Atatürk İlkeleri

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi

Hafta 12
Ders Konusunun Hedefi

 Atatürk İlkelerini bilir durumda olacaksınız.

Hafta 12 2
İçindekiler

Kısaca işleyeceğimiz konular şöyledir;

1. Cumhuriyetçilik
2. Milliyetçilik
3. Halkçılık

Hafta 12 3
Atatürk İlkeleri

Cumhuriyetçilik

 Cumhuriyetçilik, devletin siyasi rejimi olarak Cumhuriyeti benimseme,

Cumhuriyeti fazilet rejimi olarak tanımlama ve değerlendirilme demektir.
 Cumhuriyet rejiminin esasları şunlardır;
 Cumhuriyette esas kural seçimdir. Cumhuriyet rejiminde en büyüğünden en
küçüğüne kadar devlet hizmetlerinin hepsinde seçim ve tayin usulü kullanılır.
Veraset ( babadan oğula) usulünü reddeder.
 Cumhuriyet rejiminde devlet reisliğinde kaydı hayat (ölünceye kadar) şartı da
yoktur. Devlet başkanı ve kamu hizmeti görevlileri seçimle veya tayinle belirli
süreler için iş başına gelir.
 Cumhuriyet rejiminde egemenlik millete aittir.
 Demokrasi ile cumhuriyetin yakın ilişkisi vardır. Demokrasinin en gelişmiş
şekli cumhuriyetle sağlanır.

Hafta 12 4
Atatürk İlkeleri

Cumhuriyetçilik

 Cumhuriyetin temelleri 23 Nisan 1920 tarihinde atılmıştır. 29 Ekim 1923 tarihinde

devlet şekli olarak Cumhuriyet ilan edilmiştir.
 Milli egemenlik ilkesinin devletin siyasi rejiminin temel esası olması Cumhuriyetin
ilanını gerekli kılmıştır.
 1937 yılında yapılan değişiklikle Cumhuriyetçilik ilkesi anayasaya da girmiştir.
 Cumhuriyet rejiminin en önemli özelliğinden birisi de; eşitlik ilkesi olup ülkede
yaşayan bütün vatandaşların ırk, dil, din ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin kanun
önünde eşit olmasıdır.
 Türkiye’de Cumhuriyetin ilanı ile birlikte «Yurtta sulh, cihanda sulh» politikasıyla
uzun bir barış dönemi yaşanmıştır.

Hafta 12 5
Atatürk İlkeleri

Atatürk’ün Cumhuriyet ve Cumhuriyetçilik Anlayışı

 Atatürk gençliğinden beri Cumhuriyetçi bir anlayışa sahip idi. Hatta İttihat
Terakki Cemiyetinin Aralık 1908 Kongresinde yaptığı konuşmadan dolayı kendisi
cumhuriyetçi olmakla suçlanmıştır.

 Türk fikir ve siyasi hayatında ilk defa devlet şekli olarak cumhuriyeti dile getiren
ve savunan Atatürk olmuştur.

 Atatürk Türkiye’yi modernleştirmeyi gerçekleştirecek tek siyasi rejimin

Cumhuriyet olduğuna inanmıştır.

Hafta 12 6
Atatürk İlkeleri

Atatürk’ün Cumhuriyet ve Cumhuriyetçilik Anlayışı

 Cumhuriyet rejimi Atatürk’ün karakterine ve Türk milletinin tabiat ve âdetlerine

uygundur.

 Atatürk’e göre en ileri devlet ve hükümet şekli Cumhuriyettir. Cumhuriyetle

demokrasiyi de eş değer tutarak Cumhuriyet rejiminin Demokrasi sistemi ile devlet
şekli olduğunu belirtmiştir.

 Atatürk’e göre Cumhuriyet, Türk İnkılabını da ifade etmektedir. Cumhuriyet

döneminde yapılan inkılâpların en büyüğü olarak da Türkiye Cumhuriyetinin
kurulmasını göstermektedir.
Hafta 12 7
Atatürk İlkeleri

Atatürk’ün Cumhuriyetçilik ile ilgili sözleri

 « Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemi ile devlet şekli demektir. Biz
Cumhuriyeti kurduk, o on yaşını doldururken demokrasinin bütün icaplarını sırası
geldikçe uygulamaya koymalıdır».

