Wzorce Projektowe. Rusz Głową!

Id do
Spis treci
Przykadowy rozdzia
Katalog ksiek
Katalog online
Zamw drukowany
katalog
Twj koszyk
Dodaj do koszyka
Cennik i informacje
Zamw informacje
o nowociach
Zamw cennik
Czytelnia
Fragmenty ksiek
online
Kontakt
Helion SA
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
Helion 19912010
Wzorce projektowe.
Rusz gow!
Autorzy: Elisabeth Freeman, Eric Freeman,
Bert Bates, Kathy Sierra
Tumaczenie: Adam Balcerzak, Marcin Jdrysiak,
Tomasz Wasilewski
ISBN: 978-83-246-2803-2
Tytu oryginau: Head First Design Patterns
Format: 200230, stron: 656
Otwrz swj umys. Poznaj wszystko, co zwizane z wzorcami projektowymi, w sposb

gwarantujcy szybkie i skuteczne opanowanie zasad ich stosowania. Zapomnij o listingach
liczcych tysice wierszy, dugich i nucych opisach teoretycznych oraz rozbudowanych
schematach zalenoci. Wzorce projektowe to gotowe opisy rozwiza najczstszych
problemw napotykanych przy tworzeniu oprogramowania. Aby je prawidowo stosowa,
naley pozna zaoenia, na podstawie ktrych zostay stworzone, oraz nauczy si
implementowa je we waciwy sposb.
Naprzd, gowo!
Nikt ci tego nie potrafi wytumaczy? Wydaje Ci si, e to problem nie na Twoj gow?
Nie potrzebujesz elektrowstrzsw, eby pobudzi swj mzg do aktywnego dziaania.
Tylko adnych gwatownych gestw! Usid wygodnie, otwrz ksik, dopiero teraz
si zacznie. Na pocztek rusz gow!
Precz z nudnymi wykadami i zakuwaniem bez zrozumienia!
Nauka to znacznie wicej ni tylko czytanie suchego tekstu. Twj mzg jest niczym
godny rekin, cay czas prcy naprzd w poszukiwaniu nowej, apetycznej przekski.
Jak karmimy Twj wygodniay umys?
Uywamy rysunkw, bo obraz wart jest 1024 sw. Stosujemy powtrzenia, by zakodowa
na stae dane w Twojej chonnej gowie. Oddziaujemy na emocje, jestemy nieprzewidywalni,
zaskakujcy i zabawni. Stawiamy przed Tob wyzwania i zadajemy pytania, ktre
angauj Ci w proces studiowania przedstawianych zagadnie. Cay czas pobudzamy
Twj umys do aktywnego dziaania, zmuszamy go do posuszestwa a za cik
prac nagrodzimy go smakowitym ciasteczkiem w postaci wiedzy wisienka gratis!
Rozkmi to sam!
Cele stosowania wzorcw projektowych
Zaoenia, na ktrych opieraj si wzorce projektowe
Najwaniejsze i najczciej wykorzystywane wzorce projektowe
Przechowywanie i prezentacja danych
Mechanizm RMI
Wzorzec MVC
Implementacja wzorcw projektowych w aplikacjach
Przekonaj si, e nowoczesne metody nauczania mog zmieni rwnie sposb
poznawania nowoczesnych technik programistycznych
Spis treci (skrcony)

Wprowadzenie
21
1. Witamy w krainie wzorcw projektowych: wprowadzenie
33
2. Jak sprawi, by Twoje obiekty

byy zawsze dobrze poinformowane: Wzorzec Obserwator
67
3. Dekorowanie zachowania obiektw: Wzorzec Dekorator
109
4. Pizzeria zorientowana obiektowo: Wzorzec Fabryka
139
5. Obiekty jedyne w swoim rodzaju: Wzorzec Singleton
197
6. Hermetyzacja wywoa: Wzorzec Polecenie
217
7. Zdolno do adaptacji: Wzorce Adapter oraz Fasada
259
8. Hermetyzacja algorytmw: Wzorzec Metoda Szablonowa
297
9. Zarzdzanie kolekcjami: Wzorce Iterator i Kompozyt
335
10. Stan obiektu: Wzorzec Stan
403
11. Kontrola dostpu do obiektu: Wzorzec Proxy
447
12. czenie wzorcw: Wzorce zoone
517
13. Wzorce projektowe w praktyce: Nowe ycie z wzorcami
595
14. Dodatek: inne wzorce
629
Skorowidz
649
Spis treci (na serio)

Wprowadzenie
Twj mzg jest skoncentrowany na wzorcach projektowych.
W tym rozdziale Ty starasz si czego dowiedzie, a Twj mzg robi Ci przysug i nie przykada si
do zapamitywania zdobywanej wiedzy. Twj mzg myli sobie: Lepiej zostawi miejsce w pamici
na bardziej istotne informacje, na przykad: jakich dzikich zwierzt naley unika bd czy jedenie nago
na snowboardzie jest dobrym pomysem. A zatem, w jaki sposb moesz przekona swj mzg, e Twoje
ycie zaley od poznania wzorcw projektowych?
Dla kogo przeznaczona jest ta ksika?
22
Wiemy take, co sobie myli Twj mzg
23
Metapoznanie
25
Zmu swj mzg do posuszestwa
27
Zesp recenzentw technicznych
30
Podzikowania
31
6
! spis_tresci_00.indd 6
2005-06-29 10:10:32
Wprowadzenie do wzorcw projektowych
Witamy w krainie wzorcw projektowych

Kto rozwiza ju Twoje problemy. W tym rozdziale dowiesz si, dlaczego (i w jaki
sposb) moesz wykorzysta wiedz i dowiadczenia zdobyte przez innych projektantw i programistw,
ktrzy podczas pracy nad rnymi projektami zmuszeni byli wstpi na pen zdradliwych puapek ciek
i co najwaniejsze udao im si przey tak wypraw. Zanim dobrniemy do koca rozdziau, rzucimy
okiem na sposoby wykorzystywania wzorcw projektowych i przedstawimy ich zalety, poznamy kilka
podstawowych zasad projektowania zorientowanego obiektowo, a take omwimy sposb dziaania
przykadowego wzorca. Najlepsz metod zastosowania wzorca jest zaadowanie go bezporednio
do Twojego mzgu, a nastpnie zlokalizowanie obszarw w obrbie projektowanych rozwiza oraz
istniejcych aplikacji, w ktrych moesz je zastosowa. Pracujc z wzorcami projektowymi, zamiast
wielokrotnego wykorzystywania tych samych fragmentw kodu, wielokrotnie wykorzystujesz swoje
dowiadczenia.
Pamitaj,
opanowanie takich
zagadnie, jak
abstrakcyjno, dziedziczenie
i polimorfizm, nie zrobi jeszcze
z Ciebie dobrego projektanta
systemw zorientowanych
obiektowo. Prawdziwy guru zawsze
myli o stworzeniu elastycznego
projektu, ktry bdzie atwy
do serwisowania i bdzie
sobie w stanie poradzi ze
zmieniajcymi si
warunkami.
Prosta aplikacja o nazwie SymulatorKaczki
34
Jacek rozmyla o dziedziczeniu
37
A moe by tak interfejs?
38
Jedyny pewny element w procesie tworzenia oprogramowania
40
Oddzielanie tego, co si zmienia, od tego, co pozostaje niezmienione
42
Projektowanie zachowania Kaczki
43
Testowanie kodu klasy Kaczka
50
Dynamiczne ustawianie zachowania
52
Wielki diagram ukrytych zachowa
54
Relacja MA moe by lepsza ni JEST
55
Rozmawiajc o wzorcach projektowania
56
Potga wsplnego sownika wzorcw
60
W jaki sposb mog wykorzystywa wzorce projektowe?
61
Twoja skrzynka narzdziowa
64
Rozwizania wicze
66
ulated
Encaps
avior
y beh
ZG
Twj M
ace>>
<<interf
avior
FlyBeh
y()
ay
FlyNoW
Wings
y() {
- cant y!
// do nothing
FlyWith
y() {
nts duck
// impleme
Duck
FlyBeha
QuackB
swim()
perform
quack
ulated
Encaps
display(
behavio
ace>>
<<interf
ior
QuackBehav
Quack()
quack()
Fly()
)
ehavior(
ior()
kBehav
setQuac
e methduck-lik
// OTHER
perform
setFlyB
MuteQuack
Squeak
Quack
Decoy
Rubber
Object
that holds
state
Redhead
Mallard
Duck
Duck
{
display()
}
a redhead
// looks like
{
display()
}
a mallard
// looks like
Su
bje
int
t
ct Objec
Duck
Duck
){
display(
like a decoy
// looks
{
display()
k}
a rubberduc
// looks like
{
quack)
nts duck
// impleme
g
quackin
{
quack()
duckie
// rubber
{
quack()
- cant
// do nothing
quack!
squeak
OBSERWATOR
8
8
8
Dog Objec
8
Duck Objec
Mo
Automatic update/notication
Cat Object
ct
use Obje
Observers
oller
Contr
Depend
Objects ent
Grupa wzorcw projektowych
ying
vior;
vior yBeha
ehavquackB
ehavior
Client
MVC
l
est
Requ
View
Mode
az ju cakiem
Twj Kod, ter
cony poprzez
nowy i wzboga
wzorcw
zastosowanie
projektowych.
7
2005-06-29 10:10:32
Wzorzec Obserwator
Jak sprawi, by Twoje obiekty byy
zawsze dobrze poinformowane
Nie przegap okazji, kiedy dzieje si co naprawd ciekawego!

Przedstawimy Ci wzorzec, ktry potrafi poinformowa inne obiekty o tym, e wydarzyo si co, czym
powinny si zaj. Co ciekawe, obiekty mog nawet samodzielnie decydowa w czasie dziaania programu
o tym, czy chc by informowane o takich wydarzeniach. Wzorzec Obserwator jest jednym z najczciej
wykorzystywanych wzorcw w pakiecie JDK (ang. Java Development Kit), a co najwaniejsze jest wrcz
niewiarygodnie uyteczny. W niniejszym rozdziale rzucimy rwnie okiem na relacje typu jeden-do-wielu
oraz tzw. lune zwizki (tak, to prawda, napisalimy lune zwizki). Korzystajc z wzorca Obserwator,
z pewnoci odmienisz swoje ycie.
Pod st a w y
ow eg o
a ni a ob ie kt
p ro g ra m ow
o
ak
tr
bs cyjn
A
Aplikacja sprawdzajca warunki pogodowe
69
Spotkanie z wzorcem Obserwator
74
Wydawca + Prenumerator = wzorzec Obserwator
75
ja
Hermetyzac
Piciominutowe przedstawienie obserwowany kontra obserwujcy
78
Polimorfizm
ie
Dziedziczen
Denicja wzorca Obserwator
81
Sia lunych zalenoci
83
Projektowanie stacji meteorologicznej
86
Implementacja stacji meteorologicznej
87
hermetyz
Poddawaj
dziczenie.
cj nad dzie
aj kompozy
Przedkad
ejsw,
zeniu interf
si na twor
uj
tr
en
nc
ko
S
entacji.
a nie implem
h
ty, w ktryc to
orzy projek
i, o ile
Staraj si tw b luno powizane
ze so
zajemnie.
obiekty s
na siebie w
e oddziauj
moliwe, ni
Java zastosowanie wbudowanego wzorca Obserwator
94
Ciemna strona klasy java.util.Observable
101
104
Rozwizania wicze
107
RELACJA JEDEN-DO-WIELU
Obiekt, ktrego stan

jest obserwowany
Ob
iekt
int
an y
w
obserwo
8
8
Obie
8
Obie
Automatyczna aktualizacja
(powiadamianie)
kt Pies
kt Kaczk
Obie
Obie
kt Kot
kt Mysz
Ob iek ty za le ne
a
g ra m ow a ni
R eg u y p ro
o
ob ie kt ow eg
zmienia.
acji to, co si
Obiekty obserwujce
(Observers)
8
2005-06-29 10:10:35
Wzorzec Dekorator
Dekorowanie zachowania obiektw

W zasadzie niniejszy rozdzia moemy rwnie dobrze zatytuowa
Otwieranie oczu programistom z nadmiernymi skonnociami
do naduywania dziedziczenia. W tym rozdziale sprbujemy krytycznie przyjrze si
zwyczajowym skonnociom do naduywania mechanizmu dziedziczenia oraz nauczymy Ci sposobw
dekorowania zachowania klas w czasie dziaania programu przy uyciu pewnej formy kompozycji
obiektw. Dlaczego? Po zapoznaniu si z technikami dekoracji zachowania klas bdziesz mg wyposaa
swoje (i nie tylko) obiekty w nowe moliwoci bez koniecznoci dokonywania jakichkolwiek modyfikacji
w kodzie klas podstawowych.
Witamy w Star Caf
Zawsze sdziem,
e prawdziwi mczyni tworz
podklasy dla wszystkiego, co si tylko
do tego nadaje. Tak byo do czasu,
gdy dowiedziaem si o korzyciach,
jakie daje moliwo rozszerzania
moliwoci aplikacji na poziomie
dziaania, a nie kompilacji. A teraz
spjrzcie tylko na mnie!
110
Regua otwarte-zamknite
116
Spotkanie z wzorcem Dekorator
118
Konstruowanie zamwienia przy uyciu Dekoratorw
119
Denicja wzorca Dekorator
121
Dekorujemy nasze Napoje
122
Tworzymy kod aplikacji Star Caf
125
Dekoratory w wiecie rzeczywistym:

obsuga wejcia-wyjcia w jzyku Java
130
Tworzenie wasnych dekoratorw obsugi wejcia-wyjcia
132
135
Rozwizania wicze
136
9
2005-06-29 10:10:35
Wzorzec Fabryka
Pizzeria zorientowana obiektowo

Przygotuj si do stworzenia kilku projektw, w ktrych zastosujemy
lune powizania pomidzy poszczeglnymi obiektami. Stworzenie
nowego obiektu to duo wicej ni tylko proste zastosowanie operatora new. Niebawem przekonasz si,
e proces ten jest operacj, ktra nie zawsze powinna by publicznie dostpna, a co wicej, jest operacj,
ktra czsto moe prowadzi do powanych problemw z powizaniami midzyobiektowymi. A tego by
nie chcia, prawda? Przekonaj si, w jaki sposb wzorzec Factory moe uratowa Ci z takiej opresji.
Klientami fabryki abstrakcyjnej s

dwa obiekty naszej klasy Pizzeria,
WoskaPizzeria i Amerykaska
Pizzeria.
WoskaPizzeria
utwrzPizza()
Klasa abstrakcyjna FabrykaSkadnikwPizzy jest

interfejsem, ktry okrela, w jaki sposb powinna
by tworzona rodzina spokrewnionych produktw
wszystkie skadniki, ktre s niezbdne do
zrobienia pizzy.
<<interfejs>>
Ciasto
GrubeChrupkieCiasto
<<interfejs>>
Sos
SosPomidorowy
WoskaFabrykaSkadnikwPizzy
utwrzCiasto()
utwrzSos()
utwrzSer()
utwrzWarzywa()
utwrzPepperoni()
utwrzMae()
AmerykaskaFabryka
SkadnikwPizzy
utwrzCiasto()
utwrzSos()
utwrzSer()
utwrzWarzywa()
utwrzPepperoni()
utwrzMae()
SosMarinara
<<interfejs>>
Ser
SerMozzarella
SerReggiano
<<interfejs>>
Mae
Zadaniem fabryk rzeczywistych

jest wytwarzanie odpowiednich
skadnikw pizzy. Kada
fabryka wie, w jaki sposb
naley utworzy skadniki
odpowiednie dla danego regionu.
MrooneMae
Kada fabryka wytwarza rne

implementacje tej samej rodziny produktw.
140
Pizza w Obiektowie
142
Hermetyzacja procesu tworzenia obiektw
144
Budujemy prost fabryk pizzy
145
Tworzymy denicj wzorca Simple Factory
147
Nowa struktura Pizzerii
150
Zezwalamy klasom podrzdnym na podejmowanie decyzji
151
CienkieChrupkieCiasto
<<interfejs>>
FabrykaSkadnikwPizzy
utwrzCiasto()
utwrzSos()
utwrzSer()
utwrzWarzywa()
utwrzPepperoni()
utwrzMae()
Kiedy widzisz nowy obiekt, myl o nim jako o konkretnym
wieeMae
Tworzymy Pizzeri
153
Deklarowanie metody typu Factory (fabryka)
155
Spotkanie z wzorcem Metoda Fabrykujca
161
Rwnolega hierarchia klas
162
Denicja wzorca Metoda Fabrykujca
164
Pizzeria mocno uzaleniona
167
Sprawdzamy zalenoci pomidzy obiektami
168
Zastosowanie reguy DIP
170
A w midzyczasie, na zapleczu Pizzerii
174
Rodziny skadnikw
175
Budujemy fabryki skadnikw pizzy
176
Fabryka Abstrakcyjna
183
Za kulisami
184
Denicja wzorca Fabryka Abstrakcyjna
186
Porwnanie Metody Fabrykujcej oraz Fabryki Abstrakcyjnej
190
192
Rozwizania wicze
193
10
2005-06-29 10:10:36
Wzorzec Singleton
Obiekty jedyne w swoim rodzaju

