శ్రీమద్భ గీవద్గీత విశ్ల ేషణ

(తృతీయ ఖండము)
తృతీయ షట్క ం – ాన విగమము

సంకల ము
వేలూరి అ న ప్ప శాస్త్రి
 విశ్ల ేషకులు
శ్రొఫెసర్ శ్రీ కుప్పప విశ్వ నాథ శ్ర్మ గారు
 సూచిక
పేజి సంఖ్య
తృతీయ షట్క ం – ాన విగమము
13. క్షేత్ర క్షేత్రజ్ ఞ విభాగ యోగము (35 ోకముము) 1
14. గుణ త్రయ విభాగ యోగము (27 ోకముము) 151
15. పురుషోరతమ త్ాప్తత యోగము (20 ోకముము) 225
16. దేవాసుర సంపద్వి భాగ యోగము (24 ోకముము)
- పేజి సంఖ్య - 297
17. త్రద్ధా త్రయ విభాగ యోగము (28 ోకముము) 443
18. మోక్ష సన్యయ స యోగము (78 ోకముము) 534
గీర మహార్ య ం (వరాహ పురాణము) (23 ోకముము) -
పేజి సంఖ్య – 770
ముఖ్య మైన ోకముము) 785
మమనిక: బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ లోని మొదటి
రండు (1, 2 అధ్యయ యము) మురా్ ంగము) కాబటిి
(త్బహ్ విదయ కాదు కాబటిి ఆ మొదటి రండు
అధ్యయ యము) త్పచురంచబడలేదు. అందుచేర
కొనిి పుసతముము) 3 వ అధ్యయ యమును 1 వ
అధ్యయ యముగా, కొనిి పుసతముములలో 3 వ
అధ్యయ యముగా ముత్ద్వసుతన్యి రు. అందుచేర ఈ
పుసతముములో 1 లేద్ధ 3, 2 లేద్ధ 4, 3 లేద్ధ 5 గా
సూచంచబడినద్వ.
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే క్షేశ్రతక్షేశ్రతజ్వి
న గమయోగో
నామ శ్రతయోద్శోఽధ్యయ యః ॥
శ్రప్కృతిం పురుషం చైవ క్షేశ్రతం క్షేశ్రతజ్ న మేవ చ I
ఏత దేవ దిత్స మిచ్చా మి ాన ం జ్ఞయ న ం చ కేశ్వ ॥
1॥
అరుునుడు ఇలా అనాన డు I ఓ కేశ్వా I నేను
శ్రప్కృతి, పురుషుడు (భోక ి), క్షేశ్రతము (శ్రీర్ము),
క్షేశ్రతమును తెలుసుకు న వానిని,
ాన ము, తెలుసుకోతన ది (ప్ర్త్తమ )
గురించి తెలుసుకోవాలని ఉంది. ద్యచేర వాటి
గురించి నాకు వివర్ముగా చెపుప ము.
శ్రీభమవానువాచ ।
ఇద్ం శ్రీర్ం కంతేయ క్షేశ్రతమితయ భిధీయతే ।
ఏతద్యయ వేతిి తం శ్రప్పహః క్షేశ్రతజ్ న ఇతి తదివ ద్ః ॥
2॥
భమవానుడు శ్రీకృషుాడు ఇలా అనాన డు. ఓ
కుంతీ పుశ్రత్సడై అరుునా I ఈ భౌతిక శ్రీర్మును
క్షేశ్రతము అని అంటారు.
తతివ ాననులు (క్షేత్రమునకు, క్షేత్రజ్ఞడు
ఞ కు
బేధము తె)సుని వాళ్ళు . ఈ క్షేశ్రతమును
(శ్రీర్మును) ఎవడైతే నేను లేదా నాది అని

1
అనుకుంటునాన డో, వాడిని క్షేశ్రతజ్ఞనడు అని
అంటారు.
సామానుయ ) ఈ రరీరమును నేను మనిషిని, ఈ
రరీరము న్యద్వ, ఈ రరీరమే నేను అని అనుకుంటారు.
కాని ఈ రరీరము, ఆ రరీరములో ఉని జీవార్ వేరు.
శ్రీర్ము:
“క్షీర్య తే ఇతి శ్రీర్ః” – క్షీణంచపోయేద్వ ఈ
రరీరము. ఏదో ఒమురోజ్ఞ నశంచపోయేద్వ ఈ రరీరము.
ఈ రరీరము యొముక సి భావము నశంచేద్వ. మొదట్లక
కొంర పెరగిన్య, చవరకు నశసుతంద్వ. “పెరుగుట
రరుగుట కోసమే”.
క్షేశ్రతము:
“క్షర్ణాత్ క్షేశ్రతం ఇతి అభిధీయతే” –
నిరంరరమూ అరగిపోతూ ఉండేద్వ, క్షయంచపోయేద్వ
ఈ క్షేత్రము.
“క్షయత్ క్షేశ్రతం ఇతి అభిధీయతే” -
నిరంరరము క్షీణంచపోయేద్వ ఈ క్షేత్రము.
“క్షతశ్రతాణాత్ ఇతి క్షేశ్రతం” – బయట, లోపల
దెబబ లను తిని కూడా నిలబడేద్వ ఈ రరీరము.
“క్షేశ్రతవతావ అరమ న్ ఫల నిషప తేి ఇతి
క్షేశ్రతం” – ఈ రరీరము కూడా ఒము పొలము వంటిద్వ.
రరీరము అనే ఈ పొలములో అనేము పంటలను
పండించుకోవచుు ను. ఈ రరీరముతో పొందవలసిన
2
లాభము) చాలా ఉన్యి య. ఈ పొలములో ఏ పంట
వేసుకుంటే, ఆ పంట పండుతంద్వ. ఈ రరీరముతో
ఎనిి గుణములను, సాధన) సాధంచుకోగలిగితే,
అనిి గుణములను, సాధనలను పొందవచుు ను.
చవరకు రరతి ాఞనమును కూడా ఈ రరీరముతోనే
పొంద్వ, పరమార్ లో లీనమయపోవచుు ను. అందుకే
దేవర) కూడా భూలోముములో జ్ని్ ంచాలని
అనుకుంటారు. రరీరము లేకుండా రరతి ాఞనము
సిద్వాంచే అవకారము లేదు.
ఈ రరీరము నేను, న్యద్వ అని అనుకునేవారు
చాలా మంద్వ ఉన్యి రు. అలా అనుకునేవాడు
రరీరము వేరు, నేను (జీవార్ వేరు అని అరము ా
చేసుకోవలెను. నేను అనే వాడు క్షేత్రజ్ఞడు
ఞ , త్దష్ి
(చూచేవాడు , రరీరము లేద్ధ క్షేత్రమునకు వేరుగానే
ఉంటాడు.
“స ఏష ఇహ శ్రప్విషటః ఆ ఖాశ్రేభయ ః” –
జీవుడు రన ముర్ ల ఫలిరముగా ఒము రరీరమును
పొంద్వ, ఆ రరీరములో త్పవేశంచ, ఆ రరీరములో ఉండే
త్పతి ముణమును, నేను అని అనుకుంటున్యి డు. ఆ
రరీరము అంతా నేను అనే భావము వాయ ప్తంచ
ఉంటుంద్వ. ఆఖ్రుకు గోళ్ళు చవర భాగము వరకూ ఆ
నేను అనే భావము వాయ ప్తంచ ఉంటుంద్వ.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 3-14-1 – “సర్వ ం
ఖల్వవ ద్ం శ్రబహమ తజ్లా
ు నితి శా ి ఉప్పసీత
అధఖలు....” న్యమరూార్ ముమగు ఈ త్పపంచము

3
అంతా పరత్బహ్ యే అయ ఉని ద్వ. సృషి,ి సితతి,
లయ) త్బహ్ ము నందే ము)గుచుని వి.
• క్షేశ్రతజ్ం న చ్చపి త్ం విదిి సర్వ క్షేశ్రతేషు
గర్త ।
క్షేశ్రతక్షేశ్రతజ్యో
న ర్జ్ుా ం యతిాుా ం
మతం మమ ॥ 3 ॥

ఈ సృష్టటలో ఉ న శ్రీర్ములు
అనిన టిలోనూ నేను క్షేశ్రతజ్ఞనడిగా ఉనాన ను అని
కూడా తెలుసుకో (ఒక్కక కక శ్రీర్ములో ఒక్కక కక
జీవుడు క్షేశ్రతజ్ఞనడిగా ఉండగా, నేను అనిన
శ్రీర్ములలో క్షేశ్రతజ్ఞనడిగా ఉనాన , నాకు ఆ
శ్రీర్ములతో ఏ విధమై సంబంధము లేకుండా
ఉనాన ను). గర్త వంశ్ములో జ్నిమ ంచి ఓ
అరుునా I
క్షేశ్రతము (శ్రీర్ము), క్షేశ్రతజ్ఞనల (జీవుడు +
ప్ర్త్తమ ) యొకక ాన మే నిజ్మై ాన ము అని
నా అభిశ్రప్పయము.
త్పతి జీవుడు ఒము రరీరములో ఉంటూ, ఈ
రరీరమే నేను అని అనుకుంటున్యి డు. ఈ
రరీరములో నేను ఉన్యి ను. ఈ రరీరములో నేనే
(ఒముక డినే ఉన్యి ను అని కూడా అనుకుంటున్యి డు.
ఒము రరీరము, మరొము రరీరము ముంటె వేరుగా,
భిని ముగా మునిప్తసుతని ద్వ. ఒము రరీరములో ఉని
జీవుడు, మరొము రరీరములో ఉండే మరో జీవుడి వేరు,

4
వేరు విధము)గా, త్పవరతన, లక్షణము), సుఖ్-
దుుఃఖ్ము) ఉన్యి య. విరుదా ధర్ ము)
(దరా్ త్రయరి ము ఉన్యి య కాబటిి ఒము రరీరములో
ఉండే జీవుడు, రండవ రరీరములో ఉండే జీవుడి
ముంటె వేరు అని కూడా అనుకుంటున్యి డు. నేను
వేరు, ఆ పరమార్ వేరు అని కూడా
అనుకుంటున్యి డు. కొనిి సందరభ ములలో రరీరమే
జీవుడు అని అనుకుంటారు (న్యకు ఆములి వేస్త ంద్వ –
న్యకు (జీవార్ రరీరముగా భావిసూత అంటుని ద్వ ,
కొనిి సందరభ ములలో తాను (జీవుడు వేరు, రరీరము
వేరు (న్య చేతికి దెబబ రగిలింద్వ – జీవార్ వేరు,
రరీరము యొముక చెయయ వేరుగా భావిసూత అంటుని ద్వ
అని అనుకుంటారు. అటువంటి జీవుడిని
తె)సుకునే ాఞనమే క్షేత్రజ్ఞడి
ఞ ాఞనము.
రరీరములో ఉని ద్వ జీవుడు ఒముక డే కాదు. అనిి
రరీరములలోనూ పరమార్ అనే ఒము రరతి ము
ఉని ద్వ. జీవుడు, అనిి రరీరములో ఉండే పరమార్
యొముక ఒముక భాగము మాత్రమే.
కఠోప్నిషత్ – 2-3-5 – “యథాద్ర్శే
తథాఆతమ ని, యథా సవ ప్నన తథా పితృలోకే I
యథాపుస ప్రీవ ద్ద్ృశ్ల తథా, మ ిర్వ లోకే
ఛయతప్యోరివ శ్రబహమ లోకే II” - ఆర్ ాఞనము
ఏయే లోముములలో ఎలా ము)గుతందో, అద్వ ఎలా
ఉంటుందో వివరంచబడినద్వ. 1. మానవ లోముములో
ములిగే ఆర్ ాఞనము, అదదములో త్పతిబంబము
మునిప్తంచనంర సప ష్ము ి గా గోచరసుతంద్వ. 2. ప్తరృ
5
లోముములో ములిగే ఆర్ ాఞనము, సి పి ములో
కొంచము సప ష్ము ి గా, కొంచము అసప ష్ము ి గా,
తాతాక లిరముగా తెలిసి, రరువార తెలియనటుక గా
గోచరసుతంద్వ. 3. గంధరి లోముములో ములిగే ఆర్
ాఞనము, నీళ్ు లోక మునిప్తంచే త్పతి బంబము వలె
అదదములో మునిప్తంచే ద్ధని ముంటె కొంచము
అసప ష్ముి గా గోచరసుతంద్వ. 4. త్బహ్
(హిరణయ గరుభ డు లోముములో లేద్ధ సరయ లోముములో
ములిగే ఆర్ ాఞనము, వె)గు (ఎండ , నీడల మధయ
ఉండే గీర ఎంర సప ష్ము ి గా ఉంటుందో, అంర
సప ష్ము
ి గా గోచరసుతంద్వ.
భూలోముములో ఆర్ ాఞనము ము)గుటకు
అనుకూలముగా ఉండే మానవ రరీరము ద్ధి రా ములిగే
ఆర్ ాఞనము, పై లోముములలో ఉండే భోగ
రరీరములలో ముంటె చాల సప ష్ము
ి గా ఉంటుంద్వ.
సూలలమై త్ వ శ్రీర్ములో, అతి సూక్షమ మై
ఆతమ ాన ము సప షటముగా ద్రిే ంచుట్, ఈ
త్ వ శ్రీర్ములోనే సాధయ ము.
శ్రబహమ సూశ్రతములు – 1 వ అధ్యయ యము, 3
వ ప్పద్ము, 7. శ్రప్మితాధికర్ణమ్, 25.
హృద్య ప్నక్షయత్స మనుష్ణయ ధికార్తావ త్ –
శాస్తసతము), ఉపదేరము) మానవులకు మాత్రమే.
మానవుల హృదయము యొముక లక్షణములను,
పరణామములను దృషిలో ి పెటుికొని, ఉపదేరము)
చేయబడినవి. అందుచేర మనుష్యయ లకే ఈ
శాస్తసతముల మీద అధకారము ఎకుక వ. అందుచేర
6
ఆర్ ాఞనము మానవులకు ఎకుక వ సప ష్ము
ి గా
ము)గుతంద్వ.
ఈశావాస్యయ ప్నిషత్ - 8 – “స ప్ర్య గాచుు
శ్రకమకాయ మశ్రవణ మసాన విర్గం శుద్ి మప్పప్
విద్ిమ్, కవిర్మ నీషీ ప్రిభః సవ యం భర్య థా
తథయ తోర్జ్ాన్ వాయ ద్ధ్యచ్చా శ్వ తీభయ ః సత్భయ ః” -
శ్రీర్ము వేరు, ఆతమ వేరు అని నిరూపించుట్కు –
రనకు తానుగా ఉదభ వించనవాడు, ఏ రముమైన సూక్ష్ ,
సూతల రరీరము) లేనివాడు, సరి వాయ ప్త, ాప
ముళ్ంముము లేనివాడు, బాగా త్పకాశంచువాడు,
పరపూరుుడు, సి చు మైన వాడు, సరి దరి ,
సరి జ్ఞడై
ఞ న పరమార్ , ఏ రరీరములతో, ఏ విధమైన
సంబంధము లేకుండా అనిి రరీరములలో
నివసిసుతన్యి డు.
కేనోప్నిషత్ – 2-5 – “ఇహ చే ద్వేద్గ ద్థ
సతయ మరి చే దేహావే ద్గ మ హతీ వి ష్టటః l
భతేషు మహతీ విచింతయ ధీర్జ్ః
శ్రప్నతాయ సామ లోేకా ద్మృతా భవంతి” – ఈ మానవ
జ్న్ లో పరమార్ రరతి మును
తె)సుకుని టకయతే, అరనికి సరయ మైన
త్బహా్ నందము సిద్వాంచుచుని ద్వ. ఒమువేళ్ మానవ
జ్న్ లో పరమార్ రరతి మును తె)సుకోలేముపోతే,
చాలా విన్యరము (మరలా, మరలా జ్న్ ఎరతవలసి
ఉంటుంద్వ సంభవిసుతంద్వ. ధీరు) సమ సత
భూరముల (జీవు), వసుతవు) యందు
పరమార్ ను వెతకుతూ, ఆ రరీరములలో,
7
వసుతవులలో పరమార్ ను దరి సూత, పరమార్ ను
తె)సుకొని ఈ రరీరమును విడిచపెటిితే,
అమృరరతి మును పొందుతారు (వారకి పునరన జ ్
ఉండదు .

కఠోప్నిషత్ –1-2-22 – “అశ్రీర్గం శ్రీర్శ

షయ వరల షవ వరలతం I మహాంతం విభు
త్తామ ం మతావ ధీరో శోచతి” – రరీరము లేని
ఆ పరమార్ , అనిి రరీరములలోనూ ఆ పరమార్
నెలవై ఉన్యి డు. అశారి రమైన రరీరములలో,
శారి రమైన, సరి వాయ పముమైన, ఏ రరీరములతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేకుండా రమురకా)గా ఉండే,
పరమార్ ను తె)సుకుని ధీరుడు, ాఞని
ోముమునకు గురకాడు. ,
శ్రప్శోన ప్నిషత్ – 4 వ శ్రప్శ్న – 10 వ శోేకము –
“ప్ర్మేవాక్షర్ం శ్రప్తిప్ద్య తే స యో హవై
తద్చ్చా య మ శ్రీర్శ మలోహితం, శుశ్రభమక్షర్ం
వేద్యతే యసుి స్యమయ స సర్వ జ్ఃన సరోవ భవతి,
తదేష శోేకః” – ఏ విద్ధి ంసుడు, ఆ ఛాయా
రహిరమైన, రరీర రహిరమైన, రము త వరము ు ), రరీర
గుణము) లేని శుదమై ా న, ఏ విధమైన న్యరనము లేని
ఆ పరమార్ ను తె)సుకున్యి డో, వాడు
సరాి ర్ కుడు, సరి జ్ఞడు ఞ అయన పరమార్ లో
లీనమవుతాడు. .
ముండకోప్నిషత్ – 2-2- 7 – “యః సర్వ జ్ఃన
సర్వ విద్య స్యయ ష మహిత్ భువి I దివేయ
8
శ్రబహమ పుర్శ హ్యయ ష వ్యయ మనాయ తామ శ్రప్తిషటతః” -ఈ
భూలోముములో, త్బహ్ పురము అనబడే రరీరములలో
సరి జ్ఞడు
ఞ , సరి మూ తె)సుని వాడు అయన ఆ
పరమార్ ఒము నిరష్ ద మై
ి న హృదయాకారములో కొ)వై
ఉన్యి డు. ఈ రరీరము) జీవుల రరీరము) కావు.
అవి పరమార్ యొముక రరీరము) అందుచేర
వాటిని త్బహ్ పురము) అంటారు.
త్ండ్యయ కోప్నిషత్ – 2 – “సర్వ గం
హ్యయ తద్ శ్రబహామ య త్తమ I శ్రబహమ స్యయ త్తామ
చత్సష్ణప త్” – “ఓం” కార రూపమయన సరి జ్గతక
నిరు యముగా త్బహ్ రూపమే. ఆ ఆర్ యే త్బహ్ ము
(అయత్తామ శ్రబహమ ఎ ఆర్ కు న్య)గు
ాదము) ఉని వి (ాగృతి అవస,త సి పి అవసత,
సుష్యప్తత అవస,త తరీయ అవసత అనే న్య)గు
ాదము)
ఐతర్శయోప్నిషత్ – 1-3-12 – “స ఏతమేవ
సీత్ ం విదార్యయ తయ దావ ర్జ్ శ్రప్పప్ద్య త I
స్యష్ణ విద్ృతిర్జ్న మ దావ ః, తదేతనాన ంద్ ం I
తసయ శ్రతయ ఆవస థాస్త్సియః సవ ప్పన ః I ఆయత్
వసథోయత్వసథోయత్వసథ ఇతి” – ఈ
రరీరములను సృషి ి చేసిన పరమార్ , నేను ఈ
రరీరములలో త్పవేశంచముపోతే ఈ రరీరము)
నిలబడలేదు. మునుము నేను ఈ రరీరములో ఉంద్వ,
వీటిని నిలబెటివలెను అని ఆలోచంచ, పరమార్ ఈ
రరీరము యొముక శరసుు ను ఛేద్వంచ (శరసుు పైన
ఉండే త్బహ్ రంత్ధము ఈ మారము గ ను విదృతి,
9
(ఆనంద సాతనము అంటారు త్బహ్ రంత్ధము ద్ధి రా
లోపలి త్పవేశంచ పరమార్ కు నివాస సాతనములైన
నేత్రము), ముంఠము, హృదయములలో త్పతిష్ి
అయ ఉన్యి డు. (పరమార్ (సత్ లేనిదే ఈ
సృషిలో
ి దేనికీ ఉనికి ఉండదు .
తైతిిరీయోప్నిషత్ - ఆ ంద్వల్వే – 2-6-1, 2
– “తత్ సృష్ణటవ I తదేవాను శ్రప్పవిశ్త్ I తద్ను
శ్రప్విశ్య II సచ్చా తవ చ్చా భవత్” – పరమార్ అనిి
రరీరములను, వసుతవులను సృషి ి చేసి, ఆ
రరీరములలో, వసుతవులలో త్పవేశంచ, వాటికి ఉనికి
ములిగించాడు.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-12-1 – “మఘవ
మ ర్య ి ంవా ఇద్ం శ్రీర్ త్తిం మృత్సయ నా
తద్సాయ మృతశాయ శ్రీర్ సాయ తమ నోధిష్ణట త్తోి
వై శ్రీర్ః శ్రపియ శ్రపియగయ ం వై స శ్రీర్సయ
సతః శ్రపియ శ్రపియయో ర్ప్హతి ర్సియ శ్రీర్ం వావ
స ిం శ్రపియ శ్రపియే సస ృశాతః ” – ఇంత్ద్ధ I ఈ
రరీరము మరణము సి భావము ములద్వ. ఈ రరీరము,
మరణము లేని పరమార్ కు ఆత్రయమైనద్వ.
పరమార్ ఈ రరీరముతో సంబంధము లేకుండా
ఉన్యి డు. ఎవరకైతే ఈ రరీరము/వసుతవు మీద
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన
ఉని టకయతే అపుప డు ఆ రరీరముతో/వసుత వు తో
సంబంధము ఉని టుక. ఎవరకైతే ఆ రరీరము/వసుత వు
మీద త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదో
అపుప డు ఆ వయ కితో/వ త సుతవుతో ఏ సంబంధము
10
లేనటుక. పరమార్ కు ఏ రరీరముతో/వసుత వు తో
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదు కాబటిి,
పరమార్ కు ఈ రరీరములతో/వసుతవులతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు.
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – శ్తాప్థ
శ్రబహమ ణా - 14.7.2.31 - “స వా ఏస మహా జ్
ఆతమ , అజ్రో మరో గవ్య ......” – ఆర్ కు పుటుి ము
లేదు. రరీరమునకు పుటుిము ఉని ద్వ. వీటి మదయ
వయ వహారము ఎలా జ్రుగుతని ద్వ? ఏ విధముగా ఈ
రండింటినీ విడదీసి చూడాలి? అనే ఉపదేరము
ఉని ద్వ.
ముండకోప్నిషత్ – 3-1-1,2 - “ఓం దావ
సుప్ర్జ్ా సయుా సత్ ం వృక్షం ప్రిషసవ ాతే,
తయోర్ య ః పిప్ప లం సావ ద్వ తియ శ్న న నోయ
అభిచ్చకీతి” మరియు శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 4-
6,7 – “దావ సుప్ర్జ్ా సయుా సఖయ సత్ ం
వృక్షం ప్రిషసవ ాతే, తయో ర్ య ః పిప్ప లగం
సావ ద్వ తియ శ్న న నోయ అభిచ్చకీతి”, “సత్నే
వృక్షే పురుషో నిమగోన నీశ్య శోచతి
ముహయ త్ ః I జ్ఞషటం యదా ప్శ్య తయ య
మీశ్మసయ మహిత్ మితి వీతశోకః” - ఒము చెటుి
కొమ్ మీద (చెటుి అనే రరీరము మీద, కొమ్ అనే
హృదయములో రండు పక్షు) – జీవుడు మరయు
పరమార్ ఉన్యి య. అందులో ఒము పక్షి (జీవార్
ఫలమును తింటూ (ముర్ ఫలము)
అనుభవిసుతని ద్వ. రండవ పక్షి (పరమార్ ఏమీ
11
తినకుండా (ఏ భోగము) అనుభవించ కుండా, ఏ
సంబంధము లేకుండా , త్పకాశసూత, మొదటి పక్షిని
సాక్షిగా చూచుచుని ద్వ.
తత్ క్షేశ్రతం యచా యద్ృకా యదివ కారి
యతశ్ా యత్ ।
స చ యో యశ్రతప గవశ్ా తతస త్ర మే
శ్ృణు ॥ 4 ॥
జీవుడికి ఆశ్రశ్యముగా ఉ న శ్రీర్ము
ఏమిటి? ఏ ర్కముగా (లక్షణములు) ఉంటుంది? ఏ
వికార్ములు (అంమములు, అంశ్ములు - 1.
పుటుటట్, 2. పెరుగుట్, 3. ముసల్వత ము, 4.
చికుక ట్, 5. మర్ణము, 6. మర్భ ర్క రలతి) కల్వన
ఉంటుంది? ఏ కార్ణము దావ ర్జ్, ఎకక డ నుండి
పుటిట ది? ఏ ర్కముగా ఉ న ది (ఎలా
వయ వహరిసుింది, ఎలా ఉప్యోనంచుకోవాల్వ)? ఈ
విషయములు మరియు

ఈ శ్రీర్ములో ఉండే క్షేశ్రతజ్ఞనడు (జీవుడు)

ఎవరు? ఏ ర్కముగా ఉంటాడు? ఆయ
శ్రప్గవము, శ్కుిలు ఏమిటి? వీటి గురించి నేను
సంశ్రమహముగా చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతిగా విను.
ఋష్టభిర్బ హధ్య గీతం ఛంద్యభిరివ విధః
ప్ృథక్।
శ్రబహమ సూశ్రతప్దైశ్చా వ హ్యత్సమదిభ రివ నిశ్చా తైః ॥
5॥

12
 ఈ క్షేశ్రతము (శ్రీర్ము), క్షేశ్రతజ్ఞనడు (జీవుడు,
ప్ర్త్తమ ) తతివ ములు గురించి ఋషులు చ్చలా
విధములుగా ఉప్దేశ్ము చేశారు. ర్కర్కాల
ఛంద్సుస లు కల మంశ్రతములతో వేరు, వేరు
సంద్ర్జ్భ లలో విడి, విడిగా ప్ర్త్తమ
తతివ మును విసిృతముగా వివరించబడి ది.
క్షేశ్రత, క్షేశ్రతజ్ న ప్ర్త్తమ తతివ ములను
శ్రప్తిప్పదించే సూచనాతమ కమై సూశ్రతములుగా,
ప్ద్ములుగా చెప్ప బడి ఉనాన యి. ఈ
తతివ ములను బోధించుట్కు క్కనిన యుకుిలను
కూడా చెప్పప రు. క్కనిన ఉప్ ప్త్సిలను,
ద్ృష్ణటంతములను (ఉదాహర్ణలు) చెపిప ,
ప్ర్త్తమ తతివ మును బోధిసుినాన యి. క్కనిన
నిర్య ా తమ కముగా చెప్నప వాకయ ములు కూడా
చెప్ప బడి ఉనాన యి. ఆ విషయములు నేను
సంశ్రమహముగా చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతిగా విను.
నేను బోధంచన వేద వాముయ ము), ననుి
అనుసరసుతని ఋష్య) వాళ్ు రప రకితో త పరమార్
రరతి మును దరి ంచ, రమ అనుభవములను
శష్యయ లకు ఉపదేరము చేసిన సరయ ము) చాలా
రముములకా చెాప రు. వశష్ి మహర ి ఉపదేరము చేసిన
“యోమవాశ్చషఠము” (వశష్ి మహర ి ఉపదేరము
చేయగా, వాలీ్ కి మహర ి త్గంధసతము చేశారు.
ఇందులో 32 వేల ోకముము) ఉన్యి య మరయు
కొందర గీర) ఈ రరతి ములను త్పతిాదన
చేసుతన్యి య.
13
 ఋషులు చెపిప వాటిలో - యోమవాశ్చషఠ ము
- “సర్వ ం చిన్-త్శ్రతమే వేద్ం అ ంత
అవికార్యచ జ్మత్ ఏవ కచతి యదా రలతా మపి
రలతం” – ఈ మునిప్తంచే, మునిప్తంచని మొరతము జ్గతక
చైరనయ సి రూపమైన పరమార్ యొముక ఒము రూపము
మాత్రమే. పరమార్ కు భిని ముగా ఏ వసుతవూ లేదు.
ఏ మునిప్తంచే, మునిప్తంచని దృరయ , అదృరయ పద్ధర మూ
ా
లేదు. జ్గతక ఎలకపుప డూ మారుప ) చెందుతన్యి ,
పరమార్ లో మాత్రము ఏ మారుప ఉండదు.
ఛంద్యబద్మై ా మంశ్రతములు – “నామ
నామైవ నామమే, పుంసకం పుత్న్ స్త్సీి అరమ
సాలవరోరమ అధ జ్ంమమః యదే యష్టట యష్ణట ఏచ.
అంధో మణిమ వింద్త్స తమ ంగుళి ర్జ్వయత్స
స్య శ్రగీవ శ్రప్తయ ముంచత్స స్యజిశోవ అసతయ తా”
పరమార్ కు రము రకాల పేరతో క త్పసిద్వా ఉని ద్వ.
పరమార్ యొముక అంరమైన న్యకు కూడా రమురకాల
పేరతో క త్పసిద్వా ఉని ద్వ. అందులో ఒము పేరు
నపుంసముమైన రరీరమునకు సంబంధంచన పేరు.
నేను కొనిి జ్న్ లలో పురుష్యడిగా, కొనిి జ్న్ లలో
స్తరతగా కూడా ఉన్యి ను. పురుష్యడుగా ఉని పుప డు ఒము
పేరు, స్తరతగా ఉని పుప డు ఒము పేరు. స్తరతగా ఉని పుప డు
ఒము త్పసిద్వా. పురుష్యడిగా ఉని పుప డు ఒము త్పసిద్వా. నేను
మహా ాపము చేసుకొని, కొనిి జ్న్ లలో వృక్ష
రూపములో పుటాిను. కొనిి పుణయ ముర్ ) చేసుకొని,
ముద్వలే జీవిగా పుటాిను. న్య రరతి మును
పరశీలించుకుంటే, ఈ ముదలని, ముద్వలే రూపములలో
14
నేను పరమార్ యొముక అంరము అని అనిప్తస్త ంద్వ.
నేనే యజ్ముఞ ) చేసి, ద్ధని ఫలిరముగా ఈ జ్న్ ని
పొంద్వ ఉన్యి ను. నేను ఇంకా అలా చేయబోతానేమో
కూడా. రమురకాల జ్న్ ), రమురకాల పేరుక, రమురకాల
విన్యయ సాలతో ఉండే నేను, పరమార్ అంరముగా,
భాగముగా ఉన్యి ను. పరమార్ ఇదే రరీరములో
ఉంటాడు. ఈ రరీరములలోని ఇంత్ద్వయములను
న్యతోబాటు చూసూత ఉంటాడు. న్యతోబాటు ముదు)తూ
ఉంటాడు. కాని వాటితో సంబంధము ఏ మాత్రము
ములిగి ఉండడు. మునుి చూసుతని పుప డు నేను
చూసుతన్యి ను. కాని పరమార్ కు మునుి లేదు, కాబటిి
గుడిివాడు, చూడట లేదు. న్యకు వెళ్ళు ఉన్యి య.
కాని పరమార్ కు వెళ్ళు లేవు. ఆయనకు మెడ,
న్య)ము కూడా లేవు. కాని ఈ వయ వహారము)
అనిి ంటికీ పరమార్ సాక్షిగా ఉన్యి డు.
శ్రబహమ సూశ్రత ప్దైచైవ – వేదములలో ఉండే
రండవ భాగము (ఉపనిష్తత) పరమార్
రరతి మును త్పతిాదన చేయుటకే ఉన్యి య.
రబదములతో చెపప లేని పరమార్ రరతి మును కొనిి
సూత్ర రూపముగా (చని ,చని పదములతో సూచన
చేసాతయ. వేదవాయ స మహర ి త్బహ్ సూత్రములలో
రరీరము, ఆర్ గురంచ సంత్గహముగా, సితరముగా
నిరయ
ు ంచ చెాప రు. .
తైతిిరీయోప్నిషత్ – శ్రబహామ ంద్వల్వే – 2-1-
1 – “శ్రబహమ వి దాప్నన తి ప్ర్ం” – పరత్బహ్
సి రూపమును తెలిసిముకొనిన ాఞని పరత్బహ్ ను
15
పొందుచున్యి డు, “సతయ ం ాన మ ిం శ్రబహమ ” -
త్బహ్ ము సరయ ము, ాఞనము అనంరము అయ
ఉని ద్వ, 2-8-4 – “స ఏకో శ్రాహమ ణ ఆ ంద్ః” –
త్పాపతి ఆనందము ముంటె నూరు రటుక ఎకుక వ
త్బహా్ నందము. బృగువల్వే – 3-1-1 – “యతో వా
ఇత్ని భతాని ాయనే”ి , “యే ాతాని జీవనిి”
– సమసత భూరము) ఏ పరత్బహ్ ము నుండి పుటిి, ఏ
పరత్బహ్ ముచే జీవించుచు, అంరము నందు ఆ
పరత్బహ్ ములో లీనమై తామే ఆ పరత్బహ్
సి రూపము అవుతన్యి రు. బృగువల్వే – 3-6-1 –
“ఆ నోా శ్రబహ్యమ తి వయ జ్నాత్”, ఆ నేా ాతాని
జీవని”ి – ఆనందము నుండియే సమసత భూరము)
పుటి,ి ఆనందము కోసమే జీవించుచూ, ఆనందము
కోసము పోయ, రరువార తాము ఆనంద సి రూపమై,
ఆనందమే అణగుచుని ద్వ..
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – “ఆతమ ఏవ ఇతి
ఉప్పసీత” - ఆర్ యొముక త్పతేయ ముర మరయు
ఏముతాి నిి అరంత చేసుకోవాలి, 1 లేదా 3-4-10 –
“అహం శ్రబహామ సీమ తి” – ఆ పరత్బహ్ ము నేను. 3
లేదా 5-9-28 - "విాన త్ డం శ్రబహమ ” – “విాఞన
ఆనందం త్బహ్ " - పరత్బహ్ ము ాఞన సి రూపుడు
మరయు పరమానంద సి రూపుడు.
ఐతర్శయోప్నిషత్ – 1-1-1 – “ఓం ఆతమ వా
ఇద్మేక ఏవాశ్రమ ఆసీత్” – సృషికి
ి పూరి ము నిరయ ,
సరయ , శుదా సి రూపుడగు పరమార్
త్పకాశంచుచుండెను. పరమార్ రపప మరొముటి లేదు.
16
3-1-3 – “శ్రప్ాన ం శ్రబహమ ” – త్పాఞనమే (తెలివి,
బుద్వా త్బహ్ ము.
త్ండ్యయ కోప్నిషత్ – 2 - “అయత్తామ
శ్రబహమ ” – 'నా ఆతమ శ్రబహమ ' - ఆర్ యొముక సూక్ష్
సారాంరము సరయ ము. ఈ ఆర్ యే త్బహ్ ము.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6-2-1 – “స దేవా

స్యమద్మశ్రమ ఆర దేక మేవాదివ తీయం” – ఈ
సృషికిి పూరి ము పరత్బహ్ సతతగా, ఏముమై
అద్వి తీయముగా (రండుగా లేనిద్వ ఉని ద్వ. 3-14-1 –
“సర్వ ంఖల్వవ ద్ం శ్రబహమ ” – న్యమరూార్ ముమగు
ఈ జ్గతక అంతా, మనకు మునిప్తంచేద్వ అంతా
పరత్బహ్ యే అయ ఉని ద్వ. 6-8-7 – “తతివ మర -
'అది నేను'. అద్వ అనగా త్బహ్ ము. త్బహ్ ము నేను
(ఆర్ .
తేజోబందూప్నిషత్ – 6-58 –
“సచిా దా ంద్త్శ్రతోహ ....” - "సత్ – చిత్ -
ఆ ంద్". “సత్” అనగా సరయ ము (శారి రమైన ,
“చిత్” అనగా అనంరమైన చైరనయ ము, ాఞనము
మరయు “ఆ ంద్” అనగా పరమానందము
శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 4-2 – “తద్ శ్రబహమ ”
– ఆర్ రరతి మే పరత్బహ్ .
నిర్జ్లేంబోప్నిషత్ – 11 – “శ్రబహమ సతయ ం
జ్మనిమ థ్యయ ” – త్బహ్ సరయ ము, జ్గతక మిథ్య .

17
 హ్యత్సమతిభ రివ – కొనిి సందరభ ములలో
పరమార్ రరతి ము మీద, మానవుల
సందేహములను తీరుు టకు, కొనిి ఉప పతతలను,
దృష్ింరములను (ఉద్ధహరణ) చెప్తప , పరమార్
రరతి మును బోధసుతన్యి య.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 6-2-1 – “స దేవ
స్యమయ ద్మశ్రమ ఆసీ దేక మేవాదివ తీయం I తద్డడక
ఆహ ర్సదేవమశ్రమ ఆర దేకమేవాదివ తీయం
తసామ ద్ త సస ాుయత” – న్యమ రూపములతో
కూడిన ఈ సృషి ి పుటుిటకు పూరి ము సతతగా ఏముమై
అద్వి తీయమై ఉండాలి. అసతత కూడా ఉని దని
కొందరు చెాప రు. అసతత నుండి సతత పుటుిట
అసాధయ ము. కావున సతతగా నుని పరత్బహ్ మే
మొటమొ ి దట ఉండెను. అని ఉద్ధదలము మహర ి
శ్వి రకేతవుకు చెపెప ను.
శ్రప్శోన ప్నిషత్ – 6 వ శ్రప్శ్న , 7 వ శోేకము –
“తానోోవా చైతాప్దేవా హ మేతతప ర్ం శ్రబహమ వేద్
నాతః ప్ర్ త్ సీితి” – ప్తపప లాద్వ మహర,ి సుకేశాద్వ
శష్యయ ల నుదేదశంచ ఇటుక చెపెప ను. నేను ఈ
పరత్బహ్ ను గూరు ఎరుగుదును. ఇంరకు మించ
సూక్ష్ వసుతవు ఇంకొముటి ఎముక డా లేదు. ఇము ఏమీ
సందేహమునకు ఆసాక రము లేదు.
శ్రబహమ సూశ్రతములు - శ్రప్ధమ
అధ్యయ యము, చత్సర్ ి ప్పద్ము - 24, 26, 27 -

18
సృషి ి అనే ఈ లీల పరమాత్ ని కోరము లేని వయ కీమురణ
త
అని వివరంచారు.
శ్రబహమ సూశ్రతములు - తృతీత
అధ్యయ యము, తృతీయ ప్పద్ము 30.
ఐకాతామ య ధికర్ణము, 53. ఏక ఆతమ ః
శ్రీర్శగవాత్, 54. వయ తిర్శక సిదాభ వా గవితావ న
తూప్లబివత్ - రరీరము ఉంటేనే ాఞనము
ఉంటుంద్వ అని చారాి కు) (వయ తిరేము భావము)
ములవారు అంటున్యి రు. అలా అనటానికి వీ)లేదు.
రరీరము జీవించ ఉని పుప డే కొనిి సందరాభ లలో
(నిత్దలో సుష్యప్తత అవసతలో, రవము ఉన్యి లోపల ఏ
మాత్రము ాఞనము ఉండదు. రరీరము ముంటె వేరే
ఆర్ కూడా ఉని ద్వ.
మహాభతా య హంకారో బుదిిర్వయ క ిమేవ చ ।
ఇంశ్రదియణి ద్శ్చకం చ ప్ంచ చేంశ్రదియగోచర్జ్ః
॥6॥
ఈ శ్రీర్ములో ప్ంచ మహా భతములు (1.
ప్ృథివి, 2. ఆప్ (నీరు), 3. తేజ్సుస , 4. వాయువు, 5.
ఆకాశ్ము), వీటినిన టికి కార్ణమై సమిష్టట
అహంకార్ తనామ శ్రత, వీటినిన టికి కార్ణమై
సమిష్టట మహతితవ ము, వీటినిన టికి కార్ణమై
శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి (త్య,
అాన ము, ఈశ్వ ర్ శ్కి ి). ఏవి మొతిము ఎనిమిది
(8) తతివ ములు.

19
 ప్ది ఇంశ్రదియములు (ప్ంచ
ాననేంశ్రదియములు - 1. శ్రశోశ్రతము, 2. చర్మ ము, 3.
చక్షుసుస , 4. జిహవ , 5. నారక, ప్ంచ
కర్శమ ంశ్రదియములు - 1. వాకుక , 2. హసిములు, 3.
ప్పద్ములు, 4. ప్పయువు, 5. ఉప్స)ల , ప్ద్క్కండవది
మ సుస . ఆ, య ఇంశ్రదియముల దావ ర్జ్
జీవులు, ప్ంచ మహా భతముల లక్షణములను
తెలుసుకునే విషయములు (1. శ్బాము, 2. సప ర్ే ,
౩. రూప్ము, 4. ర్సము - రుచి, 5. మంధము –
వాస ). ఇవి ఈ శ్రీర్ము యొకక వయ వహారిక
శ్రప్యోజ్ ములకు ఉప్కరిసాియి.

ఇచ్చు దేవ షః సుఖం దఃఖము సంఘాతశ్లా తనా

ధృతిః ।
ఏతతేేశ్రతం సత్ర సవికార్ముదాహృతం ॥7॥
పై వాటితోాటు కామము లేదా కోరికలు
(అనుకూల గవ ), దేవ షము (కోరికలు
తీర్ పుప డు కల్వే శ్రప్తికూల గవ ), సుఖము
(కావాలని), దఃఖము (వద్ాని), వీట్నిన టి యొకక
సముదాయము, చేత శ్కి ి (ాన శ్కి ి, ఆతమ
చైత య ముతో కూడి మనో వృతిి), ధర్య ము
(శ్రీర్ము కుంన ప్డిప్నకుండా నిలబడే శ్కి ి),
పై చెపిప వి, ఇంకా క్కనిన చెప్ప వి
అనీన కల్వపి ఈ శ్రీర్ము అవుత్సంది. ఈ
శ్రీర్ము కు చ్చలా వికార్ములు ఉనాన యి (1.
పుటుటట్, 2. పెరుగుట్, 3. ముసల్వత ము, 4.
20
తరుగుట్, 5. మర్ణించుట్, 6. మర్భ ర్క రలతి).
ర్కర్కాల కార్ణములతో, కార్య ములతో,
విచిశ్రతమై వినాయ సములతో, వినాశ్ములతో
కూడి ఉంటుంది. ఉదాహర్ణకు క్కనిన
అంశ్ములు త్శ్రతమే చెప్పప ను.

చాలా మంద్వ రరీరము అంటే వా ళ్కుక తె)సు

అని అనుకుంటారు. వాళ్ు కు తెలిసినద్వ, కేవలము
సూతల, తితిము దేహము మాత్రమే. లల రరీరమే కాము,
లోపల మునపడని సూక్ష్ రరీరము, కారణ రరీరము, ఈ
కారణ పరంపర ఇంకా చాలా ఉన్యి య. కాబటిి రరీర
రరతి మును అరము ా చేసుకోవాలి. ఈ రరీరము ద్ధి రా
ఆర్ రరతి ము తె)సుకునే విచారణ చేసుకోవాలి.

కారయ ము అయన ఈ రరీరమునకు కారణము

ఉంటుంద్వ. ఆ మూల కారణములను తె)సుకోవాలి.
శాస్తసతము), ఉపనిష్తతల ద్ధి రా ఆ కారణములను
తె)సుకోవచుు . ఈ లల రరీరమునకు కారణము
పంచ మహా భూరము), ఆ పంచ మహా
భూరములకు కారణము, సమిషి ి అహంకారము, ఆ
సమిషి ి అహంకారమునకు కారణము సమిషి ి మహతత.
ఆ సమిషి ి మహతతనకు కారణము అవయ ముమైన త
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి. ఈ రరీరమునకు
మూల కారణమైన త్పముృతి యొముక మూడు గుణము)
(సరతి గుణము, రజో గుణము, రమో గుణము
రరీరములోను అనిి అవయవములోను, అనిి
అంరములలోను ఉంటాయ. ఇవనీి రరీరము
21
కోవలోకే చేరతాయ. 7-4 ోకముములో అపరా త్పముృతి
గురంచ చెాప డు. ఇద్వ కూడా ద్ధనినే వరసు
ు తన్యి డు.

రరీరములో ఉని ఇవనీి (అంగము),

అంరము) ఒము సముద్ధయముగా ములిసి, ఈ
రరీరముతో ఏ విధమైన సంబంధము లేని క్షేత్రజ్ఞడుఞ
అనే జీవార్ కు కావలసిన ఉపకారము కొరకు
పనిచేసాతయ (కోటలో ఉని సేవకు), పరమురము)
రాజ్ఞ కొరకు పని చేసినటుక .

జ్డ పద్ధరముా లలో ములగని (ఉనికి – నేను

ఉన్యి ను అనే భావన, ాఞనము, ముదలిము , ఆ
రరీరములో ఉని క్షేత్రజ్ఞడి
ఞ (జీవార్ యొముక చైరనయ
రకి,త జ్డ పద్ధర ామైన మనసుు యొముక వృతిత మీద
త్పసరంచగా, చేరన, ముదలిము, నేను ఉన్యి ను అనే
ాఞనము రరీరమునకు ము)గుతంద్వ, ఆ ాఞనము
ద్ధి రా మనకు నేను ఉన్యి ను అనే భావన (ఉనికి,
ముదలిము మరయు ధృతి ము)గుతంద్వ. త్ాణము,
జీవార్ ఈ రరీరమును విడిచపెటిి వెళ్ు గానే, ఆ
చేరన, మరయు ధృతి ఈ రరీరములో ఉండదు.

క్షేశ్రతము (శ్రీర్ము), క్షేశ్రతజ్ఞనడు (జీవాతమ ) గురించి

పూరిగా ి అర్ముి చేసుక్కనుట్కు అవసర్మై
ఇర్వై (20) సదీణములు, ాన సాధ ములు
శ్రకింద్ 7 వ శోేకము నుండి 11 శోేకము వర్కూ
వివరించ్చడు:

22
 ఆర్ ాఞనము ఉపదేరములో లోపము లేదు.
కాని సాధకుల, వినేవార మనసుు లలో, జ్న్ , జ్న్ ల
నుండి మనసుు లలో పెంచుకుని
కుసంసాక రము), సంసాక రములలో బేధము,
వయ తాయ సము ఉంటుంద్వ. అందుచేర ఒకే
విష్యమును వేరు, వేరుగా అరము ా చేసుకుంటారు.
రమురకా)గా, రపుప గా అరము ా చేసుకుంటారు. ఆ
కుసంసాక రములో పోయ, చరత శుద్వద ములిగితే కాని ఈ
ాఞనము అరము ా కాదు. చరత శుద్వాకి, ాఞన్యభివృద్వా కి
తోడప డే సదుగణములను అలవరచుకోమని పరమార్
ఈ త్కింద 5 ోకముములలో వివరసుతన్యి డు.

• అత్నితవ మద్ంభితవ మ్ అహింసా

క్షంతిర్జ్ర్వ
ు ం।
ఆచ్చరోయ ప్పస ం శౌచం
థడలర్య త్తమ వినిశ్రమహః ॥ 8 ॥

అత్నితవ ము (1) - ఇతరులకు తమ మీద్

గౌర్వము కలుగుట్కు తమ గురించి ఉ న వి,
లేనివి కూడా కల్వపి గొప్ప గా చెప్నప గుణము
ప్నవాల్వ. డంబము (2) - ఆడంబర్తవ ము,
డంభము తమకు కీరి,ి గౌర్వము, గొప్ప త ము
కలగాలని, ప్రువు కోసము చేర ప్నులు
త్నుకోవాల్వ. అహింస (3) - శ్రతికర్ణముగా
(మ సుస తో కాని, నోటి త్ట్తో కాని, చేతలతో
కాని) ఇతరులను హింరంచకుండా, ాధ
పెట్టకుండా ఉండాల్వ. క్షంతి (4) - తమ
23
తపుప లను ఎదటి వారు తపుప గా
గవించకూడద్ని అని అనుకుంటారు. అలాే
ఎదటివారు చేర తపుప లను మ సుస తో పూరి గా ి
మనిన ంచే గుణమును అభివృదిి చేసుకోవాల్వ.
ఆర్వు ము (5) - అంద్రితోనూ ఆర్వు ము,
ఋజ్ఞవుగా, కుటిలతవ ము, ఏ విధమై కప్ట్ము
లేని, వంచ చేయకుండా, మోసము
చేయకుండా, సర్ళతవ ముగా శ్రప్వరిం
ి చ్చల్వ.
మ ము, మ లను మోసము చేసుకోకుండా
ఉండాల్వ.

ఆచ్చరోయ ప్పస ము (6) - ఆచ్చరుయ లను

(ాన ము ఉప్దేశ్చంచే గురువు) రవ, శుశ్రూష,
ఉప్పస చేర గురువు అనుశ్రమహమును ొందాల్వ.
శౌచము (7) - శ్రీర్ము మరియు మ సుస ను
ప్రిశుశ్రభముగా ఉంచుకోవాల్వ. థడలర్య ము (8) -
సాధించుకోవలర లక్షయ ము మీద్ మ సుస
చంచలముగా ఇతర్ విషయముల మీద్కు
ప్నకుండా, రలర్మై అభిశ్రప్పయము కల్వన
ఉండాల్వ. ఆతమ వినిశ్రమహము (9) - శ్రీర్మును
(అవయవములను, ఇంశ్రదియములను,
మ సుస ను, బుదిిని) నిశ్రమహించుక్కని ఉండాల్వ.

ఉదాహర్ణ - సతయ తప్ మహరి:ి

ఆరుణ లేద్ధ ఉద్ధదలము లేద్ధ ఉద్ధదలము ఆరుణ

మహర ి యొముక రరతి ాఞనము గురంచ బోధన)
24
ఛాందోగోయ పనిష్త్ మరయు బృహద్ధరణయ కోపనిష్త్
లలో ఉన్యి య. మహరుి) ఏకాంరముగా
అడవులలో రపసుు తో సాతిి ము గుణమును
పెంచుకొని, ఆ సాతిి ము గుణము త్పభావముతో, అముక డ
ఉండే త్కూర మృగముల మధయ పరసప ర విరోధమును
కూడా విడిచ పెటిి, అహింస గుణము పోయ, ములిసి
శాంరముగా త్పవరతన చేసేత, ఆ మహరుిల రపసుు
ఫలించనటుక భావిసాతరు. ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతము
-2.35 – “అహింసా శ్రప్తిష్ణటయం తత్ సనిన ధౌ
వైర్జ్ తాయ మః” – రప రకితో
త సాతిి ము గుణము పెరగి,
అహింస గుణము బలపడితే ఆ యోగి పరసరములలో
ఉని జీవులలో వైరము పోవును. అందుముని ఆయన
అరణయ ములో ఏకాంరముగా రపసుు
చేసుకుంటున్యి రు. కొన్యి ళ్ు కు ఒము కోయవాడికి ఆ
మహర ి మీద అారమైన గౌరవము ములిగి, వాడి పని
మానుకొని ఆయన చుటూి, దగ గరే తిరుగుతన్యి డు. ఆ
మహర ి ఏమీ పటిించుకోలేదు. మహర ి ముళ్ళు
తెరచనపుప డలాక, ఆ కోయవాడు, సాి మీ నేను కూడా
మీలా మారటానికి నేను ఏమి చేయాలో చెపప ండి అని
అడుగుతన్యి డు. మహర ి ఏమీ పటిించుకోలేదు.

ఒమురోజ్ఞ ఒము పులి గరసూ

జ త ఆ మహర ి మీదకు
వసుతంటే, ఆ కోయవాడు అడుికొని, ఆ మహర ి మీదకు
రాకుండా, ద్ధనితో చాలా సేపు పోరాడి, ఆఖ్రకి ఆ
పులిని చంపేశాడు. పులి గరన జ లకు, ముళ్ళు తెరచ
అదంతా ఆ మహర ి చూశాడు. ఆ కోయవాడికి కూడా
చాలా గాయము) రగిలి రముము త కారపోతన్యి య,
25
ముష్ము
ి మీద వాడి త్ాణము) నిలబడాియ. ఆ
మహరకిి ఆయన ఎదురు గుండా ఇలా హింస
జ్రగినద్ధనికి, రన రపసుు ద్ధి రా అహింస
బలపడలేదని, ఆయన రపసుు లో ఏదో లోపము
ఉని ద్వ అని భావించ అముక డ నుండి వెళ్లపో
క వాలని
నిరయ ు ంచుకొని, బయ)దేర వెళ్లపో క తంటే, ఆ
కోయవాడు, రనకు రగిలిన అలాంటి గాయము)
కూడా లెముక చేయకుండా, సాి మీ మీరు వెళ్వ క దుద ,
మీకు ఏమీ జ్రగకుండా నేను కాాడతాను అని
అన్యి డు. అపుప డు ఆ మహర ి ఈ చోటులో న్య
రపసుు సరగా జ్రగట లేదు, నేను వెళ్లపో
క వాలి అని
చెాప డు. అపుప డు ఆ కోయవాడు, సాి మీ, మీలా
మారటానికి న్యకు ఏదైన్య చెపప ండి అని
త్బతిమాలాడాడు.

ఆరుణ మహరకిి వాడికి అటువంటి కోయవాడికి

ఏమి ఉపదేరము చెయాయ లో (మంత్రము, యోగము
అరముా కాలేదు. ఒముక సార మనసుు లో పరమార్ ను
త్ారం త చన వెంటనే ఆయనకు ఆలోచన ములిగి ఆ
కోయవాడితో ఇలా చెాప డు. “నీలో హింసా త్పవృతిత
గుటి), గుటి)గా ఉంద్వ, కాబటిి హింసా శ్రప్వృతిిని
మ సుస లో నుండి ప్నగొటుటకో. శ్రతికర్ణముగా
(మ సుస , వాకుక , శ్రీర్ము) వశ్రకతవ ము
(కప్ట్ము, మోసము, వంకర్త ము) లేకుండా,
ఎలేపుప డ్య సతయ మునే ప్లుకు. ఈ అడవిలో
థమటి వృక్షము యొకక ప్ళ్ళు తి కూడద. న్యలా

26
మారాలంటే ఈ మూడు త్వరముగా, నిష్గా ి చేసుకో
అని చెప్తప , ఆరుణ మహర ి వెళ్లు పోయాడు.

ఆ కోయవాడు రన గాయము) మానటానికి

ఉపచారము కాని, రన త్ాణము) నిలబడటానికి
ఆహారము, నీరు తీసుకొనుట కాని చేసుకోకుండా, రన
గురువుగార ఉపదేరములను మనసూూ రతగా ఆచరసూత,
ఆజ్ల ఞ ను ాటిసూత, ఆయన కూరొు ని చెటుి తొత్రలోనే
కూరొు ని ఏ మంత్రము, ఏ ధ్యయ నము, ఏ రపసుు
తెలియని ఆ కోయవాడు గురువుగారు చెప్తప న - హింసా
త్పవృతిత మానుకో, సరయ మే ప)కు, సెగటి వృక్షము
యొముక పళ్ళు తినకు అనేద్ధని మీదే రన మనసుు ను
నిలిప్త వాటినే ధ్యయ నిసుతన్యి డు. ఒమురోజ్ఞ దురాి స
మహర ి అటువైపు వెళ్ళు తన్యి రు. కోయవాడు
ఆయనను గురతంచ, ఆయన కాళ్ క మీద పడి
నమసక రంచ, సాి మీ మా ఇంటికి వచు న్య
ఆతిథ్య ము రి మురంచమని త్ారం త చాడు. దురాి స
మహరకిి ఆరు రయ ము వేసి, ఏమి పెడతావురా అని
అడిగారు. ద్ధనిని ఆ కోయవాడు, మీరు ఏమి
పెటిమంటే అద్వ పెడతానంద్వ అని అన్యి డు.
దురాి స మహర ి వాడిని పరీక్షించాలని సరేనని,
వాడితో వెళ్ళు రు. ఆ కోయవాడు చెటుి తొత్ర అయన
రన ఇంటికి దురాి స మహరని ి తీసుకు వెళ్ల,క ఆ చెటుి
త్కింద కూరోు పెటిి, మీకు ఏమి కావాలో చెపప ండి
సాి మి, అద్వ నేను పెడతాను అని అన్యి డు. అయతే
న్యకు 100 పనస పళ్ళు , 200 అరటి గెల), 50 కిలోల
తేనె ఇంకా చాలా చెప్తప , ఇవి న్యకు కావాలి. పెటుి అని
27
అన్యి రు. నీకు తె)సు ముద్ధ, నీవు ఇవి పెటిలేముపోతే
న్యకు కోపము వచు నినుి రప్తంచగలను అని కూడా
అన్యి రు. ఆ కోయవాడు ఏమీ బెదరకుండా సరే
సాి మీ అని అన్యి డు.

ఆ కోయవాడు ముందు కొనిి ఆకు) కోసి,

వాటితో విసతరాకు), డొపప ) కుటిి, దురాి స మహర ి
ముందు పెటిి, రన తోత్రలోకి వెళ్ల క రనకు తె)సుని
దేవుడిని త్ారం త చాడు. వెంటనే రన చేతిలోకి ఒము
అక్షయ ాత్ర వచు ంద్వ. వాడు దురాి స మహర ి
అడిగిన పళ్ళు , తేనె ఇమ్ ని ఆ అక్షయ ాత్రను
త్ారం త చాడు. ఆ ాత్ర నుండి అనీి వచాు య. వాడు
వాటిని దురాి స మహర ి ముందు పెటిిన ఆకు),
డొపప )లలో అవనీి పెటిి, అయాయ వీటిని
రి మురంచండి అని అన్యి డు. వాడు చేసుతని వనీి
చూసూత, దురాి స మహర ి వాడు ఏమైన్య మాయ
చేసుతన్యి డా, ఏమైన్య తామస ఉాసన్య అని అనీి
పరీక్షించ చూశారు. వాడు చేసిన వాటిలో ఏ విధమైన
మోసము, లేదని త్గహించ, వాడి సాధనకు దురాి స
మహరే ి చాలా ఆరు రయ పోయారు. వాడి ఆతిథ్య మునకు
సంతోషించ, నీ పేరు ఏమిటి అని అడిగారు. ఆ
కోయవాడు మాకు ఎవి రూ ఏ పేరు పెటిరు. న్యకు ఏ
పేరు లేదు సాి మీ అని చెాప డు. ద్ధనికి దురాి స
మహర ి నీకు పేరు లేముపోవట ఏమిటి, నీవు సరయ మే
రపసుు గా చేసిన వాడవు. కాబటిి నీ పేరు సరయ రపుడు
అని చెప్తప , ఆయన మరలా వీడికి ఏమైన్య గరి ము
లాంటిద్వ ఏమైన్య ములిగింద్ధ అని కూడా చూశారు.
28
అలాంటిద్వ ఏమీ మునిప్తంచలేదు. వీడు సామానుయ డు
కాదు, గొపప రపసిి అని అనుకుంటూ ఆయన
వెళ్లు పోయారు.

ఆ సరయ రపుడు అలాగే ధ్యయ నములో

కూరుు ండగా ఆయనకు వేద మంత్రము), యజ్ ఞ
విధ్యనము), ఉాసన పదదత), ాఞనము
సుప రసుతన్యి య. ఆయన ఫలిరము పైన ఆపేక్ష
లేకుండా అవనీి చేసుతన్యి డు. ఒమురోజ్ఞ ఆయనకు
రావి, జ్మి్ వృక్షముల సమిధ పులక) కోసము చెటుి
ఎకిక ఆ కొమ్ ) కొటుి తంటే, ఆయన బొటనత్వే)
తెగి త్కింద పడిపోయంద్వ. ఆయన ఏమీ
పటిించుకోలేదు. రరువార ఆ తెగిన బొటనత్వే)
ద్ధనంరట అదే పైకి వచు ఆయన చేతికి
అతకుక పోయనద్వ. అదీ ఆయన పటిించుకోలేదు. ఆ
దేవా వృక్షము మీద పక్షి రూపములో ఉని ఒము కిని ర
దంపత) ఆ దృరయ ము చూసి, ఈయన చాలా గొపప
రపసిి అని భావించ, ఆ దంపత) దేవ లోముములో,
ఇంకా పై లోముములలో సరయ రపుడు గొపప రనము
గురంచ ాట) ాడారు. అలా సరయ రపుడి కీరత అనిి
లోముములకు త్ాకి పోయంద్వ.

అద్వ విని దేవర) సరయ రపుడిని

పరీక్షించాలని బయ)దేరారు. సరయ రపుడు చెటుి
త్కింద కూరొు ని ఉండగా, బాణము గుచుు కుని ఒము
అడవి పంద్వ అరుసూత, అయన దగ గరకు
పరుగెతతకుంటూ వచు , ఆయన త్పముక నే ఉని చెటుి
29
తొత్రలో ద్ధకుక ంద్వ. కొద్వసే
ద పట్లక ఒము త్కూరముగా
మునిప్తసుతని , వి)క, అంబు) పటుికుని వేటగాడు
సరయ రపుడు దగ గరకు వచు , నేను వేసిన బాణము
రగిలిన ఒము అడవి పంద్వ ఇలా వచు ంద్వ. అద్వ ఎటు
వెళ్లం
క దో చెపుప అని అడిగాడు. ఇపుప డు ఆ
సరయ త్వతడు ఒము సంద్వగ ాములో పడాిడు. తాను
చూసిన నిజ్ము చెప్తప తే, ఆ వేటగాడు ఆ
అడవిపంద్వని పటుికొని చంపేసాతడు. ఆ హింసకు
తాను బాధ్యయ డు అవుతాడు. రను అబదదము చెప్తప తే,
రన సరయ త్వరమునకు, గురువు ఆజ్కు ఞ భంగము
ము)గుతంద్వ. సరయ త్వతడు ఏమి చెాప లా, ఎలా
చెాప లా అని ఆలోచసుతన్యి డు. ఇంరలో ఆ
వేటగాడు చెపుప , చెపుప అని పదే, పదే
అడుగుతన్యి డు. అపుప డు సరయ త్వతడు ఇలా
చెాప డు “చూర కళ్ళు చెప్ప లేవు, చెప్నప నోరు
చూడలేద. నేను చూర కంటితో చెప్ప లేను.
నేను చెప్ప వలర నోరు ఏమీ చూడలేద”.
వెంటనే ఆ వేటగాడు రంఖ్ చత్ముము) ధరంచన
మహావిష్యువుగా సాతాక క్షరంచాడు. నేను, న్య అని
అయన (ఆ అడవిపంద్వగా ఇంత్దుడు, నినుి
పరీక్షించుటకు వచాు ము. మాకు కిని ర దంపత)
ద్ధి రా నే రపసుు యొముక రకి త గురంచ విన్యి ము.
మేము నీ మనసుు పొరలలోనికి చూసుతన్యి ము. నీ
మ సుస లో ఉ న అత్నితవ ము, ఋజ్ఞతవ ము,
సతయ నిష ఠ, అహింస, గురు భకి ి, ఆచ్చరోయ ప్పస ,
థడలర్య ము, క్షమ, డంభము లేనిత ము అనీి
ములగలిప్త చెప్తప న నీ సమాధ్యనమును పరశీలిసేత నీ
30
యొముక రపసుు చాలా ఉని రమైన సాతయలోకి
వెళ్లు పోయంద్వ. నీవు ఉరత సరయ రపుడి మాత్రమే
కాదు. పైన చెప్తప న గుణము) నీవు ఆచరంచ
సరయ రప మహర ి అయాయ వు. మా దగ గర నుండి నీకు ఏ
వరము) అముక రే కదు. నీవు నీ రపసుు ను ఇలానే
కొనసాగించుకొని, నీ జీవిర గమయ ము చేరుతావు అని
మహావిష్యువు, ఇంత్దుడు ఆశీరి ద్వంచ వెళ్లు పోయారు.

ఆచ్చర్య రోప్స , గురు శుశ్రూష:

ఆచ్చర్య లేద్ధ గురువు అనగా శాస్తసతము )
అభయ సించ వాటిని ఆచరసూత, శష్యయ లకు ఉపదేరము
చేసి వా ళ్చే
క ర ఆచరంపచేయుట. ఆచారుయ లను లేద్ధ
గురువులను పరమార్ యొముక ఒము సగుణ లేద్ధ త్పతి
రూపముగా భావించ ఆయనను ఉప్పస అనగా
ఆయనకు, ఆయన మనసుు కు దగ గరగా ఉండి,
ఆయనకు సేవ చేసూత అయన అనుత్గహమును
పొంద్వ, ఆయన ద్ధి రా విదయ ను పొందుట.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-4-4 నుండి 9
ఖండము వర్కు – ాబాల అనే ఒము ద్ధసి కుమారుడు
సరయ కామ ాబా)డు విద్ధయ భాయ సము కొరకు
హరత్దుమర గౌరము మహర ి ఆత్రమము
విద్ధయ భాయ సమునకు వెళ్ు గా, గౌరము మహర ి నీ
గోత్రమే ఏమిటి అని అడిగారు. అపుప డు సరయ కామ
ాబా)డు, న్య రలిక ాబాల యవి నములో ఉండగా
ప) చోటక పరచరయ ) చేసినద్వ. అపుప డు ఆమెకు
నేను జ్ని్ ంచాను. న్యకు న్య గోత్రము తెలియదు అని
31
రన రలిక చెప్తప నద్వ అని చెాప డు. గౌరము మహర ి
అరని నిాయతీకి సంతోషించ, శష్యయ నిగా రి మురంచ,
ఉపనయనము చేసి, బముక చకిక న 400 గోవులను
ఇచు , వీటిని అడవులలో చముక గా మేప్త, 1000 గోవు)
అయన రరువార మాత్రమే, న్య దగ గరకు తీసుకు రా
అని చెాప డు. సరయ కాముడు ఆ గోవులను చాలా
కాలము అడవులలో మేపుతన్యి డు.
ఒమురోజ్ఞ ఆ పశువులలో ఒము వృష్భము
(వాయువు “ఓ సరయ కామా I మేము 1000 గోవులము
అయాయ ము. మము్ ఆచారుయ ల వదదకు తీసుకు
పొము్ ” అని చెప్తప ంద్వ. నేను “చత్సష్ణప త్
శ్రబహ్మమ ప్పస “ పరత్బహ్ ాదమును చెపెప దను
తూరుప , ప్డమర్, ద్క్షిణము, ఉతిర్ము ఈ
నాలుగు దికుక లు నాలుగు కళలు చేరి ప్ర్శ్రబహమ
మొద్టి ప్పద్ము. ఈ ప్పద్ము ప్నరు “శ్రప్కాశ్వాన్”.
ఈ విధముగా త్బహ్మ్ ాసన చేయువాడు, త్బహ్
లోముము చేర అముక డ త్పకారముతో ఉండును. మరొము
ాదము అగిి దేవుడు బోధంచును అని చెపెప ను.
మరాి డు సరయ కాముడు ఆ గోవులను తీసుకొని
గురువు గార దగ గరకు బయ)దేరను. ఆ
సాయంత్రము మధయ లో విత్శాంతి కొరకు ఆగాడు.
అముక డ ఎండు పులక) తెచు , అగిి వెలిగించ తూరుప
ముఖ్ముగా కూరొు న్యి డు. అపుప డు అగిి దేవుడు ఓ
సరయ కామా నేను నీకు త్బహ్ ాదము తెలిపెదను,
వినుము. ప్ృథివి, అంతరిక్షము, దయ లోకము
(సవ ర్ ీ లోకము), సముశ్రద్ము నాలుగు కళలు. ఈ
32
నాలుగు కళలు చేరి ప్ర్శ్రబహమ రండవ ప్పద్ము
ద్గనిని “అంతవాన్” అంటారు. ఈ విధముగా
శ్రబహ్మమ ప్పస చేయువాడు, అ ంత గుణ
సంప్నున డు అగును అను బోధంచెను. మూడవ
ాదము ఒము హంస నీకు బోధంచును అని చెపెప ను.
మరాి డు సరయ కాముడు ఆవులను తీసుకొని
ముందుకు సాగెను. ఆ సాయంత్రము మధయ లో
విత్శాంతి కొరకు ఆగాడు. అముక డ ఎండు పులక) తెచు ,
అగిి వెలిగించ తూరుప ముఖ్ముగా కూరొు న్యి డు.
ఒము హంస (ఆద్వతయ డు వచు ఓ సతయ కాత్ నేను
నీకు శ్రబహమ ప్పద్ము తెల్వపెద్ను, వినుము. అనన ,
సూరుయ డు, చంశ్రదడు, విదయ త్ (మెరుపు) ఈ
నాలుగు కళలు ప్ర్శ్రబహమ మూడవ ప్పద్ము. ద్గని
ప్నరు “జోయ తిష్ణమ న్”. ఈ ప్పద్ములు, వాటి కళలు
గురించి తెలుసుక్కని వాటిని ఉప్పరంచేవా ళ్ళే
తేజోవంతమై లోకము కు వెళ్ళు ను. ముదుగ
అనే జ్లచర పక్షి (నీటి కోడి న్య)గవ త్బహ్
ాదము తె)పును అని హంస చెప్తప నద్వ. మరాి డు
సరయ కాముడు ఆవులను తీసుకొని ముందుకు సాగెను.
యా సాయంత్రము మధయ లో విత్శాంతి కొరకు ఒము
సరసుు దగ గరలో ఆగాడు. అముక డ ఆ జ్లచర
మదుగపక్షి (త్ాణము వచు ఓ సతయ కాత్ నేను నీకు
శ్రబహమ ప్పద్ము తెల్వపెద్ను, వినుము. శ్రప్పణము,
చక్షుసుస . శ్రశోశ్రతము, మ సుస ఇవి నాలుగు
కళలు. ఈ నాలుగు కల్వర ఆశ్రశ్యము కల శ్రబహమ
నాలుమవ ప్పద్ము. ద్గనిని “ఆయత వాన్”
అ గా ఆశ్రశ్యము కల శ్రబహమ ప్పద్ము అంటారు.
33
నాలుగు ప్పద్ములు, వాటి కళలు గురించి
తెలుసుక్కని వాటిని ఉప్పరంచేవా ళ్ళే ఈ
లోకములో సర్జ్వ శ్రశ్యములు కల్వన ఉంటాడు.
అని చెపెప ను.
మరాి డు సరయ కామ గురుకులము చేరను.
అముక డ ఆచారుయ ) అరనిని చూచ “సతయ కాత్ I
నీవు శ్రబహమ మును ఎరిన వాడి వలె
కనిపిసుినాన వు. నీకు శ్రబహమ ము గురించి ఎవరు
చెప్పప రు” అని అడిగారు. ద్ధనిని సరయ కామ జ్రగిన
దంతా చెప్తప , అయనను “ఆచర్య వాన్ పురుషో
వేద్”.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-9-3 “శ్రశుతం
హ్యయ వమే భమవద్ాృశ్లభయ ఆచ్చర్జ్య ద్డావ
విదాయ విదితా సాధిషటం శ్రప్పప్తీతి....” - మీ లాంటి
ఆచారుయ ) న్యకు పరత్బహ్ సి రూపము. సదుగ రువు
షోడర ముళ్ళ విదయ ను చముక గా బోధంచనపుప డే అద్వ
సమరవ ా ంరమైన త్బహ్ ాఞనము అగును. మీరు న్యకు
త్బహ్ ాఞనము ఉపదేరము చేసి ననుి ధనుయ డిని
చేయమని ారం ా చాడు” ఆచారుయ ) అదే త్బహ్
విదయ ను మరలా బోధంచ, నీ విదయ పూరత
అయపోయంద్వ. నీవు వెళ్ల క గృహసత ఆత్రమము
రి మురంచ జీవించు అని చెాప డు.. రరువార
సరయ కామ ఆచారుయ డు అయ, చాలామంద్వ శష్యయ లకు
త్బహ్ ాఞనము బోధంచెను.

34
జ్ క మహార్జ్జ్ఞ మరియు యజ్వ
న లక య మహరి ి
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 4 లేదా 6-1-1
నుండి 6-4-24 వర్కు. జ్నము మహారాజ్ఞ త్పధమ
త్బాహ్ ణములో యాజ్వ ఞ లక య మహరకిి వసుతవు),
ధనము ఇచు త్బహ్ ాఞనమును పొందచుు ను అని
త్భమించ చాలా త్పయతిి ంచాడు. అద్వ సాధయ ము కాము
చవరకి యాజ్వ ఞ లక య మహర ి ాదముల మీద పడి,
ననుి నేను మీకు సమరప ంచుకుంటున్యి ను. న్యకు
త్బహ్ విదయ ఉపదేశంచమని త్ారం త చాడు. అపుప డు
రండవ త్బాహ్ ణము నుండి యాజ్వ ఞ లక య మహర,ి
జ్నము మహారాజ్ఞకి త్బహ్ ాఞనము ఉపదేరము
చేసాతడు.
ఎంర పెదద వారైన్య, గొపప వారైన్య, ఎంర
ధనవంతలైన్య గురువు, ఉాధ్యయ యుడు, Teacher,
Lecturer ముందు చని వాళ్ళు . గురువును
ఆత్రయంచ, గురు శుత్లష్, సేవ చేసి, గురువు యొముక
అనుత్గహముతో విదయ బోధసేతనే అద్వ సారముా మైన విదయ
అవుతంద్వ. త్పసుతరము విద్ధయ రుా) గురువును
గౌరవించటము పోయ, హేళ్న మరయు అవమానము
చేసుతన్యి రు. దీనిని వాళ్ు రలి,క రంత్డు) కూడా
త్పోరు హిసుతన్యి రు. ఇద్వ చాలా బాధ్యమురము.
శౌచము: మహాగర్తములో ఆది ప్ర్వ ములో
ఉతింకుడు కథ
వేద్ధ ఋషి యొముక ముగుగరు త్పధ్యన శష్యయ లలో
ఉరతంకుడు ఒమురు. అరను ధౌమాయ విద్ధయ ర.త
35
విద్ధయ భాయ సము మరయు రపసుు కూడా చేశాడు.
ఒముసార, వేద్ధ రన ఆత్రమానిి (సన్యయ సిని వద్వలి,
పరాలన్య విధ్యలనిి ంటినీ ఉరతంకుడుకు
అపప గించారు. వేద భారయ అపప టికి ఋత
త్ముమములో ఉంద్వ. ఆమె సంతానోరప తిత కాలము వృధ్య
కాకుండా ఉండేందుకు ఆత్రమంలోని మహిళ్)
ఉరతంకుడును సహజీవనము చేయమని కోరారు, కానీ
ఉరతంకుడు రన గురువుకు విధ్య) నిరి రతంచడంతో
అరను ఆ పనిని అనైతిముముగా పరగణంచాడు.
ఆత్రమానికి తిరగి వచు న రరువార ఈ విష్యము
వేద్ధనికి తెలియజేయబడినపుప డు, అరను రన
శష్యయ నితో సంతోషించ ఉరతంకుడుని
ఆశీరి ద్వంచాడు.
ఉరతంకుడు రన విదయ ను పూరత చేసిన రరువార,
అరను గురు దక్షిణ గురంచ రన గురువు వేదను
అడిగాడు. వేద రన భారయ ను అడిగి ఆమెకు కావాలిు న
బహుమతిని ఇవి మని సూచంచాడు. గురువు యొముక
భారయ కు ఉరతంకుడుపై పగ పెంచుకుంద్వ,
ఎందుముంటే ఆమె సంతానోరప తిత కాలములో ఆమె
కోరమును తీరు డానికి అరను నిరామురంచాడు. ఆమె
న్య)గవ రోజ్ఞన మర ఉపవాస సమయములో పుష్య
రాజ్య ము మహారాణ దైవిము చెవి పోగు) ధరంచాలని,
ఆమె ఆ దైవిము చెవి పోగులను మూడు రోజ్ఞలోక
తీసుకువచు రనకు ఇవి మని ఉరతంకుడుకి
చెప్తప నద్వ. ఉరతంకుడు పుష్య రాజ్య ము మహారాణ
చెవి పోగు) తీసుకు వచుు టకు బయ)దేరాడు.
36
ద్ధరలో అరను ఒము పెదద ఎదుదను నడుపుతని నలకటి
మనిషి (యముడు ఎదురు వసుతన్యి డు. ఉరతంకుడు
అరని ఆశీరాి దము కోరాడు. ఆ నలకటి మనిషి
ఉరతంకుడును ఆ ఎదుద పేడ తినమని మరయు ద్ధని
మూత్రమును త్తాగమని కోరాడు. ఉరతంకుడు
సంకోచంచాడు కానీ చవరకి అరని గురువు వేద కూడా
అదేవిధంగా వయ వహరంచాడని ఆ నలకటి మనిషి
చెాప డు. అపుప డు సమయము రకుక వగా
ఉని ందున, ఉరతంకుడు ముంగారుగా ఆ నలకటి మనిషి
చెప్తప నటుక చేసి (రరువార శాస్తసత త్పకారము త్పక్షాళ్న –
నోరు ముడుగుకోకుండా , ఆయన ఆశీరాి దము
తీసుకొని బయ)దేరాడు. ఉరతంకుడు పుష్య రాజ్ఞ
వదదకు వెళ్ల,క రన గురువు భారయ , మహారాణ చెవి
పోగు) కోరుకుని టు,క రన గురు దక్షిణ చెలికంచాలని
రాజ్ఞ గారకి చెాప డు. రాజ్ఞగారు రన
అంరుఃపురములో రన భారయ ను ములిసి, ఆమె దగ గర
నుండి తీసుకొమ్ ని ఉరతంకుడుకి చెాప డు.
అంరుఃపురములో ఉరతంకుడికి మహారాణ
మునిప్తంచలేదు. అపుప డు మహార్జ్జ్ఞ ఉతింకుడితో
నీవు అప్విశ్రతముగా ఉనాన వు, ఏ అప్విశ్రత్సడికైనా
మహా ప్తిశ్రవత అయి త మహార్జ్ణి
కనిపించద్ని, నీవు కర్మ శుద్గి కర్ణ చేర
వెళిు పుప డు కనిపిసుింది అని చెప్పప డు.
అపుప డు ఉరతంకుడు అభయ ంగనము చేసిన రరువార,
మహా రాణని ము)సుకుని, ఆమెను చెవి పోగు)
అడిగాడు. ఆమె దైవిము చెవి పోగు) ఇచు , రక్షకుడు
(న్యగు ాముల రాజ్ఞ ఆ దైవిము చెవి పోగు)
37
అపహరంచాలని చూసుతన్యి డు. అందువలక అరడి
నుండి ాత్గరతగా ఉండాలని మహారాణ ఉరతంకుడిని
హెచు రంచంద్వ.
ఉరతంకుడు రాణని ములిసిన రరువార, రాజ్ఞతో
ములిసి భోజ్నము చేయడానికి ఆహాి నించబడాిరు.
ఆహారము చలకగా ఉంద్వ మరయు ద్ధనిలో జ్ఞటుి
ఉంద్వ. అందుకు ఉరతంకుడు కోపముతో. మహారాజ్ఞ
రన దృషిని ి కోలోప తాడని రాజ్ఞను రప్తంచాడు.
త్పతిగా, మహారాజ్ఞ రనకు ప్తలక) పుటాిరని
ఉరతంకుడును రప్తంచాడు. అయతే, వారు రాజీపడి
రమ శాపములను ఉపసంహరంచుకున్యి రు.
ఉరతంకుడు వేద ఆత్రమానికి తిరగి వసుతని పుప డు,
నిరయ అనుష్ినము కొరకు, అరను ఆ దైవిము చెవి
పోగు), రన వసుతవులను నద్వ ఒడుిన వద్వలి
సాి నము చేయడానికి వెళ్ళకడు. ఆ సమయములో,
రక్షకుడు బచు గాడు వేష్ములో అముక డికి వచు ఆ
చెవి పోగు) దంగిలించాడు. ఉరతంకుడు
బచు గాడిని వెంబడించాడు, కాని రక్షకుడు రన
ాము యొముక అస) రూానికి తిరగి వచు
భూమిలోని రంత్ధములోకి ారపోయ, న్యగ
లోముమునకు చేరుకున్యి డు. ఉరతంకుడు రరువార
రంత్ధము ద్ధి రా రవి టానికి త్పయతిి ంచాడు.
దేవరల రాజ్ఞ ఇంత్దుడు, రవేి త్పత్కియలో
ఉరతంకుడికి రన ఆయుధమైన వత్ాయుధముతో
ఇచాు డు. ఉరతంకుడు వత్ాయుధముతో న్యగ
లోముమునకు రవిి , న్యగ లోముమునకు చేరుకొని .
38
ఉరతంకుడు ాము త్పపంచములోకి త్పవేశంచాడు.
రక్షకుడు కోట లోపల ద్ధకుక న్యి డు. ఉరతముకు
ఇంత్దుడిని త్ారంత చగా, ఇంత్దుడి సహాయముతో,
న్యగ లోముములో మరయు కోటలో పొగ సృషిం ి చాడు.
అపుప డు ాము), రక్షకుడు బయటకు వచాు య.
రక్షకుడు భయాందోళ్నకు గురైన బయటకు వచు
ఉరతంకుడుకు ఆ చెవి పోగు) ఇచాు డు. ఉరతంకుడు
నిరీర
ు సమయానికి ముందే ఆత్రమము చేరుటకు
ఇంత్దుడు ఒము గుత్రమును ఇచాు డు. ఉరతంకుడు
నిరీర ు సమయానికి ముందే ఆత్రమము చేరుకొని, చెవి
పోగులను గురు భారయ కు అపప గించాడు. ఉరతంకుడు
అలా గురు ఋణము తీరుు కున్యి డు.
ఈ సంఘటనతో ఉరతంకుడు సర్ప ముల మీద్
దేవ షము పెంచుక్కని, జ్నమేజ్యుడి సరప
యాగములో రనంరట తాను ఋతిి కుక డుగా
చేరాడు.
ఇంశ్రదియర్శషుల వైర్జ్మయ మ్ అ హంకార్ ఏవ చ ।
జ్ మ మృత్సయ జ్ర్జ్వాయ ధి దఃఖద్యష్ణనుద్ర్ే ం
॥9॥
ఇంశ్రదియ విషయముల మీద్ వైర్జ్మయ ము
(10) - ఆ, య ఇంశ్రదియములకు అలవాటు బడడ
విషయము (జీవులు, వసుివులు) మీద్ విర్కి ి
పెంచుక్కని, ఆ విషయముల మీద్ మ సుస లో
ఏర్ప డే కోరికలు తన ీంచుకోవాల్వ. అ హంకార్ము
(11) - నేను గొప్ప వాడిని అనే మర్వ ము, ద్ర్ప ము

39
ఉండకూడద. ఈ శ్రీర్మే నేను (జీవాతమ ) అనే
గవ కూడా ఉండకూడద.

జ్ మ , మృత్సయ , జ్ర్, వాయ ధి, దఃఖ ద్యష

అనుద్ర్ే ం (12) - ఏ ద్యషము వల ఈ జ్ మ
కల్వనంద్య అర్ముి చేసుకోవాల్వ. మృత్సయ వులో
ఉండే ద్యషమును అర్ము
ి చేసుకోవాల్వ.
ముసల్వత ములో కల్వే ద్యషములను అర్ ము ి
చేసుకోవాల్వ. మ కు కల్వే వాయ ధులలో (శారీర్క,
త్ రక) కల్వే ద్యషములను అర్ ము
ి
చేసుకోవాల్వ. దఃఖములలో (ఆది భౌతిక
దఃఖము, ఆది ఆధ్యయ తిమ క దఃఖము, ఆది దైవిక
దఃఖము) ఉండే ద్యషములను అర్ ముి
చేసుకోవాల్వ. ఈ ద్యషములనీన శాస్త్సిము చెపిప
విధ్య ములో అర్ము ి చేసుకోవాల్వ.

ఆర్ పరమార్ యొముక అంరము

అయనందున, మానవు) సహజ్ముగా పరపూర ుమైన,
శారి రమైన సుఖ్ము, ఆనందము కావాలని, లేర
మాత్రము కూడా దుుఃఖ్ము ఉండకూడదని
కోరుకుంటారు. ఇలాంటి కోరము లభించే అవకారము
లేదు కాబటి,ి కొంచెము, కొంచెము త్కీడ సాతయకి ద్వగి,
ఏదో కొంచెము సుఖ్ము (పరపూరము ు , శారి రము
కాముపోయన్య ఫరవాలేదు. అందులో కొంచెము
దుుఃఖ్ము ములిసి ఉన్యి ఫరవాలేదు అనే సితతి . ములిగితే
చా) అనే సితతికి ద్వగారపోతారు. ఆ సితతిలో
తాతాక లిముమైన, చని , చని సుఖ్ముల కోసము
40
వెతకుతూ, ఇంత్ద్వయములకు ఎదురు గుండా ఉండే
త్ాప్తంచము (జీవు), వసుతవు) , వాటి ద్ధి రా ములిగే
తాతాక లిము సుఖ్ము) ములిగితే చా) అనే త్భమలో
పడి, వాటి కోసమే జీవిరమంతా త్పయతిి సూత నే
ఉంటారు. ఆ సితతిలో పరపూర ుమైన, శారి రమైన,
దుుఃఖ్ లేరము లేని సుఖ్ము కావాలనే వాళ్ు
త్ాధమిముమైన కోరము మరచపోయ, ఈ
తాతాక లిముమైన, దుుఃఖ్ముతో కూడిన త్ాప్తంచము
సుఖ్ములే వాళ్ు జీవిర లక్షయ ముగా అయపోతంద్వ.
ఈ త్కియ) మొదట వాళ్ు అలవాటుగా మార,
రరువార వాళ్ు సంసాక రము)గా మార, వాళ్ు
మనసుు ) శారి రముగా ముత్ద్వంచబడి పోతాయ.
చవరకు ఆ కోరములకు, ఇంత్ద్వయములకు ద్ధసు)
అయపోతన్యి రు. త్ాప్తంచము సుఖ్ము)
తాతాక లిముముగా సుఖ్ము ములిగించన్య, చవరకు ఆ
సుఖ్ము) దుుఃఖ్ముగానే పరగణసాతయ. అలా వాళ్ు
జీవిరము దుుఃఖ్మయము అయపోతంద్వ. ఇద్వ
మానవులలో జ్న్ తో సహజ్ముగా ములిగే దోష్ము. ఈ
దోష్మును తొలగించాలంటే, మానవు) కోరుకునే ఈ
తాతాక లిముమైన సుఖ్ము (ఇంత్ద్వయము)
తీసుకువచేు త్ాపంచము విష్యములకు అడుిముటి
వేసి, దీనిని వైరాగయ ము అంటారు, అభివృద్వా
చేసుకోవాలి. వైరాగయ ము ములిగితే మనసుు
త్పశాంరముగా ఉంటుంద్వ.

వైరాగయ ము బలపడాలంటే, త్ాపంచము

విష్యములకు ఉండే శాస్తరతయమైన దోష్ములను
41
అరము
ా చేసుకోవాలి. వైరాగయ ము బలవంరముగా
తెచుు కుంటే, అద్వ కోపముగా, రరువార దేి ష్ముగా
మారపోతంద్వ. అద్వ ఇంకా విపరీరమైన
పరణామములను తీసుకువసాతయ.

ఈ జ్న్ , జ్న్ తో ములిగిన ఈ రరీరముతో ములిగే

మృతయ , జ్ర (ముసలిరనము , వాయ ధ్య), దుుఃఖ్ము,
త్ాపంచము విష్యము) వలన ములిగే తాతాక లిముమైన
సుఖ్ము యొముక దోష్ములను శాస్తరతయ విధ్యనములో
తె)సుకుంటే, వాటిమీద మీద కోరము), మనసుు లో
ఉండే అహంకారము పోయ, వైరాగయ ము
బలపడుతంద్వ.

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతములు 2-15 –

“ప్రిణామతాప్ సంసాక ర్ దఃఖైరుీణవృ తిి
విరోధ్యచా దఃఖమేవ సర్వ ం వివేకి ః”-
ప్రిణామ, తాప్, సంసాక ర్, దఃఖైః, గుణ వృతిి
విరోధ్యత్ చ, దఃఖమ్ ఏవ సర్వ మ్ వివేకి ః -
నిరంరరము మారే పరసితత), తితిము సుఖ్ము),
సాతితి ము, తామస, రాజ్స గుణము) వలన ములిగే
పరసప ర విరుదా అనుభవము) అనిి టినీ
వివేమువంతడు దుుఃఖ్ముగా పరగణసాతడు. మానవుడు
ఏ సుఖ్ము కోసము త్పయరి ము చేసిన్య, ఆ
త్పయరి ము సుఖ్మును తెచు పెటిినటుక గా
ఉంటుంద్వ. కాని అద్వ త్ముమముగా దుుఃఖ్ రూపములోకి
పరణమిసుతంద్వ. కోరము తీరతే, మరొము కోరము చేర ద్ధని
కోసము, రరువార మరొము ద్ధని కోసము అలా
42
ముష్ప
ి డుతూనే ఉంటారు. ద్ధని వలన ములిగే సుఖ్ము
కొంరసేపే ఉంటుంద్వ. ఆ సుఖ్ము తవ ర్లో
అయిప్నత్సంద్ని భయము, దఃఖము (ప్రిణామ
దఃఖము లేద్ధ త్పముక వాడికి న్య ముంటె ఎకుక వ
సుఖ్ముగా ఉన్యి డనే బాధ. ఇద్వ తాప్ దఃఖము
(మన ఇంట్లక మురంటు పోతే, ముందు త్పముక వాడి
ఇంట్లక చూసి, వాడి ఇంట్లక మురంటు ఉంటే మనకు
లేదనే బాధ, వాడికి కూడా లేముపోయే అమ్ యయ వాడికి
కూడా పోయంద్వ అనే రృప్తత . మరలా మరొము కోరము
మొద). దీనికి అంత ఉండదు. కోరము తీరముపోతే,
ద్ధనిమీద కోపము, దేి ష్ము ములిగి, అవి విపరీర
పరణామము) ములిగిసాతయ.

ఉదయము కాఫీ త్తాగే అలవాటు ఉని వాడికి

కాఫీ బదు) టీ ఇచు న్య ఊరుకోడు. అద్వ టీలో లేద్ధ
వసుతవులలో ఉండే దోష్ము కాదు. మనసుు లో ఉండే
సంసాక ర్ ద్యషము.

మానవుల రరీరము త్పముృతితో రయారు

చేయబడినద్వ. త్పముృతి లోని మూడు గుణము)
(సరతి , రజో, రమో గుణము) మన రరీరములో
కూడా ఉన్యి య. వీటి మధయ సామరసయ ము ఉండదు.
ఇవి నిరంరరము ఒకొద్ధనికొముటి పోటీపడుతూ,
కొటాకడుకుంటాయ. ఈ గుణము) ఒకొక ముక పుప డు
ఒకొక ముక గుణము ఆధపరయ ములో ఉండి, ఆ
సమయములో మనలో ఆ గుణము యొముక త్పభావము,
మన మనసుు యొముక ఆలోచన, మన త్పవరతన ఆ
43
గుణమునకు అనుగుణముగా ఎకుక వగా ఉంటుంద్వ.
సరతి గుణ త్పభావ సమయములో సుఖ్ము ములిగించే
వసుతవు, రజో గుణము త్పభావ సమయములో
దుుఃఖ్ము ములిగించ వచుు ను. ఇద్వ గుణముల యొముక
త్పభావము దీనిని గుణ వృతిి విరోధము అంటారు.
ఈ విష్యము) సామానుయ లకు అరము ా కాదు. ఒము
సని ని ద్ధరపు పోగు లేద్ధ చని న)సు రరీరము
మీద పడితే ఏమీ తెలియదు. కాని అదే ముంట్లక పడితే
భరంచలేనంర బాధ. అద్వ బయటకు తీసేసేత కాని
మనిషి ఉండలేదు. అలాగే ఒము గుణము ఎకుక వగా
ఉని పుప డు తెలియని దుుఃఖ్ము, మరొము గుణము
ఎకుక వైనపుప డు దుుఃఖ్ము అనిప్తంచవచుు ను. ఇవి
వివేకముతో ఆలోచిరి కాని అర్ము ి కాద. ఇలా
ఆలోచసేత ఏ సుఖ్మైన్య సరే, చవరకు దుుఃఖ్ముగానే
పరణమిసుతంద్వ.

అసకి ిర్ భిషవ ంమః పుశ్రతదార్మృహాదిషు ।

నితయ ం చ సమచితితవ మ్ ఇష్ణటనిషోటప్ప్తిిషు
॥10॥

అసకి ి (13) - పుశ్రత్సల యంద, గర్య

యంద, ఇలుే, కారు మొద్లై భోమయ
వసుివులయంద సంమము, సంబంధము, శ్రీతి
లేకుండా ఉండుట్. అ భిషవ ంమము (14) -
తీశ్రవమై , ఉతక ంఠమై అనుబంధము (నాది
అనే సాలయి మించిప్నయి, అదే నేను అనే సాలయి –

44
దానికి ఏమైనా అయితే నాకు అయింది అనే
గవ ), లేకుండా ఉండుట్.

సమ చితిము (15) - ఇషటమై జీవులు,

వసుివులు కల్వన పుప డు కాని (సుఖము) లేదా
ఇషటము లేని జీవులు, వసుివులు కల్వన పుప డు
కాని (దఃఖము) గవ్యదేవ మములు కలుమకుండా,
చితిమును (మ సుస , బుదిి) సమతవ ముగా,
శ్రప్శాంతమై రలతిలో ఉంచుకోవాల్వ.

న్య ప్తలక), న్య భారయ , న్య వాళ్ళు , న్య వసుతవు )

అనే నాది అనే గవ త్ముమముగా పెరగి
బంధమునకు గుర చేసుతంద్వ. వాటి నుండి త్పతికూల
సందరభ ములో కూడా ఆ బంధము నుండి బయటకు
రాలేని పరసితతి ఏరప డుతంద్వ. ఈ న్యద్వ అనే భావన
త్ముమముగా పెరగి, పెరగి ఆ వయ కీ త లేద్ధ ఆ వసుతవు నేను
లేదా నేనే అనే గవ వరకూ పెరగిపోతంద్వ.
ఒంటి మీద చని గీర పడితే ఎంర బాధపడతారో,
అలాగే ఆ వయ కి త లేద్ధ వసుతవు మీద చని గీర పడితే
(ఇంటి గోడ లేద్ధ కారు అంతే బాధపడతారు. ఇలా
బంధనములను పెంచుకొని, పెంచుకొని వాటి నుండి
బయటకు రాలేని సితతిని రనకు తానే ములిప ంచుకొని
చకుక కుపోతన్యి డు. ఆ పరసిత త లలో వా ళ్కు క , లేద్ధ
ఆ వసుతవులకు ఏదైన్య (సుఖ్ము లేద్ధ దుుఃఖ్ము
అయతే, రనకే అద్వ అయనటుక సంతోష్ము లేద్ధ
బాధ పడుతూ మనసుు ను ఎపుప డూ ములవర
పరచుకుంటూ, చంచలముగా ఉంటారు. అలలతో
45
ముద్వలిపోతని నీళ్ు లో త్పతి బంబము ఎలా
మునిప్తంచదో, అలాగే సమమైన, సితరమైన చరతము
లేనపుప డు, ఎంర సులభమైన విష్యము, రరతి
ాఞనము చెప్తప న్య మనసుు లో సితరపడదు, అరము ా
కాదు.
పరమార్ భారయ , ప్తలక), ఇ)క, సంపద,
వసుతవుల వద్వలి వెళ్లపొ క మ్ ని చెపుప ట లేదు.
వీలైనంరవరకూ అనవసరపు వయ కుత ), వసుతవు),
విష్యముల మీద అనవసరమైన వాయ మోహము,
సంబంధము, మమకారము మానుకొని, అవసరమైన
వాటి మీద కూడా న్యద్వ వరకే సంబంధము ఉంచుకొని,
నేను అనే భావన రానీయకుండా ాత్గరతపడి,
బాదరబందీ పెంచుకోకుండా మనసుు ను సమ
సితతిలో, త్పశాంరముగా ఉంచుకోవాలి. అదే త్ీతి,
అనుబంధము పరమార్ మీద పెంచుకుంటే
అపుప డు మాత్రమే రరతి ాఞనము మనసుు కు
ఎకుక తంద్వ అని చెపుప తన్యి డు.

ఉదాహర్ణ – జ్ర్తాక రు మహరి ి

మహాగర్తము ఆది ప్ర్వ ము, ఆరిక ఉప్

ప్ర్వ ము లోని కధ - జ్రతాక రు అనే మహర ి గొపప
రపసిి . చాలా రపసుు ) చాలా కాలము చేశాడు.
ఎనోి సిదుద), రకుత ) సంాద్వంచాడు. చాలా సూక్ష్
దృషి ి ములవాడు.

46
 ఒమురోజ్ఞ ఆయన నడుసుతంటే ఒము పంద్వకొకుక
గడిి పరము వేళ్ు ను కొరకి తింటుని ద్వ. ఒము గడిిపరముకు
ఒముక వేరు రపప మిగిలిన వెళ్ళు అనీి తినేసింద్వ. ఆ
ఒముక వేరును పటుికొని రన కొంరమంద్వ
వేళ్ళకడుతన్యి రు. వా ళ్ను
క చూసి మీరు ఏదైన్య కొరత
రపసుు చేసుతన్యి రా? అదేదో న్యకు చెపప ండి. నేనూ
చేసాతను అన్యి డు. వాళ్ళు ఇదేమీ రపసుు కాదు.
మేము నీ పూరీి కులము. ఈ గడిిపరము, ద్ధని వెళ్ళు మా
వంరము. ఆ పంద్వకొకుక కాలము. మా వంరములో
అందరూ కాలములో ములిసిపోతన్యి రు. మా
వంరములో ఒముక డే మిగిలాడు. వాడిని కూడా ఈ
కాలము ఎపుప డో ఒముపుప డు మింగేసుతంద్వ. వాడు
వివాహము చేసుకోకుండా రపసుు ) మాత్రమే చేసూత
ఉన్యి డు. వాడు వివాహము చేసుకొని, వంరము
అభివృద్వా చేయకుండా మరణసేత, అపుప డు ఈ
భూమిమీద మా వంరము లేకుండా, మాకు
రరప ణము) ఇచేు వాళ్ళు ఉండరు. వాదు ఎవరో
కాదు, వాడి పేరు జ్గతాక రు అని చెాప రు. అపుప డు
ఆయనకు వాళ్ు ప్తరృదేవర) రననే అంటున్యి రు
అని అరమ ా యంద్వ. జ్గతాక రు వా ళ్కు క నమసక రంచ,
నేను వివాహమునకు వయ తిరేముము కాదు. కాని న్యకు
కొనిి నియమము) ఉన్యి య. నేను న్య ఆనందము
కొరకు వివాహము చేసుకోను, నేను సంపదను
సంాద్వంచను. నేను ఎవరనీ వాళ్ు ప్తలకను ఇచు
న్యకు వివాహము చేయమని అడగను. ఆ ప్తలక పేరు
జ్గతాక ర అయ ఉండాలి. ఆ అమా్ య న్యకు
అనుగుణముగా నడచుకోవాలి. కానీ మీ సంక్షేమము
47
కోసము మాత్రమే నేను అలా చేసాతను వీటనిి టికీ
ఒపుప కుంటేనే నేను వివాహము చేసుకుంటాను, అని
చెాప డు.

న్యగ/సరప ాతికి రలిక అయన ముత్దుమ (మురయ ప

త్పాపతి భారయ , రన మాట వినని రన ప్తలక)
(సరప ము) , జ్నమేజ్యుడు చేయబోయే సరప
యాగములో అగిి లో పడి మరణసాతరు అని శాపము
పెటిినద్వ. అపుప డు సరప ము) దేవరలను త్ారసేత త ,
వాళ్ళు జ్గతాక రు మహర ి కుమారుడు మాత్రమే ఈ
సరప యాగమును ఆపగలడు. అపుప డు కొంర సరప
ాతి మిగలగలదు అని చెాప రు. అపుప డు సరప
ాతికి రాజ్ఞ అయన వాసుకి చెలెక) జ్గతాక రకి
సంబంధము) వెతకుతన్యి రు. సరేనని వాసుకి
వచు రన చెలెకలని వివాహము చేసుకోమని
త్ారం త చాడు. ఆయన రన నియమము) చెప్తప ,
ఎపుప డైన్య మీ చెలెక) న్యకు అనుగుణముగా లేముపోతే
లేద్ధ మనసుు కు ముష్ి పెడితే నేను ఇ)క విడిచ
వెళ్లు పోయ, రపసుు చేసుకుంటాను అని చెాప డు.
వీటనిి టికీ ఒపుప కొని వివాహము చేశారు.

జ్గతాక ర, జ్గతాక రు మహరకిి అనుగుణముగా

నడుచుకుంటూ, ఆయనకు త్రదాగా సేవ) చేస్త ంద్వ.
అద్వ స్తరతలకూ రపసుు వంటిదే. ఒమురోజ్ఞ జ్రతాక రు
మహర,ి జ్గతాక ర ఒడిలో రల పెటుికొని పగటి పూట
నిత్దపోతన్యి రు (పగటి పూట నిత్ద శాస్తసత నిషేధము .
సూరుయ డు అసతమించే సమయము దగ గరకు
48
వచేు సింద్వ, సూరుయ డు కూడా జ్గతాక రు సాయం
సంధయ చేయకుండా అసతమించుటకు
భయపడుతన్యి డు (సూరాయ సతమయ సమయములో
నిత్ద్వంచుట మహా ఘోరమైన దరత్దమును
తెచు పెటుితంద్వ . అపుప డు జ్గతాక ర, జ్గతాక రుని
రటిి లేప్తంద్వ. అంటే జ్గతాక రుడుకి కోపముతో
ఎందుకు లేావు, నేను న్య అంరట నేను లేచ
సాయం సంధయ చేసేత కాని సూరుయ డికి అసతమించే
దైరయ ము లేదు (జ్గతాక రుడి రపసుు అంర పెదద
సాతయ రపసుు . నీవు న్యకు ఇష్ము ి లేని పని చేశావు.
న్య నియమము త్పకారము నేను నినుి , ఇ)క
విడిచపెటిి వెళ్లపో
క తాను. నేను రపసుు
చేసుకుంటాను అన్యి డు. న్య తేజ్సుు తో గొపప
అగిి వంటి తేజ్సుు ముల, మంత్ర త్దష్ి అయన ఋషి,
ధ్యర్ కుడు, వేదం వేద్ధంరము), శాస్తసతము) అనీి
తెలిసినటువంటి వాడు నీ గరభ ములో
పెరుగుతన్యి డు. నాకు గర్య , పిలేలు, ఇలుే,
సంప్పద్ , నా వాళ్ళు అనే సంమము
ఎవరితో/దేనితో లేద. నేను అసకి ి, అ భిషవ ంమ
సాధించుకు న వాడిని. నీవు కూడా అంర గొపప
లక్షణము ములద్ధనివి. నీవు రపసుు
చేసుకుంటున్యి వు. కాబటిి నేను వెళ్లు పోతన్యి ను
అని చెప్తప రపసుు కు వెళ్లు పోయాడు. జ్గతాక రనికి
ఆరతకుడు అనే గొపప ఋషి జ్ని్ సాతడు.
జ్నమేజ్యుడి సరప యాగమును ఆప్త సరప ాతిని
రక్షిసాతడు. సరప ము మునిప్తంచనపుప డు ఆరతకుడుని

49
రలచుకుంటే సరప ముల భయము గండము
ఉండదు.

మయి చ్చ య యోే భకి ిర్వయ భిచ్చరిణీ ।

వివిక ిదేశ్రవితవ మ్ అర్తిర్ ు సంసది ॥ 11 ॥

అ య యోే భకి ి అవయ భిచ్చరిణి (16) -

ఆతమ ాన మును సాధించ్చలనే తృష ా, కోరిక
ఉనాన వాడు వాడి మ సుస ను నా మీద్ లమన ము
చేర భకి ిని కల్వన ఉండాల్వ. వాడి మ సుస లోని
ఆలోచ లు నున దాటి ఇంక్కక విషయముల
మీద్ వెళు కూడద.

వివిక ి దేశ్ రవితవ ము (17) –

కుసంసాక ర్ములు కల వయ కుిలు లేని,
ప్విశ్రతమై శ్రప్దేశ్ములలో, ఏకాంత
శ్రప్దేశ్ములలో నివరంచ్చల్వ. అర్తిర్ ు సంసది
(18) - కుసంసాక ర్ములు ఉ న వయ కుిలతో శ్రీతి,
వా ళేతో కల్వర ఉండకూడద. వీటిని
అవలంభించి ట్ేయితే, ాన ము మీద్ ఆస కి ి
పెరిన, ఆతమ తతివ ాన ము కలుగుత్సంది.

అధ్యయ తమ ాన నితయ తవ ం తతివ ాననార్ద్

ల ర్ే ం।
ఏతత్ ాన మితి శ్రప్నక ిమ్ అాన ం
యద్తోఽ య థా ॥ 12 ॥

50
 అధ్యయ తమ ాన నితయ తవ ం (19) - ప్ర్త్తమ
సవ రూప్మును తెలుసుకునే సాధ ములు,
ఉప్పయములు మరియు ప్ర్త్తమ ాన ము
మీదే మ సుస ను ఎలేపుప డ్య రలర్ముగా నిల్వపి
ఉంచ్చల్వ. తతివ ాననార్ద్ల ర్ే ం (20) – తతివ
ాన ము యొకక అర్ము
ి , శ్రప్యోజ్ ము
సప షటముగా తెలుసుక్కని, ఆ శ్రప్యోజ్ ము
గురించి ఆలోచ మ సుస లో రలర్ముగా
ఉండాల్వ. ఇది చ్చలా ముఖయ మై ది. ద్గనిని
మ సుస లో రలర్ముగా ఉంచుకోకప్నతే, తతివ
ాన ము మీద్ కోరిక, దానిని సాధించుకునే
సాధ ములు, ఉప్పయములు బలముగా
ఉండవు.

పై చెపిప ఉప్పయములు (20 కల్వపి)

ాన ము సంప్పదించుకునే సాధ ములు. వీటికి
బదలు వయ తిర్శకముగా చేర ట్ేయితే అది
అాన ము. అవి ాన సాధ ములు కావు.

పైన ఐదు (5 ోకముములలో చెప్తప న 20

సాధనము) విడివిడిగా సాధనము అని
అనుకోకూడదు. ఈ 20 సాధనము) ములిప్త ఒకే
సాధనముగా, సాధన చేసేతనే అనీి బలపడి
ాఞనమును ములిగిసాతయ (ాననోతాప ద్ శ్రప్యోజ్కమ్ .
ఈ 20 సాధనములలో ఏ ఒముక టి లేముపోయన్య,
ాఞనోరప తిత ములగదు. ఒము సాధనతో, మరొము సాధన
ముడిపడి ఉంటుంద్వ.
51
ాన సాధ ములు చెపిప తరువాత ఇపుప డు
క్షేశ్రతజ్ఞనడు లేదా ప్ర్త్తమ గురించి
చెపుప త్సనాన డు.

జ్ఞయ
న ం యతిశ్రతప వక్షయ మి యత్
ానతావ మృతమశున తే ।
అనాదిమతప ర్ం శ్రబహమ సతినాన సదచయ తే ॥
13 ॥
తెలుసుకోవలర ది ఏదైతో ఉ న ద్య దానిని
నేను నీకు చెపుప తాను. ఆ ప్ర్త్తమ తతివ మును
ఎవర్యతే తెలుసుకుంటారో వాళ్ళు
అమృతతివ మును ొంది, పు ర్ ు మ లేకుండా
సంసార్ చశ్రకము (జ్ మ , మృత్సయ వు) నుండి
విముకుిడు అవుతాడు.

ఆ ప్ర్త్తమ తతివ ము కు ఏ విధమై

ఆది (మొద్లు లేదా పుటుటక) లేనిది. దానినే
ప్ర్శ్రబహమ లేదా ప్ర్త్తమ అంటారు. ఆ
ప్ర్శ్రబహమ సత్ (ఉ న ది) అనే శ్బాముతో
చెప్ప లేము. అదే ప్ర్శ్రబహమ ను అసత్ (లేద)
అనే శ్బాముతో కూడా చెప్ప లేము. ప్ర్శ్రబహమ
తతివ ము శ్బాములకు అతీతము. శ్బాములతో
ప్ర్శ్రబహమ తతివ మును చెప్ప లేము.

ఈ సృషికి
ి మూల కారణము పరమార్ . అ
మూల కారణమైన పరమార్ కు మరొము కారణము
ఉండుటకు వీ)లేదు కాబటిి, పరమార్ కు ఆద్వ,
52
పుటుిము ద్ధనితోాటు వికారము), విన్యరనము కూడా
లేవు.
పరమార్ రరతి ము తె)సుకుందుకు మనకు
మూలమైన ఆధ్యరము ఉపనిష్తత). ఆ
ఉపనిష్తత) కూడా పరమార్ రరతి మును
చెపేప టపుప డు ఇద్వ కాదు, ఇలాంటిద్వ కాదు, అద్వ
కాదు, అలాంటిద్వ కాదు అనే చెపుప తాయ. ఎముక డా
పరమార్ రరతి ము ఇదే అని చెపప వు.

ఈశావాస్యయ ప్నిషత్ – 8 – “ఆకాయమ్” –

రరీరము లేనివాడు. “అశ్రవణమ్” – నరము) లేవు.

కేనోప్నిషత్ – 1-5 – “తదేవ శ్రబహమ తవ ం

విదిి నేద్ం యదిద్ ముప్పసతే” – బేధ బుద్వాతో
దేనిని ఉాసించుచున్యి రో అద్వ త్బహ్ ము కాదు.

కఠోప్నిషత్ 1-2-18 – “ ాయతే

శ్రమియతేవా విప్శ్చా త్ నాయంకుతశ్చా న బభవ
కశ్చా త్ l అజో నితయ ః శాశ్వ తోయం పుర్జ్ణో
హ య తే హ య త్నే శ్రీర్శ ll” – ఈ ఆర్ ఎపప టికీ
జ్ని్ ంచదు, ఎపప టికీ మరణంచదు, దేనినుండీ ఈ
ఆర్ ఉదభ వించలేదు. ఆర్ నుండి ఏదీ
ఉదభ వించదు. ఆర్ జ్న్ లేనిద్వ, నిరయ మైనద్వ,
శారి రమైనద్వ. రన దేహమును హరయ
చేయబడినపుప డు, ఆర్ చంపబడుట లేదు.

53
 ఉపనిష్తతలలో ఏ విధముగా పరమార్
రరతి ము యొముక సారము బోధంచబడినదో, అదే
విధముగా ఉపనిష్తతల వేదయ మైన పరమార్
రరతి మును ఇముక డ కూడా చెపుప తన్యి డు.

మనకు ఏ విష్యమైన్య తెలియాలంటే ఏదో

ఒము త్పమాణము త్పరయ క్షముగా ఉండాలి. మన
ఇంత్ద్వయములతో ముళ్తోక రూపమును చూచుట,
చెవులతో రబదమును వినుట, చర్ ముతో
సప రి ంచుట, ముకుక తో వాసన చూచుట, నోటితో
రుచ చూచుట ద్ధి రానే మనకు ఆ వసుతవుల గురంచ
తె)సుతంద్వ. మనము దేనినైన్య తె)సుకోవాలంటే,
చూడాలంటే అద్వ, లేద్ధ ఆ జీవుడు లేద్ధ ఆ వసుత వు
తె)సుకునేవాడి, చూసేవాడి ముంటె వేరుగా ఉండాలి.
కాని నేనును (ఆర్ ను నేను (ఆర్ లేద్ధ రనను
తాను లేద్ధ చూసేవాడిని చూపు చూడలేదు.

“అసంఖాయ తాత్ సహశ్రసాణి మర్య తే చ

ద్ృశ్య తే యేవమే తనిన బోధతా” – మీరు ఎనోి
చూసుతన్యి ము అని అంటున్యి రు. కాని అనీి చూడట
లేదు. మీకు మునిప్తంచేద్వ చాలా రకుక వ. ఒముటి మునిప్తసేత,
వేలకొలదీ మునిప్తంచట లేదు. కాని లెముక కు అందని
వేలకు వే) మీరు చూడలేని వసుతవు) ఉన్యి య. ఆ
చూడలేని వసుతవులను రబదము, ఉపదేరముల ద్ధి రా
తె)సుకోవాలి. మనము సూరయ మండలమును
చూసుతని పుప డు మీరు సూరుయ ని అగిి గోళ్మును,
వె)గు మాత్రమే చూడగలరు. కాని అందులో సూరయ
54
మండలాంరరర గ మైన పురుష్యడును చూడలేరు. ఆ
పురుష్యడిని ఉపదేరము ద్ధి రానే చూడగలరు.

అలా ఉపదేరము ద్ధి రా తె)సుకోవలసిన

వాటిలో ముఖ్య మైనద్వ పరమార్ రరతి ము. అందుకే
పరమార్ రరతి మును ఔపనిష్దమ్ అంటారు.
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – “ఔప్నిషద్మ్
పురుషం శ్రప్శాా మి” – ఉపనిష్తతల (రబదముల
ద్ధి రా మాత్రమే తె)సుకోగల పురుష్యడు (పరమార్
రరతి ము .

కాని ఉపనిష్తత) కూడా పరమార్

రరతి మును ఖ్చు రముగా చెపప లేవు. ఎందుముంటే
రబదమునకు కూడా కొని పరమిత) ఉన్యి య.
రబదము) ఏదో ఒము విశ్వష్ము (లక్షణము ఉని
ద్ధనిని గురంచ మాత్రమే చెపప గలవు. విశ్వష్ము లేని
ద్ధనిని శాదము) చెపప లేవు. చాలా మంద్వ ప్తలకలలో,
పొడుగాగ లేద్ధ బొదుదగా లేద్ధ పొటిిగా లేద్ధ నీలము
చొకాక వేసుకుని వాడు మా ప్తలకవాడు అని మాత్రమే
చెపప గలము. కాని పరమార్ లో ఏ విశ్వష్ము)
(లక్షణము) లేవు. పరమార్ నిరుీణ, నిర్జ్కార్,
నిరివ శ్లష రరతి ము. కాబటిి పరమార్ రరతి మును
రబదము), ఉపనిష్తత) రమ సామరయ ా మును
కోలోప తన్యి య. అందుచేర సత్ (ఉని ద్వ కాదు,
అసత్ (లేనిద్వ కాదు అని పరమార్ అంటున్యి డు.

55
ఉదాహర్ణ:

ఒము అమాయకుడు ఉన్యి డు. ఒమురకి ఆ

మాయకుడి మీద ఏదో కోపము వచు నీవు అస)
మనిషివే కాదు అన్యి రు. ఆ అమాయకుడు నేను
మనిషిని కాను, నేను మనిషిని కాను అని
అంటున్యి డు. అలా అనుకుంటూ ఒమురోజ్ఞ అరనికి
నేను మనిషిని కాముపోతే మర నేను ఎవరని? అనే
త్పరి మొదలయంద్వ. ఆ అమాయకుడు ఇంకొమురని
నేను ఎవరని అని అడిగాడు. అరడు నీవు మనిషివి
అని చెాప డు. నేను మనిషిని కాదు అని నేను
అంటుంటే, నీవు ననుి మనిషివి అంటావేమిటి అని
కోపపడాిడు. ఒముసార ఒము మేధ్యవిని అడిగాడు. అరడు
రరక శాస్తసతము పదాతిలో – సరే నీవు మనిషివి కావు, నీవు
సింహమువా – కాదు, పులివా – కాదు, కుముక వా – కాదు,
ప్తలికవా – కాదు, చీమవా – కాదు అని అంటూనే
ఉన్యి డు. ఆఖ్రుకి నీవు మనిషి ముంటె
మిగిలివనిి టివీ మాత్రము కావు అని అన్యి డు. ద్ధనికి
ఆ మాయకుడు ఇంకా కోపము వచు , నీవు చెప్తప నద్వ
న్యకు ఏమీ అరము ా కావటేకదు. న్యకు మతి పోతోంద్వ
అని అన్యి డు. మనిషివి అంటే ఒపుప కోడు, అద్వ కాదు,
అద్వ కాదు అంటే, నేను ఏమిట్ల చెపుప అంటాడు.
వాడికి ఆ సమసయ తీరట లేదు.

అలాగే పరమార్ లేద్ధ ఆర్ రరతి ములో

కూడా ఆద్వ లేదు, అంరము లేదు, జ్న్ లేదు,
న్యరనము లేదు, ఆకారము లేదు, న్యమము లేదు,
56
రబదములతో చెపప లేరు, ఏ త్పమాణము (లక్షణము
లేవు, చూడలేము, వినలేము అనే చెపుప తారు. కాబటిి
ఈ త్పపంచములో ఉని అనిి జీవు), వసుతవు )
ముంటె వేరు లేద్ధ భిని మైనద్వ అని మాత్రమే అరము
ా
చేసుకోవాలి అని ఉపనిష్తత), పరమార్
చెపుప తన్యి య.

కఠోప్నిషత్ – 2-1-1 - “ప్ర్జ్ంచిఖాని

వయ తృణత్ సవ యంభ సిసామ త్ ప్ర్జ్ంగ ప్శ్య తి
నా ి ర్జ్తమ న్ I కశ్చా ద్గార్ః శ్రప్తయ గాతామ మైక ి
దావృతి చక్షు ర్మృతతివ మిచు న్” –
ఇంత్ద్వయముల లేద్ధ త్పమాణముల యొముక
సి భావము మన నుండి బయటకు త్పసరసాతయ.
ఆర్ సి రూపమునకు వేరుగా, బయట ఉని జీవు),
వసుతవులను తెలియచేయగలవు. రన యొముక ఆర్
సి రూపమును ఈ ఇంత్ద్వయములతో తె)సుకోలేరు.
అమృరరతి మును కోరుకుంటూ, రన ఆర్
రరతి మును తె)సుకోవాలంటే, మొటమొ ి దట ఈ
ఇంత్ద్వయములను పనిచేయంచటము ఆప్తవేయాలి.
ఈ ఇంత్ద్వయముల త్పవృతిత ఎముక డ నుండి
మొదలయందో, ఎవర కోసము, త్పేరణతో, ద్ధి రా
పనిచేసుతన్యి యో ఆలోచంచుకొని, ఆ ఆలోచన)
ఎముక డ అంరమవుతన్యి యో ఆ రరతి మే పరమార్
రరతి ము.

57
సర్వ తః ప్పణిప్పద్ం తత్ సర్వ తోఽక్షిశ్చరోముఖం
।
సర్వ తః శ్రశుతిమలోేకే సర్వ త్వృతయ తిషఠతి
॥14॥

జీవుల అంద్రి చేత్సలు, కాళ్ళే కల్వపి

ప్ర్త్తమ తతివ ము యొకక చేత్సలు, కాళ్ళే.
జీవుల అంద్రి శ్చర్సుస లు, ముఖములు,
ఇంశ్రదియములు కల్వపి ప్ర్త్తమ తతివ ము కు
చెంది వే.

జీవుల అంద్రి చెవులు కల్వపి ప్ర్త్తమ

తతివ ము యొకక చెవులు. లోకములలో ఉ న
శ్రప్తి వసుివులోనూ ప్ర్త్తమ ఆవరించి,
వాయ పించి, తనై ఉనాన డు. అనిన వసుివులలో
ప్ర్త్తమ యొకక చైత య ఆగసతో
(శ్రప్కాశ్ముతో), ాన సవ రూప్ముతో ఆవరించి
ఉంటునాన డు.

మానవు) నేను ఉన్యి ను అనే భావన (అరి,

సత్ లేద్ధ సితతి లేద్ధ ఉనికి అందరూ అనిి
పరసితతిలలోనూ, అనిి దరలలోనూ అనుకుంటారు.
నేను ఉన్యి న్య, లేద్ధ అనే సందేహము ఎవి రకీ,
ఎపుప డూ రాదు. త్పతీ మానవుడు రన ఉనికిని
(ఉన్యి ను అనే భావన రన రరీరములో ఉని
ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా త్ాపంచము విష్యములను,
ాఞనమును పొందుతూ, త్ాపంచము కారయ ము)
58
చేసుకుంటూ, రన రరీరము వరకు మాత్రమే
పరమిరము చేసుకుంటున్యి డు. త్పపంచములో
ఉని అనిి జీవుల యొముక అనిి ఇంత్ద్వయము)
ములిప్త ఒము గుటిగా వేసి, ఆ అనిి ఇంత్ద్వయములతో
ఎవరు పనిచేసుతన్యి రు అని ఆలోచసేత, త్పశి సేత వచేు
సమాధ్యనమే పరమార్ రరతి ము. అలాగే అనిి
జీవుల కాళ్ళక అనీి ములిపేసేత లేద్ధ అనిి జీవుల
చేత) అనీి ములిపేసేత లేద్ధ అనిి జీవుల ముళ్ళు
అనీి ములిపేసేత లేద్ధ అనిి జీవుల రల) అనీి
ములిపేసేత లేద్ధ అనిి జీవుల చెవు) అనీి ములిపేసేత
అద్వ ఎవరు అని ఆలోచసేత వచేు సమాధ్యనమే
పరమార్ రరతి ము.

న్య రరీరములో నేను ఉన్యి ను. న్య రరీరములో

త్పతి అంగములో, త్పతి ముణములో నేను ఉన్యి ను అని
అందరూ అనుకుంటారు. అలాగే ఈ మెరతము
సృషిలోి , ఈ త్పపంచములో, అనిి జీవులలో, అనిి
వసుతవులలో అనిి టినీ ములిప్త, వీటనిి టిలో ఎవరు
ఉన్యి రు అని ఆలోచసేత, త్పశి సేత వచేు సమాధ్యనము
పరమార్ . నేను ఈ రరీరము అంతా అయతే,
పరమార్ ఈ సమసత త్పపంచము, సృషి ి. నేను ఈ
రరీరమునకు పరమిరము. పరమార్ అంతా లోపల,
బయట వాయ ప్తంచన అపరమిరమైన రరతి ము.

ఇదే ోకముము శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 3- 16 లో

ఇలాగే ఉని ద్వ.

59
ఉదాహర్ణ:
ఒము చని ప్తలకవాడు చంత్దుడు అంటే ఎవరు
అని అడిగాడు. ఆకారములో ఉని వాడు చంత్దుడు
అని చెాప రు. ఆకారము అంటే ఏమిటి అని
అడిగాడు. పైకి చూప్తంచ అద్వ ఆకారము అని
చెాప రు (ఆకారము అంటే అవకారము దేనికైన్య
ఉండేందుకు అవకారము ఇచేు ద్వ ఆకారము.
ఆకారము పైనే కాదు, మన ఇంట్లక, మన చుటూి కూడా
ఉని ద్వ . పైకి చూప్తంచ ఆకారములో అముక డ
వె)గుతని వాడు చంత్దుడు అని చూప్తంచారు.
పైన ఆకారములో చంత్దుడు ఒముక డే వెలగట లేదు.
ఇంకా చాలా నక్షత్రము) కూడా వె)గుతన్యి య.
అపుప డు ప్తలకవాడిని ఒము చోటుకు తీసుకువెళ్ల,క అముక డ
నుండి ఒము చెటుి కొమ్ ను చూప్తంచ, అదుగో ఆ చెటుి
కొమ్ మీద ఉని ద్వ చంత్దుడు అని చెాప రు (చెటుి
కొమ్ మీద ఉని టుక మునిప్తసుతన్యి డు, కాని ఆ చెటుి
కొమ్ కు, చంత్దుడికి ఏ విధమైన సంబంధము
లేకుండా, ఆ కొమ్ కు అటువైపు చాలా దూరములో
ఉన్యి డు . ఆ ప్తలకవాడు అలా చూసిన రరువార, ఆ
కొమ్ కు దూరముగా తీసుకువెళ్ల,క అడుగు అదే
చంత్దుడు అని బోధంచాలి. దీనిని శాస్తరతయ భాష్లో
శాఖ (క్కమమ ), చంశ్రద్ నాయ యము అని అంటారు.

అదే విధముగా పరమార్ ను తెలిపే

విధ్యనములో, మానవుల రరీరము), ఆ రరీరములోని
అవయవము), ఇంత్ద్వయము), త్పపంచములోని
వసుతవు) అనీి ములిప్త ఆ చెటుి కొమ్ గా భావించ,
60
చంత్దుడిని పరమార్ గా భావించ, చెటుి కొమ్ మీద
చంత్దుడిని చూప్తంచనటు,క మానవుల రరీరము), ఆ
రరీరములోని అవయవము), ఇంత్ద్వయము),
త్పపంచములోని వసుతవుల ద్ధి రా పరమార్ ను
అరముా చేసుకోవాలి.

సర్శవ ంశ్రదియగుణాగసం సర్శవ ంశ్రదియవివరిత

ు ం।
అసక ిం సర్వ భృచైా వ నిరుీణం గుణభోక ిృ చ ॥
15 ॥

జీవులు తమ ఇంశ్రదియములతో ఏ, ఏ
ాన మును ొందత్సనాన రో
(తెలుసుకుంటునాన రో), ఆ ాన ము ప్ర్త్తమ
యొకక రూప్ము. త్ వుల ఇంశ్రదియముల
దావ ర్జ్ ప్ర్త్తమ సవ రూప్మును
తెలుసుకోవలర ఉండగా, ప్ర్త్తమ ను ఆ
ఇంశ్రదియములు ఉ న వాడిగా అర్ ముి
చేసుకోకూడద. ప్ర్త్తమ కు ఏ
ఇంశ్రదియములు లేనివాడిగా అర్ ము
ి
చేసుకోవాల్వ. ప్ర్త్తమ కు ఇంశ్రదియములు
లేకప్నయినా, ఇంశ్రదియముల దావ ర్జ్ త్ వులు
తెలుసుకుంటు న ాన ము ప్ర్త్తమ
సవ రూప్ము.

ప్ర్త్తమ సవ రూప్ము దేనితోనూ కల్వర

ఉండద, దేనితోనూ సంబంధము లేద. కాని
ప్ర్త్తమ అనిన టినీ భరించమలద, ఆశ్రశ్యము,
61
ఆధ్యర్ము, కార్ణము అయి ది. ప్ర్త్తమ
తతివ ము శ్రప్కృతి యొకక మూడు గుణములు
(సతివ - సుఖము, ర్జో - దఃఖము, తమో -
మోహము గుణములు) లేనిది, శ్రతిగుణములకు
అతీతమై నిరుీణ తతివ ము. ఈ గుణముల
దావ ర్జ్ కల్వే ప్రిణామములను, శ్రప్గవమును
అనుభవించే గుణము జీవులలో ఉ న ంద , ఆ
అనుభవమును (సుఖము, దఃఖము, మోహము)
తాను అనుభవిసుి న టు,ే సీవ కరిసుి న టుే
అనిపిసుింది (కాని సీవ కరించద). కాని ఆ
గుణములను, ఆ అనుభవములను ప్ర్త్తమ
త ాన సవ రూప్ముతో శ్రప్కాశ్చంప్చేసుినా న డు,
వెల్వనసుినాన డు. ప్ర్త్తమ శ్రప్కృతిని, శ్రప్కృతి
యొకక ఆ గుణములను త ఆధీ ములో
ఉంచుకు న శ్రప్భువు.

ఒము రరీరములో ఉని ద్వ జీవార్ అయతే, ఈ

త్పపంచములో మొరతము అనిి రరీరములలో
ఉని ద్వ పరమార్ అయతే, మనకు, పరమార్ కు
తేడా ఏమిటి? ఒముక రరీరముతోనే మనకు ఇనిి
ముష్ము
ి ), బాధ) ఉంటే, అనిి రరీరములలో ఉండే
పరమార్ కు ఇంకెనిి ముష్ముి ), బాధ) ఉండాలి?
లెముక పెటిలేము. కాని ఈ విధమైన విచారణ సరైనద్వ
కాదు. చెటుి కొమ్ కు, చంత్దుడికి ఏ సంబంధము
లేనటు,క త్పపంచములో ఉని అనిి రరీరము),
కాళ్ళక, చేత), ముళ్ళు , చెవు), ఇంత్ద్వయములతో
పరమార్ కు కూడా ఏ విధమైన సంబంధము లేదు.
62
పరమార్ రరతి ము, సి భావము ఈ రరీరములకు,
గుణములకు, అతీరముగా అరముా చేసుకొని,
పరమార్ కు ఏ రరీరముతోనూ, ఏ ఇంత్ద్వయముతోనూ,
ఏ వసుతవుతోనూ, ఏ త్కియతోనూ, ఏ ముర్ తోనూ, ఏ ముర్
ఫలముతోనూ, ఏ సుఖ్ము మరయు దుుఃఖ్ముతోనూ ఏ
విధమైన సంబంధము లేని అసంగ సి భావము.

ఈ ోకముములో మొదటి ాదము ఇలాగే

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 3- 17 లో ఇలాగే ఉని ద్వ.

అసక ిం అనే పదము

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ -“అసంగో హి సజ్తే
ు ”
అని ఉని ద్వ.

బహిర్ంతశ్ా భతానామ్ అచర్ం చర్మేవ చ ।

సూక్షమ తావ తిద్విజ్ఞయ
న ం దూర్సలం చ్చంతికే చ
తత్ ॥ 16 ॥

శ్రప్పణులకు బయట్, లోప్ల ఈ ప్ర్త్తమ

తతివ ము వాయ పించి ఉ న ది. ప్ర్త్తమ
తతివ ము కదిలే జీవులలో, కద్లని వసుివులలో
వాయ పించి ఉ న ది.

ప్ర్త్తమ తతివ ము అతి సూక్షమ మై ది

కాబటిట, దానిని అటువంటి సూక్షమ మై దానిని
తెలుసుకునే సామర్య ల ము ఇంశ్రదియములకు,
శ్రప్త్ణములకు లేవు కాబటిట ప్ర్త్తమ ను
63
తెలుసుకోలేకప్నత్సనాన రు. ప్ర్త్తమ తతివ ము
సర్వ శ్రతా వాయ ప్కమై ది కాబటిట అది అతి
దూర్ములోనూ ఉ న ది మరియు అతి ద్మ ీర్గా
కూడా ఉ న ది.

మానవు) రన రరీరము యొముక చర్ మును

ఒము అవధగా పెటుికొని, చర్ ము లోపల ఉని
భాగము) రన లోపల, చర్ మునకు బయట
వసుతవులను అవరల లేద్ధ బయట అంటారు.
పరమార్ రరతి ము అలా లోపల, బయట అంతా
వాయ ప్తంచ ఉని రరతి ము. పరమార్ రరతి ము
అముక రే కదు అని అనుకునేవారకి, తె)సుకోనివారకి,
సరైన ఉాయముల ద్ధి రా అరము ా చేసుకోలేనివారకి
పరమార్ చాలా దూరములో ఉన్యి డు. పరమార్
కావాలి అని అనుకునేవారకి, ఆర్ సి రూపముగా
అరము ా చేసుకుని వారకి, వాళ్ు
హృదయాంరరములలోనే ఉన్యి డని అరముా
చేసుకుని వా ళ్కు
క పరమార్ అతి దగ గరలో
ఉన్యి డు. .

అవిభక ిం చ భతేషు విభక ిమివ చ రలతం ।

భతభర్ృ ి చ తజ్ఞా
ు యం శ్రమరషుా శ్రప్భవిషుా చ ॥
17 ॥
ప్ర్త్తమ తతివ మును రండు విధములుగా
అర్ముి చేసుకోవచుా . మొద్టిది ఆ, య
శ్రీర్ములలో, ఆ, య శ్రప్పణులలో ప్ర్త్తమ
తతివ ము ఏక రూప్ముగా ఉ న ది. కాని
64
ఇంశ్రదియములకు వసుివులను వేరు, వేరుగా
చూర అలవాటు ఉ న కార్ణముగా, ప్ర్త్తమ
తతివ ము వేరు, వేరుగా ఉ న టుే అనిపిసుిం ది.
కాని ఆ వసుివుల ప్ర్త్తమ తతివ ము
చూడమల్వనతే ఏక రూప్ముగా ద్రిే ంచవచుా .

రండవది, పుట్టట శ్రప్తి వసుివుకు రలతికి

కార్ణమై ప్ర్త్తమ తతవి ము, పుట్టట శ్రప్తి
వసుివును మింేర, త లో దాచుకునేది
ప్ర్త్తమ తతివ ము. సృష్టట సమయము
వచిా పుప డు ఆ, య వసుివులను త దావ ర్జ్
బయట్కు తీసుకువచేా ది ప్ర్త్తమ తతివ ము.

పరమార్ రరతి ము సరి వాయ పముమై, అనిి

భూరములలో లోపల, బయట అంరటా
వాయ ప్తంచనద్వ. ఈ త్పపంచమునకు సృషి,ి సితతి,
త్పళ్య కారణముగా కూడా అరము ా చేసుకోవచుు . ఈ
త్పపంచము ఎవర నుండి, ఎవర వలన
సృషిం ి చబడినదో, ఎవర చేర సితతి జ్రుగుతని దో,
చవరకి ఎవరలో లయమవుతని దో గురువు,
శాస్తసతముల సహాయముతో తె)సుకుంటే పరమార్
రరతి ము సులభముగా అరమ త వుతంద్వ. శాస్తరతయ
పరభాష్లో దీనిని తట్సల లక్షణము అంటారు.

• జోయ తిష్ణమపి తజోుయ తిః తమసః

ప్ర్ముచయ తే ।

65
 ాన ం జ్ఞయన ం ాన మమయ ం హృది సర్వ సయ
విష్టఠతం ॥ 18 ॥

మ కు జోయ తిని, శ్రప్కాశ్మును, వెలుగుని

వెద్జ్లేేట్టుే కనిపించే వసుివులు సూరుయ డు,
చంశ్రదడు, క్షశ్రతములు, అనన , మణులు,
ఇంశ్రదియములు నిజ్ముగా మ కు జోయ తిని,
శ్రప్కాశ్మును, వెలుగును ఇవవ ట్ లేద. అనిన
జోయ తిలకు జోయ తి అయి ప్ర్త్తమ తతివ ము
నుండి వీట్నిన టికీ శ్రప్కాశ్ము వెద్జ్లేే శ్కి ి,
సామర్య ల ము కల్వన ఉ న వి. శ్రప్కాశ్ సవ రూప్మై
ప్ర్త్తమ తామస, అంధకార్ము, యోమత్య,
విషుా శ్కి ి వీట్నిన టికీ అవతల వైపు ఉ న వాడు.

తెలుసుకోవలర ప్ర్త్తమ తతివ మును,

పై చెపిప ఇర్వై (20) ాన సాధ ములతో,
హృద్యమును ప్రిశుద్ిము చేసుకుంట్ట,
ాన ము యొకక మమయ మై ప్ర్త్తమ ను
ొందతారు. ఆ ప్ర్త్తమ ఎకక డో లేద, అంద్రి
హృద్యములలోనే విశ్లషముగా క్కలువై
ఉనాన డు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – “తద్ యధ్య హిర్ణయ ం

నిధి నిహితం ఉప్రిఉప్రి సంచర్ంతాః
అక్షేశ్రతేానః వింద్రి ఏవమేవ ఇమం ఆతమ ం
వి ాతి అమృతే హి శ్రప్తూయ డాః” – పెదద లంకె
బందెలలో బంగారము, సంపద పెటిి, పొలములో
66
భూమిలో త్కింద ాతి పెటాిరు. ఆ ద్ధచపెటిిన ఆయన
చనిపోయాడు. అద్వ ఎముక డ ద్ధచ పెటాిరో ఇంకెవరకీ
ఎవరకీ తెలియదు. ఆయన వారసు) ఆ భూమి మీదే
ఇటు, అటు సంచరసుతన్యి రు. వాళ్ళు అముక డే
తిరుగుతన్యి , ఆ నిధ వా ళ్కుక దరముట లేదు. ఆ
ారరకి, వా ళ్కిక మధయ భూమి అడిము ఉంద్వ లేద్ధ ఆ
ారరను భూమి ముమే్ సి లేద్ధ ఆవరంచ వా ళ్కు క
మునబడనీయుటలేదు. అలాగే జీవుడికి, పరమార్ కు
మధయ మాయ (అాఞనము అడిముగా ఉండి,
పరమార్ ను మనకు మునబడకుండా చేస్త ంద్వ.
జీవుడిని మాయ (అాఞనము ఆవరంచ నందున
ములిగిన అాఞనముతో జీవుడు పరమార్ ను
చూడలేముపోతన్యి ము. ఆ అాఞనమును
తొలగించుకొని, పరమార్ ను పొంద్ధలి.

సూరుయ డు, చంత్దుడు, నక్షత్రము), అగిి ,

మణు), ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా మనకు ములిగే
వె)గు, త్పకారము తితిముమైనద్వ. ఆ వె)గు
త్పకారములో ఉష్ర ు (వేడి కూడా ములిసి ఉంటుంద్వ.
కాని పరమార్ యొముక జోయ తి, త్పకారము, వె)గు
అటువంటి తితిముమైనద్వ కాదు. ఆ సి యం జోయ తి,
త్పకారములో ఉష్ర ు (వేడి ములిసి ఉండదు. ద్ధనిని
ఆర్ రరతి త్పకారము, జోయ తిసుు , ాఞనము అంటారు.

ముండకోప్నిషత్ – 2-2-10 – “హిర్ణమ యే

ప్ర్శ కోశ్ల విర్జ్ం శ్రబహమ నిషక లమ్ I తచుు శ్రభం
జోయ తిష్ణం జోయ తి సిద్య దాతామ విద్య విధుః” –
67
నిష్క ళ్ంకుడు, విరాజ్మానుడు, అవిద్ధయ దోష్ము
లేనివాడు, హిరణయ కోరము నందు పరత్బహ్
పరశుదుాడు, సముల జోయ తలకు జోయ తి అని ఆర్
వేరత) తె)సుకున్యి రు.

దర్మ ీ జోయ తిష్ణం జోయ తిర్శకం తనేమ మ ః

శ్చవసంకలప మసు”ి – న్య హృదయములో ఉని
జోయ తిలకు జోయ తి అయన ఆ ఏకైము జోయ తి (ాఞనము
త్పకారము గొపప ఉదేదరములను, ఆలోచనలను,
తీరా్ నములను ము)గజేయమని నేను
త్ారసు త ి ను.
త న్య

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 3-8 – “వేదాహమే

తం పురుషం మహాసి త్దితయ వర్ం ా తమసః
ప్ర్సాిత్” – ఆ పరమ పురుష్యడుని మహాత్ డుగాను,
త్పకార సి రూపుడుగాను, రమసుు కు
(అంధకారమునకు ఆవల ఉని వాడిగాను నేను
తె)సుకున్యి ను.

త్ండ్యయ కోప్నిషత్ – 7 – “నాంతః శ్రప్జ్ం న ,

బహిం శ్రప్జ్ంన ,........చత్సర్ ి మ య ంతే, స ఆతమ ,
స విజ్ఞయ
న ః” – ఆ తరీయుడు అంరుః త్పజ్ఞడు ఞ కాదు,
బహిుః త్పజ్ఞడు
ఞ కాదు .......అరడే ఆర్ . అరనిని
తె)సుకోవలసినవాడు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-3-3 - “సవా ఏష

ఆతమ హృది తస్యయ తదేవ నిరుక ిం హృద్య య
68
మితి తసామ ద్లృయ” – మనము అనుకునే
హృదయములో పరమార్ ద్ధగి ఉన్యి డు. ద్ధనికి
హృద్వ అంటారు. హృద్యం = హృత్ + అయం
(పరమార్ . హృత్ పలికేటపుప డు గాలి
హృదయమునకు చేరుతంద్వ, హృదయములో గాలి
సుడు) తిరగి, ఒముక సార ఆగిపోతంద్వ. హృదయము,
రంఖ్ము న్యదమును చేసే సాధనము). మంచ
పదములతో (గాలితో హృదయమును ముద్వలిసేత,
హృదయములో ఉండే మంచ సంసాక రము) పైకి
లేచ, మనలను సన్య్ రముగ లో నడిప్తసాతయ.

ప్ర్త్తమ జోయ తి, శ్రప్కాశ్, ాన సవ రూపుడు

రతాదేవి రంత్డి జ్నము మహారాజ్ఞ ఉరతమమైన

సాధకుడు, ఆర్ ాఞని. ఆయన తాను (జీవార్ రన
రరీరము కాదు అనే పూరత వైరాగయ ము, ాఞనము
ములవాడు. అందుచేర ఆయనను విదేహ (దేహము
లేని, దేహము కాని రాజ్ఞ అని పేరు కూడా ఉని ద్వ.
ఇము యాజ్వ ఞ లాక య ముని ఉరతమమైన త్బహ్ ాఞని.
జ్నకుడు, యాజ్వ ఞ లాక య ముని ాదములకు
నమసక రంచ, త్బహ్ విదయ ను ఉపదేశంచమని
త్ారం త చాడు. యాజ్వ ఞ లాక య , జ్నము మహారాజ్ఞకు
పరమార్ రరతి ాఞనమును బోధసాతడు. అందులో
భాగముగా బృహదార్ య కోప్నిషత్ - 6 వ
అధ్యయ యము తృతీయ శ్రబహమ ము నుండి జ్నము

69
మహారాజ్ఞ (శష్యయ డు మరయు యాజ్వ
ఞ లాక య (గురువు
మధయ జ్రగిన సంవాదములో:

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: ఈ త్పపంచములో జీవులకు

వె)గు, త్పకారము, జోయ తి ఎవరు ఇచుు చున్యి రు?

యజ్వ న లాక య : పరమార్ నుండి పొంద్వ

తేజ్సుు తో, సూరుయ డు ఈ త్పపంచములకు వె)గు,
త్పకారము ఇసుతన్యి డు. (2 వ ోకముము

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: సూరుయ డు
అసతమించనపుప డు ఈ త్పపంచములకు వె)గు,
త్పకారము ఎవరు ఇసుతన్యి డు?

యజ్వ న లాక య : చంత్దుడు ఈ త్పపంచములకు

వె)గు, త్పకారము ఇసుతన్యి డు. (3 వ ోకముము

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: సూరుయ డు, చంత్దుడు కూడా

అసతమించనపుప డు (లేనపుప డు ఈ త్పపంచములకు
వె)గు, త్పకారము ఎవరు ఇసుతన్యి డు?

యజ్వ న లాక య : అగిి ఈ త్పపంచములకు

వె)గు, త్పకారము ఇసుతన్యి డు. (4 వ ోకముము

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: సూరుయ డు, చంత్దుడు, అగిి

కూడా అసతమించనపుప డు (లేనపుప డు ఈ

70
త్పపంచములకు వె)గు, త్పకారము ఎవరు
ఇసుతన్యి డు?

యజ్వన లాక య : చేతలతో రడిమి

తె)సుకోవచుు ను. రడిమి చేయలేని సితతిలో, వాకుక
జోయ తిగా పనిచేసుతంద్వ. ాకుడు లేద్ధ గొయయ
ఉని పుప డు ాత్గరతగా నడు, అనగా ఆ నడిచే వాడికి
అముక డ ాకుడు లేద్ధ గొయయ ఉని ద్వ అని
తె)సుతంద్వ, ాత్గరతగా నడుసాతడు. ముటిము చీముటిలో
వాకుక లేద్ధ రబదము ఏ వైపు నుండి వసుతని దో
త్గహించ, అటువైపు వెళ్ు వచుు ను. (5 వ ోకముము

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: సూరుయ డు, చంత్దుడు,

అగిి , వాకుక కూడా లేనపుప డు ఈ త్పపంచములకు
వె)గు, త్పకారము ఎవరు ఇసుతన్యి డు?

యజ్వ న లాక య : ఆర్ యొముక సి త్పకారము

వె)గు, త్పకారముగా పనిచేసుతంద్వ. (6 వ ోకముము

జ్ క మహార్జ్జ్ఞ: రరీరము, ఇంత్ద్వయము),

త్ాణము, మనసుు యందు ఉని ఆర్ ఎముక డ
ఉని ద్వ? ఆర్ త్పకారము ఏమిటి?

యజ్వన లాక య : సూరుయ డు, చంత్దుడు, అగిి

వె)గు ఇచు ముళ్ళు చూసుటకు సహకారము
చేసాతయ. రడిమి వలన చర్ ము ద్ధి రా
తె)సుకోవచుు . రబదము, వాకుక చెవుల ద్ధి రా
71
తె)సుకోవచుు . సూరుయ డు, చంత్దుడు, అగిి
ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా ాఞన సాధనము) మనము
మెలకువగా ఉని పుప డు (ాగృతి అవసతలో మాత్రమే
పనిచేసాతయ. ఈ మూడు సాధనము),
ఇంత్ద్వయము) పనిచేయని నిత్దలో (మనసుు
పనిచేసూత ఉంటుంద్వ సి పి అవసతలో, ముల) ములిగే
సందరభ ములో మానవు) ఎనోి చూసాతరు, అద్వ రన
యొముక ఆర్ జోయ తి త్పకారముతో చూసుతన్యి రు. ఈ
త్పకారము ాగృతి అవసత లోనూ ఉంటుంద్వ. కాని
సూరుయ డి త్పకారముతో ములిసిపోయ రండు
త్పకారములను విడివిడిగా సప ష్ము ి గా చూడలేము.
సి పి ములను చూసి, చూసి, మనసుు పూరతగా
అలసిపోయన రరువార మనసుు కూడా పనిచేయని
సితతిలో (సుష్యప్తత సితతి గా నిత్దలోనికి పోయ,
అపుప డు అఖ్ండ ఆనందమును, సుఖ్ము
త్పశాంరర, విత్శాంతి అనుభవిసాతడు. ఆ
సమయములో సూరుయ డు, చంత్దుడు, అగిి ,
ఇంత్ద్వయము), మనసుు లేని లేద్ధ పనిచేయని
సితతిలో ఎవరు అంర ఆనందము సుఖ్ము
ఇసుతన్యి రు? ఈ సుష్యప్తత అవసతలో జీవుడు
హృదయములో ఉని పరమార్ తో ములిసిపోతాడు.
జీవార్ , సి యం త్పకారమైన, పరమానంద
సి రూపమైన పరమార్ తో ములిసిపోతే ములిగే
ఆనందము, వె)గు, త్పకారము. అదే ఆర్ జోయ తి,
ఆర్ త్పకారము ద్ధి రా ములిగే అసలైన ఆనందము.
త్ాపంచము విష్యముల ద్ధి రా ములిగే ఆనందము
అసలైన ఆనందము కాదు. పరమార్ సి యం త్పకార
72
(జోయ తి సి రూపుడు. ఆయనకు ఇంకెవరు త్పకారము
ఇవి నముక ర లేదు. పరమాతే్ సూరుయ డు, చంత్దుడు,
అగిి , ఇంత్ద్వయములకు అనిి ంటికీ త్పకారము
ఇచేు వాడు.

సూరుయ డు, చంత్దుడు, అగిి ఉన్యి ,

లేముపోయన్య ఎలకపుప డూ త్పకాశంచేద్వ, వె)గు,
త్పకారము ఇచేు ద్వ బుద్వా లోపల తేజోరూపుడగు
పురుష్యడు ఆర్ . ఆ విాఞన రూపమైన ఆర్
ధ్యయ నించుచుని ద్వ, ముదు)చుని ద్వ. ఆ ఆర్
దేహేంత్ద్వయములకు అతీరముగా, పరశుదామై
ఉని ద్వ. ఆ ఆర్ సి రూపమే ఈ పురుష్యడు, పుటిి,
దేహమును పొంద్వ, ాపములతో కూడి ఉన్యి డు. ఈ
పురుష్యడు, చనిపోయన రరువార వేరొము రరీరమును
పొందుచు, ాప రూపములైన దేహేంత్ద్వయములను
పొందుచున్యి డు (7 వ ోకముము నుండి 32 ోకముము
వరకు .

పరమార్ యొముక త్పకారము అందరకూ

మునిప్తంచుటలేదు. దీనికి కారణము 7-14, 25
ోకముములలో వివరంచాడు. సూరుయ డికి మనకు మధయ
మబుబ ముమే్ సేత (అడుివసేత మనకు సూరుయ డు ఎలా
మునిప్తంచడో, అలాగే జీవార్ కు, పరమార్ కు మధయ
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి లేద్ధ మాయ
(అాఞనము అడుిగా ఉండి మునిప్తంచనీయటలేదు.

73
ఇతి క్షేశ్రతం తథా ాన ం జ్ఞయ న ం క్క ిం
సత్సతః।
మద్భ క ి ఏతదివ ానయ మదాభ వాయోప్ప్ద్య తే ॥
19 ॥
ఈ విధముగా క్షేశ్రతము (శ్రీర్ము) గురించి, ఆ
క్షేశ్రతము కు సంబంధించి ాన ము, ఆ ాన ము
సంప్పదించుకుందకు అవసర్మయేయ ాన
సాధ ములను, ఆ ాన సాధ ముల దావ ర్జ్
తెలుసుకోవలర ప్ర్త్తమ తతివ ము
గురించి సంక్షేప్ముగా నేను నీకు చెప్పప ను.

నా భకుిడు క్షేశ్రతములో ఉండే ప్ర్త్తమ

తతివ మును ాగా తెలుసుక్కని, నా నుండి
బయట్కు వచిా జీవుడు, నున చేరుట్కు,
నాలో ఐకయ మగుట్కు (మోక్షము కు) యోగుయ డు
అవుతాడు.

క్షేత్రము యొముక సి భావము, ఎలా తితిముము

అవుతంద్వ, ఎముక డ నుండి ఈ త్పపంచము లోనికి
వచు నద్వ, ఇముక డ ఆ క్షేత్రమునకు ఏ, యే మారుప ),
వికారము) ము)గుతాయ, ఇముక డ నుండి ఎముక డకు
వెళ్ళు తంద్వ అనిి విష్యము) బాగా
తె)సుకోవాలి. ఈ క్షేత్రము ద్ధి రానే పరమార్
రరతి మును తె)సుకోగలరు. నేను చెప్తప న ాఞన
సాధనములను సరగాగ తె)సుకొని, వాటిని చముక గా
ఆచరంచాలి. అపుప డే పరమార్ రరతి మును
తె)సుకునే అరర హ ము)గుతంద్వ. ఇవి
74
తె)సుకోవాలంటే అతి ముఖ్య మైనద్వ పరమార్
మీద అచంచలమైన, సరోి త్తక ష్మై
ి న భకి త ములిగి
ఉండాలి.

ఉదాహర్ణ:

వరాహ పురాణము నుండి ఒము ముధ. అరి శర

మహారాజ్ఞ నిరంరరము చాలా యజ్ము ఞ ) చేసాతడు.
యజ్ము ఞ లకు ప్తలవకుండానే వెళ్ళు లి అనే
నియమము ఉని ద్వ. ఒముసార ఆయన యజ్ము ఞ
చేసుతండగా, ముప్తల మహర ి ఆయన శష్యయ డు జైగిరి య డు
ఆ యజ్ము ఞ చూచుటకు వచాు రు. అపుప డు అరి శర
మహారాజ్ఞ, ముప్తల మహరతో ి న్యకు మహావిష్యువును
గరుర్ ంతడితో ములిసి ఉండగా చూడాలని కోరము
ఉంద్వ అని అన్యి డు. అపుప డు ముప్తల మహర,ి నేనే
మహావిష్యువును, ఈ న్య శష్యయ డు గరుర్ ంతడు నీవు
మమ్ లను చూసి నీ కోరము తీరుు కో అని అన్యి రు.
ద్ధనికి సాి మీ, మేము మిము్ లను ఏదో
మహానుభావు) అని గౌరవిసాతము. కాని మీరే
మహావిసుగి వు అని అంటే మేము నమ్ ము. న్యకు
మహావిష్యువును న్య)గు చేతలతో, రంఖ్, చత్ము,
గద్ధధ్యరగా చూడాలి అనే కోరము, కాని మిమ్ లను కాదు
అని అన్యి డు. అపుప డు ముప్తల మహర ి వెంటనే
న్య)గు చేతలతో, రంఖ్, చత్ము, గద ధరంచన
మహావిష్యువుగా, రన శష్యయ డు కూడా గరుర్ ంతడుగా
మారపోయ, ఇద్వగో చూడు అని అన్యి రు. అపుప డు
అరి శర మహారాజ్ఞ అయాయ మీరు ఏదో యోగ రకితో, త
75
ఇంత్దాలము, గారడీ చేసుతన్యి రు. అవేమీ నేను
నమ్ ను అని అన్యి డు. అపుప డు ముప్తల మహర,ి
ఆయన శష్యయ డు వెంటనే మాయమైపోయారు.
అపుప డు ఆ యజ్ ఞ శాలలోకి ఎనోి త్కూర మృగము)
వచేు శాయ. యజ్ ఞ శాల త్కూర మృగములతో
నిండిపోయంద్వ. అందరూ భయ పడిపోతన్యి రు.
అపుప డు అరి శర మహారాజ్ఞ ఆలోచంచ విష్యము
అరము ా చేసుకొని, రన రపుప ను త్గహించ ముప్తల
మహరని ి త్ారంత చ రన రపుప ను మనిి ంచమని
కోరుకున్యి డు. అపుప డు ముప్తల మహర ి త్పరయ క్షమై,
నీవు సరక ర్ ఆచరణ చేసుతన్యి వు. నీవు పరమార్ ను
ఎముక డ చూసుకోవాలి? నీ హృదయములో నుండి
చూసుకోవాలి. ముళ్తోక కాదు. ముళ్తో
క చూసేత సి యంగా ఆ
మహావిష్యువు వచు న్య నీకు గారడీ లాగే మునిప్తసుతంద్వ.
చూసే త్పతి జీవిని, వసుతవును సరి త్తా వాయ ప్తంచన
పరమార్ రూాంరరముగా చూడాలని శాస్తసతము )
ఘోషిసుతన్యి య. అ మాత్రము నీకు తెలియద్ధ. ఇంకా
ఆ పరమార్ మీద భకి,త త్ీతి, నమ్ ముము, విశాి సము
ఉండాలి. ఏ రూపములో వసేత నీవు నము్ తావు. యజ్ ఞ
శాల అంటే నీ మనసుు . నీ మనసుు లో భకిని త
పెంచుకో. యజ్ ఞ శాలలో వచు న త్కూర మృగము)
మునిప్తంచాయంటే, అవి నీ మనసుు లో ఉని
దుసంములప ము), రాగదేి ష్ము), కోపతాా).
అవే అలా త్కూర మృగము)గా మునిప్తంచాయ. నీ
మనసుు నుండి ఆ భావము) తొలగించుకొని,
పరమార్ మీద నమ్ ముము, భకితో త చేసే సరక ర్ లను
పరమార్ అనుత్గహిసాతడు అని చెప్తప వెళ్లు పోయారు.
76
 శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-23 – “యసయ దేవే
ప్ర్జ్భకి ిర్య థా దేవే తథా గురౌ I తస్యయ తే కథితా
హయ ర్జ్లః శ్రప్కాశ్ంతే మహాతమ ః” – ఎవరకైతే
ఆర్ దేవుని యందు పరాభకి,త సరోి రక ృష్మై ి న త్ీతి
ఉని దో, అలాగే గురువు మీద కూడా పరాభకి ,త
సరోి రక ృష్మై ి న త్ీతి ఉని దో, అటువంటి వారకి ఆ
దైవమే గురు రూపములో ఉపదేరము చేసిన మరయు
చేయను అంరము) చముక గా అరమా య,
అనుభవమునకు వచుు ను.

• శ్రప్కృతిం పురుషం చైవ విద్ియ నాది

ఉగవపి ।
వికార్జ్ంశ్ా గుణాంశ్చా వ విదిి
శ్రప్కృతిసంభవాన్ ॥ 20 ॥

అప్ర్జ్ శ్రప్కృతిని లేదా శ్రతిగుణాతమ కమై

మూల శ్రప్కృతిని మరియు ప్ర్జ్ శ్రప్కృతిని లేదా
పురుషుడుని (జీవుడిని) నీవు సరిగాీ అర్ ము
ి
చేసుకో. అది నినున ప్ర్త్తమ తతివ ము కు
ద్మ ీర్గా తీసుకువసుింది. శ్రప్కృతికి, పురుషుడికి ఏ
విధమై ఆది లేదా మొద్లు లేద.

ఈ రండింటి దావ ర్జ్ ఈ శ్రప్ప్ంచము

సృష్టటంచబడుచు న ది లేదా ఉనికి లోకి
వసుి న ది అని ఇదివర్కే చెప్పప ను. ఈ శ్రప్కృతి
దావ ర్జ్ వచిా వికార్ములను, ప్రిణామములను
మరియు గుణములను అ గా సతివ గుణము
77
దాని దావ ర్జ్ కల్వే సుఖము, తమో గుణము దాని
దావ ర్జ్ కల్వే దఃఖము, తమో గుణము దాని
దావ ర్జ్ కల్వే మోహము, శ్రప్కృతి దావ ర్జ్ పుటిట వి
అని తెలుసుకో.

త్పజ్) ఈ త్పముృతిని రము రముము)గా అరము ా

చేసుకుంటారు. మనము నేరుు కుంటుని ఏ
ాఞనమైన సరే పరమార్ రరతి ాఞనము వైపు తీసుకు
వెళ్ళు తోంద్ధ, లేద్ధ అని చూసుకోవాలి. నేను
అటువంటి ాఞనమును నీకు ఉపదేరము చేసాతను. 7-4
మరయు 13-5 ోకముములలో నేను చెప్తప న త్పముృతి
ద్ధి రా మునిప్తంచే త్పతి వసుతవు (త్పపంచము యొముక
సృషి ి జ్రుగుతంద్వ. అద్వ త్పముృతి యొముక వికారము
లేద్ధ పరణామము. వీటనిి టికీ త్పముృతి మూల
కారణము. ద్ధనికి మరొము కారణము లేదు అందుకే అద్వ
అన్యద్వ లేద్ధ ఆద్వ లేదు. ఈ శ్రప్ప్ంచము మరియు
ఇందలోని వసుివులు (భోమయ వర్ము ీ ), జీవుల
(భోక ి వర్ము ీ ) తమ కర్మ ఫలములను
అనుభవించుట్కు (భోమములు - సుఖ, దఃఖ,
మోహము) భోమము) సృష్టటంచబడి వి. జీవులు
కర్మ లు చేయకప్నతే ఈ సృష్టట యొకక అవసర్ము,
విలువ ఉండద. ఈ విధముగా జీవుడు కూడా ఈ
సృష్టటకి కార్ణమవుత్సనాన డు. ఈ జీవుడికి కూడా
అనాది లేక ఆది లేద.

