NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 1

OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 2
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ-KÜLTÜR TANIMI
ÖZELLİKLERİ VE İŞLEVİ
• Kültür; bir grup insanın bireysel ve toplu yaşamlarını anlamada, düzenlemede ve
yapılandırmada kullandıkları inançlar ve değerler sistemidir. Kültür bireyin
davranışlarını yönlendiren etkinlikleri kapsar.

• Kültürün özellikleri;

• Kültür soyut bir kavramdır.

• Kültür öğrenilir.
• Kültür toplumsaldır.
• Kültür tarihidir ve süreklidir.
• Kültür ideal ya da idealleştirilmemiş kurallar sistemidir.
• Kültür değişkendir.
• Kültür bütünleştiricidir.

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 3
 ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN TANIMI

• Örgüt kültürü kavramı kurum kültürü ya da işletme kültürü ile eş anlamlıdır.

• Örgüt kültürü, örgüt üyelerinin kendilerine aşılanmış inanç ve değerleri ile ilgili bir kavramdır.

• Bir örgütün kültürünü tanımak için, o örgütün ilkelerine, değerlerine, yasam biçimine, liderlik
biçimine, başarının tanımına, beklentilerine, düşünme biçimine, varsayımlarına, sorunlara
yaklaşım biçimine, ortak hafızasına ve mevcut tanımlarına dikkat etmek gerekir.

• Örgütte geçerli olan kültürel özellikleri kabullenen bireyler, örgütün ve yönetimin

beklentilerine katkı sağlar.

• Bireyin içinden çıkıp geldiği kültürel ortam, örgütte geçerli olan kültür ile benzerlik gösterirse
üyelerinin uyum sorunları en düşük düzeyde kalır.

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 4
 ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ÇALIŞANLARIN
DAVRANIŞLARINA ETKİSİ

• Bir örgütün kültürü, içerdiği normlar ve çalışanlar tarafından paylaşılan inançların ve değerlerin
etkisiyle çalışan davranışlarına yön vermektedir. Üç unsuru bulunmaktadır.
• Etkinin yönü,
• Etkinin yaygınlığı,
• Etkinin gücü,

• Norm kural olarak benimsenmiş ve yerleşmiş ilke veya kanuna uygun durumdur. Örgütte
düzeni sağlayan, bireylere yol gösteren, doğru ve yanlışı, olumlu ve olumsuzu belirleyen
kurallardır. Bireylerin davranışları normlara göre değerlendirilir, onaylanır ya da kınanır.

• Örneğin ‘check-list kullanacaksın’ norm ifadesidir. Çalışanın ne yapması gerektiğini ifade

etmektedir.
• Güçlü örgüt kültürü, örgütler tarafından açıkca düzenlenmiş ve paylaşılmış baskın değerlerin
bütünüdür.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 5
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• Emniyet kültürü, emniyet konusunda örgütün sahip olduğu yerleşik işaretler, inançlar ve
değerler kümesidir.

• Emniyet kültürü, örgüt kültürünün bir alt kültürüdür. Emniyet kültürünün iki temel unsuru
vardır.

• Birincisi, örgütün yöneticilerinin alması gereken sorumluluklar ile belirleyecekleri

çerçevedir.

• İkincisi ise bütün seviyelerde, çerçeveye yanıt veren ve çerçeveden yararlanan personelin
emniyet konusundaki tutumudur.

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 6
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• Örgüt yönetimi;

• Faaliyetlerin emniyetli bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli üst düzey kararları alıp
görevlendirmeleri yaparak etkin bir emniyet yönetimini kurmaktan,
• Hem görevlendirilen hem de kendi faaliyetlerini yürüten personel için gerekli eğitimlerin etkin
bir şekilde verilmesinden,
• Her seviyede hangi tedbirlerin alınmasına ihtiyaç duyulduğunu belirlemekten,
• Bu tedbirleri geliştirip uygulamaktan ve sonuçlarını değerlendirmekten sorumludur.

• Bunların yanında, çalışanların tutumlarının emniyet kültürüne destek vericek şekilde

geliştirmesi gerekecektir.
• Havacılık örgütlerinin yöneticileri olumlu emniyet kültürünü güçlendirmek için çaba
göstermelidirler.

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 7
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• Olumlu emniyet kültürünün karakteristik özellikleri şunlardır.

• Karşılıklı güvene dayalı iletişim vardır.

• Emniyetin güvence altına alınması için çaba sarf edilmelidir.
• Önleyici tedbirlerin etkin olduğuna dair güven hissedilmelidir.

• Olumlu emniyet kültürünün tesis edilmesi ve geliştirilmesi için yönetime düşen görevler vardır.
Bu çabaların sonucunda; örgüt kültüründe emniyeti güçlendirecek değişim gerçekleşir,
çalışanlara kültürel unsurlar aracılığı ile iletilir ve onların davranışlarını etkiler.

• Örgüt kültürü ve olumlu emniyet kültürü uyumzuluğuna bir örnek veriniz??

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 8
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• Üretim miktarının çok önemseniği bir havayolu işletmesinde, faaliyetlerin süratle yürütülmesi
gerekir. Uçusa gönderilecek uçakların yanında uçuş ve kabin ekiplerin ve lojistik desteğin
zamanında faaliyet noktalarında bulundurulması için çok fazla yerde çok fazla sayıda çalısan
tarafından çaba gösterilir. Böyle bir örgütte, öncelikle sürekli telaşla bir yerlere yetişmeye
çabalayan bireylerin emniyeti tehlikeye düşürebilecek sorunları tespit etmesi, tespit ettiklerini
paylaşması ya da rapor etmesi pek kolay görünmemektedir. Bunun yanında, daha önemli
olarak böyle bir örgütte tutumlar ve bunları besleyen değerler üretim odaklı gelişmiştir. Üretim
odaklı değerler bir faaliyetin zamanında gerçeklestirilip tamamlanmasını destekleyecektir. Bu
durumda, faaliyetin emniyetle yürütülmesi için gerekli tedbirlerin alınması hakkındaki
tutumlar, önceliklerini yitirecektir (bireylerin mutlaka değerler in önceliklerini belirledigini
hatırlayınız.). Böyle bir örgütte bir çalısanın sergileyeceği ve olumlu emniyet kültürünü
destekleyen tutumlar, örgüt genelinde hak ettigi ilgiyi ve destegi göremeyecektir. Örnegin
kısıtlı zamanda yapılan kontrollerde check-list kullanmak için ısrarcı oldugunda, diğer çalısanlar
zaman kaybettiklerini düşünebilir.
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 9
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• Sonuçta sadece ekiplerin aşırı önem verdigi konularda tedbirli davranıldığı, genel hususlarda
formalitelere uymanın yeterli olacağına dair yaygın kanaatlerin gelistiği bir örgüt ortamı
oluşacaktır.
• Oysa böyle bir örgütte olumlu emniyet kültürü güçlenemez.

• Olumlu emniyet kültürünün güçlenmesi için örgüt kültürünün ideal davranışları

desteklemesine duyulan ihtiyacı bir kez daha farkına varırız.

• Westrum emniyetle ilgili bilginin kurumlar tarafından ele alınış şeklini örgüt kültürlerini
ayırmanın bir yolu olarak göstermiştir. Modele göre, üç farklı tip örgüt kültürü vardır. Bunlar;
patolojik, bürokratik ve üreticidir.

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 10
 OLUMLU EMNİYET KÜLTÜRÜ

• .

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © 11