Kolejnym przystankiem w naszej podry jest wzorzec Singleton,
czyli nasza przepustka do kreowania jedynych w swoim rodzaju
obiektw, posiadajcych tylko jedn instancj. By moe ucieszysz si na wie
o tym, e Singleton jest najprostszym z istniejcych wzorcw projektowych (przynajmniej pod wzgldem
kategorii stopnia zoonoci jego diagramu klas); jak by na to nie patrze, jego diagram skada si tylko
z jednej klasy! Ale nie wpadaj w eufori; niezalenie od prostoty diagramu klas tego wzorca na drodze
prowadzcej do jego implementacji napotkamy cakiem sporo wybojw i dziur. Lepiej zapnij mocno pasy
to nie bdzie takie proste, jakby mogo si wydawa.
Jeden i tylko jeden
Hershey, PA
198
May Singleton
199
Analiza klasycznej implementacji wzorca Singleton
201
Wyznania obiektu Singleton
202
Fabryka czekolady
203
Denicja wzorca Singleton
205
Ups, mamy problem
206
Zosta wirtualn maszyn Java
207
Jak sobie radzi z wielowtkowoci?
208
Wzorzec Singleton pytania i odpowiedzi
212
214
Rozwizania wicze
216
ramowania
Wzorce prog
obiektowego
jeden, doieko
amjei relacj e
ktnu
y ob
gomryitm
dzw
e.dz
yjealpo
laninia
ie
in
ie
nn
ie
dz
zm
ro
zy
ym
iu
kt
w
je
ie
pr
fin
e
iu
e
ob
onmraicnyzn
fin de
na
ysidyw
yb
ajed
j
stki
s do
na
erwdeator wodujpo
e
rfmyejda
a
or
e,
ty
al
te
at
StrateOgybs
o
go
e
in
,
or
zw
a
ne
aj
b
ek
cz
st
da
D
os
po
y
.ar
jleow
estzo
ki sp
n
doa
taor
yf
ch
wiat
za
od
ekjior
lu
poyczwh alajc
mob
e,rfzaejlesn
hjnikyzaaac
D
ieac
kt
b
ni
cy
u
na
yc
ie
lu
-wyz
ze
a
ak
w
h
tm
ic
doet
al
ich herm
tr
te
no
yc
ry
dz
i
go
in
bs
zw
on
ie
e.
go
je
je
A
ow
ni
po
dz
anfiniu
yma tylko
jew
tkktaie
ow
re
dn
da
liz
brysieyk
de
ydz
z
uszob
k
spaalok
ua
wFa
r
jago
h klpoasdr
kt
kt
j,tein
nete,mgy
icom
za
ec jStda
ia
c
a,
a
te
straan
m
ie
uj
ro
ni
nt
do
ie
zn
ie
yk
as
la
ch
kl
dz
kl
Wzorzsw
yc
on
br
y
re
bn
a
b
at
rz
od
Fa
ok
ca
al
do
a
m oda
eize
zepozw dana klas
nino
toaet
ni
zseci
aupo
ro, alo
altye
or
iewzn
M
ez
ne
ny.
alny
ni
tw
nieldo
iocz
ko
u ia
zac
asm
orzo
ktec
iezn
mw
eznob
pewnia,ktezostanieiektutuwi za
pow
algorytm
pewnia glob
iezakt
zeianinbe
or
n za
dnieak
naobwtw
c
od jesieb
yobiniestancj ob je odpowiedzialno za
Si.ngle, to
as
kl
ej
ki
ja
uywa. oferuj
chwa
jedn
tydo
zekazu
zywde.iscy
alno
rzec
i wycctznoriey Metdohotedjpr
instancji.
funkcjon
ecnkFat dostpu klas podrzdnych.
Wzorzpu
do
w
kt
obie
tworzenie
11
2005-06-29 10:10:38
Wzorzec Polecenie
Hermetyzacja wywoa
W niniejszym rozdziale przeniesiemy hermetyzacj na
zupenie nowy poziom: mamy zamiar dokona hermetyzacji
wywoa metod. Zgadza si, dziki hermetyzacji wywoa metod moemy
wykrystalizowa pewne fragmenty oblicze tak, e obiekt wywoujcy obliczenia nie musi
si martwi, w jaki sposb je wykona; po prostu wykorzystuje nasz metod. Z takimi
hermetyzowanymi wywoaniami metod moemy rwnie dokonywa wielu zadziwiajco
sprytnych operacji, takich jak na przykad zapisywanie ich do dziennikw czy te ponowne
wykorzystywanie w celu zaimplementowania mechanizmu Cofnij (ang. Undo) w naszej aplikacji.
Poprosz
z
ada si
enie sk
w
Zamwi wybranych enia.
pozycji iecie zamwi
oraz z
nk
wienia
e na bla
m
an
za
pis
u
za
blankiet re zostay
kt
menu,
utwrz
Zamwi
enie()
rem
z se
nka
ka
apie
owy
od
j s
Nap
z serem
zapiekank sodowy.
i napj
Klient wie
ju, czego
chce,
ie.
zamwien
i skada
pobierzZam
wienie()
si
klienta i kiedy ju
Zamwienie od
Metoda ta
Kelnerka przyjmuje metod realizujZamwienie().
uje
przez klienta.
z tym upora, wywo
wienia zoonego
s realizacji Zam
proce
czyna
rozpo
ien
ie(
cje
Kucharz realizuje instruk
i
podane w Zamwieniu
edni
przygotowuje odpowi
218
Mamy now zabawk! Sprawdzamy, jak dziaa SuperPilot
219
Co zawiera otrzymany dysk CD-R
220
A w midzyczasie w naszym barze szybkiej obsugi
223
Przyjrzyjmy si nieco dokadniej wzajemnym interakcjom
224
Zadania i zakresy odpowiedzialnoci
225
Od Baru do wzorca Polecenie
227
Nasze pierwsze POLECENIE
229
Denicja wzorca Polecenie
232
Wzorzec Command i SuperPilot
234
Implementujemy SuperPilota
236
Sprawdzamy moliwoci naszego SuperPilota
238
Nadszed wreszcie czas, aby utworzy troch dokumentacji
241
Implementacja mechanizmu wycofywania przy uyciu stanw
246
Kady pilot powinien posiada tryb Impreza!
250
Zastosowanie makropolece
251
Kolejne zastosowania wzorca Polecenie kolejkowanie da
254
pro
du
kt
(),
apiekank
przygotujZ apj()
przygotujN
cow
r
Burge lt
Ma
ko
duj
znaj
ieniu kcje
amw stru y
Na Z szelkie in tego, ab y
si w dne do waciw eruje
b
niez towa ienie ki ujc
ug
go
w
przy k. Zam rza, pos k
ja
e
posi Kucha takimi, ).
i
prac etodam iekank(
si m gotujZap
przy
re
ali
zu
jZa
posiek.
Automatyka w domu i zagrodzie
Kolejne zastosowania wzorca Polecenie dania rejestracji
255
256
Rozwizania wicze
258
12
2005-06-29 10:10:41
Wzorce Adapter oraz Fasada
Zdolno do adaptacji
W niniejszym rozdziale mamy zamiar dokona paru niesamowitych
wyczynw z dziedziny rzeczy niemoliwych, takich jak na przykad
woenie kwadratowego koka do okrgego otworu. Brzmi nierealnie? Nie
wtedy, kiedy mamy pod rk odpowiednie wzorce projektowe. Pamitasz wzorzec Dekorator? Podczas
pracy z nim owijalimy obiekty innymi obiektami tak, aby nada im nowe zachowania. Teraz mamy zamiar
postpowa tak samo, ale w nieco innym celu: chcemy sprawi, by ich interfejsy wyglday jak co, czym
nie s. Dlaczego jednak mielibymy to robi? Na przykad po to, aby zaadaptowa projekt oczekujcy
danego interfejsu do klasy, ktra implementuje zupenie inny interfejs. To jeszcze nie wszystko; skoro
ju jestemy przy tym temacie, przyjrzymy si rwnie innemu wzorcowi, ktry owija obiekty w celu
uproszczenia ich interfejsw.
Europejski standard ciennego

gniazda elektrycznego
Adapter
Standardowa wtyczka zasilajca
Adaptery s wrd nas
260
Adaptery zorientowane obiektowo
261
Wzorzec Adapter bez tajemnic
265
Denicja wzorca Adapter
267
Adaptery obiektw i klas
268
Temat dzisiejszej wieczornej pogawdki: Adapter obiektw i Adapter klas
271
Adaptery w wiecie rzeczywistym
272
Adaptujemy interfejs Enumeration do wymaga interfejsu Iterator
273
Temat dzisiejszej wieczornej pogawdki: wzorce Dekorator i Adapter
276
Nie ma to jak kino domowe
279
wiata, kamera, fasada!
282
Konstruujemy fasad naszego systemu kina domowego
285
Denicja wzorca Fasada
288
Regua ograniczania interakcji
289
294
Rozwizania wicze
296
Klient
danie
()
Klient jest zaprojektowany

niezgodnie z wymogami
interfejsu docelowego.
Obiekt
adaptowany
()
one
acz
um
nieT
da
Adapter
interfejs
obiektu
adaptowa
nego
Indyk to interfejs
adaptowanego.
y
low
rfejs
inte
doce
Adapter implementuje interfejs

docelowy i przechowuje
anego.
instancj obiektu adaptow
obiektu
fejs
uje inter
nt
impleme
dapter
IndykA Kaczka.
y
docelow
13
2005-06-29 10:10:42
Wzorzec Metoda Szablonowa
Hermetyzacja algorytmw
Jestemy jak w transie: hermetyzowalimy ju proces tworzenia
obiektw, wywoania metod, zoone interfejsy, kaczki, indyki,
pizze ciekawe, co bdzie nastpne? Ot, teraz mamy zamiar zaj si
hermetyzacj fragmentw algorytmw, tak aby klasy podrzdne mogy podczepia si w rnych
miejscach wykonywanych oblicze. Co wicej, zajmiemy si rwnie regu projektowania, ktrej korzenie
wywodz si w prostej linii z Hollywood.
Zauwaylimy, e dwie
receptury s bardzo do siebie
podobne, chocia niektre
ich etapy wymagaj rnych
implementacji. Dziki temu
spostrzeeniu moglimy
uoglni receptur i umieci j
w klasie bazowej.
Herbata
2
3
Napoje
zawierajce
kofein
uoglnienie
niektre etapy
delegowane s do
klasy podrzdnej
Podklasa
2
4
Herbata
W torebk herbaty do
Dodaj cytryn.
Zagrzej
odpowied
ni ilo
wody.
Zalej wrz
tkiem od
mierzon
porcj ka
Nalej kawy
wy.
do filiank
i.
Dodaj cu
kier i ml
eko do sm
aku.
y.
edni ilo wod
Zagrzej odpowi
y do wrztku.
bat
her
bk
2 W tore
i.
baty do filiank
3 Nalej her
do smaku.
4 Dodaj cytryn
Zagrzej odpowiedni ilo wody.
Zaparz napj.
Nalej uzyskany napj do filianki.
Domieszaj do napoju odpowiednie

dodatki.
wrztku.
fein doskonale zna

Klasa NapjZKo
y receptury, cho
poszczeglne etap
etap pierwszy
sama wykonuje tylko
c realizacj
i trzeci, zostawiaj
i czwartego
etapw drugiego
ata.
klasom Kawa i Herb
Kawa
uoglnienie
niektre etapy
delegowane s do
klasy podrzdnej
Podklas
a Kawa
zon porcj
Zaparz odmier
kawy.
mleko.
i
Dodaj cukier
Tworzymy klasy reprezentujce kaw i herbat (w jzyku Java)
299
Kawa i herbata, czyli klasy abstrakcyjne
302
Cigniemy nasz projekt o krok dalej
303
Wydobywanie metody recepturaParzenia()
304
Czego ju dokonalimy?
307
Spotkanie z wzorcem Metoda Szablonowa
308
Zrbmy sobie herbat
309
Co nam daje zastosowanie metody szablonowej?
310
Denicja wzorca Metoda Szablonowa
311
Bliskie spotkania z kodem aplikacji
312
Haczyk na wzorzec Metoda Szablonowa
314
Zastosowanie haczyka
315
Testujemy nasz aplikacj
316
Regua Hollywood
318
Regua Hollywood a wzorzec Metoda Szablonowa
319
Wzorzec Metoda Szablonowa w gbokiej kniei
321
Sortowanie przy uyciu wzorca Metoda Szablonowa
322
A teraz musimy posortowa troch kaczek
323
Porwnywanie kaczek z innymi kaczkami
324
Robimy maszyn do sortowania kaczek
326
Zabawy z ramkami
328
Aplety Java
329
Temat dzisiejszej wieczornej pogawdki:

wzorce Metoda Szablonowa oraz Strategia
330
332
Rozwizania wicze
333
14
2005-06-29 10:10:44
Wzorce Iterator i Kompozyt

Zarzdzanie kolekcjami
Jest wiele sposobw grupowania obiektw w kolekcje. Mona

utworzy obiekty Array, Stack, List, Hashtable. Kady z nich ma swoje zalety i wady. Jednak w pewnym
momencie klient rozpocznie iteracyjne przetwarzanie elementw kolekcji. Czy wtedy ujawnisz mu swoj
implementacj? Mam nadziej, e nie. To nie byoby profesjonalne. Nie musisz si jednak obawia,
Twoja kariera zawodowa nie jest zagroona. W tym rozdziale przedstawimy metod, ktra umoliwia
klientom przetwarzanie iteracyjne bez wiedzy o tym, jak obiekty s przechowywane. Przedstawimy te
technik tworzenia superkolekcji (ang. super collections) obiektw, ktre pozwalaj na obsug bardzo
rozbudowanych struktur danych. Bdziemy te pisa o odpowiedzialnoci obiektw.
To jest kolekcja ArrayList,

ktra przechowuje menu
poszczeglnych restauracji.
pa
nc
ake
en u
Wszystkie menu
House M
Din
erMenu
UJ
acka Menu
Menu restauracji U Jacka
Menu restauracji Pancake House

Menu restauracji Diner
tablica
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
klucz
klucz
Po z
ycjaMenu
klucz
2
Po z
ycjaMenu
ArrayList
Menu deserw
klucz
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
Hashtable
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
4
Po z
ycjaMenu
2
Po z
ycjaMenu
3
Po z
ycjaMenu
Po z
ycjaMenu
Kolekcja DinerMenu ma przechowywa podmenu.

Jednak nie moemy wprowadzi menu jako elementu
tablicy ze wzgldu na niezgodno typw.
Fuzja restauracji Diner i Pancake House
336
Implementacje menu ukasza i Miosza
338
Czy mona hermetyzowa iteracje?
343
Wzorzec Iterator
345
Wizanie iteratora z obiektem menu
347
Co ju mamy Szersze spojrzenie na kod naszego projektu
351
Uproszczenia po wprowadzeniu interfejsu java.util.Iterator
353
Jaki jest efekt kocowy?
355
Denicja wzorca Iterator
356
Jeden zakres odpowiedzialnoci
359
Iteratory i kolekcje
368
Iteratory i kolekcje w jzyku Java 5
369
I gdy ju miao by tak dobrze
373
Denicja wzorca Kompozyt
376
Projektujemy menu oparte na wzorcu Kompozyt
379
Implementacja klasy Menu
382
Powracamy do iteratora
388
IteratorPusty
392
Wzorce Iterator i Kompozyt razem
394
399
Rozwizania wicze
400
15
2005-06-29 10:10:45
Wzorzec Stan
10
Stan obiektu
Mao znany fakt: wzorce Strategy i State to bliniaki, rozdzielone
zaraz po narodzinach. Jak ju wiemy, wzorzec Strategy umoliwi przeprowadzenie wielu
niezwykle udanych przedsiwzi opartych na zamiennie stosowanych algorytmach. Wzorzec State ma
inn rol. Jest ni wspomaganie obiektw w kontrolowaniu ich wasnych zachowa poprzez wewntrzn
zmian stanu. atwo usysze, jak mwi swoim podopiecznym: Powtarzaj za mn: jestem wystarczajco
zdolny, jestem wystarczajco dobry, dam rad to zrobi.
Krtka narada
405
Maszyny stanowe 101
406
Piszemy kod
408
Wiedziae, e to jest blisko zmiana!
412
Kopotliwy STAN rzeczy
414
Deniowanie interfejsw i klas reprezentacji stanu
417
Implementowanie klas Stan
419
Nowa wersja automatu sprzedajcego
420
Denicja wzorca Stan
428
Wzorzec Stan kontra wzorzec Strategia
429
Wzorzec Stan, werykacja projektu
435
Niemal zapomnielimy!
438
441
Rozwizania wicze
442
gdzie automatyczny sprzedawca

nigdy nie jest w poowie pusty
Brak
gum
lic
aGum
zb
=0
aG
ze
kr
an
ni e m on
a
N ie m
y
monet
li c z b
pr
et y
w k ad an
ie m on et
J e st
a
monet
um
a n ie
w yd a w
g um y
>
ie
ga
ki
zw ra ca
Automaty Sprzedajce SA
autom atu
konce pcj prac y kontr olera
Poni ej przed staw iamy nasz
lemen towa nie
. Mam y nadz iej, e zaimp
sprze dajc ego gum do ucia
zoc i
przys
spraw i Wam trudn oci. W
tego schem atu w Javie nie
my o proje kt
nowe zacho wani a, wic prosi
wa
doda
wne
zape
iemy
bdz
y do mody fikow ania.
moli wie elast yczny i atw
maty Sprz edaj ce
Auto
firmy
ie
ierow
Inyn
Guma na
da
sp r z e
16
2005-06-29 10:10:45
Wzorzec Proxy
11
Kontrola dostpu do obiektu

