 Konserwacja/utrzymanie
Większość kontroli może być wykonywana w sposób ciągły przez systemy kontroli i monitoringu (jak temperatura
reakcji, ilość substratów, ilość gazu / energii elektrycznej / cieplnej, itd.), inne natomiast mogą wymagać wsparcia
ekspertów lub mogą być wykonane przez rolnik samodzielnie (np. rozwiązanie problemu wycieku w pompach, zmiana
oleju w elektrociepłowni, drobne naprawy itp.).
Rolnik musi dokonywać przeglądów i konserwacji poszczególnych elementów wyposażenia biogazowni (jest to także
ważne z punktu widzenia okresów gwarancji na poszczególne części). Niektóre konserwacje mogą być wykonane
przez rolnika samodzielnie (np. wymiana zużytych części takich jak filtry, uszczelki, wymiana lub uzupełnienie
materiałów eksploatacyjnych, takich jak olej silnikowy lub woda). Niektóre muszą być jednak przeprowadzone przez
wykwalifikowany personel(np. generalny remont jednostki CHP).
Regularny monitoring jest niezbędnym warunkiem kontroli i optymalizacji procesu. Niestety niezbędny sprzęt
pomiarowy generuje koszty, których często - zwłaszcza w niewielkich instalacjach - próbujemy unikać w trakcie
realizacji projektu.
| 41
Manure,
7.2.3 Dokumentacja
Konsekwentna dokumentacja jest jedynym ze sposobów uzyskania wiarygodnych informacji na temat stanu i
efektywności procesu produkcji biogazu. Zbieranie danych w dłuższym okresie jest niezbędne nie tylko do
samokontroli, ale również istotne w przypadku kłopotów diagnostyki i doradztwa przez ekspertów zewnętrznych.
Prostsze, bardziej efektywne i mniej pracochłonne metody są to tzw. dzienniki. W niektórych krajach (np. Niemcy)
gromadzone dane muszą być dostępne ze względu na wymogi prawne.
Korzyści z prowadzenia dzienników [GOMEZ 2008]:
 możliwość śledzenia ilości i jakości stosowanych substratów (także dostawców substratów, gdzie jest to
konieczne)
 kontrola i optymalizacja obciążenia objętości komory
 kalkulacja efektywności ekonomicznej (dostawcy, zapotrzebowania na gaz, zapotrzebowanie na energie
elektryczną, godziny pracy)
 kontrola procesu
 wykrywanie wycieków gazu
Dziennik powinien zawierać następujące informacje:
 ilości poszczególnych substratów lub stosowanych dodatkowych substancji

 temperatura procesu
 jakość gazu (zawartość CH4, CO2, H2S)
 ilość produkowanego gazu
 ilość wykorzystanego gazu
 produkcja energii (netto)
 godziny pracy
 zapotrzebowanie na paliwa (w przypadku wtrysku biogazu do silnika )
 prąd przekazywany do sieci
 naprawy, zakłócenia procesu
 itp.
7.3 Bezpieczeństwo biogazowni
Budowa i eksploatacja biogazowni dotyczy wielu ważnych kwestii bezpieczeństwa, potencjalnego ryzyka i zagrożenia
dla ludzi, zwierząt i środowiska. Należy zachować odpowiednie środki ostrożności i bezpieczeństwa w celu uniknięcia
zagrożeń i niebezpiecznych sytuacji, przyczyniając się do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania zakładu.
Spełnienie ważnych kwestii bezpieczeństwa, stosowanie działań prewencyjnych i środków kontroli jest warunkiem
uzyskania pozwolenia na budowę (może się różnić w zależności od kraju):
 pożar i zapobieganie eksplozji
 zagrożenia mechaniczne
 dźwiękoszczelne konstrukcje
 bezpieczeństwo elektryczne
 ochrona przed piorunami
 zabezpieczenie termiczne
42 |
 ochrona emisji hałasu

 uduszenie, zapobieganie zatrucia
 bezpieczeństwo higieniczne i weterynaryjne
 unikanie emisji zanieczyszczeń do powietrza
 zapobieganie wyciekom do wód podziemnych i powierzchniowych unikanie uwalniania zanieczyszczeń
podczas usuwania odpadów
 bezpieczeństwo przeciwpowodziowe
 ochrona przed kolizją
Oprócz zatrucia i uduszenia, istnieją inne potencjalne zagrożenia związane z działalnością w miejscu produkcji
biogazu. W celu uniknięcia tego typu wypadków należy w odpowiednich miejscach umieścić wyraźne ostrzeżenia oraz
przeszkolić personel w tym zakresie. [SEADI ET AL 2008]:
 Inne potencjalne źródła wypadków to niebezpieczeństwo upadku z drabiny lub obszarów odkrytych (np.
dozowników substratów, szybów konserwacyjnych) zranienia spowodowane przez ruchome części (np.
mieszadła)
 Sprzęt taki jak mieszadła, pompy, sprzęt do dozowania substratów obsługiwany jest pod wysokim napięciem
elektrycznym. Nieprawidłowe działanie lub wady w jednostce kogeneracyjnej mogą spowodować śmiertelne
porażenie prądem elektrycznym.
 Należy uwzględnić ryzyko poparzenia skóry poprzez kontakt z niezabezpieczoną instalacją ogrzewania lub
chłodzenia biogazowni (np. chłodnic, wymienników ciepła w komorach fermentacyjnych, czy pomp ciepła).
Odnosi się to również do części zespołu CHP i pochodni gazowej.
Z tych powodów, wskazane jest, aby operatorzy i pracownicy biogazowni byli przeszkoleni w zakresie bezpieczeństwa
instalacji. Środki te podnoszą świadomość operatora o potencjalnych zagrożeniach w miejscu pracy, pomagają
bezpiecznie sterować instalacją i ustanawiać procedury bezpieczeństwa w przypadku pracy firm zewnętrznych w
biogazowni.
| 43
Manure,
Annex 1. Ogólne informacje na temat umów

1.1. Umowa o budowę biogazowni
Umowa budowy biogazowni reguluje sytuację strukturalną i jest najważniejszym dokumentem w całym
przedsięwzięciu. Główne punkty podlegające ustaleniom zależną od koncepcji i wielkości biogazowni. Z punktu
widzenia właściciela/użytkownika instalacji szczególnych regulacji wymagają następujące kwestie[FNR 2013]:
 wskazanie czy projekt jest realizowany przez firmę inżynierską czy budowany pod klucz, umowa powinna
precyzyjnie określać zakres prac, jakie mają zostać wykonane a także obejmować specyfikacje usług
 uwzględnienie wymagań technicznych związanych z funkcjonowaniem biogazowni (np. minimalny czas
retencji )
 poręczeń bankowych lub innych zabezpieczeń, które mogą zmniejszyć koszty w trakcie budowy, a także w
okresie gwarancyjnym
 uzgodnienia terminu zakończenia, a także zasady rekompensowania strat finansowych jeżeli nastąpiłoby
opóźnienie (kary umowne)
 przyjętych zasad testowania (zakres, czas trwania, wartości mocy, ponawianie prób, itp) oraz akceptacji
wyników testów
 określenia możliwości zmian w zakresie późniejszego funkcjonowania instalacji (redukcji i / lub
rozszerzenia), zwiększenia elastyczności itp.
 unikania zmniejszenia gwarancji ustawowej na instalowane urządzenia. Celem operatora instalacji
biogazowej jest uzyskanie jak najdłuższego okresu gwarancji
 określenia terminów i sposobów płatności. Płatności powinny być realizowane na podstawie postępów prac
budowlanych i terminów wynikających z harmonogramu.
1.2. Zarządzanie i utrzymanie kontraktu
Biogazownia musi być regularnie serwisowana i konserwowana. Operatorzy instalacji normalnie negocjują kontrakty
serwisowania ich biogazowni, czasami uzupełnione przez kontrakty menedżerskie. Jeśli producent biogazowni lub
konstruktorzy nie oferują usług serwisowych, użytkownik/właściciel powinien żądać przedstawionych na piśmie
wymagań w zakresie konserwacji. Częstotliwość konserwacji powinna zostać zdefiniowana możliwie precyzyjnie.
[FNR 2013].
Pod uwagę powinny być wzięte poniższe elementy:

 Oprócz umowy na budowę wskazane jest podpisanie kontraktu na usługi serwisowe i konserwacyjne
(najlepiej z wykonawcą biogazowni)
 okres obowiązywania umowy serwisowej nie powinien być krótszy niż okres gwarancji wynikający z umowy
budowy biogazowni
 Procedura dochodzenia roszczeń gwarancyjnych, umowa serwisowa jest szczególnie przydatna w
44 |
przypadku użytkowników/właścicieli, którzy nie posiadają umiejętności technicznych do konserwacji.
1.3. Zaopatrzenie w substrat i umowy na jego dostawę
Mając na uwadze ocenę opłacalności przedsięwzięcia, oprócz inwestycji początkowej należy uwzględnić koszty
operacyjne funkcjonowania biogazowni, m.in. związane z pozyskiwaniem i magazynowaniem substratów i związanym
z tym ryzykiem.
Umowy na dostawy substratów pochodzących ze źródeł odnawialnych obejmują zazwyczaj powierzchnię upraw, z
której ma być dostarczona masa organiczna, gdyż na etapie podpisywania umowy dokładne zbiory materiału
roślinnego nie są jeszcze znane. Może się zdarzyć, że w dobrych latach dostawy substratu będą większe niż
zapotrzebowanie biogazowni, podczas gdy w latach o niskich plonach może wystąpić problem zbyt małych dostaw
substratu.
Przedmiotem umowy może być także zagospodarowanie resztek pofermentacyjnych powstających w biogazowni z
dostarczanych substratów. W praktyce dość częstym przypadkiem jest, że dostawca substratu odbiera także
poferment, który może być wykorzystywany jako nawóz w rolnictwie [FNR 2013].
W umowach dotyczących dostaw substratu i gromadzenia fermentu powinny znaleźć się - oprócz zwykłych zasad
odpowiedzialności etc. - przepisy dotyczące następujących kwestii [FNR 2013]:
 terminów realizacji zamówienia, w tym ustalenia dotyczące wypowiedzenia umowy i jej przedłużenia
 ilości dostaw lub informacji dotyczących obszaru uprawy z szacunkowym uwzględnieniem oczekiwanych
plonów
 mechanizmów ustalania ceny, zazwyczaj na podstawie indeksu lub kilku wskaźników (np. wskaźnik cen
konsumpcyjnych, wskaźnik cel oleju napędowego lub wskaźnik cen podłoża), w zależności od okresu
obowiązywania umowy
 stanu w jakim dostarczany będzie substrat i obsługi logistycznej tj. np. czy materiał roślinny będzie już
rozdrobniony, kto będzie odpowiadać za transport, kto odpowiada za magazynowanie itd.
 usług biznesowego zbioru i dostaw logistyki, np. umów dotyczących tego, czy operator lub dostawca
substratu, przejmuje siekanie, usuwanie, kiszenie oraz kompresję substratów, gdzie są one przechowywane
i jak długo mają być przechowywane (również może)
 gromadzenia pofermentu (ilość, obowiązki, daty, okresy, ceny), w tym logistykę (w szczególności w zakresie
transportu, magazynowania, dystrybucji) biorąc pod uwagę wymogi dotyczące stosowania pofermentu jako
nawozu.
1.4. Umowa na dostawy energii cieplnej
W zależności od sposobu wykorzystania energii cieplnej (ogrzewanie budynków, wprowadzenie do sieci cieplnej,
przetwarzanie ciepła itp.) należy wywiązać się z różnych wymagań, które powinny być określone w umowie na
dostarczanie ciepła. Z perspektywy właściciela instalacji CHP istotne jest uzyskanie zgody na dostarczanie odbiorcy
całej wytwarzanej energii cieplnej, lub przynajmniej określenie minimalnego poziomu realizacji dostaw [FNR 2013].
| 45
Manure,
1.5. Umowa na dostawy biogazu
Wytworzony biogaz jest zwykle przetwarzany w energię elektryczną w jednej lub kilku jednostkach kogeneracyjnych
na miejscu lub w pobliżu biogazowni. Nie jest to jednak jedyna możliwość na zagospodarowanie biogazu. Właściciel
biogazowni może również sprzedać całość lub część wytworzonego biogazu, a jego przetworzeniem na energię
cieplną lub elektryczną czy też uzdatnieniem do standardów gazu sieciowego (biometanu) zajmuje się kupujący.
Umowa na dostawy surowego biogazu nie podlega szczególnym wymogom prawa energetycznego. Transportowany
jest on zazwyczaj własnymi systemami rurowymi lub sieciowymi.
Umowa na dostawy powinna uwzględniać interesy techniczne, ekonomiczne i prawne obu stron. Zazwyczaj umowa na
dostawy biogazu obejmuje następujące kwestie [FNR 2.013]:
 określenia minimalnych lub maksymalnych wielkości dostaw, (liczba kilowatogodzin w przeliczeniu na

biogaz dostarczany w godziny, dnia itd.). Należy podkreślić, że dostawy podlegają biogazu naturalnym
wahaniom, wynikającym z właściwości procesu jego powstawania.
 Określenia terminu obowiązywania umowny (minimalny) termin i mechanizmów jej rozwiązania lub
przedłużenia, co jest istotne znaczenie dla obu stron. Im okres umowy jest dłuższy, tym bardziej ważne są
klauzule dotyczące ustalania ceny.
 klauzule dotyczące korekty cen mogą być bazować na indeksach neutralnych, takich jak np. indeks cen
energii elektrycznej lub cen substratów na giełdzie lub indeks cen konsumpcyjnych, itd. Klauzule korekty
cen powinny w pierwszej kolejności powinny neutralizować ryzyko wzrostu kosztów w ustalonym okresie
obowiązywania umowy.
 w zależności od planowanego sposobu wykorzystania surowego biogazu przez kupującego zaleca się
zdefiniowanie jego parametrów jakościowych (np. minimalna zawartość metanu). Jest to ważne także w
odniesieniu do tych odbiorców, którzy uszlachetniają surowy gaz do parametrów biometanu.
 Jednoznacznego rozstrzygnięcia wymaga także określenie momentu przekazania prawa własności do
biogazu. Istotne to jest także z punktu widzenia ryzyka (określenie właściciela na etapie przesyłu systemem
rur, na etapie magazynowania itd.)
 Określony w umowie obowiązek dostaw obejmuje przeniesienie praw własności na określoną ilość
surowego biogazu o wyspecyfikowanych parametrach jakościowych. Niezbędne jest zatem ustalenie w
umowie zasad pomiaru ilości i oceny jakości surowego biogazu. Wiąże się z tym także kwestia ustalenia
podziału związanych z tym kosztów.
46 |
1.6. Umowa z właścicielem gruntów
Regułę stanowi budowa i eksploatacja biogazowni na terenie właściciela gruntów. W pewnych przypadkach może być
niezbędne korzystanie także z gruntów innych osób, np. w sytuacji gdy instalowanych jest kilka układów CHP (układ
satelitarny) lub biogaz przesyłany jest do osób trzecich z wykorzystaniem systemu rur przechodzących przez tereny
należące do innych osób. W takich przypadkach niezbędne jest podpisanie odpowiednich umów na korzystanie z
gruntów obcych.
Ze względu na długoterminowy charakter projektu system opłat za korzystanie z obcych gruntów powinien zawierać
opis mechanizmu regulacji cen. Ochrona praw do użytkowania gruntów posiadanych przez inne osoby musi być
koniecznie uregulowana przez dokonanie odpowiedniego wpisu służebności gruntowej w księdze wieczystej. Pozwala
to na zachowanie praw do użytkowania tych gruntów w przypadku ich sprzedaży przez właściciela lub w przypadku
jego niewypłacalności [FNR 2013].
1.7. Umowa na korzystanie z terenów publicznych
Jeśli rurociągi, którymi dostarczane są gaz lub ciepło przebiegają wzdłuż dróg publicznych niezbędne może być
zawarcie odpowiednich umów z właścicielem pasa drogowego. Umowa powinna obejmować m. in. kwestię opłat za
korzystanie z tego terenu [FNR 2013].
| 47
Manure,
Annex 2. Listy kontrolne

2.1. Lista kontrolna w fazie precyzowania "pomysłu na projekt"
Tabela 4: Lista kontrolna dla pierwszego kroku "idei projektu" [CASTILLO ET AL 2012, zmodyfikowane]
Odznaczenie
Faza Etap po
sprawdzeniu Komentarze
1. Ocena potencjału rolniczego
Gospodarstwo i użytki rolne: należy określić dostępne substraty i oszacować ilość w tonach na miesiąc / rok
dla każdego z nich
 Odpady zwierzęce (gnojowica, obornik, gnojówka, itp)
 Odpady rolnicze (np. pasz resztki, śmieci z ziarna itp)
 Odpady z gospodarstwa domowego (żywność /odpady z kuchni)
 Inne
Analiz możliwości dostaw substratu od okolicznych rolników: Kto może być zainteresowany
dostarczaniem obornika/gnojowicy lub innych odpadków lub produktów ubocznych ?
Identyfikacja dostępnych substratów i oszacowanie ilości w tonach miesięcznie / rocznie dla każdego z
nich.
 Inni rolnicy
Odznaczenie
Faza Etap po
 Szkoły lub kuchnia firmowa (żywność / odpady kuchenne)
 Firmy rolno-przemysłowe (organiczne odpady przemysłowe)
 Inne
Oszacowanie kosztów
Pierwsze (wstępne) obliczenia potencjału biomasy w gospodarstwie i planowane roczne

koszty
Użycie narzędzi obliczeniowych online opracowanych w ramach projektu Bioenergy Farm II
(www.bioenergyfarm.eu) dla wstępnej oceny ekonomicznej wykonalności planowanego
projektu
Analiza wyników obliczeń odnoszących się do różnych kosztów (inwestycyjne, koszty

substratów, koszty logistyczne, koszty operacyjne, etc.) i dochodów netto.
Utrzymywanie kontaktów z krajowymi ekspertami biogazowymi w celu uzyskiwania porad i

przeprowadzania konsultacji.
2. Ocena kwestii transportowych
Jaka jest jakość infrastruktury w okolicy planowanej biogazowni?
Czy ciężarówki mogą swobodnie korzystać z tych dróg?
Jaka ilość poszczególnych substratów musi być transportowana (tony / rok)?

Manure,
Odznaczenie
Faza Etap po
Ile będą wynosiły koszty logistyki (transportu) (zł / rok) i przy zakładanych odległościach
będzie to opłacalne (zazwyczaj opłacalny jest transport na odległości nie większe niż 18 km
od biogazowni)?
3. Cel projektu
Określenie zużycia energii w gospodarstwie rolnym i w domu.
Określenie zapotrzebowania na poszczególne nośniki energii (gaz, ciepło, energia

elektryczna).
Określenie możliwości sprzedaży energii w najbliższej okolicy (np. nadwyżek ciepła,

biometanu jako paliwa transportowego) ?
Przeanalizowanie cen i warunków sprzedaży (czas, jakość gazu, ilość energii, które mogą
być sprzedawane, itp).
Ustalenie z potencjalnymi klientami ich potrzeb (ilość i rodzaj wytworzonej energii).

Zwrócenie uwagi na długoterminowy charakter podejmowanych zobowiązań.
Rozważenie istniejących możliwości w zakresie transportu wytwarzanej energii (sieć

ciepłownicza, stacja paliwowa itd.)
4. Forma organizacyjno-prawna / Struktura spółki
Przeanalizowanie najczęściej spotykanych form organizacyjnych i określenie ich specyfiki.

Odznaczenie
Faza Etap po
Identyfikacja osób, które mogą wziąć udział w projekcie. Przeprowadzenie rozmów o

stopniu ich zaangażowania i odpowiedzialności.
Manure,
2.2. Lista kontrolna dokumentów niezbędnych do prowadzenia biogazowni
Tabela 5: Dokumenty wymagane do zatwierdzenia działalności biogazowni [FNR 2013, zmodyfikowane]
Formularze na pozwolenie budowlane / Zwrócić się o formularz do organu odpowiedzialnego za proces

formularze dotyczące kontroli emisji wydawania zgody
Mapa / rysunek potencjalnej Niezbędne jest skorzystanie z biura ewidencyjnej gruntów

lokalizacji prowadzonego w gminie.
Wypis z rejestru gruntów Informacje o prawie własności, typie handlowym i lokalizacji.
Opis biogazowni i działań Formularze z danymi na temat biogazowni, rodzaju procesów

(w tym m.in. dotyczących wykorzystywanego materiału), a
także opis biogazowni i działań zaprojektowanych przez
projektanta.
Emisja / imisja Prezentacja / opis procesów powodujących emisję / działania

prowadzone w biogazowni
Certyfikaty badania hałasu, Jeśli ze względu na szczególne warunki lokalizacji, organ

zapachów i / lub plan źródła emisji wydający licencje zdecyduje, że musi zostać przygotowane
raport, niezbędne jest wyznaczenie właściwego eksperta.
Gospodarka odpadami / utylizacja Jeśli jest taka potrzeba (w zależności od stosowanych

substratów) niezbędne może być przedstawienie metod
utylizacji i zużytych materiałów.
Bezpieczeństwo biogazowni Opis instalacji zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

pożarowego, przedstawiającymi plan ochrony
przeciwpożarowej, ewentualnie stworzenie raportu
bezpieczeństwa pożarowego opracowane przez uprawnionego
eksperta. Opis działań podejmowanych w celu spełnienia
wymogów bezpieczeństwa, aby zapewnić wymogi
bezpieczeństwa, przygotowanie planu lokalizacji z możliwymi
strefami zagrożonymi wybuchem.
Interwencja w przyrodę i krajobraz Zgodność projektu z istniejącymi planami (plan

zagospodarowania przestrzennego, plan rozwoju itp.).
Przedstawienie sposobów kompensacji / naprawczych w
odniesieniu do odpowiednich komponentów projektu.
Zezwolenie zgodnie z Wniosek o zatwierdzenie działania biogazowni, zgodnie z

rozporządzeniem UE dla produktów rozporządzeniem UE dla produktów ubocznych pochodzenia
ubocznych pochodzenia zwierzęcego (WE nr 1069/2009), np. w zakresie stosowania
zwierzęcego gnojowicy i obornika.
Plan sytuacyjny Plany tworzone powinny być zgodnie z wymaganiami

przepisów bezpieczeństwa opracowanymi przez
52 |
stowarzyszenia zawodowe.
Obliczenia konstrukcyjne dla Obliczenia statyczne dużych elementów konstrukcyjnych są

głównych elementów biogazowni tworzone i dostarczane przez producentów biogazowni lub
producentów części.
Plan instalacji Tworzone przez projektanta / planistę
Szczegółowe rysunki Poniższe elementy są opracowywane przez projektanta / planistę:
- plany rurociągów (do substratów, gazu, ogrzewania mediów)

obejmujące nachylenie, kierunek przepływu, wymiary i właściwości
materiału
- uwzględnienie stref zagrożonych wybuchem (plan ex-zone)
- typ i konstrukcja punktów przeładunkowych obornika, kiszonki i innych

substratów płynnych
- budynek silnika / pomieszczenie z niezbędnymi instalacjami
- plan rury grzewczej łącznie z połączeniem z producentami ciepła i

konsumentami
- podstawowy schemat blokowy z jednostkami operacyjnymi
- schemat integracji układu CHP
- magazyny gazu, zawory bezpieczeństwa
- magazyny do przechowywania substratu
Diagramy dla procesów Opracowanie przez projektanta podstawowego schematu

zachodzących w biogazowni blokowego z jednostkami operacyjnymi.
Zagospodarowanie pofermentu Prezentacja / dokumentacja niezbędnych obszarów do

rolniczego wykorzystania resztek pofermentacyjnych
Oświadczenie o obowiązkowym Po dozwolonym okresie użytkowania niektóre składniki muszą

wycofaniu elementów wyposażenia być wycofane z użycia i zdemontowane.
| 53
Manure, the sustainable fuel from the farm,
54 |
Manure, the sustainable fuel from the farm
| 55
Annex 3. Dane i informacje dla konkretnych krajów

3.1. Rodzaje form prawnych spółek
3.1.1. Belgia
Tabela 6: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych w Belgii [FOD 2014, IMPULSE 2014, EUNOMIA 2014, NOTARIS 2014]
Wyszczególnienie Przedsiębiorca Jednoosobowa Prywatna spółka z Spółka jawna Spółdzielnia z Spółdzielnia z Spółka akcyjna
indywidualny spółka prywatna z ograniczoną ograniczoną nieograniczoną
ograniczoną odpowiedzialnością odpowiedzialnością odpowiedzialnością
odpowiedzialnością
Udziałowiec Jedna osoba Jedna osoba Przynajmniej dwie Przynajmniej Przynajmniej trzy Przynajmniej trzy Przynajmniej
fizyczna fizyczna osoby fizyczne lub dwie osoby osoby fizyczne lub osoby fizyczne lub dwie osoby
prawne. fizyczne lub prawne. prawne. fizyczne lub
prawne. prawne.
Wkład kapitałowy brak 18,550 € 18,550 € Kwota 18,550 € Kwota przewidziana 61,500 €
(12,400 € kaucja) (6,200 € kaucja) przewidziana w (6,200 € kaucja) w statucie
statucie
Odpowiedzialność Właściciel jest Osoba ponosi Każdy akcjonariusz Każdy partner Każdy partner Każdy partner jest Każdy partner
w 100% odpowiedzialność ponosi jest w sposób ponosi w sposób ponosi
odpowiedzialny do wysokości jej odpowiedzialność do nieograniczony odpowiedzialność nieograniczony i odpowiedzialność
(biznesowo i udziału w wysokości wielkości i solidarny do wysokości solidarny do wysokości
osobiście) udziału odpowiedzialny wielkości udziału odpowiedzialny wielkości udziału
Zdolność prawna Brak zdolności Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna
prawnej prawna
56 |
Zarządzanie / Właściciel Manager/managerzy Manager/managerzy W zastępstwie Manager/managerzy Manager/managerzy Zarząd wybierany

reprezentacja wybrany/i przez wybrany/i przez wspólników wybrany/i przez wybrany/i przez co sześć lat
akcjonariuszy akcjonariuszy osoba przez akcjonariuszy lub akcjonariuszy lub
nich zarząd. zarząd.
wyznaczona
Opodatkowanie Podatek Podatek od obrotu Opodatkowani Podatek od obrotu Podatek od obrotu Podatek od
dochodowy są partnerzy obrotu
Podatek od obrotu
spółki wg. ich
Zaliczka na
udziału w
zyskach podatek od
dochodów
pochodzących z
papierów
wartościowych
| 57
Ocena/ ważne  bez  wymagany  wymagany minimalny  solidarność  wymagany  brak wymagań w  wymagany
kryteria minimalnego minimalny wkład wkład własny pomiędzy minimalny wkład zakresie minimalny wkład
kapitału własny  specjalne wymagania partnerami własny wymaganego własny
 Korzystne  dla rozpoczynających   kapitału własnego 
opodatkowani  oddzielenie działalność  ryzyko  Ilość wnoszonego  brak  oddzielenie
e gdy dochód własnych dochodów  brak odpowiedzialn przez odpowiedzialności własnych
jest niski z działalności odpowiedzialności ości za innych poszczególnych osobistej dochodów od
 wysoka gospodarczej. osobistej partnerów udziałowców  korzyści podatkowe dochodów z
reputacja ze  oddzielenie własnych kapitału może być kiedy dochody są działalności
względu na dochodów od różna wysokie gospodarczej
odpowiedzialn dochodów z  oddzielenie  oddzielenie
ość osobistą działalności własnych dochodów własnych dochodów
 brak podziału gospodarczej. od dochodów z od dochodów z
zysku i działalności działalności
przychodów z gospodarczej. gospodarczej
współwłaściciel
ami
58 |
3.1.2. Dania
Tabela 7: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych w Danii [JUF 2014]
Spółdzielnia z ograniczoną Spółka z ograniczoną