78
సృష్టట తతివ ము, విధ్య ము:

ఒముసార న్యరద మహరకిి ఒము సందేహము

వచు నద్వ. నేను త్బహ్ మానస పుత్తడిని. మా
రంత్డిగారు త్బహ్ దేవుడు ఈ సృషి ి చేసుతన్యి రు. ఈ
సృషి ి ఎవరు, ఎలా, ఎందుకు, ఎవర కోసము,
చేసుతన్యి రు? మరయు మీరు సృషి ి చేయమని
ఇరరులను ఎందుకు త్పోరు హిసుతన్యి రు అనే
సందేహము వచు నద్వ. రన రంత్డి అయన
త్బహ్ దేవుడి దగ గరకు వెళ్ల,క నమసక రంచ, రన
సందేహమును వెళ్ు బుచు , సమాధ్యనము అడిగాడు.

త్బహ్ దేవుడు ఇలా సమాధ్యనము చెాప డు. ఈ

సృషికి ి నేను సి రంత్రముగా మురతను కాను. పరమార్
ననుి ఈ సృషి ి కారయ ము చేయుటకు పుటిించాడు.
న్యద్వ అత్ాముృరమైన రరీరము. ఆ పరమార్ త్పళ్య
కాలములో, గర సృషిలో ి జీవు) చేసుకుని ముర్ లకు,
ఫలిరము) పొందే సమయము వచు నపుప డు, సృషి ి
చేయాలని సంములిప ంచ, ఆ సృషి ి ఎలా ఉండాలి అనే
నిరయ ు ము తీసుకొని, ద్ధనికి రగటుగ ిగా ననుి సృషి ి
చేసాతరు. నేను పుటిము ముందే ముర్ ఫలిరము)
(భోగము) అనుభవించవలసిన జీవు),
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి పరమార్ లో
సిదాముగానే ఉంటారు. ఆ సమయములో మూల
త్పముృతి ఉండే మూడు గుణము) (సరతి . రజో. రమో
గుణము) సమాన సితతిలో (ఏ విధమైన హెచుు ,
రగుగ) లేకుండా త్పశాంరముగా ఉంటాయ.
79
పరమార్ సృషి ి చేయాలను సంములప ము చేయగానే
అపుప డు త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతిలో,
పరమార్ సంములప రకి త త్పవేశంచ, అందులో అలజ్డి
త్ారంభమై, ఆ మూడు గుణములలో హెచుు , రగుగ)
త్ారంభమై, త్పముృతిలో పరణామము) అవుతూ
ఉంటాయ. అపుప డు పూరి సృషి ి (మహతత రరతి ము
– సమిషి ి బుద్వా రరతి ము - Cosmic Intelligence,
సమిషి ి అహంకారము రరతి ము, పంచ రన్య్ త్ర) –
సూక్ష్ మహా భూరము), పంచీమురణ, పంచ సూతల
మహా భూరము) సృషి ి చేయబడతాయ. సాతిి ము
అహంకారము ద్ధి రా దేవర) పుటుికొసాతరు. రాజ్స
అహంకారము ద్ధి రా యక్ష, కిని ర, కింమురు)
పుటుికొసాతరు. తామస అహంకారము ద్ధి రా రాక్షసు)
పుటుికొసాతరు. పంచ మహా భూరములలో, త్పతి మహా
భూరములో త్పముృతి యొముక మూడు గుణము)
ఉంటాయ. అందులోని ఒకొక ముక అంరము ద్ధి రా
ఒకొక ముక కారయ ము పుటుికొసుతంద్వ. అందులోని సాతిి ము
అంరము ద్ధి రా పంచ ాఞనేంత్ద్వయము), రాజ్స
అంరము ద్ధి రా మురే్ ంత్ద్వయము) పుటుికొసాతయ,
తామస అంరము ద్ధి రా విష్యము) (వసుతవు)
పుటుికొసాతయ.

అందులోని రజో గుణముతో ననుి

(త్బహ్ దేవుడు సృషిసా
ి త రు. నేను ఒము పద్ ము నుండి
ఉదభ విసాతను. న్య చుటూి నీరు మాత్రమే ఉంటుంద్వ.
నేను ఏమి చేయాలో న్యకు తెలియదు. అపుప డు
పరమార్ న్యకు చెవిలో “తప్, తప్” అనే రబదము
80
వినిప్తసాతడు. అపుప డు నేను రపసుు చేసాతను.
అపుప డు న్యకు ఆ పరమార్ యొముక అభిత్ాయము
ఏ విధముగా సృషి ి చేయాలనేద్వ అవగరమవుతంద్వ.
అపుప డు నేను మిగిలిన ఉరతర సృషి ి చేసాతను. నేను
త్పాపతలను సృషిం ి చ, వారకి మిగిలిన సృషి ి
బాధయ ర అపప గిసాతను. ఈ సృషి ి విధ్యనము కొనిి
త్గంధములలో రము, రకా)గా కూడా చెపుప తారు.

ఈ సృషి ి విధ్యనము మీద ఎకుక వ దృషి ి

పెటివలసిన అవసరము లేదు. ఈ సృషికి ి మురత ఎవరు,
సృషికి
ి , ఆ మురత అయన పరమార్ కు ఉని బేధము
ఏమిటి అనేవి, ఆ పరమార్ రరతి ము గురంచ
తె)సుకొనుట ముఖ్య ము అని చెాప రు.

• కార్య కార్ణకర్ృి తేవ హ్యత్సః

శ్రప్కృతిరుచయ తే ।
పురుషః సుఖదఃఖానాం భోక ిృతేవ
హ్యత్సరుచయ తే ॥ 21 ॥

శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి ఈ

శ్రీర్ము, వసుివులు పుటుటకకు, వాటి
వికార్ములకు కార్ణమవుత్సంది.

పురుషుడు (జీవుడు) ఈ శ్రప్కృతి దావ ర్జ్

కల్వే జీవులు, వసుివులు వాటి దావ ర్జ్ కల్వే
సుఖము, దఃఖము, మోహములకు నేను భోక ిను
అని అనుకుంటూ, వాటిని అనుభవించుట్కు
81
కార్ణమవుత్సనాన డు. నేను అనుభవిసుినాన ను
అని అనుకుంటునాన డు.

ఈ రరీరము, అందులో ఉండే అవయవము),

రరీరములో ములిగే భావము), రరీరమునకు
కారణమైన పంచ భూరము), ఆ భూరములకు
కారణమైన అహంకారము, మహాత్ రరతి ము ఒము
మూట. కారణము) ఈ రరీరములో ఉండే
ఇంత్ద్వయము), వాటి ద్ధి రా ములిగే వికారము),
భావము), సుఖ్ము), దుుఃఖ్ము), మోహము
ఇంకొము మూట. ఈ రండు మూర) ములిప్తతే కారయ ,
కారణము) అవుతాయ. వీటి సి భావము)
(సుఖ్ము) – సరతి గుణము, దుుఃఖ్ము) – రజో
గుణము, మోహము – రమో గుణము బటిి ఇవి త్పముృతి
ద్ధి రానే ము)గుతన్యి య. శ్రబహమ సూశ్రతము,
శ్రప్ధమ అధ్యయ యము, మూడవ ప్పద్ము - 1.
తద్ంతర్ శ్రప్తిప్తియ ధికర్ణములో - 2.
త్ర్జ్య తమ కతావ త్సి భయసాివ త్ – ఇవి అనీి
త్తిగుణార్ ముముగా ఉన్యి య. ఇవనీి త్పముృతి నుండే
పుటుికు వచాు య. వీటి పుటుిముకు త్పముృతి కారణము.
త్పముృతి ద్ధి రా నేను కారణము.

సాధ్యరణముగా పురుష్యడు (జీవార్

భోగములను అనుభవిసుతన్యి డు అని
అనుకుంటారు. వాసతవానికి పురుష్యడికి, ఈ
రరీరమునకు ఏ విధమైన సంబంధము లేదు.
పురుష్యడు (జీవుడు భోగము) అనుభవించడు.
82
జీవుడు త్పముృతికి ఎదురు ఉండి, త్పముృతిని
తె)సుకుంటూ, అవనీి న్యవి అని అనుకుంటూ,
అనిి టితోనూ రను మమేముమై, అవనీి రన మీద
వేసుకొని, ఆరోప్తంచుకొని, అవే రనుకుంటూ, అవనీి
నేను అనుభవిసుతన్యి ను అని అనుకుంటున్యి డు.
ద్ధనితో నేను మనిషిని, ఈ రరీరము న్యద్వ, ఈ రరీరమే
నేను, న్య భారయ , న్య ప్తలక), న్య ఇ),క అనీి “నేను”
లేద్ధ “నాది” అని అనుకుంటూ (దీనిని సంసారము
అంటారు వాటి ద్ధి రా ములిగే సుఖ్ము, దుుఃఖ్ము,
మోహము తానే అనుభవిసూత రనను తాను
బంధంచుకుంటున్యి డు. జీవుడికి సహజ్ముగా ఉండే
చైరనయ రకి,త ఈ భోముృరిత (మురతృరి రకి త ఈ
సంసారమునకు కారణము అవుతోంద్వ. జీవుడికి,
త్పముృతికి ఉండే సంబంధము గురంచ ఉని త్భమను
తొలగించుకోవాలి.

• పురుషః శ్రప్కృతిస్యల హి భుంకే ి

శ్రప్కృతిానుీణాన్ ।
కార్ణం గుణసంగోఽసయ
సద్సద్యయ నిజ్ మ సు ॥22॥

జీవుడు శ్రప్కృతి దావ ర్జ్ కల్వన ఈ

శ్రీర్ములోను, ఈ శ్రీర్మే నేను అని
అనుకుంటూ, జీవులు మరియు వసుివుల మద్య
ఉండి, శ్రప్కృతి యొకక గుణముల దావ ర్జ్ కల్వే
సుఖము, దఃఖము, మొహములను
అనుభవిసుినాన డు.
83
 శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతితో, ఆ
మూల శ్రప్కృతి దావ ర్జ్ కల్వన వసుివులతో,
జీవుడికి ఉ న సంమము (నేను, నాది అని
పెంచుకు న సంబంధము) వల జీవుడిని
మంచి (దేవతలు) లేదా చెడు (ప్శు, ప్క్షులు
మొద్లై వి) లేదా మంచి + చెడు మిశ్రశ్మమై
జ్ మ లలో (త్ వులు) పుటిట టుే గవ
కల్వప స్యింది.

పురుష్యడు (జీవుడు రరీరములో ఉన్యి డా?

లేద్ధ రరీరమే పురుష్యడా? జ్న్ రరీరమునకు
మాత్రమే, జీవార్ కు జ్న్ లేదు. కాని జీవుడు నేను
పుటాిను అని అనుకుంటున్యి డు. జీవుడు త్పముృతి
ద్ధి రా వచు న పంచ భూరములతో రయారైన
రరీరములో ఉండి, ఆ రరీరము లోనికి త్పవేశంచ, ఆ
రరీరమును నేను అని అనుకొని, ఆ రరీరమునకు
ములిగిన (త్పముృతికి చెంద్వన సుఖ్, దుుఃఖ్ములను,
జీవుడు నేను సుఖ్ పడుతన్యి ను లేద్ధ నేను ముష్ి
పడుతన్యి ను, న్యకు ముష్ము ి పోవాలి, న్యకు సుఖ్ము
ములగాలి అని నిరంరరమూ చంరన త్పతి
జీవుడిలోనూ ఉంటుంద్వ (మానవులకు, ఇరర
త్ాణులకు కూడా . జీవుడు ఈ రరీరము ఉని ంర
వరకూ ఈ సుఖ్, దుుఃఖ్ భావన ఉంటుంద్వ. రరీరము
లేముపోతే ఏ విధమైన సుఖ్, దుుఃఖ్ భావన ఉండదు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-12-1 – “మఘవ

మ ర్య ి ంవా ఇద్ం శ్రీర్ త్తిం మృత్సయ నా
84
తద్సాయ మృతశాయ శ్రీర్ సాయ తమ నోధిష్ణట త్తోి
వై శ్రీర్ః శ్రపియ శ్రపియగయ ం వై స శ్రీర్సయ
సతః శ్రపియ శ్రపియయో ర్ప్హతి ర్సియ శ్రీర్ం వావ
స ిం శ్రపియ శ్రపియే సస ృశాతః ” – ఇంత్ద్ధ I ఈ
రరీరము మరణము సి భావము ములద్వ. ఈ రరీరము,
మరణము లేని పరమార్ కు ఆత్రయమైనద్వ.
పరమార్ ఈ రరీరముతో సంబంధము లేకుండా
ఉన్యి డు. ఎవరకైతే ఈ రరీరము/వసుతవు మీద
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన
ఉని టకయతే అపుప డు ఆ రరీరముతో/వసుత వు తో
సంబంధము ఉని టుక. ఎవరకైతే ఆ రరీరము/వసుత వు
మీద త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదో
అపుప డు ఆ వయ కితో/వ త సుతవుతో ఏ సంబంధము
లేనటుక. పరమార్ కు ఏ రరీరముతో/వసుత వు తో
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదు కాబటిి,
పరమార్ కు ఈ రరీరములతో/వసుతవులతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు.
ఐతర్శయోప్నిషత్
సృషికి
ి ముందు పరమార్ ఒముక డే ఉన్యి డు.
ఇంకేమీ లేదు. పరమార్ సృషి ి చేయాలని
సంములిప ంచాడు (1-1-1 . ముందు పంచ మహా
భూరములను, రరువార ఆ పంచ భూరముల నుండి
న్య)గు లోముములను (సి ర గ లోముము, అంరరక్షము,
భూ లోముము, జ్ల లోముము సృషిం ి చాడు (1-1-2 .
రరువార లోము ాలకులను సృషింి చాలని
ఆలోచంచ, పంచ భూరముల నుండి ఒము
85
అండమును (గుడుి సృషిం ి చ, ఆలోచసుతండగా, ఆ
వేడికి ఆ గుడుి కొంచము విచుు కుని రంత్ధము)
పడినద్వ. ఆ రంత్ధములలో ఇంత్ద్వయములను, ఆ
ఇంత్ద్వయములకు దేవరలను (ముళ్ క నుండి చక్షువు
ఇంత్ద్వయము ద్ధని నుండి ఆద్వతయ డు. రండు న్యసిము
రంత్ధముల నుండి త్ాణము, త్ాణము నుండి
వాయు దేవుడు. రండు చెవుల నుండి ోత్తి
ఇంత్ద్వయము, ద్ధని నుండి ద్వకుక ). నోరు నుండి
వాకుక ద్ధని నుండి అగిి . చర్ ము నుండి
వెంత్టుము) వాటి నుండి ఔష్ధము), మహా
వృక్షము). హృదయము నుండి మనసుు ,
మనసుు నుండి చంత్దుడు. న్యభి నుండి అానము,
అానము నుండి మృతయ వు. శరి ము నుండి
రేరసుు , ద్ధని నుండి వరుణ దేవుడు ఈ విధముగా
విరాట్ పురుష్యని అవయవముల నుండి
ఇంత్ద్వయము), ఇంత్ద్వయ అధష్ిన దేవర)
జ్ని్ ంచర. ఈ విధముగా సృషి ి జ్లము నుండి సృషి ి
త్ారంభమయ, జ్ల త్పళ్యములో సమాపతము
అవుతంద్వ (1-1-3, 4 .
రరువార పరమార్ ఈ లోము ాలకులకు
ఆములి, దుపుప ) (ద్ధహము ఇచాు డు. అపుప డు ఆ
దేవర) మాకు ఏదో ఒము రరీరమును ఇవి మని
త్ారంత చారు (1-2-1 . పరమార్ ఒము వృష్భమును
ఇచాు డు. దేవర) అద్వ వదదన్యి రు. రరువార ఒము
అరి మును ఇచాు డు. దేవర) అద్వ చాలదు,
వదదన్యి రు (1-2-2 . రరువార మానవుడు ఆకారమును
86
సృషి ి చేసి ఇచాు డు. అద్వ బాగుంద్వ అన్యి రు
దేవర). అపుప డు పరమార్ మీరు, మీ సాతనములకు
వెళ్ు ండి అని ఆాఞప్తంచాడు (1-2-3 . అపుప డు ఆ
రరీరములో ఆ, యా ఇంత్ద్వయము), వాటితోబాటు ఆ,
యా దేవర) ఆ రరీరములో ఆ, యా సాతనములలో
సరుదకున్యి రు (1-2-4 . ఆములి, దుపుప ) మేము
ఎముక డ ఉండాలి అని అడిగితే, పరమార్ మీరు ఆ,
యా దేవరలతో భాగసాి ము)గా త్పతిషిం ి చబడి
ఉన్యి రు అని పరమార్ చెాప డు. అందుచేర ఆములి
దుపుప ) ఇంత్ద్వయ అధష్ిన దేవరలతో
భాగసాి ము)గా చేరారు (1-2-5 .
దేవర) మాకు అని ము పెటిమని అడిగితే,
పరమార్ అని మును ఇసేత, అనిి అవయవము)
తీసుకునే త్పయతిి సేత, చవరకు నోరు ద్ధి రా
అని ము రరీరము లోపలకి వెళ్లు , వాయువు అని ము
ద్ధి రా త్ాణ ధ్యరణ చేయగలిగినద్వ (1-3-1 నుండి 10
వరకు . ఈ రరీరము ఒము పటిణము లేద్ధ పురములా
ఉంద్వ. అందులో అందరు దేవర),
ఇంత్ద్వయము) అనీి పని చేసుతన్యి , నేను లేముపోతే
త్పయోజ్నము లేదని పరమార్ ఆలోచంచ,
పరమార్ రన అంర అయన జీవుడితో సహా శరసుు
పై భాగములో ఉని త్బహ్ రంత్ధమును (విదృతి,
నందనము ఛేద్వంచుకొని ఆ ద్ధి రము ద్ధి రా
లోపలకి త్పవేశంచ, మూడు నివాస సాతనము)
(నేత్రము), ముంఠము, హృదయము నెలకున్యి డు.
ఆ జీవుడి ద్ధి రా రరీరము యొముక కారయ ము)
87
చేయంచ, పరమార్ కేవలము సాక్షి రూపముగా
ఉన్యి డు. అపుప డు ఆ జీవుడు ఈ రరీరము న్యద్వ అని
అనుకోవటము త్ారంభించాడు. కాని పరమార్ , ఈ
రరీరము ద్ధి రా జీవుడు పరమార్ (ఆర్
సి రూపమును తె)సుకోవాలనే అభిత్ాయముతో
జీవుడిని ఈ రరీరములో త్పవేరపెటాిడు. పరమార్ ,
జీవుడికి ఈ రరీరము నీవు కాదు అని బోధంచ, ఆర్
సి రూపమును ఉపదేరము చేసిన్యడు. అపుప డు
జీవుడు “ఏత మే వ పురుషం శ్రబహ తతమమప్శ్య
దిద్మద్ర్ే మితి” – ఆర్ సి రూపమును
తె)సుకొంటిని. పురుష్యడే సరోి రక ృష్యిడు మరయు
సరి వాయ పకుడు అని త్గహించెను (1-3-11, 12, 13 .
శ్రీర్ము పుటిట ది. శ్రీర్ములో ప్ర్త్తమ
మరియు జీవుడు శ్రప్వేశ్చంచ్చరు. ఆ జీవుడు త
సవ రూప్మును మరియు త తోప్పటు ఉ న
ప్ర్త్తమ సవ రూప్ము తెలుసుకోవట్ము
కోసము, ఈ శ్రీర్ము అనే సృష్టటని ప్ర్త్తమ
ఏర్ప రిచ్చడు. ఈ సృష్టట మరియు ఈ శ్రీర్ము
ఉప్యోమము జీవుడు భోమములు
అనుభవించుట్కు త్శ్రతము కాద.
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ - 4 లేదా 6-4-5 –
“అధోఖలావ హః కామమయ ఏవాయం పురుష
ఇతి స యధ్యకామో భవతి తత్ శ్రకత్సర్భ వతి
తతక ర్మ కురుతే యతక ర్మ కురుతే త
ద్భిసమప ద్య తే” – ఈ ఆర్ యే జీవుడి రూపముగా
ఉండి పుణయ ముర్ ) చేసి పుణాయ త్ డుగానూ, ాప
88
ముర్ ) చేసి ాాత్ డుగాను అగుచున్యి డు.
కొందరూ ఈ జీవుడు కామరూపుడని కూడా
చెపుప చున్యి రు. ఈ కామరూపుడైన పురుష్యడు, రన
వాంఛ త్పకారము, ఏ ముర్ చేయునో, ఆ ముర్
ఫలిరమును పొందుచున్యి డు.
• ఉప్శ్రద్ష్ణటనుమంతా చ భర్జ్ి భోకాి
మహ్యశ్వ ర్ః ।
ప్ర్త్తేమ తి చ్చపుయ కోి దేహ్యఽరమ నుప రుషః
ప్ర్ః ॥ 23 ॥

ఈ దేహములో ఉండే ప్ర్త్తమ కు ఉప్శ్రద్ షట

అంటారు. ప్ర్త్తమ ఈ శ్రీర్ములో జ్రిే శ్రప్తి
శ్రకియను అనుమోదించేవాడిగా (ఆమోదించుట్)
కనిపిసుినాన డు. అందచేత ప్ర్త్తమ ఆ
శ్రకియలను ఆమోదించి టుే శ్రభమ
ప్డుత్సనాన రు. కాని ప్ర్త్తమ కు శ్రీర్ములో
జ్రిే ఏ శ్రకియకు ఏ విధమై సంబంధము లేద.
కేవలము ఒక సాక్షిగా త్శ్రతమే అనిన శ్రకియలను
చూసూి ఉంటాడు. ప్ర్త్తమ ఈ శ్రీర్ములో
ఉండి, ఈ శ్రీర్ములో జ్రిే శ్రప్తి విశ్రకియ
(త్రుప కు, శ్రకియలకు) ఆశ్రశ్యమై వాడు. ఈ
శ్రీర్ములో జ్రిే ప్రిణామములు (సుఖ,
దఃఖములు) అనిన టినీ అనుభవిసుి న టుే గా
చైత య శ్రప్కాశ్ము ఇసుినాన డు కాబ టిట
ప్ర్త్తమ ను భోక ిగా శ్రభమ ప్డతారు (కాని
ప్ర్త్తమ ఏ విధముగాను ఏద్గ అనుభవించడు.
89
భోకుిడు కాడు). ప్ర్త్తమ ఈ శ్రీర్మును, సకల
భతములను, అనిన శ్రప్ప్ంచమును
సంబంధించి అనిన విషయములను
నియంశ్రతించి, ప్పల్వంచేవాడు. మహా + ఈశుడు =
గొప్ప సరోవ న తమై వాడు,
సరోవ శ్రత్సక షటమై వాడు, గొప్ప శ్రప్భువు.

ఆయ కు ప్ర్త్తమ (ప్ర్మ శాతౌ ఇతి

ప్ర్త్తమ – ప్ర్మ + ఆతమ న్) అని కూడా
వేద్ములలో, ఉప్నిషత్సిలలో ప్నరు ఉ న ది.
ప్ర్త్తమ అనిన శ్రీర్ములోనూ ఉనాన డు. ఒక
శ్రీర్ములో ఉండే జీవుడు పురుషుడు అయితే,
అనిన శ్రీర్ములలో ఉండే, అంతటా వాయ పించి
ప్ర్త్తమ , ప్ర్మ పురుషుడు.

ఉప్ + శ్రద్షట = అతి దగ గరగా ఉండి + అనీి

గమనించే వాడు. యజ్ము
ఞ , యాగములలో
చేసేటపుప డు, యజ్ము ఞ ), యాగముల గురంచ
అనీి బాగా తెలిసిన వయ కిని
త ఉపత్దష్గాి నియమించ,
ఆ యజ్,ఞ యాగముల త్కియ) అనీి సవయ ముగా
జ్రుగుతన్యి యో లేదో చూసూత, ఏదైన్య రపుప )
పొరబాటు), గుణ దోష్ము) జ్రగితే, వెంటనే ఆప్త
వాటిని సరచేసే బాధయ రను ఇసాతరు. ఆయన
యజ్ముఞ లలో ఏ విధమైన భాగసాి మి కాడు. అదే
విధముగా పరమార్ ఈ రరీరముతో ఏ విధమైన
సంబంధము లేకుండా, రరీరములలో ఉండి,
రరీరములలో జ్రగే అనిి టినీ రన చైరనయ
90
సి భావముతో సాక్షిగా పరశీలిసుతన్యి డు. కాని
రరీరములో ఏదైన్య రపుప ) పొరబాటు), గుణ
దోష్ము) జ్రగితే వాటిని కూడా సాక్షిగా చూసూత
ఉద్ధరనముగా ఉంటాడు. అంతేగాని పరమార్ ఏమీ
చేయడు.

నేను చూసుతన్యి ను అంటే కాళ్ళక, చేత)

చూడటలేదు. మునుి చూసుతని ద్వ. మునుి కూడా
చూడటలేదు. మనసుు చూసుతని ద్వ. బుద్వా సితరముగా
మనసుు ను త్పేరణ చేయముపోతే, మనసుు కూడా
చూడలేదు. అందుచేర బుద్వా కూడా చూసుని ద్వ
అంటారు. కాని మునుి , మనసుు , బుద్వా అనీి జ్డ
పద్ధరముా లే. వాటంరట అవి చూడలేవు. బుద్వా మీద
జీవార్ యొముక చైరనయ రకి,త ాఞన రకి త బుద్వా మీద
త్పసరంచ, ఆ బుద్వాని చైరనయ ము చేసేతనే, అపుప డు ఆ
బుద్వా ద్ధి రా మనసుు ను, మనసుు ద్ధి రా మునుి
లేద్ధ ఇంత్ద్వయములను, రరీరమును చైరనయ ము
చేసేతనే అవినీి వాటి పను) చేయగలవు. వీటనిి కీ
వెనుము జీవార్ త్పకారము ఉని ద్వ. ఆ జీవార్ నే
ఉపత్దష్ి అని అరము ా చేసుకోవాలి. జీవార్ తోనే
ఉని పరమార్ యొముక ఉద్ధరన సి భావము
(దేనితోనూ సంబంధము లేనిద్వ పూరతగా అరము ా
చేసుకోవాలి.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 1 లేదా 3-5-3 –

“......నాద్ర్ే మ య శ్రతమనా అభవం నా
శ్రశౌషమితి మ సా హ్యయ వ ప్శ్య తి మ సా శ్ృణోతి
91
I కామసస ంకలోప విచికితాస శ్రశ్దాి
శ్రశ్దాిధృతిర్ధృతిః ...” – న్య మనసుు వేరొముటి
ఆలోచసుతని ద్వ, అందుచేర ఎదురుగా ఉన్యి
చూడలేదు. మనసుు చేరనే చూసుతన్యి ను, మనసుు
చేరనే వింటున్యి ను. కోరముల సంములప ము,
సంరయము, అత్రద,ా ధ్యరణ, సిగు,గ భయము అనీి
ములిగిసుతని ద్వ. నీవు వీపు తాకిన్య, న్య మనసుు చేరనే
తె)సుకుంటున్యి ను.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 3 లేదా 5-7-23 –

“.... విానతో విానతా నానోయ తోరి శ్రద్ష్ణట నానోయ తోరి
శ్రశోతా నానోయ తోరి త్నాి నానోయ తోరి విానతైష త
ఆతమ ిర్జ్య మమృతోతో య దార్ం ి తతో
హ్మదాాలక అరుణి రుప్ర్ర్జ్మ” – పరమార్
అంరరాయ మి సి రూపము ముంటె వేరైన త్దష్ి లేదు.
అంరరాయ మి సి రూపము ముంటె వేరైన త్ోర లేదు.
అంరరాయ మి సి రూపము ముంటె వేరైన సంములిప ంచు
రకి త లేదు. అంరరాయ మి సి రూపము ముంటె వేరైన
తె)సుకునే రకి త లేదు.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-11, 12 –

“కర్జ్మ ధయ క్ష సస ర్వ భతాధివాస సాస క్షీ చేతా
కేవలో నిరుీణశ్ా I ఏకో వీ నిశ్రష్టక యణాం
బహూనా మేకగం బీజ్ం బహదా యః కరోతి” –
పరమాతే్ జీవు) చేయు వివిధ ముర్ లకు అధష్ార.
ఇరడే సరి భూరముల యందు నివసిసుతన్యి డు.
సరి సాక్షి, చైరనయ సి రూపుడు, నిరుాధకుడు,
92
నిరుగణుడు. సముల ముర్ ) రరీరము, ఇంత్ద్వయముల
యందు ఉని వి. ఆర్ యందు లేవు. ఆర్
నిరుగణుడు, నిత్షిక యుడు, గుణ రహితడు,
కూటసుతడు (మూల పురుష్యడు . అయనపప టికీ రరీర
ధర్ ము) అనీి ఆర్ యందు ఆరోప్తంచుకొని
జీవు) బాధపడుతన్యి రు.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-1,2 - “ఓం దావ

సుప్ర్జ్ా సయుా సత్ ం వృక్షం ప్రిషసవ ాతే,
తయోర్ య ః పిప్ప లం సావ ద్వ తియ శ్న న నోయ
అభిచ్చకీతి” మరియు శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 4-
6,7 – “దావ సుప్ర్జ్ా సయుా సఖయ సత్ ం
వృక్షం ప్రిషసవ ాతే, తయో ర్ య ః పిప్ప లగం
సావ ద్వ తియ శ్న న నోయ అభిచ్చకీతి”, సత్నే
వృక్షే పురుషో నిమగోన నీశ్య శోచతి
ముహయ త్ ః I జ్ఞషటం యదా ప్శ్య తయ య
మీశ్మసయ మహిత్ మితి వీతశోకః” - ఒము చెటుి
మీద (రరీరములో రండు పక్షు) – జీవుడు,
పరమార్ – ఉన్యి య. అందులో ఒము పక్షి (జీవార్
ఫలమును తింటూ (ముర్ ఫలము)
అనుభవిసుతని ద్వ. రండవ పక్షి (పరమార్ ఏమీ
తినకుండా, త్పకాశసూత మొదటి పక్షిని సాక్షిగా
చూచుచుని ద్వ.
కఠోప్నిషత్ – 1-3-1 – “ఋతం పిబన్తి
సుకృతసయ లోకే గుహాం శ్రప్విష్టట ప్ర్మే ప్ర్జ్ర్శ ా I
ఛయతపౌ శ్రబహమ విద్య వద్నిి, ప్ంచ్చమన యో ఏ
93
చ శ్రతిణాచి కేతాః” – ఈ రరీరములో ఇదదరు ఉన్యి రు.
ఆ ఇదదరూ ముర్ ఫలములను అనుభవిసుతన్యి రు. ఈ
ఇదదరూ ఒకే రరీరములో పరమార్ సాతనమైన
హృదయ కుహరములో ఉన్యి రు. వీరదదరూ వె)గు,
నీడలలా పరసప రము విరుదా సి భావముతో
ఉన్యి రు. త్బహ్ వేరత) వీరదదరనీ విడివిడిగా అరము
ా
చేసుకుంటున్యి రు
త్ండ్యకోయ ప్నిషత్ - 6 – “ఏష సర్శవ శ్వ ర్
ఏష సర్వ జ్ న ఏషోం తర్జ్య మేయ ష యోనిః సర్వ సయ
శ్రప్భవాప్య యౌ హాయ్ భతానామ్” – పరమాతే్
సరేి రి రుడు, పరమాతే్ సరి జ్ఞడు
ఞ , పరమాతే్
అంరరాయ మి. ఇరడే అనిి ంటికీ కారణము. ఇరడే
సమసత భూరముల ఉరప తిత, సంరక్షణ, లయములకు
సాతనము.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-4-1 – “అధ య ఆతమ
స రత్స రివ ధృతి ర్శష్ణం లోకానా మసమేభ ద్య
నైతం రత్స మహ్మర్జ్శ్రతే తతో జ్ర్జ్
మృత్సయ ర్న శోకో సుకృతం దషక ృతం
సర్శవ ప్పప్పమ నోతో నివర్నే
ి ిప్హత ప్పప్పమ హ్యయ ష
శ్రబహమ లోకః” – పరమార్ సేతవు వంటిద్వ.
సమసతమును భరంచునద్వ. ఈ ఆర్ కాలాతీరమైనద్వ.
దీనికి వృద్ధదపయ ము, మృతయ వు, దుుఃఖ్ము,
సుముృరము. దుష్క ృరము) లేవు.
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 4 లేదా 6-4-22 –
“స వా ఏష మహా జ్ ఆతమ యోయం

94
విాన మయః శ్రప్పణేషు య ఏషో ర్ ి ృ
ో ద్య ఆకాశ్
సరి మ ంతేతే సర్వ సయ వీ సర్వ రయ శా ః
సర్వ సాయ ధిప్తిః ...” – త్ాణముల యందు ఉండే
విాఞన సి రూపుడు (జీవుడు , సాక్షాతక ఆ పూరాి రమై
త న
పరమార్ యే. ఆ పరమార్ హృదయ పద్ ము మధయ
(బుద్వా యొముక విాఞనమునకు ఆత్రయమైన ఆకారము
యందు నివసించుచున్యి డు. ఆ పరమాతే్ సరి ము
రన వరమునందు సరాి ధపతి, సరి శాసకుడు,
ఈరి రుడు.
య ఏవం వేతిి పురుషం శ్రప్కృతిం చ గుణః సహ।
సర్వ థా వర్త్
ి నోఽపి స భయోఽభిాయతే
॥ 24 ॥

ఎవర్యతే ఇంతవర్కూ నేను చెపిప

విధ్య ములో, ఈ శ్రీర్ములో ఉండే ప్ర్త్తమ ను
ాగా తెలుసుకుంటారో, ఈ శ్రీర్ము కు
కార్ణమై ప్ంచ మహా భతములను, ఆ
భతములకు కార్ణమై శ్రతిగుణాతమ కమై
మూల శ్రప్కృతిని, ఆ శ్రప్కృతి యొకక మూడు
గుణములు (సతివ , ర్జో, తమో గుణములు) ఆ
గుణముల దావ ర్జ్ కల్వే ప్రిణామములు (ర్జ్మ,
దేవ ష, కామ శ్రకోధ, లోభ, మోహ, మద్,
త్తస ర్య ములు) కూడా తెలుసుకుంటారో,

తెలుసుకు న ఆ సాధకుడు ఏ ర్కముగా,

విధముగా ఉనాన సర్శ, ఆ సాధకుడు మళ్ళు
95
పుట్టడు (పు ర్ ు మ ఉండద). జ్ మ దావ ర్జ్ కల్వే
సుఖ, దఃఖములు ఉండవు.

ఎవరైయే పరమార్ , త్పముృతి, రరీరము

రరతి ము) తె)సుకుంటారో, పరమార్ ను త్పముృతి,
రరీరము ముంటె విలక్షణముగా (వేరుగా
తె)సుకుంటారో, త్పముృతి, రరీరములలో ఉండే
గుణము), లక్షణము) పరమార్ లో లేవని
తె)సుకుంటారో, అటువంటి సాధకు) రపుప డు
మారముగ లో ఉన్యి సరే, వా ళ్కు
క పునరన జ ్ ఉండదు.

ఈశ్వ ర్ కృషాగారు ర్చించి సాంఖయ

కారికలు “శ్రప్కృతే సుకుత్ర్తర్ం కించితసీి తి
మే మతిర్ భవతి య ద్ృష్ణటః మసీమ తి
పు ర్ర్ా ే ముపైతి పురుషసయ ” - త్పముృతి వంటి
సుకుమారమైన, లలిరమైన సిగ గరని నేను
ఇంరవరకూ ఎముక డా చూడలేదు. ఒముక సార ఆ
త్పముృతిని చూసేత, తె)సుకుంటుంటే, అపుప డు ఆ
త్పముృతి మును మరుగు అయపోతంద్వ. అలాంటి
పురుష్యడు (జీవుడు మీద ఈ త్పముృతి రన
త్పభావమును చూప్తంచలేదు. అపుప డు సుఖ్,
దుుఃఖ్ము) లేని త్తిగుణాతీరమైన, శారి రమైన
అఖ్ండ ఆనందమును పొందే సితతి ము)గుటకు
అవకారము ఎకుక వగా ఉంటుంద్వ.

96
విద్య , ాన ము యొకక మహతయ ము:

అనిి విదయ ) తెలిసిన ఒము గొపప విద్ధి ంసుడు,

పండితడు ఉన్యి డు. ఆయనకు లేము, లేము ఒము
కుమారుడు ములిగాడు. ఆ ఆనందముతో, ఆ ప్తలకవాడి
ారముము వేసి చూడగా, ఆ ారముములో ఆ ప్తలకవా డు
గజ్ దంగ అయేయ లక్షణము) మునిప్తసుతన్యి య. చాల
ఆరు రయ పడి, ఏమి చెయాయ లో బాగా ఆలోచంచాడు.
ప్తలకవాడికి విద్ధయ భాయ సము వయసుు వచు న
రరువార, ఆయనకు అనిి విదయ లూ వచు నపప టికీ,
ఆ ప్తలకవాడికి కేవలము ధర్ శాస్తసతము ఒముక టే
చెాప డు. అందులో ముర్ సిద్ధాంరము,
ాాధ్యయ యము బాగా నూరపోశాడు. ఏ ాపము చేసేత
ఏ ఫలిరము, ఏ నరముము, ముష్ము ి ), బాధ)
వసాతయో వాటి గురంచ వివరముగా చెాప డు.
అందులోనూ చౌరయ అధ్యయ యము (దంగరనము చేసేత
ములిగే ాపము), వాటి ఫలిరముగా యమ లోముములో
ఇచేు శక్ష), వాటి బాధ), రరువార ములిగే నీచమైన
జ్న్ ) గురంచ ఇంకా ఎకుక వగా నూరపోశాడు.
ప్తలకవాడు అవనీి బాగానే నేరుు కున్యి డు. యుము త
వయసుు వచు నద్వ. వాడికి పగ) నిత్ద వచేు ద్వ,
రాత్తి నిత్ద పటిట లేదు. ఏ ఇంట్లక చూసిన్య, ఆ ఇంట్లక
ఏమి ఉన్యి య, ఎలా దంగరనము చేయాలి అనే
ఆలోచన) ఎకుక వగా ము)గుతన్యి య. వాటికి రగ గ
నేరప రరనము, చాముచముయ ము కూడా బాగా అబబ ంద్వ.
ఒము రోజ్ఞ రాత్తి రాజ్ఞగార భవనములోనే ఒము పెదద
దంగరనము చేయాలని నిరయ ు ంచుకొని, చాలా
97
సులభముగా కోటలో దూర, రాజ్ఞగార గద్వలోకి చేరాడు.
రాజ్ఞగారు నిత్దపోతన్యి రు. రాజ్ఞగార బంగారపు
కిరీటము త్పముక నే టేబు) మీద ఉంద్వ. అద్వ తీసి
చూశాడు. అద్వ బంగారు కిరీటము అని తె)సుకుని
వెంటనే, రన రంత్డి చెప్తప న బంగారము
దంగరనము చేసేత ఏ ాపము వసుతంద్వ, ద్ధనికి ఏ
నరముము, ఏ శక్ష) వేసాతరు, పై జ్న్ ఏమి వసుతంద్వ
అవనీి ాఞపముమునకు వచాు య. బంగారము
దంగరనము చాలా పెదద ాపము, వదుద అని
అనుకొని, రాజ్ఞగార త్పముక నే పెటేసి ి , ఇంకో ద్ధని
కోసము చూశాడు. రరువార వెండి ముంచము),
వసుతవు) మునిప్తంచాయ. మళ్ళు ద్ధని గురంచ చెప్తప న
ఆలోచన) గురుతకు వచాు య. రరువార రాగి, ఇరతడి,
వసుతవు), బటి) అలా వేటిని దంగిలించాలని
ఆ విధమైన ఆలోచన) గురుతకు వసూతనే ఉన్యి య.
చవరకి దడ క శాలలోకి వెళ్ల క చూశాడు. అముక డ రవుడు
మునిప్తంచంద్వ. ద్ధని గురంచ ఆలోచసుతన్యి డు. ద్ధని
గురంచ రంత్డి ఏమీ చెపప లేదు. అంరలో తెలకవార
పోయంద్వ. రాజ్భటు) అనిి సామాను) చందర
వందరగా చూసి అంతా వెతికితే దడ క శాలలో అరడు
దరకిపోయాడు. రాజ్ఞగారు ఆరా తీసేత అరడు
జ్రగినద్వ అంతా వివరముగా చెాప డు. అపుప డు
రాజ్ఞగారు బాగా ఆలోచంచ, వీడు తితిము పరమైన
ఇంర భత్దర ఉని న్య కోటలోకి, న్య గద్వ లోకి ఎవి రకీ
తెలియకుండా త్పవేశంచాడు. ఎవి రూ
ఆపలేముపోయారు. కాని అరడికి వాళ్ు రంత్డి ఇచు న
విద్ధయ పరమైన రక్షణ వాడిని దంగరనము
98
చేయకుండా ఆప్తంద్వ. ఇద్వ విదయ యొముక మహరయ ము.
వాడికి దంగరనము లోని కిటుకు) అనీి బాగా
తె)సు. అందుచేర వాడికి ఇముమీదట దంగరనము
చేయవదదని చెప్తప మరయు కోటకు దంగలనుండి
రక్షణ బాధయ తా మరయు ధర్ ము బాగా తె)సు
కాబటిి ధరా్ ధకారగా ఉదోయ గము ఇచు , వాడి రంత్డికి
విద్ధయ ధకారగా నియమించాడు.

విదయ మానవులలో పరవరతన తీసుకురాగలదు.

అనిి టిలోనూ గొపప విదయ అయన పరా విదయ (ఆర్
రరతి ాఞనము ఇంకా ఎంరటి మారుప
తీసుకురాగలదో ఊహించవచుు ను.

మరొక ఉదాహర్ణ:

నేత్తానందరావు గారకి ముళ్ళు సరగాగ

మునబడటలేదు (మనకు ఉని అాఞనముతో
పరమార్ రరతి ము తెలియుటలేదు . ఆయన
మిత్తడైన ముళ్ళు డా ము ిరు నేత్తేరి రరావుకు
(పరమార్ టెలిఫోన్ చేసి, రన ముళ్ళు సమసయ
చెాప డు. అపుప డు నేత్తేరి రరావు ఇలా చెాప డు –
ఇపుప డు మధ్యయ హి ము, బాగా ఎండగా ఉని ద్వ. నేను
ఎముక డికీ వెళ్ు ట లేదు. నేను ఇంట్లకనే ఉంటాను
(పరమార్ మన హృదయములోనే ఉన్యి డు . నీవు
న్య మిత్తడువే కాబటిి (మనము పరమార్ అంర ,
నీవు ఇంటికి వచు , ననుి ము). నేను ఇంట్లకనే నీకు
వైదయ ము చేసాతను అని చెాప డు. నేత్తానందరావు
99
బయ)దేరాడు. బాగా ఎండగా ఉంద్వ. అయన్య
నడుచుకుంటూ నేత్తేరి రరావు ఇంటికి వెళ్ళు డు.
నేత్తేరి రరావు ముందు హా)లోనే స్ఫాలో
నిత్దపోతన్యి రు (పరమార్ అందరలో,
అనిి ంటిలోనూ వాయ ప్తంచ ఉన్యి , దేనితోనూ
సంబంధము లేకుండా, రటసతముగా, సాక్షిగా
ఉంటాడు . నేత్తానందరావు ఇంట్లకకి వెళ్ళు డు. అసలే
ముళ్ళు సరగాగ మునిప్తంచట లేదు. అందులో ఎండలో
నడుచుకుంటూ వెళ్ళు డు. ఇంటి హా)లో చీముటిగా
ఉంద్వ. నేత్తానందరావుకి ఏమీ మునబడట లేదు
(మనకుని అాఞనముతో మనకు పరమార్ రరతి
ాఞనము తెలియుటలేదు . నేత్తానందరావు ఆ
హా)లో చేతితో రడిమి నేత్తేరి రరావుని
వెతకుతన్యి డు. మొదట చేతికి గోడ రగిలింద్వ,
రరువార కిటికీ రగిలింద్వ, రరువార బీరువా రగిలింద్వ
(ఇవనీి త్పపంచ వసుతవులతో మనము మమేముమై
ఉన్యి ము . అలా అనిి టినీ రడుముతూ చాలా సేపు
గడిచపోయంద్వ (వాటితో జీవిరము గడిచపోతంద్వ .
ఆ అలజ్డికు నేత్తేరి రరావు లేచ, మిత్రమా నీవు
వచాు వా? ఎంరసేపు అయంద్వ? అని అడిగాడు.
నేత్తానందరావు చాలా సేపు అయంద్వ (జీవిరము
గడిచపోతోంద్వ , నినుి వెతకుతన్యి ను అని
చెాప డు. నేత్తానందరావు నేను చెాప ను ముద్ధ, నేను
ఇంట్లకనే, ఇముక డే (నీ హృదయములోనే ఉన్యి ను.
నీవు ఇంర సేపు న్య కోసము వెతకుతూ, నీ ముంటి
బాధతో (సంసారముతో చాలా సేపు (జీవిరము
వృధ్య చేసుకున్యి వు. ననుి వెరమువలసిన చోట (మన
100
హృదయములో వెతికితే నేను (పరమార్ వెంటనే
దరకే వాడిని అని అన్యి డు. ఈ ఉద్ధహరణను సరగాగ
అరముా చేసుకొని మనకు అని యంచుకుంటే, మన
జీవిరము సఫలము అవుతంద్వ.

• ధ్యయ నేనాతమ ని ప్శ్య ంతి

కేచిదాతామ త్తమ నా ।
అనేయ సాంఖ్యయ యోే కర్మ యోే
చ్చప్ర్శ ॥ 25 ॥

క్కంతమంది యోగులు తమ ఆతమ

తతివ మును, ఆ ఆతమ తతివ ము కు మూలమై
ప్ర్త్తమ తతివ మును తమ మ సుస లో
ధ్యయ ము దావ ర్జ్ తెలుసుకుంటారు. త ఆతమ
యొకక సవ రూప్మై ప్ర్త్తమ ను, త మ సుస
దావ ర్జ్, మ సుస లోనే ద్రిే ంచమలుగుతాడు.

మరి క్కంతమంది సాంఖయ యోమము దావ ర్జ్

ప్ర్త్తమ తతివ మును తెలుసుకుంటారు.
ఇంక్కంతమంది కర్మ యోమమును అవలంబ సూి
ప్ర్త్తమ తతివ మును తెలుసుకుంటారు.

పరమార్ రరతి ాఞన సాధకులలో

తారరమయ ము) ఉన్యి య. పూరి జ్న్ లలో
చేసుకుని సాధనల ఫలిరముగా ఉరతమ
సాధకు)గా జ్ని్ ంచ, ఉని ర సాతయలో ధ్యయ న
యోగమును సాధన చేసాతరు. మధయ సాతయలో ఉని
101
సాధకులకు సాంఖ్య యోగమును (పరమార్
రరతి మును త్రవణము, మననము సాధన చేసాతరు.
రకుక వ సాతయలో ఉని సాధకులకు సరక ర్
ఆచరణను ముర్ యోగముగా సాధన చేసాతరు. ఈ
మూడు పదదత) ఒకే లక్షయ మును సాధంచుటకు
మూడు విధ్యనము) చెాప డు. వార, వార సాియ)
బటి,ి వార, వార సాధనములను బటిి ఫలిరములను
పొందుతారు.

ధ్యయ యోమము:

కొంరమంద్వ యోగు) రమ మనసుు ను

పరశుదదము చేసుకొని, ధ్యయ నమును (ఒకే లక్షయ ము
మీద బుద్వాని సితరముగా కేంత్దీమురంచ ఆ లక్షయ మునే
ఎలకపుప డూ మనసుు లో ఉంచుకొనుట సాధనముగా
ఉపయోగించుకొని ఆర్ ాఞనమును పొందుతారు.

పరంజ్లి మహర ి యోగ సూత్రముల ద్ధి రా

ధ్యయ నము ఎలా చెయాయ లో ఈ వివరముగా
ఉపదేశంచారు:

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతము – 1.2 – “చితి

వృతిి నిరోధ” – మనసుు లో నిరంరరము ములిగే
ఆలోచనలను, చాంచలయ ము, హెచుు రగుగ) ,
వికారములను, ఒడిదుడుకులను ఆపుకొని,
మనసుు ను త్పశాంరముగా ఉంచాలి. యోమము
అ గా ప్ర్త్తమ తో అనుసంధ్య ము చేయుట్,
102
కలుపుట్, చేరుట్, ఐకయ మవుట్. దీనిని సమాధ,
మనోన్ ని, తరీయము, లన్యయ లనయ ము అంటారు.
చితి వృత్సిలను (చితిము = వివేముము - 1. బుద్వా –
నిరు య రకి,త 2. మనసుు – ఆలోచన రకి,త 3.
అహంకారము – రరీరమే నేను అనే భావన, 4. చరతము
– స్ రణ లేము ాఞపము రకి.త వృత్సిలు = పరణామము),
వికారము) - అరష్డి రము గ – 1. కామము – కోరము),
2. త్కోధము, 3. లోభము, 4. మోహము, 5. మదము, 6.
మారు రయ ము, మరయు 1. ఈరయ ి , 2. అసూయ, 3.
దంభము, 4. దరప ము, 5. అహంకారము – నేనే గొపప
అనే భావము, 6. ఇచఛ , 7. భకి,త 8. త్రదా). నిరోధ –
ఆపుట, అరముటుిట. ఈ సమాధ సితతి (యోగ సూత్రము
3, 4: 1-23) ములగాలంటే అనుసరంచవలసిన
విధ్యనము):

యోమ సూశ్రతము 1-23 – “సత్ధి రదిిః

ఈశ్వ ర్ శ్రప్ణిధ్య అనాశ్రదా” – ఎవరైతే రమ
మనసుు ను, మనసుు లోని భావములను ఈరి రుడికి
సమరప ంచ, మ సుస ని ఈశ్వ రుడు మీద్ పూరి గా ి
లమన ము చేర, సితరముగా ఉంచుతారో వారు సమాధ
సితతిని పొందుతారు. ముర్ యోగములో సరక ర్
ఆచరణ అనుసరంచేవారు, వారు చేసే
సతక ర్మ లను మరియు మ సుస ను ఈశ్వ రుడికి
అరిప ంచుట్ కూడా ఈరి ర త్పణధ్యనము అని
అంటారు. త్కింద ఈరి రుడు, జీవార్ మధయ ఉని
బేధములను వివరంచబడినద్వ. ఈ విధముగా
ఈరి రుడిని అరము
ా చేసుకొని, ఈరి రుడికి
103
మనసుు ను సమరప ంచుకోవాలి. ఈ విధముగా
అభాయ సము చేసుకోవాలి.

ఈశ్వ రుడు:

యోమ సూశ్రతము 1 – 24- 29 – “ఈశ్వ ర్ కే ేశ్,

కర్మ , విప్పక ఆశ్యైర్ అప్ర్శ్రమిషటః పురుష విశ్లష
ఈశ్వ ర్ః” - కే కరము) లేని, ముర్ సంబంధము లేని,
ముర్ ఫలిరము) – సుఖ్, దుుఃఖ్ము) లేని, జ్న్
లేదు కాబటిి సంసాక రము), మారుప లేని, ఆనంద
రస సి రూపుడు ఈరి రుడు.

యోమ సూశ్రతము 1-25 -“తశ్రత నిర్తిశ్యః

సర్వ జ్ న బీజ్ం” - ఈరి రుడు సరి జ్ఞడు
ఞ .
సరి జ్ర
ఞ ి ము యొముక బీజ్ము ఈరి రుడిలో ఉని ద్వ.
అయనపప టికీ ఈరి రుడు అతిరయము (గరి ము
పడడు.

యోమ సూశ్రతము 1-26 – “స పూర్శవ ష్ణం ఆపి

గురుః కాలే అ వచేు దాత్” – సృషి ికి
త్ారంభములో పుటిిన వారకి కూడా ఈరి రుడు
గురువుగా ఉన్యి డు. అపప టికే ఈరి రుడు సరి జ్ఞడు
ఞ ,
సరి రకి త సంపనుి డు. ఈరి రుడు కాలాతీతడు,
ఈరి రుడికి కాలముతో ఏ విధమైన సంబంధము
లేదు.

104
 యోమ సూశ్రతము 1-27 – “తసయ వాచకః
శ్రప్ణవః” - ఈరి రుడు ఓంకార్ సి రూపుడు.
ఈరి రుడిని “ఓం” అనే చహి ముతో కూడా
వయ వహరసాతరు. పరపూర ు వైరాగయ ముతో ముఠిన్యధ
ముఠినమైన నియమములను అనుసరంచగల
అతయ ని ర సాతయ సాధకులకు త్పణవము అనే
ఉాయము ఉని ద్వ. ఆ త్పణవమును ఎవరు పడితే
వాళ్ళు ఉచు రంచకూడదు. వార ఆత్రమ ధర్ మును
అనుసరంచ, గురువు ఉపదేరముతో ఎవరైతే
త్పణవమును సరైన్య విధ్యనములో
ఉచు రంచగ)గుతారో వారని ఈరి రుడు
అనుత్గహిసాతడు.

యోమ సూశ్రతము 1-28 – “తజ్ప్ ు స్ తద్ర్ ల

గవం” – మొదట రబదమునకు, ఈరి రుడికి మధయ
ఉని సంబంధమును అరము ా చేసుకొని, భావన
చేసుకోవాలి. త్ముమముగా రబదమును విడిచ పెటి,ి ఆ
అర ా భావనను (ఈరి రుడిని మనసుు లో నింపుకొని,
మనసుు ని ఈరి రుడి మీద లగి ము చేసి,
మనసుు లో ఈరి రుడిని సితరము చేసుకోవాలి. ఇద్వ
యోగులకు సంబంధంచన విష్యము.

యోమ సూశ్రతము 1-29 – తతః శ్రప్తయ క్ చేత

అధిమమో అప్య అంతర్జ్య య అగవశ్ా ” –
ఎలకపుప డు బయటకు త్పసరంచే మన ఆలోచనల
రకిని
త (చైరనయ మును , వివేముమును వయ తిరేము ద్వరలో
మనసుు లోపలి త్పసరంపచేసి, ఏ విధమైన ఇరర
105
ఆలోచన), అవరోధము) లేకుండా ఈరి రుడిని
మనసుు లో సితరముగా ధ్యయ నమును అభాయ సము
చేయవలెను. “నేను (ఉప్పసకుడు) ఈశ్వ రుడిని
(ఉప్పసయ ము) గవ చేసుినాన ను అనే గవ
(ఉప్పస )” నుండి త్ముమముగా మనసుు నుండి
ఉాసకుడు, ఉాసన, ఈరి ర బాహయ రరతి మును
తీసేసి, చటి చవరకు ఈరి రుని శుదా చైరనయ రకిని త
(శ్రప్తయ క్ చేత - చితే కి ి మాత్రమే మనసుు లో
దరి ంచ, అనుభవించగ)గుతాడు. తాను కూడా ఆ
చైరనయ లో ఐముయ ము, లయము అయపోతాడు. “తధ్య
శ్రద్షుట సవ రూప్న అవసాల మ్” – రనని తాను
పరమార్ సి రూపముగా అనుభవమును
పొందుతాడు.

జీవుడు:

జీవుడు చేసుకుని ముర్ ఫలిరముగా

నిరంరరము ఏదో ఒము కే కరముతో బాధ పడుతూ
ఉంటాడు. (శాస్త్సీియమై ప్ంచ కే ేశ్ములు - 1.
అవిదయ - అాఞనము, 2. అసి్ ర - అహంభావము, 3.
రాగము - త్ీతి, 4. దేి ష్ము, 5. అభిమానము -
గరి ము మరయు మానవులకు ఉండే (సహజ్మై
కే ేశ్ములు – ముష్ము
ి ), రోగము), ముసలిరనము,
మరణము మొదలైనవి .

జీవుడు అాఞనముతో నేనే రరీరమును అనే

అహంకారము ములిగి ఉంటాడు. ఆ అహంకారముతో
106
ముర్ ) నేనే చేసుతన్యి ను, న్యకు ముర్ ల ఫలిరము)
కావాలి అనే భావన, కోరము ములిగి ఉంటుంద్వ.

జ్న్ , జ్న్ ల నుండి సంాద్వంచుకుని

అనంరమైన సంసారము) లేద్ధ వాసన) సూక్ష్
రూపములో మనసుు లో ఉంటాయ. వాటి త్పభావము
జీవుడిలో బలముగా ఉంటాయ. అవి ఎపుప డు
బయటపడితే అపుప డు జీవుడి త్పవరతన ఆ విధముగా
మారుతంద్వ.

జీవుడు రనకు త్పపంచము గురంచ చాలా

సి లప ముగా తె)సు, అంతా తెలియదు అని
లోలోపల రపప కుండా నము్ తాడు. జీవుడు
అలప జ్ఞడు
ఞ .

జీవుడికి జ్న్ లేముపోయన్య, రరీరమే రను

(జీవార్ అని త్భమిసూత, రరీరము పుటిినపుప డు, రను
(జీవార్ పుటిినటుక త్భమలో ఉంటాడు. ఆ త్భమతో
రన యొముక పరధని తానే పరమితిని
విధంచుకుంటున్యి డు. జీవుడికి జ్న్ లేముపోయన్య
నేను ఫలాన్య తారీఖున పుటాిను,న్య వయసుు ఇంర
అని కాల పరమితి చేసుకుంటున్యి డు. ఆర్
సరి వాయ ప్త అయన్య నేను ఈ రరీరమును అని
అనుకొని, రనను రన రరీరము వరకే పరమితి
చేసుకుంటున్యి డు.

107
సాంఖయ యోమము:

సాంఖయ = “సమీతీనా ఖాయ ఇతి సాంఖయ ” =

రరతి ాఞనము. రరతి ాఞనము కోసము చేసే
సన్యయ సమును (రాగ దేి ష్ములను, ది ంది
భావముల విడిచపెటుిట సాంఖ్య ము అంటారు.
ద్వి తీయ అధ్యయ యములో మరయు ఈ
అధ్యయ యములో ఇంరవరకూ సాంఖ్య యోగము
(త్పముృతి మరయు పురుష్యడు యొముక గుణము) వీటి
మదయ ఉండే బేధము) గురంచ వివరముగా
పరమార్ చెాప డు.

కర్మ యోమము:

కొంరమంద్వ మనసుు ను నియంత్తించుట కాని,

ఆలోచంచుట కాని చేయలేము, అందుకు సమతా
భావముతో, రాగ, దేి ష్ము) లేకుండా, ఫలాపేక్ష
లేకుండా, మురతృరి భావన లేకుండా, పరమార్ కు
సమరప ణ బుద్వాతో సరక ర్ ఆచరణ చేసూత,
పరశుదదము చేసుకొని పరమార్ ను తె)సుకునే
సాధన చేసాతరు.

అనేయ తేవ వమా ంతః శ్రశుతావ నేయ భయ

ఉప్పసతే।
తేఽపి చ్చతితర్ంతేయ వ మృత్సయ ం
శ్రశుతిప్ర్జ్యణాః ॥ 26 ॥
108
 పై చెపిప మూడు సాలయిలకు
చెంద్నివారు (ఆ మూడు విధ్య ముల సాధ
చేయలేనివారు), అధమ సాలయిలో ఉ న వారు
కూడా, పై చెపిప వి ఏమీ తెల్వయనివాడు,
గురువులు, ఆచ్చరుయ లు, పెద్ాలు చెపిప
త్ట్లు విని, ఆ విధముగా ఉప్పస
చేసుకుంటునాన రు.

కేవలము గురువుల యొకక వాకయ ములను

విని, వారు చెపిప టుేగా ఉప్పస చేరవారు
కూడా తప్ప కుండా మృత్సయ వును దాటుతారు.
అలా తతివ ాన ము గురించి వింటూ, వింటూ
ఉంట్ట ఆ ఆతమ తతివ ాన మును ొందాలనే
కోరిక పుటి,ట సాధ రలతి వర్కూ తీసుకెళ్ళేత్సంది.

కఠోప్నిషత్ – 1-2-7 – “శ్రశ్వణాయపి

బహభిరోయ లభయ ః శ్ృణవ ంతోపి బహవ్య యం
విదయ ః I ఆశ్ా రోయ వకాి కుశ్లోసయ లాలశ్ా రోయ
ానతా కుశ్లానుశ్చషటః” – ఆర్ ను గురంచ వినుటకు
అనేకులకు (99% సాధయ ము కూడా కాదు.
కొంరమంద్వ వినినపప టికీ, ద్ధనిని సరగాగ అరము ా
చేసుకోలేరు. ఆర్ ాఞనమును బోధంచేవా ళ్ళక
లభించటమే ఆరు రయ మురమైన విష్యము. ఆర్
రరతి ము సాక్షాతాక రము ములిగిన గురువు ఉండి, సరగాగ
బోధంచన్య, ద్ధనిని త్రదాగా విని, త్గహించగల శష్యయ డు
లభించుట కూడా ఇంకా ఆరు రయ మురమైన విష్యమే.

109
 మానముల కోరము వసుత, విష్య (మంచ లేద్ధ
చెడు సందరయ ముతో మొదలవుతంద్వ. అద్వ
తెలియాలంటే త్రవణము (advertisement) చాలా
త్పధ్యనమైనద్వ. ఆ విష్యము, వసుతవు గురంచ వినగా,
వినగా ద్ధని మీద బలమైన కోరము ములగటము మానవ
సి భావము.

రామాయణములో, లరప ణఖ్ రతాదేవి యొముక

అందమును, రావణాసురుడికి వరం ు చ, వివరముగా
చెపప గా, చెపప గా (విష్య సందరయ ము
రావణాసురుడు విని రతాదేవి మీద బలమైన కోరము
ములిగింద్వ. రరువార ఎంరమంద్వ అద్వ మంచద్వ కాదు
అని చెప్తప న్య అద్వ రావణాసురుడి మనసుు కు
ఎముక లేదు. ఆ కోరము చవరకు రన మరణము వరకూ
తీసుకువెళ్లు ంద్వ.

పరమార్ రరతి ాఞనములోని విష్య

సందరయ ము గురంచ, ద్ధని ఫలిరమును
చెపప గలిగితే, ద్ధనిని త్రదాగా విని మానవు)
పరమార్ రరతి ము మీద కోరము పెంచుకోగలిగితే,
మానవు) రమ జ్న్ ను సారముా ము చేసుకుంటారు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-1-3 – “స్యహం భమవ్య

మస్త్ ివిదేవారమ నాతమ విత్ శ్రశుతం హ్యయ ....” –
న్యరదుడు సనత్ కుమారులతో - ఆర్ రరతి మే
ననుి ోము సముత్దము నుండి విడివడి, ముకుత డిని
అవుతానని పెదదల చెపప గా విన్యి ను. నేను కూడా
110
ోముము నుండి విముకి త పొంద్ధలని కోరముగా ఉంద్వ.
న్యకు ఆర్ రరతి ాఞనమును బోధంచండి అని
త్ారసా
త త డు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము బదాకాల రావు ఉన్యి డు. ఏమీ తెలివితేట)

లేవు, అమాయకుడు, పని చేయడు, పగటి
ముల)ముంటూ ఉంటాడు. ఇరనికి తొందరగా పెళ్ల క
చేసుకొని, భారయ తో త్పణయ ములహము) ఆడాలనే
ఒము పెదద కోరము ఉంద్వ. రలికరంత్డు) ఉని ంర
కాలము అరనిని పోషించారు. వాళ్ళు పోయన
రరువార ఉని కొంచము ఆసిత కొద్వద కాలములో ఖ్రుు
అయపోయంద్వ. 40 ఏళ్ళు వచేు శాయ. డబుబ లేదు,
పని చేయడు. అందుచేర ఎవి రూ ప్తలకను ఇవి ట
లేదు. రన కోరము తీరకుండా అలానే ఉంద్వ. అయన్య
ఏమీ పని చేయడు. అరని రంత్డిగార సేి హిత),
అరనిని చూసి ాలిపడి, వాడికి సహాయము
చేయాలనే మంచ ఉదేదరము ములిగి, వాళ్ళు పెటుిబడి
పెటిి, అరని చేర ఏదో ఒము వాయ ారము చేయసేత,
ద్ధనిలో వచేు లాభములతో వాడు బతకుతాడు అని
ఆలోచంచ, వాడి చేతికి డబుబ ఇసేత ాడు
చేసుకుంటాడు. అందుచేర వాళ్ళు ా), పూల వంటి
రి రగా ాడవని, కొద్వద కాలము నిలి ఉండే వసుతవు ని
కొని ఇచు , ద్ధనితో వాయ ారము చేసుకుంటే తిండికి
లోటు ఉండదు అని ఆలోచంచ, వాళ్ళు కొంర నూనె

111
కొని వాడికి ఇచు , ద్ధనితో చని వాయ ారము
చేసుకోమన్యి రు.

అరను ఆ నూనె తీసుకొని, ఎంతో ముష్ప ి డి

అందులోని చాలా కొంచము నూనె అమి్ తే వచు న
చలకర డబుబ జేబులో వేసుకున్యి డు. ఆ డబుబ
జేబులో చేరగానే రనకు అలవాటుని విధ్యనములో
కాళ్ళక చాప్త, పగటి ముల) మునటము త్ారంభించాడు.
నేను వాయ ారము మొద)పెటాిను, ఇద్వ పెరగి, పెరగి
పెదద వాయ ారము అవుతంద్వ, ఒము పెదద మాల్
తెరుసాతను. న్యకు చాలా డబుబ వసుతంద్వ. అపుప డు
ననుి వెతకుక ంటూ వచు న్యకు ప్తలకనిచు
వివాహము చేసాతరు. అపుప డు న్య భారయ తో త్పణయ
ములహము అయన న్య త్పధ్యనమైన కోరము
తీరుు కుంటాను. అపుప డు త్పణయ ములహము గురంచ
ముల ఇలా త్ారంభమయనద్వ. ఒముర మీద ఒమురు పూ)
విసరటము, ఇంకా, ఇంకా ఎకుక వగానే ఆ త్పణయ
ములహము పెరగి, న్య భారయ ననుి చేతితో తోసుతంద్వ.
అపుప డు నేను, న్య భారయ ను కా)తో ఇలా రనుి తాను
అని, రన ఎదురు గుండా ఉని నూనె డబాబ ను
రనుి తాడు. ఆ నూనె అంతా నేల మీద ఒలికి నెలలో
ఇంకిపోయంద్వ.

దీని నుండి మనము అరము ా చేసుకోవలసిన

విష్యము). 1. చేతికి వచు న అవకారమును, సరగాగ
ఉపయోగించుకోకుండా రన చేతలారా
ాడుచేసుకున్యి డు. 2. చని చలకరతో వాయ మోహము
112
పడి, పెదద లాభములను పోగొటుికున్యి డు. 3.
పెదదవా ళ్ళక చెప్తప నటుక చముక గా వాయ ారము
చేసుకుంటే, రన అనిి కోరము) తీరుు కునేవాడు.

దీని నుండి మనము మనకు

అని యంచుకోవలసిన విష్యము). 1. కొద్వద
రోజ్ఞలలో పుటి,ి పెరగి, ప్తలకలను ముని, చనిపోయే
జీవు) (పూ), పళ్ళు లాంటి రి రలో
ాడయపోయేవి ఎనోి ఉన్యి య. వాటితో పోలిు
చూసేత పరమార్ మనకు ఎకుక వ కాలము జీవించే
ఆయుసుు (నూనె లాంటి అవకారము ఇచాు డు. 3.
మనము అనిరయ మైన, చని , చని త్ాప్తంచము
ఆనందములకు వాయ మోహ పడి (చలకర డబుబ లకు
వాయ మోహ పడి, పగటి ముల) మునుట జీవిరమూ వృధ్య
చేసుకుంటున్యి ము. 4. పగటి ముల) ముని, లేని
భారయ ను ఊహించుకొని, పెదద వాయ ారము చేయుటకు
అవకారము ములిగించే, రన త్పధ్యన కోరము తీరు గలిగే
నూనె కుండను రనుి కుటుకగా, మనము (జీవార్
కూడా మనద్వ కాని రరీరమును, వసుతవులను మనవిగా
(“నేను”, “నాది” గా భావిసూత, వాటితోనే జీవిరము
వృధ్య చేసుకుంటున్యి ము. 5. ఈ జీవిరమును
పెదద) చెప్తప నటుకగా సవయ ముగా ఉపయోగించుకొని,
మునీసము పరమార్ రరతి ము గురంచ పెదదల నుండి
త్రదాగా విని పరమార్ రరతి ము మీద కోరము
పెంచుకోగలిగితే, మన జీవిరమును సారముా ము
చేసుకోవచుు ను (పెదద వాయ ారము - పరమార్ రరతి

113
ాఞనమును పొంద్వ, జీవిర త్పధ్యన లక్షయ ము అయన
మోక్షము పొందుట .

యవతస ంాయతే కించిత్ తతివ ం

సాలవర్జ్ంమమం ।
క్షేశ్రతక్షేశ్రతజ్స
న ంయోగాత్ తదివ దిి భర్తర్భ
ి ॥ 27 ॥

ఈ సృష్టటలో కదిలే శ్రీర్ములు శ్రప్పణులు,

కద్లని శ్రీర్ములు ఉ న శ్రప్పణులు అనీన
ఎకక డ నుండి, ఎలా పుటుటకువసుినాన యి అనే
ఆలోచ చేసుకోవాల్వ.

శ్రీర్ము (శ్రప్కృతి), శ్రీర్ము లోప్ల ఉండే

క్షేశ్రతజ్ఞనడు (జీవుడు) కలయిక వల అనిన
శ్రప్పణులు పుటుటక్కసుినాన యి అని తెలుసుకో.
భర్త వంశ్ములో పుటిట శ్రశ్లషటమై అరుునా.

త్ాధమిముముగా “నేను”, “నాది” అనే రండు

భావము) అందరకీ అలవాటు అయన విష్యమే.
ఈ రండు భావము) ఎముక డ నుండి
త్ారంభమవుతన్యి యో తె)సుకోవాలి.

బాగా కాలిన ఇనుప గుండు ఎత్రగా, గుంత్డముగా

ఒముటిగా మునిప్తసుతంద్వ. ద్ధనిలో ఇనుము, అగిి రండూ
ములిసిపోయ ఉన్యి య. ఆ రండిటినీ విడివిడిగా
చూడలేము. అగిి కి వేడిగా ఉంటుంద్వ, ఒము
త్పతేయ ముమైన ఆకారము ఉండదు. ఇనుము వేడిగా
114
ఉండదు, ఒము ఆకారము ఉంటుంద్వ. ఇనుముకు ఉని
లక్షణము అగిి లో లేదు, అగిి కి ఉని లక్షణము
ఇనుములో లేదు. కాలిన ఇనుప గుండు వలె వేరు,
వేరు లక్షణము) ముల చేరనమైన, ాఞనము, ఏ
వసుతవుతోనూ సంబంధము లేని
(బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 4 లేదా 6-3-15-
“.....అసంగో హయ యం పురుష....” - ఆ పురుష్యడు
(పరమార్ , ఆర్ అసంగుడు. సి భావము ముల
జీవుడు, త్తిగుణార్ ముమైన, అచేరనమైన (జ్డమైన
అాఞనము సి భావము ముల రరీరము ములిసిపోయ, ఈ
రరీరము “నేను”, “నాది” అని అనుకుంటూ,
అనేముమైన ముర్ ) (మంచ, చెడు చేసూత, ఆ ముర్ )
“నేను” చేసుతన్యి ను అని అనుకుంటూ, ఆ ముర్
ఫలిరము) “నాకు” కావాలి అని కూడా
కోరుకుంటున్యి డు. ఆ రరీరములో సుఖ్, దుుఃఖ్ము)
అనుభవిసూత మరయు ఈ జ్న్ లో చేసుకుని
ముర్ లకు ఫలిరము) అనుభవించుటకు (మరొము
జ్న్ , మరొము రరీరము రయారుచేసుకొని ఆ జ్న్ లో
సుఖ్, దుుఃఖ్ము) అనుభవించుటకు సిదాముగా
ఉన్యి డు. పుటేి త్పతి రరీరము ఆ జీవుడు చేసుకుని
ముర్ ల ఫలిరముల ద్ధి రానే పుడుతన్యి య. జీవుడు
రరీరమును ఒము సాధనగా ఉపయోగించుకొని, ఆ
రరీరముతో సంబంధము ఏరప రచుకొని, అాఞనముతో
ఆ రరీరము నేను అని అనుకుంటూ, ఆ రరీరముతో
ములిసి చేసుకుంటున్యి డు. ఈ పదదతిని నిరంరరము
సాగిసూతనే ఉన్యి డు. వీరదదరదీ విడదీయలేని

115
సంబంధము అన్యద్వ (ఆద్వ లేదు అని శాస్తసతము )
చెపుప తన్యి య .

జీవుడికి రరీరముతో సంబంధము ఉంటేనే

సుఖ్ము, దుుఃఖ్ము మొదలైన భావన)
ము)గుతాయ. రరీరముతో సంబంధము లేని జీవుడికి
ఏ విధమైన భావము), సుఖ్, దుుఃఖ్ము) ఉండవు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-12-1 – “మఘవ

మ ర్య ి ంవా ఇద్ం శ్రీర్ త్తిం మృత్సయ నా
తద్సాయ మృతశాయ శ్రీర్ సాయ తమ నోధిష్ణట త్తోి
వై శ్రీర్ః శ్రపియ శ్రపియగయ ం వై స శ్రీర్సయ
సతః శ్రపియ శ్రపియయో ర్ప్హతి ర్సియ శ్రీర్ం వావ
స ిం శ్రపియ శ్రపియే సస ృశాతః ” – ఇంత్ద్ధ I ఈ
రరీరము మరణము సి భావము ములద్వ. ఈ రరీరము,
మరణము లేని పరమార్ కు ఆత్రయమైనద్వ.
పరమార్ ఈ రరీరముతో సంబంధము లేకుండా
ఉన్యి డు. ఎవరకైతే ఈ రరీరము/వసుతవు మీద
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన
ఉని టకయతే అపుప డు ఆ రరీరముతో/వసుత వు తో
సంబంధము ఉని టుక. ఎవరకైతే ఆ రరీరము/వసుత వు
మీద త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదో
అపుప డు ఆ వయ కితో/వ త సుతవుతో ఏ సంబంధము
లేనటుక. పరమార్ కు ఏ రరీరముతో/వసుత వు తో
త్ప్తయము లేద్ధ అత్ప్తయము అనే భావన లేదు కాబటిి,
పరమార్ కు ఈ రరీరములతో/వసుతవులతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు.
116
సమం సర్శవ షు భతేషు తిషఠంతం ప్ర్మేశ్వ ర్ం।
వి శ్య తస వ వి శ్య ంతం యః ప్శ్య తి స ప్శ్య తి ॥
28 ॥
జీవుడికి, పరమేరి రుడికి ఉని లక్షణ
బేధము), తేడా) కూడా తెలియాలని పరమార్ ఈ
విధముగా చెపుప తన్యి డు.

ప్ర్మేశ్వ రుడు ఈ సృష్టటలో ఉ న అనిన

శ్రీర్ములలో, వసుివులలో ఆ శ్రీర్ములకు,
వసుివులకు మూలమై ప్ంచ భతములలో, ఆ
భతములకు మూలమై శ్రతిగుణాతమ కమై
మూల శ్రప్కృతిలో అనిన టిలోనూ సమముగా
వాయ పించి ఉనాన డు.

శ్రీర్ములు, వసుివులు ఎప్ప టికో

ఒకపుప డుకి త్రుప చెందతూ, వినాశ్ ము
అవుత్సనాన యి. ప్ర్మేశ్వ రుడు ఏ ద్శ్లోనూ త
సవ రూప్మును కోలోప డు. ఏ త్రుప లేని, శాశ్వ త
సవ రూపుడు. నేను చెపిప టుే ఎవర్యతే చూసాిరో,
వాళ్ళు నిజ్ముగా, సరిగాీ చూసుి న టుే.

రరీరములకు, వసుతవులకు పుటుిము,

పరణామము), విన్యరనము సి భావము ములిగి
ఉంటాయ. పుటుిము, పరణామము), విన్యరనము లేని
పరమేరి రుడు త్పతి త్ాణలోనూ, త్పతి
రరీరములోనూ, త్పతి వసుతవులోనూ, త్పతి
భూరములోనూ, త్తిగుణార్ ముమైన మూల
117
త్పముృతిలోనూ అనిి త్పదేరములలోనూ, అనిి
కాలములలోనూ సమానముగా వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు.
ఒము రరీరమునకు, ఒము త్పదేరమునకు, ఒము కాలమునకు
పరమిరమైనవాడు కాడు. పరమార్
అపరమిరమైనవాడు. పరమార్ వాటిలో లేముపోతే
దేనికీ సితతి (ఉనికి – ఉన్యి ను, ఉంద్వ ఉండదు.
పరమేరి రుడు అనిి టినీ నియంత్తిసూత, రన
ఆధీనములో ఉంచుకున్యి డు. ఎవి రకీ లంగని
మాయను కూడా రన ఆధీనములో ఉంచుకున్యి డు.
అందుచేర పరమేరి రుడు అని అంటారు
(ప్ర్మేశ్వ రుడు = ప్ర్మ + ఈశ్వ ర్ = త్శ్వష్మై
ి న,
ఉరక ృష్మై ి న త్పద్ధనమైన నియంత్తించే త్పభువు,
ాలకుడు . ఒము జీవిలో లేద్ధ వసుతవులో పరమార్
అంరము ఉని పుప డు, ఆ జీవిలో లేద్ధ వసుతవు లో
పరమార్ అంరము చూడకుండా, ఒము జీవిగా లేద్ధ
వసుతవుగా చూసేత అద్వ అసలైన విధముగా చూసినటుక
కాదు.

జీవుడు ఒము రరీరముతో పుటిి, ఆ రరీరము తానే

అని త్భమిసూత, తాను పుటిినటుక, ఆ రరీరము పెరగితే
తాను పెరగినటు,క రనని తాను పుటుిముకు,
త్పదేరమునకు, కాలమునకు, రరీరమునకు పరమితి
చేసుకుంటున్యి డు. కాని పరమేరి రుడు వీటిమునిి టికీ
అతీతడు.

118
ఉదాహర్ణ:

ఒము ముంటి వైదుయ డి దగ గరకు ఒము రోగి వచు , న్యకు

ముంటి జ్బుబ ఉని ద్వ. న్యకు త్పతి వసుతవు రండుగా
మునిప్తసుతన్యి య అని చెాప డు. ఆ ముంటి వైదుయ డు,
ఏమిటి మీ న)గురకీ ఇదే సమసాయ అని అడిగాడు
(అంటే ఆ ముంటి వైదుయ డికి ఒముడు, న)గురగా
మునిప్తసుతన్యి రు . చూడటము అంటే వసుతవును ఆ
వసుతవు యొముక గుణ గణములతో పూరతగా అరము ా
చేసుకొని చూసేత అద్వ చూసినటుక.

కఠోప్నిషత్ – 2-2-13 – “నితోయ నితాయ నాం

చేతనా శ్లా తనానా మేకో బహూనాం యో విద్ధ్యతి
కాత్న్ I తత్తమ సలం యేనుప్శ్య నిి ధీర్జ్ రిష్ణ ం
శానిిః శాశ్వ తీ నేతర్శశామ్” – అనిరయ మైన
రరీరములలో, వసుతవులలో నితయ డు, అచేరనమైన,
జ్డమైన రరీరములలో, చేరనముగా భావించే వాటిలో
నిండి ఉని చేరనమైన ాఞన సి రూపము, అనిి ంటికీ
చైరనయ రకినిత త్పసాద్వంచే ఆర్ సి రూపము, ఒకే
సి రూపముగా ఉండి, ఈ సృషిలో ి పుటేి త్పతి
రరీరములను, వసుతవులను పుటిించే సి రూపముగా,
అనిి కోరము) తీరేు వాడైన పరమార్ ను రమ
ఆర్ లోనే దరి ంచే త్ాజ్ఞ)ఞ మాత్రమే శారి రమైన
శాంతిని పొందుతారు. ఇరరు) పొందలేరు.

119
సమం ప్శ్య నిో సర్వ శ్రత సమవరలతమీశ్వ ర్ం ।
హి సాియ తమ నాతామ ం తతో యతి ప్ర్జ్ం
మతిం ॥ 29 ॥

ఎలేపుప డ్య. శ్రప్తి క్టా, శ్రప్తి వసుివు లోనూ

సమముగా ఉండే సర్వ మూ త వశ్ములో
ఉంచుకు న ప్ర్త్తమ ను, ఎలేపుప డ్య,
అంతటా, అనిన ంటిలోనూ సమముగా మ ము
చూడమల్వనతే,

త ను తాను హింరంచుకోడు. తాను త

మీద్ చేసుకుంటు న హింసను, దాటి
వెళ్ళు తాడు లేదా త్నేసాిడు. కాబటిట అతను
ఉతిమ మతిని, ప్ర్మ సుఖమును ొందతాడు.

మానవుడు రనను తాను ఎలా

హింసించుకుంటున్యి డు? జ్న్ లేని జీవార్ తాను
చేసుకుని ముర్ ల ఫలిరముగా ములిగిన రరీరము
పుటిినపుప డు, తాను పుటాినని త్భమిసుతన్యి డు. సరి
వాయ ప్త అయన ఆర్ ను (జీవార్ ను రమని ఒము
రరీరము అనే కారాగారములో వరకే పరమితి
చేసుకుంటున్యి డు, బంధంచుకున్యి డు. రనద్వ కాని
రరీరమును, రన రరీరము అని అనుకొని, ద్ధనికి పైన
ఆ రరీరమే తాను అని భావించ, రనని తాను
మోసగించుకొంటున్యి డు. రరీరమునకు దెబబ
రగిలితే, ఆ దెబబ వలన ములిగిన నొప్తప రనకు
(జీవార్ కు రగినటుక బాధ పడతాడు. అదే విధముగా
120
సంతోష్ము, సుఖ్ము, దుుఃఖ్ము అనీి రనకు
ఆరోప్తంచుకొని అనుభవిసుతన్యి డు. రన (ఆర్
సి రూపము, త్పముృతి రరతి ము (వసుతవు)
ములగాపులగము చేసుకున్యి డు. ఈ రరీరముతో ముర్ )
చేసుకుంటూ, వాటికి ఫలిరములను కోరుకుంటూ,
రరువార జ్న్ లకు కావలసినవి అనీి ఈ జ్న్ లోనే
సిదాము చేసుకుంటున్యి రు. ఆ హింస అలవాటు
అయపోయ, ఇదే రన ఆర్ సి రూపము, అని
అనుకుంటూ జీవిరము) గడిపేసుతన్యి డు. ఆర్
సి రూపము, పరమార్ సి రూపము మధయ ఉని
సంబంధము ఏమిటి, తేడా) ఏమిటి తెలియనే
తెలియవు. ఆ బేధము ఎందుకు, ఎలా వచు ంద్వ,
వాటిని ఎలా నివారంచుకోవాలి, ఎలా బయట పడాలి
అనేవి ఏమీ తెలియవు. అవి తె)సుకుంటే ఈ హింస
నుండి బయట పడి, శారి రమైన సుఖ్మును
రపప కుండా పొందగ)గుతారు.

ఉదాహర్ణ: మరుతమ ంత్సడు, ఆదిశ్లషుడు

గరుర్ ంతడు, పక్షి ాతి, వాటి రలిక వినర

ద్ధసయ ము నుండి ఎలా విముకుత ) అయాయ రు, పక్షిి
ాతి రలిక వినరకు, న్యగ ాతి రలిక ముత్దుమ మధయ
ఉని వైరము వాళ్ు ప్తలక వరకూ కూడా వెళ్లు ంద్వ.
పక్షులకు, న్యగులకు మధయ ఉని వైరము
కారణముగా, గరుర్ ంతడు రనకు ఇష్మై
ి న
న్యగులను ఎపుప డు కావాలంటే అపుప డు తినవచు ని,
ఇంత్దుడి దగ గర వరము కూడా పొంద్ధడు.
121
 రరువార గరుర్ ంతడు, విష్యు మూరతకి
వాహనము అయ శారి రముగా పరమార్ సనిి ధని
పొంద్ధడు గురంచ వివరము) ఇంరకు ముందు 10-
30 మరయు 12-13 ోకముములో వివరంచబడినద్వ.

ఇదంతా చూసుతని ఆద్వశ్వష్యడికి మనసుు లో

చాలా బాధ ములిగింద్వ. న్యగ ాతికి, పక్షి ాతికి ర)క)
వేరైన్య, రంత్డి (మురయ ప త్పాపతి ఒముక డే. దగ గర
బంధ్యవు). అయన్య ఆ ాతల మధయ వైరము
ఎందుకు, అని బాధపడి, ఎవరతో మువలకుండా,
చెపప కుండా, అడవులకు వెళ్ల క ఘోర రపసుు చేశాడు.
ఆహారము కూడా మానేసి రపసుు చేశాడు. రరీరము
ముృశంచ పోయ, ఎండు ఆకులా అయపోయాడు.
అపుప డు త్బహ్ దేవుడు త్పరయ క్షమై, ఏ వరము కావాలో
కోరుకోమన్యి డు.

న్యకు ఏ కోరకా లేదు. ఒకే రంత్డి (మురయ ప

త్పాపతి ప్తలక)గా పక్షి ాతి, న్యగ ాతి అందరము
సమానము, దగ గర బంధ్యవులము. మా మధయ వైరము
న్యకు బాధ ములిగించనద్వ. అందుకు మాత్రమే రపసుు
చేసుతన్యి ను. న్య రరీరము ఎండి పోయనద్వ. నేను
రపసుు చేసుకుందుడు, న్యకు రకిని త త్పసాద్వంచు అని
అడిగాడు. ద్ధనికి త్బహ్ దేవుడు, నీకు కోరము లేదని
న్యకు తె)సు, నీకు రకి త లేదని అంటున్యి వు. నీకు
క్షమా రకి,త సహన రకి త అనంరముగా ఉని ద్వ. నీకు
తితిము రకి త మాత్రమే క్షీణంచంద్వ. అద్వ నేను నీకు
ఇసాతను. లోముముల ఉపకారము కొరకు నేను నీ క్షమా
122
రకిని,
త సహన రకిని త వాడుకుందుకు నీ నుండి నేను
వరము అడుగుతన్యి ను లేద్ధ నినుి
ఆాఞప్తసుతన్యి ను. నీవు ఈ భూమికి ఆధ్యరముగా, నీ
పడగలమీద ఈ భూమిని మోసూత ఉండు. నీ క్షమా
రకితోత ఈ భూమిని మోయగలవు. నీ సమతా
గవము కు, నిష్ణక మ తప్సుస కు ఫలిరము నేను
ఇవి లేను. ద్ధనికి ఆ పరమాతే్ చూసుకుంటాడు.
ఇంత్దుడు, గరుర్ ంతడికి ఇచు న వరము
(న్యగములను, ాములను తినవచు ని , నీ
విష్యములో చెలకదు. రరువార ఆద్వశ్వష్యడు,
వైకుంఠములో, ాల సముత్దములో మహావిష్యువుకు
ానుప గా ఏరప డి, పరమార్ కు అతి సమీపములో
ఉంటూ, సేవ చేసుకుంటున్యి డు.

శ్రప్కృతైయ వ చ కర్జ్మ ణి శ్రకియత్ణాని సర్వ శ్ః ।

యః ప్శ్య తి తథాతామ మ్ అకర్జ్ిర్ం స ప్శ్య తి
॥30॥
మానవు) రరీరమే నేను అని భావించ,
కోరులతో, ముర్ ) చేసూత, ఆ ముర్ ఫలిరము) న్యకు
కావాలనే భావముతో చేసే ముర్ ) మానవులను
దుుఃఖ్ము) ములిగించే ఈ సంసారములో
బంధసుతన్యి య. దీని నుండి బయట పడాలంటే, ఈ
ముర్ లకు, జీవార్ కు ఏ విధమైన సంబంధము లేదని
తె)సుకోవాలి. ఈ ముర్ ) రరీరములో, చరతములో
(చేరన, బుద్వ,ా మనసుు , అహంకారము ,
ాఞనేంత్ద్వయములలో (ముళ్ళు , చెవు), ముకుక ,
న్య)ము, చర్ ము మరయు మురే్ ంత్ద్వయములలో
123
(రరీరము యొముక అవయవములలో – కాళ్ళక, చేత),
నోరు, మరా్ ంగము, గుదము ఉన్యి య. ముర్ ) ఈ
రరీరమునకు మూలమైన పంచ మహా భూరము). ఆ
పంచ మహా భూరములకు మూలమైన
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి వలను
జ్రుగుతన్యి య అని తె)సుకోవాలి.

శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి, ప్ంచ

భతములుగా, తరువాత శ్రీర్ము మరియు
ఇంశ్రదియములుగా ప్రిణామము చెంది, అనిన
శ్రకియలు శ్రప్కృతే దావ ర్జ్ జ్రుగుత్స న వి, తప్ప
నేను (జీవాతమ ) చేయుట్ కాద.

ఈ విధముగా ఎవర్యతే చూసాిరో, త ఆతమ

సవ రూప్ము కు ఏ శ్రకియలతో, ఏ విధమై
సంబంధము లేద్ని ఎవర్యతే అర్ ము
ి
చేసుకుంటారో, త కు తాను ఈ శ్రకియలకు కర్ను ి
కాను అని చూడమలుగుతాడు. ఎపుప డైతే తతివ
ద్ృష్టటతో, త కు తాను (జీవాతమ ), ఈ శ్రీర్ము
చేర శ్రకియలకు నేను (జీవాతమ ) కర్ను
ి కాను అని
చూసుకోమలుగుతాడో, అపుప డు ఆ శ్రకియలు త కు
(జీవాతమ కు) అంట్వు.

ఇదే విష్యమును పరమార్ ఇద్వవరకు చాలా

సందరభ ములలో చెాప డు. త్పముృతిలోని గుణముల
ద్ధి రానే రరీరముతో త్కియ) జ్రుగుతన్యి య.
అందుచేర ఆ త్కియ) త్పముృతికి సంబంధంచనవి.
124
జీవార్ కు సంబంధము లేదు. జీవుడు మురత కాదు. ఈ
విధముగా జీవుడు తె)సుకుని పుప డు, రరీరము
చేసే త్కియల ఫలిరములను జీవుడు అంటవు,
అనుభవించవలసిన అవసరము లేదు. ఈ
విష్యమును విరండ వాదనకు (ాపము) చేసేసి,
న్యకు సంబంధము లేదు అనే వాదన
ఉపయోగించకూడదు. పరమార్ , జీవుడు, త్పముృతి
యొముక రరతి ములను పూరతగా అరము ా చేసుకొని,
అపుప డే నేను మురతను కాను భావన ములిగి ఉండాలి.

యదా భతప్ృథగాభ వమ్ ఏకసలమనుప్శ్య తి ।

తత ఏవ చ విసాిర్ం శ్రబహమ సంప్ద్య తే తదా ॥
31 ॥

వేరు, వేరు సవ రూప్ములతో,

సవ గవములతో, కనిపించే ప్ంచ భతముల ఆ
భతముల నుండి పుటిట శ్రీర్ములు,
వసుివులు, గవములు అనీన ఒకే ప్ర్త్తమ ను
ఆశ్రశ్యించుక్కని, ఆ ప్ర్త్తమ లోనే ఏ విధముగా
లయమవుత్సనాన యో, కనుమరుగు
అవుత్సనాన యో, అపుప డు కేవలము ప్ర్త్తమ
త్శ్రతమే ఉనాన డు అని ఎవర్యతే ద్రిే ంచమలరో,

మర్లా అదే ప్ర్త్తమ తతివ ము నుండి

ఈ ప్ంచ భతములు, ఆ భతములలో జ్రిే
ప్రిణామములను, వాటి నుండి ఈ శ్రప్ప్ంచము,
శ్రీర్ములు, వసుివులు, గవములు పుటుట కు
125
వసుినాన యి, ప్ర్త్తమ ఈ జ్మత్సికు కార్ణమని
అని అర్ము
ి చేసుకోమలుగుతారో, వా ళ్ళే అపుప డు
ప్ర్త్తమ ను ొంద్మలుగుతాడు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-26-1 “తసయ హవా

ఏత స్యయ వం మనావ స్యయ వం విా త ఆతమ తః
శ్రప్పణ ఆతమ త ఆశాతమ తః సమ ర్ ఆతమ త ఆకాశ్
ఆతమ త రిజ్ ఆతమ త ఆప్ ఆతమ త ఆవిర్జ్భ వ
తిరోగవా వాతమ తో న త్తమ తో బలత్తమ తో
విాన త్తమ తో ధ్యయ త్తమ తశ్చా తి త్తమ త
సస ంకలప ఆతమ తో మ ఆతమ తో వాగాతమ తో
నాత్తమ తో మంశ్రతా ఆతమ తః కర్జ్మ ణాయ తమ త
ఏవేద్ం సర్వ మితి” – పరమార్ (ఆర్ నుండే
త్ాణము, ఆర, స్ రణ, ఆకారము, తేజ్సుు , జ్లము,
ఆవిరాభ వము (పుటుిము , తిరోధ్యనము (పరమార్ లో
లయము, మునపడముపోవుట భావము), అని ము,
బలము, విాఞనము, ధ్యయ నము, చరతము, సంములప ము,
మనసుు , వాకు, న్యమము, మంత్రము), ముర్ )
సమసతము ఆర్ (పరమార్ యందే ము)గుచుని వి,
ఇవనీి ఆర్ సి రూపము ముంటె వేరుకాదు. కాని ఆర్
సి రూపము వీటనిి టికీ వేరుగా, వీటితో ఏ
సంబంధము లేకుండా ఉని ద్వ.

అశ్రతి మహరి,ి అ సూయ – ర్జ్త్యణము:

2-50 మరయు 12-18,19 ోకముముల విశ్వ కష్ణ
చూడుము. ద్ధని రరువార భాగము దరత
పురాణములోని వివరము):
126
 పరమాతే్ రమకు పుత్త)గా పుటాిరని అత్తి
మహర ి సంతోషించారు, కాని వాళ్ు మీద అంర
ఎకుక వగా అనుబంధము పెంచుకోలేదు, ఆయన
రన రపసుు లలో నిమగి మై ఉన్యి రు. కాని రలికగా
అనసూయ దేవికి పుత్ర త్పేమ, ముదుద బాగా ఉంద్వ. ఆ
ప్తలక) కొంర పెరగిన రరువార చంత్దుడు, రలికతో
అమా్ I నేను ఆకారములో ఉంద్వ వెలగవలసిన
సమయము వచు నద్వ. ఇద్వ న్య బాధయ ర, నీవు ననుి
ఆకారములో రోజూ చూసుకోవచుు , నేను
వెళ్లు పోతన్యి ను అని అన్యి డు. అనసూయ దేవి
చాలా బాధ పడినద్వ. కానీ చంత్దుడు ఆకారములోకి
వెళ్లపో
క యాడు. రరువార దురాి స మహర,ి నేను దేర
యాత్రకు వెళ్ళు లి. నేను తిరుగుతూ ఉంటాను.
ఎపుప డో ఒముపుప డు ఇటువైపు కూడా తిరుగుతాను.
అపుప డు ననుి నీవు చూసుకోవచుు , అని చెప్తప
ఆయన కూడా వెళ్లు పోయాడు. అనసూయ దేవి మళ్ళు
చాలా బాధ పడినద్వ.

ఇము దతతడి విష్యములో, మునుల

ఆత్రమములలో ఉండికూడా, చని పుప డు చాలా
అలకర చేసేవాడు. మును) ధ్యయ నములో కూరొు ని
ఉండగా, వెళ్ల క వెనకాల నడుము మీద రనేి వాడు,
లేద్ధ నెటిి మీద మొటేివాడు. కాని ఆ మును)
ఎవి రూ అనసూయమ్ రలికకి ఫిరాయ దు చేయలేదు.
అపుప డు అనసూయ అమే్ వెళ్ల క వా ళ్ని
క అడిగితే, ఒము
ముని నేను కుండలని యోగము అభాయ సము
చేసుతన్యి ను. మీ అబాబ య (దతతడు న్య_వెనకాల
127
నడుము మీద రనిి న రరువార, న్యకు కుండలని రకి త
ాగృతి అయయ ంద్వ. అందుచేర మీ అబాబ య ననుి
అలా రనిి , న్యకు మంచే చేశాడు అన్యి రు. ఇంకొము
ముని, న్యకు సహత్సారము ఎముక డ ఉందో తెలియట
లేదు. మీ అబాబ య, న్య రల మీద మొటిిన రరువార
ఆ సహత్సారము ఎముక డ ఉందో అరమ ా యంద్వ అని
చెాప డు. ఇంకొము మునికి రండే న్యర కౌీనము)
(గోచీ) ఉండేవి. అందులో ఒముటి ముటుికొని, ఇంకొముటి
ఉతికి ఆరేసుకుంటే, దతతడు ఆ కౌీనమును
ద్ధచేసేవాడు. ఆ ముని ఆ కౌీనము అడిగితే, నీవు
అవధూరవు (ద్వగంబర సన్యయ సి, ఆర్ ాఞని గోచీ
లేకుండానే అడవులలో తిరుగు అనేవారు. ఆయన
అలా అడవులలో తిరగేవాడు. అందరూ మీ అబాబ య
న్యకు కూడా మంచే చేశాడు అంటున్యి రు. దతతడు
గార అలకర ఇలా ఉండేద్వ. ఒమురోజ్ఞ దతతడు గారు
ఎవి రకీ చెపప కుండా ఎముక డికో వెళ్లు పోయాడు. పద్వ
సంవరు రముల వరకూ ఎముక డ ఉన్యి డో ఎవి రకీ
తెలియదు. అనసూయ అమ్ దతతడి కోసము
వెతకుతూ, ఎవి రని అడిగిన్య వాళ్ళు మము్ ఈ
యోగ సాధన అభాయ సము చేయమని చెప్తప , వెళ్ళు రు.
ఆయన తిరగి వసాతరని మేము ఎదురు చూసుతన్యి ము
అని చెపేప వారు. అనసూయ దేవి ద్వగు)గా ఉండేద్వ.

ఒమురోజ్ఞ దతాత త్తేయ సాి మీ ఇంటికి వచు ,

అమా్ నేను సహాయ త్ద్వ పరి రములకు మళ్ళు
వెళ్లు పోతన్యి ను అని అన్యి డు. అనసూయ దేవి,
ఇన్యి ళ్ళక మునిప్తంచలేదు, మళ్ళక వెళ్లు పోతాను
128
అంటున్యి వు అని అని ద్వ. అపుప డు దతాత త్తేయ
సాి మీ “నీకు ఏది కనిపించ్చల్వ. ఈ శ్రీర్మనే ఈ
తోలు సంచ్చ? అయితే ఈ తోలు సంచీని ఇకక డే
వదిల్వపెట్టర
ట నేను (ఆతమ సవ రూప్ము)
వెళిు ప్నతాను అని, వెంట్నే త యోమ శ్కి ితో, త
శ్రీర్పు చర్మ మును వల్వచేర, తల్వే చేతిలో
పెట్టటశాడు”. అనసూయ అమ్ కు ఏమి చెాప లో,
చెయాయ లో ఏమీ అరము ా కాలేదు. అంరలో అత్తి
మహర ి వచాు రు. ఆ తో) సంచ మరలా దతాత త్తేయ
సాి మికి తిరగి యథావిధగా పెటేిశారు. అత్తి మహర,ి
అనసూయ దేవితో, నీవు ఆయనను మన ప్తలకవాడిగా
మాత్రమే పరమితి చేసి భావిసుతన్యి వు. ఆయన
అపరమిర సి రూపమైన పరమార్ . ఆయన మనకు
వరము ఇచు , మన రపసుు ల ఫలిరముగా మన
సంసాక రములను తొలిగించుటకు, మనకు పరమార్
ాఞనమును ములిగించుటకు రనంరట తాను మన
కొడుకు రూపములో వచు న పరమార్ . కాని మనము
సంసారము), త్ాప్తంచము విష్యముల మీద
ఆలోచన), కోరము) పెంచుకోకుండా, వాటిని
తడుచుకొని, పరమార్ రరతి ాఞన కొరకు సాధన
చేసుకోవాలి. పరమార్ లక్షయ ము యోగులను
ఉదదరంచుటకు దతాత త్తేయ అవతారముగా మనకు
లభించాడు. మనము ఆయనను ఆ విధముగానే
భావించాలి అని చెాప డు. అపుప డు అనసూయ దేవి
పూరతగా అరము ా చేసుకొని, దతాత త్తేయ సాి మి సహాయ త్ద్వ
పరి రములకు వెళ్ళు టకు అనుమతి ఇచు ంద్వ.

129
ఉదాహర్ణ: మేకపుల్వ కధ

ఒము అడవిలో ఆకు), గడిి బాగా ఉని

త్పదేరములో మేముల గుంపు వాటి ఆహారము
తింటున్యి య. గరభ ముతో ఉని , నెల) నిండిన
నిండు చూలా) అయన ఒము ఆడ పులి ఆ మేములను
చూసి, ఆ మేములను వేటాడటానికి వచు ంద్వ. ఇంరలో
ఒము వేటగాడు ఆ పులి మీద బాణము వేశాడు. ఆ
బాణము పులికి రగిలి, ఆ పులి వెంటనే త్పసవించ, ఒము
పులి ప్తలకను ముని, అముక డే మరణంచంద్వ. అముక డ
మేము) గడిి తింటూ మే, మే అంటున్యి య. ఆ పులి
ప్తలక ఆ మేములను చూసి, రను కూడా ఆ మేములలో
ఒముటి అని అనుకొని, ఆ మేముల వెంట తిరగటము,
మేము) లాగే గడిి తింటము మరయు మే, మే అంటూ
పెరుగుతోంద్వ. మేము) కూడా ఆ పులి ప్తలకను రమతో
ము)పుకొని తిరుగుతన్యి య. ఆ పులి ప్తలకకు మేముల
సి భావము, అలవాటుక పెరగి, అద్వ ఒము మేముపులి
అయపోయంద్వ. ఒమురోజ్ఞ ఇంకొము పెదద పులి ఆ
మేములను వేటాడుటకు వచు , పొదల వెనుము పొంచ
చూస్త ంద్వ. ఆ మేముల గుంపులో ఆ మేముపులి కూడా గడిి
తింటూ, మే, మే అంటము కూడా చూసింద్వ. అద్వ
చూసి పెదద పులికి ఆరు రయ ము, కోపమూ రండూ
ములిగాయ. రన ాతికి చెంద్వన ఒము పులి మేములాగ గడిి
తింటము, మే, మే అంటము నచు ము, మేముల వేట
మానేసి, గాంత్డించ ఆ మేములను రరమేసి, ఆ మేముపులి
దగ గరకు వెళ్లు ంద్వ. పెదద పులి (పరమార్ ఆ
మేముపులితో (మానవుడితో – మనతో , ఒరేయ్ నీవు మా
130
ాతికి చెంద్వన పులివై (ఆర్ వై ఉండి, చముక గా
గాంత్డిసూత, జ్ంతవులను వేటాడి, మాంసము తిని,
రముము
త త్తాగి హాయగా రాాలా ఉండము (శారి రమైన
పరమానందము పొందము , ఇదేమి ప్తరకి పనిరా, ఆ
ప్తరకి మేము)లా గడిి తింటూ, మే, మే అంటూ
(త్ాప్తంచము వసుతవులను అనుభవిసూత, అలప మైన,
తాతాక లిముమైన సుఖ్ములను గొపప ఆనందము అని
త్భమిసూత ఆ మేముల గుంపులో (త్పపంచములో
తిరుగుతన్యి వు అని గద్వరంచంద్వ (కోపముతో
మందలించంద్వ . ద్ధనికి ఆ మేముపులి (జీవార్ , నేను
పులిని కాదు (పరమార్ అంర అయన ఆర్ ను కాదు .
నేను మేమునే (నేను – జీవార్ - రరీరమునే , నేను గడిి
తింటాను (త్ాప్తంచము వసుతవులతో ఆనంద్వసాతను ,
నేను మే, మే అంటాను అని అని ద్వ (ఈ జ్న్ , ఈ
రరీరము, ఈ త్పపంచము, జీవిరమే బాగుంద్వ అని
అనుకుంటాను . అపుప డు ఆ పెదద పులి (పరమార్ ,
నీవు మేమువు (రరీరము కాదు అని చెపుప తూ నీళ్ళు
ఉని చోటుకి లాకెక లికంద్వ. ఈ నీటిలో నీ మోహము
చూసుకో. నీవు ఆ మేము) వలె లేవు. నీ ముఖ్ము కూడా
న్య మోహము వలె ఒము పులిలా ఉన్యి వు (ఆనంద
సి రూపమైన ఆర్ వు , నీ మోహము నీవే చూసుకో అని
చెప్తప ంద్వ. ఆ మేముపులి నీటిలో రన మోహము
చూసుకొని, నేను ఆ మేము)లా మునిప్తంచటము లేదని
తె)సుకుంద్వ. అపుప డు పెదద పులి నీవు న్యలాగ
గాంత్డించు అని చెప్తప ంద్వ. మేముపులి కొంచము
త్పయతిి ంచంద్వ. మొదట్లక సరగాగ రాముపోయన్య,
రరువార కొనిి సారుక త్పయతిి ంచగా కొంర వరకూ
131
గాంత్డించగలిగింద్వ. రరువార పెదద పులి వెళ్ల క కొంర
మాంసము ముదద తీసుకువచు , దీనిని తిను అంద్వ.
మేముపులి ఆ మాంసము తినగానే ద్ధనికి ఏదో కొరత
ఆనందము ములిగినటుక అనిప్తంచంద్వ. అపుప డు
మేముపులి, ఆ పెదద పులితో మర నీవు ఆ గడిి వెనుము
ఎందుకు పొంచ ఉన్యి వు అని అడిగింద్వ. అపుప డు ఆ
పెదద పులి నేను, ఆ మేములను వేటాడాలని, ఆ గడిి
వెనుము పొంచ ఉన్యి నే కానీ, నేను ఆ గడిి తినలేదు,
న్యకు ఆ గడిి అముక రలేదు అని చెప్తప ంద్వ (పరమార్
రన సేి చఛ తో మానవ రరీరము తీసుకొని,
అవరరంచ, మనలో ఒముడిలా ఉన్యి డే కాని, రన
రరీరముతో, ఈ త్పపంచముతో, తాను చేసే ముర్ లతో
(లీలలతో రనకు ఏ విధమైన సంబంధము లేదు.

అలాగే జీవుడు (చైరనయ , సి యం త్పకార, ాఞన,

న్యరనము లేని సి రూపము త్తిగుణార్ ముమైన
త్పముృతిలో నుండి వచు న పంచ భూతార్ ముమైన ఈ
త్పపంచములో, పంచ భూరములతో రయారైన
రరీరములో ఉండి (జ్డమైన, త్పకారము లేని, అాఞన,
న్యరనమయేయ సి భావము ములద్వ , ఆ రరీరమే నేను
(జీవార్ , ఈ రరీరమునకు సంబంధంచనవి అనీి
న్యవి అని భావిసూత, రన సి సి రూపమును,
సి భావమును పూరతగా మరచపోయ, త్ాప్తంచము
వసుతవులతో లభించే అశారి రమైన, సి లప మైన
సుఖ్ములతో అదే శారి రమైన ఆనందము అని
భావిసూత ఈ సంసారమనే చత్ము త్భమణములో
తిరుగుతూ ఉని జీవుడిని ఉదారంచాలని పరమార్
132
అవతారము ద్ధలిు , మన మధయ కు వచు ఉపదేరము
చేసుతన్యి డు. అాఞనముతో ఈ రరీరముతో
అనుబంధము పెంచుకుని , ములిప ంచుకుని నీవు ఈ
సంబంధమును విడిచపెటుికోగలిగితే, ఈ రరీరము
చేసే ముర్ లకు నీకు బాధయ ర ఉండదు. అపుప డు నీవు
ఆ సంసార చత్ము త్భమణము నుండి విడుదల అయ,
నీ సి సి రూపమైన అఖ్ండ ఆనందము పొందుతావు
అని ఉపదేరము చేసుతన్యి డు.

అనాదితావ నిన రుీణతావ త్

ప్ర్త్తామ యమవయ యః ।
శ్రీర్స్యలఽపి కంతేయ కరోతి ల్వప్య తే ॥ 32॥

పరమార్ అనిి రరీరములలోనూ, అనిి

వసుతవులలోనూ వాయ ప్తంచ ఉన్యి , రరీరము) ద్ధలిు
అవతారము) రి మురంచన్య, పరమార్ కు ఆ
రరీరములతో, ఆ వసుతవులతో ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు. ఆ రరీరములకు, వసుతవు లకు
ఆద్వ, గుణము), విన్యరనము ఉన్యి ,

ప్ర్త్తమ కు ఆది లేద, ఏ విధమై గుణ

సంబంధము లేద, ఏ విధమై వినాశ్ ము
లేద.

ప్ర్త్తమ ఈ శ్రీర్ములలో ఉ న ప్ప టికీ,

కుంతీదేవి కుత్రుడై అరుునాI ఈ శ్రీర్ములో
జ్రుగుత్స న శ్రకియలకు, ప్ర్త్తమ కు ఏ
133
విధమై సంబంధము, ాధయ త లేద. ఆ శ్రకియల
యొకక ఫల్వతములు కూడా ప్ర్త్తమ
సీవ కరించడు.

వసుతవుకు విన్యరనము రండు విధము). ఒముటి

పుటిిన త్పతిదీ నశంచవలసినదే. ఇద్వ సి రూప
విన్యరనము. రండవద్వ ఆ వసుతవుకి ఏదో ఒము గుణము
లేద్ధ ఏదో ఒము త్కియ ఉంటే, ఆ గుణము, ఆ త్కియ
న్యరనము అయనపుప డు, ఆ వసుతవు కూడా న్యరనము
అవుతంద్వ. ఇద్వ ధర్ రుః విన్యరనము. పరమార్ కు
పుటుిము, గుణము), త్కియ) లేవు కాబటిి, ఆ రండు
విధములైన విన్యరనము) కూడా లేవు.

యథా సర్వ మతం సౌక్షమ య త్ ఆకాశ్ం

నోప్ల్వప్య తే ।
సర్వ శ్రతావరలతో దేహ్య తథాతామ నోప్ల్వప్య తే
॥33॥

ఏ విధముగా అంతా వాయ పించి ఉండే

ఆకాశ్ము, సూక్షమ ముగా ఉంటుంది కాబటి,ట ఏ
వసుివుతోనూ సంబంధము, ఆ వసుివు ల
గుణములు, సవ గవములు కల్వన ఉండద.

ఆ విధముగానే దేహముల అనిన టిలోనూ

ఉండే అనిన టి కంటె సూక్షమ మై ప్ర్త్తమ , ఏ
దేహములతోనూ సంబంధము కల్వన ఉండుట్
లేద.
134
 త్పతి ముణము, అణువులో ఆకార రరతి ము
(అవకారము ఇచేు సి భావము ఉని పప టికీ, ఆ
వసుతవుకీ, ఆకారమునకు ఏ విధమైన సంబంధము
ఉండదు. ఆకారము రన సి రూపము కోలోప కుండా,
అనిి వసుతవులలోనూ వాయ ప్తంచ ఉంటుంద్వ. అలాగే
అనిి టి ముంటె సూక్ష్ మైన పరమార్ (ఆకారములో
కూడా వాయ ప్తంచ ఉని పరమార్ కూడా రన
సి భావము కోలోప కుండా, అనిి టిలోనూ వాయ ప్తంచ
ఉన్యి , ఆ వసుతవుల లక్షణములకు, గుణములకు,
సి భావములకు, పరమార్ కు ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు.

ఏ యే లక్షణము) ఉండి, ఏ విధముగా ఏ

వసుతవులతో పరమార్ కు ఏ విధమైన సంబంధము
లేదు అని చెాప డో, అదే లక్షణము) ఉని జీవుడికి
(పుటుము లేద్ధ ఆద్వ, మారుప , విన్యరనము లేవు.
సూక్ష్ ము, ఒకే రరీరములో ఉన్యి , ఆ రరీరము అంతా
వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు కూడా ఏ వసుతవులతోనూ
సంబంధము లేదు అని పరమార్ సూచసుతన్యి డు.
(పెదద పులి, మేముపులికి చెప్తప నటుకగా .

శ్రీకృషా తతివ ము:

ముృష్ువతారము సమయములో మహా

యోగేరి రుడు అనే పేరుతో కీరత పొంద్వన ముృష్యుడి
యొముక త్పతి చరయ లను (త్పవరతనలను, త్కియలను
గొపప , గొపప యోగు) గమనిసుతన్యి రు. ఆయన మహా
135
యోగేరి రుడు అనే కీరతకి, ఆయన త్పవరతన, చరయ లకు,
త్కియలకు పొంరన కుదరట లేదు. వారకి ములిగిన
త్పధ్యన సందేహము):

1. వైర్జ్మయ ము – యోగ త్పత్కియకు అతి

త్పధ్యనమైనద్వ వైరాగయ ము. ఈ త్పపంచముతోనూ,
దేహముతోనూ, ఈ వసుతవుతోనూ సంబంధము,
రాగము, త్ీతి ఉండకూడదు. కాని ముృష్యుడిలో ఆ
గుణము లేనటుక మునిప్తసుతన్యి డు. కిరీటము, బంగారు
రరి ములతో అలంమురంచబడిన ఆభరణము,
మంచ ీతాంబరము), నెమలి ప్తచఛ ము ధరసూత,
చాలా అందముగా రయారవుతన్యి డు. రాజ్య
వి వహారము) అనీి చూసాతడు. బంధ్యవులతో
సేి హితలతో సంబంధము పెటుికుంటాడు.
యుదాము) చేసాతడు. కొందరని చంపుతాడు.

2. ర్జ్సశ్రకీడలు - చని రనములో,

బృంద్ధవనములో గోప్తములతో రాసత్కీడ) ఆడాడు.

3. శ్రబహమ చర్య ము - యోగ సాధనకు

త్బహ్ చరయ ము చాలా త్పధ్యనమైనద్వ. ఏదైన్య ఒము
క్షణముమైన ఆర్ నిత్గహము కోలోప యన
సందరభ ములో త్బహ్ చరయ ము కోలోప తే, సాధకు)
రమ రకుత ) కూడా కోలోప య, వాటిని మరలా
సాధంచుటకు వేల సంవరు రము) రపసుు
చేసుకుంటున్యి రు. కాని ముృష్యుడు ఎనిమిద్వ
136
వివాహము) చేసుకున్యి డు . అంతే కాకుండా
ఇంకా 16 వేల గోప్తము) ముృష్యుడితో ఉన్యి రు. ముృష్యుడు
16,008 రూపము) ధరంచ (అద్వ యోగ రకాత లేము
మాయ చేసుతన్యి డా అనే సందేహము , వాళ్ు ందరతో
ఉంటూ, వా ళ్ను
క సంతోష్ పరుసుతన్యి డు అని
వింటున్యి ము.

ఈ సందేహములను తీరుు కుందుకు, ఏమి

చెయాయ లి అని ఆ యోగు) బాగా ఆలోచంచ, ముృష్యుడు
రన భారయ లతో, గోప్తములతో రాసత్కీడలలో ఉండగా,
యోగ రకితో త ముృష్యుడి మనసుు లోకి దూర ఆయన
మనసుు లోని ఆలోచనలను, కోరము), భావములను,
విష్యములను అనీి చూడవలసినదే అని
నిరయు ంచుకున్యి రు. యోగ రకితో త అలా ఎవర
మనసుు లోనైన్య దూరతే, ఆ మనసుు లో దూరన
వా ళ్కు
క కూడా తె)సుతంద్వ. అలా యోగ రకితో త ఎవర
మనసుు లోనైన్య దూరాలంటే, వాళ్ు అనుమతి
తీసుకోవాలి. వాళ్ు అనుమతి లేకుండా వాళ్ు
మనసుు లోకి దూరకూడదు. అందులో ముృష్యుడు మహా
యోగేరి రుడు కూడా. ముృష్యుడు అనుమతి లేకుండా
ముృష్యుడి మనసుు లోకి దూరలేరు. అందుకు ముృష్యుడు
అనుమతి ఇవి డేమో అనే సందేహము, భయము
పడుతన్యి రు.
ఇంకోద్ధర లేము, ధైరయ ము చేసుకొని, ముృష్యుడు
16,008 రూపములలో రన భారయ లతో మరయు
137
గోప్తములతో రాసత్కీడలో ఉండగా, ఆ యోగు) ముృష్యుడి
దగ గరకు మానసిముముగా వెళ్ల క (తితిముముగా కాదు ,
ముృష్యుడి అనుమతి కోరారు. ముృష్యుడు ఏమీ
అనుకోకుండా, వెంటనే ఆ యోగులకు అనుమతి
ఇచాు డు. ఆ యోగు) రమ యోగ రకితో, త ముృష్యుడి
16,008 రరీరములలో త్పవేశంచ, ముృష్యుడి రరీరములో
అనిి చోటాక ముృష్యుడి మనసుు కోసము వెతికారు.
ముృష్యుడి రరీరము త్పకారవంరముగా, కేవలము
ాఞనమయముగా మాత్రమే ఉని ద్వ. ముృష్యుడి
రరీరములో ఏ విధమైన సంసాక రము) కూడా లేవు.
ఆ యోగు) ఎంర వెతికిన్య, ఎంర త్పయతిి ంచన్య,
ముృష్యుడి రరీరములో, ముృష్యుడి మనసుు కానీ,
సంసాక రము) కాని ఆ యోగులకు దరములేదు,
మునిప్తంచలేదు. ఇంకొము ఆరు రయ ము, ముృష్యుడి ఎదురు
గుండా ఉని ముృష్యుడి భారయ ), ఆ గోప్తము) (16,008
కూడా సంసాక రములతో తితిము రరీరములలో లేరు.
వారు అందరూ పూరతగా త్పేమమయమైన
రరీరములతో ఆ యోగులకు మునిప్తసుతన్యి రు.

ఆ యోగులకు ఏమీ అరము ా కాలేదు.

అందుచేర ఆ యోగు) వాళ్ు సంరయములను
తీరు మని, ముృష్యుడినే త్ారం
త చారు. ద్ధనికి పరమార్
ఇలా చెాప డు – “న్యకు అస) మనసేు లేదు, న్యకు
ఏ విధమైన ఆలోచనలను, కోరము), భావములను,
సంసాక రము) లేవు. మనసుు అంటే జ్న్ , జ్న్ ల

138
సంసాక రముల త్పవాహము పేరుకొని, పేరుకొని ఒము
సూక్ష్ మైన సమూహముగా, ముదదగా ఏరప డితే అద్వ
మనసుు అవుతంద్వ. న్యకు జ్న్ ) లేవు. జ్న్ )
లేముపోతే సంసాక రము), ఆలోచన), కోరము),
భావము) కూడా ఉండవు. జీవుడు రరీరమే తాను
అని అనుకొని, జ్న్ , జ్న్ లలో సంసాక రములను
పోగు చేసుకొని, అవి మనసుు గా మార, మనసుు
ఉని వాడు మానవుడు లేద్ధ ఇంకొము త్ాణ అవుతాడు.
పరమార్ అయన నేను, వీళ్ు ందరూ జ్న్ ,
జ్న్ )గా న్య మీద పెంచుకుని త్పేమకు, ఫలిరము
ఇచుు టకు ఈ ముృష్ు రూపములో ఈ రరీరమును
ధరంచ, ఇపుప డు యోగ రకికిత మించన న్య మాయా
రకితో
త ఇనిి వేల రరీరములను ధరంచ వా ళ్కు క
పరమార్ త్పేమను, ఆనందమును పంచుతన్యి ను.
న్య ఈ రరీరము కేవలము ాఞనమయమైన రరీరము,
ాఞనమయమైన సి రూపము.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ - 4 లేదా 6-5-13 –

“స యథా స్య ావఘనో ిరోాహయ ః కృతోస న
ర్సఘ ఏవై వం వా అర్శయ త్తామ ిరోాహయ ః
కృతస న ః శ్రప్ాన ఘ ఏవై తేభోయ భతేభయ ః
సముతాలయ తానేయ వా ను వి శ్య తి శ్రప్నతయ
సంానసీి తయ ర్శ శ్రబవీమీతి హ్మవాచ
యజ్వ న లక య ః” – ఉపుప గడి బయట నుంచ చూసిన
లోపల నుండి చూసిన్య, ఉపప గానే ఉంటుంద్వ. ఆ

139
ఉపుప గడిలో ఉపుప రపప వేరొము రూపము, అంరము
లేదు. ఆ విధముగానే పరమార్ లో బయట, అనిి
త్పముక లా, లోపలా అంతా చైరనయ ము, విాఞనము
మాత్రమే ఉని ద్వ. పరమార్ సి రూపమును అలానే
అరము ా చేసుకోవాలి.

న్య ఈ చైరనయ మైన, విాఞనమైన సి రూపముతో,

త్పపంచమను, రరీరములను, వసుతవు లను
త్పకాశంపచేసాతనే రపప , న్యకు ఏదో మనసుు ,
అందులో ఏదో సంసాక రము), ఆలోచన),
కోరము), భావము), ముర్ ) ఉంటాయని మీరు ఎలా
అనుకున్యి రు. పరమార్ అయన న్య రరతి ము మీరు
సరగాగ అరము ా చేసుకోవాలి అని ఆ యోగులతో
ముృష్యుడు అన్యి డు.

యథా శ్రప్కాశ్యతేయ కః కృతస న ం లోకమిమం

ర్విః ।
క్షేశ్రతం క్షేశ్రతీ తథా కృతస న ం శ్రప్కాశ్యతి గర్త ॥
34 ॥
సూరుయ డు ఒకక డే ఏ విధముగా వెలుగును
ఇసూి, లోకములను, అనిన వసుివులను
కనిపించేలా శ్రప్కాశ్చంప్చేసుినాన డో,

శ్రప్తి క్షేశ్రతములను (శ్రీర్ములను,

వసుివులను), అనిన శ్రీర్ములలో, వసుివులలో
ఉండే ప్ర్త్తమ త ాన జోయ తిసుస తో,
మొతిము అనిన టినీ అదే విధముగా
140
శ్రప్కాశ్చంప్చేసుినాన ను, చైత య మును
శ్రప్సాదిసుినాన ను. భర్త వంశ్ములో పుటిట ఓ
అరుునుడా I

సూరుయ డు త్పకార సి భావము ఉని

సి రూపము. రనంరట తాను ఆకారములో త్పకాశసూత,
వె)గుతూ ఉన్యి డు. సూరుయ డు ఏమీ పని, ముర్
చేయుట లేదు. ఆయన త్పకారము, వె)గు
త్పపంచములలో అనిి వసుతవుల మీద పడి, ఆ
వసుతవుల మీద పడిన వె)గు, త్పకారము
పరావరతనము అయ ముంటిమీద పడితే ఆ మునుి ద్ధి రా
మనసుు త్గహించ ఆ వసుతవును అరము
ా
చేసుకోగ)గుచుని ద్వ. సూరయ త్పకారము, వె)గు
ద్ధి రా మునిప్తంచే వసుతవులకు, సూరుయ డికి ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు.

ఆ విధముగానే చైరనయ , ాఞన సి రూపుడు

అయన పరమార్ జీవుల హృదయములలో ఉండి
రనంరట తాను త్పకాశసూత, చైరనయ ము, ాఞనము
వెదజ్)కతూ ఉన్యి డు. ఎలాగైతే సూరుయ ని త్పకారము
ఏము రూపముగా ఉంటుందో, అదే విధముగా పరమార్
త్పకారము, ాఞనము సమసత త్ాణులలో ఏము రూపముగా
ఉంటుంద్వ. రరీరము) ఆ చైరనయ రకిని త త్గహించే
యోగయ ర ములిగి ఉని ందున, అంరుఃమురణము
(చరతము, బుద్వా, మనసుు , అహంకారము ఆ చైరనయ
రకిని
త త్గహించ, అవి చైరనయ వంరమై, వార ద్ధి రా
రరీరము అంతా చైరనయ వంరము అవుతని ద్వ.
141
అపుప డు ఆ రరీరము పనిచేయగ)గుచుని ద్వ.
ఇరర వసుతవులలో ఉని పరమార్ చైరనయ రకిని త ఆ
విధముగా త్గహించే యోగయ ర లేనందున, వాటిలో ఆ
చైరనయ రకి త అంర సప ష్ము
ి గా మునిప్తంచుట లేదు.
పరమార్ కేవలము రన సత్ (ఉనికి అలా ఉని ంర
మాత్రమునే ఈ త్కియ జ్రుగుతని ద్వ. పరమార్
ఏమీ చేయుట లేదు. పరమార్ కు ఆ రరీరములతో, ఆ
వసుతవులతో, ఏ విధమైన సంబంధము లేదు. ఆ
రరీరము) చేసే ఏ త్కియతోనూ కూడా ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు.

కఠోప్నిషత్ – 2-2-11 – “సూరోయ యథా

సర్వ లోకసయ చక్షు ర్న ల్వప్య తే చ్చక్షుషై
ర్జ్బ హయ ద్యషైః I ఏక సథా ి సర్వ భతాసి ర్జ్తామ ,
ల్వప్య తే లోకధుఃఖ్య ాహయ ః” – సూరుయ డు
రనంరట తాను త్పకాశసూత ఉన్యి డు. ఆ
త్పకారమునకు ఈ త్పపంచము అంరకు ముళ్ళు లా
వె)గు ఇసుతన్యి డు. కాని త్పపంచములో జ్రగే ఏ
త్కియలకు, దోష్ములకు సూరుయ డికి ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు, బాధయ తా లేదు. సూరుయ డు
త్పపంచములో జ్రగే త్కియలకు సాక్షి మాత్రమే.
సూరుయ డు త్పపంచమునకు వేరుగానే ఉంటాడు.
త్పపంచమంతా, అనిి త్ాణులలో సరి త్తా వాయ ప్తంచ
ఉని , ఆ ఒముక డైన పరమార్ కు, త్పపంచములో జ్రగే
త్కియలకు, దోష్ములకు మురతృరి ము ఉండదు.
మురతృరి ము లేనందున ఆ త్కియతో ఫలముతో

142
పరమార్ కు ఏ విధమైన సంబంధము లేదు.
పరమార్ అనిి ంటికీ వేరుగా ఉంటాడు.
సూర్య -బంబ-నాయ య
అనిి త్పపంచములను త్పకాశంపచేసుతని ద్వ
ఒకే ఒముక సూరుయ డు. సముత్దములో, నదులలో,
చెరువులలో, ాత్రలలో ఉని నీళ్ు లో ఒకే సూరుయ ని
యొముక అనేము త్పతిబంబా) ఒకే సమయములో
చూడవచుు ను. కాని సూరుయ డికి ఆ సముత్దముతో,
నదులతో, చెరువులతో, ాత్రలతో, నీళ్ు తో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు. అలాగే వేరు, వేరు
రరీరములలో ఉంటూ, ఆ రరీరములను
త్పకాశంపచేసే ఒకే ఒము పరమార్ కు, ఆ రరీరములతో
ఏ విధమైన సంబంధము లేదు. “స ఏష ఇహ
శ్రప్విషఠః ఆ ఖార్శభయ ః” - పరమార్ రరీరమంతా
శరసుు పైన ఉని వెంత్టుము) నుండి కాలి గోళ్ు
చవర వరకూ వాయ ప్తంచ త్పకాశంపచేసుతన్యి డు.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 3-13-7 – “అథ య
ద్తః ప్రో దివ్య జోయ తి రీప్ప
డ య ట్ట విశ్వ తః ప్ృేఠషు
సర్వ తఃప్ృేఠ షుయ నుతిమే షూతిమేషు
లోకేష్టవ ద్ం వావతద్య దిద్ మరమ న ిః పురుే
జోయ తిః” – నిరంరరము త్పకాశసుతని జోయ తి, మనకు
తెలిసిన లోముములలో, మనకు తెలియని ఎనోి
లోముములలో, ఆ లోముములకు పైన కూడా
త్పకాశస్త ంద్వ. ఆ జోయ తియే ఈ అనిి రరీరములలో

143
త్పకాశసూత, అనిి రరీరములను వెలిగిస్త ంద్వ,
వివిధమైన రకుత లను ఇస్త ంద్వ.

క్షేశ్రతక్షేశ్రతజ్యో
న ర్శవమ్ అంతర్ం ాన చక్షుష్ణ ।
భతశ్రప్కృతిమోక్షం చ యే విదర్జ్య ంతి తే ప్ర్ం
॥ 35 ॥

శ్రీర్ము మరియు జీవుడు, శ్రీర్ము

మరియు ప్ర్త్తమ లలో ఉండే అంతర్ములను,
బేధములను గురువుల ఉప్దేశ్ముల దావ ర్జ్,
శాస్త్సిముల దావ ర్జ్ ొంది ాన మనే నేశ్రతము
దావ ర్జ్,

ప్ంచ మహా భతములతో తయర్య

శ్రీర్ములు కల శ్రప్పణులు, వీట్నిన టికీ
మూలమై శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి
(మహాత్య, అాన ము) బంధ ములో,
ఆవరించి, లోబడి ఉ న జీవుడికి విముకి ి లేదా
విడుద్ల (మోక్షము) కలుగుత్సంద్ని ఏవర్యతే
తెలుసుకుంటారో, వాళ్ళు ఉతక ృషటమై
ఫల్వతమును, ప్ర్త్తమ ను ొందతారు.

ఈ ోకముము యొముక మొదటి ాదములో, ఈ

అధ్యయ యములో ఉపదేశంచన త్తిగుణార్ ముమైన
మూల త్పముృతి, ద్ధని నుండి పరణామమైన పంచ
మహా భూరము), వాటితో రయారైన శ్రీర్ము
(జ్డమైన 24 రరతి ము) మరయు సంసాక రము),
144
భావము) ముల, పరణామము) లేద్ధ మారుప )
ములిగే అశారి రమైన , జీవాతమ (పరమార్ అంర
అయన, చైరనయ ము ముల జీవుడు ఒము రరీరములో
ఉండి, రనద్వ కాని ఈ రరీరమును “నాది” లేద్ధ
“నేను” అనుకునేవాడు , గురంచ వివరముగా చెప్తప ,
ఈ రండింటికి మధయ ఉని బేధములను
వివరంచాడు. వికారము), మారుప ) ములిగే మరయు
అశారి రమైన రరీరము), మూల త్పముృతి
(వసుతవు) మరయు వీటనిి టిలోనూ వాయ ప్తంచన
శారి రమైన, నిరుగణ, నిరాకార, నిరి కార లేద్ధ
పరణామము) లేద్ధ మారుప ) ములగని, త్పకార
సి రూపము మరయు ఆనంద సి రూపమైన
పరమార్ లక్షణము) మరయు విశ్వష్ము) చెప్తప ,
ఈ రండింటికి మధయ ఉని బేధములను
వివరంచాడు. ఈ బేధము) సాధ్యరణ తితిము
నేత్రములతో అరము ా కాదు. అందుచేర గురువు
ఉపదేరముతో, శాస్తసతముల పఠనము ద్ధి రా మరయు
7 వ ోకముము నుండి 11 వ ోకముము వరకూ చెప్తప న 20
సాధనముల ద్ధి రా ములిగే ాఞన నేత్రము ద్ధి రానే
అరమ త వుతంద్వ. ఈ ాదములో ఈ అధ్యయ యము
యొముక సారమును చెాప డు.

రండవ ాదములో ఈ అధ్యయ యము యొముక

ఫలత్శుతి చెాప డు.

145
ఈ అధ్యయ యము యొకక మహాతమ య ము

ఇద్వ పద్ పురాణములోని ముధ. ఈ ముధను శవుడు

ారి తీ దేవికి, న్యరాయణుడు లక్షీ్ దేవికి (మన
కోసము ఈ మహరయ మును వివరంచారు. పూరి ము
తంగభత్ద తీరములో ఉని హరహర పురములో, హర
దీక్షిత) అనే విద్ధి ంసుడు ఉండేవాడు. ఆయన
నిరంరరము విద్ధయ భాయ సము చేసూత, మంచ
త్పవరతనతో, ధ్యర్ ము మారము గ లో ఉండేవాడు. ఆయన
భారయ అస) పేరు ఎవి రకీ తెలియదు, కాని ఆవిడకు
దురాచార (అత్రద,ా అధర్ మారము గ అనే బరుదు
త్పసిద్వకె
ా కిక ంద్వ. హర దీక్షిత) నిరయ మూ అతిథి పూజ్
ఆచరంచేవారు. ఆయన భారయ భరతను లెముక
చేయకుండా, భరత విధ్యనములను ాటించేద్వ కాదు.
ఇంటికి ఎవరు వచు న్య వారతో గద్వదంచ మాటాకడేద్వ,
మాటలతో హింసించేద్వ, అవమానించేద్వ ఇంకా
నిషిదమై ద న లక్షణము) ఉండేవి. నిరంరరము
ఎవరనో ఒమురని తిటిందే రోజ్ఞ గడిచేద్వ కాదు.
కొన్యి ళ్ు కు ఈవిడ త్పవరతనకు భయపడి వాళ్ు
ఇంటికి అందరూ రావటము మానేశారు. ఆవిడకు
తిటిటానికి ఎవి రూ దరముట లేదు. అందుచేర ఆవిడ
ఆ ఊరు దగ గరలో ఉని అడవికి వెళ్ల,క అముక డ ఉని
చెటకను, పొదలను, మేము), పందు) మొదలైన
చని జ్ంతవులను గటిిగా తిటుితూ, గొంతెతిత
అరచేద్వ. ఈవిడ అరుపు) విని ఒము పులి ఈవిడ
దగ గరకు వచు , పంాతో ఆవిడను పటుికుంద్వ. ఆవిడ
అలవాటు త్పకారము ననుి ఎందుకు పటుికున్యి వు?
146
అని అరచంద్వ. అ పులి మానవ భాష్లో నేను ఇంరకు
ముందు జ్న్ లో ఒము పుణయ క్షేత్రములో, వచు న
యాత్తికులచే పుణయ ముర్ ) చేయంచేవాడిని. నేను
న్య వృతిత ధర్ ములను ాటించకుండా, డబుబ
సంాదన కోసము అనిి రముముల అన్యచారము)
చేశాను. న్య దం లోభము పెరగిపోయ, అముక డ
బచు గా ళ్ క దగ గర కూడా డబుబ దంగిలించేవాడిని. ఒముక
ధర్ కారయ ము నేను అల ముసలివాడిని
అయపోయాను. ఒమురోజ్ఞ, ననుి ఒము కుముక మురచంద్వ.
ద్ధనితో బాధపడి, మరణంచాను. నేను చేసిన
ాపములకు, యమ లోముములలో రము, రకాల శక్ష)
వేసి ననుి బాధ పెటాిరు. రరువార ఈ పులి జ్న్
ములిగింద్వ. ఏ జ్న్ లో పుణయ ము వలన, న్యకు పూరి
జ్న్ ల ాఞపముము) ఉన్యి య. అందుచేర, ఈ
అడవిలో మంచవా ళ్ళక వెళ్ళు తంటే నేను వా ళ్ను క
ఏమీ చేయను. ాపులను మాత్రమే చంప్త తింటూ
ఉంటాను అని పులి చెప్తప , ఆ దురాచారని చంప్త
తినేసింద్వ.

ఆ దురాచారని యమ లోముములో చాలా

రముముల శక్ష) వేసిన రరువార, ఆవిడకు మళ్ళు ఒము
మానవ స్తరత జ్న్ ములిగింద్వ. ఆమెకు ఈ జ్న్ లో కూడా,
త్కిర జ్న్ లోని లక్షణములే ములిగాయ. ఆవిడ త్కిరము
జ్న్ లో ఉని హరహర పురము వచు , ఒము
శవాలయములో భగవంతని దరి నము చేసుకొని,
అముక డ కూరుు ండగా వాసుదేవుడు అనే పండితడు,
అముక డ రోజూ భగవదీగర అధయ యనము అందులో 13
147
వ అధ్యయ యము ఎకుక వగా ారాయణ చేసుకుంటూ
ఉన్యి డు. ఆవిడ రనకు తెలియకుండానే, ఆ
ారాయణ విని ద్వ. ఆమెలో మారుప ములిగి, ఆమె రన
త్పవరతన మారుు కోవాలని నిరయ
ు ంచుకొని, ఈ మారుప
కారణము భగవదీగర 13 వ అధ్యయ యము ారాయణ
అని అరముా చేసుకొని, ఆమె కూడా రోజూ భగవదీగర
13 వ అధ్యయ యము ారాయణ చేసూత, త్ముమముగా రన
దురక్ష
క ణము) పోగొటుికొని, మంచ ముర్ ) చేసూత
ఉరతమ గత) పొంద్వంద్వ.

రరీర సుఖ్ము, పోష్ణ, రక్షణ కోసము లేద్ధ

మనసుు లోని భావముల త్పభావముతో, రరీరము నేను
అనే భావనతో మానవు) చేయరాని, చేయకూడని
ముృరయ ము), ాపము) ఏదైన్య సరే చేసేసుతన్యి రు.
అద్వ మానవు) రమంరట తాము పెంచుకుని
దుసి భావము అయపోయనద్వ. దుసి భావమునకు ఏ
ఫలిరము దకుక తంద్వ అని తెలియముపోతే, వాళ్ు
సి భావములో మారుప ఉండదు.. ఈ రరీరముతో
మహ్మని రమైన ఫలిరమును పొందవచుు ను అని
అరముా చేసుకోలేము, మానవు) ఇబబ ంద్వ
పడుతన్యి రు. ఈ రరీరముతో శారి రమైన ఫలిరము
పొందవచుు ను. శాస్తరతయమైన గురువుల ఉపదేరము,
ఉపనిష్తతల సారముగా పరమార్ ఉపదేశంచన ఈ
భగవదీగతా ఉపదేరముతో మానవు) రన జ్న్
ఎందుకు ములిగిందో, ఈ రరీరము యొముక
త్పయోజ్నము అరము త చేసుకొని, ద్ధని ఫలిరముగా
రన జ్న్ సాఫలయ ము చేసుకోగలరు.
148
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే క్షేశ్రతక్షేశ్రతజ్వి
న గమయోగో
నామ శ్రతయోద్శోఽధ్యయ యః ॥ 13 ॥

మంమళా శోేకములు
యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్
ి ఃl
తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll
అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll
అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్
కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll

149
అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll
కృషా నామ సంకీర్ ి
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

150
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే గుణశ్రతయవిగమయోగో
నామ చత్సర్శో ా ఽధ్యయ యః ॥
శ్రీభమవానువాచ ।
ప్ర్ం భయః శ్రప్వక్షయ మి ాననానాం
ాన ముతిమం ।
యద్ ానతావ ము యః సర్శవ ప్ర్జ్ం రదిిమితో
మతాః ॥ 1 ॥

ప్ర్త్తమ శ్రీకృషుాడు ఇలా అంటునాన డు I

సరోవ తిమమై ాన మును నేను మళ్ళు
చెపుప తాను. వేరు, వేరు ర్కముల ాన ములు
లోకములో శ్రప్రదిిలో ఉనాన యి. వాట్నిన కంటె
సరోవ తిమమై ఫల్వతమును కల్వనంచే
ాన మును నేను నీకు ఉప్దేశ్ము చేసాిను.

మునులు అంద్రూ ఏ ాన మునైతే ొంది,

ఈ శ్రీర్ములో ఉండి, ఈ శ్రీర్ము కంటె ఉతి మ
సాలయి సరోవ తిమమై , మోక్ష రూప్మై రదిిని
ొందారో, అటువంటి ఫల్వతమును ఇచేా
ాన మును నేను నీకు ఉప్దేశ్ము చేసాిను.

ఇపుప డు చెపేప విష్యములను నేను

ఇద్వవరకు సూచన్యర్ ముముగా చెాప ను. 3-20, 5-9,
7-14 మరయు 13-21 ోకముములలో త్తిగుణార్ ముమైన
151
మూల త్పముృతి యొముక మూడు గుణము) (సరతి
గుణము, రజో గుణము, రమో గుణము గురంచ
చెాప ను. 5-9 ోకముములో ఆ గుణముల ద్ధి రా జ్రగే
ముర్ లకు, జీవార్ కు ఏ విధమైన సంబంధము లేదు
అని చెాప ను. 7-14 ోకముములో మూల త్పముృతి లేద్ధ
మాయతో ఆవరంచబడి ఉని జీవుడు మాయ నుండి
విముకి త అయేయ వరకూ, జీవుడికి నిష్క ృతి లేదు
మరయు ఆ మాయ నుండి విముకి త ములగాలంటే,
పరమార్ అయన ననేి రరణు వేడాలి అని
చెాప ను. 13-21 ోకముములో జీవుడు
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి యొముక పంచ
భూరములతో రయారైన రరీరములో నుండి, ఆ
రరీరమే నేను అను భావిసూత, రరీరము ద్ధి రా జ్రగే
ముర్ లను నేనే చేశాను (మురత అని భావిసూత, ఆ ముర్ లకు
బాధయ ర వహిసూత, ఆ ముర్ లకు ఫలిరము)
అనుభవిసుతన్యి డు. జీవుడి జ్న్ లకు, ఆ జ్న్ లలో
అనుభవిసుతని సుఖ్, దుుఃఖ్ములకు కారణము
త్పముృతితో రయారైన రరీరముతో మరయు త్పముృతి
యొముక మూడు గుణములతో ఉని సంబంధమే. ఈ
గుణము), రరీరము, పంచ భూరము), త్పముృతి
నుండి విముకి త ఏ విధముగా ము)గుతందో ఆ
వివరము) పరమార్ ఈ అధ్యయ యములో
చెపుప తాడు. ఈ ాఞనము ఇరర ాఞనముల ముంటె
సరోి రతమమైన ఆర్ రరతి ాఞనము.

152
 భమ కధ – గమవతము (Book – 9 Discourse - 4)

వైవసి ర మనువు యొముక కుమారులలో నభగ

ఒముడు. నభగకు న)గురు కుమారు). చవర
కుమారుడు నభగ (త్పతేయ ముమైన పేరు కాదు. నభగ
కుమారుడు కాబటిి నభాగ . నభాగకి వైరాగయ ము మీద
ఎకుక వ ఆసకి త ములవాడు. చని పుప డే అరను వివిధ
రముముల విదయ లను నేరుు కోవడానికి
గురుకులములోనే ఉండిపోయాడు. అరను ఒము
ఆదరి విద్ధయ ర.త అరను రన సమయమును విద్ధయ
సముారన జ కు అంకిరము చేశాడు. అడవుల లోనే
ఉండేవాడు.

నభగ వృదుాడు అయాయ డు. వానత్పసత

ఆత్రమము వెళ్ళు టకు ముందు రన రాజ్య మును,
సంపదను రన దగ గర ఉని మిగిలిన ముగుగ రు
కుమారులకు పంచ ఇచాు డు. కానీ విద్ధయ భాయ సములో
దూరముగా ఉని ందున, రన న్య)గవ కుమారుడైన
నభాగని మరు పోయాడు. చదువు పూరతయన రరాి ర,
నభాగ ఇంటికి తిరగి వచాు డు. రంత్డి వానత్పసత
ఆత్రమము తీసుకొని, అడవికి వెళ్ళు రని, రన ముగుగ రు
అని ) రంత్డి సంపదను అనుభవిసుతన్యి రు అని
తె)సుకొని, రన అని లను న్య వాటా ఆసిత న్యకు
పంచ ఇవి మని అడిగాడు. వారు రంత్డి నీకు
వాటాను ఇవి లేదు. నీవు వెళ్ల క రంత్డినే అడగమని
చెాప రు.

153
 నభాగ అడవులో ఉని రన రంత్డి వదదకు
వెళ్ళకడు. రన రంత్డితో, న్యని గారు మీరు ఆసితలో
భాగము న్యకు ఇవి లేదు. అందరూ నేను నభాగుడిని
(ఆసితలో భాగము లేనివాడు అని ననుి అందరూ
వెకిక రసుతన్యి రు. న్యకు కూడా మీ ఆసితలో కొంర
భాగము ఇవి మని అని అడిగాడు. నభగ నేను న్య
ఆసితని మిగిలిన ప్తలకలకు ఇచేు శాను. ఇపుప డు న్య
దగ గర ఆసిత లేదు. కానీ నీవు సంపద సంాద్వంచడానికి
నేను ఒము మారము గ చెపుప తాను. అంగీరసకు చెంద్వన
మును) ఒము గొపప యజ్ము ఞ చేసుతన్యి రు. ఈ
యజ్ము ఞ పూరత చేయడానికి వైరి దేవ సూముము) త
రండు చాలా అవసరము. త్పపంచములో న్యకు రపప ,
మరవి రకీ ఆ సూముము) త తెలియవు. ఆ యజ్ము ఞ
విజ్యవంరము కావడానికి ఈ రండు సూముము) త
చాలా అవసరము. ఆ యజ్ము ఞ చేసే ఋతిి కుక లకు
కూడా ఆ సూముము) త తెలియవు. నేను నీకు ఆ రండు
మంత్రము) (విరి దేవ సూముము) త – విరి
దేవరలను సుతతి చేసే సూముము)
త ఉపదేరము
చేసాతను. ఈ రండు మంత్రము) నీకు నిజ్మైన
ఉని రమైన సంపద. నీవు అముక డకు వెళ్ల క ఈ
మంత్రములతో ఆ యజ్ము ఞ పూరత చేయ. వాళ్ళు నీకు
గొపప దక్షిణ ఇసాతరు. అని చెప్తప ఆ రండు సూముము) త
నభాగకి ఉపదేరము చేసాతడు. నభాగ ఆ యాఞనికి వెళ్ల,క
అంగిరసులను సంత్పద్వంచ, "మీ యాఞనిి పూరత
చేసే మంత్రములను (సూముములను
త నేను
చదవగలను" అని చెాప డు. నభాగ ఆ రండు
సూముము)
త పఠించ, ఆ యజ్ము ఞ ను విజ్యవంరంగా
154
పూరతచేశాడు. అంగిరసు) నభాగుడి సహకారానిి
గురతంచ, ఋతిి కుక ) అందరకీ సంభావన ఇచు న
రరువార, మిగిలిన సంపద అంతా నీవు తీసుకో అని
నభాగకి చెాప రు. అందరూ వెళ్లపో క యన రరాి ర,
నభాగ మిగిలిన సంపదను సేమురసుతన్యి డు. అంరలో
అముక డికి త్తిలలము ధరంచన ఒము భయంమురమైన
ఆకారముతో ఒము వయ కి త త్పరయ క్షమై, యజ్ము ఞ పూరత
అయన రరువార మిగిలిన ఈ సంపద అంతా న్యద్వ
అని అడిగించాడు. "నేను రుత్దుడిని. అనిి
యజ్ము ఞ ) పూరత అయన రరువార మిగిలిన సంపద
న్యకు చెందుతంద్వ. ఇద్వ దైవిము ఆజ్.ఞ " అని చెాప డు.
నభాగ గౌరవత్పదంగా, "మీకు మీ హకుక ఉంద్వ, న్య
హకుక న్యద్వ. మన వివాదమును పరష్క రంచుటకు
మూడో వయ కిని త అడుగుద్ధము అని అన్యి డు." అనిి
శాస్తసతములలో నిష్ుతడైన నభగ వదదకు వెళ్ళకరు.
నభగ ఈ విష్యము గురంచ ఆలోచంచ, యజ్ము ఞ
పూరత అయన రరువార మిగిలిన సంపద అంతా
రుత్దుడిదే అని చెాప డు. నభాగకి విష్యము
అరమ ా య, రుత్దుని ాద్ధల మీద పడి, రన రపుప డు
వాదనకు క్షమాపణ కోరాడు. రుత్దుడు నభాగ న్యయ య
భావానిి , నిాయతీని మరయు రంత్డి పటక ఉని
భకినిత మెచుు కున్యి డు. నభాగకి అనిి సంపదలను
త్పసాద్వసూత, రుత్దుడు, నీ రంత్డి మరయు నీ యొముక
సరయ నిష్,ా ధర్ త్రదా, ఆదరి లక్షణములకు నేను
సంతోషించాను అని చెాప డు. రుత్దుడు నభాగకి
అరయ ంర శారి రమైన సంపద అయన ఆర్ విదయ

155
ఉపదేశంచాడు. నభాగకి వైరాగయ మునకు ఫలిరముగా
ఆర్ ాఞనము ములిగి రుత్దుడిలో ఐముయ మైపోయాడు.

• ఇద్ం ాన ముప్పశ్రశ్చతయ మమ
సాధర్మ య త్మతాః।
సర్శఽ
ీ పి నోప్ాయంతే శ్రప్లయే
వయ థంతి చ ॥ 2 ॥

నేను చెప్ప బోయే ప్ర్త్తమ తతివ ాన ము

సాధించి వా ళేలో క్కంతమంది రదిలు, ఈ
ాన మును ఆశ్రశ్యించుక్కని, ప్ర్త్తమ
సవ రూప్మును తమయంద తామే అనుభవి సూి,
సమసి జీవులలోనూ, వసుివులలోనూ నా
సవ రూప్మును గవిసూి, నా యొకక సత్ మై
సవ గవమును ొందతారు. నాలో సత్
గమము అయి ఐకయ మైప్నతారు.

వాళ్ళు పు ర్ ు మ ొంద్రు. అంతేకాద,

మర్లా సృష్టట శ్రప్పర్ంభమై పుప డు కూడా జ్ మ
ొంద్రు లేదా పుట్టరు. శ్రప్ళయ కాలములో
కూడా ఏ విధమై హింస, వయ ధ, ాధ ొంద్రు

ఒము పెదద అగిి ాి ల నుండి చని , చని నిపుప

రవి ) బయటకు ఎలా వసాతయో, అలా న్య నుండి
బయటకు వచు న జీవు), అాఞనముతో ఈ సంసార
జ్న్ , మృతయ త్భమణములో చకుక కుని జీవు)
సంసార బాధ), ముష్ి సుఖ్ము) అనుభవిసుతన్యి రు.
156
జ్న్ , మృతయ త్భమణమును ద్ధటాలంటే పరమార్
రరతి ాఞనము ఒముక టే రరణము. ఇంకొము మారముగ
లేదు. ఈ పరమార్ రరతి ాఞనము పొంద్వన వాళ్ళు ,
ఈ జ్న్ , మరణ త్భమణమును ద్ధటి, తిరగి న్యలో
ఐముయ మైపోతారు. న్యతో సమానమైన శారి రమైన
త్బహా్ నందము పొందుతారు.

ముండకోప్నిషత్ – 2-1-1 – “యథా

సుద్గప్పిత్ ప్పవ కాదివ సుప ల్వంగాః సహశ్రసశ్ః
శ్రప్భవనే సరూప్పః, తథా క్షర్జ్దివ విధ్యః స్యమయ
గవాః శ్రప్ాయనేి తశ్రత చైవాపి యని”ి – బాగా
త్పకాశసూత త్పజ్ి లిసుతని అగిి నుండి అగిి తో
సమానమైన నిపుప రవి ) వేలకొలద్వ బయటకు
వచు నటుకగా, అతి పెదెదన అక్షరమైన పరమార్
నుండి చని , చని లోముము), జీవు), వసుతవు )
జ్ని్ ంచుచుని వి. అలాగే వాటి, వాటి రకి,త కాలము
పూరత అవగానే, ఆ అగిి లోనే పడిపోయనటుకగా ఆ
జ్ని్ ంచన లోముము), జీవు), వసుతవు) అక్షరమైన
పరమార్ యందు ములిసిపోతని వి,
లీనమగుచుని వి.

• మమ యోనిర్మ హశ్రద్బ హమ తరమ ీర్భ ం

ద్ధ్యమయ హం ।
సంభవః సర్వ భతానాం తతో భవతి
గర్త॥3॥

157
 ఇద్వవరకు 7-5 ోకముములో పరమార్ యొముక
అపరా త్పముృతి (త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి
ద్ధి రా సృషి ి చేసాతడు అని చెాప డు.

నేను చేర సృష్టటకి గొప్ప శ్రప్గవము కల,

కార్ణమై ది శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి.
ఆ శ్రప్కృతి నాకు ొలము వంటిది. మూల శ్రప్కృతి
ఇతర్ తతివ ముల కంటె చ్చలా పెదిా అందచేత
దానిని “మహత్” అని అంటారు. మూల
శ్రప్కృతిలో దేనినైనా మొలకెతిించమల, ఉతప తిి
చేయమల, పెంచమల, అభివృదిి చేయమల
లక్షణము ఉ న ది. అలా అభివృదిి అగుట్కు
అవకాశ్ము ఇసుింది కాబటిట, దానిని “శ్రబహమ ” అని
కూడా అంటారు. ఆ ొలములో నేను, నా యొకక
బీజ్మును (శ్రప్తిబంబమును, చైత య శ్కి ిని,
ఉనికిని) నాటుతాను, శ్రప్వేశ్పెడతాను.

దాని వల అనిన భతములు, శ్రీర్ములు,

వసుివులు ఉతప తిి జ్రుగుతూ ఉంటుంది. భర్త
వంశ్ములో పుటిట ఓ అరుునుడా I

తైతిిరీయోప్నిషత్ – ఆ ంద్వల్వే 2-1-1 –

“తసామ దాయ ఏతసామ దాతమ ఆకాశ్ సస ంభతః I
ఆకాశాదావ యుః I వాయోర్నన I అేన ర్జ్ప్ః I
అద్భ య ః ప్ృథివీ I ప్ృదివాయ ఓషధయః I
ఓషద్గభోయ న మ్ I అనాన త్సప రుషః” –
సరయ ాఞన్యనంర సి రూపము అయన ఆ పరత్బహ్
158
యొముక చైరనయ రకి,త త్తిగుణార్ ముమైన మూల
త్పముృతిలో ములిసినపుప డు, మూల త్పముృతిలో
పరణామము) ములిగి, రబమే ద గుణముగా ములిగిన,
సమసత భూరములకు అవకారము ఇచుు చుని
ఆకారము పుటిినద్వ. ఆ ఆకారము నుండి రబ,ద
సప రి ములను రండు గుణము) ముల వాయువు
పుటిినద్వ. ఆ వాయువు నుండి రబ,ద సప రి ,
రూపములను మూడు గుణముల ముల అగిి పుటిినద్వ.
ఆ అగిి నుండి రబ,ద సప రి , రూపము, రసములను
న్య)గు గుణము) ముల జ్లము పుటిినద్వ. ఆ జ్లము
నుండి రబ,ద సప రి , రూప, రస, గంధములను ఐదు
గుణము) ముల పృథివి పుటిినద్వ. ఆ భూమి నుండి
తితిము రూపము) ముల ఔష్ధము) (రోగములను
చకిరు చేయుటకు అవసరమయేయ మొముక ) . ఆ
ఔష్ధము) నుండి అని ము పుటిినద్వ. అని ము
నుండి రరీరము ముల జీవు) పుటిినవి.

• సర్వ యోనిషు కంతేయ మూర్య ి ః

సంభవంతి యః ।
తాసాం శ్రబహమ మహద్యయ నిః అహం
బీజ్శ్రప్ద్ః పితా ॥ 4 ॥

సృష్టటలో ఉ న ఏ ాతికి చెంది

శ్రీర్ములైనా సర్శ (దేవతలా, త్ వుల,
జ్ంత్సవులు, ప్క్షులు, సర్ప ములు, శ్రకిమి
కీట్కములు, వృక్షములు మొద్లై వి), కుంతీ
పుశ్రత్సడై ఓ అరుునుడా I
159
 ఆకార్ములు, అవయవములు కల
శ్రీర్ములు పుటుటచు న వి అనిన ంటికీ శ్రబహమ
మరియు మహత్ అయి శ్రతిగుణాతమ కమై
మూల శ్రప్కృతి సాల ము (కార్ణము). మూల
శ్రప్కృతి దావ ర్జ్నే, త్రుప లు, ప్రిణామములు
అయి, ఈ శ్రీర్ములు పుటుటక్కసుినాన యి. ఆ
మూల శ్రప్కృతిలో నేను (ప్ర్త్తమ ) నా
బీజ్మును (శ్రప్తిబంబమును, చైత య శ్కి ిని,
ఉనికిని) నాటి తంశ్రడిలాంటి కార్ణమును.
శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి (త్య) తల్వే
లాంటిది. ఈ సృష్టటకి మేము ఇద్ార్ము కార్ణము.

పరమార్ సృషి ి చేయుటకు రన యొముక

మాయను ఒము సాధనముగా, పరమురముగా
ఉపయోగించుకుంటున్యి డు. సృషికిి పరమార్
మరయు త్పముృతి రండూ కారణము అయనపప టికీ, ఆ
కారణరి ములో బేధము ఉని ద్వ. పరమార్
కారణమయన్య, పరమార్ లో రన సి రసిు దమై ా న
సి భావములో ఏ విధమైన మారుప ఉండదు. కాని
త్పముృతి కారణరి ములో, త్పముృతి యొముక అవసతలో,
రన సి రసిు దమైా న రరతి ములో మారుప ) ములిగి, ఆ
మారుప ల ద్ధి రా సృషి ి జ్రుగుతంద్వ.