Prbowae kiedy stosowa metod dobrego i zego?
Ty jeste tym
dobrym, ktry zrobi wszystko, o co si go poprosi, ktry jest zawsze miy i uprzejmy. Nie chcesz jednak,
eby kady mg prosi o Twoje usugi. To jest miejsce dla zego, ktry bdzie kontrolowa dostp do
Ciebie. Takie jest wanie zadanie porednikw (ang. proxy) w modelu obiektowym kontrolowanie
i zarzdzanie dostpem. Jak si przekonamy, istnieje bardzo wiele schematw takiego porednictwa.
Obiekty Proxy mog przekazywa wywoywanie metody obiektowi w innym wle internetu; bywa te,
e zastpuj wyjtkowo leniwe obiekty.
Kontrolowania stanu automatw sprzedajcych
i
Brzydk
adny
452
RMI wycieczka z przewodnikiem
455
Zdalny porednik automatu sprzedajcego
468
Porednik zdalny, za kulisami
476
Denicja wzorca Proxy
478
Porednik wirtualny
480
Projektowanie wirtualnego porednika do wywietlania okadek
482
Porednik wirtualny, za kulisami
488
Wykorzystanie mechanizmw Java API
492
Teatrzyk ochrona przedmiotw
496
Budowanie dynamicznego porednika
497
ZOO porednikw
506
508
Rozwizania wicze
509
<<interface>>
Przedmiot
<<interface>>
InvocationHandler
danie()
invoke()
Na porednika
dwie klasy.
PrawdziwyPrzedmiot
danie()
448
Rola zdalnego porednika
Proxy
danie()
az
skadaj si ter
InvocationHandler
invoke()
17
2005-06-29 10:10:46
Wzorce zoone
12
czenie wzorcw
Przyszoby Ci do gowy, e wzorce mog pracowa razem? Bylimy ju
wiadkami wielu niespokojnych Pogawdek przy kominku (a omin Ci Death Match wzorcw, ktry
wydawca kaza wyrzuci) czy wsuchujc si w ich ton, mona jeszcze liczy na to, e wzorce bd ze
sob wsppracowa? Moesz wierzy lub nie, ale najbardziej wyszukane projekty obiektowe wykorzystuj
wiele wzorcw jednoczenie. Przygotuj si na kolejny poziom wiedzy o wzorcach projektowych. Czas na
wzorce zoone.
Beat jest ustawiony na 119 BPM i chcemy

zwikszy szybko do 120 BPM.
Klikamy przycisk
zwikszajcy
szybko
Widok
co powoduje wywoanie
kontrolera.
Kontroler da od modelu
zwikszenia wartoci
BPM o jeden.
Controler
Pasek beatu
pulsuje co p
sekundy.
Widok
Poniewa szybko beatu to 120

BPM,
widok jest uaktualniany co p sekundy.
tM
Bea odel
start()
ustawBPM()stop()
zBPM()
pobier
Widok zostaje
uaktualniony, aby
wywietla 120 BPM.
zmianie BPM.
Widok jest powiadamiany o
BPM().
Wywouje metod modelu pobierz
Wzorzec zoony
518
Powrt kaczek
519
Potrzebujemy adaptera gsi
522
Wprowadzamy zliczanie kwakni
524
Fabryka produkujca kaczki
526
Tworzymy stado kaczek
531
Przygotowanie interfejsu Observable
534
Co zrobilimy?
541
Widok z lotu kaczki diagram klas
542
Model-Widok-Kontroler piosenka
544
Kluczem do schematu MVC bd wzorce projektowe
546
Spojrzenie na schemat Model-Widok-Kontroler przez pryzmat wzorcw
550
Wykorzystujemy MVC do sterowania beatem...
552
Piszemy kod elementw
555
Widok
557
A teraz kontroler
560
Eksplorujemy moliwoci wzorca Strategia
563
Adaptowanie modelu
564
Nowy kontroler SerceKontroler
565
Wzorzec MVC i sie WWW
567
Model 2 a wzorce projektowe
575
578
Rozwizania wicze
579
18
2005-06-29 10:10:46
Nowe ycie z wzorcami
13
Wzorce projektowe w praktyce

Ach, jeste ju gotowy na spotkanie z nowym wspaniaym wiatem
penym wzorcw projektowych Ale zanim rozpoczniesz wdrwk ku nowym
horyzontom, powi chwil na przeczytanie rozdziau powiconego pewnym szczeglnym kwestiom,
ktre pojawiaj si, gdy rozpoczynasz stosowanie wzorcw w codziennej pracy. Nie wszdzie jest tak
piknie, jak w Obiektowie. Przygotowalimy wic may przewodnik, ktry pomoe Ci odnale si
w twardej rzeczywistoci
na nowe
Przewodnik
rcami
ycie z wzo
ir porad,
podrczny zb towymi
osz, nasz
ojek
pr
i
m
ca
Przy jmij, pr
or
Ci y z wz
ktre pomog acy i zmaganiach.
pr
w codziennej
jektowy;
wi o:
wzorzec pro
my w nim m
z terminem
Ci si
W Bdzie
zwizanych
dzo mog
tym, jak bar
ozumieniach
o
i
por
ych
nie
C
w projektow
gach wzorc
rzebne;
C katalo
pot
to
jest
nie
przyda;
tam, gdzie
a wzorcw
iu stosowani
w;
C unikan
to zajcie
waniu wzorc
, e nie jest
ym klasyfiko
ych i o tym
tow
C waciw
jek
ta autorem
pro
wzorcw
sz si, jak zos
wie
niu
Do
wa
h.
inio
nyc
bra
C def
ane dla wy
zarezerwow
, jak
n powag
wzorcw;
ktujemy z rw
u, ktre tra
niach umys
icze
of Four.
w
C
iczego Gang
Zen.
mn
ie
taje
ow
trz
mis
Czterech
orcw
o Gangu
tkownik wz
imy tosam
kady uy
mie
n
inie
W Ujawn
ki pow
c
imy, jakie ksi
tw, stosuj
W Zdradz ych.
na programis
i wpywa
projektow
ych.
by przyjaci
iemy, jak zdo gi wzorcw projektow
ow
Op
W
terminolo
precyzyjn
ard
Richlm
He
Przewodnik na nowe ycie z wzorcami
596
Denicja wzorca projektowego
597
Drugie spojrzenie na denicj wzorca
599
Niech moc bdzie z Tob
600
Katalog wzorcw
601
Jak tworzy wzorce
604
Zosta autorem wzorcw projektowych
605
Porzdkowanie wzorcw projektowych
607
Mylenie wzorcami
612
Gowa pena wzorcw
615
Nie zapominaj o potdze jednolitego sownictwa
617
Pi podstawowych sposobw promowania Twojego sownictwa
618
Gang Czterech w Obiektowie
619
Podr dopiero si zaczyna
620
Inne rda informacji o wzorcach
621
ZOO pene wzorcw
622
Walka ze zem przy uyciu antywzorcw
624
626
Opuszczamy Obiektowo
627
Ralph Johnson
Gang Czterech
John
Vlissides
Erich Gamma
19
2005-06-29 10:10:47
14
Dodatek inne wzorce

Nie wszyscy mog by sawni. Przez ostatnie dziesi lat wiele si w wiecie
wzorcw zmienio. Od czasu pierwszego wydania ksiki Design Patterns: Elements of Reusable
Object-Oriented Software (Wzorce projektowe) programici wykorzystali opisane w nich schematy
tysice razy. Wzorce, ktre zebralimy w tym dodatku, to dopracowane, kompletne, oficjalne
wzorce grupy GoF. Rni si od wczeniej opisanych tylko tym, e nie spotkamy ich tak czsto,
jak tych, ktrym powicilimy cae rozdziay. Nie umniejsza to ich zalet i nie powinno zniechca
do ich stosowania tam, gdzie wymaga tego sytuacja. Celem niniejszego dodatku jest zapewnienie
Ci szerszej orientacji w najatwiej dostpnych zasobach zgromadzonej przez lata wiedzy.
Klient da, aby Go

ci
pobra informacje ze
r to
Wa
struktury Kompozytu
nik
a
sk
Dodawanie nowych
rzW j() )
metod klasy Go nie
bie tne ie(
()
po owo alor ()
any
r
wpywa na kompozyt.
Zd bierzK iaka wod
o
po bierzB gl
po bierzW
po
wo wywoania
Klasa Go musi mie moli
j z klas. Jest
metody pobierzStan() kade
wadzi nowe metody,
wpro
a
miejscem, gdzie mon
y.
z ktrych bd korzysta klient
Bridge (most)
630
Builder (budowniczy)
632
Chain of Responsibility (acuch odpowiedzialnoci)
634
Flyweight (waga pirkowa)
636
Interpreter (interpreter)
638
Mediator (mediator)
640
Memento (memento)
642
Prototype (prototyp)
644
Visitor (go)
646
Stan()
pobierz
pobierzStan()
pob
ierzS
tan(
)
po
bie
rzS
Pozycja
tan
Menu
()
Go
()
tan
rzS
bie
po
Klient i Obiekt
przechodzenia
erser)
Obiekt przechodzenia (Trav
przez ca
umie przeprowadzi Gocia
w.
struktur kompozyto
Skadnik
Skorowidz
Jedyne, czego wymagamy od

klas kompozytu, to metody
pobierzStan() (i tego, eby nie
obawiay si ujawnienia).
Menu
Pozycja
Menu
Skadnik
649
20
2005-06-29 10:10:47
Rozdzia 2. Wzorzec Obserwator

Jak sprawi, by Twoje
obiekty byy zawsze

dobrze poinformowane
Cze, Jarek,
wanie dzwoni po kolei do
wszystkich z informacj, e spotkanie
naszej grupy uytkownikw wzorcw
zostao przeniesione na sobotni
wieczr. Bdziemy omawia wzorzec
Obserwator. Tak, ten wzorzec jest
najlepszy. Jarek, on jest po
prostu NAJLEPSZY!
Nie przegap okazji, kiedy dzieje si co naprawd ciekawego! Przedstawimy

Ci wzorzec, ktry potrafi poinformowa inne obiekty o tym, e wydarzyo si co, czym powinny si zaj.
Co ciekawe, obiekty mog nawet samodzielnie decydowa w czasie dziaania programu o tym, czy chc by
informowane o takich wydarzeniach. Wzorzec Obserwator jest jednym z najczciej wykorzystywanych wzorcw
w pakiecie JDK (ang. Java Development Kit), a co najwaniejsze jest wrcz niewiarygodnie uyteczny.
W niniejszym rozdziale rzucimy rwnie okiem na relacje typu jeden-do-wielu oraz tzw. lune zwizki (tak,
to prawda, napisalimy lune zwizki). Korzystajc z wzorca Obserwator, z pewnoci odmienisz swoje ycie.
to jest nowy rozdzia
rozdzial_02_kor_II.indd 67
67
2005-06-29 09:49:22
Stacja meteorologiczna
Gratulacje!
Wasz zesp wanie wygra kontrakt na budow Pogodynki 2,
najnowszej generacji internetowej stacji sprawdzajcej
i podajcej aktualn pogod.
.o .
ka sp . z o
Po go d yn
25
a
w
zo
ul . D es zc
ie gowo
0 0 -0 0 0 n
y
spprac
enie o w
wiadcz
a
ez Pastw
rania prz
g
cji
y
a
w
st
ji
j
z
e
a
rnetow
cje z ok
racji inte
e gratula
e
n
n
z
e
c
g
e
j
e
rd
wsz
se
szej najno
my zoy
ym
Chcieliby ktu na budow na
tentowan
a
tr
itym, opa
owe
m
d
o
rm kon
o
k
g
a
o
n
p
j!
z
e
i
giczn
naszym
warunk
a
e
n
c
ie
my,
z
ie
y
d
b
meteorolo
b
i
li
arta b
ledz
Chcie
giczna op ry automatycznie
eryczne). za zadanie
lo
sf
ro
o
o
tm
te
a
e
t
ienie
iaa
Stacja m
odowe, k
oraz cin
bdzie m
ach
DanePog
wilgotno ktra pocztkowo biecych warunk stkie
,
ia
obiekcie
n
e
z
c
,
to
y
o
o
j
sz
c
j
a
w
c
ra
,
k
a
y
tu
li
a ap
inform
pogod
(tempera
a utworzy wne elementy:
zyma
prognoz
tr
rm
o
e
st
a
w
ro
o
sz
p
a
d
g
z
aby W
nePogo
zie ora
nie trzy
a
d
o
ra
D
g
k
t
e
o
k
p
a
ie
n
o
b
o
e
wywietla , dane statystyczn tym w chwili, gdy
ych
zywis
c
e
rz
.
h
e
c
pogodow
si
y
a
z
cji
pomiarow
wane w c
wersja sta a rynek
aktualizo dczyty z urzdze
n
ktywiczna
e
i
p
c
rs
u
o
e
p
p
e
y
e jest to
szoci w
najnowsz
y
,
tworzenie
rz
m
p
ty
m
j
e
o
to
sz
najbli
rojektan
pamita
p
w
k
e
m
a
c
y
takich
n
h
n
c
d
in
a
je
n
oliwi
ocza ie
d
m
Musimy
asza rm
u
e
N
tw
ra
j.
e
a
t
i
n
k
z
gic
ka 2,
odzie
sza rma
meteorolo o stacji Pogodyn
acji o pog
y, aby Wa
rm
m
fo
y
b
in
li
d
I
ia
ie
n
P
. Chc
wersj A
wywietla
nia stacji
sposobw
gramowa
ro
p
I.
o
owy
P
o
wasnych
A
g
e
isaniu um
takiego
do gwn
wersj
: po podp
n
sz
l
la
moduw
e
rw
n
sp
a
ie
e
p
p
n
y biz
kady
a nam
znakomit
sztami za
dostarczy
my,
a realizuje dodatkowymi ko
oczekuje
:
rm
a
z
c
sz
a
a
o
n
g
sz
ej
e
p
a
sz
e
,
a
jl
y
n
a
i
akcji
iar obc
teraz n
Uwaam
na zakup
stacji. A
amy zam
j
je
m
e
c
p
sz
m
o
a
te
n
n
d
z
acje
z klie
oci b
jcy inform
rm patn
jcej.
wywietla an przez Was fo
acji steru
w
alfa aplik
j
rs
e
e akcepto rmy!
w
z
ora
j
jekt stacji
wspaniae
my na pro
je
u
k
e
z
c
liwoci o
Z niecierp
niem,
Z powaa
ktu
nego obie
atentowa
p
.
y
o
c
o
o
g
n
e
w
sz
dzi
od na
m jeszcze
ierajce k
re
w
e
a
ri
z
u
e
k
w
a
astw
rdo
emy do P
P.S. Pliki
dowe wyl
o
g
o
P
e
n
Da
onsun,
Janusz M
68
Prezes
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:31
Wzorzec Obserwator
Oglne spojrzenie na aplikacj

sprawdzajc warunki pogodowe
Trzema gwnymi graczami w naszym systemie s: stacja meteorologiczna
pnych trybw
to jeden z dost
e
c
e
bi
ki
moe rwnie
un
War
(zyczne urzdzenie zbierajce dane z czujnikw temperatury, cinienia
ji. Uytkownik
ac
rm
fo
in
ia
statystycznych
wywietlan
i wilgotnoci), obiekt DanePogodowe (ktry zapewnia ledzenie danych
ietlenia danych
w
lub
y
w
e
bi
so
Statystyka)
czy
nadchodzcych z tej stacji oraz aktualizuje informacje wywietlane na ekranie) zay ie dla naszego regionu (tryb gnoza).
o pogodz
(tryb Pro
oraz sam wywietlacz, ktrego zadaniem jest zobrazowanie w postaci czytelnej
ognozy pogody
te prostej pr
dla uytkownika informacji o biecych warunkach pogodowych.
Czujnik
wilgotnoci
wywietla
pobiera dane
Warunki
biece
Temp. 22 OC
Wilgotno 60%
Cinienie
Termometr
Obiekt DanePogodowe
Stacja meteorologiczna
Wywietlacz
Barometr
Elementy dostarczane przez firm
Pogodynka sp. z o.o.
Elementy, ktre musimy

zaimplementowa
Obiekt DanePogodowe wie, w jaki sposb naley komunikowa si z zyczn

stacj meteorologiczn tak, aby otrzymywa aktualne odczyty danych. Po otrzymaniu
danych obiekt aktualizuje wywietlane informacje dla trzech gwnych trybw pracy:
Warunki biece (tryb ten pokazuje informacje na temat temperatury otoczenia,
wilgotnoci oraz cinienia atmosferycznego), Statystyka oraz Prognoza.
Jeeli zdecydujemy si na zaakceptowanie tego kontraktu, naszym
zadaniem bdzie stworzenie aplikacji, ktra bdzie wykorzystywaa
obiekt DanePogodowe do aktualizacji informacji wywietlanych w trzech
gwnych trybach pracy.
jeste tutaj
69
2005-06-29 09:49:32
Klasa DanePogodowe
Rozpakowywanie klasy DanePogodowe

Jak zostao obiecane, nastpnego dnia rano kurier dostarczy pliki
rdowe klasy DanePogodowe. Kiedy rzucilimy okiem na jej kod,
wszystko stao si jasne:
PogodaDane
pobierzTemperatur()
pobierzWilgotno()
pobierzCinienie()
odczytyZmiana()
// inne metody
w,
z czujnik
odczyty nienia
e
ln
a
u
t
k
racaj a gotnoci oraz ci
etody zw
wil
Te trzy m : temperatury,
io
n
d
ie
w
o
odp
h
toci tyc
a
ycznego.
e s war i sposb otrzym
atmosfer
n
ia
w
a
t
s
k
u
ja
K
w
A
,
J
y o to,
ane wie
gicznej.
Nie dbam obiekt PogodaD stacji meteorolo
;
e
h
z
c
y
zmienn
formacje
owane in
zaktualiz
e
DanePogodow
ojektanci klasy
co
,
go
te
at
Jak wida, pr
m
te
wskazwk na
zostawili nam
y
o
musimy tutaj do
Pamitaj, e tryb Warunki

biece jest tylko
JEDNYM z trzech dostp
nych trybw wywietlania
informacji.
Warunki
biece
Temp. 22 C
Wilgotno 60%
Cinienie
/*
* Ta metoda jest wywoywana
* za kadym razem, kiedy zostan
zaktualizowane
* odczyty z czujnikw pogody
*
*/
public void odczytyZmiana() {
// tutaj umie odpowiedni kod
}
plik DanePogodowe.java
Nasze zadanie polega na implementacji metody

odczytyZmiana(), tak aby bya ona w stanie
automatycznie aktualizowa informacje wywietlane
w trybach Warunki biece, Statystyka oraz
Prognoza.
Wywietlacz
70
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:33
Wzorzec Obserwator
O czym wiemy do tej pory?

