Atatürk Dönemi İnkılâplar

Atatürk Dönemi İnkılâplar
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi
Hafta 09
Ders Konusunun Hedefi
 Atatürk Dönemi Hukuk Alanında Yapılan

İnkılâpları ve İnkılâpları Karşı Yapılan
Tepkileri
bilir durumda olacaksınız.
Hafta 09 2
İçindekiler
Kısaca işleyeceğimiz konular şöyledir;

1. 1924 Anayasası
2. Medeni Kanun
3. Kabul Edilen Diğer Kanunlar
4. Şeyh Sait İsyanı
5. İzmir Suikastı
6. Menemen Olayı
Hafta 09 3
Hukuk Alanında Yapılan İnkılâplar
1924 Anayasası
 Yeni Türk devletinin ikinci Anayasasıdır. II. TBMM’nin bu anayasayı

hazırlaması ona kurucu meclis olma özelliği kazandırmıştır.
 1924 Anayasasının Özellikleri şunlardır;

 Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir.
 Yönetim şekli Cumhuriyet’tir. Başkenti Ankara’dır.
 TBMM’nin üstünde bir güç yoktur.
 Kuvvetler Birliği Sistemi uygulanmıştır. Yasama ve Yürütme gücü
Meclistedir. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu Meclis adına yürütme
gücünü kullanan araç durumundadır.
 Yargı gücü bağımsız mahkemelerdedir. Fakat Meclisin de Tahkikat
Komisyonu kurarak yargılama yetkisi bulunmaktaydı.
 Parlamenter sisteme geçiş anayasasıdır.
Hafta 09 4
1924 Anayasası
 Resmi dili Türkçedir .
 Resmi din İslamiyet’tir. (1928 sonra Anayasa’dan çıkarılmıştır. )
 Her 40 bin erkek bir milletvekili seçer. (1934 ‘de kadınlara da milletvekili seçme
seçilme hakkı verildi)
 Seçimler iki derecelidir.
 Seçimler 4 yılda bir yapılır.
 Cumhurbaşkanı, 4 yılda bir seçilir.
 İlköğretim zorunlu ve parasız hale getirildi.
 İlk defa temel hak ve hürriyetlere yer verilmiştir.
 Bu anayasa ile, yeni Türk devleti idari bölümlere ayrılmıştır.
Hafta 09 5
1924 Anayasası
 1924 Anayasasında, 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunundan farklı olarak yürütme

gücünün teşkili şöyle olmaktadır.
 T.B.M.M., Cumhurbaşkanını seçer.
 Cumhurbaşkanı Başbakanı tayin eder.
 Başbakan Bakanlar Kurulunu ( Hükümet ) teşkil eder.
 Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulunu ( Hükümet ) onaylar.
 Hükümet Meclisten güven oyu alır.
Hafta 09 6
Medeni Hukuk (1926)
 Osmanlı Devletinde Toplum Hayatını İlgilendiren Hukuk Kurallarının

Özellikleri:
 Toplum hayatını ilgilendiren hukuk kuralları dine dayanmaktaydı.
 Milli nitelikli örfi hukuk kuralları da vardı.
 Osmanlı vatandaşı olan Müslüman olmayanlar kendi hukuk kurallarını
uyguluyordu.
 Yabancılar da kapitülasyonlar nedeniyle kendi hukuk kurallarını
uyguluyordu.
 Mezhep farklılığından dolayı İslam hukukunun uygulanmasında birlik yoktu.
 Tanzimat ile birlikte özellikle ticari konularda olmak üzere yeni kanunlar
çıkarıldı. Hukukta ikilik meydana getirdi.
 Osmanlı Devletinde hukuk birliği yoktu.
Hafta 09 7
Medeni Hukuk (1926)
 Laik Hukuka Yönelmenin Nedenleri:
 Hukuku modernleştirmek.
 Batı medeniyetine katılmak istediğimizden Batı Hukuk sistemi seçildi. Zaman