కార్ణతవ ములు:

కారణములలో ముఖ్య మైనవి రండు విధము)

1. వివర్ ి కార్ణము – ఇందులో సృషి ి కారయ మునకు
160
కారణమయన పరమార్ లో ఏ మారుప లేకుండా,
కేవలము ఆ కారయ మునకు కారణముగా ఉంటాడు.
ఇందులో పరమార్ యొముక సి రసిు దమై ా న ఉనికి
కోలోప దు. ఇందులో మరలా న్య)గు విధముల
కారణము)గా విభజించవచుు ను. అతిరోహిత
శ్రప్పమవసలమ్ కార్ణము – మటిి ముదదను కుండగా
చేసినపుప డు, ఆ కుండకు మటిి కారణము. మటిి
యొముక ఆకారము కుండగా మారన్య, అ కుండలో
ఉని మటిి సి భావము కోలోప లేదు, మారుప లేదు.
రలరోహిత లేదా శ్రప్తిబద్ి శ్రప్పమవసలమ్ కార్ణము –
నీళ్ళు , fridge లో పెటిితే ఆ నీళ్ళు ice cubes గా
మారుతంద్వ. ice cubes కి నీళ్ళు కారణమయన్య, ice
cubes లో నీళ్ళు లక్షణము) కొనిి కోలోప యంద్వ.
కాని ice cubes ను మరలా నీళ్ళు గా మారు వచుు ను.
శ్రప్చు న శ్రప్పమవసలమ్ కార్ణము – మసము చీముటిలో
తాడుని చూసి ాము అని అనుకొని త్భమపడి,
భయపడుట. మసము చీముటిలో ాముగా
మునిప్తంచుటకు తాడు కారణము. కాని ఆ తాడుకి,
ాముగా మునిప్తంచన ద్ధనికి సి భావములో,
లక్షణములలో ఏ విధమైన సంబంధము లేదు.
అశ్రప్చు న శ్రప్పమవసలమ్ కార్ణము –
సముత్దములో కెరటము) లేద్ధ అల)
వచు నపుప డు, సముత్దపు నీరు కొనిి చోటక ఎతతగా,
కొనిి చోటుక సమతలయ ముగా మునిప్తసుతంద్వ. సముత్దపు
నీరు వేరు, కెరటము వేరు అని అనిప్తసుతంద్వ.
కెరటముకు నీరు కారణమయన్య, ఆ కెరటములో

161
ఉని నీరు యొముక లక్షణములలో ఏ విధమైన
మారుప లేదు.

2. ప్రిణామి కార్ణము - వి షట శ్రప్పమవసల మ్

కార్ణము – రనలో మారుప పొందే కారణము. ాలను
తోడు పెటిితే అద్వ పెరుగుగా మారుతంద్వ. పెరుగికి
కారణము ా). కాని ఆ ా) పెరుగుగా మారన
రరువార, ఆ పెరుగులో ాల లక్షణము) ఉండవు.
ా) రన లక్షణములను పూరతగా కోలోప యనద్వ.
పెరుగును ాలలా మారు లేము. సృషి ి త్కియలో
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతిలో ప్రిణామి
కార్ణము లేదా వి షట శ్రప్పమవసలమ్ కార్ణము
జ్రుగుతంద్వ. త్పముృతి యొముక సి రసిు దమై
ా న ఉనికి
కోలోప తంద్వ.

శ్రబహమ సూశ్రతములు - దివ తీయోధ్యయ యః

(అవిరోధ అధ్యయ యము) - శ్రప్థమః ప్పద్ః - 9.
కృతస న శ్రప్సక ియ ధికర్ణమ్ - 26.
కృతస న శ్రప్సక ియ ధికర్ణమ్, 27. శ్రశుతేసుి శ్బా
మూలతవాత్, 28. ఆతమ నిచైవం విచిశ్రతాశ్ా హి, 29.
సవ ప్క్షద్యష్ణచా – ఒము వేళ్ పరమార్ కారయ
రూపముగా మారపోయ, రన సి రసి దామైన
సి రూపము లేముపోతే, పరమార్ మిగలకుండా
ఉంటే, మిగిలిన సితతి, లయము, మరలా సృషి ి
లేకుండా ఆగిపోతంద్వ. పరమార్ రరీరము
అవయవము) రి మురంచవలసి వసుతంద్వ.

162
 శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-19 – “నిషక లం
నిశ్రష్టక యగం శాంతం నిర్వద్య ం నిర్ంజ్ మ్ I
అమృతసయ ప్ర్గం రత్సం
ద్ే లంధ మివాల మ్” – పరమార్ అవయవ
రహితడు, ఏ త్కియ చేయనివాడు, సరి వికార
(మారుప ) లేనివాడు, కారణము లేనివాడు, ఏ
భావము) (గరి ము లేనివాడు, మోక్షము
పొందుటకు సేతవు (వారద్వ వంటివాడు, సంసార
సముత్దము వారధ వంటివాడు.

ఈ రండు అంరములను సమని యము

చేసుకోవాలి. మనకు తెలిసే, ఊహకు అందే
అంరములను మన వివేముము ద్ధి రా సమని యము
చేసుకోవచుు . కాని ఈ సృషి ి కారణము అనే మన
ఊహలకు అందని అంరములకు మనము రృతి
(ఉపనిష్తతల మీదే ఆధ్యరపడాలి. ఉపనిష్తత )
పరమార్ ఈ సృషికి ి కారణము అని త్పతిాదన
చేసూత, పరమార్ ఏ విధమైన మారుప చెందని
కారణము అని ఘోషిసుతన్యి య.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 2 లేదా 4-1-20 –

“తస తయ సయ సతయ మితి శ్రప్పణా వై సతయ ం తేష్ణ
మేష సతయ మ్” – ఆర్ ాఞనము సరయ సరయ మై
ఉని ద్వ. త్ాణుల యొముక పరమ సరయ మగు
అసితరి ము (ఉనికి ఆర్ యే, పరత్బహ్ యే.

163
 బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 5 లేదా 7-1-1 –
“ఓం ఖం శ్రబహమ ఖం పుర్జ్ణం వాయుర్ం ఖమితి”
– “ఓం” కారమును త్ాచీనమగు పరమాతా్ కారము,
చద్ధకారము, వాయువు ఉండే ఆకారము అని
ఋష్య) చెాప రు.

ఉపనిష్తత) మారుప లేని పరమార్ గా

త్పతిాద్వసుతన్యి య. కాబటిి సృషికిి పరమార్ ను
మారుప లేని కారణముగా అంగీమురంచాలి.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 4-10 – “త్యంత్స

శ్రప్కృతిం విదాయ నామ యి ంత్స మహ్యశ్వ ర్మ్,
తసాయ వయవభతైసుి వాయ ప్గ
ి ంసర్వ మిద్ం
జ్మత్ ” - త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతికి (మాయ
ఈ జ్గతక యొముక సృషికి ి మూల కారణము. ఆ
మాయకు ఆత్రయము అయనవాడు, మాయను రన
ఆధీనములో ఉంచుకుని వాడు మహేరి రుడిని
(పరమార్ ని తె)సుకొనుట అంర సులభము కాదు.
మాయను పరమార్ రన అదుపులో ఉంచుకొని,
మాయతో సృషి ి చేసుతన్యి డు. సృషికి ి మారుప లేని
కారణమైన మహేరి రుడిని (పరమార్ ను
తె)సుకుంటే ముకి.త మారుప ఉండే కారణమైన
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతిని, ద్ధని కారయ ములైన
రరీరము, నేను, న్యద్వ అని అనుకుంటే సంసారము
(జ్న్ , మృతయ చత్ముములో తిరగే ఈ త్పపంచము
ఫలిరము.

164
 • సతివ ం ర్జ్సిమ ఇతి గుణాః
శ్రప్కృతిసంభవాః ।
నిబధన ంతి మహాాహ్మ దేహ్య అనిన ంటికీ
॥5॥

ఉదాహర్ణ:
ఒము మహారాజ్ఞ (పరమార్ కొడుకు, అనిి
సుఖ్ములతో, భోగములతో, ఆనందముగా,
సంతోష్ముగా ఉండేవాడు. ఉండేవాడు. అరనికి ఏ
విధమైన లోటు లేదు. అరనికి (జీవుడు ఒంటరగా
బయటకు వెళ్ల,క సంచారము చేసూత, త్పపంచమును,
కొరత త్పదేరములను (త్పముృతి, మాయ చూసి రావాలనే
కోరము పుటిింద్వ. ఒమురోజ్ఞ ఎవరకీ చెపప కుండా,
ఇంట్లకంచ బయటకు వచు (పరమార్ నుండి వేరై
ఊళ్ళక తిరగటము త్ారంభించాడు.
ముండకోప్నిషత్ – 2-1-1 – “యథా
సుద్గప్పిత్ ప్పవ కాదివ సుప ల్వంగాః సహశ్రసశ్ః
శ్రప్భవనే సరూప్పః, తథా క్షర్జ్దివ విధ్యః స్యమయ
గవాః శ్రప్ాయనేి తశ్రత చైవాపి యని”ి – బాగా
త్పకాశసూత త్పజ్ి లిసుతని అగిి నుండి అగిి తో
సమానమైన నిపుప రవి ) వేలకొలద్వ బయటకు
వచు నటుకగా, అతి పెదెదన అక్షరమైన పరమార్
నుండి చని , చని లోముము), జీవు), వసుతవు )
జ్ని్ ంచుచుని వి. అలాగే వాటి, వాటి రకి,త కాలము
పూరత అవగానే, ఆ అగిి లోనే పడిపోయనటుకగా ఆ
జ్ని్ ంచన లోముము), జీవు), వసుతవు) అక్షరమైన
165
పరమార్ యందు ములిసిపోతని వి,
లీనమగుచుని వి.
(అన్యద్వ నుండి ఆ విధముగా పరమార్ నుండి
బయటకు వసుతని జీవుడు ఆ రాజ్ కుమారుడు ఒము
ఊరు చేరుకున్యి డు. ఆ ఊళ్ళు మాంత్తికురాళ్ళక
ఉన్యి రు. ఆ విష్యము ఆ రాజ్ కుమారుడికి
తెలియదు. అందులో ఒము గొపప మంత్రగతెతకు (మహా
మాయ, మూల త్పముృతి ఆ రాజ్ కుమారుడు (జీవుడు
నచాు డు. ఆ మంత్రగతెత ఇరని మీద మంత్ర
త్పయోగము చేసి, రన వరములోనికి తీసుకుని, రన
ఇంట్లక ఉంచుకుంద్వ (జీవుడు మాయాధీనము
అయపోయ, రరీరములో ఉన్యి డు . ఆ మంత్రగతెత
ఇరని మీద చాలా త్పేమగా ఉంటూ, అరను అడిగిన
కోరము) అనీి రనకు తె)సుని మంత్ర ాల రకితో త
తీరుసుతంద్వ. అరనిని బయటకు వెళ్ు నీయకుండా,
ఇంట్లకనే (రరీరములో బంధంచ, కావాలంటే కిటికీల
(ాఞనేంత్ద్వయము) ద్ధి రా బయటకు
చూడమంటుంద్వ. అరను ాట ముచేరీ విన్యలన్యి ,
న్యటయ ము చూడాలన్యి , ఏమైన్య తిన్యలన్యి ఆమే
మంత్ర రకితో
త వినిప్తసుతంద్వ, చూప్తసుతంద్వ,
తినిప్తసుతంద్వ. ఆమె త్పేమగా రన మాంత్తిము రకుత లతో
(త్ాప్తంచము విష్యములతో, వసుతవులతో ఇరనిని
రృప్తత పరచాలని త్పయతిి స్త ంద్వ. మంత్ర ాలముతో
రయారైన వసుతవు), విష్యములతో అరనికి
పరపూర ుమైన సంరృప్తత ములగటలేదు. ఆ మాయా
త్పభావముతో అరను అముక డే ఉండాలో లేము ఇంటికి
166
(పరమార్ దగ గరకు తిరగి వెళ్లపో
క వాలో అరము
ా కాము
సరమరమవుచున్యి డు.
ఒమురోజ్ఞ అరను ధైరయ ము చేసి, ఆమెతో నేను
మా ఇంటికి (పరమార్ దగ గరకు వెళ్లు పోతాను అని
చెాప డు. ఆమె ఏమీ అడిగించలేదు. ఆమె సరే అని,
చాలా రోజ్ఞ) త్పయాణము కాబటి,ి ద్ధరలో తినుటకు
ఒము చద్వదమూట ముటిి, ద్ధరలో తినమని, ద్ధరలో రాతి
నిత్దపోయేటపుప డు, ఆ చద్వదమూటను రల త్కింద
పెటుికొని పడుకోమని చెప్తప ంద్వ. అరను బయ)దేర
వెళ్ళు తూ, ఆమె చెప్తప నటేక చేశాడు. తెలకవారే సరకి
అరనికి తెలియకుండానే (ఆమె మంత్ర రకి,త
సంసాక రముల త్పభావముతో ఆమె ఇంట్లకకి
వచేు శాడు. ఆ మంత్రగతెత సంతోష్ముగా, న్య మీద
త్పేమతో తిరగి వచేు శారు. ఇముక డే ఉండండి అని
ఆహాి నించంద్వ. కొన్యి ళ్ళు రరువార మళ్ళు , అదే
విధముగా జ్రగింద్వ. అలా చాలా సారుక జ్రగింద్వ.
అరనికి ఏమి చేయాలో అరము ా కావటేకదు. ఒమురోజ్ఞ
ఆమె పొరబాటున, ఇంటికి తాళ్ము వేయకుండా
బయటకు వెళ్లు ంద్వ. ఆ సమయములో అరను ఇంటి
బయటకు వచు ఎదురు గుండా కూరొు ని ఒము
ముసలావిడను (ఆవిడ కూడా మంత్రగతెత, కాని అంర
గొపప మంత్రగతెత కాదు. ఆమె మనలో ఉండే ఆర్
ాఞని ఆ మంత్రగతెత నుండి ఎలా రప్తప ంచుకోవాలో
సలహా అడిగాడు. ఆమె అందర ముంటె చాలా పెదద
మంత్రగతెత. ఆమెను కాదని ఎద్వరంచ వెళ్ళు ట నీకు
సాధయ ము కాని పని. ఆమె చద్వదమూటలో మంత్రము
167
(సంసాక రములను ములిప్త ఇస్త ంద్వ. ఆమె నీకు ఇచేు
ఆ చద్వదమూటను రాత్తి రలత్కింద పెటుికోకుండా, ఒము
చెటుికి ముటుి (సరక ర్ ) ద్ధి రా, చరత శుద్వాతో,
సంసాక రములను విడిచపెటుికో . అపుప డు నీవు
తెలకవారే సరకి ఆమె ఇంట్లకకి రావు. కాని ఆమే నీ
దగ గరకు వచు , రనని వదలి వెళ్వ క దదని, నినుి
బలవంరము చేసుతంద్వ. అపుప డు నీవు ఆమె నినుి
చముక గా చూసుకుంట్లంద్వ అని ఆమె మీద
ాలిపడకుండా, వెనుతిరగి ఆమెను చూడకుండా
ముందుకు వెళ్లు పోతే, నీవు నీ ఇంటికి
వెళ్లపో
క గ)గుతావు. ఒముక సార నీవు నీ ఇంటికి
(పరమార్ ను చేరతే, ఆమె (మహా మాయ నినుి
(జీవుడిని ఏమీ చేయలేదు. నీ రంత్డి (పరమార్
ముందు ఆమె (మహా మాయ మంత్ర రకుత ) ఏమీ
పనికి రావు అని సలహా ఇచు ంద్వ. అరను ఆ
ముసలావిడ సలహా త్పకారమే చేసి, రన ఇంటికి
చేరుకోగలిగాడు. అరను రన ఇంట్లకనే (జీవుడు
పరమార్ తో ఐముయ మయ నిజ్మైన సుఖ్ముగా,
త్పశాంరముగా, ఆనందముగా ఉంటూ, ఇంరకు
ముందులాగ, అలా బయటకు ఎపుప డూ వెళ్న క ని
త్పతిజ్ ఞ చేసుకున్యి డు.
గొప్ప ాహవులు కల ఓ అరుునా I సతివ
గుణము, ర్జో గుణము, తమో గుణము అనే ఈ
మూడు గుణములు శ్రప్కృతిలో త్రుప ల దావ ర్జ్
సంభవించి వి.

168
 ఈ గుణములు ఎంతటి గొప్ప వీరుడినైనా,
గొప్ప ాననినైనా సర్శ త తో (త్యతో) తయర్య
శ్రీర్ముతో, అాన ముతో నాశ్ ము అయేయ ఈ
శ్రీర్మును “నేను” లేదా “నాది” అని అనుకునే
జీవుడిని బంధించి వేసాియి. నిానికి ఆ
శ్రీర్ములో ఉండే జీవుడు నాశ్ ము లేనివాడు,
నాశ్ ము అయేయ ఈ శ్రీర్ముతో నాశ్ ము లేని
శాశ్వ తమై జీవుడికి ఏ విధమై సంబంధము
లేనివాడు.
త్పళ్య కాలములో త్తిగుణార్ ముమైన
త్పముృతిలో ఉండే సరతి , రజో, రమో గుణము)
సమతలయ సితతిలో (ఏ విధమైన ముదలిము) లేని
నిరు ల సితతి ఉంటాయ. సృషి ి త్ారంభమునకు
ముందు, పరమార్ సృషి ి చేయాలనే సంములప ముతో,
రన చైరనయ రకిని త త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతిలో
త్పవేర పెటిినపుప డు, ఆ త్పముృతిలో పరణామము)
చెంద్వ, సరతి , రజో, రమో గుణము) రమ సమతలయ
సితతిని కోలోప య, ఒకొక ముక గుణము, మరొము గుణమును
అధగమించే త్పయరి ములో, ఒకొక ముక
సమయములో, ఒకొక ముక గుణము మిగిలిన రండు
గుణముల ముంటె ఎకుక వ త్పభావముతో వైష్మయ
అవసత (ముదలిములతో, ఒముటి ఎకుక వ, మరొముటి
రకుక వగా ఉంటాయ. త్పముృతి యొముక ఆ అవసతలో
పరణామములతో ఈ సృషి ి జ్రుగుతంద్వ.

169
ప్ర్త్తమ సృష్టట యొకక లక్షయ ము:
జీవార్ రదుపర జీవిరములలో ముర్
ఫలము) అనుభవిసూత కొనిి ముర్ ఫలములను
న్యరనము చేసుకుంటుంద్వ. కానీ మరకొనిి మంచ
లేద్ధ చెడు ముర్ ) చేసూత మరనిి ముర్ ఫలములను
త్పోగుచేసుకుంటూ ఉంటుంద్వ. ఆ జీవితానంరరము
ఇంకా ఎకుక వ సంచర ముర్ ఫలముల సంఖ్య
(మూట పెరుగుతూనే ఉంటుంద్వ. దీనికి అంరము
ఉండదు.
1. జీవార్ రదుపర జ్న్ లో పరపూర ు ాఞన
యోగము ద్ధి రా ఆర్ ాఞనము పొందవచుు ను. ఆ
ాఞనము చాలా రకివంరమైనద్వ
త మరయు సంచర
ముర్ లను న్యరనము చేయును. సంచర ముర్ ల
న్యరనముతో, జీవార్ ఆ జ్న్ అనంరరము
పరమాత్ ని ముృపతో మోక్షము (జ్నన, మరణ
మరయు పునరన జ ్ యొముక చత్ముము నుండి విముకి త
పొందుతంద్వ.
2. జీవార్ రదుపర జ్న్ లో భకి త యోగము ద్ధి రా,
పరమార్ నిపై సంపూర ు భకి త భావముతో ఆర్
సమరప ణ చేసినచో, రద్ధి రా పరమార్ ని ముృపతో
మోక్షము పొందుతంద్వ.
ఉద్ధహరణలో చెప్తప నటుకగా పరమార్ నుండి
బయటకు వచు న శారి రమైన జీవుడు, సృషి ి ద్ధి రా
త్పముృతి నుండి రయారైన, న్యరనము అయేయ
రరీరములో ఉండి, అాఞనముతో ఆ రరీరమే “నేను”
170
లేద్ధ “న్యద్వ” అని త్బహ్ పడుతూ, ఆ రరీరము
పుటిినపుప డు నేను (జీవార్ పుటాిను లేద్ధ ఆ
రరీరము మరణంచనపుప డు “నేను” మరణసుతన్యి ను
అని త్భమ పడుతన్యి డు. ఆ విధముగా రనని తాను
ఆ రరీరముతో (మాయతో బంధంచుకుంటున్యి డు.
ఆ విధముగా అపరమిరమైన, శారి రమైన
ఆనందమును అనుభవించవలసిన జీవుడు,
పరమితి అయన సుఖ్, దుుఃఖ్ము) అనుభవిసూత,
జ్న్ మృతయ త్భమణ చత్ముముతో, సంసారమనే
జీవిరములో తిరుగుతూ బాధ పడుతన్యి డు.
• తశ్రత సతివ ం నిర్మ లతావ త్
శ్రప్కాశ్కమనామయం ।
సుఖసంే బధ్యన తి ాన సంే చ్చ ఘ
॥6॥

శ్రప్కృతి యొకక మూడు గుణములలో సతివ

గుణము క్కంచము మంచి గుణము అయినా ఇది
కూడా బంధ మే. సతివ గుణము నిర్మ లమై ,
సవ చా మై గుణము. ఇది శ్రప్కాశ్ము కలది. ఆ
శ్రప్కాశ్ములో ఆతమ చైత య ము యొకక
శ్రప్తిఫల ము చకక గా ఏర్ప డుత్సంది. ఈ
గుణము దఃఖము లేకుండా, సుఖమును
కల్వనంచే సవ గవము ఉ న గుణము.

ఈ గుణము చి న , చి న సుఖములను
కల్వనంచి, ఆ సుఖముల కోసము ఆసకి ి ప్డే
171
జీవుడిని ఈ శ్రీర్ములో బంధించేసుింది. చి న ,
చి న క్కతి శ్రప్పపించక విషయముల గురించి
ాన మును కల్వనంచి, ఆ ాన ము మీద్ ఆస కి ి
పెంచి, చికుక ముడులు వేర జీవుడిని ఆ
శ్రీర్ము కు బంధిసుింది.

అదదములో త్పతిబంబము సి చు ముగా

త్పతిఫలిసుతని టుక, నిర్ లమైన సరతి గుణములో
ఆర్ చైరనయ ము సి చు ముగా త్పతిఫలిసుతం ద్వ.
మనలో సరతి గుణము పెరగితే, దోష్ములతో
సంపరక ము లేకుండా, త్ాప్తంచము విష్యముల మీద
ాఞనము ములిగే అవకారము ఎకుక వ ములిగిసుతంద్వ. కికిము
సుఖ్ము కూడా ములిగిసుతంద్వ. ఆవిధముగా సుఖ్ముల
మీద ఆసకి త పెంచుతూ, ఈ రరీరముతో జీవుడిని
బంధసుతంద్వ.

• ర్జో ర్జ్గాతమ కం విదిి

తృష్ణాసంమసముద్భ వం ।
తనిన బధ్యన తి కంతేయ కర్మ సంే
దేహి ం ॥ 7 ॥

ర్జో గుణము అనుర్జ్మము, శ్రీతి, ఆసకి ,ి

అనుకూలమై గవ పెంచుత్సంది.
అనుకూలమై గవ ఫల్వతముగా ఏద్య కావాల్వ,
ొందాల్వ అనే తప్ (కోరిక) మరియు అలా
ొంది దానిని ర్క్షించుకోవాల్వ, కాప్పడుకోవాల్వ
అనే తప్ కల్వనసుింది.
172
 ర్జో గుణము పుటిటంచి కోరికలు ర్నల్వ, ఆ
కోరికలను తీరుా కుందకు, కర్మ లను, శ్రకియలను
చేయలనే గవ కల్వనంచి జీవుడు కర్మ లు
చేరలా నిర్భ ంధిసుింటుంది. ఆ శ్రకియలు, కర్మ లు
అనే ముడులతో జీవుడిని ఈ శ్రీర్ములో
బంధిస్యింది. కుంతీదేవి పుశ్రత్సడై ఓ అరుునా I

ర్జ్ః = ధూళ్ల ముణము), దుము్ ,

రంజింపచేయుట, ఆనంద్వంపచేయుట. ఈ రజో
గుణము దుము్ అంటుకుని టుకగా, రంజింప
చేసుతని టుకగా అంటుకుంటుంద్వ. ఏదో కావాలి అనే
రపన, కోరము) మనసుు లో సంసాక ర రూపములో,
దుము్ పెరుకుని టుక, దటిముగా పేరుకుపోతంద్వ.
తృషా = తీరని ద్ధహము. నీళ్ళు ఎంర తాగిన్య తీరని
ద్ధహము. కోరము) తీరన్య, ఇంకా కావాలి లేద్ధ
ఇంకేవేవో కావాలనే అనే ఎపప టికీ తీరని కోరము).
ఎంర ములిగిన్య, దరకిన్య చా) అనే రృప్తత
ములగకుండా, ఇంకా కావాలి అనే కోరము) ములిగి సూత నే
ఉంటుంద్వ. ఆసంమము = మనకు ఉని ద్ధనిమీద
వాయ మోహమును ములిగించ, అద్వ ఎలకపుప డూ మన
దగ గరే ఉండాలి, ఎముక డికీ పోకూడదు, అయపోకూడదు
అని భావన ములిగిసుతంద్వ. అవి న్యరనము
అయపోతన్యి వదు)కోని సి భావము ములిగిసుతంద్వ.

త్ముమత్ముమముగా రజో గుణము యొముక

సంసాక రము) మనసుు లో పేరుకుపోయ, రాగము
ఏరప డి, కోరము) ములిగించ, ముర్ ) చేయంచ, ముర్ ల
173
వలన ములిగిన వాటిపై వాయ మోహము, మరలా రాగము,
కోరము), ముర్ ), వాయ మోహము .... ఇలా ఈ చత్ము
త్భమణము తిరుగుతూనే ఉంటుంద్వ. దీనికి అంరము
ఉండదు.

• తమసివ ాన జ్ం విదిి మోహ ం

సర్వ దేహినాం ।
శ్రప్త్దాలసయ నిశ్రదాభిః తనిన బధ్యన తి
గర్త ॥8॥

తమో గుణము అాన ము (త్య) నుండి

పుటిట గుణము. శ్రీర్ములలో ఉండే
జీవులంద్రికీ మోహము కల్వనసుిం ది
(ఉ న దానిని కప్నప ర లేద్నిపిసుింది, లేనిదానిని
ఉ న దానిలా చూపించుట్). ాన సవ రూపుడై
ప్ర్త్తమ ను, జీవుడిని ఆవరించి, కమేమ ర
వివేకమును ప్నగొటి,ట జీవుడిని అాన ము కు గురి
చేసుింది.

శ్రప్త్ద్ము, ఆలసయ ము (బద్ికము), నిశ్రద్

అనే ద్యషములను కల్వనంచి, జీవుడిని ఈ
శ్రీర్ములో బంధిసుింది.

త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతికి రండు

త్పధ్యనమైన రకుత ) ఉన్యి య. విక్షేప్ శ్కి ి = కొరత
వసుతవులను, త్కియలను, భావములను పుటిించే,
చూప్తంచే, చేయంచే, ములిగించే రకి.త ఈ రకి త
174
త్పధ్యనముగా సరతి గుణములో, రజో గుణములో
ఉంటుంద్వ. అందుచేర ఆ గుణముల త్పభావముతో
ాఞనము, సుఖ్ము, కోరము, త్కియ, భావము అనే కొరత,
కొరత భావము) ము)గుతాయ. ఆవర్ణ శ్కి ి = ఉని
ద్ధనిని ఆవరంచ, ముపేప సి, తెలియకుండా లేద్ధ
లేదనిప్తంచేలా చేసే రకి.త ఈ రకి త రమో గుణములో
ఉంటుంద్వ. రమో గుణము మిగిలిన రండు గుణముల
ముంటె చాలా త్పమాదమురమైన గుణము. అాఞన
సి రూపమైన రమో గుణము, ాఞన సి రూపమైన
పరమార్ కి, జీవుడికి విరోధ. ఆర్ సి రూపమును
పూరతగా ఆవరంచ, ముపేప సి తెలియకుండా చేసుతంద్వ.
రమో గుణము మిగిలిన రండు గుణముల ముంటె
చాలా రకివంరమైనద్వ.
త దీని త్పభావము నుండి
బయటకు రావటము చాలా ముష్ము ి . అందుచేర ఈ
రమో గుణముతో అతి ాత్గరతగా ఉండాలి.

శ్రప్త్ద్ము = వివేముమును ముపేప సి

అవివేముము ము)గుటకు కారణమవుతంద్వ.
అవివేముముతో రపుప డు పను) చేయుట.
ఆలసయ ము = బదాముము. బదాముము ఉంటే కొంర
ఆలసయ ముగా నైన్య పని చేయవచుు ను. కాని
ఆలసయ మునకు మించన గుణము నిశ్రద్. నిత్దలో ఏ
పనీ జ్రగదు. ములలలో అనీి కారయ ము)
సాధంచనటుక మునవచుు ను. కాలము వృధ్య
అవుతందే కాని నిానికి ఏ కారయ ము జ్రగదు.

175
 గురువరుయ లు గోడా సుశ్రబమణయ శాస్త్రి గారు
- “ఆలసయ ం యది భవేత్ జ్మత్ అ ర్ఃి , కో
సాయ త్ బహధనికః బహసృతోవ, ఆలాసాయ త్
ఇతి అవని ప్రిపూర్ ా ర్ప్శుభిర్ నిర్ ానైశ్ా ” –
బదదముము అనే అనరము త ఈ భూలోముములో లేముపోతే,
ధనము, చదువు లేని పరసితతి ఎవరకి ఎందుకు
ఉంటుంద్వ? లోముములో ధనము కానీ చదువు కాని
లేనివారు ఉన్యి రు అంటే ద్ధనికి కారణము బదదముమే.
బదదముమును గెలిచనటకయతే అందరూ గొపప
ధనికు) లేద్ధ గొపప విద్ధయ వంత) అయ ఉండాలి.
బదాముముతోనే, ఈ లోముము నిండా మానవు) అనే
పశువు), పేదవా ళ్ళక నిండిపోయ ఉన్యి రు.

సతివ ం సుఖ్య సంజ్యతి ర్జ్ః కర్మ ణి గర్త ।

ాన త్వృతయ త్స తమః శ్రప్త్దే
సంజ్యత్సయ త ॥ 9 ॥

శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతిలో ఉ న

మూడు గుణములతో శ్రీర్ములో ఉ న జీవుడిని,
శ్రీర్ముతో మూడు విధములుగా బంధించి,
శ్రీర్ముతోనే ఉండాల్వ, శ్రీర్మే నేను లేదా నాది
అనే గవ కల్వనసాియి. సతివ గుణము చి న ,
చి న శ్రప్పపించక సుఖములు కల్వనంచి, జీవుడిని
శ్రీర్ముతో కల్వపి కట్టటసుింది, బంధిసుింది. ర్జో
గుణము కోరికలు కల్వనంచి, వాటిని
తీరుా కుందకు కర్మ లు చేయించి, జీవుడిని

176
శ్రీర్ముతో బంధిసుింది. భర్త వంశ్ములో
పుటిట ఓ అరుునా I

తమో గుణము ాన మును పూరి గా

ి
ఆవరించి, కప్నప ర అవివేకమై , అ వసర్మై
శ్రకియలను, కర్మ లను చేయుట్కు శ్రప్నతస హిసూి,
జీవుడిని శ్రీర్ముతో బంధిసుింది.

ఈ మూడు గుణము) జీవుడిని రరీరముతో

బంధసూత ఉంటాయ. జీవుడి మనసుు లో
సంసాక రముల రూపములో, జీవుడిని రరీరముతో
ముడి పెటిి బంధసూత ఉంటాయ. ఈ మూడు
గుణములను ద్ధటినపుప డే మానవుడు జీవిరము
సారముా ము చేసుకుని టుక.

• ర్జ్సిమశాా భిభయ సతివ ం భవతి గర్త

।
ర్జ్ః సతివ ం తమశ్చా వ తమః సతివ ం
ర్జ్సిథా ॥ 10 ॥

ర్జో, తమో గుణముల శ్రప్గవములను

అణిచి పెటిట, ఒక్కక కక పుప డు సతివ గుణము త
సవ గవములను శ్రీర్ములో కలుమజ్ఞయును.
భర్త వంశ్ములో పుటిట ఓ అరుునుడా I

మరొక సమయములో ర్జో గుణము సతివ ,

తమో గుణముల శ్రప్గవములను అణిచి పెటిట,
177
ఒక్కక కక పుప డు ర్జో గుణము త
సవ గవములను శ్రీర్ములో కలుమజ్ఞయును.
అలాే తమో గుణము సతివ , ర్జో గుణముల
శ్రప్గవములను అణిచి పెటిట, ఒక్కక కక పుప డు
తమో గుణము త సవ గవములను శ్రీర్ములో
కలుమజ్ఞయును.

సరతి , రజో, రమో గుణము) రరీరములో

ములిసే ఉంటాయ. ఎపుప డూ రమలో తామే
పోటాకడుకుంటూ ఉంటాయ. ఈ మూడు గుణము)
పరసప రము మైత్తి, పరసప రము విరోధము రండూ
ములిగి ఉంటాయ. ఒకొక ముక గుణము మిగిలిన రండు
గుణములను అణచవేసి, రన సి భావములను
రరీరములో ములిగించుటకు, ఒము ద్ధనితో ఒముటి పోటీ
పడుతూ ఉంటాయ. ఒముపుప డు సరతి గుణము, రజో,
రమో గుణములను అణచపెటిి, రన సి భావము
అయన ాఞనము, సుఖ్ము, శాంతి, మురుణ, క్షమ, దయ,
ఓరుప , మైత్తి మొదలైన మంచ గుణముల
త్పభావములను రరీరములో ము)గజేసుతంద్వ.

ఒకొముక పుప డు రజో గుణము సరతి , రమో

గుణములను అణచపెటిి, రన సి భావము అయన
కోరములను రగిలించ త్కియ), ముర్ ) చేయుటకే
త్పేరేప్తసుతంద్వ. ఒకొక ముక పుప డు రమో గుణము సరతి ,
రజో గుణములను అణచపెటిి, రన సి భావము
అయన అవివేముము, అాఞనము, బదాముము, నిత్ద,

178
మోహము, హింస మొదలైన చెడు గుణముల
త్పభావములను రరీరములో ము)గజేసుతంద్వ.

సర్వ దావ ర్శషు దేహ్యఽరమ శ్ర ప కాశ్ ఉప్ాయతే ।

ాన ం యదా తదా విదాయ దివ వృద్ం ి
సతివ మిత్సయ త ॥ 11 ॥

ఈ శ్రీర్ములో ాననేంశ్రదియములు ఉండే

సాల ములలో (ాన ము, తెల్వవి కల్వనంచే
దావ ర్ములు) శ్రప్కాశ్ము లేదా వెలుగు ఉంటుంది.
ఆ శ్రప్కాశ్ము కు ాన ము అను ప్నరు. ఆ
శ్రప్కాశ్ము ఆ ాననేంశ్రదియములలో పుటిట పుప డు,
శ్రప్శాంతమై సుఖము కల్వన పుప డు (ర్జో,
తమో గుణముల శ్రప్గవము క్కంచము తన ీ) సతివ
గుణము శ్రప్గవము శ్రీర్ములో ఎకుక వగా
ఉ న టుే అర్ము ి చేసుకోవాల్వ.

ఇవి సతివ గుణము అభివృదిి కల్వనతే కల్వే

సంకేతములు.

మనలో ఉండే పంచ ాఞనేంత్ద్వయము),

రమతో ాటు మనసుు ను కూడా బయటకు వెళ్ల,క
బయట ఉండే వసుతవుల యొముక ాఞనమును,
వివరములను ాఞనేంత్ద్వయము) ఉండే ద్ధి రముల
ద్ధి రా రరీరము లోపలకి తీసుకువసాతయ (దీనిని
త్పకారము, వె)గు అని అరము
ా చేసుకోవాలి . అలా ఆ
వసుతవుల గురంచ ాఞనము ములిగినపుప డు సరతి
179
గుణము త్పభావము మనలో పెరగి పనిచేస్త ంద్వ అని
అరము
ా చేసుకోవాలి.

7-25 ోకముములో, “నేను (పరమార్ మాయతో

ముపప బడి ఉన్యి ను. కాబటిి నేను ఎవి రకీ మునిప్తంచుట
లేదు” అని చెాప డు. 13-18 ోకముములో “నేను
(పరమార్ త్పకార, వె)గు, ాఞన సి రూపమును. న్య
త్పకార, వె)గు, ాఞనమును నేను సూరుయ డు,
చంత్దుడు, అగిి మరయు ఈ త్పపంచమునకు
ఇసుతన్యి ను. న్య త్పకారమును, వె)గును న్య యొముక
యోగమాయ (త్పముృతి ముపేప సింద్వ” అని చెాప డు.
అందుచేర పరమార్ మనకు మునిప్తంచుట లేదు.
పరమార్ కు, మనకు మధయ మాయ అడిముగా
ఉని ద్వ. పరమార్ ను మాయ ముపేప సేత, అస)
మనకు వె)గే రాదు ముద్ధ. ఈ త్పపంచమంతా
చీముటిగా ఉండాలి ముద్ధ? కాని మనకు వసుతవు) ఎలా
మునిప్తసుతన్యి య?

ఎపుప డైతే మనలో ఉండే సరతి గుణము

త్పభావము పనిచేస్త ందో, అపుప డు మనలోని
ాఞనేంత్ద్వయము), మనసుు ఏ వసుతవు, విష్యము
వైపు త్పసరసాతయో, మనలోని సరతి గుణము యొముక
త్పకారము, వె)గు, ాఞనము అనే సి భావము ఆ
వసుతవు, విష్యము మీద పడి, వాటిని ముప్తప ఉని
మాయ (రమో గుణము యొముక ఆవరణ రకి త కొంర
త్పముక కు తొలగిసుతంద్వ. అపుప డు ఆ వసుతవులో ఉని
పరమార్ త్పకారము ద్ధి రా మనకు మునిప్తసుతంద్వ.
180
మనము చూసూత ఉని ంరసేపూ ఆ వసుత వు
మునిప్తసుతంద్వ. మనము చూడటము మానేసేత, అపుప డు
ఆ వసుతవు మునిప్తంచదు. ఇలా త్పతి
ాఞనేంత్ద్వయమునకు వరతసుతంద్వ. (ఉదాహర్ణ:
సూరుయ డు, మబుబ ), వసుతవు) – మబుబ లలో కొంర
ఖాళ్ళ) లేద్ధ చ)క) ఉంటే సూరుయ డి త్పకారము ఆ
ఖాళ్ళ), చ)కల ద్ధి రా వసుతవుల మీద పడి, మనకు
ఆ వసుతవు) మునిప్తంచనటుక . అస) ాఞనము
పరమార్ యొముక సి రూపమే. సరతి గుణము ద్ధి రా
ములిగే త్పకారము ాఞనమునకు సహమురంచేదే రపప ,
అద్వ ాఞనము కాదు.

లోభః శ్రప్వృతిిర్జ్ర్ంభః కర్మ ణామశ్మః సప ృహా ।

ర్జ్రయ తాని ాయంతే వివృదేి భర్తర్భ ి ॥ 12 ॥

మ శ్రీర్ములో ర్జో గుణము యొకక

శ్రప్గవము ఎకుక వైతే, మ లో లోభము అనే
గుణము పెరుగుత్సంది. మ సుస లో ఎకుక వగా
కద్ల్వకలు, అలజ్డి, తప్ ఏర్ప డతాయి.
అపుప డు శ్రకియలు, లేదా కర్మ లు
శ్రప్పర్ంభమవుతాయి. మ సుస లో క్కత,ి క్కతి
కోరికలు ర్శకెత్సితాయి, మొలకెతితాయి. ఇది
ఎపుప డు లోభము కు దారితీసుింద్య తెల్వయద.
ఆ కోరికలు, కర్మ లు ఇంక ఆమవు, ఇంకా, ఇంకా
కావాల్వ, ఇంకా ఏద్య, ఇంకా ఏదేద్య చేయల్వ అనే
గవ లు తీశ్రవమవుతాయి. దానితో మ సుస లో
అశాంతి ఏర్ప డుత్సంది.
181
 ఇవనీన ర్జో గుణము అభివృదిి కల్వనతే
కల్వే గవములు, సంకేతములు. భర్త
వంశ్ములో పుటిట శ్రశ్లషటమై అరుునా I

మనలో లోభము పెరగితే, మ ద్మ ీర్ ఉ న ది

మ కు చ్చలద, మ కు ఇంకా కావాల్వ లేద్ధ
శ్రప్కక వాడి ద్మ ీర్ ఉ న ది కూడా కావాల్వ అనే
భావము పెరగి, ఇరరుల దగ గర ఉని వసుతవు లను
కుద్వరతే అడిగి తీసుకోవాలి. కుదరముపోతే,
బలవంరముగా లాకొక ని లేద్ధ దంగిలించ
తీసుకోవాలి అనే తీత్వమైన భావన) బలముగా
ఏరప డతాయ.

అశ్రప్కాశోఽశ్రప్వృతిిశ్ా శ్రప్త్ద్య మోహ ఏవ చ ।

తమరయ తాని ాయంతే వివృదేి కురు ంద్ ॥
13 ॥

మ శ్రీర్ములో తమో గుణము యొకక

శ్రప్గవము ఎకుక వైతే, ఏమీ కనిపించద, ఏమీ
తోచద. శ్రీర్ములో, మ సుస లో ఏ విధమై
కద్ల్వక ఉండద లేదా కద్ల్వక వదా, ఎందకు
అని అనిపిసుింది. ఒకవేళ ఏదైనా కద్ల్వక, శ్రకియ,
కర్మ చేరి అది అవివేకమై దిగా ఉంటుంది.
మోహము ఏర్ప డుత్సంది (ఉ న దానిని ఉ న టుే
అర్ము ి చేసుకోలేకప్నవుట్, లేదా వేర్శ విధముగా
అర్ము ి చేసుక్కనుట్, లేదా శ్రభమలకు లో వుట్,
వాయ మోహము లేదా తికమకప్డుట్).
182
 ఇవనీన తమో గుణము అభివృదిి కల్వనతే
కల్వే గవములు, సంకేతములు. కురు
వంశ్ములో పుటిట ఓ అరుునా I

మన రరీరములో రమో గుణము యొముక

త్పభావమే పెరగినపుప డు సరైన సమయములో సరైన
ఆలోచన, ాఞనము ములగము పోవటము, సరైన
సమయములో సరైన నిరయ
ు ము
తీసుకోలేముపోవటము. వివేము పూరముు గా త్పవరతన
ఉండముపోవటము జ్రుగుతంద్వ. ఒమువేళ్ పనిచేసేత ఆ
పని అవిముముతో కూడిన పని అవుతంద్వ. ఏమీ
చేయకుండా బదదముముగా ఉండటము కూడా
జ్రుగుతంద్వ.

మోహము ములిగినపుప డు “నేను” ఈ రరీరము

లేద్ధ ఈ రరీరము, భారయ , ప్త)క, ఇ)క, అనంరమైన
వసుతవు) “నాది” అనే త్భమ ఏరప డి మనిషిని
అంధకారములోకి తోసివేసుతంద్వ.

యదా సతేివ శ్రప్వృదేి త్స శ్రప్లయం యతి

దేహభృత్ ।
తద్యతిమవిదాం లోకాన్ అమలాశ్ర ప తిప్ద్య తే
॥14॥

సతివ గుణములతో (సతక ర్మ ఆచర్ణ,

నిష్ణక మ కర్మ , ద్య, కరుణ, దా ము, ాన ము
మొద్లై గుణములు) జీవితమంతా మడిపి, ఆ
183
గుణములను ాగా అభివృదిి చేసుకు న
తరువాత, మర్ణ సమయములో కూడా సతివ
గుణము రలర్ముగా ఉ న త్ వుడు దేహమును
విడిచి మర్ణిరి,

సరోవ తిమమై ఉప్పస లు

చేసుకు న వారికి కల్వే లోకములు (హిర్ణయ మర్భ
లోకము – శ్రబహమ లోకము – సతయ లోకము) లేదా
త్ల్వ య ములు (1. మిథాయ ాన ము, 2.
అధర్మ ము, 3. కోరిక హ్యత్సవు, 4. చుయ తి -
నాశ్ ము, 5. ప్శుతవ ము) లేని లోకములు సతివ
గుణము యొకక ఫల్వతముగా ొందతాడు.

ఉదాహర్ణ:

కౌశకుడు అనే త్బాహ్ ణుడు, చాలా శౌచము,

ఆచారము, నియమ నిష్) ి ాటిసూత, జ్పము మీద
త్ీతితో, గాయత్తీ జ్పమును చాలా సంవరు రము)
అనుష్ానము చేశాడు. గాయత్తీ మంత్రము యొముక
అధష్ిన దేవర గాయత్తీ మార త్పరయ క్షమై, నీకు ఏ
వరము కావాలో కోరుకొమ్ ని అని ద్వ. కౌశకుడు
గాయత్తీ మారకు నమసక రంచ, న్యకు ఏ కోరము లేదు.
నేను ఏ కోరముతో జ్పము చేయలేదు. న్యకు ఎలకపుప డు
ఇదే జ్ప నిష్ా ఉండేటుక అనుత్గహించ, న్యకు ఏ
విధముగా ఏ లోపము), అడింకు) లేకుండా
జ్పము చేసుకునేటటుక అనుత్గహించు అని కోరాడు.
గాయత్తీ మార రథాసుత అని, నీవు అడగము పోయన్య
184
నేను చెాప లి. కొద్వసే
ద పటికి నీ దగ గరకు యముడు, కాల
పురుష్యడు, మృతయ వు వసాతరు. వాళ్ళు చెపేప ద్వ నీకే
తె)సుతంద్వ అని చెప్తప అంరరాానమైంద్వ. వెంటనే
యముడు, కాల పురుష్యడు, మృతయ వు వచాు రు.

యముడు “నీకు గాయత్తి జ్ప సిద్వా ములిగినద్వ.

నీకు ఈ లోముములో ఉండి రపసుు చేసుకోవలసిన
అవసరము తీరపోయంద్వ. నినుి పైకి తీసుకు
వెళ్ళు టకు వచాు ను. నీ అనుమతి ఇసేత నేను నినుి
పైకి తీసుకు వెళ్ు తాను” అని అన్యి డు. కౌశకుడు
ఏమీ పటిించుకోలేదు. అపుప డు కాల పురుష్యడు “నీకు
ఈ లోముములో ఉండే కాలము తీరపోయంద్వ. నీకు ఈ
లోముము నుండి పైకి వెళ్ు వలసిన సమయము
వచు ంద్వ. కాబటిి యముడి మాట విను “ అని
అన్యి డు. కౌశకుడు కాల పురుష్యడిని కూడా
లెముక చేయలేదు. అపుప డు మృతయ వు “వాళ్ళు ఇ దదరు
చెప్తప నద్వ విను. వాళ్ళు ఇదదరూ నిరయ ు ంచన
రరువార, నేను న్య పని చేసుకోవాలి. కాబటిి రి రగా
వా ళ్కు
క సమాధ్యనము చెపుప ” అని అన్యి డు.
కౌశకుడు మృతయ వు మాట కూడా లెముక చేయలేదు
(సాధ్యరణ మానవులను ఈ రకుత ) ఇలా అడగవు.
కౌశకు రపస్ సంపనుి డు కాబటి,ి అరని అనుమతి
లేకుండా వాళ్ళు ఏమీ చేయలేని పరసితతి .

కౌశకుడికి ఆ క్షణములో ఏదైన్య ద్ధనము

చేయాలి అని అనిప్తంచంద్వ. వా ళ్తో
క మీకు ఏదైన్య
కావాలంటే చెపప ండి నేను ద్ధనము చేసాతను అని
185
అన్యి డు. ఇంరలో ఇక్షాి ము వంరము యొముక
మహారాజ్ఞ అముక డకు వచు , వా ళ్ను క చూసి చాలా
సంతోషించాడు. అంరలో కౌశకుడు మీరు ఇముక డకు
వచాు రు కాబటి,ి మీరు న్యకు అతిథి, అని చెప్తప
మహారాజ్ఞకు ఆతిథ్య ము ఇచు , నేను మీకు ద్ధనము
చేసాతను ఏమి కావాలో చెపప ండి అని అన్యి డు.
మహారాజ్ఞ నేను రాజ్ఞను కాబటిి నేను ద్ధనము
తీసుకోకూడదు, నేనే, మీకు ద్ధనము ఇవాి లి. ఏమి
కావాలో కోరుకో, నేను ద్ధనము చేసాతను అని అన్యి డు.
వారదదర మధయ నేను ద్ధనము ఇసాతను అంటే నేను
ద్ధనము ఇసాతను అనే మాటకు మాట పెరగే సరకి,
మహారాజ్ఞ ద్ధనము ఇసాతను అని అంటున్యి వు ముద్ధ.
నీవు ఇంర కాలము గాయత్తీ జ్పము చేసిన ఫలిరము
న్యకు ద్ధనముగా ఇసాతవా? అని అడిగాడు. ద్ధనికి
కౌశకుడు సరే అని వెంటనే రన ముమండలము లోని
నీరు ధ్యర పోసి, రన జ్ప ఫలిరము ద్ధనము
చేసేశాడు. మహారాజ్ఞ ఆరు రయ పోయ నేను ఇలా
ద్ధనము పుచుు కోకూడదు. అయన్య నీ ద్ధనము న్యకు
చేరపోయంద్వ. నేనుకూడా నీకు ద్ధనము
ఇసాతనన్యి ను ముద్ధ అని. మహారాజ్ఞ నేను ఇంరవరకూ
చేసిన యజ్,ఞ యాగముల ఫలిరము నీకు (కౌశకుడికి
ద్ధనము ఇసుతన్యి ను అని చెప్తప , ద్ధనము చేసేశాడు.

ఇదంతా చూసుతని యముడు, కాల పురుష్యడు,

మృతయ వు బాబూ మీ ద్ధనముల విష్యము బాగానే
ఉంద్వ. కాని మేము వచు న పని ఆగిపోయంద్వ. మీ
ఇదదరనీ త్బహ్ లోముమునకు తీసుకురమ్ ని మాకు
186
ఆజ్ ఞ వచు ంద్వ. కాబటిి దయచేసి మాతో త్బహ్ లోముము
రండి అని చెప్తప , వా ళ్ను క త్బహ్ లోముము తీసుకువె ళ్ల క
అముక డ వదలిపెటేిశారు. ఇటువంటి సరతి గుణము
నిష్ా వలన వీళ్లదక దరకీ త్బహ్ లోముము త్ాప్తతంచంద్వ.

ర్జ్ర శ్రప్లయం మతావ కర్మ సంనషు ాయతే ।

తథా శ్రప్లీ సిమర మూఢయోనిషు ాయతే
॥15॥

ర్జ్జ్స గుణములతో (లోభము, కోరికలు,

కోప్ము, ఉశ్రదేకము, ఆవేశ్ము, విరోధము
మొద్లై గుణములు) జీవితమంతా మడిపి,
వాటిని ాగా అభివృదిి చేసుకు న తరువాత,
మర్ణ సమయములో కూడా ర్జో గుణము
రలర్ముగా ఉ న త్ వుడు దేహమును విడిచి
మర్ణిరి, తరువాత జ్ మ లో ర్జో గుణముతో
శ్రప్తీకగా ముంద జ్ మ లో ఏ విధమై ర్జో
గుణముల శ్రకియలు, కర్మ లు అగయ సము
చేసుకునాన డో, దానికి తన శ్రకియలతో, కర్మ లతో
సంబంధము ఉండే జ్ మ లను ొంది, ర్జో
గుణముల యొకక ఫల్వతములను అనుభవిసాి డు.

జీవితమంతా శ్రప్ధ్య ముగా తమో

గుణములతో (శ్రప్త్ద్ము, అశ్రప్వృతిి ,
అశ్రప్కాశ్ము, మోహము, హింస, ప్రులకు
అప్కార్ము మొద్లై గుణములు) జీవితమంతా
మడిపి, ఆ గుణములను ాగా అభివృ దిి
187
చేసుకు న తరువాత, మర్ణ సమయములో
కూడా తమో గుణము రలర్ముగా ఉ న త్ వుడు
దేహమును విడిచి మర్ణిరి, తరువాత జ్ మ లో
తమో గుణముతో శ్రప్తీకగా అతి మోహము కల్వన
ాన ము లేని ప్శుప్క్షయ దల జ్ మ లను ొంది,
తమో గుణముల యొకక ఫల్వతములను
అనుభవిసాిడు.

త్పధ్యనముగా రజో గుణ త్పవృతితతో ఉన్యి , ఆ

రజో గుణముతో ాటు కొంర సరతి గుణముల
త్కియ) (సరక ర్ ఆచరణ, పూజ్)
చేసుకుని టకయతే, రాజ్స గుణములకు మరయు ఆ
సరక ర్ లకు ఫలిరముగా, అలాంటి వైద్వము త్కియ)
చేయగల ఆసాక రము ఉని మానవ జ్న్
పొందుతాడు.

ఒమువేళ్ త్పధ్యనముగా రజో గుణ త్పవృతితతో

ఉన్యి , ఆ రజో గుణముతో ాటు కొంర తామస
గుణముల త్కియ) (మోహము, హింస, ఇరరులకు
అపకారము చేసుకుని టకయతే, రాజ్స గుణములకు
మరయు ఆ రమో గుణముల త్కియలకు ఫలిరముగా,
అలాంటి రమో గుణముల త్కియలకు ఆత్రయమైన
పశుపక్షాయ దుల జ్న్ పొందుతాడు.

ఉదాహర్ణ:
ఇక్షాి ము వంరము మహాభిష్ అనే మహారాజ్ఞ
అందరముంటే ఎకుక వగా చాలా యజ్ము
ఞ ), చాలా
188
అరి మేధ యాగము), రాజ్సూయ యాగము)
చేశాడు అనే త్పసిద్వా ఉని వాడు. ఆయన చేసుకుని
సరక ర్ లకు ఫలిరముగా త్బహ్ లోముములో
పొంద్ధడు. ఒమురోజ్ఞ త్బహ్ లోముములో మహాసభ
జ్రుగుతోంద్వ. ఆ సభకు సపత ఋష్య), న్యరదుడు,
ఇంత్దుడు, దేవర), ద్వకాప లకు), త్పాపత),
మనువు) చాలా మంద్వ హాజ్రు అయాయ రు. అందులో
మహాభిష్ కూడా ఉన్యి డు. సభ జ్రుగుతూ ఉండగా
గంగా దేవి ఒము స్తరత వేష్ములో సభకు వచు నద్వ.
మహాభిష్, గంగాదేవి ఇదదరూ ఒమురకొమురు ఆముర త ి లై
చూసుకుంటున్యి రు. త్బహ్ దేవుడు అద్వ గమనించ,
శుదమై
ా న ఈ త్బహ్ లోముములో ఇటువంటి మీ ఇదదర
త్పవరతన మంచద్వ కాదు. మీలో రజో గుణము
త్పభావము ఎకుక వగా ఉంద్వ కాబటి,ి మీరదదరు భారయ
భరత)గా భూ లోముములో మానవ జ్న్
పొందవలసినదే అని రప్తంచాడు. అపుప డు త్బహ్
దేవుడితో, మహాభిష్ రన రపుప ను ఒపుప కొని, భూ
లోముములో మంచ కుటుంబములో జ్న్ పొందేలా
దీవించమని త్ారం త చాడు (త్బహా్ ండములో అనిి టి
ముంటె పై లోముమయన త్బహ్ లోముములో ఉని
మహాభిష్, ఒము చని రజో గుణము (కోరము వలన
మరలా భూ లోముములో జ్ని్ ంచవలసి వచు నద్వ .
త్బహ్ దేవుడు మహాభిష్ యొముక పూరి జ్న్ లలో
చేసిన సరక ర్ ల ఫలిరముగా సరే అని, ఇక్షాి ము
వంరములో చాలా శాంర సి భావము ముల త్పదీప
మహారాజ్ఞకు కుమారుడుగా జ్ని్ ంచాడు. త్పదీప
మహారాజ్ఞ శాంరముగా ఉంటాడు కాబటి,ి రన
189
కుమారుడికి రంరనుడు అని పేరు పెటాిరు. రరువార
గంగా దేవి మనుష్య రూపములో వసుతంద్వ. రంరనుడు
గంగాదేవిని వరసాతడు, వారదదరకీ వివాహము అయ,
వారకి ఎనిమిద్వ మంద్వ (శాపత్గసుతలైన వసువు)
ప్తల)
క గా పుడతారు. అందులో గంగా దేవి మొదటి
ఏడుగురని, పుటిగానే గంగలో పడేసుతంద్వ. ఎనిమిదవ
వసువు దేవత్వతడుగా పుడతాడు (రరువార
భీష్య్ డుగా త్పసిదుాడు అవుతాడు .

• కర్మ ణః సుకృతసాయ హః సాతిివ కం

నిర్మ లం ఫలం ।
ర్జ్ససుి ఫలం దఃఖమ్ అాన ం తమసః
ఫలం ॥ 16 ॥

సాతివ కమై గవములతో శ్రప్ధ్య ముగా

చేర సతక ర్మ లకు సాతివ క (సనామ ర్ మై
ీ ,
ధర్మ మై , నీతిమల, సతయ ము, శౌచము, శ్రశ్ద్ి,
ద్య, శాంతమై సవ గవములు) మరియు
నిర్మ లమై , సవ చా మై , ఏ ద్యషము లేని, ఏ
ర్కమై దఃఖ సప ర్ే లేని సుఖము ఫల్వతముగా
కలుగుత్సంది.

ర్జో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా (కోరికలను

తీరుా కునేందకు) చేర కర్మ లకు, దఃఖము
శ్రప్ధ్య ముగా ఉండే ఫల్వతము కలుగుత్సంది.
తమో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా (హింస, ప్రులకు
అప్కార్ము) ఉండే, మోహముతో తెల్వసీ తెల్వయని
190
కర్మ లకు అాన శ్రప్ధ్య ముగా ఉండే ఫల్వతము
కలుగుత్సంది.

మన త్కియ), ముర్ ) సాతిి ము గుణము

సి భావములతో చేసుకొని మన జీవిరమును
సాఫలయ ము చేసుకోవాలని పరమార్ బోధసుతన్యి డు.
మన ముర్ లలో రాజ్స గుణము యొముక త్పభావము
రగి గంచుకోమని పరమార్ సలహా ఇసుతన్యి డు.
తామస గుణము త్పభావము పూరతగా
నిరూ్ లించుకోవాలని పరమార్ హెచు రసుతన్యి డు.

సతాివ త్ సంాయతే ాన ం ర్జ్స్య లోభ ఏవ చ ।

శ్రప్త్ద్మోహౌ తమస్య భవతః అాన మేవ చ
॥17॥

సాతివ కమై కర్మ లు చేసుకు న వా ళేకు,

సాతివ కమై ాన ము ఫలముగా కలుగుత్సంది.
దానికి అనుగుణముగా సాతివ క కర్మ లు
చేసుకుంటారు. ఆ సాతివ క కర్మ లకు
అనుగుణముగా సుఖము, పై లోకములు
ఫల్వతముగా కలుగుత్సంది. ర్జ్జ్సమై కర్మ లు
చేసుకు న వా ళేకు, లోభము ఫలముగా
కలుగుత్సంది. దానికి అనుగుణముగా ఎంత
ఉనాన చ్చలద అనే గవముతో, కోరికలతో
కూడి కర్మ లు చేసుకుంటారు. ఆ ర్జ్జ్స
కర్మ లకు అనుగుణముగా దఃఖము, మధయ మ
లోకములు, ఫల్వతముగా కలుగుత్సంది.
191
 తామసమై కర్మ లు చేసుకు న వా ళేకు,
అాన ము ఫలముగా కలుగుత్సంది. దానికి
అనుగుణముగా అవివేకమై శ్రప్వర్ ి , శ్రప్పపించక
విషయములతో మోహము కలుగుత్సంది.
అాన ముతో తెల్వయక ప్నవట్ము, శ్రభమ
కలుగుత్సంది. అాన ముతో అవివేకమై ,
శ్రభమతో, మోహముతో కూడి కర్మ లు
చేసుకుంటారు. ఆ తామస కర్మ లకు
అనుగుణముగా భయంకర్మై దఃఖ
పూరితమై అధో లోకములు ఫల్వతముగా
కలుగుత్సంది.

ఊర్వ ి ం మచు ంతి సతివ సాల మధ్యయ తిషఠంతి

ర్జ్జ్సాః ।
జ్ఘ య గుణవృతిిసాల అధో మచు ంతి తామసాః ॥
18 ॥

సతివ గుణము శ్రప్గవముతో, సాతివ కమై

జీవ విధ్య ము కల్వన సాతివ కమై సతక ర్మ లు
చేసుకుంటు న మహానుగవులు ఉ న తమై
సాలయులను, ఉ న త లోకములను ొందతారు.
ర్జో గుణము శ్రప్గవముతో, ర్జో గుణమై జీవ
విధ్య ము కల్వన లోభముతో కూడి శ్రప్వర్ ి ,
కోరికలతో కూడి కర్మ లు చేసుకు న వాళ్ళు
మధయ లోకమై త్ వ లోకములో జ్ మ లు
ొంది, మంచి లేదా చెడు అనే ప్రిరలత్సలలో

192
ఉంటారు. వారి ఫలము మధయ మముగానే
ఉంటుంది.

ఏహయ మై , నీచమై తమో గుణము

శ్రప్గవముతో, తమో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా జీవ
విధ్య ము కల్వన వాళ్ళు , ప్శుప్క్షయ దల లేదా
శ్రకిమి కీట్కముల, వృక్షముల ఇంకా నీచమై
జ్ మ లు ొంది, దిమారుతూ
అధోమతిప్పలవుతారు.

ఉదాహర్ణ:

మానవు), దేవరలను ఉదేదశంచ చేసే

యజ్ము ఞ ), యాగము), ద్ధనము), ఆహుత)
అగిి ముఖ్ముగా చేసాతరు. మనము ఇచేు ఆ
ఆహుతలను అగిి దేవుడు వాహకుడుగా తీసుకు
వెళ్ల,క ఆ, యా దేవరకు అందచేసాతడు. ఒము
సమయములో అగిి దేవుడు రన విధ్యలను
సవయ ముగా నిరి రతంచుటకు కావలసిన రకి త రనకు
లేదనిప్తంచ, అగిి దేవుడు మానవులకు, దేవరలకు
మునిప్తంచటము మానేశాడు. మానవుల నిరయ జీవనము
చాలా ముష్ము ి లో పడింద్వ. దేవర) ముష్ము ి మీద
అగిి దేవుడిని వెతికి, నీళ్ు లో ద్ధగి ఉని అగిి
దేవుడిని పటుికుని వెనకుక తీసుకువచాు రు. మరలా
ఇంకొము సార మాయమై రాళ్లో క ద్ధకుక న్యి డు. అగిి
ఉనికి ముపప ల ద్ధి రా తె)సుకొని మరలా వెనకుక
తీసుకువచాు రు. ఈ సార రన అంశావతారమైన
193
అధరుి డిని, రన పని చేయమని చెప్తప , రనకు ఇంకా
ఎకుక వ రకి త కోసము రపసుు చేశాడు. అపుప డు త్బహ్
దేవుడు త్పరయ క్షమై, నీకు రకి త చాలటలేదని
(అహంకారము పడకుండా, ఉని ర సితతి కోసము –
సాతిి ము సి భావము, సాధన అనవసరముగా త్భమ
పడుతన్యి వు. నీవు ఇంర రపసుు చేసావు కాబటి,ి నీ
అగిి ాి ల) నిరంరరమూ పైపైకి ఎగిసేలా
(ఊరి ా జ్లనుః – సాతిి ము సి భావము – ఉని ర సితతి
ఎదుగుదల కోసము సాధన వరము ఇసుతన్యి ను అని
వరము ఇచు , ఇపుప డు నీ మురతవయ ము నీవు
నిరి రతంచాలి అని చెప్తప వెళ్లు పోయాడు. అగిి
దేవుడు తిరగి వచు రన బాధయ రలను
నిరి రతసుతన్యి డు.

• నా య ం గుణేభయ ః కర్జ్ిర్ం యదా

శ్రద్ష్ణటనుప్శ్య తి।
గుణేభయ శ్ా ప్ర్ం వేతిి మదాభ వం
స్యఽధిమచు తి ॥ 19 ॥

త్ వుడు త శ్రీర్ములో ఉ న మూడు

గుణముల సవ గవములను ద్ృష్టటలో పెటుటక్కని,
శ్రీర్ములో జ్రిే శ్రప్తి శ్రకియ, కర్మ ఆ గుణముల
దావ ర్జ్నే జ్రుగుత్సనాన యి లేదా ఆ గుణములే
చేసుినాన యి, నాకు (జీవాతమ కు) ఈ శ్రీర్ముతో
లేదా ఆ గుణములతో ఏ విధమై సంబంధము
లేద, నేను (జీవాతమ ) ఈ శ్రకియలు, కర్మ లు
చేయుట్ లేద, నాకు ాధయ త లేద, నేను
194
కేవలము శ్రద్షట (సాక్షిగా చూర వాడిని త్శ్రతమే)
అని పూరిగా
ి అర్ము ి చేసుక్కని, తెలుసుకుంటాడో,

ఆ గుణముల కంటె వేర్య ఉ న త సాలయిలో

ఉండే జీవాతమ యొకక అసలై తతివ మును
ఎపుప డైతే తెలుసుకుంటాడో, అపుప డు నా
(ప్ర్త్తమ ) యొకక గవమును, సవ రూప్మును
ొందతాడు.

13-22 ోకముములో - జీవార్ రనకు ఏ విధముగా

సంబంధము లేని త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి
ద్ధి రా పుటిిన రరీరములో ఉండి, ఆ రరీరము (మూడు
గుణము) చేసే త్కియ), ముర్ ) (జీవార్ చేయని ,
అాఞనముతో తానే చేశానని త్భమిసూత, ఆ త్కియల,
ముర్ ల ఫలిరము) జీవార్ అనుభవిస్త ంద్వ. అలా
రనకు తాను ఈ గుణములతో ఏముమైపోయ, ఆ
రరీరము, గుణము), ఇంత్ద్వయము) రన రూపమే.
రన సి భావమే అని భావిసూత ఈ సంసారములో (జ్న్
మృతయ త్భమణములో తిరుగుతూ ఉన్యి డు. దీనికి
జీవుడు ఆ గుణములతో సంగమే కారణము. ఆ
గుణములతో సంగము తెంపుకుని పుప డు,
లేనపుప డు ఆ గుణము) చేసే త్కియ), ముర్ ల
ఫలిరము) జీవుడికి అంటవు.

ఉదాహర్ణ:
ఒము వయ కి త (జీవార్ రాత్తివేళ్ రన ఇంటి నుండి
బయటకు బయ)దేర (పరమార్ నుండి వేరై
195
బయటకు వచుు ట ఆ ఊరు త్పముక నే ఉని
అడవిలోకి వెళ్ళు డు (మాయ ఆత్ముమిసుతంద్వ (11-29
చూడుము. ముండకోప్నిషత్ – 2-1-1 – బాగా
త్పకాశసూత త్పజ్ి లిసుతని అగిి ాి ల (పరమార్
నుండి అగిి తో సమానమైన నిపుప రవి ) (జీవార్
వేలకొలద్వ బయటకు వచు నటుకగా, అతి పెదదదైన
అక్షరమైన పరమార్ నుండి చని , చని
లోముము), జీవు), వసుతవు) జ్ని్ ంచుచుని వి . ఆ
అడవిలో (త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి – మహా
మాయ ముగుగరు దంగల ముఠా ఉన్యి రు (సరతి
,రజో, రమో గుణము) . ఆ వయ కి త అడవిలోకి
త్పవేశంచగానే ఆ దంగల ముఠా ఆ వయ కిని త
పటుికున్యి రు. ఆ వయ కి త దగ గర ఉని వి)వైన
వసుతవు) (త్బహా్ నందము దోచుకున్యి రు. అపుప డు
ఆ దంగల ముఠా వా ళ్లో క ఒము వాదన మొదలైంద్వ.
అందులో మొదటి దంగ వీడిని ఇలా వదలిపెటిితే ,
ఊళ్ళు వా ళ్ంక దరకీ మన గురంచ చెపుప తాడు.
అపుప డు వాళ్ళు మనలిి పోలీసులకు పటిసా ి త రు.
అందుచేర వేడిని చంపేసి గోతలో ముప్తప పెటేిద్ధదము
అంటాడు (రమో గుణము . రండో దంగ వీడిని
చంపవదుద, వీడిని చరముకొటేసి ి చేత), కాళ్ళక
విరచేసి, తాళ్తో
క ముటిి పడేద్ధదము అంటాడు. అపుప డు
వాడు భయముతో ఎవి రకీ చెపప డు అంటాడు (రజో
గుణము . మూడో దంగ మన పని దంగరనము
మాత్రమే. మనము వీడి నుండి అంతా
దంగిలించేశాము ముద్ధ. వేడిని ఇంరటితో వద్వలేసి
మనము ారపోద్ధము అంటాడు (సరతి గుణము .
196
అంరలోనే మొదటి ఇదదరు దంగ) వీడిని బాగా
చరముకొటేిశారు. రరువార ముగుగరు దంగలూ
ారపోయారు. రరువార మూడవ దంగకు ాలి ములిగి
(సరతి గుణము వెనకుక తిరగివచు , వాడితో నేను
చెపుప తన్యి వాళ్ళు వినలేదు. నీకు దెబబ ) బాగా
రగినటుక ఉన్యి య. నీవు నీ ఇంటికి వెళ్ళు టకు, నేను
నీకు సహాయము చేసాతను అనిచెప్తప , వాడిని లేవదీసి,
వాడికి రన భుజ్ము ఆసరా ఇచు , వాడిని ాత్గరతగా
నడిప్తసూత అడవి బయటకు వరకూ తీసుకువచాు డు.
అముక డ నుండి వాడి ఊళ్ళక మునిప్తసుతని వె)గును
చూప్తంచ (సరతి గుణము యొముక లక్షణము - ాఞనము
ము)గజేసి , అద్వగో నీ ఊరు. నేను తిరగి అడవిలోకి
వెళ్లపో
క వాలి. ఇంము నీవు ాత్గరతగా నీ ఇంటికి
(పరమార్ వెళ్ళు , అని చెప్తప , వాడిని అముక డ
వద్వలేసి, ఆ మూడవ దంగ అడవిలోకి వెళ్లు పోయాడు.
ఆ వయ కి త చాలా ముష్ప ి డి, త్ాకుతో, కుంటుకుంటూ
ాత్గరతగా రన ఇంటికి (పరమార్ ను చేరుకున్యి డు.

ఆ వయ కిని
త (జీవుడిని రన ఇంటికి (పరమార్
దగ గరకు చేరు ంద్వ ఎవరు? ఆ మూడవ దంగ (సరతి
గుణము చేసిన సహాయము కొంర కారము (ఆసరా
ఇచు , అడవి బయటకు తీసుకు వచు , వె)గు
చూప్తంచుట – మంచ గుణము) ములిగించ, చరతము
పరశుదాము చేసి, ాఞనము ములిగించుట . కాని ఆ సరతి
గుణము జీవుడిని, పరమార్ దగ గరకు తీసుకు
వెళ్ు దు. ద్ధర మాత్రమే చూప్తసుతంద్వ. జీవుడు రన
సి ంర త్పయరి ము (సాధన చేసుకొని అడవిలో
197
నుండి బయటకు వచు (మాయను ద్ధటి , రన
ఇంటికి (పరమార్ దగ గరకు తానే వెళ్ళు లి.

గుణానేతా తీతయ శ్రతీన్ దేహీ దేహసముద్భ వాన్

।
జ్ మ మృత్సయ జ్ర్జ్దఃఖైః
విముకోిఽమృతమశున తే ॥ 20 ॥

సతివ ము, ర్జ్సుస , తమసుస అనే ఈ

మూడు గుణములను పూరిగా ి విడిచిపెటి,ట వాటి
శ్రప్గవముల నుండి వదిల్వంచుక్కని, ఈ మూడు
గుణములను అతిశ్రకమించి, దాటి, జీవాతమ ఈ
దేహములో ఉంటూనే, ఆ దేహముతో ఏ విధమై
సంబంధము పెటుటకోకుండా, ఈ మూడు
గుణములే ఆ దేహముతో శ్రకియలు, కర్మ లు
చేయిసుినాన యని, త యదార్ ల సవ రూప్మును
అర్ము ి చూసుకోమల్వనతే,

జ్ మ , మృత్సయ , ముసల్వత ము మరియు

దఃఖము అనే ద్యషముల నుండి విము కుిడై
(జీవన్-ముకుిడై), అమృతతివ మును ొంది
శాశ్వ తమై సుఖమును ొందతాడు.

త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి ద్ధి రా పుటిిన

పంచ మహా భూరముల నుండి ఈ రరీరము పుటిినద్వ.
ఈ రరీరములో త్పముృతి యొముక మూడు గుణము)
(సరతి ము, రజ్సుు , రమసుు గుణము) ఉని వి. ఆ
198
గుణము) ఈ రరీరముతో త్కియ), ముర్ )
చేయసుతన్యి య. నేను (జీవార్ పరమార్ యొముక
అంరము. న్యకు ఈ రరీరముతో ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు. ఈ రరీరము పుటిినపుప డు, నేను
పుటిట లేదు. ఈ రరీరమునకు ముసలిరనము
వచు నపుప డు, నేను ముసలివాడిని అవట లేదు. ఈ
రరీరమునకు దుుఃఖ్ము ములిగినపుప డు, న్యకు
దుుఃఖ్ము ములగట లేదు. ఈ రరీరము నశంచనపుప డు,
నేను నశంచుట లేదు, నేను అమృతడిని. ఈ
రరీరము, రరీరములో ఉని ఈ మూడు గుణము)
చేసే త్కియ), ముర్ లకు నేను మురతను కాదు అని
అరము ా చేసుకోవాలి. మానవుడు జీవన్-ము కి త
పొంద్ధలంటే, ఈ రరీరము నేను కాదు, ఈ రరీరము
మరయు మూడు గుణము) చేసే త్కియలకు,
ముర్ లకు నేను మురతను కాను. వాటితో న్యకు ఏ
సంబంధము లేదు అనే త్పయరి ము రనకు తాను
సాధన చేసుకోవలసినదే.

అరుు ఉవాచ ।
కైరిం
ే గైస్త్సీినుీణానేతాన్ అతీతో భవతి శ్రప్భో ।
కిత్చ్చర్ః కథం చైతాన్ శ్రతీన్ గుణా తివర్తే ి
॥21॥

అరుునుడు ఇలా అంటునాన డు. ఏమైనా

చేయమల సమర్త ల కల ఓ ఈశ్వ రుడా I ఈ మూడు
గుణములకు అతీత్సడై రదిడు, ఏ

199
చిహన ములతో కనిపిసాిడు? ఏ లక్షణములు
ఉంటాయి? మ ము ఎలా గురింి చమలము?

శ్రతిగుణాతీత రలతిని చేరుకు న రదిడు ఏ

విధముగా ఆచరిసూి ఉంటాడు, వయ వహరిసాి డు?
ఏ సాధ ములతో, ఏ విధముగా ఈ మూడు
గుణములను దాట్మల్వగాడు? ఏ విధముగా
శ్రప్వరిసాి ి డు?

మానవుల జ్న్ లకు కారణము, జ్న్ , ముర్ ),

మరణము, రరువార పునరన జ ్ అనీి ఈ మూడు
గుణముల మీదే ఆధ్యరపడి ఉన్యి యని చెాప వు ముద్ధ.
జీవుడు ఈ దేహములో ఉంటూనే త్తిగుణాతీర సితతికి
చేరుకోగలడు అని కూడా చెాప వు ముద్ధ. త్తిగుణాతీర
సితతికి పొందటానికి ఉాయము), సాధన)
ఏమిటి? త్తిగుణాతీర సితతి పొంద్వన రరువార, ఆ
సిదుల ా లక్షణము) ఎలా ఉంటాయ? వాళ్ళు ఎలా
ఆచరసాతరు? వా ళ్ను
క ఎలా గురుతపటిగలము?

• శ్రీభమవానువాచ ।
శ్రప్కాశ్ం చ శ్రప్వృతిిం చ మోహమేవ చ
ప్పండవ ।
త ( ) దేవ ష్టట సంశ్రప్వృతాిని నివృతాిని
కాంక్షతి ॥ 22 ॥

భమవానుడు శ్రీ కృషుాడు ఇలా

అంటునాన డు. గుణాతీత రలతి ొంది రదిడు ,
200
శ్రీర్ములో కాని, మ సుస లో కాని సతివ గుణము
యొకక శ్రప్గవముతో శ్రప్కాశ్ము (గౌణ ాన ము,
సుఖము), ర్జో గుణము యొకక శ్రప్గవముతో
శ్రప్వృతిి (కద్ల్వక, శ్రకియ, దఃఖము), తమో
గుణము యొకక శ్రప్గవముతో మోహము
(అాన ము, శ్రభమ – ఉ న ది లే టుేగా, లేనిది
ఉ న టుేగా కనిపించుట్, అ ర్ము ల కు దారి
తీసుింది) కల్వన పుప డు, మ సుస లో ఏ విధమై
వికార్ములు కలమవు. ప్పండుర్జ్జ్ఞ కుత్రుడై
ఓ అరుునా I

గుణాతీత ొంది రదిడికి ఈ గవములు

కల్వన పుప డు, వాటి మీద్ దేవ షము కలమద.
ఒకవేళ గౌణ ాన ము, కద్ల్వక, మోహము
కలమ పుప డు, వాటిని కోరుకోడు, వాటి కోసము ఏ
శ్రప్యతన ము చేయడు. వాటి మీద్ దేవ షము లేక,
కోరిక లేక సమరలతిని కల్వన ఉంటాడు.

సాధ్యరణ మానవు) సరతి గుణము ద్ధి రా

త్పకారము, ాఞనము, సుఖ్ము, రజో గుణము ద్ధి రా
ముదలిము, త్కియ), ముర్ ), ముర్ ఫలిరము) మరయు
రమో గుణము ద్ధి రా మోహము, త్భమ) అనీి
కావాలని కోరుకుంటూ ఉంటారు. కాని వాటి వలన
ఏదైన్య ముష్ము ి , దుుఃఖ్ము ములిగితే అద్వ మాత్రము
వదదనుకుంటారు, దేి షిసాతరు. అలా కామము, కోరముల
సంసాక రము పెంచుకుంటూ ఉంటారు. కాని
201
గుణాతీర సితతిని పొంద్వన సిదుడు
ా వాటిమీద కోరము
కాని, దేి ష్ము కాని ఉండదు. వాటిని ఉద్ధరనముగా
భావిసూత ఉంటాడు. రన మనసుు ను సంసాక ర
రహిరముగా చేసుకుంటాడు. ఈ సితతిలో ఉని
గుణాతీర సితతికి చేరన సాధకుడు త్సర్య మ అనే త్కింద
వివరంచన ాఞన లేద్ధ యోగ 7 వ భూమిముకు
చెంద్వనవాడు. ఈ విష్యము ఎవరకి వారు మాత్రమే
అరము ా చేసుకోగలరు. ఇరరులకు తెలియదు,
వా ళ్నుక గురతంచుట చాలా ముష్ము
ి .

సప్ ి ాన లేదా యోమ భమికలు:

ఈ భూమిముల ద్ధి రా యోగ సాధన లేద్ధ ాఞన

సాధన ఏ, ఏ సాతయలలో ఉని దో తె)సుకోవచుు ను.
“ాన భమిః శుభేచ్చా సాయ త్ శ్రప్ధత్
సముదాహృతా, విచ్చర్ణా దివ తీయసాయ త్,
తృతీయ తనుత్ సా, సతాివ ప్తిి చత్సరిసా ి య త్,
తతో అసంసకి ి నామిక, ప్దార్గ ల వనీ షష్ట ట, సప్మీ
ి
త్సర్య గా సమ ృతా”.
1. శుభేచు – త్తిగుణా సితతి పొంద్ధలని
(ముముక్షురి ము మంచ కోరము ము)గుట. 2.
విచ్చర్ణ - వేదము) (ఉపనిష్తత) త్రవణము,
మననము చేసుకొనుట. 3. తనుత్ ర
(నిదిధ్యయ స ) – త్ాప్తంచము విష్యముల
సంపరక ము వదు)కుందుకు, ధ్యయ నము అభాయ సము

202
చేయుటకు మనసుు ను ఎపుప డూ ఒకే లక్షయ ము మీద
కేంత్దీమురంచుట. 4. సతాివ ప్తిి – చేసుకుని సాధన
యొముక త్పధమ ఫలిరముగా ఆర్ , త్బహ్
సాక్షాతాక రము ము)గుట. 5. అసంసకి ి – ములిగిన ఆర్ ,
త్బహ్ సాక్షాతాక రమును మనసుు లో సితరముగా
ఉండుటకు సాధనలో, త్ాప్తంచము విష్యముల మీద
ఆసకి త లేకుండా రనంరట తాను బహిరు్ ఖ్ముగా
బయట రాకుండా, అంరరు్ ఖ్ముగానే ధ్యయ నములో
ఉండుట. 6. ప్దార్గ ల వ – ఇరరు)
ప్తలిచనపుప డు, ముద్వలించనపుప డు కూడా
బహిరు్ ఖ్ముగా బయట రాకుండా,
అంరరు్ ఖ్ముగానే ధ్యయ నములో ఉండుట. 7.
త్సర్య మ - త్ాప్తంచము విష్యముల మీద ఏ విధమైన
సంబంధము లేకుండా, ఏ పరసితతిలలోనైన్య
బహిరు్ ఖ్ముగా బయట రాకుండా,
అంరరు్ ఖ్ముగానే ధ్యయ నములో ఉండుట. ఈ
భూమిములో ఉని వాడే త్తిగుణాతీర సితతికి
చేరుకుని వాడు.

ఉదాహర్ణ:

దీనికి దేవకి, వసుదేవులను ఉద్ధహరణా

తీసుకోవచుు ను. దేవకి, ముంసుడి బాబాయ కూతరు.
(ముంసుడి రంత్డి ఉత్గసేనుడు. ఉత్గసేనుడి రము్ డు
దేవకుడు. దేవకుడి కూతరు దేవకి . కాని ముంసుడు,
మొదట్లక దేవకిని సి ంర చెలెక)గా భావిసూత ఆమె
203
అంటే చాల త్పేమతో ఉండేవాడు. ముంసుడు దేవకిని
వసుదేవుడుకు ఇచు వివాహము చేశాడు. వసుదేవుడు,
యాదవ మహారాజ్ఞ లరసేనుడు మరయు మరీష్
కుమారుడు. వసుదేవుడికి అనముదుందుభీ
(పుటిినపుప డు దేవ దుందుభు) త్మోగినవి అనే
పేరు కూడా ఉని ద్వ. దేవకిని అరతవారంటికి తీసుకు
వెళ్ళు టకు ముంసుడే రధ సారధయ ము చేసూత ఉండగా
అరరీర వాణ “దేవకి యొముక అష్మ ి పుత్తడు నినుి
సంహరసాతడు” అని వినిప్తంచంద్వ. అంరవరకూ
ముంసుడికి, దేవకి మీద ఉని త్పేమ పోయ, కోపముతో
దేవకిని సంహరంచుటకు త్పయతిి సాతడు.
వసుదేవుడు అనేము విధము)గా ముంసుడిని, దేవకిని
చంపే త్పయరి ము ఆపుటకు త్పయతిి ంచ, చవరకి
వా ళ్కు
క పుటేి ప్తలకలను ముంసుడికి అపప గిసాతనని
వాగాదనము చేసినపుప డు, ముంసుడు శాంతించ రన
త్పయరి ము ఆపుకున్యి డు.

ముంసుడు, దేవకి, వసుదేవులను రన అదుపు,

ఆజ్లోఞ నే ఉంచాడు. దేవకి, వసుదేవులకు పుటిిన
ప్తలకలను, వసుదేవుడు తీసుకువెళ్ల,క ముంసుడికి
ఇచేు వాడు. ముంసుడు, రనని సంహరంచేద్వ
ఎనిమిదవ కుమారుడు ముద్ధ, అని ఆ ప్తలకను
వద్వలేశాడు. ఇంరలో న్యరదుడు, ముంసుడి రాక్షస
త్పవృతితని వదు)కోమని చెపుప టకు వచు ,
ముంసుడితో “నీవు గర జ్న్ లో కాలనేమి అనే

204
రాక్షసుడివి, అపుప డు శీ ీహర నినుి సంహరంచాడు”
అని చెాప డు. అపుప డు ముంసుడిలో రాక్షస త్పవృతిత
ఇంకా ఎకుక వై, ఎనిమిదవ కుమారుడిని ఎటు వైపు
నుండి లెముక పెటాిలో తెలియము, అంరవరకూ
వదలిపెటిిన వసుదేవుడి ప్తలకను చంపేసి దేవకి,
వసుదేవులను చెరసాలలో బంధంచాడు. దేవకి 7 వ
గరభ ములో ఆద్వశ్వష్యడి అంర ఉండగా, జ్గన్య్ ర ఆ
గరభ మును రోహిణ గరభ ములోకి మారేు సింద్వ. దేవకికి
గరభ త్సావము అయందనుకున్యి రు. రోహిణకి
బలరాముడు జ్ని్ ంచాడు. దేవకికి ఎనిమిదవ
గరభ ము వచు ంద్వ. ముంసుడికి చాలా అపరకునము)
మునిప్తంచాయ. ముంసుడు దేవకి, వసుదేవులను
చెరసాలలో ఎకుక వ ముటుిద్వటిము చేశాడు. త్శావణ
బహుళ్ అష్మి ి , అరరాా త్తి, కాపలా భటు) అంతా
మాయ త్పభావముతో ఘాడ నిత్ద, మగరలో ఉండగా,
విష్యుమూరత, న్య)గు భుజ్ములతో, రంఖ్, చత్ముము,
గద, పద్ ము ధరంచ, చని ప్తలకవాడుగా
అవరరంచాడు. ఆ ప్తలకవాడు దేవకి, వసుదేవులతో,
మీరు చేసుకుని సాధనలకు ఫలిరముగా నేను
(పరమార్ మీకు కుమారుడిగా అవరరంచాను.
దేవకి, వసుదేవుడు పూర్వ జ్ మ లలో – చ్చక్షుస
మ వ ంతర్ములో ప్ృరన , సుతప్ అనే
ద్ంప్త్సలుగా ఉ న పుప డు, నేను (ప్ర్త్తమ )
ప్ృరన మరుభ డుగా అవతరించ్చను. వైవసవ త
(శ్రప్సుిత) మ వ ంతర్ములో మీ తరువాత
205
జ్ మ లో అదితి, కశ్య ప్ అనే ద్ంప్త్సలుగా
ఉ న పుప డు, నేను వామనుడిగా అవతరించ్చను.
మీరు తరువాత దేవకి, వసుదేవుడుగా ఈ జ్ మ లో
మీ జ్ మ ర్జ్హితయ ము కు హ్యత్సవుగా నేను
కృషుాడిగా అవతరిసుినాన ను. మీకు ఎనిన
కషటములు కల్వననా, చల్వంచకుండా మీరు మీ
సాధనాలను చేర ందకు ఫల్వతముగా నేను
మీకు కుత్రుడిగా అవతరిసుినాన ను. నేను
కొంరసేపటికి మామూ) మానవ రూపములో
ఉంటాను. అపుప డు మీరు చేయవలసిన మురతవయ ము
మీకే సుప రసుతంద్వ. రరువార జ్రగిన దంతా అందరకీ
తెలిసిన విష్యమే కాబటిి వివరంచుట లేదు.
రరువార కూడా ముంసుడు, బాల ముృష్యుడిని
సంహరంచుటకు చేసిన త్పయరి ము) అనీి
దేవకి, వసుదేవుడికి తె)సూతనేఉన్యి య. అయన్య
వాళ్ళు దేనికీ చలించకుండా ఈ ోకముములో చెప్తప న
విధముగా సమ సితతిలోనే ఉన్యి రు.

ఉదాసీ వదాసీనో గుణరోయ విచ్చలయ తే ।

గుణా వర్ం
ి త ఇతేయ వ యోఽవతిషఠతి నేంమతే ॥
23 ॥

శ్రీర్ములో, ఇంశ్రదియములలో,
మ సుస లో ఏ విధమై గవ , శ్రప్వృతిి
లేకుండా, ఏ ప్క్షములో (అనుకూల, శ్రప్తికూల)
ఉండకుండా, మధయ సలముగా ఉంటూ, త నిశ్ా ల
206
రలతిని తానే మమనిసూి, మూడు గుణముల యొకక
శ్రప్గవము (వసుివులు, గవములు) జోల్వకి
వెళు కుండా, ప్టిటంచుకోకుండా, రలర్ముగా
ఉండేవాడు,

జ్రుగుత్స న శ్రప్తి శ్రప్శ్రకియలు గుణములు

చేసుినాన యి అనే గవ తో, ఏ త్శ్రతమూ
చల్వంచకుండా, నిశ్ా లమై మ సుస తో
రలర్ముగా ఉండేవాడు, గుణాతీత రలతికి
చేరుకు న రదిడి యొకక ఆచర్ణ, శ్రప్వర్ ి .

మునుి ఒము వసుతవును చూస్త ంద్వ అంటే,

త్తిగుణములతో రయారైన వసుతవును,
త్తిగుణములకు సంబంధంచన ఇంత్ద్వయము అనే
మునుి , త్తిగుణముల త్పభావమైన చూపు అనే రకితో, త
చూపు అనే త్కియ జ్రుగుతని ద్వ, తాను (జీవార్
చూడట లేదు, న్యకు, ఈ త్కియకు ఏ సంబంధము
లేదు అని భావిసాతడు. ఈ సితతిలో ఉని గుణాతీర
సితతికి చేరుకుని సిదుాడు ప్దార్ ి గవ అనే 6 వ
ాఞన లేద్ధ యోగ భూమిముకు చెంద్వనవాడు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము కుత్రాడు ఉదోయ గము కోసము ఇంటరూి య కి

వెళ్ళు లి. అరడి రలిక కొడుకు మీద త్పేమతో, అ
కుత్రవాడికి ఇష్మైి న చాలా రముము) వంటముము)
చేసి, ఆ కుత్రవాడికి, ఈ పద్ధరము
ా ఇలా చేశాను, ఈ
207
రుచగా ఉంటుంద్వ అంటూ అనిి రముముల
వంటముముల గురంచ వరస్ ు త ంద్వ. ఆ కుత్రవాడి దృషి ి
ఇంటరూి య లో ఏమి అడుగుతారు, వాటికి ఎలా
సమాధ్యనము చెాప లి అనే ఆలోచనలలో ఉన్యి డు.
ఆ కుత్రవాడు, అమ్ చెపుప తని వంటముముల
విష్యము) వినగాలడా? అమ్ చెపుప తని
మాట) చెవులతో పడుతన్యి , మనసుు వేరే
ఆలోచనలో ఉని ందున, మనసుు లోకి ఎముక ట లేదు,
అంటే వినట లేదు. చవరకి ఆ పద్ధరము ా )
తింటుంటే కూడా, ఆ ప్తలకవాడికి వాటి రుచు) కూడా
మనసుు లోకి ఎముక ట లేదు. ఎందుముంటే ఆ
కుత్రవాడు, ఇంరకు మించ పై సాతయకి వెళ్ళు టకు,
తాను సాధంచవలసిన లక్షయ ము మీద మనసుు
ఆలోచనలతో మునిగిపోయ ఉని ందున, మరొము
విష్యముల మీదకు మనసుు వెళ్ు ట లేదు. ఆ
విధముగానే, గుణాతీర సితతిలో ఉని సాధకుడు
పరమార్ తో అఖ్ండ ఆనందమును
అనుభవిసుతని పుప డు, ఈ చని ాటి గుణముల
యొముక త్పభావము), ఆ వసుతవు), ఆ వసుత వు ల
నుండి ములిగే చని , చని సుఖ్, దుుఃఖ్ము) ఆ
సాధకుడిని ముద్వలించ లేవు.

సమదఃఖసుఖః సవ సలః సమలోష్ణటశ్మ కాంచ ః ।

త్సలయ శ్రపియశ్రపియో ధీర్ః
త్ససుిలయ నిందాతమ సంసుితిః ॥ 24 ॥

208
 గుణాతీత రలతికి తవ ర్లో చేర్బోయే
సాధకుడు దఃఖములను, సుఖములను
సత్ ముగా గవించే, అనుభవించే సాలయిలో
ఉంటాడు. గవ్యదేవ మములకు లోను కాకుండా,
మ సుస లో ఏ విధమై కద్ల్వకలు,
ఒడిదడుకులు లేకుండా రలర్ముగా ఉంటాడు.
త లో తాను ఆతమ నుభతిని ొందతూ
ఉంటాడు. మటిట ముద్ాను, ర్జ్యిని, బంగార్మును
వాటి విలువలలో హెచుా తగుీలు ఉనాన , వాటిని
సత్ ముగా గవిసాిడు. శ్రతిగుణములకు
సంబంధించి ఏ వసుివులకు, విషయములకు
ఏ విధమై శ్రప్పధ్య య తా ఇవవ డు, అనిన టినీ
సత్ ముగా గవిసాిడు.

ఏ వసుివు లేదా విషయము మీద్ ఇది

శ్రపియము, ఇషటము అనికాని లేదా ఇది
అశ్రపియము, ఇషటము లేద అనికాని, వేరు, వేరు
గవములు లేకుండా, అనిన టినీ సత్ ముగానే
గవిసాిడు. త బుదిితో, నిర్య
ా ముతో, సాధ తో
నిర్ంతర్మూ ధర్య ముగా, రలర్ముగా ఉంటాడు.
త గుణములను ొనడి పుప డు ొంనప్నడు
లేదా త లోని ద్యషములతో నిందిసుి న పుప డు
కుంనప్నడు, రండు సంద్ర్భ ములలో
సత్ ముగానే గవిసాిడు.

209
 ఈ సాధకుడు గుణాతీర సితతిని రి రలో
పొందబోతన్యి డు. ఈ సితతిలో ఉని సిదుాడు మూడు
గుణములకు చెంద్వన ఏ వసుతవు లేద్ధ విష్యముతో
త్ీతి లేద్ధ దేి ష్ పూరరమైన సంబంధము లేకుండా
ఉండే అసంసకి ి అనే 5 వ ాఞన లేద్ధ యోగ
భూమిముకు చెంద్వనవాడు.

యుదాములో పోరాడుతని సైనికుడికి,

దెబబ ) రగిలి, రముము
త కారుతన్యి లెముక
చేయకుండా, ధైరయ ముగా ఎలా అయతే యుదదములో
ముందుకు సాగిపోతాడో, అదే విధముగా సాధకుడు
రనకు ములిగే సుఖ్ము), దుుఃఖ్ము), నింద),
పొగడతలను లెముక చేయకుండా, దైరయ ముతో సితరమైన
నిరు యముతో రన లక్షయ మును సాధంచే
త్పయరి ము చేసాతడు.

మానవు) సుతతలకీ, పొగడతలకీ చాల

సంతోషిసాతరు. కాని రన రపుప లను లేద్ధ
దోష్ములను ఎవరైన్య కొంచము చెప్తప న్య చాలా బాధ
పడిపోతారు. పొగడతల, సుతతల కోసము మరయు
నిందలను రప్తప ంచుకుందుకు అనేము అనవసరమైన
పను) చేసాతరు. ఈ సుతతి, నిందల మధయ
ఊగీసలాడిపోతంటారు. కాని వీటిని సమానముగా
భావించగలిగితే ఎంతో సాధంచవచుు ను అని
భగవానుడు నొకిక , నొకిక చెపుప తన్యి డు.

210
ఉదాహర్ణ:

ర్జ్త్యణము - అత్తి మహర ి త్బహ్ మానస

పుత్తడు, సపత ఋష్యలలో ఒముడు, , మహా రపసిి ,
గుణాతీతడు. అందుచేరనే అ + శ్రతి = మూడు
గుణము) లేనివాడు అని పేరు ములిగినద్వ.
అనసూయ దేవి మురమ ద మహర ి కుమార త (ముప్తల మహర ి
చెలెక) . సృషి ి కొనసాగించుటకు సహాయముగా
త్బహ్ దేవుడు, అత్తి మహరని ి , అనసూయ దేవిని
వివాహము చేసుకోమని చెపప గా అత్తి మహరకిి ,
అనసూయ దేవికి వివాహము జ్రగినద్వ. అత్తి మహర ి
రన రపసుు ను కొనసాగిసుతన్యి డు. అనసూయ దేవికి,
భరత సేవయే రపసుు గా చేసూత, పతి సేవ అనే రపసుు
యొముక ఫలిరము పొందుతని ద్వ. రప రకిలో
త
వారదదరూ సమానముగా ఉన్యి రు.

ఒమురోజ్ఞ న్యరద మహర ి రన అని గారైన అత్తి

మహర ి ఆత్రమమునకు వచాు డు. అత్తి మహర,ి
న్యరదుడు సంభాష్ణలతో మధ్యయ హి ము
సమయము అయంద్వ. అనసూయ అమ్ , న్యరదుని
భోజ్నమునకు రమ్ ని, వాళ్ళు మామూ)గా తినే
ముంద మూలము) పెటాిరు. న్యరదుడు నేను ముంద
మూలము) తినను, నేను రనగ) తెచుు కున్యి ను,
వాటితో గుగి గళ్ళు చేసి, ఆ గుగి గళ్ళు , ముంద మూలము)
రండూ న్యకు పెటాిలి అని, తాను తెచు న రనగ)
లాగ మునిప్తంచే ఇనుప రాళ్ళక తీసి ఇచాు డు.
211
అనసూయ అమ్ , పొయయ వెలిగించ, గినెి పెటిి
అందులో న్యరదుడు ఇచు న వాటిని గినెి లో
వేసింద్వ. అపుప డు గినెి లో నుండి ఖ్న, ఖ్న అనే
రబదము వచు ంద్వ. అద్వ విని అత్తి మహర,ి అనసూయ
అమ్ కు ఇద్వ ఏదో పరీక్ష అని అనుకున్యి రు, కాని
వాళ్ళు ఏమీ పటిించుకోకుండా, అనసూయ అమ్ ఆ
గినెి లో కొంచెము నీళ్ళు చలిక మూర పెటిింద్వ.
కాసేపటికి అనసూయ అమ్ వంట అయంద్వ,
భోజ్నమునకు రమ్ ని ప్తలిచ, న్యరదుడికి గుగి గళ్ళు ,
ముంద మూలము), అత్తి మహరకిి ముంద
మూలము) వడిించంద్వ. ఆ ఇనుప రాళ్ళక చముక గా
మెరతని గుగి గళ్ళు గా ఉడికినవి. న్యరద మహర ి అందులో
న్య)గు గుగి గళ్ళు మాత్రమే తిని, మిగిలినవి మీరు
ఎలాగూ తినరు, కాబటిి తాను ద్ధరలో తినుటకు మూట
ముటిి ఇవి మని అడిగాడు. అనసూయ అమ్ , ఆ
గుగి గళ్ు ను మూట ముటిి న్యరదుడికి ఇచు ంద్వ.
న్యరదుడు, దేవ లోముములకు వెళ్ల,క ఒకొక ముక ఇంటి
ర)పు రటి,ి న్య)గు గుగి గళ్ళు వాళ్ు చేతిలో పెటిి,
నేను ఇనుప రాళ్ళక తీసుకు వెళ్ల,క వాటిని గుగి గళ్ళు గా
వండమని మా వద్వనగారు, అనసూయ అమ్ ను
అడిగితే, ఆవిడ వాటిని ఈ గుగి గళ్ళు గా వండి, న్యకు
ఇచు నద్వ. ఇవి చాల రుచగా ఉన్యి య. వీటిని మీరు
కూడా తిని ఆనంద్వంచండి. ఇద్వ మా వద్వనగారు
అనసూయ అమ్ యొముక పతిత్వతా మహరయ ము అని
అనిి దేవ లోముములలో త్పచారము చేశాడు. అపుప డు
212
అందరు దేవర) అనసూయ అమ్ గొపప పతిత్వర,
ఆమె అంర పతిత్వతా ములోకముములలో ఎవి రూ లేరు
అని అనుకుంటున్యి రు. ఈ విష్యము సరయ
లోముము, వైకుంఠము మరయు కైలాసము వరకూ వెళ్ల,క
ఆ సెగ త్తిమూరుత) వరకూ వెళ్లు ంద్వ. కొందరు
త్తిమూరుత) పతిి ) అస) పతిత్వర) అవున్య,
కాద్ధ అనే త్పరి కూడా మొదలయంద్వ (ఇటువంటి
ముధ) రప రకి త పరీక్ష కోసమే . చవరకి త్తిమూరుత )
పతిి ), వాళ్ు , వాళ్ు పతలను వెళ్ల,క అనసూయ
అమ్ ాతిత్వరయ మును పరీక్షించ రమ్ ని పంారు.

అనసూయ అమ్ ాతిత్వరయ మును

పరీక్షించుటకు, త్బహ్ , విష్యు, మహేరి రు),
త్బహ్ చార వేష్ము) ధరంచ, అత్తి మహర ి
ఆత్రమమునకు వెళ్ళు రు. అత్తి మహర,ి అనసూయ
అమ్ వా ళ్నుక ఆహాి నించ, అతిథి మరాయ ద) చేసి,
మధ్యయ హి ము భోజ్నమునకు (ముంద మూలములే
ఉండమన్యి రు. ఆ త్బహ్ చార) సరే అని, భోజ్నము
వేళ్ అయనపుప డు విసతరాకు ముందు కూరొు ని,
భోజ్నము వడిించే సమయము వచు నపుప డు,
వాళ్ళు , మాకు ఒము నియమము ఉని ద్వ. ఆ
నియమము త్పకారము వడిసే త
ి నే మేము భోజ్నము
చేసాతము, లేద్ధ మేము భోజ్నము చేయము అని
చెాప రు. అపుప డు అత్తి మహర,ి అనసూయ అమ్ ,
మీ నియమము ఏదో చెపప ండి, ఆ నియమము

213
త్పకారమే వడిిసాతము అని అన్యి రు. వదుదలెండి, మీరు
మా నియమము ాటించలేరేమో అని త్బహ్ చార)
అన్యి రు. కాదు మేము మీ నియమము రపప ము
ాటిసాతము, మీ నియమము ఏదో చెపప ండి అని వీళ్ళు
అన్యి రు. అయతే అనసూయ అమ్ వివస్తసత అయ
మాకు భోజ్నము వడిించాలి, అద్వ మా నియమము
అని చెాప రు. అనసూయ అమ్ , భరత వైపు ఒముక
క్షణము చూచంద్వ, అత్తి మహరలో ి ఏ మాత్రము
సప ందన లేకుండా నిరి కార సితతితో చూసుతన్యి డు.
అపుప డు అనసూయ అమ్ రన చేతిలో ఉని నీళ్ళు
కొంచము తీసుకొని, ఆ త్బహ్ చారుల మీద చలికంద్వ.
త్బహ్ చారుల రూపములో ఉని త్తిమూరుత )
ముగుగరూ వెంటనే పసిప్తలక)గా అయపోయారు.
రరువార అనసూయ అమ్ వాళ్ు కు రన సతనయ ముతో
ా) పెటి,ి వా ళ్ను క రన ప్తలక)గా త్పేమగా
పెంచుకుంట్లంద్వ. వాళ్ళు కూడా ఆమె మారృ
త్పేమను చముక గా ఆసాి ద్వసూత అముక డే ఉండిపోయారు.
వాళ్ు కు వాళ్ు లోముములకు తిరగి వెళ్ళు ఆలోచనే
లేదు. అలా చాలా కాలము జ్రగిన రరువార,
త్తిమూరుత) పతిి ) ముగుగరూ వచు , అమా్ మా
భరతలను మాకు తిరగి ఇవుి . నీవు పంప్తతేనే వాళ్ళు
మా దగ గరకు వసాతరు. లేముపోతే వాళ్ళు నీ దగ గరే, ఇముక డే
ఉండిపోతారు. మా ాతిత్వరయ ము, త్పభావము, రకుత )
ముంటె కూడా అనిి విష్యములలోనూ నీవే గొపప అని
మేము ఒపుప కుంటాము. మానవుడు సాధంచ లేనిద్వ
214
ఏమీ లేదు. దయచేసి మా పతలను మాకు ఇవి మని
అనసూయ అమ్ ను త్ారం
త చారు. అపుప డు
అనసూయ అమ్ , ఆ పసి ప్తలక) మీద మరలా నీళ్ళు
చలికతే, వాళ్ళు తిరగి వాళ్ు అస) రూపములలోకి
వచాు రు. అపుప డు త్తిమూరుత), అమా్ ఇంర
కాలము నీ మారృ భావమును అనుభవించన్య, మాకు
రృప్తత ములగలేదు. నీ మారృ భావమును మరలా
అనుభవించుటకు, సమయము వచు నపుప డు, మా
అంరట మేము తిరగి వచు , మా ముగుగర అంరలతో
ములిసి ఒము పుత్తడుగా మా అంరలతో కూడా
పుత్త)గా, మరలా నీకు పుత్త)గా పుడతాము అని
చెాప రు. ఆ విధముగా నీకు రరతి ాఞనము ములిగించ,
మేము కూడా నీ మారృ త్పేమను అనుభవిసాతము అని
చెప్తప త్తిమూరుత) వాళ్ు భారయ లతో వెళ్లు పోయారు.
రరువార జ్రగిన విష్యములకు 2-50 మరయు 12-
18, 19 ోకముము) చూడుము.

త్నాప్త్ యోసుల ి య ః త్సలోయ మిశ్రతారిప్క్షయోః

।
సర్జ్వ ర్ంభప్రితాయ గీ గుణాతీతః స ఉచయ తే॥25॥

త్ ము లేదా గౌర్వము ొంది పుప డు

కాని, లేదా అవత్ ము కల్వన పుప డు కాని
రండు సంద్ర్భ ములలో సత్ త్ రక రలతి
కల్వన ఉంటాడు. గౌర్వము కల్వన పుప డు
ొంనప్నడు. అవత్నించి పుప డు కుంనప్నడు.
215
ఒకడు మిశ్రత్సడి అనే గవము కాని, ఒకడు శ్శ్రత్సవు
అనే గవము కాని ఎవవ రు మీద్ ఉంచుకోడు.
ఎవవ రు ప్క్షములోనూ ఉండడు. అంద్రినీ
సత్ గవముతోనే చూసాిడు.

కేవలము త శ్రీర్ము జీవించుట్కు,

సంర్క్షణకు అవసర్మై శ్రకియలు త్శ్రతమే
చేసూి, అంతకు మించి మినల్వ అనిన
శ్రప్వృత్సిలను నిల్వపివేసాిడు. గుణాతీత రలతికి
చేరుకు న వాడి ఆచర్ణ ఈ విధముగా
ఉంటుంది.

ఉదాహర్ణ:

మాండవయ మహర ి భూలోముములో ఉని అనిి

క్షేత్రము) దరి ంచ, ఇము మీద ముదల కూడదు
(శారీరముముగా, మానసిముముగా, మౌనముగా అని
నిరయ ు ంచుకొని, ఒము చోట కుటీరము నిర్ ంచుకొని,
ఉచు ిఁర వీరాసనము (చేత) పైకెతిత, ఒముక
కా)మీద నిలబడి ఉండుట రపసుు చేసుకుంటూ
ఉన్యి డు. ఒమురోజ్ఞ కొంరమంద్వ దంగ), రాజ్
భవనములో దంగరనము చేసి, పరగెతతకు ంటూ
వసుతంటే, రాజ్ భటు) వా ళ్నుక వెంబడిసుతన్యి రు. ఆ
దంగ), మాండవయ మహర ి దగ గరకు వచు మాకు
రక్షణ ములిప ంచమని అని వేడుకున్యి రు. మాండవయ
మహర ి మౌనముగానే రన రపసుు లో ఉండి ఏమీ

216
చెపప లేదు. ఆ దంగ) మహర ి కుటీరములో
ద్ధకుక న్యి రు. రాజ్ భటు) వచు , మాండవయ
మహరని ి దంగల ఇటు వచాు రు. వాళ్ళు ఎముక డ
ఉన్యి రో చెపప మని అడిగారు. మాండవయ మహర ి
మౌనముగానే రన రపసుు లో ఉన్యి డు. దంగ)
కుటీరము వెతికి దంగలను, వాళ్ళు దంగిలించన
సొము్ ను కుటీరములో పటుికొని, ఈ సన్యయ సి కూడా
దంగ వేష్ములో వా ళ్తో క ములిసి దంగరనము చేశాడు
అని అనుకొని మాండవయ మహరని ి కూడా తీసుకువెళ్ల ,క
కారాగారములో బంధంచ, మరాి డు రాజ్ భటు)
(దంగలను, మాండవయ మహరని ి కారాగారములోనే
ఉంచ వెళ్ల క రాజ్ఞగారతో ఈ విష్యము అంతా
వివరంచ చెాప రు. కారాగారములో కూడా మాండవయ
మహర ి దేనికీ సంబంధము లేకుండా, ఉద్ధరనముగా
మౌనముగానే రన రపసుు లో ఉన్యి రు. రాజ్ఞగారు
వా ళ్ను
క చూడకుండానే, ఏమీ విచారణ
చేయకుండానే వా ళ్ క అందరకీ కొరర (మెడలో
లలము గుచు లలమును అలానే ఉంచ, ఊరు
బయట చెటుికి ముటిివేసాతరు అనే శక్ష వేశాడు. రాజ్
భటు) ఆ శక్షను అమ) చేశారు. ఆ శక్ష రనకు
వేసుతన్యి , మాండవయ మహర ి మౌనముగానే రన
రపసుు లో ఉన్యి డు. ఇరర మహరుి) రాత్తి
సమయములో, పక్షుల రూపములో వచు , మాండవయ
మహరని ి మీరు ఇంర గొపప రప సంపనుి ), మీకు
ఈ శక్ష మీకు ఏమిటి అని అడిగితే, వా ళ్ం క దరకీ,
217
“ఎవరు చేర కర్మ లకు, వాళ్ళు శ్చక్షలు
అనుభవించవలర దే” అని చెపేప వారు.
మాండవయ మహర ి అలానే రన రపసుు చేసుకుంటూ
ఉన్యి రు. ఆయన మహర ి సాతయ నుండి త్బహ్ ర ి
సాతయకి ఎదుగుతన్యి డు, ఆయనలో తేజ్సుు
పెరుగుతూనే ఉని ద్వ. కొన్యి ళ్ు కు రాజ్ భటు)
వచు చూసేత, ఆ దంగ) చచు పోయారు. మాండవయ
మహరలో ి తేజ్సుు తో వెలిగిపోతన్యి రు. రాజ్
భటు) ఆరు రయ పోయ, ఈ విష్యము రాజ్ఞగారతో
చెాప రు. రాజ్ఞగారు మాండవయ మహరని ి రన దగ గరకు
తీసుకురమన్యి రు. రాజ్ఞగారు మాండవయ మహరని ి
చూసి, ఈయన నిజ్మైన మహరే ి, దంగ కాదు, తాను
పొరబాటుగా ఈయనకు శక్ష విధంచాడు అని అరము ా
చేసుకొని, మాండవయ మహర ి కాళ్ క మీద పడి రన
రపుప కు క్షమించమని త్ారం త చాడు. మాండవయ
మహర ి రాా, మీ రపుప ఏమీ లేదు అని అన్యి డు.
అపుప డు రాజ్ఞగారు, మీ మేడలో గుచు న లలము
తీసివేసాతము అను అన్యి డు. మాండవయ మహర ి మీ
లలము మీరు తీసుకోండి అని అన్యి డు. లలము
ఎంర లాగిన్య రాముపోయే సరకి, ఆ లలము బయటకు
మునిప్తంచే వరకూ కోశారు. లలము ములికి మెడలో
అలాగే వేలాడుతూ ఉంద్వ. అందుచేర ఆయనకు
“అణ మాండవయ త్బహ్ ర”ి అని పేరు వచు నద్వ.
ఆయ కు ఎవవ రు మీద్ (దంమలు, ర్జ్జ్ భటులు,
ర్జ్జ్ఞగారు) ఏ విధమై ర్జ్మ, దేవ షములు
218
లేకుండా, అంద్రి మీద్ సత్ మై గవముతో,
మేడలో ఆ ములికితోనే తిరుగుతూ ఉండేవాడు.

ఇపుప డు ఆయన రప రకి త పెరగి అనిి

లోముము) తిరుగుతన్యి డు. ఒముసార యమ
లోముమునకు వెళ్ళు డు. అంర వరకూ శాంరముగా
ఉని అని మాండవయ త్బహ్ ర,ి యమధర్ రాజ్ఞను
చూసి కొంచము గటిిగా, నీవే ముద్ధ ాపములకు శక్ష)
వేసేద్వ, న్య మేడలో లలము గుచేు లా న్యకు ఇంర
పెదద శక్ష ఎందుకు పడింద్వ? నేను ఏమి ాపము
చేశాను? అని అడిగాడు. యమధర్ రాజ్ఞ భయ
పడుతూ, మీరు చని పుప డు తూనీగలకు గడిి
ము)క) గుచేు వారండి, అందుచేర ఈ శక్ష మీకు
పడింద్వ, అని చెాప డు. అపుప డు న్య వయసుు ఎంర
అని అడిగారు. అపుప డు మీ వయసుు 10
సంవరు రము) అని చెాప డు యమధర్ రాజ్ఞ.
ధర్ శాస్తసతము) త్పకారము 12 సంవరు రముల
వరకూ ధరా్ ధరా్ ల విచక్షణ ములగదు, కాబటిి
అంరవరకూ చేసే ాపములకు, ప్తలకలను సరగా
చూచుకోనందుకు, ధరా్ ధర్ ములను
చెపప నందుకు శక్ష వాళ్ు రలిక రంత్డులకు పడాలి,
న్యకెందుకు పడింద్వ? అని అడిగారు. నీవు
శాస్తసతములను అతిత్ముమించ న్యకు శక్ష వేసావు కాబటి,ి
నీవు మానవ జ్న్ ఎరతవలసి ఉని ద్వ అని రప్తంచాడు.
అస) 12 సంవరు రము) కూడా చాలదు. నేను

219
ద్ధనిని 14 సంవరు రము)గా మారుు చున్యి ను అని
మాండవయ త్బహ్ ర ి ధర్ శాస్తసతములకు కొంర సవరణ
కూడా చేశాడు. మీలాంటి ఉరతమ సంసాక రములతో
పుటిిన వాళ్ళు , జ్న్ తో ధరా్ ధర్ ము) తె)సుకొని
పుడతారు, అటువంటి వా ళ్కు క చని రనములో చేసిన
ాపములకు కూడా శక్ష పడుతంద్వ అనే
సమాధ్యనము యమధర్ రాజ్ఞ చెపప లేదు. ఆ
శాపమును రి మురంచ, మహాభారరము సమయములో
విదురుడుగా జ్ని్ ంచాడు. ఈ త్పసాతవన మైత్తేయ
మహర ి విదురుడితో చెపుప తాడు - గమవతము Book
– 3, Discourse – 5, శోేకము – 20. ఈ ోకముములో
ాఞనము లేద్ధ యోగ భూమిములలో 3 వ భూమిము అయన
తనుత్ ర (నిదిధ్యయ స ) చెపుప తన్యి డు.

• త్ం చ యోఽవయ భిచ్చర్శణ భకి ియోే

రవతే ।
స గుణా స మతీతైయ తాన్ శ్రబహమ భయయ
కలప తే ॥ 26 ॥

ఎలేపుప డ్య ఏ త్శ్రతము చెకుక చెద్ర్ని,

కద్ల్వకలు లేని, రలర్మై అవయ భిచరితమై
(ప్ర్త్తమ మీద్ తప్ప , మరొక దాని మీద్
ఉంచుకోని శ్రీతి, భకి ి) భకి ి యోమముతో నున
(ప్ర్త్తమ ను) రవిసాిరో,

220
 అటువంటి సాధకులు మూడు
గుణములను (గుణాతీత రలతి) దాటి, శ్రబహమ
గవమును ొందట్కు అరుోడు అవుతాడు.

ఈ ోకముములో ాఞనము లేద్ధ యోగ భూమిములలో

2 వ భూమిము అయన విచ్చర్ణ చెపుప తన్యి డు. ఈ
ోకముములో భకిని త త్పధ్యనముగా చెపుప తన్యి డు.
మానవు) త్ాప్తంచము వసుతవుల మీద కోరము), త్ీతి
పెంచుకొని, వాటి మీద రాగ, దేి ష్ములతో త్కియ),
ముర్ ) చేసూత, వాటి ఫలిరము) అనుభవిసూత, జ్న్ ,
మృతయ చత్ము త్భమణములో తిరుగుతన్యి రు. ఆ
విధముగా త్పముృతి యొముక మూడు గుణములతో
బంధంచబడి వయ వహరసుతన్యి రు. పరమార్ నే
నిరంరరము విచారంచుకుంటూ, పరమార్
సి రూపమును ఉపనిష్తతల ద్ధి రా అరముా
చేసుకునే త్పయరి ము చేసూత, పరమార్ రరతి ము
మీద త్రవణ, మననము) చేసూత, త్ాప్తంచము
వసుతవుల మీద పెంచుకుని అదే త్ీతిని మరలిు ,
పరమార్ మీద త్ీతిని, భకిని త పెంచుకుని టకయ తే,
గుణాతీర సితతిని పొంద్వ, సరోి రక ృష్ిమైన
ఫలిరములను పొందుతాడు.

శ్రబహమ ణో హి శ్రప్తిష్ణఠహమ్
అమృతసాయ వయ యసయ చ ।
శాశ్వ తసయ చ ధర్మ సయ సుఖస్యయ కాంతికసయ చ॥
27 ॥
221
 ప్ర్శ్రబహమ కు నేనే ప్రిసత్ప్ ి రూప్ములో
ఉ న ది. అమృతమయమై ప్ర్శ్రబహమ కు నేనే
ప్రిసత్ప్ ి రూప్ములో ఉ న ది. వయ యము లేని
ప్ర్త్తమ కు నేనే శ్రప్తీకను.

శాశ్వ తమై శ్రప్యోజ్ ము కల్వనంచే

ధర్మ ము కు నేనే ధర్మ సవ రూపుడను. దఃఖ
సప ర్ే లేని, శాశ్వ తమై సుఖము కు
(ఆ ంద్ము కు) నేనే ప్రిసత్ప్ ి రూప్ములో
ఉ న ది.
శీ ీ ముృష్ు పరమార్ , పరత్బహ్ వేరు కాదు. ఆ
పరత్బహ్ అయన నేనే ముృష్యుడిగా అవతారము
ఎతాత ను. నేనే ఆ పరమార్ సి రూపమును అని
చెపుప తన్యి డు. ఈ సృషిలో ి ఉని త్పతీ వసుత వు
మారుప ) పొందేవే, మరణంచేవే, న్యరనమాయేయ వే.
నేనే ఏ మారుప లేని, న్యరనము లేని, మరణము లేని
పరత్బహ్ సి రూపమును. శారి రమైన నివృతిత
ధర్ ము న్య సి రూపమే. ననుి మించన ధర్
ఫలము ఇంకొముటి లేదు. ననుి పొంద్వనవారకి
అఖ్ండమైన, ఐకాంతిము (త్పతేయ ముమైన, శారి రమైన,
దుుఃఖ్ సప రి లేని సుఖ్ము ము)గుతంద్వ. మిగిలిన
త్ాప్తంచము సుఖ్ము) దుుఃఖ్ముతో ములిసి ఉంటాయ,
చవరకు దుుఃఖ్మే మిగు)సాతయ.

222
 త్బహ్ అంటే వేదము అని కూడా అరము ా
ఉంద్వ. వేదము) మొదటి కాండ - ముర్ కాండ. ముర్
కాండలో సరక ర్ ల ద్ధి రా మానవుల మనసుు ను
శుద్వా చేసి, పరమార్ రరతి మును ఉదేదశంచ
చెపుప తూ, ఆ రరతి మును అరము ా చేసుకోగల
యోగయ రను, అరర హ ను ములిగిసుతంద్వ. రండవ కాండ –
వేద్ధంరము (ఉపనిష్తత) పరమార్ రరతి ము
గురంచ చెపుప తన్యి య. వేదము) ననేి
త్పతిాదన చేసి, పరసమాపతము అవుతన్యి య.
నేనే వేద సి రూపుడిని.

ఈ ోకముములో ాఞనము లేద్ధ యోగ భూమిములలో

1 వ భూమిము అయన శుభేచు చెపుప తన్యి డు.

ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు

ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే గుణశ్రతయవిగమయోగో
నామ చత్సర్శో ా ఽధ్యయ యః ॥ 14 ॥
మంమళా శోేకములు
యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్
ి ఃl
తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll
అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి

223
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll
అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్
కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll
అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll
కృషా నామ సంకీర్ ి
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

224
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే పురుషోతిమయోగో నామ
ప్ంచద్శోఽధ్యయ యః ॥

శ్రీభమవానువాచ ।
ఊర్వ ి మూలమధఃశాఖమ్ అశ్వ తలం
శ్రప్పహర్వయ యం ।
ఛందాంర యసయ ప్ర్జ్ాని యసిం వేద్ స వేద్విత్
॥1॥

ఈ శ్రప్ప్ంచమును (సంసార్మును) ఒక
వృక్షముగా గవించవచుా ను. ఈ వృక్షము కు
మూలము (వేరు) పై ఉ న ది. ద్గనికి క్కమమ లు
కింద్కు ఉనాన యి. ఇది అశ్వ తల (ర్జ్వి)
చెటుటలాంటి వృక్షము. ఈ వృక్షము కు
వినాశ్ ము లేద (ఒక్కక కక పుప డు లే టుే గా
అనిపించినా, సూక్షమ రూప్ములో ఉంటూ,
మర్లా, మర్లా దా ంతట్ అదే ఉద్భ విసూినే
ఉంటుంది).

ఈ వృక్షము కు ఆకులు వేద్ మంశ్రతముల

రూప్ములో ఉనాన యి. ఈ ఆకుల దావ ర్జ్ ఈ
వృక్షము ర్క్షణ, వృదిి ొందత్స న ది. ఇటువంటి
వృక్షమును మూలముతో సహా ఎవర్యతే
తెలుసుకోమలుగుతారో వాళ్ళు వేద్ము యొకక

225
తతివ మును, అర్ము
ి ను పూరి గా
ి
తెలుసుకు న వాడు అవుతారు.

ఈ వృక్షము యొముక వేరు, మూలము, కారణము

అనిి టి ముంటె ఉని ర సాతయలో, సాతనములో
గొపప దైన న్యరనము లేని, ఏ మారుప ములగని, ఎపప టికీ
న్యరనము కాని, శారి రమైన పరమార్ . ఈ వృక్షము
అరి ర త లాంటిద్వ (సవ హ + శ్ + ధ్యత = అశ్వ తల =
ఎలా మారుప చెందుతందో, రేపు ఉంటుందో లేదో
తెలియదు. ఎలకపుప డూ ఉండనిద్వ . ఇద్వ
నిరంరరమూ మారుప చెందుతూ, ఇద్వ ఎపుప డు
అంరమవుతందో చెపప లేము, రరతి ాఞనము ములిగే
అంరవరకూ ఈ సంసార వృక్షము మరలా, మరలా
పుటుికొసూతనే ఉంటుంద్వ. ఒము వైపు న్యరనము లేనటుక
ఉంద్వ. మరొము వైపు న్యరనము అయేయ టటుక ఉంద్వ. ఈ
వృక్షము యొముక త్పధ్యన కాండము హిరణయ గరుభ డు
(త్బహ్ దేవుడు . ఆ కాండము నుండి త్పధ్యనమైన
కొమ్ ) మహత్ రరతి ము, అహంకారము, పంచ
రన్య్ త్ర), పంచ భూరము). ఆ త్పధ్యన
కొమ్ లనుండి వచేు చని , చని కొమ్ )
అంరుఃమురణ (చరతము, అహంకారము, బుద్వా,
మనసుు , ాఞనేంత్ద్వయము), మురే్ ంత్ద్వయము).
ఈ వృక్షము యొముక రక్షణకు, అభివృద్వాకి వేద
మంత్రము) (ధర్ ము) చేసేత రక్షణ,
అధర్ ము) చేసేత అభివృద్వా అని చెప్తప న
వాముయ ము) ఆకు) వలె ఉన్యి య. ఆ వృక్షము
మీద నివసించే పక్షు) జీవు). జీవు) చేసే ముర్ ల
226
ద్ధి రా ఈ వృక్షము అభివృద్వా చెందుచుని ద్వ. ఈ
వృక్షమును మూలముతో సహా (పరమార్ ను ఎవరైతే
తె)సుకోగ)గుతారో వాళ్ళు వేదము యొముక
రరతి మును, అరము ా ను పూరతగా తె)సుకుని వాడు
అవుతారు. ఎవరైతే ాఞనమనే ఖ్డగముతో,
సంసారమనే ఈ వృక్షమును నరకితే, ఈ
వృక్షమునకు మూలమైన పరమార్ ను చేరగలరు.

ఆత్ఫికాలో Baobab వృక్షము సుమారుగా ఇలా

మునిప్తసుతంద్వ. పరమార్ చెప్తప న అరి ర త వృక్షము
మీద జీవు) త్ీతి పెంచుకుంటున్యి రు. ఈ అరి ర త
వృక్షము శారి రము కానిద్వ. ఈ వృక్షమును సరగాగ
అరము ా చేసుకుంటే, ద్ధని మీద త్ీతి ములగదు. జీవు)
ఈ వృక్షము పైన ఉని వేరును (పరమార్ ను
చేరుకోగలిగితే, ఆ వృక్షము మీద త్ీతి ములగదు.

తైతిరీయ అర్ణయ క - 1-11-5 -

“ఊర్వ ి మూలః అధశాఖం వృక్షయోయ వేద్
సంశ్రప్తి, సాత్స జ్ శ్రశ్ద్ిసాయ త్ మృత్సయ ర్
త్మ యదితిః” - పవిత్రమైన, గొపప దైన, అతి
సూక్ష్ మైన, కారణమైన పరమార్ రరతి ము
మూలము పైన, చాలా కొమ్ ) కిందకు ఉని
సంసార వృక్షము, ఈ వృక్షము యొముక
సి రూపమును సరగాగ అరము ా చేసుకోలేము, ఈ
వృక్షము యొముక మూలము, కారణమును
తె)సుకోలేము, ఈ వృక్షము మీద ఆసకి త త్రదా
పెంచుకుంటున్యి రు. ఈ వృక్షమును
227
పెంచుకోవాలని, ఈ వృక్షము యొముక ఫలము)
అనుభవించాలని ఇష్ి పడుతన్యి రు. కాని
ఎపుప డైతే, ఈ వృక్షము యొముక మూలమును అరము ా
చేసుకుంటే, ఆ మూలము మీద ఆసకి,త త్ీతి, త్రదా
పెరగితే, ఈ వృక్షము మీద ఎపప టికీ త్ీతిని, త్రదాను
పెంచుకోలేరు. మృతయ వు ననుి
ముబళ్లంచబోతని ద్వ, ఈ లోపల ఈ సంసార
వృక్షముతో నేను ఏదో సాధంచాలి అనే త్రదాను
పూరతగా విడిచపెటుికుంటారు.

కఠోప్నిషత్ – 2-3-1 – “ఊర్వ ి ములోవాకాే ఖ

ఏషోశ్వ తాః సనాత ః I తదేవ శుశ్రకం తశ్రద్బ హమ ,
తదేవామృత ముచయ తే తరమ గ లోేకాః శ్రశ్చతాః
సర్శవ I తద నాతేయ తి కశ్ా , ఏతదైవ తత్” – పైకి
వేళ్ళు (పరమార్ త్కిందకు కొమ్ ) వాయ ప్తంచన
త్ాచీనమైన అరి ర త సంసారమనే వృక్షము ఇద్వ. ఇదే
శుదాము, త్బహ్ అమృరమని ప్త)వబడుతని ద్వ.
దీనియందు లోముములనిి యూ ఆధ్యరపడి ఉని వి.
ఏదీ దీనిని అతిత్ముమించలేదు. ఇదే ఆ పరమార్ .

“అవయ క ి మూల శ్రప్భవః

తస్యయ వానుమహ్మరలతః బుదిి సక ంద్ మయచైవ
ఇంశ్రదియంతర్ కూట్ర్ః మహాభత విశాఖశ్ా
విషయై ప్శ్రతవాన్ సలధ్య ధర్జ్మ ధర్మ సుపుషప సయ
సుఖదఃఖ ఫలోద్యః ఆద్గవయ సర్వ భతానాం
శ్రబహమ వృక్ష సనాత ః ఏతద్ శ్రబహమ వర్ం చైవ
శ్రబహమ ఆచర్తిః నితయ తః ఏతత్ చితావ చ
228
భితావ చ ాననే ప్ర్త్ధినా తతశ్ా ఆతమ ర్తిం
శ్రప్పప్య తసామ న్ వర్తే
ి పు ః” - సంసారమనే ఈ
అరి ర త వృక్షము అవయ ముమైన త పరమార్ నుండి
ఉదభ వించనద్వ. కారణము (జీవుల ముర్ ) ముంటె
ఉరక ృష్మై ి న కారయ ము (సృషి ి . పరమార్
అనుత్గహముతో ఈ వృక్షము సితతి మరయు వృద్వా
పొందుచుని ద్వ. మానవు) తాము పెంచుకుని
సితరమైన నిరు యమే ఈ వృక్షము యొముక కాండము.
ఈ వృక్షమునకు ఉండే చని , చని తొత్ర), మన
ఇంత్ద్వయము) ఉండే రంత్ధము). ఈ వృక్షము
యొముక కొమ్ ) పంచ మహా భూరము)
(రరీరము), వసుతవు), విష్యము) . వేద
వాముయ ము) ఈ వృక్షము యొముక పత్రము) లేద్ధ
ఆకు). ఈ వృక్షము యొముక పుష్ప ము) ధర్ ము
లేము అధర్ ము. ఈ పూ) ఫలించ సుఖ్ము లేము
దుుఃఖ్ము ములిగిసుతన్యి య. సంసారము అనే ఈ
వృక్షమును ఎనోి పక్షు) (త్ాణు)
ఆత్రయంచుకొని నివాసము ఉంటున్యి య. దీనిని
త్బహ్ వృక్షము (పరమాతే్ కారణమైనద్వ అను
కూడా అంటారు. వృక్షము మీద పెంచుకుని త్ీతిని,
ఈ వృక్షమునకు మూలమైన,పైన ఉని , గొపప దైన,
శారి రమైన, ఈ సంసార వృక్షముతో సంబంధము
లేని ఆర్ (పరమార్ మీదకు మర)ు కొని, త్ీతిని
పెంచుకొని, వృక్షమును గొడిలితో నరకినటుకగా, ఈ
సంసారమనే వృక్షమును ాఞనము అనే ఖ్డగముతో
నరకి, తిరగి మొలవకుండా (పునరన జ ్ లేకుండా

229
చేయవచుు ను. అపుప డు ఈ వృక్షమును
ఆత్రయంచుకోవలసిన అవసరము ఉండదు.

అధశోా ర్వ ి ం శ్రప్సృతాసిసయ శాఖా గుణశ్రప్వృదాి

విషయశ్రప్వాలాః।
అధశ్ా మూలా య నుసంతతాని కర్జ్మ నుబంధీని
మనుషయ లోకే ॥ 2 ॥

ఈ అశ్వ తల వృక్షము యొకక మధయ

గమములో భలోకమును ఊహించి ట్ేయి తే,
భలోకము కు శ్రకింద్ ఉ న లోకములకు
(అతలము, వితలము, సుతలము, ర్సాతలము,
మహాతలము, తలాతలము, ప్పతాళము) కూడా
ఈ అశ్వ తల వృక్షము క్కమమ లు విసిరించి
ఉనాన యి. భ లోకము కు పై ఉ న
లోకములకు (భువరోేకము, సువరోేకము,
మహాలోకము, జ్ లోకము, తప్నలోకము,
సతయ లోకము – శ్రబహమ దేవుడు లోకము) కూడా
ఈ అశ్వ తల వృక్షము క్కమమ లు విసిరించి
ఉనాన యి. ఈ వృక్షము యొకక క్కమమ లు
శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి యొకక మూడు
గుణములు (సతివ గుణము, ర్జో గుణము, తమో
గుణము) దావ ర్జ్ నిర్ంతర్మూ అభివృ దిి
చెందత్స న వి. ఈ క్కమమ లకు చివర్ ఉ న
చిగుళ్ళే, శ్రప్పపించక వసుివులు, విషయములు.

230
 ఈ సంసార్ వృక్షము తొకక తల్వే వేరు
(ప్ర్త్తమ అయితే) ఇంకా ఉ న చ్చలా పిలే
వేళ్ళు అనిన వైపులా (శ్రకింద్కు, శ్రప్కక కు, పైకి)
వాయ పించి ఉనాన యి. ఈ వేళ్ళు జీవులు
చేసుకు న కర్మ లకు సంబంధించి వి. ఈ
కర్మ లు శ్రప్ధ్య ముగా మనుషుయ ల దేహములను
ఆశ్రశ్యించుక్కని ఉనాన యి.

ఈ సంసార వృక్షము యొముక కొమ్ ) ఈ

త్బహా్ ండములోని అనిి లోముములకు (14
లోముము) వాయ ప్తంచ ఉని ద్వ. ఈ సంసార వృక్షము
యొముక కొమ్ ) ఆ, యా లోముములలో ఉండే
జీవులలో కూడా వాయ ప్తంచ ఉన్యి య. అనగా సరయ
లోముములో త్బహ్ దేవుడు రరీరము నుండి, ాతాళ్
లోముములో అతి నీచమైన, చని జీవి (అవీచ
రరీరము వరకూ ఈ సంసార వృక్షము యొముక
కొమ్ ) వాయ ప్తంచ ఉన్యి య. ఈ లోముము), జీవు)
యొముక రరీరములలో మూడు గుణము) (సరతి
గుణము, రజో గుణము, రమో గుణము ద్ధి రా
నిరంరరమూ బలము పొంద్వ, అభివృద్వా
చెందుతని వి.

జీవు) చేసుకుని ముర్ లను అనుసరంచ,

సంసాక రములను ములిగి, ఆ సంసాక రములను
అనుగుణముగా జీవు) వాళ్ు రరీరములను
పొందుతారు. జీవు) ఆ సంసాక రములకు రగినటుక గా
త్పవరతసాతరు, నడచుకుంటారు, కొరత ముర్ )
231
చేసుకుంటారు. తిరగి ఆ కొరత ముర్ ల అనుగుణముగా,
సంసాక రము), జ్న్ , రరీరము) ఉంటాయ. ఇలా
ఆ జ్న్ , మృతయ చత్ముము తిరుగుతూనే ఉంటుంద్వ.
జీవుల చేసుకుని అనంరమైన ఆ సంసాక రము),
ఈ సంసార వృక్షమునకు ప్తలక వేళ్ళు . జీవు) సాతిి ము
ముర్ ) చేసుకుంటే పై లోముములలో, రాజ్స ముర్ )
చేసుకుంటే మధయ లోముములలో, తామస ముర్ )
చేసుకుంటే అధో (త్కింద లోముములలో రరీరము)
పొందుతన్యి రు. ఈ సంసాక రముల విష్యములో
మానవు) చాలా ాత్గరతగా ఉండాలి. ఈ సంసార
వృక్షము మూడు గుణములతో నిండి ఉని ద్వ. ఆ
కొమ్ ల చగుళ్ళక (త్ాప్తంచము వసుతవు),
విష్యము) కొరతగా పుటిినపుప డు మృదువుగా,
అందముగా ఉండి, జీవులలో కోరము) పుటిించ,
జీవు) వాటిని రమలో ఏముము చేసి ఆ వసుత వు లే
“నేను” అనే త్భమలో పడి, కాలముతో ఆ వసుతవు )
మారుప చెంద్వ, ముద్వరపోయ, చవరకు ఆ వసుత వు లే
జీవులకు దుుఃఖ్ము ములిగిసుతన్యి య.

రూప్మరయ హ తథోప్లభయ తే నాంతో

చ్చదిర్న చ సంశ్రప్తిష్ణఠ।
అశ్వ తలమే ం సువిరూఢమూలం అసంమశ్స్త్రిణ
ద్ృఢే ఛితాివ ॥ 3 ॥

ఈ సంసార్ వృక్షము యొకక రూప్ము,

మ ము ఊహించి టుేగా ఉండట్ లేద,
నిర్ంతర్మూ త్రుప లు చెందతూ వేరు, వేరు
232
రూప్ములు ధరిస్యింది. ఈ వృక్షము యొకక చివర్,
మొద్లు, అర్ము
ి కాక, మధయ గమము ఎకక డ
ఉంద్య కూడా తెల్వయట్ లేద.

నిర్ంతర్ము త్రుప లు చెందే

సంసార్మనే ఈ అశ్వ తల వృక్షము యొకక
సంసాక ర్ములు అనే వేళు తో ాగా వాయ పించి,
లోత్సగా ప్పత్సకుప్నయి వృక్షమును మూలముతో
సహా తేదించవలర అవసర్ము ఉ న ది.
సంసార్మనే ఈ వృక్షము మీద్ సంమము, శ్రీతి,
ఆసకి ి లేని ధృఢమై శ్స్త్సిముతో లేదా గొడడల్వతో
పూరిగా
ి రికి, ఖండించి, తొలనంచి వేర, ఈ
సంసార్ వృక్షము కు మూలమై ప్ర్త్తమ
తతివ ము అనేవ ష్టంచి,

ఈ సంసాక రముల, సంసారము యొముక

పరంపర ఆద్వ, మొద) తెలియుటలేదు. అలాగే
ఎముక డ, ఎపుప డు అంరమవుతంద్వ అనేద్వ కూడా
తెలియుటలేదు. ఆద్వ, అంరము తెలియ నందు
వలన, దీని మధయ మము ఎముక డ, ఇపుప డు ఎముక డ
ఉన్యి మో కూడా తెలియుటలేదు. మూడు గుణముల,
సంసాక రముల త్పభావముతో ఈ సంసారములో
నిరంరరమూ మారుప జ్రుగుతని ద్వ. కాబటిి దీనిని
అన్యద్వ (ఆద్వ లేదు , ఆద్వమధ్యయ ంరము (మొద),
మధయ , అంరము లేనిద్వ అని అంటారు. అందుచేర
దీనిని అరి ర త (రేపు ఇలా ఉండదు వృక్షము అని
అంటారు. కాబటిి ఈ సంసారమును నమ్ కూడదు.
233
కాబటిి దీనిని ఆత్రయంచ ఉండకూడదు. అందుచేర
దీనిని దృ మైన అసంగము, ఆసకి త లేని (వైరాగయ ము
అస్తసతముతో పూరతగా ఖ్ండించ, ఈ సంసార
వృక్షమునకు మూలమైన, మారుప లేని, శారి రమైన,
పరమార్ ను పొంద్ధలి.

ప్ంచ్చనన విద్య :

పంచాగిి విదయ త్బహ్ విదయ లోని భాగము. ఈ

విదయ లో పరమార్ గురంచ చెపప బడినద్వ. ఈ విదయ
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – పంచము త్పాఠముములో 3 వ
ఖ్ండము నుండి 10 ఖ్ండము వరకూ
వివరంచబడినద్వ. జీబలి పుత్తడు రాజ్ర ి
త్పవాహణుడు, ఆరుణ ముని పుత్తడు గౌరముడికి
పంచాగిి విదయ ను బోధంచెను (జీవు) రరీరమును
వదలి ఇముక డ నుండి దేవయ త్ర్ము ీ లో లేదా
పితృయణ త్ర్ము ీ లో త్పయాణము :

దయ లోకము (ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-4-1, 2):

దుయ లోముము (సి రలో
గ ముము అగిి గా ఉని ద్వ.
ఆద్వతయ డు సమిధ. కిరణము) ధూమము (పొగ .
పగ) ాి ల. చంత్దుడు, అగిి , నక్షత్రము)
కిరణము). ఇంత్దుడు అభిమాన దేవర) ఈ
అగిి లో త్రదా అనే ఆహుతి ఇచాు రు. ఆ హవిసుు
నుండి స్మరాజ్ఞ (చంత్దుడు జ్ని్ ంచును.

234
 ప్ర్ను
ు య డు (ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-5-1, 2):
పరను జ య డు (వర ి దేవర లేద్ధ ఇంత్దుడు అగిి గా
ఉని ద్వ. వాయువు సమిధ. మేఘము) పొగ. మెరుపు
ాి ల (త్పకారము . ప్తడుగు అగిి . మేఘముల గరన జ
అగిి కిరణము). ఈ అగిి యందు దేవర)
స్మరాజ్ఞకు ఆహుతి ఇచాు రు. ఆ ఆహుతి నుండి
వరము ి కురసినద్వ.

ప్ృథివ (ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-6-1, 2):

పృథివి (భూమి అగిి గా ఉని ద్వ. సంవరు రము)
సమిధ). ఆకారము పొగ. రాత్తి ాి ల (త్పకారము .
ద్వకుక ) అగిి . ద్వకుక ల మూల) (విద్వకుక ) అగిి
కిరణము). ఈ అగిి యందు దేవర) వరము ి
ఆహుతి ఇచాు రు. ఆ ఆహుతి నుండి అని ము
పుటిినద్వ.

పురుష (ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-7-1, 2):

పురుష్యడు అగిి గా ఉని ద్వ. వాకుక సమిధ. త్ాణము
పొగ. జిహి (న్య)ము ాి ల (త్పకారము . నేత్రము)
అగిి . ోత్రము) (చెవు) అగిి కిరణము). ఈ
అగిి యందు దేవర) అని మును ఆహుతి
ఇచాు రు. ఆ ఆహుతి నుండి రేరసుు పుటిినద్వ.

స్త్సీి (ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-8-1, 2): యువతి

అగిి గా ఉని ద్వ. ఉపసత సమిధ. సంకేరము పొగ.
యోని ాి ల (త్పకారము . మైధ్యనము (సంగమము
అగిి . రాతి సుఖ్ము అగిి కిరణము). ఈ అగిి
235
యందు దేవర) రేరసుు ను ఆహుతి ఇచాు రు. ఆ
ఆహుతి నుండి గరభ ము పుటిినద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-9-1, 2: 5 వ ఆహుతి

వలన జ్లము ఈ రీతిగా పురుష్ (జీవ సంజ్ను
పొందుచుని ద్వ. జ్రాయువను ప)చని సంచతో
చుటిబడిన ఆ శశువు 9 లేద్ధ 10 నెల) మారృ
గరభ ములో పరుండి, ఆ ప్తమ్ ట జ్ని్ ంచును. ఆ
పుటిిన వాడు, ఆయుసుు ఉని ంరవరకూ
జీవించును. ఆయుసుు పూరత కాగానే, ఏ అగిి నుండి
వచాు డో, పుటాిడో, ఆ యా అగుి ), వాని
మురా్ నుసారము, తీసుకుపోవును.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-10-1, 2: పైన చెప్తప న

ాఞనముతో త్రదాగా రపసుు చేయువారు అరిా ర్జ్ది
(కాంతి త్ర్ము
ీ ) లోకములు పొందుదురు. అముక డ
నుండి ఆహరోకము శుము కపక్ష, ఉతిర్జ్యణము,
సంవరు రము, ఆద్వతయ డు, చంత్దుడు, విదుయ తత, ఈ
త్ర్ము
ీ వెళ్ళు దురు. అచు ట అమానుష్యడు అనే
పురుష్యడు ఉండును. అరడు వానిని త్బహ్
లోముమునకు చేరుు ను. ఇద దేవయాన మారము గ .

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-10-3, 4: ఈ

త్పదేరములో ఉంద్వ ఇష్ిపూరతములైన పుణయ ముర్ ),
ద్ధన ధర్ ము) చేయువారు ధూమమయ
లోకములకు వెళ్ళు దురు. అచు ట నుండి, రాత్తి,
ముృష్ప
ు క్షము, ద్క్షిణాయ ము – ఆ ప్తమ్ ట
236
పితృలోకము, గగన మారము గ , చంత్ద మారము
గ ,
చేరదరు (ఆ, యా అభిమాన దేవరలను చేరదరు
చంత్దుడే స్మరాజ్ఞ, ఆడాడు దేవరలకు భోజ్నము.
ఇంత్ద్వయ భోగము) అనుభవించువారు
(భూలోముములో జీవు) దేవర) ఇచు న వాటినే
భుజించవలెను.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-10-5, 6, 7: పుణయ

ముర్ ) ఫలము) క్షయమగు అంరవరకు అముక డే
ఉండి, జీవు) తిరగి ఆకారము, వాయువు, ధూమము,
మేఘము, ఆ మేఘము నుండి వరము ి , ఆ వరముి
నుండి అని ము, గోధ్యము), ఔష్దము)
వససప త)గా ఉదభ వించ, ఆ పద్ధరము ా ) తిని
వార ద్ధి రా అని గర త్ాణు)గా జీవు) ఇనిి
ముష్ము
ి ) పడి పుటుిదురు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 5-10-8, 9, 10: ఎవరీ

పుణయ , ధర్ ముర్ ) చేయము, నిషిదమై ద న ముర్ )
చేసాతరో, ఆ జీవు) – “తసామ జ్ఞుగుప్నస త”
అసహయ మై క్షుశ్రద్ జ్ మ లు – పశుపక్షాయ దు), త్కిమి
కీటముము)గా జ్ని్ ంచుదురు.

అందుచేర ఈ సంసార వృక్షము మీద

వైరాగయ ము పెంచుకొని, దీనిని పూరతగా ఖ్ండించ, ఈ
సంసార వృక్షమునకు మూలమైన పరమార్ ను
పొందుటకు త్పయరి ము చేయవలెను.

237
ఉదాహర్ణ:

“యసయ నింబం ప్ర్శునాం యశ్చా ం మధు

సత్సప ష్ణ యశ్చా ం మంధ త్లుయ ధః సర్వ సయ
కటుర్శ సహా” అనే సుభాషిరము.

కొంరమంద్వ ఒము వేప చెటుిను నుండి

ము)గుతని వి అనీి చేదుగా ఉంటున్యి య అని, ఆ
వేప చేదును తీప్తగా మారాు లి అనే సంములప ముతో,
కొంరమంద్వ సరతి గుణ సంపనుి ), ఆ చెటుి కు
గంధము పూసి, కుంకుమ బొటుక పెటిి, పూల మాల)
వేసి పూజించారు. ఆ వేప చెటుిను తీయగా మారు,
తీయగా మారు అని రోజూ త్ారం త చారు. కొన్యి ళ్ు
రరువార, ఆ వేప చెటుి చని కొమ్ ను విరచ రుచ
చూసేత, ద్ధని రుచ ఏమీ మారలేదు. అద్వ చేదుగానే
ఉంద్వ. వాళ్ళు ఆ త్పయరి ము వదు)కున్యి రు.

మరకొంరమంద్వ, రజో గుణ సంపనుి ), వేప

చెటుి చని మొముక మొలముగా ఉని పుప డు నుండే
ద్ధనికి తీయటి పద్ధరము
ా ) పోసి పెంచతే ఆ వేప
చెటుి తీయగా మారుతంద్వ, అనే ఆలోచనతో, అద్వ
చని మొలముగా ఉని పుప డు నుండి రోజూ ద్ధనికి
తేనె, పంచద్ధర, ా) పోసి పెంచారు. కొన్యి ళ్ు
రరువార, ఆ వేప చెటుి చని కొమ్ ను విరచ రుచ
చూసేత, ద్ధని రుచ ఏమీ మారలేదు. అద్వ చేదుగానే
ఉంద్వ. వాళ్ళు ఆ త్పయరి ము వదు)కున్యి రు.

238
 మరకొంరమంద్వ, రమో గుణ సంపనుి ), ఈ
వేప చెటుిను త్ారసేత
త , త్పేమగా పెంచతే మాట వినదు
అని ఆలోచంచ, ఒము చని గొడిలి తీసుకువచు ,
ద్ధనిని మెలక మెలకగా కొటుితూ, నీవు చేదుగా
ఉండటానికి వీలేకదు, తీయగా మారవలసినదే.
లేముపోతే ఇంకా ఎకుక వగా దండిసాతము అని రోజూ
అలా చెపుప తూ కొటాిరు. కొన్యి ళ్ు రరువార, ఆ వేప
చెటుి చని కొమ్ ను విరచ రుచ చూసేత, ద్ధని రుచ
ఏమీ మారలేదు. అద్వ చేదుగానే ఉంద్వ.

వేప చెటుి దేవతా వృక్షము. మనకు ఆరోగయ ము

ములిగించుటకు దీని నుండి మంచ గాలి, చేదు పూర
ఇచు , వాతావరణ కా)ష్య మును మారు , మనకు
మే) చేసే వృక్షము. అయన్య వేప చెటుి లక్షణము.
మనము ఏమి చేసిన్య, ద్ధని సి భావమును మనకు
కావలసినటుకగా ద్ధనిని మనము మారు లేము అని
అందరూ తె)సుకున్యి రు. దీని పరసితతి ఇలా
ఉంటే, మర సంసారమే వృక్షము యొముక పరసితతి
గురంచ మనము ఊహించలేము కూడా. ఈ సంసార
వృక్షము మనకు చేదు ఫలిరము) ఇసూతనే ఉంద్వ.
ఇంర ముంటె మంచ ఫలిరము ఇచేు పరమార్
ఉండగా, ఈ సంసార వృక్షమునే పటుికొని
వేళ్ళు డటము ఎందుకు. పరమార్ చెప్తప నటుక గా
అసంమము అనే ఆయుధముతో ఈ వృక్షమును నరకి
వేసి, మనకు మంచ ఫలిరము) ఇచేు పరమార్ నే
ఆత్రయంచాలే రపప , మరొము ద్ధర లేదు.

239
 • తతః ప్ద్ం తతప రిత్రిత ీ వయ ం
యరమ ీతా నివర్ం
ి తి భయః।
తమేవ చ్చద్య ం పురుషం శ్రప్ప్దేయ యతః
శ్రప్వృతిిః శ్రప్సృతా పుర్జ్ణీ ॥ 4 ॥

అసంమ శ్స్త్సిముతో ఈ సంసార్ వృక్షమును

తేదించి, వైర్జ్మయ మును పెంచుక్కని, ఈ సంసార్
వృక్షము కు మూలమై , జీవులు చేరుకోవలర
మమయ ము అయి ప్ర్త్తమ తతివ మును
అనేవ ష్టంచుక్కని, తెలుసుకోవాల్వ. ఆ ప్ర్త్తమ
తతివ మును చేరుకు న ట్ేయితే, మర్లా ఈ
సంసార్ వృక్షము కు తిరిన ర్జ్రు (పు ర్ ు మ
ఉండద).

ఆ ప్ర్త్తమ తతివ ము తప్ప , నాకు మరొక

శ్ర్ణము లేద, ఆ ప్ర్త్తమ ను తప్ప వేరొకరిని
నేను శ్ర్ణు వేడను, అనే అ య గవముతో ఆ
ప్ర్త్తమ ను త్శ్రతమే ఆశ్రశ్యించ్చల్వ.
శాశ్వ తమై ఏ ప్ర్త్తమ తతివ ము నుండి చ్చలా
కాలము నుండి ఈ సంసార్ వృక్షము
ఉద్భ వించి ద్య, ఆ ప్ర్త్తమ తతివ ాన మును
ొందితేనే, ఈ సంసార్ వృక్షము నుండి బయట్
ప్డే అవకాశ్ము ఉంటుంది.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – “సంవేషటవయ ః సవి

విాన తవయ ః” – పరమార్ నే అనేి షించుకోవాలి,

240
తె)సుకోవాలి అనే కోరమునే ములిగి ఉండాలి. ఇరర
కోరము) విడిచపెటాిలి.

కఠోప్నిషత్ – 1-3-9 – “విాన సార్ధి ర్య సుి

మ ః శ్రప్శ్రమహవా న ర్ః I స్యధవ ః ప్పర్త్ప్నన తి
తదిావ షోాః ప్ర్మం ప్ద్మ్” - ఎవరకి విాఞనమను
సారధ, సాి ధీనములో ఉని మనసుు అను ముళ్ళు ము
చేతిలో ఉంటుందో, అటిివాడు జీవిర మారము గ యొముక
గమయ మైన విష్యు పదమును (సరి వాయ పముమైన త్బహ్
పదము పొందుతన్యి డు.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 3-7 – “తతః ప్ర్ం

శ్రబహమ ప్ర్ం బృహంతం యథానికాయం
సర్వ భతేషు గూఢమ్ విశ్వ స్యయ కం ప్రివేష్టటతార్
మీశ్ం తం ానతావ అమృతా భవంతి” - పరమార్
అనే గొపప రరతి మును, పరమార్ నే గొపప
సాతనమును పొందుటకు మానవు) త్పయరి ము
చేసుకోవాలి. పరమార్ అనిి రరీరములలో
అంరరాయ మిగా వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు. ఈ సృషినిి
రనలో లీనము చేసుకొని, అంరటా వాయ ప్తంచ ఉని
పరమార్ ను తె)సుకుని టకయతే, అమృత)
అవుతన్యి రు, పునరన జ ్ ఉండదు.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-18 - “యో

శ్రబహామ ణం విద్ధ్యతి పూర్వ ం యో వై వేదాంశ్ా
శ్రప్హినోతి తస్యమ , తగం హ దేవ త్తామ బుదిి
శ్రప్కాశ్ం ముముక్షుర్యవ శ్ర్ణమహం శ్రప్ప్దేయ ” -
241
అందర ముంటె ముందు ఉండేవాడు, అందరకీ
కారణమైనవాడు, హిరణయ గరుభ డిని సృషి ి చేసి,
హిరణయ గరుభ డికి సమసత వేదము) ఉపదేరము చేసి,
హిరణయ గరుభ డికి ాఞనోరప తితని ములిగించ, ఆ ాఞనముతో
హిరణయ గరుభ డు ఈ సృషిని ి చేయగల సామరయ త ము
ఇచు న, అనిి రరీరములలో ఉండేవాడు, నేను
ముముక్షువుడినై, ఈ సంసార వృక్షమును విడువ
రలచ, మోక్షమును కోరుతూ పరమార్ ను రరణు
వేడుతన్యి ను. .

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-1 – “సవ గవ మేకే

కవయో వద్ంతి కాలం తథానేయ
ప్రిముహయ త్నాః I దేవా స్యయ షయ మహిత్త్స
లోకే యేనేద్ం శ్రగమయ తే శ్రబహమ చశ్రకమ్” –
కొంరమంద్వ పండిత) ఈ సృషికి ి సి భావము
కారణము అంటారు. కొంరమంద్వ ఈ సృషికి ి కాలము
కారణము అంటారు. కొంరమంద్వ అాఞను)
ద్ధనంరట అద్వ అలా పుటిిందంతే అంటారు.
సి త్పకాశుడు అయన పరమార్ యొముక మహిమ
వలన ఈ సృషి ి, సితతి, లయము నియమముగా
జ్రుగుతని వి. పరమేరి రుడే త్బహ్ చత్ముము అనే
ఈ సంసార చత్ముమును త్తిపుప తన్యి డు, ఆయన
అదుపు, ఆజ్ల ఞ లోనే ఈ చత్ముము తిరుగుచుని ద్వ.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-6 – “స

వృక్షకాలాకృతిభిః ప్రోనోయ యసామ త్ శ్రప్ప్ంచః
ప్రివర్తే
ి యమ్ I ధర్జ్మ వహం ప్పప్నుద్ం భేశ్ం
242
ానతావ తసల మమృత విశ్వ ధ్యమ” - పరమార్ యే
ఈ సృషికి ి కారణభూతడు. ఈ సృషిని ి ఒము వృక్ష
రూపముగా లేద్ధ కాల రూపముగా
భావించుకుని టకయతే, అద్వ పరమార్ యొముక
అదుపు, ఆజ్ల ఞ లో ఉని ద్వ. ఈ త్పపంచము, పరమార్
నుండి రకిని త పొంద్వ, తాను పని చేసుకుని టుక
మునిప్తసుతని ద్వ. అటువంటి పరమార్ ఈ త్పపంచము
ముంటె భిని మైన వాడు. ఈ వృక్షము లేద్ధ కాలము
ముంటె పరమార్ పై సాతయ వాడు, వేరే అయనవాడు.
వీటి ముంటె చాలా పెదదవాడు. ఆ పరమార్ నే
పొందదగినవాడు. ఆ పరమార్ ను
ఆత్రయంచుకుంటే, ధర్ త్పవృతిత పెరగి, మనలో
ఉని ాపము) అనీి న్యరనమైపోతాయ.
పరపూర ుమైన ఐరి రయ ము సిద్వాసుతంద్వ. అమృర
సి రూపుడైన పరమార్ న్య హృదయములో, న్య
ఆర్ లోనే ద్ధగి ఉన్యి డు అని తె)సుకోగలిగితే,
సరోి రతమమైన ఫలిరము లభిసుతంద్వ.

హితోకి ి:

“నీచ్చశ్రశ్యో కర్వ
ి య ః కర్వ్య
ి య
మహదాశ్రశ్యః ఈశాశ్రశ్యో మహా నామః శ్రప్శ్రప్శ్ా
మరుడం సుఖమ్” - ఎవరనీ ఆత్రయంచ కూడదు.
ఎవర ఆత్రయము లేకుండా సి రకితో త పైకి రావాలి
అనేద్వ సాధ్యరణ లోము నియమము. ఒమువేళ్
ఆత్రయంచవలసి వసేత, వాళ్ళు పెదదవా ళ్ళక,
గొపప వా ళ్ను
క మాత్రమే ఆత్రయంచాలి. రకుక వ సాతయ
243
వారని ఆత్రయంచకూడదు. గొపప వా ళ్ను క ఆత్రయసేత
లాభము పొందేటటుక ఉండాలి. మామూ)గా
ాములకు త్గదదలను మునిప్తసేత ారపోతాయ. కాని ఒము
సందరభ ములో మహా విష్యువు, మహేరి రుడిని
చూచుటకు, కైలాసము వెళ్లు న్యడు. మహా విష్యువు రన
వాహనమైన గరుర్ ంతడి మీద నుండి
ద్వగుతని పుప డు, మహేరి రుడు ఆహాి నించుటకు
గుమ్ ము దగ గరకు వచాు డు. అపుప డు శవుడి మేడలో
ఉని వాసుకి (సరప ము , ఈ గరుర్ ంతడిని చూసి
భయపడలేదు. చముక గా ాడగా ఎతిత, ఓ గరుర్ ంతడా
బాగున్యి వా అని అడుగుతోంద్వ. ఆ సరప మునకు ఆ
ధైరయ ము పరమేరి రుడిని ఆత్రయంచుకొని
ఉని ందున ము)గుతోంద్వ. అలాంటి ఆత్రయమును
పొంద్వనటకయతే, దేనికీ బయపడనముక రలేదు. అలాగే
ఒమువేళ్ మ ము ఆశ్రశ్యము ొందాలంట్ట,
ప్ర్త్తమ నే ఆశ్రశ్యించ్చల్వ.