Specykacja nadesana z rmy Pogodynka sp. z o.o. nie bya do
koca jasna, wic musielimy si zorientowa, co tak naprawd mamy
zrobi. Podsumujmy zatem, czego dowiedzielimy si dotychczas:
pobierzTemperatur()
Klasa DanePogodowe posiada odpowiednie metody,

umoliwiajce pobieranie trzech mierzonych wartoci
(temperatury otoczenia, wilgotnoci oraz cinienia
atmosferycznego) z czujnikw fizycznych.
Metoda odczytyZmiana() jest wywoywana za kadym razem,
kiedy pojawiaj si nowe dane z czujnikw fizycznych (nie wiemy,
a w zasadzie nawet nie dbamy o to, w jaki sposb ta metoda jest
wywoana; wiemy tylko, e tak po prostu dziaa).
Musimy zaimplementowa obsug trzech trybw wywietlania
wykorzystujcych dane o pogodzie: trybu Warunki biece,
trybu Statystyka oraz trybu Prognoza. Dane wywietlane
w poszczeglnych trybach musz by na bieco aktualizowane
za kadym razem, kiedy obiekt DanePogodowe zyskuje odczyty
nowych pomiarw.
Cay system musi by atwy do rozbudowy inni projektanci
mog tworzy swoje wasne, nowe tryby wywietlania danych,
a uytkownicy mog dodawa do aplikacji bd usuwa z niej
dowoln ilo trybw wywietlania. W chwili obecnej znamy
tylko trzy pocztkowe tryby wywietlania danych (Warunki
biece, Statystyka oraz Prognoza).
pobierzWilgotno()
pobierzCinienie()
odczytyZmiana()
Statystyka
rednia
temp.: 16,6 C
Min. temp.: 10 C
Max. temp.: 25,5 C
Warunki
biece
Temp. 22 C
Wilgotno 60%
Cinienie
Drugi tryb wywietlania
Prognoza
Pierwszy tryb
wywietlania
Trzeci tryb
wywietlania
?
Przysze tryby
wywietlania
jeste tutaj
71
2005-06-29 09:49:33
Pierwsze kroki ze stacj meteorologiczn
Pierwszy, pozorny sukces w walce

ze stacj meteorologiczn
Poniej przedstawiamy pierwszy wariant implementacji naszego systemu
skorzystamy tu z porady, jak nam przekazali programici z rmy Pogodynka
sp. z o.o., i umiecimy nasz kod wewntrz metody odczytyZmiana():
public class DanePogodowe {
// deklaracje zmiennych obiektowych
float temp = pobierzTemperatur();
float wilgotno = pobierzWilgotno();
float pressure = pobierzCinienie();
Pobierz najbardziej aktualne odczyty, wywoujc

odpowiednie metody umoliwiajce pobieranie
trzech mierzonych wartoci z czujnikw fizycznych
(metody zostay ju wczeniej zaimplementowane).
warunkiBieceWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);

statystykaWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);
prognozaWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);
Aktualizacja
wywietlanych
informacji
}
// w tym miejscu mona wstawi inne metody obiektu PogodaDane
}
element
y wywietlany
Wywouje kad wywietlania najbardziej
u do
go
i przekazuje m
z odpowiednie
ci odczytw
to
aktualne war
czujnika.
Zaostrz owek
Opierajc si na pierwszej implementacji naszego systemu, okrel, ktre z wymienionych
zdarze s prawdziwe. (Zaznacz wszystkie poprawne odpowiedzi).
72
A.
Tworzymy poszczeglne implementacje,

a nie interfejsy.
D.
Poszczeglne wywietlane elementy

nie posiadaj wsplnego interfejsu.
B.
Dodanie nowego trybu wywietlania bdzie

kadorazowo wymuszao modyfikacj kodu
programu.
E.
Nie dokonalimy hermetyzacji tych

elementw aplikacji, ktre si zmieniaj.
F.
C.
Nie mamy adnych moliwoci dodawania

(lub usuwania) wybranych trybw
wywietlania podczas dziaania programu.
Naruszylimy hermetyzacj klasy

DanePogodowe.
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:34
Wzorzec Obserwator
Co jest nie tak z nasz implementacj?

Powr na chwil mylami do tych wszystkich poj i regu, o ktrych
wspominalimy w rozdziale 1
public class PogodaDane {
// deklaracje zmiennych obiektowych
float temp = pobierzTemperatur();
float wilgotno = pobierzWilgotno();
float pressure = pobierzCinienie();
Obszar zmian, powinnimy

zatem dokona jego
hermetyzacji.
warunkiBieceWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);

statystykaWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);
prognozaWywietl.aktualizacja(temp, wilgotno, cinienie);
}
mentacji
W przypadku tworzenia poszczeglnych imple
ani
a
wani
doda
nie mamy adnych moliwoci
ywania
usuwania wywietlanych elementw bez dokon
.
ramu
prog
e
kodzi
w
ji
modyfikac
uywa
Wyglda na to, e przynajmniej staramy si
ych
ietlan
wyw
dla
fejsu
inter
litego
wsplnego, jedno
d
meto
daj
posia
stkie
Wszy
ntw
eleme
oci
aktualizacja(), ktrej argumentami s wart
nia
cinie
oraz
i
tnoc
wilgo
enia,
temperatury otocz
o.
czneg
atmosfery
Hmmmm, ja
wiem, e jestem tutaj nowy,
ale poniewa znajdujemy si wanie
w rozdziale dotyczcym wzorca
Obserwator, moe w kocu
zaczlibymy z niego korzysta?
Rzucimy teraz okiem na wzorzec

Obserwator, a nastpnie powrcimy
do naszej aplikacji i pokaemy,
w jaki sposb mona zastosowa
go do aplikacji obsugujcej stacj
meteorologiczn.
jeste tutaj
73
2005-06-29 09:49:34

Zapewne wiesz, w jaki sposb dziaa prenumerata gazet i czasopism:
Wydawca nowej gazety lub czasopisma rozpoczyna swoj dziaalno i na rynku

pojawia si nowy tytu prasowy.
Zamawiasz prenumerat u danego wydawcy i od tego momentu za kadym razem,

kiedy pojawia si nowe wydanie, zostaje Ci ono dostarczone. Cao dziaa tak dugo,
jak dugo pozostajesz prenumeratorem danego tytuu prasowego.
Jeeli nie chcesz wicej otrzymywa danej gazety lub czasopisma, po prostu
wypowiadasz prenumerat i od tego momentu nowe wydania przestaj do Ciebie
dociera.
Jak dugo dany wydawca (czy te dany tytu prasowy) istnieje na rynku, tak dugo
rni ludzie, firmy, hotele, linie lotnicze itp. bd ustawicznie dokonyway nowych
prenumerat i wypowiaday stare prenumeraty.
Tsknisz za nowymi informacjami

z Obiektowa? Nie ma innego wyjcia,
musimy zaprenumerowa tamtejsz
gazet codzienn!
74
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:34
Wzorzec Obserwator
Wydawca + Prenumerator
= wzorzec Obserwator
Jeeli rozumiesz zasady prenumerowania gazet i czasopism, oznacza to,
e cakiem dobrze rozumiesz zasady funkcjonowania wzorca Obserwator,
z tym tylko, e we wzorcu zamiast wydawcy wystpuje PODMIOT
(obiekt obserwowany), a zamiast prenumeratorw wystpuj OBIEKTY
OBSERWATORZY (obiekty obserwujce).
j
Obiekty obserwujce posiadaj subskrypc
ch
dany
ch
wany
alizo
zaktu
anie
myw
na otrzy
za kadym razem, kiedy informacje, jakie
nie.
posiada obiekt obserwowany, ulegaj zmia
Przyjrzyj si, jak to wyglda:
obserwowanym ulegn
Kiedy dane w obiekcie
ty
iek
(ob
e
iekty obserwujc
zmianie, wszystkie ob
.
ne
wa
mo
or
inf
j o tym po
Obserwatorzy) zosta
dzania
Podmiot zarz
mi.
ny
da
i
m
pewny
Obiekt Pies
2
2
liczba
Obi cakowita any

ekt o wow
b s er
Jeeli nastpi zmiana danych, ich
nowe wartoci s przekazywane
do obiektw obserwujcych.
O b i e k t Kaczk
t obserwatorem,
Ten obiekt nie jes
poinformowany
wic nie zostaje
zachodz
ie
o zmianach, jak
obserwowanego.
tu
iek
w danych ob
Obiekt Kot
Obie
kt Mysz
Obiekty obserwujce
jeste tutaj
75
2005-06-29 09:49:35
Dzie z ycia wzorca Obserwator
Dzie z ycia wzorca Obserwator

ie
mn
z
s
pi
2
(do w)
in e e n t
liczba
cakowita
jm b
ru skry
Obi
t
s
an
b
ek t o
u
je
bserwow
re sty s
a
z li
do
Obiekt Pies
Obiekt Kaczka pojawia si i nastpnie

informuje obiekt obserwowany,
e chciaby zosta jego obserwatorem.
Obiekt Kaczka jest teraz oficjalnie

uznanym obserwatorem.
Kaczka jest podekscytowana
znajduje si ju na licie
i z niecierpliwoci oczekuje
na nadejcie pierwszych informacji
od obiektu obserwowanego.
Obiek
t Kacz
Obie
ka
kt Mysz
Obiekty obserwujce
2
liczba
cakowita
Ob i
ekt o wowa
bser
ny
Obiekt Kaczka tak naprawd chce

tylko jednego: danych, jakie obiekt
obserwowany wysya za kadym
razem, kiedy zmienia si jego stan.
Obiekt Kot
Obiekty obserwujce
W takiej sytuacji obiekt Kaczka

oraz pozostae obiekty obserwujce
otrzymuj powiadomienie, e obiekt
obserwowany zmieni stan.
8
liczba
cakowita
Ob i
ekt o wowa
bser
ny
Obiekt obserwowany
otrzymuje nowe dane!
8
8
8
Obiekt Pies
8
Obie
kt kaczk
Obie
Obiekt Kot
kt Mysz
Obiekty obserwujce
76
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:35
Wzorzec Obserwator
8
liczba
cakowita
Obi
ek t o
Obiekt Pies
an u s
u
bserwow
m
Obiekt Mysz prosi o usunicie z listy

obserwatorw.
Mysz otrzymywaa aktualizacje danych
z obiektu obserwowanego od wiekw
nic dziwnego zatem, e w kocu jej
si znudzio i postanowia zrezygnowa
z bycia obserwatorem.
nie
z li
sty
sub
Obie
skr
ybe
nt
kt kaczk
Obiekt Kot
w
Obie
kt Mysz
Obiekty obserwujce
8
Obi
ek t o
Obiekt obserwowany potwierdza

przyjcia dania Myszy
i usuwa j z listy obserwatorw.
Obiekt Pies
an
bserwow
Myszy ju tu nie ma!
liczba
cakowita
Obie
Obie
kt kaczk
Obiekt Kot
kt Mysz
Obiekty obserwujce
Obiekt obserwowany
ponownie zmieni stan.
14
liczba
cakowita
14
Ob i
ekt o wowa
bser
ny
Wszystkie obiekty obserwujce zostaj

o tym fakcie powiadomione; wyjtkiem
jest tutaj Mysz, ktra ju nie znajduje
si na licie subskrybentw. Nie mw
tego nikomu, ale tak naprawd nasza
Mysz w skrytoci ducha tskni za
biecymi komunikatami by moe
pewnego dnia wystpi ona z prob
o ponowne zaliczenie jej w poczet
obserwatorw.
Obiekt Pies
14
14
Obie
Obie
kt kaczk
Obiekt Kot
kt Mysz
Obiekty obserwujce
jeste tutaj
77
2005-06-29 09:49:36
Piciominutowe przedstawienie
Piciominutowe przedstawienie
obserwowany kontra obserwujcy
W dzisiejszym skeczu dwch zakrconych projektantw oprogramowania
spotyka prawdziwego owc talentw
Mwi Robert.
Szukam nowego miejsca pracy
w charakterze projektanta systemw
opartych na Javie. Mam picioletnie
dowiadczenie oraz
Hmmm,
oczywicie, Ty
i kto tylko jeszcze bdzie
chcia, mj chopcze. Wanie
umieszczam Ci na mojej licie
projektantw systemw Java.
Nie dzwo do mnie, to ja do
Ciebie oddzwoni!
2
owca talentw (Podmiot)
Umieszcz
Twoje nazwisko na
mojej licie. Dziki temu
bdziesz informowana
na bieco, razem
z pozostaymi
obserwatorami.
Projektant nr 1
Cze,
mam na imi Joanna,
napisaam ju wiele
systemw wykorzystujcych EJB.
Jestem zainteresowana dowolnym
stanowiskiem pracy w dziale
zajmujcym si projektowaniem
systemw Java.
4
3
Projektant nr 2
Obiekt obserwowany
(Podmiot)
78
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:36
Wzorzec Obserwator
W midzyczasie ycie Roberta i Joanny biego swoim
zwykym torem; jeeli pojawiaa si jaka oferta pracy
dla projektantw Javy, otrzymywali informacje krtko
mwic, zostali obserwatorami.
Dziki! Za
chwil wysyam
swoje CV.
Hej,
obserwatorzy,
wanie si dowiedziaem,
e firma JavaBeans ma
kilka wakatw na stanowiskach
zwizanych z projektowania
systemw Java bierzcie si
za to!
Ten facet to jaki wariat,

mam go gdzie. Sama
sobie znajd prac.
Buehehehe,
masz to jak w banku,
kochanie!
7
Obserwator
Obserwator
Arghhh!
Zapamitaj moje sowa,
Joasiu, e jeeli tylko bd
mg uczyni co w tym kierunku,
nigdy wicej nie uda Ci si
znale pracy w tym miecie.
Skrelam Ci z mojej listy!!!
Obiekt obserwowany
Joanna znajduje nowego pracodawc.

Moesz
mnie usun ze
swojej listy, sama
sobie znalazam
prac!
8
Obserwator
Obiekt obserwowany
jeste tutaj
79
2005-06-29 09:49:36
Definicja wzorca Obserwator
Dwa tygodnie pniej

Joanna wielce sobie ceni swoje obecne ycie i nie musi
ju odgrywa roli obserwatora. Jest rwnie bardzo
zadowolona, e nowa firma zaproponowaa
jej bardzo dogodne warunki finansowe, tym lepsze,
e nie musiaa dodatkowo opaci usug owcy
talentw.
Ale co si stao z naszym drogim Robertem? Syszelimy,

e pobi owc talentw na jego wasnym podwrku. Jest teraz
nie tylko obserwatorem, ale rwnie posiada swoj wasn list
subskrybentw (obserwatorw), ktrych powiadamia o pojawieniu
si nowych ofert na rynku pracy. Krtko mwic, Robert jest
teraz zarwno obserwujcym, jak i obserwowanym.
80
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:37
Wzorzec Obserwator

Jeeli bdziesz prbowa w jaki sposb zobrazowa sobie wzorzec Obserwator,
to zapewne szybko dojdziesz do wniosku, e przedstawiony wczeniej przykad
z wydawnictwem i prenumerat periodykw prasowych stanowi jego znakomit wizualizacj.
Jednak w wiecie rzeczywistym wzorzec Obserwator jest zazwyczaj definiowany nastpujco:
Wzorzec Obserwator
definiuje relacj jeden-do
-wielu pomidzy obiektami
danego zbioru obiektw.
Wzorzec Obserwator definiuje pomidzy obiektami relacj

jeden-do-wielu w taki sposb, e kiedy wybrany obiekt
zmienia swj stan, to wszystkie jego obiekty zalene zostaj
o tym powiadomione i automatycznie zaktualizowane.
Porwnajmy zatem powysz definicj z tym, o czym do tej pory

mwilimy na temat wzorca:
Kiedy stan jednego

z obiektw zmienia si,
wszystkie jego obiekty
zalene zostaj o tym
powiadomione
RELACJA JEDEN-DO-WIELU
Obiekt, ktrego
stan jest
obserwowany
bserwow
Obiekt Pies
8
Obie
kt kaczk
Obie
Automatyczna aktualizacja (powiadamianie)
Obiekt Kot
kt Mysz
zalene
an
liczba
cakowita
Obi
ek t o
8
8
8
Obiekty
Obiekty obserwujce
Obiekt obserwowany oraz obiekty obserwujce s ze sob powizane relacj jeden-do-wielu. Obiekty obserwujce
s zalene od obiektu obserwowanego, co przejawia si w ten sposb, e jeeli obiekt obserwowany zmienia swj
stan, to wszystkie obiekty obserwujce zostaj o tym powiadomione. W zalenoci od sposobu, w jaki realizowane jest
powiadamianie, obiekty zalene mog by rwnie automatycznie aktualizowane (mog otrzymywa nowe dane od
obiektu obserwowanego).
Jak si niebawem sam przekonasz, wzorzec Obserwator moe by implementowany na kilka rnych sposobw,
aczkolwiek wikszo z nich obraca si dookoa tworzenia osobnych klas, ktre posiadaj interfejsy Podmiot oraz
Obserwator.
Rzumy na to okiem
jeste tutaj
81
2005-06-29 09:49:37
Lune zalenoci

diagram klas
lnymi
bdce potencja
Wszystkie obiekty
a interfejs
w
to
sz implemen
mu
i
am
or
at
rw
se
ob
tylko jedn
interfejs posiada
Obserwator. Ten
wywoywana,
cja(), ktra jest
metod, aktualiza
swj stan.
i
rwowany zmien
kiedy obiekt obse
Kady obiekt obserwowany

go
ystuj
moe mie wielu obserwatorw.
wykorz rwatorw
y
t
k
ie
obse
t. Ob
e
io
z
r
m
e
d
t
o
k
chara
ty
erfejs P
Oto int rowania si w h danych z lis
t
ic
s
do reje sunicia swo
Obiekty
<<interfejs>>
<<interfejs>>
ou
obserwujce
oraz d torw.
Podmiot
Obserwator
a
w
r
e
s
zarejestrujObserwatora()
ob
aktualizacja()
usuObserwatora()
si
mu
wany zawsze
powiadomObserwatorw()
Dany obiekt obserwo
owany interfejs
nt
me
ple
posiada zaim
tod pozwalajcych
Podmiot. Oprcz me
ra
i usunicie obserwato
na zarejestrowanie
ie
wn
posiada r
obiekt obserwowany
Obiekt
serwatorw(), ktra
Ob
ObiektPodmiot
ObiektObserwator
om
ad
wi
po
obserwujcy
metod
ia
ian
am
ad
wi
po
do
(Subject)
a
an
yw
yst
rz
{...}
aktualizacja()
ko
wy
t
jes
usuObserwatora() {...}
// inne metody specyficzne
uacji, kiedy zmieni si
obserwatorw w syt
dla danego obserwatora
go.
ne
wa
wo
ser
ob
{...}
tu
stan obiek
rwnie
rwowany moe
Dany obiekt obse
do
e
e metody suc
posiada odrbn
(wicej
u
an
st
erania jego
ustawiania i pobi
imy nieco
w
ta
ds
ze
pr
n temat
informacji na te
niej).
pobierzStan()
ustawStan()
Poszczeglne obiekty obserwujce mog by obiektami dowolnej

klasy, ktra posiada zaimplementowany interfejs Obserwator.
Aby otrzymywa kolejne powiadomienia (lub aktualizacje),
kady obiekt obserwujcy musi si zarejestrowa u danego
obiektu obserwowanego.
Nie istniej
gupie pytania
P:
Co to wszystko
ma wsplnego z relacj
jeden-do-wielu?
O:
Zgodnie z zaoeniami wzorca

