Anh thanh niên – Lặng Lẽ SaPa

I .Mở bài:
Nguyễn Thành Long là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí, tác phẩm của ông
thường có giọng điệu nhẹ nhàng tình cảm thường pha chất kí và giàu chất thơ thấm
đẫm chất trữ tình. Làm ánh lên vẻ đẹp của con người nên họ có khả năng thanh lọc
làm trong sáng tâm hồn khiến chúng ta thêm yêu cuộc sống. Truyện ngắn “ Lặng lẽ
Sa Pa” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, truyện viết về những con
người âm thâm làm việc lặng lẽ hiến dâng và tiêu biểu là anh thanh niên với những
phẩm chất cao đẹp đã để lại cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.
a, Khái quát chung: “Lặng lẽ Sa Pa” được sáng tác năm 1970 trong chuyến đi
thực tế của tác giả đến Lào Cai. Đây là một tác phẩm tiêu biểu về đề tài xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Truyện xoay quanh cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ông
họa sĩ , cô kĩ sư và anh thanh niên ở trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn. Truyện
khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động bình thường và tiêu biểu
là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó
truyện khẳng định vẻ đẹp của người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm
lặng.
b, Phân tích
Hoàn cảnh sống và làm việc rất vất vả gian khổ của anh thanh niên được khắc họa
khá rõ ràng. Nguyễn Thành Long đã rất tinh tế khi miêu tả anh thanh niên, ông
không để anh tự giới thiệu về mình mà làm nổi bật vẻ đẹp của anh qua cái nhìn của
các nhân vật khác. Anh thanh niên 27 tuổi, sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn
cao 2600m, quanh năm cây cỏ và mây mù che phủ đó là một thế giới cách biệt với
cuộc sống của mọi người “ bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo” . Nơi anh ở
rất vắng vẻ, thiếu người qua lại, vắng bạn tâm tình trỏ chuyện bởi thế bác lái xe đã
gọi anh là “người cô độc nhất thế gian”.
Anh làm công việc khí tượng kiêm vật lý địa cầu dựa vào việc dự báo thời tiết
hàng ngày phục vụ tổ quốc, phục vụ chiến đấu. Nhiệm vụ cụ thể là “ đo gió, đo
nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất” đây là công việc vô cùng vất vả đòi hỏi sự
kiên trì, nhẫn nại, sự tỉ mỉ chính xác và có tinh thần trách nhiệm cao, với một
chàng trai trẻ đầy nhiệt huyết mà lại ở một nơi cô đơn hẻo lánh như vậy với một
công việc nhàm chán đến thế nhưng anh luôn hoàn thành công việc một cách xuất
sắc, vượt qua tất cả không quản ngại khó khăn thực dậy vào lúc một giờ sáng với
rét mướt và gió tuyết , từ đó có thể thấy anh là con người nhiệt huyết, tràn đầy tinh
thần trách nhiệm.
*Những phẩm chất cao đẹp của anh thanh niên
* Phẩm chất 1: Anh thanh niên là người yêu nghề có tinh thần trách nhiệm trong
công việc, trước hết anh là người rất yêu nghề, lòng yêu nghề gắn bó với công việc
sống một mình trên đỉnh núi cao với rừng xanh mây trắng, bão tuyết nhưng anh
vẫn yêu nghề yêu công việc anh từng nói với ông họa sĩ “ khi ta làm việc ta với
công việc là đôi sao gọi là một mình được, nói chi là việc của cháu gắn với bao
anh em dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn
đến chết mất”. Qua lời anh kể và lời bọc bạch này ta hiểu rằng anh đã thật sự tìm
thấy niềm vui và hạnh phúc trong công việc thầm lặng . Anh luôn ý thức đầy đủ và
sâu sắc về ý nghĩa công việc, anh luôn tự hào về nghề nghiệp của mình, anh hạnh
phúc sung sướng khi công việc của mình có ích cho mọi người, sau khi tình cờ
phát hiện một đám mây khô đã giúp bộ đội bắn hạ máy bay phản lực Mĩ trên cầu
Hàm Rồng. Anh tâm sự “ từ hôm đó anh thực sự hạnh phúc với anh hạnh phúc
là được góp công sức nhỏ bé của mình trong công cuộc xây dựng, bảo vệ đất
nước, mang lại hòa bình cho dân tộc”. Không những yêu nghề mà anh lại là
người thành thạo và am hiểu công việc nhìn gió hay nhìn trời, nhìn sao anh cũng
có thể “nói được mây, tính được gió”.
Anh có ý thức rất rõ ràng: “ mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm
việc” nhận thức đó cho thấy anh trẻ nhưng không hời hợt. Anh sống một mình
nhưng không cô đơn vì lúc nào trong tư tưởng của anh mục đích sống, lẽ sống vẫn
luôn luôn tồn tại và nhắc nhở. Làm một công việc đơn độc, phải dậy vào lúc nửa
đêm, phải ra ngoài trời lúc mưa bão, lạnh lẽo, anh có thể nằm ở trong nhà, lấy số
liệu cũ mà gọi bộ đàm về để báo cáo. Nhưng anh không làm điều đó. Vì anh có
trách nhiệm và anh hiểu rõ việc anh làm ở đây có liên quan, có ảnh hưởng đến
cuộc sống lao động và chiến đấu của rất nhiều người lúc bấy giờ. Việc phái đoàn
không quân – phòng không đến thăm và khen ngợi anh đã cho thấy rõ điều đó
nghĩa là anh quên mình vượt qua gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ.