• నిర్జ్మ మోహా జితసంమద్యష్ణ

అధ్యయ తమ నితాయ వినివృతికాత్ః।
ద్వ ందైవ రివ ముకాిః సుఖదఃఖసంజఃడ న
మచు ంతయ మూఢః ప్ద్మవయ యం తత్ ॥ 5
॥

త్ మును, మోహమును వద్ల్వ

పెటుటకు న వారు, సంమము అనే ద్యషమును
గెల్వచి వారు, నిర్ంతర్ము ఆతమ విద్య ను
అగయ సము చేయువారు, శ్రప్పపించక వసుివులు,
244
విషయముల మీద్ ఆసకి ి లేనివారు, ఏ ర్కమై
కోరికలు మ సుస లో లేనివారు,

ద్వ ంద్వ ములై సుఖము/దఃఖము,

లాభము/ షటము, చల్వ/వేడి, రన హిత్సడు/విరోధి,
మొద్లై వాటిని సత్ ముగా గవించువాడు,
తతివ ాన మును ొంది మోహమును మరియు
అాన మును, శ్రభమ తొలనంచుకు న వారు
త్శ్రతమే చేర్వలర అవయ యమై , నాశ్ ము
లేని శాశ్వ తమై ప్ర్శ్రబహమ ప్ద్మును
చేరుకుంటారు.

రరీరము నేను అనే భావన అయన

అహంకారము లేద్ధ గౌరవము అనే మానమును,
మోహమును కోరములను, ది ంది ములను, అాఞనము,
త్భమ అనే తామస గుణము)
వదలిపెటుికుని వారు, ఆసకి త లేద్ధ సంగము ద్ధి రా
ములిగే దోష్ములను (ఇద్వ అనుకూలము అనే త్ీతి
మరయు కోరము, ఇద్వ త్పతికూలము అనే దేి ష్
భావనలను అనే రాజ్స గుణము)
వదలిపెటుికుని వారు, త్ాప్తంచము విష్యము)
అనీి వదలి, పరమార్ రరతి ము కోసము అభాయ స
చేసేత, ఆర్ ాఞనము లభించ, త్బహ్ పదమును
పొందుతారు.

వాలీమ కి ర్జ్త్యణము – 2-105-16 – “సర్శవ

క్షయంతా నిచయః ప్తనానాిః సముశ్రచయః
245
సనోయ గా విశ్రప్యోగాంతా మర్య ిం చ జీవితం”
– ఎంర సంాద్వంచ పెటుికున్యి సరే, చవరకి అద్వ
ఖ్రుు కావలసినదే. ఎంర పైకి, ఎతతకు వెళ్లు న్య
సరే, చవరకి త్కిందకు ద్వగి రావలసినదే. ఎంర
ములసిమెలసి ఉన్యి సరే, విడిపోవటము రపప నిసర.
జీవిరము మరణముతో అంరము కావలసినదే.

• తదాభ సయతే సూరోయ శ్శాంకో

ప్పవకః ।
యద్ీతావ నివర్ం
ి తే తదాిమ ప్ర్మం
మమ ॥ 6 ॥

ప్ర్త్తమ తతివ మును తెలుసుకుందకు

సూరుయ డు కాని, చంశ్రదడు కాని, అనన కాని వాటి
శ్రప్కాశ్ముతో మ కు చూపించలేరు.

ఏ సావ తమ శ్రప్కాశ్మును ొంది ట్ేయి తే,

మర్లా ఇకక డకు (శ్రప్ప్ంచము కు) తిరినర్జ్రో,
అటువంటి శ్రప్కాశ్ము, ప్ర్మోతక ృ షటమై
సవ శ్రప్కాశ్మై చైత య సవ రూప్ము నాది.

త్పపంచములో ఏ వసుతవునైన్య మన ముళ్తో క

చూడాలంటే సూరుయ డు లేద్ధ చంత్దుడు లేద్ధ అగిి
త్పకారము ఆ వసుతవు మీద పడితే, ఆ త్పకారము
త్పతిఫలించ, మన ముళ్కు
క చేరతే, అపుప డు మనము ఆ
వసుతవును చూడగలము. కాని పరమార్ రరతి మును
చూడాలంటే వీళ్ు త్పకారము పరమార్ రరతి ము
246
మీదకు త్పసరంచలేదు. కాబటిి ఆ త్పకారము మనకు
పరమార్ రరతి మును చూప్తంచలేదు. పరమార్
రరతి మును మనము ఈ పంచ భూతాతి్ ముమైన ముళ్తోక
చూడలేము. ఈ అరము ా సామానయ మైన అరము ా . ఈ
ోకముము అంరరారము
ా త్కింద వివరంచబడినద్వ.

ప్ర్త్తమ తతివ మును సూరుయ డు

శ్రప్కాశ్ముతో మ ము చూడలేము అంట్ట,
సూరుయ డు మ కంటి గుడుడలలో అధిష్ణట
దేవతగా ఉంటూ, మ కు అనిన శ్రప్పపించక
వసుివులను చూర శ్కి ిని శ్రప్సాదిసుినాన డు. కాని
ఆ సూరుయ డి మ కు ఇచేా చూర శ్కి ితో
ప్ర్త్తమ తతివ మును చూడలేము అని అర్ము ి .
ఆ విధముగానే ఇతర్ ాననేంశ్రదియములతో
(చెవులు – అధిష్ణట దేవతలు అషట దికాప లకులు.
నోరు, వాక్ - అధిష్ణట దేవత అనన దేవుడు.
ముకుక - అధిష్ణట దేవత వాయు దేవుడు.
చర్మ ము, వెంశ్రటుకలు - అధిష్ణట దేవతలు
ఓషదలు, వ సప త్సలు) కూడా శ్రమహించలేము
అను అర్ము ి . అలాే ప్ర్త్తమ తతివ మును
చంశ్రదడు శ్రప్కాశ్ముతో మ ము చూడలేము
అంట్ట, చంశ్రదడు మ మ సుస లో అధిష్ణట
దేవతగా ఉంటూ, మ కు అనిన శ్రప్పపించక
విషయములను ఆలోచించుకోమల,
ఊహించుకోమల శ్కి ిని శ్రప్సాదిసుినాన డు. కాని ఆ
చంశ్రదడు మ కు ఇచేా ఆలోచ , ఊహా
శ్కుిలతో ప్ర్త్తమ తతివ మును
247
ఆలోచించలేము, ఊహించలేము అని అర్ము ి .
అలాే ప్ర్త్తమ తతివ మును అనన శ్రప్కాశ్ముతో
మ ము చూడలేము అంట్ట, అనన మ నోటిలో
వాక్ ఇంశ్రదియము యొకక అధిష్ణట దేవతగా
ఉంటూ, మ కు అనిన శ్రప్పపించక విషయముల
గురించి త్టాేడమల, చెప్ప మల శ్కి ిని
శ్రప్సాదిసుినాన డు. కాని ఆ అనన దేవుడు మ కు
ఇచేా త్టాేడే, చెప్ప మల శ్కి ితో ప్ర్త్తమ
తతివ మును ఎవవ రూ వాళు వాక్ శ్కి ితో మ కు
చెప్ప లేరు, అలా మ ము ప్ర్త్తమ తతివ మును
ఇంక్కకళ్ళు చెప్ప గా మ ము విని తెలుసుకునే
అవకాశ్ము లేద అని అర్ము ి . ఆ విధముగానే
ఇతర్ కర్శమ ంశ్రదియములు (ప్పణి - చేత్సలు,
ప్పద్ము - కాళ్ళే, ప్పయువు - గుద్ము, ఉప్సల –
జ్ నేంశ్రదియము) కూడా ప్ర్త్తమ తతివ మును
తెలుసుకోలేవు అని అర్ము ి . అలా ఐద
ాననేంశ్రదియములు + మ సుస + ఐద
కర్శమ ంశ్రదియములు = మొతిము 11
ఇంశ్రదియములతో మ ము ప్ర్త్తమ
తతివ మును శ్రమహించలేము అని అర్ము ి .

ఇలాంటి సందరభ ములో అస) మనము

పరమార్ రరతి మును తె)సుకోలేమా? అలాకాదు
13-18 “జోయ తిష్ణమపి తజోుయ తిః తమసః
ప్ర్ముచయ తే” ోకముములో చెప్తప నటుక పరమార్
యొముక సి త్పకారమైన తేజ్సుు , రనంరట తానే
వెలిగే త్పకారము, మన మనసుు పరశుదమై ా నపుప డు,
248
త్భమ, అాఞనము తొలగి, ాఞనము ములిగినపుప డు
రనంరట తానే గోచరంచును.

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 1-2-4 - “అనన

ర్జ్వ గూభ తావ ముఖం శ్రప్పవిశ్దావ యుః శ్రప్పణో
భతావ నారకే శ్రప్పవిశ్ దాదితయ చక్షురూభ తావ క్షీణీ
శ్రప్పవిశ్దిాశ్ః శ్రశోశ్రతం భతావ కరౌా శ్రప్పవిశ్నోన షద్గ
వ సప తయో లోత్ని భతావ తవ చం
శ్రప్పవిశ్ంశ్ా ంశ్రద్త్ మనో భతావ హృద్యం
శ్రప్పవిశ్న్ మృత్సయ ర్ప్పనో భతావ నాభిం
శ్రప్పవిశ్దాప్న ర్శతో భతావ శ్శ్చన ం శ్రప్పవిశ్న్” –
పరమార్ దేవరలందరనీ ఎవర సాతనములకు వాళ్ళు
వెళ్ల,క ఆ సాతనములలో అధష్ిన దేవర)గా ఉంటూ,
వాళ్ు రకినిత ఆ యా ఇంత్ద్వయములకు
త్పసాద్వంచమని ఆాఞప్తంచగానే, అగిి దేవుడు
వాకుక గా మార, ముఖ్ములో త్పవేశంచ అముక డ
అధష్ిన దేవతా ఉంటూ, మాటాకడే రకిని
త
త్పసాద్వసుతన్యి డు. వాయు దేవుడు త్ాణముగా మార,
న్యసారంత్ధముల ద్ధి రా హృదయములోకి
త్పవేశంచ, అముక డ అధష్ిన దేవరగా ఉంటూ, త్ాణ
రకిని త త్పసాద్వసుతన్యి డు. సూరయ భగవానుడు ముంటి
గుడుిలలో త్పవేశంచ, ముంటికి అధష్ిన దేవరగా
ఉంటూ, ముళ్కు క చూసే రకిని త త్పసాద్వసుతన్యి డు. అష్ి
ద్వకాప లకు) త్ోత్తేంత్ద్వయము)గా మార, ముర ు
ద్ధి రము) ద్ధి రా చెవులలోకి త్పవేశంచ అముక డ
అధష్ిన దేవ)గా ఉంటూ, చెవులకు రబదములను
వినే రకి త త్పసాద్వసుతన్యి య. ఓష్దు), వనసప త)
249
వెంత్టుము)గా మార, చర్ ము ద్ధి రా త్పవేశంచ,
అముక డ అధష్ిన దేవర)గా ఉంటూ, వెంత్టుములను
త్పసాద్వసుతన్యి య. చంత్దుడు మనసుు గా మర,
హృదయములో త్పవేశంచ, అముక డ అధష్ిన దేవరగా
ఉంటూ, ఆలోచన, ఊహా రకిని త త్పసాద్వసుతన్యి డు.
మృతయ వు అానముగా మార, న్యభిని త్పవేశంచ,
అముక డ అధష్ిన దేవరగా ఉంటూ, మృతయ
సమయము ఆసని మైనపుప డు మృతయ వును
త్పసాద్వంచును. వరుణ దేవుడు (రముములో
త కూడా త్దవ
రకిని
త రేరసుు గా మార, రశి సాతనములో త్పవేశంచ,
అముక డ అధష్ిన దేవరగా ఉంటూ, ఉరప తిత రకిని త
త్పసాద్వసుతన్యి డు.

కేనోప్నిషత్ – 1-3 – “ తశ్రత చక్షుర్

మచా తి” – పరమార్ ను నేత్రములతో చూచుటకు
వీ)కాదు . 1-6 – “య చక్షుష్ణ ప్శ్య తి యే
చక్షూన ి ప్శ్య తి I త దేవ శ్రబహమ తవ ం విదిి నేద్ం
యదిద్ ముప్పసతే” – పరమార్ రరతి మును
ముంటితో చూడలేదు. పరమార్ రరతి ము
అనుత్గహము ద్ధి రా, ముళ్తో క ఇరర త్ాప్తంచము
వసుతవులను చూచుటకు అవకారము ఉని ద్వ. 1-5 –
“య మ సా మనుతే, యేనాహ ర్మ నో మతమ్ I
తదేవ శ్రబహమ తవ ం విదిి నేద్ం యదిద్
ముప్పసతే” - మనసుు తో త్ాప్తంచము విష్యము)
ఆలోచంచగలము, ఊహించగలము. కాని పరమార్
రరతి మును మనసుు తో ఆలోచంచలేము,
ఊహించలేము. మనసుు యొముక రకి త పరమార్
250
యొముక ఆధీనములో ఉంటుంద్వ. 1-4 –
యదావ చ్చ భుయ దితం, యే వా గాభుయ ద్య తే I
తదేవ శ్రబహమ తవ ంవిదిి, నేద్ం యదిద్
ముప్పసతే” – వాక్ ఇంత్ద్వయముతో పరమార్
రరతి మును చెపప లేదు. వాక్ ఇంత్ద్వయము రన పని
తాను చేయుటకు కావలసిన రకిని త పరమాతే్
త్పసాద్వసుతన్యి డు. పరమార్ త్పసాద్వంచ రకితో,
త
బాహయ మైన త్ాప్తంచము విష్యము) చెపప గల ఈ
వాక్ ఇంత్ద్వయము పరమార్ వైపు త్పసరంచలేదు.

“ఏతద్ శ్రప్సాద్ః అసామ త్ శ్రీర్జ్త్

సముదాాయ ప్ర్ంజోయ తి ఉప్సంప్దాయ రవ ద్
రూప్నణ అభి నిషప తయ తే” - ఈ రరీరములో ఉండే
జీవుడు, ఈ రరీరము “నేను”, “నాది” అనే త్భమలో
ఉని ంర కాలము, సంసారములో ఉంటాడు. ఈ
రరీరము నేను కాదు అని శాస్తరతయ విధ్యనముతో
తె)సుకుని పుప డు, పరమైన తేజ్సుు లో
ములిసిపోయ, రన వాసతవ రూపమును పొంద్వ, మరలా
వెనకుక తిరగి ఈ సంసారము లోనికి రావలసిన
అవసరము ఉండదు.

మహాగర్తములో విదురుడు ధృరరాస్తష్ి

మహారాజ్ఞకు చెప్తప న నీతి వాముయ ము) – పగ),
వె)గు ఉని పుప డు, రాత్తి పూట సుఖ్ముగా విత్శాంతి
తీసుకొనుటకు కావలసిన పనులనీి చేసుకోవాలి.
సంవరు రములో బయట పను) చేయలేని
వరాికాలములో సుఖ్ముగా ఉండుటకు, బయట
251
పను) చేసుకోగల ఋతవులలో పను)
చేసుకోవాలి. అలాగే మానవుడు రన జీవిరములో
వృద్ధదపయ ములో సుఖ్ముగా ఉండుటకు,
చని రనములోనే కావలసిన పను) చేసుకోవాలి.
అలాగే జీవిరములో, రరువార జ్న్ లేకుండా,
మోక్షము పొంద్వ శారి రమైన సుఖ్ము పొందుటకు,
సరైన ధర్ మారము గ లో నడుచుకుంటూ, రరతి
ాఞనము పొందుటకు సాధన చేసుకోవాలి.

• మమైవాంశో జీవలోకే జీవభతః సనాత ః

।
మ ఃషష్ణఠనీంశ్రదియణి శ్రప్కృతిసాలని కర్తి
ి
॥7॥

నా (ప్ర్త్తమ ) అంశ్ము అయి జీవులు,

అనాది నుండి జీవుల లోకమై ఈ సంసార్ములో
(జీవితము), జీవ భతముగా తిరుగుత్సనాన రు.
జీవులు నా (ప్ర్త్తమ ) అంశ్ములు కాబటిట,
జీవులు నున చేరుతారు (అదే జీవులకు
మోక్షము).

నాలాే నాతో ఐకయ మయి ఉండవలర ఈ

జీవులు, శ్రప్కృతితో తయర్య ఆ, య
శ్రీర్ములలో, మ సుస లో + ప్ంచ
ాననేంశ్రదియములలో (మొతిము ఆరు)
శ్రప్సరించి, ఆకరిం ి చి ఆ, య శ్రీర్ములతో,
మ సుస తో, ఇంశ్రదియములతో మమైకయ మై, త
252
అసలు సవ రూప్మును మర్చిప్నయి, ఆ శ్రీర్మే
“నేను” అనే శ్రభమతో, అాన ముతో, సర్వ
వాయ ప్కమై త అసలు సవ రూప్మును ఆ
శ్రీర్ము కు ప్రిమితము చేసుక్కని, ఆ శ్రీర్ము,
ఇంశ్రదియములు ఎలా వయ వహరిరి అలా
వయ వహరిసుినాన రు. ామృతి అవసలలో మ సుస
మరియు ప్ంచ ాననేంశ్రదియములు
వాడుకుంటూ, సవ ప్న అవసలలో మ సుస ను
వాడుకుంటూ, సుషుపి ి అవసలలో శ్రప్కృతిని
వాడుకుంటూ శ్రప్పపించక సుఖములు,
దఃఖములు, విశ్రశాంతి అనుభవిసూి ఈ
సంసార్ములో తిరుగుత్సనాన డు. ఇదే
సంసార్ము, జీవితము.

“జీవ శ్రప్పణ ధ్యర్ణః” = జీవత ఇతి జీవః =

త్ాణమును ధరంచ, ములిసి ఉన్యి డు కాబటిి జీవుడు.
త్ాణములను ఆత్రయంచుకొని, రన ఉాధగా
చేసుకొని ఉన్యి డు. జీవుడు రన ముర్ ల ఫలిరముగా
సంాద్వంచుకుని సంసాక రములతో ఒము రరీరము
నుండి మరొము రరీరములోకి వెళ్ళకవాడు. “కర్జ్మ ను
బంధీ మనుషయ లోకే” అందుచేర న్య (పరమార్
సి రూపమైన ఆర్ కు, జీవుడు అని పేరు వచు ంద్వ.
ఈ రరీరము పెరగితే తాను పెరుగుతని టుక
భావిసుతన్యి డు. జీవుడు త్ాప్తంచము వసుతవు),
విష్యములను ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా
మనసుు లోకి, మనసుు ద్ధి రా బుద్వాలోకి, బుద్వా ద్ధి రా
రనలోకి తీసుకుంటూ, ఆ వసుతవు), విష్యముల
253
ద్ధి రా ములిగే త్ాప్తంచము సుఖ్, దుుఃఖ్ములను
అనుభవిసూత, సంసారములో భాగమైపోతన్యి డు.
జీవుడు ాగృతి అవసతలో (మే)కొని ఉని పుప డు
ఐదు ాఞనేంత్ద్వయములను మరయు మనసుు ను
వాడుకుంటూ, వాటి ద్ధి రా త్ాప్తంచము
విష్యములను రి మురసూత, వాటి ద్ధి రా సుఖ్,
దుుఃఖ్ము) అనుభవిసుతన్యి డు. ఈ రరీరము, పంచ
ాఞనేంత్ద్వయము) అలసిపోయనపుప డు, జీవుడు
వీటిని విడిచపెటిి, సి పి అవసతలో మనసుు ద్ధి రా
ముల) ముంటూ, ఆ సి పి ము మునిప్తంచే వసుతవు లను
అనుభవిసూత, అముక డ సుఖ్, దుుఃఖ్ములను
అనుభవిసుతన్యి డు. మనసుు కూడా అలసిపోయ,
రన పని చేయనపుప డు, జీవుడు ఆ మనసుు ను కూడా
విడిచపెటి,ి మనసుు కు కారణమైన మాయను
ఆత్రయంచ సుష్యప్తత అవసతలోకి వెళ్ల,క ఆ అవసతలో రన
సి సి రూపమును లేర మాత్రముగా
అనుభవిసుతన్యి డు. ఈ మూడు అవసతలలో తిరగి,
తిరగి ఉంటూ సుఖ్ దుుఃఖ్ము), విత్శాంతి పొందుతూ
సంసారములో తిరుగుతన్యి డు

జీవుడు ఈ రరీరము నేను కాదు అని

ఆనుకోగలిగితే, రరీరముతో సంబంధము
పెటుికోముపోతే, జీవుడు ఈ సంసారము నుండి
విముకుత డు అవుతాడు. అదే జీవుడికి మోక్షము.

శ్రీర్ం యద్వాప్నన తి
యచ్చా పుయ శ్రతాక మతీశ్వ ర్ః।
254
మృహీతైవ తాని సంయతి
వాయుర్ం ీ ధ్యనివాశ్యత్ ॥ 8 ॥

జీవుడు ఒక శ్రీర్మును (సూలల

శ్రీర్మును) వద్ల్వ, ఒక గెంత్స గెంతి మరొక
శ్రీర్ములోనికి వెళ్ళు త్స న పుప డు

త తో ప్పటుగా తాను అనేక జ్ మ లలో

చేసుకు న కర్మ ల ఫల్వతముల దావ ర్జ్
సంప్పదించుకు న సంసాక ర్ములకు లేదా
వాస లకు ఆశ్రశ్యమై శ్రప్పణమయకోశ్ము
(ప్ంచ శ్రప్పణములను) + మనోమయకోశ్ము
(మ సుస ను, బుదిిని) + విానమయకోశ్ము (ప్ంచ
ాననేంశ్రదియములు + ప్ంచ కర్శమ ంశ్రదియములు)
మొతిము 17 అంమములు కల సూక్షమ లేదా ల్వంమ
శ్రీర్మును, కార్ణ శ్రీర్మును (అాన ము)
తీసుకువెళిే, క్కతి శ్రీర్ములోనికి వీట్నిన టినీ
శ్రప్తిషఠ చేసుక్కని, ఆ శ్రీర్ములో త సూక్షమ
శ్రీర్ముతో మరొక జీవితము మడుపుత్సనాన డు.
వాయువు ఏ విధముగా ఒకక్ట్ నుండి మరొక
క్టుకు శ్రప్సరించేట్పుప డు, దారిలో ఉ న
వాస లను (మంచి లేదా చెడు) త తో ప్పటుగా
తీసుకు వెళ్ళు టుేగా జీవుడు ఒక శ్రీర్ము
నుండి మరొక శ్రీర్ములోనికి త సూక్షమ లేదా
ల్వంమ శ్రీర్మును కూడా త తో
తీసుకువెళ్ళు త్సనాడు.

255
 జీవుడు ఒకే రరీరమునకు పరమితి అవటలేదు.
ఒము రరీరము ఆయుసుు తీరనపుప డు, ఆ రరీరము
(అని మయ కోరము వదలి మరొము రరీరమునకు,
రరువార ఆ రరీరము ఆయుసుు తీరనపుప డు ఆ
రరీరము వదలి మరొము రరీరమునకు అలా అనేము
రరీరములలో తిరుగుతూ, ఏ రరీరములో ఉంటే ఆ
రరీరమే నేను అని అనుకుంటూ, ఆ, యా రరీరముల
ద్ధి రా త్ాప్తంచము సుఖ్, దుుఃఖ్ము)
అనుభవిసుతన్యి డు. ఆ సుఖ్, దుుఃఖ్ము)
అనుభవించుటకు అవసరమైన సూక్ష్ లేద్ధ లింగ
రరీరమును కూడా రనతో తీసుకొని ఈ సంసారములో
తిరుగుతన్యి డు.

శ్రప్శోన ప్నిషత్ – 6 వ శ్రప్శ్న – 3, 4 శోేకములు

– “స ఈక్ష ఞ్ా శ్రకే; కరమ న హ ముశ్రతాక ి
ఉశ్రతాక నోి భవిష్ణయ మి, కరమ నావ శ్రప్తిషటతే
శ్రప్తిష్ణటసాయ మీతి”, “స శ్రప్పణ మసృజ్త
శ్రప్పణాశ్రచు దాిం ఖం వాయు రోుయ తి ర్జ్ప్ః
ప్ృధివీస్త్నిాయం, మ ః అ న మనాన ద్గవ ర్య ం
తప్న మస్త్నాిః కర్మ లోకా లోకేషు చ నామ చ” –
(షోడర ముళ్) పరమార్ కు ఉాధ భూరము) .
జీవుడు ఒము రరీరము నుండి మరొము రరీరములోనికి
వెళ్ళు టకు ఏదో సహాయము, ఆత్రయము అవసరము.
అలాగే జీవుడు ఒము రరీరములో కొంర కాలము
ఉండుటకు కూడా ఏదో ఆత్రయము అవసరము.
అందుకు జీవుడు పంచ త్ాణములను సహాయముగా
తీసుకొని, ఆ త్ాణములకు అనుకూలముగా ఉండే
256
మరయు త్ాణము) చెప్తప నటుక నడచుకునే పంచ
ాఞనేంత్ద్వయములను, పంచ మురే్ ంత్ద్వయములను,
మనసుు ను, బుద్వాని, సూక్ష్ పంచ భూరములను
అనిి టినీ ఒముచోట పేరుు కొని వాటితో ములిసి ఒము
రరీరము నుండి మరొము రరీరములోనికి
వెళ్ళు తన్యి డు.

మహాగర్తము – అంప్శ్యయ మీద్ ఉ న

భీషుమ డు అంప్శ్యయ ధర్మ ర్జ్జ్ఞకు చేర
ఉప్దేశ్ము - “ఇంశ్రదియనాంత్స సర్శవ ష్ణం
వసాయ తామ చరితశ్రసుమ తి ఆతమ ః సంశ్రప్సాదే
మరోియ ముప్పశున తే” - జీవుడు ఉని రరీరము
ఎపుప డో ఒముపుప డు మరణసుతంద్వ అని తెలిసి కూడా,
రన ఇంత్ద్వయముల వరములో ఉండి, రన
ఇంత్ద్వయము) చెప్తప నటుక నడుచుకుంటూ, ఆ
ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా ములిగే చని , చని
సుఖ్ములను నిరంరరమూ కోరుకుంటూ, ఆర
పడుతూ చవరకు ఆ రరీరము యొముక మరణమునకు
దగ గర అయపోతన్యి డు. ఆ రరీరము మరణంచన
రరువార కూడా, ఆ ఇంత్ద్వయములను వదలము
రనతోాటు, మరొము రరీరములోనికి
తీసుకుపోతన్యి డు. మానవు) ఈ సి భావమును
మారుు కోవలసిన అవసరము ఉని ద్వ.

శ్రశోశ్రతం చక్షుః సప ర్ే ం చ ర్స ం శ్రఘాణమేవ

చ।
అధిష్ణఠయ మ శాా యం విషయనుప్రవతే॥9॥
257
 వినే శ్కి ి, చూర శ్కి ి, సప ర్ే శ్కి ి, రుచి శ్కి ి,
వాస శ్కి ి కల ఈ ఐద ఇంశ్రదియములను,

ఈ ఇంశ్రదియములకు నాయకుడై
మ సుస ను జీవుడు త అదపులో
ఉంచుకునాన ను అని శ్రభమిసూి, వీటిని
ఆశ్రశ్యించుక్కని, వాటిని శ్రప్నర్ణ చేసూి, వీటి
దావ ర్ బయట్ ఉ న శ్రప్పపించక విషయములను
శ్రీర్ము లోప్లకి తీసుకుంటూ, ఆ విషయముల
దావ ర్జ్ కల్వే సుఖ దఃఖములను
అనుభవిసుినాన డు.

బయట ఉండే రబదములను త్గహించ గలిగే

త్ోత్ర (చెవు) ఇంత్ద్వయము, రూపములను
త్గహించ గలిగే చక్షు (ముళ్ళు ఇంత్ద్వయము, సప రి ను
త్గహించ గలిగే రి క్ (చర్ ము ఇంత్ద్వయము,
రుచులను త్గహించ గలిగే రసన (న్య)ము
ఇంత్ద్వయము, వాసనలను త్గహించ గలిగే త్ఘాణ
(ముకుక ఇంత్ద్వయములను వీటనిి టినీ
నియంత్తించుటకు మరయు ఆలోచన), ఊహ)
చేయగల మనసుు ను, వాటి పనులను అవి
చేసేటటుకగా జీవుడు వాటిని త్పేరణ చేసూత, వాటి
ద్ధి రా రరీరము లోపలికి వచు న విష్యముల ద్ధి రా
ములిగే సుము, దుుఃఖ్ములను అనుభవిసుతన్యి డు.

మనసుు , ఇంత్ద్వయము) వాటి పను) అవి

చేయుటకు రరీరము అవసరము. ఇవి రరీరములో
258
ఉంటూ మనసుు , ఇంత్ద్వయములను త్పేరేప్తసేతనే, ఆ
ఇంత్ద్వయము) వాటి పను) అవి చేయగలవు.
ఇంత్ద్వయము) త్ాప్తంచము విష్యములను అరము ా
చేసుకోలేవు. ఇంత్ద్వయము) ఆ విష్యములను
తీసుకు వచు , మనసుు కు ఇసేత, మనసుు ఆ
విష్యమును అరము ా చేసుకోగలదు. అందుచేర
రృతలలో మనసుు చూసేద్వగా, వినేద్వగా
వరం ు చబడినద్వ.

“అ య శ్రత మనా అభువం నాద్ర్ే ం

అ య శ్రతా మనా అభువం నాశ్రశౌశ్ం, ఇతి మ సా
హాయ్ ఏవ ప్శ్య ంతి, మ సా శ్ృణోతి, కామః
సంకలోప విచికితాస శ్రశ్దాి శ్రధితైర్ృ
ి తీర్
శ్రధీర్జ్ధీర్శయ తిసర్వ మ మ ఏవ”

ఒము రరీరములో జీవుడు త్పవేశంచన రరువార,

ఎపుప డైతే ఈ రరీరము నేను అని అనుకుంటాడో లేద్ధ
ఈ రరీరము న్యకు ఒము ఆత్రయము అని
అనుకుంటాడో, ఆ క్షణము నుండి ఆ రరీరము
పనిచేయట త్ారంభిసుతంద్వ.

హితోకి ి:

“ఉప్కార్శణ నీచ్చనాం అప్కారో హి ాయతే.

ప్యోప్పనాం భుజ్ంగానాం కేవలం విషవర్ ి ం” –
నీచులకు, సరైన బుద్వా లేనివారకి, త్పతయ పకారము
చేయాలనే సి భావము లేనివారకి, ఉపకారము చేసే
259
వారకి, అపకారముగా పరణమించ వచుు ను. ాముకు
ా) పోసేత, ఆ ాములో బలము, విష్ము పెరగి, ఆ
ా) పోసిన వాడినే కాటువేయవచుు ను, అపకారము
చేయవచుు ను. కాని ఆ ాము వాడికి ముృరజ్ర ఞ తో
ఉండదు, ఏ త్పతయ పకారము చేయదు. మనము ఆ
ాముకు ా) పోయకుండా ఉండవచుు ను, లేద్ధ
ద్ధని నుండి దూరముగా ఉండవచుు ను. కాని
మనలోనే ద్ధగి ఉని ాము) (పంచ
ాఞనేంత్ద్వయము) చాలా ఉన్యి య. ఆ ాములకు
మనము నిరంరరము ా) (త్ాప్తంచము
విష్యము) పోసూత, పెంచుతూనే ఉన్యి ము. ఆ
ాము) ముకుక తని విష్ములను అనుభవిసూత నే
ఉన్యి ము. ఈ ఐదు ాముల ముంటె ఐదు పడగ)
ఉని ఇంకా ఎంతో పెదద ాము (మనసుు ఎంతో
త్పేమతో పెంచుతన్యి ము. అవి తెచు పెటేి
ముష్ము
ి ) (సంసారము, జ్న్ , పునరనజ ్ చత్ముములో
తిరుగుట పడుతూనే ఉన్యి ము. కాని వీటిని సరైన
రీతిలో ఉపయోగించు కుంటే, గొపప ఉపకారము
(ఆర్ సి రూపమును గురతంచుట ము)గుతంద్వ.

ఉశ్రతాక మంతం రలతం వాపి భుంా ం వా

గుణానివ తం ।
విమూఢ నానుప్శ్య ంతి ప్శ్య ంతి ాన చక్షుషః ॥
10 ॥

జీవుడు ఈ శ్రీర్ము నుండి మరొక

శ్రీర్ము కు వెళ్ళు త్సనాన డు అని కాని, ఈ
260
శ్రీర్ములో జీవుడు ఉనాన డు అని కాని, ఈ
శ్రీర్ములోని ఇంశ్రదియములు బయట్
విషయములు శ్రీర్ము లోప్లకి తీసుకువచిా , ఆ
విషయముల దావ ర్జ్ కల్వే సుఖ, దఃఖములు
జీవుడు అనుభవిసుినాన డు అనికాని, జీవుడు
శ్రతిగుణములతో కల్వరప్నయి ఆ గుణముల
కార్య ములు అయి సుఖము, దఃఖము మరియు
మోహములను అనుభవిసుినాన డు అని కాని

ర్కర్కాల ాహయ విషయములను

కలుపుక్కని, ఆ విషయముల మీద్ ఆసకి ి, కోరికలు
పెంచుకు న వాళ్ళు సరిగాీ చూడట్ లేద లేదా
అర్ము
ి చేసుకోవట్ లేద. కాని ఉప్నిషత్సి లు
చెపిప వి సరిగాీ అర్ము
ి చేసుక్కని, ాన మే
చక్షువుగా కలవాళ్ళు శ్రీర్ములో జీవుడు
ఉనాన డు అని సరిగాీ అర్ముి చేసుకుంటునాన రు.

బాహయ మైన త్ాప్తంచము విష్యముల మీద

ఆసకి,త కోరము) పెంచుకుని కొదీద, రరీరములో జీవుడు
అనేవారు ఒముడు ఉన్యి డని చెప్తప న్య ఒపుప కోరు.
బాహయ మైన విష్యముల మీద ఆసకి,త కోరము)
రగి గంచుకుంటూ, జీవుడు రన సి రూపము ఏమిట్ల
తె)సుకోవాలని త్పయరి ము చేసేవాడికి,
ఉపనిష్తత) మీద నమ్ ముము ఉండి, వాటిలో
చెప్తప న తె)సుకోవాలని త్పయరి ము చేసేవాడికి,
రని ఆర్ సి రూపము రపప కుండా తె)సుతంద్వ.

261
 ఐతర్శయోప్నిషత్ – తృతీయ అధ్యయ యము
– మహరుి), గొపప విద్ధి ంసు), జిాఞసు) ఒము సభ
చేసి, ఆ సభలో ఈ రోజ్ఞ ఆర్ సి రూపమును
తె)సుకోవాలి అని నిరయ ు ము తీసుకున్యి రు. త్కింద
విధముగా సభ జ్రగినద్వ:

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 3-1 – “కోయత్తేమ తి

వయముప్పసమ హ్య, “కతర్ః స ఆతమ ” యే వా
రూప్ం ప్శ్య తి, యే వా శ్బాం శ్ృణోతి, యే వా
మంధ్య నాజిశ్రఘతి, యే వా వాచం వాయ కరోతి,
యే వా సావ ద చ్చసావ ద చ విజ్నాతి” –
మనము రరీరము, అవయవము), ఇంత్ద్వయము),
మనసుు ఉన్యి య. ఇందులో ఆర్ ఎవరు? దేని
వలన ముళ్తోక రూపములను చూచుచున్యి మో, దేని
వలన చెవులతో రబదము వినుచున్యి మో, దేని వలన
ముకుక తో వాసనలను త్గహించుచున్యి మో, దేని
వలన నోటితో మాటాకడుచున్యి మో, దేని వలన
రుచులను త్గహించుచున్యి మో, దేని వలన
వాకుక లను వివరంచుచున్యి మో, దేని వలన
వసుతవులను గురతంచుచున్యి మో వీటిలో రృతి
త్పతిాద్వరమైన ఆర్ ఎవరు లేద్ధ ఏద్వ? ఈ
రరీరములో అనేము త్కియ) జ్రుగుతన్యి య.
రరీరము కొనిి త్కియ) చేస్త ంద్వ. ఈ త్కియ) ఎవర
కోసము జ్రుగుతన్యి య?

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 3-2 – “యదేతద్ి ృ ద్య

మ శ్చా తత్ I సంాన త్ాన ం విాన ం
262
శ్రప్ాన ం మేధ్య ద్ృష్టట స్త్రుితి ర్మ తి ర్మ నీశా జూతిః
శ్రసుమ తిః సంకలప ః శ్రకత్సర్సుః కామో వశ్ ఇతిః
సర్జ్వ ణేయ వై తాని శ్రప్ాన సయ నామధ్యయని
భవంతి” – ఈ హృదయము, ఈ మనసుు , ఈ
చైరనయ ము, ఈరి రరి ము, సమసత వివేముము, సద్
ాఞనము, ధైరయ ము, మననము, మనోద్ధర య ద ము
స్ రణము, రూపములను విములప ముగా చూచుట,
నిరు యము, త్ాణవృతిత, ఆర, సాి ధీనర ఇవనీి
శ్రప్ాన ము యొముక లక్షణములే లేద్ధ
రూాంరరములే. ఇవనీి మనసుు యోముక
కారయ ములే.

మనసుు త్పముృతి యొముక త్తిగుణార్ ముమైన

మూల త్పముృతి నుండి వచు నద్వ. “తన్ మ ః
అకుర్త”. కాబటిి మనసుు ఆర్ సి రూపము కాదు.

కీతకీశ్రాహమ ణోప్నిషత్ – 3-6 - “శ్రప్జ్య న

వాచం సత్రుహయ వాచ్చ సర్జ్వ ణి
నాత్నాయ ప్నన తి శ్రప్ానయ శ్రప్పణం సత్రుహయ
శ్రప్పణే సర్జ్వ ీంధ్య నాప్నన తి శ్రప్జ్యన చక్షు
సత్రుహయ చక్షుష్ణ సర్జ్వ ణి రూప్ప
ణాయ ప్నన తి....” – త్పజ్ ఞ మనసుు ను సాధనముగా
చేసుకొని, మనసుు ను త్పేరణ చేసి, మనసుు ద్ధి రా
ఇంత్ద్వయములను త్పేరణ చేసి, ఇంత్ద్వయముల
ద్ధి రా ఆ, యా పనులను చేసుకుంటున్యి డు.
ఎవరకో (రరీరము లోపల ఉండే రరతి ము ఈ త్పజ్ ఞ
(మనసుు కూడా సాధనమే.
263
 ఐతర్శయోప్నిషత్ – 3-3 - “శ్రప్ాన ం
శ్రబహమ ”.

వీటనిి టినీ నియంత్తించే రరతి ము

చైరనయ మే. ఆ చైరనయ రరతి ము. “విాన ఘ ఏవ”
రరీరములో ఉని చైరనయ సి రూపుడైన జీవుడే, ఆర్
రరతి మే అని నిరయ ు ంచారు.

ఉశ్రతక మణ:

ఉశ్రతక మణ = జీవుడు ఒము రరీరమును

విడిచపెటి,ి మరొము రరీరము లోనికి వెళ్ళు ట.

శ్రబహమ సూశ్రతములు – దివ తీయ

అధ్యయ యము – మూడవ ప్పద్ము - 13. ఉశ్రతాక ంతి
మతయ గాతీనామ్ – ఈ అధమురణములో సుమారు 10
సూత్రములలో ఆర్ సి రూపమును ఎలా
తె)సుకోవాలో వివరంచారు. 19. ఉశ్రతాక ంతి
మతాయ మతీనామ్, 20. సావ తమ నాక్తిర్యోః
(మొదలైనవి – ఈ జీవుడు ఒము రరీరము వదలి, ఇంకొము
రరీరము లోనికి వెళ్ళకచున్యి డు అని అంటున్యి రు.
కాని జీవుడు ఏ త్కియ చేయలేడు. అపుప డు ఒము
రరీరము నుండి మరొము రరీరము లోనికి ఎలా
వెళ్ళు తన్యి డు? “29. తదీణసార్తతావ త్సి
తద్వ య ప్దేశ్ః శ్రప్పజ్వ
న త్” - జీవుడు త్పముృతి యొముక
గుణము), రరీరము, బుద్వా, మనసుు ,
ఇంత్ద్వయము) ముంటె వేరుగా ఉని పప టికీ, జీవుడు
264
ఈ రరీరము నేనే అని త్భమిసూత, బుద్వా మరయు
మనసుు తో (సూక్ష్ రరీరముతో లేద్ధ లింగ
రరీరముతో మమేముమై, ములిసిపోయ, మనసుు ఎలా
త్పవర తసేత జీవుడు అలా త్పవరతంచేలా అలవాటు
చేసుకున్యి డు. ఈ రరీరము నేను అనే భావన
జీవుడిలో ఉని ంరవరకూ , జీవుడు రన సూక్ష్
రరీరము ఎముక డికి వెళ్లు తే అముక డకు వెళ్ళు తన్యి డు.

కఠోప్నిషత్ – 2-1-3 – “యే రూప్ం ర్సం

మ ిం, శ్ాాన్ సప ర్జ్ే మంశ్ా మైథునాన్ I ఏ తేనైవ
విానాతి, కిమశ్రత ప్రిశ్చషయ తే, ఏత దైవ తత్” – ఏ
విాఞన రూపమైన ఆర్ సి రూపముతో, జీవుడు
బాహయ మైన విష్యములను (రూపము, రుచ, వాసన,
రబదము, సప రి , ఆ యా ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా
తె)సుకుంటున్యి డో, అటిి ఆర్ కు ఈ జ్గతత లో
తె)సుకోలేనిద్వ ఏదీ లేదు. అదే ఆర్ సి రూపము.
ఈ జీవుడు పరమార్ సి రూపము యొముక అంర లేద్ధ
భాగమే.

యతంతో యోన శ్చా ం

ప్శ్య ంతాయ తమ య వరలతం ।
యతంతోఽప్య కృతాతామ నో నై ం
ప్శ్య ంతయ చేతసః ॥ 11 ॥

ఎవర్యతే జీవుడిని తెలుసుకునే విధ్య ము

పై వివరించబడి విధ్య ముతో శ్రప్యతన ము
చేసూి, బయట్కు వెళ్ళు ఇంశ్రదియములను,
265
మ సుస ను నియంశ్రతించుక్కని, మ సుస ని,
ఇంశ్రదియములను అంతరుమ ఖము చేసుక్కని,
జీవుడి మీదే మ సుస ను శ్రప్సరింప్ చేర,
కేంశ్రద్గకరించుక్కని, యోమ సాధ తో మ
శ్రీర్ములోనే, మ హృద్యములోనే ఉ న
జీవుడిని చూడమలుగుత్సనాన రు.

క్కంతమంది శ్రప్యతన ము చేసుినాన సర్శ,

మ సుస ని, ఇంశ్రదియములను
నియంశ్రతించుకోలేక, లోప్లే హృద్యములో
ఉ న జీవుడిని చూడలేకప్నత్సనాన రు.
ఎందకంట్ట వా ళేకు వాళు మ సుస వాళు
అదపులో లేద.

కఠోప్నిషత్ – 1-3-12 - “ఏష సర్శవ షు

భతేషు, గూఢోతామ శ్రప్కాశ్తే I ద్ృశ్య తే
తవ శ్రమయ బుదాియ , సూక్షమ య సూక్షమ ద్రిే భిః” -
అనిి త్ాణుల మనసుు లలోనూ పరమార్
అంరమైన జీవుడి మరయు పరమార్ రరతి ము ద్ధగి
ఉని ద్వ. కాని తెలియట లేదు. ఎవరైతే ఆర్
సి రూపమును తె)సుకోవాలని, వాళ్ు మనసుు ను
ఏకాత్గర చేసుకొని త్పయరి ము చేసాతరో, సూక్ష్ మైన
వాటిని చూడగలిగే రకిని త మనసుు కు, బుద్వాకి
ఏరప రచుకుంటారో, అటువంటి వా ళ్కు క ఆర్
సి రూపము రపప కుండా మునిప్తసుతంద్వ. ఇరరులకు
ఉండీ, ఉండనటుక లేద్ధ తోచీ, తోచనటుక అనిప్తసాతడు
రపప , సప ష్ముి గా మునిప్తంచుట లేదు.
266
 కఠోప్నిషత్ – 1-2-24 – “నా విర్తో
దశ్ా రితాత్ నాశానోి నా సత్హితః I నాశా ి
త్ స్యవాపి శ్రప్ాననేనై త్పున యత్” – చెడు
పనుల నుండి వెను తిరగనివాడు, మనసుు లో
త్పశాంరముగా లేనివాడు, మనసుు లో ఏకాత్గరను
పెంచుకోనివాడు, మనసుు లో అనవసరమైన,
త్ాప్తంచము కోరము) రగి గంచుకోనివాడు, రన బుద్వాతో,
రనలోపల ఉండే జీవుడిని తె)సుకోలేడు.

సుగష్టతము:

“ఉద్యయ న ం పురుష రంహం ఉపైతి లక్షిమ ః

దైవం శ్రప్ధ్య ం ఇతి కాపురుష్ణః వద్ంతి దైవం
విహతయ కురు పురుషం ఆతమ సఖాయ యతే యది
రధయ ంతి కోశ్రత ద్యష”- నిరంరరము త్పయరి ము
చేసే పురుష్ సింహముల (మానవు) దగ గరకు
లక్షీ్ దేవి (సంపద) రమంరట తామే వసాతయ.
అలా కాకుండా బదాముము ఉని వా ళ్ళక, త్పయరి ము
చేయని వాళ్ళు దైవాధీనముతో, అదృష్ము
ి గా
సంపద) వసేత చా) అంటారు. కాని అద్వ
సతప రుష్యల లక్షణము కాదు. అదృష్ము ి అనేద్వ
రపప కుండా ఉంద్వ. అద్వ అలా ఉండగా (లెముక
చేయకుండా , నేను మాత్రము న్య రకి త కొదీద పని
చేసాతను, అని అనుకునేవాడు నిజ్మైన పురుష్
సింహుడు. అటువంటి వాడిని విజ్యము రపప
కుండా వరసుతంద్వ. ఒమువేళ్ రన త్పయరి ము
సఫలము కాముపోతే ఏ దోష్మూ ఉండదు.
267
 • యదాదితయ మతం తేజో
జ్మదాభ సయతేఽఖిలం ।
యచా ంశ్రద్మర యచ్చా గౌన తతేిజో విదిి
త్మకం ॥ 12 ॥

సూరుయ డిలో వెలుగు, తేజ్సుస త

సామర్య ల ము క్కద్గా శ్రప్ప్ంచములో చ్చలా
వసుివులను శ్రప్కాశ్చంప్చేసుి న ది కదా,

అలాే చంశ్రదడిలో ఉ న వెలుగు, అనన లో

ఉ న వెలుగు తమ, తమ సామర్య ల ము క్కద్గా
వసుివులను శ్రప్కాశ్చంప్చేసుి న ది కదా, వీటికి
వెలుగు, శ్రప్కాశ్ము ఇసుి న ది నా సవ శ్రప్కాశ్
చైత య శ్కి ి, తేజ్సుస అని చకక గా అర్ ము
ి
చేసుకో.

13-18 వ ోకముములో పరమార్ సి రూపమును

“జోయ తిష్ణమపి తజోుయ తిః తమసః ప్ర్ముచయ తే”
ఈ విధముగా వివరంచబడినద్వ. నేను సూరుయ డికి
త్పసాద్వంచన తేజ్సుు ద్ధి రానే, జీవుల ముళ్ళు లోక
అధష్ిన దేవరగా సూరుయ డు ఉండి, చూచే రకిని త
త్పసాద్వసుతన్యి డు. అలాగే చంత్దుడు మనసుు కి
ఆలోచంచే మరయు ఊహించే రకి త మరయు అగిి
నోరుకి మాటాకడే రకి త కూడా నేను వా ళ్కు
క త్పసాద్వంచన
తేజ్సుు , రకియే.
త 15-6 వ ోకముము మరయు అముక డ
చెప్తప న కేనోప్నిషత్ శోేకములు కూడా చూడుము.

268
 “తదేాయ వ జోయ తిష్ణ ఆపి జోయ తిః
ఆయురుోయ ప్పసతేమృతం” – త్పపంచములో
త్పకారమును వెదజ్లేక ఏ వసుతవును తీసుకున్యి సరే,
వాటనిి టికీ త్పకార రకిని త త్పసాద్వంచేద్వ పరమార్
జోయ తి మాత్రమే. పరమార్ ని “జోయ తిష్ణం జోయ తి” –
సముల జోయ తిలకు జోయ తి అని ఉాసన
చేసుకుంటున్యి రు (ముండకోప్నిషత్ – 2-2-10).

కఠోప్నిషత్ – 2-2-15 – “ తశ్రత సూరోయ గతి

చస్త్ ాతార్కం, నేత్ విదయ తో గనిి
కుతోయమనన ః I తమేవ గ ి మనుగతి సర్వ ం
తసయ సర్వ మిద్ం విగతి” – పరమార్ దృషిలో ి
సూరుయ డు కాని, చంత్దుడు కాని నక్షత్రము) కాని,
మెరుపు) త్పకాశంచుట లేదు. భూలోముములో ఉండే
అగిి త్పకారము త్పశ్వి అముక ర లేదు. ఆ పరమార్
త్పకాశసుతంటే, ఆ త్పకారము ద్ధి రా ఇవనీి త్పకారము
తీసుకొని త్పకాశసుతన్యి య. వీటనిి లో పరమార్
త్పకారము త్పతిఫలిసుతన్యి య, త్పతిబంబసుతని ద్వ.
ఇవి సి యం త్పకారము కాదు.

సూరుయ డు ఉండగా చంత్దుడి, అగిి మరయు

నక్షత్రముల త్పకారము పూరతగా తెలియదు. మనము
ఉపయోగించే వాటిలో సూరుయ డు అనిి టి ముంటె పెదద
త్పకార సి రూపుడు. అలాగే పరమార్ సూరుయ డి ముంటె
చాలా పెదదగా త్పకాశంచే సి రూపము.

269
ఉదాహర్ణ:

ఆకారములో (space వె)గు త్పసరసుతంటే, ఆ

వె)గును మనము చూడలేము, వె)గు
మునిప్తంచదు. ఎపుప డైతే ఆ వె)గుకు ఏదైన్య వసుత వు
(సూరుయ డు, చంత్దుడు, త్గహము, నక్షత్రము)
అడిము వచు , ఆ వె)గు ఆ వసుతవు మీద
పడినపుప డు, ఆ వసుతవు మరయు వె)గు మనకు
మునిప్తసుతంద్వ. అలాగే అంరటా వాయ ప్తంచన పరమార్
వె)గు, త్పకారము, ఆకారములో ఎలకపుప డూ
త్పసరసూతనే ఉంటుంద్వ. ఆ త్పకారము సూరుయ డు,
చంత్దుడు, నక్షత్రము) మీద పడి, ఆ పరమార్
వె)గు, త్పకారము త్పతిఫలించ మనకు వె)గు
త్పకారము ము)గుచుని ద్వ. ఒమువేళ్ పరమార్ వె)గు,
త్పకారము లేముపోతే, సూరుయ డు, చంత్దుడు,
నక్షత్రము) వె)గు, త్పకారము, అసితరి ము
ఉండదు, మనకు మునిప్తంచదు. ఏ వసుతవు లలో
సి చఛ ర, సరతి గుణము ఎకుక వగా ఉంటే, వె)గు,
త్పకారము త్పతిఫలము ఎకుక వగా ఉంటుంద్వ. రజో
గుణము, రమో గుణము ఎకుక వగా ఉండి, సి చఛ ర,
సరతి గుణము రకుక వగా ఉంటే, వె)గు, త్పకారము
రకుక వగా త్పతిఫలిసుతంద్వ.

శ్రబహమ సూశ్రతములు - దివ తీయ

అధ్యయ యము - దివ తీయః ప్పద్ము - 4.
సముదాయధికర్ణము - 25. అనుసమ ృతేశ్ా
మరియు తృతీయ ప్పద్ము - 17.
270
అంశాధికర్ణము - 45. అపి చ సమ ర్య తే – వీటిని
అని యంచుకోవాలి

గాత్విశ్య చ భతాని ధ్యర్యమయ హమోజ్సా ।

పుష్ణామి చౌషధీః సర్జ్వ ః స్యమో భతావ
ర్సాతమ కః ॥ 13 ॥

నేను (ప్ర్త్తమ ) భమిలో అంతర్జ్య మిగా

ఉంటూ, భ దేవతా సవ రూప్ముగా, భమిని
మరియు భమి మీద్, లోప్లా ఉండే అనిన
జీవులను, అనిన వసుివులను నా ఈశ్వ ర్ శ్కి ిచేత
ధరించి (ప్టిట) రలర్ముగా నిలబెటిట
ఉంచుత్సనాన ను.

నేనే చంశ్రదడిలో అంతర్జ్య మిగా ఉంటూ,

చంశ్రద్ దేవతా ర్స సవ రూప్ములో అమృత
కిర్ణములను ధ్యర్లు కురిపిసూి ఓషధములలో
(ససయ ములు, వరి, గోధుములు, ప్ళ్ళు , పూలు,
కూర్లు, చెటుే, ొద్లు, తీమలు మొద్లై వి) పుష్టట
(ప్నషణ శ్కి ి, బలము, ర్సము, రుచి)
కల్వనసుినాన ను.

భూమి మటిి, ధూళ్ల, రాళ్ళక అయతే భూమి రన

చుటూి తాను తిరుగుతూ (గంటకు 1670 కి.మీ
సూరుయ ని చుటూి (గంటకు 1,10,000 కి.మీ తిరగే
వేగమునకు భూమి మీద వసుతవు) అనీి (మనతో
సహా ఆకారములోకి ఎగిరపోతాయ. పరమార్
271
ఆకారములో ఉని భూమిని, అనిి త్గహములను,
నక్షత్రములను ఒముద్ధనికొముటి రగలకుండా రమ,
రమ పరధ్యలలో, రమ, రమ వేగములతో
నియమబదాముగా, ఒము పదదతిగా తిరగి, సితరముగా
ఉండేలా పటిి ఉంచుతన్యి డు. “యే ద్ృహా ఉశ్రమ
ప్ృద్గవ చ ధృడా” - ధూళ్ల రూపములో ఉని భూమి
ఎందుకు చెద్వరపోకుండా ఉంద్వ? పరమార్ యొముక
బలముగా పటిి ఉంచుటవలన భూమి గటిిగా ఉంద్వ.

వే మహార్జ్జ్ఞ, ప్ృధు మహా ర్జ్జ్ఞ కధ:

(గమవతము Book – 4, Discourse 14 నుండి 18
వర్కు)

సృషి ి త్ారంభము అయన మొదట్లక అంగిర

మహర ి కుమారుడు వేన మహారాజ్ఞ భూమిని
ాలిసుతన్యి డు. తానే గొపప సమరుాడు అనే
అహంకారముతో, త్పజ్లను ీడిసూత, యజ్ము ఞ ),
యాగము) రన పేరుతోనే జ్రగాలని త్పజ్లను
ఋష్యలను నిరభ ంధంచేవాడు. ఇద్వ సర కాదని
మహరుి) నచు చెప్తప న్య వేను మహారాజ్ఞ వినము
మహరుిలను అవమానము చేశాడు. అపుప డు
మహరుి) “హం” కారము చేయగా వేణు మహారాజ్ఞ
మరణంచాడు. రాజ్య ము అరాజ్ముము కాకుండా
మరయు వేనుడికి సంతానము లేనందున, అంగిర
మహర ి వంరము కొనసాగుటకు, మహరుి) ఆ వేనుడి
రరీరము యొముక కుడి భుజ్మును మంత్రములతో
అరణలో మధంచారు. అందులో నుండి పరమార్
272
అవతారముగా ప్ృధు, మహాలక్షి్ అవతారముగా
అరిస ఉదభ వించారు. మహరుి) పృధ్యకి రాజ్య
పటాిభిషేముము చేసి మహారాజ్ఞను చేశారు. రాజ్య ము
అలము క లోకలముగా ఉంద్వ. రాజ్య మంతా బీడు భూము)
ఉన్యి య, పంట) పండట లేదు, త్పజ్లకు
ఆహారము మురువైంద్వ. అపుప డు భూ మార వేనుడి మీద
కోపము కొదీద, రన రకుత లను ఉపసంహరంచుకొని,
రనలో ద్ధచుకుంద్వ ద్ధనికి కారణము వేణు మహారాజ్ఞ
అధర్ పరాలన అని అర ామైనద్వ. పృధ్య మహారాజ్ఞ
భూ మాటను దండిసాతడని భయముతో, ఆవు రూపము
ద్ధలిు పరుగెడుతోంద్వ. అపుప డు పృధ్య మహారాజ్ఞ
పరుగెతతకెళ్లు , గో మారను గటిిగా పటుికున్యి డు
(ప్ర్త్తమ భమిని మటిటగా ప్టిట ఉంచ్చడు . పృధ్య
మహారాజ్ఞ నేను రాజ్య ములో ధర్ ము
త్పతిషింి చుటకు అవతారమెతాత ను. త్పజ్లకు
ఆహారము అరయ ంర అవసరము. నేను రాజ్ఞగా న్య
బాధయ తా వహిసాతను. నేను వయ వసాయమును అభివృద్వా
చేసాతను. నీవు నీ బాధయ రలను కూడా నిరి రతంచాలి.
నీవు ఇలా ారపోవుట సమంజ్సము కాదు అని
అన్యి డు. అపుప డు గో మార ఒపుప కొని అంరవరకూ
తాను రనలో ద్ధచుకుని రన రకుత లను భూమిలో
త్పవేర పెటిినద్వ. పృధ్య మహారాజ్ఞ త్పజ్) నివసించే
త్పదేరములను నదీ తీరములలో ఏరాప టు చేసి,
వయ వసాయ వయ వసతను అభివృద్వా చేశాడు

273
చంశ్రదడు:

వేద మంత్రములలో “ఓ చంత్దుడా I భూమి

మీద పెరగే అనిి ససయ ములను, ఓష్ధ్య) నీ
అమృర కిరణములతో రస్ర్ ముముగా నింప్త
జీవులను పోషిసుతన్యి వు. నీవే భూమి మీద నీటిని
త్పవహింప చేసుతన్యి వు. నీవే భూమి, ఆకారమును
వాయ ప్తంచ ఉన్యి వు. నీ వె)గు అంధకారమును
పోగొటుిచుని ద్వ”

మహాగర్తములో శ్లయ ప్ర్వ ములో

వైరంాయనుడు జ్నమేజ్యుడికి చెప్తప న ముథ్.

త్పాపతి దక్షుడు రన మొదటి మని ంరరంలో

త్బహ్ మానస పుత్తడు. దక్షుని అనేముమంద్వ
కుమారలలో, త ఇరవై ఏడు మంద్వని (మనకుని 27
నక్షత్రము) చంత్ద దేవుడికి ఇచు వివాహము
చేశాడు. ఈ ఇరవై ఏడు కుమారలను త రరచుగా
చంత్దుని ముక్షయ లో ఇరవై ఏడు నక్షత్తా)గా (చంత్ద
నక్షత్తా) చూసాతరు. త్పాపతి దక్షుడు, చంత్ద
దేవుడు నుండి రన కుమారలలో త ఎవరనీ చని చూపు
చూడను అని వాగాదనము తీసుకున్యి డు. చంత్దుడు
రన భారయ లతో సమానముగా వయ వహరసాతనని హామీ
ఇచాు డు. చంత్దుడు, రోహిణని ఎంరగానో
ఇష్ప ి డాిడు, అరను ఎకుక వ సమయము ఆమెతో
గడిాడు. దీనితో ములవరపడిన ఇరర కుమార) త
దక్షుని వదదకు వెళ్ల,క చంత్దుడు వా ళ్ను
క (26 మంద్వని
274
ఏ మాత్రము పటిించుకోలేదని మరయు రోహిణతో
ఎకుక వగా త్పేమతో ఉంటున్యి డని రమకు
అన్యయ యము జ్రగిందని వారు రమ రంత్డికి ఫిరాయ దు
చేశారు. దక్షుడు చంత్దుడిని హెచు రంచాడు. కానీ
చంత్దుడు దక్షుడి హెచు రమును పటిించుకోలేదు.
దక్షుడికి కోపము వచు , రన భారయ లను సరగాగ
చూచుకోవట లేదు కాబటిి నీకు క్షయ వాయ ధ
వచుు గాము అని చంత్దుడిని రప్తంచాడు.

అపుప డు చంత్దుడు రన రపుప ను అరము ా

చేసుకొని, దక్షుడిని క్షమించమని త్ారం త చాడు.
దక్షుడు శాంతించ, చంత్దుడిని సరసి తీ నద్వలో
సాి నము చేసి రపసుు , యాగము చేయమని
చెాప డు. కాని శాపము పూరతగా పోదు. నీ చంత్ద ముళ్ 14
రోజ్ఞ) త్ముమముగా రగి గ, క్షీణంచ, 15 వ రోజ్ఞకు
పూరతగా ముళ్ళ హీనుడుగా అయ, రరువార నీ చంత్ద ముళ్
14 రోజ్ఞ) త్ముమముగా పెరగి, 15 వ రోజ్ఞకు పూరతగా
ముళ్తో త్పకాశసాతవు అని తాను ఇచు న శాపమును
సవరణ చేశాడు.

ఇంకొము వాయ ఖాయ నము త్పకారము చంత్దుడు

ఎలకపుప డూ పూరతగా త్పకాశసేత, చంత్దుడి అమృర
కిరణములతో ఆహారము పూరతగా అమృరము
అయపోయేద్వ. అపుప డు జీవులకు మరణము ఉండేద్వ
కాదు. సంసార (జ్న్ మృతయ చత్ముము తిరుగుటకు
దక్షుడు చంత్దుడి భూమి చుటూి తిరగే పరధకి ఇలా
సవరణ చేశాడు. సామానయ త్పజ్) అరముా
275
చేసుకొనుటకు, బహు భారయ ) ఉండే ఆ రోజ్ఞలలో,
భారయ లను సమానముగా త్పేమతో చూడాలనే
హిరమును బోధంచుటకు, మన పూరీి కు) ఈ
విధమైన ముధగా చెాప రు.

అ న సూక ింలో – ఒక శోేకం - “అహం మేఘః

సి య వ ర్ ి న రమ , త్మద్ ియ హమద్మ య నాయ న్,
అహగం సద్మృతో భవామి, ముదాదితాయ
అధిసర్శవ తప్ని”ి – అని రూపములో ఉని
పరమార్ – నేను మేఘ రూపము ధరంచ,
మెరుపులతో, ఉరుములతో, ఈ భూమి మీదకు వర ి
రూపములో వసుతన్యి ను. పంటల రూపములో నేనే
పండి, అని రూపముగా ఉన్యి ను. ఆ అని మును
కొంరమంద్వ, ఇరరులకు కొంర ద్ధనము చేసి,
యజ్ము ఞ ల ద్ధి రా కొంర దేవరకు సమరప ంచ, కొంర
వాళ్ళు కూడా భుజిసుతన్యి రు. ఇటువంటి వా ళ్కుక నేను
ఆ అని మును అమృర రూపములో మారు ,
కాాడగ)గుతన్యి ను. మరకొంరమంద్వ ఏ ద్ధనము
చేయము, దేవరలకు సమరప ంచము, అంతా వాళ్ళు
భుజిసుతన్యి రు. వీళ్ను
క నేను కాాడలేను,
ఒకొక ముక పుప డు నేను దండించవలసి వసుతంద్వ కూడా.
ఈ అని ము అనిి జీవులకు (దేవరలకు,
జ్ంతవులకు, త్కిమి కీటముములకు, రాక్షసులకు
అవసరమే. ఆ అని బలముతోనే సూరుయ డు, అగిి ,
వాయువు వాళ్ు కారయ ము) చేయగ)గుతన్యి రు.
అందరూ ఈ అని రూపములో ఉని ననుి
ఆత్రయంచుకొని ఉన్యి రు. ఈ అని మును సరైన
276
రీతిలో వాడుకునేవారు మంచ ఫలిరము)
పొందుతన్యి రు. ఈ అని మును రపుప డు ద్ధరలో
వాడుకునేవారు చెడు ఫలిరము) పొందుతన్యి రు.

అహం వైశావ రో భతావ శ్రప్పణినాం

దేహత్శ్రశ్చతః ।
శ్రప్పణాప్ప సత్యుక ిః ప్చ్చమయ న ం
చత్సరివ ధం ॥ 14 ॥

నేనే (ప్ర్త్తమ ) వైశావ ర్ అనే జ్ఠర్జ్నన

రూప్ముతో శ్రప్పణుల దేహములో శ్రప్వేశ్చంచి,

శ్రప్పణము మరియు అప్ప ము అనే

వాయువుల సంచ్చర్మును
ఉప్యోనంచుకుంటూ, శ్రప్పణులు తినే నాలుగు
విధములై అ న మును (ఆహార్మును)
అరినసుినాన ను.

త్ాణు) ఆహారమును తిని రరువార,

ముడుపులో ఆ ఆహారము జీర ుమై, సూక్ష్ మైన రకిగా
త
మార, త్ాణుల దేహమంతా రముములోత చేరవలసిన
అవసరము ఉని ద్వ. ఈ ఆహారము అలా జీరము ు
కాముపోతే, కొంర సమయానికి ఆ ఆహారము విష్ముగా
పరణమిసుతంద్వ. త్ాణులకు ఆములి వేయుటకు
మరయు త్ాణు) తిని ఆహారము జీరమ ు వటానికి
పరమార్ వైశాి నర లేద్ధ జ్ఠరాగిి రూపముతో
త్ాణుల ముడుపులో ఉండి, త్ాణము మరయు
277
అానము అనే వాయులతో ములిసి త్ాణు) తిని
ఆహారమును జీరము ు చేసి, ద్ధనిని రకి త రూపములో
మారు రరీరమంతా ఆ రకిని త అంద్వసుతన్యి డు. న్య)గు
విధముల ఆహారములను పరమార్ జీరము
ు
చేసుతన్యి డు (1. భక్షయ ము – పళ్ు తో నమిలి తినే
పద్ధరము ా ), 2. భోజ్య ము – కొంచము మెరతగా ఉండి,
న్య)ము మరయు పళ్ు తో తినే పద్ధరము ా ), 3.
లేహయ ం - న్య)ముతో తినే పద్ధరము ా ), 4. చోదయ ం –
త్తాగి, మింగే పద్ధరము
ా ).

ఆహారము ఎకుక వ తిన్యి రా లేద్ధ రకుక వ

తిన్యి రా అని ఎలా నిరయ ు సాతరు? - “అర్ ం ి
సవయ ంజ్నా సయ , తృతీయం ఉద్కసయ చ, వాయు
సంచ్చర్నార్ంి త్స చత్సర్ ి అవశ్లషయేత్” – రోజ్ఞకు
రండు సారుక, మన ముడుపులో సగము వరకు ఘనమైన
ఆహారమును తినవలెను. అముక డ నుండి ఒము ావు
భాగము జ్లము త్తాగవలెను. చవర ావు భాగములో
వాయువు సంచరంచుటకు ఖాళ్ళగా వదలిపెటాి లి.
అపుప డే సమాన వాయువు అని రకిని త రరీరములో
అనిి భాగములకు సమానముగా పంచగ)గుతంద్వ.
భోజ్య రూపములలో (తినే పద్ధరము
ా లలో
మరయు భోము త రూపములలో (తినేవాడిలో రండు
రూపములలో పరమాతే్ ఉన్యి డని తె)సుకొని
ఆహారమును రి మురసేత, ఆహారము యొముక దోష్ము ఆ
వయ కికిత అంటదు.

278
వైశావ రుడు, సావ హా దేవి:

కాశీ క్షేత్రములో విశాి నరుడు, సుచష్్ తి అనే

దంపత) చాలా కాలము నిష్క మముగా రపసుు
చేసుతన్యి రు. వా ళ్కు
క ప్త)క లేరు. వా ళ్కు క ప్తలక)
కావాలని అనిప్తంచేద్వ. రపసుు మొద) పెటేి సరకి,
వాళ్ళు ఆ కోరము మరు పోయేవారు. కొన్యి ళ్ు కు
పరమేరి రుడు త్పరయ క్షమై, ఏమి కావాలి అని
అడిగాడు. వాళ్ు కు వాళ్ు కోరము గురుతకు రాలేదు.
వాళ్ళు మాకు ఏ కోరకా లేదు. నీ దరి నమే మాకు
చా) అని అన్యి రు. పరమేరి రుడు, వాళ్ు
మనసుు లో ఉండే కోరము తె)సుకొని, మీకు ఒము
మంచ కుమారుడు పుడతాడు అని దీవించ
మాయమైపోయాడు. కొన్యి ళ్ు కు వా ళ్కు క గొపప
తేజ్సుు ముల కుమారుడు ములిగాడు. ఆ కుమారుడికి
న్యమమురణ సమయములో దేవరలందరూ కూడా
వచాు రు. ఆ కుమారుడికి వైశాి నరుడు అని పేరు
పెటాిరు. ప్తలకవాడు పెరుగుతన్యి డు, చాల విదయ )
నేరుు కుంటున్యి డు. ఆ ప్తలవా
క డికి 12
సంవరు రములే ఆయుసుు అని తెలిసింద్వ.
అపుప డు ఆ ప్తలకవాడు రపసుు మొద)పెటాిడు.
కొన్యి ళ్ు కు దేవేంత్దుడు త్పరయ క్షమై వరము
కోరుకోమన్యి డు. వైశాి నరుడు, నేను మీ గురంచ
రపసుు చేయలేదు, అని చెప్తప ముళ్ళు మూసుకొని
మరలా రపసుు మొద)పెటాిడు. వైశాి నరుడు,
దేవేంత్దుడిని లెముక చేయలేదని కోపము వచు ,
వత్ాయుధముతో వైశాి నరుడి నెతిత మీద కొటాిడు.
279
అంరలో పరమేరి రుడు చేయ అడుపెి టిి ,
వత్ాయుధమును పటుికొని, వైశాి నరుడితో
మాటాకడుతన్యి డు. అంరలో దేవేంత్దుడు, పరసితతి
అరము ా చేసుకొని, వత్ాయుధమును వెనకుక
తీసుకొని, పరమేరి రుడితో, మీరు ఈ ప్తలకవాడిని
అనుత్గహించ, దేవ లోముములో మాకు సహాయముగా
ఒము పదవిని ఇవి ండి అని త్ారం త చ వెళ్లు పోయాడు.
పరమేరి రుడు, వైశాి నరుడితో, నీ రపసుు
ఫలించంద్వ. నేను నీకు రండు పదవు) ఇసుతన్యి ను.
1. త్ాణుల ముడుపులో జ్ఠరాగిి రూపములో ఉండి,
వాళ్ళు భుజించన ఆహారమును జీరము ు చేసేలా
వైశాి నర పదవి, 2. అష్ి వసువులలో ఒము వసువుగా
పదవిని ఇసుతన్యి ను, నీవు ఈ రండు పదవు)
నిరి రతసూత, నీ రపసుు ను కూడా కొనసాగించగలవు.
వైశాి నరుడు రన బాధయ రలని నిరి రతసూత, రపసుు
కూడా చేసుకుంటున్యి డు. కొంర కాలమునకు
ారి తీ అమ్ వారు త్పరయ క్షమై, అగిి దేవుడి
రపసుు ని సగముగా చీలిు , ఒము భాగముతో సాి హా దేవి
అనే ఒము స్తరత రకిని
త సృషిం ి చ, ఈ రకి,త నీ బాధయ రలను
నిరి హించటములో సహమురసుతంద్వ, అని చెప్తప అగిి
దేవుడిని అనుత్గహించనద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - పంచమ ాఠముము – 11

వ ఖ్ండము నుండి 24 వ ఖ్ండము వరకూ వైశావ ర్
విద్య బోధంచబడినద్వ. అగిి రరతి ము అనిి
లోముము) వాయ ప్తంచ ఉని రరతి మును పరమార్
రూపములో ఉాసన చేసుకోవాలి. అగిి ని జీవులలో
280
జ్ఠరాగిి రూపములో భావించ ఉాసన చేయాలి.
రరీరములో ఉండే వేడి ఈ జ్ఠరాగిి ద్ధి రానే
ము)గుతంద్వ. చెవు) గటిిగా మూసుకుంటే,
మనలోపల అవయ ముముగా త వినిప్తంచే చని రబదము
జ్ఠరాగిి ద్ధి రానే ము)గుతంద్వ. మనము అని ము
తినే ఆపోసానము చేసూత – “శ్రప్పణాయ సావ హా”,
“వాయ నాయ సావ హా”, “అప్పనాయ సావ హా”,
“సత్నాయ సావ హా”, “ఉదానాయ సావ హా” అనే
మంత్రము వైశాి నరుడు ఈ వాయువుల
సహాయముతో, ఆహారమును జీరం ు చమని త్ారన త .
ఇంకా దీనితో త్ాణము/ఆద్వతయ డు,
ముళ్ళు /చంత్దుడు/ద్వకుక ), వాకుక /అగిి ,
మనసుు /ఇంత్దుడు, చర్ ము/ఆకారము రృప్తత
చెందును. ఈ జ్ఠరాగిి ని పరమార్ రూపములో
ఉాసన చేసేత అనంరమైన ఫలిరము) ము)గును

• సర్వ సయ చ్చహం హృది సనిన విషోట మతిః

సమ ృతిర్జ్ుా మప్నహ ం చ।
వేదైశ్ా సర్యవ ర్హమేవ వేద్యయ
వేదాంతకృదేవ ద్విదేవ చ్చహం ॥ 15 ॥

అనిన శ్రప్పణుల హృద్యములలో నేను

(ప్ర్త్తమ ) కుదరుగా కూరొా ని ద్మ ీర్లోనే
ఉనాన ను. హృద్యములో ఉ న నా దావ ర్జ్,
శ్రప్పణులకు సమయనికి అవసర్మై సమ ృతి
(ానప్కము, సమ ర్ణము), ాన ము (తెల్వవి, అర్ ము
ి
చేసుకునే సామర్య ల ము) అప్నహ (తెల్వయక
281
ప్నవట్ము – ఇది కూడా చ్చలా అవసర్ము)
కల్వనసూి, మరియు మ సుస చేయవలర
ప్నులనీన నేనే చేయిసునా
ి న ను.

నేనే వేద్ సవ రూపుడిని. వేద్ములు నా

గురించే చెపుప త్సనాన యి. వేద్ములు
ప్ర్త్తమ నే శ్రప్తిప్పదిసుినాన యి. వేద్ముల
దావ ర్జ్ నేన తెలుసుకోవాల్వ. వేదాంత అర్ ి
సంశ్రప్దాయమును నేనే శ్రప్వరిం
ి ప్చేశాను.
వేద్ముల అర్ము ి ను, వేద్ తతివ మును సర్య
రీతిలో అర్ము
ి చేసుకు న వాడిని నేనే.

మానవు) పూరి జ్న్ లలో చేసుకుని యోగ

సాధనము) ఎముక డ వద్వలారో, మరు జ్న్ లో ఆ
సాధన అముక డ నుండి కొనసాగించుటకు జ్న్ లో
అవసరమయన స్ ృతి (ాఞపముము, స్ రణ పరమాతే్
ములిగిసాతడు - 6-43 ోకముము కూడా చూడుము.

వేదము యొముక నిరు యమును పూరతగా

తెలిసినవాడిని నేనే. వేదము ద్ధి రా మనము
తె)సుకోవలసిన సరోి రతమమైన పరమార్
రరతి మును, వేద్ధంర అర ా సంత్పద్ధయమును
(ఉపనిష్తత) అనేము మహరుిల ద్ధి రా నేనే ఈ భూ
లోముములో త్పచారణ చేశాను. నేనే వేదములను,
వేదముల రరతి మును, వేదముల రహసయ ములను
పూరతగా అరము
ా చేసుకుని వాడిని.

282
 అధర్వ వేద్ము - 10-28 -“ఇంశ్రద్ం మిశ్రతం
వరుణం అనన మ్ ఆహహ, అధో దివయ ః స
సుప్ర్ఃా మరుతామ న్, ఏకం సదివ శ్రప్ప బహధ్య
వద్ంతి, అనన ం యమం త్తరిసావ ం
ఆహహ” – వేరు, వేరు పేరతో క ఆ, యా దేవర)
(ఇంత్దుడు, సూరుయ డు, వరుణుడు, అగిి ,
గరుర్ ంతడు, యముడు వేరు, వేరుగా ఉని టుక
తె)సూత ఉంటుంద్వ. కాని వారందరూ వేరు, వేరు
దేవర) కారు. సరైన్య రీతిలో తె)సుకుని
వేదవేదుయ ) వార ాఞనముతో, ఒకే పరమార్ అనేము
రూపములో ఉన్యి డు అని అరముా
చేసుకోగ)గుతారు.

“రుశ్రద్హృద్యోప్నిషత్ – 2 –
“సర్వ దేవాతమ కో రుశ్రద్ సస ర్శవ దేవా శ్చే వాతిమ కాః,
రుశ్రద్సయ ద్క్షిణే ప్పర్శే వ ర్విః శ్రబహామ
శ్రతయోమన యః, వామప్పర్శస వ ఉత్దేవీ విషుా
స్యస మోపి తే శ్రతయః, య ఉత్ సా సవ యం విషుా
రోయ విషుా సస హి చంశ్రద్త్ః, ఏ మసయ ంతి
గోవింద్ం తే మసయ ంతి శ్ంకర్మ్, యే
అర్ా యంతి హరిం భకాియ అర్ా యంతి
వృషద్వ జ్మ్, యే దివ షంతి విరూప్పక్షం తే
దివ షంతి జ్నార్ ి మ్, యే రుశ్రద్ం నాభిా ంతి
తే ా ంతి కేశ్వమ్,.......” - రుత్దుడు
సరి దేవార్ కుడు, దేవరలందరూ శవార్ కు).
రుత్దుని కుడి వైపున సూరుయ డు, త్బహ్ , మూడు
అగుి ) (దక్షిణాగిి , గారప హ రయ ము, ఆహవనీయము ,
283
ఎడమ వైపున ఉమాదేవి, విష్యువు, స్ముడు ఉన్యి రు.
ఉమాదేవి సి యముగా విష్యువే. విష్యువు చంత్దుడే.
ఎవరు విష్యువును నమసక రంచెదరో, వారు రంమురుని
నమసక రంచనటేక. ఎవరు హరణ భకితో త అరు ంచెదరో,
వారు శవుని అరు ంచనటేక. ఎవరు శవుని
దేి షించెదరో, వారు విష్యువుని దేి షించనటేక. ఎవరకి
రుత్దుడు తెలియదో, వారకి కేరవుడు తెలియనటేక.

ఋేవ ద్ము – 1-164-46 - “ఏకం సత్ విశ్రప్

బహదా వద్ంతి” – సత్ (పరమార్ ఒముక టే
ఉని ద్వ. ఆ ఒముక పరమార్ నే వేద వేరత) వేరు, వేరు
పేరతో
క ప్త)సాతరు. “ఏష హ ఏవ సర్వ దేవాః” –
పరమార్ సరి దేవార్ కుడు.

యుకి ి:

“గావః ప్శ్య ంతి మంధ్య , వేదై ప్శ్య ంతి

ప్ండితాః, చ్చర్య ప్శ్య ంతి ర్జ్ాః, చక్షుగయ ం
ానాః” – పశువు) ఏమి తిన్యలి, ఎముక డకు వెళ్ళు లి,
వెళ్ళు లి, ఏమి తినకూడదు, ఎముక డకు వెళ్ు కూడదు
అనేద్వ వాసన చూసి నిరయు ంచుకుంటాయ.
ప్ండిత్సలు, ాననులు ఏమి చేయవచుా ను, ఏమి
చేయకూడద అనేది వేద్ములలో చెపిప
విధముగా నిర్యి
ా ంచుకుంటారు. రాజ్య
నిరి హణలో, మహారాజ్ఞ) ఘూడచారుల ద్ధి రా
త్పజ్) ఏమి కోరుకుంటున్యి రో తె)సుకుని
నిరయు ంచుకుంటారు. సాధ్యరణ మానవు) ముళ్ళు
284
మరయు ఇంత్ద్వయము) ఏమి కోరుకుంటే అద్వ
చేయాలని నిరయ
ు ంచుకుంటారు.

దావ విమౌ పురుష్ట లోకే క్షర్శాా క్షర్ ఏవ చ ।

క్షర్ః సర్జ్వ ణి భతాని కూట్స్యలఽక్షర్ ఉచయ తే
॥16॥

సృష్టట మొతిమును రండు ర్జ్శులు లేదా

గమములు చేర, ఆ రండు గమములను పురుషః
– 1, పురుషః – 2 అనుకుందాము. పురుషః – 1 లో
(కార్య ములు) ఉ న అనిన శ్రీర్ములు, వసుివు లు
వినాశ్ ము అయేయ వి క్షర్ పురుషః అని పిలవ
వచుా ను. పురుషః – 2 (కార్ణము) వినాశ్ ము
అయేయ లా కనిపించద, లేదా పురుషః – 1 వలె
తొంద్ర్గా వినాశ్ము కావు.

పురుషః – 1 లో (కార్య ములు) పుటిట,

వినాశ్ ము అయేయ వి అనీన ఈ గమములోకి
వసాియి. పురుషః – 2 లో (కార్ణము)
శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి లేదా
మహాత్య లేదా అవిద్య లేదా అాన మును
కూట్సల పురుషః లేదా అక్షర్ పురుషః అని పిలవ
వచుా ను. ఇది కార్ణముగా ఉండి పురుషః – 1 లో
ఉ న వాటిని పుటిటంచి, వాటికి ఆశ్రశ్యముగా
ఉండి, నిలబెటిట ఉంచుత్సంది.

285
 పురుషః = “పురి రతే ఇతి పురుషః” లేదా
“పూర్ం ా వా అనే ఇతి పురుషః”. మనము నేను
అనే ఈ రరీరము పురుష్ుః కానే కాదు. మనలోపల
ఉండే జీవార్ ను మాత్రమే పురుష్ుః అన్యలి.
అాఞనము వలన రరీరమును నేను అనే
అభిత్ాయము ఉంద్వ కాబటి,ి రరీరముకు, జీవార్ కు
బేధము తెలియుట లేదు కాబటి,ి ఈ రరీరమును
నేను (పురుష్ుః అంటున్యి రు ముద్ధ, ఆ నేను
(పురుష్ుః ఒముక రరీరముతో ఆగిపోలేదు. ఆ నేను, నాది
అయ అనిి వసుతవుల మీదకు త్పసరంచ, న్య భారయ ,
న్య ప్తలక), న్య ఇ)క, న్య సంపద, న్య ఊరు, న్య
రాస్తష్ము
ి , న్య దేరము అలా త్ముమత్ముమముగా అనీి
వసుతవు), ఈ త్పపంచము అంతా నాది, నేను
(పురుష్ుః అయపోయాయ. అందుచేర
తాతాక లిముముగా, వయ వహారము కోసము పరమార్ ఈ
ోకముములో ఈ సృషి ి అంతా పురుష్ుః గా చేసి, ఆ
పురుష్ుః ను రండు భాగము) చేశాడు.

కూట్సల – కారయ ములో ఉని అనేము వసుతవు లకు

కారణముగా, ఆత్రయముగా ఉని ద్వ కాబటిి
కూటసతము అని అనవచుు ను. మరొము ముఖ్య
కారణము కూట్ము = వంచన్యర్ ముమైన మాయ.
ఉని ద్వ (పరమార్ , జీవార్ లేనటుకగా అనిప్తంచ,
నేను కాని వసుతవులను నేను, న్యద్వ అనే త్భమను
ములిప ంచే మాయ. లేనిద్వ (శారి రము కాని ఈ రరీరము,
వసుతవు) ఎలకపుప డూ ఉండేటటుకగా త్భమను

286
ములిప ంచ వంచన చేసుతంద్వ కాబటిి కూటసతము
అనవచుు ను.

ఉతిమః పురుషసివ య ః
ప్ర్త్తేమ త్సయ ధ్యహృతః।
యో లోకశ్రతయత్విశ్య బభర్య ి వయ య ఈశ్వ ర్ః ॥
17 ॥

పై చెపిప పురుషః – 1 లో (కార్య ములు)

మరియు పురుషః – 2 (కార్ణము) కంటె పై
సాలయిలో ఉ న వాడు, ఉతిమమై వాడు, వీటితో
వేరుగా, ఏ సంబంధము లేకుండా, ఈ
రండింటిలో పూర్ము
ా గా, నిజ్మై పురుషుడుగా
ఉండేవాడిని చ్చలా శ్రప్త్ణములలో,
వేదాంతములలో (ఉప్నిషత్సిలలో) ప్ర్త్తమ
అని వివరించబడి ది.

ఆ ప్ర్త్తమ మూడు (భ లోకము, దాని

శ్రకింద్ లోకము, దాని పై లోకము) లోకములలో
అ గా అనిన లోకములలో త చైత య శ్కి ిని
శ్రప్సరింప్ చేర, అంతటా వాయ పించి, త ఉనికితో
నిలబెటిట రలర్ముగా ఉంచుత్సనాన డు. ఈ సృష్టట
అంతా వినాశ్ ము అవుత్సనాన సర్శ,
ప్ర్త్తమ కు త్శ్రతము వినాశ్ ము లేద.
సమరుిడై, సర్వ శ్కి ిమంత్సడై ఈ లోకములను
ప్పల్వసూి, నిలబెటిట ఉంచుత్సనాన డు.

287
 పురుష్ుః – 1 లో (కారయ ము) మరయు పురుష్ుః
– 2 (కారణము విాఞన సి రూపము), చైరనయ
సి రూపము) కావు. అందుచేర ఈ రండూ
జ్డము) అనబడతాయ. కాని పరమార్ “విాన
ఘ ఏవ”. త్పతి రరీరములో, త్పతి వసుతవు లలో
అంరరాయ మిగా ఉండేవాడు, అంరటా వాయ ప్తంచ ఉండే
అసలైన పురుష్యడు పరమాతే్ . పరమార్ ఉరతమ
సితతిలో ఉని వాడు, ఉరతముడు కాబటిి ఉరతమ
పురుష్ుః అవుతాడు. ఈ రరీరములో ఉండే జీవార్ ను,
పరమార్ యొముక అంరముగా, పరమార్ యొముక
సి సి రూపముగా తె)సుకోవటము లేద్ధ
త్పపంచము సృషి,ి సితతి, లయలకు కారణమైనవాడు,
త్పపంచము అంతా వాయ ప్తంచ, రన సామరయ ా ముతో ఈ
లోముములనీి నిలబెటిి, ాలిసుతని వాడైన
పరమార్ ను తె)సుకోవటము. ఈ రండు
విధము)గా పరమార్ ను అనరము త చేసుకోవాలి. .

ప్ర్త్తమ – మన జీవ సి రూపమును జీవాతమ

లేద్ధ శ్రప్తయ గాతమ అని అంటారు. నేను అని
ప్తలవబడే త్పరయ గార్ , పరమార్ యొముక ఒము
అంరము (15-7 ోకముము లేద్ధ మహా సముత్దములో
అతి చని ఒము బందువు వంటి వాడు. ఇలాంటి
బందువు) అనీి ములిప్తతే ఉండేవాడు, గొపప వాడు,
ఉరతముడు ప్ర్మః + ఆతమ = ప్ర్త్తమ . ఆతమ =
“ఆప్నన తి ఇతి ఆతమ ” – ల్వంమ పుర్జ్ణము –
“యచ్చా ప్నన తి యదాద్తేి యచ్చా తిి
విషయనిహ, యచ్చా య సంతతో గవః, తసామ త్
288
ఆతేమ తి జీయతే” – ఈ త్పపంచము మొరతము
వాయ ప్తంచ ఉని ద్వ, త్పతి విష్యమును రనలో
తీసుకోగల సామరయ త ము ఉని ద్వ, త్పతి వసుతవు ను
రనలో ము)పోగల, లీనము చేసుకోగల సామరయ త ము
ఉని ద్వ, త్పతి వసుతవులోనూ తానై ఉండేటివాడు, ఏ
విన్యరనము లేనివాడు, అనిి కాలములలో
ఉండేవాడు అయన ద్ధనిని ఆర్ అంటారు.

యసామ త్ క్షర్మతీతోఽహమ్ అక్షర్జ్ద్పి క్తిమః ।

అతోఽరమ లోకే వేదే చ శ్రప్థితః పురుషోతిమః ॥
18 ॥
నేను క్షర్ములై కార్య ముల కంటె ఉ న త
సాలయి వాడిని, వినాశ్ ము అయేయ వసుివులకు,
నాకు ఏ సంబంధము లేనివాడిని,
శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతిని నా
ఆధీ ములో ఉంచుక్కని, దాని కంటె కూడా నేను
ఉ న త సాలయిలో ఉ న వాడిని

అందచేత లోకములో మరియు వేద్ములో

కూడా పురుషోతిముడు అనే ప్నరు నాకు త్శ్రతమే
శ్రప్రద్ిముగా ఉ న ది.

జీవుడికి పురుష్ అని పేరు ఉని ద్వ, కాని జీవుడు

ఆ పురుష్ అనే పేరును ఇష్ము ి వచు నటుక రన
రరీరమునకు, రన మనసుు కు “అహం పురుషః”
అని అనిి ంటికీ వాడుకుంటున్యి డు. కాని నేను
మాత్రము పురుషోరతముడుని. నేను క్షరములైన
289
అనిి ంటికీ మరయు ఈ క్షరములకు కారణమైన
వంచన చేసే మాయను న్య ఆధీనములో ఉంచుకొని,
ఆ మాయకు అతీరముగా, ఉని ర సాతయలో ఉండే
వాడిని, కాబటిి న్యకు పురుషోరతముడుని అని పేరు
వచు నద్వ. జీవుడు రన రరీరముతో సంబంధమును
పూరతగా విడిచపెటుికొని, పరమార్ రరతి మును
తె)సుకొని, జీవుడు పరమార్ తో ఏముమైపోతాడో,
జీవుడు కూడా ఉరతమ పురుష్యడు, పురుషోరతము డు
అవుతాడు.

ఈ ోకముమును దృషిలో
ి ఉంచుకొని ఈ
అధ్యయ యమునకు పురుషోరతమ త్ాప్తత యోగము అనే
పేరు వచు నద్వ.

“ఇహ చేద్ వేద్గత్ అధ సతయ మరి, చే

దిహా వేద్గత్ మహతే వి ష్ట ట, భతేషు వి టుట
విచితయ ధీర్జ్ః శ్రప్నతాయ తామ న్ లోకాత్ అమృతా
భవంతి” – ఈ జ్న్ లో పరమార్ రరతి మును
తె)సుకుంటే, ఈ జీవిరమునకు సారముత య ము ఉని ద్వ.
ఈ జ్న్ లో పరమార్ రరతి మును తె)సుకోలేముపోతే,
చాలా పెదద నష్ముి ములిగినటేక (జ్న్ , మరణ చత్ము
త్భమణములో తిరగటమే . త్పతి ఒముక రరీరములో,
వసుతవులో పరమార్ రరతి మును అనేి షి సూత
సఫలమైతే, వాళ్ళు అమృరరతి మును పొందుతారు
(పునరనజ ్ ఉండదు . సరి వాయ ప్త, సరాి ంరరాయ మి
అయన పరమార్ ను త్పతి జీవిలో, త్పతి వసుతవు లో
చూడగలగాలి.
290
యో త్మేవమసంమూఢో ానాతి
పురుషోతిమం।
స సర్వ విద్భ జ్తి త్ం సర్వ గవే గర్త ॥19॥

ఎవర్యతే ఏ ర్కమై మోహము (అాన ము)

లేకుండా, నున (ప్ర్త్తమ ) ఇటు క్షర్
విగమము కు (శ్రీర్ము, వసుివులు), అటు క్షర్
విగమము కు కార్ణమై అక్షర్ విగమము కు
(శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి) సంబంధము
లేని, ఈ రండింటి కంటె ఉతిమ సాలయిలో ఉండే,
వీట్నిన టిలోనూ వాయ పించి ఉ న , ఈ క్షర్, అక్షర్
విగమములకు అతీతముగా, వేరుగా ఉండే
ప్ర్త్తమ ను పురుషోతిము డుగా
తెలుసుకుంటారో,

అటువంటి వాడు, సర్వ మూ తెలుసుకు న

రలతిని ొందతాడు. అనిన టిలోనూ ప్ర్త్తమ ను
చూడమల్వే వాడు, అనిన టినీ ప్ర్త్తమ గా
గవించమల్వే వాడు, శ్రకమముగా శ్రీర్ములను,
వసుివులను విడిచిపెట్టర
ట , ప్ర్త్తమ ను
త్శ్రతమే గవిసూి, శ్రతికర్ణ (మ సుస , వాకు,
శ్రీర్ములతో) శుదిితో నేన రవిసూి ఉంటాడో,
అటువంటి వాడికి దానికి శ్రప్తి ఫలముగా నేన
ొందతాడు. భర్త వంశ్ములో పుటిట ఓ
అరుునుడా I

291
ఉదాహర్ణ:

గొపప శీ ీముృష్యుడి భకుత రాలైన మీరాబాయ 16 వ

రతాబదములో రాజ్సాతనులో ఉని ర రాజ్
కుటుంబమునకు చెంద్వన స్తరత. అముక డకు విష్యు
భకుత డైన ఒము సాధ్యవు వచాు రు. ఆయన పురుష్యలను
మాత్రమే చూసాతడు, ము)సాతడు. స్తరతలను చూడడు,
ములవడు అనే నియమము ఉని వాడు. ఈ విష్యము
మీరాబాయకి తెలిసింద్వ. ఆవిడ ఆ సాధ్యవు స్తరతలను
ఎందుకు చూడడో తె)సుకోవాలని, ఆ సాదువును
ములవటానికి వెళ్లు ంద్వ. ఆమె రాజ్ కుటుంబమునకు
చెంద్వనద్వ అగుటచే, అముక డ పెదద) ఆ సాదువును
మెలకగా ఒప్తప సేత, ఆమెను ములవటానికి ఒపుప కున్యి డు.
ఆమె ఆ సాదువును చూసి, నీవు కూడా న్యలాంటి
వాడివే అని అంద్వ. ఆ సాదువు బరతర పోయ, కాదు
నేను పురుష్యడిని, నీవు స్తరత. నీకు, న్యకు బేధము
ఉని ద్వ అని అన్యి డు. అపుప డు మీరాబాయ, ఆ
సాదువుతో, నీవు అాఞనముతో రరీర బేధములతో
చూసుతంటే, నీవు విష్యు భకుత డు సాతయకి ఎదగలేదు.
పురుష్యడు అంటే ఏ రరీర బేధము లేనివాడు,
రరీరము నేను కాదు, రరీరముతో న్యకు ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు అనే భావన ఉని వాడు నిజ్మైన
పురుష్యడు. పరమార్ పురుషోరతముడు. పరమార్
ాఞనము ములిగి పరమార్ తో ఐముయ మైతే మనము కూడా
పురుషోరతములము ఐపోతాము. ఇంకా నీవు రరీరము
వేరు, నేను వేరు అనే సాతయకి ఎదగలేదు. ఈ
అాఞనము ఉని ంర వరకూ మనమందరము
292
పశువులమే. ఈరి రుడికి పశుపతి అనే పేరు ఉంద్వ.
పురుష్యడు, పురుషోరతముడు ఒముక డే ఉన్యి డు.
ఆయన పరమార్ . ఆ పురుష్యడుకు రరీరములతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు. మనమందరమూ స్తరత
విభాగముల త్కిందకు వసాతము అని చెప్తప ంద్వ.

కఠోప్నిషత్ – 2-3-18 – “మృత్సయ శ్రప్న కాిం

చికేతోథ లాివ , విదాయ మేతాం యోమ విధించ
కృతస న ం I శ్రబహమ శ్రప్పప్ని విర్జోభ దివ
మృత్సయ ర్నోయ ప్నయ వం యో విడధ్యయ తమ మేవ” –
ఎవర పరమార్ ను యోగ పదదతితో, సరి
భావములతో ఆత్రయసాతరో, అటువంటి సాధకుడు
రగిన ఫలిరమును రపప కుండా పొందుతాడు.

ఇతి గుహయ తమం శాస్త్సిమిద్ముక ిం మయ ఘ ।

ఏతదబ దాివ బుదిిత్నాస య తక ృతకృతయ శ్ా
గర్త ॥ 20 ॥

ఇంతవర్కూ నేను నీకు చెపిప ది అతి

ర్హసయ మై హితోప్దేశ్మై శాస్త్సి ము
(హితమును శారంచేది) . నీవు ఏ ర్కమై
ప్పప్ములు లేనివాడివి కనుక ఈ ర్హసయ మై
శాస్త్సిమును నేను నీకు చెప్పప ను.

నేను చేర ఈ ఉప్దేశ్మును ఎవర్యతే

అర్ము
ి చేసుకుంటారో, వాళ్ళు నిజ్మై
బుదిిమంత్సలు అవుతారు. ఎవర్యతే ఈ ాన ము
293
ొందతారో, వాళ్ళు కృతకృత్సయ లు
(చేయవలర కృతయ ములు చేర వాళ్ళు ),
కృతారులలు (ధనుయ లు) అవుతారు. గర్త
వంశ్ములో పుటిట ఓ అరుునుడా I

శాస్త్సిము – “శాస్త్సితవ ం ఇత శాసనాత్”

త్పధ్యనముగా వేదములను శాస్తసతము అని అంటారు.
ఆ వేదము) మానవు ఏద్వ చెయాయ లో, ఏద్వ
చేయకూడదో చెప్తప , సప ష్ము ి గా శాసిసుతంద్వ. ఆ
వేదములలో చవర రండవ భాగములో వేద్ధంరము
(ఉపనిష్తత) ద్ధి రా, మానవులకు పరమార్
రరతి మును బోధసాతయ. నేను కూడా ఉపనిష్తత లలో
చెప్తప న పరమార్ రరతి మునే నేను నీకు
చెపుప తన్యి ను కాబటిి ఇద్వ కూడా శాస్తసతమే.

ఈ శాస్తసతము అంర తేలిముగా అరమత యేయ

విష్యము కాదు. మనసుు లో ాప సంసాక రము)
లేనివారకి మాత్రమే అరమ
త వుతంద్వ.

కఠోప్నిషత్ – 1-2-5 మరియు

ముండకోప్నిషత్ – 1-2-8 – “అవిదాయ య మ ిర్శ
వర్త్
ి నాః సవ యం ధీర్జ్ః ప్ండితం
మ య త్నాః I ద్స్త్ ామయ త్ణాః ప్రియనిి మూడాః
అనేానై వ నీయత్నా యథాంధ్యః” – ాఞనము లేము,
అాఞనములో కొటుిమిటుిలాడే చాలా మంద్వ జ్ను)
చని , చని త్పయోజ్నములను సాధంచుకొని,
మేము ాఞనము పొంద్ధము, ముృతారుదలము అయాయ ము,
294
ఈ జ్న్ కు సారముత య ము తెచుు కున్యి ము అనే త్భమలో
ఉంటారు. పరమార్ ాఞనము పొందే వరకూ ఎవి రూ
ముృతారుత) అవలేదు అని తె)సుకోవాలి.

ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు

ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే పురుషోతిమయోగో నామ
ప్ంచద్శోఽధ్యయ యః ॥ 15 ॥

మంమళా శోేకములు
యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్
ి ఃl
తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll
అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll
అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్
కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll

295
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll
అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll
కృషా నామ సంకీర్ ి
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

296
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే
దైవాసుర్సంప్దివ గమయోగో నామ
షోడశోఽధ్యయ యః ॥

దైవీ గుణములు – సాతివ క గుణములు,

గవములు (26):

జీవిరములో సరైన ద్ధరలో నడచుకోవాలని

అనుకుని వారు, ఉని ర సితతి, పురుష్రము త )
(జీవిర లక్షయ మును సాధంచాలనుకుని వాళ్ళు , ఈ
దైవీ గుణములను అభివృద్వ,ా అలవాటు చేసుకోవాలి.

1. అభయము, 2. సతివ సంశుది,ా 3. ాన ము

మరియు యోమము వయ వరలత, 4. దా ము, 5.
ద్మము (ఇంశ్రదియ నిశ్రమహము), 6. యజ్ము న , 7.
సావ ధ్యయ యము, 8. తప్సుస , 9. ఆర్వ ు ం (ఋజ్ఞ
సవ గవము), 10. అహింస, 11. సతయ ము, 12
అశ్రకోధము, 13 తాయ మము, 14. శాంతి, 15.
అపైశు ం, 16. ద్య, 17 అలోలుప్వ ి ము, 18.
త్ర్వ ా ము, 19. శ్రహీ (లజ్,ు రగుీ) 20. అచ్చప్లము,
21. తేజ్ః, 22. క్షమ, 23. ధృతిః, 24. సౌచం, 25.
అశ్రద్యహః, 26. నాతిత్ త ( + అతిత్ త).

• శ్రీభమవానువాచ ।
అభయం సతివ సంశుదిర్
ి
297
 ాన యోమవయ వరలతిః ।
దా ం ద్మశ్ా యజ్శ్
న ా సావ ధ్యయ యసిప్
ఆర్వ
ు ం॥1॥

అభయము - సర్వ భతములకు

అభయము ఇవవ మల సామర్య ి మును
సాధించుక్కని, సతయ సంశుదిా - చితిము ను
ప్రిశుద్ిము చేసుక్కని, ాన ము మరియు యమము
వయ వరలత - గురువుల దావ ర్జ్ ప్ర్త్తమ తతివ ము
యొకక ఉప్దేశ్మును సర్య రీతిలో అర్ ము
ి
చేసుక్కని, ఆ ఉప్దేశ్మును అనుభవము కు
తెచుా కునే సాధ చేసుకుంటూ, యోమముగా
త్రుా క్కని, ఆ యోమమును సురలర్ముగా
బలప్డి పుప డు తతివ ాన ము కలుగుత్సంది.

దా ము, ద్మము (ఇంశ్రదియ నిశ్రమహము),

యజ్ము
న , సావ ధ్యయ యము, తప్సుస , ఆర్వు ం
(ఋజ్ఞ సవ గవము) దైవీ గుణములు.

1. అభయము:

1. ఇరరుల నుండి మనకు భయము లేకుండా

ఉండుట. 2. మన నుండి, ఇరరులకు కూడా భయము
లేకుండా ఉండుట.

298
 మానవుడు రరీరము బయట ఉని ఎనోి
వసుతవులను, విష్యములను చూడగలడు. కాని
రరీరము లోపల మనసుు లో ఉండే రరతి మును
ఎవరూ చూడలేముపోతన్యి రు. హృదయములో ఉని
పరమార్ రరతి మును చూడలేముపోతన్యి రు.
హృదయములో ఉని పరమార్ రరతి మును
చూడగలిగే సిదుాలకు ఈ భయము ఉండనే ఉండదు.
ఈ భయము రరీరము లోపల ఉని పరమార్ నుండి
రపప , రరీరము బయట ఉండే వయ కుత ), విష్యముల
ద్ధి రానే ము)గుతంద్వ.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 1 లేదా 3-4-2 –

“దివ తీయదైవ భయం భవతి” – రండవద్వ
ఉని టకయతే (వయ కి త లేద్ధ వసుతవు ,
ఆలోచంచనటకయతే భయము ము)గుతంద్వ. ఈ
భయము పోగొటుికోవాలంటే ఏముమైన పరమార్
రరతి మును తె)సుకోవాలి.

ఒంటరగా ఉంటే భయము వేసుతంద్వ అని

కొంరమంద్వ అనుకోవచుు . అద్వ ఒంటరగా ఉన్యి రనే
భయము కాదు. ఆ భయమునకు కారణము ఎవరైన్య
రండవ వయ కి త వచు రమకు హాని, అపకారము
ములిగిసాతడేమో అనే భయము ఉంటుంద్వ. “తసామ త్
ఏకాకి ర్మ తే” – ఒంటరరనముతో తోచముపోవచుు ,
boredom ములగవచుు ను. కాని భయము మాత్రము
వేయదు. ఒంటరగా ఉని వా ళ్ళక ధృ ముగా
299
పరమార్ ను నమి్ , విశాి సముతో ఉని టకయతే,
భయమునకు ఆసాక రమే ఉండదు. రండవ వసుత వు
మీద దృషిని
ి పూరతగా తీసేసి, ఒముక డే, అద్వి తీయుడు
అయన పరమార్ మీద దృషి ి పెటుికోగలిగితే,
భయము అనే త్పసకి త ఉండదు.

తైతిరీ
ి యోప్నిషత్ – ఆ ంద్వ ల్వే
(శ్రబహామ ంద్వల్వే) – దివ తీయోధ్యయ యము –
సప్మోి నువాకము – 2 వ శోేకము –
“యదాహ్యయ వైష న ద్ృశ్లయ నాతేమ య నిరుకే ి
నిలయనే అభయం శ్రప్తిష్ణఠం వింద్తే I
అథస్యఅభయం మతో భవతి I యదా హ్యయ వైష
ఏతరమ నున ద్ర్మంతర్ం కురుతే I అథతసయ
భయం భవతి” - హృదయాంరరాళ్ములలో ఉండే
అద్వి తీయ పరమార్ ను సప ష్ము ి గా చూడగలిగితే,
పరమార్ రరతి మును అరము ా చేసుకోగలిగితే,
అభయము పూరతగా సిద్వాసుతంద్వ. భయమునకు లేర
మాత్రము కూడా ఆసాక రము ఉండదు. ఒమువేళ్
రండవ వసుతవు మీద కొంచము ాటి దృషి ి మళ్లన్య క
సరే, భయము ఏరప డి, ఆ భయము దృ ము
అవుతంద్వ.

ఆరుణికోప్నిషత్ – తృతీయ ఖండము – 1

“....శ్రతిరుకాివ అభయం సర్వ భతేభోయ మతిః
సర్వ ం శ్రప్వర్తే ి ” – సమసత భూరములకు న్య

300
(పరమార్ నుండి అభయము ము)గును. న్య వలనే
సమసత త్పముృతి త్పవరతంచుచుని ద్వ.

“అభయం సర్వ భతేభయ ః ద్తావ

నైషక ర్మ య త్చర్శత్” – మన ద్ధి రా ఇరరులకు
భయము ఉండరాదు. మనము ఇరరులకు కూడా
అభయమును ఇవాి లి. రండవ వసుతవు ద్ధి రా
మనకు భయము ఉండరాదు.

2. సతివ (చితిము) సంశుదిి:

1. కికిముమైన వయ వహారములలో ఇరరులను

వంచన, మోసము, మాయ, ముపటరి ము మొదలైన
దురుగణము) లేకుండా, మనసుు లో ఉని ద్వ
ఉని టుక బయటకు త్పదరి ంచే సి భావము ములిగి
ఉండాలి. 2. ఆధ్యయ తి్ ముముగా మనసుు లో ఏ విధమైన
రాగము (త్ీతి , దేి ష్ము లేకుండా మనసుు లో
పరశుదాముగా సితతి ములిగి ఉండాలి. సరతి సంశుద్వద కి
చరత శుద్వా చాలా అవసరము.

చితి శుదిి – మనసుు లో ఎవి రనీ

వంచంచాలని అనే సి భావము లేనివాడు, సరయ మే
పలికేవాడు, చెప్తప న పని చెప్తప నటుకగా చేసేవాడు,
సరక ర్ ) ఆచరంచ, చరతమును అభివృద్వా
చేసుకుని వాడు సరతి సంశుద్వద ములిగి ఆధ్యయ తి్ ము
సాధనకు తోడప డుతంద్వ. సరతి సంశుద్వద ఇని
మనసుు లో పరమార్ సప ష్ము ి గా త్పతిఫలిసాతడు.
301
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ - 7-26-2 - “ఆహార్ సుద్ధి సతివ
సుదిిః, సతివ శుద్ధి శ్రధువ శ్రరమ తిః” – సాతిి ము
ఆహారముతో, అంరుఃమురణము, మనసుు ను శుదాము
చేసుకొని, పరశుదమై
ా న ఆలోచనలను ములిప ంచ, ాఞపము
రకిని
త పెంచ, మానవ లక్షయ మునకు (రరతి ాఞనము
సాధనకు తోడప డును.

ముండకోప్నిషత్ - 3-1-8 – “ాన

శ్రప్సాదేనా విశుద్స
ి తివ సితసుి తంప్సయ తే
నిషక లం ధ్యయ యత్ ః” - ఆర్ ాఞనముతో
మనసుు ను శాంరముగా, త్పసని ముగా మారుు కుని
రరువార, సాధకుడు విశ్వష్మైన శుదామైన
మనసుు తో పరమార్ ను ధ్యయ నించగలడు
దరి ంచగలడు.

3. ాన యోమవయ వరలతి:

గురువు), ఆచారుయ ) ఉపదేరము చేసిన

ాఞనమును, సరైన రీతిలో అరము ా చేసుకొని, ఆ
ాఞనమును దృ పరచుకొని, అనుభవమునకు
తెచుు కుందుకు రగిన యోగ సాధనము చేసుకొని,
సితరముగా ని)పుకోవాలి.

ఉదాహర్ణ:

తైతిరీ
ి యోప్నిషత్ – భృగువల్వే – 3-1 నుండి
6 వర్కు – వరుణ పుత్తడు భృగు, రంత్డిని త్బహ్
302
విదయ చెపప మని త్ారం త చగా, రన కుమారుడు
యోగుయ డు అని తెలిసిన్య, పరీక్షించాలి అని
నిరయ ు ంచుకొని, త్బహ్ విదయ ను రహసయ ముగానే
ఉంచ, అతి సంక్షిపతముగా – 3-1 - “అ న ం శ్రప్పణం
చక్షుః శ్రశోశ్రతం మనో వాచమితి” – అని ము,
త్ాణము, ముళ్ళు , చెవు), మనసుు , వాకుక అని
ఉపదేరము చేశాడు. రరువార పరత్బహ్
లక్షణము) “యతో వా ఇత్ని భతాని ాయనేి
I యే ాతాని జీవనిి I యత్ శ్రప్య ియ భిసం
విశ్నిి I త దివ జిానససవ I తశ్రద్బ హ్యమ తి I స
తప్నతప్య త I సతప్ సిప్పియ ” ఈ సృషి ి మొరతము
ఎముక డ నుండి వచు ందో, ఈ సృషి ి (త్పపంచము
ఎవరని ఆత్రయంచుకొని ఉని దో, ఈ సృషి ి
(త్పపంచము విన్యరము, లయ అయనపుప డు
ఎముక డకు వెళ్ళు చుని దో, తె)సుకొని వీటికి దరకే
సమాధ్యనము ఎపుప డైతే ఒముక టే అవుతందో అదే
పరత్బహ్ అని తె)సుకో - అని ఉపదేరము చేశాడు.
భృగు (రరువార భృగు మహర ి అయాయ డు చాలా
తెలివైన వాడు. రంత్డి ఉపదేరమును ఈ విధముగా –
పరత్బహ్ విదయ ను అని ము ద్ధి రా వచు న ఈ
రరీరము ద్ధి రా, పరమార్ ను ఎలా తె)సుకోవాలో
అనే త్పయరి ము చేసుకో, ఈ రరీరము లోపల ఉండే
త్ాణము ద్ధి రా, పరమార్ ను ఎలా తె)సుకోవాలో
అనే త్పయరి ము చేసుకో, అలాగే ముళ్ళు , చెవు),
మనసుు , వాకుక అనే ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా ఎలా
తె)సుకోవాలో అనే త్పయరి ము చేసుకో – అని
బోధంచాడని అరమ ా యంద్వ. రంత్డి చెప్తప న
303
పరమార్ లక్షణము) దేనిలో ఉన్యి యో సాధన,
రపసుు చేసుకొని, విచారంచుకొని రనకు లభించన
సమాధ్యనములను రంత్డికి నివేద్వసూత, రంత్డి ఇద్వ
కాదు, ఇంకా సాధన, రపసుు , విచారణ చేయ అని
చెపుప తూ ఉంటే, మరలా, మరలా సాధన, రపసుు ,
విచారణ చేసూత చవరకి – 3-6 – “ఆ నోా శ్రబహ్యమ తి
వయ ానాత్ I ఆ నాడ దేియ వ ఖల్వవ త్ని భతాని
ాయనేి I ఆ నేా ాతాని జీవనిి I ఆ ాం
శ్రప్య ియ భిసంవిశ్నీితి” – సమసత భూరము)
ఆనందము నుండి పుటి,ి ఆనందము చేరనే
జీవించుతూ, చవరకి ఆనందము కొరకు పోయ,
ఆనందములో ఐముయ మయ, ఆనందమే అగుచుని వి.
మునుము ఆనందమే పరత్బహ్ సి రూపముగా
తె)సుకొనెను.

పరమార్ మనకు కూడా ఇదే విధముగా 15-9,

10 ోకముములలో సప ష్ము
ి గా ఉపదేరము చేశాడు.

4. దా ము:

మన సంపదను, సరైన విధ్యనములో

ఇరరులకు ద్ధనము చేయుట. జైమిని మీత్ంస
సూశ్రతము – 4-2-28 - “సవ సవ తవ నివృతిి
పూర్వ కమ్ ప్ర్సవ తవ ప్పద్కమ్” - ఏ వసుతవై న్య
నిజ్ంగానే సరైన పదాతిలో న్యదైన రరువార, ఈ
వసుతవు “న్యద్వ” అనే భావనను విడిచపెటి,ి ఇము మీదట
ఈ వసుతవు నేను సమరప సుతని ఈ వయ కిద్వ త లేద్ధ ఈ
304
వయ వసతద్వ అనే భావన ములగాలి (రరువార ఈ వసుతవు ని
నేను వాడికి ఇచాు ను అనే భావన ఎపుప డూ
అనకూడదు . ధర్ శాస్తసతము నియమము త్పకారము
మన ఆద్ధయములో 6 వ వంత ద్ధనము
చేయవలెను.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – చత్సర్ ి శ్రప్శ్న -

ాన సాధ నిరూప్ణం - “దా ం యాననాం
వరూథం ద్క్షిణా లోకే దాతార్గం
సర్వ భతానుయ ప్జీవంతి, దానేనార్జ్తీ
ర్జ్ప్పనుద్ంత దానే దివ షంతో మిశ్రతా భవంతి,
దానే సర్వ ం శ్రప్తిష్టటతం, తసామ దాా ం ప్ర్మం
వద్ంతి” – ద్ధనము, యజ్ము ఞ లకు రక్షణ గోడలాంటి
సాధనము. యజ్ము ఞ లలో చేసే ద్ధనమును దక్షిణ
అని అంటారు. ద్ధనము ఇచు న రరువాతే యజ్ము ఞ
యొముక ఫలము లభిసుతంద్వ. ఏ వయ కికైన్య
త
గౌరవత్పదముగా ఇచేు ద్వ కూడా ద్ధనము అని
అంటారు. ద్ధనమును ఆత్రయంచుకొని, చాలా జీవు)
జీవనము గడుపుతూ ఉంటాయ. ద్ధనమును ఒము
రపసుు గా చేసుకోగలిగితే, బయట ఉండే
రత్తవులను, మన లోపల ఉండే రత్తవులను (కామ,
త్కోధ, లోభ, మోహ, మద, మారు రయ ము ఓడించ
వచుు ను. మన మీద కోపము, దేి ష్ము ఉని వయ కి కిత
ద్ధనము, బహుమానము ఇచు , ఆ వయ కికిత మనమీద
ఉని దేి ష్ము తొలగిపోయ, మిత్తడు అవవచుు ను.
ద్ధనము అభాయ సము చేసుకుంటే, ద్ధనములో అనీి
ఉన్యి య అని తె)సుతంద్వ.
305
బల్వ చశ్రకవరి ి దా గుణము:

ద్ధనము చేయుటలో గొపప సాతయని పొంద్వన

వా ళ్లో
క బలిచత్మువరత గురంచ 11-46 ోకముములో
వివరంచబడినద్వ. వామనుడుగా మహా విష్యువు మూడు
అడుగు) ద్ధనము అడిగినపుప డు, శుత్కాచారుయ ),
ఇంకా కొంరమంద్వ ఆ వామనుడు మహా విష్యువే,
ఇందులో ఏదో మోసము ఉంద్వ, ద్ధనము ఇవి వదుద
అని సలహా ఇసాతరు. అపుప డు బలిచత్మువరత
“లోముములో చాలా మంద్వ రాజ్ఞ) అవుతన్యి రు, ఆ
రాజ్ఞలకు సంపద, అధకారములతో గరి ము ములగద్ధ,
కాని వాళ్ళు చనిపోయన రరువార ఈ భూలోముము
నుండి ఏదైన్య తీసుకొని వెళ్ళు రా? – లేదు. వాళ్ళు
భూమి మీద సంపద లేద్ధ పేరు మిగు)ు కున్యి రా? -
లేదు. కాని ఎవరైతే సరైన రీతిలో త్ీతిగా ద్ధనము
చేసుకున్యి రో, శ్చబ చశ్రకవరి ి (బలిచత్మువరతకి చన తార
అవుతాడు - హిరణయ ముశపుడి మొగ ప్తలక) - 1.
త్పహాకదుడు, 2. అనుహాకదుడు, 3. సంహాకదుడు, 4. శ్చబ,
5. హాకదుడు వంటి వాళ్ు పేరు, కీరత శారి రముగా ఈ
భూమి మీద నిలిచ ఉని ద్వ. ఈ వామనుడు మహా
విష్యువే అయతే, నేను రపప కుండా ద్ధనము చేసి
అటువంటి పరమార్ కు నేను ద్ధనము చేశాను అనే
కీరత సంాద్వంచుకుంటాను” అని ఆన్యడు.

306
శ్చబ చశ్రకవరి ి – దా గుణము:

శ్చబ చశ్రకవరి ి గొపప మహాద్ధర అని పేరు అనిి

లోముములలో త్పసిద్వా ములిగింద్వ. అపుప డు ఇంత్దుడు
రన బాధయ రగా శబ చత్మువరతని పరీక్షించుటకు అగిి
దేవుడు ావురముగా, ఇంత్దుడు డేగగా అయ.
ావురమును డేగ రరుముకుంటూ వస్త ంద్వ.
ావురము ఎగురుకుంటూ వచు శబ తోడ మీద వాలి,
రక్షణ, రరణు అడిగింద్వ. శబ ఆ ావురమునకు రక్షణ
రరణు అభయము ఇచాు డు. రరువార డేగ వచు , ఈ
ావురము న్య ఆహారము. న్యకు ఇవి మని శబని
అడిగింద్వ. శబ, ఈ ావురమునకు నేను రరణు
ఇచాు ను. ఈ ావురమును మాత్రము ఇవి ను. నీ
ఆహారమునకు ఇంకేమైన్య కోరుకో, నేను ఇసాతను అని
అన్యి డు. అపుప డు ఆ డేగగా ఉని ఇంత్దుడు,
అయతే ఈ ావురము యొముక బరువంర మాంసము
నీ రరీరము నుండి న్యకు ఇసేత, నేను ఈ ావురమును
వదలిపెటేసా ి త ను అని అని ద్వ. శబ చత్మువరత
సంతోష్ముగా ఒపుప కొని, ావురమునకు సమానముగా
రన తోడలోని మాంసము కోసి తూముములో పెటాిడు.
తూముము సరపోలేదు. రన రరీరములోని ఎంతో
మాంసము కోసి పెటుితన్యి డు. తూముము సరపోవట
లేదు. చవరకు తాను వెళ్ల క తూముములో కూరొు న్యి డు.
రన మాట నిలబెటుిటకు, శబ రన రరీరమును
ఇవి టానికి సిదాపడాిడు. అపుప డు ఇంత్దుడు, అగిి
త్పరయ క్షమై, నీ ద్ధన గుణమును పరీక్షించుటకు ఇలా
వచాు ము. “ఏ తత్ ఖలావ వతప్ప ఇతాయ హః
307
వసవన్ ద్దాతీతిః” – మానవు) త్ాణములైన్య
ఇచేు సాతరు, కాని న్యద్వ అనుకునే వసుతవును మాత్రము
ఇవి రు. త్ాణముల ముంటె ఎకుక వగా వసుతవుల మీద
వాయ మోహమును పెంచుకుంటారు. కాని నీ ద్ధన
గుణము యొముక సితతి మేము అనుకుని సితతి ముంటె
చాలా ఉని ర సాతయలో ఉంద్వ, అని చెప్తప
అంరరాానమయాయ రు.

5. ద్మము (ఇంశ్రదియ నిశ్రమహము):

మన మనసుు ను, మురే్ ంత్ద్వయములను,

ాఞనేంత్ద్వయములను, నిత్గహించుకొని, రరతి ాఞనము
పొందుటకు కావలసిన యోగయ రను, అరర
హ ను
సాధంచుకొనవలెను.
మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – చత్సర్ ి శ్రప్శ్న -
ాన సాధ నిరూప్ణం - “ద్మేవ దాంతాః
కల్వబ ష-మవధూ వ ంతి, ద్మే శ్రబహమ చ్చరిణ-
సుస వర్మచా న్, ద్మో భతానాం దర్జ్ధర్ం ి ,
ద్మే సర్వ ం శ్రప్తిష్టటతం, తసామ ద్ామః ప్ర్మం
వద్ంతి” - ఇంత్ద్వయ నిత్గహమును
సాధంచుకోగలిగితే, ాప సంములప ము) ములగవు,
ాపములను పోగొటుికుంటారు. ఇంత్ద్వయ
నిత్గహమును సరైన రీతిలో అభాయ సము చేసే, నైషిా ము
త్బహ్ చారు) సి ర గ లోముములకు వెళ్లు న
సందరభ ము) ఉన్యి య. ఇంత్ద్వయ నిత్గహమును

308
సాధంచుకోగలిగితే, ఏ ఇరర త్ాణ ఏ హానీ
చేయలేదు. దమములో లేనిద్వ అనేద్వ లేనేలేదు,
దమముతో అనీి సాధంచుకోవచుు ను. దమము
ఉరతమ సాధనము.

ఇంత్ద్వయ కిలయ ము (చపలరి ము

పెంచుకుంటూపొతే, ఏ త్ాణకి అయన్య సరే
ఆపద), ముష్ము
ి ) రపప వు.

శ్రశోశ్రతేంశ్రదియము (చెవులు - శ్బాము) –

జింములకు త్ోత్తేంత్ద్వయము యొముక కిలయ ము చాలా
ఎకుక వ. జింము) సంగీర రబదము వింటూంటే,
పరగెరతకుండా ఆగిపోతాయ. బోయవా ళ్ళక ప్తలకనత్గోవి
ఊదుతూ జింములను తేలిముగా పటుికుంటారు.

సప ర్శే ంశ్రదియము (చర్మ ము - సప ర్ే ) –

ఒంటెలకు సప రి ఇంత్ద్వయము యొముక కిలయ ము
చాలా ఎకుక వ. ఒంటెలకు కు ముళ్ళక తినటము చాలా
ఇష్ముి . ఒంటె) ముళ్ను క నమిలి తిని, నోట్లక నుండి
రముము
త కారుతంటే, ఆ రముమును
త ఆసాి ద్వసూత, ఇద్వ
ముళ్ క యొముక రుచ అని త్భమ పడుతూ, రన రముమునే త
తాను త్తాగుతంద్వ.

చక్షుర్ఇంశ్రదియము (కళ్ళు - రూప్ము) –

మిడరలకు చక్షు ఇంత్ద్వయము యొముక కిలయ ము
చాలా ఎకుక వ. మిడరలకు వె)గు, మంట (అగిి

309
మునిప్తసేత, ద్ధని చుటూి తిరగి, తిరగి ఆ మంటలో పడి
చనిపోతంద్వ.

ర్సనేంశ్రదియము (నాలుక – రుచి) –

చేపలకు రస ఇంత్ద్వయము యొముక కిలయ ము చాలా
ఎకుక వ. చేపల గాలమునకు వానాములను గుచు ,
నీళ్ు లో వేసేత, చాపలకు ఆ గాలము మునిప్తసుతన్యి , ఆ
వానాముని తినుటకు వెళ్ల,క ఆ గాలములో
చకుక కుపోతంద్వ.

శ్రఘాణేంశ్రదియము (ముకుక – వాస ) –

తమె్ దకు త్ఘాణంత్ద్వయము యొముక కిలయ ము
చాలా ఎకుక వ. తమె్ దకు సంపెంగ పూవు యొముక
వాసన చాలా ఇష్ము ి . కాని సంపెంగ పూవు యొముక
వాసన తమె్ దకు పడదు. తమె్ ద సంపెంగ పూవు
దగ గరకు వెళ్ల,క సంపెంగ వాసన ీలిు , ీలిు తమె్ ద
రల పగిలిపోయ, చనిపోతంద్వ.
త్ వుడు ఈ ఐద ఇంశ్రదియముల యొకక
లౌలయ ములకు ానిస - అయపోయ, ఆ
కిలయ ముల ద్ధి రా ఆపద) ము)గుతూ ఉన్యి సరే,
లెముక చేయని మానవుడిని త్పధ్యనముగా ఉంచుకొని,
పరమార్ దమమునకు ఎకుక వ త్ాధ్యనయ ర
ఇచాు డు.

విశావ మిశ్రత్సడు - ఇంశ్రదియ నిశ్రమహము –

ధర్ దేవర విశాి మిత్తడిని పరీక్షించుటకు వచు , నీ
310
చేతలతో ాయసము వండి, వేడి, వేడిగా న్యకు పెటుి
అని అడిగింద్వ. విశాి మిత్తడు భకితో త తానే
సి యముగా ాయసము వండి, వేడి ాయసము
నెటిి మీద పెటుికొని అతిథి రూపములో ఉని ధర్
దేవర దగ గరకు వసూత ఉండగా, ధర్ దేవర న్యకు
కొంచము చని పని ఉంద్వ, ఇపుప డే వసాతను,
అంరవరకూ ఇలానే ముదలకుండా నుంచొని ఉండు
అని చెప్తప , వెళ్లు పోయ, వంద సంవరు రముల
రరువార వసుతంద్వ. విశాి మిత్తడు, ఆ ాయసమును
అలా నెటిి మీద పెటుికొని ముదలకుండా వంద
సంవరు రము) నుంచునే ఉన్యి డు. ధర్ దేవర
వచు , ాయసమును చూసేత, విశాి మిత్తడి ధర్
సంములప మునకు త్పతీముగా ఆ ాయసము అపప టికీ
వేడిగానే ఉంద్వ. ధర్ దేవర ఆ ాయసము తిని,
“నీకు ఇకమీద్ట్ అసాధయ ము అనే విషయము
ఏద్గ ఉండద” అని వరము ఇచు ంద్వ. విశాి మిత్తడి
శష్యయ డు గాలవుడు, ఈ వంద సంవరు రము)
గురువుగారకి సేవ) చేశాడు. అందుకు
విశాి మిత్తడు గాలవుడికి సమసత విదయ )
త్పసాద్వంచాడు.

6. యజ్ము
న :

యజ్ము
ఞ లను చేయాలి. మానవు) రమకు
విహిరమైన సరక ర్ ) చేసుకొని, చరత శుద్వా చేసుకొని
మానసిము పరశుత్భము చేసుకోవాలి. మనుసమ ృతి 2-
311
28 “మహా యజైన శ్ా తడానే తేజ్ శ్రాహీమ యం
శ్రకియతే తనుః” - సాి ధ్యయ యము, జ్పము,
హ్మమానుష్ానము, వేద్ధధయ యనము, ధర్ పూరి ము
సంతానమును మునుట, యఙ్ఞఞచరణ చేయుట వలన
రరీర త్బాహ్ ణరి ము పొందుతంద్వ.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – చత్సర్ ి శ్రప్శ్న -

ాన సాధ నిరూప్ణం - “యజ్ న ఇతి యజ్ఞ న హి
దేవా దివం మతాః యజ్ఞనా న సుర్జ్-నుప్పనుద్ంత
యజ్ఞ న దివ షంతో మిశ్రతా భవంతి, యజ్ఞ న సర్వ ం
శ్రప్తిష్టటతం, తసామ ద్య జ్ం
న ప్ర్మం వద్ంతి” -
యజ్ము ఞ ) మానవులకు స్దరు)గా పుటిినవి.
యజ్ము ఞ ) చేసుకొని, మానవు) దేవ లోముము),
సి ర గ లోముము పొంద్ధరు. దేవర) అయనపుప డు
కూడా రాక్షసులతో యుదాము చేయవలసి
వచు నపుప డు, యజ్ము ఞ ) చేసి, యుదాములో
గెలిచారు. యజ్ము ఞ ) సాతిి ముమైన రీతిలో చేసేత,
రత్తవు) మిత్త)గా మారపోతారు. యజ్ము ఞ లో
మానవుల ఆధ్యయ తి్ ము సాధన, త్పగతి మరయు కికిము
జీవిరము మొరతము ఇమిడి ఉంద్వ.

దిలీప్ మహార్జ్జ్ఞ - ద్వలీప మహారాజ్ఞ,

శీ ీరాముడుకు పూరి జ్ఞడు. అయోధయ ను
పరాలించేవాడు. వశష్ి మహర ి వార గురువు. ద్వలీప
మహారాజ్ఞ, నంద్వనీ కామధేనువుకు పుటిిన నంద్వనీ
ధేనువుకు చేసిన సేవకు, వరముగా రఘు మహారాజ్ఞ
పుత్తడుగా ములిగాడు. 100 అరి మేధ యాగము)
312
పూరత చేసినవాడికి ఇంత్ద పదవి లభిసుతంద్వ (ఇలా
చేసిన వాళ్ళు , ఇంత్ద పదవికి అరుహలై త్పతీక్ష పటిిములో
(waiting list ఉంటారు. వాళ్ు సమయము
వచు నపుప డు ఇంత్ద పదవి పొందుతారు. త్పసుతరము
ఉంటుని ఇంత్దుడు రన పదవిని కోలోప డు, రన
పదవీ కాలము పూరతచేసాతడు . ద్వలీప మహారాజ్ఞ రాజ్
ధర్మ ము శ్రప్కార్ము, సతక ర్మ ఆచర్ణ త
కర్వి య ముగా నిష్ణక మముతో 99 అరి మేధ
యాగము) పూరత చేసి, 100 వ అరి మేధ యాగము
చేసుతన్యి డు. ద్వలీప మహారాజ్ఞ యాగ అరి మును
విడిచపెటిితే, ద్ధనిని ఇంత్దుడు ద్ధచేశాడు. రఘు
మహారాజ్ఞ వెళ్ల క ఇంత్దుడితో యుదాము చేసి,
ఇంత్దుడిని ఓడించ, యాగ అరి మును
తీసుకువచాు డు. ద్వలీప మహారాజ్ఞ యాగమును పూరత
చేయబోతంటే, ఇంత్దుడు వచు , మానవ లోముములో
ఎవరైన్య యజ్ము ఞ ), యాగము), రపసుు ,
సరక ర్ ) చేసుతంటే వా ళ్ను క పరీక్షించ, అందుకు
రగిన ఫలిరము ఇచేు బాధయ ర న్యద్వ. అందుచేర
నినుి పరీక్షించుటకు ఇలా చేసానే రపప , న్య ఇంత్ద
పదవి పోతందని కాదు (న్య ఇంత్ద పదవి పోదు . నీవు
చేసుి న నిష్ణక మ కర్మ చ్చలా గొప్ప ది. నీకు
ఇంశ్రద్ ప్ద్వి కంటె ఇంకా గొప్ప ఫల్వతము
లభిసుింది.

7. సావ ధ్యయ యము:

వారు, వారు విద్ధయ భాయ సము, సరైన ఆధ్యయ తి్ ము
త్గంధములను, విష్యములను పఠించ, వాటిని
313
అరముా చేసుకొని ఆ విధముగా రన మానసిము
త్పవరతనను మారుు కొని, అభివృద్వా చేసుకోవాలి.

ఉదాహర్ణ:

త్పసుతరము జ్రుగుతని వైవసి ర

మని ంరరములో సపత ఋష్య) - 1. వశష్యాడు, 2.
అత్తి, 3. గౌరముడు, 4. మురయ పుడు, 5. గర్దావ జ్ఞడు,
6. జ్మదగిి , 7. విశాి మిత్తడు భర్దావ జ్ మహరి ి
ఎలాగైన్య సరే, అనిి వేదము) పూరతగా
అధయ యనము (సాి ధ్యయ యము చేయాలని
సంములిప ంచ, మొద)పెటాిడు. అలా వేదము)
అధయ యనము చేసూత రండు జ్న్ ) పూరత
అయపోయాయ. మూడవ జ్న్ లో కూడా వేదము)
అధయ యనము చేసుతన్యి డు. మూడవ జ్న్ కూడా
చవరకు వచు ంద్వ. ముసలివాడై, కూరుు ందుకు
కూడా ఓప్తము లేము, పడుకునే వేదము)
అధయ యనము చేసూతన్యి డు. ఇంత్దుడు వచు , ఏమి
చేసుతన్యి వు అని అడిగాడు. ద్ధనికి భరద్ధి జ్ మహర ి
వేదము) పూరతగా అధయ యనము చేయాలని, మూడు
జ్న్ ల నుండి వేద్ధధయ యనము చేసుతన్యి ను అని
చెాప డు. ద్ధనికి ఇంత్దుడు వేద విదయ అనంరము,
వేద విదయ పూరతగా అధయ యనము చేయుట (కేవలము
పరమార్ కు రపప ఎవి ర రరము కాదు. నీవు ఈ
మూడు జ్న్ లలో అధయ యనము చేసిన వేదము),
మూడు మాహాపరి రము) అయతే అందులో
మూడు ప్తడికెడు అంర మాత్రమే అధయ యనము
314
చేయగలిగావు. ఇంరవరకూ చేసిన సాి ధ్యయ యముతో
నీలో పరపూర ుమైన పరవరతన ములిగింద్వ. దీనికి
ఫలిరముగా నీవు పై సాతయకి వెళ్ళు టకు, నీకు సర్వ
విద్య ల ర్హసయ ములు కల చికేత విద్య ను నీకు
నేను ఉపదేరము చేసాతను, అని చెప్తప , భరద్ధి జ్
మహరకిి నచకేర విదయ ను ఉపదేరము చేసాతడు.
భరద్ధి జ్ మహరకిి ఆ విదయ ను అభయ సించ ఉని ర
సితతిని పొంద్ధడు.

సుగష్టతము:

“అజ్ర్జ్ మర్వత్ శ్రప్పజ్ఃన విదాయ అర్ంి చ

సాధయేత్ మృహీత ఇవ చేతేషు మృత్సయ నా ధర్మ
ఆచర్శత్” - మానవుడు రన ఆయుసుు ను న్య)గు
భాగము) చేసుకొని, మొదటి భాగములో ఇలా,
రండవ భాగములో ఇలా, మూడవ భాగములో ఇలా,
న్య)గవ భాగములో ఇలా అని లెముక ) వేసుకుంటూ
ఉంటాడు. ఆ లెముక ) విద్ధయ భాయ సములో ఏ మాత్రము
చెలకవు. జీవితాంరము న్యకు ముసలిరనము,
మరణము లేదు అనే భావనతో విద్ధయ భాయ సము
జీవిరము చవర క్షణము వరకూ చేసుకుంటూనే
ఉండాలి. ధన సంాదనలో కూడా ఇలగే
చేసుకోవచుు . మృతయ వు వచు , జ్ఞటుి పటుికొని
లాగుతన్యి , విద్య మరియు ధ సంప్పద్
రలర్మై ధర్మ ఆచర్ణ ప్రిధిలోనే ఉండాల్వ.
8. తప్సుస :

315
 రరీరమును, ఇంత్ద్వయములను సరైన రీతిలో
పనిచేయుటకు ఒము త్ముమశక్షణ, ఆలోచన్య విధ్యనము
అలవాటు చేసుకోవాలి. రపసుు మానవుల సాతయ
నుండి దేవరలా సాతయ వరకూ తీసుకెళ్గ
క లదు.

ముండకోప్నిషత్ – 1-1-9 – “య సస ర్వ జ్ఃన

సర్వ విద్య సయ ాన మయం తప్ః, తసామ దే త
శ్రద్బ హమ నామ రూప్మ న ం చ ాయతే” –
సరి జ్ఞడు ఞ , సరి వేరత అయన పరమార్ కు ాఞన
రూపమైన రపసుు యే రపసుు . అటువంటి రపసుు
ద్ధి రా పరమార్ ఈ త్పపంచమును అంతా సృషి ి
చేశాడు.

గమవతము – Book – 3, Discourse – 8 –

శ్రబహమ దేవుడు ఉద్భ వించుట్ - పరమార్ సృషి ి
చేయాలని సంములిప ంచన రరువార, పరమార్ న్యభి
నుండి ఉదభ వించన పద్ ములో ఉదభ వించన త్బహ్
దేవుడు, నేను ఏమి, ఎలా చేయాలి అని
ఆలోచసుతంటే, ఆయనకు రపుః, రపుః (ఆలోచంచు,
ఆలోచంచు – అపుప డు నీకు సృషి ి ఎలా చేయాలో
బోధ పడుతంద్వ అనే రబదము వినిప్తంచనద్వ
గమవతము – Book – 2, Discourse – 9 – 6 .
అపుప డు త్బహ్ దేవుడు రపసుు చేశాడు. త్బహ్
దేవుడికి సృషి ి కారయ ములో ఇదే రపసుు
సహాయపడింద్వ.

316
 తైతీిరీయోప్నిషత్ – భృగువల్వే –
తృతీయధ్యయ యః – దివ తీయోనువాకః –
“తగంహ్మవాచః తప్సా శ్రబహమ విజిానససవ I
తప్న శ్రబహ్యమ తి I స తప్నతప్య త I స తప్ సిప్పివ ” –
రపసుు తో పరమార్ ను తె)సుకుందుకు
త్పయరి ము చేసుకో. పరమార్ ాఞనమునకు రపసేు
సరైన సాధనము.

అనేము మంద్వ మహరుి) రపసుు ద్ధి రానే

పరమార్ ాఞనమును సాధంచుకున్యి రు.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – తప్ః శ్రప్శ్ంస -

“ఋతం తప్ - సస తయ ం తప్ - శుా తం తప్ -
శాే ంతం తప్న ద్మ - సిప్ శ్ే మ - సిప్న దా ం
తప్న భరుభ వసుస వ
శ్రర్బ హ్మ్మ య తదప్పస్యయ తతిప్ః” - ఏద్వ
సంములిప ంచామో అద్వ త్రదాగా చేయుట రపసుు ,
ఎలకపుప డూ సరయ మునే ప)కుట రపసుు ,
ఎలకపుప డూ మంచ విష్యములను వినుట రపసుు ,
కామ త్కోధములను, మనసుు ను నిత్గహించుకొని, సమ
సితతిలో ఉండుట రపసుు , ఇంత్ద్వయములను
ఉపసంహరంచుకొని, నిత్గహించుకొనుట రపసుు ,
ద్ధనము చేయుట రపసుు . ఇవనీి రపసుు త్కిందకే
వసాతయ. ఇవనీి త్రదాగా, ఏకాత్గరతో చేసుకొని
సాధంచుకోవాలి.

317
 మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – చత్సర్ ి శ్రప్శ్న -
ాన సాధ నిరూప్ణం - “దేవా దేవతా - మశ్రమ
ఆయన్ తప్సర్ షయసుస వర్ వ వింద్న్ తప్సా
సప్తాన న్ శ్రప్ణుదాత్ర్జ్తీ - సిప్ర సర్వ ం
శ్రప్తిష్టటతం తసామ తప్ః ప్ర్మం వద్ంతి” - మాకు
చరత శుద్వ,ా ఏకాత్గర లేదు, మేము రపసుు )
చేయలేము అనేవారు, మానవ జీవిరములో రపసుు
లాంటి సాధనము మరొముటి లేదు. సాధ్యరణ
మానవు) రపసుు చేసుకొని, మహరుిల సాతయకి,
దేవరల సాతయకి, ఇంకా పై లోముములకు ఎద్వగినవారు
చాలా మంద్వ ఉన్యి రు. రపసుు తో బాహయ రత్తవులనే
కాము, అంరర్ రత్తవులను (కామ, త్కోధ, లోభ, మోహ,
మద, మారు రయ ము) జ్యంచనవారు ఉన్యి రు.
రపసుు తో సిద్వాంచనిద్వ ఈ లోముములో ఏదీ లేదు.
రపసుు తో ఏదైన్య సాధంచవచుు . రపసుు
సరోి రక ృష్మై ి నద్వ. కాబటిి అలాంటి రపసుు ను
అందరూ చేయవలసినదే.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 4 లేదా 6-4-22 –

“....త మేతం వేదానువచనే శ్రాహమ ణా
వివిదిషనిి I యజ్ఞ న దానే తప్సానాశ్కే నైతమేవ
విదితావ మునిర్భ వతి” – రపసుు తో పరమార్
ాఞనమును పొందగలరు.

9. ఆర్వు ం (ఋజ్ఞ సవ గవము):

మెలకువగా ఉని పుప డైన్య,
నిత్దపోతని పుప డైన్య, ఏ సందరభ ములోనైన్య సరే
318
త్తిమురణముగా (మనసుు , మాట, త్కియ కుటిలరి ము,
మోసము, వంచన లేకుండా మంచ త్పవరతన ములిగి
ఉండాలి. మనసుు లో ఒముటి ఉంచుకొని, బయటకు
ఇంకొముటి చెప్తప , చేరలలో మరొముటి చేయకూడదు.

శ్రప్శోన ప్నిషత్ – శ్రప్ధమ శ్రప్శ్న – 16 వ

శోేకము – “తేష్ణమసౌ విర్జో శ్రబహమ లోకో యేషు
జిహమ మ ృతం త్య చేతి” - పరశుదామైని
ఈ త్బహ్ లోముము – జిహి చాపలయ ము, అసరయ ము,
మోసము లేనివాడికి త్ాప్తతంచును (ఆధ్యయ తి్ ము
జిాఞసువు సతాయ చరణ ములిగి ఉండును .

సుగష్టతము:

“మ స్ ఏకమ్, వచస్ ఏకమ్, కర్మ న్ ఏకన్

దర్జ్తమ నామ్ – మ స్ ఏకమ్, వచస్ ఏకమ్,
కర్మ న్ ఏకన్ మహాతమ మనామ్” – దుష్యి),
మనసుు లో దురా్ ర గ బుదుా) ఉని వా ళ్ళక
మనసుు లో అబత్ాయము ఒముటి, మాటలోక చెపేప ద్వ
మరొముటి, చేరలోక చేసేద్వ ఇంకొముటిద్వగా ఉంటాయ.
మహాత్ ), మనసుు లో మంచ బుదుా )
ఉని వా ళ్ళక మనసుు లో అబత్ాయము, మాటలోక
చెపేప ద్వ, చేరలోక చేసేద్వ అనీి ఒముక టిగానే
ఉంటాయ.

319
 మనసుు లో అబదాము, వంచన, మోసము,
మాయ భావన) ఉంటే ఏ పూజ్), ఏ ద్ధనము), ఏ
యజ్ము
ఞ ), ఏ రపసుు ) ఫలించవు.

ఈ దైవీ గుణముల ద్ధి రా సాతిి ము త్పవరతనతో

మానవుడు కికిము జీవిరమును సుఖ్ముగా సాగిసూత,
రరతి ాఞనమును సాధన చేయవచుు ను.

• అహింసా సతయ మశ్రకోధసాియ మః

శాంతిర్పైశు ం ।
ద్య భతేషవ లోలుప్వ ి ం త్ర్వ
ా ం
శ్రహీర్చ్చప్లం ॥ 2 ॥

10. అహింస - త్ట్లతో గాని, చేతలతో గాని

ఏ శ్రప్పణినీ ీడించకుండా, ాధ, కషటము
కల్వనంచకుండా, చంప్కుండా ఉండుట్. 11.
సతయ ము – నిర్ంతర్ము ఎదట్ వాళు కు
శ్రపియమై నిాములు త్శ్రతమే త్టాే డే
అలవాటు చేసుకోవాల్వ. 12. అశ్రకోధము – కోప్ము
ర్జ్వలర సంద్ర్భ ములలో, కోప్మును
నిశ్రమహించుక్కని, కోప్ము యొకక శ్రప్గవము
మ కు కలమకుండా చూసుకోవాల్వ. 13. తాయ మము
- కర్మ ఫలములు మీద్ ఆసకి ి, కోరిక లేకుండా,
అనిన కర్మ ల ఫలములు తాయ మము చేయుట్ దైవీ
గుణము. 14. శాంతి – మ సుస ను శుశ్రభముగా,
నిశ్రమహించుక్కని ఉంచ్చల్వ. ఏ విధమై ఆంద్యళ ,
ఆవేశ్ము, కోప్ము, ర్జ్మ, దేవ షములు,
320
దరుీణములు ర్జ్కుండా ఎలేపుప డ్య
శ్రప్శాంతముగా, నిర్మ లముగా ఉంచుకోవాల్వ. 15.
అపైశు ం - శ్రప్తయ క్షముగా కాని, ప్రోక్షముగా కాని
ఇతరులను నీచముగా త్టాేడుట్ కాని, ఇతరుల
దరుీణములను బయట్ పెటిట వా ళేను అవత్
ప్ర్చట్ము కాని చేయకూడద.

16. ద్య – శ్రప్తి శ్రప్పణి మీద్ ద్య కల్వన

ఉండాల్వ. 17. అలోలుప్వ ి ము – ఇంశ్రదియములు,
ఇంశ్రదియ విషయములపై ఉండే లౌలయ ము
(చప్లతవ ము, ఆశ్) విడిచిపెటుటకోవాల్వ. ఒకవేళ
ఆ విషయములు తమంతట్ తాము మ మీద్కు
వచిా ప్డినా వాటికి లోబడకూడద. 18.
త్ర్వ ా ము – మ సుస లో,ఆలోచ లో, త్ట్లలో,
చేతలలో మృదతవ ము అలవాటు చేసుకో. ఇది
లౌకిక జీవితములో మరియు సాధ లో చ్చలా
ఉప్యోమప్డుత్సంది. 19. శ్రహీ (లజ్,ు రగుీ) – ఇనిన
మంచి గుణములు అలవాటు చేసుకు న
తరువాత, నేను చ్చలా మంచివాడను, చ్చలా
సాధించ్చను అనే మర్వ ము, అహంకార్ము
ప్డకుండా నా మంచిత ము, సాధ
ఎంతత్శ్రతము, చ్చలా తకుక వ అనే గవముతో,
లజ్,ు రగుీ కల్వన ఉండాల్వ. 20. అచ్చప్లము –
అ వసర్మై ఆలోచ లకు, శ్రకియలకు,
శ్రప్శ్రకియలకు, విషయములకు, త్ట్లకు,
వాయ ప్పర్ములకు, ఏ త్శ్రతము అవకాశ్ము
ఇవవ కుండా ఉండాల్వ. త్ వులకు సహజ్ముగా
321
ఉండే కాలక్షేప్ ధోర్ణి విడిచిపెటి,ట ఏది చేరనా
మ అభుయ న తికి తోడప డేలా ఉండాల్వ.

10. అహింస:
మానవుల జీవన రీత), ఆహార పదదత),
సి భావము దృషిలో ి పెటుికొని అహింసకు చాలా
త్ాధ్యనయ ర ఉని ద్వ. మానవు) వాక్ కా)ష్య ము
(మాటలతో , చేరలతో ఇరరులను బాధ, ముష్ిము
ములిగించేలా ఉంద్వ. కొంరమంద్వ వాళ్ు వినోదము
కోసము వేట, జ్ంతవుల మధయ పోటీ) పెటిి
ఆనంద్వసుతన్యి రు. వాళ్ు పను) చేయుటకు
జ్ంతవులను ఉపయోగించుకొని వాటికి బాధ, ముష్ిము
ములిగిసుతన్యి రు. మానవుల ఆహారము అలవా టుక
ఇరర జీవులకు హింస ములిగిస్త ంద్వ. మాంసాహారు)
ఎలాగూ హింస చేసుతన్యి రు. శాకాహారు) కూడా
జీవులకు (ధ్యనయ ము, గోధ్యమ), పపుప ), కూర)
వాడుకొని హింస, అపకారము జ్రుగుతని ద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-15-1 – “....అహింస

తస ర్వ భతా నా య శ్రత తేర్శభ ా య ....” అహింసా
త్వతలై యావజీవి జ రము జీవన యాత్ర సాగించు
మానవుడు త్బహ్ లోముము పొందును.

మానవుల ఆహార అలవాటకలో జీవులకు హింస

జ్రుగుతని ద్వ. మునీసపు అవసరమైన మేరకు
రప్తప ంచుకోలేని హింసను అంగీమురసూత, అంరకు
మించన జీవ హింస చేయకూడదు. త్ాణము
322
ని)చుటకు మునీసపు అవసరమైన మేరకు చేసుతని
రప్తప ంచుకోలేని హింసకు త్ాయశు రతము
మానవులకు ఉని పంచ ఋణములలో ఉని పంచ
యజ్ము ఞ లలో “భత యజ్”న రూపములో చేసి ఆ
హింసా దోష్మును నివృతిత చేసుకోవాలి.

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతము – 2-29, 30 -

ప్ంచ యమ - 2-35 “అహింసా శ్రప్తిష్ణటయం తత్
సనిన ధౌ వైర్జ్ తాయ మః” – యోగ సాధకుడు మనసా,
వాచా, ముర్ ణా అహింసను సాధన చేసేత, త్ముమముగా ఆ
సాధకుడి పరసర త్ాంరములలో పరసప ర
విరుదాము ములిగిన జీవుల మధయ సహజ్ముగా ఉండే
వైరము (పులి - జింము, ముంగిస – ాము మొదలైనవి
కూడా ఉండదు.

11. సతయ ము:

ఎలకపుప డూ సరయ మును ప)కుట

సి భావముగా ఉండేటుక అలవాటు చేసుకోవాలి.
సరయ ము యొముక రకి,త వి)వ, త్ాముఖ్య ర,
గొపప రనము సామానయ మైనద్వ కాదు. సరయ ము
మానవులను దేవరల సాతయకి తీసుకెళ్గ క ల రకి త
ఉని దని, ద్ధనిని గురతంచమని పరమార్
చెపుప తన్యి డు.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – ప్ర్తతి వ
నిరూప్ణం – “సతయ ం ప్ర్ం ప్ర్గం సతయ గం
323
సతేయ సువర్జ్ీ-లోేకాచా య వంతే కదాచ
సతాగం హి సతయ ం తసామ త్ సతేయ ర్మంతే”
అనిి టి ముంటె గొపప సాధనము సరయ ము. సరయ మే
గొపప ద్వ. గొపప ద్వ ఏమిటి అంటే సరయ మే. ఇలాంటి
సరయ మును ాటించగలిగితే, మానవుడు దేవరలా
సాతయకి ఎదుగుతాడు. రన పరసర త్ాంరములను
సి రము
గ గా మారుు కోగ)గుతాడు. మానవుడు త్కింద
సాతయకి ఎపప టికీ పడిపోడు. సరయ మును పలికేవారు
సతప రుష్య) అవుతారు, కాబటిి ఎలకపుప డూ
సరయ మును పలముటానికి త్ీతిని పెంచుకుంటారు.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – ాన సాధ
నిరూప్ణం - “శ్రప్పాప్తయో హారుణి-సుప్ర్శయ ా ః
శ్రప్ాప్తిం పితర్-ముప్ససార్ కిం భమవతః
ప్ర్మం వద్ంతీతి తస్యమ శ్రప్నవాచ” - త్పాపతి
పుత్తడైన ఆరుణగారు, రన రంత్డి త్పాపతిని -
మానవుల అభుయ ని తికి ఉని సాధనములలో
అనిి టి ముంటె గొపప సాధనము ఏమిటి అని అడిగితే,
త్పాపతి – “సతేయ వాయు-ర్జ్వాతి
సతేయ నాదితోయ రోచతే దివి సతయ ం వాచః శ్రప్తిష్ణట
సతేయ సర్వ ం శ్రప్తిష్టటతం తసామ త్ సతయ ం
ప్ర్మం వద్ంతి తప్సా” – సరయ సి రూపుడైన
పరమార్ యొముక ఆజ్ను ఞ అనుసరంచ వాయువు
వీచుచుని ద్వ, ఆద్వతయ డు దేదీపయ మానముగా
త్పకాశసుతన్యి డు. ఈ ఇదదరు దేవర) సరయ మైన ధర్
ాలన చేసూత, వార మురతవయ ము) నిరి రతసుతన్యి రు.
సరయ ము మనము మాటాకడే మాటలకు త్పతిష్ి
324
రూపమైనద్వ. సరయ ములోనే అనిి సదుగణ ము)
ఇమిడి ఉన్యి య. ఏ పూజైన్య, ఏ నోమైన్య, ఏ
త్వరమైన్య, ఏ యాగమైన్య, ఏ యజ్మై
ఞ న్య, ఏ రపసైు న్య
అనిి ంటికీ సరయ ము కూడా తోడైతే సరోి ని రమైన
ఫలిరము) ఇసుతంద్వ. అందుచేర సరయ ము గొపప
సాధనమని మహాత్ ) అందరూ చెపుప తన్యి రు.
సరయ ములోనే అనిి రముముల సాధనము) ఇమిడి
ఉన్యి య. సరయ ము (పరమార్ మూడు కాలములలో
(భూర, వరతమాన, భవిష్య తత మారకుండా, ఒముక టిగానే
ఎలకపుప డూ ఉంటుంద్వ. అబదాము (మాయ,
త్పపంచము మారుతూ, ఒముపుప డు ఉండి,
మరొముపుప డు లేకుండా ఉంటుంద్వ .

త్పతి యజ్ము
ఞ , యాగము, పుణయ ముర్ )
సందరభ ములో వేదము) “నా ృతం వదేత్” –
అబదాము ప)మువదు,ద సరయ ము పలముకుండా ఏ
ఫలమూ ఆశంచవదుద అని హెచు రసుతంద్వ.
పరపూర ుమైన ఫలిరమును సరయ ముతోనే లభిసుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

ఒము కుత్రాడు రన రలికరంత్డు) మరయు

కొంరమంద్వ బంధ్యవులతో పెళ్ల క చూపులకు వెళ్ళు డు.
ఆడప్తలక రరపున రలికరంత్డు) మరయు
కొంరమంద్వ వాళ్ు బంధ్యవు) కూడా ఉన్యి రు.
ఆడప్తలక రరపున బంధ్యవు), పెండి క కొడుకుకు
ఏమైన్య దురభాయ సము) ఉన్యి యా అని
325
తె)సుకుందుకు, ఆ కుత్రాడిని త్పరి ) వేసుతన్యి రు.
నీవు మంచ నీళ్ళు రపప ఇంకేమైన్య ానీయము)
త్తాగుతావా అని అడిగారు. ద్ధనికి ఆ కుత్రాడు నేను
మంచ నీళ్ళు , ఆరోగయ మురమైన పళ్ు రసా) రపప
ఇంకే ానీయము) త్తాగాను అని జ్వాబు చెాప డు.
సిగరటుక కా)సాతవా, పేకాట ఆడతావా అని అడిగారు.
నేను సిగరటుక కాలు ను, పేకాట ఆడను అని జ్వాబు
చెాప డు. ఇలాంటి త్పరి ) ఇంకా చాలా త్పరి )
అడుగుతన్యి రు. ఆ కుత్రాడు అనిి ంటికీ మంచగా
జ్వాబు చెపుప తంటే, ఆడప్తలక రలికరంత్డు) మంచ
ప్తలకవాడు అని సంతోషిసుతన్యి రు. ఇంరలో ఆడప్త లక
బంధ్యవులలో ఒము పెద్ధదయన నీకు ఏమైన్య చెడు
అలవాటుక ఉంటే చెపుప అని అడిగారు. ఆ కుత్రాడు
ఏమీ లేదని చెపప బోయే లోపులోనే, ఆ కుత్రాడి
రరపున వచు న ఒము అమాయముపు పెద్ధదయన, మా
కుత్రాడికి అబదాము) చెపప టము ఒముక టే చెడు
అలవాటు అని చెాప డు. ఇద్వ విని రరువార,
ఇంరవరకూ ఆ కుత్రాడు చెప్తప న జ్వాబు) అనీి
అబదాములని ఎవరైన్య నము్ తారు.

ఇద్వ లోముములో సరయ మునకు ఉని వి)వ.

సాధ్యరణముగా చాలా మంద్వ ఎదుటి వాళ్ళు
మాత్రము సరయ మే చెాప లి అని ఆశసాతరు. కాని తాము
మాత్రము అబదాము చెప్తప న్య పరవాలేదని, రమకు
తాము సమరం ా చుకొంటారు.