Obserwaror to obiekt obserwowany
jest obiektem, ktry posiada okrelony
stan i kontroluje go. Zatem wynika std,
e mamy tylko JEDEN obiekt, ktry
posiada stan. Z kolei obiekty obserwujce
wykorzystuj ten stan, nawet jeeli nie s
82
Rozdzia 2
jego wacicielami. Krtko mwic, istnieje

wielu obserwatorw, ktrzy polegaj na
informacjach docierajcych z obiektu
obserwowanego, przekazywanych
w momencie, kiedy jego stan ulega
zmianie. Moemy zatem powiedzie,
e jest to relacja pomidzy JEDNYM
obiektem obserwowanym, a WIELOMA
obiektami obserwujcymi.
P:
Gdzie zatem w tym caym

ukadzie znajduje si zaleno?
O:
Poniewa to obiekt obserwowany

jest jedynym i wycznym wacicielem
danych, aktualizacja obiektw
obserwujcych jest zalena od zmiany
stanu obiektu obserwowanego. Takie
podejcie pozwala na stosowanie bardziej
przejrzystego procesu projektowania
(zorientowanego obiektowo), ni miaoby
to miejsce w sytuacji, kiedy wiele obiektw
moe sterowa tym samym zestawem
danych.
Wzorzec Obserwator
Sia lunych zalenoci

Kiedy dwa obiekty s ze sob luno powizane, mog ze sob wsppracowa, ale z drugiej strony wzajemnie nie wiedz o sobie zbyt wiele.
Wzorzec Obserwator zapewnia utworzenie takiej struktury obiektw,
w ktrej obiekty obserwowane s luno powizane ze swoimi obiektami
obserwujcymi.
Dlaczego?
Nowych obserwatorw moemy dodawa w dowolnym momencie. Poniewa jedynym elementem, na ktrym
opiera si dziaanie obiektu obserwowanego, jest lista zarejestrowanych obiektw implementujcych interfejs
Obserwator, nowe obiekty obserwujce mog by dodawane w dowolnie wybranej chwili. W praktyce
w czasie dziaania programu moemy wymieni dowolny, zarejestrowany obiekt obserwujcy na inny
a obiekt obserwowany niezalenie od tego bdzie sobie funkcjonowa tak samo, jak do tej pory.
Jak atwo si domyli, w analogiczny sposb moemy usun w dowolnej chwili dowolny obiekt obserwujcy.
Dodawanie nowych typw obserwatorw nigdy nie pociga za sob koniecznoci modykacji obiektu
obserwowanego. Powiedzmy, e pojawia nam si (nie wnikamy, skd) nowa klasa, ktrej obiekty musz
by obserwatorami. Aby doda je do listy subskrybentw, nie musimy modykowa kodu obiektu
obserwowanego wszystko, czym musimy si zaj, to implementacja w nowym obiekcie interfejsu
Obserwator i zarejestrowanie nowego obserwatora na licie obiektu obserwowanego. Ten ostatni zupenie
nie bdzie si tym przejmowa; jego zadaniem jest po prostu dostarczanie okrelonych informacji
do wszystkich obiektw, ktre zostay zarejestrowane i implementuj interfejs Obserwator.
Ile r
n
moes ych rodza
j
z tuta
j nalic w zmian
zy?
Jedyn informacj, jak obiekt obserwowany posiada o obiekcie obserwujcym, jest to, e obiekt
obserwujcy posiada pewien okrelony interfejs (interfejs Obserwator). Obiekt obserwowany nie musi nawet
wiedzie, do jakiej klasy naley obiekt obserwujcy i czym si on zajmuje. Nie musi te zna adnej tego typu
informacji.
Zarwno obiekty obserwowane, jak i obiekty obserwujce mog by niezalenie od siebie wielokrotnie
wykorzystywane. Jeeli dla ktrego z obiektw obserwowanych lub obserwujcych znajdziesz inne
zastosowanie, moesz je atwo wykorzysta, poniewa s one ze sob bardzo luno powizane.
Zarwno zmiany wprowadzane do obiektu obserwowanego, jak do obiektw obserwujcych nie maj
wzajemnie na siebie adnego wpywu. Poniewa wspomniane dwa rodzaje obiektw s ze sob luno
powizane, moemy je niemal dowolnie modykowa tak dugo, jak dugo poszczeglne obiekty bd
speniay zaoenie posiadania poprawnie zaimplementowanego interfejsu Podmiot bd Obserwator.
Regua projektowania
Staraj si tworzy projekty, w ktrych obiekty
s ze sob luno powizane i, o ile to moliwe,
nie oddziauj na siebie wzajemnie.
Projekty charakteryzujce si lunymi powizaniami pomidzy obiektami pozwalaj na tworzenie

bardzo elastycznych systemw, w atwy sposb adaptujcych si do wprowadzanych zmian,
co zawdziczaj minimalizacji wzajemnych zalenoci wewntrznych.
jeste tutaj
83
2005-06-29 09:49:38
Plan utworzenia stacji meteorologicznej
Zaostrz owek
Zanim przejdziesz do kolejnej sekcji, sprbuj naszkicowa struktur klas,
jakiej bdziesz potrzebowa do zaimplementowania oprogramowania stacji
meteorologicznej, wczajc w to klas DanePogodowe oraz jej elementy
odpowiadajce za wywietlanie. Upewnij si, e rysowany diagram pokazuje,
w jaki sposb poszczeglne elementy s ze sob poczone, a take wyjania,
w jaki sposb inny programista lub projektant moe doczy swj wasny, nowy
tryb wywietlania.
Jeeli potrzebujesz maej pomocy, przeczytaj to, co zamiecilimy na nastpnej
stronie; wyglda na to, e Twoje koleanki z boksu obok ju rozpoczy dysput
na temat tego projektu.
84
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:38
Wzorzec Obserwator
Zasyszane w ssiednim boksie

Wracajc do tematu projektu stacji meteorologicznej... wyglda na to,
e Twoje koleanki z boksu obok zaczy ju myle o rozwizaniu tego zadania
Sa
a:
ndr
A wic, w jaki
sposb bdziemy to co
budowa?
Maria: Dobrze wiedzie, e bdziemy si posugiwa wzorcem Obserwator.
To zdecydowanie pomaga.
Sandra: Taak ale w jaki sposb go zaimplementujemy?
Maria: Hmmm rzumy jeszcze raz okiem na definicj tego wzorca:
Wzorzec Obserwator definiuje pomidzy obiektami relacj jeden-do-wielu w taki sposb, e kiedy wybrany obiekt zmienia swj stan,
to wszystkie jego obiekty zalene zostaj o tym powiadomione i automatycznie zaktualizowane.
Maria: Jak si nad tym spokojnie zastanowi, wychodzi na to, e taka definicja ma sens. Nasza klasa,
DanePogodowe, jest wanie tym jednym, a wieloma s poszczeglne tryby wywietlania informacji o pogodzie.
Sandra: Racja. Klasa DanePogodowe posiada rwnie swoje stany to znaczy, mam na myli temperatur otoczenia,
wilgotno oraz cinienie atmosferyczne, a te wartoci definitywnie bd si zmienia na przestrzeni czasu.
Maria: Fakt, a kiedy odczyty tych parametrw bd si zmieniay, bdziemy musieli poinformowa o tym
wszystkie elementy odpowiedzialne za wywietlanie, tak aby mogy przetwarza nowe wartoci zgodnie ze swoim
przeznaczeniem.
Sandra: wietnie! Myl, e ju wiem, w jaki sposb moemy zastosowa wzorzec Obserwator do naszego
systemu ledzenia pogody wedug wskaza czujnikw stacji meteorologicznej.
Maria: Ale cigle pozostaje kilka spraw, ktre musimy rozway, a co do ktrych nie jestem cakowicie pewna,
e je dobrze rozumiem.
Sandra: Na przykad?
Maria: Na przykad to, w jaki sposb dostarczymy wyniki pomiarw poszczeglnych parametrw do elementw
odpowiedzialnych za wywietlanie danych.
Sandra: No c, przypomnij sobie, jak wyglda diagram wzorca Obserwator. Jeeli naszym obiektem
obserwowanym zostanie obiekt DanePogodowe, a obiektami obserwujcymi bd elementy (obiekty)
odpowiedzialne za wywietlanie poszczeglnych informacji, to aby otrzymywa aktualne informacje, obiekty takie
bd musiay najpierw zosta zarejestrowane przez obiekt obserwowany, prawda?
Maria: Tak a kiedy obiekt obserwowany bdzie zna list swoich subskrybentw, wystarczy, e bdzie wywoywa
odpowiednie metody, ktrych zadaniem bdzie przekazywanie im zaktualizowanych danych z pomiarw.
Sandra: Musimy jednak pamita, e kady wywietlany element moe by zupenie inny Wic tak sobie myl,
gdzie jest miejsce na wprowadzenie wsplnego interfejsu? Pomimo, e poszczeglne elementy mog by zupenie
odmiennych typw, wszystkie powinny posiada taki sam interfejs, tak aby obiekt DanePogodowe wiedzia, w jaki
sposb wysya im wyniki poszczeglnych pomiarw.
Maria: Wiem, o co Ci chodzi. Wynika z tego, e kady obiekt odpowiedzialny za wywietlanie bdzie posiada
metod, powiedzmy, aktualizacja(), ktra bdzie wywoywana przez obiekt DanePogodowe.
Sandra: i ta metoda aktualizacja() bdzie zdefiniowana w wsplnym interfejsie, zaimplementowanym
we wszystkich obiektach.
jeste tutaj
85
2005-06-29 09:49:38

Jak poniszy diagram wyglda w porwnaniu z Twoim?
zetwarzanie
wiedzialne za pr
po
od
ty
iek
ob
ie
Wszystk
plementowany
dy posiadaj zaim
go
po
ia
w
tr
me
ra
pa
izanie udostpn
ator. Takie rozw
fejs,
er
int
y
ln
sp
interfejs Obserw
w
u Podmiot
em
an
ow
rw
se
ob
i
obiektow
alizowanych na
przesyanie aktu
tw
pozwalajcy na
podlegych obiek
ich
tk
do wszys
bieco informacji
obserwujcych.
ca
dmiot,
fejs Po mo.
r
e
t
in
sz
ajo
Oto na wyglda zn
a
n
in
w
o
p
Obiekty obserwujce
<<interface>>
Podmiot
<<interface>>
Obserwator
usuObserwatora()
Ob
DanePogodowe
ser w
ujc
WarunkiBiece
aktualizacja()
wywietl() {// wywietl
biece wartoci pomiarw}
NowyTrybWywietlania
aktualizacja()
wywietl() {// wywietlaj
co innego w oparciu
o otrzymywane wartoci
pomiarw }
usuObserwatora()
pobierzTemperatur()
pobierzWilgotno()
pobierzCinienie()
odczytyZmiana()
we posiada
Obiekt DanePogodo
owany
obecnie zaimplement
.
interfejs Podmiot
<<interface>>
WywietlElement
wywietl()
aktualizacja()
ob
iekt
Utwrzmy rwnie wsplny

interfejs, ktry bd posiaday
wszystkie obiekty odpowiedzialne
za wywietlanie informacji na ekranie.
Poszczeglne obiekty bd musiay mie
zaimplementowan metod wywietl().
Ten element wywiet

la
biece wartoci pomi
arw,
przekazywane przez
obiekt
DanePogodowe.
StatystykaWywietlanie
aktualizacja()
wywietl() {// wywietl
warto redni, minimaln
oraz maksymaln poszczeglnych wielkoci}
Ten element wylicza wartoci

rednie danej wielkoci
i odszukuje wartoci minimalne
oraz maksymalne, a nastpnie
wywietla je na ekranie.
PrognozaWywietlanie
aktualizacja()
wywietl() {// wywietlaj
biec prognoz pogody }
Ten element wywietla

aktualn prognoz
pogody utworzon
w oparciu o wskazania
barometru (odczyty
wielkoci cinienia
atmosferycznego).
Podmiot
wykorzystywa interfejsy
Projektanci z innych firm mog
jcych
etla
wi
wy
w
nia wasnych obiekt
oraz Obserwator do tworze
).
nia
etla
wi
ch trybw wy
dane (do tworzenia wasny
Te trzy obiekty odpowiedzialne za wywietlanie powinny rwnie

posiada strzak (wskanik) oznaczon obiekt obserwujcy
i prowadzc do obiektu DanePogodowe, ale jelibym je tutaj dorysowa,
cay diagram zaczby nieco przypomina spaghetti
86
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:39
Wzorzec Obserwator

Rozpoczniemy teraz implementacj aplikacji obsugujcej stacj meteorologiczn, wykorzystujc do tego celu
przedstawiony diagram klas oraz biorc pod uwag wnioski pynce z rozmowy Marii i Sandry (zapis rozmowy
zamiecilimy kilka stron wczeniej). W nieco dalszej czci niniejszego rozdziau przekonasz si, e Java
posiada pewne wbudowane mechanizmy obsugi wzorca Obserwator, aczkolwiek w chwili obecnej mamy
szczery zamiar nieco pobrudzi sobie rczki, samemu zabra si do roboty i stworzy niezbdny kod. Co prawda,
wbudowane mechanizmy Javy pozwalaj na skorzystanie z nich w niektrych wypadkach, ale samodzielne
stworzenie odpowiednich klas gwarantuje o wiele wiksz elastyczno caego systemu (a zarczam, e nie
jest to takie trudne). Dobrze, zatem zacznijmy od stworzenia odpowiednich interfejsw (pliki Podmiot.java,
Obserwator.java oraz WywietlElement.java):
Metody pobieraj jako argument obiekt
typu Obserwator, czyli konkretnie obiekt,
ktry ma zosta zarejestrowany na licie
zarejestrowanych bd usunity z tej listy.
public interface Podmiot {

public void zarejestrujObserwatora (Obserwator o);
public void usuObserwatora(Obserwator o);
public void powiadomObserwatorw(); Ta metoda jest wywoywana w celu powiado
mienia
}
wszystkich obserwatorw o tym, e stan obiektu
Wszystkie obiekty obserwujce
obserwowanego zmieni si.
posiadaj zaimplementowany
interfejs Obserwator, std
public interface Obserwator {
wszystkie musz mie take
public void aktualizacja(float temp, float wilgotno, float cinienie); zaimplementowan metod
}
aktualizacja(). Wanie w tym
Te zmienne odpowiadaj wartociom stanu, jakie obiekty obserwujce otrzymuj
miejscu wykorzystamy sugestie,
od obiektu obserwowanego, kiedy zmieniaj si odczyty parametrw pogody.
jakie pady podczas rozmowy
Marii z Sandr, i tutaj bdziemy
przekazywa wyniki kolejnych
public interface WywietlElement{
pomiarw do poszczeglnych
public void wywietl();
obserwatorw.
}
Interfejs WywietlElement posiada tylko jedn metod,
wywietl(), ktr bdziemy wywoywa w sytuacji,
kiedy niezbdne bdzie wywietlanie danego elementu
naekranie.
WYT
UMYS
Maria i Sandra mylay, e przekazywanie wynikw pomiarw bezporednio do obiektw obserwujcych jest
najprostszym sposobem na ich uaktualnianie. Czy zgadzasz si z ich zdaniem? Wskazwka: czy w naszej aplikacji jest
jaki obszar, ktry moe w przyszoci ulec zmianie? Jeeli taka zmiana nastpi, to czy bdzie ona wystarczajco dobrze
hermetyzowana, czy te bdzie jednak wymagaa dokonania modyfikacji wielu innych czci kodu aplikacji?
Czy moesz pomyle nad opracowaniem nowych sposobw przekazywania uaktualnionych odczytw do obiektw
obserwujcych?
Nie musisz si przejmowa powrcimy jeszcze do problemu zatwierdzenia projektu aplikacji po zakoczeniu wstpnej
fazy jej implementacji.
jeste tutaj
87
Implementacja interfejsu Podmiot