Przedsiebiorstwo indywidualne odpowiedzialnością odpowiedzialnością
akcjonariusz 1 2+ 1+
Wkład kapitałowy 0 0 10.700 €
odpowiedzialność osobista osobista 10.700
Zdolność prawna
Brak zdolności prawnej Zdolność prawna Zdolność prawna
Zarządzanie / reprezentacja
Właściciel Osoby wybrane spośród właścicieli Wybierani spośród właścicieli
Opodatkowanie Podatek dochodowy osobisty lub z Podatek dochodowy od dochodów z Podatek dochodowy od dochodów z
działalności gospodarczej działalności gospodarczej działalności gospodarczej
Ocena/ ważne kryteria brak Brak Depozyt kapitałowy
| 59
3.1.3. Francja
Tabela 8: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych we Francji [ADEME 2012, SAFER 2014]
Gospodarstwo rolne z Spółka komandytowa:

Formy kolektywnego SCEA Spółka z ograniczoną
ograniczoną Uproszczona forma
działania rolników odpowiedzialnością:
odpowiedzialnością: (podmiot korporacji SAS Rolnik indywidualny
(grupy producenckie) SARL
EARL niehandlowy) (Spółka handlowe)
(Spółka handlowa)
Udziałowcy Min. 2 /Maks. 10 Min. 1 /Maks. 10 Min. 1 /Maks 10 Min 2 /Maks. 100 Min 1/ Maks. kilku Jedna osoba fizyczna
Wkład kapitałowy Min. 1,500 € Min. 7,500 € Bez minimum. Bez wartości Bez minimum. brak
minimum.
Stały lub zmienny. Stały lub zmienny. Stały lub zmienny. Udziały w gotówce, ale
Udziały w gotówce, ale też w naturze: ziemie,
Partnerzy muszą
w naturze: ziemie, wyposażenie
wnieść wkład
wyposażenie gospodarstwa,
(niekoniecznie kapitał) gospodarstwa, zwierzęta...
zwierzęta...
Odpowiedzialność Odpowiedzialność Odpowiedzialność Zbiorowa Ograniczona do Ograniczona do Właściciel jest w 100%
ograniczona do ograniczona wysokości odpowiedzialność wkładu kapitałowego wkładu kapitałowego odpowiedzialny
wysokości wkładu kapitałowego: partnerów na ich poszczególnych swoich członków (biznesowo i osobiście)
podwójnego wkładu kapitał prywatny jest majątku, udziałowców
kapitałowego chroniony. proporcjonalnie do
wnoszonego wkładu
kapitałowego
Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna Zdolność prawna
60 |

(Spółka handlowa)
Zarządzanie / Manager musi być Manager musi być Manager może, ale nie Prezes, którym może Właściciel
reprezentacja rolnikiem-partnerem rolnikiem-partnerem musi być partnerem, być zarówno osoba
Manager musi być
Wszyscy partnerzy wybierany jest przez fizyczna lub osoba
osobą fizyczną,
muszą w równym partnerów spółki prawna.
niekoniecznie
stopniu uczestniczyć w
pracy i zarządzaniu udziałowcem
grupą.
Opodatkowanie Brak podatku Podatek obrotowy od Podatek obrotowy od Podatek dochodowy

Brak podatku obrotowego Brak podatku obrotowego
obrotowego od firm firm firm zysków z działalności
od firm od firm
rolniczej
| 61

(Spółka handlowa)
Ocena/ ważne  Korzystny system  Zalety mogą być  Proste założenie firmy.  Trudności  Koszty i procedury  Formalności w procesie
kryteria podatkowy: równoważone przez Nie ma ograniczenia funkcjonowania formalne w procesie zakładania zmniejszone
uwzględnienie liczby wzrost podatków dotyczącego  Przekazywanie zakładania firmy. do minimum
partnerów przy  powierzchni . Może elementów między  Bardzo rygorystycznie  Możliwość
uwzględnianiu progów być założona przez partnerami jest spisane statuty zadeklarowani przed
zysku i wyznaczeniu osoby fizyczne, darmowe  Duża swoboda w notariuszem posiadania
opodatkowania prawne(spółki, zakresie określenia innych, nierolniczych
zysków kapitałowych, stowarzyszenia), zasad funkcjonowania nieruchomości
 Członkowie grupy, niezależnie czy są i przenoszenia akcji 
zachowują ich rolnikami czy nie  Ewolucyjna struktura
indywidualne prawa  Uczestniczący w ułatwiająca działanie
związane z spółce rolnik traci na zasadzie
posiadaniem status szefa partnerstwa.
gospodarstwa  Wynagrodzenie
 Obowiązkowa umowa partnerów i pensje
administracyjna pracownicze są
opodatkowane jako
zyski z działalności
rolniczej, zgodnie z
podatkiem
dochodowym
 Z wyjątkiem
poważnych napraw,
opłaty nie podlegają
odliczeniu od zysków
62 |
3.1.4. Niemcy
Tabela 9: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych w Niemczech [FNR 2013, FNR 2013 B]
Spółka cywilna Spółka z ograniczoną

Przedsiębiorstwo indywidualne Spółka komandytowa, sp. k
( Partnerstwo zorganizowane na bazie odpowiedzialnością
kodeksu cywilnego)
Udziałowiec Jedna osoba fizyczna. Przynajmniej dwie osoby fizyczne Przynajmniej dwie osoby fizyczne Jedna lub więcej osób fizycznych lub
i/lub prawne. i/lub prawne. prawnych.
Wkład kapitałowy Kapitał minimalny nie jest wymagany. Kapitał minimalny nie jest wymagany. Kapitał minimalny nie jest wymagany. Kapitał zakładowy musi wynosić co
Każdy partner ma udział w spółce najmniej 25.000 €.
proporcjonalnie do wniesionego Minimalny udział w kapitale
kapitału. zakładowym przedsiębiorcy musi
wynosić 1 €.
Odpowiedzialność Właściciel odpowiada bez Udziałowcy odpowiadają za Co najmniej jeden wspólnik Spółka z ograniczoną
ograniczenia całym swoim majątkiem zobowiązania spółki całym swoim odpowiada bez ograniczeń odpowiedzialnością ponosi
prywatnym i majątkiem majątkiem osobistym i firmowym. (komplementariusz). odpowiedzialność całym swoim
przedsiębiorstwa. . Komandytariusz odpowiada tylko do majątkiem.
wysokości swoich depozytów. Udziałowcy spółki są odpowiedzialni
tylko do wysokości wniesionego
wkładu.
Zdolność prawna Właściciel może nabywać prawa i Możliwa Możliwa Osoba prawna.
zaciągać zobowiązania.
Może nabywać nieruchomości i inne
prawa rzeczowe na nieruchomościach
oraz pozywać i być pozywanym.
| 63
Współwłasność Spółka z ograniczoną

(spółka cywilna) odpowiedzialnością
Zarządzanie / Właściciel prowadzi działalność pod Wszyscy akcjonariusze są uprawnieni Tylko osobiście odpowiedzialny Reprezentowana przez jednego lub
reprezentacja własną nazwą lub nazwą firmy na i zobowiązani do zarządzania. wspólnik jest uprawniony i więcej dyrektorów.
własny koszt i ryzyko. Partnerzy decydują o rodzaju zobowiązany do zarządzania. Akcjonariusze nie mają prawa
Może prowadzić działalność poprzez reprezentacji (pojedyncza lub Poprzez zawarcie umowy, Zarząd reprezentacji.
pracownika lub upoważnić osobę wspólna reprezentacja). może zostać przeniesiony na jednego Menedżer może być osobą z
trzecią do zarządzania firmą. lub kilku komandytariuszy. zewnątrz lub udziałowcem.
Opodatkowanie Właściciel jest przedmiotem podatku Podatek dochodowy jest płacony Udziałowcy podlegają Spółka z ograniczoną
od działalności gospodarczej jeżeli przez udziałowców z jego udziału w opodatkowaniu podatkiem odpowiedzialnością podlega
przedsiębiorstwo generuje zyskach. dochodowym. opodatkowaniu podatkiem
przychody. Spółka komandytowa jest na ogół dochodowym od osób prawnych.
Właściciel firmy podlega Podobnie jak w przypadku przedmiotem podatku obrotowego i Traktowana jest jako firma handlowa
opodatkowaniu podatkiem przedsiębiorcy in stosowany jest podatku od działalności i podlega też podatkowi od
dochodowym. podatek VAT i podatek od gospodarczej. działalności gospodarczej
Właściciel zobowiązany jest też do działalności gospodarczej. Chcąc uniknąć płacenia podatku od
zapłaty podatku VAT. zysków firma może przekazać je
swoim udziałowcom.
64 |
Współwłasność Spółka z ograniczoną

(spółka cywilna) odpowiedzialnością
Ocena/ ważne Obowiązek prowadzenia Odpowiedni do współpracy Ułatwia zgromadzenie kapitału na Do utworzenia spółki z ograniczoną
kryteria rachunkowości powstaje, gdy handlowej z jednym partnerem. rozpoczęcie działalności przy odpowiedzialnością wystarcza jedynie
ekonomiczna wartość użytków Nie ma określonego minimalnego zachowaniu odpowiedzialności za wpis do rejestru handlowego.
rolnych lub leśnych przekracza 25.000 kapitału. firmę. Najprostsza forma działalności
€, dochody z rolnictwa i leśnictwa gospodarczej w społeczeństwie.
Odpowiedzialność całym majątkiem
przekraczają 50.000 € rocznie a
osobistym. Komplementariusz zachowuje Umożliwia ograniczenie
obroty przekraczają 500.000 € w
Wysoka reputacja ze względu na niezależność w prowadzeniu firmy. odpowiedzialności do wysokości
ciągu roku kalendarzowego. Jeżeli
osobistą odpowiedzialność. Komandytariusz ma finansowy zainwestowanych kapitałów.
podane limity nie zostały
przekroczone, wystarczające są W odniesieniu do obowiązków w interes w dobrych wynikach firmy. Zapewnia korzyści podatkowe w
uproszczone sprawozdania zakresie rachunkowości i przypadku wysokich dochodów.
sporządzane na podstawie nadwyżek. sprawozdawczości finansowej, Stosunkowo wysoki koszt założenia i
Mniejsze firmy mogą ewentualnie stosuje się, w miarę możliwości, te prowadzenia rachunkowości.
raportować swoje zyski według same warunki jak dla pojedynczego Odpowiedzialność członków
danych uśrednionych. Biogazownie, przedsiębiorstwa. ogranicza się do ich wysokości
które są maja formę większej wkładu własnego.
działalności rolniczej, mogą być
traktowane na specjalnych
warunkach.
| 65
3.1.5. Włochy
Tabela 10: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych we Włoszech
Przedsiębiorstwo
Spółka cywilna Spółka handlowa

Przedsiębiorca
indywidualny Spółka
Partnerstwo Spółdzielnia
Spółka jawna Spółka jawna Spółka komandytowa
Spółka z obrotu
(niekomercyjna) (komercyjna) akcyjna ograniczoną publicznego
Udziałowiec 1 ≥2 ≥2 ≥1 ≥1 ≥2 ≥2 ≥3w
przypadku
osób
fizycznych,
w
przeciwnym
wypadku ≥9
Wkład 0 >0 >0 ≥ 50,000 € ≥ 10,000 € ≥ 50,000€ >0 >0
kapitałowy W wariancie
uproszczonym ≥
1 € i ≤ 9.999 €
Odpowiedzialno Właściciel jest w 100% Każdy Każdy Odpowiedzi Każdy Odpowiedzi
Każdy Każdy
ść odpowiedzialny udziałowiec udziałowiec alność do udziałowiec alność do
udziałowiec udziałowiec
(majątkiem osobistym i ponosi pełną ponosi pełną wysokości ponosi wysokości
firmowym) odpowiedzialnoś odpowiedzialno majątku odpowiedzialnoś ponosi ponosi majątku
ć, chyba że ść przedsiębio ć do wysokości odpowiedzialno odpowiedzialno spółdzielni
umówiono się rstwa wniesionego ść do wysokości ść do wysokości
inaczej kapitału wniesionego wniesionego
kapitału kapitału
66 |
Przedsiębiorstwo
Spółka cywilna Spółka handlowa

Przedsiębiorca
indywidualny Spółka
Partnerstwo Spółdzielnia
Spółka jawna Spółka jawna Spółka komandytowa
Spółka z obrotu
(niekomercyjna) (komercyjna) akcyjna ograniczoną publicznego
Ocena/ ważne -- Co najmniej Co najmniej Administr Administrator Administrat Co najmniej Administrat

kryteria jeden z jeden z ator musi musi mieć or musi mieć jeden z or musi
partnerów musi partnerów musi mieć kwalifikacje CD kwalifikacje partnerów mieć
mieć kwalifikacje mieć kwalifikac lub IAP CD lub IAP musi mieć kwalifikacje
CD lub IAP kwalifikacje CD je CD lub kwalifikacje CD lub IAP i
lub IAP IAP CD lub IAP musi być
członkiem
spółdzielni
Przedmiot Przedmiot Przedmio Przedmiot Przedmiot Przedmiot Przedmiot

działalności działalności t działalności działalności działalności działalności
spółki zawarty w spółki zawarty w działalnoś spółki zawarty w spółki spółki spółki
statucie spółki statucie spółki ci spółki statucie spółki zawarty w zawarty w zawarty w
musi mieć musi mieć zawarty w musi mieć statucie statucie statucie
wyłącznie wyłącznie statucie wyłącznie spółki musi spółki musi spółki musi
charakter charakter spółki charakter mieć mieć mieć
wykonywania wykonywania musi mieć wykonywania wyłącznie wyłącznie wyłącznie
działalności działalności wyłącznie działalności charakter charakter charakter
rolniczej, jak w rolniczej, jak w charakter rolniczej, jak w wykonywani wykonywani wykonywani
art. 2135cc art. 2135cc wykonyw art. 2135cc a a a
ania działalności działalności działalności
działalnoś rolniczej, jak rolniczej, jak rolniczej, jak
ci w art. 2135cc w art. 2135cc w art.
rolniczej, 2135cc
jak w art.
2135cc
| 67
Uwagi: IAP oznacza kwalifikacje: "Imprenditore agricolo professionale" (Profesjonalny Przedsiębiorca Rolny) zobacz D.Lgs 99/2004 art.1 .; CD kwalifikacje oznacza "coltivatore Diretto"
patrz L. n. 9/1963.
3.1.5.1. OPODATKOWANIE
W praktyce istnieją pewne działalności rolnicze, która są zwolnione z podatku. Wśród nich jest produkcja energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii, w tym biogazu,
biopaliw i chemikaliów, jeśli więcej niż 50% energii pochodzi z materiałów wytwarzanych przez rolnika na gruntach rolnych (Law n. 266 del 23/12/2005). Procent ten odnosi się do wartości
energetycznej materiałów pochodzących z działalności rolniczej.
Zgodnie z decyzją D.L. 88/2014 produkcja energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii, w tym biogazu, biopaliw i chemikaliów nie będzie już całkowicie zwolniona z podatku.
Działania te będą objętą podatkiem VAT, jeżeli moc nominalna jest niższa niż 300 roślin kW.
3.1.5.2. ESCO
Przedsiębiorstwo usług energetycznych (skrót: ESCO lub ESCO) to firma handlowa zapewniająca szeroki zakres kompleksowych rozwiązań energetycznych, w tym projektów i realizacji
projektów mających na celu oszczędności energii, outsourcing infrastruktury energetycznej, dostawy energii oraz zarządzania ryzykiem.
Przedsiębiorstwo to (ESCO) dysponuje skutecznym mechanizmem dostaw energii zapewniającym maksymalne dostawy z efektywnych źródeł energii. ESCO często doradza firmom
rozważającym modernizację systemów energetycznych, co wynika z dużego doświadczenie w poprawianiu efektywności, łagodzenia ryzyka, dostarczania gwarancji kredytowych dla
inwestycji oszczędzających energię (w przypadku gdy oszczędności energetyczne pozwalają na pokrycie kosztów obsługi kredytów).
Nowa strategia ESCO skupia się w większym stopniu na rozwoju innowacyjnych metod finansowania. Wszystkie projekty rozpoczynają się przygotowaniem pogłębionych analiz
dotyczących stanu majątkowego , ryzyka, wymaganych elementów instalacji i możliwości utrzymania systemu w sposób pozwalający na oszczędności energii w oczekiwanym okresie
zwrotu. Oszczędności z tytułu zmian w systemie energetycznym wykorzystywane są do spłaty kapitału inwestycyjnego, lub reinwestowane w unowocześnienie budynków, które w
przeciwnym razie byłyby nieprzydatne. Jeśli projekt nie przynosi zwrotu z inwestycji, ESCO często jest zobowiązane, aby pokryć różnicę [NAESCO 2014].
68 |
3.1.6. Polska
Tabela 11: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych w Polsce. [Kodeks Spółek Handlowych 2014 , Kodeks Cywilny 2014,
Ustawa o podatku dochodowym 2012, Ustawa o podatku dochodowym 2014, Ministerstwo Gospodarki 2014]
Spółka jawna, sp. Spółka Spółka Spółka z Spółka akcyjna, S.A.) Spółdzielnia Spółka cywilna, Przedsiębiorca
j. komandytowa, sp. k. komandytowo- ograniczoną s.c. indywidualny
akcyjna, S.K.A. odpowiedzi-
alnoscią,
sp. z o.o.
Udziałowiec Co najmniej dwie Co najmniej dwie Co najmniej dwie Jedna lub kilka osób Jedna lub kilka osób Co najmniej dziesięć Dwie lub trzy Osoba fizyczna
osoby fizyczne lub osoby, jeden osoby, jeden fizycznych lub fizycznych lub prawnych osób fizycznych lub trzy osoby fizyczne lub
prawne. komplementariusz i komplementariusz i prawnych lub lub jednostek osoby prawne (w prawne
komandytariusz. inny bierny inwestor. jednostek organizacyjnych przypadku produkcji
organizacyjnych nieposiadających rolniczej co najmniej
nieposiadających osobowości prawnej, ale pięć osób fizycznych).
osobowości nie jednoosobowa Spółka z
prawnej, ale nie ograniczoną
jednoosobowa odpowiedzialnością.
Spółka z
ograniczoną
Wkład kapitałowy Przynajmniej .
Co najmniej 5000 Co najmniej 100.000 PLN Kwota ta może być Kwota nie jest Brak wkładu
Kwota nie jest Kwota nie jest
50,000PLN. PLN (minimalna (min. Wartość akcji wynosi określona w umowie. określona. kapitałowego
określona. określona. wartość udziału 0,01 PLN).
wynosi 50 PLN). Kapitał dzieli się na akcje o
równej wartości. Akcje te
mogą być notowane na
giełdzie.
| 69
alnoscią,
sp. z o.o.
Odpowiedzialnoś Wszyscy partnerzy Komplementariusz jest Komplementariusz Spółka z Spółka Akcyjna ponosi Odpowiedzialność Wszyscy partnerzy Odpowedzialność
ć ponoszą całkowicie jest całkowicie ograniczoną odpowiedzialność z całego spółdzielni ogranicza ponoszą całym majątkiem
odpowiedzialność odpowiedzialny, odpowiedzialny. odpowiedzialnością kapitału spółki. się do kapitału odpowiedzialność przedsiębiorcy.
całym swoim komandytariusz Inwestor ponosi odpowiada z całym Odpowiedzialność spółki zakładowego, co całym swoim
majątkiem za ponosi odpowiedzialność kapitałem spółki. ogranicza się do kapitału oznacza, że członkowie majątkiem za
zobowiązania odpowiedzialność tylko w przypadku, Odpowiedzialność zakładowego, co oznacza, są odpowiedzialni wszystkie
spółki. tylko do sumy gdy jego nazwa spółki ogranicza się że partnerzy są wyłącznie do wysokości zobowiązania
określonej w statucie zostanie do kapitału odpowiedzialni tylko do wniesionego wkładu. spółki.
umowy spółki umieszczona w zakładowego, co wysokości posiadanych
komandytowej. nazwie firmy, i kiedy oznacza, że akcji.
przeprowadza partnerzy są
działania prawne w odpowiedzialni
imieniu spółki bez wyłącznie ich
pełnomocnika. depozytu /
inwestycji (jeżeli
egzekucja
przeciwko spółce
okaże się
nieskuteczna, za
zobowiązania spółki
mogą być
odpowiedzialni
członkowie
Zdolność prawna Osoba prawna
zarządu). Osoba prawna Osoba prawna Brak osobowości Osoba fizyczna
Jednostka Jednostka Jednostka
prawnej..
organizacyjna organizacyjna organizacyjna
nieposiadająca nieposiadająca nieposiadająca
osobowości osobowości prawnej, osobowości
prawnej, prawnej,
70 |
alnoscią,
sp. z o.o.
Zarządzanie/ Wszyscy wspólnicy Tylko Tylko Spółka jest Spółka jest zarządzana Spółdzielnia zarządzana Wszyscy wspólnicy Indywidualny
reprezentacja spółki są uprawnieni komplementariusz jest komplementariusz zarządzana przez przez jednego lub większą jest przez jednego z spółki są przedsiębiorca
oraz mają uprawniony i jest uprawniony i jednego lub większą liczbę wspólników. członków. Zarządzanie uprawnieni oraz jest kierownikiem
obowiązek zobowiązany do zobowiązany do liczbę wspólników, Członkowie spółki nie mają jest kontrolowane przez mają obowiązek i
zarządzać spółką zarządzania i zarządzania i którzy są osobami prawa do reprezentacji. Radę Nadzorczą.. zarządzać spółką przedstawicielem
bez dodatkowego reprezentowania reprezentowania fizycznymi. bez dodatkowego firmy.
Zarządzanie jest
wynagrodzenia spółki. spółki. Akcjonariusz Wspólnicy spółki nie kontrolowane przez Radę wynagrodzenia.
(firma może być Komandytariusz może może reprezentować mają prawa do Nadzorczą..
zarządzana przez reprezentować spółkę spółkę jedynie jako reprezentowania
jednego lub kilku jedynie jako pełnomocnik. spółki.
udziałowców, jeżeli pełnomocnik.
Osoba zarządzająca
zostanie podjęta
może być
taka decyzja, lub w
wspólnikiem spółki
wyniku późniejszej
lub osobą z
uchwały
zewnątrz.
wspólników spółki).
Opodatkowanie Tylko Tylko opodatkowanie Tylko Podwójne Podatek dochodowy od Podatek od dywidend Tylko podatek Opodatkowanie
opodatkowanie wspólników - są opodatkowanie opodatkowanie: osób prawnych. wypłacanych handlowy indywidualnego
wspólników - są opodatkowani z ich wspólników - są podatek akcjonariuszom. członków - są przedsiębiorcy.
opodatkowani z ich udziału w zyskach. Nie opodatkowani z ich dochodowy od osób opodatkowani z
udziału w zyskach. ma podatku udziału w zyskach. prawnych i podatek ich udziału w
Nie ma podatku dochodowego firmy. Nie ma podatku od dywidend zyskach. Nie ma
dochodowego dochodowego firmy. wypłacanych podatku
firmy. Spółka jest akcjonariuszom. dochodowego
płatnikiem podatku firmy. Spółka jest
VAT. płatnikiem
podatku VAT.
| 71
alnoscią,
sp. z o.o.
Ocena/ ważne Brak  Dla  Dla  Spółka ponosi  Spółka ponosi  Spółdzielnia jako  Brak  Brak
kryteria minimalnego przedsiębiorców, przedsiębiorców, odpowiedzialność odpowiedzialność z podmiot nie osiąga minimalnego minimalnego
kapitału. szukających kapitału szukających z całego kapitału całego kapitału zysków. Zyski są kapitału. kapitału.
 Odpowiedzialnoś inwestycyjnego, kapitału zakładowego. zakładowego. dzielone pomiędzy  Odpowiedzialno  Odpowiedzialno
ć za ryzyko którzy chcą inwestycyjnego,  Odpowiedzialnoś  Odpowiedzialność członków. ść za ryzyko ść za ryzyko
(wspólnicy spółki zachować wyłączną którzy chcą ć wspólników członków ogranicza się  Odpowiedzialność (wspólnicy spółki całym
są odpowiedzialni odpowiedzialność. zachować ogranicza się do do kwoty udziału.. członków ogranicza są majątkiem.
majątkiem spółki i Komplementariusz wyłączną wniesionych  Stosunkowo wysokie się do wniesionego odpowiedzialni  Wysoka
osobistym). zarządza odpowiedzialność. udziałów.. koszty prowadzenia udziału. całym reputacja z
 Wysoka stopień działalnością Komplementariusz Stosunkowo ksiąg rachunkowych majątkiem). powodu
zaufania z samodzielnie. zarządza wysokie koszty (konieczność  Wysoka osobistej
powodu osobistej  Odpowiedzialność w działalnością rejestracji i prowadzenia reputacja z odpowiedzialno
odpowiedzialnośc głównej mierze samodzielnie. prowadzenia księgowości w pełnym powodu ści.
i wspólników. spoczywa na  Całkowita ksiąg zakresie kosztów, osobistej  Relatywnie
 Relatywnie niskie komplementariuszu. odpowiedzialność rachunkowych przygotowanie odpowiedzialnoś niskie koszty
koszty  Komandytariusze są komplementariusz (konieczność sprawozdania ci. prowadzenia
prowadzenia odpowiedzialni tylko a obejmuje prowadzenia finansowego na koniec  Relatywnie ksiąg
ksiąg z wniesionej sumy również jego pełnego rachunku roku i audyt). niskie koszty rachunkowych
rachunkowych udziału. majątek prywatny. kosztów i prowadzenia Przedsiębiorca
(spółka nie musi  Stosunkowo  Stosunkowo przygotowanie ksiąg jest
prowadzić pełnej wysokie koszty wysokie koszty sprawozdania rachunkowych jednocześnie
księgowości). prowadzenia ksiąg prowadzenia ksiąg finansowego na osobą
rachunkowych rachunkowych koniec roku). zarządzającą.
(konieczność (konieczność
prowadzenia pełnej prowadzenia
księgowości). pełnej
księgowości).
72 |
3.1.7. Holandia
Tabela 12: Charakterystyka najważniejszych form prawnych przedsiębiorstw odpowiednich projektów biogazowych ww Holandii [KVK 2014, SCHOONE 2014]
Przedsiębiorca Spółka jawna Spółka komandytowa (CV) Spółka Profesjonalna Spółka z ograniczoną Spółdzielnia
indywidualny odpowiedzialnością (BV)
(VOF) Professional (coöperatie)
(eenmans zaak) partnership
Udziałowiec Jedna osoba fizyczna. Przynajmniej dwie
Przynajmniej dwie osoby Przynajmniej dwie osoby Jedna lub więcej osób Przynajmniej dwie osoby
osoby fizyczne i/lub fizycznych lub prawnych fizyczne i/lub prawne.
fizyczne i/lub prawne. fizyczne i/lub prawne.
prawne. (maatschap)
Wkład kapitałowy Brak Brak Brak Brak Przynajmniej €18,000 Brak.
Odpowiedzialność Właściciel jest w 100% Odpowiedzialny jest Komplementariusze Każdy wspólnik Każdy udziałowiec ponosi Wspólna
odpowiedzialny każdy ze wspólników ponoszą pełną odpowiada za odpowiedzialność do odpowiedzialność; jej
(biznesowo i osobiście) (biznesowo i osobiście) odpowiedzialność za zobowiązania spółki, ale wysokości jego udziału w członkowie spółdzielni są
zobowiązania. Pozostali nie w odniesieniu do spółce. jednakowo
wspólnicy są zobowiązań odpowiedzialni.
odpowiedzialni do indywidualnych Wyłączenie z
zainwestowanej kwoty. wspólników. odpowiedzialności
osobistej jest możliwe, w
przypadku szczególnego
podtypu tj. spółdzielni z
ograniczoną
odpowiedzialnością lub
spółdzielni bez
odpowiedzialności.
Osobowość prawna Brak osobowości prawnej Brak osobowości prawnej Brak osobowości prawnej Brak osobowości prawnej Osobowość prawna Osobowość prawna
| 73
Przedsiębiorca Spółka jawna Spółka komandytowa (CV) Spółka Profesjonalna Spółka z ograniczoną Spółdzielnia
indywidualny odpowiedzialnością (BV)
(VOF) Professional (coöperatie)
(eenmans zaak) partnership
Zarządzanie/ Właściciel Wszyscy partnerzy Zarządzana przez Wszyscy partnerzy Zarząd Zarząd wybierany przez
reprezentacja aktywnych udziałowców członków
(komplementariusz) (maatschap)
Opodatkowanie Podatek dochodowy, Podatek dochodowy od Podatek dochodowy, Podatek dochodowy wg. Podatek majątkowy, Podatek dochodowy,
podatek obrotowy każdej osoby, która ma podatek od obrotów. udziału poszczególnych podatek dochodowy od podatek obrotowy.
udział w zysku. wspólników w zysku. osób prawnych, podatek
Komplementariusz: od
obrotowy.
Podatek obrotowy. udziału w zyskach. Podatek obrotowy.
Komandytariusz: od
wynagrodzenia, które
otrzymał
 Brak wymagań w  Brak wymagań w  Brak wymagań w  Wymagany kapitał  Brak wymagań w
Ocen a/ ważne  Brak wymagań w
odniesieniu do kapitału odniesieniu do kapitału odniesieniu do kapitału minimalny. odniesieniu do kapitału
kryteria odniesieniu do kapitału minimalnego. minimalnego. minimalnego.  Brak osobistej minimalnego.
minimalnego.
 Korzyści podatkowe, gdy   odpowiedzialności 
 Korzyści podatkowe, gdy
dochód jest niski.  Wysoki stopień zaufania z  Korzyści podatkowe, gdy
dochód jest niski.
 Wysoki stopień zaufania z powodu dochody są wysokie.
 Wysoki stopień zaufania z powodu odpowiedzialności
powodu
odpowiedzialności osobistej.
odpowiedzialności
osobistej.
osobistej.
74 |
3.2. Wydawanie pozwoleń
3.2.1. Belgia
Proces wydawania pozwoleń dokumentowany jest oddzielnie dla spalarni drewna i oddzielnie dla biogazowni,
pomimo, że działają one na tych podobnych zasadach. W Belgi każdy projekt biznesowy, który związany jest z
powstawaniem hałasu lub uciążliwym handlem musi uzyskać dwa rodzaje pozwoleń: pozwolenie środowiskowe i
pozwolenie budowlane. Od 1 stycznia 2010 te dwa rodzaje pozwoleń można uzyskać w tym samym miejscu.
3.2.1.1. POZWOLENIE ŚRODOWISKOWE [OAVM 2014, VLM 2014]
Według ustawodawstwa VLAREM I określa warunki w których prowadzenie działalności gospodarczej wymaga
uzyskania pozwolenia. Pozwolenie środowiskowe łączy różne rodzaje pozwoleń takich jak pozwolenie na działalność,
pozwolenie na zrzuty ścieków, pozwolenie na utylizację odpadów toksycznych, pozwolenie na dysponowanie
odpadami itd.
Cała procedura jest opisana w ustawodawstwie VLAREM 2 i dzieli działalności gospodarcze ze względu na zagrożenie
hałasem lub zagrożenie uciążliwym handlem na trzy klasy. Działalności z dużym potencjałem zanieczyszczeń są
sklasyfikowane do klasy 1. Klasa 2 obejmuje mniej problematyczne, a w klasa 3 najmniej. W przypadku działalności
zaliczanych do klasy 1 należy wypełnić formularz o uzyskanie zezwolenia skierowany do władz prowincji, podczas gdy
w przypadku klasy 2 odpowiedni wniosek należy skierować do rady miasta, podczas gdy w przypadku klasy 3 nie trzeba
ubiegać się o pozwolenie, a wystarczy jedynie zgłoszenie działalności. Wszystkie typy działalności będące źródłem
hałasu lub uciążliwości opisane zostały w odpowiednich sekcjach.
Aktualnie biogazownie w Belgii są sklasyfikowane do klasy 3. Wymagane jest więc jedynie zgłoszenie działalności, co
oznacza, że procedura w tym przypadku jest łatwa. Powiadomienie to stanowi zapowiedź zmian w procesie
produkcyjnym opisanych w sekcji 9 ustawodawstwa Vlarem III.
3.2.1.2. POZWOLENIE BUDOWLANE [OAVM 2014, VLM 2014]