326
ఉదాహర్ణ:

ఒము అరణయ త్ాంరములో ఒము పెదద దోప్తడీ దంగ

ఉన్యి డు. అరనికి లేని దురుగణము ఏదీ లేదు.
అరనిలో త్పయాణకుల దోప్తడీ, హింస, మదయ
ానము, అబదముా అనీి చెడి గుణములే
సంపూరము ు గా ఉన్యి య. ఒమురోజ్ఞ అరనిని ాము
కాటు వేసింద్వ. అరను అడవిలో నివసిసుతన్యి డు
కాబటిి, అరనిలో విష్ము ఎకుక తోందని, అరని
త్ాణా) పోయే సితతికి వస్త ందని అరనికి
అరమ ా యంద్వ. ఆ పరసితతిలో ఇద్వవరకే తె)సుని , ఆ
అడవిలోనే రపసుు చేసుకుంటుని ఒము మహర ి మీద
భకి త ములిగి, ఆయన దగ గరకు వెళ్ల,క రనని ాము కాటు
వేసింద్వ, రన త్ాణము) కాసేపట్లక పోయేలా ఉంద్వ
అని చెప్తప , ఆ మహరని ి రప రకితోత రక్షించమని
త్ారం త చాడు. అటువంటి త్కూరుడిలో పరవరతన
లేకుండా, రన రప రకిని త ధ్యరపోయుట సమంజ్సము
కాదని, ఆ మహర ి నేను నినుి బతికిసేత నీవు న్యకేమి
ఇసాతవు అని అడిగాడు. ద్ధనికి ఆ దంగ, న్య దగ గర చాలా
బంగారము, ధనము ఉని ద్వ. కాని మీలాంటి రపసుు
చేసుకునేవారు బంగారము, ధనముతో ఏమి
చేసుకుంటారు అని అడిగాడు. ద్ధనికి ఆ మహర ి నీవు
చెప్తప నద్వ నిజ్మే, న్యకు అవేమీ వదుద, కాని నీకు ఉని
దురుగణములలో ఏదో ఒముటి న్యకు ఇచేు య. అపుప డు
నేను నీకు ఈ విష్ త్పభావము లేకుండా చేసాతను అని
అన్యి డు. రనలో ఉని ఏ గుణము ఇచు న్య రనకు
నష్ము ి ము)గుతందని, ఆ దంగ బాగా ఆలోచంచ,
327
న్యలో అబదదము చెపేప గుణము ఒముటి ఉంద్వ
(అబదాము ఇచేు సిన్య రనకు ఏ నష్ము ి ములగదు అని
ఆలోచంచ , అద్వ మీకు ఇచేు సాతను అని చెాప డు.
అద్వ మీరు తీసుకొని, న్యను బతికించండి అని
త్ారంత చాడు. ద్ధనికి ఆ మహర ి సరే, నీవు న్యకు నీ
అబదాము అనే గుణము న్యకిచేు సేత, నేను నీకు విష్
త్పభావము లేకుండా చేసాతను. కాని న్యకిచు నద్వ,
మరలా నీవు వెనకుక తీసుకొని మరలా అబదాము
చెాప వో, నీవు విష్ త్పభావముతో వెంటనే మరణసాతవు
అని చెాప డు. ద్ధనికి ఆ దంగ ఒపుప కున్యి డు.
అపుప డు ఆ మహర ి రన రప రకితో త ఆ విష్ త్పభావము
లేకుండా చేశాడు.

ఆ దంగ రన దోప్తడీ మొద)పెటాిడు. ఒమురోజ్ఞ

ఆ దంగ ఒము అందమైన అమా్ యని చూసి, ఆమె
మీద త్పేమ ములిగి ఆమెతో వివాహము చేసుకోవాలని
నిరయ ు ంచుకొని, ఆమెను అడిగాడు. ఆమె దంగతో
నీవు ఎవరవో న్యకు తెలియదు, న్యకు ఒము బామ్
మాత్రమే ఉని ద్వ. రన బామ్ ను అడగమని, ఆమె
ఒపుప కుంటే రనకు ఏ అభయ ంరరము లేదు అని
చెప్తప ంద్వ. ఆ దంగ, ఆ బామ్ దగ గరకు వెళ్ల,క రన దగ గర
చాలా బంగారము, ధనము ఉంద్వ. ఆ అమా్ యకి
చాలా నగ) చేయసాతను, డబుబ ఇసాతను. ఆ
అమా్ యని రనకిచు పెళ్ల క చేయమని అడిగాడు.
ద్ధనికి ఆ బామ్ , సరే అంతా బాగుంద్వ. కాని నీవు ఏమి
చేసూత ఉంటావు అని అడిగింద్వ. ఆ దంగ ద్ధనికి
సమాధ్యనము చెపప కుండా, న్య డబుబ తో ఒము ఇ)క
328
కొంటాను, మీ అమా్ యని, నినుి బాగా
చూసుకుంటాను అని అంటున్యి డు. బామ్
మాత్రము నీ వృతిత ఏమిటి, నీవు ఏమి చేసూత ఉంటావో
చెాప లి అని పటుి పటిింద్వ. అబదాము చెపప లేము,
ఇంము చేసేద్వ ఏమీ లేము, విధ లేము వాడు నేను
దంగరనము చేసూత ఉంటాను అని నిజ్ము చెాప డు.
ఆ బామ్ వెంటనే పెదద గొంతకు వేసుకొని దంగ,
దంగ అని బగ గరగా అరవటము మొద) పెటిింద్వ
(దరకితేనే దంగ, లేముపోతే దర . చుటుిపముక ల వాళ్ళు
చేరారు. పంచాయతీ పెటాిరు. ఆ ఊరు పెదద)
అందరూ ములిసి, ఈ దంగ రన దోప్తడీని పూరతగా
విడిచపెటి,ి రన దగ గర ఉని బంగారము, ధనము
పేదలకు పంచ పెటిి, ఇము ముందు దంగరనము
చేయకుండా ఏదో ఒము పని చేసుకుంటూ జీవిరము
గడుపుతాను అని ఒటుి పెటి,ి అలా నడచుకుంటే, ఆ
అమా్ యని ఇచు వివాహము చేయవచుు అని
నిరయు ంచారు. ఈ నిరయ ు మునకు ఈ ముగుగరూ
ఒపుప కున్యి రు.

ఆ దంగ అలాగే దంగరనము మానేసి,

బంగారము, డబుబ పేదలకు పంచేసి, ఆ అమా్ యని
పెళ్ల క చేసుకొని, ఆ అమా్ య, ఆమె బామ్ తో ములిసి
ఊళ్ళు ఏదో పని చేసుకొని బరముటానికి వచేు శాడు.
కాని ఊళ్ళు వాళ్ళు అటువంటి దంగను నమి్ , ఏ పనీ
ఇవి టానికి సిదాముగా లేరు. ఏ పనీ దరముముపోయే
సరకి, ఇంకో ఊరు మారారు. అముక డ వా ళ్ను క , పని
అడిగితే, వాళ్ళు నీవు ఇంరకు ముందు ఏ పని చేసే
329
వాడవు అని అడిగేవారు. ద్ధనికి అబదాము చెపప లేము,
నిజ్ము చెప్తప తే పని దరముము, చాలా ఊళ్ళక మారుతూ,
అబదాము చెపప లేము, పని లేము, డబుబ లేము ఆ దంగకు
ఉని ఇరర వయ సనము) (మదయ ానము, సిగరటుక
కాలు టము మొదలైనవి మానుకోవలసి వచు నద్వ.
ఊళ్ళక తిరగి, తిరగి ఒము ఊళ్ళు ఒము చని పని దరకితే,
ఆ పని చేసుకుంటూ, రన భారయ ను, ఆ బామ్ ను
చూసుకుంటూ, నిాయతీగా ాత్గరతగా జీవిరము
గడుపుతన్యి డు.

ఈ దృష్ింరము ద్ధి రా, ఏ వయ కి త అయన్య

అబదాము వదలి పెటి,ి సరయ ము ప)కుతూ ఉంటే,
అరనిలో ఉని ఒకొక ముక చెడు గుణము ఆ వయ కిని
త
వదలిపెటిి వెళ్లు పోతాయ. సరయ ము ప)కుట
అలవాటు అయతే, మనకు తెలియకుండానే, మనలో
మంచ గుణము) అభివృద్వా చెందుతాయ. ఇద్వ
సరయ ము.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-6 - “సతయ మేవ

జ్యతి నా ృతం సతేయ ప్నాి వితతో
దేవయ ః I యేనాశ్రకమ య తృషయో హాయ ప్కా
ి త్
యశ్రత తతస తయ సయ ప్ర్మం నిధ్య మ్” -
సరయ ము మాత్రమే జ్యసుతంద్వ. ఏ
సందరభ ములోనూ అబదాము గెలవదు. సరయ ము అనే
సాధనముతో, ఆర లేని మానవుడు మహరుి) వెళ్ళు
దేవ యానములో త్పయాణము చేసి, సతయ సయ

330
సతయ ం అని చెపప బడే పరమార్ ను పొందుతారు. ఆ
మారము
గ సరయ మునకు ఉరతమ సాతనము.

కారాగారములో దేవకికి పరమార్ శీ ీముృష్యుడుగా

అవరరంచనపుప డు, త్బహ్ దేవుడు పరమార్ ను ఈ
విధముగా సుతతిసాతడు. గమవతము – Book Ten –
Discourse - 2 శోేకము – 26 - “సతయ శ్రవతం సతయ
ప్ర్ం శ్రతిసతయ ం సతయ సయ యోనిం నిహితం చ
సతేయ I సతయ సయ సతయ ం ఉత సతయ నేశ్రతం
సతాయ తమ కం తావ ం శ్ర్ణం శ్రప్ప్నాః” –
సరయ మునకు సరయ మైన, సరయ సి రూపుడైన
పరమార్ రరతి మైన సరయ మును త్వరముగా
ాటించనవారకి, కికిము త్పయోజ్నము), సుఖ్ములే
కాము, దైవిముమైన త్పయోజ్నము) లభిసాతయ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6-16- 1, 2, 3 –

పూరి కాలములో రాజ్ భటు) ఒము దంగను ముటిి
తెచు , విచారణలో దంగ దంగరనము చేయలేదని
చెప్తప నపుప డు, కాలిన ఇనుప గొడిలిని పటుికొమ్ ని
చెాప రు. (అబదాము చెప్తప న వాళ్ు చేత) మాత్రమే
కాలతాయ – వేద కాలము న్యటి పరీక్ష . “త్తామ ం
కురుతే స్య ృతాభి సనోి ృతే నాతామ ” - అరడు
నిజ్ముగా దంగరనము చేసి ఉంటే, అబదాము
చెప్తప నందుకు, అరని చేయ కా)తంద్వ. అపుప డు
అరనికి శక్ష వేసాతరు. “త్తామ ం కురుతే ః
సతాయ భి స ి సస తేయ నాతా ” అరడు నిజ్ముగా
దంగరనము చేయకుండా నిజ్ము (సరయ ము
331
చెప్తప తే, అరని చేతికి, ఆ కా)తని ఇనుప గొడిలి
మదయ సరయ మనే అడుి ఉని ందున, అరని చేయ
కాలదు. అపుప డు అరనిని పొరాటు అయంద్వ,
క్షమించమని చెప్తప వద్వలిపెటేిసాతరు. ముష్ము
ి లకు,
దుుఃఖ్ములకు (సంసారము అబదాము
కారణమవుతని ద్వ. సుఖ్మునకు, ఆనందమునకు,
విముకికిత (మోక్షము సరయ ము కారణమవుతని ద్వ.

12. అశ్రకోధ:

కోపము రావలసిన కికిముమైన కారణము,

సందరభ ములో, పరసితతిలలో వచేు మానసిము సైరయ ము
పొంద్వ, కోపమును నిత్గహించుకొని, ఆ కోపము ద్ధి రా
ములిగే త్పభావములను, పరణామములను,
త్పమాదములను, ఫలిరములను నివారంచుకొనుట.

“విధ్యర్క శ్రప్యతన ః” – రరీరములో కోపము

రగిలి, పైకి ఉబకి వచు , కోపము త్పదరి ంచే
సమయములో ఆ కోపమును నిత్గహించుకొని, ఆ
కోపము ద్ధి రా ములిగే దుష్ూ లిరములను
నివారంచుట.

కోపము వచు నపుప డు గుండె వేగముగా

కొటుికొని, రముమును
త రరీరములో ఎకుక వగా త్పసరంప
చేసి, రముపోటు
త వచేు త్పమాదము ఉంటుంద్వ.
రరీరములో రముపోటుత ఎకుక వైతే, రరీరములో అనేము
హానిమురమైన రసాయనము) ఉరప తిత అయ,
332
రరీరములో, మనసుు లో చెడు త్పభావము
ము)గజేసుతంద్వ. అపుప డు ఆ వయ కి త వివేముము కోలోప య,
ఊహించలేని విధముగా త్పవరతంచ, ఇరరులకు
మరయు రనకు తాను ముష్ము ి లను, త్పమాదములను
తెచు పెటుికుంటాడు.

సుగష్టతము

వాలీమ కి ర్జ్త్యణము – 5-55-6 - “యః

సముతప తితం శ్రకోధం క్షత్యైవ నిర్సయ తి
యతోర్గాసియ చం జీర్ం ా సర్శవ పురుష ఉచయ తే” –
ఏదో ఒము బలమైన కారణముతో కోపము అగిి ాి లా
లాగ ఎగిసి వచు నపుప డు, అటువంటి కోపమును రన
ఓరుప తో, క్షమా గుణముతో, మనో బలముతో ఎవరైతే
నిత్గహించుకొని, ఆ కోపమును త్పదరి ంచకుండా, ఆ
కోపముతో ములిగే త్పమాదములను, అనరము త లను
నివారంచుకుంటారో, అటువంటి వారు ఉరతమ
పురుష్య). ఎలాగైతే ాము చర్ ము మీద పొర గటిిగా
ఏరప డి ఇబబ ంద్వ ములిగించనపుప డు, ఆ ాము రనకి
నొప్తప ములిగించన్య రనని తాను ఏ రాయకో, ఏ
ము)కకో రాసుకొని, రన పై పొరను చీ)ు కొని,
ఎలాగైతే రన పొరను వద్వలేసుతందో, అలాగే
మానవుడు, రన కోపమును నిత్గహించుకొని, ఆ కోపము
ద్ధి రా ములిగే త్పమాదములను నివారంచుకోవాలి.

333
ఉదాహర్ణ:

దేవర), రాక్షసుల మధయ జ్రగిన

యుదాములో, ఎంరకీ వృతాత సురుడిని దేవర)
వధంచలేము, దధీచ మహర ి యొముక రప రకితో త ఆయన
ఎముము) వత్జ్ము)గా అయన, ఆ ఎముములతో
చేసిన ఆయుధముతోనే వృతాత సురుడిని చంపగలరు
అని తె)సుకొని, దేవర), దధీచ మహర ి దగ గరకు
వెళ్ల క ఆ విష్యము చెాప రు. దధీచ మహర ి భారయ ,
మహా పతిత్వర, మహా యోగిని, గరభ వతి సువరు ల
కూడా అముక డే ఉని ద్వ. అపుప డు దధీచ మహర,ి రన
భారయ సువరు ల ఈ మాట) వినకూడదు అని,
ఆమెకు ఏదో పని చెప్తప దూరముగా పంపేశాడు.
రరువార దధీచ మహర ి సంతోష్ముగా, లోము
ములాయ ణము కోసము యోగాగిి లో రన రరీరమును
విడిచ, రన ఎముములను దేవరలకు ద్ధనము చేశారు.
దేవర) దధీచ మహర ి యొముక ఎముము) తీసుకొని
వెళ్లు పోయారు. (ఆయన వెనెి ముముతో ఇంత్దుడు
వత్ాయుధము, మిగిలిన ఎముములతో ఇరర దేవరలా
ఆయుధము) చేశారు . రరువార సువరు ల వచు
చూసేత, రన భరత దధీచ మహర ి బూడిదను చూసి
చాలా బాధపడి, రను కూడా యోగాగిి లో త్ాణము)
విడిచపెటాిలని అనుకుంటుంటే, ఆకారవాణ నీవు
గరభ వతివి, అలా త్ాణము) విడిచపెటికూడదు
అని పలికింద్వ. ద్ధనికి సువరు ల రన యోగ రకితో,
త
గరభ ములో ఉని శశువును త్పసవింపచేసి, అముక డ ఒము

334
రావి చెటుి త్కింద ఆ శశువుని వదలి, యోగాగిి లో
త్ాణములను విడిచపెటిింద్వ.

దధీచ మహర ి పుత్తడు, రావిచెటుి త్కింద పడి

ఉని యోగ రకి త సంపనుి డు అయన ఆ పసిముందుకి,
దేవర) రావి ఆకుల చగుళ్ క నుండి చంత్దుడు
అమృర కిరణముల ద్ధి రా ధ్యర) కురప్తంచ,
పెంచారు. రరువార ఆ రావి గింజ్), రావి పళ్ళు తిని
పెదదవాడయాయ డు. రావి పళ్ళు తిని, రపసుు
చేసుకుంటూ పెదదవాడయాయ డు కాబటి,ి ఆయనకు
ప్తపప లాద మహర ి అనే పేరు ములిగింద్వ. చంత్దుడి
ద్ధి రా పెరగాడు కాబటి,ి చంత్దుడితో మాటాకడేవాడు.
ఎవర ద్ధి రానో దేవర) రన రంత్డిని మోసము
చేసి, రంత్డి ఎముములను అపహరంచారు, అందుచేర
రలిక యోగాగిి లో మరణంచంద్వ అని తెలిసింద్వ.
ద్ధనిని ప్తపప లాదుడికి దేవరల మీద చాలా కోపము
వచు , నేను దేవరలా మీద త్పతీకారము తీరుు కోవాలి,
కాబటిి నేను ఏమి చెయాయ లి అని చంత్దుడిని
అడిగాడు. ద్ధనికి చంత్దుడు ఏమీ చెపప లేము, నీవు
పరమేరి రుడి కోసము రపసుు చేయ. ఆయన ఏమి
చెప్తప తే, నీవు అలా చేయ అని చెాప డు.
ప్తపప లాదుడు తీత్వమైన రపసుు చేశాడు.
పరమేరి రుడు రి రలోనే త్పరయ క్షమయాయ డు.
ప్తపప లాదుడు వెంటనే, దేవర) న్య రలికదంత్డులను
మోసము చేశారు. నేను దేవరలా మీద త్పతీకారము
తీరుు కొని, న్య కోపమును చలాకరుు కుందుకు, న్యకు
పెదద రకి త భూరమును త్పసాద్వంచు అని కోరాడు.
335
పరమేరి రుడు అరడు చేసిన ఘోర రపసుు కు,
భకుత డి కోరము కాదనలేము రకి త భూరమును ఇచు ,
కైలాసమునకు వెళ్ు గా, అముక డ ఇంత్దుడు మరయు
దేవర) అందరూ, శవుడి కోసము కైలాసములో
ఎదురు చూసుతన్యి రు. ప్తపప లాదుడు వాళ్ు మీదకు
వదలిన రకి త భూరము, వా ళ్ను క మింగేలా ఉంద్వ, ఆ
భూరము నుండి రక్షించమని శవుడి త్ారం త చారు.
అపుప డు శవుడు, ఆ భూరమును కొంర సేపు గంగానద్వ
మీద ఒము పడవ మీద ఉండు. నేను తిరగి
వచేు వరకూ దేవరను ఏమీ చేయకు అని చెప్తప ,
శవుడు మరలా ప్తపప లాదుడు దగ గరకు వెళ్ల,క నీవు
పంప్తన భూరము దేవరలను మింగేసేత, నీ
రలికదంత్డు) తిరగి నీ దగ గరకు వసాతరా? దేవరలకు
వేరే ఇంకో ద్ధరలేము, మీ రంత్డిని ఆత్రయంచ, అనీి
ఆయనకు వివరముగా చెాప రు. మీ రంత్డి, ద్ధనిని
అంగీమురంచ, లోము ములాయ ణము కోసము, రనని తాను
తాయ గము చేసుకున్యి రు. నీ రంత్డిని దేవర)
మోసము చేయలేదు. నీ రలిక భరత లేడని భరంచలేము,
నీకు జ్న్ ను ఇచు , ఆమె వెళ్లు పోయంద్వ. ఆమె
కూడా చాలా గొపప ద్వ. జ్రగినదంతా దైవ
సంములప ముతో లోము ములాయ ణము కొరకు జ్రగినద్వ. అలా
జ్రగినద్ధనిమీద కోపముతో త్పతీకారము
తీరుు కోవాలని, దేవరలందరనీ హింసించ,
చంపటము న్యయ యమా? నీ రంత్డి ఉరతమమైన
త్పయోజ్నము కోసము, దేవరలకు ఉపకారము
చేయుటకు, తాను తాయ గము చేసేత, నీవు అదే
దేవరలకు అపకారము చేయుటకు పూనుకున్యి వు.
336
దీనిని మీ రంత్డి అంగీమురసాతరా? దేవరలా మీద నీకు
అనవసరమైన కోపము, నీకు హానిమురము, అపకీరత అని
వివరముగా చెాప డు. ఇద్వ విని ప్తపప లాదుడు, తాను
అనవసరముగా కోపము పెంచుకొని, తాను చేసిన
ద్ధనికి బాధ పడి, తాను పంప్తన రకి త భూరము
ఆపేశాడు. ఆ రకి త భూరమును చని , చని
ముముక )గా చేసి, నదులకు, పుణయ తీరము త లకు,
సముత్దమునకు పంచ, ఆ భూరము వాటిని
అపవిత్రము చేసేవారని ీడించేలా ఏరాప టు చేశారు.

రరువార ప్తపప లాద మహర,ి రన కోపమును

జ్యంచ, రపసుు చేసుకొని, త్బహ్ ాఞని అయాయ రు.
త్పోి పనిష్తతలో ప్తపప లాద మహర ి ఆరుగురు (6
మహరుిల త్పరి లకు సమాధ్యనము చెప్తప , షోడర ముళ్
పురుష్యడుగా పరమార్ రరతి మును, త్బహ్ ాఞనము
బోధంచ – శ్రప్శోన ప్నిషత్ – 6 వ శ్రప్శ్న – 7 వ
శోేకము – “తానోోవా చైతాప్దేవా హ మేతతప ర్ం
శ్రబహమ వేద్ నాతః ప్ర్ త్ సీితి” – ప్తపప లాదుడు,
సుకేశాద్వ (6 శష్యయ లకు “నేను పరత్బహ్ ను గూరు
ఎరుగుదును. ఇంరకు మించ సూక్ష్ మైనద్వ మరొముటి
లేదు” అని ఖ్చు రముగా, తీరా్ నముగా చెాప రు.

13. తాయ మము:

మొదట ముర్ ఫల తాయ గము సాధన చేసుకొని,

రరువార మురృరి (నేను చేశాను అనే భావన
తాయ గము, ఆ రరువార సరి ముర్ , సరి ముర్ ఫల
337
తాయ గము, రరువార సరి తాయ గము వరకూ ఎదగాలి.
దీనితోాటు త్ాప్తంచము వసుతవు), విష్యములను
తాయ గము కూడా సాధన చేసుకోవాలి.

మహాగర్తములో తంశ్రడి, పుశ్రత్సడికి

ఉప్దేశ్ము - “నారి విదాయ సమం చక్షుహ, నారి
సతయ ం సమం తప్ః, నారి ర్జ్మ సమం దఃఖము,
నారి తాయ మ సమం సుఖం” – మానవులకు విదయ ను
(చదువు మించన మునుి ) ఈ త్పపంచములో లేవు,
సరయ మును మించన రపసుు ఈ త్పపంచములో
లేదు, రాగమును (కోరము), త్ీతిని మించన
దుుఃఖ్ము ఈ త్పపంచములో లేదు, తాయ గము మించన
సుఖ్ము ఈ త్పపంచములో లేదు.

మహాగర్తములో - శ్ంప్పక మహరి ి – “నా

తయ కాివ సుఖ త్ప్నన తి, నా తయ కాివ వింద్తే
ఫలమ్, నా తయ కాివ భయే స్యతే, తయ కాివ సర్వ ం
సుఖీ భవేత్”- ఏదీ విడిచ పెటికుండా (అనీి
పటుికొని ఉంటే సుఖ్మునకు ఆసాక రము ఉండదు,
ఏదీ విడిచ పెటికుండా ఫలమును పొందలేరు, ఏదీ
విడిచ పెటికుండా నిరభ యంగా నిత్ద కూడా పోలేరు,
అనీి విడిచ (తాయ గము పెటిగలిగితే పరపూరమై ు న
శాంతి, సుఖ్ము పొందగలరు.

338
14. శాంతి:

త్ాపంచము విష్యము), ది ంది ములను

(సుఖ్/దుుఃఖ్ము), వేడి/చలి, లాభ/నష్ము ి ),
న్యవాళ్ళు /పరాయవా ళ్ళక మొదలైనవి సమతా
భావముతో, మనసుు లో ఏ విధమైన అలకములోకలము),
ఒడిదుడుకు), భావావేరము) లేకుండా, మనసుు
చలించకుండా త్పశాంరరతో, శాంరముగా ఉండాలి.
అపుప డే పరమార్ రరతి మును త్గహించగల
సామరయ త ము ఏరప డుతంద్వ. 2-66 ోకముము - “
చ్చగవయతః శానిి ర్శా ిసయ కుతః సుఖమ్” –
సితరమైన బుద్వా లేనివాడికి శాంతి ఉండదు, శాంతి
లేనివాడికి సుఖ్ము ఉండదు.

ధర్మ సవ రూప్ము:

మహాగర్తములో ధర్మ దేవత,

ధర్మ ర్జ్జ్ఞకు చెపిప ది:

యక్ష త్పరి ) పూరత అయన రరువార, ధర్

దేవర ధర్ రాజ్ఞ ముందు త్పరయ క్షమై, నేను నీ ధర్
నిష్ను
ి పరీక్షించుటకు ముందు జింము రూపములో
వచు పరీక్షించాను. ఇపుప డు యక్షుడు రూపములో
వచు పరీక్షించాను. న్య సి రూపమును (ధర్ ము
సాధ్యరణ మానవు) సరగాగ అరము ా
చేసుకోలేముపోతన్యి రు. న్య సి రూపము – “యశ్ః,
సతయ మ్, ద్మః, శౌచమ్, ఆర్వు మ్, శ్రహీ,
339
అచ్చప్లమ్, దా మ్, తప్ః, శ్రబహమ చర్య మ్,
ఇతేయ తాత్ తనువ్య మమ” - 1. మంచ కీరత కోసము
మంచ పను) చేయుట. 2. సరయ మును ప)కుట. ౩.
ఇంత్ద్వయ నిత్గహము ములిగి ఉండుట. 4. శారీరము,
మానసిము పరశుత్భము ఉంచుకుంటూ, ఏ రముమైన
అన్యచారము లేకుండా, సరైన రీతిలో ఆచారము)
ాటించుట. 5. వంముర బుద్వా లేకుండా, మనసుు లో
ఉని ద్వ, మాటలలో చెపేప ద్వ, చేరలలో చేసేద్వ
ఒముటేలా ఉంటూ, నిాయతీగా, ఋజ్ఞవుగా
త్పవరతంచుట. 6. అహంకారము లేకుండా,
గొపప రనము లేకుండా లజ్తో జ (సాధ్యరణముగా,
సిగుగగా ఉండుట. 7. ఏ రముమైన చాపలయ ము లేకుండా
నిలముడగా ఉండుట. 8. సరైన రీతిలో ద్ధనము
చేయుట. 9. రపసుు చేసుకొనుట. 10. ఆత్రమ
విధ్యనములలో చెపప బడినటుకగా త్బహ్ చరయ ము
ాటించుట. ఇవి న్య రరీర భాగము), సి రూపము.
వీటిలో ఏ ఒముక భాగమును, సి రూపమును
ాటించన్య, నేను వారకి సిద్వసా
ా త ను. అనిి టినీ ాటిసేత
వా ళ్లో
క నే ఉంటాను.

ధర్మ దేవత రదిించుట్కు సాధ ములు –

ధర్ మును సాధంచుకొనుటకు, ధర్ దేవర అయన
ననుి చేరుటకు ద్ధి రము) - 1. అహింస, 2.
సమతా గవము, 3. శాంతిః, 4. ఆస్త్ ాసంసయ మ్
(ద్య, శ్రకూర్ముగా ఉండక ప్నవుట్), 5.
అత్తస ర్య మ్ (ప్రుల ద్యషములను

340
చూడకప్నవట్ము) దావ ర్జ్న్ ఏతాని ఏ విదిి
శ్రపియోరితి
ో సదా మమ”

ఈ ఐదు సాధనములను అవలంబంచ, ధర్

దేవరను సాధంచుకుంటే, మనసుు లో సితరము
చేసుకోగలిగితే, ఆరు అల) (6 - జ్ంట) –
పుటుిముతో వచేు ఆకల్వ-ద్పిప క, జీవిర మధయ దరలో
తెచుు కుని శోకము-మోహము, జీవిరము చవర
దరలో వదదనుకునే ముసల్వత ము-మర్ణము
నుండి విముకి త లభిసుతంద్వ.

15. అపైశు ం (ప్ర్ దూషణ, పిశు తవ ము):

ఇరరులను పరోక్షముగానైన్య (ఎదురు గుండా ,

అపరోక్షముగానైన్య (ఆ వయ కి త లేనపుప డు, వెనకాల
ఉని ద్ధనిదైన్య, లేనిద్ధనిదైన్య దోష్ము), రపుప ),
చాడీ) ఎతిత చెప్తప (నేను అలాంటివాడిని కాను లేద్ధ
న్యలో అలాంటి దోష్ము) లేవు అని రనలో తాను
మానసిముమైన రృప్తతని పొందుట పర నింద చేసూత
వా ళ్ను
క హింసించ కుండా ఉండుట. దీనిని పనిలేని
ముచు టుక (gossip అని అనవచుు ను. న్యలో ఏ
దోష్ము) లేవు, నేను ఏ రపుప ) చేయను, నేనే
గొపప , ఎదుటి వా ళ్లోక చాలా దోష్ము) ఉన్యి య,
ఎదుటి వాళ్ళు రపుప ) చేసాతరు, ఎదుటి వాళ్ళు
రకుక వ అనే భావన. ఈ దురబ లము చాలా మంద్వలో
ఉంటుంద్వ. ఎదుటి వాళ్ళు రపుప ) చేసేత, దోష్ము
అవుతంద్వ, అదే నేను చేసేత ఏదో కారణము
341
ఉంటుంద్వ అందుచేర అద్వ రపుప కాదు అని
సమరంత చుకుంటారు.

ఉదాహర్ణ - నిమి చశ్రకవరి ి – గమవతము – Book

– 9 - Discourse -13:

వైవసి ర మని ంరరము మొదట్లక, సూరయ

భగవానుని కుమారుడైన వైవసి ర మనువు, మనవడు
నిమి చత్మువరత (శీ ీరాముడి వంరములో పూరి జ్ఞడు
5000 సంవరు రము) ముష్మై
ి న యజ్ముఞ ను
చేయాలనుకున్యి డు, యజ్ము ఞ విజ్యవంరమైతే
త్పజ్లకు ఎంతో త్పయోజ్నము చేకూరుతంద్వ. నిమి
చత్మువరత వాళ్ు కుల గురువైన వశష్ి మహర ి వదదకు
వెళ్ల క అరని ముందు నమసక రంచ, ఈ యజ్ము ఞ నకు
అధి రుయ డుగా ఉండి విజ్యవంరము చేయమని
త్ారం త చాడు. ద్ధనికి వశష్ి మహర,ి ఇంత్దుడు ఒము
యజ్ము ఞ చేసుతన్యి డు. అద్వ 500 సంవరు రము)
పడుతంద్వ. ద్ధనికి ననుి అధి రుయ డుగా ఉండి
విజ్యవంరము చేయమని త్ారం త చాడు. నేను ఆ
యజ్ము ఞ చేయసాతనని వాగాదనము చేశాను. ఆ యజ్ము ఞ
పూరత చేసి వచు , రరువార నీ యజ్ము ఞ చేయసాతను
అని చెాప డు. ద్ధనికి నిమి చశ్రకవరి,ి మీకు ధనాశ్
ఎకుక వయింది. నా కంటె ఇంశ్రదడు ఎకుక వ
ధ ము ఇసాిడని, మీరు ఇంశ్రదడి యజ్ము న
చేయిసాి ని అంటునాన రు. త్ కుల గురువై
ఉండి నున ప్టిటంచుకోవట్ లేద అని అనాన డు
(వశ్చషట మహరిలో ి లేని ద్యష్ణరోప్ణ చేశాడు). వశష్ి
342
మహర ి ఏమీ పటిించుకోలేదు. నిమి చత్మువరత
వెళ్లు పోయాడు. వశష్ి మహర,ి ఇంత్దుడి యజ్ము
ఞ
చేయంచుటకు వెళ్లు పోయాడు.

నిమి చత్మువరతకి కోపము వచు ంద్వ. వశష్ి మహర ి

లేముపోయన్య యజ్ము ఞ చేయాలని సంములిప ంచ,
గౌరమ మహరని ి అధి రుయ డుగా ఉండి యజ్ము ఞ ను
చేయంచమని త్ారం త చాడు. గౌరమ మహర ి ఒపుప కొని
యజ్ము ఞ త్ారం త చారు. నిమి చత్మువరత గార యజ్ము ఞ
సాగుతని ద్వ. ఇంత్దుడి యజ్ము ఞ పూరత చేసి, వశష్ి
మహర,ి భూలోముమునకు వచాు రు. అపుప డు నిమి
చత్మువరత యజ్ము ఞ చేసుతన్యి డు అని తెలిసింద్వ.
ఇంకొముళ్ు తో యజ్ము ఞ చేయసుతన్యి డని వశష్ి
మహరకిి ఏ విధమైన కోపము రాలేదు.
ప్తలవముపోయన్య, యజ్ము ఞ నకు వెళ్ల క దరి నము
చేసుకోవాలి అనే నియమము ఉంద్వ (ప్తలిసేతనే
పేరంటమునకు వెళ్ళు లి . అందుచేర యజ్ము ఞ
దరి నము చేసుకుందుకు వశష్ి మహర ి యజ్ ఞ శాలకు
వెళ్ళు రు. అద్వ యజ్ము ఞ నకు విత్శాంతి సమయము
అయంద్వ. అపుప డు వశష్ి మహర ి రాజ్ఞగారు ఎముక డ
అని అడిగారు. అముక డ ఉని సేవకు), రాజ్ఞగారు
విత్శాంతి తీసుకుంటున్యి రు. ఇపుప డు రాజ్ఞగార
దరి నము కుదరదు అని చెాప రు. ఈ మాటతో,
గురువు లేకుండా యజ్ము ఞ చేసుతన్యి డు, గురువు
వచు న్య ములవకుండా ఉన్యి డని, వశష్ి మహరకిి
కోపము త్పదరి సూత, కొంచము గటిిగా ప్తలిచారు. ద్ధనిని
నిమి చత్మువరత బయటకు వసేత, నేను లేకుండా
343
యజ్ముఞ చేసుతన్యి వు, నేను వసేత, న్యకు దరి నము
ఇవి వదుద అని నీ సేవకులకు ఎందుకు చెాప వు అని
అడిగారు. ద్ధనికి నిమి చశ్రకవరి,ి మీకు ధనాశ్
ఎకుక వై ప్నయింది. అందచేత మీరు ఇంశ్రదడి
యజ్ము న చేయించుట్కు వెళాు రు. నేను
సంకల్వప ంచి యజ్మున ను నేను
త్నుకుంటానా అని అనాన డు. వశష్ి మహర ి
గురువుగా, శష్యయ లకు త్పదరి ంచవలసిన ాఠ
రూపమైన కోపమును తెచుు కొని, నీకు అహంకారము
రలకెకిక నద్వ, గురువైన న్యకు లేనిపోని దోష్ములను
ఆరోప్తసుతన్యి వు, నీకు నీ రరీరము మీద
అభిమానముతో, అహంకారముతో ఈ మాట)
అన్యి వో, ఆ అభిమానమునకు, అహంకారమునకు
కారణమైన నీ రరీరము ఊడిపోవుగాము అని శాపము
పెటాిరు. ద్ధనికి నిమి చత్మువరత, న్యకే శాపము పెడతావా
అని కోపముతో, నీ రరీరము కూడా ఊడిపోవుగాము అని
వశష్ి మహరకిి త్పతి శాపము పెటాిడు.

వశష్ి మహర ి త్బహ్ దేవుడు మానస పుత్తడు

కాబటి,ి త్బహ్ దేవుడి దగ గరకు వెళ్ల క జ్రగినదంతా
చెాప రు. ద్ధనికి త్బహ్ దేవుడు, ఇద్వ నీకు ప్తలిక
శాపమునకు ఉటిి పడదు, అలాంటిద్వ. ఆ శాపము
నినుి ఏమీ చేయలేదు. కాని నిమి మహారాజ్ఞ కూడా
కాసత రప రకి త ఉంద్వ ముద్ధ, నీవు కొన్యి ళ్ళు ఈ రరీరము
విడిచపెటిి ఉండు. మనకు రరీరములతో
సంబంధము ఏమి ఉంద్వ. రరువార నేను మిత్తా,
వరుణుడి ద్ధి రా నీకు మరలా ఈ రరీరము వచేు ట టుక
344
చేసాతను అని అన్యి డు. భూలోముములో వశష్ి మహర ి
శాపము త్పకారము, నిమి చత్మువరత సూతల రరీరము
విడిపోయ పడిపోయంద్వ. కాని సూక్ష్ రరీరము (లింగ
అముక డే ఉంద్వ. ఆయన 5000 సంవరు రము)
సంములిప ంచన యజ్ముఞ లో సుమారు 500
సంవరు రము) మాత్రమే జ్రగింద్వ. ఇపుప డు
యజ్ము ఞ ఆగిపోయంద్వ. జ్రుగుతని యజ్ము
ఞ
ఆపకూడదు కాబటి,ి గౌరమ మహర ి మరయు అముక డ
ఉని ఇరర మహరుి) ములిసి, ఆ సూతల రరీరమును
కాాడుతూ, సూక్ష్ రరీరమును యజ్ము ఞ తోనే
సుద్వదచేసి, ద్ధనితో యజ్ము ఞ పూరత చేద్ధదము అని
నిరయు ంచ, యజ్ము ఞ ను నిమి చత్మువరత సూక్ష్
రరీరముతో పూరతచేశారు.

అపుప డు ఇంత్దుడు, ఇరర దేవర) వచు ,

నిమి చత్మువరత సూక్ష్ రరీరముతో, నీ యజ్ము ఞ
సఫలమైనద్వ, నీకు ఏమి కావాలో కోరుకో అన్యి రు.
నిమి చత్మువరతకి తాను చేసిన గురు ధకాక రము,
అవమానమునకు పశాు తాత పము ములిగి, న్యకు
రరీరముల మీద అభిమానము పోలేదు. కాబటిి నేను
అనిి రరీరములలో ఉండేటుక వరము కావాలి అని
కోరాడు. ద్ధనికి ఇంత్దుడు ఇలాంటి వరము) మేము
ఇవి గలిగే రకి త మాకు లేదు. యజ్ ఞ వరము) మాత్రమే
మేము ఇవి గలము. ఇలాంటి వరములకు నీవు
జ్గజ్న
జ ని, అమ్ వారని గురంచ రపసుు చేసి,
ఆమెను అడుగు. ఇలాంటి వరము) ఆమె
345
తీరు గలదు అని చెప్తప వెళ్లు పోయారు. నిమి చత్మువరత
అమ్ గురంచ రపసుు చేశాడు. అమ్ త్పరయ క్షము
అయంద్వ. అదే వరమును అమ్ ను కోరాడు. ద్ధనికి
అమ్ దేవరలకు నిత్ద అవసరము లేదు, అందుచేర
వా ళ్కు
క మునురపప ) లేవు. కాని మానవులకు నిత్ద
అవసరము. అందుచేర వా ళ్కు
క మునురపప )
ఉన్యి య. అవి మూసుకోమనవలసిన అవసరము
ఉంద్వ. నీవు భూలోముములో జీవుల మునురపప లలో
కూర్ వాయువుగా ఉండి, మునురపప ) మూసుకునే
రకిని
త ఇసూత, వాళ్ు నిమిష్లను (మునురపప ాటు
కాలమును నియంత్తిసూత, నీవు అనిి రరీరములలో
ఉండు అని ఆాఞప్తంచంద్వ.

ఆ విధముగా నిమి చత్మువరత మనందర ముళ్లో

క
కూర్ వాయువు రూపములో ఉండి మునురపప )
మూసుకుని, తెరుచుకునే రకిని,
త రపప ాటు
కాలమును నిరి హిసూత ఉన్యి డు. .

గమవతము - 3-6-7 - ప్ంచ శ్రప్పణములు

(ఐదు ముఖ్య వాయువు) – 1. త్ాణ (ఉచాఛ ి స
మరయు నిశాి సములలో న్యసిము ద్ధి రము) లేద్ధ
నోరు ద్ధి రా తీసుకొని, వద్వలే వాయువు . దీని సాతనము
ఊప్తరతితత), 2. అాన (గుదము ద్ధి రా
బయటకు పోయే వాయువు . దీని సాతనము గుదము.

346
3. సమాన (జీరత్ు కియకు అవసరము అయేయ వాయువు .
దీని సాతనము న్యభి. 4. ఉద్ధన (వాంతి అయేయ
సమయములో నోటిద్ధి రా బయటకు పోయే
వాయువు . దీని సాతనము గొంత. 5. వాయ న (రరీరములో
త్పతి ద్వరకు వాయ ప్తంచ బయటకు పోయే వాయువు .
దీని సాతనము రరీరము. ప్ంచ ఉప్ శ్రప్పణములు
(ఐదు అనుబంధ వాయువు) – 1. న్యగ (తేణుపు
సమయములో వచేు వాయువు . 2. కూర్మ
(కనురప్ప లు తెర్చుట్కు, మూయుట్కు
సహాయప్డే వాయువు). 3. మురక ల (ఆములి ములిగించే
వాయువు . 4 దేవదరత (ఆవలింర సమయములో ములిగే
వాయువు . 5 ధనంజ్య (రరీర పోష్ణకు
అవసరమయేయ వాయువు .

16. ద్య సర్వ భతేషు:

సరి భూరముల యందు దయ ములిగి

ఉండాలి. దయ అనే గుణము, మనలో ఉండే
అహంకారమునకు, ఇరరుల మీద ఉండే త్కోధము,
ది ంరములకు విరుగుడుగా పనిచేసుతంద్వ.
మానవులలో దయ ఉని పప టికీ అద్వ రమ వార మీద,
రమకు అనుకూలముగా ఉండేవార మీద, రమకు
ఉపకారము చేసినవార మీద పరమిరమైన దయగా
మాత్రమే ఉని ద్వ. కాని ద్ధనికి మించ, సేవ
భూరముల, సరి జీవుల మీద అపరమిరమైన దయ
347
ములిగి ఉండాలి. దయకు ఉద్ధహరణగా మానవుల
సాతయ నుండి, దేవరలా సాతయకి ఎద్వగిన అందరు
మహరుి), మహాత్ ) ఉన్యి రు.

అ సూయ త్త – ద్య గుణము -

ర్జ్త్యణము:

అనసూయ మార గురంచ ఇద్వవరలో కొనిి

విష్యము) చెప్తప ఉన్యి య. 2-50, 12-18,19, 13-
31 మరయు 14-24 ోకముములలో విశ్వ కష్ణ చూడుము.
అనసూయ మార దేవరలా సాతయకి మించ పై
సాతయలో ఉని మహా సాధి . ఇపుప డు ఆమె దయ
గుణము గురంచన వివరము):

ఓకే ఊళ్ళు కౌశకుడు అనే గొపప విద్ధి ంసుడు

ఉన్యి డు. రాజ్ఞగార ఆసాతనములో మంచ గురతంపు
ములవాడు. ఆయన భారయ పేరు సుమతి. ఆమె పేరుకు
రగటుగ ిగానే చాలా మంచ గుణము) ములిగిన మహా
పతిత్వర. కౌశకుడు రన ాండిరయ ము మరయు వాక్
చాతరయ ము, త్పతిభతో చాలా సభలలో చాలా మంద్వ
విద్ధి ంసులను ఓడిసూత ఉండేవాడు. విద్ధి ంసులను
ఓడించటము ఆయనకు ఒము సరద్ధ అయపోయంద్వ.
ఆయన కీరతని పోగిడేవాళ్ళు , చెడు అలవాటుక ముల
వయ కుత ) ఆయన చుటూి చేర, ఆయన ఏద్వ చేసిన్య,
ఆయనను అనవసరముగా కీరతసుతంటే, ఆయనలో
మారుప ) ములిగి, దురభాయ సములకు అలవాటు పడి,
348
చవరకి అవి ఆయనకు వదలలేని వయ సనము)గా
అయపోయాయ. ఒము సభలో వివాదము
జ్రుగుతండగా, నోరు తెరుచుకుని, నోరు అలాగే
ఉండిపోయ, వెనకుక పడిపోయాడు. మాటలో వేగము
రగి గ, రడబడుతన్యి డు. అద్వ ఏ రోగమో ఎవరకీ
తెలియలేదు. ద్ధనితో రాజ్ఞ ఆసాతనములో పదవి
పోయంద్వ. ఆ చెడు సేి హము), అనిి రముముల
చెడు వయ సనము), రోగము) ఎకుక వై, కుష్యి రోగము
ములిగి ఎముక డికీ తాను ఒముక డూ వెళ్ు లేని సితతికి
వచు ంద్వ. ద్ధరత్దయ ము కూడా సంభవించంద్వ.
కౌశకుడు పరసితతి అలాక ఉన్యి , ఆయన భారయ సుమతి
రన భరతను చాలా గౌరవముగా, త్పేమగా, భకిగా, త
ఆయనే రనకు దైవముగా, పరమార్ గా భావిసూత సేవ
చేసుకుంటూ, మహా పతిత్వర సాతయని కూడా ద్ధటి,
మహా యోగిని అయపోయంద్వ.

ఒమురోజ్ఞ కౌశకుడు, రన భారయ ను, రనను వేరయ

వదదకు తీసుకువెళ్ు మని బలవంరము చేశాడు.
సుమతి ఏ అభయ ంరరము చెపప కుండా రన భరతను ఆ
వేరయ దగ గరకు తీసుకొని వెళ్ళు టకు సిదమై ా ంద్వ.
బండిలో తీసుకొని వెళ్ళు టకు కూడా ధనము లేదు.
ఆయన నడవలేడు. సుమతి, రన భరత కౌశకుడిని ఒము
బుటిలో కూరోు పెటి,ి రన రలపై పెటుికొని
తీసుకువెళ్ళు తని ద్వ. చీముటి పడింద్వ, చనుకు)
పడుతన్యి య, అయన్య ఆమె చాలా ముష్ము ి తో
నడుస్త ంద్వ. ఆమె రలపైన ఉని కౌశకుడు, తాను

349
అనుకుని ద్వ జ్రుగబోతోంద్వ అని సంతోష్ముతో
కాళ్ళక, చేత) ఆడిసుతన్యి డు. 14-25 ోకముములో
ఉద్ధహరణలో చెప్తప ని మాండవయ మహరని ి , రాజ్ఞగారు
దంగ అనే త్భమతో, విధంచన దండన త్పకారము,
ఆయన మెడలో లలమును గుచు చెటుి కు
త్వేళ్ళు డదీశారు. ఆయన ఆ శక్ష అనుభవిసూత చాలా
బాధ పడుతన్యి డు. సుమతి, భరతను తీసుకొని ఆ
ద్ధరలో వెళ్ళు తంటే, కౌశకుడు, కాళ్ళక ఆడిసూత, ఆ
మాండవయ మహరని ి గటిిగా రన్యి డు. ద్ధనికి
మాండవయ మహరకిి బాధ చాలా ఎకుక వై, రనకే
తెలియకుండా “కళ్ళు మూసుకుప్నయి, నున
తనిన దర్జ్మ రుీడు ర్శపు ఉద్యము
సూరోయ ద్యము చూడడు” అని శాపము పెటాిడు.
కౌశకుడు, సుమతి ఆ శాపము విన్యి రు. అపుప డు
సుమతి “సూరోయ ద్యము అయితే నా భర్ ి
ప్నయేట్టుే అయితే, సూరోయ ద్యము కాకూడద”
అని అని ద్వ. సుమతి పతిత్వతా రకితో త భూమి రన
చుటూి తాను తిరగకుండా ఆగిపోయంద్వ, మరాి డు
సూరోయ దయము కాలేదు. భూమి మీద ఒము వైపు పగ)
ఉండిపోయంద్వ. మరొము వైపు రాత్తి ఉండిపోయంద్వ.
భూమి మీద పగ), రాత్తి అయతే రోజ్ఞ లెముక
తె)సుతంద్వ. పగ), రాత్తి అవటలేదు కాబటి,ి ఎనిి
రోజ్ఞ) అయందో లెముక తెలియలేదు. భూమి మీద
అనిి జీవు) చాలా ఇబబ ంద్వ పడుతన్యి య,
విష్మ పరసితతి ఏరప డింద్వ. దేవర) ఏమి చెయాయ లో
బాగా ఆలోచంచ, సుమతిని ఒప్తప ంచ, ఆమె పెటిిన
శాపమును వెనకుక తీసుకుందుకు, అనసూయ మార
350
మాత్రమే చేయగలదని నిరయ ు ంచ, అనసూయ
మార దగ గరకు వెళ్ల,క ఆమె సుమతిని ఒప్తప ంచ, ఆ
శాపమును వెనకుక తీసుకునేలా చేయమని
త్ారంత చారు. అనసూయ మార ఒపుప కొని, సుమతి
(సుమతి రంత్డి అత్తి మహర ి శష్యయ డు దగ గరకు వెళ్ల,క
సుమతితో – సూరోయ దయము అయతే నీ భరత
త్ాణము) పోతాయని నీవు సూరోయ దయము
కాకూడదు అని సూరోయ దయము ఆపేశావు,
సూరోయ దయము అయతే నీ భరత ఒముక డి త్ాణములే
పోతాయ. సూరోయ దయము అవము ఎనోి త్ాణము)
పోతన్యి య, ఇంకా పోతాయ కూడా, ఇద్వ న్యయ యము
కాదు, నీ భరత త్ాణము) పోకుండా నేను చూసాతను.
అద్వ న్య బాధయ ర, నీవు మాత్రము సూరోయ దయము
అగుటకు అనుమతి ఇవుి అని చెప్తప నద్వ. ద్ధనికి
సుమతి అంగీమురంచ, సూరోయ దయము అవవచుు ను
అని చెప్తప నద్వ. సూరోయ దయము అయంద్వ. కౌశకుడి
త్ాణము) పోతన్యి య, అపుప డు వెంటనే
అనసూయ మార “నేను మునుము న్య పతిని అందర
(దేవర), పరమార్ ముంటె గొపప గా భావిసూత ఉంటే,
కౌశకును త్ాణము) పోకుండా, రోగము) అనీి
పోయ, దురి య సనము) పోగొటుికొని, దీరాాయుసుు తో
సుఖ్ముగా జీవించాలి” అని అన్యద్వ. ద్ధనితో కౌశకుడు
తిరగి బతికి, రోగము), దురి య సనము) పోయ, రన
విదయ ను సద్వి నియోగము చేసుకుంటూ, గొపప సాధన
చేసుకుంటూ, సుమతితో సుఖ్ముగా జీవించాడు.

351
 దీనిలో అనసూయ మార సరి భూర దయను
గురతంచాలి.

17. అలోలుప్వ ి ం:

లౌలయ ము = రృష్,ు కోరము, చాంచలయ ము,

చపలరి ము. చపలరి మును విడిచపెటిమని
పరమార్ అంటున్యి డు. ఇంరకు ముందు ద్మ
(ఇంత్ద్వయముల నిత్గహము , శాంతి, సతివ
సంశుదిిలో (మనసుు ను నిత్గహము గురంచ
పరమార్ చెాప డు. ఒమువేళ్, త్ాపంచము విష్యములే
వాటంరట అవి వచు , మన మీద పడితే, ఆ
విష్యముల మీద ాలి ములిగి వాటితో అనుభవిసేత ఆ
ఇంత్ద్వయ నిత్గహము బూడిదలో పడిన పనీి రు
అవుతంద్వ. అందుచేర విష్యము) వెంట పడిన్య
సరే వాటిని పటిించుకోకుండా, ఇంత్ద్వయ నిత్గహము
ములిగి ఉండాలి.

18. త్ర్వ
ా ం:

మారవ
ద ం అనగా మృదువుగా మాటాకడుట,
వయ వహరంచుట, త్పవరతంచుట. మృదురి ము ఏమీ
చేరకానిరనము మాత్రము కాదు. మృదురి ము ఒము
దైవీ గుణము.

352
గాలవుడు:

గాలవుడు, న్యరద మహరతో ి – ఎనోి

శాస్తసతము), త్గంధములలో అనేము విష్యము)
చెపప బడినవి. వాటనిి టిలో ఏద్వ మంచదో
తెలియుటలేదు. ఈ శాస్తసతముల సారము న్యకు
అరము ా అవటలేదు. న్యకు సరైన ఉపదేరము
చేయవలెను అని త్ారం త చాడు. ద్ధనికి న్యరదుడు కొని
త్శ్వయో మారము గ ) చెప్తప , “త్ర్వ ా ం సర్వ భతేషు,
వయ వహార్శషు చ్చర్వ ు ం, వాక్ చైవ మధుర్జ్ శ్రప్నకాి,
శ్రశ్లయ ఏత సంశ్యం” – మారవ ద ం, మృదువుగా
ఉండుట ఒము త్శ్వయసక రమైన సాధంచుకోవలసిన
గుణము, అనిి త్ాణులతో మృదువుగా
వయ వహరంచాలి. మానవు) సి భావములో
మృదురి ము ఉండాలి. ఋజ్ఞవుగా (తిని గా
సరళ్మైన రీతిలో త్పవరతంచాలి. మాటలలో కూడా
నిజ్ముగా మరయు త్ప్తయముగా ఉండే మృదురి ము
ఉండాలి. ఇదే త్శ్వయ మారము గ లో నేరుు కోవలసిన
విష్యము. ఇందులో ఏ సందేహము అముక రేదు క .
మంచ గుణము అలవాటు చేసుకుని వారలో, ధర్
కారయ ము), సహాయము చేసేవారలో, ద్ధనము
చేసేవారలో, కొంరమంద్వ కాఠినయ ముగా, పరుష్మైన
మాటాకడే అలవాటు ఉంటుంద్వ. అలా మాటాకడితే
తాము చేసిన మంచ కారయ ముల ఫలిరము పోతంద్వ.

353
ధర్మ ర్జ్జ్ఞ:

మహాగర్తము – ాండవు) చాలా అవమాన

పరసితతలలో వనవాసమునకు వెళ్ళు రు. వనవాసము
చేసుతని సమయములో, చాలా ముష్ము
ి )
పడుతన్యి రు. కాని దురోయ ధనుడికి ఇంకా మనసుు
శాంతించ లేదు. ాండవుల ముందు తాను
విభవములను అనుభవిసుతని టుక చూప్తంచుటకు,
ాండవు) ఉండే అరణయ మునకు వచు ,
వినోదము) ఆనంద్వసుతన్యి డు. చత్రరథుడు అనే
గంధరుి డు కూడా అముక డకు విహారమునకు
వచాు డు. కౌరవ సేన), చత్రరథుడి సేన)
ఎదురుపడి, ఏదో వాగిి వాదము జ్రగి వార మధయ
యుదదము జ్రగింద్వ. మురుుడు ారపోయాడు. కౌరవ
సేన చెలాక చెదరు అయపోయంద్వ. దురోయ ధనుడిని
బంధంచారు. కౌరవ సేనలలో కొంరమంద్వ ధర్ రాజ్ఞ
గార దగ గరకు వెళ్ల క జ్రగిన దంతా చెాప రు.
భీమసేనుడు సంతోషించాడు. కాని ధర్ రాజ్ఞ
ఒపుప కోలేదు. మన మధయ పరసప రము ఏదో
బేదము) ఉండవచుు ను. అపుప డు వాళ్ళు 100,
మనము 5 గా ఉంటాము. కాని పరుల వదద, మూడవ
వాళ్ు దగ గర మనమందరము (100 + 5 = 105 ఒముక టే.
కాబటిి ఇపుప డు మనము దురోయ ధనుడిని మనము
కాాడి తీరాలి అని అన్యి డు. ద్ధనికి అందరూ
ఇపుప డు దురోయ ధనుడు మన అందరనీ అవమానము
చేయుటకు వచాు డు. అయన్య మీరు దురోయ ధనుడికి

354
సహాయము చేసాతనంటున్యి రు. ఇదేమి న్యయ యము
అని అడిగారు. ద్ధనికి ధర్ రాజ్ఞ మారవ ద ము న్య
సి భావము. నేను శ్శ్రత్సవులకు కూడా
మృదవుగానే ఉంటాను. న్య ఆజ్గా ఞ మీరు వెళ్ల,క
ముందు గంధరుి లతో దురోయ ధనుడు మా
ద్ధయాదు), బంధ్యవు). వీళ్ని క విడిచపెటిండి అని
అడగండి. మంచ మాటలకు వాళ్ళు వినముపోతే,
వా ళ్తోక మా ముందు మీరు యుదాములో నిలవలేరు
అని బెద్వరంచండి. ఆ బెద్వరంపులకు కూడా వాళ్ళు
వినముపోతే, వాళ్ు త్ాణము) పోకుండా మృదువుగా
యుదాము చేయండి. ద్ధనికి కూడా వాళ్ళు
లంగముపోతే, అపుప డు రస్తసతములతో యుదాము చేసి,
వా ళ్ను క ఓడించ, లంగదీసుకొని, దురోయ ధనుడిని,
ఆయన పరచారకులను విడిప్తంచవలసినదే అని
చెాప డు. అపుప డు భీముడు, అరుజనుడు, నకు)డు
సహదేవుడు వెళ్ల,క ముందు వా ళ్కు క మంచ మాటలతో
చెప్తప చూశారు. కాని చత్రరథుడు వినలేదు.
చత్రరథుడి సైనయ ముతో యుదాము చేశారు.
చత్రరథుడి సైనయ ము ఓడిపోయే పరసితతి
వచు నపుప డు, చత్రరథుడు త్పరయ క్షమై,
దురోయ ధనుడిని ఓడించ, మీకు సహాయము
చేద్ధదమనుకున్యి ము, అని అన్యి డు. ద్ధనికి మా
అని గారు, ధర్ రాజ్ఞ మృదువుగా ఉండే మనిషి.
దురోయ ధనుడితో మా విరోధము, మాకు సంబంధంచన
విష్యము. బయట వాళ్ళు జోముయ ము చేసుకోవటానికి
వీలేకదు అని అన్యి రు. చత్రరథుడు అంగీమురంచ
వెళ్లు పోయాడు. దురోయ ధనుడిని, ధర్ రాజ్ఞ దగ గరకు
355
తీసుకువచాు రు. దరోయ ధనుడు ప్ట్ే ధర్మ ర్జ్జ్ఞ
మృదవుగానే వయ వహరించ్చడు. నీవు ధైరయ ముగా
వెళ్ళు . అని చెాప డు. కాని దురోయ ధనుడు దీనిని
అవమానముగా భావించాడు.

19. శ్రహీ:

శ్రహీ = లజ్,జ సిగుగ. లజ్ జ ఒము దైవీ గుణము. మనము

ఏదైన్య మాట చెప్తప న్య, చేయరాని పని చేసిన్య అద్వ
వినిన్య, లేద్ధ చూసిన్య ఇరరు), ఏమైన్య హేళ్న
చేసాతరేమో, లేద్ధ నవుి తారేమో, అనవసరమైన
అపకీరత వసుతందేమో అనే భావనను లజ్ జ అనవచుు .
లజ్ జ ఉని పుప డు మానవుడు అకారయ మునకు
పూనుకోలేడు. లజ్,జ అహంకారమునకు వయ తిరేము
భావన. లజ్ జ ధర్ ము ఆచరంచుటకు, రరతి ాఞనము
పొందుటకు సహమురసుతంద్వ. లజ్ జ ఒము దైవీ గుణము.
లజ్ జ ఉని వా ళ్ళక అధర్ మారముగ లను
అనుసరంచరు.

ద్క్ష శ్రప్ాప్తి:

గమవతము – Book – 4, Discourse - 1 – 47 –

55 శోేకములు - దక్ష త్పాపతి (ద్క్షుడు = సమరుాడు ,
శ్రప్ాప్తి = సృషిని
ి కొనసాగించువారు త్బహ్
దేవుడి కుడి బొటన త్వే) నుండి జ్ని్ ంచాడు.
సి యంభువు మనువు మూడవ కుమార త త్పసూతిని
356
దక్షుడికి ఇచు వివాహము చేశారు. దక్షుడు, త్పసూతి
సృషి ి కొనసాగించుటకు జ్ని్ ంచారు. వీళ్ు కు 50
పుత్తిము) ములిగారు. అందులో మొదటి 13
పుశ్రతికలను ధర్మ దేవతకి ఇచిా వివాహము
చేశారు. వారి ప్నరుే – 1. శ్రశ్ద్ి, 2. మైశ్రతి, 3. ద్య, 4.
శాంతి, 5. త్సష్టట, 6. పుష్టట,, 7. శ్రకియ, 8 ఉ న తి, 9.
బుది,ి 10. మేధ్య, 11. తితీక్ష (ఓరుప ), 12. శ్రహీ (లజ్)ు ,
13. మూరి ి (సదీణములు). రరువార 27
పుత్తిములను (నక్షత్రము) పేరుక చంత్దుడికి ఇచు
వివాహము చేశారు. చవర 10 పుత్తిములను మురయ ప
త్పాపతికి ఇచు వివాహము చేశారు. “శ్రప్పణో ద్క్షః
అప్పనో శ్రప్సూతి” - త్ాణవాయువు (మనము
లోపలకు ీలేు వాయువు దక్ష, అాన వాయువు
(మనము బయటకు విడిచే వాయువు త్పసూతి.
త్ాణము, అానము ములయముతో (మానవుడి
జీవిరము ఈ 50 మంద్వ జ్ని్ ంచారు. వీటిలో ఈ 13
గుణములను ధర్ ము ఆచరంచుటకు
వినియోగించుకోవాలి, ఇవాి లి. ఈ గుణములను
అధర్ మునకు, జీవిరము ఆనంద్వంచుటకు
వినియోగించుకోకూడదు.

20. అచ్చప్లం:

చ్చప్లం = చాంచలయ ము, అనవసరమైన

పను) చేయుట. ఇంర ముంటె లాభము,
త్పయోజ్నము ఇంకొము చోట ఉని ద్వ అనే భావన. ఏ
357
త్పయోజ్నము లేకున్యి ఏదో ఓకే పని చేయుట కూడా
చాంచలయ మే. ఏనుగుకు ఏ పనీ లేకున్యి ,
చపలరి ముతో రన తొండమును ఇటు, అటు
ముదుపుతూనే ఉంటుంద్వ. అచ్చప్లం = చంచల
సి భావము లేకుండుట, సితరరి ము ములిగి ఉండుట.
సరైన త్పయోజ్నము ఉందని తె)సుకొని, ఆ పని
సాధంచుటకు త్పయరి ము చేయవలెను.

ఒము ఆవు, ద్ధని దూడ ఒముచోట పచు గడిి

మేసుతన్యి య. ఆవు అముక డ ఆ పచు గడిిని చముక గా
మేస్త ంద్వ. దూడ కొంర మేసి, రల పైకెతిత చూసింద్వ.
దూరముగా ఇంకా పచు గా ఉని ఎకుక వ గడిి
ఉని టుకగా మునిప్తంచంద్వ. ఆ దూడ అముక డికి వెళ్లు ంద్వ.
ఆ గడిి తిన్యలనుకొని, మరలా రల పైకెతిత చూసింద్వ.
దూరముగా ఇంకా పచు గా ఉని ఎకుక వ గడిి
ఉని టుకగా మునిప్తంచంద్వ. ఆ దూడ అముక డికి వెళ్లు ంద్వ.
ఆ గడిి తిన్యలనుకొని, మరలా రల పైకెతిత చూసింద్వ.
ఆ దూడకు ఉండే చాంచలయ ముతో రోజ్ంతా అలా
తిరుగుతూనే ఉంద్వ. కాని పచు గడిి తినలేము ఆములి
ముడుపుతో ఇంటికి తిరగి వచు ంద్వ. ఇంరకు మించ
త్పయోజ్నము ఇంకెముక డో ఉంద్వ అనే చాంచలయ
భావన.

358
ఉదాహర్ణ – సుక య , చయ వ మహరి:ి

మహాగర్తము – రరాయ తి మహారాజ్ఞ ఒమురోజ్ఞ

చాలా మంద్వ పరవారముతో అడవిలో ఉని ఒము
తోటలో విహారమునకు వెళ్ళు రు. అందరూ
గుడారము) వేసుకుని అముక డి త్పదేరములలో
తిరుగుతన్యి రు. రరాయ తి మహారాజ్ఞ కుమార త యుము త
వయసుు లో ఉని సుమునయ ఇటు, అటు తిరుగుతూ
ఒము పుటి చూసింద్వ. ఆ పుటికు రండు చ)క)
ఉన్యి య. ఆ చ)క) నుండి వె)గు బయటకు
వసుతని ద్వ. ఇవేమైన మణులా లేము మిణుగురు
పురుగులా అనే కుతూహలముతో (చ్చప్లయ ముతో),
ఒక ములుే తీసుక్కను ఆ రండు చిలుేలలోకి
ొడిచింది. ఆ పుటి లోపల చయ మన మహర ి చాలా
కాలము నుండి రపసుు చేసుకుంటున్యి రు. ఆయన
చాలా కాలము ముదలకుండా అముక డ రపసుు
చేసుకుంటుని ందున ఆయన చుటూి పుటి ముటిింద్వ.
ఆయన ముళ్ క త్పకారము వలన వసుతని వె)గు అద్వ.
ఆ ము)క ఆయన ముళ్లో క క గుచుు కొని, ఆయన న్య
మాన్యన నేను అడవిలో ఒంటరగా కూరొు ని రపసుు
చేసుకుంటుంటే, ఎవరో వచు న్య ముళ్ళు పొడిచారు, న్య
చూపు పోయ నేను గుడిి వాడిని అయాయ ను అని బాధ
పడాిడు. ఆ ముళ్ క నుండి రముముత వచు ంద్వ. చయ వన
మహర ి పడి బాధ, శాపముగా పరణమించ, రరాయ తి
మహారాజ్ఞ గార పరవారములో అందరకీ మల,
359
మూత్రము) బంధంచ పోయాయ. అందరూ
తీత్వమైన బాధ పడుతన్యి రు. ద్ధనికి కారణము
ఏమిటా అని అందరూ ఆలోచసుతంటే, ఆ రాకుమార త
సుమునయ రనకు జ్రగిన విష్యము గురంచ చెప్తప ంద్వ.

వాళ్ళు వెళ్ల క ఆ పుటిను కొంచము మెలకగా

ముద్వలించ, మటిిని రప్తప ంచ చూసేత, ఆ పుటిలో ఒము
మహర ి రపసుు చేసుకుంటూ మునిప్తంచారు. ఆయన
భృగు మహర ి కుమారుడు చయ మన మహర ి అని
తెలిసింద్వ. అందరూ ఆయన కాళ్ క మీద పడి జ్రగిన
ద్ధనికి క్షమించమని త్ారం త చారు. ద్ధనికి చయ మన
మహర ి నేను బాధ పడాిను, అద్వ మీకు శాపముగా
పరణమించంద్వ. నేను మిమ్ లిి క్షమిసేత, మీకు బాధ
తొలగిపోయ, మీరు వెళ్లపో క తారు. మీ అమా్ య న్య
ముళ్ను
క పొడిచనందుకు, నేను ఇపుప డు గుడిివాడిని
అయపోయాను. ఈ అడవిలో ఇపుప డు న్య పరసితతి
ఏమిటి? అని అడిగారు. ద్ధనికి రరాయ తి మహారాజ్ఞ
మేము ఏమి చెయాయ లో మీరే చెపప ండి, మీరు
చెప్తప నటుక చేసాతము అను అన్యి రు. ద్ధనికి చయ మన
మహర,ి ఏ అమా్ య అయతే న్య ముళ్ళు పొడిచందో, ఆ
అమా్ యని న్యకిచు వివాహము చేయండి.
గుడివా ి డినైన ననుి ఆమె, న్య చేయ పటుికొని
నడిప్తసుతంద్వ, ననుి చూసుకుంటుంద్వ అని అన్యి రు.
ఆ అమా్ య చేసిన రపుప కి ఇదే త్ాయశు రతము అని
చెాప రు. ఆ అమా్ య చాలా చని ప్తలక, ఈ మహర ి
360
చాలా పెదద వయసుు ఉని ముసలివాడు. వాళ్ు
వయసుు లో చాలా వయ తాయ సము ఉంద్వ. అందుచేర
ద్ధనికి రాజ్ఞగారు ఒపుప కోలేదు. కాని ఆ సుమునయ
మాత్రము నేను చేసిన రపుప కు త్ాయశు రతము నేను
అనుభవించాలి. ఇద్వ న్యకు సమ్ రమే అని ఆమె
సంతోష్ముగా అంగీమురంచంద్వ. ఇంము ఏమీ చేసేద్వ
లేము రరాయ తి మహారాజ్ఞ రన కుమార త సుమునయ ను,
చయ మన మహరకిి ఇచు వివాహము చేశారు. రరాయ తి
మహారాజ్ఞగార పరవారము యొముక మల, మూత్రముల
బాధ తొలగిపోయంద్వ. వాళ్ళు వెళ్లు పోయారు.

సుమునయ చయ మన మహరని ి చాలా ఓరుప తో,

త్రదాగా సేవ చేసుకుంటూ ఉంద్వ. అలా చాలా కాలము
జ్రగింద్వ. చయ మన మహర ి కూడా చాలా సంతోషించ,
ఒమురోజ్ఞ సుమునయ తో నీవు న్యకు చేసిన సేవకు, నీకు
వరము ఇసాతను, నీవు ఏదైన్య కోరుకో అని అన్యి రు.
ద్ధనికి సుమునయ న్యకు త్పతేయ కించ ఏదీ అముక ర లేదు.
మీకు, న్యకు వయసుు లో చాలా తేడా ఉంద్వ, మీరు
గుడిివారైపోయారు. కాబటిి మీరు నవ యవి న
యువకుడిగా మారాలి, మరయు మీకు ముళ్ళు వచు ,
చూపు కూడా రావాలి అదే న్యకు కావలసిన వరము
అని అని ద్వ. ద్ధనికి చయ మన మహర ి రప రకి త మన
సి ంర త్పయోజ్నములకు వాడుకోకూడదు. దీనికి
దేవ వైదుయ ) అరి నీ దేవర) వైదయ ము
చేయగలరు. వా ళ్ను క ప్తలిచ, త్ాధసేత మనకు
361
ఉపకారము చేసాతరు అని చెప్తప , మంత్ర రకితో
త అరి నీ
దేవరలను ఆహాి నించారు. అరి నీ దేవర)
త్పరయ క్షమయాయ రు. వా ళ్తో క సుమునయ యొముక కోరము
చెపప గా, ద్ధనికి అరి నీ దేవర) మేము దేవరలకు
వైదయ ము చేయుట మా మురతవయ ము. కాని మీరు
మానవు). మేము మీకు ఈ వైదయ ము చేయాలంటే,
మాకు కూడా మీరు ఏదో ఒము ఉపకారము చెయాయ లి
అని అన్యి రు. ఏమి ఉపకారము చేయాలని చయ మన
మహర ి అడిగితే, ద్ధనికి అరి నీ దేవర) మాకు
యజ్ము ఞ లలో ఇచేు ఆహుతిలో భాగము లేదు. మీరు
మాకు యజ్ము ఞ ఆహుతిలో భాగము ములిప సేత, మేము
మీకు ఈ వైదయ ము చేసాతము అని అన్యి రు. ద్ధనికి
చయ మన మహర,ి అద్వ నేను సులభముగా చేయగలను
అని హామీ ఇచాు రు. అపుప డు అరి నీ దేవర)
చయ మన మహరని ి ఒము నవ యవి న యువకుడిగా
మారు , ముళ్ను
క , చూపును త్పసాద్వంచారు. రరువార
చయ మన మహర,ి సుమునయ కూరొు ని ఒము యజ్ము ఞ చేసి,
అరి నీ దేవరలకు ఆహుత) ఇచు , అరి నీ
దేవరలకు ఆహుతిలలో అరి నీ దేవరలకు
భాగములను ఏరాప టు చేశారు.

కొనిి సారుక చాపలయ ముతో చేసే పను)

ముష్ము
ి లను తెచుు కుని టుక అవుతంద్వ. అలాగే
అనవసరముతో చేసే పనులకు సమయము
వయ రమ ా వుతంద్వ, త్పయోజ్నము ఏమీ ఉండదు.
362
అందుచేర చపలరి ము పోగొటుికొని, అచాపలయ ము
అనే దైవీ గుణమును పెంచుకోవాలి.

• తేజ్ః క్షత్ ధృతిః శౌచమశ్రద్యహ్మ

నాతిత్నితా ।
భవంతి సంప్ద్ం దైవీమభిాతసయ గర్త
॥3॥

ముంద చెపిప 20 దైవీ గుణములను

నిలబెట్టట గుణములు - 21. తేజ్ః = సామర్య ి ము,
22. క్షమ = ఓరుప , 23. ధృతిః = దైర్య ము,
రలర్తవ ము, 24. సౌచం = ప్రిశుశ్రభత, 25. అశ్రద్యహః
= శ్రద్యహము చేయక ప్నవుట్, 26. నాతిత్ త =
+ అతి + త్ త = ఎకుక వ అహంకార్ము,
కోప్తాప్ములు లేకుండుట్.

ఈ గుణములు దైవీ సంప్ద్లు. ఈ దైవీ

సంప్ద్లు సాధించుకు న వారికి, ఈ సాతివ క
సంసాక ర్ములు అభివృదిి అయి, అభుయ న తి
కల్వన, తతివ ాన ము ొందట్కు అర్ త ో
కలుగుత్సంది. శ్రశ్లషటమై భర్త వంశ్ములో
పుటిట ఓ అరుునా I

363
21. తేజ్ః:

ధరా్ చరణ చేయగల, రపసుు చేయగల,

రరతి ాఞనమునకు సాధన చేయగల సామరయ ా ము,
మనసుు మరయు ఇంత్ద్వయముల నిత్గహము
త్ాగలభ య ము దైవీ సంపద. సామరయ త ము లేనివా ళ్ళక
ఏదీ సాధంచుకోలేరు. ఎంతో మంద్వ ఋష్య),
మహారాజ్ఞ) రమ, రమ సామరయ ా ముతో సిద్వాని
పొంద్ధరు.

ఉదాహర్ణ:
చయ మన మహర,ి అరి నీ దేవరలకు
యజ్ముఞ లో ఆహుతలకు అరరహ ములిగించేందుకు,
చయ మన మహర,ి మరయు సుమునయ యజ్నము చేసి,
అరి నీ దేవరలకు ఆహుత) ఇసుతంటే, ఇంత్దుడు
వచు , అరి నీ దేవరలకు ఆహుత) అరర హ లేదు.
ఇంరవరకూ అరి నీ దేవరలకు ఆహుత) ఎవి రూ
ఇవి లేదు. కాబటిి మీరు కూడా ఇవి టానికి వీలేకదు
అని అభయ ంరరము పెటాిడు. చయ మన మహర,ి నేను
అరి నీ దేవరలకు వాగాదనము చేశాను. కాబటిి నేను
వా ళ్కు
క యజ్ము
ఞ లో ములిప సాతను అని చెాప రు. ఈ
విష్యములో చయ మన మహరకిి , ఇంత్దుడికి కొంర
వాదన జ్రగిన రరువార, ఇంత్దుడికి కోపము వచు ,
చయ మన మహరని ి చంపుటకు వత్ాయుధము

364
ఎతాత డు. ఇంరలో చయ మన మహర,ి రన రప రకితో త
మద్ం అనే పేరు ముల ఒము భూరమును సృషిం ి చ,
ఇంత్దుడి మీదకు పంాడు. రన మంత్ర బలముతో,
ఇంత్దుడి చేయ ముదలకుండా చేశాడు. ఇంత్దుడి
వత్ాయుధమును పోటీ చేయగల రకి,త ఇంత్దుడిని
కూడా సతంభించగల, చయ మన మహర ి యొముక రప రకి,త
మంత్ర బలము, సామరయ త ము చూసి ఇంత్దుడు కొంర
రగి గ, ఇంము చేసేద్వ ఏమీ లేము, అరి నీ దేవరలకు
యజ్ము ఞ లో ఆహుతలను అంగీమురంచాడు. అపుప డు
చయ మన మహర ి మీరు ననుి అడుికున్యి రు కాబటి,ి
నేను న్య మాటను ని)పుకునేందుకు మాత్రమే ఇలా
చేశాను. మీ మీద మరేమీ కోపము లేదు అని
వినయముగా ఇంత్దుడితో చెాప డు. రరువార
చయ మన మహర ి సృషిం ి చన మదం అనే రకిని, త లోము
ముళ్ళయ ణమునకు, ఎవరైన్య అత్రదాతో, దంభముతో
(డాబుతో, గొపప తో , భకి త లేకుండా పూజ్) చేసేత, ఈ
మదం అనే రకి త ఆ పూజ్ల ఫలిరములను మింగేసేలా
ఉపయోగించండి. అపుప డు ఈ మదం యొముక
భయముతో మానవు) భకితో, త త్రదాగా పూజ్) చేసాతరు
అని చెాప డు. ద్ధనికి చయ మన మహర ి అంగీమురంచ ఆ
విధముగా ఆ మదం అనే రకిని త లోము ముళ్ళయ ణమునకు
ఉపయోగించారు.

మానవు) త్రదాగా సాధన చేసేత, దేవరల ముంటె

ఎకుక వ సామరయ త ము సంాద్వంచుకోగలరు.
365
22. క్షమ:

మానవులలో కోపము వచు న రరువార, ఆ

కోపమును నిత్గహించుకొనుట అత్కోధము అవుతంద్వ.
క్షమ, ఓరుప , సహనము అనే గుణములను వృద్వా
చేసుకుంటే, కోపము అనే గుణము మానవులలో
అస) పుటినివి కుండా చేసుకోవచుు ను.

ధర్మ ర్జ్జ్ఞ:

మహాగర్తము - క్షమ, ఓరుప , సహనము

గుణములకు ధర్ రాజ్ఞ త్పతీముగా అనుకోవచుు .
ఆయన జీవిరమంతా ఓరుప తోనే గడిాడు.
చని పప టి నుండి, ద్ధయాదు) సంహరంచుటకు
త్పయరి ము చేశారు, లముక ఇంట్లక
కాలేు ద్ధదమనుకున్యి రు, రాాయ ధకారము ఉన్యి
లేదన్యి రు, ఒము బీడు భూమి ఇచు , ఇదే నీ రాజ్య ము
అన్యి రు, ఆ బీడు భూమిని అభివృద్వా చేసి
రాజ్య మును నిర్ ంచుకుంటే, మోసము చేసి
అద్వకూడా లాకుక న్యి రు, భారయ ను
వస్తసాతపహరణమునకు త్పయతిి ంచారు, చవరకు
అడవి ా) చేశారు. ధరా్ త్ ), చాలా మంద్వ
వీళ్ని
క ఆత్రయంచుకొని ఉన్యి రు. ఈ పరసితతిలలో
రన రము్ ళ్ళక (భీముడు , త్ౌపద్వ సామరయ త ము ఉన్యి

366
ఇలా ఎందుకు ముష్ము ి ) పడాలి అని కొంచెము
ముఠినముగా, పరుష్ముగా మాటాడారు. ఇవనీి విని
ధర్ రాజ్ఞ – “ఇపుప డు మనము త్పదరి ంచవలసినద్వ,
కోపము కాదు. మనము ఎపుప డ్య క్షమ, ఓరుప
ఎపుప డ్య ఉంచుక్కని, అనీన సహించవలర ది.
ఓరుప లేకప్నతే, వాడు అసలు ర్జ్జ్ఞ కాడు. ర్జ్జ్ఞ
అవటానికి సుయోధనుడికి అర్త ో లేద.
అందకని అతనికి క్షమ లేద. నేను అరుోడి ని
కాబటి,ట నాకు క్షమ ప్రిపూర్ము ా గా ఉంది.
అందచేత నాకు కోప్ము ర్జ్వట్లేద. కోపము
వసేత, ద్ధని దుత్ష్ప భావము) మీకు తెలియదు. ఆ
దుత్ష్ప భావము) తీత్వముగా ఉంటాయ. కోపముతో
ఉని వా ళ్ళక వివేముము కోలోప య ఏమి మాటాకడవచుు ,
ఏమి మాటాకడకూడదు, ఏమి చేయవచుు , ఏమి
చేయకూడదు అని తెలియము, చాలా ాపము),
చేయరాని పను) చేసాతరు. గురువులను, పెదదలను
అనరాని మాట) అని అవమానము చేసాతరు. కాబటిి
కోపము తెచుు కోకూడదు. క్షమ, ఓరుప
నిలబెటుికోవాలి”.

23. ధృతిః:

ధృతిః = ధర్య ము, రలర్తవ ము. రరీరము,

మనసుు , ఇంత్ద్వయము) పడిపోకుండా, ధైరయ ముగా

367
సితరముగా ఉండే సామరయ త ము ఉండాలి. సాధన కొంర
చేసుకొని, వద్వలేయటము లేద్ధ త్కిందకు ద్వగ
ారపోవటము అనే బలహీనరను పోగొటుికోవాలి.
మొదటి ధృతి - రరీరము త్కిందకు పడిపోకుండా
నిలబడే ధృతి పంచ త్ాణముల ద్ధి రా
ము)గుతంద్వ. త్ాణము పోతే రరీరము త్కింద
పడిపోతంద్వ. రండవ ధృతి – మానవుడు ఏదైన్య
సాధంచాలని పని చేసుతని పుప డు, ఆ సాధన,
అంరరాయము ములగకుండా, ారపోకుండా, త్కిందకు
పడిపోకుండా, ఫలిరము ములిగేవరకూ కొనసాగేలా
మనసుు ని, ఇంత్ద్వయములను ధైరయ ముగా, సితరముగా
ఉంచుకొనుట.

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతము – 1-30 – “వాయ ధి

సాియ సంశ్య శ్రప్త్ద్ ఆలసయ అవిర్తి శ్రగంతి
ద్ర్ే అలబా భమికతవ అ వరి తతావ ని చితి
విక్షేప్పస్ తే అంతర్జ్యః” – వాయ ధ, మంద బుద్వ,ా
భయము, సంరయము, అనుమానము, అత్రద,ా
బదాముము, అతాయ ర, త్భాంతి, మోసము, అరలర్తవ ము,
మనసుు లేముపోవుట, పరధ్యయ నము సాధనకు, పనికి
అంరరాయము) ములిప ంచును.

368
ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – దేవత్వతడు 18-20

సంవరు రముల వయసుు లో రంత్డి రంరనుడికి,
సరయ వతితో వివాహ త్పసకి త వచు నపుప డు, సరయ వతి
రంత్డిని ఒప్తప ంచుటకు “నేను జీవితాంతము
వివాహము చేసుకోను, నేను ర్జ్జ్ రంహాస ము
కోరుకోను మరియు కర్వ రంహాస ములో
కూరొా న ర్జ్జ్ఞ ఆజ్ల
న ను ప్పటిసూి, ర్జ్జ్య మును
నా జీవితాంతము కాప్పడుతూ ఉంటాను” అని
త్పతిజ్ ఞ చేశాడు. అపుప డు ఆయనకు భీష్య్ డు అని
పేరు ములిగినద్వ. ఆయన సుమారు 250
సంవరు రము) పైన జీవించారు. అంర సుధీర ా
కాలము ధర్ మును ాటిసూత, ఏ ాపము
చేయకుండా, మనసుు లో ఏ రముమైన ముల్ ష్ము
లేకుండా, మనసుు ను మరయు ఇంత్ద్వయ
నిత్గహముతో, దయతో, భీష్ణమ చ్చరుయ లు త
శ్రప్తిజ్ని
న ధృతితో నిలబెటుకు ట నాన రు. “సతేయ వ
యతితంవయ ః సతయ ం హి ప్ర్మం బలం” –
నిరంరరము సరయ మును ఆత్రయంచుకొని, సరయ ము
సహాయముతో సాధన చేసి, సరయ మునే పరమ
ధర్ ముగా ాటించారు.

369
24. సౌచం:

సౌచం = శాస్తరతయమైన బాహయ శారీరము

పరశుత్భర మరయు మానసిము అంరరంగిము పరశుత్భర
(రాగ, దేి ష్ము), కోపతాపము), వంచన, మోసము
చేయాలనే ఆలోచన, అబదాము చెాప లనే ఆలోచన,
ఇరరుల త్దవయ ములను అపహరంచాలనే కోరము
లేముపోవుట మొదలైనవి , ఒము దైవీ సంపద. ఈ గుణము
మానవుల మనసుు మీద, సంసాక రముల మీద చాలా
దుత్ష్ప భావము ములిగిసుతంద్వ. శాస్తరతయమైన శారీరము,
మానసిము పరశుత్భర మంచ గుణము),
సంసాక రములను అభివృద్వా చేసుతంద్వ. ఈ శౌచము
సాి నము, వస్తసత ధ్యరణ, భోజ్నము విష్యములలో
కూడా శాస్తరతయ నియమములను ాటించాలని,
పరమార్ వేరేి రు సందరభ ములలో త్పముటించాడు.
తాను కూడా శౌచము నియమములను త్రదాగా
ాటించాడు. త్పసుతరము ఆధ్యనిము పదాతలలో
ాటిసుతని శుత్భము, శాస్తరతయ శౌచము కాదు.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – యుదాము అయపోయన

రరువార, అరి తాతమ ాండవుల వంరము న్యరనము
చేయుటకు త్బహ్ శరో న్యమ అస్తసతము

370
త్పయోగించాడు. ద్ధనికి సమాధ్యనముగా అరుజను డు
కూడా త్బహ్ శరో న్యమ అస్తసతము త్పయోగించాడు. ఈ
అస్తసతము లోము విన్యరనము చేసుతంద్వ. కాబటిి వేదం
వాయ సుడు త్పరయ క్షమై ఇదదరనీ వార, వార అస్తసతము లను
ఉపసంహరంచు కొమ్ ని చెాప రు. అరుజనుడు రన
అస్తసతమును ఉపసంహరంచు కొన్యి డు. అరి తాతమ
రన అస్తసతమును ఉపసంహారము తెలియదు అని
చెాప డు. ద్ధనికి శీ ీముృష్యుడు నీ అస్తసతము ద్ధి రా నీ
సంములప ము జ్రగదు. ఒముటి నేను వా ళ్ను క రక్షిసాతను.
సద్ త్బాహ్ ణుల ఆశీరాి దము కూడా ఉని ద్వ, అని
అన్యి డు.

కొన్యి ళ్ు కు అభిమనుయ డి భారయ ఉరతరకు

త్పసవము అయ. కొడుకు పుటాిడు. కాని ఆ ప్తలకవాడిలో
చలము లేదు. అందరూ ఏడుసుతన్యి రు. ముృష్యుడు
ఉరతర త్పసూతి గృహము దగ గరకు వెళ్ల,క (శ్రప్సూతి
మృహము నియమములు - ఆ గృహము బైట అగిి
హ్మత్రము వెలిగించ, ఆ అగిి లో తెలకని ఆవా)
వేసి, ఆ అగిి లో నుండి వచేు పొగను ఆ
త్ాంరమంతా త్పసరంపచేసి, తాను కూడా ఆ పొగను
ీలిు , అపుప డు త్పసూతి గృహములో
త్పవేశంచవచుు త్పసూతి నియమము) ాటించ,
ఏరాప టుక అంతా శుచగా ఉని దని అని చెప్తప , ఆ
గృహములో త్పవేశంచ, త్కింద కూరొు ని, ఆచమనము
చేసి, “ఇపుప డు నేను శుచిగా ఉనాన ను, నా
371
త్ట్లు సతయ ము అవుతాయి, అశ్వ తాలమ వేర
శ్రబహమ శ్చరో అస్త్సిము శ్రప్గవమును నేను
తీరవేసుినాన ను. ఈ పిలేవాడు బత్సకుతాడు. 60
సంవతస ర్ములు ర్జ్జ్య ము ప్రిప్పల్వసాిడు. ఇది
నిజ్మవుత్సంది” అని అని వెంటనే ప్తలకవాడిలో
ముదలిము) ములిగాయ. ప్తలకవాడు ఏడాు డు. మిగిలిన
వాళ్ు ందరూ నవాి రు.

పరమార్ అయన్య సరే, శీ ీముృష్యుడు మానవ

రరీరము ద్ధలాు డు కాబటి,ి మానవు)
ాటించవలసిన నియమము) అనీి ాటించ,
శౌచము కు అంత శ్రప్పధ్య య త ఇచ్చా డు. .

25. అశ్రద్యహః:

అశ్రద్యహము = మనకు త్దోహము చేసినవారకి,

మనకు ఇష్ము ి లేనివారకి, మనమంటే ఇష్ము
ి
లేనివారకి త్దోహము రలపెటికుండా, చేయకుండా,
త్దోహ చంరను విడిచపెటిి ఉండుట ఒము దైవీ
సంపద.

26. నాతిత్ త:
నాతిత్ త = + అతి + త్ త = ఎకుక వ
అహంకారము లేముపోవుట, నేను గొపప వాడిని అనే అతి
372
గౌరవము (అతిత్నిత అనే భావన లేముపోవుట.
గురువు), పూజ్ఞయ ), పెదద) పటక వినయము,
గౌరవము, త్రద,ా విశాి సము పెంచుకోవాలి. ఇద్వ ఒము
దైవీ సంపద. నేను అనే అహంకారము, రన మీద
రనకు ఎంతో కొంర గౌరవము ఉంద్వ తీరుతంద్వ. కాని
ఈ అహంకారము, గౌరవము, ఆర్ భిమానము మిర
మీరకూడదు. కాని రలికరంత్డు) ప్తలకలకు సరైన
త్ముమశక్షణ, సాంత్పద్ధయము) నేరప ము, త్ముమముగా
చాలా మంద్వలో మితిమీరన అహంకారము పెరగి,
నేను గొపప అంటే నేను గొపప అనే భావన ఎకుక వై,
రలికరంత్డు), గురువు), పెదదవా ళ్ళక, పూజ్ఞయ ) పటక
గౌరవముతో, వినత్మరతో వయ వహరంచము,
అవమానించే సితతికి కూడా ద్వగారపోతన్యి రు.
అతిత్నితను విడిచిపెటిట, నాతిత్నితను
అవలంబంచ్చల్వ.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - చయ మన మహర ి నీళ్ు లోక

కూరొు ని 12 సంవరు రము) జ్లసతంభన అనే
రపసుు చేసుతన్యడు. ఆ ాలములో ఉండే చేప)
ఆయన చుటూి తిరుగుతూ, ముటుికుంటూ
ఉంటున్యి య. చయ మన మహరకిి ఆ చేపల మీద
రనతో ములిసి జీవిసుతని సహ జీవు) అనే భావన

373
ములిగింద్వ. ఒమురోజ్ఞ బెసత వాళ్ళు , చేపలను
పటుికొనుటకు, వల వేసి లాగితే ఆ వలలో చేపలతో
ాటు చయ మన మహర ి కూడా ఆ వలలో చకుక కొని
బయటకు వచాు డు. బెసత వాళ్ళు ఆయన ఒము మహర ి
అని గురతంచ భయపడుతంటే, చయ మన మహర ి
వా ళ్తో
క మీరేమీ భయపడముండి, నేను నీళు లో ఉ న
తరువాత, నేను ఆ జ్ంత్సవులతో సత్ ము.
నేను ఆ చ్చప్ల కంటె ఎకుక వ కాద. ననుి కూడా
ఒము చేపగా భావించ ఆ చేపలను మీరు ఏలా
అము్ కుంటారో, అలాగే న్య వెల ఎవరైతే ఇవి గలరో
వా ళ్కుక ననుి కూడా మీరు అము్ కోండి అని
అన్యి రు. చయ మన మహరని ి , ఆ చేపలను రాజ్ఞగార
దగ గరకు తీసుకువెళ్ల,క జ్రగినదంతా చెప్తప , అయాయ ,
మీరు ఈ మహరని ి కొనుకోక ండి అని త్ారంత చారు.
రాజ్ఞగారు ఏమీ చేసేద్వ లేము రాజ్ఞగారు ముందు
ధనమును, బంగారమును, మణులను, అర ా
రాజ్య మును, పూరత రాజ్య మును ఇసాతనన్యి , చయ మన
మహర ి ఆ వెల సరపోతంద్వ అని అనడు, నవి డు.
అంరలో ఇంకొము మహర ి వచు , జ్రుగుతని ద్వ చూసి,
తె)సుకొని మహరుిల వి)వ ధనము, మణు),
రాజ్య ము కాదు. ఈ సృష్టటలో ఉతిమమై శ్రప్పణి,
అంద్రు దేవతలు నివరంచే గోవును చయ మ
మహరికి ి వెలగా పెటుట అని చెప్పప రు. అపుప డు
రాజ్ఞగారు ఒము గోవును తెచు , ఈ వి)వ ఇసాతను అని
అనగానే, చయ మన మహర ి సంతోష్ముగా నవిి ,
374
ఒపుప కుని టుక రలూారు. అపుప డు రాజ్ఞగారు బెసత
వా ళ్కు
క ఆ గోవుని ఇచాు రు. ద్ధనికి బెసత వాళ్ళు ,
ఇంరవరకూ త్పతివా ళ్ళక వాళ్ళు చాలా గొపప అంటే
వాళ్ళు గొపప అని అంటారు. కాని చయ మన మహర ి
తాను ఆ చాపలతో ఉని ందున, తాను కూడా ఆ
చేపలతో సమానము అని అన్యి రు. అంరటి
మహానుభావులైన చయ మన మహర ి గార వి)వగా
మాకిచు న ఈ గోవును మేము ఏమి చేసుకోగలము.
అందుచేర ఈ గోవును చయ మన మహర ి గారకే ద్ధనము
చేసాతము అని అన్యి రు, ద్ధనికి చయ మన మహర ి
ఒపుప కున్యి రు. మీరు ఆవుని న్యకు ద్ధనమిసేత, న్య రప
రకితో
త మీకు ఈ క్షణములోనే బొంద్వతో (ఈ రరీరముతో
సి రము గ త్పసాద్వసాతను అని చెాప రు. చయ మన మహర ి
వాళ్ు దగ గర గోవును ద్ధనము తీసుకొని, ఆ బెసత
వాళ్ు కు, ఆ మిగిలిన చేపలకు బొంద్వతో సి ర ము గ
త్పసాద్వంచారు.

ఈ ఉద్ధహరణలో చయ మ మహరి ి గారి

నాతిత్నిత అనే గుణము అరమ
త వుతోంద్వ.

ఆసురీ సంప్తిి – ర్జ్జ్స, తామస గుణములు,

గవములు (6)
1. ద్ంభము, 2. ద్ర్ప ము, 3. అభిత్ ము,
4. శ్రకోధము, 5. ప్పరుషయ ము, 6. అాన ము

375
ద్ంభో ద్రోప ఽభిత్ శ్ా శ్రకోధః ప్పరుషయ మేవ చ।
అాన ం చ్చభిాతసయ ప్పర్ ల సంప్ద్త్సురీం ॥
4॥
1. ద్ంభము = కప్ట్తవ ము, 2. ద్ర్ప ము =
మర్వ ము, 3. అభిత్ ము = ఆతమ భిత్ ము, 4.
శ్రకోధము, 5. ప్పరుషయ ము = మోటుత ము,
ఇతరులను ాధ పెట్టటలా శ్రప్వరిం
ి చుట్,

వీటినిన టికీ కార్ణమై 6. అాన ము

అసురుల సంప్ద్లు. ర్జో గుణము మరియు
తమో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా ఉండేవారికి ఈ
దరుీణములు సంప్ద్లుగా అనిపిసాియి.

ఈ దురుగణ సంసాక రము పెంచుకుని వారకి ఈ

విధమైన గుణము) ఉంటాయ. ఈ గుణము)
ఆసుర (రాక్షస త్పవృతిత సంపద. ఈ గుణములతో
త్పవరతంచేవారకి ఈ కుసంసాక రము) పెరగి
మానవుడిని మెలకమెలకగా త్కిందకు ద్వగారుసూత
అధోగతి ా) చేసుతంద్వ. ఈ గుణములతో
త్పవరతంచేవారకి వాటి దుష్ూ లిరము) ముష్ము
ి )
ము)గుతాయ. ఓ అరుజన్య I

1. ద్ంభము:
ద్ంభము = ముపటరి ము. నేనే ధ్యర్ కుడిని,
నేనే ధరా్ చరణ చేసేవాడిని, న్య అంర గొపప

376
ధర్ ము ఆచరంచే వాళ్ళు ఎవి రూ లేరు అని
త్పముటించుకుంటూ, త్పసిద్వా పొంద్ధలనే త్పయరి ము
చేయుట. దీనిని శాస్తరతయ భాష్లో “ధర్మ
ధవ జితవ ము” ధర్ ము అనే జ్ండాను పటుికొని
ఎగరేసూత తాను త్పసిద్వా పొంద్ధలనే త్పయరి ము.

ఉదాహర్ణ - ద్ంభోద్భ వుడు:

మహాగర్తము – గొపప పరాత్ముమము,

త్పతాపము ముల దంభోదభ వుడు అనే మహారాజ్ఞ
దంభముతో సభలో న్య ముంటె ఎకుక వ త్పతాపము
ములవారవైన్య ఉన్యి రా అని అడిగేవాడు. ఎవర పేరైన్య
చెప్తప తే వాళ్ు మీదకు యుదామునకు వెళ్ల క వా ళ్ను క
ఓడించేవాడు. ఒమురోజ్ఞ సభలో అలా అడిగితే, మీ
ముంటె గొపప పరాత్ముమము ములవారు ఇదదరు మహరుి)
ఉన్యి రు, వాళ్ళు బదరకాత్రమములో ఉన్యి రు.
వాళ్ళు ఎపుప డూ రపసుు చేసుకుంటూ ఉంటారు
అని చెాప రు. దంభోదభ వుడు బదరకాత్రమము వెళ్ల క
ఆ ఇదదరతో (నర, న్యరాయణ న్యతో యుదాము చేసి మీ
త్పతాపము నిరూప్తంచుకోండి అని అన్యి రు.
అందులో నర మహర,ి ఇద్వ రపసుు చేసుకునే
త్పదేరము. ఇముక డ యుదాము చేయకూడదు. నీవు
వెళ్లపో
క అని అన్యి రు. కాని దంభోదభ వుడు సైనయ ము
తీసుకువచు యుదాము త్ారంభించాడు. అపుప డు
నర మహర ి కొనిి గడిి పరము) తీసుకొని, మంత్తించ
దంభోదభ వుడు పైన విసిరాడు. ఆ గడిి పరము) ఆ
377
రాజ్ఞ మరయు సైనయ ము చెవులలో, ముకుక లలో
గుచుు కున్యి య. వా ళ్కు
క భరంచలేని బాధ
మొదలయంద్వ. ఆ బాధ రటుికోలేము, దంభోదభ వుడు
వాళ్ు కాళ్ క మీద పద్వ క్షమించమని త్ారం త చాడు.
ద్ధనికి సమాధ్యనముగా న్య గడిి పరకాలకే
రటుికోలేనివాడివి, న్య బాణములకు ఎలా
రటుికోగలవు, మా ముందు నీ త్పతాపము సున్యి , నీవు
నీ రాజ్య మునకు వెళ్ల,క మంచ పను) చేసూత,
సత్ముమముగా, ధర్ ముగా రాజ్య ాలన చేసుకో అని
నచు చెపప తాడు.

2. ద్ర్ప ము:

ద్ర్ప ము = గరి ము. న్యకు ఉని వి చాలా

గొపప వి. న్యకు లేనిద్వ అనేదే లేదు. నేను అందరముంటే
అనిి విష్యములలో చాలా గొపప వాడిని అని
అనుకునే గరి ము. ఈ గరి ము యొముక త్పభావముతో
నిజ్ముగానే గొపప వా ళ్ను క , పెదదవా ళ్ను
క అవమానించే
సి భావము ము)గుతంద్వ.
ఉదాహర్ణ:

ధనుసాక్షుడు అనే మహరకిి ఒము కుమారుడు

పుటిి మరణంచాడు. అందుకు చాలా బాధ పడి,
తీత్వమైన రపసుు చేసి, చరంజీవి, దీరాాయువు ముల
కుమారుడిని పొంద్ధడు. ఆ ప్తలకవాడు కొంచెము పెరగి,
రనకు దీరాాయుసుు ఉందని గరి ముతో, అందర
378
ఋష్యలతో, నేను చరంజీవిని, నీ వయసెు ంర? నీవు
ఎంర కాలము జీవిసాతరు? నీ రపసుు ఎంర? అని
త్పశి ంచేవాడు. అందుకు వా ళ్కు క బాధ ములిగి, ఆ
కుత్రాడి రంత్డికి ఫిరాయ దు చేశారు. ధనుసాక్షుడు రన
కుమారుడిని ప్తలిచ నీవు ఇలా అందరనీ ఎందుకు
త్పశి సుతన్యి వు అని అడిగారు. ఆ కుత్రాడు, రంత్డిని
కూడా ఏమీ లెముక చేయకుండా, తాను చరంజీవి అని
దరప ముతో, అహంకారముతో, గరి ముతో అవే
త్పరి ) వేశాడు. ద్ధనికి ధనుసాక్షుడు, వీడు
చరంజీవికి అరుహడు కాదు అని త్గహించ, ఆ కుత్రాడి
చరంజీవి వరమును వెనకుక తీసుకున్యి డు.

3. అభిత్ ము:

అభిత్ ము = ఆర్ భిమానము. రన మీద

రనకు అతి పూజ్య భావము. దైవీ సంపదలలో
నాతిత్ తకి వయ తిరేముమైన అతిత్ త అనే
గుణము.

4. శ్రకోధము:

శ్రకోధము = కోపము. త్పతి చని విష్యమునకు

అందరమీద జ్ి లించపోవుట, మండిపడిపోవుట.
కోపముతో రనకు, రన వాళ్ు కు తానే అపకారము
చేసుకుంటాడు. దైవీ సంపదలలో అశ్రకోధఃకి
వయ తిరేముమైన గుణము.

379
ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – భగదతతడు నరకాసురుడి

కుమారుడు. రన రంత్డిని సంహరంచన శీ ీముృష్యుడి
మీద చాలా కోపము పెంచుకున్యి డు. ధర్ రాజ్ఞ
రాజ్సూయ యాగమునకు ధనము కోసము,
అరుజనుడు భగదతతడి మీద దండెతాత డు. భగదతత డు
ఓడిపోయాడు. భగదతతడు అరుజనుడి మీద కూడా
కోపమును పెంచుకున్యి డు. రరువార
మహాభారరము యుదాము సమయములో, శీ ీముృష్యుడు,
అరుజనుడు మీద మనసుు లో ఉని కోపముతో ఒము
అక్షోహిణ సైనయ ముతో దురోయ ధనుడి పక్షములో
చేరాడు. 13 వ రోజ్ఞ యుదాములో, భగదతత డు
అరుజనుడితో ఎదురు పడాిడు. అపుప డు అరుజను డు
అర ా చంత్ద్ధకారము అనే ఒముక బాణముతో
భగదతతడిని సంహరంచాడు.

5. ప్పరుషయ ము:

ప్పరుషయ ము = మోటురనముగా మాటాకడి

ఎదుటి వా ళ్ను
క హింసించుట, బాధ పెటుిట.
మొదటిద్వ త్పరయ క్షముగా ఎదుట వా ళ్ను
క అర ా
పరముగా మరయు రబద పరముగా బాధ ములిగేట టుక
త్కూరమైన మాట) మాటాకడుట మరయు తీయగా,
మెరతగా వయ ంగయ ముగా, పొడిచేలా, బాధ ములిగేలా

380
మాటాకడుట. రండవద్వ పరోక్షముగా వాళ్ళు
లేనపుప డు వాళ్ు గురంచ చెడిగా మాటాకడుట.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – దురోయ ధనుడు దంభము,

దరప ము, అభిమానము, త్కోధము, అాఞనము, వాక్
ారుష్య ము మరయు అనిి దురుగణ ము)
ఉని వాడు. అరనికి లేని దురుగణము లేదు.
అందరనీ (రలికరంత్డు)ని, భీష్్ ప్తతామహుడిని,
గురువైన త్దోణుడిని, ప్తనరంత్డి అయన విదురుడిని,
అని గారైన ధర్ రాజ్ఞని, పెదదవా ళ్ను
క , రము్ ళ్ని
క ,
చవరకి భగవానుడైన శీ ీముృష్యుడిని కూడా రన వాక్
ారుష్య ముతో హింసించాడు. వీటి ఫలిరముగా
మహాభారర యుదాములో అంరమంద్వ
మరణమునకు కారణమై, చవరకు ద్ధరుణమైన
మరణము పొంద్ధడు.
6. అాన ము:

పైన చెప్తప న త్పధ్యనమైన ఐదు (5 ఆసుర

గుణము) (రాక్షస త్పవృతిత అాఞనము వలన
పుటుికొసాతయ. మొదట ఈ గుణము) అవివేముము
(యుకాియుక ి విచ్చర్ము లేముపోవుట = ఏద్వ మంచదో
ఏద్వ చెడిదో ఆలోచంచగల, నిరయ ు ంచుకోగల ాఞనము
లేముపోవుట వలన ము)గుతాయ. రండవద్వ
త్తిగుణార్ ముమైన మయా వలన ములిగే అాఞనము. ఈ
381
రండింటి త్పభావముతో మానవులను ఆసుర
గుణములను, సంపదలను త్పోరు హించ, ఆ
గుణములకు బానిసలను చేసి, మానవులను
అధోగతికి ద్వగారేు దురుగణము. ఈ గుణము)
ముష్ము
ి ), బాధ) ములిగే ఫలిరము) ఇసాతయ.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - ధర్ వాయ ధ్యడు పూరి

జ్న్ లో శాస్తసతములను అభాయ సము చేసిన ఒము
త్బాహ్ ణుడు, మహారాజ్ఞతో సేి హము చేశాడు.
మహారాజ్ఞలా ధనుర్ విదయ నేరుు కున్యి డు.
ఆయనతో కూడా వేటకు కూడా వెళ్ళు వాడు. కొరతగా
నేరుు కుని , రాజ్ఞగారలా ఎకుక వ నేరప ర కాని ధనుర్
విదయ . ఈయన బాణము) లక్షయ ము మీద కాము అటు,
ఇటు వెళ్ళు తన్యి య. అందులో ఒము బాణము ఒము
పొదలో గుచుు కుంద్వ. అందులో నుండి ఒము
ఆరతన్యదము వినిప్తంచంద్వ. ఆ పొద) వెతికితే, ఆ
పొదల వెనుము ఒకాయన రపసుు
చేసుకుంటున్యి డు. ఆయనను నేను అాఞనముతో
ఇలా వేశాను, క్షమించమని త్ారం త చాడు. అపుప డు ఆ
రపసిి నీవు విదయ ను నేరప వలసినవాడవు, ఇలా
తెలిర తెలియని బాణములను వేయటము నీకు
రగని పని. కాబటిి వచేు జ్న్ లో వాయ ధ్యడువై పుడతావు
అని రప్తంచాడు.

382
దైవీ సంప్దివ మోక్షయ నిబంధ్యయసురీ మతా ।
త్ శుచః సంప్ద్ం దైవీమ్ అభిాతోఽర
ప్పండవ ॥ 5 ॥

ప్ర్త్తమ పై చెపిప దైవీ సంప్ద్లను

(26 సదీణములు) అభివృదిి చేసుకుంట్ట
త్ వులు ఉ న త రలత్సలు, ాన ము ొంది,
సంసార్ము నుండి విముకి ి కల్వన, మోక్షము
ొందట్కు సహకరిసాియి. ఆసుర్ సంప్ద్లు (6
దరుీణములు) పెంచుకుంట్ట అాన ము పెరిన
త్ వులకు బంధ ములకు కార్ణమయి,
అధోమతికి దిమారిప్నతారు.

నాకు మంచి సంప్ద్లు (గుణములు),

మంచి సంసాక ర్ములు ఉనాన య లేదా చెడడ
సంప్ద్లు (గుణములు), చెడు సంసాక ర్ములు
ఉనాన య అనే సందేహము నీకు అకక ర్శద ే . నీకు
దైవీ/మంచి గుణములు, సంసాక ర్ములే
ఉనాన యి. నీవు ప్రిశుద్మైి ప్పండుర్జ్జ్ఞ
వంశ్ములో పుటిట వాడివి అరుునా I

• ద్ధవ భతసరౌీ లోకేఽరమ ందైవ ఆసుర్ ఏవ

చ।

383
 దైవ్య విసిర్శ్ః శ్రప్నక ి ఆసుర్ం ప్పర్ ల మే శ్ృణు
॥6॥

ఈ లోకములో త్ వులలో రండు విధమై

సంప్ద్లు లేదా గుణములు ఉనాన యి.
మొద్టిది దైవీ సంప్ద్ లేదా దేవతల
గుణములు. రండవది ఆసుర్ సంప్ద్ లేదా ర్జ్క్షస
గుణములు.

దైవీ గుణములు విసాిర్ముగా చెప్పప ను.

ర్జ్క్షస గుణముల గురించి సంక్షిప్ము ి గా చెప్పప ను.
ఇపుప డు ర్జ్క్షస గుణముల గురించి విసాిర్ముగా
నేను చెపుప తాను. నీవు శ్రశ్ద్ిగా విను ప్పర్ ల I

మానవులలో ఎవరైతే శాస్తరతయమైన

సంసాక రములను, పెంచుకొని, మంచ గుణములను
అలవరచుకొని, ధర్ పరముగా జీవిసాతరో వారు
దేవరల సాతయ త్కింద లెముక . మానవులలో ఎవరైతే
అశాస్తరతయమైన కుసంసాక రములను, పెంచుకొని,
చెడి గుణములను అలవరచుకొని, అధర్ పరముగా
జీవిసాతరో వారు రాక్షసుల సాతయ త్కింద లెముక . ఒకే
రరీరములో ఈ రండు విధములైన గుణము)
ఉంటాయ. అవి ఒముద్ధనిని అణచవేసి రండవద్వ
ఎదగాలని వాటి మధయ ఎపుప డూ పోటీ, యుదాము

384
జ్రుగుతూనే ఉంటుంద్వ. అటువంటి సందరభ ములో
ఏ గుణములను అభివృద్వా చేసుకోవాలో ఆ నిరయ
ు ము
మానవు) తీసుకోవాలి. మనలో మంచ గుణము)
పెంచుకుంటే, మనలో దురుగణము) రగి గ, వాటి
త్పభావము, ఫలిరము) రగుగతంద్వ.

దైవీ సంపద), గుణము) పెంచుకోవాలి అని

ముందే ఎనోి సారుక (2 వ అధ్యయ యములో సితరత్పజ్ఞడి
ఞ
లక్షణము), 12, 13, 14, 16 వ అధ్యయ యములలో
పరమార్ చెాప డు.

• శ్రప్వృతిిం చ నివృతిిం చ జ్నా

విదర్జ్సుర్జ్ః ।
శౌచం నాపి చ్చచ్చరో సతయ ం తేషు
విద్య తే ॥ 7 ॥

ఆసుర్ సంప్ద్లు, ర్జ్క్షస గుణములు

కలవారు, కుసంసాక ర్ములే గొప్ప గా
గవించేవారు శాస్త్సీియమై శ్రప్వృతి,ి ధర్మ
త్ర్ము ీ గురించి తెలుసుకోరు, తెల్వరనా
డచుకోరు. ధర్మ శాస్త్సిములు నిేధించి ,
అశాస్త్సీియమై నివృతిి, అధర్మ త్ర్ ము
ీ
గురించి, అధర్మ త్ర్ము ీ లో డవకూడద అని
కూడా తెలుసుకోరు.

385
 ఆసుర్ గుణములు, శ్రప్వృతిి ఉ న వా ళేకు ఏ
విధమై (శారీర్క, త్ రక) శౌచము ప్రిశుశ్రభత,
ఆచ్చర్ము అనే ఆలోచనే ఉండద. వారి
చ్చరిశ్రతకము, డవడిక, శ్రప్వర్ ి ధర్మ
త్ర్ము ీ లో ఉండద. వారిలో సతయ ము,
నిాయితీ అనే శ్రప్సకే ి ఉండద. సతయ
సవ రూప్మై ప్ర్త్తమ ను అసలే మ సుస లో
ఉంచుకోరు.

ఆసుర గుణము), త్పవృతిత ఉని వా ళ్ళక మంచ

గుణము), ధర్ మారము గ లో నడచుటకు చెపేప
వేదము), శాస్తసతము), పెదదల మాట) ఏమీ
పటిించుకోరు. అలాగే అధర్ మారము గ లో
నడచుకోకూడదు (రాజ్స, తామస సంసాక రము)
అనే వేదములలో, ధర్ శాస్తసతములలో, పెదద) చెపేప
నిషేధ బోధలను, విష్యములను, వాటి వలన ములిగే
ముష్ము
ి లను కూడా ఏమీ పటిించుకోరు. వారలో
శారీరము, మానసిము పరశుత్భర ఉండదు. వారలో
సరయ ము పలకాలని, నిాయతీగా ఉండాలనే
ఆలోచన, త్రదా, ఆసకి త ఉందనే ఉండదు. ఇవి ఆసుర
త్పవృతితకి, అధర్ మారము గ లో నడిచేవారలో ఉండే
త్పధ్యనమైన లక్షణము).

386
ఉదాహర్ణ: మహాలక్షిమ దేవి ఉండే లక్షణములు

కొనిి సందరభ ములలో రాక్షసు) కూడా దైవీ

గుణము) ములిగి, మహాలక్షి్ దేవి అనుత్గహము ములిగి
ఉండేవారు. మహాలక్షి్ దేవి (లక్షీ్ దేవి సి రూపము)
– అష్ి లక్షి్ ) - 1. ధన లక్షి్ , 2. ధ్యనయ లక్షి్ , 3. ధైరయ
లక్షి్ , 4. రాజ్య లక్షి్ , 5. జ్య లక్షి్ , 6. ాఞన లక్షి్ , 7.
సంతాన లక్షి్ , 8. శౌరయ (వీర లక్షి్ వార ఇళ్ు లోక
ఉండి, సంపదలతో తలతూగేవారు. ఒము
సమయములో మహాలక్షి్ దేవి రాక్షసులను
విడిచపెటి,ి దేవరల రాజ్ఞ అయన దేవేంత్దుడి
దగ గరకు వచేు సింద్వ. ఇంత్దుడు మహాలక్షి్ దేవిని,
రాక్షసులను ఎందుకు వద్వలివేసావు అని అడిగాడు.
ద్ధనికి మహాలక్షి్ దేవి ఈ విధముగా సమాధ్యనము
చెప్తప నద్వ:

1. రాక్షసు) కొన్యి ళ్ళు యజ్ము

ఞ ),
యాగము) చేశారు. ధర్ మారముగ లో
నడచుకున్యి రు. అందుచేర నేను వాళ్ు దగ గర
ఉన్యి ను. నేను వాళ్ు దగ గర ఉన్యి ను కాబటిి వాళ్ళు
సంపదలతో తలతూగారు.
2. కొన్యి ళ్ు నుండి రాక్షసుల త్పవరతనలలో
మారుప వచు ంద్వ. వాళ్ళు వైద్వముమైన, శాస్తరతయమైన,
ధర్ మారము గ ను విడిచపెటి,ి కేవలము భోగ లాలసతో

387
కాలము గడుపుతన్యి రు. ఇంకా చాలా
దురుగణములను అలవాటు చేసుకున్యి రు.
3. విద్ధి ంసు), వివేకు), సతప రుష్య),
పెదదవా ళ్ళక మాటాకడుతూ ఉని పుప డు, అాఞను),
చని వా ళ్ళక, అవివేకు) వా ళ్ను
క చూసి
నవుి తన్యి రు, వా ళ్నుక పటిించుకోకుండా, వాళ్ళు
చెప్తప న ధర్ మారము గ లను ాటించుట లేదు.
ధర్ ము లేని చోట నేను ఉండలేను.
4. ఆసనములపైన కూరొు ని చని వా ళ్ళక,
విద్ధి ంసు), వివేకు), సతప రుష్య), పెదదవా ళ్ళక
వసేత మునీసము లేచ నుంచుని వా ళ్ను
క గౌరవించుట
లేదు.
5. రలికరంత్డు) జీవించ ఉన్యి , వా ళ్ను
క
గౌరవించ కుండా, ఇంట్లక వాళ్ు పుత్త) అధకారము
చలాయసుతన్యి రు. అన్యచారములను ాటిసుతన్యి రు.
6. చని వాళ్ళు చెడు సేి హము) చేసి,
దురుగణము) నేరుు కొని, వయ సనములకు
అలవాటుపడి చెడు త్పవరతనతో కాలము
గడుపుతన్యి రు.
7. అధర్ మారము గ లో ధనమును, సంపదలను
సంాద్వంచేవారని అందరూ గౌరవిసుతన్యి రు.
8. రాత్తి సమయములో అరుపు), కేము),
గొడవ) ఎకుక వ అవుతన్యి య.

388
 9. అగిి హ్మత్రములను పూరతగా ఆప్తవేశారు.
అగిి హ్మత్రము) ఎవి రూ చేయుట లేదు.
10. భారయ ) భరతల మాట) వినట లేదు.
పుత్త) రంత్డుల మాట) వినట లేదు.
11. రలికరంత్డు)ని, గురువులని, ఆచారుయ లని
గౌరవించుట లేదు.
12. ప్తలకలను, చని వా ళ్ను
క రలికరంత్డు)
సరగాగ చూసుకోవట లేదు.
13. దేవరలకు నైవేదయ ము), బచు గా ళ్కు
క
బచు ము పెటిట లేదు.
14. వాళ్ు కోసము వాళ్ళు వండుకొని అంతా
వాళ్ళు తినేసుతన్యి రు. అతిధ్యలకు, ఎవి రకీ ఏమీ
పెటిట లేదు. .
15. వంట చేసే వాళ్ళు శౌచము ాటించుట
లేదు. వండిన పద్ధరము ా లను, తినే పద్ధరము
ా లను
శుత్భముగా ఉంచుట లేదు. ఆ పద్ధరము ా లను
అందరకీ మునిప్తంచేటటుక మూర) తెరచ
ఉంచుతన్యి రు. .
16. ఎంగిలి చేతలతో నెయయ ని, నూనెని,
పెరుగు, ఇరరు) తినే పద్ధరము
ా లను
ముటుికుంటున్యి రు. ఇరరుల ఎంగిలి
పద్ధరము
ా లను తింటున్యి రు. ఎంగిలి, మడి, అంటు
అనేవి ఏమీ ాటించుట లేదు.

389
 17. స్తరతల ముటుిను, పుటుి మై), చావు మై)
ఎవి రూ ాటించుట లేదు.
18. రలికరంత్డు) ప్తలకలను సరగాగ పోషించుట
లేదు. ముందు ప్తలకలకు భోజ్నము, తినే
పద్ధరము
ా లను పెటికుండా, రలికరంత్డు), పెదద)
తినేసుతన్యి రు.
19. పశువులకు ఎవి రూ సరగాగ ఆహారము
పెటిట లేదు.
20. తీప్త పద్ధరము
ా లను రమ కోసము
వండుకొని, తామే తినేసుతన్యి రు. (ఇద్వ ధర్
శాస్తసతములో విరుదాము, నిషేధము. తీప్త పద్ధరము
ా )
ఇరరులకు ముందు పెటిి రరువార తిన్యలి .
21. త్ారుః సంధయ , సాయం సంధయ
సమయములలో, పగటి పూట నిత్ద పోతన్యి రు.
22. రాత్తి పూట ఎకుక వగా మెలకువగా
ఉంటున్యి రు.
23. రాజ్ఞ) యోగుయ లకు, బలహీనులకు, అంగ
విహీనులకు చేసే ద్ధనములను, అయోగుయ ),
బలవంత) బలవంరముగా వాటిని లాకొక ని
అనుభవిసుతన్యి రు.
24. శష్యయ ) గురువులకు శుత్లష్ (సేవ
చేయుట లేదు. గురువు) శష్యయ లను మిత్త)గా
చూసుతన్యి రు.

390
 25. వృదుాలైన రలికరంత్డు) అని ము
కోసము, ప్తలకలను యాచసుతన్యి రు. ప్తలక)
రలికరంత్డు)ని హీనముగా చూసుతన్యి రు.
26. ఎవరైన్య రమ ఆసితని, పంటను,
సంపదలను అగిి లో కాని, వరదలలో కాని,
తఫానులలో కాని, దంగ) కాని నష్పో ి తే లేద్ధ
కోలోప తే, ఇబబ ందు) పడుతంటే బంధ్యవు),
సేి హిత), ఇరుగుపొరుగు వాళ్ళు లోలోపల
సంతోషిసుతన్యి రు.
27. అందరూ న్యసితకు)గా, ముృరఘి ర)గా,
భక్షకు)గా ఉంటున్యి రు.
28. ఇంట్లక, సమాజ్ములో ఏ ముటుిబా టు)
లేకుండా ఉంటున్యి రు.
ఈ లక్షణము) ఉని చోట నేను (మహాలక్షి్
దేవి ఉండలేను. రాక్షసులలో ఈ లక్షణము) బాగా
పెరగిపోయాయ. అందుచేర నేను వా ళ్ను క వద్వలేసి, నీ
దగ గరకు వచేు శాను. న్యకు ఎనిమిద్వ మంద్వ అముక ) (1.
ఆర, 2. త్రదా, 3. ధృతిుః - ధైరయ ము, 4. శాంతిుః, 5. విద్వతిుః
- విజ్యము, 6. సని తిుః -వినయము, 7. జ్య, 8. క్షమ
- ఓరుప ఉన్యి రు. నేను వచేు శాము, వాళ్ళు కూడా న్య
వెంటే వచేు సుతన్యి రు.

• అసతయ మశ్రప్తిషఠం తే జ్మదాహర్నీశ్వ ర్ం

।

391
 అప్ర్సప ర్సంభతం
కిమ య తాక మహ్మ్త్సకం ॥ 8 ॥

ర్జ్క్షస శ్రప్వృతిి ఉ న వా ళ్ళే (మేము ఎలా

అయితే అసతయ మును ఆశ్రశ్యించుక్కని
జీవిసుినాన మో అలాే) ఈ జ్మత్సి అంతా అసతయ
శ్రప్పయముగా ఉంది అని అంటునాన రు. ఈ
శ్రప్ప్ంచములో నిజ్ము (ప్ర్త్తమ , వేద్ములు,
శాస్త్సిములు, ధర్మ ము) అనేదే లేద. ఈ జ్మత్సిని
ధర్మ ము నిలబెటిట ఉంచుత్సంది అని అంటారు
కాని అసలు ఈ జ్మత్సిలో ధర్మ ము అనేది
లేనేలేద అని అంటునాన రు. ఈ జ్మత్సి
ఉండటానికి ధర్మ ము కార్ణము కాద అని
అంటునాన రు. ఈ జ్మత్సికు కార్ణము,
నిలబెట్టటవాడు ఈశ్వ రుడు అని అంట్ట, వాళ్ళు
మమ ట్లేద, ఒపుప కోవట్ లేద.

ఈ జ్మత్సి రండు, రండు వసుివులు కల్వరి

పుటుటత్సంది అని అంటారు. పురుషుడు స్త్సీి కల్వరి
త్ వుడు పుడుత్సనాన డు, మొమ ఆడ కల్వరి
జ్ంత్సవులు పుడుత్సనాన యి, నంజ్కు తడి కల్వరి
మొలక వసుింది. మొలక, భమి కల్వరి చెటుట గా
ఎదగుతోంది. రండు కటెటలు ర్జ్సుకుంట్ట అనన
పుడుత్సంది. ఇంతకు మించి ఈశ్వ రుడు,
ధర్మ ము ఏద్గ అకక ర్లేద అని అంటారు. ఏ
392
వసుివును పుటిటంచ్చలనాన , ఎవరికైతే కోరిక కల్వన,
ఆ వసుివులను నాటుత్సనాన డో లేదా ఆ కార్య ము
చేసుినాన డో వాడే ఆ వసుివుల పుటుటట్ కు,
నిలబెటుటట్కు కార్ణము అని అంటారు. కోరిక
హ్యత్సవుగా (కార్ణము) లేని వసుివు లేనేలేద.

మహానార్జ్యణోప్నిషత్ – 79-7 – ధరోమ

విశ్వ సయ జ్మతః శ్రప్తిష”ఠ – ధర్ ము ఈ విరి మును
నిలబెటుితంద్వ. మహాగర్తము - కర్ ా ప్ర్వ ము -
69-58 “ధ్యర్ణాత్ ధర్మ ఇతాయ హర్ ధరోమ
ధ్యర్యతే శ్రప్ాః యత్ సయ దాిర్ణ సంయుక ిం స
ధర్మ ఇతి నిశ్ా యః” – ధర్ ము ఈ జ్గతత ను
నిలబెటుితంద్వ. ధర్ ము మానవులను రక్షించ,
నిలబెటుితంద్వ. అందుచేర దీనిని ధర్ ము అని
అంటే, ఆసుర త్పవృతిత ఉని వా ళ్ళక శాస్తసతము )
చెపుప తని ధర్ ము కాదు. నేను ఏద్వ చెప్తప తే అదే
ధర్ ము. నేను ఏద్వ చేసేత అదే ధర్ ము అని
అంటున్యి రు. ఎవరకైతే ఏ కోరము ములిగి, ఏ వసుతవు లను
పుటిిసుతన్యి డో వాడే ఆ వసుతవు పుటుిటకు కారణము.
ఈరి రుడు అనేవారు లేనేలేడు, ఈరి రుడు ఈ
జ్గతతకు కారణము కాదు. రాజ్స, తామస గుణము)
అభివృద్వా చెంద్వ, ఆసుర సంసాక రము) బలపడి ఈ
ఆలోచన), త్పవృతిత పెరుగుచుని వి.

393
 ఆసుర్ శ్రప్వృతిి కలవారికి అాన ము
యొకక శ్రప్గవముతో ధర్మ ము గురించి
తెల్వయనీయద, ధర్ మారము గ లో వెళ్ు నీయదు,
శౌచము (శారీరము, మానసిము శుత్భర , ఆచారము,
సరయ ము ాటించనీయదు. అధర్ ము గురంచ
తెలియనీయదు, అధర్ మారము గ నుండి బయటకు
రానీయదు. వా ళ్కు
క ధరా్ ధర్ ముల విచక్షణ
లేకుండా చేసుతంద్వ.

ధర్ మును ఆచరంచుటకు, ధర్ ము గురంచ

తె)సుకోవాలి. అధర్ మును దగ గరకు రానివి కుండా
ఉంచుటకు, అధర్ ము గురంచ కూడా
తె)సుకోవాలి. జైమిని మహరి ి – ధర్మ సూశ్రతములు
- 1. “అథాతో ధర్మ జిానసా” – ధర్ ము
ఆచరంచుటకు, ధర్ ము అంటే ఏమిటి అనే
విచారణను త్ారంభిసుతన్యి ము. “అధరోమ పి
జిానసాయ య ప్రిహార్జ్య” – అధర్ మును
పరహరంచుకొనుటకు (రయ జించుటకు , అధర్ ము
గురంచ కూడా విచారణ చేసుకోవాలి. అందుచేర
ఇందులోనే అధర్ ము గురంచ కూడా విచారణ
ఉంద్వ.

ఏతాం ద్ృష్టటమవషటభయ
ష్ణటతామ నోఽలప బుద్ియః ।

394
శ్రప్భవంత్సయ శ్రమకర్జ్మ ణః క్షయయ జ్మతోఽహితాః
॥9॥
ఇంతకు ముంద చెపిప టుేగా ఈ జ్మత్సి
సృష్టటకి కార్ణముగా సతయ సవ రూపుడు,
ప్ర్త్తమ లేనేలేడు, ఈ జ్మత్సి నిలబడుట్కు
ధర్మ ము అనేది లేనేలేద, ఆ ప్ర్త్తమ చెపిప
త్ వుల అభివృదిికి శ్రప్వృతిి (ధర్మ త్ర్ ము
ీ )
లేనేలేద, ఈ జ్మత్సిను సంర్క్షించే, నిలబె ట్టట
ఈశ్వ రుడు లేనేలేడు, సతయ ము ప్లకవలర
అవసర్ము లేద, పుణయ ము, ప్పప్ము అనేవి
లేనేలేవు.

ఈ ధృఢమై అభిశ్రప్పయముతో, త్ వులు

వా ళేకు ఇషటము వచిా టుే శ్రప్వరిసూ
ి ి , వా ళేకు
తోచి టుే కర్మ లు చేసూి తమకు తాము షటము
కల్వనంచుకుంటునాన రు. వాళ్ళు తమ
ప్రిమితమై , అలప బుదిితో వారి అభివృ దిి
గురించి విచ్చరించలేక, తమ సవ రూప్మును,
సామర్య ి మును కోలోప యి, అధోమతికి
దిమారిప్నత్సనాన రు.

ద్గనికి ప్రిణామముగా వా ళేకు తోచి టుే ,

ఇషటము వచిా టుే శ్రప్వరిసూ
ి ి , అనుకోకుండా
క్కనిన మంచి కర్మ లు చేరి క్కంత మంచి

395
ఫల్వతములను అనుభవిసూి, ఎకుక వ శాతము
కుసంసాక ర్ముల వల కల్వే ఆలోచ లు,
కోరికలు కల్వన, ఆ కుసంసాక ర్ములే గొప్ప అని
గవిసూి, అధర్మ త్ర్ము ీ లో ఇషటము వచిా టుే
శ్రప్వరిసూ
ి ి , శ్రకూర్మై ప్పప్ కర్మ లు చేసూి వాటి
ఫల్వతముగా ఈ శ్రప్ప్ంచములో హింసా శ్రప్వృతిి
కల
శ్రప్పణులను తినే రూప్ములలో, శ్రప్పణులను
క్షయము చేర, ఈ శ్రప్ప్ంచము కు, శ్రప్పణులకు
హితము కాని, శ్రకూర్మై తదప్రి జ్ మ లు
ొందతూ (రంహములు, పులులు, తోడేళ్ళు ,
ప్పములు మొద్లై వి) తమను తాము నాశ్ ము
చేసుకుంటునాన రు.

వేదము, ధర్ ము, శాస్తసతము) మానవులకు

మాత్రమే త్పతేయ కించ సాధన. ఇరర త్ాణులకు
ాఞనము, ధర్ సాధన వరతంచవు.

కఠోప్నిషత్ – 1-2-6 – “ సాంప్ర్జ్య

శ్రప్తిగతి ాలం శ్రప్త్ద్య ిం వితిమోహ్యనా
మూఢమ్ I అయం లోకో నారి ప్ర్ ఇతి త్నీ పు ః
పు ర్వ శ్త్ప్ద్య తే మే” – అలప మైన బుద్వా,
అాఞనము ములిగిన మనిషికి వేదము, శాస్తసతము,
ధర్ ము, పరలోముము అనేద్వ ఒముటి ఉంద్వ అని

396
తోచదు, మునిప్తంచదు, అంగీమురంచడు. రన బుద్వాని
తానే ద్వగారుు కొని, ధనము, వసుతవు) మీద
మోహము, ఆరను, కోరములను పెంచుకొని రన
ఆధ్యయ తి్ ము త్పగతికి, అభివృద్వాకి అడుపె
ి టుికున్యి డు.
అపుప డు ఆ మనిషికి బుద్వా మంచ మారము గ లో
పనిచేయదు. ఈ లోముము, ఈ జ్న్ ఒముక టే ఉని ద్వ,
ఇంరకు మించ పై లోముము, పరమార్ , పుణయ ము,
ాపము, పునరన జ ్ అనేవి ఏమీ లేవు అని అంటారు.
అటువంటి వాళ్ళు మరలా, మరలా న్య దగ గరకు
(యమ ధర్ రాజ్ఞ – మృతయ దేవర వసూతనే ఉన్యి రు.

కామత్శ్రశ్చతయ దషూప ర్ం

ద్ంభత్ మదానివ తాః ।
మోహాద్ీృహీతావ సస్త్దాీహాన్
శ్రప్వర్ం
ి తేఽశుచిశ్రవతాః ॥ 10 ॥

వారు పెంచుకు న ర్జ్జ్స గుణము

మరియు కుసంసాక ర్ములకు అనుగుణముగా
కోరికలు కల్వన, ఆ కోరికలు చ్చలా గొప్ప వి అని
గవిసూి, ఎప్ప టికపుప డు పెరినప్నత్స న
కోరికలు, కోరిక తరువాత మరొక కోరిక కల్వన ఆ
కోరికలు ఎప్ప టికీ తీర్వు అని అర్ముి చేసుకోలేక,
నేను ధ్యరిమ కుడిని, పూజ్ఞయ డని, గౌర్వనీయుడని
అనే ద్ంభము (కప్ట్తవ ము) శ్రప్ద్రిే సూి, నేను

397
అంద్రి కంటె గొప్ప వాడిని అనే గవముతో
మద్ము, మర్వ మును శ్రప్ద్రిే సుినాన రు.

శ్రకమముగా ఆ ర్జ్జ్స గుణము పెరిన, పెరిన,

తమో గుణముగా ప్రివర్ ి చెంది, ఆ కోరికలతో
తమకు తాము, తెల్వయకుండానే మొహములోకి
కూరుకుప్నయి, ఎలాగైనా సర్శ తాను అనుకు న
కోరిక శ్రప్ధ్య ముగా తీర్జ్ల్వ అనే అ వసర్మై
నిర్యా ములతో, మొండి ప్టుటద్లతో శ్రప్వరిసూ ి ి,
అశాస్త్సీియమై , అధర్మ మై చేయర్జ్ని ప్నులు
శ్రవతములుగా, నియమముగా చేసుినాన రు.

ఉదాహర్ణ:

పరీక్షిత్ అనే ఒము మహారాజ్ఞ (అరుజను డు

మనుమడు కాదు వేటకు అడవికి వెళ్ు గా, దూరము
నుండి సంగీర ధి ని వినిప్తంచంద్వ. ఆ ధి ని వైపు
వెళ్ు గా, అముక డ ఒము అందమైన స్తరత ఆ ాటలను
ాడుచుని ద్వ. ఆ స్తరతని రాజ్ఞ ఆజ్గా ఞ ఆమెను
మోహించ, ఆమె ననుి నీటికి దగ గరగా తీసుకు
వెళ్ు కూడదు అనే నియమము పెటి,ి ద్ధనికి రాజ్ఞ
అంగీమురంచాడు. అపుప డు ఆమె ఒపుప కుని
రరువార ఆమెతో గంధరి వివాహము చేసుకున్యి డు.
ఆమెను రన రాజ్ధ్యనికి తీసుకువెళ్ళకడు.

398
 ఒమురోజ్ఞ ఉద్ధయ నవనములో ఆమెతో విహారము
చేసూత, తెలియకుండానే నీళ్ు దగ గరకు వెళ్లు పోయారు.
రాజ్ఞగారు ఏమరుాటుగా ఉన్యి డు, అంరలో ఆమె
ముపప గా మారపోయ, నీళ్ు లోకి వెళ్లు పోయంద్వ. ఆమె
వాసతవానికి మండూము మునయ . నీళ్ళు చూడగానే ముపప గా
మారే సి భావము ఉని ద్వ. ఆ రాజ్ఞ ఆ నీళ్ు లో ఏదో
త్ాణ ఆమెను లాకుక పోయంద్వ అని అనుకొని, ఆ
నీళ్ు ను ఖాళ్ళ చేయంచ, అందులో ఉని ముపప )
ఆమెను తినేశాయని త్భమించ, ఆ ముపప లను చంప
మన్యి డు. ఆ ముపప ) మండూము మహారాజ్ఞకు మోర
పెటుికున్యి య. ఆ మండూము రాజ్ఞ వచు , పరీక్షిత్
మహారాజ్ఞను ముపప లను ఎందుకు చంపుతన్యి వు
అని అడిగితే, పరీక్షిత్ మహారాజ్ఞ తాను
అనుకుని దంతా చెాప డు. ద్ధనికి మండూము రాజ్ఞ,
ఆమె రన కుమార,త ఆమె కామ రూపముతో (అనుకుని
రూపము ద్ధలేు రకి త మానవ స్తరత రూపము ద్ధలిు ,
నినుి వివాహము చేసుకుని ద్వ, అని చెప్తప , ముందు
నీవు ముపప ల సంహారము ఆపు, ఆమెను తీసుకు వచు ,
నీకు అపప గిసాతను అని అన్యి డు. పరీక్షిత్ మహారాజ్ఞ
ముపప ల సంహారము ఆాడు. అపుప డు మండూము రాజ్ఞ,
రన కుమారను త తెచు , పరీక్షిత్ మహారాజ్ఞకు ఇచు ,
ఇము ముందు నీళ్ు దగ గరకు వెళ్లు న్య ఆమె ముపప గా
మారకూడదు అని ముటుిద్వటిము చేశాడు. రరువార
ఆమెకు న)డు, దళ్ళడు, ర)డు అనే ముగుగ రు
ప్తలక) పుటాిరు. వాళ్ళు పెదదవా ళ్ళక అయాయ ము పరీక్షిత్
399
మహారాజ్ఞ, రాజ్య ము న)డికి (మనకు తె)సుని
దమయంతి భరత నల మహారాజ్ఞ కాదు అపప గించ,
అడవులకు వెళ్ల క రపసుు చేసుకుంటున్యి డు.

నల మహారాజ్ఞ అడవిలో వేటాడుతండగా, ఒము

మృగము ఎంరకీ దరముట లేదు. అపుప డు రాజ్ఞ
సారధతో రధమును తొందరగా నడుపు అని అనగా, ఆ
సారధ, వామదేవ మహర ి దగ గర ఉని ద్వవయ వామాయ
అరి ము) కూడా, ఈ మృగము యొముక వేగముతో
రధమును తీసుకు వెళ్ు లేవు అని అన్యి డు. వెంటనే
నల మహారాజ్ఞ, ఆ వామదేవ మహర ి దగ గరకు వెళ్ల,క మీ
వామాయ అరి ము) మాకు కొంరకాలము ఇవి ండి,
మా పని పూరత అయన రరువార, ఆ అరి ములను
మీకు తిరగి ఇచేు సాతను అని వాగాదనము చేసి, ఆ
అరి ములను తీసుకొని, ఆ మృగమును చంప్త, ఆ
వామాయ అరి ములను వామదేవ మహరకిి తిరగి
ఇవి కుండా రన దగ గరే ఉంచేసుకున్యి డు. చాలా
కాలము అయన్య రన అరి ములను నల మహారాజ్ఞ
తిరగి ఇవి లేదని, వామదేవ మహర ి నల మహారాజ్ఞ
దగ గరకు వచు , రన రవములను తిరగి ఇవి మని
అడిగాడు. నల మహారాజ్ఞ ఈ గుత్రములను మీకు
తిరగి ఇవి ను అని అన్యి డు. కొంర వాగిి వాదము)
జ్రగిన రరువార, నల మహారాజ్ఞ వామదేవ మహరని ి
బయటకు గెంటేయమని రన సైనికులకు
ఆాఞప్తంచాడు. అపుప డు వామదేవ మహర ి హమ్
400
కారముతో. రాక్షసులను పుటిించాడు. ఆ రాక్షసు),
రాజ్ఞని, సైనయ మును సంహరంచేశారు. వామదేవ
మహర,ి గుత్రములను తీసుకోకుండానే రన
ఆత్రమమునకు వెళ్లు పోయాడు.

రరువార దళ్ళడు రాజ్ఞ అయాయ డు. ఆ

గుత్రాలను రాజ్ఞగారే అనుభవిసుతన్యి డు. మళ్ళు
వామదేవ మహర,ి దళ్ మహారాజ్ఞ దగ గరకు వచు , న్య
గుత్రాలను న్యకు తిరగి ఇచేు యమన్యి రు. దళ్ళడు
కూడా ఇవి నన్యి డు. మరలా అలాగే యుదాము
మొదలయంద్వ. దళ్ళడి సైనయ ము మరణంచంద్వ.
దళ్ళడికి భయము వేసి, వామదేవ మహర ి కాళ్ క మీద
పడి క్షమించమని కోరాడు. అపుప డు వామదేవ మహర ి
మీ అని యయ న)డు, నీవు మీ మాటలను
నిలబెటుికోకుండా, కోరము) పెంచుకొని మహారాజ్ఞ
అనే గరి ముతో, పటుిదలతో, అధర్ ముగా
వయ వహరంచారు. ఇపప టికైన్య నీకు తెలిసి వచు ంద్వ.
ఈ గుత్రములతో నేను త్పపంచమునకు ఎనోి మే)
కారయ ము) చెయాయ లి, అని చెప్తప , ఆ గుత్రములను
తీసుకొని, రన ఆత్రమమునకు వెళ్లు పోయారు.

చింతామప్రిమేయం చ
శ్రప్లయంతాముప్పశ్రశ్చతాః ।
కామోప్భోమప్ర్త్ ఏతావదితి నిశ్చా తాః ॥ 11 ॥

401
 అప్రిమితమై చింత , ఆలోచ లు మీద్
ఆలోచ లు చేసాిరు, చివర్కు మర్ణించే వర్కూ
అలా చింత చేసూినే ఉంటారు.

ఆ ఆలోచ లలో, వాళ్ళు కోరుకు న

భోమములను అనుభవించట్మే గొప్ప అనే
గవ లో ఉంటారు. జీవితమంతా ఇలా
అనుభవించ్చల్వ, తమకు ఎంత తోరి అంతే, అనే
నిర్యా ముతో ఉంటారు. ఆ అప్రిమితమై
కోరికలతో, ఏ విధముగా నేను అనుభవించ్చల్వ
అని నిర్ంతర్ము ఆలోచిసూి ఉంటారు. వాళు
కోరికలకు లెకక లేద, ఆ కోరికలు ఎలా
అనుభవించ్చలనే ఆలోచ లకు లెకక లేద.
మర్ణించే వర్కూ ఇదే తతంమము. కేవలము ఈ
శ్రీర్మును ప్నష్టంచుక్కని, పెంచుక్కని, ఈ
శ్రీర్ము యొకక కోరికలు అనీన తీరుా కోవట్మే
మ జీవిత లక్షయ ము అనే అభిశ్రప్పయముతో,
నిర్య ా ముతో అలా శ్రప్వరిసూి ి ఉంటారు.

కోరము), ఆలోచన) మానవులలో ఉండాలి.

కాని ఆ కోరము), ఆలోచన) తీరు, మానవుడిగా
సాధంచవలసిన పురుష్ణర్ము
ల లు (4) – 1. ధర్మ ము,
2. అర్ము
ి (ధర్ పరముగా ధనము, వసుతవు లను
సంాద్వంచుట , 3. కామము (ధర్ పరమైన కోరము)

402
ములిగి, వాటిని ధర్ పరముగా అనుభవించుట , 4.
మోక్షము (మానవుల జీవిరములో అరయ ంర అంతిమ
లక్షయ ము – అర,ా కామము) నియంత్తించుకొని,
త్ముమముగా రగి గంచుకొని, ధర్ ము ద్ధి రా మోక్షము
పొంద్వ, పునరన జ ్ లేకుండా పరమార్ లో ఐముయ మవుట .
మానవుల కోరము), ఆలోచన), ముర్ ) ఈ విధముగా
ఉండాలి.

ఆశాప్పశ్శ్తైర్బ దాిః కామశ్రకోధప్ర్జ్యణాః ।

ఈహంతే కామభోగార్మ్ ల
అనాయ యేనార్స ల ంచయన్ ॥ 12 ॥

అ ంతమై , లెకక లే నిన ఆశ్ అనే

ప్పశ్ములతో (తాళేతో ) బంధించబడి ఉనాన రు.
కామము (కోరికలు), ఆ కోరికలు తీర్కప్నతే వచేా
శ్రకోధము (కోప్ము) ఈ రండే గొప్ప అనే గవ తో
ఉంటారు.

ఏ శ్రప్యతన ము, ప్ని చేరనా కోరికలు

కోరుక్కని, ఆ కోరికలు సాధించుక్కని,
అనుభవించట్మే జీవిత లక్షయ ము, ప్ర్త్ర్ ము ల
(అనిన టి కంటె గొప్ప లక్షయ ము). తాము
కోరుకు న వి నాయ యమై త్ర్ము
ీ లో
లభించకప్నతే, వాటిని ొంద్టానికి అధర్మ ము,

403
అనాయ య త్ర్ము ీ లలో ధ మును, వసుివులను
గుట్టలు, గుట్టలుగా ప్నరుా కుంటూ ఉంటారు.

మొదట కోరిక అనేది కామము అనే మొద్టి

సాలయిలో ఉంటుంద్వ. ఆ కామము తీరతే, ద్ధని
సాతనములో మరొము కామము మొలకెతతతంద్వ, అద్వ
తీరతే మరొముటి. అలా దీనికి అంటు ఉండదు. ఈ
కామము సాలయి పెరిన, పెరిన తీరుా కోలేని
కోరికలు సాలయికి ఎదగుత్సంది. కోరికలు పెరిన,
పెరిన వికట్మయి, ఆశ్గా ప్రిణమిసుిం ది.
తీరుు కోలేని ఆర) ారముగా చుటుికొని అనిి
వైపులా లాగుతూ ఉంటే అధర్ , అన్యయ య
మారము గ లలోకి మానవుడిని ద్వగారుసుతంద్వ. అపుప డు
అన్యయ య, అధర్ మారము గ లలో వాళ్ు ఆరలను
తీరుు కుందుకు వెనకాడరు. ఆశ్ పెరిన, పెరిన,
లోభము అనే సాలయికి ప్రిణమిసుింది. ఆ లోభము
విపరీర త్పవరతనలకు, దుత్ష్ప భావములకు
ము)గుతాయ. అధర్ ముగా, అన్యయ యముగా ఇరరుల
ధనమును, వసుతవులను అపహరసాతరు కూడా. ఇద్వ
రనకు తాను మరయు ఇరరులకు అపకారమునకు
ద్ధర తీసుతంద్వ.
ఒమువేళ్ ఆ కోరిక తీర్కప్నతే, అది శ్రకోధముగా
ప్రిణమిసుింది. త్కోధము యొముక దుత్ష్ప భావము)
ఇద్వవరకు వివరంచబడినద్వ.

404
 వేదాంతములో – శాస్త్సీియ నాయ యము -
హి నిందా నాయ యము – “ హి నిందా నిద్య ం
నిందిత్సం శ్రప్వర్తేి , ఆపి చ విధ్యయం స్యిత్సం” -
నింద్ = వయ కిలో
త కాని, వసుతవులో కాని, విష్యములో
కాని ఉని దోష్ములను చెపుప ట. వేదములలో,
శాస్తసతములలో, పెదద మనుష్య) ఏదైన్య నింద్వసేత, ఆ
వయ కిని,
త వసుతవును, విష్యమును దేి ష్ముతో
నింద్వంచుట కాదు, ఆ దోష్ము) లేని వయ కిని, త
వసుతవును, విష్యమును పొగుడుతూ, ద్ధని
గొపప రనమును చాటి చెపుప టకు.

ఉదాహర్ణ:

ర్జ్త్యణము – మణపురము అనే

రాజ్య ములో ఇలకి ల అనే రాజ్ఞ మరయు అరని
రము్ డు వాతాప్త అనే ఇదదరు రాక్షసు) ఉండేవారు.
వీళ్ు కు మాయ రకి త ఉని ద్వ. వీళ్ళు ఎలాగైన్య సరే
చాలా ధనము కావాలనే ఆర ఉండేద్వ. ఒము
పండితడిని ప్తలిచ వా ళ్కు క ఇంకా కొనిి మాయా
రకుత ) కోసము మంత్రము) ఉపదేరము చేయమని
అడిగారు. ఆయన నేను చేయను అని అన్యి డు.
ద్ధనితో వా ళ్కుక లోపల కోపము వచు న్య, బయటకు
త్పేమ నటిసూత, పోనీలేండి భోజ్నము చేసి వెళ్ు మని
చెప్తప , వాతాప్తని మాయ రకితో
త ఒము మేమును చేసి, ద్ధనిని

405
వండి, ఆయనకు పెటాిరు. ఆయన ఆ భోజ్నము తిని
రరువార, ఇలకి ల, వాతాప్త రా అని ప్తలిచాడు.
అపుప డు ఆ వాతాప్త, ఆయన ముడుపు చీ)ు కొని
బయటకు వచాు డు. ద్ధనితో ఆయన మీద ములిగిన
వాళ్ు కోపము తీరనద్వ.

అపుప డు వా ళ్కు
క ఒము ఆలోచన సుప రంచంద్వ.
ఈ విధమైన కుయుకితో త మనము చాలా ధనము
సంాద్వంచవచుు అని అనుకొని, ఇరర దేరము
రాజ్ఞలను, ధనవంతలని ప్తలిచ, అలాగే భోజ్నము
పెటి,ి వాతాప్త రా అనగానే, వాతాప్త వాళ్ు ముడుపు
చీ)ు కొని బయటకు రావటము, అలా వా ళ్ను క చంప్త
వాళ్ు ధనమును కాజేసేవారు.

అగసయ మహర ి త్బహ్ చారగా సంచారము చేసి

ాఞనము బోధంచేవారు. ఒమురోజ్ఞ ఆయన ప్తరృ
దేవర) మునిప్తంచ, నీవు వివాహము చేసుకోవాలి అని
ఆాఞప్తంచారు. ద్ధనికి ఆయన అంగీమురంచ, విదరభ
దేరము మహారాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్ల,క మీ కుమార త
లోాముత్దను న్యకు ఇచు వివాహము చేయమని
అడిగాడు. విదరభ మహారాజ్ఞ కొంచము
రటపటాయసుతండగా, ఆయన కుమార త లోాముత్ద
అగసయ మహరని ి వివాహము చేసుకుందుకు
అంగీమురంచంద్వ. ఇంము విధ లేము మహారాజ్ఞ,

406
లోాముత్దను అగసయ మహరకిి ఇచు వివాహము
చేశాడు. వాళ్ళు అడవులకు వెళ్ల క ఇదదరూ చాలా
రపసుు చేశారు. లోాముత్ద కూడా ఆయనకు చాలా
త్పేమతో సేవ చేసేద్వ. అగసయ మహర ి ఆమె సేవకు
సంతోషించ, ఏదైన్య వరము కోరుకోమన్యి డు. ఆమె,
నేను చని పప టి నుండి రాజ్ భోగములతో పెరగాను.
కొన్యి ళ్ళు ఆ రాజ్ భోగము) అనుభవించాలని
ఉంద్వ. ఆ భోగము) ఏరాప టు చేసేత, కొన్యి ళ్ళు ఆ
భోగము) అనుభవించ, రరువార అడవికి వచు
రపసుు చేసుకొంద్ధము అని అని ద్వ. అపుప డు ఆ
భోగము) అమరుు టకు రరసుయ డు అనే ఒము
మహారాజ్ఞను అడిగాడు. ఆయన దగ గర రాజ్య
వయ వహారములకు మించ ధనము ద్ధనము
చేయుటకు లేదు అని చెాప డు. అపుప డు
రరసుయ డుతో ములిసి మరొము రాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్ళు రు.
ఆయన దగ గర కూడా ధనము లేదన్యి డు. అలా మరొము
రాజ్ఞ దగ గర కూడా అయంద్వ. అపుప డు ఆ ముగుగ రు
రాజ్ఞ) అగసయ మహర ి ములిసి ఇలకి ల మహారాజ్ఞ
దగ గర ధనము చాలా ఉందని, వాళ్ు దగ గరకు వెళ్ళు రు.
ఇలకి )డు సరే ముందు భోజ్నము చేయండి.
రరువార ధనము ఇసాతను అని చెప్తప ,
యథాత్పకారము వాతాప్త మేముగా మారాడు, ఆ మేమును
వండి వా ళ్కుక భోజ్నము పెటాిడు. మిగిలిన రాజ్ఞ)
భోజ్నము వదదని అన్యి రు. అగసయ మహర ి ఆ
భోజ్నము అంతా తినేశాడు. అపుప డు ఇలకి )డు
407
వాతాప్త రా అని ప్త)వబోతంటే, అగసయ మహర,ి
ముడుపు మీద చేతి తిపుప తూ “జీర్ము ా , జీర్ము
ా ,
వాతాపి జీర్ముా ” అని, ఇంకెముక డ నీ వాతాప్త, న్య
ముడుపులో జీరమ
ు యపోయాడు, ఇంము పొటి)
చీ)ు కొని, బయటకు రాలేడు అని అన్యి డు.

అపుప డు ఇలకి )డు భయపడుతంటే, అగసయ

మహర,ి నేను కావాలంటే ఎంతైన్య ధనము
సంాద్వంచగల సామరయ త ము ఉని వాడిని, నీవు
అన్యయ యముగా సంాద్వంచన ధనము న్యకు
అముక రలేదు, నీవు ఇంరకాలము నీ మాయా రకితో, త
చాలా మంద్వని ీడించ, హింసించ, చంప్త వాళ్ు
ధనము అన్యయ యముగా, అధర్ ముగా
సంాద్వంచావు. నీ మాయ) ఇంరటితో అంరము
చేసుతన్యి ను. నీవు ఎవర దగ గర నుండి ఎంర
అన్యయ యముగా సంాద్వంచావో ఆ ధనము ఎంతో
అదంతా ఎవరద్వ వా ళ్కు క పంచ పెటిించ, తిరగి రన
ఆత్రమమునకు వచేు శాడు. అగసయ మహర,ి రన భారయ
లోాముత్దకు శీ ీవిదయ ఉపదేరము చేసి, లలితాదేవి
అనుత్గహముతో ధనము సంాద్వంచుకొని
అనుభవించాలి అని చెాప రు. లలితా రహసయ
సహత్సన్యమ స్త త్రము – 128 వ ోకముము
“సర్వ వేదాంత సంవేదాయ సతాయ ంద్ సవ రూపిణీ
| లోప్పముశ్రదారిా తా లీలా కుేప్ ి శ్రబహామ ండ

408
మండలా”. అన్యయ యముగా సంాద్వంచన
ధనమునకు దుష్ూ లిరము రపప కుండా ఉంటుంద్వ.

ఇద్మద్య మయ లబమ్ ి ఇమం శ్రప్పప్నస య

మనోర్థం ।
ఇద్మసీిద్మపి మే భవిషయ తి పు ర్ ి ం ॥ 13 ॥

ఈ రోజ్ఞ నాకు ఇంత లాభము కల్వన ది, నా

కోరికలు తీరుా కుందకు ఈ ధ ము
సంప్పదించ్చను. ఈ వచిా లాభముతో, నా
కోరికలను తీరుా కుంటాను.

ఇపుప డు నా ద్మ ీర్ ఇంత ధ ము మరియు

ఇనిన వసుివులు (ఆర,ి భమి, బంమళా,
బంగార్ము మొద్లై వి) ఉనాన యి. ఇక ముంద
నాకు ఇంత ధ ము, వసుివులు ర్జ్బోతోంది.
ఇటువంటి ఆలోచ లే, త్ట్లే మళ్ళు , మళ్ళు
ఆలోచిసూి, త్టాేడుతూ ఉంటారు.
చాలా మంద్వ ఆలోచన), మాట), చేర)
నిరంరరము ఈ విష్యము గురంచే ఉంటాయ.
ఇంకో విష్యము గురంచ ఉండదు. ఎలకపుప డూ
ఇలాంటి ధ్యయ స, అభిత్ాయము పూరతగా రపుప .

409
అసౌ మయ హతః శ్శ్రత్సః హనిేయ చ్చప్ర్జ్ పి ।
ఈశ్వ రోఽహమహం భోగీ రద్యిఽహం బలవానుస ఖీ
॥ 14 ॥

క్కంత మందిని శ్శ్రత్సవులుగా

నిర్యి
ా ంచుక్కని, నేను నా శ్శ్రత్సవును క్కట్టటశాను
లేదా సంహరించ్చను లేదా తొకేక శాను లేదా
గెల్వచ్చను. ఇంకా చ్చలా మంది శ్శ్రత్సవులు
ఉనాన రు. వాళు ంద్నీ కూడా ఇలానే నేను
క్కట్టటసాిను అని ఆలోచిసూి,

నేను సమరుిడిని, నాకే అనిన శ్కి ి

సామర్య ి ములు, సంప్ద్లు ఉనాన యి, నేనే
ఈశ్వ రుడిని అని ముమ త్సనాన రు. నేను
భోమములను అనుభవిసాిను. నేను ఏది
అనుకునాన , దానికి కావలర సాధ సంప్తిి
అదే సమకూరుత్సంది. అనిన ర్కముల బలము
(సంప్ద్లో, శారీర్క, త్ రక, ాన ములో,
అధికార్ములో) నా ద్మ ీర్ ఉనాన యి. నేను
అంద్రి కంటె బలవంత్సడిని, నేను అనిన
విధములుగా సుఖప్డుత్సనాన ను అని
అనుకుంటునాన రు, శ్రభమ ప్డుత్సనాన రు.

410
 కాని రన అసలైన రత్తవు) ఎముక డ ఉన్యి రో
ఆలోచంచట లేదు. బయట ఉడే రత్తవులను
గెలిచాను, అద్వ చాలా గొపప అని మాత్రమే
అనుకుంటున్యి రు. కాని వాళ్ు లోపల ఉండే
అసలైన రత్తవులను వాళ్ళు గమనించుకోవటలేదు.
మానవులకు మునిప్తంచకుండా, వార లోపలే ఉండే
అరిషడవ ర్ము ీ లు (6) అనే శ్శ్రత్సవులు – 1.
కామము, 2. శ్రకోధము, 3. లోభము (పిరనిత ము,
ఆకాంక్ష ), 4. మోహము (అాన ము), 5. మద్ము
(మర్వ ము), 6. త్తస ర్య ము (దేవ షము, ప్మ).
మానవుల మనసుు లో రత్తరి భావము ము)గుటకు,
బయట రత్తవు) ఏరప డుటకు మూల కారము ఈ
అరష్డి రము గ లే. ఇవి మానవులను అధోగతికి
ద్వగారుసాతయ. మానవు) ఆధ్యయ తి్ ముముగా ఉని ర
సితతికి ఎదగాలంటే, ముందు వీటిని గెలవాలి. వీటిని
నియంత్తించుకొని, గెలిసేత బయట రత్తవు) అనే
వాళ్ళు ఎవి రూ ఉండనే ఉండరు. అపుప డు
అారరత్తవు (ధర్ రాజ్ఞ అవుతారు.