olmadığından resepsiyon yolu seçildi.
 Hukuk birliğini sağlamak.
 Siyasi istiklalimizi teminat altına almak.
 Devlet üzerindeki dini etkileri kaldırırken hukukta da laikleşme zorunluydu.
Hafta 09 8
Medeni Hukuk (1926)
 Medeni Kanunun Kabul Edilmesinin Sonuçları;
 Hukuk birliği sağlandı.
 Kadın erkek eşitliği gerçekleştirildi.
 Aile hayatında erkeğin sahip olduğu ayrıcalıklar kaldırıldı.
 Evlenmelerin resmi nikah ile resmileşmesi ve bir erkeğin sadece bir kadınla
evlenmesine izin verildi.
 Miras paylaşımında kadın erkek eşitliği sağlandı.
 Toplumsal eşitlik sağlandı.
 Hukuk anlayışı laikleştirildi.

Hafta 09 9
Kabul Edilen Kanunlar
 Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu: İSVİÇRE
 Ceza Kanunu: İTALYA
 Hukuk Mahkemeleri Kanunu: İSVİÇRE
 Ceza Mahkemeleri Usulü Kanunu: ALMANYA
 İcra ve İflas Kanunu: İSVİÇRE
 Ticaret Kanunu: TÜRKİYE’de hazırlandı.
 İdare Hukuku: FRANSA örnek alındı.
Hafta 09 10
İnkılâplara Yapılan Tepkiler
Şeyh Sait İsyanı
 İngiltere ile Lozan Antlaşmasında çözülemeyen Musul Meselesi hakkında

görüşmeler devam ederken İngiltere 1924 yılında Hakkari’de Nasturi ve 1925
yılında Şeyh Sait isyanlarını çıkararak Musul Meselesinin kendi lehinde
sonuçlanmasını amaçlamıştır.
 Şeyh Sait bölgedeki halkı Kürtçülük propagandası yerine din istismarı yaparak
kandırmaya çalışmıştır. Hilafet ve saltanatı geri getirmeyi amaçlamıştır. İsyan
13Şubat 1925 tarihinde başlamıştır.
 İsyan kısa sürede bölgede yayıldı. 23 Şubat 1925 tarihinde bölgede sıkı yönetim
ilan edildi. Şeyh Sait isyanı çıktığında Ali Fethi Bey’in başkanlığındaki hükümet iş
başındaydı.
Hafta 09 11
Şeyh Sait İsyanı
 İsyanın bastırılmasında Cumhuriyet Halk Fırkasında iki görüş ortaya çıktı.
 Başbakan Ali Fethi Bey, isyanın sadece Doğu vilayetlerini kapsadığını düşünerek,
sıkıyönetim tedbirlerini yeterli görüyordu.
 İsmet Paşa’nın temsil ettiği grup ise isyanı rejimi devirmeye yönelik ülke çapında
bir hareket olarak değerlendiriyordu. Bunun için isyanın kökten daha sert
tedbirlerle ortadan kaldırılmasını düşünüyorlardı.
 Sıkı ve sert tedbirlerin alınması zorunluluğu nedeniyle Ali Fethi Bey

Başbakanlıktan ayrılmış; yeni hükümeti İsmet Paşa kurmuştur.
Hafta 09 12
Şeyh Sait İsyanı
 4 Mart 1925 tarihinde Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı.
 7 Mart 1925 tarihinde isyancılar Diyarbakır’a saldırdı.
 15 Nisan 1925 tarihinde isyan bastırıldı.
 26 Mayıs- 28 Haziran tarihleri arasında yargılama yapıldı.
 80 kişiden 47 kişi idama mahkum edildi.
 Şeyh Sait ifadesinde «din uğruna yaptığını» söylemiştir.
 İstiklâl Mahkemesi kararında; « Din ve şeriat araç yapılarak bağımsız bir