Większe projekty budowlane o znaczącym wpływie na otoczenie wymagają sporządzenia oceny oddziaływania
środowiskowego.
Budowa zbiornika fermentacyjnego oraz magazynu na resztki pofermentacyjne wymaga pozwolenia budowlanego.
Wymagane jest utwardzenie gruntu a instalacja musi być przygotowana w sposób umożliwiający jej łatwą rozbudowę
w przyszłości.
Warunki:
 budowa prowadzona jest zgodnie z zasadami sztuki budowlanej
 budowa prowadzona jest według wskazań architekta lub inżyniera budowlanego
 dla instalacji, które uzyskały licencję po 1 lipca 2014, po zakończeniu budowy należy uzyskać certyfikat
wystawiany przez wskazanego wyżej inżyniera lub architekta, potwierdzający, że prace przeprowadzone
zostały zgodnie z obowiązującymi zasadami
 certyfikat powinien być przetrzymywany na potrzeby kontroli przeprowadzanej przez uprawnione instytucje.
| 75
Manure,
3.2.2. Dania
Lokalne samorządy tworzą odpowiednią komórkę w przypadku jeśli rolnicy lub inne firmy ubiegają się o uzyskanie
pozwolenia na budowę biogazowni.
Biogazownia zlokalizowana w gospodarstwie rolnym jest traktowana jako część działalności rolniczej i jej
uruchomienie nie wiąże się z większymi problemami. Jakkolwiek niezbędne jest przeanalizowania możliwego wpływu
na środowisko, a czasami konieczne przeprowadzenie analizy specyficznego oddziaływania środowiskowego. Jest to
czasochłonne i kosztowne. Spotyka się to zazwyczaj w przypadku większych instalacji.
Projekt musi być zgodny z następującymi regulacjami obowiązującymi w duńskim prawie:
 Planloven (lov nr. 553 af 1. Juni 2011)

 Miljøbeskyttelsesloven (bekendtgørelse nr. 1640 af 13.12.2006)
 Naturbeskyttelsesloven (Bekendtgørelse nr. 933 af 24. september 2009
 Bekendtgørelse om erhvervsmæssigt dyrehold, husdyrhold og ensilage mv, 2014
 Jeś biogazownia ma być zasilana bioproduktami zwierzęcymi to także:
Biproduktforordningen (EF 1774/2002 af 3. Oktober 2002).
System regulacyjny umożliwiający uzyskanie zgody na funkcjonowanie biogazowni został opisany w publikacji:
Kogebog [2012] . Dodatkowo projekt musi spełniać ogólne wymogi bezpieczeństwa i wymogi bezpieczeństwa pracy.
Należy wywiązać się z zasad opisanych w następujących aktach duńskiego prawa:
 Lov om gasinstallationer og installationer i forbindelse med vand-og afløbsledninger, lovbekendtgørelse nr.

988 af 8. december 2003
- Af §2 stk.1 pkt. 2 fremgår:
Produktionsanlæg, distributionsledninger og øvrige anlæg til forsyning af gas til de i nr. 1 nævnte
gasinstallationer, medmindre gassikkerheden ved disse anlæg er omfattet af lov om arbejdsmiljø.
 1674 af 14/12 2006. Bek. om autorisation og drift af virksomhed som vvs-installatør, vand- og sanitetsmester,
godkendt kompetent virksomhed eller kloakmester
 1653 af 13/12 2006. Bek. om personlige faglige kvalifikationer for den teknisk ansvarlige og dennes
medarbejdere i autoriserede og godkendte kompetente virksomheder
 1046 af 08/12 2003. Bek. om undtagelser fra krav om autorisation for så vidt angår gas-og
vandforsyningsvirksomheder og ejere af afløbsanlæg
 Gasreglementet.
76 |
3.2.3. Francja
3.2.3.1. POZWOLENIE EKSPLOATACYJNE LUB ŚRODOWISKOWE

Biogazownie działające na zasadzie fermentacji beztlenowej sklasyfikowane są zgodnie z przepisami o ochronie
środowiska. W zależności od intensywności wpływu na środowisko może być wymagane uzyskanie jednego z trzech
rodzajów pozwoleń: Deklaracja, Rejestracja, Autoryzacja/Uprawnienie.
Biogazowni dotyczy sekscja 2781 przywołanego prawa jak też ewentualnie sekcje 2910-C oraz 2171.
Sekcja 2781: AD plants of non-hazardous waste or raw vegetable material, with the exception of the installations
of waste water or urban sewage sludge when they are fermented on their production site
Sekcja 2781: Biogazownie przetwarzające odpady nieszkodliwe lub surowy materiał roślinny z osadów ściekowych
i ścieków, (jeśli podlegają one fermentacji na miejscu).
1. Beztlenowa fermentacja surowego materiału roślinnego, obornika, reśztek Rodzaj wymagań

roślinnych z przetwórstwa żywności.
a) Ilość przetwarzanego materiału jest większa lub równa 50 ton / dobę Autoryzacja/Uprawnienie
b) Ilość przetwarzanego materiału jest większa lub równa 30 ton / dobę i mniejsza niż Rejestracja
50 ton /dobę
c) Ilość przetwarzanego materiału jest mniejsza niż 30 ton /dobę` Deklaracja
Beztlenowa fermentacja innych odpadów nieszkodliwych Autoryzacja/Uprawnienie
Sekcja 2910-C: Spalanie z wyjątkiem instalacji odnoszących się do sekcji 2770 i 2270
C - Gdy instalacja pobiera wyłącznie biogaz z biogazowni fermentacji beztlenowej Rodzaj wymagań
sklasyfikowanej w części 2781-1 i jeżeli maksymalna mocy cieplna instalacji jest wyższa
od 0,1 MW
Jeśli biogaz jest wytwarzany w instalacji zgłoszonej do uzyskania Autoryzacji lub w Autoryzacja/Uprawnienie
przypadku instalacji sklasyfikowanych jako podlegające sekcji 2781-1
Jeśli biogaz jest wytwarzany jedynie w instalacji zgłoszonej według wymogów Rejestracja
wymaganych przy uzyskaniu “Rejestracji” i sklasyfikowanej wegług zapisów sekcji
2781-1
Jeśli biogaz jest wytwarzany jedynie w instalacji zgłoszonej według wymogów Deklaracja z okresową
wymaganych przy “Deklaracji ” i sklasyfikowanej według zapisów sekcji 2781-1 kontrolą
Sekcja 2171: Składowanie obornika, nawozów I innych substancji zawierających materię organiczną
Ilość przekraczająca 200 m3 Rejestracja
Co więcej, jeśli przechowywane są produkty zwierzęce, w tym obornik i gnojowica zasadnym jest złożenie wniosku o
poytwierdzenie zgodności z rozporządzeniem Unii Europejskiej ( CE ) n ° 1069 /2009 z dnia 21 października 2009 roku
ustanawiającego przepisy sanitarne mających zastosowanie do produktów pochodzenia zwierzęcego
nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi.
| 77
Manure,
3.2.3.2. POZWOLENIE BUDOWLANE

Budowa biogazowni powinna zostać zgłoszona do wydziału budownictwa urzędu miasta w celu uzyskania pozwolenia.
Budowa biogazowni uznana może być za zakład przemysłowy lub rolniczy.
Wydanie pozwolenia leży w kompetencjach burmistrza jeśli gmina posiada lokalny plan zagospodarowania. W innym
przypadku wydanie takiego pozwolenia jest kwestią władz krajowych.
Jeśli biogazownia jest eksploatowana a wytwarzana energia sprzedawana przez rolnika lub grupę rolników
nietworzącą przedsiębiorstwa handlowego oraz wykorzystuje surowce pochodzące w 50% z rolnictwa, to może
otrzymać takie zezwolenie w formie zwolnienia.
Wprowadzone ostatnio regulacje znacznie zmieniają terminy dotyczące uzyskiwania zezwoleń na budowę: generalnie
terminy, w których muszą być wydane pozwolenia zostały wydłużone, ale przejrzystość procedur też wzrosła. Według
artykułu R.423-3 właściwy termin wynosi 3 miesiące, ale może być wydłużony do 6 miesięcy, jeśli niezbędna jest
konsultacja jakiegoś departamentu lub regionalnej komisji.
Należy odnotować, że jeśli nie zostanie wysłana do wnioskodawcy w wymaganym terminie, zezwolenie uznaje się za
uzyskane automatycznie.
Poza tym należy mieć na uwadze, że zezwolenie może zostać zakwestionowane przez wyższą instancję administracji i
skierowane do sądu administracyjnego, który powinien odnieść się do sprawy w ciągu 2 miesięcy.
W przypadku sprzedaży energii cieplnej i tworzenia prywatnej sieci ciepłowniczej konieczne będzie uzyskanie
zezwolenia na zajęcie terenów publicznych i prywatnych, przez które poprowadzone zostaną rury transportujące
ciepło.
Jeśli wytwarzana energia ma być głównie odsprzedawana, projekt realizacji może uwzględniać połaczenie z istniejącą
infrastrukturą.
Dwa wymagane pozwolenia tj. pozwolenie eksploatacyjne oraz budowlane są ze sobą powiązane. Wskazane jest
uzyskanie w pierwszej kolejności zezwolenia eksploatacyjnego. Pokwitowanie złożenia wniosku jest dostarczane
,nawet jeśli nawet brakuje uzasadnienia wniosku na pozwolenie budowlane. Osoba kierująca pracami może następnie
złożyć kompletny wniosek na pozwolenie budowlane. Potwierdzenie odbioru dostarczone przez urząd miasta musi być
przekazane do prefektury w ciągu 10 dni.
3.2.3.3. WNIOSEK O UZYSKANIE ZGODY SAMNITARNEJ W PRZYPADKU

WYKORZYSTYWANI SUBSTRATÓW ZWIERZĘCYCH
Co do zasady, w przypadku biogazowni wykorzystującej surowe materiały (zmieszane lub nie) oraz produkty zwierzęce
(kategorii 2 lub 3) niezbędne jest uzyskanie zgody sanitarnej zgodnie z rozporządzeniem (CE) n°1774 / 2002. Zgoda
sanitarna wymagana jest w przypadku wszystkich biogazowni stosujących substraty zwierzęce, w tym obornik.
Substraty rolnicze kategorii 2 wykazują zagrożenie dla zdrowia zwierząt, w szczególności dotyczy to zwierząt
jednożołądkowych i wykorzystania gnojowicy. Te produkty uboczne, nawet po sterylizacji, mogą być wykorzystywane
na cele inne, niż żywienie zwierząt.
Uboczne produkty rolnicze kategorii 3 nie generują ryzyka sanitarnego i zawierają w szczególności części zwierzęce
przeznaczone do spożycia przez ludzi. Produkty uboczne tej kategorii mogą być wykorzystane na cele żywienia
zwierząt lub inne cele techniczne. W tej kategorii, zgodnie z rozporządzeniem Regulation 1069/2009 mieszczą sie
również resztki kuchenne i inne przeznaczone do kompostowania oraz wytwarzania biogazu.
Zgoda sanitarna wydawana jest przez prefekta departamentu na wniosek dyrektira odpowiedniej komórki.
78 |
Chociaż w biogazowniach rolniczych używa się głównie gnojowicy, niewielkich ilości mleka itp. uzyskanie
odpowiedniego potwierdzenia jest niezbędne (artykuł 24.1 g° w rozporządzeniu CE n°1069 / 2099. W przypadku
biogazowni nie jest wymagane jednak spełnienie wymogów dotyczących przetwarzania produktów zwierzęcych
(higeniczne, pasteryzacja oraz kryteriów mikrobiologicznych określonych w rozporządzeniu (CE) n°0169 / 2009.
| 79
Manure,
3.2.3.4. PRAWO DO TARYFY GWARANTOWANEJ

Jest to prawo producenta elektryczności, które jest sformalizowane poprzez uzyskanie certyfikatu do korzystania z
taryfy gwarantowanej. Aby je otrzymać, producent musi wysłać wniosek do władz regionalnych.
It is a right for the producer of electricity which is formalized by the obtaining of a certificate for the feed in tariff. For it
the producer has to send a request case to the prefect of region (DREAL) including elements enumerated in the decree
th
n°2001-410 of May 10 , 2001.
Producent musi sprzedać wyprodukowaną nadwyżkę energii w ilości ponad własne zużycie korzystając z cen według
taryf gwarantowanych.
3.2.3.5. WNIOSEK O PRZYŁĄCZNIE DO PUBLICZNEJ SIECI ENERGETYCZNEJ

Wniosek o przyłączenie jest niezbędny w przypadku jakiejkolwiek nowej instalacji. Realizowane to jest przez jednego z
zarządców sieci w zależności od napięcia (artykułu L.342-1 to L.342-12). Na podstawie wniosku przygotowanego przez
producenta przygotowywane jest szczegółowe studium realizacji przyłączenia. W przypadku akceptacji wniosku
realizowane są następne kroki takie jak:
 Ustalenie kwestii technicznych związanych z przyłączeniem (terminy i koszty przyłączenia)

 Ustalenie kwestii operacyjnych (opisanie warunków eksploatacji przyłącza)
 Zawarcie umowy na dostarczanie energii według taryf gwarantowanych
Należy zauważyć, że koszty przyłącza obciążają producenta energii elektrycznej.
80 |
3.2.4. Niemcy
Uzyskanie zgody na działalność biogazowni wymaga uwzględnienia wielu przepisów prawa i spełnienia różnych
wymagań. Między innymi należy wziąć pod uwagę wymagania związane z planowanie projektu, wymagania
budowlane, ochronę przez zanieczyszczeniami, ochronę wody i środowiska, regulacje dotyczące nawozów i regulacje
w zakresie higieny. Poza tym pewne znaczenie może mieć prawodawstwo w zakresie ochrony przed zwierzęcymi
chorobami zakaźnymi, jeśli stosowane mają być produkty odpadowe z działalności zwierzęcej. Należy zauważyć, że
zatwierdzenie działalności ma różny charakter w poszczególnych krajach związkowych. Duża liczba przepisów
dotyczących uzyskania zgody na działalność i różna specyfika tego procesu w poszczególnych landach jednoznacznie
wskazuje na potrzebę konsultacji z odpowiednio przygotowanym doradcą [FNR 2013]..
W procesie uzystikania zezwolenia na działalność można wyróżnić dwie podstawowe procedury tj. procedurę
budowlaną lub rozszerzoną procedurę obejmującą Federalne Prawo Kontroli Emisji Act
(Bundesimmssionsschutzgesetz (BImschG)) [FNR 2013]. Głównym kryterium określającym stosowanie jednej z tych
procedur jest roczna produkcja biogazu. Poniżej progu 1.2 mln. m³ co odpowiada mocy układu CHP na poziomie ok.
270 kW wystarczająca jest procedura pozwolenia budowlanego. W przypadku małych biogazowni jest to dominująca
forma uzyskiwania pozwolenia.
Kazdy kraj związkowy ma swoje własne regulacje budowlane (Landesbauordnung), co określa właściwą procedurę i
wymagane dokumenty. W przypadku procedury budowlanej dostarcza dokumenty, mapy i inne dokumenty
dotyczące:
 Ogólnych informacji na temat wykorzystywanych gruntów, budowy i właściciela

 Rysunku architektonicznego przedstawiającego rzuty i przekroje budowli
 Wsadu fermentatora
 Kalkulacji przedstawiających oczekiwaną produkcję gazu
 Parametrów instalacji CHP i przechowywania gazu
 Opisu procesu uruchamiania
 Kontroli emisji
 Kwestii bezpieczeństwa
 Zagospodarowania pofermentu
 Zasad demontażu po zakończeniu działalności
 Itd.
Podczas procesu planowania inwestycji należy też poinformować lokalne przedsiębiorstwo energetyczne o planach
przyłączenia biogazowni do sieci energetycznej. Odkąd przedsiębiorstwa energetyczne mają obowiązek przyłączania
odnawialnych źródeł energii oficjalne zezwolenie na przyłączenie nie jest wymagane.
3.2.4.1. DALSZE INFORMACJE
Więcej informacji można znaleźć w opracowaniu “Przewodnik biogazowy” (“Leitfaden Biogas”) oraz w Bawarskim
Przewodniku Biogazowym (“Biogashandbuch Bayern”). Chociaż ostatni z wymienionych w szczególności odnosi się do
pozwolenia uzyskiwanego w Bawarii, to dostarcza także przeglądu podstawowych zasad obowiązujących także w
innych landach.
 Ustawy i rozporządzenia:
| 81
Manure,
http://www.gesetze-im-internet.de
 Informacje ogólne:
http://www.carmen-ev.de/infothek/rechtlicher-rahmen/gesetze-verordnungen
http://biogas.fnr.de/rahmenbedingungen/rahmenbedingungen2/
 Bawarski Przewodnik biogazowy (Bayern):
http://www.lfu.bayern.de/energie/biogashandbuch/index.htm
82 |
3.2.5. Włochy
Procedura autoryzacji dla produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych wprowadzona została w ramach
przepisów zawartych w Legislative Decree No 387/2003, implementujących Dyrektywę 2001/77/EC Komisji
Europejskiej. Artykuł 12 tej regulacji stanowi, że budowa i działanie zakładów produkujących energię ze źródeł
odnawialnych oraz ich modyfikacja, rozszerzenie czy częściowa rekonstrukcja lub wznowienie działalności jak też
podłączenie do infrastruktury wymagają pojedynczego zezwolenia. Dokument ten zawiera procedurę trwającą
maksymalnie 180 dni. Wartość ta została ograniczona do 90 dni w ramach dokumentu Legislative Decree No 28/2011.
Głównym celem wprowadzenia taj procedury była racjonalizacja i uproszczenie procedury autoryzacyjnej dla
przedsiębiorstw stosujących odnawialne źródła energii. Dzięki temu w ramach jednego zezwolenia ujęte są kwestie
związane z ochroną środowiska, krajobrazu, dziedzictwem kulturowym i historycznym. Jeśli jest taka konieczność to
zakład i podłączona infrastruktura musi być oceniana według regulacji dotyczących oddziaływania środowiskowego.
Pojedyncze pozwolenie daje prawo na budowę i eksploatację zakładu zgodnie z zatwierdzonymi planami i, a w razie
potrzeby , zgodnie z deklaracją publicznego interesu publicznego. Pojedyncze pozwolenie samo w sobie stanowi
zmianę w stosunku do instrumentu planowania urbanistycznego. Plany ochrony obszarów wiejskich pozostają
obowiązującymi.
Pozwolenie przytacza warunki mające zastosowanie do budowy i eksploatacji elektrowni, a także definiuje procedury
rekultywacji terenu w przypadku zakończenia działalności.
Pojedyncze pozwolenie ustanawia także daty graniczne rozpoczęcia i zakończenia działalności, tak więc aby było
ważne należy tych dat przestrzegać.
Artykuł 12 dokumentu pt. Legislative Decree No 387/2003 podaje uproszczoną procedurę, która ma zastosowanie do
zakładów wytwarzających energię poniżej progów zdefiniowanych w tabeli 13.
Tabla 13: Wartości (moce) graniczne zakładów wytwarzających energię uprawniające do korzystania z uproszczonej
procedury uzyskania pozwolenia (według dokumentu regulation No 387/2003for ) dla poszczególnych źródeł energii.
Technologia Graniczna moc (kW)
Wiart 60
Fotowoltaika 20
Woda 100
Biomasa 200
Gaz z odpadów , pozostałości z procesów oczyszczania gazów

250
i biogaz
Zakłady, które nie przekraczają podanych progów mogą korzystać przy ubieganiu się o zezwolenie z uproszczonej
procedury zgodnej z przepisami Legislative Decree No 28/2011. Zgodnie z dekretem Ministra Rozwoju Gospodarczego
oraz Ministra Środowiska można zdefiniować wyższe progi mocy wytwórczych i dodatkowe elementy charakterystyki
instalacji, do których stosowane będą te same wymagania.
Zgodnie ze specyficznymi typami prac, jakie mają być wykonane, pewne element procedury wskazane powyżej I
opisane bardziej szczegółowo poniżej mogą przewidywać wypełnienie oceny oddziaływani środowiskowego. Bardziej
szczegółowo dotyczy to działań objętych przepisami zawartymi w Legislative Decree No 152/2006.
Projekty będące przedmiotem oceny oddziaływania na środowisko dotyczą:
| 83
Manure,
 Wytwarzania energii i innych typów zakładów spalania z mocą cieplną powyżej 300 MW
 Morskich elektrowni wiatrowych
 Elektrowni hydroelektrycznych o mocy powyżej 30 MW
 Instalacji wykorzystujących, regulujących i akumulujących wodę dla celów energetycznych o wysokości do 10
3
m lub zbiorniku wodnym większym niż 100000 m
 Napowietrznych linii energetycznych o napięciu powyżej 150 kV i długości większej niż 15 km
 Podziemnych linni energetycznych dłuższych niż 40 km
Projekty stanowiące przedmiot oceny oddziaływania środowiskowego dotyczą:
 zakładów wytwarzających energię elektryczną, parę wodną i gorącą wodą o łącznej mocy cieplnej powyżej
150 MW
 morskich instalacji wiatrowych. Przedstawiciel włoskiego Ministerstwa Dziedzictwa Kulturowego musi być
zaangażowany w te procedurę.
 Spalarni odpadów innych niż niebezpieczne, o wydajności większej niż 100 ton / dobę
 Napowietrznych lini energetycznych o napięciu nominalnym powyżej 100 kV i długości większej niż 10 km
Przedmiotem projektów stanowiących wymagających zastosowania analizy zastosowania, za które odpowidzialny jest
region są:
 zakłady produkujące energię, parę wodną lub gorącą wodę o łącznej wydajności powyżej 50 MW
 nietermiczne instalacje przemysłowe do produkcji energii elektrycznej , pary i gorącej wody o łącznej
pojemności większej niż 1 MW
 Urządzenia przemysłowe do transportu gazu , pary i ciepłej wody, która z dostaw o łącznej długości rur
większej niż większej niż 20 km
 Elektrownie wiatrowe o łącznej mocy powyżej 100 kW
 Elektrownie hydroelektryczne o łącznej mocy powyżej 100 kW
 Spalarnie odpadów nieuznawanych za niebezpieczne o wydajności powyżej 10 t /dzień
 Napowietrzne linie energetyczne o napięciu nominalnym powyżej 100 kV i długości większej niż 3 km
W odniesieniu do wdrażania planów i działań, które mogą mieć znaczący wpływ środowiskowy w analizie należy
uwzględnić przepisy wynikające z dokumentu Legislative Decree No 152/2006 jak też stosowalność Strategicznej
Oceny Środowiskowej zdefiniowanej w ramach Dyrektywy 2001/42/EC (Komisji Europejskiej).
84 |
3.2.5.1. PRZYŁĄCZENIE DO SIECI ENERGETYCZNEJ
Przepisy zawarte w Legislative Decree No 79/1999 oraz Europejskiej Dyrektywie 96/92/EC zobowiązują
przedsiębiorstwa dystrybucji energii do podłączenia wszystkich producentów energii ze źródeł odnawialnych do sieci
energetycznej, bez naruszania ciągłości usług.
W odniesieniu do odnawialnych źródeł energii kwestie związane z podłączeniem do sieci energetycznej regulują
przepisy zawarte w Legislative Decree No 387/2003 oraz Europejskiej Dyrektywie 2001/77/EC.
Dla zwiększenia efektywności instalacji dziłajacych w kogeneracji odniesieniem prawnym w zakresie przyłączenia są
przepisy zawarte w dokumencie: Legislative Decree No 20/2007.
Wprowadzone w życie rozporządzenie ARG/elt 99/08 (Kompendium Zasad Dotyczących Przyłączenia -TICA) określa
proceduralne metody i warunki techniczne oraz finansowe dotyczące przyłączenia do sieci energetycznej. W
przypadku sieci o niskim i średnim napięciu Kompendium określa opłaty za podłączenia w zależności od odległości
punktu przyłączeniowego do sieci, wydajności podłączanej biogazowni i typu podłączenia. Opłaty te mają
zastosowanie wyłącznie do elektrowni wykorzystujących odnawialne źródła energii (OZE) i wysokosprawną
kogenerację . Zakłady wytwarzające energię w sposób konwencjonalny mają stawki ustalane przez każdego i ich
poziom jest zazwyczaj wyższy.
W odniesieniu do podłaczenia do linni wysokiego napięcia , kompedium TICA nie wyznacza poziomu opłat, jednak
wymaga zastosowania ich zmniejszonej wysokości w przypadku energii ze źródeł odnawialnych i wytwarzanej w
wysoko sprawnej kogeneracji.
Warunki i zasady podłączenia do sieci są określone i publikowane przez poszczególnych operatorów sieciowych.
Warunki te obejmują konwencjonalne rozwiązania techniczne przystosowane przez operatorów sieciowych do
budowy przyłącza, ustalenia czasów odpowiedzi, warunków opłat za przyłacze i opłat związanych z jego autoryzacją.
Dostępne regulacja prawne obejmują także kwestie związane z rozstrzyganiem sporów między producentami energii a
operatorami sieci, szczególnie w zakresie odnoszącym się do przyłączenia producentów energii ze źródeł
odnawialnych.
Podstawowe zasady techniczne różnią się w zależności od tego czy przyłącze odbywa się do sieci niskiego (do 1 kV),
czy wysokiego napięcia. W przypadku sieci powyżej 1 kV zastosowanie ma regulacja AEEG No ARG/elt 33/08 uznająca
standard CEI 0-16, ajko standard, według którego muszą funkcjonować wszyscy operatorzy sieciowi. Maksymalne
przewidywane wartości dla wydajności przyłącza w zależności w zależności od napięcia sieci podane zostały w tabeli:
Table 14: Referencyjne zasady techniczne przyłączenia do sieci