*Phẩm chất thứ 2: Anh thanh niên là người có tâm hồn lạc quan biết sắp xếp công
việc một cách khoa học gọn gàng, ngăn nắp. Trong buổi đầu gặp gỡ khi thấy anh
thanh niên chạy vội lên trước về nhà, ông họa sĩ đã tưởng tượng ra cảnh khách tới
nhà bất ngờ chắc cu cậu chưa kịp quét tước, dọn dẹp, gấp chăn. Nhưng rồi trước
mặt ông và cô kĩ sư lại hiện ra căn nhà ba gian sạch sẽ, đồ đạc được kê xếp gọn
gang ngăn nắp, một vườn hoa với đầy đủ sắc màu, đủ loại hoa đơn, hoa cẩm
chướng xanh đỏ tím. Ngoài giờ làm việc anh còn nuôi thêm gà để lấy trứng vừa bổ
sung thực phẩm vừa gợi không khí gia đình ấm áp. Ngoài ra, anh còn đọc sách coi
sách là bạn. Một chiếc bàn học được kê xếp cẩn thận với có một cái giá sách đủ để
biết chủ động tổ chức cải thiện cuộc sống như thế nào. Tất cả những điều đó cho ta
thấy anh tự tìm niềm vui, niềm hạnh phúc trong cuộc sống ở một nơi cô đơn lạnh
lẽo gần 4 năm qua như thế nào.
*Phẩm chất thứ 3
Anh thanh niên là người khiêm tốn có ý thức hoàn thiện bản thân khi ông họa sĩ
định vẽ chân dung anh nhưng anh từ chối giới thiệu người khác xứng đáng hơn “
bác đừng mất công vẽ cháu, cháu giới thiệu với bác ông kĩ sư ở vườn ra dưới
Sapa hay đồng chí nghiên cứu khoa học ở cơ quan cháu ở dưới đây”. Qua lời
tâm sự ấy ta thấy anh là người rất khiêm tốn bởi anh còn thấy đóng góp của mình
còn nhỏ bé chưa xứng đáng, anh nhận thấy xung quanh bao nhiêu người đáng vẽ
hơn mình, đóng góp nhiều hơn mình. Anh thốt lên “ ông kĩ sư làm cháu thấy cuộc
đời đẹp quá”. Đọc đến đây ta càng thêm yêu quý nhân vật anh thanh niên và anh
cảm thấy yêu đời yêu cuộc sống thấy cuộc đời đẹp và ý nghĩa hơn khi chứng kiên
bao người đang miệt mài hi sinh đóng góp cho đất nước
* Phẩm chất 4: anh thanh niên là người cởi mở, chân thành, biết quan tâm chú đáo
đến người khác. Anh gây thiện cảm với bác họa sĩ và cô kĩ sư ngay lần gặp mặt
đầu tiên, anh đón khách niềm nở, chia sẻ cời mở những suy nghĩ về cuộc sống và
công việc của mình, anh rất vui khi khách đến chơi nhà, anh không quên pha trà
Yên Sơn mời ông họa sĩ và cô kĩ sư. Anh biếu củ tam thất cho vợ bác lái xe mới
ốm dậy, anh đón nhận một cuốn sách bác mua hộ với tâm trạng hào hứng, mừng
vui. Trước khi bác họa si ra về, anh còn tặng làn trứng để ông họa sĩ và cô kĩ sư ăn
đường và 1 chi tiết rất nhỏ thôi nhưng đủ để người đọc nhận ra sự tinh tế và hiếu
khách của anh đó là tặng bó hoa đã cắt cho cô gái “ rất tự nhiên như quen thân”,
trao bó hoa đã cắt cho người con gái. Tất cả những cử chỉ quan tâm ấy tới tất cả
mọi người khiến chúng ta càng thấy thêm yêu mến và quý trọng anh nhiều hơn bởi
đúng như ông họa sĩ già khi nhận xét về anh “người con trai ấy đáng yêu thật”
* Đánh giá: Bằng cách xây dựng tình huống truyện hợp lí, cách kể chuyện tự
nhiên, lựa chọn điểm nhìn trần thuật phù hợp, kết hợp giữa yêu tố đối thoại, độc
thoại và độc thoại nội tâm. Cách đặt tên cho nhân vật bằng các danh từ chung, tác
giả đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật anh thanh niên làm công tác khí
tượng 1 mình trên đỉnh núi cao đang ngày đêm lặng lẽ, âm thầm công hiền cho đất
nước. Anh và những con người lao động như anh chính là những người lao động
vô danh đang lặng lẽ, âm thầm công hiến hết mình cho đất nước.
III. Kết bài: “Chỉ có cuộc sống vì người khác mới là cuộc sống đáng quý” câu
nói ấy của Anhxtanh khiến người ta suy nghĩ về lý tưởng và lẽ sống của con người
trong thời đại ngày nay. Truyện đã khép lại những vẻ đẹp của hình tượng nhân vật
anh thanh niên tiêu biểu cho những người lao động bình dị đang cống hiến lặng
thầm cho đất nước mãi luôn tỏa sáng và truyền cảm hứng cho bao thế hệ bạn đọc