Kürdistan kurmak amacıyla isyanın başladığını ve isyan süresince meydana gelen
çatışmalardan dolayı, pek çok asker ve masum vatandaşın can ve mal kaybına
uğradığı» belirtilmiştir. Hafta 09 13
Atatürk’e Karşı İzmir’de Suikast Girişimi
 Cumhuriyet döneminde geri planda kalmayı hazmedemeyen bazı eski İttihatçılar,

Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya İzmir’de 15 Haziran 1926 günü bir suikast
girişiminde bulundular.
 Suikastın planlayıcısı Ziya Hurşit daha önce de Ankara’da çeşitli girişimlerde

bulunmuş, fakat güvenlik önlemlerinin sıkı olması nedeniyle ertelemiş; İzmir’de
yapmayı planlamıştır.
 Mustafa Kemal Paşa’yı İzmir’e getiren trenin gecikmesi nedeniyle telaşlanan

Giritli Şevki adındaki sandalcının durumu İzmir Valisi’ne bildirmesi üzerine
suçlular yakalanmıştır.
Hafta 09 14
Atatürk’e Karşı İzmir’de Suikast Girişimi
 Kurulan İstiklâl Mahkemesinde yapılan yargılama sonucunda çoğunluğu İttihatçı

ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasına mensup 13 kişi idam edildi.
 Atatürk’ün arkadaşları olan Rauf Orbay ve Ali Fuat Paşaların Ankara’da

yapılacak suikast teşebbüsünden haberdar olmalarına rağmen Atatürk’e ve
Hükümete haber vermemeleri Atatürk’ü çok üzmüştür.
 Yargılama sonucunda Kazım Karabekir Paşa ve Ali Fuat Paşa beraat etmişler;
Rauf Orbay gıyabında on seneye mahkum olmuştur.
 Sonuçta, İttihatçılar ve Terakkiperverciler siyaset sahnesinde çekilmişlerdir.
Hafta 09 15
Menemen Olayı
 Kendisine Mehdi süsü veren Derviş Mehmet adında bir kişi ve altı silahlı
arkadaşı 23 Aralık 1930 tarihinde Menemen’e gelerek, bir caminin önünde
üzerinde dini ibareler yazan bir bayrak ve tahrik edici konuşmalarla halkı isyana
teşvik ettiler.
 Bunları önlemeye gelen asıl mesleği öğretmen olan yedek subay Kubilay’ı önce
yaralayıp, sonra başını keserek şehit ettiler. Bu arada olaya müdahale eden Hasan
ve Şevki adında iki bekçiyi de şehit ettiler.
 Bölgeye askeri birlikler gönderilerek, Derviş Mehmet ve arkadaşları ile olaya

karışan kimseler yakalandı.
Hafta 09 16
Menemen Olayı
 Hükümet, Menemen, Manisa ve Balıkesir bölgelerinde sıkıyönetim ilan etti.
 Kurulan Harp Divanında 105 kişi yargılandı. 28 kişi idam edildi.
 Olaydan sonra Atatürk, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’a gönderdiği taziye

telgrafında Cumhuriyete karşı suikast tertipleyen mütecavizleri lanetlemiş ve
Kubilay Bey’i görevini yapan bir şehit olarak anmıştır.
 Şehit Kubilay’ın anıtı 26 Aralık 1934 tarihinde Menemen’de açılmıştır.
Hafta 09 17

Atatürk Dönemi İnkılâplar

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Atatürk Dönemi İnkılâplar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Atatürk Dönemi İnkılâplar

Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi

 Atatürk Dönemi Hukuk Alanında Yapılan

Kısaca işleyeceğimiz konular şöyledir;

 Yeni Türk devletinin ikinci Anayasasıdır. II. TBMM’nin bu anayasayı

 1924 Anayasasının Özellikleri şunlardır;

 1924 Anayasasında, 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunundan farklı olarak yürütme

 T.B.M.M., Cumhurbaşkanını seçer.

 Cumhurbaşkanı Başbakanı tayin eder.

 Başbakan Bakanlar Kurulunu ( Hükümet ) teşkil eder.