Napięcie sieci Wydajność przyłącza
niskie (< 1 kV) < 100 kVA
śrdnie (< 35 kV) < 6000 kVA
Lokalny operator sieciowy będzie zarządzał procedurą przyłączenia w przypadku producentów o wydajności przyłacza
do 10 MVA. Nowi producenci energii zamierzający podłączyć się do sieci energetycznej mogą odnosić się do regulacji
TICA.
Do przyłączeń o niskim i średnim napięciu graniczne terminy na przygotowanie „oszacowania przyłączenia”,

poczynając od daty otrzymania wniosku wynoszą:
| 85
Manure,
 20 dni roboczych dla wydajności do 100 kW

 45 dni roboczych dla wydajności pomiędzy 100 kW a 1000 kW
 60 dni roboczych dla wydajności powyżej 1000 kW
Przedstawione oszacowanie ważne jest 45 dni roboczych i zawiera listę robót, które są bezpośrednio niezbędne do
fizycznego stworzenia łącza i które musi wnioskodawca musi przeprowadzić w punkcie przyłączeniowym.
Oszacowanie musi wskazywać koszty wykonania przyłącza, z jasnym wskazaniem wartości 30%, które wnioskodawca
musi zapłacić w momencie akceptacji oszacowania i pozostałej części, którą wnioskodawca musi zapłacić po
zakończeniu prac i punktu przyłączeniowego do przyłaczenia.
Czas na kompletne przygotowanie przyłącza wynosi 30 dni roboczych dla prac prostych i 90 dni roboczych dla prac
złożonych i dodatkowo 15 dni roboczych za każdy kilometr (powyżej jednego kilometra) linii energetycznej o średnim
napięciu.
W momencie ukończenia budowy przyłącza dystrybutor energetyczny oznajmia te fakt i deklaruje możliwość
użytkowania przyłącza.
Jeśli wykonanie przyłącza wymaga sieci wysokiego napięcia okres na budowę takiego obiektu jest wskazywany przez
przedsiębiorstwo dystrybucyjne w „oszacowaniu przyłącza”.
3.2.5.2. ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII (“IAFR”) – KWALIFIKACJA

PRODUCENTÓW
Kwalifikacja zakładów stosujących odnawialne źródła energii jest niezbędna otrzymać “zielone certyfikaty” lub
gwarantowane stawki taryfowe.
Uprawnionymi zakładami są:
 nowe, zmodernizowane, częściowo/całkowicie odnowione i ponownie uruchomione elektrownie, które

uruchomiono po 1 kwietnia 1999 roku.
 Elektrownie stosujące współspalanie oddane do użytku przez 1 kwietnia 1999 roku, które funkcjonowały jako
po tej dacie jako zakłady hybrydowe
Poza kilkoma wyjątkami wskazanymi w rozporządzeniu Ministerial Decree of 18 Dec. 2008, elektrownie
fotowoltaiczne nie są uprawnione do otrzymywania takiego wsparcia i korzystają jedynie ze wsparcia wynikającego z
przepisów zawartych w Ministerial Decree z 19 grudnia 2007 (PV feed-in scheme).
Według przepisów zawartych w Ministerial Decree z 18 grudnia 2008, właściciele elektrowni są zobowiązani do zapłaty
składki (w wysokości wynikającej z mocy produkcyjnych elektrowni) na pokrycie kosztów procedury kwalifikacyjnej.
Producent ubiegający się o kwalifikację musi przedłożyć odpowiedni wniosek z załączonymi, wymaganymi
dokumentami technicznymi.
86 |
3.2.6. Polska
Budowa bioelektrowni wymaga uzyskania licznych decyzji administracyjnych. Część z nich jest wspólna dla zakładów
współspalania biomasy, a część ma charakter specyficzny w zależności od typu biogazowni. W poniższej tabeli zostały
wskazane niezbędne pozwolenia dotyczące poszczególnych typów bioelektrowni a także przepisy określające ich
zasady działania.
Tabela 15: Przegląd wymaganych pozwoleń związanych z ochroną środowiska w odniesieniu do poszczególnych typów
bioelektrowni i wskazaniem właściwych przepisów prawnych.
Pozwolenie Charakterystyka zakładu Przepisy prawa
Decyzja W przypadku biogazowni, Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku: Prawo środowiskowe. (Dz.U.
środowiskowa wprowadzających do Nr 62 , poz 627 z późniejszymi zmianami)
systemu co najmniej 25
MW energii
Rozporządzenie Rady Ministrów z 11 listopada 2010
dotyczące projektów, które mogą mieć znaczący wpływ na
środowisko (Dz.U. Nr. 213. Poz 1397)
Decyzja W przypadku biogazowni Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. nr 62
umożliwiająca wprowadzających do , poz 628 z późniejszymi zmianami)
uwalnianie systemu więcej niż 15 MW
gazów i pyłów energii Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 roku
w przypadku, gdy uwolnienie gazów lub pyłów do powietrza
do atmosfery
z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz.U. nr 130 , poz 881).
Wniosek W przypadku biogazowni Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. nr 62
dotyczący wprowadzających do , poz 628 z późniejszymi zmianami)
uwalniania systemu powyżej 1MW
pyłów i gazów energii i nie więcej niż 15 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 roku
w przypadku, gdy uwolnienie gazów lub pyłów do powietrza
MW
z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz.U. nr 130 , poz 881).
Decyzja W przypadku biogazowni, Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. nr
umożliwiający w których odpady sa 62, poz 628 z późniejszymi zmianami)
odzysk rozprowadzane na
odpadów w powierzchni gruntu w celu 
procesie R10 nawożenia lub poprawy
właściwości gleb.
Decyzja Biogazownie. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Dz.U. nr

umożliwiający 62, poz 628 z późniejszymi zmianami)
odzysk

odpadów w
procesie R10
| 87
Manure,
Tabela 16: Przegląd pozwoleń związanych z budową, uwzględniających specyfikę poszczególnych typów
przedsiębiorstw I podstawy prawne [Ure 2014, Ministerstwo Gospodarki 2014, Ministerstwo Rolnictwa 2014]
Pozwolenie Charakterystyka zakładu Przepisy prawa
Decyzja o pozwoleniu Biogazownie  Act of Parliament of the 10th April, 1997

budowlanym
Energy Law (OJ No 54, item 348 as amended)
 W przypadku braku  Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo
miejscowego planu budowlane (Dz.U. nr 89 , poz 414 z
zagospodarowania niezbędne późniejszymi zmianami)
jest uzyskanie decyzji o  Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo
warunkach zabudowy ochrony środowiska (Dz.U. nr 62 , poz 627 z
 późniejszymi zmianami)
 Przed złożeniem wniosku  Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo
należy uzyskać warunki energetyczne (Dz.U. nr 54 , poz 348 z
przyłączenia do sieci, późniejszymi zmianami)
odprowadzania wody 
deszczowej, przyłącza
wodociągowego I
odprowadzania ścieków
Decyzja dozoru technicznego w Zbiorniki i kotły w  Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku o Dozorze
odniesieniu do zbiorników I biogazowni
Technicznym (Dz.U. nr 122, poz +1321 z
kotłów działających pod
ciśnieniem późniejszymi zmianami)
 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca
2002 roku w sprawie rodzaju urządzeń
poddawanych kontroli technicznej (Dz.U. nr
120 , poz. 1021 z późniejszymi zmianami

88 |
Tabela 17: Przegląd pozwoleń związanych z eksploatacją zakładów wytwarzających energię z uwzględnieniem ich
typów i podstaw prawnych
Pozwolenie Typ zakładu Przepisy prawa
Pozwolenie na korzystanie Biogazownie Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane
(Dz.U. nr 89 , poz 414 z późniejszymi zmianami)
Wpis do rejestru przedsiębiorstw Biogazownie rolnicze Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku: Prawo
energetycznych zajmujących się energetyczne (Dz.U. nr 54 , poz. 348 z późniejszymi
produkcją biogazu rolniczego zmianami)
Koncesja na produkcję energii Biogazownie nierolnicze Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku: Prawo
elektrycznej energetyczne (Dz.U. nr 54 , poz. 348 z późniejszymi
zmianami)
Koncesja na wytwarzanie energii Biogazownie z instalacjami o Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku: Prawo
cieplnej mocy cieplnej powyżej 5 MW energetyczne (Dz.U. nr 54 , poz. 348 z późniejszymi
zmianami)
3.2.7. Holandia
Uzyskanie pozwolenia na działalność biogazowni wiąże się z koniecznością uwzględnienia wielu przepisów i spełnienia
wielu obowiązków. Istnieją dwa przewodniki tj. “Handreiking (co-) vergisting van mest” and/or “Handreiking
monovergisting van mest”, z których często korzystają także lokalne w procedurach wydawania pozwoleń na
uruchomienie biogazowni. Rozpoczęcie budowy biogazowni wymaga uzyskania pozwolenia planowego
(“omgevingsvergunning”), które obejmuje kwestie planowania przestrzennego, kwestie środowiskowe, konstrukcyjne,
element ochrony wód, emisji amoniaku itd. Oprócz tego pozwolenia instalacja musi uzyskać akredytację Holenderskiej
Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Produktów Konsumenckich (NVWA) na stosowanie pobocznych produktów
zwierzęcych. W zależności od przeznaczenia resztek pofermentacyjnych (rozwożenie na pola lub przekazywanie na
zewnątrz gospodarstwa) istnieją ścisłe regulacje ze stron tego urzędu. Co więcej, fermentacja obornika jest także
objęta przepisami zawartymi w prawie o gospodarowaniu nawozami organicznymi (“Meststoffenwet”), które m.in.
określa, które kosubstraty mogą być używane w tym procesie.
3.2.7.1. ZEZWOLENIE PLANOWE

To be able to build a biogas installation a planning permit (“omgevingsvergunning”) is needed, which includes permits
for spatial planning (zoning), environment, construction, waterprotection, nitrogen emissions etc.
Rozpoczęcie budowy biogazowni wymaga uzyskania pozwolenia planowego (“omgevingsvergunning”), które

obejmuje kwestie planowania przestrzennego, kwestie środowiskowe, konstrukcyjne, element ochrony wód, emisji
azotu itd. W odniesieniu do większości, jeśli nie do wszystkich, małych biogazowni rolniczych właściwym organem
wydającym pozwolenie jest samorząd gminny. Wniosek o wydanie pozwolenia powinien zawierać komplet
niezbędnych załączników takich jak dokumenty, testy, mapy, wyciągi itd.
3.2.7.2. PLANOWANIE PRZESTRZENNE

Plan lokalizacji wynika z planu zagospodarowania przestrzennego. To, czy biogazownia może być zlokalizowana w
danym miejscu zależy od aktualnych ustaleń zawartych w planie zagospodarowania przestrzennego. Pierwszym
| 89
Manure,
krokiem w przygotowaniach do budowy biogazowni rolniczej jest ustalenie, czy może ona powstać w danym miejscu.
W planie zagospodarowania przestrzennego, gdzie i pod jakimi warunkami instalacje biogazowe są możliwe.
Biorą pod uwagę, że biogazownie rolnicze budowane są najczęściej w gospodarstwach rolnych, jest bardzo
prawdopodobne, że biogazownia ma powstać w obszarze otaczającym strefę objętą planem zagospodarowania
przestrzennego, gdzie planuje się prowadzenie działalności rolniczych. Kluczowe jest wiec, jak zdefiniowana jest
działalność rolnicza, w planie przestrzennym i jakie inne działalności są tam dozwolone. Zazwyczaj przetwarzanie
obornika/gnojowicy, które nie wiąże się ze sprowadzanie do gospodarstwa obornika / gnojowicy z zewnątrz oceniane
jest jako działalność rolnicza. Należy mieć na uwadze, że plan zagospodarowania przestrzennego lub „pozwolenie
planowe” może ograniczać udział wielkość budynku biogazowni.
W przypadku nieuzyskania pozwolenia, lub gdy wielkość instalacji przekracza dozwolone limity istnieją dwie
możliwości: 1. Plan zagospodarowania przestrzennego już oferuje możliwość odstępstwa dla instalacji biogazowych, a
procedura jest w tym przypadku dość prosta; 2. Plan zagospodarowania przestrzennego może zostać zmieniony na
indywidualną prośbę, ale zajmuje to około 3-4 miesięcy. Jak wspomniano wcześniej władze lokalne często korzystają z
przewodnika InfoMil “Handreiking (co-) vergisting van mest” postępując zgodnie z zawartymi tam wskazówkami także
w odniesieniu do dodania biogazowni do planu zagospodarowania przestrzennego. Zanim zostanie skierowana prośba
o zmiany w tym planie warto wcześniej skontaktować się z odpowiednimi urzędnikami. Odstąpienie od planu lub
zmiany w palnie zagospodarowania przestrzennego stanowią część procedury uzyskiwania pozwolenia.
3.2.7.3. ŚRODOWISKO
W przypadku każdej instalacji biogazowej pozwolenie środowiskowe stanowi częśc “pozwolenia planowego”. W
zależności od wielkości biogazowni i szkicu instalacji, pozwolenie środowiskowe może być uzyskane poprzez
wypełnienie standardowego zestawu wymagań lub w bardziej zawansowanej procedurze, w której wymagana jest
indywidualna ocena wpływu na środowisko.
Plan zagospodarowania przestrzennego lub „pozwolenie planowe” w większości zawierają już limity i regulacje
dotyczące hałasu, zapachów i emisji zanieczyszczeń na danym obszarze potwierdzając, że parametry instalacji
mieszczą się w dopuszczalnych granicach i nie szkodzą środowisku w znaczny sposób.
Ponadto należy mieć na uwadze, że władze gminne mogły zakazać używania określonych substancji chemicznych w
obszarach wydobycia lub ochrony wód gruntowych lub mogły wprowadzić dodatkowe wymagania w celu uzyskania
zezwolenia.
3.2.7.4. DEKRET DZIAŁALNOŚCI

Od lipca 2015 małe instalacje biogazowe (o wsadzie obornika/gnojowicy poniżej 25000 ton na rok ) objete są
“dekretem aktywności (“Activiteitenbesluit”). Oznacza to, że jeśli udowodni się, że instalacja spełnia wymagania tego
dekretu, pozwolenie środowiskowe może zostać uzyskane przy procedurze ograniczonej do 4 tygodni.
3
Najważniejsze różnice między procedurą uproszczoną i normalną obejmują :
 Maksymalna wydajność: 25000 ton obornika/gnojowicy na rok

 Maksymalny dodatek kosubstratów: 0 (zero) ton
3
Although this enumeration contains the most important criteria, the list is not exclusive. Please consult the activities
decree to make sure your installation meets all the criteria for the limited procedure.
90 |
 Maksymalnie 430 ppm H2S is biogas w biogazie

 Zachowanie odległości co najmniej 50 metrów pomiędzy zbiornikiem gazu a obiektami wrażliwymi
Oprócz wymagań wynikających ze spełnienia „dekretu działalności”, niezbędne jest także wywiązanie się z wymagań
wynikających z planu zagospodarowania przestrzennego.
„Dekret działalności” obejmuje także biogazownie działające w kogeneracji do mocy cieplnej sięgającej 2,5 MW.
Tlenek azotu emitowany w spalinach musi jednak wówczas zostać uwzględniony w łącznej emisji związków azotu z
gospodarstwa (porównaj inne regulacje dodytące pozwolenia).
3.2.7.5. PROCEDURA ZAAWANSOWANA
Jeśli instalacja nie spełnia wymogów “dekretu działalności” musi zostać wówczas zastosowana zaawansowana
procedura ubiegania się o pozwolenie środowiskowe. Procedura ta trwa co najmniej 26 tygodni, z czego 6
przeznaczane jest na możliwość przeprowadzania inspekcji przez sąsiadów i inne osoby zainteresowane. Jeśłi w tym
czasie zostaną zgłoszone zastrzeżenia procedura może zostać przedłużona o kolejne 6 tygodni. Procedura ta nie
wymaga ponoszenia dodatkowych opłat na rzecz władz lokalnych. W ramach procedury zaawansowanej musi zostać
przeprowadzona ocena oddziaływania środowiskowego jak też wypełniony szereg innych wymagań.
3.2.7.6. POZWOLENIE BUDOWLANE

Normalny tryb uzyskiwania pozwolenia budowlanego trwa 4 tygodnie. Odpowiednie władze mogą predłużyć ten okres
maksymalnie do 6 tygodni. Po uzyskani pozwolenia sąsiedzi i inne osoby zainteresowane mają 6 tygodni na zgłoszenie
zastrzeżeń. Procedura o pozwolenie budowlane może być rozpoczęta równolegle z procedurą o pozwolenie
środowiskowe. Zasadnym jest, by w momencie ubiegania się o pozwolenie znany był wykonawca budowli, gdyż jego
wkład może być istotny w procesie zdobywania uprawnienia. Za wydanie pozwolenie władze pobierają opłatę
stanowiącą odpowiedni procent wartości inwestycji.
Dodać należy, że budowle mające styczność z obornikiem/gnojowicą podlegają także regulacjom dotyczącym
przechowywanie nawozowa organicznych (“Richtlijnen Mestbassins 1992 (RM 1992)”) w zakresie parametrów
technicznych i stabilności konstrukcji.
| 91
Manure,
3.2.7.7. INNE REGULACJE W ODNIESIENIU DO ZEZWOLENIA

Jeśli emisja azotu z gospodarstwa ma miejsce na obszarach szczególnie wrażliwych (Natura 2000) wówczas może się
zdarzyć, że gospodarstwo ma już pozwolenie działalność w tym obszarze. Ma to miejsce w przypadku działalności
związanej z dodatkową emisją związków azotu. Należy wówczas przedstawić wyniki analiz, które potwierdzają, że
działalności gospodarstwa nie prowadzi do dodatkowego dostarczania azotu, lub sposoby kompesacji, jeśli dochodzi
do emisji dodatkowej ilości azotu. Oznacza to, że tlenki węgla emitowane w trakcie spalania biogazu w instalacjach
CHP muszą być uwzględnione w oszacowaniach wpływu na środowisko.
W przeszłości istniał obowiązek wypełniania raportu dotyczżcego efektów środowiskowych (M.E.R.) działania
biogazowni. W wyniku zmiany prawa ten raport nie jest już automatycznie wymagany w procedurze ubiegania się o
pozwolenie. Jakkolwiek, odpowiednie władze ciągle mogą zarządać przygotowania takiego raportu w zależności do
wyników. Jeśłi gospodartwo jest już zobligowane do przygotowywania raportów, to dotyczyć to będzie także
biogazowni.
3.2.7.8. PRAWO O NAWOZACH ORGANICZNYCH

Każde gospodarstwo wytwarzające obornik/gnojowicę jest zobowiązane do prowadzenia rachunku składników
mineralnych. Jeśli więcej obornika jest wytwarzane i dostarczane do gospodarstwa niż zużywane i przekazywane poza
gospodarstwo, to nakłada jest na nie kara grzywny. Cześć tych rachunków stanowią także koprodukty. Według prawa
o nawozach organicznych resztki pofermentacyjne z biogazowni mogą być wykorzystane do nawożenia pod pewnymi
warunkami tj. tylko obornik/gnojowica podlegał fermentacji, lub wsad fermentatora składał się co najmniej z 50%
obornika /gnojowicy, oraz mniej niż w 50% z produktów umieszczonych w Aneksie Aa, część 4 regulacji wdrażającej
„Prawo o nawozach organicznych” (“uitvoeringsregeling Meststoffenwet). W pozostałych przypadkach poferment
traktowany jest jako odpad.
3.2.7.9. AKREDYWACJA DLA EG 1069/2009

Obornik/gnojowica stanowi w gospodarstwie produkt uboczny działalności gospodarczej. Tym samym uruchomienim
biogazowni zasilanej obornikiem/gnojowicą instalacja jak też process połączenia muszą uzyskać akredytację
Holenderskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Konsumentów (NVWA). NVWA nakłada wymogi i określa
regulacje regulacje dotyczące wykorzystania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego w biogazowniach
rolniczych. Celem tych działań jest zapewnienie zdrowia publicznego. Można wyróżnić trzy kategorie produktów
ubocznych pochodzących z produkcji zwierzęcej (Tabela 18).
Tabla 18: Kategorie produktów ubocznych z produkcji zwierzęcej

Kategoria Definicja Przykłady produktów ubocznych Sposób eliminacji
Spalanie , sterylizacja ciśnieniowa ,

Może poważnie zagrażać
Kategoria 1 Szpik kostny, mózg przerzuwaczy składowiska odpadów
zdrowiu publicznemu
Obornik/gnojowica, pozostałości Combustion, digestion, spreading on

Kategoria 2 Może stanowić zagrożenie
leków weterynaryjnych agricultural land
Nie stanowi poważnego
zagrożenia dla
Kategoria 3 Resztki żywności, odpady kuchenne Skarmienie, fermentacja, spalanie
bezpieczeństwa
publicznego
92 |
Przekazywanie resztek pofermentacyjnych na rynek jest regulowane wymaganiami regulacji UE dotyczącej odpadów z
produkcji zwierzęcej (EG-1069/2009 and EG-142/2011). Oznacza to, że NVWA ustala także wymagania funkcjonowania
biogazowi, jeśli w procesie fermentacji wykorzystywane są odpady z produkcji zwierzęcej.
Istnieją trzy główne rodzaje akredytacji: tj. w odniesieniu do fermentacji wykorzystującej materiały kategorii 2, w
odniesieniu do fermentacji wykorzystującej materiały kategorii 3 i w odniesieniu do fermentacji wykorzystującej obie
te kategorie. Regulacje UE ustanawiają następujące wymagania dla procesu przerobu produktów ubocznych
działalności zwierzęcych w biogaz:
There are basically three types of accreditation: digestion of Category 2 material, digestion of Category 3 material and
digestion of a combination of products from these two categories. The EU Regulation establishes the following
requirements for the conversion of animal by-products into biogas:
 Odpowiednia odległość pomiędzy komorą fermentacyjną a miejscem prowadzenia produkcji zwierzęcej

 Dokładne rozdzielenie obornika używanego do produkcji oraz przefermentowanego w biogazowni, w celu
uniknięcia zanieczyszczenia mikrobiologicznego
 Wyposażenie gospodarstwa w urządzenia czyszczące i dezynfekujące pojazdy stosowane do dostarczania
obornika/gnojowicy
 Wyposażenie gospodarstwa w urządzenia czyszczące i dezynfekujące pojazdy wyjeżdżające z biogazowni
 Wyposażenie w infrastrukturę do przechowywania obornika/gnojowicy, który ma być wykorzystany w
biogazowni;
 Przygotowanie w gospodarstwie programu ochrony przed szkodnikami;
 Dokumentacja przeprowadzonych kontroli higieny
 Wydzielenie oddzielnego magazynu do przechowywania pofermentu, który gwarantuje zapobieganie
wtórnemu zanieczyszczeniu z obornika świeżego
 Opisanie procesu działania instalacji w postaci diagram
 Posiadanie certyfikatu HACCP (System Analizy Ryzyka i Oceny Krytycznych Punktów Kontroli jeśli
wytwarzany poferment ma być przeznaczany na rynek \.
Biogazownie, które mają plany sprzedaży resztek pofermentacyjnych lub stosowania specjalnych materiałów muszą
dodatkowo do powyższych wymagań spełnić wymagania dotyczące pasteryzacji. Wymóg pasteryzacji oznacza, że
stosowany obornik lub masa pofermentacyjna muszą zostać podgrzane do temperatury co najmniej 70°C i przebywać
w tej temperaturze co najmniej godzinę.
Korzystnie jest, jeśli każda nowa ilość obornika jest poddawana działaniu wysokiej temperatury, co daje pewność, że
wszystkie zarazki i wirusy w biomasie zostały zniszczone. Należy mieć na uwadze, że jednak NVWA może także
aprobować także system przepływu, uwzględniając teoretyczny czas przebywania. W tym przypadku zużycie energii
będzie mniejsze niż przy pasteryzacji.
Inną możliwością uzyskania akredytacji, jeśli wytwarzany w biogazowni poferment ma być sprzedawany jest
legalizacja procesu. Poprzez legalizację można wykazać, ze proces fermentacji jest równie skuteczny w niszczeniu
zarazków i wirusów jak pasteryzacja. Aby otrzymać legalizację, próbki materiału z działającej instalacji powinny
charakteryzować odpowiednim stopniem zniszczenia zarazków i wirusów w wyniku procesu fermentacji. Aby uzyskać
legalizację, niezbędna jest wiedza o czasie retencji (średni czas przebywania fermentowanego materiału w komorze
fermentatora), procesach biologicznych i systemie monitoringu.
Zaleca się, aby inwestor skontaktował się z NVWA na początkowych etapach inwestycji, aby uniknąć zmian w instalacji
z powodu obowiązujących regulacji prawnych.
| 93
Manure,
3.3. Regulacje w zakresie emisji
3.3.1. Belgia
Flamandzkie prawo w zakresie emisji określone zostało w dokumencie VLAREM i może być znalezione na stronie:
http://navigator.emis.vito.be
3.3.1.1. BIOGAZOWNIE
VLAREM II w artykule 5.31.1.2 określa normy emisyjne dla silników zasilanych gazem pracujących w układach z i bez
kogeneracji.
Wartości te są wyrażone dla suchych spalin w mg/Nm³ i założonym poziomie tlenu wynoszącym 5% (wartościowo) w
gazach spalinowych.
Tabela 19: Wartości emisji dla silników zasilanych gazem według dokumentu VLAREM II
Typ silnika zasilanego gazem Nominalna Wartości emisji w mg/Nm³
moc cieplna
(MW) NOx CO Składnik organiczny z
wyjątkiem metanu
Silniki, które po raz pierwszy - 1,300 x 1/30* 1,300 -

zezwolenie uzyskały przed 1
stycznia 2000
Silniki, które po raz pierwszy - 500 x 1/30 1,300 -

zezwolenie uzyskały po 1
stycznia 2000 ale przed 1
stycznia 2005 r.
Silniki, które po raz pierwszy 1 500 x 1/30 1300 150

stycznia 2005 ale przed 1 >1 500 1300 150
stycznia 2010 r.
Silniki, które po raz pierwszy 1 500 x 1/30 1,300 150

stycznia 2010 r 1–5 500 1,300 150
5 250 1,300 150
*1 = nominalna efektywność silnika
94 |
Water emission norms are also regulated by VLAREM legislation. Specific values (see below) for manure processing
facilities, which include biogas plants, are given by addendum 5.3.2 24bis of VLAREM II.
W regulacjach zawartych w ustawodawstwie VLAREM określone są także dopuszczalne emisje wodne. Szczegółowe
wartości dla przetwarzania obornika obejmujące biogazownie zawarte są w załącznikach 5.3.2 VLAREM II.
Tabela 20: Normy emisji wodnych według regulacji zawartych w VLAREM