త్ర్క ండేయ పుర్జ్ణము - అలరుక డు అనే

ఒము మహారాజ్ఞ అరిషడవ ర్ముీ ల (1. కామము, 2.
త్కోధము, 3. లోభము, 4. మోహము, 5. మదము, 6.
మారు రయ ము గురంచ పెదదవా ళ్ళక చెపప గా విని,
న్యకుని ధనురి దయ , అస్తసత విదయ యొముక
సామరయ ా ముతో ఈ అరష్డి రము గ లను జ్యసాతను
411
అని అనుకొని, అస్తసత త్పయోగమునకు ముందు
మంత్రములో రన రత్తవు) రన ఇంత్ద్వయము)
అని మంత్తించ, అస్తసత త్పయోగము చేయబోయే
సమయము), ఆ ఇంత్ద్వయముల అధష్ిన
దేవర) త్పరయ క్షమై, నీవు ఇలా నీ ఇంత్ద్వయముల
మీద అస్తసతము వేసేత, నీ మనసుు , ఇంత్ద్వయము)
పనిచేయముపోతే, నీవు పడరాని ముష్ము ి ) పడతావు.
నీవు ఏమీ చేయలేవు. ఈ జీవిరమూ ఎందుకూ
పనికిరాకుండా పోతంద్వ. నీ మనసుు లో,
ఇంత్ద్వయములలో నీ ఆలోచనలలో, త్పవరతనలలో ఏ,
ఏ దోష్ము) ఉన్యి య, ఆ దోష్ములను నేను ఎలా
సరద్వదుదకోవాలి అని సరైన రీతిలో ఆలోచన చేయాలి,
అని మందలించారు. అపుప డు అలరుక డు
తీత్వముగా ఆలోచంచ, వీటి అనిి ంటికీ కారణము
న్యలో ఉండే లోభము, ద్ధనికి కారణమైన ఆర, ఆ ఆరకు
కారణమైన కామము, కోరము, త్కోధము కాబటిి మొదట
నేను త్ాప్తంచము విష్యముల మీద వైరాగయ మును
పెంచుకోవాలి అని తె)సుకొని, అడవికి వెళ్ల,క అముక డ
సాధన చేసి, ఇంత్ద్వయములను, మనసుు ను
నియంత్తించుకొని, అపుప డు లోపల ఉని రత్తవు)
అయన అరష్డి రము గ లను జ్యంచానని రృప్తత
పొంద్ధడు.

412
ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – శీ ీముృష్యుడు రన సైనయ ము

అంతా దురోయ ధనుడికి ఇచు న్య, రన రము్ డు వరస
అయన సారయ కి, నేను అధర్ పక్షమున యుదాము
చేయను అని చెప్తప , రన 10 వేల సైనయ ముతో,
ధర్ రాజ్ఞ పక్షములో యుదాము చేయుటకు
వచాు డు. యుదదములో వీళ్లు దదరూ ఎదురు పడాిరు.
అపుప డు ఈ అరష్డి రము గ ) అనీి సంపూరము ు గా,
ఉని దురోయ ధనుడు నవిి , ఒరేయ్ సారయ కీ, మనము
ఇదదరూ చని పప టి నుండి త్ాణ సేి హితలము. ఒకే
గురువుగార దగ గర ఎనోి విదయ ) నేరుు కున్యి ము.
ఎనోి ముబురుక చెపుప కున్యి ము, ఎనోి ఆట)
ఆడుకున్యి ము. ఈ రోజ్ఞన మన ఇదదర మధయ ఈ
యుదాము ఏమిటి? ఇలా మనము యుదాము
చేసాతమని ఎపుప డైన్య అనుకున్యి మా? ఈ
కొటుికోవటానికి కారణము ఏమిటి? సారయ కి జ్వాబు
చెపేప లోపలే, దురోయ ధనుడు, ద్గనికి అంతా
కార్ణము నా లోభమే. నేను, నా ర్జ్జ్య లోభముతో
ఈ యుద్ిము వర్కూ దారి తీశాను. శ్రప్పణ
రన హిత్సలము కూడా యుద్ిము చేయవలర
దరలతికి వచిా ంది. ద్గనికి నా లోభమే కార్ణము
అని నవుి కుంటూ అన్యి డు. రరువార యుదాము
బాగా కోపముతో చేశారు.

413
 మరొము సందరభ ములో భీముడు, దురోయ ధనుడి
రము్ డు విమురుుడు యుదము ా లో ఎదురు పడాిరు.
విమురుుడు ఓడిపోయ ఆఖ్ర దెబబ తో చనిపోయే చవర
సితతిలో ఉన్యి డు. అపుప డు భీముడు ఎంతో బాధతో
రము్ డూ అంటూ గటిిగా వల. వల ఏడుపు
మొదలెటాిడు. నీవు చాలా ధ్యర్ కుడివి. ఆ రోజ్ఞ
త్ౌపద్వ వస్తసాతపహరణము సమయములో ఆ సభలో
నీవు చని వాడివైన్య, నీ అని గారైన దురోయ ధనుడిని
ఎద్వరంచ, ధర్ ము వైపు నిలబడాివు. నినుి
చంపవలసిన దుసితతి న్యకు ఏరప డినద్వ. నినుి
చంప్తన ాపము ననుి చుటుికోబోతని ద్వ. నేను
ధృరరాస్తష్యిడి అందర ప్తలకలను చంపుతాను అని ఒము
పనికిరాని త్పతిజ్ ఞ చేశాను. అందుచేర నినుి
చంపవలసి వస్త ంద్వ, అని ఏడుసూతనే రన గదతో కొటిి
చంాడు.

• ఆఢోయ ఽభిజ్ వా రమ కోఽనోయ రి సద్ృశో

మయ।
యక్షేయ దాసాయ మి మోదిషయ
ఇతయ ాన విమోహితాః ॥ 15 ॥

నా ద్మ ీర్ చ్చలా సంప్ద్లు, ధ ము

ఉనాన యి. ఏడు తర్ముల ముంద నుండి గొప్ప
వంశ్ములో నేను పుటిట వాడిని. నాతో
సత్ మై వాళ్ళు , నా కంటె గొప్ప వా ళ్ళే
414
ఇంక్కకరు ఎవరు ఉనాన రు (ఇది ప్ర్త్తమ
ఒకక డే అ వచుా . ఇంకెవవ రికీ ఈ అర్త ో లేద)?
ఎవవ రూ లేరు. నేనే అంద్రి కంటె గొప్ప వాడిని.

యజ్మున లు, సతక ర్మ లు చేయుట్లో నేనే

గొప్ప వాడిని. దా ములు నేనే ఇసాిను. అంద్రి
కంటె నేనే ఎకుక వ సంతోషముగా ఉనాన ను.
ఇవనీన అాన ము వల కల్వన మోహము, శ్రభమ
త్శ్రతమే. ఇవేమీ వాసివములు కావు.

ఇద్వ ఈ త్పపంచములో ఎవి రకీ

అని యంచదు. ఇదంతా అహంకారముతో,
గరి ముతో, అాఞనముతో ములిగే ఆలోచనలే, వచేు
మాటలే. ఈ విధముగా యజ్ము ఞ ), సరక ర్ ),
ద్ధనము చేసేవారకి సరైన ఫలిరము ములగవు. ఇవనీి
ఎవి ర దగ గరా శారి రముగా ఉండవు. యజ్ము ఞ ),
సరక ర్ ), ద్ధనము) పోటీగా చేయకూడదు. వార,
వార మురతవయ ముగా, ఫలాపేక్ష లేకుండా చేయాలి.
ద్ధనములను త్రదాతో చేయాలి.

తైతిిరీయోప్నిషత్ – శ్చక్షవల్వే – 1-11-3 -

“శ్రశ్ద్ియ దేయమ్ I అశ్రశ్ద్ియ అదేయమ్ I
శ్రశ్చయ దేయమ్ I శ్రహియ దేయమ్ I భియ
దేయమ్ I సంవిదా దేయమ్” – ద్ధనము (భిక్ష,

415
ఉపకారము, మే) మికిక లి త్రదాతో లజ్తో
జ (ఇంతే
రకుక వ ద్ధనము చేయగలను అనే సిగుగతో ,
భయముతో (నేను ఇచేు ద్ధనిలో ఏదైన్య దోష్ము
(అత్ముమ, అధర్ సంాదన ఉంద్ధ, అంగీకారముతో,
మికిక లి మిత్ర భావముతో, ాఞనముతో (అరర హ
ఉని వా ళ్కు
క , యోగుయ లకు – సత్ ాత్త)
చేయవలెను. అత్రదాతో ద్ధనము చేయకూడదు.
అాత్ర (ద్ధనము తీసుకునే యోగయ తా లేనివా ళ్కు
క
ద్ధనము చేయకూడదు. ద్ధనము గుపతము గా
చేయవలెను (నేను ఇంర ద్ధనము చేశాను అని
ఎవి రకీ చెపప కూడదు. పలముల మీద
త్వాయంచకూడదు .

దా ము యొకక నియమములు: ధర్

శాస్తసతము త్పకారము ద్ధనము ఇచేు వాడు (ద్ధర, ద్ధన
మురత , త్పతిత్గహీని (ద్ధనము తీసుకునే వారని తాను
ఇచేు ద్ధనము గురంచ వివరముగా చెప్తప , త్పతిత్గహీ
ద్ధనము తీసుకుందుకు ఒపుప కుంటే, రన ఇంటికి
ఆహాి నించ, మంత్ర పూరి ముముగా ద్ధనము ఇచుు ట.
ద్ధన మురత తెలియము చేసిన ాపము) మరయు
జీవించుటకు రపప ని సరగా జ్రగే ాపము) (తెలిసి
చేసిన ాపములకు పరహారము లేదు, అనుభవించ
తీరవలసినదే. శాకాహారము తిని వాళ్ళు కూడా
ఆహారము ఏరప రచుకునే విధ్యనములో రపప నిసరగా
హింస, ాపము జ్రుగుతంద్వ , త్పతిత్గహీకి
416
వెళ్ు తాయ. ద్ధనము తీసుకుని రరువార త్పతిత్గహీ
ద్ధనము ద్ధి రా రనకు లభించన ాపము)
నివారణకు, ద్ధనమునకు రగ గ జ్పము, రపము
చేసుకోవాలి. అలా చేసుకోలేనివారకి (ద్ధనము
తీసుకునే అరర హ ఉండదు వార దరత్దము,
అవసరము, అాఞనముతో తీసుకుంటే అటువంటి
త్పతిత్గహీకి ఉని ాపము) కూడా ద్ధరకు
సంత్ముమిసాతయ. గోదా ము - దీనికి చాలా
నియమము) ఉన్యి య. మొదటి దూడ ములిగిన
యవి నములో ఉని గోవునే (దూడతో సహా ద్ధనము
చెయాయ లి. ముసలి, వటిిపోయన గోవులను ద్ధనము
చేయకూడదు. గోవు కొము్ లకు బంగారు తొడుగు)
తొడగాలి. గోవు మీద పటుి వస్తసతము) ముాప లి.
త్పతిత్గహీకు గోవుకు, దూడకు ఒము సంవరు రము
సరపడే, అవసరమయేయ త్గాసము మరయు ఒము
సంవరు రము సరపడే త్పతిత్గహీకు మరయు అరని
కుటుంబమునకు అవసరమయేయ ఆహారము,
బటిలకు మరయు ఇరర ఖ్రుు లకు సరపడే ధనము
ఇవాి లి. త్పతిత్గహీ గోద్ధనము తీసుకుని ందుకు
రనకు సంత్ముమించన ాపము) నివారణకు ఆ
సంవరు రము అంతా ఆ త్పతిత్గహీ జ్పము, రపము
చేసూతనే ఉండాలి.

భిక్ష: చాలా మంద్వ భిక్ష కూడా ద్ధనము అని

త్భమలో ఉన్యి రు. భిక్షకు అనిి నియమము) లేవు.
417
భిక్ష తీసుకునేవాడు, భిక్ష యాచసూత, భిక్ష ఇచేు వాళ్ు
ఇంటికి వెళ్ళు లి. ధర్ ముగా సంాద్వంచనద్వ భిక్ష
ఇసేత, భిక్ష ఇచేు వాళ్ు కు పుణయ ము ము)గుతంద్వ. భిక్ష
తీసుకునే వా ళ్కుక ఏ విధమైన ాపము అంటదు. ఐదు
(5 ఇళ్ళక మాత్రమే భిక్షాటన చెయాయ లి. ఈ ఐదు
ఇళ్లోక భిక్ష దరమునిచో, ఆ రోజ్ఞ పసుత ఉండాలి.
ఎకుక వ ఇళ్ు లోక భిక్ష చేయకూడదు, అదే ఇంటికి
రోజూ వెళ్ు కూడదు. సన్యయ స ఆత్రమము రి మురంచన
వాళ్ళు , భిక్షాటన చేసి భోజ్నము తిన్యలి (భిక్షాటన
అహంకారమను జ్యంచుట .

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 4-19 – “ తసయ

శ్రప్తిత్రి యసయ నామ మహద్య శ్ః” –
పరమార్ కు మరొము పోలిము అనేద్వ లేనేలేదు.

ఆనందము, సంతోష్ము గురంచ పూరతగా

అరముా చేసుకోవాలి తె)సుకోవాలి.
తైతీిరీయోప్నిషత్ – ఆ ంద్వల్వే - 2-8-1 నుండి 4
వర్కు - (2 వ అధ్యయ యము 55 వ ోకముము చూడుము .

అనేకచితివిశ్రగంతా మోహాలసత్వృతాః ।
శ్రప్సకాిః కామభోేషు ప్తంతి ర్కేఽశుచౌ ॥ 16 ॥

418
 నాకు ఇనిన ఉనాన యి (సంప్ద్లు) అనే
ఎనోన ర్కము ఆలోచ లతో, యోచ లతో చ్చలా
ర్కముల శ్రభమలకు గురి అవుతూ ఉంటారు.
మోహము (అాన ము) అనే వలలో చికుక క్కని
పూరిగా
ి కప్ప బడి ఉంటారు.

వీటికి ఫల్వతముగా నిర్ంతర్ము కోరుకు న

వసుివులతో ఆ ందిసూి, అదే ప్ని తప్ప మరొక
ఆలోచ , శ్రప్వృతిి లేకుండా ఉంటారు.
ఇటువంటి కామ త్ర్ము ీ లో డిచే వాళ్ళు
శ్రకమముగా ప్పప్ త్ర్ముీ లో సంచరి సూి,
దిమారిప్నయి అసుచిగా ఉండే, ఎవవ రికీ చా ని,
ఇషటములేని ర్క కూప్ములో ప్డిప్నతారు.

వేదముల, ధర్ శాస్తసతముల సరైన త్పమాణము

లేని, ధర్ మును సరగాగ అరము ా చేసుకోకుండా,
మోహముతో, అాఞనముతో న్యకు నచు నటుక ,
తోచనటుక నేను చేసాతను, త్పవరతసాతను అదే ధర్ ము
అనే త్భమలో ఉండేవారు, నిరంరరము రను
కోరుకుని ద్వ అనుభవించేవారు, జీవిరములో అదే
లక్షయ ము, గొపప అని భావించేవారు జీవిరములో
ద్వగారపోయ, నరముములో పడిపోతారు.

419
ఆతమ సంగవితాః సిాి ధ త్ మదానివ తాః ।
యజ్ంతే నామయజర డ న ి ద్ంభేనావిధిపూర్వ కం ॥
17 ॥

తమను తాము గొప్ప గా గవించుకుంటూ,

గౌర్వించుకుంటూ, తాము తప్ప ఇతరులు అంతా
తకుక వే అనే గవముతో తమ ఆతమ భిత్ ము
పెంచుకుంటునాన రు. అందచేత వాళ్ళు
ఎవవ రినీ లెకక చేయక, ఎవరికీ లంమట్లేద.
దానితో ాటు తాను అధర్మ ముగా ధ మును
పెంచుకుంటూ, త మీద్ తాను పూజ్య
గవమును ఆప్పదించుకుంటూ, మద్మును
మరియు మర్వ మును పెంచుకుంటూ,

ప్నరుకు త్శ్రతమే యజ్మున లు, సతక ర్మ లు,

దా ములు చేసూి, మేము గొప్ప గా చేసుినాన ము
అని చ్చటి చెపుప కుందకు, శ్రప్చ్చర్ము క్కర్కు,
తమకి తాము గౌర్వించుకుందకు చేసుినాన రు.
కాని చేయవలర విధ్య ములో, ప్ద్ాతి గా
చేయుట్లేద.

ఉదాహర్ణ:
భారయ త్పేమతో ఉదయమునే లేచ కాఫీ పెటిి
ఇచు ంద్వ. అందులో పంచద్ధర మరు పోయన్య లేద్ధ

420
పంచద్ధర బదు) పొరబాటున ఉపుప వేసిన్య ఆమెను
త్పరంసిసుతన్యి రా? ఉపుప సముత్దము నుండి
వచు ంద్వ ముద్ధ. సముత్దము లక్షి్ దేవి పుటిి)క ముద్ధ,
కాబటిి ఉపుప లక్షి్ దేవి యొముక త్పసాదము అని
భావించ, ఇష్ము ి గా ఆ కాఫీ త్తాగుతన్యి రా? పపుప లో
ఉపుప లేదని, పులిహ్మరలో కారము ఎకుక వైందని, ఏ
కొంచము తేడా వచు న్య నీవు ఆమెను కోపపడట
లేద్ధ? ఆమెను మెచుు కొని ఏమైన్య బహుమత)
ఇసుతన్యి వా? అలాగే యజ్ము ఞ ), సరక ర్ ),
ద్ధనము) పరమార్ నియమించన శాస్తసత
నియమములతో, విధ్యనములతో, పదాతలతో
చేయాలి. ఆ విధముగా చేయముపోతే, పరమార్ ద్ధనికి
సంతోషించ, ఫలిరము ఎందుకు ఇవాి లి?

అహంకార్ం బలం ద్ర్ప ం కామం శ్రకోధం చ

సంశ్రశ్చతాః ।
త్త్తమ ప్ర్దేహ్యషు
శ్రప్దివ షంతోఽభయ సూయకాః ॥ 18 ॥

అహంకార్ముతో, నేను బలవంత్సడిని,

నున మించి వాడు లేడు అనే ద్ర్ప ముతో
(మర్వ ముతో), మితిమీరి కోరికలతో, ఆ కోరికలు
తీర్కప్నతే కోప్ముతో ఇలాంటి దరుీణములతో
నిండిప్నయి మ సుస కల్వన వారు

421
 ప్ర్త్తమ అయి నున దేవ ష్టసుినాన రు.
ప్ర్త్తమ నీలోప్ల హృద్యములో ఉనాన డు
అంట్ట ఒపుప కోవట్లేద, అనిన శ్రీర్ములలో ఒకే
ప్ర్త్తమ ఉనాన డు అంట్ట ఒపుప కోవట్లేద, ఒకే
ప్ర్త్తమ విశ్వ మంతా వాయ పించి ఉనాన డు
అంట్ట ఒపుప కోవట్లేద, ఈ త్ట్లు వింట్ట
దేవ షముగా చూసుినాన రు.

అహంకారము, బలము, దరప ము (గరి ము ,

కోరము, కోపము వీటిలో ఏ ఒకొక ముక టీ తీసుకున్యి సరే
మానవుడిని పరన్యనికి ద్వగారుసాతయ. కాని ఇవనీి
ము)పుకొని, వీటితోాటు ఇంకా మరకొనిి
దురుగణము) పేరుు కొని ద్ధనికి అాఞనమును
ము)పుకొని, నేను గొపప వాడిని అని అనుకుంటే
మానవుడు ఉని ర సితతికి ఎలా ఎదగగలడు?

న్య రరీరములో ఇంకెవరో ఉండటమేమిటని?

అనిి రరీరములలో ఒమురు ఉండటము ఎలా
సాధయ ము? ఒముక డే విరి మంతా ఎలా వాయ ప్తంచగలడు?
న్య ముంటె ఇంకొముళ్ు కు ఎకుక వ సామరయ త ము
ఉండటానికి ఆసాక రమే లేదు. పరమార్ యొముక
విభూతలలో ఏద్వ చెప్తప న్య అసూయతో, దేి ష్ముతో
పరమార్ ను తిరసక రసుతన్యి డు.
వయ వహరసుతన్యి రు. రన ఆర్ సి రూపమునే తాను

422
తె)సుకోలేముపోతన్యి డు. ఇంము పరమార్
రరతి మును ఎలా తె)సుకోగలడు?

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – ఒము పెదద పరి రము, ఆ

పరి ర శఖ్రము మీద ఒము పెదద చెటుి చాలా
కాలముగా ఉని ద్వ. ద్ధని శాఖ్) అనిి వైపులా, చాలా
దూరముగా విసతరంచ ఉన్యి య. ద్ధనికి ఎనోి
ఊడ) ముటిి ఉన్యి య. ఆ చెటుి వేళ్ళు భూమి చాలా
లోపలకి చొచుు కొని ఉన్యి య. ఆ చెటుి రరువార
పుటిిన చని , చని చెటుక ఎనోి చనిపోయ
ఎండిపోయాయ. ఆ చెటుి ఎన్యి ళ్ు నుండి ఉని దో
ఎవి రకీ తెలియదు. అందుముని ఆ చెటుి కు
అహంకారము ములిగింద్వ. నేను అందర ముంటె పైన
శఖ్రము పైన ఉన్యి ను. న్యకు ఎకుక వ బలముకు,
రకికిత ఏదీ సాటి లేదు. ఏ చెటూి న్య దరద్ధపులకు
రాలేముపోతని ద్వ. కాలమే ననుి ఏమీ
చేయలేముపోతోంద్వ. ఎనోి పక్షు) న్య మీద నివాసము
ఏరప రచుకొని జీవిసుతన్యి య. న్య పళ్ళు తిని ఎనోి
జీవు) బతకుతన్యి య. న్య విరతనముల నుండి
ఎనోి చెటుక పుటాియ. న్య నీడలో ఎంతో మంద్వ
విత్శాంతి తీసుకున్యి రు. న్యలాంటి చెటుి మరొముటి
లేదు అని ఆ చెటుికు అహంకారము, గరి ము

423
పెరగింద్వ. ఒమున్యడు న్యరద మహర ి వెళ్ల,క నీ
గొపప రనము గురంచ నీవు ఎకుక వ అనుకుంటూ
ఎకుక వ అహంమురసుతన్యి వు అని అడిగారు. అపుప డు
ఆ చెటుి, ఇద్వ వాసతవమే ముద్ధ. అందుకు రపేప మిటి
అని అడిగింద్వ. న్య ముంటె బలవంత) ఎవరున్యి రు
అని ఆ చెటుి అడిగింద్వ. ద్ధనికి న్యరదుడు వాయువుకు
నీ ముంటె ఎకుక వ బలము ఉంద్వ అని అన్యి డు.
ద్ధనికి ఆ చెటు,ి నేను ఆకు), కొమ్ ) ఊప్తతే
వాయువు పుడుతంద్వ. లేముపోతే వాయువే ననుి ఏమీ
చేయ లేదు అని అంద్వ. న్యరదుడు ఈ చెటుి తో
వాద్వంచటము వయ రము ా అని వెళ్ల,క ఈ విష్యము
వాయు దేవుడికి చెాప డు. వాయు దేవుడు వచు ఆ
చెటుితో నీకు న్య ముంటె ఎకుక వ బలము ఉంద్వ అని
అహంమురసూతన్యి వు. నీకు న్య బలము సంగతి తె)సా
అని అడిగాడు. ద్ధనికి ఆ చెటు,ి నీవంటే న్యకు
లెముక లేదు అని అంద్వ. సరే న్య బలము రేపు నీకు
చూప్తసాతను అని చెప్తప వెళ్లు పోయాడు. ఆ చెటుికు ఆ
రాత్తి మనసుు లో అనవసరముగా ఈ వాయుదేవుడితో
పెటుికున్యి ను, రేపు ఏమవుతందో అని గుబు)
మొదలయంద్వ. బాగా ఆలోచంచ, ఆ రాత్తి ద్ధని
ఆకు), కొమ్ ) రాలేు సి, ఒముక మోడుగా
అయపోయంద్వ. మరాి డు, వాయు దేవుడు వచు , ఆ
మోడును చూసి నవిి , నీవు నిని టి వరకూ
అహంకారముతో విత్రవీగావు. నీ అహంకారము,
గరి ము అణచటానికి నేను ఇదే పని చేద్ధదము అని
424
అనుకున్యి ను. న్య మీద భయముతో నేను నినుి
ఏమీ చేయకుండానే నీ ఆకు), కొమ్ ) నువేి
రాలేు సుకున్యి వు. ఇపుప డు నీకు అహంకారము
గరి ము అణగింద్వ. అందరకీ ఉద్ధహరణగా నీవు
ఎపప టికీ ఇలా మోడుగానే ఉండు. నీకు కొమ్ ),
ఆకు) ఇము రావు అని చెప్తప వాయు దేవుడు
వెళ్లు పోయాడు.

• తా హం దివ షతః శ్రకూర్జ్న్ సంసార్శషు

ర్జ్ధత్న్ ।
క్షిప్పమయ జ్శ్రసమశుగన్ ఆసురీేవ వ
యోనిషు॥19॥

కుసంసాక ర్ములతో, దరుీణములతో

ప్ర్త్తమ మీద్ దేవ షము, అసూయ
పెంచుకు న వారిని, శ్రకూర్మై అధర్మ
త్ర్ము
ీ లో సంచరించేవారిని, వీళ్ళు
అధములై త్ వులు కాబటి,ట వారి కర్మ ల
ఫల్వతముగా, నేను వా ళేను సంసార్ములో (జ్ మ ,
మర్ణ చశ్రకములో) ప్డవేసూి ఉంటాను.

వీళు అశుభమై శ్రప్వర్ ి కు

అనుగుణముగా, అశుభమై జ్ మ లలో
ప్డవేసాిను. ఆసుర్ లక్షణములు, శ్రప్వర్ ి ఉండే

425
(హింసా శ్రప్ధ్య మై – రంహము, పుల్వ, తోడేలు,
ప్పము మొద్లై ) జ్ మ లు మళ్ళు , మళ్ళు
కల్వనసాిను.

ఇటువంటి వారు మానవ జ్న్ కు అరుహ) కాదు.

వారకి మానవ జ్న్ ను అందనివి ను.

ఆసురీం యోనిత్ప్నాన మూఢ జ్ మ ని జ్ మ ని।

త్మశ్రప్పపైయ వ కంతేయ తతో యంతయ ధత్ం
మతిం ॥ 20 ॥

త్ వ జ్ మ లో వివేకము ఉండి, ాన ము
ొందట్కు ఆసాక ర్ము ఉంటుంది. ఒకసారి
త్ వ జ్ మ కు శ్రకింద్ సాలయి జ్ మ లు మొద్లైతే,
దిమార్ట్ము, శ్రకింద్కు ప్డిప్నవట్ము మొద్లైతే,
వివేకము లేక ఉప్దేశ్ములకు, ాన ము
ొందట్కు ఆసాక ర్ము ఉండద కాబటి,ట ఆ
జీవులు ఎప్ప టికీ అాన ముతోనే ఉంటారు. జ్ మ
తరువాత జ్ మ లో, ఆ తరువాత జ్ మ లో శ్రకింద్
సాలయికి దిమారుతూనే ఉంటారు. దానితో
అాన ము కూడా పెరినప్నతూనే ఉంటుంది.

ఆ ప్రిరలత్సలలో, ప్ర్త్తమ అయి నున

ొందట్కు కనీసమై ఆసాక ర్ము ఉండద.

426
కుంతీ పుశ్రత్సడై ఓ అరుునుడా I అంత కంటె
తకుక వ, ఇంకా తకుక వ, ఇంకా తకుక వ జ్ మ లు,
మత్సలు ొందతూ, ొందతూ అధమమై
రలతికి దిమారిప్నతారు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము రోగి (అాఞనముతో జ్న్ ఎతితన మానవుడు

ఉన్యి డు. ఆ రోగి, ఎముక డైతే మందు (ాఞనము
దరుకుతందో అముక డకు వెళ్ల,క ఆ మందు తీసుకొని,
రన రోగము పోగొటుికోవాలా (జ్న్ లేని మోక్షము,
పరమార్ ను పొంద్ధలా , లేము మందే దరముని
త్పదేరమునకు వెళ్లు పోయ (పశుపక్షాయ దుల, కూర
మృగముల జ్న్ ) ఎతిత – ాఞనము ములిగే ఆసాక రము
లేని , మందు (ాఞనము దరముము, రోగమును
ముదరపెటుికొని (అాఞనమును పెంచుకొని ఇంకా
ఎకుక వ బాధ పడాలా?

శ్కి ి ఆమమము - కులార్వ ా తంశ్రతము –

సర్సముచ్చక య – 5 – “ఇహ్మ్వ ర్క వాయ ధ్య,
చికితాస కరోతి యః I మతావ నిరౌషధం సాల మ్
సరుజ్ః కిం కరిషయ తి” – నరముము లేద్ధ అలాంటి
ఫలిరము) ఇచేు వాయ ధ్య), ఈ మానవ రరీరములో
చకిరు (ాఞన సాధన చేసుకొని, నయము

427
చేసుకోవచుు , మానవ రరీరముతో చేయవలసిన
మురతవయ ము (ాఞన సాధన చేయకుండా, కేవలము
భోగములను అనుభవించ. ఇంర ముంటె అధమమైన
జ్న్ ) పొంద్వ, ఆ రరీరములతో ాఞనము పొందే
అవకారమే లేము, ఆ నరముమును రప్తప ంచుకోలేము,
అంరకు మించన ఘోరమైన త్కింద జ్న్ లను
పొంద్వన మానవుడు ఏమి సాధంచనటు?క

ఉదాహర్ణ:

భువనేరి రుడు అనే మహారాజ్ఞ ఉండేవాడు.

ఆయన దగ గర హరమిత్తడు అనే గాయకుడు, భకి త
గీరము), విష్యు న్యమస్ రణ చేసూత ఉండేవాడు.
రాజ్ఞగారు. హరమిత్తడిని ప్తలిచ, నీవు భకి త గీరము)
ాడవదు,ద ననుి పొగుడుతూ ఉండే గీరము) త్వాసి,
అవే ాడుతూ ఉండు అని ఆాఞప్తంచాడు.
హరమిత్తడు నేను గానము చేయనన్యి డు. రాజ్ఞకు
కోపము వచు , హరమిత్తడు రోజూ త్రదాగా పూజ్ చేసే
త్పతిమలను పడేశాడు. కొన్యి ళ్ు కు ఈ మహారాజ్ఞ
తొందరగా మరణంచ, గుడగూ క బగా పుటాిడు. ఆ
గుడగూక బ హరమిత్తడు ఇంటివదదకు వచు ంద్వ.
హరమిత్తడు ఓ రాా అని ఆ గుడగూ క బను ప్తలిచాడు.
ఆ గుడగూ క బ నేను నీ రాజ్ఞ అని తె)సా అని
అడిగాడు. నినుి గురుతపటాిను. నేను భగవంతడి

428
మీద గానము చేసుతంటే, కాదని మరయు భగవంతడి
మీద వైరము పెంచుకొని, ఆయన మీద దేి ష్ముతో
భగవంతని త్పతిమలను పడేసావు. కాబటిి నీకు ఈ
గుడగూ
క బ జ్న్ వచు ంద్వ. ఈ జ్న్ ముంటె త్కింద
నీచమైన జ్న్ రాకుండా ాత్గరతపడు అను
హెచు రంచాడు. నీవు చాలా రకుక వకాగా
ఆలోచసుతన్యి వు. నీకు పూరి జ్న్ ల స్ ృతి మాత్రమే
ఉంద్వ. కాని న్యకు పూరి జ్న్ ) మరయు భవిష్య తత
జ్న్ ) కూడా తె)సు. నేను రరువార జ్న్ లో
కుముక గా పుటిబోతన్యి ను, అని చెాప డు. న్య
రరువార జ్న్ ) ఇంకా ఘోరముగా ఉంటాయే రపప ,
మంచ జ్న్ ) రావు, అని అన్యి డు. ద్ధనికి
హరమిత్తడు, నీకు పూరి జ్న్ ల సుముృతితో పూరి
జ్న్ ), భవిష్య తత కూడా తె)సు. ఈ కాసత రకితో,
త హర
న్యమస్ రణ మనసుు లో ాడుకో. ద్ధనికి నీకు మంచ
ఫలిరము) ము)గుతాయ అని సలహా ఇచాు డు. ఆ
గుడగూ క బలో మారుప ములిగి, మనసుు లోనే హర
న్యమస్ రణ చేసూత సాధన చేశాడు. ఆ గుడగూ క బకు
గానబంధ్యవు అనే పేరు కూడా ములిగింద్వ. ఆ సాధన
పెరగి, మహా విష్యువు, న్యరద మహరని ి ఆ గుడగూ క బ
దగ గరకు పంప్త, ఆ గాన బంధ్యవు నుండి కొనిి ాట)
నేరుు కో అనే సాతయకి ఎద్వగాడు.

• శ్రతివిధం ర్కరయ ద్ం దావ ర్ం

నాశ్ త్తమ ః ।
429
 కామః శ్రకోధసిథా లోభః తసామ దేతస్త్తియం
తయ జ్ఞత్ ॥ 21 ॥

అాన ముతో ఎనోన దరుీణములు

ప్నరుకు న వారిలో, ఆ దరుీణములకు
ముఖయ మై మూలము అాన ము లేదా త్య
లేదా మోహము. ఆ ముఖయ మై మూలము కు
మూడు అవాంతర్ములు ఉనాన యి. ఆ మూడు
అవాంతర్ములు ర్కము కు మరియు త ను
తాను నాశ్ ము చేసుకుందకు కూడా త్ర్ ము
ీ
ఈ మూడు దావ ర్ములు అని అనుకోవచుా . ఈ
మూడు అనిన దరుీణములకు సార్మై వి,
మూలములు.

అవి కామము (కోరికలు), కోరికలు తీర్కప్నతే

కల్వే శ్రకోధము (కోప్ము), కోరికలు ాగా
పెరినప్నతే, ముదిరిప్నతే కల్వే లోభము
(పిరనిత ము, ఆకాంక్ష ). ఈ మూడు
ర్కము కు, వినాశ్ ము కు దావ ర్ములు.
కాబటిట ఈ మూడిటినీ విడిచిపెటుటకోవాల్వ.

ఈ మూడు దురుగణము) మూలము లాంటివి

లేద్ధ ర)క) దురుగణము). మిగిలిన దురుగణ ము)
అనీి ఆ ర)కలకి ప్తలక) లాంటి దురుగణము). ఈ
దురుగణము), పరమార్ లేద్ధ ఆర్ ాఞనమునకు
దూరము చేసుతన్యి య. ఈ మూడు దురుగణ ము)
విడిచపెటుికుంటే, మిగిలి అనిి దురుగణ ము)

430
(మోహము, మదము, మారు రయ ము, గరి ము,
దరప ము, దేి ష్ము, ఈరయ ి , అసూయ మొదలైనవి
వాటంరట అవే మనలను విడిచ వెళ్లు పోతాయ.
అపుప డు మంచ మారము గ లో వెళ్ళు టకు, పరమార్
లేద్ధ ఆర్ ాఞనము పొందుటకు అవకారము
ము)గుతంద్వ.

ర్జ్జ్స, తామస గుణములు – రాజ్స

గుణములో మొదటిద్వ కామము. ఈ కామము
ములగాలంటే, ముందు ఏ వసుతవు మీదనైన్య ముందు
సాతిి ముమైన ాఞనము (వివేముము త్పసరంచాలి. ఆ
వసుతవు యొముక ాఞనము ములిగిన రరువార, ఆ వసుత వు
మీద రాజ్స గుణమైన కామము (కోరము ము)గుతంద్వ.
ఆ వసుతవును అనుభవించాలనే రపన ము)గుతంద్వ.
కామము (కోరిక) = సతివ + ర్జో గుణములు.
కామము తీరము విముటిసేత అద్వ త్కోధముగా
పరణమిసుతంద్వ. త్కోధము ములిగినపుప డు సాతిి ము
గుణము ాఞనము (వివేముము కోలోప తంద్వ,
పనిచేయదు, ఉండదు. అపుప డు త్కోధములో రాజ్స
గుణము మాత్రమే మిగు)తంద్వ. ఆ సమయము ఆ
వయ కి త ఏమి చేసుతన్యి డో వాడికే తెలియదు. శ్రకోధము =
ర్జ్జ్స గుణము. రరువార ఈ కామము మితిమీరతే,
విముటిసేత అద్వ లోభముగా పరణమిసుతంద్వ. ఒముసార
లోభము (ఇరరుల వసుతవులను, సంపదలను
దంగరనముగానైన్య పొంద్ధలి అనే భావన
మొదలవుతంద్వ . త్పభావము మొదలైతే ఇద్వ,
త్ముమముగా మానవుడి త్పవృతిత రాజ్స త్పవృతిత నుండి
431
తామస త్పవృతితకి ద్వగారుసుతంద్వ. లోభము = ర్జ్జ్స
గుణము = తామస గుణము. ఎపుప డైతే తామస
గుణము యొముక త్పభావము మొదలయందో,
అపుప డు, మానవుడికి మోహముతో (అాన ముతో)
త్పవృతిత, త్పవరతన, నడవడిము మొదలవుతంద్వ. ఈ
సాతయకి చేరతే, త్ముమత్ముమముగా ఇంకా త్కిందకు
ద్వగారుతూనే ఉంటుంద్వ. అపుప డు ఫలిరము)
ఘోరముగా ఉంటాయ.

మానవుడికి కోరము ములిగినపుప డు, ఈ కోరము

సబబేన్య అని వివేముముతో ఆలోచంచ, ఆ కోరము
త్పభావమును అరముటుికోవాలి. అలాగే కోపము
ములిగినపుప డు, కాసత రమాయంచుకొని, ఆ కోపము
యొముక త్పభావమును నిత్గహించుకోవాలి. లోభము
ము)గకుండా ముందు నుండే ాత్గరతపడాలి.

ఉదాహర్ణ:

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 5 లేదా 7-2-1,2,3

మరయు 5 లేదా 7-3-1 - త్పాపతి దేవరలను ప్తలిచ
ఉపదేరము త్ారంభించ “ద్” అని, దేవరలతో నేను
ఏమి చెాప నో మీకు అరమ
ా యంద్ధ, మీకు
అరమా యనద్వ ఏమిట్ల చెపప ండి అని అడిగారు.
దేవర) మాకు అరమ ా యంద్వ. మీరు అని ద్ =
దామయ త= ద్మము = ఇంశ్రదియములను
గెలవండి. అంటే మాకు రకుత ), సిదుా) చాలానే
ఉన్యి య. వాటితో మేము ఇంకా ఏదో ఎకుక వ

432
సాధంచుకోవాలనే రపన పడుతూ ఉంటాము. మాకు
ఇంత్ద్వయ నిత్గహము లేదు, అందుచేర మమ్ లను
తప్ ప్డవద,ా అ వసర్ముగా క్కతి వసుివులను
కోరుకోవద.ా దామయ త = ఇంశ్రదియములను
నిశ్రమహించుకోండి అని చెాప రు అని సమాధ్యనము
ఇచాు రు. త్పాపతిగారు మీరు సరగాగ అరము
ా
చేసుకున్యి రు. న్య ఉపదేరమును అనుసరంచండి
అని చెప్తప , దేవరలను పంప్తంచేశాడు.

రరువార త్పాపతి మానవులను ప్తలిచ

ఉపదేరము త్ారంభించ “ద్” అని, మానవులతో నేను
ఏమి చెాప నో మీకు అరమ ా యంద్ధ, మీకు
అరమా యనద్వ ఏమిట్ల చెపప ండి అని అడిగారు.
మానవు) మాకు అరమ ా యంద్వ. మీరు అని ద్ =
ద్తి = లోభము = దా ము. మానవులకు లోభము
ఎకుక వ మానవు) రమ దగ గర ఉని ధనమును,
వసుతవులను ఇరరులకు ఇవి రు, ద్ధచుకుంటారు.
మీరు మమ్ లను లోభమును జ్యించుక్కని,
దా ము చేయమని బోధిసుినాన రు.
అ వసర్ముగా ధ మును, వసుివులను కూడ
పెటుటకోవదా అని బోధిసుినాన రు అని
సమాధ్యనము చెాప రు. త్పాపతిగారు మీరు సరగాగ
అరముా చేసుకున్యి రు. న్య ఉపదేరమును
అనుసరంచండి అని చెప్తప , మానవులను
పంప్తంచేశాడు.

433
 రరువార త్పాపతి రాక్షసులను ప్తలిచ
ఉపదేరము త్ారంభించ “ద్” అని, రాక్షసులతో నేను
ఏమి చెాప నో మీకు అరమ ా యంద్ధ, మీకు
అరమ ా యనద్వ ఏమిట్ల చెపప ండి అని అడిగారు.
రాక్షసు) మాకు అరమ ా యంద్వ. మీరు అని ద్ =
ద్య. మాకు ముఠోరరి ము ఎకుక వ. అందుచేర మాకు
ఇరరులను హింసించే సి భావము ఎకుక వ
ఉంటుంద్వ. త్ హింసా సవ గవమును
ప్నగొటుటక్కని, ద్య అనే సవ గవమును
పెంచుకోమని, సాధించుకోమని ఉపదేరము చేశారు
అని సమాధ్యనము చెాప రు. త్పాపతిగారు మీరు
సరగాగ అరము ా చేసుకున్యి రు. న్య ఉపదేరమును
అనుసరంచండి అని చెప్తప , రాక్షసులను
పంప్తంచేశాడు.

త్పాపతిగారు అందరనీ పంపే ముందు, ఇలా

చెాప రు. వరము ి పడే సమయములో మేఘము)
ఒముద్ధనికి మరొముటి ఢీకుని పుప డు వచేు మేఘ
గరన జ లో “ద్” “ద్” “ద్” అనే దైవ వాణ (రబదము
మూడు సారుక వినిప్తసాతయ. అద్వ విని పుప డలాక నేను
చెప్తప న ఉపదేరము) ద్ = ద్మము = ఇంశ్రదియ
నిశ్రమహము, ద్ = దా ము, ద్ = ద్య అని అరము ా
చేసుకొని, గురుత చేసుకొని ఆ విధముగా ాత్గరతగా
వయ వహరంచుకోండి. ఈ మూడు “ద్” ఉపదేరము)
మానవులకు వరతసాతయ. మానవులలో సాతిి ము
ఎకుక వగా ఉని పుప డు, మొదటి “ద్”, రాజ్స
గుణము త్పభావము ఎకుక వగా ఉని పుప డు, రండవ
434
“ద్”, తామస గుణము త్పభావము ఎకుక వగా
ఉని పుప డు, మూడవ “ద్” వరతసుతంద్వ.

ఏతైరివ ముక ిః కంతేయ తమోదావ ర్యస్త్రిభిర్న ర్ః ।

ఆచర్తాయ తమ ః శ్రశ్లయః తతో యతి ప్ర్జ్ం మతిం
॥ 22 ॥

ఇంతకు ముంద చెపిప , సమసి ఆసురీ

సంప్ద్లకు మూల కార్ణమై కామము,
శ్రకోధము, లోభము అనే మూడు ద్యషములను
వదలుకు న వాడు, కుంతీ పుశ్రత్సడై ఓ
అరుునుడా I ఈ మూడు ద్యషములు తమసుస కు
(చీకటికి, మొహము కు, అాన ము కు,
ర్కము కు) దావ ర్ములు. ఈ ద్యషములను
విడిచిపెటుటకు న త్ వులు,

త కు (జీవాతమ కు) శ్రశ్లయసక ర్మై ది,

అభుయ న తికి, మోక్షము కు కార్ణమై
సాధ ములు ఆచరిసాిరు. అందకు ఫల్వతముగా
ఉ న త సాలయిలను ొందతారు. చివరికి
మోక్షము కూడా ొందతారు.

వేదములలో, శాస్తసతములలో పరమార్ ఈ

సరూ లిరము కోరుకుని వాళ్ళు , ఏ ఫలిరము కొరకు
ఏ సాధన చేయాలి అనే వివరము) అర్ ి
వాద్ములో ఎనోి సాధనలను చెపప బడి ఉన్యి య.
కాని చాలా మంద్వకి ఈ సాధన) చేయాలని
అనిప్తంచదు. ద్ధనికి కారణము కూడా వేదములో
435
త్పసాతవించబడినద్వ. మానవుల బుద్వాలో, చని
ాడయ ము (జ్డరి ము – శాస్తరతయ పరభాష్లో
ఆలసయ ము – తె)గు ఆలసయ ము కాదు
ఏరప డుతంద్వ. ఇద్వ కూడా ఒము విధమైన ఆసురీ
భావనే. ఈ ాడయ ము మానవులను సాధన)
చేయకుండా అడుికుంటుంద్వ. అందుచేర
మానవులకు ఆ సాధన) చేయాలనిప్తంచదు. ఈ
ాడయ మును నివారంచుటకు పరమార్ వేదములో
అర ా వాదములలో వివరంచాడు. దీనిలో ఏ సాధన
చేసేత, వెంటనే ఏ ఫలిరము లభిసుతంద్వ గురంచ
వివరము) ఉన్యి య. మానవు) సరక ర్ ఆచరణ
చేయుటకు కామ, శ్రకోధ, లోభములు ముఖయ
శ్రప్తిబంధకములు, అడడనసుినాన యి. తూములో
ఆడుకుంటుని చెరత తీసేంరవరకు నీరు ారనటుక,
ఈ త్పతిబంధముములను నివృతిత (తొలగించే వరకు
సరక ర్ ఆచరణ త్ారంభము కాదు.

యః శాస్త్సివిధిముతస ృజ్య వర్తే

ి కామకార్తః ।
స రదిిమవాప్నన తి సుఖం ప్ర్జ్ం మతిం ॥
23 ॥

ఎవర్యతే శ్ృతి (వేద్ములలో – ఉప్నిషత్సి లు

కూడా కల్వర ఉంటాయి), సమ ృత్సలలో
(పుర్జ్ణములు), ఇతిహాసములలో, ధర్మ
శాస్త్సిములలో చెప్ప బడి విధులను (ఏవి
చెయయ లో, ఏవి చేయకూడద్య) వైదిక ధర్మ
త్ర్ము ీ ను పూరిగా
ి విడిచిపెట్టర
ట , తమకు
436
ఇషటము వచిా టుే, తోచి టుే అధర్మ ముగా
శ్రప్వరిసా
ి ి రో, చేసాిరో

అటువంటి వాళ్ళు ఉ న త రలత్సలకు ఎదిే

యోమయ తను, రదిిని ొంద్రు, కోలోప తారు. తాను
ఉంటు న ఈ త్ వ దేహములో సుఖమును
ొంద్డు, తరువాత జ్ మ లలో ఉ న త
రలత్సలను ొంద్డు, చిట్టచివర్ది అయి
మోక్షము కూడా ొంద్డు.

వేదము), వేదములకు వాయ ఖాయ నము చేసిన

ధర్ శాస్తసతము), ఇతిహాసము), పురాణము)
మాత్రమే సరైన త్పమాణము). వేదములలో, ధర్
శాస్తసతములలో కార్య కార్ణ గవము (ఫలిరము -
కారయ ము, సాధన – కారయ ము – జ్పము), త్వరము),
నోము) మొదలైనవి బోధంచబడినద్వ. ఆ
విధ్యనము) మాత్రమే ాటించాలి. ఇరర
విధ్యనము) ాటిసేత ఏ ఫలిరము దముక దు.

తసామ చ్చు స్త్సిం శ్రప్త్ణం తే

కార్జ్య కార్య వయ వరలతౌ ।
ానతావ శాస్త్సివిధ్యనోక ిం కర్మ కరుిమిహార్ ోర ॥24॥

త్ వులకు పై చెపిప శాస్త్సిము లు

త్శ్రతమే శ్రప్త్ణములు. ఏవి చెయయ లో, ఏవి
చెయయ కూడద్య చెప్ప టానికి కేవలము పై
చెపిప శాస్త్సిములకే అధికార్ము, హకుక
ఉ న ది.
437
 అందచేత, శాస్త్సిములలో చెపిప విధి
వాకయ ములను, నిేధ వాకయ ములను ాగా
తెలుసుక్కని, శాస్త్సిములు విధించి కర్మ లను ఈ
లోకములో, ఈ జ్ మ లో, ఈ దేహముతో చేయుట్కు
అర్తో ఉ న ది. అందచేత ఆ విధముగానే
చేయట్ త్ వుల కర్వ ి య ము.

మానవు) అందరకీ, అనిి సమయములలో

అనిి జ్న్ లకు, వంద (100 సంవరు రముల
జీవిరములో పుటిిన దగ గర నుండి, మరణము వరకు
మానవు) సమత్గమైన జీవిరమునకు అవసరమయేయ
అంరము) అనిి టినీ (సూరోయ దయము పూరి ము
నిత్ద లేచ, రాత్తి పడుకునే వరకూ ఏవేవి, ఏ, ఏ
సమయములలో చేయాలి, ఏ రముముగా పళ్ళు
తోముకోవాలి, ఏ రముముగా సాి నము చేయాలి, ఏ
విధముగా భోజ్నము చేయాలి, విద్ధయ భాయ సము ఏ
విధముగా ఉండాలి, విదయ పూరత అయన రరువార
ఎలా వయ వహరంచాలి, వివాహము ఎలా చేసుకోవాలి,
గృహసత ఆత్రమమును ఎలా నడిప్తంచాలి,
ముసలిరనములో ఏ విధముగా జీవించాలి, ఏ, ఏ
సందరాభ లలో ఏ, ఏ ఆచారములను అనుషిం ి చాలి,
ముష్ము
ి ) ములిగినపుప డు ఏవి విడిచపెటాిలి, ఏవి
విడిచపెటికూడదు, ఇరర జీవులకు, సమాజ్మునకు,
దేరమునకు, త్పముృతికి ఏ విధమైన బాధ, ముష్ము ి ,
నష్ము ి లేకుండా ఎలా నడచుకోవాలి మొదలైన
అనిి అంరము) సరి జ్ఞడు ఞ అయన పరమార్
రన ఉచాఛ ి స, నిశాి స ద్ధి రా మరయు మహరుిల,
438
మహాత్ ల మనసుు లలో సుూ రంపజేసిన
ఉపదేరము) - రృతి (వేదము) – ఉపనిష్తత )
కూడా ములిసి ఉంటాయ , స్ ృత) (పురాణము) ,
ఇతిహాసము), ధర్ శాస్తసతము), మానవులకు
హిరమును ములిగించుటకు, అభుయ ని తి పొందుటకు
ఉపదేశంచన విధ వాముయ ము) (ఇవి, ఇలా చెయాయ లి ,
నిషేధ వాముయ ము) (ఇవి, ఇలా చేయకూడదు
ఉపదేరము) మాత్రమే త్పమాణము).
పరమిరమైన బుద్వా రకి త ముల సొంర తెలివితేటలతో,
ఇరరు) ధర్ ములను, ధర్ సూక్ష్ ములను
నిరయ
ు ంచలేరు.

శ్రబహమ సూశ్రతములు - శ్రప్థమ అధ్యయ యము

- (సమ వ య అధ్యయ యము) - శ్రప్థమ ప్పద్ము 3.
శాస్త్సియోనితావ ధికర్ణమ్ - 3. శాస్త్సియోనితావ త్ -
వేదము), వేదములను వాయ ఖాయ నము చేసిన ధర్
శాస్తసతము), పురాణము), ఇతిహాసము) సృషి ి
త్ారంభ అయన సమయములో పరమాతే్
సాక్షాతతగా త్బహ్ దేవుడికి, మహరుిలకు,
మహాత్ లకు ఉపదేరము చేశాడు. అందుచేర
ప్ర్త్తమ ను – శాస్త్సి యోని (శాస్తసతము) పుటుిట కు
కారణము, కారకుడు అని అంటారు. కులా ర్ వ
ా
తంశ్రతము – అతిస - 17 - “శాస్త్రిణః శ్రప్త్ణే
అవమమయ తే శ్రబహమ ” - పరమార్ ను శాస్తసతము అనే
త్పమాణముతోనే తె)సుకోగలరు. జైమినీ మహరి ి
439
ధర్మ సూశ్రతములు – 2 – “క్ద్నా లక్షణోరోా ధర్మ ః
- క్ద్నేతి శ్రకియయః శ్రప్వర్క
ి మ్ వచ మ్” - ఈ
విధముగా చేయాలి, ఈ విధముగా చేయకూడదు అనే
త్పవరతము వాముయ ము) లేద్ధ నివరతము వాముయ ము) ద్ధి రా
తెలిసేదే సరైన ధర్ ము. ఆ ధర్ మే మానవుల సరైన
జీవిర విధ్యనము. పరమేరి రుడి నిశాి స రూపమైన
వేద వాముయ ములలో, భూర, వరతమాన భవిష్య తత
కాలములలో అనిి అంరము), సూక్ష్ మైన
అంరము), వేరు, వేరు లోముములలో ఉండే
అంరము) అనీి ఇమిడి ఉన్యి య. మానవు)
ఉని ర సాతయకి ఎదుగురలకు అవసరమైన
ధర్ ము) ఉన్యి య. శాస్తసతములలో ఉని
ధర్ ము), నియమా) మాకు తెలియవు అనే
వంములకు ఏ విధమైన మినహాయంపు లేదు.
తె)సుకొని తీరాలి అని పరమార్ నొకిక , నొకిక
చెపుప తన్యి డు.

ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు

ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే
దైవాసుర్సంప్దివ గమయోగో నామ
షోడశోఽధ్యయ యః ॥ 16 ॥

440
మంమళా శోేకములు

యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్

ి ఃl
తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll
అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll
అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్
కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll
అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll

441
కృషా నామ సంకీర్ ి
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

442
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే శ్రశ్దాిశ్రతయవిగమయోగో
నామ సప్ద్ ి శోఽధ్యయ యః ॥

అరుు ఉవాచ ।
యే శాస్త్సివిధిముతస ృజ్య యజ్ంతే
శ్రశ్ద్ియనివ తాః ।
తేష్ణం నిష్ణఠ త్స కా కృషా సతివ త్హ్మ ర్జ్సిమః
॥1॥

అరుునుడు ప్ర్త్తమ ను ఇలా

శ్రప్శ్చన సుినాన డు I కృషా = జీవుల ప్పప్ములను,
పుణయ ములను అనిన టినీ ఆకరిం ి చి, జీవుల
సవ రూప్ములను త లో లీ ము చేసుకోమల
సవ రూప్ము కల్వన ఓ ప్ర్త్తామ I

క్కంతమంది శాస్త్సిములలో ఉ న విధి

వాకయ ములను, నిేధ వాకయ ములను
తెలుసునాన ప్టిటంచుకోరు, తెలుసుకోవటానికి
శ్రప్యతిన ంచరు. వాటిని పూరి గా
ి
విడిచిపెట్టటసాిరు. కాని మంచి త్ర్ము
ీ లో
ఉండటానికి శ్రప్యతన ము చేసాిరు. వాళ్ళు
చేయవలర యమములు, దా ములు,
శ్రవతములు, నోములు, పూజ్లు మొద్లై
సతక ర్మ లు శ్రశ్ద్ిగా చేసాిరు. తంశ్రడి, తాతలు

443
వెళిు త్ర్ము
ీ లో వెళు టానికి శ్రశ్ద్ిగా
శ్రప్యతన ము చేసాిరు.

అటువంటి వారికి ఫల్వతములు ఎలా

ఉంటాయి? వారి ప్రిసత్పి ి ఏది? వా ళేకు
సాతివ కమై (దైవికమై ) ఫల్వతములు
లభిసాియ? లేదా ర్జ్జ్సమై లేదా తామసమై
(ఆసుర్) ఫల్వతములు లభిసాియ?

16 వ అధ్యయ యములో 23, 24 ోకముములోక

పరమార్ శాస్తసతములలో చెప్తప న విధ్యలను
విస్ రంచ, ఇష్ము ి వచు నటుక వయ వహరసేత ఏ
విధమైన సుఖ్ము) ములగవు, సదగత), ఉని తి
ఉండదు అని చెాప డు ముద్ధ. అందుచేర
అరుజనుడుకు (మధయ సతముగా లేద్ధ మంచ, చెడు
మిత్రమముగా వయ వహరంచే మానవు) గురంచ ఈ
విధమైన సందేహము వచు నద్వ.

సాతిి ము గుణము), త్పవృతిత ఉని వా ళ్ళక మంచ

వరము
గ మరయు రాజ్స, తామస గుణము), త్పవృతిత
ఉని వా ళ్ళక చెడి వరము
గ అయతే, సాతిి ము మరయు
రాజ్స గుణము), త్పవృతత) మిత్రమము
ఉని వా ళ్ళక లేద్ధ సాతిి ము మరయు తామస
గుణము), త్పవృతత) మిత్రమము ఉని వా ళ్ క
పరసితతి ఏమిటి?

444
ఉదాహర్ణ:

మా ఇంట్లక మా తారగారు బావి రవిి ంచారు. ఆ

బావిలో నీళ్ళు గంగా జ్లము అని అనేవాళ్ళు .
అందుచేర నేను ఆ బావిలోని నీళ్ు తో సాి నము
చేసేత, గంగలో సాి నము చేసినంర పుణయ ము
ము)గుతంద్వ అనే నమ్ ముముతో, ఆ బావిలోని నీళ్ు తో
రోజూ త్రదాగా సాి నము చేసి త్రదాగా పూజ్)
చేసుకునేవాళ్ు కు, గంగా సాి నము యొముక ఫలిరము
దకుక తంద్ధ?

• శ్రీభమవానువాచ ।
శ్రతివిధ్య భవతి శ్రశ్దాి దేహినాం సా
సవ గవా ।
సాతిివ కీ ర్జ్జ్సీ చైవ తామసీ చేతి తాం
శ్ృణు॥2॥

శ్రీకృషా భమవానుడు ఇలా అంటునాన డు I

జీవులు, తమ పూర్వ జ్ మ ల కర్మ ల
సంసాక ర్ములను, సవ గవములను ఈ జ్ మ లో
తెచుా కు న ట్ట,ే ఈ శ్రశ్ద్ిను కూడా జ్ మ తో
సవ గవముగా తెచుా కుంటారు. అటువంటి శ్రశ్ద్ి
మూడు ర్కములుగా ఉంటుంది.

సాతివ కమై సంసాక ర్ములు ఉ న వా ళే కు

సాతివ కమై శ్రశ్ద్ి, ర్జ్జ్స సంసాక ర్ములు
ఉ న వా ళేకు ర్జ్జ్సమై శ్రశ్ద్ి, తామస
445
సంసాక ర్ములు ఉ న వా ళేకు తామసమై శ్రశ్ద్ి
జ్ మ తో సవ గవముగా తెచుా కుంటారు. ఈ
మూడు ర్కముల శ్రశ్ద్ిల గురించి నేను వివర్ముగా
చెపుప తాను. నీవు శ్రశ్ద్ిగా విను.

అరుజనుడు త్రదా అంటే ఒముక సాతిి ముముగానే

ఉంటుంద్వ భావిసుతన్యి డు. కాని పరమార్ , జీవుడు
జ్న్ తోనే పూరి జ్న్ ల ముర్ లతో, సంసాక రములతో
ములిప్త త్రదాను కూడా సి భావముగా తెచుు కుంటాడు.
ఆ సంసాక రము), త్రదా అనేవి మూడు రముము)గా
ఉంటాయ అని చెప్తప , ఆ మూడు రముముల త్రదా
గురంచ వివరముగా చెపప బోతన్యి డు.

• సతాివ నురూప్ప సర్వ సయ శ్రశ్దాి భవతి గర్త

।
శ్రశ్దాిమయోఽయం పురుషో యో యశ్రచు ద్ిః
స ఏవ సః ॥ 3 ॥

సతివ ము = మ సుస . జీవులు పూర్వ

జ్ మ లలో చేర కర్మ లు వల కల్వే
సంసాక ర్ములు (వాస లు) మ సుస లో సూక్షమ
రూప్ములో కేంశ్రద్గకృతమై, ముశ్రదించబడి
ఉంటాయి. ఆ సంసాక ర్ములతో ఉండే
మ సుస తో జ్నిమ ంచి త్ వుడు, జ్ మ తో
సవ గవ రద్ిముగా తెచుా కు న ఆ మ సుస , ఆ
సంసాక ర్ములకు తన టుేగా శ్రశ్ద్ిను కూడా కల్వన

446
ఉంటారు. భర్త వంశ్ములో పుటిట ఓ
అరుునుడాI

పురుషుడు (జీవుడు) త పూర్వ జ్ మ ల

సంసాక ర్ములకు అనుగుణముగా ఆ య
విషయముల మీద్, వసుివుల మీద్, శ్రకియల మీద్,
దేవతల మీద్, పూజ్ల మీద్, వేర్శవ రు
విషయములలో వేర్శవ రు శ్రశ్ద్ితో నిండిప్నయి
ఉంటాడు. ఒకవేళ సాతివ కమై సంసాక ర్ములు
కల్వన ఉంట్ట సాతివ కమై శ్రశ్ద్,ి కోరికలతో కల్వే
ర్జ్జ్సమై లేదా నిష్టద్ి కర్మ లు దావ ర్జ్ కల్వే
తామసమై సంసాక ర్ములు కల్వన ఉంట్ట
ర్జ్జ్సమై లేదా తామసమై శ్రశ్ద్ి కల్వన
ఉంటాడు. ఏ ర్కమై శ్రశ్ద్ి కల్వన ఉంట్ట ఆ ర్కమై
శ్రశ్ద్ికు తన ఫల్వతములను ొందతాడు.

అలా కాకుండా ఎవరైతే ఈ జ్న్ లో వాళ్ళు

జ్న్ తో సి భావముగా తెచుు కుని
సంసాక రములను మారుు కుందుకు, శాస్తసతములను
త్రదాగా విని, అభాయ సము చేసి, ఆ మారము గ లో
నడచుకొని, సాతిి ము సంసాక రము), త్రదాను పెంచు
కుంటే, వాళ్ళు రపప కుండా ఈ జ్న్ లో మంచ
ఫలిరమును అనుభవించ, రదుపర జ్న్ లలో
సాతిి ము సంసాక రము), త్రదాతో జ్ని్ ంచ, ఉరతమ
సాతయకి ఎదుగుతారు. అలాగే వయ తిరేముముగా కూడా
జ్రగి, త్కింద సాతయలకు ద్వగారపోవచుు .

447
 అలా కాకుండా అరుజనుడు అడిగినటుక గా
శాస్తరతయమైన విధ్యలను వద్వలేసిన వాడి మనసుు లో
రాజ్స లేద్ధ తామస త్రదానే ములిగి ఉంటాడు.
సాధ్యరణముగా సాతిి ము త్రదా ములగటము అనేద్వ
సాధయ ము కాదు. ఒమువేళ్ ఎవరలోనైన సాతిి ము త్రదా
ములిగినద్వ అని అంటే, అద్వ చాలా అరుదు. అందుచేర
శాస్తరతయమైన ాఞనము మీద ఇష్ము ి పెంచుకొని,
శాస్తరతయ విధ విధ్యనము) పూరతగా తె)సుకొని,
వాటిని అభాయ సము చేసి, ఆ శాస్తసత ాఞనమును వృద్వా
చేసుకొని, ఆచరణ చేసూత, ఆ విధముగా సాతిి ముమైన
సంసాక రములను, సాతిి ముమైన త్రదాను
పెంచుకోవటము ఉరతమమైన విధ్యనము.

ఉదాహర్ణ:

భవిషయ పుర్జ్ణములోని ప్పండుర్ంమ

మహతయ ము కధ – పుండరీకుడు శాస్తసత విధ్యనములో
నమ్ ముము లేకుండా, నడచుకోకుండా, వృదుా లైన
రలిక రంత్డులను విడిచపెటేసిి , దుబారాగా
తిరుగుతూ ఉండేవాడు. ఒమురోజ్ఞ కుకుక ట మహా ముని
ఆత్రమమునకు వెళ్ళు డు. కుకుక ట మహా ముని,
పుండరీకుడికి శాస్తసత విధ్యలను చెప్తప తే నచు దు అనే
అరని మనసతరి మును అరము ా చేసుకొని, నీకు జ్న్
ఇచు , పోషించ పెదద చేసిన రలికరంత్డు)కు సేవ,
త్పతయ పకారము చేయకుండా, వృదుాలైన వా ళ్ను క
వద్వలేసి, ఇలా నీ ఇష్ము ి వచు నటుక ఊళ్ళక
తిరుగుతన్యి వు. ఇద్వ నీకు న్యయ యమా అని అడిగారు.
448
తైతిిరీయోప్నిషత్ – ీక్షవల్వే – శ్రప్ధమ
అధ్యయ యము – ఏకాద్శ్ అనువాకుము – 2 –
“త్తృదేవ్య భవ I పితృదేవ్య భవ” –
రలికరంత్డు) దేవరలతో సమానము. ఈ విష్యము
విని పుండరీకుడి మనసుు లో రన రపుప అరము ా
చేసుకొని, రలికరంత్డుల సేవ రన మురతవయ ము అని
నిరయు ంచుకొని, వాళ్ు దగ గరకు వెళ్ల,క త్రదాగా సేవ
చేసుతన్యి డు. మహావిష్యువు పుండరీకుడి ఇంటి
ముందు నుంచుని, నినుి అనుత్గహించుటకు
వచాు ను, బయటకు రా అని ప్తలిచాడు. అపుప డు
పుండరీకుడు, నేను న్య రలికరంత్డుల సేవలో
ఉన్యి ను. వా ళ్ క సేవను వదలి ఇపుప డు నేను రాలేను,
బయట అముక డ ఒము ఇటుము ఉంద్వ, ద్ధనిమీద
నుంచుని ఉండు. న్య రలికరంత్డుల సేవ పూరత
చేసుకొని వసాతను అని చెాప డు. పుండరీకుడు రన
రలికరంత్డుల సేవ త్రదాగా చేసుకొని మంచ
ఫలిరములను పొంద్ధడు.

“శ్రశ్దాి విశ్వ మిద్మ్ జ్మత్ శ్రశ్దాిమ్ కామసయ

త్తర్మ్ అవిష్ణ వర్త్ ా మతి” – త్రదాతో ఈ
విరి ము అంతా నిండిపోయ ఉని ద్వ. ఈ విరి ములో
త్రదాను తీసేసేత మిగిలేద్వ ఏమీ ఉండదు. కోరుకుని
ఫలిరము లభించాలంటే, త్రదా అనే రలిక ఉండి
తీరాలి. అటువంటి త్రదాను మానవు) త్ముమముగా
పెంచుకోవాలి.

449
యజ్ంతే సాతిివ కా దేవాన్ యక్షర్క్షంర ర్జ్జ్సాః
।
శ్రప్నతానూభ తమణాంశాా నేయ యజ్ంతే తామసా
జ్నాః ॥ 4 ॥

ఎవరిలో సతివ గుణము శ్రప్ధ్య ముగా

ఉండి, సాతివ కమై శ్రశ్ద్ి ఉ న ద్య, వాళ్ళు
దేవతలను పూజిసాిరు. ఎవరిలో ర్జో గుణము
శ్రప్ధ్య ముగా ఉండి, ర్జ్జ్సమై శ్రశ్ద్ి ఉ న ద్య,
వాళ్ళు యక్షులను, ర్జ్క్షసులను పూజిసాిరు.

ఎవరిలో తమో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా

ఉండి, తామసమై శ్రశ్ద్ి ఉ న ద్య, వాళ్ళు
శ్రప్నతలను, పిశాచములను, భత మణములను
పూజిసాిరు.

ఎవరలో సాతిి ముమైన త్రదా ఉని దో, వా ళ్కు

క
అంతా మంచగా, దేవర)గా భావిసాతరు. వాళ్ళు
శాస్తరతయమైన పదదతలలో దేవరలకు, పెదదలకు,
అరుహలకు సేవ మరయు పూజ్ చేసాతరు, అందుకు
ఫలిరముగా వా ళ్కుక అంతా మంచే జ్రుగుతంద్వ.
ఎవరలో రాజ్సమైన త్రదా ఉని దో, వాళ్ళు
కోరుకుని ద్వ తొందరలో లభించాలి, భోగములను
అనుభవించాలి అనే భావము) ఉని వా ళ్ళక
యక్షులను, రాక్షసులను పూజ్ చేసి, ఆ కోరములకు
ఫలిరములను పొంద్వ, అనుభవిసాతరు. ఎవరలో
తామసమైన త్రదా ఉని దో, వాళ్ళు ఎలాగైన్య
450
ఇరరులను ీడించ, అణగదకిక , హింసించ
అందులో ఆనందమును, ఫలిరమును పొందే వాళ్ళు
త్పేరలను, ప్తశాచములను, భూర గణములను
పూజించ, వాళ్ళు ద్ధి రా వాళ్ళు కోరుకుని
ఫలిరములను సాధంచుకుంటారు.

• అశాస్త్సివిహితం ఘోర్ం తప్య ంతే యే తప్న

జ్నాః ।
ద్ంగహంకార్సంయుకాిః
కామర్జ్మబలానివ తాః ॥ 5 ॥

క్కంత మందికి శాస్త్సీియమై సాతివ క

సంసాక ర్ములు, శాస్త్సీియమై ాన ము
లేకప్నయినా, త్కు న ర్జ్జ్స లేదా తామస
సంసాక ర్ములతో కల్వన ర్జ్జ్స లేదా తామస
శ్రశ్ద్ితో త్ ప్నులు మేము చేసుకుంటాము అని
అనుకుంటారు. అటువంటివారు శాస్త్సిములలో
ఉప్దేశ్ము చేయని, శాస్త్సిములలో నిష్టద్మై ి
అశాస్త్సీియమై ఘోర్మై (తమకు, ఇతరులకు
హాని, కషటము కల్వనంచే) తప్సుస లను ర్జ్జ్స లేదా
తామస శ్రశ్ద్ితో చేసూి,

వా ళేకు పూర్వ జ్ మ ల సంసాక ర్ములతో

సావ గవికముగా శ్రప్పపిం
ి చి మరియు ఈ జ్ మ లో
పెంచుకు న ద్ంభము (కప్ట్తవ ము –
మ సుస లో వేర్శ ఆలోచ లు కల్వన, బయట్కు
నేను ధ్యరిమ కుడిని, శ్రప్ారవ, సంఘ రవ
451
చేసుినాన ను అని శ్రప్కటిసూి), అహంకార్ము (నేనే
గొప్ప వాడిని అనే మర్వ ము), కామము (కోరికలు),
ర్జ్మము (కోరుకు న వసుివుల మీద్ శ్రీతితో,
అనుబంధముతో), బలము మొద్లై
దరుీణములు వాళు మీద్ శ్రప్గవముతో.

• కర్య
ి ంతః శ్రీర్సలం భతశ్రగామమచేతసః
।
త్ం చైవాంతఃశ్రీర్సలం
తానివ దాియ సుర్నిశ్ా యన్ ॥ 6 ॥

ఉ న వా ళ్ళే, వాళు శ్రీర్ములో ఉండే

అవయవములను మరియు ఇంశ్రదియములను
కషటపెడుతూ, అర్మద్గసూి, కృశ్చంప్చేసూి
(చికిక ప్నవుట్) శ్రీర్మును, ఇంశ్రదియములను
బలహీ ప్రుసాిరు. వివేకముతో
ఆలోచించకుండా,

వాళు శ్రీర్ము లోప్ల దానఉ న నున

(ప్ర్త్తమ ను, జీవుడిని) కూడా వాళ్ళు
బలహీ ప్రుసాిరు. వేద్ములలో ఉ న నా
ఆజ్ల న ను, నేను చెపిప శాస్త్సి విధులను
గౌర్వించరు, ప్పటించరు. వాళ్ళు కోరుకు న ది
వంట్నే సాధించుకోవాలనే ర్జ్జ్సమై లేదా
ఆసుర్, తామస సంసాక ర్ములతో ఆసుర్, హింసా
శ్రప్వృతిి నిశ్ా యములతో, వా ళేకు తోచి

452
ఘోర్మై తప్సుస లను మొండిగా చేసూి, వాటికి
తన ఘోర్మై ఫల్వతములు అనుభవిసాిరు.
ఆహార్ము లేదా అ న ము:

అ న ము = ఆహారము, జీవు) తినే

పద్ధరము ా ). సృషికి
ి , జీవు) రరీరమును
పొంద్ధలంటే ఆహారము అరయ వసరము. సృషి ి
ఆద్వలో మొటమొ ి దట ఆహారము ఎలా సృషి ి జ్రగినద్వ
లేద్ధ పుటిినద్వ గురంచ ఐతర్శయోప్నిషత్ త్పధమ,
ద్వి తీయ, రృతీయ అధ్యయ యములలో వివరముగా
వరం ు చబడినద్వ. మానస సృషి,ి ఆహారము సృషి ి
సుమారు ద్ధద్ధపుగా ఒము సమయములో జ్రగినద్వ.

తైతిిరీయోప్నిషత్ - భృగువల్వే – తృతీయ

అధ్యయ యము – దివ తీయ అనువాకము – 1 –
“అ న ం శ్రబహ్యమ తి వయ ానాత్ అనాన దేియ వ
ఖల్వవ త్ని భతాని ాయనేి I అనీన ాతాని
జీవనిి I అ న ం శ్రప్యసియ భి ంవిశ్ంతీతి” –
అని ము పరత్బహ్ సి రూపము. త్బహ్ దేవుడు
మొద) అనిి జీవు) అని ము నుండే పుటి,ి
అని ము చేరనే జీవించుచూ, అని ము నుండే
మరలా జ్న్ ను పొందుతన్యి రు. .

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 1-1-1 నుండి 4 వర్కు

మరియు 1-2-1 నుండి 5 వర్కు – సృషికి
ి పూరి ము
పరమార్ రపప మరొముటి లేదు. పరమార్ సృషి ి
చేయాలని సంములిప ంచ త్ముమముగా సి ర గ లోముము,
453
మరీచ లోముము (సి ర గ లోముము మరయు భూలోముము
మధయ ఉండే ఆకారములో ఉండే త్గహము),
లోముము) , భూలోముము, జ్ల లోముము (భూలోముము
త్కింద ఉండే లోముము అనే న్య)గు లోముములను
సృషి ి చేసి, జ్లము నుండి ఒము పురుష్యడిని (రరీరము
లాంటిద్వ సృషి ి చేశాడు. ఆ రరీరమునకు చ)క)
పెటిి అందులో ఇంత్ద్వయములను సృషిం ి చ, ఆ
ఇంత్ద్వయములకు రకిని, త కారయ ములను అనుత్గహించే
దేవరలను నియమించ వార, వార సాతనములకు
వెళ్ు మని ఆాఞప్తంచ, వీటనిి ంకీ “ఆశ్నా పిప్పర” -
ఆములి, దపుప ) (ద్ధహము ములిగించాడు. ఆములి,
దపుప ) మాకు కూడా ఈ రరీరములో సాతనము
నిరే దశంచమని అడిగెను. ద్ధనికి పరమార్ , ఈ
దేవరలతో ఆములి, దపుప లకు కూడా భాగసాి ము)గా
నియమించాడు. అలా ఆములి, డపుప లకు అనిి చోటాక
సాతనము నియమించాడు.

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 1-3-1 నుండి 10 వర్కు

ఈ ఆములి, దుపుప లతో ఉపరమనము పొందుటకు
పరమార్ జ్లము నుండి అని మును లేద్ధ
ఆహారమును సృషి ి చేశాడు. రరీరములో ఉని
దేవర), జీవుడు, ఆములి, దపుప ) తినేసాతయని,
అని ము పరగెతితంద్వ. వాళ్ు ందరూ అని మును
పటుికొని, ాఞనేంత్ద్వయములతో (వాక్, త్ాణ, నేత్ర,
త్రవణ, రి క్ , మనసుు తో, శరి ముతో పటుికొని,
తినుటకు త్పయతిి ంచెను. అద్వ సాధయ ము కాలేదు.
చవరకి అాన వాయువుతో (లోపలకు ీలేు
454
వాయువు తినే త్పయరి ము చేశాడు. అపుప డు ఆ
వాయువుతో ములిసి అని ము రరీరము లోపలికి
వెళ్లు ంద్వ. అని మునకు, అాన వాయువుకి
అనుబంధము ఏరప డి, అని ము రరీరములో
ఉని ంరసేపు మాత్రమే అాన వాయువు కూడా
రరీరములో ఉంటుంద్వ. ఈ అానవాయువే అని ము
ద్ధి రా త్ాణ ధ్యరణ చేయుచుని ద్వ. అందుచేర
“అనాన యుర్జ్వ ఏష యుదావ యుః” అని ము
రరీరములో లేముపోతే, అానవాయువు రరీరములో
ఉండదు. అని పేరు ములిగినద్వ. అపప టి నుండి,
ఇపప టివరకూ ఆహారమును జీవు) ఇలానే
ఆహారమును తింటున్యి రు.

ప్ంచ్చనన విద్య – జీవుడు శ్రీర్ము

ొందట్ - ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 5-10-6 –
“అశ్రభంభతావ మేఘో భవతి మేఘో భతావ
శ్రప్వర్తి
ి త ఇహ శ్రవీహి యవా ఓషధివ సప తయ
రిలత్ష్ణ ఇతి ాయనేితో వై ఖలు
దరిన శ్రషప వతర్ం యోయో హయ న మతిియో ర్శత
రస ంచతి తదూభ య ఏవ భవతి” – జీవుడు
పునరన జ ్ సమయము ఆసని మయనపుప డు,
మేఘమును ఆత్రయంచుకొని, వరము ి తో ాటు
నీళ్ు ను పటుికొని భూమి మీదకు ద్వగుతాడు. ఆ
నీళ్ు తో పంట పండేటపుప డు, ఆ నీళ్ు ద్ధి రా ఆ వర
మొముక లోకి వెళ్ల,క ఆ మొముక లో వర గింజ్)
వచు నపుప డు, ఒక్కక కక జీవుడు ఒక్కక కక నంజ్ను
ఆశ్రశ్యించుక్కని ఉంటాడు. ఆ గింజ్ నుండి
455
పురుష్యడి రరీరములోకి, అముక డ నుండి స్తరత రరీరము
లోనికి త్పవేశంచ చేర, అముక డ రరీరమును ధరంచ,
జ్ని్ సాతడు. జీవుడు ఆహారమును ఆత్రయంచుకొని
రరీరము పొందుతాడు.

తైతిిరీయోప్నిషత్ - ఆ ంద్వల్వే – 2-1-2 –

“అనాన త్సప రుషః” - జీవుడు అని ము ద్ధి రా
రరీరమును పొందుతాడు.

జీవుడు రరీరము పొంద్వన రరువార రరీరము

పెరుగుటకు ఆహారము చాలా ముఖ్య ము. ఆహారము
యొముక త్పభావము కేవలము రరీరము పెరుగుటకు
మాత్రమే కాదు. ఆహారము యొముక త్పభావము
మనసుు మీద కూడా చాలా ఉంటుంద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6 వ శ్రప్ప్పఠకము 5 వ

ఖండము నుండి 8 వ ఖండము వర్కు – 6-5-1 –
“అ న మశ్చతం శ్రతేతా విధీయతే తసయ యః
సలవిషోఠ ధ్యత్స సిత్సప రీషం భవతి, యో మధయ మ
సనా ి న ంసం యోణిషఠ సి మ ః”, 6-5-4 –
“అ న మయం హి స్యమయ , మ ఆప్నమయః
శ్రప్పణ, రిజోమయీ వాక్......” - మనసుు
అని మయము, త్ాణము జ్లమయము, వాక్
ఇంత్ద్వయము తేజోమయము. త్ాణు) తీసుకుని
ఆహారము జీరము యన రరువార మూడు
భాగము)గా విడిపోయ, సూతల భాగము మలము
ద్ధి రా రరీరము బయటకు విసరం జ చబడుతంద్వ.
456
మధయ మ భాగము మాంసముగా రయారయ
రరీరములో కొంర కాలము ఉంటుంద్వ. అతి
సూక్ష్ మైన మూడవ భాగము మానవుల మనసుు ను
చేర, ఆ మనసుు ను పోషిసుతంద్వ, పెంచుతంద్వ,
బలపరుసుతంద్వ. ఈ సూక్ష్ మైన మూడవ భాగమే
అని ము యొముక సారము. 6-6-1 – “ద్ధన స్యస మయ
మధయ త్ సయ .....” – పెరుగు చలికితే, అందులో
ఉని సూక్ష్ మైన మీగడ, వెని పైకి తే)తంద్వ. ఆ
వెని ఆ పెరుగు యొముక సారము.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6-7-1 నుండి 6-7-6

వర్కు - శ్వి రకేతకు రంత్డి అరుణుడు అని ము
యొముక త్పభావము మనసుు కు ఎలా ఉంటుందో
తెలియచెపుప టకు, పురుష్యనకు (జీవుడుకు,
మనసుు కు 16 ముళ్) ఉంటాయ. నీకు ఈ అని ము,
మనసు మీద ఎటువంటి త్పభావము చూపుతందో
తెలియుటకు, నీవు 15 రోజ్ఞ) ఉపవాసము చేసి
(అని ము తినకుండా , జ్లము త్ాణమయము
కావున కావలసినంర జ్లము మాత్రమే త్తాగుతూ, 15
రోజ్ఞల రరువార న్య దగ గరకు రము్ అని చెాప డు.
శ్వి రకేత అలాగే 15 రోజ్ఞ) అని ము తినకుండా
ఉండి, జ్లము మాత్రమే త్తాగుతూ, రరువార రంత్డి
అరుణుడు దగ గరకు వచాు డు. అరుణుడు,
శ్వి రకేతవును నీవు చదువుకుని కొనిి ఋకుక ),
కొనిి యజ్సు జ ు ), కొనిి సాు మము) చెపుప అని
అడిగారు. శ్వి రకేత ఏమీ సమాధ్యనము చెపప కుండా
ఉన్యి డు. నీవు ఎందుకు చెపప టలేదు అని
457
అరుణుడు అడిగాడు. శ్వి రకేత, న్య మనసుు కు,
బుద్వాకి ఏమీ గురుతరావటలేదు అని చెాప డు.
శ్వి రకేత మీరు అడిగినద్వ వినిప్తంచంద్వ, కాని న్యకు
ఏమీ తోచటలేదు అని చెాప డు. అపుప డు
అరుణుడు, జ్ి లిసుతని అగిి లో ముటెి) వేయముపోతే,
ఆ అగిి చలకబడిన రరువార, మిగిలిని చని ఒముక
నిపుప రవి ఏ రీతిగా దేనినీ కాలు లేదో, అలాగే నీవు
అని ము తిననందున, నీ మనసుు కు ఉని 16
ముళ్లలో, రోజ్ఞకు ఒము ముళ్ చొపుప న 15 రోజ్ఞలలో 15
ముళ్) చలకబడిపోయనవి. ఇపుప డు నీ మనసుు లో
ఒముక ముళ్ మాత్రమే రగు)తూ పని చేసుతని ద్వ. ఆ
రగు)తని ఒముక ముళ్తో నీవు వినగ)గుతన్యి వు.
మిగిలిన ముళ్) చలకబడిపోయనందున, నీకు
మిగిలిన ఇంత్ద్వయము), మనసుు పూరతగా
పనిచేయుటలేదు. అని ము తింటేనే మనసుు పని
చేసుతంద్వ. ఇపుప డు నీవు వెళ్ల,క ఆహారము తిని
రరువార, న్య దగ గరకు రము్ , అని చెాప డు.
శ్వి రకేత వెళ్ల,క అని ము తిని రరువార, రంత్డి
దగ గరకు వెళ్ళు డు. అపుప డు రంత్డి అరుణుడు
అడిగిన అనిి త్పరి లకు శ్వి రకేత సరైన
సమాధ్యనము) చెపప గలిగాడు.

ఆహారము కేవలము రరీర పోష్ణ మాత్రమే

కాకుండా, మనసుు ను పోషించ, ఎటువంటి
ఆహారము మనసుు మీద ఏ రముమైన త్పభావము
చూప్తసుతందో కూడా తె)సుకోవాలి.

458
 యజ్ఞర్ వేద్ం - తైతిిరీయ శ్రాహమ ణము –
అ న సూక ిమ్ – 2-8-8-1 - “మోఘమ న ం వి ాతే
అశ్రప్చేతాః” - ఆహారము తాను మాత్రమే తినుటకు
వండుకోకూడదు, అద్వ వయ ర ామైన అని ము
అవుతంద్వ. “కేవలాఘో భవతి కేవలాద్గ” –
కేవలము రను తినటము కోసమే ఆహారము
వండుకునేవాడు, కేవలము తాను మాత్రమే
ఆహారము ఒంటరగా తినేవాడు, కేవలము ాపమునే
తెచుు కుంటున్యి డు. అని మును శుద్వా
చేసుకొనుటకు, అని ము మనకు దేవరల
అనుత్గహముతో ములిగినద్వ మునుము, వండిన అని మును
మొదట దేవరలకు నివేదన చేసి, యజ్ ఞ భాగము)గా
సమరప ంచ, దేవర) ఆ అని మును రి మురంచన
రరువార, మరొము జీవుడికి ద్ధనము చేసి, మిగిలిన
అని మును తాను తినవచుు ను. ఎవి రకీ
పెటికుండా తింటే అద్వ దంగరనము అవుతంద్వ.

తైతిిరీయోప్నిషత్ – భృగువల్వే – తృతీయ

అధ్యయ యము – ద్శ్మ అనువాకము – 1 – “
కంచ వసతౌ శ్రప్తాయ చక్షీత I తశ్రద్వ తమ్ I
తసామ ద్య య కయచ విధయ బహావ న ం
శ్రప్పపున యత్ I ఆర్జ్ధయ సామ అ న మితాయ చక్షతే ”
– ఎవరైన్య మీ ఇంటికి వసాతము అంటే, మేము ఖాళ్ళగా
లేము, మేము పనిలో ఉన్యి ము, రావదుద అని
అనకూడదు. వచు న వా ళ్కు క కూరుు ందుకు సరైన
సాతనమును ఇచు , ఏదో విధముగా సరైన వంట చేసి
వా ళ్కుక ఆహారము పెటిి తీరవలసినదే. ఆ వచు న
459
వారకి, అయాయ భోజ్నము సిదాము అయనద్వ.
భోజ్నము చేయుటకు మీరు రండి అని ప్తలవవలెను.
భోజ్నము పెటేిటపుప డు, చాలా గౌరవముతో,
మరాయ దగా, త్పేమతో అని మును వడిించ, మరలా,
మరలా వడిిసూత పెటాిలి. మనము వా ళ్కు క ఆహారము
ఎలా పెడితే, భవిష్య తతలో, మరు జ్న్ లో తిరగి
మనకు ఆహారము ఆ విధముగానే లభిసుతంద్వ.
తైతిిరీయోప్నిషత్ – ీక్షవల్వే – శ్రప్ధమ
అధ్యయ యము – ఏకాద్శ్ అనువాకుము – 2 –
“అతిథి దేవ్య భవ” – అతిధ్య) దేవరలతో
సమానము.

ధర్ శాస్తసతములో ఆహారములో ఏవిధమైన

దోష్ము) లేకుండా ఎలా సంాద్వంచాలి, వంట
సరకు), కూర) ఎలా తెచుు కోవాలి, వంట ఎలా
చేయాలి, అని ము ఎలా వడిించాలి అనే
విష్యము) వివరముగా చెపప బడినవి. అనిి
ఆహార పద్ధరము ా లలోనూ మహామాయ యొముక
మూడు గుణము) సూక్ష్ రూపములో ఉని వి.
ఆహారములో - పద్ధరము ా (1/3 , రకి త (1/3 మరయు
గుణము) (1/3 ఉని వి. ఆహారము తిని
రరువార జీరము య, ఆహారములోని రకి,త రము త వయ వసత
లోనికి పోయ రరీరమునకు రకి,త మాంసము,
ఎముము)గా మారుతంద్వ. పద్ధరము ా వయ రము
ా గా
బయటకు పోవును. సరతి , రజో, రమో గుణములను
మనసుు ీ)ు కుంటుంద్వ. కాబటిి జీవుల మనసుు ,
ఆలోచన) మరయు చరయ ల మనసుు ీ)ు కుని
460
గుణముల శారము మీద ఆధ్యరపడి ఉంటుంద్వ.
"ఆహార్ము ఏద్య మ సుస అలాే, మ సుస ఏద్య
మనిష్ట అదే". త్కింద పేరొక ని కొనిి
ఆహారపద్ధరము
ా లలో ఏ గుణము అధము శారము
ఉంటుందో వివరంచబడినద్వ:

సాతివ క (సమత్సలయ ) ఆహార్ము - తేజ్సుు ,

బుద్వ,ా ఆరోగయ ము మరయు ఆనందము పెంచును.
ఆవు ా), వెని , నెయయ , తాా కూరగాయ), తినే
ఆకుకూర), తాాపండు,క రసము), ధ్యనయ ము),
పపుప ), బాదము, జీడిపపుప , ఎండుత్ద్ధక్ష
మొదలైనవి.

ర్జ్జ్రక (ఉదేవ మభరిత) ఆహార్ము: బాధ,

విచారము మరయు అన్యరోగయ ము ములిగించును.
చేదువి, పులకనివి, కారమువి, ఉపప వి, వగరువి, పొడివి,
ఎండినవి, గా మైనవి, అతివేడివి, అలకము, మసాలా
ద్వనుసు), చంరపండు, నిమ్ కాయ, ఉలికాయ,
వె)కలి,క సుగంధ త్దవయ ము), గుడుక, చేప), తెలకని
మాంసము మొదలైనవి.

తామరక (హింసాతమ క) ఆహార్ము: మగర,

నిత్ద మరయు హింస ములిగించును. సగము
వండినవి, సగము పండినవి, ఎకుక వగా పండి
ాడయపోయనవి, రుచలేనివి, చెడిపోయనవి,
461
కాలానుగుణము కాని పండుక మరయు కూరగాయ),
పులియబెటిినవి, నిలి ఉని ఆహారము (ఆహార
వండిన 3 (మూడు గంటల రరాి ర నిలి ఉని ద్వగా,
చెడిపోయన్యవిగా పరగణంచబడుతంద్వ ,
ఘనీభవించనవి, త్పత్కియచేసినవి, రగరములో
నిలి చేసినవి మరయు ఎరుపు మాంసము
మొదలైనవి.

ఆహారము రయారచేయుట కూడా ఒము

ముఖ్య మైన ాత్రను పోషిసుతంద్వ. ఆహారము
రయారుచేసుతని పుప డు త్కింద్వ అంరము) దృషిలోి
ఉంచుకొనవలెను:

1. ఆహారము రకుక వ మంటతో వండవలెను.

సమయము తీసుకుంటుంద్వ, అయతే నెమ్ ద్వగా
త్పత్కియ ఉండవలెను. కుముక రు, ఓవెన్, మైత్కోవేవ్ వేడి
మంచద్వ కాదు.

2. వంటచేసే, వడిించే వయ కి త యొముక ఆలోచన),

భావము) మరయు త్పయోజ్నము) కూడా
ఆహారములోనికి సూక్ష్ రూపములో వెళ్లు
ఆహారము భుజించేవార మనసుు లోనికి
వెళ్ళు తంద్వ.

462
 3. ఆహారము సి యముగా వినియోగము కోసము
ఎపుప డూ రయారు చేసుకోకూడదు. ఆహారము
రయారు చేసుకుని రరువార, మొదట ద్ధనిని
పరమార్ కు నివేదన, సమరప ణ చేయాలి. అపుప డు
ఆ ఆహారము పరమార్ ని త్పసాదముగా అవుతంద్వ.
ఆ త్పసాదములో కొంరభాగము అతిథులకు,
పక్షులకు, జ్ంతవులకు మరయు సూక్ష్
జీవులకు (పరాయ వరణ సమతలయ నము కొరకు పెటిి
రరువార కుటుంబ సభుయ లకు (త్ముమములో ప్తలకలకు,
రలికదంత్డులకు, పెదల
ద కు పెటిిన రరువార
మాత్రమే కుటుంబ యజ్మాని తీసుకొనెను
(భగవదీగర - 3-13 నుండి 15 వరకు, 4-31 . ఉపుప ని
వయ కిగర
త అవసరముల కొరకు (రరాి ర
జోడించటమునకు ఎపుప డూ వేరుగా
వడిించకూడదు.

4. ఆహారము ½ ముడుపు యొముక సామరయ త ము

వరకు మాత్రమే తినవలెను, అపుప డు 1/4
సామరయ త ము వరకు నీరును త్తాగవలెను. మిగిలిన 1/4
సామరయ త ము (గాలి మరయు సరైన జీరత్ు కియ
త్పసరణకు ఖాళ్ళగా ఉండవలెను. ఆహారము
రరీరము యొముక జీవనోాధ కోసము ఒము యజ్ము
ఞ గా
భావించవలెను (రరీరము లోపల పరమాత్ డు,
జీవార్ నివసిసుతన్యి రు, అద్వయే ఒము ఆలయము
463
అనే ఒము పవిత్రమైన భావముతో, ఆ పరమార్ కు
ఆహారము సమరప ంచవలెను . ఈ యజ్ము
ఞ లో, నోరు
యజ్ ఞ కుండము (పవిత్ర సమరప ణకు సాతనము ,
ముడుపులో ఆములి అగిి (జ్ఠరాగిి - పవిత్రమైన అగిి ,
హవిస్ (ముడుపు వెళ్ళు ఆహారము (బలి, అనగా
పవిత్రమైన తాయ గము యొముక పద్ధరము
త గా
భావించవలెను (భగవదీగర 9-27 . ఆహారము
కేవలము ఆనంద్వంచుటకు, ఆములితో ఉని ముడుపు
నింపుటకు మాత్రమే కాదు.

5. ఆహారము నిలబడి, టీవీ చూసూత, మొబైలోక ,

ముంపూయ టరులో దృషి ి పెటిి, రోడుి త్పముక లలో,
తినరాదు. ఆహారము తినేటపుప డు ఎకుక వగా ఇరర
విష్యము) మాటాకడకూడదు. తినే సమయములో
ఎపుప డూ లేవకూడదు. ఆహారము రయారుచేసిన
విధ్యనమును మరయు ద్ధని రుచ గురంచ ఎపుప డూ
త్పతికూల వాయ ఖ్య ) చేయకూడదు. తినే
సమయములో ఎపుప డూ కోపము తెచుు కోకూడదు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-26-2 – “ఆహార్ శుద్ధి

సతివ శుదిా, సస తివ శుద్ధి శ్రధువా సమ ృతిః, సమ ృతి
లమేభ సర్వ శ్రమనీానాం విశ్రప్మోక్షః తస్యమ మృదిత
కష్ణయయ తమసః....” – ఆహారము శుదాముగా
ఉని టకయతే, మనసుు , అంరుఃమురణ
464
శుదామవుతంద్వ. మనసుు శుదాముగా ఉంటే ాఞపము రకి త
పెరగి, ాఞనము ధృ ముగా ము)గుతంద్వ. ద్ధనిచేర
అాఞన త్గంథు) అనీి తొలగిపోవును. అపుప డు
దోష్ము) అనీి నశంచును. ఈ నియమము)
ాటించనటకయతే, మనసుు ీ)ు కునే
ఆహారములోని గుణములను పరశుత్భ పరచ, దైవిముమై
ఆధ్యయ తి్ మురకు మరయు ాఞనోదయమునకు అరర హ
ములిగించును. మానవు) ఉని ర సితతికో, అధోగతికో
వెళ్ళు టకు మనసుు త్పధ్యనమైన సాధనము.
జీవిరములో త్పతి అంరము మీద త్పభావము
ములిగించే, ఆ మనసుు పోషించే పౌషిము ి ఆహారము
యొముక గుణము, సి భావము మీద త్పసుతరము
మానవు) రగిన త్రదా ాటించుటలేదు. ధన్యరన జ
మీద ఎకుక వ త్రదాతో, ఆహారము జీవించుటకు ఒము
సాధనము అనే భావనతో ఉన్యి రు. ఆహార శుద్వా మీద
ఎకుక వ త్రదా లేముపోవుట వలన, మానవు)
సాతిి ముమైన గుణము), సంసాక రము),
సి భావములను, త్రదదను పొందలేకుండా ఉన్యి రు.
అందుచేర మానవు) చేసే ముర్ లకు పరపూరమై ు న
ఫలిరము) పొందలేకుండా ఉన్యి రు.

• ఆహార్సవ ి పి సర్వ సయ శ్రతివిధో భవతి శ్రపియః

।
యజ్స న ిప్సిథా దా ం తేష్ణం భేద్మిమం
శ్ృణు ॥ 7 ॥
465
 ఆహార్ము మూడు ర్కములుగా ఉంటుంది.
సాతివ కమై ఆహార్ము, ర్జ్జ్రకమై ఆహార్ము,
తామరకమై ఆహార్ము. ఈ మూడు ర్కముల
ఆహార్ము మూడు ర్కముల మ సుస కల
(సాతివ కమై మ సుస ఉ న వా ళే కు
సాతివ కమై ఆహార్ము, ర్జ్జ్రకమై మ సుస
ఉ న వా ళేకు ర్జ్జ్రకమై ఆహార్ము,
తామరకమై మ సుస ఉ న వా ళే కు
తామరకమై ఆహార్ము) త్ వులకు
శ్రపియముగా ఉంటుంది.

త్ వులు ఆహార్ము తి గా, వారి మ సుస

బలప్డగా, ఆ మ సుస తో చేర శ్రకియలలో,
శ్రప్ధ్య మై శ్రకియ యజ్మున . ఆ యజ్ము
న లు,
తప్సుస లు, దా ములు కూడా మూడు
ర్కములుగా (సాతివ క, ర్జ్జ్స, తామస) ఉంటాయి.
వీటిలో ఉ న సవ గవములు, బేధములు గురించి
వివర్ముగా నేను చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతి గా
విను.

• ఆయుఃసతివ బలారోమయ సుఖశ్రీతివివర్ నా ి ః ।

ర్సాయ ః రన గాిః రలర్జ్ హృదాయ ఆహార్జ్ః
సాతిివ కశ్రపియః ॥ 8 ॥

సాతివ కమై సంసాక ర్ములు, గుణములు

ఉ న వా ళేకు, సాతివ కమై ఆహార్ము ఇషటముగా
ఉంటుంది. సాతివ కమై ఆహార్ము సహజ్ముగా
466
తి న వాళు కు ఆయుసుస , మనో ధర్య ము,
శారీర్క, త్ రక బలము, శారీర్క, త్ రక
ఆరోమయ ము వృదిి చేసుింది. సుఖము, శ్రీతి, తృపి ి
కల్వనసుింది.

సాతివ క ఆహార్ము అనుకూల (ాధ

కల్వనంచని) ఆహాేద్ కర్మై , సర్య మోతాదలో
ఆసావ ద్కర్మై ర్సములు కల్వన ఉంటాయి.
సహజ్ముగా లేదా బయట్ నుండి క్కంత కల్వపినా
జిడుడ లేక తడి కల్వన, ద్మ ీర్గా కల్వర ఉండి,
లవటానికి మెతిగా, తేల్వకగా కడుపు లోప్లకు
వెళ్ళు లా ఉంటుంది. హృద్యము కు
రలర్తవ ము, శ్రప్స న త కల్వనంచి అనుకూలముగా
ఉంటుంది. ఇటువంటి ఆహార్ము సాతివ క
సంసాక ర్ములు, గుణములు, సవ గవము
ఉ న వా ళేకు శ్రపియముగా ఉంటుంది.

ఆహారము ఆములి అనే రోగమునకు మందు

లాంటిద్వ. ఆరోగయ ము పెంచాలే కాని, అన్యరోగయ మును
తీసుకురాకూడదు. ఆహారము సుఖ్ము, త్ీతి, రృప్తత
ములిగించాలి. ఆహారము తీసుకుంటే, ఆములి అనే
రోగము పోవాలే కాని, మరొము కొరత రోగము (ముడుపులో
మంట, వికారము, విరోచనము) మొదలైనవి
రాకూడదు. ఈ ఆహారముతో రకిని త ఇచేు సమయము
కొంచము ఎకుక వగా ఉంటుంద్వ. ముకుక కి వాసన,
నోటికి రుచ అనుకూలముగా ఆనందము, రృప్తత
ములిగించేలా ఉంటుంద్వ. సాతిి ముమైన ఆహారము
467
తీసుకుని వా ళ్కు క సాతిి ముమైన గుణము) వృద్వా
చెంద్వ, సాతిి ము సంసాక రములను పెంచ,
సాతిి ముమైన ముర్ ) చేసి, ఈ జ్న్ లో సుఖ్ము పొంద్వ,
సాతిి ము సంసాక రములతో రరువార జ్న్ లలో
ఉని ర సితతి పొందుతారు.

కట్వ మేలవణాత్సయ షాతీక్షరూక్షవిదాహి

ా ః ।
ఆహార్జ్ ర్జ్జ్సరయ ష్ణట దఃఖశోకామయశ్రప్దాః ॥9॥

ర్జో గుణము శ్రప్ధ్య ముగా ఉండే

ఆహార్ము అతి చేదగా, ఎకుక వ పులుపుగా,
ఎకుక వ ఉప్ప గా ఉంటాయి. చ్చల ఎకుక వ వేడిగా,
తీక్షముగా
ా (ఇబబ ంది కల్వనంచే ఘాటుగా,
కార్ముగా, కఠి ముగా), కరుకుగా లేదా
ప్రుషముగా (మటిటగా, బరుసుగా) ఉంటుంది.
మ సుస కు అనుకూలముగా ఉండద. నోటిలో,
ఆహార్ నాళములో, కడుపులో మంట్
కల్వనసుింది.

ర్జ్జ్స ఆహార్ము శ్రప్పధమికముగా దఃఖము,

శోకము, రోమములు కల్వనసాియి. ర్జ్జ్స ఆహార్ము
ర్జోగుణము సంసాక ర్ములు, గుణములు,
సవ గవము ఎకుక వగా ఉ న వా ళేకు ఎకుక వగా
ఇషటముగా ఉంటుంది.

రజో గుణము త్పభావము ఎకుక వగా ఉండే

సంసాక రము), గుణము), సి భావము
468
ఉని వా ళ్కు
క రాజ్స గుణము) త్పధ్యనముగా ఉండే
రాజ్స ఆహారము ఎకుక వ ఇష్ి పడతారు. వాళ్ళు
సాతిి ము ఆహారము ఇష్ప ి డరు. రాజ్స ఆహారము
నోటికి హిరముగా, రుచగా లేముపోయన్య, అతి వేడిగా,
చేదుగా, రొడుిపులగా
క , ఉపప గా, తీక్షుముగా, పరుష్ముగా,
ఉన్యి సరే అటువంటి ఆహారమును ఇష్ప ి డతారు.
రాజ్స ఆహారము త్పోరు హించవలసిన ఆహారము
మాత్రము కాదు.

• యతయమం మతర్సం పూతి ప్రుయ ష్టతం

చ యత్ ।
ఉచిు షటమపి చ్చమేధయ ం భోజ్ ం
తామసశ్రపియం ॥ 10 ॥

వండి తరువాత 3 (మూడు) మంట్కు

మడిచి వి, ఆ ప్దార్ము
ి లలో సహజ్ముగా ఉండే
ర్సము ప్నయి ఎండిప్నయి వి, దర్ం ీ ధములు
వెద్చలేేవి, వండి తరువాత ఒక ర్జ్శ్రతి పూరి గా
ి
మడిచి తరువాత, మర్జ్న డుకు ఉంచుకు న ,
దాచుకు న ఆహార్ము,

ఒకరు తి గా మినల్వ ది, ఎంనల్వ ప్డి ది,

యజ్ము న లకు, దేవతలకు నివేద్ పెటుటట్ కు,
సమరిప ంచుట్కు, దైవ, ఉతిమ కార్య ములకు
యోమయ ము కానిది, జీరిం ా చి ది, విడువబడి ది,
అనుభవించి విడువబడి ది, తమో గుణము
శ్రప్ధ్య ముగా ఉండి, తామస సంసాక ర్ములు,
469
గుణములు, సవ గవము ఎకుక వగా ఉండే వాళ్ళు
ఇషటప్డతారు.

ఆహారము సహజ్ముగా దురం

గ ధము)
వెదచలేకవి అయతే ఆ ఆహారము సాతిి ము ఆహారము
కాదు. అటువంటి వాటిమీద ఎనిి సువాసన)
పైపూరగా పూసిన్య (మసాలా) సరే, నోటికి ఆ
పైపూరల ద్ధి రా వాటి సి భావ సిదమై ా న వాసన, రుచ
ముకుక కి, నోటికి తెలియముపోయన్య, అవి ముడుపులోకి
వెళ్లు న రరువార, వాటి సి భావ సిదమైా న గుణము)
త్పభావము చూప్తసుతంద్వ. మతత, మోహము
ములిగించే,సుఖ్మా లేము దుుఃఖ్మా అని తెలియని సితతికి
తీసుకువెళ్ళు ఆహారము) తామస ఆహారము).
“యద్నాన త్ పురుష్ణ లోకే, తద్నాన త్ తసయ
దేవతాః” – ఏ అని మును దేవరకు నివేదనగా
సమరప సాతరో, అదే అని మును మానవు) తిన్య).
యజ్ము ఞ లకు, దేవరలకు నైవేదయ ము పెటికూడని
ఆహారము తింటే, ఆ ఆహారము దంగిలించన
ఆహారముతో సమానము. దేవరలకు నైవేదయ ము
పెటికూడని ఆహారమును దేవరలకు నైవేదయ ముగా
సమరప సేత అద్వ దోష్ము అవుతంద్వ. ఒము రాత్తి నిలవ
ఉని ఆహారమునకు నువుి ల నూనెని
ములిప్తనటకయతే, ద్ధని దోష్ము ఎకుక వగా ఉండదు
(ఊరగాయ) వంటివి అనేద్వ ధర్ శాస్తసతములో ఒము
నియమము.

470
 • అఫలాకాంక్షిభిర్య జోన విధిద్ృషోట య ఇజ్య తే
।
యషటవయ మేవేతి మ ః సత్ధ్యయ స
సాతిివ కః ॥ 11 ॥

యజ్ము
న లను (యజ్ న దేవ పూాయం -
పూజ్లు) ఏ విధమై ఫల్వతము కోరుకోకుండా,
ఆశ్చంచకుండా, ఆ, య యజ్ము
న లు
శాస్త్సిములలో చెపిప విధి, విధ్య ములను
పూరిగా ి తెలుసుక్కని, వాటిని పూరిగా
ి అనుసరించి
ఎవర్యతే చేసాిరో,

ఈ యజ్ము
న (పూజ్) నాకు విహితమై ది, నా
ాధయ త అని గవించి, పూరిగా
ి శ్రశ్ద్ితో,
మ సుస లో ఏకాశ్రమతతో చేర యజ్మున ను
సాతివ కమై యజ్మున (పూజ్) అంటారు.

యజ్ము
ఞ , యాగము, త్వరము, పూజ్, ఆరాధన,
మొదలైనవి, విధవిధ్యనములతో, త్రదాగా, ఫలాపేక్ష
లేకుండా, న్య విధ, మురతవయ ము అనే భావనతో చేసేత అద్వ
సాతిి ము యజ్ముఞ అవుతంద్వ. మురతకు ఏ ఫలాపేక్ష
లేముపోయన్య, కోరుకోముపోయన్య యజ్ము
ఞ రన
ఫలిరమును (అంరుఃమురణము, మనసుు శుద్వా
రపప కుండా ఇసుతంద్వ.

విధ్య) మూడు రముము) – 1. నితయ విధి –

మానవుడు పుటి,ి రన జీవిరమును కొనసాగిసుతని
471
వాళ్ళు అందరూ ఈ నిరయ విధ్యలను
ాటించవలసిదే. నిరయ విధ్య) అంటే విధగా
త్ముమము రపప ము నిరయ ము, రోజూ కోరము, ఫలాపేక్ష
లేకుండా చేయవలసిన విధ్య). కామయ విధ్య)
ముంటె, నిరయ విధ్యలకు కొంచము నియమము)
రకుక వ. ప్ర్జ్శ్ర్ సమ ృతి - ‘‘సనాియ , సాన ం, జ్ప్న,
హ్మమో, దేవతానాంచ పూజ్ మ్/ ఆతిథయ ం,
వైశ్వ దేవం చ, షట్క ర్జ్మ ణి దినే దినే’’ -
సంధ్యయ వందనము, సాి నం, జ్పం, హ్మమం,
దేవతారు న, అతిథి పూజ్, వైరి దేవం (పెదదలకు,
రలికరంత్డు)కు సేవ అనేవి ఆరు నిరయ ముర్ ). 2.
నైమితిిక విధి - సందరాభ నిి బటి,ి ఏదో ఒము
కారణములను పురసక రంచుకొని చేయవలసిన
విధ్య) – త్గహణ సమయములో – త్గహణము పటిిన
వెంటనే, మరలా త్గహణము విడిచన వెంటనే
సాి నము చేయవలెను. 3. కామయ విధి – ఏదైన్య కోరము
ములిగినపుప డు, అడిద్ధరు) ద్ధి రా తీరుు కోకుండా, ఆ
కోరముతో వేద విహిరమైన, ధ్యర్ ము విధ్యనములలో
యజ్ము ఞ ), యాగము), త్వరము), పూజ్)
ఆచరంచ, ద్ధని ఫలిరముగా ఆ కోరమును తీరుు కొనుట.
ఈ కామయ విధ్యలకు నియమము) చాలా ఎకుక వగా
ఉంటాయ. విధిద్ృషటః – విధి నియమములు -
“నితేయ షు అంేషు యధ్యశ్కి ి నాయ యః”, “కామేయ
యధ్యంేషు ఏవ”.

472
ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – మహాభారర యుదాము

అయపోయన రరువార, ధర్ రాజ్ఞ ఇంరమంద్వ
జ్ను) చనిపోవుటకు నేను కారణము అనే
బాధపడుతన్యి డు. వాయ స మహర,ి భీష్య్ డు,
శీ ీముృష్యుడు – ఈ జ్న క్షయమునకు నీవు కారణము
కాదు. ఇద్వ నీవు నీ మురతవయ ము అని చెాప రు. కాని
ధర్ రాజ్ఞ మనసుు లో ము)కగా గుచుు కుంట్లంద్వ.
అపుప డు వాయ స మహర,ి న్యరద మహర ి నీ మనసుు లో
ఉని ఈ దుుఃఖ్ము పోవాలంటే, దీనికి
త్ాయశు రతముగా అరి మేధ యాగము చేయమని
చెాప రు. ధర్ రాజ్ఞ అనిి విధ విధ్యనము),
నియమము) ాటిసూత ధర్ ముగా, త్రదదగా, ఏ కోరకా
లేకుండా సాతిి ముమైన అరి మేధ యాగము చేశాడు.
దీనికి ఫలిరముగా జీవితాంరములో సి ర గ ఆరోహణ
చేయగలిగాడు.

అభిసంధ్యయ త్స ఫలం ద్ంగర్మ ల పి చైవ

యత్।
ఇజ్య తే భర్తశ్రశ్లషఠ తం యజ్ము
న విదిి ర్జ్జ్సం
॥12॥

ఏద్య ఒక కోరిక యొకక ఫల్వతము ొందాలని

ఆలోచ తో, నేను గొప్ప ధ్యరిమ కుడిని, నేను మంచి
ప్నులు చేరవాడిని అనే శ్రప్చ్చర్ము కోసము

473
 యజ్ము న లు చేరి, ఆ యజ్ము
న లు ర్జ్జ్స
యజ్మున లు అంటారు. భర్త వంశ్ములో పుటిట
వా ళేలో శ్రశ్లషుటడా I

కామయ విధ్యల త్పకారము, శాస్తసతములలో ఫలాన్య

కోరము తీరాలంటే, ఫలాన్య యజ్ము ఞ లేద్ధ యాగము
చేయాలని ఉన్యి య. అటువంటి యజ్ము ఞ ల
ఫలిరము) ఈ లోముములో కోరము) (ధనము,
సంపద), అధకారము, సంతానము, కీరత
మొదలైనవి తీరుు కుందుకు, మరుసటి జ్న్ లలో
ఫలిరముల కోసమైన్య కావచుు , పై లోముములలో
దముక వలసిన ఫలిరములైన్య కావచుు . నేను
ధ్యర్ కుడిని, నేను మంచ పను) చేసేవాడిని, నేను
త్పజ్లకు సేవ చేసుతన్యి ను అనే త్పచారము కొరకు
చేసే యజ్ము ఞ ) దంభార ా యజ్ము ఞ ). ఇద్వ కూడా
రాజ్స యజ్మే ఞ అవుతంద్వ. ఈ యజ్ము ఞ ల విధ,
విధ్యనము) పూరతగా అరము ా చేసుకుని, వాటిని
త్రదాగా ాటిసూత చేయాలి.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – చని రనములో త్దుపద

మహారాజ్ఞ, త్దోణాచారుయ ) ఒకే గురువు దగ గర
విద్ధయ భాయ సము చేశారు. అపుప డు ఈ ఇదదరూ త్ాణ
సేి హిత). అపుప డు త్దుపదుడు, రాజ్ వంరము
వాడు కాబటి,ి త్దోణుడితో, నీకు ఎపుప డైన్య ఏదైన్య
కావాలంటే న్య దగ గరకు వచు అడుగు. నేను రపప ము
474
ఇసాతను అని వాగాదనము చేశాడు. వాళ్ు విద్ధయ భాయ సము
పూరత అయన రరువార, త్దుపదుడు మహారాజ్ఞ
అయాయ డు. త్దోణుడు అడవులలో రపసుు
చేసుకుంటుండగా, అరి తాతమ పుత్తడుగా ములిగాడు.
చంటిాపగా ఉని అరి తాతమకు ా) ఇవి లేము,
త్దోణుడు, త్దుపద మహారాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్ల,క చని ాటి
రమ సేి హమును, త్దుపదుడు చేసిన వాగాదనమును
గురుతచేసి, ఒము ఆవును ద్ధనముగా ఇవి మని కోరాడు.
త్దుపద మహారాజ్ఞ, ఒము మహారాజ్ఞ, ఒము పేద
త్బాహ్ ణుడు సేి హిత) అవరు అని అవమానించ
పంపేసాతడు. ద్ధనికి త్దోణుడికి చాల కోపము వచు న్య,
మనసుు లోనే ద్ధచుకున్యి డు. రరువార, కౌరవ
రాజ్య ములో ాండవులకు, కౌరవులకు విద్ధయ భాయ సము
చేసి, వాళ్ు విదయ పూరత అయన రరువార
గురుదక్షణగా, త్దుపద మహారాజ్ఞను ఓడించ,
బంధంచ, రన దగ గరకు తీసుకురావాలని కోరుతాడు.
కౌరవు) చేయలేముపోతారు, రరువార ాండవుల
రరపున అరుజనుడు త్దుపద మహారాజ్ఞను ఓడించ,
బంధంచ, త్దోణుడు ముందు నిలబెడతాడు. త్దోణుడు
కూడా త్దుపద మహారాజ్ఞను అవమానించ పంప్తంచ
వేసాతడు.

అపుప డు త్దుపద మహారాజ్ఞ రండు కోరములతో –

1. ననుి అవమానము చేసిన త్దోణుడిని చంపగల
కుమారుడు కావాలి, 2. ననుి ఓడించగలిగిన
అరుజనుడి వంటి మహావీరుడిని, రనకు అ)కడు గా
చేసుకుందుకు, రగ గ కుమార త కావాలి అనే విచత్రమైన
475
కోరములతో విద్ధి ంసులలో త్పసిదుాలైన యాజి,
ఉపయాజి అనే స్దరు) ఇటువంటి యజ్ము ఞ ను
చేయంచగలరు అని తె)సుకొని, వాళ్ు ద్ధి రా
యజ్ముఞ చేసి, ఆ యజ్ము
ఞ యొముక ఫలముగా
దృష్దు ి య మి అనే కుమారుడు, త్ౌపద్వ అనే కుమార,త
శఖ్ండి కూడా ములిగారు. ఆ యజ్ము ఞ యొముక
ఫలిరముగా త్దుపదుడు రజో గుణము త్పభావముతో
కోరుకుని ఫలిరములను కొంచము ఇటు అటుగా
నెరవేరనవి. ఇటువంటి యజ్ము ఞ రాజ్స యజ్ముఞ
అవుతంద్వ.

విధిహీ మసృష్ణట న ం మంశ్రతహీ మద్క్షిణం ।

శ్రశ్దాివిర్హితం యజ్ము
న తామసం ప్రిచక్షతే
॥13॥

విధివిధ్య ములను, నియమములను

ప్పటించకుండా, అ న సంతర్ప ణను
చేయకుండా, మంశ్రతములు లేకుండా లేదా
సరిగాీ ప్ఠించకుండా, ఋతివ కులకు,
విదావ ంసులకు, సహాయకులకు సర్య
ద్క్షిణలను ఇవవ కప్నవట్

యజ్ము న చేర యజ్త్నికి, కర్కు

ి తే
విధమై శ్రశ్ద్ి లేకుండా చేర యజ్మున లను
తామస యజ్ము న అవుత్సంది అని యజ్మున ల
గురించి తెల్వర వా ళ్ళే అంటారు.

476
 వేదముల ద్ధి రా, త్పమాణ వాముయ ముల ద్ధి రా,
శాస్తసతముల ద్ధి రా విధవిధ్యనము) తె)సుకుని
యజ్ము ఞ చేయాలి. యజ్ము ఞ చేయంచేవాళ్ు కు,
సహాయకులకు, యజ్ముఞ ను చూచుటకు
వచు నవా ళ్కు క అని ద్ధనము చేయాలి. యజ్ము ఞ లో
మంత్రముల ఉచాఛ రణ, సి రము సరగా లేముపోతే,
దేవర), యజ్ము ఞ లో సమరప ంచన హవిసుు లను
రి మురంచరు. అపుప డు ఆ యజ్ము ఞ యొముక ఫలము
ఉండదు. మరయు ఆ మంత్రముల అరము ా
మారపోతంద్వ. అపుప డు వయ తిరేము అరము ా ) ములిగి
వయ తిరేము ఫలిరము) కూడా ములగవచుు ను.
ఋతిి కులకు దక్షిణ ఇచు న రరువాతే, యజ్ము ఞ
చేసిన యజ్మానికి ఆ యజ్ము ఞ యొముక ఫలిరము
లభిసుతంద్వ. యజ్ము
ఞ చేసే యజ్మానికి
సంపూర ుమైన, విశాి సము, త్రదా లేముపోతే యజ్ము ఞ
యొముక ఫలిరము లభించదు. రోగికి వైదుయ డు వైదయ
శాస్తసతము త్పకారము చకిరు చేసేతనే, మరయు ఆ రోగికి
వైదుయ డి మీద నమ్ ముము ఉండి, వైదుయ డు చెప్తప న
నియమము) ాటించ, మందులను వైదుయ డు
చెప్తప న విధముగా వాడితేనే ఆ రోగము
నయమవుతంద్వ. ఆ విధముగానే యజ్ము ఞ యొముక
నియమము) ాటిసేతనే, యజ్ము ఞ ల ఫలిరము)
లభిసాతయ. ఈ అంరము) లేని యజ్ము ఞ తామస
యజ్ము ఞ అవుతంద్వ.

477
మంశ్రతము:

మంత్రములో ఉండే అక్షరములను,

సి రములను సరగాగ పలముముపోతే, లేద్ధ
ఉచు రంచముపోతే, మాత్రమూ యొముక అరముా
మారపోయ, దుష్ూ లిరములను ఇవి వచుు ను.
వృతాత సురుడు అనే రాక్షసుడు యజ్ము ఞ చేసుతంటే,
ఋతిి కుక ) కావాలనే సి రములో కొంచము
మారుప చేసి ఉచు రంచారు. అపుప డు ఆ మంత్రము
యొముక అరముా వృతాత సురుడి రత్తవు అయన
ఇంత్దుడు బలము రగాగలని ఉంటే ఆ మంత్రము
యొముక సి ర బేధముతో వయ తిరేముముగా మార,
ఇంత్దుడి రత్తవు అయన వృతాత సురుడి బలము
రగాగలని అని అరము ా వచు , వృతాత సురుడి బలము
రగి గ, ఇంత్దుడి చేతిలో మరణసాతడు.

యజ్ము
న లేదా యమము యొకక విధులు:

1. ఉతప తిి విధి - యజ్ము

ఞ లో ముందు ముర్
సి రూపము తె)సుకోవాలి. దీనిని ఉరప తిత విధ
అంటారు.

2. వినియోమ విధి - యజ్ము

ఞ సంములప ము దగ గర
నుండి యజ్ము ఞ పూరత అయేయ వరకూ ఉండే అనిి
త్కియా రూపమైన అంగము), మంత్ర రూపమైన
అంగము) ఉంటాయ. ఈ విధ త్కియలను,
మంత్రములను బోధసుతంద్వ.
478
 3. శ్రప్యోమ విధి – ఈ విధలో యజ్ము
ఞ మొదటి
క్షణము సంములప ము నుండి, చవర క్షణము అని
సంరరప ణ వరకూ త్ముమముగా ఏ, ఏ త్కియ) ఎలా
చేయాలి, ఎంర మంద్వ ఋతిి కుక ) చేయాలి అనే
వివరము) బోధసుతంద్వ.

4. అధికార్ విధి – యజ్ము ఞ చేసే యజ్మాని

లేద్ధ మురత యొముక అరర
హ , అధకారము ఎవరకి
ఉంటుంద్వ అని నిరయ ు సుతంద్వ. యజ్ముఞ చేయుటకు
త్ాధమిముమైన అరరహ యజ్ము ఞ ల మీద, దేవరల
మీద, మంత్రముల మీద, ఋతిి కుక ల మీద
విశాి సము, త్రదా అరయ వసరము.

ఆ తి సాధ ము – యజ్ము
ఞ లో
మంత్రము), త్కియ) ఋతిి కుక ) చేసాతరు.
దేవరలకు, యజ్ము ఞ చేసే యజ్మానికి మధయ
ఋతిి కుక ) దేవదూరలగా వయ వహరసాత రు.
ఋతిి కుక ) చేసిన త్కియల యొముక ఫలిరము
యజ్ము ఞ చేసే యజ్మానికి దకాక లంటే, ఆ
ఋతిి కులకు దక్షిణ ఇవాి లి. దక్షిణ ఇసేతనే, ఆ
యజ్ము ఞ యొముక ఫలిరము యజ్ముఞ చేసే
యజ్మానికి దకుక తంద్వ. శ్రబహమ సూశ్రతములు –
తృతీయ అధ్యయ యము - చత్సర్ ి ప్పద్ము - 13.
సావ మయ ధికర్ణము - 45.
ఆరివ ి జ్య మితౌయ డులోమిసిస్యమ హి ప్రిశ్రకీయతే -
యజ్ము ఞ లో ఋతిి కుక ) చేసే మంత్రముల,

479
త్కియల, ఉాసనల ఫలిరము), దక్షిణ ఇసేత
యజ్ముఞ చేసే యజ్మానికి లభిసాతయ.

ఉదాహర్ణ:

త్తిరంఖు మహారాజ్ఞ అస) పేరు

సరయ త్వతడు. కాని ఆయనలో మూడు దోష్ము)
(ముళ్ళక ఉని ందున ఆయనకు త్తిరంఖు అనే పేరు
త్పసిద్వా లోకి వచు ంద్వ. ఆయన వశష్ి మహరని ి
దగ గరకు వెళ్ల క ఆయనను యజ్ము ఞ చేసి, రనను
సి రముగ నకు పంప్తంచమని కోరగా, ఈయనలో ఉని
లోపముల వలన అటువంటి యజ్ము ఞ చేయుటకు
అరుహడు కాదు కాబటి,ి వశష్ి మహర ి అటువంటి
యజ్ము ఞ చేయుటకు నిరామురంచారు. అపుప డు
త్తిరంఖు మహారాజ్ఞ విశాి మిత్ర మహర ి దగ గరకు వెళ్ల,క
ఆ యజ్ము ఞ చేయంచ, ననుి సి రము
గ నకు
పంప్తంచండి అని కోరాడు. ఇంరకు ముందు ఆ
త్పదేరములో మురువు ఉని పుప డు సరయ త్వతడు,
విశాి మిత్ర మహర ి ఆత్రమమునకు సహాయము చేసి
ఆదుకున్యి డు. అందుకు విశాి మిత్ర మహరకిి
సరయ త్వతడు మీద ముృరజ్ర ఞ ఉండి, మరయు
ఆయనకు దయ ఎకుక వ, ఎవరు ఏద్వ అడిగిన్య కాదని
రరతి ము లేని వాడు, వశష్ి మహర ి కాదనిన ద్ధనిని
చేయాలనే పంరము అనీి ములిసి, విశాి మిత్ర మహర ి
ఆ యజ్ముఞ చేయంచుటకు అంగీమురంచ,
యజ్ము ఞ ను త్ారంభించాడు. త్తిరంఖు విధ హీనమైన
యజ్ము ఞ చేసుతన్యి డు కాబటి,ి దేవర) యజ్ ఞ
480
భాగములను తీసుకుందుకు రాలేదు. విశాి మిత్ర
మహర ి యజ్ ఞ భాగములను సి రలో గ ముమునకు
పంప్తంచాడు. అయన్య దేవర) వాటిని తీసుకోలేదు.
విశాి మిత్ర మహరకిి కోపము వచు , త్తిరంఖుని,
బొంద్వతోనే (మానవ రరీరముతో సి రము గ నకు
పంాడు. త్తిరంఖుడికి సి రము గ లో అరర హ లేదు
కాబటి,ి ఇంత్దుడు, త్తిరంఖుని సి రము గ నుండి
త్కిందకు తోసేశాడు. త్తిరంఖుడు రలత్కిందు)గా
పడిపోతూ, విశాి మిత్ర మహర ి అని పెదదగా అరచాడు.
అపుప డు విశాి మిత్ర మహర,ి త్తిరంఖుని అముక డే
ఆపేసి, నువుి ఉని చోటే నేను న్య రప రకితో త (ఖ్రుు
చేసి , నీకు సి రముగ ను, అందులో సి ర గ భోగములను
ఏరాప టు చేసాతను అని చెప్తప అలా ఏరాప టు చేశాడు.
అపుప డు ఇంత్దుడు, విశాి మిత్ర మహర ి దగ గరకు
వచు , త్తిరంఖుడికి అరర హ లేదు. కాబటిి ఇటువంటి
విధ హీనమైన యజ్ము ఞ చేయవదదని చెాప డు.
అపుప డు విశాి మిత్ర మహర,ి నేను వాడికి మాట
ఇచాు ను. కాబటిి వాడు సి రము గ నకు వెళ్ు ముపోయన్య
ఫరవాలేదు. కాని వాడికి నేను సృషిం ి చన ద్ధనిని
త్తిరంఖు సి రము గ గా ఉండనీయండి అని కోరాడు.
ద్ధనికి త్తిరంఖుడిని అలానే రలత్కిందు)గా మధయ లో
అముక డే ఉంచేసి, ఇదే నీకు సి రము గ అనుకో, ఇదే
నీకు భోగము అనుకో అని అముక డే వదలిపెటేిశా రు.
ఇద్వ విధ హీనమైన రాజ్స యజ్ము ఞ .

• దేవదివ జ్గురుశ్రప్పజ్పూ
న జ్ ం శౌచత్ర్వ
ు ం
।
481
 శ్రబహమ చర్య మహింసా చ శారీర్ం తప్
ఉచయ తే ॥ 14 ॥

దేవతలను, శ్రాహమ ణులను, గురువులను,

ప్ండిత్సలను పూజించుట్ శారీర్కమై తప్సుస .
శ్రీర్మును ప్రిశుశ్రభముగా ఉంచుక్కనుట్,
ఋజ్ఞవుగా ఉండుట్ కూడా శారీర్కమై
తప్సుస .

శ్రబహమ చర్య ము ప్పటించుట్, ఏ శ్రప్పణిని

హింరంచకుండా ఉండుట్ మొద్లై
సతక ర్మ లు అనీన శారీర్కమై తప్సుస .

సహజ్మైన గురువులైన రలికరంత్డు)ని,

అరతమామలని పూజించుట కూడా శారీరముమైన పూజ్
అవుతంద్వ. పెదదవా ళ్ను
క గౌరవించుట,
నమసక రంచుట, తితిముమైన శుత్భరతో ాటు,
శాస్తరతయమైన శుత్భర స్తరత) నెల ఋతవుల
సమయములలో, పుటుిము మరయు చావు
సమయములలో మై) ాటించుట, అంటు మరయు
ఎంగిలి, తామురాని వసుతవులను తాకినపుప డు చేత),
కాళ్ళక ముడుగుకొనుట, బయట నుండి ఇంటిలోకి
త్పవేశంచే ముందు, భోజ్నమునకు ముందు మరయు
రరువార చేత), కాళ్ళక ముడుగుకొనుట శారీరముమైన
రపసుు అవుతంద్వ. శ్రీర్ము జీవించుట్కు
చేయవలర ప్నులైనా సర్శ మ సుస లో
ఏకాశ్రమతతో, శ్రశ్ద్ిగా చేరి అది తప్సుస
482
త్రిప్నత్సంది. అపుప డు ఆ పను), త్కియ)
ఎకుక వ ఫలిరములను ఇసుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

1. దేవతల పూజ్ -
కషీతకీశ్రాహమ ణోప్నిషత్ – తృతీయ
అధ్యయ యము - 1 - శ్రప్పణాతమ రదాింతము –
ద్వవోద్ధసుని కుమారుడు త్పరరనద మహారాజ్ఞ,
దేవరలకు, రాక్షసులకు మధయ జ్రుగుతని
యుదాములో, ఇంత్దుడికి సహాయము చేయుటకు
వెళ్ళు డు. త్పరరన ద మహారాజ్ఞ దేవరల పటక చాలా
భకితో,
త త్రదాగా చాల సహాయము చేశాడు. త్పరరన ద
మహారాజ్ఞ చేసిన సహాయమునకు ఇంత్దుడు చాలా
సంతోషించ, నీకు త్ప్తయమైన వరమును కోరుకో అని
అన్యి డు. ద్ధనికి త్పరరన ద మహారాజ్ఞ “సవ ి మేవ
వృణీషయ యం తవ ం మనుష్ణయ య హితతమం
మ య స ...” - న్య రరఫున నుండి, నువేి న్యకు ఏ
వరము కావాలో కోరుకో, కాని అద్వ మానవులకు అనిి టి
ముంటె ఎకుక వ హిరమును త్పసాద్వంచేద్వ అయ
ఉండాలి అని అన్యి డు. ఆ వినయమునకు
ఇంత్దుడు చాలా సంతోషించ, చాలా విసాతరముగా
ఉపదేరము చేసి, త్పరరన ద మహారాజ్ఞకు ఆర్
ాఞనము కూడా ఉపదేరము చేసి, ఆటను కోరన
ఫలిరము ఇచాు డు.

483
 2. శ్రాహమ ణ పూజ్ – ఒము విద్ధి ంసుడు, ఉంఛ
వృతిత (పొలము నుండి ధ్యనయ మును ఎదుదల బండి
మీద ఇంటికి తీసుకొని వెళ్ళు తంటే, ఆ బండిలో
నుండి ద్ధరలో ఒలికిపోయన ధ్యనయ మును ఏరుకొని
(ఇద్వ న్యయ యము, ధర్ ము ద్ధని మీద జీవించుట
చేసుకొని, ఏదో కొద్వదగా దరకిన ద్ధనితో రన
కుటుంబమును పోషించుకుంటున్యి డు. ఒమురోజ్ఞ
ఆయన ముష్ప ి డి ఒము దోశాడు ధ్యనయ ము ఏరుకొని,
ఇంటికి తీసుకువచాు డు. అపుప డు దురాి స మహర ి
వచు , న్యకు ఆములిగా ఉంద్వ, ఏమైన్య పెటుి అని
అన్యి డు. ఆ విద్ధి ంసుడు చాలా సంతోషించ, ఆ
ధ్యనయ ముతో త్రదాగా అని ము వండి, త్పేమగా వడిించ
పెటాిరు. దురాి స మహర ి రృప్తతగా తిన్యి రు. దురాి స
మహర,ి ఆహారము రకుక వగా ఉన్యి , చాలా రుచగా
ఉంద్వ. త్పేమతో పెటాిరు. న్యకు తోచనపుప డు, ఇలా
వసూత మీ ఇంటికి భోజ్నమునకు వసాతను. మీకు
అభయ ంరరము లేదు ముద్ధ అన్యి రు. ద్ధనికి ఆ
కుటుంబమంతా, త్పేమతో రపప ము వసూత ఉండండి,
మాకు చాలా సంతోష్ము అని అన్యి రు. దురాి స
మహర ి రరువార త్పతి పౌరమి ు , అమావాసయ లకు వసూత
ఉన్యి డు. ఆ విద్ధి ంసుల కుటుంబము, వా ళ్కు క
తినుటకు లేముపోయన్య, దురాి స మహరకిి త్పేమతో,
త్రదాగా, ఆదరముగా ఆహారము పెటుితూ ఉన్యి రు.
వాళ్ళు ఆ ఉంఛ వృతిత ద్ధి రా ముష్ప ి డి ఏదో కొద్వదగా
సంాద్వంచుకుని ఆహారమును వా ళ్కు క ఏ మాత్రము
మిగులు కుండా దురాి స మహర ి పూరతగా
తినేసుతన్యి డు. దురాి స మహర ి వచు నపుప డ లాక
484
వాళ్ళు పెటిన ి ఆహారమును గమనించుట లేదు. ఆ
కుటుంబములో అందర మనసుు లలో, రన గురంచ
ఏదైన్య చెడు అభిత్ాయము, ఆలోచన) ఉన్యి యా
అని చూసుతన్యి డు. అలా చాలా కాలము
జ్రగిపోయంద్వ. అపుప డు దురాి స మహర,ి నేను
మిమ్ లిి పరీక్షించుటకు ఇలా చేసుతన్యి ను.
ఎన్యి ళ్ు యన్య, మీకు తినుటకు లేముపోయన్య, మీరు
న్యకు త్పేమతో, ఆదరముతో, భకిత్ర త దాలతో భోజ్నము
పెడుతన్యి రు. మీరు మీ మనసుు లో న్య గురంచ
ఏదైన్య చెడు అభిత్ాయము, ఆలోచన) ఉన్యి యా
అని నేను మిము్ లను పరీక్షించ, పరీక్షించ
అలసిపోయాను. కాని మీలో ఎవి రకీ న్య మీద ఏ
విధమైన చెడు ఆలోచన లేరమైన్య రాలేదు. మీరు
సామానుయ ) కాదు. మీరు అతయ రతమము). మీకు
అందరకీ నేను ఇపుప డే సి ర గ లోముము
త్పసాద్వసుతన్యి ను, అని చెప్తప , దేవ లోముము నుండి
విమానమును ప్తలిప్తంచ, వాళ్ు ందరనీ సి ర గ లోముము
పంప్తంచాడు.

3. గురు పూజ్ – మహాగర్తము - గురు

శుత్లష్, సేవ, పూజ్ ద్ధి రా మానవు) పొందలేని
ఫలిరము లేదు. ఉద్ధదలము మహర ి ఉపదేరము)
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ 6-1 నుండి 16 వర్కు,
బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 3 లేదా 5-7 ఉన్యి య.
ఉద్ధదలము మహరకిి అయోదరత (ఇనుప పళ్ళు ములవాడు
– ఆయన రపసుు చేసూత ఉండగా, ఆయన పళ్ు కు
ఏదో రోగము వసేత, దేవ వైదుయ ) అరి నీ దేవర)
485
వచు , ఇనుప ముళ్ళు ముటాిరు అంటే చాలా ముఠినముగా
విదయ బోధసాతడు కూడా. కాని ఆయన ఆయనకు
శష్యయ ల మీద అమిరమైన త్పేమ కూడా ఉంద్వ.
ఆయన శష్యయ లలో, ఒము శష్యయ డు ఆరుణ, గురువు మీద
చాలా త్రదాగా ఉండేవాడు, గురు శుత్లష్, సేవ, పూజ్
త్రదదగా చేసేవాడు. ఒమురోజ్ఞ బాగా వరము ి పడుతోంద్వ.
గురువుగారు, ఆరుణతో, వరము ి బాగా పడుతోంద్వ,
పొలము గటుక తెగిపోయ నీళ్ళు బయటకు
పోతన్యి యేమో చూసి రా అని చెాప రు. ఆరుణ
పొలము వెళ్ల క చూడగా, గటుి తెగిపోయ, నీళ్ళు
బయటకు ారుతన్యి య. ఆరుణ ఆ గటుని ి
సరచేయాలని రాళ్ళక, మటిి అడువే ి శాడు. ఆ రాళ్ళక,
మటిి ఆ నీటిని ఆపలేముపోయాయ. చవరకి ఆరుణ ఆ
గటుికి అడిముగా నీళ్ళు బయటకు పోకుండా
పడుకున్యి డు, వరము ి జోరుగా కురుసూతనే ఉంద్వ.
రాత్తి అయంద్వ. ఉద్ధదలము మహరకిి రన శష్యయ డు
రాలేదని ద్వగు) మొదలయంద్వ. రన శష్యయ డికి
ఏమయందో అని ఆ రాత్తి పొలానికి వెళ్ళు డు. ఆ
చీముటిలో ఏమీ మునిప్తంచము, ఆరుణీ, ఆరుణీ అని గటిిగా
ప్త)సుతన్యి డు. ఆరుణ, ఇద్వగో ఇముక డ ఉన్యి ను
గురువుగారు అని జ్వాబు చెాప డు. గురువుగారు
అముక డికి వెళ్ల క చూడగా, ఆరుణ ఆ పొలము గటుికి
అడిముగా పడుకొని ఉన్యి డు. అపుప డు ఆరుణ,
గురువుగారు, మీరు ఇముక డికి వచాు రు. నేను మీకు
నమసక రంచాలంటే, న్య చేత) ములవటలేదు.
ఇముక డ అనీి అడిముగా ఉన్యి ను. చేత) తీసేసేత
నీళ్ళు బయటకు ారతాయ. నేను మీకు
486
నమసక రంచలేని దుసితతిలో ఉని ందుకు ననుి
క్షమించండి అని అన్యి డు. ఆ శష్యయ డి గురువుగార
మీద త్రద,ా భకికి,
త సేవకి ఆ గురువుగారకి ఆ వరముి
ముంటె ఎకుక వ మునీి ళ్ళు కారపోయాయ. ఉద్ధదలము
మహర ి ఆరుణని లేవమని, ఇపుప డే, ఇముక డే నీకు
సమసత విదయ ) నీలో భాసించేటటుక నేను వరము
ఇసుతన్యి ను. ఈ వరమును తీసుకొని నీవు నీ పై
ఆత్రమమునకు వెళ్ళు అని దీవించాడు.

ఉద్ధదలము మహర ి యొముక మరో ఇదదరు శష్యయ )

వేదుడు, ఉపమనుయ వు, కూడా వార, వార
విధ్యనములలో గురువుగారని త్రదాతో, భకితో
త గురు
శుత్లష్, సేవ చేసుకొని ఉని ర విదయ ) నేరుు కొని,
వార, వార సాతయుల ఉని ర సితతలను పొంద్ధరు.

ద్ర్ే నోప్నిషత్ - 1-3 – “కాయే మ సా

వాచ్చ స్త్సీిణాం ప్రివివర్ ు మ్, ఋతౌ గర్జ్య ం
తదా తసయ శ్రబహమ చర్య ం తదచయ తే, శ్రబహమ గవే
మ శాా ర్ం శ్రబహమ చర్య ం ప్ర్ం తప్ ...”,
శాండిలోయ ప్నిషత్ – 1-2 – “శ్రబహమ చర్య ం నామ
సర్జ్వ వసాలను మనోవాకాక యకర్మ భి సస ర్వ శ్రత
మధు తాయ మః”, - మనసా, వాచా, ముర్ ణా
త్తిమురణశుద్వాగా స్తరతలను వరంజ చుట. ఋతకాలమున
భారాయ గమనము త్బహ్ చరయ మనబడును. త్బహ్
భావనను మనసుు లో చరంప చేయుటయే
త్బహ్ చరయ ము అనబడును, త్బహ్ చరయ ము మహా
రపసుు .
487
 ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-5-1 - “అధ య ద్య జ్ న
ఇతాయ చక్షతే శ్రబహమ చర్య మేవ తశ్రద్బ హమ చర్శయ ణ
హ్యయ వ ానతాతం వి ాతేధ యదిషట మితాయ చక్షతే
శ్రబహమ చర్య మేవ తశ్రద్భ హమ చర్శయ ణ హ్యయ
వేష్ణటయ తామ మనువి ాతే” – యజ్ ఞ మనగా
త్బహ్ చరయ మే. ాఞని త్బహ్ చరయ ము వలన యజ్ ఞ
ఫలము పొందుచున్యి డు. దేవ పూజ్) కూడా
యజ్మే ఞ . త్బహ్ చరయ ముచే మానవుడు ఆర్ ను
పొందుచున్యి డు.

వైద్వము సిద్ధాంరము త్పకారము మానవుల

సృషికిి కారణముగా, సృషికి ి ముందే రబదము,
వాజ్్ యము ఏరప డింద్వ. సృషికి ి ముందు త్బహ్
దేవుడికి, రన మురతవయ మైన సృషి ి చేయాలని అని
తెలిసిన్య, ఆ సృషి ి ఎలా చేయాలో తెలియము, రపసుు
చేసినపుప డు, పరమార్ ఆయనకు వేదము)
(అపౌరుేయ - మనుష్య నిర్ రము కానిద్వ;
దైవనిర్ రమైనద్వ ఉపదేరము చేసి, ఆ ాఞనముతో
సృషిని ి ఎలా చేయాలో తెలియజేశాడు. "భః" అని
ఉచు రంచన సృషి ి మురత భూలోముమును సృషి ి చేశాడు.
"భువః" అని ఉచు రంచన సృషి ి మురత పైన ఉండే
అంరరక్షమును సృషి ి చేశాడు. “సువః” అని
ఉచు రంచన సృషి ి మురత ద్ధని పైన ఉండే సి రము గ ను
సృషి ి చేశాడు. లోముముల సృషికి ి ముందే రబదము
ఉని ద్వ, అంటే మానవుల సృషికి ి ముందే రబదము
ఉని టేక. “నామ రూప్న నానా ఆకార్ వాణి” – ఈ
జ్గతతని సృషి ి చేయాలని సంములిప ంచన పరమార్ ,
488
ఈ జ్గతత యొముక న్యమ, రూపములను కూడా
సంములిప ంచాడు. శ్రబహమ సూశ్రతములు – దివ తీయ
అధ్యయ యము – నాలుమవ ప్పద్ము - 9.
సంానమూరిస్త్ి క ేృప్య ి ధికర్ణము - 20.
“సంానమూరి ి కయ పిసు
ి ి శ్రతిశ్రవృత్సక ర్వ త
ఉప్దేశాత్” – మొదట రబదము సృషిం ి చబడి,
రరువార న్యమము, రూపము సృషిం ి చబడినద్వ.

ఏ రబదమయన్య, భాష్ అయన్య మానవుడి

మనసుు లోని భావమును బయటకు
తెలియచేయుటకు ఉపయోగిసుతంద్వ. త్ాణకి
త్ాధమిముమైన అవసరము) ఆములి, దప్తప ము, చలి
లేద్ధ వేడి తీరన రరువార మానవుడు త్పశాంరముగా
ఆలోచంచగలిగిన రరువార, మంచ భావము),
మంచ రబదము), మంచ భాష్, సాహిరయ ము
(పౌరుేయ – మానవు) నిర్ ంచన భాష్ బయటకు
వె)వడుతంద్వ. దీనికి బుద్వా రకి త చాలా ఎకుక వగా
ఉపయోగించవలసి వసుతంద్వ. అపుప డు ఆ
త్పయరి ము రపసుు గా మారుతంద్వ.

అనుదేవ మకర్ం వాకయ ం సతయ ం శ్రపియహితం చ

యత్ ।
సావ ధ్యయ యభయ స ం చైవ వాఙ్మ యం తప్
ఉచయ తే ॥ 15 ॥

త్ వుడు త మ సుస లో ఉ న
గవములను వయ కీ ికరించేట్పుప డు, ఆ గష,
489
వాకయ ములు ఎదటివారికి ఉదేవ మము
కల్వనంచకుండా ఉంట్ట, ఆ చెప్నప ది సతయ ము
మరియు నిజ్మే అయితే, ఆ చెప్నప ది (శ్బాము,
అర్ము
ి ) ఎదటివారికి శ్రపియముగా, హితముగా
ఉంట్ట,

మరియు వైదిక వాఙ్మ యములో ఉ న

వేద్ములలో, పుర్జ్ణములలో, ఇతిహాసములలో,
శాస్త్సిములలో ఉ న వాకయ ములను, గష,
సంసృతిని అధయ య ము, అగయ సము చేరి,
అది వాఙ్మ యమై తప్సుస గా త్రుత్సంది. ఈ
వాఙ్మ యమై తప్సుస చ్చలా అభుయ న తి
కల్వనంచి, ఉ న తమై ఫల్వతములను ఇసుింది.

మానవులలో కోపము, ఉదేి గము ములిగినపుప డు

వార ఆలోచన), భావము), వాటితో వచేు మాట
ఎదుటివారకి బాధ ములిగేలా మాటాకడుతారు. ద్ధనిని
నిత్గహించుకొని, ఎదుటివారకి బాధ ములిగించకుండా
మృదువుగా మాటాకడాలి. అలా మాటాకడేటపుప డు
అబదాము చెపప కుండా నిజ్మునే చెాప లి. మను
సమ ృతి – 4-138 – “సతయ ం బృయత్, శ్రపియం
బృయత్, బృయత్ సతయ ం అశ్రపియం,
శ్రపియం చ ృతం బృయత్, ఏ ష ధ ర్మ ః
స నా త ః ” ఎ లక పుప డూ స రయ మే ప ల కా లి ,
చె ాప లి . ఆ సరయ ము కూడా త్ప్తయముగా చెాప లి.
సరయ ము చెపుప తని పుప డు అత్ప్తయముగా
ఉండకూడదు. త్ప్తయముగా మాటాకడిన్య ద్ధనిలో
490
అసరయ ము ఉండకూడదు. ఇద్వ సన్యరనమైన ధర్
త్పవరతన. ఆ చెపేప ద్వ త్ప్తయము మాత్రమే కాకుండా,
అద్వ ఎదుటివారకి హిరము, మంచ ములిగించేలా కూడా
ఉండాలి. ఈ న్య)గు అంరము) ఉంటేనే అద్వ
మాట (వాఙ్్ య రపసుు అవుతంద్వ. ఈ న్య)గు
అంరములలో ఏ ఒముక టి లోప్తంచన్య, అద్వ వాఙ్్ య
రపసుు కాదు.

వీటితో ాటు, వైద్వము త్గంధము),

అధయ యనము చేసుకొని, వాటిలో చెప్తప న
అంరములను అభాయ సము చేసుకొని, ాటించుట
కూడా వాఙ్్ య రపసుు అవుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

పరమార్ రామావతారములో ఏ
పరసితతలోకనైన్య సరే, ఈ అంరము) అనీి ాటించ
చూప్తంచాడు. రాముడు అరణయ వాసము
త్ారంభములో, భరతడు వచు , శీ ీరాముడిని
అయోధయ కు తిరగివచు , నీ రాజ్య ము నీవు తీసుకొని
ాలించు అను వేడుకుంటుని సందరభ ములో,
అముక డే ఉని ాబాలి అనే మహర,ి సరయ మునకు
ఏమీ వి)వ లేదు. మీ న్యని గారు చనిపోయారు ముద్ధ.
నీవు మీ న్యని కు ఇచు న మాటకు ఇపుప డు ఏమీ
వి)వ లేదు. నీవు మీ న్యని గారకి ఇచు న మాట,
ఇపుప డు నీవు ఆచరంచ అముక ర లేదు. నీవు
రాజ్య మునకు వచు , నీ రాజ్య ము నీవు ాలించు అని
491
అన్యి రు. అపుప డు శీ ీరాముడికి చాలా కోపము
వచు న్య, ఆయన కోపము త్పదరి ంచకుండా, ఆయన
మాటలలో మాత్రము చాలా నెమ్ ద్వగా, ధర్ ము
గురంచ అనిి విష్యము) చెప్తప , నేను
అసరయ ముగా ఎపుప డూ త్పవరతంచను అని సితరముగా
చెాప డు. అపుప డు వశష్ి మహర,ి ాబాలి యొముక
ఉదేదర అద్వ కాదు. నీవు రాజ్య మునకు తిరగి రావాలనే
కోరముతో అలా చెాప డు అని సర ద చెాప రు. శీ ీరాముడి
మొరతము జీవిరములో ఏ సందరభ ములోనూ, పైన
వివరంచన న్య)గు అంరములను ాటించాడు.

పరమార్ శీ ీముృష్ు అవతారములో కూడా, అనిి

సందరభ ములలోనూ ఈ అంరము) అనీి ాటించ
చూప్తంచాడు. పరమాత్ డిని అవమానించే
సందరభ ములలో కూడా రన మాటలను మాత్రము
ఎపుప డూ ఈ న్య)గు అంరములను ద్ధటలేదు,
అనుసరంచే త్పవరతంచాడు. త్పతేయ ముము శీ ీముృష్ు
రాయబారములో, ఎవి రకీ బాధ ములగకుండా, ఈ
న్య)గు అంరములను ములిప్త చాలా చాముచముయ ముతో
మాటాకడాడు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము సార అడవిలో ఒము విపవ

క ము
త్ారంభమయంద్వ. ద్ధనికి ఒము నముక న్యయమురి ము
వహించంద్వ. అనిి జ్ంతవు ములిసి ఒము సభ
ఎరాప టుచేసుకున్యి య. ఆ సభలో నముక లేచ,
492
మనలను (జ్ంతవులను మానవు) చాలా
రకుక వగా, హీనముగా భావిసూత, మనలను హింసించ,
బాధ పెటుితన్యి రు. మానవు) మనముంటే ఏ
విష్యములో గొపప ? మనము మానవుల ముంటె
దేనిలోనూ రకుక వ కాదు. పరాత్ముమము, బలములో,
రరీరములో, వేగములో, సామరయ ా ములో మనమే
మానవుల ముంటె చాలా ఎకుక వ. కాబటిి దీనికి మనము
ఏదో ఒము పరష్క రము వెరకాలి అని చెప్తప , అనిి
జ్ంతవు) బాగా ఆలోచంచ, ఆ అడవిలోనే ఒము
మహర ి రపసుు చేసుకుంటున్యి డు. ఆయన
జ్ంతవులను హింసించడు. అందుచేర
జ్ంతవులకు ఆయన మీద మంచ అభిత్ాయము
ఉంద్వ. ఆయనను అడిగి, ఈ విష్యమునకు
పరష్క రము చెయాయ లి అని నిరయు ంచుకొని, ఆయన
దగ గరకు వెళ్ల,క ఆయనకు అంతా చెప్తప , మానవు),
జ్ంతవుల ముంటె ఏ విష్యములో, ఎందుకు గొపప ?
ఈ విష్యము తేలిు చెపప ండి అని అడిగాయ. ఆ
మహర ి బాగా ఆలోచంచ, ఇలా చెాప డు:

మీకు లేనిద్వ, మనిషికి ఉని ద్వ ఒముటి ఉంద్వ.

మీరు సహజ్ సిదాముగా ఉండే బలము, సామరయ ా ముతో
మీ ఆహారము సంాద్వంచుకొని, పుటి,ి పెరగి,
మరణసాతరు. మీకు సహజ్ముగా ఉని మనసుు తో,
బుద్వాతో మీ జీవిరములో అభివృద్వా పొందటానికి
అవకారము లేదు. కాని మనిషికి ఉని మనసుు తో,
బుద్వాతో, వివేముముతో అభివృద్వా సంధంచుకోగలడు,
రనని తాను మారుు కోగలడు. కాని ఏ జ్ంతవు రనని
493
తాను మారుు కొని, అభివృద్వద పొందలేదు.
జ్ంతవులకు, మనిషికి మధయ ఉని త్ాధమిముమైన
అంరరము, మనిషికి ఉని మనసుు . అందుచేర
మనిషి గొపప అని చెాప డు. మహర ి చెప్తప న
కారణమును జ్ంతవు) అంగీమురంచాయ. కాని ప్తలక
నముక ), ప్తలక సింహము), ప్తలక పు)) ఒము త్పరి
వేశాయ. ఒమువేళ్ మనిషి రనకుని మనసుు తో, రనని
తాను మారుు కోముపోతే, అభివృద్వా సాధంచుకోము,
కేవలము జ్న్ సంసాక రములతోనే జీవిసేత, మా ముంటె
గొపప అవుతాడా? అని అడిగిన్యయ. ద్ధనికి మహర,ి
ఒమువేళ్, మనిషి రనకుని మనసుు తో, తాను
సాధంచవలసిన అభివృద్వా, జీవిర లక్షయ ములను
సాధంచుకోముపోతే, అరడిని మనిషి అని ప్తలవటానికి
అరుహడు కాడు. సుగష్టతము – “ఏష్ణం విద్య ,
తప్న, దా ం ాన ం, ీలం, గుణో,
ధర్మ ః, తే మృత్సయ లోకే భువి గరూభ తాః మనుషయ
రూప్నణ మృగాసస ా ర్య ంతి” – ఎవరైతే రనకుని
మనసుు ని సరగాగ ఉపయోగించకుండా, రనని తాను
మారుు కోకుండా, మనసుు ను పెటిి విదయ ను
సాధంచరో, రపసుు ను చేయరో, మనసూూ రతగా
ద్ధనము చేయరో, ాఞనమును సాధంచరో, మంచ
నడవడిము, శీలము, సదుగణములను నేరుు కోరో,
మానవ జ్న్ కు మకుటాయమయమైన ధర్ మును
ాటించరో అటువంటి వాళ్ళు , ఈ భూమికి
భారమువంటి వాళ్ళు . వాళ్ళు మానవ రూపములో,
రండు కాళ్తో క తిరుగుతని జ్ంతవు). వా ళ్కు క మీ
లాంటి జ్ంతవులకు ఏమీ తేడా ఉండదు.
494
 మనిషి మనసుు యొముక ఆలోచనలను, రకిని, త
సామరయ ా మును సరైన తీరులో ఉపయోగించుకుంటే,
మానసిముమైన రపసుు చేసుకుంటే, మనిషిలో
ాఞనమును ములిగించ, మారుప లను, అభివృద్వా చేసి,
అసాధయ మైన ఫలిరములను సాధంచ, ఇరర జీవుల
ముంటె మరయు ఇరర మానవుల ముంటె ఉని ర
సాతయకి తీసుకువెళ్ళు తంద్వ.

• మ ః శ్రప్సాద్ః సౌమయ తవ ం
మౌ త్తమ వినిశ్రమహః ।
గవసంశుదిిరితేయ తత్ తప్న
త్ సముచయ తే ॥16॥

మ సుస లో ఏ విధమై అంద్యళ లు,

గవములు లేకుండా శ్రప్శాంతముగా
ఉంచుక్కనుట్ ఒక ర్కమై తప్సుస . త కు
మరియు ఇతర్ అనిన జీవులకు హాని కల్వే
ఆలోచ లు లేకుండా, అంద్రికీ సౌమ సయ
గవ తో ఉండుట్ ఒక ర్కమై తప్సుస .
మ సుస తో ఆలోచ ల శ్రప్వాహము ప్పర్కుండా,
మౌ ముగా ఉంచుట్ ఒక ర్కమై తప్సుస .
మ సుస ని అదపులో ఉంచుక్కని,
నిశ్రమహించుక్కని ఉండుట్ ఒక ర్కమై
త్ రకమై తప్సుస .

మ సుస లో ఇతరులకు హాని లేదా వంచ

చేయలనే ఆలోచ లను ర్జ్నీయకుండా,
495
మ సుస లో ప్రిశుద్మై
ి గవములు కల్వేలా
ఉండుట్, లేదా ఏ ర్కమై గవములు లేకుండా
శ్రప్శాంతముగా ఉంచుక్కనుట్ ఒక ర్కమై
తప్సుస . ఇవనీన త్ సమై తప్సుస లు. ఈ
తప్సుస లు చేసుకుంట్ట, అలౌకికమై
ఫల్వతములు వాట్ంతట్ అవే వలచి వసాియి.

ఆలోచనల పరంపరతో మనసుు ని ఆందోళ్న

పరచకుండా, మనసుు లో త్పసని మైన ఆలోచనలతో
లేద్ధ అస) ఆలోచనలే లేకుండా త్పశాంరముగా
ఉంచుకునే సాతయకి తీసుకువెళ్లు తే, అద్వ
మానసిముమైన రపసుు అవుతంద్వ. నోటితో
మాటాకడమని భావములను పంప్త, ఆ మాటలతో,
ఇరరులకు బాధ ములిగించేద్వ మనసేు .
ాఞనేంత్ద్వయములను, మురే్ ంత్ద్వయములను
అదుపులో ఉంచ, నిత్గహించేద్వ మనసేు . మనసుు ని
నిత్గహించుకుంటే అనిి ఇంత్ద్వయము) అదుపులో
ఉంటాయ. ఈ మనోనిత్గహము సాధ్యరణ సాతయ
నుండి అసాధ్యరణ సాతయకి పెంచుకుంటే అద్వ
రపసుు అవుతంద్వ.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-8 – “ాన శ్రప్సాదే

విశుదిిసతివ సితసుి తం ప్శ్య తే నిషక ళం
ధ్యయ యత్ ః” – ఆర్ ాఞనముతో (మనసుు తో
పరశుదమైా న అంరుఃమురణతో పరత్బహ్ ను
నిరాకారముగా ధ్యయ నించువాడు మాత్రమే ఆర్ ను
(పరమార్ ను తె)సుకోగలడు.
496
 ఉపనిష్తతలలో గురువు శష్యయ లను “సౌమయ ””
లేద్ధ “స్యమయ ” అని ఉదేదశంచేవారు. సౌమయ లేదా
స్యమయ = త్పశాంరమైన మనసుు , సి భావము
ములవాడా.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 3 లేదా 5-5-1 -

“తసామ శ్రదాబ హమ ణః ప్పండితయ మ్ నిరివ ద్య
ాలేయ తిష్ణటరత్, ాలయ ం చ ప్పండితయ ం చ
నిరివ దాయ థ మునిర్మౌ ం చ మౌ ం చ
నిరివ దావ థ శ్రాహమ ణః స శ్రాహమ ణః కే
సాయ దేయ సాయ .......” - త్బహ్ ాఞను)
ఆర్ ాఞనమును తె)సుకొని, ముర్ ను, ముర్
సాధనమును విడిచ, సనయ సించ, భిక్షాటనము
చేయవలెను. ఆర్ సి రూపముగా ఉని ఆ
మౌనమును (ముని భావమైన మౌనము నిశ్వి ష్ముగా
తె)సుకొని, సమసతము త్బహ్ సి రూపమే అనే
ాఞనము ముల త్బాహ్ ణుడు అవుతన్యి డు.