 « Asrı bir Cumhuriyet kurmak demek milletin insanca yaşamasının neye bağlı
olduğunu öğrenmesi demektir».

 «Türk milletinin tabiat ve âdetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir».

 « Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla, Türk milletini emin ve sağlam bir istiklâl
yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle,
büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur.».

Hafta 12 8
Atatürk İlkeleri

Milliyetçilik

 Millet: Bir vatan üzerinde aynı duyguyla bir kültür birliği kuran, bir bütün haline
gelmiş şuurlu halk kitlesidir.
 Atatürk’e göre milletin tarifi;
 «Millet, dil, kültür ve mefkure (ülkü) birliği ile birbirine bağlı vatandaşların
teşkil ettiği bir siyasi ve ictimaî (sosyal) heyettir».
 Atatürk’e göre milletin yapıcı unsuru Türk diline önem ve değer vermektir. Türk
dilini, Türk milleti için kutsal bir hazine saymaktadır. Atatürk’e göre Türk dili,
Türk milletinin kalbidir, zihnidir.
 Atatürk’e göre vatan diye adlandırılan toprak parçası, derin, şanlı geçmişin ve
ataların kutsal mirasının saklandığı, sınırları tarihte çizilmiş yer olarak
belirtilmiştir. Vatan diye adlandırılan toprak parçası hiçbir kayıt ve şart altında
ayrılık kabul etmez bir bütündür.

Hafta 12 9
Atatürk İlkeleri

Milliyetçilik

 Milliyet: Bir millete mensup olma ve bir millete bağlı olma halidir.

 Milliyetçilik: Bir millete mensup kişilerin mensup olduğu millete karşı besledikleri
bağlılık duygusu ve şuurudur.

 Osmanlı Devleti Zamanında Milliyetçilik

 Milliyetçilik akımı Fransız Devrimi ile ortaya çıkmıştır.

 Avrupa devletleri milliyetçilik akımını Osmanlı Devletini parçalamak için

azınlık isyanlarında kullanmıştır. Osmanlı devleti de parçalanmanın önüne
geçmek için Osmanlıcılık politikasını uygulamaya başlamıştır.

Hafta 12 10
Atatürk İlkeleri

Milliyetçilik

 Çok milletli bir yapıya sahip olduğu için Osmanlı aydınları devletin
parçalanmasını hızlandıracağı için siyasal milliyetçilikten çekinmişlerdir.

 I. ve II. Meşrutiyet Döneminde milliyetçilik anlayışı fikir ve edebiyat alanında

kullanılmaya başlanmıştır.

 Birinci Dünya savaşında ise Milliyetçilik anlayışı Turancılık olarak

kullanılmıştır.

 İstiklâl Savaşı döneminde, Misak-ı Milli sınırları içerisinde milli egemenliğe

bağlı tam bağımsız bir devlet kurmak esas alınmıştır.

Hafta 12 11
Atatürk İlkeleri

Atatürk’ün Milliyetçilik Anlayışı

 En büyük Türk milliyetçisi Atatürk, konuşmalarında ve yazışmalarında Türk

milletine olan sevgisini, inancını ve güvenini her fırsatta dile getirmiştir. Atatürk
bu düşüncesini « Benim hayatta yegane fahrim (şerefim), servetim Türklükten başka
bir şey değildir» sözüyle dile getirmiştir.
 Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı, özellikle Türk milletinin birliği ile beraberliğine
yer ve değer vermektedir. Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı, birleştirici ve toplayıcı
nitelikte ve millet yararınadır.
 Atatürk’ün milliyetçilik anlayışında millet, milli irade ve milli bağımsızlık çok
önemli rol oynamaktadır.
 İstiklal savaşında, millet, milli hakimiyet ve Türk milliyetçiliğini Milli mücadelenin
temeli yapmıştır.
 Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı, bütün milletlerin bağımsızlık kazanmalarına
yöneliktir.