Chemiczne Biochemiczne Azot całkowity Fosfor Chlorki Zawiesiny
zapotrzebowanie zapotrzebowanie całkowity razem
na tlen (COD) na tlen
(BOD)
Parametr mg/l
Duże biogazownie 125 25 15 2 1,800 35

(> 60.000 t/r)
Biogazownie stosujące 125 25 15 2 2,800 35

obornik cieląt (każdej
wielkości)
Inne instalacje 125 25 15 2 - 35
| 95
Manure,
3.3.2. Dania
Emisje NOx and CO określone są w dokumencie “Bekendtgørelse om begrænsning af emission af nitrogenoxider og

carbon monoxid fra motorer og turbine”. Wdług tego dokumentu nie ma limitu dla silników zasilanych biogazem
3
mniejszych niż 120 kW. Dla silników >120 kW i < 5 MW limit NOx wynosi 375 mg/Nm CH4 a dla CO limit wynosi 450
3
mg/Nm CH4.
Jak dotąd nie ma specjalnych limitów dotyczących emisji CH4, jakkolwiek zainteresowanie tą kwestią rośnie i można
oczekiwać, że w niedługim czasie.
Emisje NOx, CH4 oraz H2S stanowią przedmiot podatków środowiskowych w przypadku biogazowni o mocach
powyżej 1000 kW. W przypadku NOx wynoszą one 5,3 DKK (koron duńskich)/GJ, w przypadku CH 4 = 1,2 DKK/GJ a w
odniesieniu do H2S = 0,81 DKK/GJ. Od stycznia 2015 biogaz stanowi przedmiot opodatkowania zgodnie z regulacją: lov
3
nr. 555 (af 2. Juni 2014). Obciążenie podatkowe wynosi w tym przypadku 0,098 DKK/Nm CH4.
3.3.3. Francja
Instalacje do spalania biogazu podlegają regulacjom ICPE w punkcie 2910 B lub C, jesli zainstalowana moce ciplna jest
większa niż 100 kW.
W przypadku instalacji do spalania biogazu należy wziąć pod uwagę regulacje dotyczące minimalnej odległości od
innych budynków (minimalnie jest to 10 metrów od innych obiektów gospodarstwa, budynków użyteczności
publicznej, miejsc wzmożonego ruchu lub magazynów z paliwem). Ograniczenia te mogą być złagodzone w
przypadku budynków wykonanych z materiałów niepalnych.
Niektóre wymagania dotyczące emisji mogą być złagodzone w przypadku biogazowni o małej skali.
Dopuszczalne wartości emisji wynoszą:
 Dla instalacji o mocy cieplnej niższej niż 2 MW – nie ma limitów

3
 Dla instalacji o mocy cieplnej od 2 do 20 MW limity wynoszą 225 mg NOx (tlenków azotu) /Nm ; 50 mg / Nm3
3
w przypadku pyłów i 250 mg/ Nm w przypadku CO (tlenku węgla)
 W przypadku instalacji o mocy cieplnej większej niż 20 MW i mniejszej niż 50 MW, limity wynoszą 200 mg /
3 3 3
NO (tlentów azotu) / Nm , 10 mg pyłów / Nm oraz 250 mg CO (tlenku węgla) / Nm .
Instrumenty regulacyjne odnoszące się do spalania gazu ujęte są w artykule 44 rozporządzenia z 9 września 1997
dotyczącego instalacji o mocach cieplnych przekraczających 2MW. Dla instalacji o mocach poniżej 2 MW nie istnieją w
tym zakresie żadne specjalne regulacje.
Implementacja we francuskim prawie unijnej dyrektywy n°2010 / 75 / z 24 listopada 2010 roku wprowadziła regułę
dotyczącą funkcjonowania biogazowni, wg,. której podstawą działania biogazowni są „najlepsze dostępne techniki”,
dotyczy to jednak jedynie biogazowni o fermentacji beztlenowej zużywających co najmniej 100 ton odpadów dziennie.
96 |
3.3.4. Niemcy
3.3.4.1. EMISSION CONTROL

W celu ochrony środowiska naturalnego oraz ludzkiego zdrowia poziom emisji róznych substancji musi byc
kontrolowany i ograniczany. Limity te zdefiniowane sa w prawie krajowym i stanowią część wymagań, jakie stawiane
są przy ubieganiu się o zezwolenie na budowę. Normy emisji regulowane są w ramach Federalnej Ustawy Kontroli
Emisji [BIMSCHG 2014] oraz w przepisach wykonawczych niższego rzędu. Poniżej przedstawiono limity dotyczące
gazów spalinowych emitowanych przez jednostki kogeneracyjne.
Tabela 21: Wartości graniczne dla gazów spalinowych emitowanych z układów CHP < 1 MW energii elektrycznej.
Parametr Silniki zasilanie gazem Silniki zasilanie dwupaliwowo
Pyły razem - 50 mg/m³
Tlenek węgla (CO) 1,0 g/m³ 2,0 g/m³
Tnelni azotu w przeliczeniu na NO2 0,5 g/m³ 1,5 g/m³
Tlenek siarki -
Substancje organiczne (Formaldechyd) -
Tabela 22: Limity hałasu w zależności od miejsca emisji dla jednostek o mocy do 1 MW energii elektrycznej
Dzień Noc
Miejsce emisji
(godz. 6:00 – 22:00 ) (godz. 22:00 – 6:00)
Obszary przemysłowe 70 dB(A)
Obszary handlowe 65 dB(A) 50 dB(A)
Obszary wiejskie i mieszane in central areas, 60 dB(A) 45 dB(A)
Obszary ogolnie zamieszkałe i małozamieszkałe 55 dB(A) 40 dB(A)
Obszary tylko zamieszkałe 50 dB(A) 35 dB(A)
Obszary uzdrowiskowe, domy opieki 45 dB(A) 35 dB(A)
Aktualny stan prawny w kwestiach związanych z emisjami gazowymi z biogazowni jak też miejscami składowania
substratu i resztek pofermentacyjnych są opisane w przewodniku “Emission control - Agricultural biogas facilities -
Digestion of energy crops and manure“ [VDI 2010]. W odniesieniu do małych biogazowni o mocy poniżej 75kW energii
elektrycznej w układzie CHP, przepisy stanowią między innymi, że:
 Redukcji emisji gazów cieplarnianych służą odpowiednio przykryte zbiorniki magazynujące wykorzystywane
materiały.
 Jeśli w biogazowni stosowany jest jedynie obornik/gnojowica żadne dodatkowe przepisy nie są potrzebne,
gdyż redukcja emisji następuje już w wyniku samego działania biogazowni.
 W przypadku biogazowni, w których wykorzystywane są rośliny energetyczne niezbędne jest pokrycie
| 97
Manure,
zbiornika systemem uszczelniającym. Okres przebywania substratów w komorze z takim systemem wydłuża
się do 150 dni.
 Biogazownia musi być wyposażona w urządzenie umożliwiające spalenie zbędnego gazu w przypadku braku
możliwości jego zagospodarowania (flara awaryjna lub kocioł gazowy.
 Emisje, które są ryzykowne z punktu widzenia zanieczyszczenia wody sa objęte prawem krajowym pt.
„Federalna Ustawa Wodna” (Wasserhaushaltsgesetz / WHG) jak też opisane w rozporządzeniu dotyczącym
materiałów niebezpiecznych dla wody (Verordnung über Anlagen zum Umgang mit wassergefährdenden
Stoffen (AwSV)). Rozporządzenie to określa poziomy ochrony, np. dotyczące kontroli wycieków (zbiornik i
rury), zagospodarowanie wody ściekowej i wycieków jak tez odnosie się do ochrony wód powierzchniowych
przed zanieczyszczeniami z gnojowicy i innymi substancjami niebezpiecznymi dla wody. Przepisy te dotyczą
obszarów zlewowych, budowy silosów itd.
3.3.4.2. OCHRONA WODY

 Informacje dotyczące tego zagadnienia można znaleźć w następujących źródłach:
 Biogashandbuch Bayern, Kap. 2.2.4, dostępne online na stronie:
www.lfu.bayern.de/energie/biogashandbuch/doc/kap224.pdf
 Arkusz informacyjny: „Wasserwirtschaftliche Anforderungen an landwirtschaftliche Biogasanlagen“, n.p.
dostepny na stronie Ministerstwa Środowiska|Badenni - Witenbergii
http://um.baden-wuerttemberg.de/de/presse-service/publikation/did/broschuere-wasserwirtschaftliche-
anforderungen-an-landwirtschaftliche-biogasanlagen/
3.3.4.3. KONTROLA EMISJI GAZU I HAŁASU

Rozporządzenia dotyczące tych kwestii można znaleźć na: http://www.gesetze-im-internet.de
Przewodnik VDI 3475-4 pt. „Kontrola emisji - biogazownie rolnicze – fermentacja roślin energetycznych i obornika “
może zostać zamówiona: http://www.beuth.de/de/technische-regel/vdi-3475-blatt-4/129221743
98 |
3.3.5. Włochy
We Włoszech istnieją liczne regulacje dotyczące systemów fermentacji beztlenowej oraz eksploatacji biogazowni.
Emisje z silników
Emisje z układów kogeneracyjnych zainstalowanych w biogazowniach stanowią kluczowy element oddziaływania na

środowisko. Osoby, które chcą produkować energię ze źródeł odnawialnych powinny zapoznać się z zasadami i
systemem monitoringu wszystkich parametrów emisyjnych. Limity emisji zamieszczone są w części V przepisów
prawnych dotyczących tej kwestii pod nr 152/2006.
3
Poziomy te, wyrażone są w mg/Nm i odnoszą się do emisji zachodzących w ciągu jednej godziny pracy instalacji w
najbardziej niesprzyjających warunkach, z wyjątkiem okresów rozruchu, zatrzymania i usterek.
3
The levels are set in mg/Nm and referring to one hour of operation in the harshest conditions, excluding periods of
start-up, shutdown, and malfunction. The limits refer to the volume of dry gaseous effluent compared to normal
conditions. Dla silników spalinowych wartość dopuszczalnych limitów emisji przy 5% ilości tlenu wynosi (tabela 23):
Table 23: Dopuszczalne progi emisji zanieczyszczeń dla silników zasilanych biogazem (do 3 MW mocy cieplnej)
Moc cieplna instalacji 3 MW
Total węgiel organiczny (COT) 3

150 mg/Nm
Tlenek wegla (CO) 3
800 mg/t Nm
Tlenki azotu (NO2) 3
500 mg/Nm
Składniki nieorganiczne z chlorków 10 mg/Nm3
| 99
Manure,
3.3.6. Polska
W Polsce limity dotyczące emisji zanieczyszczeń z zakładów energetycznych ujęte są w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska dotyczącego standardów emisyjnych z 22 kwietnia 2011 roku (Rozporządzenie 95). Dokument ten odnosi
się do zakładów o mocy co najmniej 1 MW. Emisje z mniejszych zakładów nie podlegają regulacjom.
Dodatkowo, w przypadku:
 decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych na podstawie oceny wpływu na środowisko

 decyzji zezwalającej na emisję gazów lub pyłów
 wniosku dotyczącego zgody na wprowadzenie do atmosfery gazów i pyłów
należy dokonać oceny, czy poziom emisji nie przekracza progów określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z
z 3 marca 2008 roku w sprawie poziomu określonych substancji w powietrzu (Rozporządzenie 47).
Poziomy emisji powinny zostać skalkulowane dla określonego obszaru wokół zakładu wytwarzjącego energię,
określonego w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 26 stycznia 2010 r. w sprawie referencyjnych wartości dla
zawartości określonych substancji w powietrzu (Rozporządzenie 16).
Tabela 24: Przegląd dopuszczalnych progów emisji dla biogazowni (Rozporządzenie 95)
Zainstalowana moc Progowe wartości emisji
Pyły CO C NOX SO2 HF HCl

łącznie
mg/Nm³
1 MW 3 5 -- 200 35 -- -- --
100 |
3.3.7. The Netherlands
Instalacje biogazowe
Silniki spalinowe wykorzystywane w instalacjach CHP muszą spełnić wymagania odpowiedniego rozporządzenia
stosując się do limitów wskazanych w poniższej tabeli:
Tabela 25. Poziom emisji w przypadku kotłów gazowych o mocy cieplnej > 2.5 MWth
Parameter NOx SO2 Cząstki stałe razem CxHy

3 3 3 3
Jednostka mg/Nm mg/Nm mg/Nm mg/Nm
Biogaz 340 200 - -
Jeśli emisja związków azotu odbywa się na obszarach środowiskowo wrażliwych (Natura 2000), gospodarstwo (firma)
może już posiadać odpowiednie zezwolenie środowiskowe. W tym przypadku, dla jakiejkolwiek dodatkowej emisji
związków azotu należy przedstawić wyniki badań potwierdzające, że ta dodatkowa emisja nie powoduje skutków
ubocznych, albo, ze zostały wprowadzane działania kompensujące. Oznacza to, że tlenki azotu zawarte w spalinach
pochodzących z zasilanych biogazem kotłów grzewczych lub układów CHP muszą być uwzględnione w rachunkach
norm emisji.
| 101
Manure,
3.4. Regulacjae w zakresie dotacji
3.4.1. Belgia
3.4.1.1. SUBSYDIA INWESTYCYJNE

Artykuł 69 Kodeksu Podatków Dochodowych [Code of Income Tax – CIR] umożliwia firmom zredukowanie zysku do
opodatkowania z tytułu zwiększonych nakładów inwestycyjnych na rozwiązania służące oszczędnościom energii, w
tym w mikrobiogazownie. Odliczenia od zysku do opodatkowania dotyczą okresu obrachunkowego, w którym środki
trwałe zostały zakupione bądź wytworzone.
Dla inwestycji oszczędzających energię w roku podatkowym 2014 (inwestycje w 2013), stopa zwiększonych odliczeń
wynosiła 14.5%., a 13.5 % dla roku podatkowego 2015 (inwestycje w 2014) [VEA 2014].
Nowe subsydia inwestycyjne uruchomiono w początku 2015 roku. VLIF (Flamandzki rolniczy fundusz inwestycyjny)
wdrożył 30 % wsparcie na tworzenie infrastruktury wspomagającej mikrobiogazownie. Lista obejmuje:
 Mieszadło gnojowicy
 Zgarniacz do obornika
 Magazynowanie pofermentu
 Pompy i system przewodów
 Separatory odpadów
 Płyty obornikowe.
Nie ma natomiast subsydiów na zakup samego fermentatora.
Flamandzki rolniczy fundusz inwestycyjny definiuje rolnika, jako spełniającego m.in. następujące warunki:
 Prowadzenie gospodarstwa jest głównym zajęciem, a roczny przychód wynosi minimum 12.0000 euro
 Prowadzi księgowość
 BBR> 40,000
 Wiek poniżej 40 lat
 W przypadku spółek manager musi posiadać minimum 25% udziałów (except LV).
3.4.1.2. CERTIFIKATY
Zielone certyfikaty są unikatowymi, rynkowymi, elektronicznymi i transefrowalnymi, niematerialnymi składnikami
majątkowymi, które wskazują na to, że określona instalacja produkuje pewną ilość energii odnawialnej. Jeden
certyfikat przyznawany jest na każde 1,000 kWh wytworzonej zielonej energii elektrycznej. Certyfikat ma wartość 93 €.
Okres subsydiowania wynosi 10 lat [VREG 2014].
Certyfikaty CHP są przyznawane na każde 1,000 kWh energii zaoszczędzonej w wyniku zastosowania urządzeń
kogeneracyjnych. Celem jest promowanie „zielonego” ciepła. Każdy certyfikat CHP ma wartość 31 € [VREG 2014].
102 |
3.4.2. Dania
Zasady subsydiowania źródeł energii z biogazu w Danii były znacząco udoskonalone przed duński rząd w
rozporządzeniu z 22 marca 2012 [Energiaftalen 2012]. Zwiększona została wielkość wsparcia finansowego, zrównano
także różne formy wykorzystania biogazu, otwierając między innymi opcję dystrybucji biometanu w krajowej sieci
przesyłowej gazu.
Energia elektryczna z biogazu: Uszlachetniony biogaz:
 Cena bazowa 0,79 DKK/kWh Cena bazowa 79 DKK/GJ

 Dodatek 1 0,26 DKK/kWh Dodatek 1 26 DKK/GJ
 Dodatek 2 0,10 DKK/kWh Dodatek 2 10 DKK/GJ
Dodatek 2 do ceny będzie sukcesywnie zmniejszany począwszy od 2016 roku.
Dodatek 1 do ceny wynoszący jest korygowany z uwzględnieniem zmienności cen gazu naturalnego. Cena bazowa jest
natomiast korygowana o 60 % wielkości inflacji.
Opracowane zostały również systemy wsparcia dla transportu i wykorzystania biogazu, ale nie zostały one jeszcze
zatwierdzone przez Komisję Europejską.
Nadwyżka ciepła jest wyłączona z opodatkowania energii
Duńska Agencja Energetyczna zamieściła na stronie internetowej opracowanie, zawierające regulacje prawne i
strukturę cen przedstawionych powyżej: www.ens.dk/sites/ens.dk/files/undergrund-forsyning/el-naturgas-
varmeforsyning/elforsyning/elproduktion/oversigt_over_stoette_til_elproduktion.pdf
| 103
Manure,
3.4.3. Francja
We Francji system wsparcia dla sektora biogazu z celami zapewnienia opłacalności instalacji biogazowych funkcjonuje
na dwóch uzupełniających się poziomach administracyjnych: krajowym i regionalnym.
Na poziomie krajowym określane są taryfy energii ze źródeł odnawialnych gwarantowane na okres 15 lat:
 W przypadku biogazu najczęściej wyceniana jest produkcja ciepła i energia elektryczna z kogeneracji zgodnie
z mechanizmem ustalania cen energii elektrycznej z 2006 roku, z późniejszą modyfikacją na mocy
rozporządzenia z 19 maja 2011 roku. Cena zależy od efektywności energetycznej zainstalowanej mocy
elektrycznej, w zakresie od 11,19 do 19,97 eurocentów za 1 kWh.
 Od 23 listopada 2011 roku obowiązują taryfy gwarantowane na biometan dostarczany do sieci przesyłowej
gazu. Cena zawiera bazową stawkę w zakresie od 6,4 do 9,5 eurocentów za 1 kWh zależnie od wielkości
instalacji. Do tej stawki dodana może być premia uzależniona od rodzaju materiałów użytych do fermentacji.
Premia w wysokości 2-3 eurocenty/1 kWh przysługuje w przypadku wykorzystania do produkcji biogazu
wyłącznie produktów ubocznych z produkcji rolniczej lub odpadów z przemysłu przetwórstwa żywności.
Ostateczna cena wynosi wówczas od 8,4 do 12,5 eurocentów za 1 kWh.
 Nowy plan “podwójnej wyceny” zezwala producentom biogazu na przetworzenie go na energię elektryczną
lub sprzedaż w formie biometanu dostarczanego do sieci przesyłowej gazu naturalnego, przy zapewnieniu
podwójnego wsparcia obejmującego cenę energii elektrycznej wytworzonej z biogazu oraz cenę biometanu.
 Subsydia na poziomie regionalnych przysługują do inwestycji:
 Regionalne wsparcie przyznawane jest przez Ministerstwo Środowiska i Energii w zakresie “funduszu
odpadów” (10 mln Euro w 2011 roku i 18 mln Euro w 2012 roku z przeznaczeniem na inwestycje w fermentację
beztlenową w gospodarstwie) oraz w zakresie “funduszu ciepła” (za dostarczenie biogazu w formie ciepła).
 Subsydia inwestycyjne przyznawane są również przez władze lokalne, fundusze FEDER oraz FEADER , jak
również Ministerstwo Rolnictwa z programu “wydajność energetyczna gospodarstw” (Farms Energy
Performance Plan), w którym przewidziano 28 milionów Euro na inwestycje w fermentację beztlenową w
gospodarstwach w ramach osi 5 tego programu w okresie 2009-2010.
 Subsydia inwestycyjne przyznawane są w zakresie od 20% do 30% nakładów inwestycyjnych w zależności od
projektu i lokalnych warunków.
104 |
3.4.4. Niemcy
W Niemczech dostępne są różne subsydia na cele związane z bioenergią:
- na różnych szczeblach administracyjnych (krajowy, federalny, itp.);
- dotyczące różnych rodzajów biomasy i/lub wytworzonej energii (ciepło, elektryczność);
- skierowane do różnych grup docelowych: osób fizycznych, spółek, itp.;
Subsydia mogą obejmować bezzwrotne granty inwestycyjne, niskooprocentowane kredyty lub stałe ceny (tariffs) za
wytworzoną energię elektryczną. fixed tariffs for electricity provision.
Poniżej przedstawione zostaną podstawowe regulacje dotyczące subsydiowania wraz z odpowiednimi linkami do
źródłowych, bardziej szczegółowych informacji. Ustawa „Odnawialne Źródła Energii” (Renewable Energy Sources
Act).
Tabela 26: Informacja dotycząca niemieckiego prawa dotyczącego źródeł energii odnawialnej - German Renewable
Energy Sources Act [EEG 2014]
Ustawa „Odnawialne źródła energii“ (Erneuerbare-Energien-Gesetz (EEG))
Fokus Ustawa „Odnawialne źródła energii” która weszła w życie w 2000 roku i była sukcesywnie
zmieniana w latach 2004, 2009 i 2012 oraz 2014, ustanawia:
 Priorytet dla podłączenia do sieci przesyłowych energii elektrycznej dla dostaw z instalacji
wytwarzających energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii oraz z gazu kopalnianego na
terytorium Republiki Federalnej Niemiec oraz z wyłącznych stref ekonomicznych,
 Priorytety dla zakupu, przesyłania, dystrybucji i płatności za taką energię elektryczną przez
operatorów sieciowych,
 Ogólnokrajowy system wyrównawczy dla tej ilości energii elektrycznej jaka została zakupiona i
opłacona.
Grupy celowe Operatorzy zakładów, które dostarczają elektryczność produkowaną z surowców odnawialnych
(np. biomasy) dostarczona do sieci przesyłowej energii elektrycznej.
Zawartość W Ustawie z 2014 roku program subsydiowania produkcji energii elektrycznej z odnawialnych
źródeł energii zmienił się drastycznie. Chociaż w przeszłości taryfy gwarantowane dla stałej
produkcji energii były standardem, nowy program dotacji wymaga bezpośredniej sprzedaży 50%
produkowanej energii elektrycznej. Dla pozostałych 50% producent energii jest uprawniony do
wsparcia finansowego .
Został stworzony nowy termin - "odpowiednia wartość " ( anzulegender Wert ). Stanowi ona
podstawę do obliczenia kwoty stawki jaką operator instalacji otrzymuje od operatora sieci za
energię elektryczną doprowadzoną do sieci. Pomimo tego, że częściowa sprzedaż jest obecnie
obowiązkowa dla nowych biogazowni w Niemczech, są stworzone pewne wyjątki dla instalacji, z
których cała energia elektryczna może być sprzedana do sieci, za którą operator otrzymuje taryfę
gwarantowaną. Jednym z takich wyjątków są małe biogazownie do 75 kWel , które stosują co
najmniej 80 % nawozu mineralnego w substracie.
| 105
Manure,
Ustawa „Odnawialne źródła energii“ (Erneuerbare-Energien-Gesetz (EEG))
Szczegółowe Dla tych małych biogazowni “odpowiednia wartość” wynosi 23,73 eurocentów/kWhel dla
stawki wszystkich instalacji wybudowanych w latach 2014 i 2015. Jednakże, do określenia taryfy
subsydiów gwarantowanej odejmuje się 0,2 ct/kWhel, co daje stawkę 23,53 ct/kWhel.
Dla wszystkich biogazowni, które zostaną wybudowane po 31 grudnia 2015 roku obowiązująca
wartość podlega kwartalnej degresji 0,5% w dniach 1 stycznia, 1 kwietnia, 1 lipca i 1 października w
porównaniu do poprzednich trzech miesięcy kalendarzowych . Tak więc „odpowiednie” wsparcie
finansowe / taryfy gwarantowane zależą od terminu oddania instalacji do eksploatacji. Biogazownie
otrzymywać będą taryfy gwarantowane przez 20 lat za moc wygenerowaną w roku oddania
instalacji do użytkowania.
Więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych:
KTBL [Online biogas calculation tool]: http://daten.ktbl.de/biogas/startseite.de
 Ustawa Źródła Energii Odnawialnej (EEG 2014):
http://www.gesetze-im-internet.de/eeg_2014/
Uwagi Najnowsza informacja pochodzi z grudnia 2014

Dla biogazowni większych niż 75 kWel obliczenie wsparcia finansowego zgodnie z ustawą EEG z
2014 roku stało się bardzo skomplikowane z powodu obowiązkowej sprzedaży. Dlatego też
informacje dotyczące systemów wsparcia ogranicza się w naszym opracowaniu do naszej definicji
małej skali biogazowni w Niemczech.
Alternatywna dla Ustawy EEG, Ustawa o wytwarzaniu ciepła i energii elektrycznej w kogeneracji
reguluje stawki wsparcia dla energii produkowanej w instalacjach CHP, które nie są zasilane
biogazem.
Na poziomie krajowym inwestorzy mogą ubiegać się o pożyczki o niskim oprocentowaniu. W sierpniu 2014 roku
istniały następujące programy:
Program KfW- „Energia odnawialna - Standard”. Pożyczki na budowę biogazowi mogą być przyznawane do wysokości
100% uprawnionych kosztów inwestycji. Dostępne są za pośrednictwem banku inwestora, nie są określone graniczne
terminy:
https://kfw.de
Program KfW – „Energia odnawialna- Premium"

Program wsparcia dla urządzeń peryferyjnych biogazowni, np. instalacji lub rozbudowy sieci ciepłowniczej, budowę
mikro-sieci gazowej, dużych zbiorników ciepła. Pożyczki mogą być przyznawane do wysokości 100% uprawnionych
kosztów inwestycji. Dostępne są za pośrednictwem banku inwestora, nie są określone graniczne terminy:
https://kfw.de
Program Rentenbank "Energie vom Land"

Program zawierał pożyczki na budowę biogazowni (do 100% kosztów inwestycji), zakończony 31 grudnia 2014 roku.
Wsparcie BAFA
Obejmuje sieci ogrzewania i chłodzenia, a także do przechowywania. Poziom wsparcia zależy od parametrów sieci
ogrzewania / chłodzenia.
Jeśli średnica rury przepływowej jest mniejsza od 100 DN warunki są następujące: do 100 euro za metr długości rury
przepływowej, max. 40% kosztów inwestycji, nie więcej niż 10 mln Euro za projekt;
Jeśli średnia średnica rury przepływowej > DN 100: 30% kosztów inwestycji, ale nie więcej niż 10 mln Euro na projekt.
Nie ma dat granicznych. www.bafa.de
106 |
Aktualny, kompleksowy przegląd dostępnych środków publicznych w Niemczech na wykorzystanie biomasy na cele
energetyczne znajduje się na stronie BINE Informationsdienst des Fachinformationszentrums
[http://www.bine.info/en/topics/]. Zawiera on informacje o wszystkich, istotnych programach i funduszach federalnych
oraz, w stosownych przypadkach, o dostępnych dla osób fizycznych możliwościach dofinansowania przez władze
samorządowe gmin [www.energiefoerderung.info].
Poniższe linki dają pogląd na ogromną różnorodność źródeł dotacji w Niemczech:
 German Business Development Bank:

www.foerderdatenbank.de
 Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V.:
http://biogas.fnr.de/rahmenbedingungen/foerderungen1/
 Centrales Agrar-Rohstoff Marketing- und Energie-Netzwerk e.V.:
www.carmen-ev.de/infothek/foerderung
| 107
Manure,
3.4.5. Włochy
We Włoch dostępne są na różnych poziomach administracyjnych (np. poziomie krajowym, regionalnym, etc.)
różnorodne dotacje do bioenergii - dla poszczególnych rodzajów biomasy i / lub bioenergii (ciepła, energii elektrycznej)
oraz dla różnych grup docelowych (np. osób prywatnych, spółek, itp.).
Poniższe linki zawierają przegląd różnorodnych form dotacji dla Włoch:
 Centro Nazionale per la promozione delle Fonti Energetiche Rinnovabili:

http://www.fonti-rinnovabili.it/index.php?c=nincentivi
 Gestore dei Servizi Energetici:
http://www.gse.it/en/qualificationandcertificates/CerificatesofOrigin/Pages/default.aspx
Poniżej przedstawiono krótki opis głównych regulacji dotyczących subsydiów do produkcji bioenergii.
3.4.5.1. ZIELONE CERTYFIKATY (GCS)