కఠోప్నిషత్ – 1-3-13 – “యచేా దావ ఙ్మ సీ

శ్రప్పజ్ న సిద్య చేా త్ ాన ఆతమ ని I ాన త్తమ ని
మహతి నియచేా తి ద్య చేా చ్చా ి ఆతమ ని” -
వివేకి అయి వాడు, ాననేంశ్రదియములను,
కర్శమ ంశ్రదియములను, సంకలప వికలప ములను
శ్రప్నతస హించే, శ్రప్నర్శపించే మ సుస యంద
ఉప్సంహరించవలెను. అటిట మ సుస ను శ్రప్కాశ్
సవ రూప్మగు భుదాాయ తమ యంద
ఉప్సంహరించవలెను. అటిి బుద్వాని మహతత అగు
497
ఆర్ యందు అనగా త్పధమజ్ఞడు అగు
హిరణయ గరుభ డు (త్బహ్ దేవుడు యందు
ఉపసంహరంచవలెను. అటిి మహాద్ధర్ ముమైన
ఆర్ ను సరి విశ్వష్ లనయ ము, వికార రహిరమును,
సరాి ంరరమును సరి త్పతాయ య సాక్షి అయన
పరమార్ యందు ఉపసంహరంచవలెను.

శ్రప్శోన ప్నిషత్ – శ్రప్ధమ శ్రప్శ్న – 16 వ

శోేకము – “తేష్ణమసౌ విర్జో శ్రబహమ లోకో యేషు
జిహమ మ ృతం త్య చేతి” – పరశుదామైన
త్బహ్ లోముము జిహి చాపలయ ము (వంచన, మోసము
చేయనివాడు , అబదాము అసరయ ము, ఇరరులను
మోసము చేయని వారకి త్ాప్తతంచును.

కఠోప్నిషత్ – 1-2-24 – “నా విర్తో దశ్ా రితాత్

నాశానోి నా సత్హితః I నాశా ి త్ స్యవాపి
శ్రప్ాననేనై త్పున యత్” – దుత్ష్ప వరతన
ములవాడు, శాంతి లేనివాడు, అందరకీ హిరమును
కోరనివాడు, మనసుు లో శాంతి లేనివాడు ాఞనము
ద్ధి రా కూడా ఆర్ ాఞనము పొందలేడు.

శ్రశ్ద్ియ ప్ర్య తప్ం ి తప్సిస్త్తిివిధం ర్యః ।

అఫలాకాంక్షిభిరుయ కెఃడ ి సాతిివ కం ప్రిచక్షతే ॥ 17 ॥

పై చెపిప మూడు విధములలో (శారీర్క,

వాచిక, త్ రకమై ) ఉండే ఈ తప్సుస లను,

498
త్ వులు ఎంతో ఎకుక వ ఉ న త సాలయిలో
శ్రశ్ద్ితో చేసుకు న ట్ేయితే,

వాళ్ళు చేర తప్సుస లకు ఫల్వతములు

కోరుకోకుండా, ఆశ్చంచకుండా, ఏకాశ్రమతతో
చేసుకు న ట్ేయితే అది సాతివ కమై తప్సుస
అవుత్సంది.

సతాక ర్త్ పూార్ం ల తప్న ద్ంభే చైవ యత్ ।

శ్రకియతే తదిహ శ్రప్నక ిం ర్జ్జ్సం చలమశ్రధువం ॥
18 ॥

త ని అంద్రూ సతక రించ్చల్వ, సనామ ము

చేయల్వ లేదా గౌర్వించ్చల్వ, లేదా పూజించ్చల్వ,
లేదా గొప్ప వాడు అనే ొమడాల్వ అనే కోరికలతో
లేదా నేను ధ్యరిమ కుడిని అనే కప్ట్మై
శ్రప్చ్చర్ము, డాబు, ప్నరు కోసము

చేసుకు న ట్ేయితే అటువంటి తప్సుస లు

ర్జ్జ్సమై తప్సుస అవుత్సంది. అటువంటి
తప్సుస లు ఒకవేళ ఫల్వతములను ఇరి అవి
అనితయ మై , అశాశ్చవ తమై ఫల్వతములను
ఇసుింది. రలర్మై ఫల్వతములను ఇవవ లేవు.
ఇటువంటి తప్సుస లు ఫల్వతములు ఇసాియి
లేదా ఇవవ వు అని నిశ్చా తముగా ఎవవ రూ
చెప్ప లేరు.

499
 అటువంటి రపసుు ) యొముక ఫలముల మీద
ఉండే కోరము), ఆ రపసుు ల యొముక సాతిి ముమైన
సాతయని, రకిని
త రగి గంచవేసుతంద్వ. వీటి ఫలిరము)
పూరత సాతయలో ఉండవు, చాలా కొద్వదగా, చని గా
ఉంటాయ. ఇటువంటి రపసుు ల మీద కోరము త్ీతి,
ఆర పనికిరాదు. కామయ విధ్యలలో (కోరములతో చేసే
త్కియ), ముర్ ), పూజ్), రపసుు ), యజ్ము ఞ ),
యాగము), ద్ధనము) నియమము) చాలా
ఉంటాయ. ఆ అనిి అంరములను, నియమములను,
నిష్తో
ి ాత్గరతగా ఆచరంచవలసి ఉంటుంద్వ.

మూఢశ్రగాహ్యణాతమ నో యతీప డయ శ్రకియతే

తప్ః।
ప్ర్స్యయ తాస ద్నార్ం
ల వా తతాిమసముదాహృతం
॥ 19 ॥

ఎవర్యతే అాన ముతో కూడి మొండి

ప్టుటద్లతో, త ని తాను హింరంచుకుంటూ,
తప్సుస లు చేసాిరో,

ఇతరులకు హింస కల్వేట్టుేగా చేర

తప్సుస లను తామసమై తప్సుస లు అంటారు.

అాఞనముతో శాస్తరతయ విరుదమై

ా న ఏదో
నిరయ
ు ము తీసుకొని, మొండి పటుిదలతో, రన
రరీరమునే హింసించుకుంటూ, ఇరరులకు కూడా
హింస, ీడ ములిగేలా లేద్ధ చనిపోయే విధముగా చేసే
500
తామసమైన రపసుు లకు తామసమైన ఫలిరములే
ము)గుతాయ.

దాతవయ మితి యదాా ం ద్గయతేఽనుప్కారిణే ।

దేశ్ల కాలే చ ప్పశ్రతే చ తదాా ం సాతిివ కం సమ ృతం
॥ 20 ॥

దా ము చేయుట్ నా విధి, నేను

చేయవలర కర్వ ి య ము అనే అభిశ్రప్పయముతో,
దా ము తీసుకునే వారి నుండి తిరిన ఏవిధమై
శ్రప్త్సయ ప్కార్ము ఏమీ ఆశ్చంచకుండా ఉండే
ఆలోచ తో

పుణయ క్షేశ్రతములలో, పుణయ తిథులలో,

పుణయ కాలములో, ఉతిమమై సాలయిలో
ఉ న వా ళేకు, అరుోలకు చేర దా ము
సాతివ కమై దా ము అవుత్సంది.

పుణయ క్షేత్రములలో, పుణయ కాలములలో,

ఉరతమమైన ాత్తలకు, యోగుయ లకు చేసే ద్ధనము
ఉని రమైన, ఎకుక వ ఫలిరములను ఇసుతంద్వ.
ద్ధనము ఇచేు వయ కి,త ద్ధనము తీసుకునే వయ కినిత
ఆహాి నించ, సతాక రము చేసి, గౌరవించ భకి,త త్రదా
భావముతో ద్ధనము చేసేత సాతిి ముమైన ద్ధనము
అవుతంద్వ.

501
ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - మహాభారర యుదదము

అయపోయన రరువార, ధర్ రాజ్ఞ యుదాములో
చాలా మంద్వ మరణమునకు తాను కారణమయాయ నే
అనే బాధతో (శీ ీముృష్యుడు, వేద వాయ సుడు, న్యరదుడు
నీవు కారణము కాదు, అధర్ మును అరముటుిటకు, నీ
మురతవయ ముగా యుదాము చేసావు, అని చెప్తప న్య రృప్తత
ములగము , ఆ దోష్ము నివారంచుకొనుటకు అరి మేధ
యాగము చేసుతన్యి డు. ఆ యాగమును మరయు
శీ ీముృష్యుడిని చూడటానికి చాలా మంద్వ వసుతన్యి రు.
వచు న వా ళ్ం క దరనీ ఆదరంచ, గౌరవముగా చముక గా
భోజ్నము పెటుితన్యి రు. అని సంరరప ణలో ఏ
దోష్ము) లేకుండా అకికిముమైన ఏరాప టుక చేశారు.
అని సంరరప ణ చాలా బాగా జ్రుగుతని ద్వ.
ధర్ రాజ్ఞ సాతిి ముమైన భావముతో అని ద్ధనము
చేసుతన్యి డు. అద్వ త్శ్వష్మై
ి న సాతిి ముమైన
అని ద్ధనమే. వచు న వాళ్ు ందరూ భోజ్నము చేసి,
చాలా బాగా పెటుిచున్యి రని, ఇంర గొపప గా ఎవి రూ
అని సంరరప ణ చేయలేదని పొగుడుతన్యి రు.

అముక డకు ఒమువైపు బంగారు రంగులో, మరొము

వైపు రన సహజ్మైన రంగులో ఉని ముంగీస వచు ,
ఆ పొగుడుతని వా ళ్తో
క మీరు అనవసరముగా
ధర్ రాజ్ఞగారు గొపప గా అని ద్ధనము చేసుతన్యి డని
ఆయనను అనవసరముగా పొగుడుతూ, డబాబ
కొడుతన్యి రు. ఈ అని ద్ధనము ముంటె, సతతత్పసుత డు
502
చేసిన అని ద్ధనమే చాలా గొపప ద్వ, అరడే చాలా
గొపప అని ద్ధర అని అంద్వ. సతతత్పసుతడు ఉంఛ
వృతిత (ఎడబ క ండ క మీద పొలము నుండి, ఇంటికి
ధ్యనయ ము తీసుకువసుతంటే, ద్ధరలో రోడుి మీద
ఒలికిపోయన ధ్యనయ ము ఏరుకొని జీవించుట
చేసుకునే ఒము పేద త్బాహ్ ణుడు, ఒమురోజ్ఞ ఒము
గుపెప డు వడను క ఏరుకొని వచు , ద్ధనితో పేలా)
ప్తండి వండుకొని, దేవరలకు నివేదన చేసి, అరను,
అరని భారయ , కొడుకు మరయు కోడ) (న)గురు ఆ
అని మును న్య)గు భాగము) చేసి, విసతరోక
వడిించుకొని, తినబోయే సమయములో, వాళ్ు ఇంటి
ముందు ఒము అతిథి నుంచొని, అయాయ న్యకు ఆములిగా
ఉంద్వ, ఏమైన్య పెటిండి అని అన్యి డు. ధర్
శాస్తసతము త్పకారము, ఇంటికి వచు న అతిథికి (అతిథి
= అ + తిథి = ఒముక తిథి మాత్రమే ఉండే వయ కి.త ఆ రోజ్ఞ
తిథి మారకుండా వెళ్లు పోతాడు భోజ్నము
పెటిముపోతే, అతి నీచమైన జ్న్ ము)గుతంద్వ. ఆ
ఇంటి యజ్మాని ఆ అతిధని ఆహాి నించ, గౌరవించ,
కాళ్ళక చేత) ముడుగుకుందుకు నీళ్ళు ఇచు , ఆకు
వేసి, యజ్మాని తాను తినుటకు వడిించుకుని పేల
ప్తండి మొరతము సంతోష్ముగా అతిథికి పెటాిడు.
అతిథి ఆ కొంచము ఒముక ముదదగా తినేసి, ఆములి
తీరలేదు అన్యి డు. అపుప డు ఆయని భారయ రన
బాధయ రగా రన వంత పేల ప్తండి మొరతము
సంతోష్ముగా అతిథికి పెటిింద్వ. అతిథి ఆ కొంచము
ఒముక ముదదగా తినేసి, ఆములి తీరలేదు అన్యి డు.
అపుప డు ఆయన కొడుకు రన బాధయ రగా రన వంత
503
పేల ప్తండి మొరతము సంతోష్ముగా అతిథికి పెటాిడు.
అతిథి ఆ కొంచము కూడా ఒముక ముదదగా తినేసి, ఆములి
ఇంకా తీరలేదు అన్యి డు. అపుప డు ఆయన కోడ)
రన బాధయ రగా రన వంత పేల ప్తండి మొరతము
సంతోష్ముగా అతిథికి పెటిింద్వ. అతిథి ఆ కొంచము
కూడా తినేసి, చేయ ముడుకొక ని, త్పశాంరముగా
కూరొు ని, నేను ఎనోి ఇళ్కు
క అతిధగా వెళ్ళకను. ఎంతో
మంద్వ న్యకు భోజ్నము పెటాిరు. ఎనోి అని
సంరరప ణలను చూచాను. న్య పేరు ధర్ దేవర.
నేను పరీక్షించుటకు వేరు, వేరు రూపములలో
అతిధగా అందర ఇళ్కు క వెళ్ళు తూ ఉంటాను. చాలా
మంద్వ న్యకు భోజ్నము పెటాిరు. కాని ఇంర త్రదాగా,
ఇంర ఆాయ యరతో, ఇంర విధ పూరి ముముగా, ఇంర
బాధయ రతో, ఇంర సంతోష్ముగా, సాతిి ము భావముతో
అతిధకి భోజ్నము పెటిిన వారని ఇంరవరకు నేను
చూడలేదు. మీ కుటుంబము మొరతము (న)గురనీ
ఇపుప డే సి రలో గ ముము పంపుతాను, అని చెప్తప , ద్వవయ
విమానమును ప్తలిప్తంచ, వా ళ్ను క సి రలోగ ముము
తీసుకు వెళ్లు పోయాడు. అదంతా నేను (ఆ ముంగీస
చూచాను. ఆ అతిథి (ధర్ దేవర భోజ్నము చేసిన
రరువార చేయ ముడుకుక ని చోట నేను పొరాకను. ఆ
పోరనక ంర మేర న్య రరీరము ఒమువైపు బంగారు రంగుగా
మారంద్వ. న్యకు రండవ వైపు బంగారు రంగు కావాలని,
రరువార ఎముక డ అని సంరరప ణ జ్రగిన్య వెళ్ల క
పొరుకతన్యి ను. ఇంరవరకూ ఎముక డ పొరన్య క న్య
రరీరము బంగారు రంగులో మారలేదు. ఇముక డ కూడా
పొరాకను. న్య రరీరము బంగారు రంగులో మారలేదు.
504
అందుచేర ధర్ రాజ్ఞ చేసుతని ఈ అని ద్ధనము
ముంటె సతతత్పసుతడు చేసిన అని ద్ధనమే గొపప ద్వ అని
ఆ ముంగీస చెప్తప ంద్వ. ధర్ రాజ్ఞగారు అద్వ విని
ముంగీస చెప్తప నద్వ ఒపుప కున్యి రు. సతతత్పసుత డు
ఉని పరసితతలలో, అరడు చేసిన అని ద్ధనము,
నేను చేసుతని అని ద్ధనము ముంటె చాలా గొపప ద్వ.
నేను ఆ పరసితతలలో ఉంటే, నేను అలా
చేయలేనేమో అని అన్యి డు. అలా అనగానే ఆ
ముంగీసకు (త్కోధ దేవరకు శాప విముకి త ములిగినద్వ.

యత్సి శ్రప్త్సియ ప్కార్జ్ర్ం

ల ఫలముదిాశ్య వా పు ః ।
ద్గయతే చ ప్రికిష ే టం తదాా ం ర్జ్జ్సం సమ ృతం ॥
21 ॥

దా ము చేయలనే మంచి అభిశ్రప్పయము

ఉనాన , దానికి తోడు నేను ఇచేా ఈ దా మును
తీసుకునే వాడు, నాకు శ్రప్త్సయ ప్కార్ము చేయల్వ
అనే కోరికతో, ఆశ్చసూి లేదా నేను ఇచేా ఈ
దా ము నాకు మంచి ఫల్వతములు (లౌకికమై
లాభము ొందాలనే కోరికతో లేదా అలౌకికమై –
పుణయ ము, సవ ర్ముీ కోరుకుంటూ) కల్వనంచ్చల్వ
అనే కోరికతో,

మ సుస లో నా వసుివును ఇంక్కకళు కు

ఇసుినాన ను అనే ాధప్డుతూ చేర దా ము
ర్జ్జ్సమై దా ముగా ప్రిమణించబడుత్సంది.

505
 ద్ధనము యొముక ఫలిరమును కోరుకుంటూ,
ద్ధనము తీసుకునే వయ కి త నుండి త్పతయ పకారము
ఆశసూత చేసే ద్ధనము సాతిి ముమైన ద్ధనము,
ఉరతమమైన ద్ధనము అవదు. అద్వ రాజ్సమైన
ద్ధనము అవుతంద్వ.

అదేశ్కాలే యదాా మప్పశ్రతేభయ శ్ా ద్గయతే ।

అసతక ృతమవానతం తతాిమసముదాహృతం
॥ 22 ॥

నిష్టద్మై
ి శ్రప్దేశ్ములలో, నిష్టద్మై
ి
కాలములలో చేర దా ము, దా ము తీసుకునే
యోమయ త, అర్త
ో లేనివారికి, లేదా
దరివ నియోమము చేసుకునే అప్పశ్రత్సలకు చేర
దా ము

దా ము ఇచేా వయ కి ి, దా ము తీసుకునే
వయ కి ికి చేయవలర సతాక ర్ము, గౌర్వము
చేయకప్నతే, అవత్ ము చేర దా ము చేరి,
నీచముగా త్టాేడి శ్రప్వరిర
ి ి అటువంటి దా ము
తామసమై దా ముగా ప్రిమణించబడుత్సంది.

తామసమైన ద్ధనము, సాతిి ముమైన

ద్ధనమునకు పూరత వయ తిరేముముగా ఉంటుంద్వ.
ద్ధనము తీసుకునే వయ కికిత నమసక రంచకుండా,
నత్మర భావముగా కొంచము వంగి ద్ధనము
ఇవి టము లేకుండా, ద్ధనమును ఎతిత, విసిర
506
ారేయుట, అముక డ పెటాిను తీసుకో అనటము, న్యకు
సమయము లేదు రరువార రా అనటము మరయు
ద్ధనము తీసుకునే వయ కిని
త రకుక వ సాతయలో భావించ
అవమానమురమైన మాట) చేర) చేసేత అద్వ
తామస ద్ధనము అవుతంద్వ.

• ఓంతతస దితి నిర్శశో

ా శ్రబహమ ణస్త్రివిధః
సమ ృతః ।
శ్రాహమ ణారి వేదాశ్ా యానశ్ా విహితాః
పుర్జ్ ॥ 23 ॥

ఓంతతస త్ అనేది ప్ర్శ్రబహమ ను నిర్శశ్చ

ా ంచే
(నిరూపించే) ఒక నామము. ఈ నామములో ఓం +
తత్ + సత్ అనే మూడు ప్ద్ములు ఉనాన యి. ఆ
మూడు, ఒక్కక కక ప్ద్ము, కూడా ప్ర్శ్రబహమ
యొకక ఒక్కక కక నామములే. ఈ విషయము
వేద్ములలో, సమ ృత్సలలో (పుర్జ్ణములలో)
చెపిప దే.

ఈ ప్ర్శ్రబహమ నామమును నుండే,

శ్రాహమ ణులు నేరుా కునే వేద్ములు, వాళ్ళు
చేర, చేయించే యజ్ము న లు, వేద్యక ిమై కర్మ లు
(ఈ మూడు) సృష్టట శ్రప్పర్ంభములోనే
జ్నిమ ంచ్చయి లేదా ఏర్ప డి వి.

మానవు) సాతిి ముమైన త్కియ) చేసేటపుప డు,

తెలియకుండా లేద్ధ పొరబాటుని ఏ విధమైన
507
దోష్ము), రపుప ) దరన్య క , ములిగిన్య, చేసిన్య
“ఓంతతస త్” లేద్ధ “ఓం”, “తత్”, “సత్” అనే
పరత్బహ్ న్యమధేయములను విడివిడిగానైన్య ఆ
ముర్ లలో మొదట్లక కాని, చవరోక కాని చేరు నటకయతే,
ఉపయోగించనటకయతే లేద్ధ పరత్బహ్ న్యమస్ రణ
చేసినటకయతే, ఆ ముర్ లలో ఉని దోష్ము),
రపుప ), వైగుణయ ము) తొలిగిపోయ, ఆ ముర్ )
సాతిి ముమైన ముర్ )గా అయ, సాదుగణయ ము ఏరప డి, ఆ
ముర్ లకు ఉరతమమైన ఫలిరము) లభిసాతయ. ఒకే
పదము లేద్ధ మూడు పదము)గా ఉండే
ఓంతతస త్ లేద్ధ ఓం + తత్ + సత్
ఉపనిష్తతలలో త్పతిాద్వరమైన పరమార్ యొముక
న్యమధేయము ఏ యజ్ము ఞ లలో, రపసుు లలో,
ద్ధనములలో, త్ముతవులలో, త్వరములలో, ముర్ లలో,
త్కియలలో, ఆహార సందరభ ములలో
ఉపయోగించనటకయతే, ఆ త్కియలో ఉని దోష్ము)
తొలగిపోయ, సాతిి ముమైన సదుగణము, సరక ర్
అవుతంద్వ. ఈ ముర్ పరపూర ుమైన ఫలిరము
ఇసుతంద్వ.

13 వ అధ్యయ యములో 13 వ ోకముములో “

సతినాన సదచయ తే” - పరమార్ కు న్యమము లేదు
అని చెాప డు. కాని ఇపుప డు పరమార్ కు
న్యమము) ఉన్యి య అని ఎందుకు
చెపుప తన్యి డు? పరమార్ మానవు) ఉని ర
సితతలకు ఎదుగుటకు, పరమార్ రరతి ాఞనము
(ఉపనిష్తత) వైపుకు మరలించుటకు,
508
ఉపనిష్తతలలో, ఏ న్యమ, రూపము లేని పరమార్ ను
ఏ విధముగా శాస్తరతయమైన త్పతిాదన, పరచయము
చేసే త్పయరి ము చేశాయో, అదే విధముగా
చెపుప తన్యి డు. వేదములే పరత్బహ్ ను సరగాగ
వివరంచలేము, చెపప లేము “నేతి, నేతి” – ఇద్వ కాదు, ఇద్వ
కాదు అని చెప్తప చవరకి “తత్” – అద్వ (దూరములో ఏ
పేరు లేని ద్ధనిని సూచంచనటుక చెప్తప నద్వ. అటిి
పరత్బహ్ కు చాలా దగ గరలో ఉండే రబదము “ఓం”. ఈ
రబదముతో పరత్బహ్ ను దూరముగా
సూచంచవచుు ను.

తైతీిరీయోప్నిషత్ – శ్చక్షవల్వే – శ్రప్ధమ

అధ్యయ యము – అషటమ అనువాకము – “ఓమితి
శ్రబహమ I ఓమితీద్గం సర్వ ం …..” - ఓం కారము
అనే రబదము పరత్బహ్ గా ధ్యయ నించవలెను. అనిి
లోముములలో, అంరటా రబద సి రూపము ఓంకారమే
వాయ ప్తతచెంద్వ ఉని ద్వ. మహాకారములో (space ,
సముత్ద గరభ ములో, చెవు) గటిిగా మూసుకుంటే
మన అంరరంగములో – “ఓం” రబదము వినిప్తసుతంద్వ.

త్ండ్యకోయ ప్నిషత్ – 1 – “ఓమి తేయ త

ద్క్షర్ం మిద్గం సర్వ ం తస్యయ ప్ వాయ ఖాయ ం
భతం భవత్, భవిషయ దితి సర్వ మోంకార్ ఏవ,
యచ్చా య స్త్తిికాలా తీతం తద్ ప్నయ ంకార్ ఏవ” –
“ఓమ్” (అ + ఉ + మ + ఈమ్ + త్శ్రత) అనే ఐదు
మాత్ర) ములిసిన ఒము అక్షరము పరమార్ రబద
సి రూపము. ఈ రబదములో ఈ త్పపంచము అంతా
509
ఇమిడి ఉంద్వ. భూర, వరతమాన, భవిష్య మూడు
కాలము) మొరతము కూడా ఓంకారమే. ఈ
త్పపంచమునకు, త్తికాలములకు కారణమైనద్వ,
అతీరమైనద్వ ఏదైతే ఉని దో (పరత్బహ్ అద్వ కూడా
ఓంకారమే. (ఈ మంశ్రతము
ర్జ్మోతిర్తాపినుయ ప్నిషత్ – 4 లో,
తార్సారోప్నిషత్ – 3 లో,
ృరంహపూర్వ తాపిమనుయ ప్నిషత్ - 4-2 లో
కూడా ఉ న ది .

కఠోప్నిషత్ – 1-2-15 – “...త తేిప్ద్గం

సంశ్రమహ్యణ శ్రబవీ మోయ మితేయ తత్” – అటిి పరమ
పదము గురంచ, సంత్గహముగా నీకు చెపుప చున్యి ను.
అ పరమ పదమే “ఓం” (త్పణవము 1-2-16 – “ఏత
దేాయ వాక్షర్ం శ్రబహమ ఏత దేాయ వాక్షర్ం ప్ర్ం I ఏత
దేాయ వాక్షర్ం ానతావ యో యదిచా తి తసయ తత్” -
ఈ (ఓం అక్షరమే పరశుదమై ా న నిరుగణ పరత్బహ్ ను
దూరముగా సూచన చేసే (త్పతీముమైన ఒము సాధనము.
పరమార్ యొముక సగుణ రూపమునకు వాచముముగా
వినియోగించే అక్షరము. ఇద్వయే అనిి టి ముంటె
గొపప ద్వ. ఈ అక్షర పరత్బహ్ ను తె)సుకుని వాడికి
సరి కారయ ము) సిద్వాంచును. 1-2-17 – “ఏత
దాలమబ గం శ్రశ్లషఠ మేత దాలమబ ం ప్ర్ం I
ఏత దాలమబ ం ానతావ శ్రబహమ లోకే మహీయతే”
- ఈ త్బహ్ ము (పరమార్ త్శ్వష్మై ి న ఆలంబనము
(ఆత్రయము . ఇద్వ సరోి రక ృష్మై
ి నద్వ. దీనిని

510
తె)సుకుని వాడిని, త్బహ్ లోముములో
పూజించబడును.

శ్రప్శోన ప్నిషత్ – ప్ంచమ శ్రప్శ్న – శోేకము –

2 – “ఏతదైవ సతయ కామ ప్ర్ం చ్చప్ర్ం చ శ్రబహమ
యద్యంకార్ః, తసామ దివ దావ నేతే నై వాయతనే
నైకతర్ మనేవ తి” – ఏ అక్షర పరత్బహ్ ములదో అద్వ,
త్ాణము అనే పేరు ముల పరత్బహ్ అనగా పరాపర
(పర = నిరుగణ త్బహ్ + అపర = సగుణ త్బహ్
రండూ ఓంకారమే అందువలన, విద్ధి ంసు) ఆర్
ాఞనమునకు సాధనముగా ఓంకారమును ఆలంబన
(ఆత్రయంచును .

రండవ రబదము “తత్”. “తత్” = అద్వ. “తత్”

పరమార్ యొముక న్యమధేయము. అద్వ (దూరములో
సరగాగ తెలియని ద్ధనిని సూచంచనటుక . ఈ
పదమును కూడా పరత్బహ్ ను దూరముగా
సూచంచుటకు పేరుగా ఉపయోగించబడుతంద్వ.
మునిప్తసుతని త్పపంచమునకు, మునిప్తంచని
త్పపంచములకు కారణము పరమార్ అని
ఉపనిష్తత) త్పతిాద్వసుతన్యి య. కారయ మునకు,
కారణము రపప కుండా ఉండి తీరాలి. కారయ మైన
త్పపంచము ముంటికి మునిప్తసుతన్యి , ద్ధనికి కారణమైన
పరమార్ రపప కుండా ఉని ద్వ, కాని మనకు
అాఞనము అనే అడిము ఉండుట వలన మన ముంటికి,
మనసుు కి పరమార్ మునిప్తంచుట లేదు. అటువంటి
ద్ధనిని ప్రోక్షము అని అంటారు.
511
 ఐతేర్శయోప్నిషత్ – “తత్ ఇతి శ్రబహమ ణాః
నామ భవతి” - పరత్బహ్ కు “తత్” అనే న్యమము
ఉని ద్వ. “తత్” పరత్బహ్ ను తె)సుకొనుటకు
ఉపమురసుతంద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6-8-7- “ఐతదాతమ య

మిద్ం సర్వ ం తతస తయ ం స ఆతమ తతివ మర
.....” – ఆ పరత్బహ్ ము సరి ము అయ ఉన్యి డు.
ఇదంతా పరత్బహ్ మయమే. అదే సరయ ము. అదే
ఆర్ . ఆ ఆర్ (పరత్బహ్ నీవై ఉన్యి వు.

మూడవ పదము “సత్”. “సత్” = సరయ ము,

త్శ్వష్మై
ి నద్వ, పూజ్య ము, ఉనికి, ఉని ద్వ. భూర,
వరతమాన, భవిష్య త్ కాలములలో ఏ మారుప లేకుండా
ఉండేద్వ. “సత్” పరమార్ యొముక న్యమధేయముగా
ఉపనిష్తతలలో వినియోగించబడినద్వ. “సత్”,
“సతయ ం” ఒము అరము ా ఉని రండు రబదము). సత్
లేద్ధ సతయ ం (మూడు కాలములలో – భూర,
వరతమాన, భవిష్య కాలములలో ఏ విధమైన మారుప
ములగని పరమార్ వాచము, బోధము, సూచము పదము,
న్యమధేయము.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 6-2-1 – “స దేవ

స్యమేయ ద్మశ్రమ ఆసీ దేక మేవాదివ తీయం” – న్యమ,
రూపములతో ఉని ఈ త్పపంచము పుటుిట కు
(సృషికి
ి పూరి ము సతతగా (“సత్”” ఏముమై
అద్వి తీయముగా ఉని ద్వ.
512
 తైతీిరీయోప్నిషత్ – ఆ ంద్వల్వే – దివ తీయ
అధ్యయ యము – శ్రప్ధమ అనువాకము – “శ్రబహామ ని
దాప్నన తి ప్ర్మ్ I తదేష్ణ భుయ కాి I సతయ ం
ాన మ ిం శ్రబహమ ” – పరత్బహ్ ను తె)సుకొని
ాఞని పరత్బహ్ ము పొందుచున్యి డు. పరత్బహ్ ము
సరయ ము, ాఞనము, అనంరము అయ ఉని ద్వ.
సప్మి అనువాకము – 1 – “అసదావ ఇద్మశ్రమ
ఆసీత్ I తతో వై ద్ాయత తదాతామ గం
సవ య మకురుత I తసామ తిత్సస కృత ముచుయ త
ఇతి” - న్యమ రూపములతో ఉని ఈ త్పపంచము,
సృషికిి పూరి ము వాయ ముృరమై (disfigured న్యమ,
రూపము) లేని అవాయ ముృరమైన పరత్బహ్ గా
ఉండెను.

ఋేవ ద్ము 1-164-46 –

“ఇంశ్రద్మిశ్రతవరుణ.....ఏకం సత్ విశ్రప్ప
బహధ్యవద్ంతి.’’ – ఉని ద్వ సరయ ం (పరత్బహ్
ఒముక టే, విద్ధి ంసు) అనేము పేరతో క , రూపములలో,
అనేము విధము)గా వరసా ు ి రు.

• తసామ ద్యమిత్సయ దాహృతయ

యజ్దా న తప్ఃశ్రకియః।
శ్రప్వర్ంి తే విధ్యనోకాిః సతతం
శ్రబహమ వాదినాం ॥ 24 ॥

ఓంకార్ము ప్ర్శ్రబహమ నామధ్యయములో ఒక

నామము కనుక, శ్రప్ణవము (“ఓం”)
513
ఉచా రించుట్కు అధికార్ము ఉ న వా ళ్ళే
శ్రప్ణవమును ఉచా రించి, యజ్ము
న లేదా
దా ము లేదా తప్సుస మొద్లై సాతివ కమై
శ్రకియలు

ప్ర్శ్రబహమ ను శ్రప్తిప్పద్ చేర

వేద్ములను సర్య రీతిలో అర్ము ి చేసుకు న
వాళ్ళు , తెలుసుకోవాలని సాధ చేర వాళ్ళు ,
ప్ర్శ్రబహమ తతివ మును ఉప్దేశ్ములు చేర
వాళ్ళు , నిర్ంతర్ము ప్ర్శ్రబహమ నే చరిా ంచే
వాళ్ళు శాస్త్సిములలో చెప్ప బడి విధముగా
ఎలేపుప డ్య ఇదేవిధముగా శ్రప్వరిసూ ి ి , చేసూి
ఉంటారు.

త్బహ్ వాదు) యజ్ము ఞ ), యాగము),

ద్ధనము), రపసుు ), సరక ర్ ) శాస్తసతములలో
చెప్తప న విధ్యనముగానే చేసాతరు, నడచుకుంటారు.
ముర్ ) చేసేటపుప డు త్రదా ఉండాలి, రబదములను
సరగాగ ఉచాఛ రణ చేయాలి, ద్ధని అరము ా ను
మనసుు లో అనుసంధ్యనము చేసుకోవాలి. అపుప డే
ఆ ముర్ లకు ఉరతమమైన ఫలిరము) లభిసాతయ
మరయు ఆ సాధకుడి మనసుు ని రరతి ాఞనము వైపు
తీసుకు వెళ్ళు తంద్వ

ఉదాహర్ణ:

ఒము గోప మునయ , ఉదయమునే లేచ, ఇంటి

514
పను) చేసుకొని, గోవు ా) ప్తతికి, ఒము బుటిలో
ా), పెరుగు, వెని , మజిగ జ కుండ) పెటుికొని, ఆ
బుటిను రలపై పెటుికొని, నిరంరరము శీ ీముృష్యుడిని
ధ్యయ నించే ఆ గోప మునయ , రన జీవిరమే శీ ీముృష్ు
పరమార్ కు అంకిరము చేసుకొని, శీ ీముృష్ు
పరమార్ ను మనసుు లో నింపుకొని, ా), పెరుగు,
వెని , మజిగ జ అమ్ టానికి ఊళ్ళకకి వెళ్లు ంద్వ. ఆమె
ా), పెరుగు, వెని , మజిగ జ అని అరుసుతన్యి ను అని
అనుకుంటూ, ఆమెకు తెలియకుండానే, నోటినుండి
గోవింద్, దామోద్ర్, త్ధవ అని అరుస్త ంద్వ. అద్వ
విని వాళ్ళు ఆరు రయ పోతన్యి రు. ఆమె గురంచ
తె)సుని కొందరు, ఆ ా), పెరుగు, వెని , మజిజగ
కొంటున్యి రు. ఆమె గోవింద, ద్ధమోదర, మాధవ
న్యమస్ రణతోనే రోజ్లాక గడిప్త, ఇంటికి వచు , రాత్తి
కూడా అదే న్యమస్ రణతో గడుపుతంద్వ. రోజూ ఆమె
ద్వనచరయ ఈ విధముగానే గడుపుతని ద్వ. ఆమె
మనసుు లో పరమార్ రపప , ఇరర విష్యములకు
ఏ విధమైన చోటు లేకుండా, పరమార్ నే
నింపుకుంద్వ.

“విశ్రకేత్స కాత్ఖిల గోప్ క య ముర్జ్రి

ప్పదారిప త చితివృతిిః ద్ధ్యయ దిక మోహవశాద్
వ్యచద్ గోవింద్ దామోద్ర్ త్ధవేతి”

ఆ గోప మునయ త్పవరతన, తీరు మనము

ఆదరి త్ాయముగా తీసుకోవాలి. ఏ పని చేసుతన్యి , ఏ
సందరభ ములో ఉన్యి , పరమార్ మీద భకితో,
త త్రదాతో
515
మనసుు ని లగి ము చేసి ఆ త్కియల ఫలిరముల
మీద కోరము లేకుండా చేసూత ఉంటే, వాళ్ు జీవిరము
సారముా ము అవుతంద్వ, ఉని ర ఫలిరములను
పొందుతారు

మమనిక:

త్పణవము (“ఓం” ఉచాఛ రణకు ముఠినమైన

నియమము), నిష్) ి ఉన్యి య. మహరుి) ,
సన్యయ సు), మహానుభావు), యోగయ ర ఉని వా ళ్ళక
మాత్రమే త్పణవమును ఉచు రంచుటకు అరర హ
ఉని ద్వ. మిగిలిన “తత్” “సత్” పరమార్
న్యమము) త్పణవము యొముక సాతయ సిద్వాని ఇచేు
రకి,త సామరయ ా ము ఉని ద్వ. అందుచేర సాధ్యరణ
మానవు), అందరూ ఈ రండు పరమార్
న్యమము) ఉచు రంచవచుు ను.

• తదితయ భిసంధ్యయ ఫలం

యజ్త న ప్ఃశ్రకియః ।
దా శ్రకియశ్ా వివిధ్యః శ్రకియంతే
మోక్షకాంక్షిభిః ॥ 25 ॥

“తత్” అనే ప్ర్త్తమ నామసమ ర్ణను

చేసుకుంటూ, ఈ ప్ద్ము యొకక అర్ము ి ను
మ సుస లో అనుసంధ్య ము చేసుకుంటూ,
యజ్ము
న లు, తప్సుస , సాతివ కమై శ్రకియలు

516
చేసుకుంటూ, ఈ శ్రకియలకు ఏ విధమై
ఫల్వతములు ఆశ్చంచకుండా,

దా ములు, ఇతర్ సతక ర్మ లు,

ర్కర్కములై శ్రకియలు చేసుకుంటూ, మోక్షము
తప్ప మరొక శ్రప్పప్ంచకమై కోరికలు వాటి
ఫల్వతములు కోరుకోకుండా, ఆశ్చంచకుండా
ఉండాల్వ.

ఏదైన్య ఫలిరము ములిగినపుప డు, నేను చేసిన

ఫలాన్య ముర్ కు న్యకు ఫలాన్య ఫలిరము ములిగింద్వ అని
ఎవరకైన్య తె)సుతంద్ధ? తెలియదు. ఈ ఫలిరము
పరోక్షముగా, అదృరయ ముగా ఉంటుంద్వ. మనసుు
ఫలిరముల మీద ఉంటే. చేసే ముర్ లలో రపుప ),
దోష్ము) ములిగే అవకారము ఉంటుంద్వ. అందుచేర
ఫలిరములను కోరుకోకుండా, మనసుు పరమార్
మీదే లగి ము చేసి సరక ర్ ) చేసేత, అనిి
దోష్ములకు పరహారము ములిగి, ఉని రమైన
సరూ లిరము) ము)గుతాయ.

• సదాభ వే సాధుగవే చ
సదితేయ తశ్రతప యుజ్య తే ।
శ్రప్శ్రి కర్మ ణి తథా సచు బాః ప్పర్ ల
యుజ్య తే ॥26॥

517
 ఉ న ది అని చెప్ప టానికి, ఇది మంచిది అని
చెప్ప టానికి “సత్” అనే ప్ర్త్తమ నామమును
ఉప్యోనసాిరు.

అలాే శ్రప్శ్ంసనీయమై , మంచి కర్మ లు

చేర సమయములలో కూడా “సత్” శ్బము ా
ఉప్యోనంచబడుత్సంది.

త్పతి మానవుడు “నేను ఉన్యి ను” - “సత్” అని

అంటారు. రనని తాను మంచవాడు (“సత్” అని
అనుకుంటాడు. అందరూ ఏ పనిచేసిన్య అవి మంచ
(“సత్” పనులే చేసుతన్యి ము అని అనుకుంటారు.

మనము ఏదో ఒము కోరము కోరుకొని, ద్ధని ఫలిరము

కొరకు పరమార్ ను ఆరాధంచే అలవాటుకు
బానిసలయపోయాము. ఏ ఫలిరము ఆశంచకుండా
ఆరాధంచన్య, ఫలిరము వసుతంద్వ అని తెలిసిన్య, ఆ
ఫలిరము కోరుకునే అలవాటు
మానుకోలేముపోతన్యి ము. మనము త్రదాగా, భకితో త
విధవిధ్యనముగా చేసే సరక రా్ లలో తెలియకుండా
లేద్ధ పొరబాటుగా ఏదైన్య చని , చని దోష్ము),
రపుప ) జ్రగితే, ఆ సరక ర్ ) చేసే ముందు, చేసే
సమయములో లేద్ధ ఆఖ్రలో “సత్” అనే పరమార్
న్యమమును జ్ప్తసేత, ఈ న్యమము యొముక అరము ా
మనసుు లో అనుసంధ్యనము చేసుకోగలిగితే, ఆ
సరక ర్ ఉని ద్వ (“సత్” , ఆ ముర్ జ్రగింద్వ, పూరత
అయంద్వ - సద్ధభ వే (“సత్” . ఆ ముర్ మంచద్వ
518
అవున్య, కాద్ధ, ఆ ముర్ సరూ లిరము ఇసుతంద్ధ, లేద్ధ
అనే సందేహమే ఉంటే, ఆ “సత్” రబదము యొముక రకి,త
సామరయ ా ముతో, ఆ ముర్ మంచగా అయ తీరుతంద్వ,
సరూ లిరము) రపప కుండా ఇచు తీరుతంద్వ –
సాధ్యభావే చ (“సత్” . నేను చేసుతని ఈ త్కియ
త్పరసతము, మంచద్వ అవున్య, కాద్ధ అనే సందేహమే
ఉంటే, ఆ “సత్” రబదము యొముక త్పభావముతో ఆ
త్కియ త్పరసతమైన, ఉరతమమైన ముర్ అయ
తీరుతంద్వ, ఉరతమమైన ఫలిరము ఇచు తీరుతంద్వ
– త్పరసేత ముర్ ణ రధ్య (“సత్” . మనము చేసే త్పతి
మంచ పనిని, సరక ర్ లను పరమార్ భావనతో,
పరమార్ సి రూపమును తెలియచేసే, వాచముమైన –
ఓం, తత్, సత్ రబదములతో పరపూరము ు చేసుకోమని
పరమార్ మనకు బోధసుతన్యి డు. విశాలముగా
ఆలోచంచే ఓ అరుజనుడా I

• యజ్ఞ న తప్ర దానే చ రలతిః సదితి క్చయ తే

।
కర్మ చైవ తద్రీయ
ల ం సదితేయ వాభిధీయతే ॥
27 ॥

యజ్ము న లలో, తప్సుస లలో, దా ములలో

నిషటగా, రలర్ముగా చేసుకుంట్ట, మంచి ప్నులలో
నిలకడగా ఉనాన డు, మంచి (“సత్”) ప్నులే
చేసుినాన డు అని అంటారు.

519
 ఆ యజ్ము
న , తప్సుస , దా ము, చేయుట్కు
చేయవలర , సహకరించే ఇతర్ మంచి
శ్రకియలను కూడా మంచి (“సత్”) ప్నులే
చేసుినాన డు అనే అంటారు.

ఇటువంటి మంచ త్కియలలో పరమార్

సి రూపమైన, వాచముమైన “సత్” రబదమును
అనుమురంచ, ఆ “సత్” రబము ద యొముక అరముా ను
మనసుు లో అనుసంధ్యనము చేసుకుంటే, మనము
చేసే ముర్ లలో ఉండే చని , చని వైగుణయ ము),
దోష్ము), రపుప ) తొలగిపోయ, ఆ ముర్ )
సాదుగణయ ము), మంచ పను) అయ, ఉని రమైన
సరూ లిరములను త్పసాద్వసాతయ.

పరమార్ సి రూపమైన, వాచముమైన “సత్”

రబదము ఆ పరమార్ రరతి ాఞనము పొందుటకు, ఆ
పరమార్ ను చేరుకొనుటకు చేసే సాధన
(సరక ర్ ), రమము, దమము మొదలైన యోగ
సాధన, జ్పము, త్రవణము, మననము, న్యమస్ రణ,
సంకీరతన మొదలైనవి కూడా మంచ (“సత్” పను)
అనే అంటారు.

ఇటువంటి సరక ర్ లకు త్రదా, విధవిధ్యనము

చాలా ముఖ్య ము. సరక ర్ ) త్రదాగా చేసేత
సరూ లిరము) రపప కుండా ఇసాతయ. కాని అత్రదాగా,
విధవిధ్యనము) ాటించకుండా, తోచనటుక చేసే
ముర్ లకు ఈ విధ్యనము వరతంచదు.
520
అశ్రశ్ద్ియ హతం ద్తిం తప్సిప్ం ి కృతం చ
యత్ ।
అసదిత్సయ చయ తే ప్పర్ ల చ తశ్రతేప ప్య నో ఇహ ॥
28 ॥
శ్రశ్ద్ి లేకుండా చేర యజ్ము
న లు,
తప్సుస లు, హ్మమము లేదా దా ము లేదా
తప్సుస లేదా ఇతర్ సతక ర్మ లు ఏమైనా సర్శ

ఆ ప్నులను చెడడ (“అసత్”) ప్నులు అని

అంటారు. ఆ ప్నులను మంచి (“సత్”) ప్నులు
అని అ రు. ఈ లోకమును విడిచిపెటి,ట పై
లోకములకు వెళిు తరువాత, ఆ ప్నులు ఏ
విధమై మంచి ఫల్వతములను ఇవవ వు. ఆ
ప్నులు ఈ జ్ మ లో, ఈ లోకములో కూడా ఏ
విధమై మంచి ఫల్వతములను ఇవవ వు.

అత్రదాతో పను) చేసి, ఆ పనుల ఫలిరముల

మీదే ఆసకి త ఉంచుకొని “ఓంతతస త్” అనే పరమార్
వాచముమును ఉపయోగించ, పరమార్ మీద బాధయ ర
వేయ వదుద అని ఖ్చు రముగా చెపుప తన్యి డు.

ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు

ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే శ్రశ్దాిశ్రతయవిగమయోగో
నామ సప్ద్ ి శోఽధ్యయ యః ॥ 17 ॥

521
మంమళా శోేకములు
యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్
ి ఃl
తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll
అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll
అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్
కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll
అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll

522
కృషా నామ సంకీర్ ి
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

523
ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు
ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే మోక్షసంనాయ సయోగో
నామ అష్ణటద్శోఽధ్యయ యః ॥

అరుు ఉవాచ ।
సంనాయ ససయ మహాాహ్మ తతివ మిచ్చు మి
వేదిత్సం ।
తాయ మసయ చ హృషీకేశ్ ప్ృథక్ కేశ్చనిషూద్ ॥ 1 ॥

అరుునుడు ఇలా అంటునాన డు I గొప్ప

ాహవులు కల ఓ శ్రీకృషుాడా I సనాయ స
ఆశ్రశ్మము తతివ ము యొకక అర్ముి ను నేను
తెలుసుకోవాలని అనుకుంటునాన ను.

తాయ మము యొకక తతివ మును కూడా నేను

తెలుసుకోవాలని అనుకుంటునాన ను.
హృషీకము (ఇంశ్రదియము) అనే మ సుస ను
నియంశ్రతించే సామర్య ల ము ఉ న ఓ శ్రీకృషుాడా I
సనాయ సము, తాయ మము వేరు, వేరు తతివ ములు
అయితే, వాటి బేధములను నేను
తెలుసుకోవాలని కోరుత్సనాన ను. కేశ్చ అనే
ర్జ్క్షసుడిని సంహరించి ఓ శ్రీకృషుాడా I

హృషీకేశ్ = మానవుల ఇంత్ద్వయములను

నియంత్తించే మనసుు అనే ఇంత్ద్వయమునకు
ఈరి రుడు, నియంత్తించే సామరయ త ము ములవాడు.
524
సన్యయ సమునకు కావలసిన మనో నిత్గహము
త్పసాద్వంచగలవాడు. మనసుు కి అధపతివి.

కేశ్చనిషూద్ లేదా కేశ్వుడు = శీ ీ ముృష్యుడు

చని రనములో, ముంసుడి మిత్తడు అరి ము
(గుత్రము రూపములో శీ ీముృష్యుడిని సంహరంచాలని
త్పయరి ము చేశాడు. శీ ీముృష్యుడు ఆ కేశ కాళ్ళక, చేత)
పటుికొని, గిర, గిరా తిప్తప దూరముగా విసిర చంాడు.
ఆ విధముగా మానవులలో ఉండే తామస (రాక్షస
గుణములను సంహరంచగలవాడు. మరొము అరము ా లో,
ఇంత్ద్వయము), త్ాప్తంచము విష్యముల వైపు
గుత్రము వలె పరుగెటుితాయ. రాక్షస త్పవృతిత ముల ఆ
గుత్రములను నిమంత్తించగలవాడు (కఠోప్నిషత్ –
1-3-3 నుండి 9 వర్కు .

అరుజనుడికి ముర్ ), త్రదాతో చేయాలి అని

విష్యము విని రరువార, ఇంర మంద్వని చంప్త,
ాపము మూట ముటుికోవటము ముంటె, నేను
సన్యయ సము తీసుకొని భిక్ష ఎతతకొని జీవించుట
ఉరతమము అనే, రన మనసుు లో ఉని
అభిత్ాయముతో (2-5 ోకముములో ఈ త్పరి వేశాడు.

శ్రీభమవానువాచ ।
కాత్య నాం కర్మ ణాం నాయ సం సంనాయ సం
కవయో విదః ।
సర్వ కర్మ ఫలతాయ మం శ్రప్పహసాియ మం విచక్షణాః ॥
2॥
525
 శ్రీకృషా భమవానుడు ఇలా అంటునాన డు I
ఏద్య ఒక కోరికను తీరుా క్కనుట్కు, శాస్త్సిములలో
చెపిప కామయ కర్మ లను విడిచి పెటుటట్ ను
సనాయ సము అని వివేకము కల్వన ప్ండిత్సలు
చెపుప త్సనాన రు.

అనిన కర్మ ల ఫలములను విడిచిపెటుట ట్ ను

తాయ మము అని వివేకము కల్వన ప్ండిత్సలు
సరిగాీనే అంటునాన రు.

ముర్ ) మూడు విధము) – 1. నితయ కర్మ లు

= మానవుడుగా పుటిిన త్పతీవాడు, త్పతి ద్వనము
రపప ము చేయవలసిన ముర్ ). సాి నము,
సంధ్యయ వందనము, దీారాధన, త్ారన ా , ధ్యయ నము,
నైవేదయ ము, హారతి, అగిి హ్మత్రము మొదలైనవి, 2.
నైమితిిక కర్మ లు = పుణయ తిథులలో, పరి
ద్వనములలో, పండగలలో చేయవలసిన దైవ ముర్ ).
దేవ పూజ్, ప్తరృ ముర్ ), త్గహణ సమయములలో
సాి నము మరయు ధ్యయ నము, పుణయ క్షేత్రములలో
నదీ సాి నము, పూజ్) మొదలైనవి. 3. కామయ
కర్మ లు = కోరములను తీరుు కొనుటకు శాస్తసతములలో
చెప్తప న ముర్ ) చేసి, ముర్ ఫలము మీద కోరముతో చేసే
పూజ్), ద్ధనము), రపసుు మొదలైనవి.

ఏదో ఒము త్ాప్తంచముమైన కోరము తీరుు కొనుటకు,

శాస్తసతములలో చెప్తప న కామయ ముర్ ), ఆ ముర్ ల యొముక
ఫలిరము) అనిి టినీ విడిచపెటి,ి అటువంటి
526
త్ాప్తంచముమైన కోరము) ములగకుండా, ఆ కోరములను
విడిచపెటుిటను (వైరాగయ ము సన్యయ సము అంటారు.

నిరయ , నైమితితము ముర్ లను రపప కుండా చేసూత, ఆ

ముర్ ల యొముక ఫలిరములను ఆశంచకుండా, విడిచ
పెటుికొనుటను తాయ గము అంటారు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము పలెకటూరులో ఒము వయ వసాయద్ధరుడు

ఉన్యి డు. ఆయన రన పొలములో కాయకూర)
పండించ, అవి అము్ కొని, బతకుతన్యి డు.
ఆయన ప్తలక) చదువుకొని, పటిణములలో
ఉదోయ గము) చేసుకుంటున్యి రు. వాళ్ు ప్తలక)
కానెి ంటులలో చదువుకుంటున్యి రు. చాలా కాలము
రరువార ఆ వయ వసాయద్ధరుడు ప్తలక), మనుమ)
పండగకు ఆ పలెకటూరు వచాు రు. ఆ తారగారు
ఉదయమునే పొలమునకు వెళ్ళు తంటే, ఆయన
మనుమడు ఆయనతో పొలమునకు వెళ్ళు డు.
తారగారు సరగాగ పెరగి, పముి మునకు వచు న
దోసకాయ) కాయ) కోసుతంటే, ఆ మనుమడు కూడా
త్పముక నుని ఒము దోసకాయ చని ప్తందెను
కోయబోయాడు. తారగారు అటువంటి చని
ప్తందెలను కోయకూడదు, ఆ ప్తందె) రుచగా
ఉండవు, లాభము ఉండదు. అవి పెదదగా పెరగి,
పముి మునకు వచు నపుప డు కోసేతనే రుచగా
బాగుంటాయ, మనకు లాభము అని చెాప డు. ఆ
527
మనుమడు మరొము రముమైన ఆనపకాయ చెటుి కాయ
దోసకాయంర పెదదగా ఉని ందున కోయబోయాడు.
మరలా తారగారు, ఆ కాయ దోసకాయ అంర పెదదగా
మునిప్తసుతన్యి , అద్వ ఈ రముమైన చెటుి యొముక ప్తందె,
దీనిని కోయకూడదు అని చెాప డు. రమురకాల చెటకకు
కాయము రమురకా)గా ఉంటాయ అని చెాప డు. ఆ
ప్తలకవాడు న్యకు ఏద్వ ప్తందో, ఏద్వ కాయో అరముా కాము,
తిముమముగా అనిప్తంచ న్యకు మీరు చెప్తప నద్వ సరగాగ
అరము ా కాలేదు అని అన్యి డు. అపుప డు ఆ తారగారు,
మనము నిరంరరము చాలా కాలము ఈ చెటకతో
ఉంటే, ఎటువంటి కాయ కోయవచుు నో, ఎటువంటి
కాయను కోయకూదదో త్ముమముగా తెలిసుతంద్వ అని
చెాప డు.

ఆ తారగారు, ఆయన మానవుడికి చెప్తప నటుక గా

శీ ీముృష్ు పరమార్ , అరుజనుడు అడిగిన సన్యయ సము
ఉరతమమైన మోక్షము త్పసాద్వసేత, అందరూ సన్యయ సమే
తీసుకోవచుు ను ముద్ధ లేద్ధ ముర్ తాయ గము చేయవచుు
ముద్ధ I అనే త్పరి కు వివరముగా సమాధ్యనము
చెపుప తన్యి డు.

• తాయ జ్య ం ద్యషవ దితయ తే, కర్మ శ్రప్పహ

ర్మ నీష్టణః ।
యజ్దా న తప్ఃకర్మ తాయ జ్య మితి చ్చప్ర్శ
॥3॥

528
 కర్మ లు ర్కర్కాల ద్యషములతో కూడి
ఉంటాయి. అందచేత ర్కర్కాల ద్యషములతో
కూడి ఉ న ఫల్వతములు ఇసుినాన యి. కాబటిట
కర్మ లను వెంట్నే విడిచిపెట్టటయయ ల్వ అని
క్కంద్రు తెల్వవై ప్ండిత్సలు అంటునాన రు.

కాని మరిక్కంతమంది తెల్వవై ప్ండిత్సలు,

యజ్మున , దా ము, తప్సుస మరియు సతక ర్మ లు
(లౌకికమై వి లేదా వైదికమై వి)
విడిచిపెట్టటానికి వీలులేద. అవి చేర తీర్జ్ల్వ
అని అంటునాన రు.

ముర్ ) చేసే వా ళ్లో క రాగ దేి ష్ము)

ఉన్యి య. ఆ దేి ష్ములతో చేసే ముర్ ల ఫలిరము)
కూడా రాగ దేి ష్ములతో కూడి సుఖ్ము లేద్ధ
దుుఃఖ్ము ములిగిసుతన్యి య. 13-9 ోకముములో చెప్తప నటుక
– జ్న్ , మృతయ , ముసలిరనము, వాయ ధ్య),
దుుఃఖ్ములలో దోష్ము) గురతంచనపుప డే,
అంరుఃమురణ (మనసుు పరశుదమై ా నపుప డే బలమైన
వైరాగయ ము ములిగినపుప డే, ముర్ ) విడిచపెటిి,
సన్యయ సము రి మురంచుటకు అరర హ ము)గును.

కాని ఈ ోకముములో పరమార్ యొముక

అంరరారము ా , ఉపనిష్తతలలో చెప్తప న విధముగా
ఉని ద్వ.

529
 కైవలోయ ప్నిషత్ – 3 – “ కర్మ ణా శ్రప్జ్య
ధనే తాయ ేనైకే అమృతతివ త్ శుః” – ముర్ ల
చేర, పూజ్) చేర, ధనము చేర మోక్షము
లభించదు. ఒముక తాయ గ రూపమగు సన్యయ సము చేరనే
ాఞను) అమృరరతి మును (మోక్షమును
పొందగలరు.

ాాలోప్నిషత్ – 4 – “య ద్ః రవ విర్జ్జ్ఞ

తిద్హ రవ శ్రప్శ్రవజ్ఞత్” - ఎవరైనను ఎపుప డు
బలమైన వైరాగయ ము ము)గునో, అపుప డే సన్యయ సము
రి మురంచవలెను. 5 – “...అధ ప్రిశ్రవా డివ వర్వా ా సా
ముణోడప్రిశ్రమహ శుే చి ర్జ్శ్రద్యహీ భైక్షత్ణో శ్రబహమ
భయయభవతీతి...,” సన్యయ సము రి మురంచన
వాళ్ళు , ముండనము (గుండు చేయంచుకొని,
కాష్య వస్తసతము) ధరంచ, త్ాప్తంచము
విష్యము) ఆలోచంచ కుండా, ఎలకపుప డూ త్బహ్
చంరనమే చేసూత, పరశుదాముముగా ఉంటూ, భిక్షాటన
చేసుకుంటూ, ఒముక చోట నివసించకుండా, దేర
పరాయ టన చేసూత ఉండాలి.

ఈశావాస్యయ ప్నిషత్ – 2 – “కుర్జ్వ నేన వేహ

కర్జ్మ ణి జిజీవిే చు తగం సత్ః I ఏవం తవ యి
నా య థ్యతోరి కర్మ ల్వప్య తే ర్శ” – జీవిరము
మీద ఆర ఉని ంరవరకూ, రనకు విహిరమైన ముర్ )
చేసూతనే జీవించాలని కోరుకోవాలి. అపుప డు ఏ
ాపము అంటుకోదు. రనకు విహిరమైన ముర్ ),
మురతవయ ము) విడిచ పెటుికోవాలని అనుకొనుట
530
రపుప . అలా విడిచపెటిితే, అరనికి ాపము
రపప కుండా చుటుికుంటుంద్వ. ఇద్వ కాము వేరే మారము
గ
లేనేలేదు.

ఈ ఉపనిష్తతల వాముయ ములను దృషిలో ి

పెటుికొని, వీటిని సమని యము చేసుకొని, ముర్
తాయ గమునకు యోగయ ర వచేు వరకూ ముర్ )
చేసుకుంటూనే ఉండాలి. అంరుఃమురణ ప్తందెగా
ఉని పుప డు కోయకూడదు. అంరుఃమురణ
(మనసుు ను శుద్వా చేసుకుంటా, అంరుఃమురణ, చరత
పరశుదమైా నపుప డు, ముర్ లలో ఉండే దోష్ము)
దరి ంచనపుప డు, పరపముి ము అయనపుప డు,
బలమైన వైరాగయ ము ములిగినపుప డు మాత్రమే సన్యయ స
ఆత్రమము రి మురంచవలెను.

నిశ్ా యం శ్ృణు మే తశ్రత తాయ ే భర్తసతిమ ।

తాయ గో హి పురుషవాయ శ్రఘ శ్రతివిధః సంశ్రప్కీరిత
ి ః॥
4॥

కర్మ తాయ మము గురించి నీకు ఉ న

సందేహమును ప్నగొట్టట, నేను చెప్ప బోయే నా
నిర్య
ా మును కూడా నేను చెపుప తాను. నీవు
ాశ్రమతిగా విను, భర్త వంశ్ములో ఉతిమమై
అరుునుడా I

కర్మ తాయ మము మూడు ర్కములుగా

ఉంటుంది అనే విషయము కూడా నేను
531
చెపుప తాను. దానిని కూడా నీవు విను.
పురుషులలో లేదా సాధకులలో శ్రశ్లషుటడు అయి
ఓ అరుునుడా I

ముర్ , త్రదా ఎలాగైతే త్తిగుణార్ ముమైన మూల

త్పముృతి యొముక సాతిి ముము, రాజ్సము, తామసమైన
గుణము) ములిగిన మూడు రముము)గా ఉంటాయో,
అలాగే, తాయ గము కూడా మూడు రముము)గా
ఉంటుంద్వ. ఇద్వ కాకుండా తాయ గము మూడు
రముము)గా ఉంటుంద్వ. 1. విద్వ త సనాయ సము –
ాఞనము వె)గు సి రూపము, ముర్ చీముటి సి రూపము.
అందుచేర ాఞనము ములిగినవారు ముర్ ను
వద్వలిపెడతారు. 12-16 ోకముములో పరమార్ చెప్తప న
“సర్జ్వ ర్మభ ప్రితాయ గీ” – అనిి త్పయరి ము)
విడుచువాడు. రరతి ాఞనము ములిగిన రరువార
ద్ధనంరట అదే రరతి ాఞనికి మనసుు లో ములిగే
భావము. (దోసకాయ బాగా పండిన రరువార,
ద్ధనంరట అదే తీగనుండి ఊడి పడటము లాంటిద్వ .
2. వివిద్శ్ సనాయ సము - రరతి ాఞనము మీద రపప
ఇరర త్ాప్తంచము విష్యముల మీద ఏ విధమైన
ఆసకి త లేకుండా, ముముక్షిరి ము మీద తీత్వమైన
ఆసకి త ఉని వాళ్ళు , రరతి ాఞనమును
సంాద్వంచుకోవటానికి నిరంరరము త్రవణ, మనన,
నిధధ్యయ సన చేసూత ఉండాలి. ఈ సన్యయ సములో కూడా
ముర్ ) తాయ గము చేసాతరు. 3. ఇతర్ తాయ మములు –
పైన చెప్తప న రండూ కాము మిగినవి ఇరర రముముల
తాయ గము) చాలా ఉన్యి య. ఈ తాయ గముల గురంచ
532
నేను వివరముగా చెపుప తాను, నీవు త్రదాగా విను అని
పరమార్ అంటున్యి డు.

ఉదాహర్ణ:

ఓకే శష్యయ డు గురువుగార దగ గర విద్ధయ భాయ సము

పూరత చేసి, గృహసత ఆత్రమములో కొన్యి ళ్ళు ఉండి,
మరలా గురువుగార దగ గరకు వచు , కాళ్ క మీద పడి,
అయాయ , న్యకు పూరతగా వైరాగయ ము ములిగింద్వ, ఈ రోజ్ఞ
మీరు న్యకు మోక్షమునకు ఉాయము, మంత్రము
ఏదో చెపప ండి, నేను అద్వ సాధంచుకొని మోక్షమును
పొందుతాను అని త్ారం త చాడు. గురువుగారు ఆ
శష్యయ డిని నీ జీవిరములో లేద్ధ కుటుంబములో,
భారయ తో లేద్ధ ఉదోయ గములో ఏమైన్య ముష్ము ి ),
ఇబబ ందు) ములిగాయా? అని అడిగారు. ద్ధనికి
అదేమీ లేదు. అంతా బాగానే ఉంద్వ. న్యకు నిజ్ముగా
ములిగిన వైరాగయ మే అని అన్యి డు. గురువుగారకి
నమ్ ముము ములగలేదు. రండు రోజ్ఞల రరువార రా,
మరలా వారము రోజ్ఞల రరువార రా, ఈ రోజ్ఞ తిథి
బాగా లేదు, ఇద్వ పుణయ కాలము కాదు అని వాయద్ధ)
వేశాడు. ఆ శష్యయ డు గురువుగారని వదల కుండా,
ఆయన చెప్తప నటుక వసూత గురువుగారని ఇబబ ంద్వ
పెటుితన్యి డు.

గురువుగారకి ఇంము వేరొము ద్ధర లేము, ఒము మంచ

రోజ్ఞన రమ్ ని, ఆ రాత్తి ఆత్రమములో నిత్ద్వంచ,
మరున్యడు ఉదయమునే లేచ, ఇదదరూ ములిసి నదీ
533
సాి నము వెళ్ళు రు. శష్యయ డు సాి నము చేసూత,
చేతలతో చెవు), ముకుక , ముళ్ళు మూసుకొని రల
నీళ్ు లో ముంచనపుప డు గురువుగారు రన చేతితో ఆ
శష్యయ డి రలను గటిిగా నీళ్ు లోకి నొకిక పెటిి, శష్యయ డు
ఎంర గిలగిలలాడిన్య వదలకుండా పటుికొని,
సుమారు ఒము నిమిష్ము శష్యయ డి రలను నీళ్ు లో
ఉంచ, రరువార వద్వలేశారు. అపుప డు శష్యయ డు రల
నీళ్ు లో నుండి పైకి ఎతిత ఆయాసపడుతూ, గాలి
ీ)ు కొని, గురువుగారతో నేను భగవంతడి దగ గరకు
వెళ్ు టానికి ద్ధర చూపమన్యి ను, కాని ననుి తిని గా
భగవంతడి దగ గరకు పంపమని అడగలేదు. మీరు
ఇలా ఎందుకు చేశారు అని అడిగాడు. ద్ధనికి
గురువుగారు న్య ఉదేదరము అద్వకాదు, నీవు ముందు
సితరపడు, అని చెప్తప , శష్యయ డు సితరపడి రరువార,
నేను కొనిి త్పరి ) వేసాతను, నీవు నిజ్మైన
సమాధ్యనము చెాప లి అని అడిగారు. ద్ధనికి శష్యయ డు
సరే చెపుప తాను అని అన్యి డు. నేను నీ తాన్య)
నీళ్ు లో నొకిక పెటిినపుప డు నే మనసుు లో ఏమి గురుత
వచు ంద్వ? నీ కుటుంబము, నీ భారయ , నీ ప్తలక), నీ
ఉదోయ గము, నీ జీవిరములో ముఖ్య మైన సంఘటన)
ఏమైన్య గురుతకు వచాు యా? అని అడిగారు. శష్యయ డు
అవేమీ గురుతకు రాలేదు అని అన్యి డు. అపుప డు
గురువుగారు ఆ సమయములో నీ మనసుు లో ఏ
భావము) ములిగాయ అని అడిగారు. ద్ధనికి శష్యయ డు,
ఎలాగో ఒములాగ న్య రలను బయటకు లేప్త, గాలి
ీ)ు కోవాలని, న్య త్ాణమును నేను రక్షించుకోవాలి
అనే ఒముక భావము (కోరము అనిప్తంచంద్వ అని
534
చెాప డు. ద్ధనికి గురువుగారు నీవు ఆ సమయములో
ఎలా అయతే ఇరర విష్యములను మనసుు లోకి
రానీయకుండా, నీ త్ాణము రక్షించుకోవాలని
విలవిలలాడావో, అలా నీవు అనీి వదు)కొని,
భగవంతడిని చేరాలని విలవిలలాడగలవా? అని
అడిగారు. ద్ధనికి శష్యయ డు నేను ఆ పరసితతిలో లేను,
కాని మానవుడికి అంతిమ లక్షయ ము మోక్షము అని
అంటున్యి రు కాబటిి ద్ధనిని సాధంచుకోవాలనే ఆసకి త
ఉంద్వ అని చెాప డు.

అపుప డు గురువుగారు మోక్షమునకు మంత్రము

ఏమీ లేదు. నీవు త్ాణము రక్షించుకోవాలని ఎలా
రహరహలాడావో, అలా మోక్షము పొంద్ధలని
రహరహలాడుతూ, పరమార్ మీద రపప ఇరర
విష్యముల మీద ఏ మాత్రము ఆసకి త లేముపోవటము
(ముముక్షరి ము ఒముక టే మోక్షము సాధనకు
మంత్రము, అరర హ . ఆ సితతి ములగటానికి చాలా కాలము,
జ్న్ ) కూడా పటివచుు . రనకు ఇష్మై ి న దేవతా
సి రూపము యొముక మంత్రము నిరంరరము జ్పము
చేసుకుంటే మనసుు లో ఏకాత్గర ములిగి, మనసుు
పరశుదాము చేసుకొని రరువార మోక్ష సాధనకు
రపన ములిగి, ముముక్షరి ము సితతి, అరరహ
ము)గుతంద్వ. ఎపుప డైతే మనసుు లో
(హృదయములో పరమార్ రపప మరొము విష్యము
ఆలోచనలోకి రాదో, పరమార్ రరతి మును
సప ష్ము
ి గా దరి ంచగలరో అపుప డు ఆ సితతి
ములిగినటుక ఎవరకి వారే తె)సుకుంటారు. ఆ
535
రరువార ముర్ సన్యయ సము చేసుకొని, ాఞన, మోక్ష
సాధనకు ఏ విధమైన మంత్రము ఉండదు.

ముండకోప్నిషత్ – 2-3-6 – “వేదాంత

విాన సునిశ్చా తార్జ్ిః సంనాయ సయోమ ద్య తయః
శుద్ిసతాివ ః I తే శ్రబహమ లోకేషు ప్ర్జ్ ికాలే
ప్ర్జ్మృతాః ప్రిముచయ నిి సర్శవ ” – వేద్ధంర
విాఞనము నందు నిసు ందేహమైన సునిశు ర బుద్వా
మురవారై, సన్యయ స యోగము చేర పరశుదా మనసుు
గలవారైన, ఇంత్ద్వయ నిత్గహము ములవారు,
మరణానంరరము త్బహ్ లోముము చేర, అముక డ
ములాప ంరరము వరకు ఉండి, రరువార సంపూర ు
మోక్షము పొందుదురు.

యజ్దా
న తప్ఃకర్మ తాయ జ్య ం కార్య మేవ తత్ ।
యజోన దా ం తప్శ్చా వ ప్పవనాని మనీష్టణాం
॥5॥

విద్వ త సనాయ సము కు, వివిద్శ్

సనాయ సము కు యోమయ త లేనివా ళ్ళే, ఆ
సాధకులకు శాస్త్సిము విధించి యజ్ము
న లు,
దా ములు, తప్సుస లు. వీటికి సంబంధించి
ఇతర్ విహితమై సతక ర్మ లను ఏ త్శ్రతము
విడిచిపెట్టకుండా, వీటిని చేర తీర్జ్ల్వ.

యజ్ము
న , దా ము, తప్సుస (శారీర్క,
వాచక, త్ రక తప్సుస లు) వివేకమై
536
మనుషుయ ల మ సుస ను ప్పవ ము, ప్రిశుద్ి ము
చేర, తతివ ాన ము ొందట్కు యోమయ త
కలుమజ్ఞసాియి.

• ఏతా య పి త్స కర్జ్మ ణి సంమం తయ కాివ

ఫలాని చ ।
కర్వా
ి య నీతి మే ప్పర్ ల నిశ్చా తం
మతముతిమం ॥6॥

యజ్,న దా , తప్సుస లు చేర అనిన

కర్మ లకు కర్ృ ి తవ గవ (నేను చేసుినాన ను)
లేకుండా, ఆ కర్మ లకు ఫల్వతము మీద్ ఆసకి ,ి
కోరిక పూరిగా
ి విడిచిపెటిట

ఈ కర్మ లు చేసూి ఉండాల్వ. ఇది నా

నిశ్చా తమై ఉతిమమై అభిశ్రప్పయము.

ఈ విధముగా ఈ ముర్ ) చేసుకుంటే, వాళ్ు

మనసుు ) పరశుదమై ా , వేద్ధంరములో చెప్తప న
రరతి ాఞనము సప ష్ము ి గా అవగరము అవుతంద్వ.
రరువార వివేముము ఏరప డుతంద్వ, రరువార
వైరాగయ ము ఏరప డుతంద్వ. రరువార రమ, దమ,
ఆసన, త్ాణాయామము మొదలైన అష్ింగ యోగ
సాధనము) ద్ధి రా, ముముక్షరి ము (మోక్షము
సాధంచాలి అనే తీత్వమైన, బలమైన ఇచు
సితరముగా ము)గుతంద్వ. ఈ ముర్ ) విధ
వాముయ ములను వేదముల ద్ధి రా నేనే (పరమార్
537
ఉపదేరము చేశాను. ఈ ముర్ లకు రగిన
ఫలిరములను ఇచేు వాడిని కూడా నేనే. కాబటిి ముర్
సమత్గమైన రూపము న్యకే బాగా తె)సు. కాబటిి న్య
అభిత్ాయమే ఉరతమమైన అభిత్ాయము. న్య
అభిత్ాయము మాత్రమే నమా్ లి.

ఈ విష్యములనే పరమార్ పూరి

అధ్యయ యములలో అనేము ోకముములలో (2-47, 3-3, 4,
9) చెాప డు.

నియతసయ త్స సంనాయ సః కర్మ ణో నోప్ప్ద్య తే ।

మోహాతిసయ ప్రితాయ మసాిమసః ప్రికీరిత
ి ః ॥7॥

శాస్త్సిములలో చెప్ప బడి నియతమై

కర్మ లను (త్ వుడిగా చేయవలర నితయ ,
నైమితిిక కర్మ లు) విడిచిపెట్టట్ము ఎవవ రికీ
సర్య ప్ద్ాతి కాద. ఈ నియతమై కర్మ లు
ఫలాకాంక్ష లేకుండా చేయవలర దే.

ఎవర్యనా శ్రభమతో (అాన ముతో,

మోహముతో) నియతమై కర్మ లను
విడిచిపెటిట ట్ేయితే, అది తామస తాయ మము
అవుత్సంది. అటువంటి తాయ మము
దషఫ ల్వతములు కలుమచేసుింది. వివేకముతో,
వైర్జ్మయ ము కల్వన వద్ల్వపెటిట తాయ మము కాద.
కాబటిట ఇది సర్య సనాయ సము కాద.

538
 ఎవరకైన్య ముర్ లను విడిచపెటాిలని కోరము
ఉంటే, వాళ్ళు కామయ ముర్ లను
విడిచపెటుికోవచుు ను. రరీరమును పోషించుకోవాలి,
రక్షించుకోవాలి అనే కోరము ఉని ంరవరకూ,
నియరమైన ముర్ ) విడిచపెటేి హకుక లేదు.
నియర ముర్ ) చేసుకుంటూ, మనసుు శుత్భ పడిన
రరువార, సంపూర ు వైరాగయ ము ములిగిన రరువార,
ముర్ లను విడిచపెటేి యోగయ ర వచు న రరువాతే
విడిచ పెటుికోవచుు . 3-8, 6-3 ోకముము) కూడా
చూడుము.

ఉదాహర్ణ:

ఒము రంత్డికి పెళ్ళడు

క వచు న ఒము కుమార త
ఉని ద్వ. ఆమెకు పెళ్ల క చేయాలని సంబంధము)
చూసుతన్యి డు. మంచ కుత్రాడి కోసము
వెదుకుతన్యి డు. ఒము మంచ కుత్రాడు సంబంధము
వచు ంద్వ. ఆ కుత్రవాడిని పెళ్లు చూపు)కు రమ్ ని
ఆహాి నించాడు. ఇంరలో మరొము చెడి కుత్రాడు ఈ
అమా్ య వెంట పడుతూ, నేను నినుి
త్పేమిసుతన్యి ను, నీవు ననుి త్పేమించు అని
వేధసుతన్యి డు అని రంత్డికి తెలిసింద్వ. ఆ రంత్డి
ఆధ్యనిము పెళ్ల క చూపు) లాగ, పెళ్ల క చూపులకు ఇంటికి
రావలసిన ఆ మంచ అబాబ యని, రన కూతరునీ
సముత్దపు బీచ్ వెళ్ల,క అముక డ వాళ్లు దదరు మాటాకడు
కొని, వాళ్ు నే నిరయ ు ంచుకోమని పంప్తంచాడు. ఆ
అమా్ య వెంట పడుతని , ఇంకొము చెడి కుత్రాడు
539
వాళ్లు దదరనీ ఏమైన్య గొడవ చేసాతడేమో అని
భయముతో, ఆ రంత్డి వాళ్ు వెనుము రక్షగా వెళ్ల క
దూరముగా ఉండి చూసుతన్యి డు. ఆ చెడి కుత్రాడు
కూడా అముక డకు వచు , వా ళ్కు క దూరముగా కూరొు ని,
వా ళ్ను
క కోపముగా చూసుతన్యి డు. ఆ సమయములో
దూరములో మరొము అమా్ యని కొంరమంద్వ
ఆముతాయ) (తంటర కుత్రవా ళ్ళక ఏడిప్తసుతన్యి రు.
పెళ్లు కూతరు అమా్ య, ఆ మంచ అబాబ యతో.
అముక డ ఒము అమా్ యని తంటర కుత్రవా ళ్ళక
ఏడిప్తసుతన్యి రు, నీవు వెళ్ల క అడుికోరాద్ధ అని
అడిగింద్వ. అపుప డు ఆ మంచ పెళ్లు కొడుకు, మనము
ఇటువంటి వాటిలో రలదూరు కూడదు. నేను
అటువంటి పను) చేయను. మన పని మనము
చూసుకోవాలి అని అన్యి డు (త్పసుతరము బసుు లలో,
బారులో ఈ లాంటి దృరయ ములను త్పజ్)
రమాష్గా, వినోదముగా చూసుతని టుక . ఈ మాట
దూరములో ఉని ఆ పెళ్లు కూతరు రంత్డి కూడా
విన్యి డు. ఇంరలో త్పేమించన ఆ చెడి అబాబ య వెళ్ల క
ఆ గొడవ చేసుతని తంటర కుత్రవా ళ్తో
క
గొడవపడాిడు. ఆ తంటర కుత్రవా ళ్ళక ఈ చెడి
అబాబ యని బాగా కొటాిరు. కాని ఎలాగైతేనే ఆ తంటర
కుత్రవా ళ్ను
క దూరము చేసి, ఆ గొడవను సర ద చెాప డు.
జ్నము గుమిగూడారు. ఈ మంచ పెళ్ల క కుమారుడు
ఆసకి త కోసము తాను కూడా చూడటానికి అముక డకు
వెళ్ళు డు. ఆ అమా్ య ఎవరో కాదు, పెళ్లు కొడుకు
అయన మంచ కుత్రాడికి చెలెక) వరస బంధ్యవు.

540
 ఇపుప డు ఆ పెళ్లు కూతరు రంత్డికి ఈ
పెళ్లకొ
క డుకు అయన మంచ కుత్రాడు మరయు రన
కూతరని త్పేమించ వెంట పడుతని చెడి కుత్రాడు
ఈ ఇదదరలో ఎవరు మంచ కుత్రాడు అని ఒము
సందేహము ములిగింద్వ. రన కూతరకి పెళ్ల క చూపు)
చూడటానికి వచు న, ఆ మంచ కుత్రాడా? లేము రన
కూతరని త్పేమించానని, ఆమె వెనము పడుతని ఆ
చెడి కుత్రాడా?

పెళ్లు కొడుకు అయన మంచ కుత్రాడు. ఏదీ

పటిించుకోడు, ఏదీ చేయడు. అనిి టినీ
విడిచపెడతాడు (3-8 - “కర్మ ాయ యో హయ కర్మ ణః”
– అధర్ మును, అన్యయ యమును ఆపుటకు ముర్
చేయవలసిన పరసితతలలో, నేను ఏమీ (ముర్ ను
చేయను అని ముర్ ను విడిచపెటుిట మంచద్వ కాదు
అనే మంచ కుత్రవాడికి రన కూతరని ఇచు పెళ్ల క
చేసాతడా? లేము రన కుమారను త త్పేమించన చెడి
కుత్రాడు, నేను న్య బాధయ రలను, మురతవయ ములను
చేసాతను అనే చెడి కుత్రాడికి రన కూతరని ఇచు
పెళ్ల క చేసాతడా? పెళ్ల క చూపులకు వచు న కుత్రాడిని
చేసుకుంటే న్యకు ఏ రముమైన రక్షణ ఇసాతడు, ననుి
కూడా పటిించుకోకుండా వద్వలేసి ఉంటాడా అనే
సందేహము ఆ పెళ్లు కూతరు మనసుు లో కూడా
వచు ంద్వ.

ఈ సందరభ ము మాత్రమే (వాళ్ు ఇరర

సి భావము) మనకు తెలియదు దృషిలో
ి
541
ఉంచుకొని, మనము ఈ ఇదదర కుత్రవా ళ్లో
క ఎవరని
ఆ పెళ్లు కూతరు పెళ్ల క చేసుకోవాలి అని
అనుకుంటాము.

దఃఖమితేయ వ యతక ర్మ కాయకే ేశ్భయతియ జ్ఞత్।

స కృతావ ర్జ్జ్సం తాయ మం నైవ తాయ మఫలం
లభేత్ ॥ 8 ॥

చేయవలర సతక ర్మ లు (నితయ , నైమితిిక

కర్మ లు) రోజూ చేయట్ము కషటము, దఃఖము
కల్వనసాియి, సమయము లేద అని మ సుస లో
అనిపిసూి, శ్రీర్ము సహకరించట్ లేద,
శ్రీర్ము కు కషటముగా, ఇబబ ందిగా ఉంది అనే
అభిశ్రప్పయముతో విడిచిపెటిటతే,

ఇటువంటి తాయ మము కు ర్జ్జ్స తాయ మము

అంటారు. అటువంటి వాళ్ళు తాయ మము
చేర ందకు అంద్వలర ఫల్వతము (తతివ
ాన ము) అంద్నే అంద్ద.

రజో గుణము యొముక త్పభావముతో

చేయవలసిన ముర్ ), మురతవయ ము), పను)
చేయాలని తెలిసి కూడా చేయముపోతే, చేయనందుకు
దుష్ూ లిరము) (త్పరయ వాయము) ము)గుతాయ.
చేయకూడని ముర్ చేసేత ములిగేద్వ ాపము. వా ళ్కుక
కావలసిన ముర్ ), పను) వెంట పరుగు)
పెటుితూ, వాళ్ళు రపప కుండా చేసాతరు. వాళ్ళు
542
అముక రే కదు అని అనుకుని ముర్ లను, మురతవయ ములను,
పనులను సమయము వాయద్ధ) వేసూత,
చేయకుండా ఉంటారు.

ఉదాహర్ణ:

ఒము పటిణములో ఒము దంపత) ఉన్యి రు. భరత

ఒము Strat-Up ముంపెనీ మొద)పెటిి ద్ధనిని పెదదగా
చేయాలనే త్పయరి ములో ఉన్యి డు. భారయ ఒము పెదద
ముంపెనీలో పనిచేసి, ప్తలకను ాత్గరతగా పెంచుటకు,
ఇంటి పను) తానే సి యముగా చూసుకుందుకు
ఉదోయ గము మానేసి, ఇంట్లకనే ఉంట్లంద్వ. ఆమెకు
సన్యరన ధర్ ము మీద ఎకుక వ త్రదా ఉంద్వ. తెలకవా రు
ఝామునే లేచ, సాి నము చేసి, భగవంతడికి పూజ్,
జ్పము, త్ారన త చేసుకొని, భగవదీగరను కూడా
ారాయణ చేసూత, ప్తలకలను చముక గా సాంత్పద్ధయ
పదదతిలో (బొటుి పెటి,ి ఆడ ప్తలకకు జ్డ వేసి
రయారుచేసి, సూక )కి పంపుతోంద్వ. ప్తలకలకు తానే
హ్మంవర్క చేయంచ, ముందు రోజ్ఞ ాఠముల
గురంచ చెప్తప , ప్తలకలకు పురాణములలోని,
రామాయణములోని, భారరములోని ోకముము), నీతి
ముధ) చెపుప తూ, ప్తలకలకు సందేహములను తీరు
ాత్గరతగా పెంచుతోంద్వ. ఇంట్లక సాతిి ముమైన
ఆహారమును తానే సి యముగా వండి అందరకీ
పెటుితోంద్వ. ఆమె భరతతో, మీరు కూడా తెలకవా రు
ఝామునే లేచ, సాి నము చేసి, భగవంతడికి పూజ్,
జ్పము, త్ారన త చేయండి. ఇదంతా ఒముక 20
543
నిమిష్ము) లేద్ధ అర ా గంట మాత్రమే పడుతంద్వ.
అవి చేసుకొని రరువార మీరు మీ బజినెస్ పను)
చూసుకోమని చెపుప తోంద్వ. కానీ భరత న్యకు బజినెస్
పను), మీటింగు), చాలా ఉన్యి య, బాడీ ఫిట్నెస్
కు జిము్ కు కూడా వెళ్ళు లి, ఇవనీి చేసూత చాలా
అలసిపోతన్యి ను, రరీరము సహమురంచట లేదు.
ఇనిి పనులతో ఉదయము 20 నిమిష్) కాదు ముద్ధ
ఒముక నిమిష్ము సమయము కూడా ఈ పూజ్),
జ్ా), త్ారన ా ) చేయుటకు న్యకు కుదరదు,
సమయము కూడా లేదు, అని అంటున్యి డు. ఆమె
భరతతో, మానవు) తితిముమైన అభివృద్వాతో ాటు,
మానసిము మరయు ఆధ్యయ తి్ ము అభివృద్వా కూడా కావాలి
ముద్ధ. అందుచేర మీరు కూడా చేయండి అని
చెప్తప ంద్వ. ద్ధనికి భరత అద్వ న్యకు కూడా తె)సు,
ఇపుప డు న్యకు సమయము దరముట లేదు, నేను ఈ
ముంపెనీని పెంచ, ఆ ముంపెనీ పెదెదన రరువార, న్యకు
65-70 సంవరు రము) వచు న రరువార, ఈ
ముంపెనీని ప్తలకకు అపప గించ, రటైర్ అయన
రరువార ఇవనీి చేసాతను, నీవు చేసుతని ద్ధని ముంటె
ఇంకా ఎకుక వగా చేసాతను, అని అన్యి డు. ఆమె,
ఆయనకు ఇంకేమీ చెపప కుండా వద్వలేసింద్వ.

కొన్యి ళ్ు రరువార ఆయనకు బాగా జ్ి రము

వచు ంద్వ. డా ము ిర్ దగ గరకు వెళ్ల,క చూప్తంచుకొని,
మందు) కొని తెచుు కున్యి రు. ఆయనకు ఎకుక వగా
జ్ి రము, ఒళ్ళక నెపుప ), నీరసముగా ఉని ందున,
నిత్దపోయాడు. ఆమె ఆ మందులను రన లామురోక పెటిి
544
తాళ్ము వేసి, తాళ్మును వంటింట్లక ఆయనకు
తెలియకుండా ద్ధచపెటిింద్వ. ఆ రోజ్ఞ, ఆ మరాి డు
సాయంత్రము అయంద్వ. ఆయనకు మందు)
ఇవి లేదు. ఆయనకు జ్ి రము ఇంకా ఎకుక వై
పోయంద్వ. ఆమె నిత్దపోతోంద్వ. ఆయన మందు)
కోసము అంతా వెతికి, వెతికి దరముముపోయే సరకి,
ఆమెను నిత్ద లేప్త, నేను డా ము ిర్ చెప్తప న మందు)
వేసుకోవాలి, లేముపోతే జ్ి రము ఎకుక వై పోతంద్వ, అని
అన్యి డు. ద్ధనికి ఆమె ఇంర ముంగారు, తొందర
ఎందుకు, చని జ్ి రమే ముద్ధ, ఒము వారము, పద్వ
రోజ్ఞల రరువార వేసుకోవచుు , అని అంద్వ. భరతకు
ఆమె రనకు చెపప దలచుకుని విష్యము
అరమ ా యంద్వ. అపుప డు ఆయన నీవు చెప్తప నటుక
చేసాతను. మందు న్యకు మందు) ఇయయ . జ్ి రము
ఎకుక వై రటుికోలేకుండా ఉన్యి ను, అని అన్యి డు.
ఆమె మందు) ఇచు ంద్వ, ఆయన మందు)
వేసుకున్యి డు. న్య)గు, ఐదు రరువార జ్ి రము
రగి గంద్వ.

రరువార ఆమె, భరతతో చని జ్ి రము వసేతనే

వెంటనే మందు) వేసుకోవాలి అని అనుకున్యి వు.
మందు) వేసుకోముపోతే నీలో ఏదో అయపోతందని
భయపడుతన్యి వు. కాని భగవంతని పూజ్, జ్పము
అయతే రటైర్ అయన రరువార (65-70
సంవరు రము) ద్ధటిన రరువార చేసుకోవచుు
అని అంటున్యి వు, ద్ధనిని వాయద్ధ వేసుతన్యి వు.
అంరలో నీవు చేసే ఆలోచన), ముర్ ) నీ
545
మనసుు లో సంసాక రము)గా మార, అవే సితరమై,
మురుడుగటిి పోతాయ. అపుప డు కూడా నీ మనసుు లో
మురుడుగటిిపోయన ఆలోచనలే వసూత ఉంటాయ. ఆ
వయసుు లో నీవు భగవంతని పూజ్, జ్పము
చేసుకుందుకు నీ రరీరము సహమురంచము పోవచుు .
రరీరమునకు రోగము వసేత వెంటనే మందు వేయాలి
అని అనుకుంటుని నీవు, నీ మనసుు లో చెడు
సంసాక రము) చోటు చేసుకోకుండా ఉండుటకు,
ఏరప డే మన రోగమునకు వెంటనే ఆధ్యయ తి్ ము మందు
(భగవంతని పూజ్, జ్పము వేసుకోవాలని ఎందుకు
అనుకోవట లేదు. మనమే చేయముపోతే, మనము మన
ప్తలకకు ఏమి నేరుప తాము, వా ళ్కుక ఎలా ఆదరి ముగా
ఉండగలము. చని రనము నుండి చని , చని
సాతయ ఆధ్యయ తి్ ము సాధనలతో మనసుు లో
త్ముమత్ముమముగా ఆధ్యయ తి్ ము అభివృద్వా చెంద్వతే,
మనసుు లో సాతిి ము సంసాక రము) పెరగి, మన
ఆలోచన), త్పవరతన, జీవన విధ్యనము మంచ
మారము గ లోకి మ)చుకోవచుు . ఇదంతా విని భరత,
మరున్యడు నుండి భగవంతని పూజ్, జ్పము
త్ారంభించాడు.

• కార్య మితేయ వ యతక ర్మ నియతం

శ్రకియతేఽరుు ।
సంమం తయ కాివ ఫలం చైవ స తాయ మః
సాతిివ కో మతః ॥ 9 ॥

546
 నేను త్ వుడిగా పుటిట ందవల , నాకు
జ్ మ రద్మై ి , నేను చేర తీర్వలర , నాకు
నియతమై , విధించబడి నితయ కర్మ ను నేను
తప్ప కుండా చేయవలర ది అనే
అభిశ్రప్పయముతో విడిచిపెట్టకుండా ఎవర్యతే
శ్రశ్ద్ిగా చేసాిరో, ఓ అరుునా I

ఆ కర్మ కు నేను కర్నుి అనే కర్ృ

ి తవ
గవమును లేకుండా, కర్ృ ి తవ తాయ మ గవముతో,
ఆ కర్మ యొకక ఫల్వతము నాకు కావాల్వ అనే ఆశ్,
కోరిక లేకుండా, ఫల తాయ మ గవముతో, చేర
తాయ మమును సాతివ క తాయ మము అంటారు.

సాధ్యరణ సాతయలో ఉండే సాధకు)

ఇటువంటి సాతిి ము తాయ గముతో చేసే ముర్ లకు
ఉని ర సితతిని పొందుతారు.

• దేవ షటయ కుశ్లం కర్మ కుశ్లే నానుషజ్తే

ు
।
తాయ గీ సతివ సత్విషోట మేధ్యవీ
ఛి న సంశ్యః ॥ 10 ॥

సాతివ క తాయ మముతో, మ సుస లో సాతివ క

గవములు బలప్డుతూ ఉండగా, అంత పుణయ
కర్మ లు కాని కామయ కర్మ లను (ర్జో గుణము
యొకక శ్రప్వృతిి) దేవ ష్టంచరు, చేయరు (చే రి
ర్జో గుణము నుండి, తమో గుణము కు దిమార్శ
547
అవకాశ్ము ఉంటుంది). పుణయ కర్మ లై నితయ ,
నైమితిిక కర్మ లు కర్ృ
ి తవ గవము, ఫలాశ్కి ి
లేకుండా చేసుకుంటూ ఉంటారు.

అటువంటి సాతివ క తాయ న, మ సుస లో

సతివ గుణము అభివృదిి చేసుక్కని, మ సస ంతా
సతివ గుణమును పూరిగా ి నింపుక్కని, త మేధ్య
శ్కి ిని అభివృదిి చేసుక్కని, ఆతమ ాన ము గురించి
విచక్షణతో అనిన విషయములు తెలుసుక్కని,
ఆధ్యయ తిమ క సాధ కు ఏ విధమై సందేహములు
లేకుండా ఉంటాడు.

మేధ్యవి = వేద్ధంరములైన ఉపనిష్తత లలో

చెప్తప న ఆతమ నాతమ = ఆతమ + అనాతమ (ఆతమ =
పరమార్ రరతి ాఞనము, అనాతమ = త్ాపంచము,
తితిము విష్యముల ాఞనము వివేముముతో అరము ా
చేసుకునే సామరయ త ము. ఈ మేధ్య రకి త సామరయ ా ముతో
ఆధ్యయ తి్ ము విష్యములగురంచ ములిగే అనిి
సంరయము) తొలగిపోతాయ.

సాధకుడు సాతిి ము తాయ గము (మురతృరి భావము,

ముర్ ఫల తాయ గము యొముక సాతయని అభివృద్వా
చేసుకుంటే, సరి ముర్ తాయ గము సాతయకి
ఎదుగుతాడు. అటువంటి సరి ముర్ తాయ గము
పరపూర ుమైన పరమార్ రరతి ాఞనము ములిగిసుతంద్వ.

548
 గమవతము – 1-2-21 మరియు 11-20-30 –
“భిద్య తే హృద్య శ్రమంధి ఛిద్య ంతే సర్వ
సంశ్యః క్షీయంతే చ్చసయ కర్జ్మ ణి మయి ద్ృేట
ఖిలాతమ ని” – హృదయ త్గంథిని చేద్వంచుకొని,
పరమార్ దరి నము ద్ధి రా, మనసుు లో ఉండే
అనిి సంరయములను పోగొటుికొని, ముర్
ఫలములను న్యరనము చేసుకొని, ఆర్ ాఞనము
పొంద్వ, పరమార్ అనుభూతి పొందుతాడు.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – మహాభారర యుదాము పూరత

అయన రరువార, భీష్య్ డు అంపరయయ మీద ఉండి,
ధర్ రాజ్ఞకు ధర్ సూక్ష్ ము) బోధసూత ఉండగా,
ధర్ రాజ్ఞ – “కాలము పరగెతతతూ ఉంటుంద్వ.
మానవుడు రన త్శ్వయసుు , అభివృద్వా కోసము ఏమి
చేయాలి? అని త్పశి ంచాడు. ద్ధనికి భీష్య్ డు ఇలా
చెపుప తన్యి డు:

మేధ్యవి – ఒము పెదద విద్ధి ంసుడు నిరంరరము

వేదము), శాస్తసతము) పఠనము (చదువుట ,
ాఠనము (వాటిని బోధంచుట చేసూత ఉండేవాడు.
ఆయనకు ఒము కుమారుడు ఉన్యి డు. అరనికి మేధ్యవి
అనే పేరు పెటిి చముక గా అనిి విదయ ) బోధంచాడు.
విద్ధయ భాయ సము పూరత అయన రరువార, రంత్డిని
“న్యని గారు, ఇము మీదట నేను ఏమి చెయాయ లి”, అని
అడిగాడు. రంత్డిగారు శాస్తసతములలో చెప్తప న
549
విధముగా, “ఋణాని శ్రతీన్ యప్పకృతయ మనో
మోక్షే నివేషయేత్” - మానవు) మూడు
ఋణములతో పుడతాడు – 1. ఋష్ట ఋణము -–
విద్ధయ భాయ సముతో తీరుు కోవాలి. 2. పితృ ఋణము –
వంశాభివృద్వాకి, ప్తరృ దేవరలకు సేవ, ఆరాధన చేసే
ప్తలకను మున్యలి. దీనిని గృహసత ఆత్రమముతో
తీరుు కోవాలి. 3. దేవ ఋణము – గృహసత
ఆత్రమములో యజ్,ఞ యాగము) చేసి తీరుు కోవాలి.
కాబటిి నీవు గృహసత ఆత్రమము రి మురంచ, ప్తలక)
ములిగిన రరువార వా ళ్నుక పెంచ, విదయ నేరప ంచ, పెదద
చేసి, రరువార నీవు వానత్పసత ఆత్రమము రి మురంచ,
రరతి ాఞనము సాధన చేసుకొని, త్ముమముగా ఆర్ ాఞన
రరతి ము వైపు మనసుు ను మలచుకోవాలి” అని
చెాప డు. ద్ధనికి మేధ్యవి “ఏవం అగయ హతే లోకే,
సమంతాత్ ప్రివారితే అమోఘాషు ప్తంతేషు కిం
ద్గర్ ఇవ గషతే” – అదేమిటి న్యని గారు, ఇలా
మాటాకడుతన్యి రు. ఒము వైపు నుంచ మృతయ వు
కొటిటానికి, రావటానికి సిదాముగా ఉంద్వ, మరో వైపు
నుంచ వారముా య ము (ముసలిరనము ముప్తప వేయటానికి
సిదాముగా ఉంద్వ, ఇంకో వైపు నుండి కాలము
ఆగకుండా ఎగిర పోతోంద్వ. తొందరపడి ఏమీ
చేయకుండా, త్పశాంరముగా నీ ఋణము) అనీి
తీరుు కొని, నిద్ధనము ఒకొక ముక మెటుి ఎకుక తూ
వెళ్ళు లి అంటారేమిటి. తొందర పడవలసిన
అవసరము లేద్ధ? “ఆతమ నా అనివ శ్ా గుహాం
శ్రప్విషటం పితాత్హారి సవ మతా పితాచ” –
ఇపప టికి ఇపుప డు నేను ఏమి చేయాయ లి అని ఎవరైన్య
550
అడిగితే, నీ రరీరములో హృదయము అనే గుహలో
ఉండే ఆర్ రరతి మును వెతికి తె)సుకో అని
చెాప లి. ఇద్వ రపప మానవుడికి వేరే త్పయోజ్నము
లేదు. మన తార) ఏమి చేశారు? వాళ్ళు రరతి
ాఞనమును సాధసేత వాళ్ు ద్ధరలో వెళ్ళు లి. వాళ్ళు
రరతి ాఞనమును సాధంచముపోతే వాళ్ు ద్ధరులో
ఎందుకు వెళ్ళు లి?

మహాగర్తము – శాంతి ప్ర్వ ము –

అధ్యయ యము 277 - “శ్చవ కార్య అద్య కురీవ త
పూర్జ్వ హ్యన చ్చప్ర్జ్హిన కం హి శ్రప్తీక్షతే
మృత్సయ హ కర్ ి మసయ వాకృతం” శవుని
కారయ ము లేద్ధ మధ్యయ హి ము, అపరాహి ము
కారయ ము) త్ారుః కాలములోనే (ఉదయమునే
చేయాలి. రేపటి కారయ ము ఈ రోజే చేయాలి. మృతయ వు
ఎపుప డు కొటిిన్య, వచు న్య సరే జీవిరము వయ ర ము ా
కాకుండా చూసుకోవాలి.

మానవుడికి ఇదే దేహములో మృతయ వు,

అమృరరతి ము (ఆర్ రరతి ాఞనము ఉంద్వ. ఇదే
దేహములో ఉండే అమృరరతి మును సాధంచుకుని
జీవిరమును సఫలము చేసుకుంటే, ఈ దేహములో
ఉండే మృతయ వును పటిించుకోనముక రే కదు. ఆర్ రరతి
ాఞనము పొంద్ధలంటే విదయ ను, సరయ మును,
తాయ గమును సాధనము)గా వాడుకోవాలి.

551
 సుగష్టతము - “నారి విదాయ సమమ్
చక్షుహ, నారి సతయ మ్ సమమ్ తప్ః, నారి ర్జ్మ
సమమ్ దఃఖమ్, నారి తాయ మ సమమ్ సుఖమ్” –
మానవుడు రన విదయ ను మునుి లా ఉపయోగించుకొని,
అమృరరతి ము (ఆర్ రరతి ాఞనము
సాధంచుకోవాలి. విదయ కు (ాఞనమునకు సమానమైన
ముళ్ళు (చూపు ఇంకొముటి లేదు, సరయ ము (పరమార్
చెపుప టకు సమానమైన రపసుు ఇంకొముటి లేదు.
రాగమునకు (త్ీతికి సమానమైన దుుఃఖ్ము ఇంకొముటి
లేదు. తాయ మము కు సత్ మై సుఖము
ఇంక్కకటి లేద. “తాయ గాత్ శాంతి అ ంతర్మ్” –
12-12 ోకముము.

హి దేహభృతా శ్కయ ం తయ కుిం కర్జ్మ ణయ శ్లషతః।

యసుి కర్మ ఫలతాయ గీ స శ్రప్పతః
కాలములోనే॥11॥

ఈ దేహము నేను అనే అభిత్ ము

(అహంకార్ము, అాన ము) ఉ న ంతవర్కూ, ఏ
త్ వుడు, ఏ శ్రప్పణి సర్వ కర్మ ఫల తాయ మము
సాధయ ము కాద.

అందచేత ఎవర్యతే వాళ్ళు చేర కర్మ ల

యొకక ఫలముల మీద్ కోరిక, ఆసకి ి
విడిచిపెడతారో, అటువంటి వా ళేను తాయ న అని
అంటారు.

552
 చాలా మంద్వ కేవలము శాస్తసతము)
విధంచన, మానవుడిగా చేయవలసిన, విహిరమైన
ముర్ లను (నిరయ , నైమితితము మాత్రమే విడిచపెటి,ి రనకి
ఇష్మైి న, కావలసిన కామయ ముర్ ) చేసూత, నేను ముర్
తాయ గము చేశాను అని త్భమతో మరకొనిి
ాపములను మూట ముటుికుంటున్యి డు.
దేహాభిమానము ఉని ంర వరకూ సరి ముర్ తాయ గము
ఎవి రూ చేయలేరు. నేను మనిషిని అని అనుకునే
త్పతి మానవుడు త్ాణము ఉని ంరవరకూ నిరయ ,
నైమితితము నిష్గా
ి , త్రదాతో ముర్ ) చేసుకుంటూనే
ఉండాలి. త్ముమత్ముమముగా కోరము) రగి గంచుకుంటూ
ఆ ముర్ ల ఫలిరములను విడిచపెటేి తాయ గమును
అలవాటు చేసుకుంటూ, త్ముమముగా సరి ముర్
తాయ గమునకు ఎదగాలి.

2-21 శోేకములో – ఎవరైతే హృదయములో

ఉండే పుటుిము, విన్యరనము లేని శారి రమైన
పరమార్ సి రూపమును, జీవుడి యొముక వాసతవ
సి రూపముగా అరము
ా చేసుకోగ)గుతారో,
అటువంటి రరతి ాఞనము ములిగినవారకి ఏ రముమైన
త్కియలతో సంబంధము ఉండదు, వా ళ్కు క త్కియ
మురతృరి ము అంటదు. 3-5, 6-1 శోేకములను కూడా
చూడుము.

అనిషటమిషటం మిశ్రశ్ం చ శ్రతివిధం కర్మ ణః ఫలం ।

భవతయ తాయ ననాం శ్రప్నతయ త్స సంనాయ రనాం
కవ చిత్ ॥ 12 ॥
553
 జీవులు చేసుకు న కర్మ లకు ఎవరికీ
ఇషటము లేని లేదా అనుకూలముగా ఉండని
ప్శుప్క్షయ దల జ్ మ లు లేదా త్ వులకు
ఎకుక వ ఇషటమై దేవతల జ్ మ లు లేదా ఇషటము
కాని మరియు ఇషటమై మిశ్రశ్మమై త్ వ
జ్ మ లు అయి మూడు ర్కముల ఫల్వతములు
కలమవచుా ను.

ఈ శ్రీర్మును వద్ల్వపెటిట తరువాత,

మరొక శ్రీర్ము ొంద్వలర వచిా పుప డు, కర్మ
ఫల తాయ మము చేయని వా ళేకు, తాయ మ త్ర్ము ీ లో
లేని వా ళేకు ఇటువంటి మూడు ర్కముల జ్ మ లు
లభిసాియి. సనాయ స ఆశ్రశ్మములో ఉ న వా ళే కు
కర్మ ఫల తాయ మము నుండి మొద్లుపెటిట సర్వ
కర్మ తాయ మము వర్కూ సాధించి వారికి ఈ
మూడు ర్కముల ఫల్వతములు కలమవు, మరో జ్ మ
అనేది ఉండద.

ఎవరైతే శాస్తసతములలో నిషిదమై

ా న,
చేయకూడదు అని చెప్తప న ముర్ లే చేసే వా ళ్కు క
మానవు) కోరుకోని పశుపక్షాయ దుల జ్న్ )
ము)గుతాయ లేద్ధ నరముములో బాధ) పడుతూ
ఉండవచుు . ఎవరైతే శాస్తసతములలో చెప్తప న
విధవిధ్యనములను, సరక ర్ ) త్రదాగా చేసాతరో,
వా ళ్కు
క మానవు) కోరుకునే సుఖ్ము) ములిగించే
దేవరల జ్న్ ) ములగవచుు ను. ఎవరైతే
శాస్తసతములలో నిషిదమై
ా న, చేయకూడదు అని చెప్తప న
554
ముర్ ) కొనిి , శాస్తసతములలో చెప్తప న
విధవిధ్యనములను, సరక ర్ ) కొనిి ములిప్త చేసే
వా ళ్కుక ఇష్ము
ి లేని మరయు ఇష్మై ి న మిత్రమమైన
(ముష్,ి సుఖ్ము) రండూ ఉండే మానవ జ్న్
ములగవచుు ను. వీళ్ు ందరూ తాయ గుల లెముక లోకి
మాత్రము రారు. ముర్ ఫల తాయ గము చేయని వా ళ్కు క
ఈ విధమైన మూడు రముముల ఫలము అందుతంద్వ.
ముర్ ఫల తాయ గము మొద) పెటిి, సరి ముర్ తాయ గము
వరకూ ఎద్వగి, రరతి ాఞనము ములిగే అవకారము
ఉని వా ళ్కుక ఈ మూడు రముముల ఫలము అందదు.
“ఫలుీతయ లయం యతీతి ఇతి ఫలం” -
తచు మైన, చాలా రకుక వ సాతయ అయన, ఎపప టికో
ఒముపప టికి క్షయము, పూరత లేద్ధ ఖ్రుు అయేయ ద్వ
ఫలము. ఇటువంటి ఫలమును ఎవి రూ
కోరుకోకూడదు.

ఉదాహర్ణ:

పరమార్ ముర్ ల గురంచ ఎనోి చెప్తప ,

ముర్ ) రపప కుండా చెయాయ లని, ఆ చేసిన ముర్ ల
యొముక ఫలములను తాయ గము చెయాయ లని, చవరకు
సరి ముర్ తాయ గము చెయాయ లని ఎనెి నోి చెప్తప ,
సాధ్యరణ మానవులకు చవరకు ఏద్వ చెయాయ లో, ఏద్వ
చేయకూడతో తెలియని పరసితతి వచు ంద్వ. ఇవనీి
చెపుప ట ముంటె ఏదో ఒముక టి చెప్తప , ఇద్వ చెయాయ లి అని
చెప్తప తే ఏ విధమైన సందేరము) ఉండవు ముద్ధ.
అలాగే ఎంతో మంద్వ ఋష్య) ఎనెి నోి మారము గ )
555
చెప్తప , ఒమురు చెప్తప న మారము
గ నకు, మరొమురు ఇంకొము
విధముగా, ఇంకొము విధమైన మారము గ చెప్తప అందరనీ
సందేహములతో అయోమయ పరసితతికి ద్ధరతీసే
సితతికి వచు ంద్వ. ఎంతో మంద్వ దేవర), ఎనోి
రముముల ఉాసన), ఎనోి పూజ్), ఎనోి రముముల
త్వరము). ఒమురని పూజించ, మరొమురని
పూజించముపోతే, ఒముటి చేసి మరొముటి చేయముపోతే
ఏమవుతందో అనే భయము. సన్యరన ధర్ ము
(త్పసుతరము ాశాు తయ ) పెటిిన హిందు మరము
అనే ౌరాభ గయ మైన పేరుతో అందరలో చెలామణ
అవుతని ద్వ , వైద్వము జీవనములో ఇద్వ ఒము పెదద
సమసయ గా రయారయంద్వ.

మహాగర్తము - వత్జ్ంగ మహారాజ్ఞ ఇదే

సందేహముతో, సరైన ఒకే సమాధ్యనము కోసము మైత్ర
ముని దగ గరకు వెళ్ల,క రన సందేహమును చెప్తప , ఏదో
ఒముక మారము గ తేలిు చెపప ండి అని అడిగాడు. మైత్ర
ముని వివరముగా చెపప టానికి త్పయతిి సుతంటే,
మహారాజ్ఞ అరముా చేసుకోటానికి
త్పయతిి ంచకుండా, అదే త్పరి ను మళ్ళు , మళ్ళు
వకాక ణంచ అడుగుతన్యి డు. అంరలో భోజ్నము
సమయము అయంద్వ. ముని పతిి భోజ్నమునకు
రమ్ ని ప్తలిసేత, మహారాజ్ఞ వెళ్ల క భోజ్నము చేసి,
మహారాజ్ఞ రన రాజ్య మునకు వెళ్ు టానికి సిదమై ా ,
నేను వెళ్ళు సాత అని చెపప గా, మైత్ర ముని నేను కూడా
వసాత అని అన్యి రు. మహారాజ్ఞ, మైత్ర ముని ఒకే
రధములో కూరొు ని వెళ్ళు తన్యి రు. ద్ధరలో
556
అడవిలో ఉని ఆటవికు) వచు మైత్ర మునిని
“అయాయ మంత్రము) అంటే ఏమిటి” అని అడిగారు.
మైత్ర ముని చెపేప లోపులోనే మహారాజ్ఞ వా ళ్తో క
“మంత్రము) అంటే దేవుడి భాష్. ఆ భాష్లో
దేవుడితో మాటాకడితే, దేవుడికి అరమా య వెంటనే మీ
కోరము) తీరుసాతడు” అని చెాప డు. అద్వ విని
ఆటవికు) సంతోష్ముగా వెళ్లు పోయారు. మైత్ర
ముని నీవు చెప్తప ంద్వ బాగుంద్వ అని అన్యి రు.
ఇంకొంర దూరము వెళ్ళు ము ఒము పలెకటూరలో
కొంరమంద్వ రైత) వచు , “అయాయ మంత్రము)
అంటే ఏమిటి” అని అడిగారు. మహారాజ్ఞ వెంటనే
“మంత్రము) అంటే దేవుడు ఉపదేరము చేసిన
వాముయ ము)” అని చెాప డు. రైత) అద్వ విని
సంతోష్ముగా వెళ్లు పోయారు. మైత్ర ముని నీవు
చెప్తప ంద్వ చాలా బాగుంద్వ అని అన్యి రు. రథ్ము
రాజ్ధ్యనిలో త్పవేశంచన రరువార కొంరమంద్వ
మహిళ్) వచు , “అయాయ మంత్రము) అంటే
ఏమిటి” అని అడిగారు. ద్ధనికి మహారాజ్ఞ
“మంత్రము) అపౌరుషేయము). మానవు)
రచంచని, దైవ వాముయ ము)” అని చెాప డు. మైత్ర
ముని నీవు చెప్తప ంద్వ చాలా బాగుంద్వ అని అన్యి రు.
రథ్ము ఇంకొంర దూరము వెళ్లు న రరువార
వేదము) నేరుు కుంటుని విద్ధయ రుా) వచు ,
“అయాయ మంత్రము) అంటే ఏమిటి” అని అడిగారు.
ద్ధనికి మహారాజ్ఞ, వాళ్ు కు ఏమీ చెపప లేము, మీరు
చద్వవేవే ముద్ధ మంత్రము) అని చెాప డు. అపుప డు
మైత్ర ముని, “మీరు చద్వవే వాటిలో కొనిి త్పయోగ
557
వాముయ ము) ఉంటాయ. వాకుక లో సరయ ము, రకి త
ఉంటుంద్వ. “శ్రప్యోమ సత్శ్రవతార్ ి సామ ర్కాః
మంశ్రతః” పరమార్ రరతి ాఞనము నుండి ప్తండి
ఛందసుు లలో అమరు న వాముయ ము) మంత్రము)
అంటారు. వీటిని సరైన సి రముతో, సరైన త్శుతిలో
ఉచు రంచ సత్ముమముగా దేవరలను త్ారసేత త , వాళ్ళు
స్త త్ర త్ప్తయు) కాబటి,ి సంతోషించ మీకు కావలసిన
మే) చేసాతరు”, మీరు ఆ సాతయకి ఎద్వగితే ఈ
విష్యము పూరతగా అరమ త వుతంద్వ అని చెాప రు.
ఇపుప డు మైత్ర ముని, మహారాజ్ఞని చూసి నేను సరగాగ
చెాప న్య అని అడిగారు. ద్ధనికి మహారాజ్ఞ మీరు
సరగాగనే చెాప రు అని అన్యి డు. అపుప డు మిత్ర
ముని, నీవు న్య దగ గరకు వచు మొదట్లక ఏదో ఒముక టి
చెప్తప , ఇద్వ చెయాయ లి అని చెప్తప తే ఏ విధమైన
సందేరము) ఉండవు ముద్ధ. అలాగే ఎంతో మంద్వ
ఋష్య) ఎనెి నోి మారము గ ) చెప్తప , ఒమురు చెప్తప న
ద్ధనికి మరొమురు ఇంకొముటి చెప్తప అందరనీ
సందేహములతో అయోమయ పరసితతికి
తీసుకువచాు రు అని అన్యి వు. కాని నీవే అడవిలో
ఉండే ఆటవికులకు, పలెకలలో ఉండే రైతలకు,
రాజ్ధ్యనిలో ఉండే మహిళ్లకు ఒకే త్పరి కు వేరు,
వేరు సమాధ్యనము ఎందుకు చెాప వు, ఈ వేద
విద్ధయ రుాలకు నేను వేరుగా చెప్తప తే ఎందుకు
ఒపుప కుంటున్యి వు అని అడిగారు. అపుప డు
మహారాజ్ఞ ఎవరు ఉని సాతయ వా ళ్కుక , వా ళ్కు క
అరమ త యేయ విధముగా ఆ సాతయలో చెాప లి ముద్ధ
అందుకు అలా చెాప ను అని అన్యి డు. ఇదే
558
విష్యము ఆ మహరుి) ఒకే ధర్ మును ఏ, ఏ
వయసుు లలో ఉని వా ళ్కు క , ఏ, ఏ ఆత్రమములో
ఉని వా ళ్కుక , ఏ, ఏ సంసాక రములతో ఉని వా ళ్కు క ,
ఏ, ఏ ఇష్ి, అయష్ము ి ) ఉని వా ళ్కు క , ఏ, ఏ
సాతయలలో ఉని వా ళ్కు క ఏ, ఏ విధముగా చెయాయ లో,
ఏ,ఏ విధముగా చెప్తప తే వా ళ్కు క అరమ ా వుతందో
అందరనీ దృషిలో
ి పెటుికొని, అనిి టినీ
సమని యంచ, ఆ యా విధము)గా చెాప రు. ఇదే
శాస్తసత లక్షణము. “శాస్త్సితవ మ్ హిత శాశ్నాత్”
మానవులకు హిరమును దృషిలో ి పెటుికొని చెపేప ద్వ
శాస్తసతము. మారము గ ), పదదత) వేరు, వేరుగా
అనిప్తంచన్య అవి చేరేు లక్షయ ము ఒముక టే. ఏ
సందరభ ములో, ఏ సాధకులకు, ఏ విధమైన
ఉపదేరము అవసరమో, అద్వ అంద్వంచేలా పరమార్
రపప కుండా ఏరాప టు చేసాతడు. ఇద్వ అందరూ నమి్
తీరవలసినదే, విశాి సము ఉంచుకోవలసినదే అని
మైత్ర ముని, వత్జ్ంగా మహారాజ్ఞకు చెాప రు.

ఉదాహర్ణ:

కర్ృ
ి తవ ము - మహాగర్తము –
అనుశాస ప్ర్వ ము – గోమతి అనే ఒము వృదా తాపసి
అరణయ ములో రపసుు చేసుకుంట్లంద్వ. ఆమెకు ఒము 8
సంవరు రముల కుమారుడు ఉన్యి డు. ఒమురోజ్ఞ ఆ
ప్తలకవాడిని ఒము ాము కాటు వేసి, ఆ ప్తలకవా డు
మరణంచాడు. ఆమె అ ప్తలకవాడికి ఆయుసుు లేదని,
రనకు ఆ ప్తలకవాడిని చూసుకునే అదృష్ము ి ,
559
యోగము లేదని బాధ పడుతోంద్వ. అంరలో ఆమె
అంటే చాలా గౌరవము, అభిమానము, భకి త ముల
అరుజనుకుడు అనే ఒము బోయవాడు, ఆ ప్తలకవాడిని
కాటు వేసిన ాముని పటుికొని తీసుకువచు , అమా్
ఈ ాము నీ కుమారుడిని కాటు వేసింద్వ. మీ ప్తలకవాడి
మరణమునకు ఈ ాము కారణము. మీరు దీనిని
ముముక ) చేసి చంపలా, కాలిు చంపలా చెపప ండి.
మీరు ఎలా చెప్తప తే అలా దీనిని చంపుతాను అని
అన్యి డు. ఆమె ఈ ాముని చంప్తతే, న్య కుమారుడు
తిరగి బతకుతాడా? ఎలాగూ బరముడు ముద్ధ. ఇద్వ న్య
ఖ్ర్ అనుకుంటాను. ద్ధనిని ఏమీ చేయకుండా
వద్వలిపెటుి అని అంద్వ. అపుప డు ఆ బోయవాడు, ఈ
ాములకు కాటు వేసే సి భావము ఉంద్వ. ఇద్వ రేపు
మరొమురని కాటు వేసి చంపవచుు . దీనిని వదలిపె టి
కూడదు, చంపెయాయ లి అని అన్యి డు. అంరలో ఆ
ాము మానవ భాష్లో, న్యకు ఈ కుత్రవాడి మీద ఏ
విధమైన విరోధము, దేి ష్ము లేదు. వాడు న్య తోము
మీద కా) పెటాిడు. న్యకు కోపము వచు , న్య
సి భావముతో కాటు వేశాను. న్యకు జీవులను చంపే
సరద్ధ కాని, సాి రంత్రము, రకి త కాని లేదు. ఆ
కుత్రాడిని మృతయ కాలము వచు నందువలన, న్య
కాటుతో అనే ఒము కారణముతో చనిపోయాడు. నిజ్ంగా
ఆ కుత్రవాడిని చంప్తనద్వ మృతయ వు, నేను కాదు అని
అంద్వ. అంరలో మృతయ దేవర అముక డికి వచు ,
ఎవరు చనిపోయన్య ననుి (మృతయ దేవర
తిటుికుంటారు. న్యకు జీవులను చంపే సరద్ధ కాని,
సాి రంత్రము, రకి త కాని లేదు. ఎవరకి ఎంర కాలము
560
జీవించాలో అంర కాలము వాళ్ళు జీవించ, జీవించే
కాలము పూరత అయతే, వాళ్ు కు ఏ రోగమో, ఇంకొముళ్ు
ద్ధి రానో న్య వరము లోకి వసాతరు అని అంద్వ.
ఇంరలో కాల దేవర అముక డకు వచు , ఎవరు
చనిపోయన్య ననుి (కాల దేవర తిటుికుంటారు.
న్యకు జీవులను చంపే సరద్ధ కాని, సాి రంత్రము, రకి త
కాని లేదు. న్య సి భావముతో న్య మాన్యని నేను పరుగు
పెడుతూ ఉంటాను. నేను ఆగను. కొంర మంద్వ
న్యతోాటు పరుగు) పెడుతూ ఉంటారు. అందులో
కొంరమంద్వ మధయ లో ఆగిపోతారు. వాళ్ళు ఎందుకు
మధయ లో ఆగి పోతన్యి రు? నేను వా ళ్ను క ఆపలేదు.
న్యతో అందరూ పరుగు) పెటి వచుు ముద్ధ. వాళ్ళు
అలా ఆగిపోవటానికి కారణము నేను కాదు. దీనిని
సరగాగ ఆలోచసేత, వాళ్ళు చేసుకుని ముర్ ), న్యతో
ఎంర కాలము పరుగు) పెటిటానికి సహమురసాత యో
అంర కాలము న్యతో పరుగు) పెడతారు. ఆ ముర్ )
పూరత అయపోతే, అపుప డు వాళ్ళు పరుగు) పెటేి రకి త
లేము మానేసాతరు. అందుచేర వాళ్ు మరణమునకు
వాళ్ళు చేసుకుని ముర్ ) కారణము. నేను కాదు అని
చెప్తప ంద్వ. అపుప డు గోమతి వీళ్ళు అందరూ చెప్తప నవి
అనీి నిజ్ములే. వీళ్ళు ఎవి రకీ ఈ మృతయ వుకు
బాధయ ర లేదు. ముర్ ) చేరనము) కావు కాబటిి
వాటికి కూడా బాధయ తా లేదు. ఎవరు చేసుకుని
ముర్ లకు వాళ్ళు ఫలిరము) అనుభవించాలి. ఎవరు
చేసుకుని ముర్ లకు వాళ్ళు బాధయ ర వహించాలి. ఆ
రరువార ాము, మృతయ దేవర, కాల దేవర
వెళ్లు పోయారు.
561
 ఏ పని, కారయ ము, ముర్ జ్రగాలన్యి , చాలా
మంద్వ సముద్ధయముగా అవసరము పడుతంద్వ.
కాని ఒము వయ కితో లేద్ధ ఒము వసుతవుతో లేద్ధ ఒము
కారణముతో ఏ కారయ ము, ముర్ పరమిరము కాదు,
జ్రగదు. ఇవనీి ములిసేతనే ఏ కారయ మైన్య, ఏ ముర్
అయన్య జ్రుగుతంద్వ - “సామశ్రగీ కార్య శ్రప్యోజికా
కార్ణం కార్ణమ్”. కాబటిి ఏ ఒముక రకి బాధయ ర
అంటగటిలేము. అందరకీ బాధయ ర ఉంటుంద్వ.
అలాగే జీవు) చేసే కారయ ములకు, ముర్ లకు
మురతృరి ము “నేను మురతను”, “నేను చేశాను” అనే
బాధయ ర ఒముక జీవుడిద్వ మాత్రమే కాదు. అనేము
అంరము), రకుత ) ములిసేతనే, సహమురసేతనే ఆ
కారయ ము, ఆ ముర్ జ్రుగుతంద్వ.

ప్ంచైతాని మహాాహ్మ కార్ణాని నిబోధ మే ।

సాంఖ్యయ కృతాంతే శ్రప్నకాిని రద్ియే సర్వ కర్మ ణాం
॥ 13 ॥

ఏ శ్రకియ, కర్మ జ్ర్గాలనాన , ఏ శ్రకియ, కర్మ

రదిించ్చలనాన శ్రప్ధ్య ముగా ఐద కార్ణములు
ఉనాన యి. నేను ఒకక డినే కార్ణము అని అనేది
పూరిగాి తపుప . గొప్ప ాహవులు కల (ఎన్నన నోన
కార్య ములు చేయమల) ఓ అరుునా I ఈ
కార్ణములు అనీన సర్వ జ్ఞనడిని అయి నేను
నీకు చెపుప తాను. కర్మ ల సవ రూప్ము గురించి,
కర్మ ల యొకక ఫల్వతముల గురించి చెప్నప

562
సామర్య ల ము, అర్త ో నాకు (ప్ర్త్తమ ) ఒకక డికే
ఉ న ది. నీవు శ్రశ్ద్ిగా విని ాగా అర్ము
ి చేసుకో

ఈ కార్ణముల గురించి సాంఖయ ము

(ప్దార్ము
ి లను లెకక పెట్టట ద్ర్ే శాస్త్సిము),
వేదాంతములో (ఉప్నిషత్సిలలో) కర్మ ల యొకక
నిశ్ా యములను చెప్నప గమములలో చ్చలా
సప షటముగా చెప్ప బడి ఉ న ది.

“సమయ క్ ఖాయ యంతే ప్దార్జ్ాయ అశ్రత ఇతి

సాంఖయ మ్” లేదా “సంఖాయ యంతే ప్దార్జ్ా య
అశ్రత ఇతి సాంఖయ మ్” – సాంఖ్య ములో వసుతవు ల
లేద్ధ పద్ధరము
ా ) ఎనిి , వాటి రరతి ములను సరగాగ,
విసతృరముగా చెపప బడినవి. ముర్ ల యొముక
సి రూపమును, ముర్ ల యొముక నిరయ ు ములను,
ముర్ ల యొముక అంరమును తేలిు చెపుప తంద్వ
(ముృతాంరము . చవరకి ఇవనీి లెముక పెటి వలసిన
అవసరము లేదు. వీటనిి కీ మూల కారణమైన
పరమార్ ఒముక టే అని నిరూప్తసుతంద్వ.

• అధిష్ణఠ ం తథా కర్జ్ి కర్ణం చ

ప్ృథనవ ధం ।
వివిధ్యశ్ా ప్ృథకేా ష్ణట దైవం చైవాశ్రత
ప్ంచమం ॥ 14 ॥

ఈ 1. శ్రీర్ము, ఈ శ్రీర్ములో ఉండే 2.

జీవుడు, ఈ శ్రీర్ములో ఉండే 3. ఇంశ్రదియములు
563
(ప్ంచ ాననేంశ్రదియములు - 1. శ్రశోశ్రతము, 2.
చర్మ ము, 3. చక్షుసుస , 4. జిహవ , 5. నారక. ప్ంచ
కర్శమ ంశ్రదియములు - 1. వాకుక , 2. హసిములు, 3.
ప్పద్ములు, 4. ప్పయువు, 5. ఉప్స)ల .
అంతఃకర్ణములు (మ సుస , బుదిి, చితిము,
అహంకార్ము).

ఈ శ్రీర్ము కద్లటానికి అవసర్మయేయ 4.

వాయువులు (శ్రప్పణ వాయువులు - 1. శ్రప్పణము, 2.
అప్ప ము, 3. వాయ ము, 4. ఉదా ము, 5.
సత్ ము. ఉప్ వాయువులు - 6. నామము, 7.
కూర్మ ము, 8. కృకర్ము, 9. దేవద్తిము, 10.
ధ ంజ్యము). ఇవనీన కాక వీట్నిన టినీ
అధిష్టటంచి, నియంశ్రతించి, అవి ప్ని చేయుట్కు
అవసర్మయేయ శ్కుిలను ఇచేా ఆ, య 5. దేవతా
మణములు. ఏ కార్య ము, ఏ కర్మ జ్ర్గాలనాన ఈ
ఐద కల్వర శ్రప్ధ్య కార్ణములు, విధములు
అవుతాయి.

ఏ కారయ ము, ఏ ముర్ జ్రగాలన్యి రరీరము

అవసరము. శ్రీర్ము మొదటి కారణము. రరీరము
ఉన్యి అందులో జీవుడు లేముపోతే ఏ కారయ ము, ఏ ముర్
జ్రగదు. ఈ రరీరము నేను అని త్భమతో అనుకునే
జీవుడు (కారయ ము లేద్ధ ముర్ కు మురత – జ్రగబోయే
కారయ మునకు లేద్ధ ముర్ కు భోముృరి
త ము, ఫలిరము
అనుభవించేవాడు రండవ కారణము. రరీరము,
564
జీవుడు ఏ కారయ ము, ముర్ చేయాలంటే మురణము)
లేద్ధ చేసే ఇంత్ద్వయము) అవసరము.
ఇంశ్రదియములు మూడవ కారణము. రరీరము
ముద్వలితేనే ఏ కారయ ము, ఏ ముర్ అయన్య జ్రుగుతంద్వ.
రరీరము మరయు రరీరములోని అవయవము)
ముదలాలంటే రరీరములో ఉండి, ఆ వాయువు)
పనిచేయాలి. అందుచేర రరీరములో ఉండే
వాయువులు న్య)గవ కారణము. ఇవనీి ఉన్యి ,
వీటనిి టినీ అనుత్గహించే, ఈ రరీరములో అధషిం ి చ
ఉని , వీటనిి టినీ నియంత్తిసూత, రకిని త ఇచేు దేవతా
గణము). ఇవి ఐదవ కారణము. 1. శ్రీర్ము కు –
పృథివి - భూదేవి. 2. జీవుడు – అహంకారము -
రుత్దుడు. 3. ఇంశ్రదియములు -
ాననేంశ్రదియములకు – చెవులలో వినే రకిగా త
ద్వగే దవర), ముకుక లో వాసన చూసే రకిగా త అశి నీ
దేవర), న్య)ములో రుచ రకిగా త వరుణ దేవుడు, ముళ్లో
క
చూసే రకిగా త సూరయ భగవానుడు, చర్ ములో సప రి
రకిగాత వాయు దేవర. కర్శమ ంశ్రదియములకు –
చేతలలో త్కియ) చేసే రకిగా త దక్ష త్పాపతి, కాళ్లో క
నడిచే రకిగా త జ్యంర (ఇంత్దుడి కుమారుడు , నోటిలో
మాటాకడే రకిగా త వాయ న వాయు దేవుడు, నోటిలో మాటాకడే
రకిగా త అగిి దేవుడు, ాయువు – గుదములో విసరన జ
రకిగా త యమ దేవర, ఉపసత – శరి ములో లేద్ధ యోనిలో
ఉరప తిత రకిగా త వరుణ దేవుడు. అంతఃకర్ణములు –
మనసుు లో చంత్దుడు, బుద్వాలో త్బహ్ దేవుడు లేద్ధ
565
బృహసప తి, అహంకారములో రుత్దుడు, చరతములో
విష్యువు. 4. వాయువులు – పంచ ముఖ్య త్ాణ
వాయువులలో శవుడి పంచ ముఖ్ములైన పంచ
రకుత ) సజోజార, వామ దేవ, సతప రుష్, ఈశాన,
అఘోర (ఏకాదర రుత్దు)లో ఒమురు . ప్ంచ ముఖయ
శ్రప్పణములు – 1. త్ాణ వాయువు (ఉచాఛ ి స
మరయు నిశాి సములలో న్యసిము రంత్ధము) లేద్ధ
నోరు ద్ధి రా తీసుకొని, వద్వలే వాయువు . దీని సాతనము
ఊప్తరతితత), 2. అాన వాయువు (గుదము
ద్ధి రా బయటకు పోయే వాయువు . దీని సాతనము
గుదము. 3. సమాన వాయువు (జీరత్ు కియకు
అవసరము అయేయ వాయువు . దీని సాతనము న్యభి. 4.
ఉద్ధన వాయువు (వాంతి అయేయ సమయములో
నోటిద్ధి రా బయటకు పోయే వాయువు . దీని సాతనము
గొంత. 5. వాయ న వాయువు (రరీరములో త్పతి ద్వరకు
వాయ ప్తంచ బయటకు పోయే వాయువు . దీని సాతనము
రరీరము. ప్ంచ ఉప్ శ్రప్పణములు (ఐదు అనుబంధ
వాయువు) – 1. న్యగ వాయువు (తేణుపు
సమయములో వచేు వాయువు . 2. కూర్ వాయువు
(మునురపప ) తెరుచుటకు, మూయుటకు సహాయపడే
వాయువు . 3. మురక ల వాయువు (ఆములి ములిగించే
వాయువు . 4. దేవదరత వాయువు (ఆవలింర
సమయములో ములిగే వాయువు . 5. ధనంజ్య
వాయువు (రరీర పోష్ణకు అవసరమయేయ వాయువు
(భాగవరము 3-6-7 . ఈ ఐదు కారణము)
566
సహమురంచము పోతే, ఏ కారయ ము, ఏ ముర్ జ్రగదు. ఇవి
(ఒముక జీవుడు రపప జ్డమైన త్పముృతి యొముక
పరణామము) కాబటిి వాటంరట అవి
పనిచేయలేవు. అందుచేర దేవర) అధషిం ి చ,
వాటిని పనిచేసే మురణము)గా వార రకుత లను
త్పసాద్వసుతన్యి రు. ఈ ఐదు కారణము)
సమూహముగా ములిసి పనిచేసేతనే ఏ కారయ మైన్య, ఏ ముర్
అయన్య జ్రుగుతంద్వ.

శ్రీర్వాఙ్మ నోభిర్య తక ర్మ శ్రప్పర్భతే ర్ః ।

నాయ యయ ం వా విప్రీతం వా ప్ంచైతే తసయ
హ్యతవః ॥ 15 ॥

త్ వుడు శ్రీర్ముతో కాని, వాకుక తో కాని,

మ సుస తో కాని ఏ శ్రకియను చేయబోయినా సర్శ

ఆ శ్రకియ లేదా కర్మ ధర్మ మై లేదా శాస్త్సి

విహితమై లేదా అధర్మ మై లేదా శాస్త్సి
విరుద్మై
ి లేదా త్ వుడు జీవించుట్కు
సాధ్యర్ణమై శ్రకియ, లేదా కర్మ కావచుా
జ్రుగుట్కు ఈ ఐద (శ్రీర్ము, జీవుడు,
ఇంశ్రదియములు, వాయువులు, అధిష్ణట
దేవతలు) శ్రప్తి శ్రకియకు లేదా కర్మ కు
కార్ణములుగా నిలుసుినాన యి.

567
 మానవుడి లేద్ధ త్ాణ యొముక త్తిమురణములతో
(రరీరము, వాకుక , మనసుు ఏ త్కియ చేయాలన్యి
సరే ఈ ఐదు ఉండి తీరవలసినదే. ఈ ఐదు
కారణము)గా ఉని పుప డు, నేను - జీవార్ , ఒముక టే
మురతగా భావించుట రపుప అని పరమార్ యొముక
ఉదేదరము. త్తిమురణములతో (రరీరము, వాకుక ,
మనసుు జ్రగే త్కియకు గౌతమ మహరి ి నాయ య
ద్ర్ే ములో – “శ్రప్వృతి”ి అని పేరు పెటాిరు.

• తస్త్తైవం సతి కర్జ్ిర్మ్ ఆతమ ం కేవలం

త్స యః ।
ప్శ్య తయ కృతబుదిితావ న స ప్శ్య తి
దర్మ తిః ॥ 16 ॥

ఏ శ్రకియ, ఏ కర్మ జ్ర్గాలనాన ఈ ఐద

కూట్మిగా కార్ణములుగా ఉండగా (ఈ ఐదలో
ఏ ఒకక టి లేకప్నయినా ఏ కార్య ము, ఏ కర్మ
జ్ర్మని ప్రిరలతి ఉనాన ), ఎవర్యతే కేవలము
త ను (నేను, ఆతమ ను లేదా జీవాతమ ను)
త్శ్రతమే కర్నుి

అని అనుకుంటునాన రో లేదా

చూసుకుంటునాన రో, శాస్త్సిముల ఉప్దేశ్ము
లేని, ఆచ్చరుయ ల (గురువుల) ఉప్దేశ్ము లేని,
శాస్త్సిముల తారిక క విశ్ల ేషణలేని, సర్య బుదిి
లేనివాడు లేదా అాన ముతో శ్రభమ కల్వన వాడు

568
సరిగాీ చూడట్ లేద సరిగాీ తెలుసుకోవట్ లేద,
అర్ము
ి చేసుకోవట్ లేద.

ఐతర్శయోప్నిషత్ – 2-4 – “అనన

ర్జ్వ భతావ ముఖం, శ్రప్పవిశ్దాయ యుః శ్రప్పణో
భతావ నారకే శ్రప్పవిశ్ దాదితయ
శ్ా క్షురూభ తావ క్షిణీ శ్రప్పవిశ్దిాశ్ః శ్రశోశ్రతం భతావ
కరౌా శ్రప్పవిశ్నోన షధీ వ సప తయో లోత్ని
భతావ తవ ంచం శ్రప్పవిశ్ంశ్ా ంశ్రద్త్ మనో
భతావ హృద్యం శ్రప్పవిశ్న్ మృత్సయ ర్ప్పనో
భతావ నాభిం శ్రప్పవిశ్దాప్న ర్శతో భతావ శ్చశ్న ం
శ్రప్పవిశ్న్” – పరమార్ దేవరలను ఎవర
సాతనములకు వాళ్ళు వెళ్ు మని ఆాఞప్తంచగా, అగిి
వాకుక గా ముఖ్ములో త్పవేశంచెను. వాయువు
త్ాణముగా మార న్యసారంత్ధములను త్పవేశంచెను.
సూరుయ డు నేత్తేంత్ద్వయముగా మార నేత్రములను
త్పవేశంచెను. ద్వకుక ) త్ోత్తేంత్ద్వయముగా మార ముర ు
రంత్ధముల ద్ధి రా త్పవేశంచెను. ఔష్ధము)
వనసప తలను వెంత్టుము)గా అయ చర్ ములో
త్పవేశంచెను. చంత్దుడు మనసుు గా మార
హృదయమును త్పవేశంచెను. మృతయ వు
అారముగా మార న్యభిలో త్పవేశంచెను. జ్లము)
రేరసుు గా మార శరి సాతనములో త్పవేశంచెను.

సరైన ాఞనము, బుద్వా లేనివాడు, లేనిపోని

మురతృరి మును రన (జీవార్ మీదే వేసుకొని, ఆ
మురతృరి ము వలన ములిగే ఫలిరములను (ఇష్ము
ి లేని
569
పశుపక్షాయ దుల జ్న్ ) లేద్ధ ఇష్మై ి న దేవరల
జ్న్ ) లేద్ధ ఇష్మై ి న మరయు అయష్ిమైన
మానవుల జ్న్ ) పొందుతూ అనవసరమైన
ముష్ము
ి లను అనుభవిసుతన్యి డు. రన అాఞనమును,
త్భమను తొలగించుకొనుటకు గురువులను
ఆత్రయంచ, శాస్తరతయ ఉపదేరములను పొంద్వ, తారక ము
విశ్వ కష్ణ చేసుకొని, రనచే చేయబడుతని
కారయ ములకు, ముర్ లకు ఈ ఐదు ములిసి కారణము),
ఈ ఐద్వంటికి మురతృరి ము ఉంద్వ, తాను (జీవార్
ఒముక డే కారణము, మురత కాదని నిరయు ము తీసుకుంటే,
అటువంటివాడు సరైన ద్ధరలో నడచుకొని, ఈ
మూడు రముముల త్కియా ఫలిరములకు దూరముగా
ఉండి, పరమార్ కు దగ గర అవుతాడు.

శుదమైా న ఆర్ (జీవ సి రూపమునకు ఏ

విధమైన గుణము), మురతృరి ము, ముర్ ), ముష్ము ి ,
సుఖ్ము, చలి, వేడి, పుటుిము, పెరుగుట, వృద్ధాపయ ము
మరణము మొదలైన వికారము), త్రుప లు లేని
కేవల సవ రూప్ము. ఆతమ కు ఏ విధమై
కర్ృ ి తవ ము, భోకృతవ ము ఉండద. మిగిలిన
న్య)గు మురణములతో జీవుడు రటసతముగా (ఏమీ
చేయకుండా ఉని ంర మాత్రమున కారయ ము),
ముర్ ) జ్రుగుతాయ. జీవుడికి మురతృరి ము
అంటగడితే, జీవుడి యొముక సి రూపమును సరగాగ
అరము ా చేసుకో లేదు.

570
 కఠోప్నిషత్ – 1-3-4 – “ఆతేమ ంశ్రదియ మనో
యుక ిం, భోకే ి తాయ హ ర్మ నీష్టణః” - రరీరము,
ఇంత్ద్వయము), మనసుు మొదలైన వాటితో ములిసి
ఉని జీవుడు ముర్ ఫలిరములను
భుజించచవలసిన (అనుభవించవలసిన భోము త అని
అంటారు. కేవలము జీవుడు ఒముక డు భోము త అవడు.

శ్రబహమ సూశ్రతములు - దివ తీయ

అధ్యయ యము - తృతీయ ప్పద్ము - - 15.
తక్షధికర్ణము - 40. “యథా చ తక్షోభయథా” -
ఒము వత్డంగి లేద్ధ శలిప రన పనిముటకను తీసుకొని
పని చేసూత ఉంటాడు. ఆ వత్డంగి లేద్ధ శలిప ఆ పని
ద్ధి రా త్రమకు గుర అయ అలసిపోయ, ఇంకా ఆ త్రమ
పడలేము, ఆ పనిముటకను వద్వలేసి, ఇంటికి పోయ నిత్ద
పోతాడు. అపుప డు వత్డంగికి లేద్ధ శలిప కి త్రమ,
అలసట ఉండదు. పనిముటుక లేముపోతే ఆ వత్డంగి
లేద్ధ శలిప పని చేయలేదు. పనిముటకతో పని చేసూత
ఉని ంర సేపు త్రమ, అలసట ఉంటుంద్వ. కాని
పనిముటకకు, మరొము దేనికీ త్రమ, అలసట ఉండదు. ఆ
వత్డంగి లేద్ధ శలిప తాను ఆ పనిముటకతో త్కియ
చేసుతన్యి ను, నేను మురతను అనే భావన లేద్ధ
మురతృరి ము వహిసుతని ంర సేపు ఆ త్రమ, అలసట
ఉంటుంద్వ. ఆ పనిముటుక మరయు నేను మురతను అనే
భావన లేద్ధ మురతృరి ము లేముపోతే త్రమ, అలసట
ఉండదు. త్కియలకు సంబంధంచన పనిముటకతో, పై
ోకముములో మిగిలిన న్య)గు కారణములతో (రరీరము,
ఇంత్ద్వయము), వాయువు), ఇంత్ద్వయ అధష్ిన
571
దేవర) సంబంధము విడిచపెటిి, నేను కేవలము
ఆర్ సి రూపుడిని అని అరము ా చేసుకోగలిగితే,
అపుప డు మురతృరి ము అనే త్భమ, ఆ మురతృరి ము
ద్ధి రా ములిగే బాధ) కూడా ఉండవు.

2-21, 3-19, 4-18 శోేకములు కూడా చూడుము.

• యసయ నాహంకృతో గవ్య బుదిిర్య సయ

ల్వప్య తే।
హతావ ఽపి స ఇత్న్ లోకాన్ హంతి
నిబధయ తే ॥ 17 ॥

ఎవరికైతే సర్య ాన ముతో త చే

చేయబడే ఏ శ్రకియకు లేదా కర్మ కు నేను ఒకక డినే
కర్ను
ి అనే అహంకార్ము, నేనే కర్ను ి గవ
లేదా శ్రభమ లేద్య, ఎవరి బుదిి నేను కర్ను
ి అనే
గవ తో పూయబడకుండా, కప్ప బడకుండా
ఉంటుంద్య, అటువంటి సాధకుడు

ఈ లోకములను అనిన టినీ సంహరించినా

సర్శ, అతడు ఆ సంహార్ము కు కర్కా ి డు, ఆ
సంహార్మనే కర్మ యొకక ఫల్వతము కు
ాధుయ డు కాడు, ఆ కర్మ కు, ఆ కర్మ ఫల్వతములకు
బంధించబడడు.

త్పతి కారయ ము లేద్ధ ముర్ కు ఐదు కారణము)

ఉండగా, అందులో ఒముటైన జీవుడు ఆ మిగిలిన
572
న్య)గు కారణములలో కేవలము సతాత గా (ఉనికి
త్పవేశంచ, ఆ కారణములైన రరీరముతో,
ఇంత్ద్వయములతో, వాయువులతో, దేవతా రకుత లతో
“నేను లేదా నాది” అనే భావన అాఞనముతో
పెంచుకొని, ఆ మురణము) అనీి నేనే అనే
భావముతో, నేనే మురతను అని అనుకుంటూ, ఆ
మురతృరి ము అనవసరముగా రన మీదే వేసుకొని, వాటి
ఫలిరములను అనుభవిసూత బాధ పడుతన్యి డు.

ఎపుప డైతే, పరమార్ అంర అయన జీవార్

సి రూపము వేరు, మిగిలిన న్య)గు మురణము)
న్యకు భిని మైన త్పముృతి యొముక పరణామము),
అని తె)సుకొని, న్యకు వాటితో ఏ విధమైన
సంబంధము లేదు అనే మంచ బుద్వాతో
నిరయు ంచుకొని, ఆ త్కియ), ముర్ లకు నేను మురతను
అనే భావనను, అహంకారమును, బుద్వాని
విడిచపెటుికుంటే, ఆ ముర్ ), ఆ ముర్ ఫలము) ఆ
జీవుడిని బంధంచవు.

ఈ ోకముము అరుజనుడికి
సంబంధంచనంరవరకు, నీవు ఈ యుదాములో
మురతృరి భావన విడిచపెటిి, అధర్ మును
ఓడించుట, నీ మురతవయ ముగా భావించ ఈ యుదాములో
నీ బంధ్యవులను, గురువులను, సేి హితలను
అందరని సంహరంచన్య, నీకు ఆ ముర్ ), ఆ ముర్
ఫలము) అంటవు అని చెపప టానికి, అటువంటి
భావముతో లోముములనీి సంహరంచన్య (అనే
573
అతిరయోకితో
త ఆ ముర్ ), ఆ ముర్ ఫలము) నీకు
అంటవు అని పరమార్ చెపుప తన్యి డు.

కాని పరమార్ విష్యములో ఇద్వవరకే

చెప్తప నటుకగా, లయ సమయములో పరమార్ ఈ
లోముములనీి విన్యరనమునకు గురచేసి, రనలో
లయము చేసుకున్యి , పరమార్ కు ఆ త్కియతో ఏ
సంబంధము, మురతృరి ము భావము లేదు కాబటిి, ఆ
త్కియకు లేద్ధ ముర్ కు పరమార్ కు ఏ విధమైన
సంబంధము, ఫలిరము అంటదు అని కూడా
చెపుప తన్యి డు.

కషీతకీశ్రాహమ ణోప్నిషత్ – 3-1 –

“......శ్రతిీర్జ్ిణాం తాయ స్త్షట మహ
మవాఙ్మమ ఖా య తీంతాస లావృ కేభయ ః శ్రప్పయచా ం
బహీవ సస ంధ్య అతి శ్రకమయ దివి శ్రప్హాేద్గ తృణ
మహ మంతరిక్షే పౌలో త్న్ ప్ృదివాయ ం ....” –
ఇంత్దుడు త్పరరను ా డితో ఇలా అంటున్యి డు “ఈ
లోముములను రక్షించుటకు, ాలన చేయుటకు నేను
మూడు రల) ముల తాి స్తష్యిని (వృత్తడు లేద్ధ
విరి రూపుడు చేసుతని హింసలకు, వాడి మూడు
రలను నరకి, సంహరంచాను. అడవిలో వేద్ధంర అర ా
విచారణ చేసుకోవలసిన యత), ఋష్య) ఆ
విచారణ చేయము, భోగ లాలసులైనందుకు, వా ళ్ను క
ముముక ముముక ) చేసి అడవి కుముక లకు పెటాిను.
నేను మురతను అనే భావన న్యకు లేదు. అందుచేర

574
వీటికి న్యకు ఏ ాపము అంటలేదు. న్య యొముక ఒముక
వెంత్టుముకు కూడా అపకారము ములగలేదు.

2-19, 20, 21 - ోకముములలో ఆర్ ఏ త్కియకు

మురత కాడు, మురతృరి మునకు అతీరమైన సి రూపము.
త్పతి త్కియకు లేద్ధ ముర్ కు ఐదు కారణములలో
జీవుడు ఏ మారుప లేని సి భావము ములవాడు. మిగిలిన
న్య)గు కారణము) మారుప ) ములిగే సి భావము
ఉని వి. మారుప ) ములిగే ఈ కారణముల
సమక్షములో మారుప ) ములగని జీవుడు ఉని పుప డు
ఆ జీవుడు మురత అనే త్భమ ము)గుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

ఒము ఎత్రటి వస్తసతము పరచ, ద్ధని మీద ఒము

శుదమైా న సప టిము లింగమును పెటిితే, ఏ రంగు లేని ఆ
సప టిము లింగము కూడా ఎత్రగా మునిప్తసుతంద్వ (త్భమ
ము)గుతంద్వ . ఆ లింగము ఎత్రగా మారట లేదు. ఆ
ఎత్ర వస్తసతము తీసేసేత, ఆ సప టిము లింగము రన
సి భావమైన సి చు ముగా మునిప్తసుతంద్వ. అలాగే ఎత్ర
వస్తసతము సాతనములో మారుప ) ములిగే ఆ న్య)గు
కారణములను ఊహించుకుంటే, సప టిము
సి రూపమైన జీవుడు వాటి సమక్షములో ఉని ందున,
జీవుడు కూడా మురత అనే త్భమ ము)గజేస్త ంద్వ. కాని
వాసతవానికి జీవుడికి మురతృరి ము లేదు.

575
ాన ం జ్ఞయ
న ం ప్రిానతా శ్రతివిధ్య కర్మ క్ద్నా ।
కర్ణం కర్మ కర్శతి
ి శ్రతివిధః కర్మ సంశ్రమహః ॥ 18 ॥

ఏ శ్రకియ, కర్మ జ్ర్గాలనాన మ సుస లో

ముంద శ్రప్నర్ణ, సప ంద్ కలగాల్వ. ఆ
శ్రప్నర్ణకు ముంద ఆ శ్రకియ గురించి మ సుస లో
ాన ము (వివేకము, తెల్వవి), జ్ఞయ
న ము
(తెల్వరకోవలర విషయము), ప్రిానత
(తెలుసుకోవలర వాడు) ఉండితీర్జ్ల్వ. ఈ
మూడు కల్వర పుప డు ాన ము ఏర్ప డుత్సంది. ఆ
ాన ము ఉ న పుప డు శ్రకియ, కర్మ జ్రుగుట్కు
అవసర్మయేయ సామశ్రన ఏర్ప డుత్సంది. ఈ
మూడు యొకక సమూహముతో కర్మ చేయల్వ
అనే శ్రప్నర్కము, శ్రప్నర్ణ లేదా కర్మ శ్రప్వర్క ి ము
లేదా సప ంద్ ఏర్ప డుత్సంది.

ఆ శ్రప్నర్ణ దావ ర్జ్ కర్ణము (సాధ ములు,

ాన ము), కర్మ (శ్రకియ జ్ర్గాల్వ), ఆ శ్రకియను చేర,
కర్ ి (ాధయ తను వహించే చైత య వంతమై
జీవుడు) ఈ మూడు కల్వర పుప డు శ్రకియ అనేది
జ్రుగుత్సంది.

ముందు ోకముములలో చెప్తప న ముర్

జ్రుగుటకు ఐదు కారణము) ఒము విధమైన బోధన
అయతే, జీవుడు మురత కాదు అనే సందేహము) పూరతగా
తొలిగించుటకు, మరొము కోణములో (ఉద్ధహరణ - ఒము
పువుి కోయుట ముందు మనసుు లో పువుి ను
576
కోయాలి అనే త్పేరణ ము)గుటకు ాఞనము
(తె)సుకోబడేద్వ - ఏద్వ, ఎలా చెయాయ లి – పువుి ను
ఎలా కోయాలి - అనే ాఞనము , జేయ ఞ ము
(తెలియదగినద్వ – తె)సుకునే విష్యము - పువుి ,
పరాఞర (తె)సుకునే వయ కి త – పువుి ను ఎలా కోయాలో
తె)సుకునే వాడు - ాన సంశ్రమహము – కర్మ
క్ద్ ము – ముర్ చేయాలనే త్పేరణకు - అనే మూడు
అంరము) (ాన శ్రతయము అవసరము. ఈ
మూడింటి ద్ధి రా త్పేరణ ఏరప డితే, అపుప డు త్కియ
జ్రుగుటకు మురణము (సాధనము, పరమురము –
పువుి ను కోసే చేయ , కారయ ము (వసుతవు - పువుి , మురత
(ముర్ ను చేసే వయ కి త – పువుి ను కోసేవాడు - కర్మ
సంశ్రమహము అనే మూడు అంరము) (కర్మ
శ్రతయము ములిసినపుప డు త్కియ జ్రుగుతంద్వ, అని
పరమార్ మరొము విధముగా బోధసుతన్యి డు.

ఈ విధమైన బోధ ఆద్వ రంమురాచారయ లేద్ధ

భారతి తీర త సాి మీ రచంచన “ద్ృక్ ద్ృశ్య
వివేకము” అనే త్గంధములో ఈ విష్యమును
వివరముగా చెపప బడినద్వ.

ాన ం కర్మ చ కర్జ్ి చ శ్రతిధవ గుణభేద్తః ।

శ్రప్నచయ తే గుణసంఖాయ నే యథావచు ృణు
తా య పి ॥ 19 ॥

ాన శ్రతయములోని ాన ము, కర్మ

శ్రతయములోని కర్మ , కర్ ి ఈ మూడు, మూడు
577
విధములై సాతివ క, ర్జ్జ్స, తామస ర్కములై
గుణములుగా ఉంటాయి.

ఈ విషయమును గుణముల సవ రూప్ము

గురించి చెపిప , వివరించి సాంఖయ శాస్త్సిములో
విసిృతముగా చెప్పప రు. అందలో ఉ న ది
ఉ న టుే శ్రప్ధ్య మై విషయములను నేను
సంశ్రమహించి చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతిగా విను.

ాన ము – సాతిి ము ాఞనము, రాజ్స ాఞనము,

తామస ాఞనము. కర్మ - సాతిి ము ముర్ , రాజ్స ముర్ ,
తామస ముర్ . కర్ ి - సాతిి ము మురత, రాజ్స మురత, తామస మురత
అనే తొమి్ ద్వ (9 విధము)గా ఉంటాయ. త్పతి
వసుతవు త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి నుండి
పుటిినవి కాబటిి, అనిి వసుతవులలో ఈ మూడు
గుణముల త్పభావము) ఉంటాయ. సాంఖ్య
శాస్తసతములో ఏ, యే గుణముల ద్ధి రా జీవులలో ఏ, యే
త్పభావము) ము)గుతాయ అని విసతృరముగా
వివరంచారు.

14 వ అధ్యయ యము – గుణ త్రయ విభాగ

యోగములో – మూడు గుణముల గురంచ, ఆ
గుణముల సి భావము), గుణములకు మరయు
పరమార్ యొముక అంరమైన జీవులకి ఉండే
సంబంధము, ఈ మూడు గుణము) జీవులకు
బంధనము)గా ఎలా పొందుతన్యి డు, జీవన్ ముకి త

578
సాధంచాలంటే, ఏ విధముగా సాధన చేయాలి అనే
విష్యముల గురంచ పరమార్ బోధంచాడు.

17 వ అధ్యయ యములో – దైవాసుర

సంపద్వి భాగ యోగములో- సాతితి ము గుణము) దైవ
గుణములని, ఈ సాతితి ము గుణములను
పెంచుకోవాలని, రాజ్స మరయు తామస గుణము)
అసుర సంపద) అని, ఈ గుణములను లేకుండా
చేసుకోవాలి అని పరమార్ బోధంచాడు.