Hafta 12 12
Atatürk İlkeleri

Atatürk’ün Milliyetçilik Anlayışı

 İstiklal savaşından sonra gerçekleşen inkılâplarla milli olmayan siyasi ve sosyal

değerler tasfiye edilmiş bunların yerine öz değerler alınmıştır.
 Türk milliyetçiliği başka milletlerin haklarına riayet eden bir milliyetçiliktir.
Emperyalizm ve sömürgeciliği reddeder.
 Türk milliyetçiliği ırkçı değildir. Türk milletinin dünya medeniyetlerine
hizmetlerini inceler.
 Türk milliyetçiliği millet gerçeğini ve milliyetçiliğin temel unsurlarını ret ve inkar
eden anlayışın karşısındadır.
 « Dünyanın bize hürmet göstermesini istiyorsak, evvela bizim kendi benliğimize ve
milletimize bu hürmeti hissen fikren, fiilen, bütün iş ve hareketlerimizle gösterelim;
bilelim ki milli benliğini bulmayan milletler başka milletlerin avıdır». Sözüyle
Atatürk milliyetçilik hakkındaki düşüncesini dile getirmiştir.

Hafta 12 13
Atatürk İlkeleri

Halkçılık

 Halkçılık, halkın halk tarafından halk için idaresidir. Halkçılıkta asıl önemli olan
halkın kendi kendini demokratik esaslara uygun olarak yönetmesidir.

 Halkçılıkta devletin siyasi rejimi, halk tarafından ve halkın menfaatine kullanılır.

 Bu bakımdan halkçılık, gerçek demokrasinin gerçekleşmesi ve yerleşmesi amacına

yönelik olur.

 Cumhuriyet de aslında bir halk hükümetidir ve her şeyin halk tarafından ve halkın
menfaatine kullanılmasını gerekli kılar.

 Halkçılığın esasında kökünde halk vardır. Halkçılık halk gerçeğinden hareket eder.
Toplum düzenini halkın yararına korumayı öngörür.

Hafta 12 14
Atatürk İlkeleri

Atatürk’e Göre Halkçılık Anlayışı

 Devletin bütün kudret ve hakimiyetinin halktan geldiğini, toplum içinde fert, aile ve
sınıf imtiyazı mevcut bulunmadığını, kanun önünde herkesin eşit olduğunu ifade
eder.

 Mesleği ne olursa olsun toplumdaki herkes, Türkiye’yi çağdaş uygarlık seviyesinin

üzerine çıkarmak için büyük bir dayanışma içerisinde çalışır.

 Halkçılık; milli mücadele hareketini canı ve kanı pahasına yapan Türk milletinin
zaferden sonra yönetime ortak olma çabasıdır.

Hafta 12 15
Atatürk İlkeleri

Atatürk’e Göre Halkçılık Anlayışı

 Atatürk, Milli mücadele devam ederken 13 Eylül 1920 tarihinde Meclise sunduğu
«Halkçılık» programında; «Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir. İdare usulü halkın
mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesine dayanır.» diyerek Halkçılık politikasına
ne kadar çok önem verdiğini göstermiştir.

 Halkçılık ilkesinde milletin fertleri arasında eşitlik vardır.

 Atatürk’ün halkçılık anlayışında, bireyler arasında eşitlik olduğu kadar, demokrasi

anlayışı da yer almaktadır.

Hafta 12 16
Atatürk İlkeleri

Atatürk’e Göre Halkçılık Anlayışı

 Atatürk’ün Halkçılık anlayışını belirtmesi bakımından 17 Şubat 1923 de İzmir

İktisat Kongresinde yaptığı konuşma çok dikkat çekicidir;

 «Arkadaşlar, sizler doğrudan doğruya milletimizi teşkil eden halk sınıflarının içinden
geliyorsunuz ve onlar tarafından seçilmiş olarak geliyorsunuz. Bu itibarla
memleketimizin, halini, ihtiyacını, milletimizin emellerini ve elemlerini yakından
biliyorsunuz. Sizin söyleyeceğiniz sözler, alınması lüzumunu beyan edeceğiniz
tedbirler; doğrudan doğruya halkın lisanından söylenmiş gibi telakki olunur….
Halkın sesi, hakkın sesidir».

 Atatürk bu konuşmasında milletin tabanına halkı yerleştirmektedir.

Hafta 12 17