Zielone Certyfikaty (GCS) to instrumenty zbywalne, przyznawane przez GSE [Gestore Servizi Energetici] dla
kwalifikowanych producentów energii ze źródeł odnawialnych (kwalifikacja IAFR), które zostały oddane do
eksploatacji przed 31 grudnia 2012 roku, zgodnie z dekretem 28/2011.
Liczba wydanych certyfikatów jest proporcjonalna do ilości energii elektrycznej wytwarzanej przez konkretne
instalacje i różni się w zależności od użytego źródła energii odnawialnej oraz projektu (nowej, zmodernizowanej,
reaktywowane, odnowione systemu / instalacji).
System wsparcia jest oparty na przepisach, które wymagają do producentów i importerów nieodnawialnej energii
elektrycznej, aby corocznie wprowadzić minimalną kwotę odnawialnej energii elektrycznej do systemu
elektroenergetycznego.
Zielone certyfikaty stanowią dowód spełnienia obowiązku kwotowego odnawialnej: każdy certyfikat zwykle
odpowiada 1 MWh energii odnawialnej. Certyfikaty są ważne przez trzy lata.
Aby wypełnić swoje zobowiązania, producenci i importerzy mogą wprowadzić energię elektryczną ze źródeł
odnawialnych do sieci lub zakupić odpowiednią liczbę zielonych certyfikatów od producentów ekologicznej energii
elektrycznej.
3.4.5.2. JAK UZYSKAC ZIELONE CERTYFIKATY
Producenci mogą ubiegać się o zielony certyfikat po zakwalifikowaniu ich zakładów jako systemy energetyczne
wytwarzające energię odnawialną.
Producenci, których zakłady mają średnioroczną, nominalna wydajność nie przekraczającą 1 MW ( 0,2 MW energii
wiatrowej), z wyłączeniem słonecznych, mogą dokonać wyboru pomiędzy zielonymi certyfikatami i taryfami
gwarantowanymi z premią (np. za wysoko efektywne CHP, redukcję emisji gazów, itp.). Po pierwszym wydaniu
zielonego certyfikatu GSE otwiera konto właścicielskie w imieniu producenta, na którym wyemitowane certyfikaty
zostają zdeponowane . GSE śledzi obrót certyfikatami za pośrednictwem dedykowanego systemu informatycznego .
Posiadacze kont mogą uzyskać dostęp do systemu, po uzyskaniu z GSE odpowiedniego kodu identyfikacyjnego.
GSE tworzy również rachunki właścicielskie w imieniu producentów i/lub importerów objętych obowiązkiem
określonym w art. 11 dekretu z mocy ustawy 79/99 (po otrzymaniu samo-certyfikacji potwierdzającej wygenerowanie
lub import energii elektrycznej ze źródeł nieodnawialnych), a także w imieniu stron, które zamierzają handlować
zielonymi certyfikatami.
108 |
Posiadacze kont właścicielskich mogą - za pośrednictwem Internetu – łączyć się do dedykowanego obszaru systemu
informacyjnego w celu natychmiastowego sprawdzenia stanu i obrotów na ich kontach, jak również szczegółów
transakcji kupna lub sprzedaży.
Mechanizm wsparcia
Mechanizm wsparcia (zielony certyfikat lub ceny gwarantowane) różni się w zależności od zastosowanej technologii .
Liczba wydanych certyfikatów zależy od źródła odnawialnej – w oparciu o regulacje prawną nr 244/2007 wprowadzono
tabelę współczynników (tabela 27).
Table 27: Współczynniki mnożnikowe zielonych certyfikatów zgodnie z prawem finansowym z 2009 roku
Lp. Energia odnawialna z różnych źródeł/źródło energii odnawialnej Współczynnik
1 Energia wiatrowa – zakłady powyżej 200 kW 1,00
1b Energia wiatrowa “Offshore” 1,50
2 Energia geotermalna 0,90
3 Energia z fal pływowych 1,80
4 Hydroenergia 1,00
5 Biodegradowalne odpadki, biomasa, pozostałe - inne niż w punkcie poniżej 1,30
6 Biomasa i biogaz z rolnictwa i leśnictwa 1,80
7 Gaz z odpadów (Landfill gas) i gazy rezydualne z procesów oczyszczania i biogazy z innych 0,80
źródeł niż wskazane powyżej
Przeciętne ceny certyfikatów
Regulator rynków energii (GME), która zarządza rynkiem zielonych certyfikatów, publikuje wszystkie informacje na
temat wymiany certyfikatów (ilości, ceny) w Internecie.
Nie istnieje minimalna cena dla zielonych certyfikatów – ceny ustalane są przez rynek, zgodnie z zasadą popytu i
podaży. Niemniej jednak w rozporządzeniu ministerialnym z dnia 18/12/2008 ustalono, że w celu uniknięcia
nadmiernej podaży, w okresie trzech lat i na żądanie ich posiadaczy, GSE może wycofać certyfikaty GCS do produkcji
dotyczące lat do 2010 r. Cena wycofania jest średnią ceną z ostatnich trzech lat, ustaloną na podstawie obrotów
wszystkimi certyfikatami, niezależnie od roku referencyjnego, a także certyfikatów z rynku regulowanego przez GME
lub z dwustronnych kontraktów . Cena wycofania zielonych certyfikatów wynosi 88.90 € / MWh .
Istnieje również cena referencyjna, po której GSE oferuje zielone certyfikaty na rynku (przepisy pozwalają na to celem
radzenia sobie z popytem, przewyższającym podaż ). Ta cena wynosi 180 € za 1 MWh energii elektrycznej,
pomniejszone o średnio roczną cenę transferu energii elektrycznej w poprzednim roku (określone przez AEEG ). Cena
referencyjna określona przez GSE na rok 2010 wynosiła 113.8 €/1 MWh.
W przypadku nadmiernej podaży, gdy cena wycofania płacona przez GSE jest niższa od ceny sprzedaży certyfikatów
jest prawdopodobne, że rynek ustali cenę równowagi pomiędzy ceną minimalną, równą cenie wycofania, a ceną
referencyjną.
| 109
Manure,
3.4.5.3. CERTYFIKACJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (GENEROWANEJ I

IMPORTOWANEJ
Corocznie GSE weryfikuje zgodność z obowiązku określonego w artykule 11 dekretu z mocą ustawy 79/99 ( obowiązku
kwotowego ).
Zobowiązane strony
Do dnia 31 marca każdego roku (n) , producenci i importerzy konwencjonalnej energii elektrycznej, którzy podlegają
obowiązkowi (energia elektryczna > 100 GWh ) musi przedstawić samo- certyfikację i dostarczyć dane niezbędne do
określenia:
i) obowiązkowej ilości energii elektrycznej, w odniesieniu do wytwarzania i / lub importu w poprzednim roku ( n-1 )
ii) zielone certyfikaty odpowiadające obowiązkowej kwocie w odniesieniu do wytwarzania energii w roku (n -2 ) .
Odnawialna energia elektryczna jaka ma być dostarczona do systemu energetycznego zgodnie z powyższą
obligacją musi być generowana przez zakłady kwalifikowane przez RES -E (IAFR).
Zwolnienia z obowiązku są następujące:

 energia elektryczna ze źródeł odnawialnych generowana w zakładach stosujących urządzenia
kogeneracyjne (CHP);
 energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych importowana w roku referencyjnym 2011 , pod
warunkiem, że posiada certyfikat gwarancji pochodzenia wydanych przez państwo członkowskie UE
oraz Norwegię lub Szwajcarię, zgodnie z art . 15 dyrektywy 2009/28 / WE;
 odnawialnej energii elektrycznej, która może być zaliczona na poczet osiągnięcia krajowego celu w
wysokości 17% , na podstawie art. 25 , ust. 2 dekretu na mocy ustawy 28/2011.
Rola GSE
Jeśli producenci lub importerzy nie wypełniają swoich zobowiązań lub do przedstawienia swoich danych
(samocertyfikacja ), GSE będzie - na podstawie dekretu ministerialnego z dnia 24 października 2005 roku – zgłaszać ich
do AEEG, która nałoży kary określone w art. 4, pkt. 3 dekretu, z mocy ustawy 387/03.
Liczba zielonych certyfikatów jakie mają zostać wprowadzone do krajowego systemu elektroenergetycznego jest
uzyskiwana przez pomnożenie ilości wytwarzanej i/lub importowanej energii elektrycznej podlegającej obowiązkowi i
przekraczającej 100 GWh, poprzez obowiązkowe kwoty dla roku referencyjnego.
Tabela 28: System obowiązkowych kwot zielonych certyfikatów do wprowadzenia do krajowego systemu
energetycznego
Rok referencyjny Obowiązkowa kwota (%) Rok kwotowania
2007 3.80 2011

2008 4.55 2012
2009 5.30 2013
2010 6.05 2014
2011 6.80 2015
2012 7.75 2016
Począwszy od roku referencyjnego 2013, zgodnie z Dlg 28/2011, kwota jest zredukowana do
zera w 2015 roku.
110 |
3.4.5.4. TARYFY GWARANTOWANE

Taryfy gwarantowane „all inclusive” ( tariffa onnicomprensiva ) to program narodowy stosowany w odniesieniu do
instalacji OZE (z wyłączeniem paneli słonecznych ), które mają prawdziwą moc nominalną poniżej 1 MW ( 200 MW dla
elektrowni wiatrowych na lądzie). Taryfa jest udzielana na okres 15 lat, podczas których stawka taryfy pozostaje stała
dla ilości energii elektrycznej dostarczanej do sieci energetycznej, dla wszystkich zakładów zakwalifikowanych do 31
grudnia 2012 r .
Aby skorzystać z tej formy pomocy, producenci muszą najpierw wystąpić do GSE do zakwalifikowanie ich y jako OZE
("IAFR - Impianto AlimentatoFonti Rinnovabili ").
Taryfy stanowią alternatywę dla systemu zielonych certyfikatów i są zróżnicowane w zależności od rodzaju surowca.
Tabela 29: Stawki taryf gwarantowanych dla energii odnawialnej we Włoszech zależnie od źródła energii
Źródło energii odnawialnej Taryfy gwarantowane “All-inclusive” –
stawki w eurocentach /kWh
Energia wiatrowa – zakłady poniżej 200 kW 30
Energia geotermalna 20
Energia z fal pływowych 34
Hydroenergia (inna niż powyżej) 22
Biomasa, biogaz and biopłyny zgodne z Regulacją (EC) 73/2009 28
Gaz z odpadów (Landfill gas) i gazy rezydualne z procesów oczyszczania i 18
biogazy i biopłyny zgodne z Regulacją (EC) 73/2009
Dla instalacji uruchomionych po dniu 31 grudnia 2012 r taryfy gwarantowane przyznawane są na okres 20 lat i są
zróżnicowane dla różnych klas generowanej mocy.
Tabela 30: Subsydia we Włoszech do energii elektrycznej generowanej z biogazu według stanu z 1 Stycznia 2013*
1 < P ≤ 300 kWel 300 < P ≤ 600 kWel 600 < P ≤ 1,000 kWel
Generowana energia elektryczna
wszystkie biomasa wszystkie biomasa wszystkie biomasa
≤30% >30% ≤30% ≤30%
>30% >30%
biomasy z biomasy z biomasy z biomasy z
rośliny rośliny
roślin roślin roślin roślin
Feed mix
>70 % <70 % >70 % <70 % >70 % <70 %
produkty produkty produkty produkty produkty produkty
uboczne uboczne uboczne uboczne uboczne uboczne
Zachęty (€/MWh)
Stawka podstawowa 231 176 204 157 174 137
Efektywna Kogeneracja 10 40 10 40 10 40
Sieć ciepłownicza 30 N/A 30 N/A 30 N/A
Separacja azotu 30 30 30 30 30 30
Maksymalna stawka 301 246 274 227 234 207
* Stawka podstawowa jest powiększana o premie z różnych tytułów, jak w tabeli.
Prawo wyboru między zielonymi certyfikatami i taryfami gwarantowanymi jest wykonywane po złożeniu wniosku o
OZE (" IAFR ") do kwalifikacji w GSE. Przed końcem okresu wsparcia, jednorazowo można przejść z jednego systemu
wsparcia do drugiego. W takim przypadku czas trwania okresu kwalifikowalności dla nowego systemu pomocy jest
pomniejszony o okres uczestnictwa w poprzednim systemie.
3.4.5.5. WYSOKO EFEKTYWNE CHP I BIAŁE CERTYFIKATY

Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej (CHP) w kogeneracji zapewnia znaczne oszczędności energii w
porównaniu do produkcji różnych form energii oddzielnie. Kryteria kwalifikowania jednostek wytwórczych w
| 111
Manure,
kogeneracji jako wysokiej wydajności CHP są określone w dekrecie ministerialnym z dnia 4 sierpnia 2011 roku i
obowiązują od dnia 1 stycznia 2011. Jednostki generujące zakwalifikowane jako wysokiej wydajności CHP powinny
mieć możliwość ubiegania się o certyfikaty efektywności energetycznej ("TEE" lub białe certyfikaty), na warunkach i
zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu ministerialnym z dnia 5 września 2011 r.
GSE wykonuje następujące działania:
- kwalifikacja wysokiej wydajności instalacji CHP
- ustalanie liczby białych certyfikatów do wydawana dla wysokiej efektywności instalacji kogeneracyjnych
- kwalifikacja jednostek, których właściciele wystąpili o tę formę wsparcia
- wykup białych certyfikatów - w odpowiedzi na wniosek złożony przez producenta - w cenie równej obowiązującej w
dniu zakwalifikowania instalacji (lub w dniu wejścia w życie dekretu ministerialnego z dnia 5 września 2011 w
przypadku wcześniej działających instalacji)
- weryfikacja i monitorowanie wspomaganych instalacji i powiadamianie Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego i
producenta o ich wynikach
- wydawanie gwarancji pochodzenia energii elektrycznej z wysokiej wydajności kogeneracji (CHP - GO ) w zgodności z
ustawą nr . 20 z 2007 r .
3.4.5.6. GWARANCJA POCHODZENIA

Gwarancja pochodzenia (GO) jest dobrowolnym certyfikat zeznań wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych
źródeł energii i wydawane na żądanie dla producentów. We Włoszech GO została wprowadzona przez dekret
legislacyjny 387/03, w sprawie wykonania dyrektywy 2001/77 / WE w sprawie promocji energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych na wewnętrznym rynku energii elektrycznej. Z GO, producenci mogą wykazać pochodzenie energii
elektrycznej, które sprzedają. Dekret z mocą ustawy 28/11, transpozycji dyrektywy 2009/28 / WE uchyla dyrektywę
2001/77 / WE wprowadziła nowe przepisy dotyczące GO.
Nowe GO (art. 34, dekret z mocą ustawy 28/11) ma jedynie na celu umożliwienie dostawców energii elektrycznej do
ujawnienia udziału energii ze źródeł odnawialnych w ich strukturze paliw do odbiorców końcowych. Nowe GO będą
wydawane, przekazuje i unieważnia drogą elektroniczną. Decyzji wykonawczych będzie uaktualnienie procedur
dotyczących wydawania i wykorzystywania nowych GO.
Rola GSE jest
Przed wydaniem gwarancji pochodzenia (GO), GSE jest zobowiązany do przeprowadzenia procedury identyfikacji
technicznej roślin, określone w Rozporządzeniu Ministra działalności produkcyjnej z dnia 24 Oct. 2005 (zaktualizowane
wytyczne w sprawie wsparcia dla energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii zgodnie z art. 11, ust.
5, dekret z mocą ustawy nr. 79 z dnia 16 marca 1999 r). W tym celu, GSE opracowała specjalną procedurą techniczną.
Zgodnie z artykułem 11 ust. 1 wyżej wymienionego rozporządzenia, procedura została zatwierdzona przez
Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego, w porozumieniu z Ministerstwem Środowiska, Ziemi i Ochrony Morza, z
dekretu z dnia 21 grudnia 2007 roku (Gazzetta Ufficiale nr. 16 z dnia 19 stycznia 2008 Supplemento Ordinario no.17).
Po uzyskaniu identyfikację techniczną ("IRGO") swoich roślin, operatorzy mogą - w ujęciu rocznym - zapytaj GSE
wydania pójść na ich wytworzonej energii elektrycznej. Aby złożyć wniosek o określenie technicznych roślin ("IRGO") i
uzyskać GO, wypełnić formularze zgłoszeniowe w formacie określonym w sekcji "Dokumenty" na prawej stronie tej
strony (wersja włoska).
3.4.5.7. RENEWABLE-ENERGY CERTIFICATES OF ORIGIN (RECOS)
Certyfikat odnawialna energia pochodzenia ("CO-FER" - RECO) daje dowód odnawialnej pochodzenia źródeł
wykorzystywanych przez elektrownie, które zostały zakwalifikowane do uzyskania świadectw pochodzenia ("ICO-fer"
kwalifikacja).
Każdy RECO jest wart 1 MWh, a wydane na podstawie ilości energii elektrycznej do sieci energetycznej przez wyżej
wymienionych roślin. RECOs mogą być przeniesione z producentów, dostawców, także przez handlowców.
Rola GSE jest
GSE przyznaje ICO-Fer kwalifikacji na wniosek producentów. Kwalifikacja dokument określa Energia elektryczna
pochodzi z każdej rośliny. GSE wydaje RECOs - na wniosek producentów, których rośliny są ICO-Fer kwalifikacje - w
okresach miesięcznych. Liczba RECOs opiera odczytów liczników energii elektrycznej do sieci energetycznej, która
GSE otrzymuje od operatorów sieci.
W celu uzyskania kwalifikacji ICO-Fer, producenci muszą spełniać wymagania "procedūra per l'identificazione degli
impianti alimentati da Fonti rinnovabili ed emissione e gestione delle Certificazioni di origine per i suddetti impianti"
112 |
(procedury identyfikacji odnawialne źródła energii w Widok z wydawania i zarządzania świadectw pochodzenia) -
zobacz w wersji włoskiej.
Procedura umożliwia:
- identyfikacji producenta i rodzaju źródła energii odnawialnej wykorzystywane do generowania energii elektrycznej
do certyfikacji
- poświadczyć energii elektrycznej wytworzonej przez elektrownie energii odnawialnej i wprowadzany do sieci przez
każdego producenta
- RECOs transferu (które GSE wydała producenta) do sprzedaży przedsiębiorstwa na podstawie zasad przejrzystości i
identyfikowalności, tak aby każdy RECO jest przez cały czas w posiadaniu jednej partii.
| 113
Manure,
3.4.6. Poland
W Polsce inwestycje w produkcji bioenergii może być finansowana z np:

- preferencyjne kredyty proekologiczne z dopłatami do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia
kredytu możliwa od:
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we współpracy z bankami
- Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we współpracy z bankami
- Dofinansowanie w formie bezzwrotnej pomocy coraz podczas zawodów odbywających się w różnych terminach
do końca 2013 roku coraz subsydium może być:
- W Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko - POIiŚ (zazwyczaj minimalna wartość projektu wynosi 10
mln zł, dotacja jest w formie przedpłaty lub refundation)
- W Regionalnych Programach Operacyjnych w szczególności województwa - RPO (zwykle maksymalna wartość
projektu wynosi 10 mln zł, dotacja jest w formie przedpłaty lub refundation)
- W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, w miejscach o max 5000 mieszkańców - PROW (dotacja jest
w formie refundacji).
114 |
Tabela 31: Przegląd funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Polsce

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOSiGW)
Obszar zainteresowań  Dofinansowanie głównie duże inwestycje o znaczeniu ogólnopolskim oraz w ponadregionalnym, które np eliminacji zanieczyszczenia powietrza
 Inwestycje związane z poprawą efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii są traktowane jako szczególne priorytety
grupy docelowe  Podmioty zajmujące projekty przedsiębiorstw w zakresie odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji
Treść / Jak działa regulacja Istnieje kilka podprogramów, które oferują różne niskooprocentowanych pożyczek i dopłat do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia
pożyczek.
Kwota dotacji Nisko oprocentowane kredyty i możliwości uzyskania dopłat do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia pożyczek są wymienione
poniżej:
Opis i pożyczek:
www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/oze-i-kogeneracja/
Dopłaty do odsetek wypłacane:
Komentarze Nisko oprocentowane kredyty i możliwości uzyskania dopłat do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia pożyczek są regularnie
modyfikowany!
| 115
Table 32: Przegląd wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Polsce
Provincial Funds for Environmental Protection and Water Management (WFOSiGW)
Obszar zainteresowań  współfinansowania inwestycji, które na przykład eliminacji zanieczyszczenia powietrza

 Inwestycje związane z poprawą efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii są traktowane jako szczególne priorytety
grupy docelowe Podmioty zajmujące projekty przedsiębiorstw w zakresie odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji
Treść / Jak działa regulacja  Kilka podprogramów, które oferują różne istnieją dotacje i dopłaty do odsetek zapłaconych (we współpracy z określonymi bankami) lub do pewnego
stopnia umorzenia kredytów
 Programy dotyczą poszczególnych województw.
Kwota dotacji Dotacje i możliwości uzyskania dopłat do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia pożyczek są wymienione na liście, na przykład z
Funduszu Ochrony Środowiska w Warszawie i Gospodarki Wodnej (każde województwo ma swoje własne zasady współfinansowania inwestycji):
dotacje:
www.wfosigw.pl/strefa-beneficjenta/zasady-dofinansowania/zasady- dofinansowania
Dopłaty do odsetek zapłaconych (w coopoeration z BOS SA, Bank Spółdzielczy w Mszczonowie, Bank PKO BP):
www.wfosigw.pl/strefa-beneficjenta/doplaty_do_kredytow/Regulamin
Umorzenie pożyczek:
Komentarze www.wfosigw.pl/strefa-beneficjenta/umorzenia
Dotacje i możliwości uzyskania dopłat do odsetek wypłaconych lub do pewnego stopnia umorzenia pożyczek są regularnie modyfikowany!
Po krótki opis głównych przepisów dotacji oraz odpowiednich linków do kwoty dotacji będą (głównym ogniwem jest www.funduszeeuropejskie.gov.pl/). Proszę pamiętać, że to będzie
ważny do 2013 roku.
Rodzaje pomocy wymienione powyżej zostały przedstawione w poniższej tabeli, w której są określone: typy projektów na wsparcie (finansowanie inwestycji w spalaniu drewna,
biogazownie zawiera także inwestycji w biogazowni, jeśli występuje w projekcie), całkowity koszt inwestycji i możliwe finansowanie kosztów kwalifikowalnych (każdy program określa
procent dofinansowania do kosztów kwalifikowanych, niekiedy też wartości minimalnych i maksymalnych; dla uproszczenia założono, w tabeli - całkowity koszt inwestycji jest równa
kosztów kwalifikowanych), rodzaju beneficjenta (w wielu przypadkach wszystko prawo do dotacji nie są wyliczając, że "..." jest napisane.
116 |
Tabela 33: Przegląd programu operacyjnego infrastruktura i środowisko

Program operacyjny infrastruktura i środowisko (POIiŚ)
Instrument 4.5. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza
Obszar zainteresowań  przebudowy istniejących konwencjonalnych instalacji do spalania biomasy / biogazowni (bez projektów, w wyniku której emisja do atmosfery wzrośnie)
 Koszt inwestycji ma być co najmniej 8 mln zł dla małych i średnich przedsiębiorstw; dla dużych przedsiębiorstw, całkowity koszt inwestycji nie jest
zdefiniowana
grupy docelowe przedsiębiorcy

Kwota dotacji  Do 30% całkowitych kosztów inwestycji
 Do mln zł 20
 Przegląd:
 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/PoradnikBeneficjenta/PoIis/Strony/4.5-Wsparcie-dla-przedsiebiorstw-w-zakresie-ochro.aspx
Instrument 9.1. Wytwarzanie energii o wysokiej sprawności
Obszar zainteresowań  Budowa i przebudowa ciepła i kogeneracji energii rośliny lub wytwarzania ciepła w wyniku której jednostki te będą spełniały wymagania określone w
wysokosprawnej kogeneracji (z wyłączeniem zakładu paliw kopalnych współspalania)
 Koszt inwestycji musi być co najmniej 10 mln zł dla jednostek wykorzystujących biomasę / biogaz i co najmniej 20 mln zł do końca
grupy docelowe  Przedsiębiorcy

 terytorialne jednostki samorządu terytorialnego oraz ich grupy
 Obowiązek użyteczności publicznej w ramach swoich jednostek samorządu terytorialnego
Kwota dotacji  Do 65% całkowitych kosztów inwestycji dla małych enterprises²

 do 55% dla średnich enterprises³
 Do 45% dla dużych enterprises4
 Do 30 mln zł
 Przegląd:
 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/PoradnikBeneficjenta/PoIis/Strony/9.1-Wysokosprawne-wytwarzanie-energii.aspx
| 117
Komentarze Pierwotne oszczędność energii (PSE) oblicza się za pomocą wzoru:
1
𝑃𝐸𝑆 = 1 − 𝜂 𝜂𝑞𝑒 ∙ 100
𝑞𝑐
+
𝜂𝑟𝑒𝑓𝑐 𝜂𝑟𝑒𝑓𝑒
ηqc: sprawność wytwarzania ciepła w kogeneracji

ηqe: sprawność wytwarzania energii w kogeneracji
ηrefc: Wydajność referencyjna produkcji ciepła w oddzielnym generacji - odpowiednio w przypadku podjęcia przez ciepło procesu pary / wody grzewczej
lub spaliny gorące są stosowane bezpośrednio: biomasy rolnej - 80% / 72%, dla biogazu - 70% / 62%
Wydajność referencyjna produkcji energii elektrycznej w oddzielnym generacji - w przypadku roślin, oddano do użytku w latach 2006-2011:: ηrefe biomasy
rolnej
Narzędzie 9.4. Wytwarzanie energii ze -źródeł
25%, dla biogazu - 42%
odnawialnych
Obszar zainteresowań  budowa lub zwiększenie mocy elektrowni wykorzystujących biomasę w / biogaz, kogeneracja nie jest wymagane
 Koszt inwestycji musi być co najmniej 10 mln zł dla jednostek wykorzystujących biomasę / biogaz i co najmniej 20 mln zł do końcaConstruction or
grupy docelowe Na przykład przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego terytorialnego i ich grupy, obowiązek świadczenia usług publicznych w ramach swoich
jednostek samorządu terytorialnego, ...
Kwota dotacji  Do 65% całkowitych kosztów inwestycji dla małych enterprises²
 do 55% dla średnich przedsiębiorców3
 Do 45% dla dużych enterprises4
 Do 40 mln zł
 Przegląd:
 www.funduszeeuropejskie.gov.pl/PoradnikBeneficjenta/PoIis/Strony/9.4-Wytwarzanie-energii-ze-zrodel-odnawialnych.aspx
Narzędzie 9.5. Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych
Obszar zainteresowań  Budowa instalacji do produkcji biogazu