 Cumhurbaşkanı Bakanlar Kurulunu ( Hükümet ) onaylar.

 Hükümet Meclisten güven oyu alır.

Medeni Hukuk (1926)

 Osmanlı Devletinde Toplum Hayatını İlgilendiren Hukuk Kurallarının

Medeni Hukuk (1926)

 Laik Hukuka Yönelmenin Nedenleri:

 Batı medeniyetine katılmak istediğimizden Batı Hukuk sistemi seçildi. Zaman

 Hukuk birliğini sağlamak.

 Siyasi istiklalimizi teminat altına almak.

 Devlet üzerindeki dini etkileri kaldırırken hukukta da laikleşme zorunluydu.

Medeni Hukuk (1926)

 Medeni Kanunun Kabul Edilmesinin Sonuçları;

 Hukuk birliği sağlandı.

 Kadın erkek eşitliği gerçekleştirildi.

 Aile hayatında erkeğin sahip olduğu ayrıcalıklar kaldırıldı.

 Miras paylaşımında kadın erkek eşitliği sağlandı.

 Toplumsal eşitlik sağlandı.

 Hukuk anlayışı laikleştirildi.

Kabul Edilen Kanunlar

 Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu: İSVİÇRE

 Ceza Kanunu: İTALYA

 Hukuk Mahkemeleri Kanunu: İSVİÇRE

 Ceza Mahkemeleri Usulü Kanunu: ALMANYA

 İcra ve İflas Kanunu: İSVİÇRE

 Ticaret Kanunu: TÜRKİYE’de hazırlandı.

 İdare Hukuku: FRANSA örnek alındı.

Şeyh Sait İsyanı

 İngiltere ile Lozan Antlaşmasında çözülemeyen Musul Meselesi hakkında

Şeyh Sait İsyanı

 İsyanın bastırılmasında Cumhuriyet Halk Fırkasında iki görüş ortaya çıktı.

 Sıkı ve sert tedbirlerin alınması zorunluluğu nedeniyle Ali Fethi Bey

Şeyh Sait İsyanı

 4 Mart 1925 tarihinde Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı.

 7 Mart 1925 tarihinde isyancılar Diyarbakır’a saldırdı.

 15 Nisan 1925 tarihinde isyan bastırıldı.

 26 Mayıs- 28 Haziran tarihleri arasında yargılama yapıldı.

 80 kişiden 47 kişi idama mahkum edildi.

 Şeyh Sait ifadesinde «din uğruna yaptığını» söylemiştir.

 İstiklâl Mahkemesi kararında; « Din ve şeriat araç yapılarak bağımsız bir

Atatürk’e Karşı İzmir’de Suikast Girişimi

 Cumhuriyet döneminde geri planda kalmayı hazmedemeyen bazı eski İttihatçılar,

 Suikastın planlayıcısı Ziya Hurşit daha önce de Ankara’da çeşitli girişimlerde

 Mustafa Kemal Paşa’yı İzmir’e getiren trenin gecikmesi nedeniyle telaşlanan

Atatürk’e Karşı İzmir’de Suikast Girişimi

 Kurulan İstiklâl Mahkemesinde yapılan yargılama sonucunda çoğunluğu İttihatçı

 Atatürk’ün arkadaşları olan Rauf Orbay ve Ali Fuat Paşaların Ankara’da

 Sonuçta, İttihatçılar ve Terakkiperverciler siyaset sahnesinde çekilmişlerdir.

 Bölgeye askeri birlikler gönderilerek, Derviş Mehmet ve arkadaşları ile olaya

 Hükümet, Menemen, Manisa ve Balıkesir bölgelerinde sıkıyönetim ilan etti.

 Kurulan Harp Divanında 105 kişi yargılandı. 28 kişi idam edildi.

 Olaydan sonra Atatürk, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’a gönderdiği taziye

 Şehit Kubilay’ın anıtı 26 Aralık 1934 tarihinde Menemen’de açılmıştır.

You might also like