w klasie DanePogodowe
Czy pamitasz nasz pierwsz prb implementacji klasy DanePogodowe, ktr
przeprowadzilimy na pocztku tego rozdziau? By moe bdziesz chcia nieco
odwiey sobie pami Teraz wanie nasta czas, aby do niej powrci
i troch j przeprojektowa majc na wzgldzie wymagania, jakie narzuca
nam wzorzec Obserwator
public class DanePogodowe implements Podmiot {
private ArrayList obserwatorzy;
private float temperatura;
private float wilgotno;
private float cinienie;
Tutaj dokonujemy implementacji interfejsu Subject.
public DanePogodowe() {
obserwatorzy = new ArrayList();
}
88
PAMITAJ: w prezentowanych
przykadach listingw nie umieszczamy
polece import ani package. Komplet
kodw rdowych poszczeglnych
przykadw znajdziesz na serwerze
FTP wydawnictwa HELION:
ftp://ftp.helion.pl/przyklady/wzorrg.zip
Klasa DanePogodowe implementuje

obecnie interfejs Podmiot.
em jest
ArrayList, ktrej zadani
Dodalimy zmienn typu
e tej zmiennej
eni
orz
tw
a
,
rw
ato
erw
przechowywanie listy obs
DanePogodowe.
struktora obiektw klasy
umiecilimy w definicji kon
Kiedy dany obserwator si rejestruje, dopisujemy

go po prostu na kocu listy.
public void zarejestrujObserwatora(Obserwator o) {

obserwatorzy.add(o);
Analogicznie, jeeli dany obserwator chce si wyrejestrowa,
}
po prostu usuwamy go z listy.
public void usuObserwatora(Obserwator o) {
A tutaj mamy co fajnego: to jest wanie miejsce,
int i = obserwatorzy.indexOf(o);
w ktrym mwimy obiektom obserwujcym
if (i >= 0) {
(obserwatorom), e zmieni si stan obiektu
obserwatorzy.remove(i);
obserwowanego. Poniewa wszystkie obiekty
}
obserwujce posiadaj interfejs Obserwator,
}
wiemy, e posiadaj take zaimplementowan
metod aktualizacja() i w zwizku z tym wiemy, jak
public void powiadomObserwatorw() {
moemy je powiadomi.
for (int i = 0; i < obserwatorzy.size(); i++) {
Obserwator Obs = (Obserwator)obserwatorzy.get(i);
Obs.aktualizacja(temperatura, wilgotno, cinienie);
}
iadamiali
}
bdziemy pow
Obserwatorw ych wartoci
iu now
po otrzyman
logicznej.
stacji meteoro
ze
w
r
ia
m
po
powiadomObserwatorw();
}
public void ustawOdczyty(float temperatura, float wilgotno, float cinienie) {
this.temperatura = temperatura;
No dobra musimy si przyzna, e ze swojej strony chcieli
my
this.wilgotno = wilgotno;
sprzedawa kopi naszej wspaniaej aplikacji do obsugi stacji
this.cinienie = cinienie;
meteorologicznej razem z kadym egzemplarzem niniejszej
ksiki,
odczytyZmiana();
ale, niestety, nasz wydawca nie chcia si zgodzi na takie
rozwizanie.
}
Z tego zatem wzgldu, zamiast odczytywa wyniki pomiar
w z jakich
rzeczywistych urzdze na stacji meteo, bdziemy wykorz
ystywali
// tutaj zamie inne metody klasy DanePogodowe t metod do testow
ania naszych obiektw odpowiedzialnych
}
za poszczeglne tryby wywietlania. Jeeli chcesz, dla rozryw
ki
moesz napisa odpowiedni kod, ktry bdzie pobiera odpow
iednie
Rozdzia 2
informacje z jakiej strony sieci WWW.
Wzorzec Obserwator
A teraz pora na zbudowanie elementw wywietlajcych dane

Mamy ju nasz klas DanePogodowe zapit niemal na ostatni guzik, nadszed wic czas na stworzenie
elementw, ktre bd wywietlay odpowiednie informacje w poszczeglnych trybach pracy na ekranie.
Zleceniodawca, firma Pogodynka sp. z o.o., poprosia o przygotowanie trzech trybw wywietlania: Warunki
biece, Statystyka oraz Prognoza. Rzumy okiem na element odpowiedzialny za wywietlanie biecych
warunkw pogodowych; kiedy dokadnie si z nim zapoznasz i zrozumiesz jego zasady dziaania, powiniene
sprawdzi kody pozostaych dwch elementw, odpowiedzialnych za statystyk i prognozy (odpowiednie kody
rdowe znajdziesz na serwerze FTP wydawnictwa HELION: ftp://ftp.helion.pl/przyklady/wzorrg.zip). Szybko si
zorientujesz, e ich struktura jest bardzo zbliona.
Ta klasa, odpowiadajca za wywietlanie warunkw biecych,
posiada zaimplementowany interfejs Obserwator, dziki czemu
moe otrzymywa informacje o zmieniajcych si danych od
obiektu klasy DanePogodowe.
Ta klasa posiada rwnie zaimplementowany interfejs

WywietlElement, poniewa nasze API bdzie wymagao, aby
kady element odpowiedzialny za wywietlanie informacji na
ekranie posiada taki interfejs.
public class WarunkiBieceWywietl implements Obserwator, WywietlElement {

Konstruktor obiektw klasy
private Podmiot DanePogodowe;
WarunkiBieceWywietl otrzymuje jako
argument wywoania obiekt DanePogodowe
public WarunkiBieceWywietl(Podmiot DanePogodowe) {
(czyli obiekt obserwowany, Podmiot),
this.DanePogodowe = DanePogodowe;
a nastpnie wykorzystuje go do
DanePogodowe.zarejestrujObserwatora(this);
zarejestrowania swojego obiektu jako
}
obserwatora.
public void aktualizacja(float temperatura, float wilgotno, float cinienie) {
oda aktualizacja(),
Kiedy wywoywana jest met
peratury otoczenia oraz
zachowujemy wartoci tem
wywietl();
).
woujemy metod wywietl(
wilgotnoci, a nastpnie wy
}
public void wywietl() {
System.out.println("Warunki biece " + temperatura
+ " stopni C oraz " + wilgotno + "% wilgotno");
}
}
Nie istniej
je po prostu
Metoda wywietl() powodu
ualnych
akt
j
dzie
bar
naj
nie
wywietle
otnoci.
wilg
i
odczytw temperatury
gupie pytania
P:
Czy metoda aktualizacja()

to najlepsze miejsce do
umieszczenia wywoania metody
realizujcej wywietlanie?
O:
W naszym prostym przykadzie

wywoywanie metody wywietl(), kiedy
nastpowaa aktualizacja danych, miao
sens. Nie zmienia to jednak faktu, e masz
racj, twierdzc, e istniej o wiele lepsze

sposoby wywietlania przychodzcych
danych. Przekonasz si o tym przy okazji
omawiania wzorca Model-WidokKontroler.
P:
Dlaczego odwoanie
do obiektu obserwowanego
(Podmiot) jest zapamitywane?
Przecie nie wyglda na to, aby
byo ono uywane gdziekolwiek

poza konstruktorem tej klasy?
O:
Prawda, aczkolwiek w przyszoci

moe zaistnie potrzeba usunicia
tego obiektu z listy zarejestrowanych
obserwatorw i wtedy posiadanie takiego
gotowego, istniejcego odwoania moe
okaza si bardzo uyteczne.
jeste tutaj
89
Testowanie stacji meteorologicznej
Wczamy zasilanie naszej stacji meteorologicznej

1
Po pierwsze, przygotujmy rodowisko testowe.

Nasz aplikacja do obsugi stacji meteorologicznej jest w zasadzie gotowa do pracy. Jedyne, czego jeszcze
bdziemy potrzebowa, to odrobina kodu, ktry poczy wszystkie stworzone do tej pory moduy w jedn,
zgrabn i sprawnie dziaajc cao. Poniej znajdziesz nasz pierwsz przymiark do tego zadania.
W nieco dalszej czci ksiki powrcimy jeszcze do tego zagadnienia i upewnimy si, e poszczeglne
elementy skadowe caej aplikacji mog by atwo do niej doczane za porednictwem odpowiedniego
pliku konfiguracyjnego. W chwili obecnej nasz kod wyglda nastpujco:
y
public class StacjaMeteo {
worzym
Najpierw ut
obiekt klasy
e.
DanePogodow
public static void main(String[] args) {

Jeeli nie chcesz
DanePogodowe danePogodowe = new DanePogodowe();
h
wyc
goto
ga
ci
przykadw z serwera
WarunkiBieceWywietl warunkiBieceWywietl =
FTP wydawnictwa
new WarunkiBieceWywietl(danePogodowe);
po
esz
mo
Helion,
StatystykaWywietl statystykaWywietl = new StatystykaWywietl(danePogodowe);
prostu wykomentowa
PrognozaWywietl prognozaWywietl = new PrognozaWywietl(danePogodowe);
te dwa wiersze
ram
prog
i
i uruchom
danePogodowe.ustawOdczyty(26.6, 65, 1013.1f);
Tworzymy trzy obiekty
bez nich.
odpowiedzialne za poszczeglne
tryby wywietlania
}
i przekazujemy im stworzony
}
Symulacja kolejnych wartoci
obiekt klasy DanePogodowe.
odczytw z czujnikw pogody.
2
90
Uruchom program i pozwl, aby zacza dziaa magia wzorca Obserwator.
Rozdzia 2
Wzorzec Obserwator
Zaostrz owek
Wanie przed chwil zadzwoni p. Janusz Monsun, prezes rady nadzorczej firmy Pogodynka sp. z o.o., i stwierdzi,
e sprzeda caego systemu nie bdzie moliwa, jeeli nie zostanie zaimplementowany nowy tryb wywietlania,
prezentujcy tzw. indeks ciepa. Poniej zaczamy definicj tego indeksu:
Indeks ciepa to wskanik, ktry czy ze sob wskazania temperatury i wilgotnoci powietrza i okrela rzeczywist
temperatur otoczenia (tzn. odczuwan temperatur). Aby obliczy warto indeksu ciepa, naley wzi warto
temperatury T*) oraz wilgotnoci wzgldnej RH, a nastpnie podstawi do poniszego wzoru:
indeksCiepa =
16.923 + 1.85212 * 10-1 * T + 5.37941 * RH - 1.00254 * 10-1 * T * RH +
9.41695 * 10-3 * T2 + 7.28898 * 10-3 * RH2 + 3.45372 * 10-4 * T2 * RH 8.14971 * 10-4 * T * RH2 + 1.02102 * 10-5 * T2 * RH2 - 3.8646 * 10-5 * T3 +
2.91583 * 10-5 * RH3 + 1.42721 * 10-6 * T3 * RH + 1.97483 * 10-7 * T * RH3
- 2.18429 * 10-8 * T3 * RH2 + 8.43296 * 10-10 * T2 * RH3 - 4.81975 * 10-11 *
T3 * RH3
Sowem, nie pozostao Ci nic innego, jak tylko rozpocz wklepywanie!

Oczywicie, artowalimy! Nie martw si, nie bdziesz musia pracowicie przepisywa caego wzoru; wystarczy,
e stworzysz swj wasny plik IndeksCiepa.java i skopiujesz do niego gotow formu, ktr znajdziesz w pliku
IndeksCiepa.txt.
Plik IndeksCiepa.txt moesz odnale na serwerze FTP wydawnictwa Helion:
ftp://ftp.helion.pl/przyklady/wzorrg.zip
Jak dziaa ta magiczna formua? Aby si tego dowiedzie, powiniene zajrze do ksiki Meteorologia. Rusz gow!
(o ile kiedy takowa si ukae), zapyta kogo pracujcego w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej lub
po prostu zapyta Wielkiego Googlea (http://www.google.pl).
Po wprowadzeniu odpowiednich zmian i uruchomieniu programu wyniki jego dziaania powinny wyglda nastpujco:
akie
ny, j uway a
a
i
m
a ani
z
z
o
Ot iniene dzia
pow ynikach
w w ramu.
g
pro
jeste tutaj
91
Pogawdki przy kominku obserwowany kontra obserwujcy

Pogawdki przy kominku
Temat dzisiejszej wieczornej pogawdki: Obserwowany (Podmiot)
oraz Obserwujcy (Obserwator) przekomarzaj si na
temat najlepszego sposobu przekazywania informacji
o zmianach stanu do obiektw obserwujcych.
Obiekt obserwowany
Ciesz si, e w kocu mamy okazj porozmawia
osobicie.
Niby tak, ale przecie robi to, co do mnie naley.

Zawsze mwi Wam, co w trawie piszczy
To, e nie wiem, kim tak naprawd jestecie,
nie oznacza wcale, e o Was nie dbam. A poza tym
wiem o Was jedn, najwaniejsz rzecz macie
zaimplementowany interfejs Obserwator.
Tak? Ciekawe, co?
Obiekt obserwujcy
Naprawd?? A ja mylaem, e Ty zupenie nie

dbasz o nas, Obserwatorw.
Tak, pewnie, ale to tylko malutka cz tego,

co posiadamy. Tak czy inaczej, z pewnoci
wiemy o Tobie znacznie wicej
Na przykad to, e zawsze przekazujesz
informacje o swoim stanie nam, Obserwatorom,
abymy wiedzieli, co si wewntrz Ciebie
dzieje. A to od czasu do czasu moe by nieco
irytujce
Przepraszam BARDZO. Wysyam powiadomienia

wraz z informacjami o moim stanie tak, abycie Wy,
leniwi obserwatorzy, wiedzieli, co tu si w kocu
dzieje!
No dobrze. myl, e to mogoby zadziaa. Musiabym

tylko bardziej otworzy si na Wasze zakusy i pozwoli
wszystkim Obserwatorom dosta si do rodka tak, abycie
mogli samodzielnie pobiera potrzebne Wam informacje
o stanie. Niemniej jednak, takie rozwizanie moe by
nieco niebezpieczne. Nie mog przecie pozwoli na to,
aby Obserwatorzy wchodzili na mj teren bez zaproszenia
i przegldali wszystko, co mam do zaoferowania.
92
OK, poczekaj moment i nie gorczkuj si tak;

po pierwsze, nie jestemy leniwi, mamy po
prostu bardzo wiele innych zada do wykonania
pomidzy tymi Twoimi jake-bardzo-wanymipowiadomieniami, panie Obserwowany; po
drugie, dlaczego nie pozwolisz nam po prostu
wej na Twj teren i wzi potrzebnych
informacji, zamiast wypycha je uparcie na si
wszystkim Obserwatorom?
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:40
Wzorzec Obserwator
Obiekt obserwowany
Tak, mgbym w zasadzie pozwoli Ci na pobieranie

mojego stanu. Ale czy takie rozwizanie nie bdzie dla
Ciebie mniej wygodne? Jeeli musiaby przychodzi
do mnie za kadym razem, kiedy bdziesz czego
potrzebowa, to moe si zdarzy, e aby otrzyma
niezbdne informacje, bdziesz zmuszony do
wykonywania wielokrotnych wywoa metod.
Z tej prostej przyczyny wol wysya Wam mj stan
dziki temu otrzymujecie to wszystko, co niezbdne,
w jednym, prostym powiadomieniu.
Obiekt obserwujcy
To dlaczego po prostu nie napiszesz jakiej
publicznie dostpnej metody pozwalajcej
na pobieranie danych i nie udostpnisz nam
jej, abymy sami mogli pobiera niezbdne
informacje o Twoim stanie?
Nie bd taki natarczywy! Istnieje tak wiele

rnych typw Obserwatorw, e z pewnoci
nie moesz zawsze przewidzie wszystkich
naszych potrzeb. Po prostu pozwl nam wej
na Twj teren i pobra potrzebne informacje
o Twoim stanie. W ten sposb, jeeli ktry
z nas bdzie potrzebowa tylko pewnej
niewielkiej czci informacji, nie bdzie
zmuszony do przyjmowania ich kompletu.
Dziki temu atwiej pniej bdzie dokonywa
modykacji. Powiedzmy, na przykad, e troch
si rozwiniesz i Twj stan bdzie posiada kilka
nowych informacji. Wtedy, hmmm... jeeli
korzystasz z metody pobierania danych, nie
bdziesz musia biega dookoa i modykowa
metody aktualizacja() kadego zarejestrowanego
Obserwatora. Wystarczy, e zmienisz si sam,
udostpniajc nowe metody, dajce dostp do
dodatkowych elementw Twojego stanu.
Hmmm, jak by na to nie patrze, faktycznie oba sposoby

maj swoje zalety. Zauwayem, e Java posiada
wbudowan obsug wzorca Obserwator, ktry pozwala
na przesyanie informacji zarwno w postaci wysyania,
jak i pobierania danych.
Och, naprawd? Myl zatem, e powinnimy
mu si przyjrze
wietnie by moe bd mia zatem okazj
zobaczy dobry przykad takiego rozwizania, ktry
pozwoli mi zmieni zdanie
Niemoliwe, czybymy jednak doszlimy do

jakiego porozumienia? Czyli jednak zawsze jest
jaka nadzieja?
jeste tutaj
93
2005-06-29 09:49:40
Java wbudowany wzorzec Obserwator
Java zastosowanie
wbudowanego wzorca Obserwator
Jak pamitasz, do tej pory tworzylimy swj kod, zgodny z wymogami wzorca
Obserwator. Warto jednak wspomnie, e jzyk Java posiada take wasn obsug
tego wzorca, wbudowan w kilka rnych API. Najbardziej ogln implementacj
jest interfejs Observer i klasa Observable (oba elementy zlokalizowane w pakiecie
java.util). Elementy te s dosy podobne do naszych interfejsw Obserwator
i Podmiot, ale ju gotowe, i praktycznie natychmiast udostpniaj Ci swoj dosy
rozbudowan funkcjonalno. Dziki temu pakietowi moesz skorzysta zarwno
z metody wysyania powiadomie przez obiekt obserwowany, jak i z metody
pobierania stanu obiektu obserwowanego przez obiekty obserwujce, co zreszt
postaramy si zademonstrowa.
Dziki wbudowanej
w jzyk Java obsudze tego
wzorca wszystko, co musisz zrobi,
to tylko rozszerzy klas Observable
i poinformowa j, kiedy ma
powiadamia swoich obserwatorw.
Ca reszt wykona za Ciebie
API.
Aby lepiej zrozumie interfejs java.util.Observer i klas java.util.Observable,

przeanalizuj przedstawiony poniej nowy, zorientowany obiektowo projekt naszej
stacji meteorologicznej:
wszystkie
vable ledzi
Klasa Obser
ya do nich
w
i
rwujce ys
obiekty obse
a.
powiadomieni
odpowiednie
Observable to klasa,
a nie interfejs, std
klasa DanePogodowe
jest rozszerzeniem klasy
Observable (dziedziczy
po klasie Observable).
Observable
o.
yglda znajom
To powinno w
nie taki sam
ad
k
, jest to do
ie
ic
yw
cz
ze
R
agramie klas!
poprzednim di
interfejs, jak w
Obiekty obserwujce
<<interface>>
Observer
addObserver()
deleteObserver()
notifyObservers()
setChanged()
update()
sub
jec
OglnyWywietl
update()
wywietl()
StatystykaWywietl
update()
wywietl()
Pominlimy tutaj
interfejs WywietlElement,
aczkolwiek nadal jest
on zaimplementowany
we wszystkich klasach
odpowiadajcych za
wywietlanie.
PrognozaWywietl
update()
wywietl()
PogodaDane
pobierzTemperatur()
pobierzWilgotno()
pobierzCinienie()
glda
nie wy
ie
To ju jomo! Ale n m
e
a
n
z
a
b
k
ta
nie w
uj si, tego
jm
e
z
r
p
o
cimy d
powr
nie
u
wowany, ktry obec
temat
Oto nasz obiekt obser
.
ble
va
ser
Ob
wa
nazy
moemy w zasadzie
wicej metod
ju
my
uje
eb
trz
po
e
Ni
a()
a(), usuObserwator
or
at
rw
zarejestrujObse
ne
isa
op
)
w(
r
wato
ani powiadomObser
zymy teraz z klasy
zic
ied
dz
ia
an
ow
ch
za
nadrzdnej.
94
(dawna
zmian w metodzie update()
Tutaj musimy wprowadzi par
w zasadzie
ale
w,
tor
eglnych obserwa
metoda aktualizacja()) u poszcz
rfejs,
inte
lny
wsp
n,
jede
y
Nadal mam
caa idea jest cigle ta sama
rwo
obse wany.
() wywoywan przez obiekt
ktry posiada metod update
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:40
Wzorzec Obserwator
Java jak funkcjonuje wbudowany wzorzec Obserwator