 Koszt inwestycji musi być co najmniej 20 mln PLN
grupy docelowe Przedsiębiorcy
118 |
Kwota dotacji  Do 50% całkowitych kosztów inwestycji dla województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, Switokrzyskie,
opolskiego, małopolskiego, lubuskiego, tódzkie, kujawsko-pomorskie
 Do 40% dla województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, Dolnoslq_skie, wielkopolskiego, Slq_skie
 Do 30% dla województwa mazowieckiego
 W przypadku mikro- i small2 przedsiębiorstw dotacja może zostać zwiększona o 20 pp
 W przypadku przedsiębiorstw średnich sized3 dotacja może zostać zwiększona o 10 pp
 Do 30 mln zł
 Przegląd:
 www.funduszeeuropejskie.gov.pl/PoradnikBeneficjenta/PoIis/Strony/9.5-Wytwarzanie-biopaliw-ze-zrodel-odnawialnych.aspx
Komentarze Dotacje są regularnie modyfikowany
| 119
Tabela 34: Przegląd regionalnych programów operacyjnych

Regionalne programy operacyjne (PR)
Tylko dla Dolnoslqskiego. Działanie 5.1. Odnawialne źródła energii
Orientacja  Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogaz
 Koszt inwestycji ma być co najmniej 300.000 zł, w miejscach nie objętych PROW, min. 3 mln zł w miejscach objętych PROW dla społeczności lub jednostek
organizacyjnych organizatora jako jednostki samorządu terytorialnego oraz do 10 mln zł
Grupy
Na przykład przedsiębiorstwa energetyczne, jednostki sektora publicznego, związki i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, ... terytorialnego
docelowe
Kwota  W przypadku inwestycji objętych pomocą publiczną: do 60% całkowitych kosztów inwestycji dla przedsiębiorstw mikro-6 i small2, do 50% w przypadku przedsiębiorstw
dotacji / linki średnich sized3, nawet o 40% do końca
 Do 99% dla jednostek samorządu terytorialnego rządowych
 Przegląd:
 http://rpo.dolnyslask.pl/index.php?id=1112
Tylko dla województwa kujawsko-pomorskiego - Działanie 2.4. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
 Koszt inwestycji może wynosić do 10 mln zł dla jednostek wykorzystujących biomasę / biogaz i do 20 mln zł do końca
Grupy
Na przykład firm utworzoną i działającą na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, związki i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, ...
docelowe
Kwota  W przypadku inwestycji nie objętych pomocą publiczną: do 75% całkowitych kosztów inwestycji
dotacji / linki W przypadku inwestycji objętych pomocą publiczną: do 70% dla microenterprises6, do 60%
 Dla małych i średnich s przedsiębiorstw, do 50% dla pozostałej do 100% dla jednostek budżetowych
 Przegląd: http://www.mojregion.eu/opis-dzialania/rpo-2.4.html
Tylko dla województwa lubelskiego - Działanie 1.4. Dotacja inwestycyjna na dostosowanie przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska oraz
odnawialnych źródeł energii
Orientacja  budowa lub przebudowa instalacje na biomasę / biogaz

 Koszt inwestycji może być co najmniej 15.000 zł, a maksymalnie 8 mln zł dla projektów, w których energia elektryczna jest wykorzystywana do obciążenia wewnętrznej
 Koszt inwestycji może być co najmniej 143000 zł i do 10 mln zł na projekty, w których maksymalnie 50% energii elektrycznej jest wykorzystywanych do obciążenia
wewnętrznej
120 |
Grupy
Mikro-, małych i średnich przedsiębiorców
docelowe
Kwota  W przypadku projektów, w których energia elektryczna jest wykorzystywana do obciążenia wewnętrznej: do 70% całkowitych kosztów inwestycji
dotacji / linki  W przypadku projektów, w których maksymalnie 50% energii elektrycznej jest wykorzystywanych do obciążenia wewnętrznej: do 70% całkowitych kosztów inwestycji
dla przedsiębiorstw mikro-6 i small2 i do 60% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized3
 Przegląd:
 http://www.rpo.lubelskie.pl/widget/file/get/1327570587392676.pdf/Szczeg%25C3%25B3%25C5%2582owy%2BOpis%2BOsi%2BPriorytetowych/Szczeg%25C3%25B3%25
C5%2582owy%2BOpis%2BOsi%2BPriorytetowych.pdf

Tylko dla województwa lubelskiego - Działanie 6.2. Energia przyjazna środowisku
 Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogaz
Grupy
Na przykład terytorialnych jednostek samorządu terytorialnego, ...
docelowe
Kwota  w górę do 100% całkowitych kosztów inwestycji dla jednostek samorządu terytorialnego rządowych
dotacji / linki  Przegląd:
 http://www.rpo.lubelskie.pl/widget/file/get/1327570587392676.pdf/Szczeg%25C3%25B3%25C5%2582owy%2BOpis%2BOsi%2BPriorytetowych/Szczeg%25C3%25B3%25
C5%2582owy%2BOpis%2BOsi%2BPriorytetowych.pdf
Tylko dla województwa lubuskiego - Działanie 3.2. Poprawa jakości powietrza, efektywności energetycznej oraz rozwój i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Grupy
Na przykład przedsiębiorcy, terytorialne jednostki samorządu terytorialnego, ...
docelowe
Kwota  W przypadku inwestycji nie objętych aid8 publicznym: do 85% całkowitych kosztów inwestycji
dotacji / linki  W przypadku inwestycji objętych aid8 publicznym: do 70% dla przedsiębiorstw mikro-6 i small2, do 60% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized3, do 50% do końca
 Przegląd:
| 121
 http://www.lrpo.lubuskie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=66&Itemid=150
Tylko dla województwa łódzkiego - Działania II.9. Odnawialne źródła energii
Grupy
docelowe
dotacji / linki  W przypadku inwestycji objętych aid8 publicznym: do 70% dla mikro-² small³ przedsiębiorstw, do 60% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized4, do 50% do końca
 Przegląd:
 http://www.rpo.lodzkie.pl/wps/wcm/connect/91a36a8049dc414585528fa5b641bc9c/U_RPO_WL_16012012.pdf?MOD=AJPERES
Tylko dla województwa Małopolskiego - Działanie 7.2. Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania źródeł energii odnawialnej
Grupy
docelowe
Kwota W przypadku inwestycji nie objętych aid8 publicznym: do 85% całkowitych kosztów inwestycji
 Do 100% dla jednostek budżetowych min. 20.000 zł do 5 mln zł
Przegląd:
 http://fundusze.malopolska.pl/mrpo/Documents/dokumenty-programowe/uszczegolowienie/15-12-2011-UMRPO.pdf
Tylko dla województwa mazowieckiego - Działanie 4.3. Ochrona powietrza, energetyka
Orientacja  Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogaz (do 10 MW)
 Koszt inwestycji może wynosić do 10 mln zł dla jednostek wykorzystujących biomasę / biogaz i do 20 mln zł do końc
Grupy
docelowe
122 |
dotacji / linki  W przypadku inwestycji objętych aid8 publicznym: do 50% dla przedsiębiorstw mikro-6 i small2, do 40% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized3, nawet do 30% do
końca
 do 97% dla jednostek samorządu terytorialnego
 Przegląd:
 http://rpo.mazowia.eu/wybierz-priorytet-i-dzialanie/70.html
Tylko w województwie opolskim - Działanie 4.3. Ochrona powietrza, odnawialne źródła energii
Orientacja Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogaz
Grupy
docelowe
 Do 100% dla jednostek budżetowych min. 250.000 zł do 5 mln zł
Przegląd:
 http://rpo.opolskie.pl/docs/uszczegolowienie_wersja_n08.pdf
Tylko dla województwa podkarpackiego - Działanie 2.2. infrastruktura energetyczna
Grupy
Na przykład przedsiębiorcy, terytorialne jednostki samorządu terytorialnego,
docelowe
 Do 95% dla jednostek samorządu terytorialnego rządowych
 Przegląd:
 http://www.wrota.podkarpackie.pl/res/rpo/Wazne_dok/uszczeg_opis/urpo_wp_11.10.2011_tj.pdf
Tylko dla województwa podlaskiego - Działanie 5.1 / 2.. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska lokalnego /
| 123
Grupy
docelowe
 Przegląd:
 http://www.rpowp.wrotapodlasia.pl/dokumenty/dokumenty-programowe.html
Tylko dla Województwa Pomorskiego - Działanie 5.4. Rozwój energetyki oparty na źródłach odnawialnych
Grupy
docelowe
dotacji / linki  W przypadku inwestycji objętych aid8 publicznym: do 60% w przypadku przedsiębiorstw mikro-6 i small2, do 50% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized3, nawet
40% do końca
 Przegląd:
 http://dpr.pomorskie.eu/res/dpr/dokumenty/urpo/urpo_20_12_2011/urpo_20 12 11.pdf
Tylko dla województwa łódzkiego - Działanie 5.3. Czyste powietrze i odnawialne źródła energii
Grupy
docelowe
dotacji / linki  W przypadku inwestycji objętych aid8 publicznym: do 60% w przypadku przedsiębiorstw mikro-6 i small2, do 50% w przypadku przedsiębiorstw średnich sized3, nawet o
40% do końca
 Przegląd:
 http://rpo.slaskie.pl/zalaczniki/2011/12/14/1323865712.pdf
124 |
Tylko dla województwa Świętokrzyskiego - Działanie 4.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej
Grupy
docelowe
 Do 100% dla jednostek budżetowych
 Przegląd:
 http://rpo.slaskie.pl/zalaczniki/2011/12/14/1323865712.pdf
Tylko dla województwa warmińsko-mazurskiego - Działanie 6.2.1. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Orientacja  Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogazu (z wyjątkiem projektów, w których energia elektryczna jest
wykorzystywana do obciążenia wewnętrznej)
Grupy
docelowe
 Przegląd:
 http://www.rpo.warmia.mazury.pl/index.php?page=dzial&dzial_id=98
Tylko w województwie wielkopolskim - Działanie 3.7. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii
Orientacja  Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i produkcji biogazu z / zakresie mocy 0.25-50 MW
Grupy
docelowe
| 125
40% do końca
 Przegląd:
 www.wrpo.wielkopolskie.pl/index.php/dokumenty/wrpodokumenty181/uszczegolowienie-wrpo-wersja-7-4
Tylko dla województwa zachodniopomorskiego - Działanie 4.1. Energia odnawialna i zarządzanie energią
Grupy
Na przykład przedsiębiorcy, terytorialne jednostki samorządu terytorialnego, ..
docelowe
40% do końca
 Przegląd:
 http://www.rpo.wzp.pl/rpo/uszczegolowienie_rpo/prma-14684/uszczegolowienie_rpo.htm
Komentarze Dotacje są regularnie modyfikowany!
126 |
Table 35: Overview of rural development programme in Poland

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
Działanie 311. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Orientacja
Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogazu (z wyjątkiem miejsc z ponad 5000 mieszkańców)
Grupy docelowe
Osoba fizyczna (rolnik)
Kwota dotacji / linki  Do 50% całkowitych kosztów inwestycji do 100.000 zł

 Przegląd:
 http://prow.rolnicy.com/roznicowanie-w-kierunku-dzialalnosci-nierolniczej/
Działanie 321. Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej

Orientacja
Budowa lub przebudowa instalacji do produkcji biogazu z wykorzystaniem biomasy i roślin / biogazu (z wyjątkiem miejsc z ponad 5000 mieszkańców)
Grupy docelowe
Wspólnota lub jednostka organizacyjna organizatora jako jednostki samorządu terytorialnego
Kwota dotacji / linki  Do 75% całkowitych kosztów inwestycji do 3 mln zł


 http://prow.rolnicy.com/podstawowe-usl.-dla-gosp.-i-ludnosci-wiejskiej/
Działanie 312. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw

Orientacja
Inwestycje związane z tworzeniem i rozwojem mikroprzedsiębiorstw działających w zakresie wytwarzania biogazu z produktów rolnych i produkcji
energii z biomasy (z wyłączeniem miejsc o ponad 5000 mieszkańców)
Grupy docelowe
Na przykład osoba fizyczna, osoba prawna lub prowadzi działalność gospodarczą jako przedsiębiorstwa mikro enterprise6
| 127
Kwota dotacji / linki  Do 50% całkowitych kosztów inwestycji

 Do 100.000 zł, jeżeli oczekuje się, aby utworzyć 1 stanowisko pracy
 Do 200.000 zł, jeżeli oczekuje się, aby utworzyć 2 miejsc pracy
 Do 300.000 zł, jeżeli oczekuje się, aby stworzyć min. 2 stanowiska pracy
 Przegląd:
 http://prow.rolnicy.com/tworzenie-i-rozwoj-mikroprzedsiebiorstw/
Financial support mechanism during operation rely on property rights for certificates issued under certificates of origin for energy, presented in the table below.
Table 36: Overview of polish act of parliament energy law

Akt prawny Parlament Energii
Orientacja  Przepisy prawa energetycznego:
 zakup priorytetem, przesyłania, dystrybucji i płatności za energię elektryczną i ciepło z odnawialnych źródeł energii przez operatorów
sieciowych
 ogólnopolski system wyrównawczy za ilość energii elektrycznej zakupione i opłacone
Grupy docelowe
Podmioty prowadzące zakłady, które dostarczają energię elektryczną / ogrzewanie / biogazu ze źródeł odnawialnych (np z biomasy) do sieci
energetycznej
128 |

Treść / Jak działa regulacja
Mechanizm dopłat, czyli świadectw pochodzenia energii, na rośliny, które dostarczają energię elektryczną z biomasy do sieci (np biogazowni)
opiera się na: za każde wyprodukowane (nie jest to konieczne sprzedawane) MWh energii elektrycznej świadectwo pochodzenia energii jest
wydawana. Następnie prawa własności jest sprzedawany, co generuje przychody.
Istnieją następujące rodzaje świadectw pochodzenia energii w Polsce:

 ze źródeł odnawialnych (zwyczajowo nazwany jak zielone certyfikaty) - Wsparcie trwa do końca 2017 roku
 z wysokosprawnej kogeneracji o mocy elektrycznej poniżej 1 MW (żółte certyfikaty), - wsparcie trwa do końca 2012 roku
 z wysokosprawnej kogeneracji z biogazu (certyfikaty fioletowe) - wsparcia trwa do końca 2018 roku
 z wysokosprawnej kogeneracji od reszty paliw i zakładów energii elektrycznej min. 1 MW (czerwone certyfikaty) - Wsparcie trwa do
końca 2012 roku
 biogazu rolniczego obok oddanie do sieci dystrybucyjnej (brązowe certyfikaty) - wsparcie trwa do końca 2019 (aktów prawnych nie
został jeszcze wprowadzony, więc w rzeczywistości mechanizm nie jest jeszcze działa). Ilość wytworzonego biogazu będzie liczony
na na podstawie wartości opałowej dolnej w równoważnej ilości energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii
zgodnie z Formular:
0,42
 E=M∙r∙ 𝑀𝑊ℎ
3600
M: ilość wytworzonego biogazu w m³
r: wartości opałowej dolnej w MJ / m³
0,42: o ile wartość ta została jedynie proponowana średnia sprawność wytwarzania energii elektrycznej w źródle odnawialnej
| 129

Szczegółowe kwoty dotacji / Linki
Poniżej możliwych przypadkach z osiągniętych przychodów ze sprzedaży świadectw pochodzenia z wyliczane są:
- energię pochodzącą z biomasy lub biogazu - zielone certyfikaty - 283 PLN / MWh
- produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji z biomasy - zielone + czerwone certyfikaty - 283 PLN / MWh + 9 zł / MWh = 292 zł / MWh
- produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji z biogazu w instalacjach energii elektrycznej poniżej 1 MW - zielony + żółtych certyfikatów -
283 PLN / MWh + 126 zł / MWh = 409 zł / MWh
- produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji z biogazu w instalacjach energii elektrycznej min. 1 MW - zielony + fioletowe certyfikaty - 283
PLN / MWh + 58 zł / MWh = 341 zł / MWh
- produkcji biogazu rolniczego i oddawania do sieci dystrybucyjnej - brązowe certyfikaty - 283 PLN / MWh
Wartość świadectw pochodzenia dla energii częściowo podlega mechanizmów rynkowych i zmienia się w czasie, patrz:
http://wyniki.tge.pl/wyniki/rpm/
Ogólne informacje na temat prawa energetycznego patrz:
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19970540348
Komentarze
Uwaga: dotacje zostaną zmienione po wprowadzeniu ustawy o odnawialnych źródłach energii, która proponuje współczynniki korekcyjne dla
świadectw pochodzenia energii z różnych rodzajów źródeł. Więcej informacji na stronie internetowej:
http://legislacja.rcl.gov.pl/lista/2/projekt/19349
130 |
3.4.7. Holandia
W Holandii stosowane są różne typy subsydiów dla energii odnawialnej. Najważniejszą formą wsparcia jest dotacja
eksploatacyjna, zwana SDE+.
3.4.7.1. DOTACJA SDE+
Dotacja SDE + obejmuje, oprócz biomasy, wszystkie inne rodzaje odnawialnej energii, takie jak energia geotermalna,
energia ze spalania odpadów, energia słoneczna, wiatrowa itp. Dotacja SDE + ma pokryć różnicę między ceną kosztów
bioenergii i rynkowej ceny regularnej energii . Roczne koszty są obliczane przez ECN ( Centrum Badań Energii
Holandia) w oparciu o podstawowe opłaty za dostarczone ciepło, energię elektryczną lub biometan. W przypadku
przyznania dotacji różnica między opłatą podstawową a ceną rynkową będą wypłacane przez rząd przez okres 12 lat.
Dotacja SDE określana jest przy stałym budżecie, który może być różny w każdym roku. W 2014 i 2015 roku całkowity
budżet wynosił 3,5 mld €. Dotacja od 2015 roku podzielona jest na 9 oddzielnych faz, które otwierają się w różnych
terminach. Technologie, które wymagają najniższych kwot dotacji mogą otrzymać dofinansowanie w pierwszych
fazach. W przypadku gdy całkowity budżet jest podzielony, nowy wniosek nie mogą zostać przyjęte. W takim
przypadku trzeba czekać do następnego roku. W poprzednich latach zdarzało się, że budżet został wykorzystany w
pierwszej fazie, natomiast w 2014 roku ostatni etap został otwarty. Przed złożeniem wniosku o dotację SDE operator
musi mieć wszystkie niezbędne pozwolenia i umowę dzierżawna z właścicielem ziemi.
Na 2015 rok za fermentację nawozu naturalnego jako mono składnika –można osiągnąć najwyższą dotację już w fazie
5 (z 9 ) , o wartości € 0,106 / kWh . Produkcja „zielonego gazu” o CHP mają najwyższą wartość w fazie 9, dla CHP € 0,15
/ kWh i zielonego gazu - € 0,118 / kWh .
Aby uzyskać więcej informacji dotyczących SDE zobacz http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/stimulering-
duurzame-energieproductie-sde
3.4.7.2. EIA I MIA
EIA (zmniejszenie inwestycji energetycznych ) oraz MIA (zmniejszenie inwestycji ochrony środowiska) wynika z są
przepisów podatkowych, w których odsetek inwestycji może być dodatkowo wykorzystywany do obniżenia przychodu
organizacji do opodatkowania. W ten sposób zmniejszony zostaje podatek do zapłaty. Każdego roku lista jest
tworzona przez RVO, w którym instalacje, które mogą korzystać z EIA lub regulacji MIA są sumowane.
W tej chwili nie ma liście inwestycji związanych z biogazem.
3.4.7.3. VAMIL
VAMIL jest podobny do MIA i może być wykorzystany amortyzowania inwestycji w dowolnie wybranym czasie. W ten
sposób również zmniejsza się nieznacznie obciążenia podatkowe. W przypadku VAMIL istnieje odpowiednia lista
odpowiednich inwestycji. Również nie ma na niej inwestycji w biogaz.
3.4.7.4. SUBSYDIA INWESTYCYJNE
W niektórych prowincjach, jak w Overijssel, oferowane są dodatkowe subsydia inwestycyjne, w szczególności dla
małej skali fermentatorów. Zawsze zaleca się sprawdzenie na stronach internetowych w danej prowincji Holandii, jakie
dodatkowe subsydia są dostępne.
W przypadku fermentacji nawozów naturalnych organizowane są niekiedy przetargi, ogłaszane przez RVO, poprzez
które mogą być subsydiowane określone instalacje. Zwykle sa one otwarte na okres kilku miesięcy. Więcej informacji
na stronie RVO - www.rvo.nl.
Holandii stosowane są różne typy subsydiów dla energii odnawialnej. Najważniejszą formą wsparcia jest dotacja
eksploatacyjna, zwana SDE+.
3.4.7.5. DOTACJA SDE+
| 131
Manure,
Dotacja SDE + obejmuje, oprócz biomasy, wszystkie inne rodzaje odnawialnej energii, takie jak energia geotermalna,
energia ze spalania odpadów, energia słoneczna, wiatrowa itp. Dotacja SDE + ma pokryć różnicę między ceną kosztów
bioenergii i rynkowej ceny regularnej energii . Roczne koszty są obliczane przez ECN ( Centrum Badań Energii
Holandia) w oparciu o podstawowe opłaty za dostarczone ciepło, energię elektryczną lub biometan. W przypadku
przyznania dotacji różnica In the Netherlands there are different types of subsidies for sustainable energy. The most
important subsidy is an exploitation subsidy called SDE+.
132 |
3.5. Dalsze informacje (publikacje)
Różne publikacje są dostępne na temat określonych technologii i małej skali biogazowni.
3.5.1. Belgia
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach w Belgii

Voortgangsrapport Biogas-E 2014 Publisher: Biogas-e, 2014, 43 strony
Download: http://www.biogas-e.be/node/349
3.5.2. Dania
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach w Danii

Biogas og økologisk landbrug - en god cocktail Publisher: Dansk Landbrugsrådgivning, 12 pages, 2010
Download: https://www.landbrugsinfo.dk/Oekologi/biogas/Filer/
erf_101130_bigas_pdf.pdf
Biogasanlag - bidrager til et baredygtigt landbrug Publisher: Dansk Landbrugsrådgivning, 2012
Shop: http://netbutikken.vfl.dk/products/productlist.aspx?
Searchtext=biogasanl%C3%A6g
Biogaspjece Publisher: Naturstyrelsen, 2011
Download: http://naturstyrelsen.dk/
Alternative drivmidler Publisher: Energistyrelsen, 2012, ISBN 978-87-7844-923-8
Download: http://www.biogasbranchen.dk/Viden/Rapporter/
Alternative_drivmidler.aspx
3.5.3. Francja
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach we Francji

2012-11 Guide réglementaire Publisher: ADEME
méthanisation & compostage Rok publikacji: Listopad 2012
Liczba stron : 83
Online: http://www.ademe.fr/cadre-reglementaire-juridique-activites-
agricoles-methanisation-compostage
Guide pratique pour les projets d'une Publisher: ADEME
puissance électrique inférieure Rok publikacji: 2011
{ 500 kWe Liczba stron: 19
Online product: http://www.ademe.fr/methanisation-a-ferme-guide-pratique-
projets-dune-puissance-electrique-inferieure-a-500-kwe
Fiche Technique Méthanisation Publisher: ADEME
Rok publikacji: February 2014
Liczba stron : 19
Online product:
http://www.ademe.fr/sites/default/files/assets/documents/expertsie_dechets_-
_fiche_technique_methanisation.pdf
3.5.4. Niemcy
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach w Niemczech
| 133
Manure,
Leitfaden Biogas Publisher: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe, 6. Auflage,

Von der Gewinnung zur Nutzung 2013, 244 Seiten, ISBN: 3-00-014333-5
Download:
http://mediathek.fnr.de/broschuren/bioenergie/biogas.html
Faustzahlen Biogas Publisher: Kuratorium für Technik und Bauwesen in der
Landwirtschaft, 3. überarbeitete Auflage, 2013, 360 Seiten, ISBN
978-3-941583-85-6
Shop: https://www.ktbl.de/shop/
Biogas Praxis Author: B. Eder, et. al., 5. überarbeitete Auflage 2012, 254 Seiten,
Grundlagen, Planung, Anlagenbau, Beispiele, ökobuch Verlag, ISBN: 978-3-936896-60-2
Wirtschaftlichkeit
Biogashandbuch Bayern Publisher: Bayerisches Landesamt für Umwelt
Materialienband Stand 2014
Download:
http://www.lfu.bayern.de/energie/biogashandbuch/index.htm
Schwachstellen an Biogasanlagen verstehen und Publisher: Kuratorium für Technik und Bauwesen in der
vermeiden Landwirtschaft, 2. überarbeitete Auflage, 2009, 56 Seiten, ISBN
978-3-939371-81-6
Sicherer Betrieb von Biogasanlagen Author: D. Walter, 1. Auflage, 2013, 120 Seiten, DLG-Verlag, ISBN
Gesetzliche Normen praktisch umsetzen 978-3-7690-2023-6
Biomethaneinspeisung in der Landwirtschaft Publisher: Kuratorium für Technik und Bauwesen in der
Geschäftsmodelle - Technik - Wirtschaftlichkeit Landwirtschaft, 1. Auflage, 2012, 84 Seiten,
ISBN 978-3-941583-70-2
Leitfaden Biogasaufbereitung und Publisher: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe, 5.
-einspeisung überarbeitete Auflage, 2014, 160 Seiten,
ISBN 3-00-018346-9
Download:
http://mediathek.fnr.de/leitfaden-biogasaufbereitung.html
Biogas from Waste and Renewable Resources Author: D. Deublein, A. Steinhauser, 2., überarbeitete Auflage,
An Introduction 2010, 550 Seiten, Wiley-VCH Verlag,
ISBN 978-3-527-32798-0
Biogas-Messprogramm II - 61 Biogasanlagen im Publisher: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe, 2009, 168
Vergleich Seiten, ISBN 978-3-9803927-8-5
Download:
http://www.fnr-server.de/ftp/pdf/literatur/pdf_385-
messprogramm_ii.html
Clevere Landwirte geben Gas Publisher: Kuratorium für Technik und Bauwesen in der
Musterlösungen zukunftsfähiger Biogasanlagen Landwirtschaft, 1. Auflage, 2012, 48 Seiten,
ISBN 978-3-941583-69-6
Festmist- und Jaucheanfall Publisher: Kuratorium für Technik und Bauwesen in der
Landwirtschaft, Schrift 502, 1. Auflage, 2014, 72 Seiten,
ISBN 978-3-941583-68-9
Technologiebewertung von Gärrestbehandlungs- Author: W. Fuchs, B. Drosg; Publisher: Universität für
und Verwertungskonzepten Bodenkultur Wien, 1. Auflage 2010, 215 Seiten,
ISBN: 978-3-900962-86-9
3.5.5. Italy
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach we Włoszech

Biogas Handbook Publisher: University of Southern Denmark Esbjerg, 2008, 126
134 |
pages, ISBN: 978-87-992962-0-0

Download:
http://www.big-east.eu/downloads/IR-reports/ANNEX%202-
39_WP4_D4.1_Master-Handbook.pdf
Biogas developement in developing countries - A Publisher: ENEA Consulting, 2013, 25 pages.
methodological guide for domestic biogas project Download:
holders in the early stages of setting up projects in http://www.enea-consulting.com/wp-content/uploads/Open-
developing countries Ideas-Domestic-biogas-projects-in-developing-countries.pdf
Bioslurry = Brown Gold? In "A review of scientific Publisher: FAO, 2013, 45 pages, ISBN: 978-92-5-107929-4
literature on the co-products of biogas Download:
production" http://www.fao.org/3/a-i3441e.pdf
Energia dal biogas Publisher: Associazione Italiana Energie Ambientali, 2008, 103
pages.
Download:
http://www.crpa.it/nqcontent.cfm?a_id=3722&tt=crpa_www
3.5.6. Poland
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach w Polsce