Wbudowane mechanizmy obsugi wzorca Obserwator dziaaj nieco inaczej ni implementacja, ktrej uywalimy
w pocztkowej wersji projektu stacji meteorologicznej. Najbardziej oczywist rnic stanowi fakt, e klasa
DanePogodowe (czyli nasz obiekt obserwowany) jest teraz rozszerzeniem klasy Observable i dziedziczy po niej
metody addObserver(), deleteObserver() oraz notifyObservers() (a oprcz tego jeszcze kilka innych). Poniej
dowiesz si, w jaki sposb moemy skorzysta w jzyku Java z wbudowanego mechanizmu obsugi wzorca Obserwator.
Aby dowolny obiekt zosta obserwatorem

Jak zwykle, musisz zaimplementowa interfejs Obserwatora (teraz jest to interfejs java.util.Observer),
a nastpnie wywoa metod addObserver() dla dowolnego, wybranego obiektu klasy Observable.
Analogicznie, aby usun dany obiekt z listy obserwatorw, musisz wywoa metod deleteObserver().
Aby wybrany obiekt klasy Observable wysya powiadomienia o zmianie stanu

Po pierwsze i najwaniejsze, dany obiekt musi da si obserwowa, czyli musi dziedziczy po klasie
nadrzdnej java.util.Observable. Jeeli ten warunek jest speniony, trzeba wykona jeszcze dwa kroki:
1
Musisz wywoa metod setChanged(), aby zasygnalizowa,

e zmieni si stan obiektu obserwowanego.
Nastpnie musisz wywoa jedn z dwch dostpnych metod
notifyObservers():
notifyObservers() lub notifyObservers(Object arg).
dowolnego
a na pobranie stanie
al
zw
po
a
sj
Ta wer
pnie zo
ch, ktry nast miania do
obiektu dany
da
ia
w
po
s
podcza
przekazany
ych obiektw
an
w
ro
st
je
re
wszystkich za
h.
yc
c
uj
rw
se
ob
Aby obserwator otrzymywa powiadomienia

Obserwator posiada metod update(), ale sygnatura tej metody jest
jednak nieco inna:
obiekt
danych
update(Observable o, Object arg)

Jako argument jest tutaj
przekazywany obiekt, ktry
wysa powiadomienie
Tutaj jako argument jest przekazywany obiekt danych, ktry

wczeniej zosta przekazany do metody notifyObservers(), lub te
warto null, jeeli obiekt danych nie zosta wczeniej okrelony.
Jeeli chcesz wysya dane do obserwatorw, moesz przekaza odpowiednie dane jako obiekt danych
do metody notifyObserver(arg). Jeeli nie, obserwator musi pobiera potrzebne dane z obiektu
(obserwowanego) klasy Observable, ktry zostaje do niego przekazany. Jak? Zmienimy teraz po raz
kolejny projekt naszej stacji meteorologicznej i wtedy przekonasz si sam.
jeste tutaj
95
2005-06-29 09:49:41
Za kulisami
Czekaj, zanim si za to
wemiemy, wyjanij, prosz, do
czego bdzie nam potrzebna metoda
setChanged()? Poprzednio jej nie
potrzebowalimy.
Metoda setChanged() jest wykorzystywana do

zasygnalizowania, e stan obiektu obserwowanego
zmieni si i wywoanie metody notifyObservers()
powinno przynie aktualizacj danych dla obserwatorw.
Jeeli metoda notifyObservers() zostanie wywoana
bez uprzedniego wywoania metody setChanged(),
obserwatorzy NIE ZOSTAN powiadomieni.
Rzumy teraz okiem za kulisy (czyli zajrzyjmy do kodu
rdowego klasy Observable) i zobaczmy, jak dziaa
metoda setChanged().
Za
kulisami
setChanged() {
changed = true
}
ment
Frag okodu
d
pseu
s
kla y vable.
r
Obse
notifyObservers(Object arg){
if (changed) {
dla kadego obserwatora na licie {
call update(this, arg)
}
changed = false
}
}
awia flag
Metoda setChanged() ust
da (true).
aw
pr
rto
changed na wa
) bdzie
Metoda notifyObservers(
wycznie
ia
ien
wysyaa powiadom
changed
ga
fla
j
nie
ze
wtedy, jeli wc
rto
zostanie ustawiona na wa
prawda (true).
Po rozesaniu powiadomie metoda

ponownie ustawia flag changed na
warto fasz (false).
notifyObservers(){
notifyObservers(null)
}
Dlaczego takie rozwizanie jest konieczne? Metoda setChanged() zostaa pomylana jako sposb na
zapewnienie wikszej elastycznoci w sposobie powiadamiania obserwatorw, sposb pozwalajcy na
wprowadzenie optymalizacji powiadomie. Przykadowo, zamy, e na naszej stacji meteorologicznej
znajduj si tak bardzo czue przyrzdy, e odczyty temperatury cigle oscyluj wok pewnej temperatury
bazowej z dokadnoci do kilku setnych czci stopnia. Taka sytuacja moe spowodowa, e obiekt klasy
DanePogodowe bdzie nieustannie wysya nowe powiadomienia. Zamiast do tego dopuci, lepiej bdzie
wysya powiadomienia wycznie wtedy, kiedy rnica temperatury pomidzy dwoma kolejnymi pomiarami
wyniesie, dajmy na to, co najmniej p stopnia (inaczej mwic, tylko w takiej sytuacji wywoana zostanie
metoda setChanged()).
By moe nie bdziesz zbyt czsto korzysta z opisanego przed chwil mechanizmu, niemniej jednak, jeeli ju
zaistnieje taka konieczno, warto pamita, e rozwizanie masz gotowe. Pamitaj rwnie, e jeeli chcesz,
aby powiadomienia w ogle dziaay, musisz najpierw wywoa metod setChanged(). Jeeli zdecydujesz si
na korzystanie z opisanego mechanizmu, warto rwnie wspomnie o metodach takich, jak clearChanged()
(ustawia ag changed na warto fasz (false)) czy hasChange() (zwraca aktualny stan agi changed).
96
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:41
Wzorzec Obserwator
Kolejna wersja kodu Stacji Meteo

zastosowanie wbudowanych mechanizmw Javy
do obsugi wzorca Obserwator
Po pierwsze, dopasujemy kod klasy DanePogodowe tak,
aby mona byo skorzysta z klasy java.util.Observable
Upewnij si, e importujemy waciw

klas i waciwy interfejs.
Nie musimy ju duej ledzi naszych

obserwatorw ani zarzdza procesami ich
rejestracji oraz usuwania z listy (tym zajmuje
si ju klasa nadrzdna), wic usunlimy
kod przeznaczony uprzednio do rejestracji,
usuwania i wysyania powiadomie do
obserwatorw.
2 Teraz dla klasy Observable

tworzymy now klas
podrzdn.
import java.util.Observable;
import java.util.Observer;
public class DanePogodowe extends Observable {
private float cinienie;
public DanePogodowe() { }
public void odczytyZmiania() {
setChanged();
notifyObservers();*
}
Nasz konstruktor ju nie musi

tworzy osobnej struktury danych
przeznaczonej do przechowywania
danych obserwatorw.
* Zwr uwag, e nie wysyamy ju obiektu danych do metody

notifyObservers(). Oznacza to, e wanie korzystamy
z metody POBIERANIA stanu obiektu obserwowanego.
Zanim wywoamy metod notifyObservers(), musimy

wywoa metod setChanged(), ktra ustawi flag
wskazujc, e stan obiektu obserwowanego zmieni si.
public void ustawOdczyty(float temperatura, float wilgotno, float cinienie) {

this.cinienie = cinienie;
odczytyZmiana();
}
public float pobierzTemperatur() {
return temperatura;
}
public float pobierzWilgotno() {
return wilgotno;
}
public float pobierzCinienie() {
return cinienie;
}
Te metody nie s nowe, ale poniewa chcemy skorzysta

z metody pobierania, pomylelimy sobie, e przypomnimy
Ci o ich istnieniu. Obserwatorzy bd ich uywa do
pobierania informacji o stanie obiektu klasy DanePogodowe.
jeste tutaj
97
2005-06-29 09:49:41
Modyfikacja trybu warunki biece
A teraz przyszed czas na modyfikacj klasy WarunkiBieceWywietl
Ponownie upewnij si, e importujemy

waciw klas i waciwy interfejs.
Obecnie importujemy interfejs Observer z pakietu java.util
import java.util.Observable;
import java.util.Observer;
public class WarunkiBieceWywietl implements Observer, WywietlElement {
Observable observable;
Konstruktor naszej klasy pobiera
3 obecnie obiekt klasy Observable, a my
wykorzystujemy to do wpisania obiektu
opisujcego warunki biece na list
public WarunkiBieceWywietl(Observable observable) {
obserwatorw.
this.observable = observable;
observable.addObserver(this);
}
Zmodyfikowalimy metod
4 update() tak,
aby moga
public void update(Observable obs, Object arg) {
pobiera jako argumenty
if (obs instanceof DanePogodowe) {
zarwno obiekt klasy Observable,
DanePogodowe danePogodowe = (DanePogodowe)obs;
jak i opcjonalny obiekt danych.
this.temperatura = danePogodowe.pobierzTemperatur();
this.wilgotno = danePogodowe. pobierzWilgotno();
wywietl();
}
}
public void wywietl() {
System.out.println("Warunki biece " + temperatura
+ "stopni C oraz " + wilgotno + v% wilgotno");
}
}
98
W przypadku metody update()

najpierw musimy przekona si,
e obiekt obserwowany jest typu
DanePogodowe, a nastpnie
moemy wykorzysta jego
metody suce do pobierania
danych do uzyskania wartoci
pomiarw temperatury otoczenia
i wilgotnoci.
Na zakoczenie wywoujemy
metod wywietl().
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:41
Wzorzec Obserwator
Magnesiki z kodem
wiczenia
Jak wida, definicja klasy PrognozaWywietl znajduje si w kompletnej rozsypce. Czy moesz
poukada poszczeglne fragmenty kodu w odpowiedniej kolejnoci tak, aby cao znw
moga poprawnie dziaa? A przy okazji, niektre z nawiasw klamrowych pospaday nam
przy okazji na ziemi, a s zdecydowanie za mae, aby podejmowa wysiek ich podnoszenia,
wic moesz swobodnie dopisa tyle nawiasw klamrowych, ile bdzie potrzeba!
le
vab
ser
b
O
l(
iet
yw
W
a
z
gno
wywietl();
Pro {
c
)
li
pub rvable
e
obs
observable.add
Observer(this)
;
if (observable instanceof DanePogodowe) {
implements
public class PrognozaWywietl
Observer, WywietlElement {
{
wywietl()
public void
()
tl
ie
w
dy wy
// kod meto
e();
e;
ieni
i
n
n
e
i
ini
erzC
ceC we.pobi
e
i
o
b
ogod
e =
ieni = daneP
n
i
C
e
tnie
ieni
osta ceCin
bie
private floa
t bieceCi
nienie = 10
private floa
10.1f;
t ostatnieCi
nienie;
DanePogodowe da
nePogodowe =
(DanePogodowe)
observable;
able,
vable observ
update(Obser
id
vo
ic
bl
pu
{
Object arg)
bservable;
import java.util.O
bserver;
l.O
ti
a.u
import jav
jeste tutaj
99
2005-06-29 09:49:41
Jazda testowa
Uruchamianie nowego kodu

Aby si upewni, e wszystko dziaa, jak naley,
sprbujmy uruchomi now wersj naszej aplikacji
Hmmm, czy zauwaye tutaj jak rnic? Nie? Spjrz zatem jeszcze raz
Zobaczysz, e o ile wyniki oblicze niczym si od siebie nie rni, o tyle
(i nieco tajemniczo) kolejno wywietlania poszczeglnych wierszy jest zupenie
inna. Dlaczego tak si stao? Pomyl przez chwil, zanim przeczytasz odpowied
poniej
Nigdy nie polegaj na oszacowaniu kolejnoci wykonywania

poszczeglnych powiadomie
Klasa java.util.Observable posiada zaimplementowan metod notifyObservers(),
w ktrej poszczeglni obserwatorzy s powiadamiani w zupenie innej kolejnoci,
ni to miao miejsce w naszej wasnej implementacji. Kto zatem ma racj? Ot
nikt; po prostu, my wybralimy inny sposb implementacji.
Problem mgby si jednak pojawi w sytuacji, kiedy kod programu zaleaby
w istotny sposb od okrelonej kolejnoci powiadomie. Dlaczego? Ano dlatego,
e jeeli musiaby zmieni implementacj klasy Observable i (lub) interfejsu
Observer, kolejno powiadomie mogaby si rwnie zmieni, a Twoja
aplikacja najzwyczajniej w wiecie zaczaby generowa nieprawidowe rezultaty.
Oczywicie, taka implementacja jest jak najbardziej daleka od tego, co okrelamy
mianem lunych powiza.
100
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:42
Wzorzec Obserwator
Czy
definicja klasy java.util.
Observable nie stanowi przypadkiem
pogwacenia jednej z naszych regu
projektowania zorientowanego obiektowo,
goszcej, e naley skupi si na tworzeniu
interfejsw, a nie na implementacji?
Ciemna strona klasy java.util.Observable

Tak, to bardzo dobre pytanie. Jak zauwaye, Observable jest klas, a nie interfejsem. Co gorsza,
klasa ta nawet nie posiada zaimplementowanego interfejsu. Niestety, tak si jednak zoyo, e
implementacja klasy java.util.Observable jest obciona szeregiem problemw, ktre znacznie
ograniczaj jej uyteczno i moliwoci zastosowania. Nie mwimy tutaj, e jest ona cakowicie
bezuyteczna, stwierdzamy jedynie, e posiada kilka powanych dziur i wybojw, na ktre po
prostu trzeba uwaa.
Observable jest klas

Dziki przedstawionym wczeniej reguom projektowania ju wiesz, e to nie jest dobre
rozwizanie, ale tak waciwie, jakie zagroenia to ze sob niesie?
Po pierwsze, poniewa Observable jest klas, to aby z niej skorzysta, musisz stworzy jej
klasy podrzdne. Oznacza to w praktyce, e nie moesz doda zachowa klasy Observable
do ju istniejcej klasy, ktra dziedziczy po innej klasie nadrzdnej. Taka cecha zdecydowanie
ogranicza moliwoci wielokrotnego wykorzystywania tej klasy (i czy przypadkiem nie dlatego
zdecydowalimy si na korzystanie z wzorcw projektowych?).
Po drugie, poniewa nie istnieje interfejs Observable, nie moesz nawet zbudowa swojej
wasnej implementacji, ktra bdzie dobrze wsppracowaa z wbudowanym API interfejsu
Observer jzyka Java. Nie masz rwnie moliwoci wymiany pakietu java.util na inny
(powiedzmy, na taki, ktry potra obsugiwa wielowtkowo).
Klasa Observable chroni swoje kluczowe metody

Jeeli przyjrzysz si API wzorca Observer, przekonasz si, e metoda setChanged() jest
chroniona. I co z tego? No c, oznacza to mniej wicej tyle, e nie moesz wywoa metody
setChanged() dopty, dopki nie dokonasz dziedziczenia z superklasy Observable. Oznacza to
rwnie, e nie moesz nawet stworzy obiektu klasy Observable i wyposay go w swoje wasne
obiekty, po prostu jeste skazany na dziedziczenie. Struktura klasy Observable stanowi zatem
pogwacenie rwnie drugiej reguy projektowania Przedkadaj kompozycj nad dziedziczenie.
Co zatem robi?
Klasa Observable moe, mimo wszystko, odpowiada na Twoje potrzeby, jeeli moesz
dziedziczy z klasy java.util.Observable. Z drugiej jednak strony, zawsze moesz zdecydowa
si na stworzenie swojej wasnej implementacji, tak jak pokazalimy na pocztku niniejszego
rozdziau. Niezalenie od tego, na jakie rozwizanie si zdecydujesz, znasz ju dobrze wzorzec
Obserwator i dziki temu masz dobre podstawy do pracy z dowolnym API, ktre go wykorzystuje.
jeste tutaj
101
2005-06-29 09:49:42
Wzorzec Obserwator i biblioteka swing
Inne miejsca w JDK, w ktrych moesz

znale wzorzec Obserwator
java.util.Observer oraz java.util.Observable nie s jedynymi miejscami w JDK (ang.
Java Development Kit), w ktrych moesz odnale implementacj wzorca Observer;
zarwno komponenty JavaBean, jak i Swing mog si pochwali swoimi wasnymi
implementacjami tego wzorca. Na tym etapie wiedzy, na jakim obecnie si znajdujesz,
moesz spokojnie pokusi si o samodzieln analiz wymienionych API;
ale teraz, mimo wszystko, szybko zaprezentujemy przykad zastosowania biblioteki Swing,
ot, tak po prostu, dla przyjemnoci.
, jak
Jeeli jeste ciekawy
ja
ac
nt
me
ple
im
da
wygl
r
to
wa
ser
Ob
ca
or
wz
eresuj
w JavaBeans, zaint
sem
fej
er
int
j
si blie
stener.
PropertyChangeLi
Tytuem wprowadzenia
Rzumy okiem na jeden z prostych elementw Swing API, JButton. Jeeli zajrzysz pod
mask klasy nadrzdnej w stosunku do JButton, czyli superklasy AbstractButton, zobaczysz,
e posiada ona wiele metod pozwalajcych na dodawanie i usuwanie metod obiektw
nasuchujcych (inaczej suchaczy). Wspomniane metody pozwalaj na dodawanie
i usuwanie obserwatorw lub, jak je nazywaj w pakiecie Swing, obiektw nasuchujcych
z listy obiektw, ktre nasuchuj rnego rodzaju zdarze mogcych nastpi w obiekcie
bdcym czci biblioteki Swing (obiekt nasuchiwany). Przykadowo, ActionListener pozwala
na nasuchiwanie dowolnego typu zdarze, jakie mog wystpi w zwizku z przyciskiem
(np. nacinicie przycisku). W Swing API znajdziesz wiele rnych rodzajw obiektw
nasuchujcych.
Maa aplikacja, ktra odmieni nasze ycie

No dobrze, nasza aplikacja jest cakiem prosta. Posiada ona jeden przycisk, na ktrym guruje
pytanie Czy powinienem to zrobi?; kiedy klikniesz ten przycisk, suchacze (obserwatorzy)
musz odpowiedzie na to pytanie w taki sposb, w jaki bd chcieli. Zaimplementujemy
dwa takie obiekty nasuchujce, nazywane AnioSuchacz oraz DiabeSuchacz. Poniej
przedstawiono zachowanie naszej aplikacji:
owany interfejs.
A oto nasz wyrafin
Czy powinienem
to zrobi?
i dziaania
A tutaj mamy wynik
ymamy po
rz
ot
ie
jak
programu,
cisku.
naciniciu tego przy
Diabelska odpowied
Anielska odpowied
102
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:42
Wzorzec Obserwator
A oto i sam kod

Nasza zmieniajca-ycie-na-lepsze aplikacja nie wymaga zbyt duej iloci kodu. Wszystko, co musimy zrobi, to
stworzy obiekt JButton, dooy go do obiektu JFrame, a nastpnie skonfigurowa nasze obiekty nasuchujce.
W przypadku obiektw nasuchujcych uyjemy klas wewntrznych (ang. inner classes), co w bibliotece Swing
jest dosy rozpowszechnion technik programowania. Jeeli nie masz dowiadczenia w programowaniu klas
wewntrznych lub nie znasz biblioteki Swing, powiniene zajrze do rozdziau Historia bardzo graficzna
ksiki Java. Rusz gow! Wydanie II.
import
import
import
import
java.awt.*;
java.awt.event.*;
javax.swing.*;
javax.swing.event.*;
public class PrzykadObserwatoraSwing {

JFrame frame;
bibliotek
wykorzystujca
Prosta aplikacja
ramk
ona na ekranie
Swing. Tworzy
cisk.
zy
pr
ej
ni
z
tr
n
i umieszcza wew
public static void main(String[] args) {

PrzykadObserwatoraSwing przykad = new PrzykadObserwatoraSwing ();
przykad.uruchom();
}
public void uruchom() {
frame = new JFrame();
JButton button = new JButton("Czy powinienem to zrobi?");
button.addActionListener(new AnioSuchacz());
button.addActionListener(new DiabeSuchacz());
frame.getContentPane().add(BorderLayout.CENTER, button);
// Parametry okienka
frame.setDefaultCloseOperation(JFrame.EXIT_ON_CLOSE);
frame.getContentPane().add(BorderLayout.CENTER, button);
frame.setSize(300,300);
frame.setVisible(true);
}
Powoduje, e zarwno anielski, jak

i diabelski obiekt staje si obiektem
nasuchujcym (obserwatorem)
zdarze zwizanych z przyciskiem.
Tutaj umiesz
czon
klasy obserw e zostay
at
zdefiniowan orw,
e jako klasy
wewntrzn
e (ale wcale
tak by nie
musi).
class AnioSuchacz implements ActionListener {

public void actionPerformed(ActionEvent event) {
System.out.println("Nie rb tego! Moesz pniej aowa!");
}
}
class DiabeSuchacz implements ActionListener {

public void actionPerformed(ActionEvent event) {
System.out.println("Tak! Zrb to!");
wanego
obserwo rzycisk),
u
t
k
}
ie
b
o
stan
icie p
ienia si
toda
o oczyw
}
Kiedy zm przypadku jest t oywana jest me
w
m
y
y
w
z
s
(w na
pdate()
metody u
zamiast
().
d
e
rform
actionPe
jeste tutaj
103
Twoja projektowa skrzynka narzdziowa

Witamy na kocu rozdziau 2. Moesz
teraz z czystym sumieniem doda do
swojej skrzynki narzdziowej kilka
nowych elementw
CELNE
SPOSTRZEENIA
Wzorzec Obserwator definiuje

pomidzy obiektami relacj jeden-do-wielu.
Obiekty obserwowane (obiekty

Podmiot) przesyaj powiadomienia
i aktualizacje do obiektw
obserwujcych przy uyciu jednego,
wsplnego interfejsu.
Obiekty obserwujce s
luno powizane z obiektem
obserwowanym, co oznacza, e obiekt
obserwowany wie o nich tylko tyle,
e posiadaj zaimplementowany
interfejs Obserwator.
Zgodnie z definicj wzorca

informacje o zmianach stanu obiektu
obserwowanego mog by wysyane
lub pobierane (metoda pobierania
jest uwaana za bardziej politycznie
poprawn).
Nie mona uzalenia poprawnego

funkcjonowania aplikacji od okrelonej
kolejnoci powiadamiania przesyanego
do obiektw obserwujcych.
Java posiada kilka rnych

implementacji wzorca obserwator,
wczajc w to implementacj klasy
oglnego przeznaczenia w pakiecie
java.util.Observable.
Naley zwraca baczn uwag na

ograniczenia zwizane z implementacj
klasy java.util.Observable.
Nie naley si obawia tworzenia

wasnych implementacji klasy
Observable.
Biblioteka Swing bardzo mocno

wykorzystuje implementacj
wzorca Obserwator; jest to cecha
charakterystyczna niemal wszystkich
pakietw GUI.
Wzorzec Obserwator jest

wykorzystywany w wielu innych
miejscach, jak np. JavaBeans czy RMI.
nia
a
programow
y
w
a
t
s
d
o
P
o
obiektoweg
jno
Abstrakcy
zacja
o w a n iaHermety
ogram
Reguy pr
go
o b ie k t o w e cji to,
Polimorfizm
ie
Dziedziczen
a
h e r m e ty z
Po d d a w a j
n ia .
zec o si z m ie
d d z ie d z ic
p o z y c j n a
m
o
k
j
a
d
P r z e d k a
js w,
n ie .
iu in te r fe
a tw o r z e n
n
si
j
u
tr
Skoncen
m e n ta c ji .
a n ie im p le
k t r y c h
r o je k ty, w e i,
p
y
z
r
o
tw
zan
S ta r a j si
n o p o w i
z e so b lu z ia u j n a si e b ie
s
ty
k
ie
b
o
odd
li w e , n ie
o il e to m o
.
w z a je m n ie
o w a n ia
e program
o b ie k t o w e
jnowsza regua
Oto Twoja na
. Pamitaj, e
projektowania
ne
orzystujce lu
struktury wyk
ej
zi
iele bard
zwizki s o w
si
twiej adaptuj
a
i
ne
cz
elasty
do zmian.
go
, dokonuje
algorytmw ymienne. lacj jedeny
n
zi
d
ro
e wobiektami re
definiuje uje, e staj siiondzy
Strategy
owrod definiuje pyom
p
danegnoy obiekt zmienia
i
i
cj
cj
ka
fi
za
y
rwyato
ala nosabm,ode kiedygwo yablgraorytmzoustaj o tym
ich hermetObsete
w
oz
p
g
ki sp
tra
ry te zalene
Wzorzec Sdo-wielelunwietaod kliekinetaje, kt
go obiekty
ne.
zastan, wszyst
ie
n
u
ktualizowa
tm
y
algor
swj
atycznie za
m
to
u
a
i
e
n
uywa powiadomio
Wzorc
Nowy wzorzec projektowy, ktry pozwala na powiadamianie

zbioru obiektw o zmianach stanu, wykorzystujcy lune zwizki
pomidzy poszczeglnymi obiektami. Nie omawialimy jeszcze
ostatniego typu wzorca Obserwator poczekajmy z tym jednak
do czasu, a przedstawimy wzorzec MVC!
104
Rozdzia 2
Wzorzec Obserwator
wiczenia
Reguy projektowania wyzwanie

Napisz, w jaki sposb wzorzec Obserwator wykorzystuje
poszczeglne reguy projektowania.
Regua projektowania
Dokonaj identyfikacji wszystkich zmiennych
elementw Twojej aplikacji, a nastpnie oddziel je od
elementw, ktre przez cay czas pozostaj stae.
Regua projektowania
Skoncentruj si na tworzeniu interfejsw,
a nie implementacji
Ten przypadek moe sprawi nieco problemw, zatem

wskazwka: zastanw si, w jaki sposb obiekty obRegua projektowania
Przedkadaj kompozycj nad dziedziczenie.
serwujce wsppracuj z obiektem obserwowanym.
jeste tutaj
105
2005-06-29 09:49:44
Rozwizania wicze
Zaostrz owek
Rozwizania
Opierajc si na pierwszej implementacji naszego systemu,

okrel, ktre z wymienionych zdarze s prawdziwe. (Zaznacz
wszystkie poprawne odpowiedzi).
A. Tworzymy poszczeglne implementacje,
a nie interfejsy.
D. Poszczeglne wywietlane elementy

nie posiadaj wsplnego interfejsu.
B. Dodanie nowego trybu wywietlania bdzie

kadorazowo wymuszao modyfikacj kodu
programu.
E. Nie dokonalimy hermetyzacji tych

elementw aplikacji, ktre si zmieniaj.
C.
Reguy
projektowania
wyzwanie
Nie mamy adnych moliwoci dodawania

(lub usuwania) wybranych trybw
wywietlania podczas dziaania programu.
F.
Naruszylimy hermetyzacj klasy

PogodaDane.
Elementami, ktre we wzorcu Obserwator podlegaj zmianom, s: stan

obiektu obserwowanego oraz ilo i rodzaj obiektw obserwujcych.
Regua projektowania
Dokonaj identyfikacji wszystkich zmiennych
elementw Twojej aplikacji, a nastpnie oddziel je
od elementw, ktre przez cay czas pozostaj stae.
Zgodnie z zaoeniami wzorca moesz modyfikowa obiekty, ktre s

zalene od stanu obiektu obserwowanego bez koniecznoci modyfikacji
samego obiektu obserwowanego. To jest to, co nazywamy planowaniem
z wyprzedzeniem!
Zarwno obiekt obserwowany Podmiot, jak i obiekty obserwujce

wykorzystuj interfejsy. Obiekt obserwowany ledzi wszystkie obiekty,
Regua projektowania
ktre maj zaimplementowany interfejs Obserwator, podczas gdy
Skoncentruj si na tworzeniu interfejsw,

a nie implementacji
obiekty obserwujce do rejestracji, usuwania z listy zarejestrowanych

obiektw oraz do otrzymywania powiadomie wykorzystuj interfejs
Podmiot. Jak ju zauwaylimy, takie rozwizanie pozwala na
utrzymanie zgrabnej, luno zwizanej struktury obiektw.
Wzorzec Obserwator wykorzystuje zasad kompozycji do tworzenia

dowolnej liczby obiektw obserwujcych powizanych z danym obiektem
Regua projektowania
Przedkadaj kompozycj nad dziedziczenie.
obserwowanym. Takie relacje nie s w aden sposb tworzone poprzez

mechanizm dziedziczenia s za to tworzone cakowicie poprzez
kompozycj i to w trakcie dziaania programu!
106
Rozdzia 2
2005-06-29 09:49:44
Wzorzec Obserwator
Magnesiki z kodem
Rozwizania
servable;
import java.util.Ob
server;
import java.util.Ob
implements
public class PrognozaWywietl
Observer, WywietlElement {
private floa
t bieceCi
nienie = 10
private floa
10.1f;
t ostatnieCi
nienie;
rvable
public PrognozaWywietl(Obse
observable) {
DanePogodowe
danePogodowe
=
(DanePogodowe)
observable;
observable.addO
bserver(this);
}
able
update(Observ
public void
{
Object arg)
observable,
if (observable instanceof PogodaDane) {
ostatnieCinienie = bieceCinienie;
bieceCinienie = pogodaDane.pobierzCinienie();
}
}
wywietl();
{
wywietl()
public void
()
dy wywietl
to
me
d
ko
//
}
jeste tutaj
107
2005-06-29 09:49:44

Wzorce Projektowe. Rusz Głową!

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wzorce Projektowe. Rusz Głową!

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Id do

Otwrz swj umys. Poznaj wszystko, co zwizane z wzorcami projektowymi, w sposb

Spis treci (skrcony)

1. Witamy w krainie wzorcw projektowych: wprowadzenie

2. Jak sprawi, by Twoje obiekty

3. Dekorowanie zachowania obiektw: Wzorzec Dekorator

4. Pizzeria zorientowana obiektowo: Wzorzec Fabryka

5. Obiekty jedyne w swoim rodzaju: Wzorzec Singleton

6. Hermetyzacja wywoa: Wzorzec Polecenie

7. Zdolno do adaptacji: Wzorce Adapter oraz Fasada

8. Hermetyzacja algorytmw: Wzorzec Metoda Szablonowa

9. Zarzdzanie kolekcjami: Wzorce Iterator i Kompozyt

10. Stan obiektu: Wzorzec Stan

11. Kontrola dostpu do obiektu: Wzorzec Proxy

12. czenie wzorcw: Wzorce zoone

13. Wzorce projektowe w praktyce: Nowe ycie z wzorcami

14. Dodatek: inne wzorce

Spis treci (na serio)

Dla kogo przeznaczona jest ta ksika?

Wiemy take, co sobie myli Twj mzg

Zmu swj mzg do posuszestwa

Zesp recenzentw technicznych

Wprowadzenie do wzorcw projektowych

Witamy w krainie wzorcw projektowych

Prosta aplikacja o nazwie SymulatorKaczki

Jacek rozmyla o dziedziczeniu

A moe by tak interfejs?

Jedyny pewny element w procesie tworzenia oprogramowania

Oddzielanie tego, co si zmienia, od tego, co pozostaje niezmienione

Projektowanie zachowania Kaczki

Testowanie kodu klasy Kaczka

Dynamiczne ustawianie zachowania

Wielki diagram ukrytych zachowa

Relacja MA moe by lepsza ni JEST

Rozmawiajc o wzorcach projektowania

Potga wsplnego sownika wzorcw

W jaki sposb mog wykorzystywa wzorce projektowe?

Twoja skrzynka narzdziowa

Grupa wzorcw projektowych

Nie przegap okazji, kiedy dzieje si co naprawd ciekawego!

Aplikacja sprawdzajca warunki pogodowe

Spotkanie z wzorcem Obserwator

Wydawca + Prenumerator = wzorzec Obserwator

Piciominutowe przedstawienie obserwowany kontra obserwujcy

Denicja wzorca Obserwator

Sia lunych zalenoci

Projektowanie stacji meteorologicznej

Implementacja stacji meteorologicznej

Java zastosowanie wbudowanego wzorca Obserwator

Ciemna strona klasy java.util.Observable

Twoja skrzynka narzdziowa

Obiekt, ktrego stan

Dekorowanie zachowania obiektw

Spotkanie z wzorcem Dekorator

Konstruowanie zamwienia przy uyciu Dekoratorw

Denicja wzorca Dekorator

Dekorujemy nasze Napoje

Tworzymy kod aplikacji Star Caf

Dekoratory w wiecie rzeczywistym:

Tworzenie wasnych dekoratorw obsugi wejcia-wyjcia

Twoja skrzynka narzdziowa

Pizzeria zorientowana obiektowo

Klientami fabryki abstrakcyjnej s