Mała Biogazownia Rolnicza Publisher: Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju, 2011, 32 pages,
ISBN: 978-83-89495-06-8
Download: http://www.ine-
isd.org.pl/theme/UploadFiles/File/publikacje/broszury/
1_biogazownia_rolnicza_screen.pdf
Przewodnik dla inwestorów zainteresowanych Publisher: Ministry of Economy, 2011, 126 pages
budową biogazowni rolniczych Download:
http://www.mg.gov.pl/files/upload/13229/
poranik%20biogazowy.pdf
Budowa i eksploatacja biogazowni rolniczych - Publisher: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, 2011, 142
Poradnik dla inwestorów zainteresowanych pages, ISBN: 978-83-62416-23-3
budową biogazowni rolniczych Download:
http://www.lgdziemiminskiej.pl/dobrepraktyki/6.pdf
3.5.7. Holandia
Literatura z informacją o biogazowniach i technologiach w Holandii

Benodigde vergunningen voor biogasproductie- Stichting Groen Gas Nederland, 2013, 7 pages
installaties
| 135
Manure,
3.6. Adresy kontaktowe – informacje i konsulting
3.6.1. Belgia
Biogas-E vzw Address: Graaf Karel de Goedelaan 34

8500 Kortrijk / Belgium
Phone: +32(0) 56 241 26 3
E-Mail: info@biogas-e.be
Web: http://www.biogas-e.be
Vlaams Landmaatschappij Address: Gulden-Vlieslaan 72
1060 Saint-Gilles / Belgium
Phone: +32(0) 25 43 72 00
Web: http://www.vlm.be
Vlaamse Milieumaatschappij Address: A. Van de Maelestraat 96
9320 Erembodegem / Belgium
Phone: +32(0) 53 72 64 45
E-Mail: info@vmm.be
Web: http://www.vmm.be
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Address: Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan
20 bus 19
1000 Brussels / Belgium
Phone: +32 (0) 25 53 17 00
E-Mail: info@vreg.be
Web: http://www.vreg.be
Boerenbond en Landelijke Gilden Address: Diestsevest 40
3000 Leuven / Belgium
Phone: +32 (0) 16 28 60 00
E-Mail: info@boerenbond.be
Web: https://www.boerenbond.be
Innovatiesteunpunt VZW Address: Diestsevest 40
Phone: +32 (0)16 28 61 27
E-Mail: energie@innovatiesteunpunt.be
Web: https://www.innovatiesteunpunt.be
136 |
3.6.2. Dania
AgroTech A/S Address: Agro Food Park 15

8200 Århus N
Phone: +45 8743 8400
E-Mail: agrotech@agrotech.dk
Web: www.agrotech.dk
Økologisk landsforening Address: Silkeborgvej 260
8230 Åbyhøj
Phone: +45 8732 2700
E-Mail: info@okologi.dk
Web: http://www.okologi.dk/
Gosmer Biogas Address: Gosmervej 56
8300 Odder
Phone: +45 8655 4033
E-Mail: hp@gosmer-biogas.dk
Web: http://www.gosmer-biogas.dk/
Lundsby Bioenergi Address: Nørrevangen 18

9631 Gedsted
Phone: +45 5125 0942
E-Mail: info@lundsby.dk
Web: http://www.lundsby.dk
3.6.3. Francja
ADEME - Agence de l'environnement et de la Address: 20 avenue du Grésillé

maîtrise de l'énergie BP 90406
Agency for Environment and Energy Management 49004 ANGERS
cedex1
Phone: 02 41 20 41 20
Fax: 02 41 87 23 50
E-Mail: ademe.paysdelaloire@ademe.fr
Web: www.ademe.fr
Ministère de l‘Agriculture de l’Agroalimentaire et de Address: 78 r Varenne
la Forêt 75007 PARIS
Ministry of Agriculture, Agri food and Forestry Phone: 01 49 55 49 55
Web: http://agriculture.gouv.fr/Plan-Energie-
Methanisation
http://agriculture.gouv.fr/methanisation-
definition
Ministère de l’Ecologie, du développement Durable Address: Hotel De Roquelaure 246 bd St Germain
et de l’Energie 75007 PARIS
Ministry for ecology and sustainable development Phone: 01 40 81 21 22
and Energy Web: www.developpement-durable.gouv.fr/-
Biogaz,416-.html
Agricultural Chambers Address: 9 Avenue George V
75008 Paris
Phone: 01 53 57 10 10
Fax: 01 53 57 10 05
E-Mail: accueil@apca.chambagri.fr
Web: www.chambres-agriculture.fr
| 137
Manure,
AAMF/TRAME Address: 6 rue de la Rochefoucauld

Association of the AD plant Farmers of France 75009 PARIS
Phone: 01 44 95 08 00
Fax: 01 40 74 03 02
E-Mail: aamf@trame.org
Web: www.pardessuslahaie.net/agriculteurs-
methaniseurs
ATEE Club Biogaz Address: 47 avenue Laplace
94117 Arcueil cedex
Phone: 01 46 56 91 43
Fax: 01 49 85 06 27
Web: www.atee.fr/biogaz
138 |
3.6.4. Niemcy
IBBK Fachgruppe Biogas GmbH Address: Am Feuersee 6

International Biogas & Bioenergy Centre of 74592 Kirchberg/Jagst / Germany
Competence Phone: +49 (0)7954 9262-03
E-Mail: info@biogas-zentrum.de
Web: www.biogas-zentrum.de
Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Address: Bartningstraße 49
Landwirtschaft e.V. (KTBL) 64289 Darmstadt / Germany
Association for Technology and Structures in Phone: +49 (0)6151 7001-0
Agriculture E-Mail: info@ktbl.de
Web: www.ktbl.de
Centrales Agrar-Rohstoff-Marketing- und Energie- Address: Schulgasse 18
Netzwerk e.V. (C.A.R.M.E.N) 94315 Straubing / Germany
Phone: +49 (0)9421 960-300
E-Mail: contact@carmen-ev.de
Web: www.carmen-ev.de/biogas
Deutsches BiomasseForschungsZentrum gGmbH Address: Torgauer Str. 116
(DBFZ) 04347 Leipzig / Germany
German Biomass Research Center Phone: +49 (0)341 2434-112
E-Mail: info@dbfz.de
Web: www.dbfz.de
Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V. Address: OT Gülzow
(FNR) Hofplatz 1
Agency for Renewable Resources 18276 Gülzow-Prüzen / Germany
Phone: +49 (0)3843 6930-199
E-Mail: info@bio-energie.de
Web: www.bio-energie.de
Fachverband Biogas e.V. Address: Angerbrunnenstrasse 12
German Biogas Association 85356 Freising / Germany
Phone: +49 (0)8161 9846-60
E-Mail: info@biogas.org
Web: www.biogas.org
| 139
Manure,
3.6.5. Włochy
Associazione Italiana di Tecnologia Alimentare (AITA) Web: http://www.aita-nazionale.it

Chimica verde Web: http://www.chimicaverde.net
Consorzio Italiano Biogas e Gassificazione (CIB) Web: http://www.consorziobiogas.it

Consorzio Monviso Energia Web: http://www.monvisoenergia.it
Agenzia nazionale per le nuove tecnologie, l’energia e lo Web: http://www.enea.it
sviluppo economico sostenibile (ENEA)
Gestore servizi energetici (GSE) Web: http://www.gse.it
Legambiente Web: http://www.legambiente.it
Unione Nazionale Comuni Comunit{ Enti Montani (UNCEM) Web: http://www.uncem.it
Sportello Fonti rinnovabili Web: http://www.fonti-rinnovabili.it
Il Portale italiano delle Energie Rinnovabili Web: http://www.energie-rinnovabili.net/
Ministero dell‘ ambiente Web: http://www.minambiente.it
Ministero delle politiche agricole alimentari e forestali Web: http://www.politicheagricole.it
(MIPAAF)
Unione delle province d’Italia (UPI) Web: http://www.upinet.it/
140 |
3.6.6. Polska
Center for Information about the Energy E-Mail: cire@cire.pl

Market (CIRE) Web: http://www.cire.pl
Energy Conservation Foundation (FPE) E-Mail: biuro@fpe.org.pl
Web: http://www.fpe.org.pl
Energy Regulatory Office (URE) E-Mail: ure@ure.gov.pl
Web: http://www.ure.gov.pl
Environmental Information Center (CIoS) E-Mail: centrum@cios.gov.pl
Web: http://www.ekoportal.gov.pl
Institute for Renewable Energy E-Mail: biuro@ieo.pl
(EC BREC IEO) Web: http://www.ieo.pl
National Energy Conservation Agency (NAPE) E-Mail: nape@nape.pl
Web: http://www.nape.pl
Polish Biogas Association (PBA) E-Mail: info@pba.org.pl
Web: http://www.pba.org.pl
Polish Economic Chamber of Renewable Energy E-Mail: pigeo@pigeo.pl
(PIGEO) Web: http://www.pigeo.org.pl
Renewable Energy Association (SEO) E-Mail: biuro@seo.org.pl
Web: http://www.seo.org.pl
The Energy Market Agency (ARE) E-Mail: biuro@are.waw.pl
Web: http://www.are.waw.pl/
3.6.7. Holandia
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) Phone: +31 (0)880 424242

Web: www.rvo.nl
Cornelissen Consulting Services B.V. (CCS) Phone: +31 (0)570 667000
E-Mail: info@cocos.nl
Web: www.cocos.nl
InfoMil Web: www.infomil.nl
Stimuland Phone: +31(0)529478180
E-Mail: info@stimuland.nl
Web: www.stimuland.nl
Stichting Groen Gas Nederland E-Mail: info@groengas.nl
Web: www.groengas.nl
Biogas-E vzw Address: Graaf Karel de Goedelaan 34

8500 Kortrijk / Belgium
Phone: +32(0) 56 241 26 3
E-Mail: info@biogas-e.be
Web: http://www.biogas-e.be
Vlaams Landmaatschappij Address: Gulden-Vlieslaan 72
1060 Saint-Gilles / Belgium
Phone: +32(0) 25 43 72 00
Web: http://www.vlm.be
Vlaamse Milieumaatschappij Address: A. Van de Maelestraat 96
9320 Erembodegem / Belgium
Phone: +32(0) 53 72 64 45
E-Mail: info@vmm.be
| 141
Manure,
Web: http://www.vmm.be
Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Address: Graaf de Ferrarisgebouw Koning Albert II-laan
20 bus 19
1000 Brussels / Belgium
Phone: +32 (0) 25 53 17 00
E-Mail: info@vreg.be
Web: http://www.vreg.be
Boerenbond en Landelijke Gilden Address: Diestsevest 40
Phone: +32 (0) 16 28 60 00
E-Mail: info@boerenbond.be
Web: https://www.boerenbond.be
Innovatiesteunpunt VZW Address: Diestsevest 40
Phone: +32 (0)16 28 61 27
E-Mail: energie@innovatiesteunpunt.be
Web: https://www.innovatiesteunpunt.be
142 |
Annex 4. Referencje
4.1. Literatura i źródła wykorzystane w opracowaniu.
CASTILLO ET AL 2012
Castillo, B., et al: Implementing a bioenergy plant – Guideline for farmers. Handbook of EU-BioEnergy Farm Project,
2012
EDER 2012
Eder, B., et al.: Biogas Praxis - Grundlagen, Planung, Anlagenbau, Beispiele, Wirtschaftlichkeit. 5. revised edition,
publisher ökobuch Verlag, Staufen, 2012, 254 pages, ISBN: 978-3-936896-60-2
EHRENSTEIN ET AL 2012
Ehrenstein, U.; Strauch, S.; Hildebrand, J.: Akzeptanz von Biogasanlagen - Hintergrund, Analyse und Empfehlungen
für die Praxis. Publisher Fraunhofer-Institut für Umwelt-, Sicherheits- und Energietechnik, Forschungsgruppe
Umweltpsychologie und Universität des Saarlandes, 24 pages, 2012
ELTROP ET AL 2014
Eltrop et al: Grundlagen und Planung von Bioenergieprojekten. Publisher Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe,
Gülzow, 2014, 96 pages, ISBN: 3-942147-13-2
FNR 2013
Team of authors: Leitfaden Biogas - Von der Gewinnung zur Nutzung. Publisher Fachagentur Nachwachsende
Rohstoffe, 6. edition, Gülzow, 2013, 244 pages, ISBN: 3-00-014333-5
FNR 2013B
Thomsen, J.: Geschäftsmodelle für Bioenergieprojekte - Rechtsformen, Vertrags- und Steuerfragen. Publisher
Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe, 1. edition, 56 pages, Gülzow, 2013
FUCHS & DROSG 2010

Fuchs, W.; Drosg, B.: Technologiebewertung von Gärrestbehandlungs- und Verwertungskonzepten. Publisher
Universität für Bodenkultur Wien, 1. edition, 215 pages, Wien, 2010
GOMEZ ET AL 2008
Da Costa Gomez, C., Porsche, G., Heldwein, G,: Operational Guidelines - Guideline 1, EU-project Agrobiogas. Publisher
German Biogas Association, Freising, 2008
KTBL 2015
Team of authors: Gasausbeute in landwirtschaftlichen Biogasanlagen. Publisher Kuratorium für Technik und
Bauwesen in der Landwirtschaft, 3. edition, Darmstadt, 2015, ISBN 978-3-945088-03-6
KTBL 2013
Team of authors: Faustzahlen Biogas. Publisher Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft, 3.
revised edition, Darmstadt, 2013, 360 pages, ISBN 978-3-941583-85-6
KTBL 2012
Team of authors: Biomethaneinspeisung in der Landwirtschaft - Geschäftsmodelle - Technik - Wirtschaftlichkeit.
Publisher Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft, 1. edition, Darmstadt, 2012, 84 pages, ISBN
978-3-941583-70-2
| 143
Manure,
KTBL 2009
Team of authors: Schwachstellen an Biogasanlagen verstehen und vermeiden. Publisher Kuratorium für Technik und
Bauwesen in der Landwirtschaft, 2. revised edition, Darmstadt, 2009, 56 pages,
ISBN 978-3-939371-81-6
KTBL 1999
Dohler, H.; Schiesl, K.; Schwab, M.: Umweltvertragliche Gülleaufbereitung und -verwertung. Publisher Kuratorium für
Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft, BMBF–Förderschwerpunkt, KTBL-Arbeitspapier 272, Darmstadt, 1999
LFU 2007
Team of authors: Biogashandbuch Bayern – Materialband. Chapter 1.1 – 1.5, Publisher Bayerische Landesanstalt für
Umwelt, Stand 2007, 68 pages, Augsburg
SEADI ET AL 2008
Seadi, T. A., et. al.: Biogas Handbook – Guide of BiG>East-Project. Publisher University of Southern Denmark, 2008,
126 pages, ISBN 978-87-992962-0-0
4.2. Literatura i źródła specyficzne dla danego kraju wykorzystane w opracowaniu
4.2.1. Belgia
EUNOMIA 2014
Eunomia Ondernemingsloket. http://www.eunomia.be; last visit December 2014
FOD 2014
FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Brussel. http://economie.fgov.be; last visit December 2014
IMPULSE 2014
impulse.brussels, Brussels. http://www.abe-bao.be; last visit December 2014
NOTARIS 2014
De Notaris. http://www.notaris.be; last visit December
OAVM 2014
Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij. www.ovam.be; last visit December 2014
VEA 2014
Vlaams Energieagentschap. www.energiesparen.be; last visit December 2014
VLIF 2014
Vlaams LandbouwInvesteringsFonds. http://lv.vlaanderen.be/nlapps/docs/default.asp?fid=58; last visit December 2014
VLM 2014
Vlaamse Landmaatschappij. www.vlm.be; last visit December 2014
VREG 2014
Vlaamse regulator van de elektriciteits- en gasmarkt. www.vreg.be; last visit December 2014
144 |
4.2.2. Dania
JUF 2014
http://www.juf.dk/selskabsformer/ ; last visit November 2014
ENERGIAFTALEN 2012
Energiaftalen af 22. Marts 2012
http://www.ens.dk/politik/dansk-klima-energipolitik/politiske-aftaler-pa-energiomradet/energiaftalen-22-marts-2012
; last visit March 2015
KOGEBOG 2012
Kogebog for etablering af biogasanlæg, Innovationsnetværket for biomasse, 2012
ERIKSEN 2011
Kent Eriksen, Sikkerhedsstyrelsen, 2011
4.2.3. Francja
ADEME 2012
2012-11 Guide réglementaire méthanisation & compostage. Publisher Agence de l'environnement et de la maîtrise de
l'énergie (ADEME), Paris, 2012
http://www.ademe.fr/cadre-reglementaire-juridique-activites-agricoles-methanisation-compostage, last visit:
December 2014
SAFER 2014
Fédération Nationale des Safer: Point Info International. http://www.terresdeurope.net/index.asp, last visit: December
2014
4.2.4. Niemcy
BImSchG 2014
Gesetz zum Schutz vor schädlichen Umwelteinwirkungen durch Luftverunreinigungen, Geräusche, Erschütterungen
und ähnliche Vorgänge. http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/bimschg/gesamt.pdf ; last visit: November
2014
EEG 2014
Gesetz für den Ausbau erneuerbarer Energien. http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/eeg_2014/gesamt.pdf
; last visit: November 2014
FNR 2013
Team of authors: Leitfaden Biogas - Von der Gewinnung zur Nutzung. Publisher Fachagentur Nachwachsende
Rohstoffe, 6. Auflage, Gülzow, 2013, 244 Seiten, ISBN: 3-00-014333-5
FNR 2013B
Jochen Thomsen: Geschäftsmodelle für Bioenergieprojekte - Rechtsformen, Vertrags- und Steuerfragen. Publisher
Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe, 1. Auflage, Gülzow, 2013, 56 Seiten
KTBL 2013
Team of authors: Faustzahlen Biogas. Publisher Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft, 3.
überarbeitete Auflage, Darmstadt, 2013, 360 Seiten, ISBN 978-3-941583-85-6
| 145
Manure,
LFU 2007
Team of authors: Biogashandbuch Bayern – Materialband. Chapter 1.1 – 1.5, Publisher Bayerische Landesanstalt für
Umwelt, Stand 2007, 68 Seiten, Augsburg
VDI 2010
Emissionsminderung - Biogasanlagen in der Landwirtschaft - Vergärung von Energiepflanzen und Wirtschaftsdünger -
VDI 3475 Blatt 4. Beuth Verlag GmbH, 2010
4.2.5. Włochy
NAESCO 2014
National Association of Energy Service Companies. http://www.naesco.org/what-is-an-esco, last visit: December 2014
4.2.6. Polska
COMPANIES CODE 2014
Commercial Companies Code , Ustawa z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030,
z 2014 r. poz. 265, 1161.,
http://isap.sejm.gov.pl/Download;jsessionid=2F7DCEBD42FFD10029075A32593E94CD?id=WDU20000941037&type=3
CIVIL CODE 2014
The Civil Code, Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, 827.,
http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU19640160093&type=3)
INCOME TAX ACT 2012
The Natural Persons' Income Tax Act, Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.
U. z 2012 r. poz. 361, http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20140001644&type=2)
INCOME TAX ACT 2014
The Legal Persons' Income Tax Act, Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U.
z 2014 r. poz. 851, 915, 1138, 1146, 1215, 1328, 1457, 1478, 1563.,
REGULATION 95
Regulation of the Minister for the Environment of the 22nd April, 2011 on emission standards of installation (OJ No 95,
item 558). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji (Dz.U. 2011 nr 95 poz. 558, http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20110950558&type=2)
REGULATION 47
146 |
Regulation of the Minister for the Environment of the 3rd March, 2008 on the levels of certain substances in the air (OJ
No 47, item 281). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz.U. 2008 nr 47 poz. 281, http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20080470281&type=2)
REGULATION 16
Regulation of the Minister for the Environment of the 26th January, 2010 on reference values for some substances in
the air (OJ No 16, item 87). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2010 nr 16 poz. 87,
MINECONOMY 2014
Ministry of Economy website, strona internetowa Ministerstwa Gospodarki, http://www.mg.gov.pl/ ; last visit
December 2014
MINAGRICULTURE 2014
Ministry of Ministry of Agriculture and Rural Development, strona internetowa Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
http://www.minrol.gov.pl/ ; last visit December 2014
URE 2014
Energy Regulatory Office website, strona internetowa Urzędu Regulacji Energetyki, http://www.ure.gov.pl ; last visit
December 2014
NFOSIGW 2014
National Fund for Environmental Protection and Water Management website, strona internetowa Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, http://nfosigw.gov.pl ; last visit December 2014
INEISD 2014
Institute for Ecodevelopment website , strona internetowa Instytutu na rzecz Ekorozwoju, http://www.ine-
isd.org.pl/lang/pl/page/broszury/id/18/ ; last visit December 2014
| 147
Manure,
4.2.7. Holandia
AgentschapNL NL Energy en Klimaat. (2011). Handboek vergunningverlening co-vergisting van mest. Utrecht:
AgentschapNL.
Ehlert, P., Dijk, T., & Oenema, O. (2013). Opname van struviet als categorie in het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet.
Wettelijke Onderzoekstaken Natuur en Milieu. Wageningen: Alterra Wageningen UR, Nutriënten
Management Instituut NMI B.V.
Groen Gas Nederland. (2013). Benodigde vergunningen voor biogasproductie-installaties. Leeuwarden: Groen Gas
Nederland.
InfoMil. (2012). Handreiking (co-)vergisting van mest. Utrecht: AgentschapNL Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
InfoMil. (2013). Handreiking monovergisting van mest. Den Haag: RWS Leefomgeving, Ministerie van Infrastructuur en
Milieu.
Kasper, G., & Peters, B. (2012). Monovergisting varkensmest op boerderijschaal. Lelystad: Wageningen UR Livestof
Research.
Kamer van Koophandel. www.kvk.nl ; last visit November 2014
Menno Schoone, Rotterdam. www.inzakengaan.nl ; last visit November 2014
148 |
| 149
Manure,
Annex 5. Partnerzy w projekcie

Cornelissen Consulting Services B.V.
Welle 36 | 7411 CC Deventer | The Netherlands
T: +31-507-667-000
E: info@cocos.nl | W: www.cocos.nl
DCA Multimedia B.V.

Middendreef 281 | 8233 GT Lelystad | The Netherlands
T: +31-320-269-520
E: info@dca.nl | W: www.boerenbusiness.nl
University of Turin – DEIAFA

Via L. Da Vinci, 44 | 10095 – Grugliasco (TO) | Italy
T: +39 011 6708596
E: remigio.berruto@unito.it | W: www.deiafa.unito.it
Coldiretti Piemonte
Piazza San Carlo, 197 | 10123 Torino | Italy
T: +39 011 562 2800
E: piemonte@coldiretti.it | W: www.piemonte.coldiretti.it
Foundation Science and Education for Agri-Food Sector FNEA

Fabianska 12 | 01472 warszawa | Poland
T: +48 608 630 637
E: edward_majewski@sggw.pl | W: www.sggw.pl
National Energy Conservation Agency

ul. Swietokrzyska 20 | 00-002 Warszawa | Poland
T: +48-22-505-5661
E: nape@nape.pl | W: www.nape.pl
IBBK
Am Feuersee 6 | 74592 Kirchberg/Jagst | Germany
T: +49 7954 926 203
E: info@biogas-zentrum.de | W: http://the.international.biogas.center/index.php
150 |
Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft e. V. (KTBL)

Bartningstraße 49 | 64289 Darmstadt | Germany
T: +49 (0)6151 7001-0
E: ktbl@ktbl.de | W: www.ktbl.de
Farmer society for projects | Innovatiesteunpunt

Diestsevest 40 | 3000 Leuven | Belgium
T: +31 (0)16 28 61 02
E: info@innovatiesteunpunt.be | W: www.innovatiesteunpunt.be
Agrotech A/S
Agro Food Park 15 | DK-8200 Aarhus N | Denmark
T: +45 8743 8400
E: info@agrotech.dk | W: www.agrotech.dk
Organic Denmark
Silkeborgvej 260 | 8230 Åbyhøj | Denmark
T: : +45 87 32 27 00
E: info@okologi.dk | W: http://organicdenmark.dk
Farmers Association of Region Bretagne

Rond Point Maurice Le Lannou, ZAC Atalante Champeaux - CS 74223 | 35042 Rennes Ced |
France
T: +33 2 23 48 23 23
E: accueil@bretagne.chambagri.fr | W: www.bretagne.synagri.com
TRAME
6 rue de La Rochefoucauld | 75009 Paris | France
T: +33 01 44 95 08 18
E: trame@trame.org | W: www.trame.org
| 151
Manure,
S
k
o
n
t
a
k
t
u
j
S
k
Skontaktuj się z nami jeżeli masz pytania lub chcesz uzyskać dodatkowe informacje
www.BioEnergyFarm.eu # B io E n e r g y F a r m
i
W Polsce stosowanie biogazu jako paliwa dla transportu jest jak dotychczas niedozwolone prawnie.

Przewodnik - Projekt Uruchomienia Biogazowni

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przewodnik - Projekt Uruchomienia Biogazowni

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Przewodnik do przygotowania projektu

Author(s) : Mark Paterson et al.

Report no. : BEF2-15001-EN

Translator(s) : Mark Paterson

Author(s) : Mark Paterson et al.

With contributions from:

 Katrin Kayser, IBBK, Germany  Franco Parola, COLDRETTI, Italy

Proszę o wskazanie jako źródło literaturowe:

Podziękowania: Wszystkie prawa zastrzeżone.

Projekt “BioEnergy” Farm II 7

Cel i treść przewodnika 8

1.1 Podstawy wytwarzania biogazu 10

1.2 Produkcja biogazu 11

1.3 Wykorzystanie biogazu 12

1.4 Wykorzystanie pofermentu 13

2. Ogólne informacje o realizacji projektu biogazowni 15

3.1 Dostępność surowca 18

3.2 Wielkość i moce produkcyjne 19

3.3 Produkcja energii i zagospodarowanie odpadów 19

3.4 Oczekiwane wydatki inwestycyjne i możliwe korzyści 21

3.5 Forma organizacyjno-prawna prowadzenia biogazowni 21

3.6 Obserwacja istniejących biogazowni (raporty terenowe) 22

4.1 Potencjał w zakresie pozyskiwania substratu 24

4.2 Technologia biogazu 26

4.3 Odpowiednia lokalizacja 26

4.4 Ilość wytwarzanej energii i jej wykorzystanie 27

4.6 Typ przedsiębiorstwa i rola rolnika 29

4.7 Wąskie gardła 29

5. Koncepcja projektu i biznesplan 30

5.1 Analiza SWOT 30

6.2 Finansowanie projektów bioenergetycznych 35

6.3 Zwiększenie Poparcia dla technologii biogazowych 35

6.5 Procedura przetargowa 36

6.6 Budowa biogazowni i rozpoczęcie pracy 36

7.1 Rozpoczęcie pracy 38

7.2 Podczas pracy 39

7.2.1 Proces kontroli 40

7.3 Bezpieczeństwo biogazowni 42

Annex 1. Ogólne informacje na temat umów 44

1.1. Umowa o budowę biogazowni 44

1.2. Zarządzanie i utrzymanie kontraktu 44

1.3. Zaopatrzenie w substrat i umowy na jego dostawę 45

1.4. Umowa na dostawy energii cieplnej 45

1.5. Umowa na dostawy biogazu 46

1.6. Umowa z właścicielem gruntów 47

1.7. Umowa na korzystanie z terenów publicznych 47

Annex 2. Listy kontrolne 48

2.1. Lista kontrolna w fazie precyzowania "pomysłu na projekt" 48

2.2. Lista kontrolna dokumentów niezbędnych do prowadzenia biogazowni 52

Annex 3. Dane i informacje dla konkretnych krajów 56

3.1. Rodzaje form prawnych spółek 56

3.2. Wydawanie pozwoleń 75

3.3. Regulacje w zakresie emisji 94

3.4. Regulacjae w zakresie dotacji 102

3.5. Dalsze informacje (publikacje) 133

3.6. Adresy kontaktowe – informacje i konsulting 136

Annex 4. Referencje 143

4.1. Literatura i źródła wykorzystane w opracowaniu. 143

Annex 5. Partnerzy w projekcie 150

Projekt “BioEnergy” Farm II

 "Przegląd rynku mikro biogazowni w krajach europejskich"

 "Wytyczne dla decydentów na temat wspierania produkcji biogazu w mikroskali"

 Przewodnik dla rolników: "Wytyczne do wdrożenia produkcji biogazu w małej skali"