ఈ 18 అధ్యయ యములో – మోక్ష సన్యయ స

యోగములో - పరమార్ యొముక అంరమైన జీవుడు
ఈ మూడు గుణములతో ఏ విధమైన సంబంధము
లేని వయ కి.త ఆ గుణముల ద్ధి రా జ్రగే ముర్ లకు,
జీవుడికి ఏ విధమైన మురతృరి ము లేదు. మాయ యొముక
మూడు గుణముల సమే్ ళ్నముతో ముర్ ) జ్రగి
వాటికి మురతృరి ము ము)గుతంద్వ. ఈ మూడు
గుణములతో ఏ విధమైన సంబంధము లేని,
పరమార్ యొముక అంరమైన జీవుడికి, ఈ మురతృరి ము
అంటదు. కాని అాఞనముతో జీవుడు రన
సమక్షములో గుణము) ద్ధి రా జ్రుగుతని ముర్ కు
రనని తాను ఆ గుణములతో ము)పుకొని, ఆ ముర్ లకు
రనకు తానే మురత అని త్భమ పడుతూ, ఆ ముర్ ల
ఫలిరముల అనుభవించాలని ఆసకితో,
త
అనవసరమైన ముష్ము ి మరయు సుఖ్ము అనే త్భమ
అనుభవిసుతన్యి డు అనే విష్యముల గురంచ
పరమార్ బోధసుతన్యి డు.
579
సర్వ భతేషు యేనైకం గవమవయ యమీక్షతే ।
అవిభక ిం విభకే ిషు తాన ం విదిి సాతిివ కం ॥20॥

సమసి భతములలో (ప్ంచ భతములు

– 1. ఆకాశ్ము, 2. వాయువు, 3. అనన , 4. జ్లము, 5.
భమి, వీటితో తయర్య శ్రప్ప్ంచము మరియు
అనిన వసుివులలో, ప్ర్త్తమ అంశ్మై శ్రప్తి
శ్రప్పణిలో) అంతటా సత్ ముగా వాయ పించి
ఉ న , మూడు (భత, వర్త్ ి , భవిషయ )
కాలములలో ఉండే, ఏ విధమై త్రుప ,
వినాశ్ ము, ఖరుా అయేయ ది కాద్య, అనిన ంటికీ
మూల కార్ణమై ద్య అటువంటి ఒకే ప్ర్త్తమ
ాన సవ రూప్మును ఏ ాన మైతే
తెల్వయచేసుింద్య

వేరు, వేరుగా ఉండే వసుివులలో కూడా

(అనిన వసుివులలో) ఏ వసుివులలో ఏ విధమై
తేడా లేకుండా, సత్ ముగా, ఏక రూప్ముగా
ఉండే ప్ర్త్తమ ాన సవ రూప్మును ఏ
ాన మైతే తెల్వయచేసుింద్య, అటువంటి ాన ము
సాతిివ కమై ాన ము అని తెలుసుకో.

అనిి భూరము), వసుతవు), రరీరము),

ఇంత్ద్వయము) పుడుతూ, మారుప ) చెందుతూ,
నశసూత మరలా అదే విధముగా చత్ము త్భమణము
జ్రుగుతూ ఉంటాయ. కాని పరమార్ రరతి ము
పుటుిము, మారుప , న్యరనము లేని, బేధము లేని, మూడు
580
కాలములలో ఒకేలా సమానమైన రీతిలో ఉండే కారణ
సి భావము.

ప్ృథకే ివ త్స యాన ం నానాగవాన్

ప్ృథనవ ధ్యన్ ।
వేతిి సర్శవ షు భతేషు తాన ం విదిి ర్జ్జ్సం ॥
21 ॥

వేరు, వేరుగా, ర్కర్కాలుగా, అనిన

విధములుగా పుటి,ట త్రుప లు చెందతూ,
వినాశ్ ము అయేయ అనిన వసుివుల
లక్షణములను, విశ్లషణములను వాటి మధయ
ఉండే బేధములను తెల్వయచేసుింది.

పుటిట, త్రుప లు చెందతూ, వినాశ్ ము

అయేయ అనిన వసుివులలో ఈ ర్జ్జ్స ాన ము
శ్రప్సరిసూి, అనిన వసుివులను త్శ్రతమే
తెల్వయచేసూి ఉంటుంది. అటువంటి ాన మును
ర్జ్జ్స ాన ము అని తెలుసుకో. (సాతివ క ాన ము
పుట్టట వసుివులలో శ్రప్సరించద. ఆ వసుివులలో
సూక్షమ ముగా వాయ పించి ఉ న పుటుటక, త్రుప ,
వినాశ్ ము లేని ప్ర్త్తమ సవ రూప్మును
త్శ్రతమే తెల్వయచేసుింది).

రాజ్స ాఞనము వసుతవులలో సూక్ష్ ముగా

వాయ ప్తంచ ఉని పుటుిము, మారుప , విన్యరనము లేని
పరమార్ సి రూపమును తెలియచేయదు. రాజ్స
581
ాఞనము పుటి,ి మారుప ) చెందుతూ, విన్యరనము
అయేయ వసుతవుల లక్షణములను, విశ్వష్ణములను
వాటి మధయ ఉండే బేధములను తెలియచేసూత, ఏదో
ఒము రముమైన వసుతవులను మన మనసుు కు అంటగటి,ి
మనసుు లో ఆ వసుతవుల మీద కోరములను పుటిించ, ఆ
కోరముల ద్ధి రా ఆ వసుతవుల కోసము త్కియలను
చేయసుతంద్వ. ఆ త్కియల ద్ధి రా మానవులకు
దుుఃఖ్ములను ములిగిసుతంద్వ.

ప్ృథకే ివ = వేరు, వేరుగా ఉండే వసుతవు),

నానాగవాన్ = అనేము రముము)గా ఉండే వసుతవు),
ప్ృథనవ ధ్యన్ = వేరు రముము)గా ఉండే వసుతవు).
సాతిి ము ాఞనము పరమార్ రరతి ము ఏ బేదము)
లేని ఒకే ఒము ఏమురి రరతి ము తెలియచేసుతంద్వ.
రాజ్స ాఞనము త్ాపంచము విష్యములను తెలియ
చేసుతంద్వ. త్ాపంచము విష్యములకు, వసుతవు లకు
మూడు రముముల బేదము) ఉండవచుు . 1.
సాతీయ బేధము – ఉద్ధహరణకు ఒకే ాతికి
చెంద్వన చెటుి, అదే ాతికి చెంద్వన మరో చెటుి ముంటె
లేద్ధ మరో ాతికి చెంద్వన చెటక ముంటె వేరుగా, వేరే
రముముగా, భిని ముగా (కాండము, కొమ్ ), రమ్ ),
ఆకు) మొదలైనవి ఉంటుంద్వ. 2. విాతీయ
బేధము – ఒము చెటుి, ఒము రాయ లేద్ధ ఒము జ్ంతవు,
ఒము పురుగు వేరుగా, వేరే లక్షణములతో ఉంటుంద్వ. 3.
సవ మత బేధము – ఒకే చెటుిలో రము రముములైన
అంరము) ఉంటాయ. కాండము, కొమ్ ),
రమ్ ), ఆకు), పూవు), కాయ) అనే
582
రముము)గా, వేరు, వేరు లక్షణములతో ఉంటాయ.
అలాగే త్పతి వసుతవులో ఈ రముమైన బేదము)
ఉంటాయ. రాజ్స ాఞనము ఈ మూడు బేధములను
తెలియచేసేద్వ కాబటి,ి పరమార్ మూడు
బేధములను తెలియచేసే, మూడు బేధ వాచము
పదములను ఉపయోగించాడు.

ఆర్ లేద్ధ జీవ రరతి ములో కాని, పరమార్

రరతి ములో కాని ఈ మూడు రముముల బేదము)
లేవు.

యత్సి కృతస న వదేకరమ న్ కార్శయ సక ిమహ్మ్త్సకం

।
అతతాివ ర్వ
ల ద్లప ం చ తతాిమసముదాహృతం ॥
22 ॥

ఏ ాన మైతే ప్రిపూర్ము ా గా ఉ న టుే గా

ఉంటుంద్య, పుట్టట వసుివును త్శ్రతమే
తెల్వయచేసూి, వాటిమీద్ కోరికలు కల్వనసుింద్య, ఏ
విధమై కార్ణము, విచ్చర్ణకు ఆధ్యర్ము లేని

ఆ వసుివు యొకక యదార్మై ల

తతివ మును, సవ గవములను, లక్షణములను
తెల్వయచేయకుండా, లేదా యదార్మై
ల
తతివ మును, సవ గవములను, లక్షణములను
కపిప పెటి,ట మరొక విధముగా తతివ మును,
సవ గవములను, లక్షణములను తెల్వయచేర,
583
చ్చలా తకుక వ సాలయిలో ఉంటుంద్య, తకుక వ
ఫల్వతములను ఇసుింద్య అటువంటి ాన మును,
తామస ాన ము అని పిలవబడుత్సంది.

తామస ాఞనము ఉని వయ కి త ఏ కారణము, ఏ

విచారణ చెపప లేము, హేతవుకి, యుకికి,
త
(న్యయ యమునకు నిలవ కుండా, పరపూరము ు గా
తెలియకుండా ఇద్వ ఇంతే, ఇద్వ ఇలాగే ఉంటుంద్వ
అని అంటారు. రన రరీరమే “నేను” అనే త్భమలో
ఉంటారు. ద్ధనికి మించ మరే సమాధ్యనము ఉండదు
మర సి పి అవసతలో, ములలో నీవు, నీ ఆర్ ని
ఇంకొమురగా చూసి, ఆ చూసినవాడివి కూడా నీవే ముద్ధ
అంటే ద్ధనికి సమాధ్యనము ఉండదు. ఈరి ర
రరతి మును ఏదో ఒము శలకు లేద్ధ రూపమునకు
పరమిరము చేసి, ఇందులో ఉండేవాడే ఈరి రుడు,
ఈరి రుడి గురంచ సమత్గమైన అంరము)
చెపప కుండా, తెలియము ఇద్వ ఇంతే, ఇంరకు మించ
ఏమీ లేదు అని అంటారు.

సరతి గుణము యొముక త్పభావము ఎకుక వగా

ఉని పుప డు, సరతి ాఞనము యొముక సి భావము,
త్పవృతిత పరమార్ యొముక పరపూర ుమైన తెలియ
చేసుతంద్వ.

రజో గుణము యొముక త్పభావము ఎకుక వగా

ఉని పుప డు, రాజ్స ాఞనము యొముక సి భావము,
త్పవృతిత వేరు, వేరు వసుతవుల సి భావములను,
584
గుణములను తెలియచేసి, ద్ధని ద్ధి రా కోరములను
పుటిించ, ఏదో ఒము త్కియకు అనుగుణముగా
త్పేరేప్తంచ, ద్ధని ఫలిరముగా దుుఃఖ్ము ములిగించే
విధ్యనములో ఉంటుంద్వ.

రమో గుణము యొముక త్పభావము ఎకుక వగా

ఉని పుప డు, తామస ాఞనము యొముక సి భావము,
త్పవృతిత – చీముటి, మసము చీముటి, తెలిర తెలియని,
త్భమ, అాఞనముతో వసుతవులను వాటి సి రసిదామైన
సి భావములను, గుణములను ఆవరంచ, ముపేప సి, ఆ
వసుతవులకు లేని సి భావములను, గుణములను
వాటికి ఆమోద్వంచ, లేద్ధ వేరే వయ తిరేము విధముగా
తెలియచేసే విధ్యనములో ఉంటుంద్వ.

• నియతం సంమర్హితమ్ అర్జ్మదేవ షతః

కృతం ।
అఫలశ్రప్నపుస నా కర్మ
యతితాస తిివ కముచయ తే ॥ 23 ॥

ఈ కర్మ లు నేను నితయ ము తప్ప కుండా

చేయల్వ అని వేద్ములు, శాస్త్సిము లు
నియమించ్చయి, విధించ్చయి, శారంచ్చయి. ఈ
కర్మ లు చేయుట్ నా విధి, నేను చేర తీర్జ్ల్వ అనే
గవ తో చేర కర్మ లు, నేను కర్ను ి , నేను
చేసుినాన ను అనే అహంకార్ గవ లేకుండా
చేర కర్మ లు, ఏ విధమై ర్జ్మము (అనుకూల

585
గవ , కోరిక) లేదా దేవ షము (శ్రప్తికూల గవ )
లేకుండా చేర కర్మ లు,

ఏ ఫల్వతము కోరుకోకుండా చేర కర్మ లు,

ఇలాంటి కర్మ లు సాతిివ కమై కర్మ లు అని
చెప్ప వచుా .

3-5 శోేకములో – త్పతి త్ాణ త్పముృతి యొముక

గుణముల త్పభావములకు వివశుడై ఎలకపుప డూ ఏదో
ఒము పని లేద్ధ ముర్ (త్తిమురణము) - రరీరముతో,
మాటలతో, మనసుు తో చేసూతనే ఉంటాడు.

“సత్సతక ృతే శాస్త్సాిర్ ా కృతో భవతి” –

న్యయ యములో - నిరయ ముర్ ), త్కియలోక ఎకుక వ సారుక
చేయాలి అనే నియమము ఎకుక వగా ఉండదు.

ఈ ముర్ ) ఈ జీవిరము సాగించుటకు

అవసరమైన కికిముమైన ముర్ ) అయతే ఈ ముర్ )
న్య బాధయ ర, న్య మురతవయ ము అనే భావముతో చేసే
ముర్ ) సాతితి ముమైన ముర్ ) అవుతాయ. లేద్ధ జీవిర
లక్షయ మైన వైద్వముమైన ముర్ ), ఇవి న్యకు వేదము),
శాస్తసతము) ద్ధి రా మానవుడిగా నేను రపప ము
చేయవలసిన ముర్ ). ఈ ముర్ ) నేను
నియరముగా, విధగా చేయాలి, ఇద్వ న్య మురతవయ ము అనే
భావముతో చేసే ముర్ ) సాతితి ముమైన ముర్ )
అవుతాయ. త్ముమత్ముమముగా ఈ ముర్ ) “నేను”
చేసుతన్యి ను, రరువార “నేనే” చేసుతన్యి ను, “నేనే
586
గొప్ప ” అనే అహంకారము, రాగము (కోరము) ,
దేి ష్ము, ఫలాపేక్ష భావన) ఏరప డినపుప డు
త్ముమముగా ద్వగారపోయ అవి రాజ్సమైన,
తామసమైన ముర్ ) ద్వగారపోతాయ. అటువంటి
అహంకారమును, రాగము (కోరము) , దేి ష్ము,
ఫలాపేక్ష ములగనీయకుండా చేసే పని లేద్ధ ముర్ )
సాతితి ముమైన ముర్ ) అవుతాయ. న్య మురతవయ ము, న్య
విధ, న్య బాధయ ర అనే భావనతో చేసే త్కియ లేద్ధ
ముర్ లకు ముష్ముి , త్రమ, అలసట ములగనేములగవు.
సాతితి ము ముర్ ) మానవుల మనసుు ని పరశుత్భము
చేసి ఆధ్యయ తి్ ముము పురోగతి, అభివృద్వా ములిగిసుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము – అనుశాస ప్ర్వ ము

(52-56) - భృగు మహర ి కుమారుడు చయ మన మహర ి
ఒమురోజ్ఞ కౌశము మహారాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్లనక పుప డు, కౌశము
మహారాజ్ఞ ఆహాి నించ, మీకు ఏ విధమైన సేవ
చెయాయ లి అని అడిగాడు. అపుప డు చయ మన మహర ి
నేను చాలా తిరగి, రరగి అలసిపోయాను, నేను మీ
రాజ్ మంద్వరములో కొన్యి ళ్ళు విత్శాంతి
తీసుకుంటాను, నేను విత్శాంతి తీసుకుంటుని ంర
సేపు, ఒమువైపు నీవు, మరొము వైపు నీ భారయ న్య కాళ్ళక
ఒతతతూనే ఉండాలి, న్యకు ఏ విధమైన అసమురయ ము
ములగకూడదు. అలా చేసాతనంటేనే, నేను ఇముక డ
విత్శాంతి తీసుకుంటాను అని అన్యి రు. ద్ధనికి కౌశము

587
మహారాజ్ఞ అద్వ న్య సభాగయ ము, మేము రపప కుండా
మీకు సేవ చేసాతము అని చెాప డు.

చయ మన మహర ి పడుకున్యి రు, రాజ్ఞగారు ఒము

కా), రాణగారు ఒము కా) ఒతతతన్యి రు. చయ మన
మహర ి ముదల కుండా 21 రోజ్ఞ) అలాగే పడుకొని
ఉన్యి రు. ఆ 21 రోజ్ఞ) రాజ్ఞగారు, రాణగారు ఇదదరూ
నిత్ద, ఆహారము) మాని, ఏమాత్రము విత్శాంతి
కూడా లేకుండా చయ మన మహర ి కాళ్ళక ఒతతతూ నే
ఉన్యి రు. 21 వ రోజ్ఞ చయ మన మహర ి లేచ, వెంటనే
పరగెతతకుంటూ వెళ్లు పోతన్యి రు. అపుప డు (21
రోజ్ఞ) నిత్ద, ఆహారము, విత్శాంతి లేని రాజ్ఞగారు,
రాణగారు ఇదదరూ ఆయన వెంట పరుగెతతతన్యి రు.
మహర,ి రాజ్ఞగారు, రాణగారు రాజ్య ము బయట
వరకూ పరగెతాత రు. మహర ి అముక డ
అదృరయ మైపోయారు. అంర అలిసి ఉని రాజ్ఞగారు,
రాణగారు రాజ్య ము బయట మూరు పోయారు. వాళ్ళు
మెలకగా తేరుకొని, వాళ్ు రాజ్ మంద్వరమునకు
చేరుకున్యి రు. అముక డ చూసేత చయ మన మహర ి
అంపరయయ మీద రండవ వైపు తిరగి పడుకొని
ఉన్యి రు. రాజ్ఞగారు, రాణగారు మహర ి గార రండవ
కా) ఒరతటము మొద)పెటాిరు. మహర ి గారు
మరలా 21 రోజ్ఞ) అలాగే పడుకొని ఉన్యి రు.
రాజ్ఞగారు, రాణగారు నిత్ద, ఆహారము, ఏమాత్రము
విత్శాంతి కూడా లేకుండా, చయ మన మహర ి కా)
ఒతతతూనే ఉన్యి రు. 21 వ రోజ్ఞ చయ మన మహర ి లేచ,
న్యకు సాి నము చేయుటకు వేడి నీళ్ళు తెమ్ ని,
588
రలంటు పోయమని చెప్తప తే, అవనీి రాజ్ఞగారు,
రాణగారు త్రదాగా చేశారు. ఆ రరువార నేను మీ
రథ్ము మీద విహరంచాలి, ఆ రధమును ఒము వైపు
మహారాజ్ఞను ముటి,ి మరొము వైపు మహారాణని ముటిి
లాగాలి అని అన్యి రు. వాళ్ళు అలాగే ముటుికొని ఆ
రధమును లాగుతన్యి రు. మహర ి చరి కోల (కొరడా
పటుికొని గుత్రములను కొటిినటుకగా రాజ్ఞగారని,
రాణగారని మహరగా ి రు ద్ధనితో కొటుితూ రధమును
తో)తన్యి రు. రాజ్ఞగారకి, రాణగారకి ఒళ్ు ంతా
పుళ్ళు అయపోయ, రముము త కారుతోంద్వ. చవరకు ఆ
రధముతో రాజ్ఞగారని, రాణగారని రాజ్య ము బయట
వరకూ తీసుకువెళ్ళకరు. అపుప డు చయ మన మహర ి
ఇపుప డు న్యకు విత్శాంతి ములిగింద్వ. మీ పరీక్ష కూడా
పూరత అయంద్వ. మీరు మీ రాజ్భవనమునకు వెళ్ు ండి
అని అన్యి రు. అపుప డు రాజ్ఞగారు, రాణగారు మీ
లాంటి మహరుిలకు సేవ చేయుట మా ధర్ ము
మరయు మురతవయ ము. మేము మీకు సరగాగ సేవ
చేసామా? మీకు పూరత విత్శాంతి లభించంద్ధ? మా
సేవలో ఏదైన్య లోపము ఉంటే మము్ క్షమించండి
అని వినయముగా త్ారం త చారు. అపుప డు చయ మన
మహర,ి మీరు చాలా త్రదాగా న్యకు సేవ చేశారు. మీ
సేవలో ఏ లోపము లేదు. నేను మిము్ లను ఎంర
ముష్ము
ి మరయు త్రమ పెటిిన్య మీ మనసుు లలో న్య
మీద ఏ విధమైన దేి ష్ము మునిప్తంచలేదు. ఇన్యి ళ్ళక
మీ మనసుు లలో దూర, మీ మనసుు లో ఏమైన్య నేను
రాజ్ఞని, నేను రాణని అనే అహంకారము కాని, న్య
మీద రాగము కాని, దేి ష్ము కాని ఉందేమో అని, ఏదో
589
ఒము ఫలిరము ఆశంచ చేసుతన్యి రా అని పరీక్షించాను.
మీ ఇదదర సేవలో కాని, మనసుు లలో కాని ఏ విధమైన
లోపము, దోష్ము లేదు. మీకు నేను ఒము వరము
ఇవాి లనుకుంటున్యి ను. మీకు ఏ వరము కావాలో
మీరే చెపప ండి అని అన్యి రు. అపుప డు రాజ్ఞగారు,
రాణగారు మాకు ఏ విధమైన కోరము లేదు. మా జ్న్
మంచ జ్న్ అయేయ లా మము్ ఆశీరి ద్వంచండి అని
త్ారం త చారు. నీ వంరములో గొపప , గొపప వాళ్ళు
పుటిబోతన్యి రు. కాబోయే త్బహ్ ర,ి గాయత్తి మంత్ర
త్దష్ి, ఋగేి దములో మండలములను ఏరప రచన,
శీ ీరాముడికి అనిి విదయ ) ఉపదేరము చేసి, అనిి
అస్తసత రస్తసతము) ధ్యరపోసిన విశాి మిత్తడు నీ
వంరములో (మానవుడిగా పుటిబోతన్యి డు. ఇంకా నీ
ద్ధి రా మహావిష్యువు అవతారమైన పరశురాముడి
రంత్డి, ధనురేి దమును పరచయము చేసిన మహర ి
జ్మదగిి మొదలైన వాళ్ళు కూడా పుటిబోతన్యి రు.
నీ వంరములో ఇటువంటి మహానుభావు) పుటుిటకు,
నీ వంరము ఏ సాతయలో ఉని ద్వ అని పరీక్షించుటకు
వచాు ను. నేను అనుకుని ద్ధని ముంటె కూడా నీవు
ఉని రమైన సాతయలో ఉన్యి వు.

ఈ ఉాఖాయ నము సాతితి ము ముర్ లకు

ఉద్ధహరణగా తీసుకోవచుు ను.

యత్సి కామేపుస నా కర్మ సాహంకార్శణ వా పు ః ।

శ్రకియతే బహలాయసం తశ్రదాజ్సముదాహృతం
॥ 24 ॥
590
 ఏ శ్రకియ లేదా కర్మ ఏద్య ఫల్వతము
ొందాలనే కోరికతో చేసాిరో, ఏ శ్రకియ లేదా కర్మ
నేను చేసుినాన ను అనే కర్ృి తవ గవ లేదా
అహంకార్ముతో చేసాిరో,

ఏ శ్రకియ లేదా కర్మ చ్చలా కషటము, శ్రశ్మ,

ఆయసము అనే గవ కలుగుత్సంద్య
అటువంటి శ్రకియ లేదా కర్మ ర్జ్జ్స కర్మ
అ బడుత్సంది.

కికిముమైన, నిరయ జీవిర త్కియ లేద్ధ వైద్వముమైన

లేద్ధ ఆధ్యయ తి్ ముమైన త్కియ అయన్య సరే ఫలిరము
మీద కోరముతో, నేను చేసుతన్యి ను మురతృరి , అహంకార
భావనతో, త్రమ, అలసట భావముతో చేసే త్కియ
రాజ్సమైన త్కియ లేద్ధ ముర్ అవుతంద్వ. రాజ్సమైన
త్కియ) ఫలిరములను ఇసుతంద్వ కాబటి,ి వాటికి
నియమము), నిబంధన), త్రమ, అలసట
ఎకుక వగా ఉంటాయ. వాటిలో ఏ దోష్ము ములిగిన్య,
రపుప జ్రగిన్య ఫలిరము లభించదు ముద్ధ,
వయ తిరేముమైన ఫలిరము) కూడా ములగవచుు ను. రజో
గుణము యొముక త్పభావముతో చేసే రాజ్స త్కియ)
కోరము) తీరు న్య, చటిచవరకి దుుఃఖ్మే
మిగు)సుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:
రండు కుటుంబముల మధయ ఒము వివాహము
నిరు యము అయంద్వ. మొగ పెళ్లవా
క ళ్ళు కొంర
591
గరి ము, అహంకారము ములిగినవాళ్ళు . మొగ
పెళ్లవా
క ళ్ళు , ఆడ పెళ్లవా
క ళ్ు తో, మాకు కావలసినటుక ,
మేము చెప్తప నటుక పెళ్ల క జ్రప్తంచాలి అనే ఒము
నియమము పెటాిరు. ద్ధనికి పెళ్ల క కూతరు రంత్డి
ద్ధనికి మాకు ఏ అభయ ంరరము లేదు. కాని మీరు
చెప్తప న వాటిలోక కొనిి మేము కొనిి మరచపోవచుు .
అందుచేర మీకు ఎలా కావాలో, ఏమేమి చెయాయ లో
అనీి వివరముగా ఒము కాగిరము మీద త్వాసి మాకు
ఇవి ండి. మేము ఆ త్పకారము తూచా రపప కుండా
అనీి చేసాతము అని చెాప డు. మొగ పెళ్లవా క ళ్ళు ,
మనసుు లోపల మేము చెప్తప నటుక వినే వాళ్ళు , మాకు
కావలసినటుక సేవ చేసేవాళ్ళు అయన సంబంధము
దరకిందని సంతోషించారు.

మొగ పెళ్లవా
క ళ్ళు అందరనీ సంత్పద్వంచ,
అనీి బాగా ఆలోచంచ, ఆలోచంచ ాత్గరతగా చని ,
చని వివరములతో వాళ్ళు వచు నపుప డు బారాత్
గుత్రము ఎలా ఉండాలి, అందరకీ కాళ్ళక ముడిగి, బొటుక
పెటి,ి పూల దండలతో ఆహాి నించాలని, ఉా్ లో
ఎంర జీడిపపుప వేయాలో, ఏ ానీయము) ఇవాి లో,
కాఫీపొడి ఏ ముంపేనీద్వ ఉండాలి, ఎముక డ నుండి
తెప్తప ంచాలి, సాి న్యలకు అందరకీ వేడి నీళ్ళు
ఇవాి లి, కాబోయే అరతగారని, మామగారని,
ఆడబడుచును ఎంర గౌరవముగా చూసుకోవాలో,
భోజ్నములలో ఎనిి కూర), ఎనిి ప్తండివంట)
చేయంచాలి అనే త్పతి చని విష్యము అనీి ఒము
కాగిరము మీద త్వాసి, సంరముము పెటిి పెళ్లు కూతరు
592
రంత్డికి ఇచు ఈ విధముగా జ్రప్తంచాలి అని
చెాప డు. పెళ్లు కూతరు రంత్డి, దీనిలో ఉని ద్వ
ఉని టుక, మేము అనీి తూచా రపప కుండా చేసాతము
అని చెాప డు. ఆ విధముగానే అనీి
జ్రుగుతన్యి య. పెళ్ల క అయపోయంద్వ. రరువార
మధ్యయ హి ము భోజ్నము సమయము అయంద్వ. మొగ
పెళ్లవా
క ళ్ళు మధ్యయ హి భోజ్నము ఆహాి నము కొరకు
ఎదురు చూసుతన్యి రు. కాని ఆడ పెళ్ల క వాళ్ళు రరఫు
నుండి ఏ విధమైన ఆహాి నము రాలేదు. ఆడ పెళ్ల క
వాళ్ళు అందరూ భోజ్నము చేసుతన్యి రు కూడా.
అపుప డు మొగ పెళ్ల క వాళ్ు కు కోపము వచు ,
పెళ్లు కూతరు రంత్డిని ప్తలిప్తంచ, మము్
భోజ్నమునకు ఎందుకు ఆహాి నించలేదు అని గటిిగా
కోపపడాిరు. ద్ధనికి పెళ్లు కూతరు రంత్డి
వినయముగా మీరు త్వాసి ఇచు న కాగిరములోని
అనీి మేము చేసుతన్యి ము. మీరు త్వాసి ఇచు న
కాగిరములో మీకు మధ్యయ హి భోజ్నము అని ఎముక డా
త్వాయలేదు. అందుచేర మీకు మధ్యయ హి
భోజ్నమునకు ఏ ఏరాప టు చేయలేదు అని చెాప డు.
మొగ పెళ్ల క వాళ్ళు అందరూ ఆ కాగిరమును పరీక్షగా
చూసారు, అందులో మధ్యయ హి భోజ్నము అని
ఎముక డా త్వాయలేదు. రాత్తి డిని రు అని కూడా
త్వాశారు. కాని పెళ్లు కొడుకు మా అ)కడు కాబటిి, మా
రరపువాడు అందుచేర పెళ్లకొ క డుకుకి మాత్రము
భోజ్నము పెడతాము అని చెప్తప అరనికి భోజ్నము
పెటాిరు. పెళ్లు కొడుకు, పెళ్లు కూతరు భోజ్నము చేసి,
రాత్తి రసెపనుి మేముపుప కు కూడా వెళ్లు పోయారు.
593
 పెళ్లు ళ్లో
క ఏదో రముమైన గొడవ)
జ్రుగుతూనే ఉంటాయ. ద్ధనికి మూల కారణము
మేము గొపప అనే అహంకారము, మన కోరము) పెళ్ల క
రంతలో తీరుు కుంద్ధము అనే ఆర, ఇంకొముళ్ు ను
అవమానించ, ముష్పె ి టిి మనము సంతోషించాలి అనే
రాజ్సమైన సి భావములతో ఇటువంటి త్కియ)
జ్రుగుతూ ఉంటాయ. రాజ్స త్కియలకు దుుఃఖ్ము
రపప ని సర అని కూడా తె)సుకోవాలి.

అనుబంధం క్షయం హింసామ ప్నక్షయ చ

పౌరుషం ।
మోహాదార్భయ తే కర్మ యతితాిమసముచయ తే ॥
25 ॥

తామస సవ గవము ఉ న వయ కి ి చేర

శ్రకియలకు లేదా కర్మ లకు తరువాత కల్వే
ప్రిణామములను, షటములను, ఖరుా ను
(ధ ము, వసుివులు, శ్కి ి మొద్లై వి), త కు,
ఇతరులకు జ్రిే హింసను ప్టిటంచుకోడు, ఆ
శ్రకియలకు కావలర శ్కి ి సామర్య ి ములు త కు
ఉనాన యో, లేవ్య కూడా ఆలోచించుకోడు.

త కు ఉండే మోహముతో, శ్రభమతో

అటువంటి శ్రకియలను, కర్మ లు శ్రప్పర్ంభిసాి డు.
అటువంటి శ్రకియలు, కర్మ లు తామసమై
శ్రకియలు, కర్మ లు అవుతాయి.

594
 ఈ కారణములలో ఏ ఒముక అంరము ఉన్యి సరే
అవి త్ాప్తంచము, కికిముమైన లేద్ధ వైద్వముమైన
త్కియలైన్య సరే అవి తామసమైన త్కియ) లేద్ధ
ముర్ ) అవుతంద్వ. అటువంటి త్కియలకు లేద్ధ
ముర్ లకు తామసమైన ఫలిరములను పొందుతారు.

• ముక ిసంమః అ హంవాద్గ

ధృత్సయ తాస హసమనివ తః ।
రద్య ి రద్యియ రిన రివ కార్ః కర్జ్ి సాతిివ క
ఉచయ తే ॥ 26 ॥

సాతిివ క గుణము శ్రప్గవము ఎకుక వగా

ఉ న కర్కు ి తాను చేర శ్రకియకు లేదా కర్మ కు
తాను కర్ ి అనే అహంకార్ము ఉండద. త
కర్వ ి య ములను, ాధయ తలను త్శ్రతము ఏ
ఫల్వతము ఆశ్చంచకుండా నిర్వ హించుకుంటూ
ఉంటాడు. తాను చేర శ్రకియ లేదా కర్మ నేను
కాబటిట చేశాను, చేయమల్వగాను అని త గురించి
గొప్ప గా, అహంకార్ముతో ఎవవ రికీ చెపుప కోడు.
అతడు ధర్య ముతో, ఉతాస హముతో తాను
చేయవలర కర్వ
ి య ములను, ాధయ తలను
శ్రశ్ద్ిగా పూరి ి చేసాిడు.

తాను చేర శ్రకియకు లేదా కర్మ కు

ఫల్వతము లభించినా, లభించకప్నయినా ఏ
విధమై వికార్ము (సంతోషము, లేదా దఃఖము)

595
శ్రప్ద్రిే ంచడు. అటువంటి కర్ ి సాతిివ కమై కర్ ి
అని అంటారు.

3-5 ోకముములో త్పతి త్ాణ ఏదో ఒము త్కియ

చేసూతనే ఉంటాడు. ఏ త్కియ చేయకుండా ఒముక
క్షణము కూడా ఉండదు, అని పరమార్ చెాప డు.
అందుచేర ఏదో ఒము త్కియ లేద్ధ ముర్ (కికిముమైనదైన్య
లేద్ధ వైద్వముమైనదైన్య చేసేటపుప డు ఈ త్కియకు నేను
మురతను అనే అహంకార భావముతో చేసేత ఆ త్కియ లేద్ధ
ముర్ యొముక ఫలిరము, ముర్ బంధన ఆ జీవికి
అంటుతంద్వ. ఆ జీవి ఆ ఫలిరము అనుభవించాలి.
దీని కోసము జ్న్ , మృతయ చత్ము త్భమణములో
చకుక కుంటాడు. ఈ త్కియకు నేను మురతను అనే
అహంకార భావము లేకుండా, ఏ ఫలిరము
ఆశంచకుండా చేసేత ఆ త్కియ లేద్ధ ముర్ యొముక
ఫలిరము ఆ జీవికి అంటదు. ముర్ బంధన ఉండదు
కాబటిి జ్న్ రాహిరయ ము ము)గుతంద్వ. మురతృరి
భావన, అహంకారము, ఫలాపేక్ష లేకుండా రన
మురతవయ ములను, బాధయ రలను త్రదాగా, ధైరయ ముతో,
ఉతాు హముతో చేసాతడు. రన త్కియలను
త్పముటించుకోడు. రన త్కియలకు ఫలిరము ములిగిన్య,
ములగముపోయన్య మనసుు లో ఏ విధమైన వికారము,
వైములయ ము (సంతోష్ము లేద్ధ దుుఃఖ్ము లేకుండా
సమ సితతిలో (మానసిము ఒడిదుడుకు) లేకుండా
ఉంటాడు. అటువంటి మురతను, సాతితి ముమైన మురత
అంటారు.

596
 2-48, 4-23 ోకముము) మరయు 16
అధ్యయ యములో దైవీ సంపదలలో ధృతి (దైరయ ము ,
ఉతాు హము కూడా చూడుము.

ర్జ్గీ కర్మ ఫలశ్రప్నపుస ః లుబోి హింసాతమ కోఽశుచిః ।

హర్శో ి కానివ తః కర్జ్ి ర్జ్జ్సః ప్రికీరిత
ి ః ॥ 27 ॥

ర్జో గుణము యొకక శ్రప్గవము

అధికముగా ఉ న వయ కి, ఈ శ్రకియ లేదా కర్మ
నాకు అనుకూలముగా (ర్జ్మము) ఉంది, నాకు
లాభము కలుగుత్సంది, నాకు ఈ శ్రకియ లేదా కర్మ
చేరి నాకు మంచి ఫల్వతము కలుగుత్సంది అని
అనిపిరనే ి చేసాిడు. త కర్వ ి య ము, ాధయ తా
అయినా దానికి ఫల్వతము లేకప్నతే ఆ శ్రకియలు
లేదా కర్మ లు చేయడు. ర్జో గుణము శ్రప్గవము
ఎకుక వైతే లుబా లేదా లోభము (ఇతరుల
ధ మును, వసుివులను తనే ొందాల్వ అనే ఆశ్)
కూడా వృదిి చెంది, త కు చిా ,
చేయకూడని, చెడు శ్రకియలు, చెడు కర్మ లు కూడా
చేసాిడు. ఇటువంటి శ్రకియలు, కర్మ లు చేరి
త కు లేదా ఇతరులకు హింస జ్రుగుత్సనాన ఆ
శ్రకియలు లేదా కర్మ లు చేయటానికి వె కాడడు.
అటువంటి వయ కి ి, త శ్రీర్ము యొకక ాహయ ,
అంతర్ంనక శుశ్రభతను కూడా ప్పటించడు.

తను చేర శ్రకియకు లేదా కర్మ కు

ఫల్వతము లభిరి చ్చలా సంతోష్టసాిడు,
597
ఫల్వతము లభించకప్నతే చ్చలా దఃఖ ప్డతాడు.
ఇటువంటి కర్ను
ి ర్జ్జ్సమై కర్ ి అని అంటారు.

రాజ్సమైన మురత ఏ ముర్ లైతే అనుకూలముగా

అనిప్తసాతయో, ఏ ముర్ ల వలన ఫలము లభిసుతందో
అవే చేసాతడు. రజో గుణము త్ముమముగా లోభముగా
పరణమించ, పరుల సొము్ ను కూడా కాజేయాలనే
ఆర ములిగి చేయరాని చెడి త్కియ), ముర్ ) కూడా
చేసాతడు. ద్ధని కోసము రనకి లేద్ధ ఇరరులకు హింస
ములిగేలా కూడా చేసాతడు. అద్వ అశుచరి ముగా
పరణమించవచుు . ఆ త్కియలకు, ముర్ లకు
ఫలిరము లభిసేత సంతోష్ము, లభించముపోతే
దుుఃఖ్ము అనే మనోవికారములకు లోనవుతాడు.

అయుక ిః శ్రప్పకృతః సిబిః శ్ఠో నైషక ృతికోఽలసః ।

విష్ణద్గ ద్గర్సూ
ఘ శ్రతీ చ కర్జ్ి తామస ఉచయ తే ॥ 28 ॥

తామస గుణము యొకక శ్రప్గవము

ఎకుక వగా ఉ న వయ కి ి యొకక ఇంశ్రదియములు,
మ సుస నిశ్రమహము, శ్రకమశ్చక్షణ లేకుండా, అవి
చెపిప టుే, వాటికి ఇషటము వచిా టుే ,
శ్రప్వరిసా
ి ి డు. మ సుస లో శాస్త్సి విరుద్మై ి
సంసాక ర్ములతో నిండి ఉంటుంది. ఆ
కుసంసాక ర్ములతో, ఆ విధముగా దషట శ్రప్వర్ ి
కల్వన ఉంటాడు. పెద్ాలను, గురువులను
గౌర్వించడు, వారు చెపిప ది వి డు. ఎవరి
ముంద వంమడు, ఎవవ రికీ లంమడు. త లోని
598
దరుీణములను కపిప పెటి,ట ఇతరుల ముంద
వి యము శ్రప్కటిసూి, ఇతరులను మోసము
చేసాిడు. త లోని దరుీణములను కపిప పెటిట,
ఇతరులకు ఉప్కార్ము చేసాిను అని వా ళేను
మిమ ంచి, వా ళేను మోసము చేసాిడు, వా ళకు ే
అప్కార్ము కూడా చేసాిడు. త ాధయ తలను,
కర్వ ి య ములను చేయకుండా స్యమరిప్నత్సలా
నిశ్రద్ప్నతాడు లేదా తిరుగుతూ ఉంటాడు.

ఏ కార్ణము లేకప్నయినా నాకు ఎవవ రూ

సహాయము చేయుట్ లేద, నాకు ఏ లాభము
కలమట్ లేద అని ఎపుప డ్య ాధప్డుతూ,
ఏడుసూి ఉంటాడు. బద్ికముతో తను
చేయవలర ప్నులను వాయిదాలు వేసూి,
చేయకుండా తపిప ంచుకుంటూ ఉంటాడు.
అటువంటి వయ కి ిని తామస కర్ ి అని అంటారు.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - భీష్య్ డు, ధర్ రాజ్ఞకు

చెప్తప న సి ర ి సంవాదము. మానవమాత్త)
వెళ్ు లేని దటమై ి న కీకారణయ ములో, ఒము మహర ి
సాతితి ముమైన రపసుు చేసుకుంటున్యి రు. ఆ సాతితి ము
రపసుు యొముక త్పభావముతో ఆ చుటుిపముక ల ఉని
అడవి జ్ంతవు) వాటి మధయ ఉండే
వైగుణయ ములను వదలి, అనిి జ్ంతవు) మిత్ర
భావముతో ఆయన పరసర త్ాంరములో తిరుగుతూ
599
ఉండేవి. త్కూర మృగము) కూడా ఆయన యందు
త్పేమ అనురాగముతో, రోజూ వచు ఆ మహరని ి చూసి,
పలమురంచ వాటికి చేరనైన సేవ చేసుకొని, వాటి
ఆహారము కోసము వెళ్ళు తూ ఉండేవి. ఒము అడవి
కుముక , ఆహారము కూడా మానేసి, ఆ మహరతో ి నే
ఉంటూ, ఆయనకు సేవ చేసుకుంటూ ఉంట్లంద్వ. ఆ
కుముక కు ఆహారము లేము బముక చకిక బలహీనముగా
అయపోయంద్వ. వేరే త్ాంరము నుండి, ఆ మహర ి
గురంచ తెలియని ఒము చరురపులి వచు , ఆ కుముక ను
చంప్త తిన్యలని ద్ధని వైపు వస్త ంద్వ. ఆ కుముక ,
చరురపులిని చూసి భయము వేసి, ారపోవటానికి రకి త
లేము, మహరతో ి , “సాి మీ నేను న్య రాజ్స/తామస
సి భావమును వద్వలి, మీలాగే సాతితి ము సి భావమును
పెంచుకొని, మీతో ఇన్యి ళ్ళక ఉండి మీకు సేవ
చేసుకుంటున్యి ను. ఆ చరురపులి ననుి చంప్త
తినేసుతంద్వ. ననుి ద్ధని నుండి ననుి రక్షించండి. మీ
రప రకితో త ననుి చరురపులిగా మారేు యండి” అని
త్ారం త చంద్వ. మహర ి ఆ కుముక మీద ాలితో, రన రప
రకితో,
త ఆ కుముక ను చరురపులిగా మారేు శారు. ఆ
వచు న చరురపులి, చరురపులిగా మారన కుముక ను
చూసి, రన ాతి చరురపులి అని అనుకొని
వెళ్లు పోయంద్వ. చరురపులిగా మారన కుముక మహర ి
దగ గరే ఉంటూ, తోము ఊపుతూ కొంర ధైరయ ముగా
ఉంట్లంద్వ. ఒమురోజ్ఞ ఆ కుముక చరురపులిని చంప్త
తినటానికి బయట నుండి ఒము పెదదపులి వచు పంా
విసరబోయంద్వ. కుముక చరుర మరలా మహరని ి ఆ
పెదదపులి నుండి రక్షించుటకు, రనను కూడా
600
పెదదపులిగా మారు మని త్ారం త చంద్వ. మహర ి ాలితో
ఆ కుముక చరురను పెదదపులిగా మారాు రు. బయట
నుండి వచు న పెదదపులి, పెదదపులిగా మారన ఆ
కుముక ను చూసి రన ాతి పెదదపులి అని అనుకొని
వెళ్లు పోయంద్వ. ఆ కుముక పెదదపులి మరంర
ధైరయ ముగా (రజో గుణము త్పవృతితతో ఆత్రమములో
తిరుగుతూ, అముక డకు వచు న చని జ్ంతవులను
బెద్వరంచటము మొద)పెటిింద్వ. ఒమురోజ్ఞ బయట
నుండి ఒము మద్వంచన ఏనుగు ఒము కా) ఎతిత, కుముక
పెదదపులిని చంపటానికి వస్త ంద్వ. ఆ కుముక పెదదపు లి
భయపడి, మరలా మహరని ి ఆ ఏనుగు నుండి
రక్షించుటకు, రనను కూడా ఏనుగుగా మారు మని
త్ారం త చంద్వ. మహర ి ాలితో ఆ కుముక పెదదపులిని
ఏనుగుగా మారాు రు. బయట నుండి వచు న ఏనుగు,
ఏనుగుగా మారన ఆ కుముక ను చూసి రన ాతి ఏనుగు
అని అనుకొని వెళ్లు పోయంద్వ. మదమెకిక న ఏనుగుగా
మారన కుముక , ఇపుప డు దైరయ ము మరయు మదముతో
ఆ ఆత్రమములో ఉని చెటకను ీకేసూత, ఆత్రమమును
చందరవందర చేస్త ంద్వ. ఒమురోజ్ఞ బయట నుండి ఒము
సింహము గరంజ చుకుంటూ కుముక ఏనుగుని
చంపటానికి వస్త ంద్వ. ఆ కుముక ఏనుగు భయపడి,
మరలా మహరని ి ఆ సింహము నుండి రక్షించుటకు,
రనను కూడా సింహముగా మారు మని త్ారం త చంద్వ.
మహర ి ాలితో ఆ కుముక ఏనుగుని సింహముగా
మారాు రు. బయట నుండి వచు న సింహము,
సింహముగా మారన ఆ కుముక ను చూసి రన ాతి
సింహము అని అనుకొని, ద్ధని మీద త్పేమతో
601
(కుముక లకు మరయు మనుష్యయ లకు రమ ాతి కుముక
లేద్ధ రమ ాతి మనుష్యయ ల మీద త్పేమ ఉండదు.
ఒముళ్ు తో ఒముళ్ళు పోటాకడుతూనే ఉంటాయ రన
జూ) ఆ కుముక సింహము యొముక జూ)కు రాసి
వెళ్లు పోయంద్వ. ఆ కుముక సింహమునకు రమో
గుణము త్పభావము ఎకుక వై, ఆ ఆత్రమము దగ గరకు
వసుతని ఇరర జ్ంతవులను చంప్త తింటూ, బాగా
బలమెకిక తిరుగుతోంద్వ. కొన్యి ళ్ు రరువార బయట
నుండి ఒము రరభము (ఎనిమిద్వ కాళ్ళు ముల జ్ంతవు,
సింహము ముంటే బలమైనద్వ. సింహమును కూడా
చంప్త తింటుంద్వ. త్పసుతరము ఈ ాతి అంరము
అయంద్వ గరం జ చుకుంటూ కుముక సింహమును
చంపటానికి వస్త ంద్వ. ఆ కుముక సింహము భయపడి,
మరలా మహరని ి ఆ రరభము నుండి రక్షించుటకు,
రనను కూడా రరభముగా మారు మని త్ారం త చంద్వ.
మహర ి ాలితో ఆ కుముక సింహమును రరభముగా
మారాు రు. బయట నుండి వచు న రరభము,
రరభముగా మారన ఆ కుముక ను చూసి రన ాతి
రరభము అని అనుకొని వెళ్లు పోయంద్వ. రరువార ఆ
కుముక రరభమునకు ఏ విధమైన అడుి లేకుండా ఏ
జ్ంతవు పడితే ఆ జ్ంతవును సులభముగా పటుికొని
అనిి జ్ంతవులను తినేస్త ంద్వ. అపుప డు ఆ కుముక
రరభములో రమో గుణము త్పభావము ఎకుక వై, ఒము
వింర ఆలోచన, కోరము ములిగింద్వ. అడవిలో ఉని అనిి
రముముల ాతల జ్ంతవులను చంప్త, వాటి రముము, త
మాంసము తిని రుచ చూశాను. ఒముక మానవ ాతి
రముము,
త మాంసము రుచ చూడలేదు. ఈ దటమై ి న
602
కీకారణయ ములోకి ఏ ఇరర మానవు) రావటంలేదు.
కాబటిి న్యకు అందుబాటులో ఉని ఈ మహరని ి చంప్త
ఈయన రముము, త మాంసము రుచ చూసేత న్య కోరము
తీరుతంద్వ. ఇము మీద్ధ ఈయన న్యకు చేయవలసిన
ఉపకారము ఏమీ లేదు. ఆ రరభము మహరని ి
చంపటానికి సరైన అవకారము కోసము
ఎదురుచూస్త ంద్వ. ఆ మహర ి ఆ రరభములోని దుష్ి
బుద్వాని మునిపెటి,ి నీకు ఎంర ఉపకారము చేసి, నీ
త్ాణము) రక్షించన్య, నీ విపరీరమైన కుముక యొముక
రమో గుణము త్పభావిరమైన చెడు బుద్వా
మానుకోలేదు. నీకు కుముక రరీరమే సరైనద్వ అని
ఆలోచంచ, ద్ధనిని కుముక గా మారు , ఆ కుముక ను
దూరముగా పంపేశారు.

ఇదే విధముగా రమ కోరములను

తీరుు కుంటుని మానవులకు, తామస గుణము
పెరగి, రద్ధి రా అహంకారము పెరగి, త్ముమత్ముమముగా
వాళ్ళు కుసంసాక రములను, చెడు బుదుాలను
అలవాటు చేసుకొని, ఈ సృషిని ి చేసి, ఈ
త్పపంచములో మానవులకు అనీి అమరు , వాళ్ళు
చేసుకుని ముర్ లకు ఫలిరము) ఇచు , కోరములను
తీరేు పరమార్ ను కూడా తినేసే (పరమార్ లేడు,
నేను పరమార్ ను నమ్ ను, ముర్ ఫలిరము)
ఇచేు వాడు పరమార్ కాడు, పునరన జ ్ లేదు. There is
no God) సాతయకి ద్వగారపోతారు.

603
బుదేిర్శభ ద్ం ధృతేశ్చా వ గుణతస్త్రివిధం శ్ృణు ।
శ్రప్నచయ త్ మశ్లేణ ప్ృథకే ివ ధ ంజ్య ॥
29 ॥

శ్రప్కృతి యొకక మూడు గుణముల

శ్రప్గవములై సాతిివ కమై బుదిి, ర్జ్జ్సమై
బుది,ి తామసమై బుదిిలలో ఉ న బేధములను,
మరియు శ్రప్కృతి యొకక మూడు గుణముల
శ్రప్గవములై సాతిివ కమై ధృతి (ధర్య ము –
మ సుస ని, శ్రప్పణములను, ఇంశ్రదియములను,
వాటి శ్రకియలను నిలబెటిట ఉంచేది), ర్జ్జ్సమై
ధర్య ము, తామసమై ధర్య ములలో ఉ న
మూడు గుణముల బేధములను వివర్ముగా
చెపుప తాను. నీవు శ్రశ్ద్ాగా విను.

నాకు ఏత్శ్రతము స్యమరిత ము

లేకుండా, శ్రశ్ద్ిగా, ఉ న ది ఉ న టుే పూరిగా
ి ,
వాటిలో ఉ న బేధములను చకక గా విడద్గర
చెపుప తాను. నీవు కూడా శ్రశ్ద్ాగా విను. వేరు, వేరు
సంద్ర్జ్భ లలో దైవ సంప్త్సిలను, త్ వ
సంప్త్సిలను సంప్పదించినా ఓ అరుునుడా I

జీవుడికి ఉాధ అయన మానవుడికి బుద్వా, ాఞన

రకికిత త్పతీము అయతే, ధృతి (ధైరయ ము త్కియా రకికిత
త్పతీముగా ఉండే అంరము. ాఞన రకి,త త్కియా రకి త అనే
రండు రకుత ) ములిసి అంరుఃమురణములో ఉాధగా
ఉని పుప డు మాత్రమే జీవుడు మురత అవుతాడు. బుద్వాకి,
604
ధృతికి, జీవుడికి ఉని సంబంధమును వివరముగా
చెపుప తాను. బుద్వాకి, జీవుడికి (మురత ఉండే బేధమును,
బుద్వా నుండి మురతను విడదీసి, జీవుడు మురత ఎందుకు
కాడో వివరముగా చెపుప తాను. అదే విధముగా ధృతికి,
జీవుడికి (మురత ఉండే బేధమును విడదీసి, వివరముగా
చెపుప తాను. అపుప డు ఏ రముమైన బుద్వా, ఏ రముమైన
ధృతిని ఆత్రయంచాలి, ఏ రముమైన మురతృరి మును
సాధంచుకోవాలో, మురతృరి సితి
త కి ఏ విధముగా
చేరుకోవాలో తె)సుకొని, సాధన చేసుకొని, మురతృరి
సితి
త కి నీవు చేరుకో.

• శ్రప్వృతిిం చ నివృతిిం చ కార్జ్య కార్శయ

భయభయే ।
బంధం మోక్షం చ య వేతిి బుదిిః సా ప్పర్ ల
సాతిివ కీ ॥ 30 ॥

సాతిివ క గుణము శ్రప్గవము ఎకుక వగా

ఉ న వయ కి ి యొకక బుదిి (మ సుస ,
అంతఃకర్ణము) ఆలోచ ల తీరు శ్రప్వృతిి (ఏమి
చేయల్వ), నివృతిి (ఏమి చేయకూడద) అనే
ాన మును కల్వనఉంటుంది. కార్య ము
(చేయవలర శ్రకియ), అకార్య ము (చేయకూడని
శ్రకియ) ఏది అనే విషయములను నిర్యి ా సుిం ది.
భయ ప్డే విషయములు ఏమిటి,
భయప్డకూడని విషయములు ఏమిటి, అభయ
రలతిని ఎలా సంప్పదించుకోవాల్వ అనే ాన ము
కల్వనఉంటుంది.
605
 బంధము అంట్ట ఏమిటి, ఎలా
కలుగుత్సంది. మోక్షము (విముకి ి) అంట్ట ఏమిటి,
ఎలా కలుగుత్సంది అనే ాన ము ఉంటుంది. ఓ
అరుునా I

ఎలాగైతే అగిి కి సమీపములో ఉంటే, అగిి

యొముక వేడి మనలో త్పవేశంచ మన రరీరమునకు
వేడి ఎలా ములిగిసుతందో, అలాగే జీవార్ కు అతి
సమీపములో ఉండే త్పముృతి యొముక పరణామమైన,
జ్డమైన బుద్వ,ా జీవార్ యొముక చైరనయ రకికి,
త జ్డమైన
బుద్వా కూడా చైరనయ వంరమై, రన త్కియలను
త్ారంభిసుతంద్వ. రరువార జీవార్ నుండి పొంద్వన
చైరనయ రకినిత మనసుు కి కూడా త్పతిఫలించ,
మనసుు ని కూడా చైరనయ వంరము చేసుతంద్వ.

సాధ్యరణ సాతయ మానవుల బుద్వా,

సాధ్యరణమైన త్ాప్తంచము ాఞనము, వివేముము ములిగి
ఉంటుంద్వ. కికిము త్పవరతన, నడవడిము ఏ విధముగా
ఉండాలి? ఏ విధముగా ఉండకూడదు? ఏ, ఏ
త్కియ) చేయాలి? ఏద్వ సాధంచాలి? ఏ, ఏ త్కియ)
చేయకూడదు? భయపడే పరసితత) ఏమిటి?
భయపడకూడని పరసితత) ఏమిటి? ఏ పని చేసేత
మనము ముటుిబడిపోయ, బంధనములకు
లోనవుతాము? ఏ పని చేసేత మనము ముటుిబడకుండా,
బంధంచబడము? అనే ాఞనము, వివేముము ఉని
బుద్వా సాతితి ముమైన బుద్వా.

606
 మధయ మ సాతయ మానవుల సాతిి ముమైన బుద్వా
త్ాధమిముముగా విచారణ చేసి ఈ విధమైన ాఞనము,
వివేముము ములిగి ఉంటుంద్వ. త్పవృతిత త్పధ్యనమైన ముర్
మారము గ ఎలా ఉంటుంద్వ? నివృతిత త్పధ్యనమైన
సన్యయ స మారము గ ఎలా ఉంటుంద్వ? త్పవృతిత
మారము గ లో సత్ముమముగా ధర్ ము ాటిసూత
సరక ర్ ) ఎలా చేయాలి? నివృతిత మారము గ లో ముర్
ఫలమును ఆశంచకుండా నుండి త్ారంభించ, సరి
ముర్ పరతాయ గము (సన్యయ సము ఎలా సాధంచాలి?
అనే ాఞనము ములిగి ఉంటుంద్వ. శాస్తసతములలో
నిరే దశంచబడిన, విహిరమైన సరక ర్ ము) చేయాలి.
శాస్తసతములలో నిషేధంచబడిన, నిషిదమై ా న ముర్ )
చేయకూడదు అనే నిరయ ు ము, నిరు యము ములిగి
ఉంటుంద్వ. శాస్తసత విహిరమైన మారము గ లో త్పవర తసేత ఏ
భయము ఉండదు. శాస్తసత విరుదమై ా న, నిషేధమైన
మారము గ లో త్పవర తసేత అద్వ భయ కారణము
అవుతంద్వ. బంధము అంటే ఏమిటి, అస) ఉంద్ధ?
ఏ విధముగా ఏరప డుతోంద్వ? మోక్షము అంటే ఏమిటి,
అస) ము)గుతంద్ధ, ఎలా ము)గుతంద్వ? అనే
ాఞనము, వివేముము ఉని బుద్వా సాతితి ముమైన బుద్వా.

ఉరతమ సాతయ మానవుల సాతిి ముమైన బుద్వా

గురువుల ఉపదేరము) పొంద్వ, శాస్తసతము)
అధయ యనము చేసి, విచారణ చేసి ఈ విధమైన
ాఞనము, వివేముము ములిగి ఉంటుంద్వ. త్పవృతిత (ముర్
మారము
గ ఉండే ముష్ముి ), ఎలా చేయాలి, ఏ
విధమైన ఫలిరములను ఇసుతంద్వ అనే సంపూరమై ు న
607
ాఞనము, నివృతిత (ాఞన మారము గ లోకి తీసుకువెళ్ళక
సన్యయ స మారము
గ ఉండే సుఖ్ము), ఎలా
నడచుకోవాలి, పరమార్ రరతి ాఞనము ఎలా
ము)గుతంద్వ అనే సంపూర ుమైన ాఞనము అనే
ాఞనము ములిగిఉంటుంద్వ. ఈ ాఞనముతో త్పవృతిత
మారము గ అనుసరసూత ముర్ ఫలిరములను
అనుభవిసూత, జ్న్ , మృతయ చత్ముములోనే ఉంటే
మంచద్ధ, లేద్ధ నివృతిత మారము గ లో త్పవేశంచ, ముర్
ఫలిరముల త్పవాహమునకు ఆనముటి వేసి, జ్న్ ,
మృతయ చత్ముము నుండి విముకి త పొందుట మంచద్ధ,
చేయదగినద్వ ఏద్వ? చేయకూడనిద్వ ఏద్వ? అనే
నిరయ ు ము, నిరు యము ములిగిఉంటుంద్వ.
సాధ్యరణముగా భయపడేద్వ అస) భయమా, కాద్ధ?
అస) వాసతవముగా భయపడవలసిన సంసార
సముత్దము (జ్న్ , మృతయ చత్ముము గురంచ
ఎందుకు భయపడట లేదు? భయ కారణమైన ఈ
సంసారమును ఏ విధముగా విముకి త ము)గుతంద్వ? ఈ
సంసార భయము నుండి విముకి త ములగాలంటే,
అభయ సి రూపుడైన పరమార్ ను ఏ విధముగా
ఆత్రయంచాలి? ఏ విధముగా వాసతవమైన అభయము
సిద్వసుా తంద్వ? భయమునకు కారణము ఏమిటి?
అభయమునకు సాధన ఏమిటి? భయము నుండి
అభయమునకు ఏ విధమైన త్పయరి ము
చేసుకోవాలి? భయ కారణమైన సంసారమే బంధము.
సంసారము బంధము కాబటేి భయము. సంసారము
జీవులను రరీరములలో ముటిి పడేసూత, అనేము బాధలను,
ముష్ము
ి లను ములిగిస్త ంద్వ. భయమునకు కారణమైన
608
సంసారము నుండి విడుదల, విముకి త (మోక్షము
ములగాలంటే అభయ సి రూపమైన పరమార్ రరతి
ాఞనము ఒముక టే రరణయ ము, మారము గ , ఇదే మానవుల
అంతిమ లక్షయ ము అనే నిరయ ు ము, నిరు యము
తీసుకునే బుద్వా సాతితి ముమైన బుద్వా అవుతంద్వ.

యయ ధర్మ మధర్మ ం చ కార్య ం చ్చకార్య మేవ

చ।
అయథావశ్రతప ానాతి బుదిిః సా ప్పర్ ల ర్జ్జ్సీ ॥
31 ॥

ర్జో గుణము శ్రప్గవము ఎకుక వగా ఉ న

వయ కి ి యొకక బుదిి ధర్మ ము, అధర్మ ము గురించి
ఆలోచ చేసుింది గురించి వివేచ చేసుింది,
విచ్చరించి. అలాే చేయవలర కార్య ము,
చేయకూడని కార్య ము గురించి వివేచ చేసుింది,
విచ్చరించి.

ఉ న ది ఉ న టుే తెలుసుకోద. క్కంత

తపుప గా, క్కంత వయ తిర్శకముగా లేదా
సందేహాసప ద్ముగా తెలుసుకుంటుంది. ఏ శ్రకియ
చేయలో, ఏ శ్రకియ చేయకూడద్య అనే నిర్యా ము
సరిగాీ తీసుకోలేక సందేహములో ఉంటుంది.
అటువంటి బుదిి ర్జ్జ్స బుదిి అని అంటారు. ఓ
అరుునుడా I

609
 రజో గుణము యొముక త్పభావము ఎకుక వగా
ఉని బుద్వా యొముక నిరయ
ు ము) కొనిి
సందరభ ములలో అనరము త ) ములిగే అవకారము
ఉంటుంద్వ. కొనిి సందరభ ములలో ఎందుకూ
పనికిరాకుండా పోతంద్వ.

అధర్మ ం ధర్మ మితి య మ య తే తమసావృతా ।

సర్జ్వ ర్జ్లనివ ప్రీతాంశ్ా బుదిిః సా ప్పర్ ల తామసీ ॥
32 ॥

తమో గుణము శ్రప్గవము ఎకుక వగా

ఉ న వయ కి ి యొకక బుదిి ాగా ఆలోచ చేర,
బుదిి యొకక వివేకమును ఆవరించి, కప్నప ర
అధర్మ మును ధర్మ ముగాను, ధర్మ మును
అధర్మ మముగాను నిర్యిా ంచి, త్ వుడిని
అధర్మ త్ర్ము ీ వైపు శ్రప్నతస హిసుింది.

శ్రప్తి శ్రప్యోజ్ మును విప్రీతముగా

(ఉ న దానిని లే టుేగా, లేనిదానిని ఉ న టుే గా,
మంచిని చెడడగా, చెడడని మంచిగా) ఆలోచించి,
వయ తిర్శకముగా నిర్యి ా ంచి, త్ వుడిని వయ తిర్శక
త్ర్ము
ీ వైపు శ్రప్నర్శపించి, అ ర్ముల లను,
కషటములను తీసుకువసుింది.

రమో గుణము యొముక త్పధ్యనమైన లక్షణము

అాఞనము యొముక ఆవరణ రకి.త ఆ ఆవరణ రకితో
త బుద్వా
యొముక సహజ్ సిదమై
ా న వివేముమును, ాఞనమును
610
ఆవరంచ, ముపేప సి, వయ తిరేముముగా ఆలోచంచ,
వయ తిరేముమైన నిరయ ు ములను తీసుకొని, మానవుడిని
వయ తిరేము మారము గ వైపు త్పేరేప్తంచ, మానవులకు
అనరము త ), ముష్ము ి ) తీసుకువసుతంద్వ.

ద్ృష్ణటంతము:

మహాగర్తము – ఒము చెరువు చాలా లోతగా

ఉంద్వ. నీళ్ళు బాగా నిండుగా ఉన్యి య. ఆ చెరువులో
చేప) కూడా బాగా ఉన్యి య. ాలరు) వల వేసిన్య,
నీళ్ళు లోతగా ఉని ందున చేప) త్కిందకు పోయ,
వలలో చముక టలేదు. చెరువులో నీళ్ళు బాగా నిండుగా
ఉని ందున చేప) హాయగా ఉన్యి య. ాలరు)
చెరువులో నీళ్ళు ఎకుక వగా ఉని ందున చేప)
వలలో చముక టలేదు. చెరువు నుండి తూము ద్ధి రా
కొంర నీళ్ళు బయటకు తీసేసేత, అపుప డు చెరువులో
నీళ్ు లోత రగి గ చేప) వలలో చకుక తాయ అని
ఆలోచంచ, ఆ చెరువు తూము తెరచ, నీళ్ళు
బయటకు పంప్తసుతన్యి రు. చెరువులోని నీళ్ళు
తీసేసుతన్యి రు అని తెలిసి, ఆ చేపలలో మూడు
త్పద్ధనమైన చేపల న్యయకు) సమావేరమైన్యయ.
అందులో మొదటి చేప పేరు అనామత విధ్యత
(సరతి గుణము త్పభావముతో చురుకైన, తెలివిముల
సాతితి ము బుద్వాతో రాబోయే ముష్ిలను ముందుగానే
తె)సుకొని, ఆ ముష్ముి ల నుండి రప్తప ంచుకునే జీవి .
మొదటి చేప ఈ చెరువులో నీళ్ళు బయటకు
పోతన్యి య. అపుప డు నీళ్ళు రగి గతే, మనము
611
(చేప) ాలరవ క లలో చకుక కుపోతాము. అందుచేర
ఆ నీళ్ళు బయటకు వెళ్ళు తని పుప డు, ఆ నీళ్ు తో
మనము కూడా బయటకు వెళ్లు పోయ, రాబోయే
ముష్ము
ి ల నుండి రప్తప ంచుకుంద్ధము అని అంద్వ.
రండవ చేప పేరు శ్రప్త్సయ తప న మతి (రాజ్స
గుణము త్పభావముతో చలాకైన రాజ్సిము బుద్వాతో
సమయోచరముగా ముష్ము ి ల నుండి రప్తప ంచుకునే
జీవి . రండవ చేప ముంగారు ఏమీ లేదు.
అనవసరముగా ముష్ము ి లను ఊహించుకొని, ఏదో
చేసే ముంటె, ముష్ము
ి ) వచు నపుప డు, మనము ద్ధనికి
పరహారము ఆలోచంచ, ముష్ము
ి లను
రప్తప ంచుకోవచుు . ఇపుప డు ఇముక డే చముక గా
ఉంద్ధము అని అంద్వ. మూడవ చేప పేరు ద్గర్సూ ఘ శ్రతి
(తామస గుణము త్పభావముతో అాఞనముతో, మంద
తామస బుద్వాతో బదాముముగా ఏ పనీ చేయము ముష్ము ి )
కొనితెచుు కునే వయ కి త . మూడవ చేప ఏ విష్యమునకు
తొందర లేదు. ఇముక డ బాగుంద్వ కాబటి,ి ముష్ిము
వచు న్య ఇముక డే చముక గా ఉండవచుు అని అంద్వ.
అపుప డు అన్యగర విధ్యర చేప మిగిలిన రండు
చేప) చెప్తప న వాటికి ఒపుప కోలేదు. ఆ నీళ్ళు
బయటకు వెళ్లు పోతని నీళ్ు తో ములిసి బయటకు
వెళ్లు పోయ, ఇంకొము పెదద సరసుు లో చేర, అముక డ
సుఖ్ముగా ఉంద్వ. నీళ్ళు కొండ రగి గన్య రరువార
ాలరుక వల వేశారు. త్పతయ రప ని మతి చేప,
దీరసూ ా త్తి చేప ఆ వలలో చకుక కొని పోయాయ.
త్పతయ రప ని మతి చేప వలలో చకుక కున్యి ము అని
తెలిసి, ఆ వలను పటుికొని, చచు పోయనటుక గా
612
నటిసూత ఏమీ ముదలకుండా ఉంద్వ. దీరసూ ా త్తి చేప
వలలో ఇటూ, అటూ తిరుగుతూ ఉంద్వ. ాలరుక
వలను బయటకు తీసి, ఆ చేపలను ముడుగుద్ధమని, ఆ
వలను నీళ్ు లో అటు. ఇటు ఊపుతన్యి రు. అపుప డు
ఆ వలను పటుికుని త్పతయ రప ని మతి చేప వలను
వద్వలేసి, నీళ్ు లోకి ారపోయ రప్తప ంచుకుంద్వ. కాని
దీరసూ
ా త్తి చేప ాలరుకలకు చకిక పోయంద్వ.

మానవు) అనామత విధ్యత చేప

విధ్యనముగా సాతితి ము బుద్వాతో ఉండాలని పరమార్
బోధసుతన్యి డు.

జీవుడు, బుద్వా ఈ రరీరములో ములిసిమెలిసి

ఉంటారు. కాని జీవుడి సి భావము, బుద్వా సి భావము,
లక్షణము) వేరు, వేరు. బుద్వా త్పముృతి యొముక
త్తిగుణముల త్పభావముతో ఉంటుంద్వ. కాని జీవుడు
జీవుడిలో త్తిగుణముల త్పభావము ఉండదు. ముర్
యొముక మురతృరి ము ములగాలంటే, బుద్వా యొముక
సంయోగము అవసరము. బుద్వాతో సంపరక ము లేని
జీవుడు ఏ ముర్ కు మురత అవడు. జీవుడు, బుద్వా
సి భావములను, లక్షణములను సరగాగ అరము ా
చేసుకుంటే, ముర్ లకు జీవుడు మురత కాడు అని పూరతగా
అరమ త వుతంద్వ. అపుప డు ముర్ ఫలము) జీవుడికి
లభించవు. అపుప డు జీవుడు జ్న్ , మృతయ సంసార
చత్ముము నుండి విముకుత డై, పునరన జ ్ లేకుండా
పరమార్ లో లీనమైపోతాడు.

613
 వాయ స మహర,ి రన పుత్తడైన శుకుడితో “నీరు,
చేప ములిసి ఉంటాయ, నీరు లేని చేప బరములేదు. కాని
నీరు, చేప సి భావము), లక్షణము) వేరు, వేరు.
మేడిపండు, పురుగు) ములిసి ఉంటాయ. మేడిపండు
లేకుండా పురుగు) బరములేవు. కాని మేడిపండు,
పురుగు) సి భావము), లక్షణము) వేరు, వేరు.
గడిిపరములో, మరొము గడిిపరము ఉంటుంద్వ. ఆ రండు గడిి
పరము) ములిసే పెరుగుతాయ. అవి రండూ ములిసి
ఉని టుకగానే మునిప్తసుతంద్వ. కాని ాత్గరతగా చూసేత అవి
వేరు, వేరుగా ఉంటాయ. అలాగే జీవుడు, బుద్వా ములిసి
ఉని టుక మునిప్తసాతరు. ములిసి పని చేసుతని టుక
అనిప్తసాతరు. బుద్వా చేసే ముర్ లకు జీవుడు మురత అని
ప్తలవబడతాడు. త్తిగుణార్ ముమైన బుద్వా జీవుడి
యొముక చైరనయ మును ఆత్రయంచుకొని, ముర్ ) చేసూత
ఉంటుంద్వ. జీవుడు చైరనయ సి రూపుడు. ఏ మురము)
చేయడు. జీవుడికి, బుద్వాకి ఉని సి భావము),
లక్షణము) వేరు, వేరు అని తె)సుకొని, వాటి మదయ
ఉని బేధములను తె)సుకొని, జీవుడికి, బుద్వాకి ఏ
సంబంధము లేదని సరగాగ అరము ా చేసుకొని,
ాఞనమును పెంచుకొని, జీవుడియొముక
అమురతృరి మును అరము ా చేసుకుంటే, జీవుడు
అమృరరతి మును పొందుతారు, అని బోధసాతడు.

• ధృతాయ యయ ధ్యర్యతే
మ ఃశ్రప్పణేంశ్రదియశ్రకియః ।
యోేనావయ భిచ్చరిణాయ ధృతిః సా ప్పర్ ల
సాతిివ కీ ॥ 33 ॥
614
 సాతిివ కమై ధృతి (ధర్య ము – మ సుస ని,
శ్రప్పణములను, ఇంశ్రదియములను, వాటి
శ్రకియలను నిలబెటిట ఉంచేది) శాస్త్సీియమై ,
సనామ ర్ముీ ను ఉలేంఘంచకుండా ఉంచి, ధృతి
కాప్పడుతూ ఉంటుంది.

త్ వుడిని శాస్త్సీియమై త్ర్ము

ీ ను
వద్లకుండా, ధర్మ త్ర్ము
ీ లోనే ఉంచి,
సనామ ర్ము
ీ లో డిచేలా చేరది సాతిివ కమై
ధృతి. ఓ అరుునుడా I

మన రరీరములో ఉండే మనసుు , త్ాణము,

ఇంత్ద్వయము) మన ఆధీనములో ఉండకుండా,
రమ ఇష్ము ి వచు నటుక త్పవరతసాతయ. సాధ్యరణ
మానవు) వీటి త్కియలను నియంత్తించలేకుండా
ఉంటారు. కాని సరతి గుణము ఎకుక వ త్పభావముగా
ఉని మానవు), సాతితి ముమైన ధృతితో
యోగాభాయ సము చేసుకొని, యోగ రకితో త రరీరమును,
త్ాణములను, మనసుు ని, ఇంత్ద్వయములను
నిత్గహించుకొని, రన ఆధీనములో నిలబెటిి ఉంచతే,
మానవుడు అతయ ని ర, ఫలిరములను,
త్పయోజ్నములను సాధంచగ)గుతాడు. ఈ
విధముగా త్ాణములను, మనసుు ని,
ఇంత్ద్వయములను నిత్గహించ, రన ఆధీనములో
నిలబెటిి ఉంచేద్వ సాతితి ముమైన ధృతి. యోగ
మారము గ లో మరయు ధర్ మారము గ లో నిలబెటిి
సన్య్ రము
గ లో నడిప్తంచేద్వ సాతితి ముమైన ధృతి.
615
యయ త్స ధర్మ కాత్ర్జ్లన్ ధృతాయ
ధ్యర్యతేఽరుు ।
శ్రప్సంే ఫలాకాంక్షీ ధృతిః సా ప్పర్ ల ర్జ్జ్సీ॥34॥

త్ వులు ఏ ధృతితో మొద్టి మూడు

పురుష్ణర్ము
ల లై ధర్మ మును, కామమును
(కోరికలను), అర్ము
ి ను (సంప్ద్లను)
సాధించుకోవటానికి నిలబెటిట ఉంచుకుంటారో, ఓ
అరుునా I

ఆ, య ఫల్వతములను ొందాలనే ఆశ్తో,

ఆకాంక్షతో ఉంటారో, అటువంటి ధృతి (నిలకడ)
ర్జ్జ్సమై ధృతి అంటారు.

రజో గుణము ఎకుక వ త్పభావముగా ఉని

మానవులలో, ఏ త్పయరి ము (ధర్ ము లేద్ధ కామము
లేద్ధ సంపదల కోసము చేయవలసిన
త్పయరి ము) చేయాలన్యి , ముందుగా ఈ
త్పయరి ము వలన న్యకు ములిగే త్పయోజ్నము,
ఫలిరము, లాభము ఏమిటి అనే ఆలోచన వసుతంద్వ. ఆ
త్పయరి ముతో రనకు త్పయోజ్నము, ఫలిరము,
లాభము ము)గుతంద్వ అని అనిప్తంచనపుప డే ఆ
త్పయరి ము చేసాతడు, ధృతిగా, నిలముడగా ఉంటాడు.
ఆ త్పయరి ముతో ఏ త్పయోజ్నము లేముపోతే, ఆ
త్పయరి మే చేయడు, ధృతిగా, నిలముడగా ఉండడు.
ఇటువంటి ధృతి, నిలముడ రాజ్సమైన ధృతి.

616
 తాను కోరుకుని ధర్ ము, కామము, సంపద
అనే ఫలములను నిలబెటుికోవాలి అని ఆశసుతన్యి డే
రపప , అంరకు మించ పై సాతయ త్పయోజ్నము
ఉంటుంద్వ అని ఆలోచన చేయడు.

యయ సవ ప్న ం భయం శోకం విష్ణద్ం

మద్మేవ చ ।
విముంచతి దర్శమ ధ్య ధృతిః సా ప్పర్ ల తామసీ
॥ 35 ॥

తామసమై ధృతితో లేదా నిలకడతో

నిశ్రద్, భయము, శోకము లేదా దఃఖము, ాధ
లేదా విచ్చర్ము, అహంకార్ము లేదా మర్వ ము
మొద్లై వాటిని,

మొండి ప్టుటద్లతో ఎతిి ప్రిరలత్సలోేనూ

విడిచి పెట్టడు. త లో ఉ న కుసంసాక ర్ములు,
దషట ఆలోచ లు కల్వన బుదిిని, మ సుస ని
సాధ ముగా వాడుకుంటాడు. అటువంటి దషట
బుదిి కల్వన త్ వుడి ధృతి, నిలకడ తామస
ధృతి అంటారు.

తామస గుణము ఎకుక వ త్పభావముగా ఉని

మానవులలో, త్పతీముగా మొదట అాఞనముతో దురే్ ధ
(దుష్మై
ి న ఆలోచనలను, నిరయ ు ములను తీసుకునే
బుద్వా ఏరప డుతంద్వ. అపుప డు బదాముముతో ఏ పనీ
చేయకుండా హాయగా నిత్దపోతే చా) అనే
617
ఆలోచన), నిరయ
ు ము) ము)గుతాయ.
స్మరరనముగా ఎలా ఉండాలో అవనీి అలవాటు
చేసుకుంటాడు. నిత్ద స్మరరనము విడిచపెటుిటకు
ఒపుప కోడు. త్పతి ద్ధనికీ భయపడతాడు. ఎవి రూ
సహాయము చేయుటలేదు అని నిరంరరము
దుుఃఖ్ము, బాధ పడతాడు. కాని ఆ సహాయము
లేకుండా ఎలా త్బరకాలో అద్వ చేయడు. ఎపుప డూ
నీరసముగా విచారముతో ఉంటాడు. కాని
అహంకారము, మదము ములిగి, శాస్తసత విరుదామైన
మారము గ లో, దుష్ి బుద్వాతో ఇష్ముి వచు నటుక
త్పవరతసాతడు, ఉంటాడు. చెడి పదతా లను
విడిచపెటిడు, మంచ పదాతలను దగ గరకు
రానీయడు. ఇటువంటి ధృతిని తామస ధృతి
అంటారు.

సుఖం తివ దానీం శ్రతివిధం శ్ృణు మే భర్తర్భ

ి ।
అగయ సాశ్రద్మతే యశ్రత దఃఖాంతం చ నిమచు తి
॥ 36 ॥

భర్త వంశ్ములో శ్రశ్లషటమై ఓ అరుునా I

ఎలా ఐతే శ్రతిగుణాతమ కమై శ్రకియలు, ఆ
శ్రకియలకు కార్కములు మూడు విధములుగా
ఉనాన యో, అలాే ఆ శ్రకియల వల కల్వే
ఫల్వతమై సుఖము కూడా మూడు విధములుగా
ఉంటుంది. వాటిని గురించి కూడా నేను
వివర్ముగా చెపుప తాను. నీవు శ్రశ్ద్ిగా విను.

618
 త్ వుడికి ఆ సుఖము మళ్ళు , మళ్ళు
అగయ సము లేదా ొందతూ ఉండగా, ఆ
సుఖము ఎకుక వగా ఆసావ దిసూి ఉంటాడు. ఆ
సుఖములు ొంది పుప డు, త దఃఖములు
అంతమైప్నయయి అని అభిశ్రప్పయప్డుతూ
లేదా శ్రభమప్డుతూ ఉంటాడు.

సుఖ్ము అంటే మాకు అనుకూలముగా

ఉంటుంద్వ లేద్ధ మేము ఇష్ప ి డేద్వ అనే విష్యము
మీద ఎవి రకీ సరైన అవగాహన లేదు. ఏ సుఖ్మును,
ఎలా కోరుకోవాలి అనే ద్ధనిమీద కూడా ఎవి రకీ సరైన
అవగాహన లేదు. సుఖ్ము వార, వార
సంసాక రములకు రగినటుిగా అనుభవమునకు
వసూత ఉంటుంద్వ. ఆ సుఖ్ము వాళ్ళు మరలా, మరలా
పొందుతూ ఉండగా, అదే సుఖ్ముగా అనిప్తసుతంద్వ.
ఒమురకి ఒము వసుతవు లేద్ధ విష్యము ద్ధి రా ములిగినద్వ
సుఖ్ము అని అనిప్తంచనద్వ, అదే వసుతవు లేద్ధ అదే
విష్యము ద్ధి రా మరొమురకి ములిగిన సుఖ్ము,
సుఖ్ముగా అనిప్తంచముపోవచుు ను. సుఖ్ము యొముక
త్పధ్యన లక్షణము దుుఃఖ్ము ఉండకూడదు. సుఖ్ము
ఉని చోట, దుుఃఖ్ము ఉండకూడదు. ఈ లక్షణము
ఉంటేనే అద్వ నిజ్మైన సుఖ్ము అవుతంద్వ.

మీత్ంస – సుఖం నిర్వ చ ము - “యన్

దఃఖ్య సంభి న ం చ శ్రమసిం అ ంతర్ం
అభిలాషో ప్ న ంచ తత్ సుఖం
సవ ఫప దాసప ద్ం” – సి రము
గ అంటే సుఖ్ం.
619
దుుఃఖ్ముతో ములిసి ఉండే సుఖ్ము కాదు. దుుఃఖ్ముతో
ములిసి ఉండనిద్వ సుఖ్ము. సుఖ్ము ఉని చోట
దుుఃఖ్ము ఉండదు. ఒముసార సుఖ్ము ములిగిన
రరువార, మరలా దుుఃఖ్ము ములగకూడదు. దుుఃఖ్
సప రి లేనిద్వ నిజ్మైన సుఖ్ం. మనము కోరుకుని ద్వ
కోరుకుని టుకగా, వెంటనే ఫలిరము లభించాలి.
అటువంటి సుఖ్మును సి ర గ సుఖ్ము అంటారు.

• యతిద్శ్రే విషమివ
ప్రిణామేఽమృతోప్మం ।
తత్సస ఖం సాతిివ కం శ్రప్నక ిమ్
ఆతమ బుదిిశ్రప్సాద్జ్ం ॥ 37 ॥

సాతిివ క సుఖము మొద్ట్లే క్కంచము

కటువుగా, చేదగా, విషములా ఉంటుంది.
శ్రకమముగా అగయ సము, రలతి పెరుగుతూ ఉండగా
ఆసావ ద్ యోమయ ముగా, అమృతముగా
ఉంటుంది.

అటువంటి సుఖము సాతిివ కమై సుఖము

అవుత్సంది. అగయ సము శ్రకమశ్రకమముగా
శ్రప్స న ముగా త్రి, శ్రప్శాంతమై బుదిాలో, ఆ
సుఖము అమృతముగా అనిపిసుింది. ఇది
నిజ్మై , సాతిివ కమై సుఖము యొకక
లక్షణము.

620
 సాధన, అభాయ సము పెరుగుతని కొదీద,
త్ముమత్ముమముగా ఆర్ బుద్వా త్పసని , త్పశాంర,
నిరు ల సితతికి చేరుకొని, ఇద్వ ముష్ము
ి గా ఉని ద్వ అనే
భావన, దుుఃఖ్ సప రి అంరము అయ, ఆ సుఖ్ము
అమృరముగా అనుభవములోకి వసుతంద్వ.

మానవు) అనుభవించే త్ాప్తంచము సుఖ్ము,

చవరకు దుుఃఖ్ముగా పరణమిసేత అద్వ సుఖ్ము కాదు.
రనకు ఇష్మై ి న తీప్త పద్ధరము
ా తినగా, తినగా చవరకి
ఆ తీప్త నోట్లక చేదు అనిప్తంచ, ఇంము తినలేని పరసితతికి
వసుతంద్వ. అటువంటి సుఖ్ము, సుఖ్మే కాదు.
మానవు) ఒము సుఖ్ము పొంద్వన రరువార, మరొము
సుఖ్ము కోసము వెంపరాకడుతన్యి రు అంటే, ఆ
మొదటి సుఖ్ము అని అనుకుని ద్వ సుఖ్మే కాదు.
మనసుు లో ఏ విధమైన ఒడిదుడుకు) లేకుండా,
త్పసని ముగా, త్పశాంరముగా ఉని పుప డు ములిగేదే
నిజ్మైన సుఖ్ము. మనసుు కోరములతో, రాగ
దేి ష్ములతో అలకములోకలముగా ఉని పుప డు,
మనసుు లో సుఖ్ము ములగదు, అనుభవములోకి
రాదు. మనసుు త్పశాంరముగా ఉండాలంటే, యోగ
సాధన (మనసుు , ఇంత్ద్వయముల నియంత్రణ
చేసుకోవాలి. ఆ సాధన మొదట్లక ముష్ము
ి గా,
విష్ములానే ఉంటుంద్వ. ఈ సాధన పెరుగుతని
కొదీద త్ముమత్ముమముగా మనసుు త్పశాంర పడుతూ,
పడుతూ, ఆ సుఖ్ సంసప రి పెరుగుతూ, పెరుగుతూ
అద్వ అమృరముగా అనుభవములోకి వచు ,
మానవుడికి సుఖ్ము యొముక రుచని తెలియచేసుతంద్వ.
621
కాని పరమార్ దృషిలో ి , మానవు) అనుకునే
కికిముమైన లేద్ధ త్ాప్తంచము సుఖ్ము) ఏమీ
అసలైన సుఖ్ములలోకి రావు.

మానవు) ఇంత్ద్వయములను, మనసుు ని,

త్ాణములను నియంత్తించుకొని, నియమములను
ాటిసూత యోగ సాధన చేసి, మనసుు ని పూరతగా
నిత్గహించుకొని, మనసుు లో ఏ ఆలోచన) (మనో
వృతత) , ములగకుండా అలకములోకలము) లేకుండా,
మనసుు ని త్పశాంరముగా, నిరు లముగా ఉంచుకొని
ఆర్ రన బుద్వా నివృతతలను నిరోధంచుకుని
రరువార (ఆర్ బుద్వాత్పసాదజ్ం , సమాధ సితతిని
సాధంచుకుని పుప డు ములిగే సుఖ్మే మానవు)
పొందగలిగిన అసలైన త్ాప్తంచము సాతితి ముమైన
సుఖ్ము. ఇటువంటి యోగ సాధన మొదట్లక
ముష్ము
ి గా, విష్ముగా తోచవచుు ను. కాని సాధన సాతయ
పెరుగుతూ ఉండగా, త్ముమత్ముమముగా బుద్వా త్పశాంరర
పొంద్వన రరువార ములిగే సమాధ సుఖ్ము
అనుభవము అమృరము వలె అనిప్తసుతంద్వ.
ఇటువంటి సుఖ్మే నిజ్మైన త్ాప్తంచము సాతితి ముమైన
సుఖ్ము. మానవు) ఈ త్పపంచములో పొందగలిగిన
ఉరతమమైన సాతితి ము సుఖ్ము ఇదే.

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతములు – 1-3 –

“తదా శ్రద్షుటః సవ రూప్న అవసాి మ్” –
యోగాభాయ సము ద్ధి రా సమాధ సితతిని పొంద్వన యోగి
రన సి సి రూపమును (“తత్” - ఆర్
622
సి రూపమును తె)సుకొను, అందులో సితరముగా
నిలిచ ఉంటాడు. ఆ అవసతలో నిజ్మైన సాతితి ము
సుఖ్ము ము)గుతంద్వ.

ఇంరవరకూ చెప్తప న సుఖ్ము

త్తిగుణార్ ముమైన సాతితి ము సుఖ్ము గురంచ మాత్రమే.
దీనిముంటే కూడా సరోి రతమమైన త్తిగుణాతీరమైన
శారి రమైన ఆర్ సుఖ్ము పొంద్ధలంటే, మానవుడు,
రన ఆర్ ాఞనమును, జీవ రరతి ాఞనమును
పొంద్ధలి. రన ఆర్ కు, పరమార్ కు ఏ విధమైన
సంబంధము ఉని ద్వ అని కూడా తె)సుకొని, ఆర్
ాఞనము మరయు పరమార్ రరతి ాఞనమును
పొంద్ధలి. ఈ సాధన, పైన చెప్తప న యోగాభాయ సము
ముంటె కోడా ముఠినమైన సాధన. ఉరతమ సాతయలో
వైరాగయ ము, రమ, దమ మొదలైన సాధనములతో
ఆర్ రరతి ాఞన సాధన చేసుకోవాలి. ఈ సాధన చేసే
సమయములో, త్పపంచము అంతా ఒము నద్వగా
భావించ, ఆ నద్వలో ఎదురీదటము ఎంర ముష్మో ి
అంర ముష్ము ి , మొదట్లక చేదుగా అనిప్తంచవచుు . ఈ
సాధన త్ముమముగా పరాముము చెందుతూ ఉండగా,
సుఖ్ పరణామము చెంద్వ, ఆర్ రరతి ాఞనము
ములిగినపుప డు, రన సి సి రూపమైన సుఖ్ము లేద్ధ
విస్ ృర (అంరరర గ సుఖ్ త్ాప్తత ము)గుతంద్వ.
అపుప డు అమృరమైన పరమార్ సి రూపము
అనుభవము వసుతంద్వ. ఈ సుఖ్మే నిజ్మైన
సి సి రూపమైన సుఖ్ము (సాతితి ముమైన సుఖ్ము
కాదు . ఇదే ఆతమ బుదిిశ్రప్సాద్జ్ం.
623
 మానవు) కోరము) తీరుు కోవాలని
నిరంరరము త్పయరి ము చేసూత ఉంటారు. రజో
గుణము త్పభావముతో ఈ కోరము) మనసుు లో
మంట) రేపుతూ ఉంటాయ. ఒము కోరము తీరనపుప డు
ఒముక క్షణము న్య కోరము తీరంద్వ అని అనిప్తసుతంద్వ, ఆ
మంట కొంర ఉపరమనము ము)గుతంద్వ. ఆ
సమయములో ఆ ఉపరమనమును మానవుడు ఇదే
సుఖ్ము అని త్భమ పడుతూ ఉంటాడు. ఇద్వ
కేవలము తానే పెంచుకుని కోరముల మంట
ఉపరమనము మాత్రమే. ఇద్వ చాలా తాతాక లిముమైన
ఉపరమనము. మరల మొదటి కోరము సాతనములో
మరొము కోరము ఏరప డి మరలా ఆ కోరముల మంట
త్ారంభమవుతంద్వ.

శ్ృతి (వేద్) వాకయ ము – “యదా సర్శవ

శ్రప్ముచయ తే కాత్ యసయ హృది రలతాః, అధ మరోి
మృతో భవతి అశ్రత శ్రబహమ సమసున తే” – యోగికి
ఆర్ ాఞనము ములిగి, ఆర్ దరి నము లేద్ధ త్బహ్
భావము లేద్ధ ఏమురి ము భావము ములిగి, ఏ కోరము
లేకుండా పరపూరర ు సితతిని అనుభవిసాతడు.

తైతీిరీయోప్నిషత్ – ఆ ంద్వల్వే - 2-8-1

నుండి 4 వర్కు – “స ఏకో త్నుష ఆ డః I
శ్రశోశ్రతయసయ చకామహతసయ II తేయే శ్తం
త్నుష్ణ ఆ నాాః...........తే యే శ్తం శ్రప్ాప్తే
ర్జ్ నాాః I స ఏకో శ్రాహమ ణ ఆ ంద్ః” – మానవుల
ఆనందము ముంటె నూరు రటుక మనుష్య గంధరి
624
ఆనందము. మనుష్య గంధరి ఆనందము ముంటె
నూరు రటుక దేవ గంధరి ఆనందము. దేవ గంధరి
ఆనందము ముంటె నూరు రటుక ప్తరృ దేవరల
ఆనందము. ప్తరృ దేవరల ఆనందము ముంటె నూరు
రటుక అానజ్ దేవరల ఆనందము. అానజ్
దేవరల ఆనందము ముంటె నూరు రటుక ముర్ దేవరల
(పుణయ ముర్ ) చేసి వాటి ఫలిరముగా దేవర)
అయన వాళ్ళు ఆనందము. ముర్ దేవరల
ఆనందము ముంటె నూరు రటుక దేవరల ఆనందము.
దేవరల ఆనందము ముంటె నూరు రటుక ఇంత్దుడి
ఆనందము. ఇంత్దుడి ఆనందము ముంటె నూరు రటుక
బృహసప తి ఆనందము. బృహసప తి ఆనందము
ముంటె నూరు రటుక త్పాపతి ఆనందము. త్పాపతి
ఆనందము ముంటె నూరు రటుక త్బహా్ నందము. ఆ
త్బహ్ ము మానవుల హృదయములోనే ఉని ద్వ.

మానవుడు సుఖ్ పడటానికి నిరంరరము ఏదో

ఒము త్పయరి ము చేసూతనే ఉన్యి డు. కాని సుఖ్ము
అంటే ఏమిట్ల మానవుడికి తె)సా అని త్పశి సేత,
ద్ధనికి సమాధ్యనము తెలియదనే చెాప లి.
ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ లో సనతక మారుడు, న్యరద
మహరకిి ఉపదేరము చేసిన “భమ విద్య ” చేసూత
సుఖ్ము అంటే ఏమిటి, సుఖ్ము మీద మనకు ఉని
అభిత్ాయమును చూప్తసుతంద్వ.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-24-1, 2 –

“యశ్రతనా య తప శ్య తి నా య త్ శ్ృణోతి
625
నా య దివ ానాతి స భత్థ య శ్రతా య తప శ్య
తయ సయ త్ శ్ృణో తయ య దివ ానాతి తద్లప ం
యోవై భత్ తద్మృత మథ యద్లప ం
త మ ర్య ి ం స భమవః కరమ న్ శ్రప్తిషటత ఇతి రవ
మహిమిన యది వా మహిమీన తి I గో అశ్వ మిహ
మహిమే తాయ చక్షతే హరి హిర్ణయ ం దాస గర్య ం
క్షేశ్రతాణాయ యతనానీతి హ మేవం శ్రబవీమి
శ్రబవీమీతి హ్మవా చ్చనోయ హయ య రమ న్ శ్రప్తిషటత
ఇతి” – మానవు) బయట త్పపంచములో సుఖ్ము
ఉందని త్భమతో, సుఖ్ము కోసము రమ
ఇంత్ద్వయములతో బయట త్ాపంచము విష్యము),
వసుతవుల కొరకు నిరంరరము త్పయరి ము)
చేసుకుంటూ, వాటి వెంట వెంపరాకడుతూ ఉన్యి రు.
సుఖ్ము యొముక లక్షణము అద్వ కాదు. పరమార్
రరతి మును తె)సుకోవటానికి ఈ ఇంత్ద్వయము)
ఏవీ పనిచేయవు. ఇంత్ద్వయము) పనిచేయనపుప డే,
సరి వాయ పముమైన పరమార్ రరతి మును
తె)సుకోగలరో, అటువంటి అమృర సి రూపమైన
పరమార్ రరతి మే సుఖ్ సి రూపము. అటువంటి
అమృర సి రూపమైన పరమార్ రరతి మును
పొంద్ధలంటే, ఏ ఇంత్ద్వయము) పనిచేయకూడదు.
ఏ ఇంత్ద్వయములతోనూ ఆ సుఖ్ము అందదు.
కేవలము అద్వి తీయమైన, భూమ సి రూపమైన,
అమృరమయమైన, సుఖ్ సి రూపమైన ఆ
పరమార్ రరతి మును తె)సుకుందుకు మాత్రమే
త్పయరి ము చేసుకోవాలి. ఆ పరమార్ రరతి మును
ఈ ఇంత్ద్వయముల ద్ధి రా తె)సుకోలేము అని
626
అరముా చేసుకొని, ఈ ఇంత్ద్వయములనిి టినీ, రమ,
రమ పనులను ఆపేసి, ముటిిపడేసి త్పముక న
పెటిినపుప డు, లోపల ఉని వాయ పముమైన పరమార్
సి రూపమైన సుఖ్ము ఆవిరభ వించనటుక
అనుభవమునకు వసుతంద్వ. ఆ పరమార్ సి రూపము,
జీవుడి యొముక వాసతవమైన రరతి ముగా అరము ా
చేసుకోవాలి. ఈ సుఖ్మే నిజ్మైన సుఖ్ముగా అరము ా
చేసుకోవాలి. త్పపంచములో ఉండే వైశ్వషిము
(వసుతవు), పద్ధరము ా ) ద్ధి రా ములిగే అలప మైన,
తాతాక లిము, న్యరనము అయేయ తచు మైన సుఖ్ము)
నిజ్మైన సుఖ్ము) కావు.

ఈ విధమైన ఉపదేరము) అనేము మంద్వ

గురువు), వాళ్ు శష్యయ లకు చేశారు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-10-3 నుండి 5 –

“కం” = త్బహ్ ము. “క” = సుఖ్ము, ఆనందము “ఖ”
= హృదయములో ఉండే ఆకారము. సుఖ్ము
హృదయ ఆకారములోనే ఉని దని, పరమార్
సి రూపము మాత్రమే సుఖ్ సి రూపము అని
యాఞగుి ), ఉపకోస)డికి ఉపదేరము చేసెను.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-4-1 నుండి 4-9-3

వరకు ాబాలి మహర ి రన శష్యయ డైన సరయ కాముడికి
కూడా ఉపదేరము చేశాడు.

627
విషయేంశ్రదియసంయోగాత్
యతిద్శ్రేఽమృతోప్మం ।
ప్రిణామే విషమివ తత్సస ఖం ర్జ్జ్సం సమ ృతం
॥ 38 ॥

శ్రప్పప్ంచక విషయములు లేదా వసుివు లు

మరియు శ్రీర్ములో ఉ న ఇంశ్రదియములు
కల్వర పుప డు లేదా ప్ర్సప ర్ము ఢీ క్క న పుప డు
కల్వే సుఖము, ర్జ్జ్సమై సుఖము.
ఇంశ్రదియములు శ్రప్పప్ంచక విషయములను
లేదా వసుివులను కలవటానికి మ సుస లో
కోరికలు తీశ్రవముగా ఉ న పుప డు, ఈ ర్జ్జ్స
సుఖము అమృతముగా అనిపిసుింది లేదా శ్రభమ
కల్వనసుింది.

ఆ ర్జ్జ్స సుఖము శ్రకమముగా

అనుభవము కు వసూి ఉండగా,
ఇంశ్రదియములు ప్నిచేసూి ఉండగా, వసుివు లు
కాల శ్రకమేణ త్రిప్నతూ లేదా ప్రిణామము
చెందతూ ఉండగా, వాటి వల కల్వే
అనుభవము విషత్సలయ ముగా త్రిప్నత్సంది.
అటువంటి సుఖము ర్జ్జ్స సుఖము.

ఇంత్ద్వయము), త్ాపంచము విష్యము)

లేద్ధ వసుతవు) ఒము ద్ధనితో మరొముటి ములిసేత, లేద్ధ
రాసుకుంటే ములిగేద్వ రాజ్స సుఖ్ము. మన చేతిని ఒము
రాయకి రాసూత ఉంటే మొదట వేడి పుటిి, చవరకి చేతికి
628
మంట ము)గుతంద్వ. అలాగే ఇంత్ద్వయము)
విష్యము) లేద్ధ వసుతవులతో ములిసి
రాసుకుని పుప డు మొదట్లక సుఖ్ముగా అని
అనిప్తంచన్య లేద్ధ త్భమ ములిగించన్య, త్ముమత్ముమముగా
ఈ ఇంత్ద్వయముల రాప్తడి వలన మానవుడికి
ముష్ము
ి తో లేద్ధ బాధతో లేద్ధ దుుఃఖ్ముతో ీడిసుతంద్వ.

ఈ రాజ్స సుఖ్ము త్ారంభములో

అనుకూలముగా, అమృరముగా అనిప్తంచన్య లేద్ధ
త్భమ ములిప ంచన్య చవరకి త్పతికూలముగా,
విష్మయముగా మారపోతంద్వ. దీనిని అనుకూల
రత్తవు అని కూడా అనవచుు ను. రాజ్స సుఖ్ము
మన దగ గరకు చేరేటపుప డు సేి హితడిగా,
అమృరముగా చేర, త్ముమత్ముమముగా పరణామము
చెంద్వ, రత్తవుగా, విష్ముగా మారపోతంద్వ. ఇద్వ
నిజ్మైన సుఖ్ము కాదు. ఇంత్ద్వయముల
సంయోగముతో ములిగే ఏ సుఖ్మైన్య సరే, ఆ
ఇంత్ద్వయములకు ముష్ము ి లను తెచు పెడుతంద్వ
రపప , ఏ సుఖ్ము ములిగించదు.

మన సంసాక రము) ఎలా ఉంటే,

సుఖ్ము) మనకు ఆ సంసాక రములకు
అనుగుణముగా ఉంటాయ. ఒము వసుతవు మనకు ఒము
రముమైన అనుభవము ములిగిసేత, అదే వసుతవు మరొమురకి
ఇంకొము విధమైన అనుభవము ములిగిసుతంద్వ. మన
సంసాక రము) మారనటకయతే, సుఖ్ము యొముక

629
సి రూపము, లక్షణము కూడా మారుతని టుక
అనిప్తసుతంద్వ.

యద్శ్రే చ్చనుబంధ్య చ సుఖం

మోహ త్తమ ః।
నిశ్రదాలసయ శ్రప్త్ద్యతలం తతాిమసముదాహృతం
॥ 39 ॥

తామసమై సుఖము శ్రప్పర్ంభములోనూ,

ప్రిణామములోనూ అది సుఖము అవునా లేక
కాదా అని తేలుా కోలేని ప్రిరలత్సలలో ఉంటుంది.
కేవలము మోహమును లేదా శ్రభమ లేదా
అనుత్ ము త్శ్రతమే కలమచేసుింది.

తామసమై సుఖము నిశ్రద్వల (ప్మటి

కలలు) లేదా బద్ికము దావ ర్జ్ లేదా
శ్రప్త్ద్ముతో (అనుకోకుండా హఠాత్సిగా జ్రిే
సంఘట్ లతో) లేదా అాన ముతో
పుటుటక్కసుింది.

తామస సుఖ్ము పగటి ములలతో, ఉని

త్పపంచమును మునబడకుండా ముపేప సి, ఊహలతో
లేని కొరత త్పపంచమును సృషిం ి చ, అందులో
సుఖ్ము అనే ఆభాస లేనిద్వ ఉని టుకగా మోహము
ములిగిసుతంద్వ. బదాముముతో ఏమీ చేయకుండా
సుఖ్ముగా ఉన్యి ను అనే త్భమ ములిగిసుతంద్వ.
చేయవలసినద్వ చేయకుండా, చేయకూడని ద్ధనిని
630
చేసి, ద్ధని ద్ధి రా సుఖ్ము ములిగిందనే భావన అస)
సుఖ్మే కాదు. ఈ విధముగా ములిగే సుఖ్ము ఇద్వ
న్యకు అనుకూలమా, కాద్ధ అనే సందేహము ఉంటే,
అనుకూల వరము గ లో చేరుు కోనటుక, ఇద్వ సుఖ్మా,
కాద్ధ అనే సందేహము ఉని పుప డు ద్ధనిని సుఖ్ము
అని చెపుప కోకూడదు. ఆ సందేహమునకు
సమాధ్యనము లేము అాఞనము ములగచేసుతంద్వ.
అందుచేర అద్వ త్పతికూలమైన వరము గ లోనికి చేర,
అద్వ సుఖ్ము కానేకాదు.

• తద్రి ప్ృథివాయ ం వా దివి దేవేషు వా

పు ః ।
సతివ ం శ్రప్కృతిజైరుమ క ిం యదేభిః సాయ త్
శ్రతిభిరుీణః ॥ 40 ॥

18 వ ోకముం నుండి 39 ోకముము వరకూ

త్తిగుణార్ ముమైన త్కియ, కారముము) లేద్ధ సాధనము,
ఫలము గురంచ పరమార్ వివరంచ చెప్తప ,

ఈ సృష్టటలో అంతా భలోకములో కాని,

అంతరిక్షములో కాని, దేవ లోకములో కాని
మొతిము అంతా,

శ్రప్పణము ఉ న ఏ శ్రీర్మైనా సర్శ, శ్రప్పణము లేని

ఏ వసుివైనా సర్శ శ్రప్కృతి యొకక మూడు
గుణములు (సతివ గుణము, ర్జో గుణము, తమో

631
గుణము) సంబంధము లేకుండా ఏ వసుివు
లేనేలేద.

ఈ సృషిలో ి ఏ మునిప్తంచే, మునిప్తంచని ఏ

పద్ధర ామైన సరే, అనిి ంటిలో త్పముృతి యొముక సరతి ,
రజో, రమో గుణముల త్పభావము ఉంటుంద్వ. సృషి ి
మొరతము త్కియ, కారముము లేద్ధ సాధనము, ఫలము
ఈ మూడింటిలో ఏదో ఒముటి అవాి లి.
త్తిగుణార్ ముమైన ఈ వసుతవు) ఆర్ సి రూపము
కాదు. ఈ వసుతవులతో కాని, ఈ మూడు గుణములతో
కాని ఆర్ సి రూపమునకు ఏ విధమైన సంబంధము
లేదు. కాబటిి మునిప్తంచే ఏ వసుతవు ఆర్ సి రూపము
కాదు. ఆర్ సి రూపము ఈ సృషికి ి మూల కారణమైన,
ఈ సృషికి ి చైరనయ ము, వె)గు ఇచేు పరమార్
సి రూపము. అంతే రపప ఈ సృషిలో ి భాగము కాదు.
త్తిగుణములకు అతీరముగా ఉని ద్వ కేవలము
పరమార్ రరతి ము మాత్రమే. పరమార్ యొముక
భాగమైన జీవుడి రరతి ము కూడా, త్తిగుణములతో ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు. కాబటిి త్తిగుణముల
ద్ధి రా జ్రగే ముర్ లకు మురతృరి ము (ముర్ లకు మురత
కాని, భోముృరి
త ము (ముర్ ఫలముల అనుభవము కాని
జీవుడికి చెందదు, అలాగే పరమార్ కు కూడా
చెందదు.

14-20 ోకముములో అాఞనముతో ఈ దేహము

నేను అనే త్భమించే జీవుడు ఎపుప డైతే గుణములకు
అతీరమైన పరమార్ రరతి మును తె)సుకుని
632
సితతిని పొందుతాడో, అపుప డు జ్న్ , ముసలిరనము,
మృతయ వు, దుుఃఖ్ము నుండి విముకి త పొంద్వ,
అమృరరతి మును కూడా పొందుతాడు.

15-3, 4 ోకముములలో మూలము ఎముక డ ఉండే

తెలియకుండా ధృ మైన వేళ్ు తో బాగా లోతగా
ాతకు పోయన సంసారము అనే అరి ర త
వృక్షమును, ఏ విధమైన సంబంధము, ఆసకి త లేని
పరమార్ రరతి ాఞనము అనే ఖ్డగముతో మాత్రమే
ఛేద్వంచాలి.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-10-1 నుండి 4-15-4

వర్కు. గౌరమ మహర ి దగ గర విదయ ను అభయ సించన
సరయ కామ ాబాలి మహర ి అనే గురువు దగ గర
ఉపకోస)డు అనే విద్ధయ ర త చరతశుద్వాతో చాలా త్రదాగా
చాలా కాలము శష్య రముము, గురు శుత్లష్ (సేవ చేసూత
విదయ నేరుు కుంటున్యి డు. గురువుగారు త్తేతాగుి )
(గారప
హ తాయ గిి , దక్షిణాగిి , ఆహవనీయాగిి అను
మూడు అగుి ) సేవకు ఉపకోస)డిని
నియమించారు. ఉపకోస)డు త్తేతాగుి ) సేవ
చాలా త్రదాగా, నియమ నిష్ల ి తో చేసుతన్యి డు, విదయ
కూడా బాగా త్రదాగా నేరుు కుంటున్యి డు. అరని
రరువార చేరన విద్ధయ రుా) కూడా విదయ ను పూరత
చేసుకొని వెళ్లు పోతన్యి రు. కాని గురువుగారు
ఉపకోస)డిని సమావరతన (వేద్ధధయ యనము
రరువార గురుకులము నుండి ఇంటికి వచుు ట
సమావరతన సంసాక రము సభలో చేరు టలేదు.
633
ఒమురోజ్ఞ గురువుగార భారయ గురువుగారతో,
ఉపకోస)డు త్రదాగా గురు సేవ) చేసుతన్యి డు, విదయ
కూడా త్రదదగా నేరుు కుంటున్యి డు. మీరు
ఉపకోస)డిని ఎందుకు సమావరతన సభలో
చేరు టలేదు, నితాయ గిి దేవర) మిము్ లను
ఆక్షేప్తసాతరేమో అని అడిగింద్వ. ాబాలి మహర ి ఏ
సమాధ్యనము చెపప కుండా సంచారము కోసము
బయటకు వెళ్లు పోయారు. ఉపకోస)డు కూడా ఈ
మాట) విని, న్యలో ఏదో లోపము ఉందేమో అని
మానసిము బాధతో భోజ్నము తినుట మానేశాడు.
గురుపతిి చాలా సారుక భోజ్నమునకు రమ్ ని
ప్తలిచన్య ఉపకోస)డు వెళ్ు లేదు. నేను చాలా
బాధతో ఉన్యి ను. నేను భోజ్నము చేయను అని
చెాప డు. ఎంర చెప్తప న్య ఉపకోస)డు వినముపోతే
గురుపతిి వెళ్లు పోయంద్వ. ఉపకోస)డు
త్తేతాగుి ) సేవ) చేసూతనే ఉన్యి డు. త్తేతాగుి )
ఉపకోస)డు సేవకు చాలా సంతోషించ,
ఉపకోస)డికి ఉపదేరము చేయాలని
నిరయ ు ంచుకొని, ఆ మూడు అగుి ) త్పరయ క్షమై, నీవు
మాకు చేసిన సేవకు మేము చాలా సంతోషించాము.
మేము నీకు ఉపదేరము చేసాతము. నీవు వింటావా అని
అడిగారు. ద్ధనికి ఉపకోస)డు, వింటాను ఉపదేరము
చేయండి అని త్ారం త చాడు. అపుప డు ఆ అగుి ) -
4-10-4 - ”శ్రప్పణో శ్రబహమ కం శ్రబహమ ఖం శ్రబహ్యమ తి”
అని ఉపదేరము చేశాయ. అపుప డు ఉపకోస)డు - 4-
10-5 - “స హ్మవాచ విానామయ హం యశ్రతాప ణో
శ్రబహమ కం చత్సఖంచ విానా మీతి” – మీరు
634
చెప్తప న ద్ధనిలో న్యకు శ్రప్పణో శ్రబహమ – త్ాణము)
(ఉచాఛ ి స, నిశాి సా) ద్ధి రా జీవుల రరీరమును
జీవనను నిలబెటిి ఉంచేద్వ అని అందరూ
అనుకుంటారు.

కాని కఠోప్నిషత్ – 2-2-5 - “ శ్రప్పణే

నాప్పనే మరోియ జీవతి కశ్ా I ఇతర్శణ త్స
జీవనిి, యరమ నేన తా వుప్ప శ్రశ్చతౌ” – త్ాణముతో
కాని, అానముతో కాని జీవుడు జీవించడు.
త్ాణాానములతో సహా త్పపంచము అంతా ఏ
పరమార్ రరతి మును ఆత్రయంచుకొని ఉంటాయో,
ఆ పరమార్ రరతి ము ద్ధి రా జీవు) జీవనము
చేసాతరు. ఆ పరమార్ రరతి ము త్పధ్యనము. కాని
త్ాణము, అానము త్పధ్యనము కాదు అని న్యకు
తె)సు. కాని కం శ్రబహమ ఖం శ్రబహమ – కం =
సుఖ్ము, ఖం = ఆకారము అని మాత్రము న్యకు
తె)సు. కాని ఈ రండింటికి ఉని సంబంధము న్యకు
అరము ా కాలేదు అని అన్యి డు. అపుప డు అగుి ) –
4-10-5 - “యత్ దావ వకం త దేవ ఖం యదేవ ఖం
తదేవ క మితి” – నీవు అనుకుని టుకగా కం =
సుఖ్ము, కికిముమైన లేద్ధ త్ాపంచముమైన సుఖ్ము
కాదు. అలాంటి సుఖ్ము పరమార్ సి రూపముగా
మేము చెపప టలేదు. కం అంటే త్బహా్ నందము
గురంచ మేము చెపుప తన్యి ము. అలాగే ఖం =
పంచ భూరములలో ఉండే ఆకారము కాదు.
అపరచు ని మైన (అపరమిరమైన, అనంరమైన
సి రూపమునకు త్పతీముగా హృదయాకారములో ఉని
635
చత్ + ఆకారము = చద్ధకారములో (ఆకారమువలె
నిర్ లమైన చరతము ములవాడు; రాగదేి ష్ము)
లేనివాడు; పరశుదమై ా న శుదా చైరనయ ము లేద్ధ
పరత్బహ్ ము అఖ్ండమైన ఆనంద సి రూపమైన
పరమార్ గురంచ మేము చెపుప తన్యి ము, అని
అగుి ) అన్యి య. అపుప డు ఉపకోస)డు ఇపుప డు
న్యకు అరమ ా యంద్వ. మీరు అఖ్ండమైన,
అపరమిరమైన ఆనంద సి రూపము పరమార్
యొముక సి రూపము అని చెపుప తన్యి రు. ఇపుప డు
న్యకు అరమ ా యంద్వ అని అన్యి డు. అపుప డు
అగుి ) నీకు మొదట్లక అరము ా కాలేదంటే, నీవు
తె)సుకోవలసిన విష్యము) ఇంకా చాలా
ఉన్యి య. నీకు బుద్వా యొముక ఏకాత్గర ఇంకా
చాలలేదు. అందుచేర నీకు ఏకాత్గర కోసము, నీవు
కొనిి ఉపసాలను చేసుకోవాలి. ఆ ఉపసాలను మేము
చెపుప తాము. నీవు వింటావా అని అడిగాయ. ద్ధనికి
ఉపకోస)డు మీరు న్యకు చెపప ండి. నేను
రపప కుండా విని, ఉాసనలను చేసుకుంటాను అని
అన్యి డు. అపుప డు ఒకొక ముక అగిి విడివిడిగా కొనిి
విశ్వష్ము) చెప్తప , 4-14-1 – “ఏష్ణ స్యమయ తే
అసమ దివ దాయ తమ విదాయ చ” – ఈ అగిి విదయ
మరయు ఆర్ విదయ ములిసి నీవు ఉాసన
చేసుకుని టకయతే, మా అనుత్గహముతో ాటు, నీకు
ఆర్ విదయ కూడా లభిసుతంద్వ. కాని ఉాసనలో
భాగముగా “మతి చింత ము” ఒముటి ఉంద్వ. ద్ధనిని
మేము చెపప కూడదు. అద్వ చెపప టానికి నీ
గురువుగారకి మాత్రమే అధకారము ఉంద్వ. కాబటిి నీవు
636
మీ గురువుగారని సుతతించ, ఆయన దగ గర “మతి
చింత ము” నేరుు కొని, ఉాసన చేసుకో అని చెప్తప
ఆ అగుి ) అదృరయ మైపోయాయ. ఇంరలో
గురువుగారు సంచారము నుండి తిరగి వచు ,
ఉపకోసలా అని ప్తలిచారు. ఉపకోస)డు
గురువుగారకి నమసాక రము చేశాడు. అపుప డు
గురువుగార నీ ముఖ్ములో త్బహ్ తేజ్సుు
మునిప్తస్త ంద్వ. నీకు ఎవరైన్య, ఏదైన్య ఉపదేరము
చేశారా, అని అడిగాడు. ఉపకోస)డు అగుి లతో
జ్రగిన వివరము) అనీి గురువుగారకి చెాప డు.
అపుప డు గురువుగారు నీవు కోరుకుంటుని త్బహ్
ాఞనము నేను నీకు బోధసాతను అని చెప్తప 4-15-1 -
“య ఏషోక్షిణి పురుషో ద్ృశ్య త ఏష ఆతేమ తి
హ్మవా చైత” – ాత్గర అవసతలో కుడి ముంటిలో
జీవుడు ఉంటాడు. ఆ జీవ సి రూపమును (ఆర్ ను
మునిపెటిటము నేరుు కో. ఆ జీవుడు అంరము అయతే,
ఈ అంరమునకు వాసతవ సి రూపమైన పరమార్
సి రూపమును పటుికొనుట సులభము అవుతంద్వ.
జీవుడి రరతి మును పటుికొని, రద్ధి రా పరమార్
సి రూపమును పటుికోవాలి. జీవుడు ఉండేద్వ
హృదయ సాతనమైతే, నేను కుడి ముంటిలో అని
ఎందుకు అంటున్యి ను అంటే, ముంటికి ఏ
వసుతవుతోనూ సంబంధము లేని (అసంగ సి భావము
ఉంద్వ. ముంటిలో ఏద్వ పడిన్య, ముంటిలో నీరు ఏరప డి, ఆ
నీటితో ఆ వసుతవు బయటకు వచేు సుతంద్వ, మునుి
లోపలి పోదు. మునుి అసంగ సి రూపమును అరము ా
చేసుకుంటే త్ముమత్ముమముగా జీవుడి అసంగ
637
(దేనితోనూ సంబంధము లేని రరతి ము. అలాగే
జీవుడి వాసతవ సి రూపమైన పరమార్ సి రూపము
కూడా అసంగ రరతి ము సరగాగ అరము ా వుతాయ.
రరువార “మతి చింత ము” కూడా బోధంచ,
అగుి ) చెప్తప న ఉాసన) కూడా చేసుకొని,
ఏకాత్గరను సంాద్వంచుకొని, జీవ సి రూపము,
పరమార్ సి రూపము అసంగ రరతి ముగా అరము ా
చేసుకొని, రరువార వారు అఖ్ండ ఆనంద
సి రూపు) లేద్ధ అపరచు ని మైన శారి ర సుఖ్
సి రూపు) ఎలా అవుతారు అనే విష్యము
మనసుు కు ఎకుక తంద్వ.

• శ్రాహమ ణక్షశ్రతియవిశాం ూశ్రదాణాం చ

ప్ర్ంతప్ ।
కర్జ్మ ణి శ్రప్విభకాిని సవ గవశ్రప్భవైరుీణః ॥
41 ॥

శ్రాహమ ణులు, క్షశ్రతియులు, వైశుయ లు

మరియు ూశ్రదలు అనే నాలుగు వర్ము ా ల
త్ వులు, నీలో ఉ న ద్యషములను తపింప్చేర
కాల్వా వేయమల ఓ అరుునుడా I

వారు, వారు చేయవలర కర్మ లు విగమ

పూర్వ కముగా శాస్త్సిములలో (నేనే చెపిప వి)
నిర్శశ్చ
ా ంచబడి ఉనాన యి. అలా చెప్ప ట్ములో
శాస్త్సిములకు (నాకు) ఎవరి మీదా ప్క్షప్పతము
లేద. వారు, వారు అనేక జ్ మ , జ్ మ ల నుండి
638
తెచుా కు న సంసాక ర్ములను ద్ృష్టటలో
ఉంచుక్కని, ఆ సంసాక ర్ముల శ్రప్గవముతో
వా ళేలో ఉండే గుణములను (సతివ , ర్జో, తమో
గుణములు) కూడా ద్ృష్టటలో ఉంచుక్కని, వారి,
వారి సంసాక ర్ములకు అనుగుణమై , ఎవరు,
ఎవరు ఏ, ఏ కర్మ లు (కర్వ ి య ములు) చేయలో, ఆ
కర్మ ల దావ ర్జ్ వాళు కు ఉ న త సాలయి అభివృ దిి
కల్వనంచే కర్మ లను శాస్త్సిములు నిర్శశ్చ
ా ంచి
చెపిప నాయి.

ఏ వరము
ు వాళ్ళు , వా ళ్కు
క నిరే దశంచన ముర్ )
(మురతవయ ము) చేసుకుంటే పరమార్ యొముక
అనుత్గహముతో, వా ళ్కుక అసంగ రస్తసతము లభిసుతంద్వ.
ఆ అసంగ రస్తసతముతో జీవుడు, త్తిగుణముల ద్ధి రా
జ్రగే ముర్ లకు మురత కాదు. జీవుడికి, ముర్ లకు ఏ
విధమైన సంబంధము లేదు (జీవుడు అసంగ
రరతి ము . కాబటిి జీవుడికి ఏ ముర్ మురతృరి ము,
భోముృరి
త ము లేదు. ఈ అసంగ రస్తసతముతో ఈ సంసార
వృక్షమును (ముర్ బంధముల నుండి మరయు
జ్నన, మరణ సంసార చత్ముము చేద్వంచుకొని,
శారి రమైన అఖ్ండ ఆనందమును పొందుతాడు.

4-13 ోకముములో కూడా వరము

ు లను వార, వార,
సంసాక రము), ముర్ ), గుణములను అనుసరంచ,
వార అభివృద్వా కోసము నేనే సృషిం
ి చాను అని
చెాప డు.

639
వర్జ్ాశ్రశ్మములు:

మహాగర్తము – శాంతి ప్ర్వ ము - పూరి

కాలములో కూడా ఈ వరము ు ), ఆత్రమముల
గురంచ చరు ) విసతృరముగా జ్రగినవి. అటువంటి
చరు భరద్ధి జ్ మహర,ి భృగు మహర ి మదయ కూడా
చరు జ్రగినద్వ. ఆ చరు లో, ఈ సృషి ికి
పూరోి రతరము), సృషి,ి సృషి ి పరణామము)
గురంచ త్పరి ) వేసి, రరువార ఈ సృషి ి ఒకే
పరమార్ ఆదేరము మీద, ఒకే త్బహ్ దేవుడు
మానవులందరనీ సృషిసా ి త డు. ఒకే త్బహ్ దేవుడు
సృషింి చన మానవులలో వరము ు ), ఆత్రమము),
మరయు వార, వారకి వేరు, వేరు ముర్ ) అనే ఈ
బేదము) ఎలా వచు నవి అని అడిగారు.

ద్ధనికి భృగు మహరి ి – “ విశ్లషోరి

వర్నా
ా మ్ సర్వ మ్. శ్రాహమ య మిద్మ్ జ్మత్,
శ్రబహమ ణా పూర్వ సృషటం హి కర్మ భిః వర్తా ా ం
మతామ్” - ఈ జ్గతతలో పుటిిన త్పతి మానవుడు త్బహ్
దేవుడి సంతానమే. ఏ వరము ు కి, ఏ ాతికి, ఏ వయ కికిత ఏ
విధమైన విశ్వష్ము లేదు. త్బహ్ దేవుడి
సంతానములో అందరూ సమానమే, ఏమీ తేడా లేదు.
కాని సమానముగా ఉండే మానవు) అందరూ,
సమానముగా త్పవరతంచట లేదు. ఈ సృషిలో ి ఒము వయ కి,త
మరొము వయ కితో త సమానముగా ఉండట లేదు.
(ఉద్ధహరణ – మిలటరీ దళ్ములో కేవలము
అభాయ సముతో అందరూ సమానముగా అడుగు)
640
వేసుతని సైనికు) కూడా, మనసుు లో ఆలోచన)
వేరు, వేరుగానే చేసాతరు, త్పవరతన వేరు, వేరుగానే
ఉంటుంద్వ . అన్యద్వ నుండి అనేము జ్న్ లలో జీవుడు
చేసిన ముర్ ) వలన పెంచుకుని సంసాక రముల
వలన మానవుల ఆలోచనలలో మరయు వార
త్పవరతనలలో బేధము ములిగింద్వ. త్పతి వయ కి త తాను
జ్న్య్ ంరరములలో చేసుకుని ముర్ లకు
అనుగుణముగా సంసాక రములను పెంచుకొని, ఆ
సంసాక రములకు అనుగుణముగా త్పవరతసాతడు. త్పతి
వయ కి త యొముక త్పవృతిత సంసాక రములను అనుసరంచే
ఉంటుంద్వ. మానవు) వేరు, వేరు త్పవరతనల వలన,
వాళ్ు , వాళ్ు సంసాక రములను దృషిలో ి పెటుికొని,
ఆ సంసాక రములను త్పధ్యనమైన న్య)గు
విభాగము) చేసి, ఆ సంసాక రములకు
అనుగుణముగా, మానవులకు ఉని ర సితతికి అభివృద్వా
చెందే విధముగా, త్పతి వరము గ నకు కొనిి ధర్ ము),
మురతవయ ము) నిరయ ు ంచ శాస్తసతములలో న్య)గు
వరముు ల వయ వసతను ఏరాప టు చేశారు.

3- 33 ోకముము – “శ్రప్కృతిం యనిి భతాని

నిశ్రమః కిం కరిషయ తి” – మానవు) వారు, వారు,
తెచుు కుని సంసాక రములకు అనుగుణముగా
వాళ్ళు నడచుకుంటారు. వా ళ్ను క బలవంర పెటిిన్య
సరైన మారము గ లో నడిప్తంచదు.

ఎవరలో సరయ ము, నిష్క పటము, క్షమ,

సమయ ర, అహింస, ధ్యయ నము, పరోపకారము అనే
641
సదుగణము) ఉంటాయో, అరడిని స్ ృతిలలో
త్బాహ్ ణుడు అని చెపప బడినద్వ. లత్ద వరము
ు లో
పుటిినంర మాత్రము, మనిషి లత్దుడు (రకుక వ
వరముు కాడు. త్బాహ్ ణ వరము
ు లో పుటిినంర
మాత్రము త్బాహ్ ణుడు కాడు.

ఐతర్శయ శ్రాహమ ణ – 2-3-19 – లత్ద

వరముు లో పుటిిన మువర ఐ)ష్, మహర ి సాతయకి
ఎద్వగినవారు. ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 4-4 – సరయ కామ
జ్యబాలకు ఏ గోత్రము లేదు (రంత్డి ఎవరో
తెలియదు . అయన్య మహర ి సాతయకి ఎద్వగి, రన
ఆత్రమములో శష్యయ లకు యజ్ఞరేి దము ఉపదేరము
చేశారు. మను సమ ృతి – 10-65 – లత్దుడి పుత్తడు
త్బాహ్ ణుడు అవవచుు ను. త్బాహ్ ణుడి పుత్తడు
లత్దుడు అవవచుు ను.

ఆది శ్ంకర్జ్చ్చర్య - “జ్ మ నా ాయతే

శుశ్రద్ః సంసాక ర్జ్త్ దివ జ్ ఉచా తే, వేద్ప్పథి
భవేత్ విశ్రప్ః శ్రబహ జ్నాతి శ్రబహమ ణః” – జ్న్ రహ
అందరు మానవు) త్పముృతి (రరీరము + పురుష్
(జీవార్ లత్దు) మాత్రమే. వారు, వారు, చేసే
ముర్ లతో కొంరమంద్వ ద్వి జ్ఞ) (రండు జ్న్ )
ములిగిన వాళ్ళు – ఉపనయనము అయన రరువార
రండవ జ్న్ గా భావిసాతరు అవుతారు. వేదము)
చద్వవిన వాళ్ళు విత్పు) అవుతారు. త్బహ్ ాఞనము
పొంద్వన వాళ్ళు త్బాహ్ ణు) అవుతారు.

642
శ్మో ద్మసిప్ః శౌచం క్షంతిర్జ్ర్వ
ు మేవ చ ।
ాన ం విాన త్రికయ ం శ్రబహమ కర్మ సవ గవజ్ం
॥ 42 ॥

శ్రాహమ ణులు తప్ప కుండా ఉండవలర

గుణములు, చేయవలర ధర్మ ములు – శ్మము
(ాననేంశ్రదియములను మరియు మ సుస ను
నిశ్రమహించుక్కనుట్), ద్మము
(కర్శమ ంశ్రదియములను నిశ్రమహించుక్కనుట్),
తప్సుస (నితయ , నైమితిిక కర్మ లు చేయుట్,
ప్ర్త్తమ తతివ ాన ము సంప్పదించుట్కు
తప్సుస ) చేసుక్కనుట్, శౌచము (ాహయ ,
అంతర్ంనక శుశ్రభత), క్షంతి (మ సుస లో
అలేకలోేలములు లేకుండా శాంతముగా
ఉండుట్, ద్వ ంద్వ ములను – ర్జ్మము/దేవ షము,
కషటము/సుఖము, ీతలము/ఉషాము మొద్లై వి
సత్ ముగా గవించుట్), ఆర్వు ము
(కప్ట్తవ ము, కటిలయ ము, వంచ లేకుండా
ఋజ్ఞవుగా శ్రప్వరిం ి చుట్),

ాన ము (వేద్ములు కర్మ కాండ, ాన

కాండ అభయ రంచి, వాటి అర్ము ి లను పూరి గాి
తెలుసుక్కనుట్), విాన ము (వేద్ములో
చెప్ప బడి ాన కాండ – ప్ర్త్తమ తతివ
ాన ము సాధ తో అనుభవములోనికి
తెచుా క్కనుట్), ఆరికయ ము (శ్రశ్ద్ి) ఇవనీన
శ్రాహమ ణులు తప్ప కుండా ఆచరించవలర
643
ధర్మ ములు, కర్మ లు, కర్వ
ి య ములు. ఈ
గుణములు, ధర్మ ములు శ్రాహమ ణులు జ్ మ ,
జ్ మ ల నుండి తెచుా కు న సంసాక ర్ములను
అనుసరించి ఏర్ప రిచి కర్మ లు, ధర్మ ములు,
కర్వ
ి య ములు. ఈ కర్మ లు, ధర్మ ములు,
కర్వి య ములు శ్రాహమ ణులకు జ్ మ తోనే
సవ గవముగా ఉంటాయి.

త్బాహ్ ణు) రపప కుండా చేయవలసిన

ముర్ ), మురతవయ ము) అనీి ఇముక డ చెపప లేము,
వాళ్ు మురతవయ ము), చేయవలసిన ముర్ ) అనిి టినీ
గురువు నుండి తె)సుకోవాలి. పైన చెప్తప న
గుణము) పరమార్ ముందు అధ్యయ యములలో
చాలా సారుక చేప్తన్యడు. కాని అముక డ ఈ ధర్ ము)
అందరూ అనుసరంచాలి అని చెాప డు. ఇందులో
ఉని చని అంరరము ఈ ధర్ ము) అందరూ
వాళ్ు అభివృద్వాకి ఆచరంచాలి, కాని త్బాహ్ ణు)
మాత్రము ఈ ధర్ ములను రపప కుండా, విధగా
ఆచరంచ తీరవలసినదే. త్బాహ్ ణు) ఈ
ధర్ ము), ముర్ ), మురతవయ ము) రపప కుండా
ఆచరంచనటకయతే, వీరకి ఉని ర సాతయ అభివృద్వా
ము)గుతంద్వ. రమమును సాధంచుకొనుటకు
సరక ర్ ) ఆచరంచాలి.

644
ఉదాహర్ణ:

చంత్ద వంరపు నహుష్ మహారాజ్ఞ, మహర ి

బోధ్యయ డు దగ గరకు వెళ్ల క రమము గురంచ ఉపదేరము
చేయమని త్ారం త చాడు. బోధ్యయ డు న్యకు ఉపదేరము
చేసే అలవాటు లేదు. నేను కొనిి టిని చూసి
నేరుు కున్యి ను. నేను నేరుు కుని ద్ధనిని నీకు
చెపుప తాను. నీకు నచు తే, నీవు ఆ విధముగా
ఆచరంచు. న్యకు ఆరుగురు (6 గురువు) ఉన్యి రు.
వీళ్ు ద్ధి రా నేను రమము గురంచ నేరుు కున్యి ను.
అందులో 1. పింమళ అనే స్త్సీి – రన త్ప్తయుడి
కోసము ఎదురు చూసింద్వ. ఏ కారణము చేరనో ఆమె
త్ప్తయుడు రాలేదు. ఈమె బాధ పడి, బాధ పడి,
అలసిపోయ, వైరాగయ ము ములిగి మనసుు లో నుండి ఆ
త్ప్తయుడిని వద్వలేసి, సుఖ్ముగా ఉంద్వ. మనకు
ముష్ము
ి ములిగించే, అందని వాటి మీద వైరాగయ ము
ములిగించుకుంటే మనసుు లో త్పశాంరముగా
ఉండవచుు అని ఆమె నుండి నేరుు కున్యి ను. 2.
గోరింక – ఒము చని మాంసము ముదదను నోటిలో
పెటుికొని, ఆకారములో ఎగురుతోంద్వ. ఆ మాంసము
ముదద కోసము కొనిి త్గదద) ఆ గోరంముని
వెంబడిసుతన్యి య. ఆ మాంసము ముదదతో సహా ఆ
గోరంముని కూడా ఆ త్గదద) తినేసాతయ. అపుప డు ఆ
గోరంము, ఆ త్పమాదము నుండి రప్తప ంచుకొనుటకు, ఆ
మాంసము ముదదను త్కిందకు వద్వలేసింద్వ. ఆ త్గదద)
ఆ మాంసము ముదద కోసము త్కిందకు వెళ్లు పోయాయ.
గోరంము బతికిపోయంద్వ. మనకు ముష్ము ి , త్పమాదము
645
ములిగించే వాటిని రక్షణమే విడిచపెటేియాయ లి. 3.
సర్ప ము - చీమ) లేద్ధ చెద పురుగు) తాము
నివసించాలని ముష్ప ి డి పుటిను ముటుికుంటాయ. ఆ
రరువార, ాము ఏ ముష్ము ి పడకుండా ఆ పుటిలో చేర
ఆ చీమలను, చెద పురుగులను తినేసి, హాయగా ఆ
పుటిలో నివసిసూత, హాయగా నిత్దపోతంద్వ.
నిరంరరము తితిముమైన సంపదలను
పెంచుకోవాలనే ఆర, రపన కూడా ఇలాంటిదే.
ఇంకెవరో దంగిలిసాతరు లేద్ధ తినేసాతరు. 4.
త్సమెమ ద్లు – ఏ పూవుకి హాని ములిగించకుండా, త్పతి
పూవు నుండి కొంచము, కొంచము తేనెను
సంత్గహించ, తేనెపటుిను ముటుికుంటాయ. అలాగే
ఇరరులకు ఏ ముష్ము ి , నష్ము
ి , త్రమ ములిగించ
కుండా, వాళ్ు నుండి సహాయము, లాభము పొంద్ధలి.
5. ఇషుకారుడు (బాణములను సాన పెటేివాడు –
కేవలము తాను చేసే పని మీద మాత్రమే ఏకాత్గరతో,
రాజ్ఞగార ఊరేగింపు వెళ్ళు తన్యి , అటువైపు రల
తిప్తప కూడా చూడడు. అలాగే మనము ఏ పని
చేసూతన్యి సరే, ఆ పనిని ఏకాత్గరతో చేయాలి.
ఏకాత్గర లేముపోతే, మానవుడు ఏదీ సాధంచలేడు. 6.
కుత్రి అనే స్త్సీి – బాటసారులకు, అతిధ్యలకు,
చాలా త్రదాతో భోజ్నము వండి పెటుితూ ఉంటుంద్వ.
అతిధ్య) వచు , ముందు గద్వలో విత్శాంతి
తీసుకుంటున్యి రు. కుమార ధ్యనయ ము
దంచుచుని ద్వ. ఆమె చేతికి ఉని గాజ్ఞ) రబదము
చేసుతంటే, ఆ రబదమునకు అతిధ్యల విత్శాంతికి ఏమైన్య
భాగము ము)గుతందేమో అని ఒకొక ముక గాజ్ఞ తీసివేసి,
646
ఏ రబదము రాకుండా, అమంగళ్మైన్య సరే చవరకి ఒము
చేతికి ఒముక గాజ్ఞ (ఒము చేతికి మునీసము రండు గాజ్ఞ)
వేసుకోవాలి అనే నియమము ఉంద్వ మాత్రమే
ఉంచుకొని (తాతాక లిముముగా ఆ నియమమును
త్పముక న పెటిి , ఆమె రన పని తాను చేసుకుంద్వ. ఆమె
నుండి, ఈ రరీరము నుండి ఆర్ ను
వేరుచేసుకొనుటకు, త్ముమత్ముమముగా ఏవేవి
వదలివేయాలో, దేనిని పటుికోవాలో అని
నేరుు కున్యి ను. ఇలా ఈ ఆరుగురు గురువుల ద్ధి రా
కొనిి అంరము) నేరుు కొని, రమము అంటే ఏమిట్ల
తె)సుకున్యి ను. ఇవి నీకు కూడా నచు తే, నీవు
కూడా న్య లాగ సాధన చేసుకో అని చెాప డు.

శౌర్య ం తేజో ధృతిర్జ్ాక్షయ ం యుదేి

చ్చప్య ప్లాయ ం ।
దా మీశ్వ ర్గవశ్ా క్షశ్రతం కర్మ సవ గవజ్ం ॥
43 ॥

జ్ మ జ్ మ ల నుండి పెంచుకు న
సంసాక ర్ములతో కల్వే గుణములు, ధర్మ ములు,
కర్మ లు శౌర్య ము (యుద్ిములో ప్ర్జ్శ్రకమము,
శ్రప్తాప్ము కల్వనఉండుట్), తేజ్సుస (జ్ంకని,
భయప్డని శ్రప్గవము కల్వనఉండుట్), ధర్య ము
(శ్రప్తికూల ప్రిరలతిలలో బెరకిప్నకుండా నిలబడి
ఎదరోక వట్ము), దాక్షయ ము (ద్క్షత = శ్కి ి,
సామర్య ి ము కల్వనఉండుట్), యుద్ాము లో
వెనుతిర్మకుండా, ప్పరిప్నకుండా ఉండుట్.
647
 సాతిివ క గుణమై దా ము, ప్నషణ,
ప్పల , శాస మరియు ర్క్షణ గవ
కల్వనఉండుట్ క్షశ్రతియులకు సవ గవ రద్ిము గా
ఉండే శ్రప్వర్ ి .

ఈ విధమైన ముర్ ), ధర్ ము), త్పవరతన

ములిగి ఉని మానవులకు అభివృద్వద ములిగి మరంర
ఉరతమ సంసాక రము) ములిగి ఉరతమమైన
ఫలిరములను పొందుతారు. క్షత్తియు)
పరాత్ముమము, త్పభావము, ధైరయ ము, రకి త సామరయ ా ము)
ములిగి ఉండి, వెంటనే నిరయ ు ము తీసుకొని, ఆచరణ
చేసే బుద్వా కురలర, నేరుప ములిగి ఉండాలి.
యుదాములో అపజ్యము లేద్ధ త్ాణము) పోయే
పరసితతి వచు నపుప డు వెనుతిరగి ారపోకుండా
ఉండే లక్షణము ములిగి ఉండాలి. క్షత్తియు) ఈ
విధమైన సాతితి ము మరయు రజో గుణముల
మిత్రమమైన ధ్యర్ ముమైన పదాతలను
అలవరచుకోవాలి.

వాటితోాటు క్షత్తియు) ద్ధనము అనే

సాతితి ముమైన గుణములను కూడా ములిగి ఉండాలి. ఈ
లక్షణము) నిలబెటుికుందుకు, ఈరి రరి ము
(పోష్ణ, ాలన, శాసనము, రక్షణ సి భావము,
ధర్ ము కూడా ములిగి ఉండాలి. ఇవి గుణము)
ఉని క్షత్తియులను ఉరతమ గతలకు చేరుసుతంద్వ.

648
ఉదాహర్ణ:

1. కాళిదాసు ర్ఘువంశ్ము - ఇక్షాి ము

వంరములో శీ ీరాముడికి పూరి జ్ఞడు ద్వలీప మహారాజ్ఞ
సంతానము కొరకు వశష్ి మహరని ి త్ారం త చాడు.
వశష్ి మహర,ి ద్వలీప మహారాజ్ఞకు నీవు నంద్వనీ
ధేనువుకు (సురభి అనే కామధేనువు కూతరు సేవ
చేసుకో అని ఆాఞప్తంచారు. ద్వలీప మహారాజ్ఞ, ఆయన
భారయ సుదక్షిణ దేవి వనములో ఉండి, చాలా త్రదాతో
నంద్వనీ ధేనువుకి 21 రోజ్ఞ) నిరంరరము సేవ
చేశారు. నంద్వనీ ధేనువు ద్వలిప మహారాజ్ఞను
పరీక్షించుటకు ఒము మాట సింహమును సృషిం ి చ, ఆ
సింహము నంద్వనీ ధేనువును చంపేలా మీదకు
ఉరుకుతని ద్వ. అద్వ చూసి ద్వలిప మహారాజ్ఞ రన
అంబుల పొంద్వ నుండి బాణము తీయుటకు చేయ
వెనకుక పెటిగా, ఆ చేయ మరయు ఆయన రరీరము
ముటేిలా అలాగే బగుసుకుపోయంద్వ. ఆ సింహము
ద్వలిప మహారాజ్ఞతో, ఈ గోవు న్య ఆహారము, నీవు దీనిని
విడిచపెటుి అని అంద్వ. ద్వలిప మహారాజ్ఞ, ఆ
సింహముతో, ఈ గోవు న్య గురువుగార హ్మమ ధేనువు,
కాబటిి దీనివి విడిచపెటు,ి నీవు ఇంకేమైన్య చేసుకో
అని అన్యి డు. అపుప డు సింహము న్య ఆహారమును
కాదనటానికి నీవెవరవు, అని అనగా, ద్వలిప మహారాజ్ఞ
నీకు ఆహారము కావాలంటే ననుి తిను, కాని
“క్షతాతిక ల శ్రతాయత ఇత్సయ ద్శ్రమః క్షశ్రతసయ శ్బోా
భువనేషు రూఢః” - నేను క్షత్తియుడిని. క్షత్తియుడు
ఎవరకి ఏ ముష్ము ి , ఆపద ములిగిన్య కాాడేవాడు,
649
రక్షించేవాడు. న్య రక్షణలో ఉని న్య గురువుగార
హ్మమ ధేనువుని రక్షించే బాధయ ర, ధర్ ము న్యద్వ.
కాబటిి ఈ గోవును విడిచపెటిి, కావాలంటే ననుి తిను,
అని అన్యి డు. ద్ధనికి నంద్వనీ దేవి సంతోషించ,
మాయను విడిచపెటి,ి నినుి పరీక్షించుటకు నేను
ఇలా చేశాను అని చెప్తప , ద్వలిప మహారాజ్ఞను
అనుత్గహించంద్వ. అపుప డు వశష్ి మహర ి కూడా
అనుత్గహించారు. ద్వలిప మహారాజ్ఞకు, రఘు
మహారాజ్ఞ అనే ఉరతమ సంతానము ములిగినద్వ.
ఆయన పేరుతోనే రఘు వంరము అని పేరు ములిగింద్వ.
“క్షశ్రతో ధర్మ ఇవాసృతః” – ఎవరు రరణ వేడిన్య
రక్షించే ధర్ ము, బాధయ ర క్షత్తియుడిద్వ.

2. వాలీమ కి ర్జ్త్యణము - శీ ీరాముడు, వాలి

మీద బాణము వేసినపుప డు, వాలి గాయపడి,
చనిపోయే పరసితతలలో, శీ ీరాముడిని, నీవు చెటుి
చాటుగా ఉండి, న్య మీద బాణము వేసిన ప్తరకివాడవు
అనగా, శీ ీరాముడు నీవు ఒము మృగమువి. మృగమును
చాటు నుండే వేటాడతారు అని చెాప డు. రరువార
నీవు న్య దగ గరకు వచు , ననుి ఆత్రయంచనటకయతే,
నేను రరని రావణుడి చెర నుండి విడిప్తంచ
తీసుకువచేు వాడిని. ననుి అనవసరముగా ఎందుకు
చాపుతన్యి వు అని అడిగాడు. ద్ధనికి, ఈ భారర
దేరమును భరర మహారాజ్ఞగారు పరాలిసుతన్యి రు.
ఆయన రాజ్య ములో ధర్ ము రపప అధర్ ము
జ్రగకూడదు. నీ స్దరుడు జీవించ ఉండగా, నీవు
అరని భారయ ను చెరపటి,ి నీ ాతి ధర్ మును
650
ఉలకంఘంచ, అధర్ ము చేసావు. భారర మహారాజ్ఞ
త్పతినిధగా, ఒము క్షత్తియుడిగా ధర్ మును
రక్షించుటకు నేను నినుి దండించ, శక్షించాను అని
చెాప డు. ఇద్వ వాలి కూడా ఒపుప కున్యి డు.

రావణాసురుడి రము్ డు, విభీష్ణుడు లంము

నుండి గగన మారము గ లో వచు , శీ ీరాముడి రరణు
వేడినపుప డు, మిగిలిన వాళ్ు ందరూ (సుత్గీవుడు,
ఆంజ్నేయసాి మి , విభీష్ణుడిని నమ్ వదదని, రరణు
ఇవి వదదని సలహా ఇచు నపుప డు, శీ ీరాముడు
“అభయం సర్వ భతేభయ ః ద్దా ఏత శ్రవతం
మమ” – ఎరైన్య సరే ననుి మునము రరణు వేడితే, నేను
వారకి అభయము ఇచు తీరతాను. ఇద్వ న్య
(క్షత్తియుడిగా నియమము.

3. 1962 గర్త దేశ్ము, చైనా మధయ

యుద్ిము – ఆ సమయములో భారర దేరము
సైనికుల దగ గర సరైన ఆయుధము) మరయు
మంచు, చలి నుండి రక్షణకు అవసరమయేయ బూటు,
కోటు మొదలైన వస్తసతము) లేవు, ఆ త్ాంరములలో
చేయవలసిన యుదా స్తటైనింగ్ కూడా లేదు. చైన్య
సైనయ ము దగ గర అనిి సదుాయము) ఉన్యి య.
సైనయ ము కూడా భారర సైనయ ము ముంటె చైన్య
సైనయ ము చాలా ఎకుక వ సంఖ్య లో ఉన్యి రు.
అరుణాచల త్పదేరములో, జ్సి ంర సింగ్ రాణా అనే
సైనికుడు 1962 భారర దేరము, చైన్య మధయ
యుదాములో ాలగన్యి డు. ఇరనితో ఉని భారరదేర
651
సైనికు) చెలాకచెదరు అయపోయ ారపోయారు. ఈ
ఒముక సైనికుడు, ధైరయ మును వీడకుండా,
త్ాణములను కూడా లెముక చేయకుండా, తాను
ఉని ద్వ ఒముక డే అని చైన్య సైనయ మునకు
తెలియకుండా చైన్య యొముక 3000 సైనయ మును, 72
గంట) ఒముక అడుగు కూడా ముందుకు ముదలకుండా
ఆాడు. అలా మూడు రోజ్ఞ) ఆహారము, నిత్ద
లేకుండా పోరాడాడు. రరువార చైన్య సైనయ మునకు
అరడు ఒముక డే అని తెలిసి, అరని చుటూి ముటిి ,
తాకీ గుళ్ క వరము ి కురప్తంచ చంపేశారు. చైన్య
దేరము కూడా అరడు యుదాములో వెనుి
చూపలేదని, అరని సాహసమును, త్పతాపమును
త్పరంసించంద్వ. అరడు చూప్తంచన శౌరయ ము,
త్పతాపము కారణముగా ఈ రోజ్ఞ వరకూ అరుణాచల
త్పదేశ్ మన దేరములో భాగముగా ఉంద్వ. అరని
సాహసమునకు, త్పతాపమునకు త్పతీముగా మరయు
ఇరర సైనికులకు సూప రత ములిగించుటకు, సేన్య
దళ్ము అముక డే అరని పేరుతో ఒము గుడిని నిర్ ంచ,
అరను బతికి ఉని టేక భావించ, అరనికి రోజూ
కావలసిన పరచరయ ) (సాి నము, దుసుత) ,
ఆహారము మొదలైనవి చేసూత ఉంటారు. అరడు
సైనయ ము సేవలో ఉని టేక భావించ, జీరము,
ఇంత్కిమెంటు), త్పమోష్ను) (అరని
పరవారమునకు ఇసుతన్యి రు. అముక డి సైనికు)
అందరూ అరనిని దరి ంచ, నమసక రంచ వెళ్ళు తూ
ఉంటారు.

652
కృష్టగౌర్క్షయ వాణిజ్య ం వైశ్య కర్మ సవ గవజ్ం ।
ప్రిచర్జ్య తమ కం కర్మ ూశ్రద్సాయ పి సవ గవజ్ం ॥
44 ॥

వయ వసాయము, గోవులను ర్క్షించుట్,

నిాయితీగా వాయ ప్పర్ము చేయుట్ వైశుయ లకు
సంసాక ర్ముల శ్రప్గవముతో సవ గవముగా
కల్వన ధర్మ ములు, కర్మ లు.

ప్రిచర్య లు, రవ ూశ్రదలకు

సంసాక ర్ముల శ్రప్గవముతో సవ గవముగా
కల్వన ధర్మ ములు, కర్మ లు.

వయ వసాయము మరయు గోవులను రక్షించే

బాధయ ర మరయు నిాయతీగా వాయ ారము వైశుయ లకు
సహజ్ సిదాముగా ములిగిన ధర్ ము). ఇముక డ గోవుల
రక్షణ బాధయ ర అనగా గోవు) ా) ఇచేు
సమయములో ఆ ాలను అము్ కొని వాయ ారము
చేయుట రపుప కాదు. కాని గోవుల వాయ ారము చేసి
లాభములను పొందుట కాదు. రరువార ఆ గోవు)
వటిిపోయ (ా) ఇవి ని వయసుు లో ,
ముసలిరనములో అవి ఇంకెందుకు పనికిరాదని, గో
మాంసము వాయ ారులకు అమ్ కూడదు. ఆ
సమయములో మన వృదుాలను ఎలా ాత్గరతగా
చూసుకుంటామో, అదే విధముగా వృదా గోవులను
కూడా ాత్గరతగా కాాడాలి, చూసుకోవాలి. ఈ
విష్యము గోవుల రక్షణ అంరము త్కింద వసుతంద్వ.

653
వాయ ార విష్యములో కూడా మోసము చేయకుండా,
ఎకుక వ లాభాపేక్ష లేకుండా, ధర్ పరమైన
లాభములతో, ముపప ము) (Taxes ముటిి నిాయతీగా
వాయ ారము చేసూత ధ్యర్ ముమైన జీవిరమును
జీవించాలని పరమార్ చెపుప తన్యి డు.

అలాగే లత్దులకు పరచరయ మరయు సేవ వార

సంసాక రముల సి భావముతో ములిగే ధర్ ము. సేవ
అనేద్వ రకుక వ సాతయగా భావించకూడదు.
పరమాత్ డికి సేవ చేయట ఎలాగో, అలాగే మానవ
సేవ కూడా ఒము గొపప ధ్యర్ ముమైన త్కియ. “త్ వ
రవ, త్ధవ రవ” సికుక ల మరములో సేవ
చేయుట ఒము గౌరవనీయమైన త్కియగా భావిసాతరు.

రవ రవ ద్ కర్మ ణయ భిర్తః సంరదిిం లభతే ర్ః

।
సవ కర్మ నిర్తః రదిం
ి యథా వింద్తి తచు ృణు
॥ 45 ॥

వర్జ్ాశ్రశ్మములో, ఎవరికైతే వారి వర్ము ా

యొకక ధర్మ ము, కర్మ లు మీద్ శ్రీతి కల్వన
ఉంటారో, అటువంటి త్ వులు రదిిని
ొంద్మలుగుతారు.

ఎవర్యతే త వర్ము ా కు విహితమై

కర్మ లను నిర్ంతర్ము శ్రశ్ద్ిగా, మికిక ల్వ ఆసకి తో
ి
చేసూి ఉంటారో అటువంటి త్ వుడు రదిిని

654
తప్ప కుండా ొందతాడు. ఆ రదిి ఎలా
ొందతాడో నేను చెపుప తాను నీవు శ్రశ్ద్ిగా విను.

మానవులందరూ చేయవలసిన
సాధ్యరణమైన మానవ ధర్ ము)/ముర్ ), మరయు
వార, వార వరము
ు లను అనుసరంచ, వార
సంసాక రములకు అనుగుణముగా ధర్
శాస్తసతములలో (వాటికి మూలమైన వేదములలో
నిరే దశంచబడిన త్పతేయ ముమైన వర ు ధర్ ము), ముర్ )
నిరంరరము ఆచరసేత వార సంసాక రములను
పెంపొంద్వంచ, అభివృద్వా ములిగించ, ఉని ర సితతికి
తీసుకెళ్ళకతంద్వ. కానీ మానవు) వా ళ్కు క నచు న
ధర్ ము), ముర్ ) చేయాలని అభిత్ాయములో
ఉన్యి రు. వార అభిత్ాయము, ఆలోచన విధ్యనము
సరైనద్వ కాదు. వారకి విహిరమైన, నిరే దశంచబడిన
ధర్ ము), ముర్ ) (సి ధర్ ము, సి ముర్ మీద
వారకి త్ీతి, ఇష్ము
ి ములిగి ఉండాలి అనే ఆలోచన,
అభిత్ాయము ఉండి, వార, వార సి ధర్ ములను,
సి ముర్ లను త్రదాగా, ఆసకితో త నిరంరరము ఆచరసేత
(శాస్తరతయమైన మారము గ లో ఉంటే వారు
పొందవలసిన ఫలిరములను, సిద్వాని రపప కుండా
పొందుతారు.

యతః శ్రప్వృతిిరూభ తానాం యే సర్వ మిద్ం

తతం ।
సవ కర్మ ణా తమభయ ర్ా య రదిిం వింద్తి త్ వః
॥ 46 ॥
655
 ఏ ప్ర్త్తమ ఈ శ్రప్ప్ంచములో ఉండే
శ్రప్పణులను (త్ వులను) సృష్టట చేశాడో, ఏ
ప్ర్త్తమ వల ఆ, ఆ శ్రప్పణులు తమ, తమ
కర్మ లు చేసుకుంటునాన యో, ఏ ప్ర్త్తమ ఈ
శ్రప్ప్ంచమంతా వాయ పించి ఉనాన డో ఆ ప్ర్త్తమ
రదిిని ఇసాిడు.

త్ వులు వారి, వారి వర్ము

ా లకు
శాస్త్సిముల దావ ర్జ్ వారికి నిర్శశ్చ
ా ంచబడి ,
విధించబడి సవ ధర్మ ములు, సవ కర్మ లు మీద్
శ్రీతి కల్వన, నిర్ంతర్ము ఆచర్ణ దావ ర్జ్ ఆ
ప్ర్త్తమ ను పూజించుకుంట్ట (ఆ కర్మ ల
ఆచర్ణే ఒక పూజ్) రదిిని మరియు తతివ
ాన ము ొందట్కు యోమయ త తప్ప కుండా
ొందతాడు.

పరమార్ నుండే ఈ సృషి ి అంతా పుటిినద్వ.

పరమార్ ఈ త్పపంచము లోపల, బయట అంతా
వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు. పరమార్ సరి జ్ఞడు ఞ . త్ాణుల
(మానవుల పుటుిము, పోష్ణ, మరణము పునరన జ ్
పరమార్ ద్ధి రానే జ్రుగుతోంద్వ. పరమార్
మానవుల హృదయములో ఉన్యి డు కాబటి,ి
మానవు) చేసే ముర్ ) కూడా పరమార్ సాక్షిగా
రపప కుండా గమనిసాతడు. మానవు) చేసే ముర్ )
సి ముర్ ) అయతే పరమార్ వాటికి రపప కుండా
ఉని రమైన ఫలిరము) ఇసాతడు. శాస్తసతములలో
మానవులకు వార, వార వరము ు లకు విహిరమై,
656
నిరే దశంచబడిన ధర్ ము), సి ముర్ ) ఆచరణ,
మురతవయ నిరి హణ పరమాత్ ని పూజ్ రూపముగా
మారుతంద్వ, పరమాత్ ని పూజించనటుక
అవుతంద్వ. ద్ధనికి రగినటుక పరమార్
ఫలిరములను ఇసాతడు. ఆ విధముగా సిద్వాని
పొందుతాడు.

ఉదాహర్ణ:

అంబరీష్ మహారాజ్ఞ (అంబరీష్యడు – ఏకాదర

ఉపవాసము, ద్ధి దర దీక్ష - దురాి స మహర ి ముథ్లోని
అంబరీష్యడు కాదు ధర్ ముగా రాజ్య ాలన
చేసుతన్యి డు. కాని ఆయన నిరయ ు ము), త్పవరతన
విచత్రముగా ఉండేవి. ఆయన రాజ్ భవనములో
అంగ సేవకుల సిబబ ంద్వకి అధకారగా సుదేవుడు అనే
అరను ఉండేవాడు. అరడు రన మురతవయ ములను
త్రదాగా చేసేవాడు. సుదేవుడు గొపప శవ భకుత డు.
ఒమురోజ్ఞ ఆ రాజ్య ము మీదకు ఒము రత్తవు ఒము వైపు
నుండి ద్ధడి చేశాడు. అంబరీష్ మహారాజ్ఞ ఆ
రాజ్య ము యొముక మొరతము సైనయ మును ఆ వైపు వెళ్ల క
ఆ రత్తవుతో యుదాము చేయమని ఆదేరము
ఇచాు డు. మంత్త) యుదా నీతి త్పకారము,
మొరతము సైనయ మును ఆ వైపు వెళ్లు పోతే, మిగిలిన
వైపులలో దేర రక్షణ ఉండదు. కాబటిి కొంరమంద్వ
సైనయ మును మాత్రమే, పంపమని సలహా ఇచు న్య
అంబరీష్ మహారాజ్ఞ వాళ్ు సలహా వినకుండా

657
మొరతము సైనయ మును ఆ వైపు యుదామునకు
పంప్తంచేశాడు (రాజ్ఞగారు మాత్రము వెళ్ు లేదు .

అదే సమయములో మరొము వైపు నుండి

ముగుగరు రాక్షసు) పెదద సైనయ ముతో ఒకేసార ద్ధడి
చేశారు. ద్ధనితో అంబరీష్ మహారాజ్ఞకు చాల కోపము
వచు , ఏమి చేయాలో తెలియము, ఇటు, అటు
తిరుగుతూ ఉంటే, రాజ్ భవనములో అంగ సేవకుల
సిబబ ంద్వకి అధకార అయన సుదేవుడు మునిప్తంచాడు.
రాజ్ఞగారు ఆ సుదేవుడిని ప్తలిచ, నీకు సరైన పనిలేము
బాగా బలిసి ఉన్యి వు. నీవు నీ త్కింద పనిచేసే రాజ్
భవనములో ఉని అంగ సేవకుల సిబబ ంద్వని
తీసుకువెళ్ల క ఆ రాక్షసులతో యుదాము చేసి, ఆ
రాక్షసులను వాళ్ు సైనయ మును వాళ్ు ందరనీ
సంహరంచు. వెంటనే వెళ్లపో క , న్యకు విజ్యము
వచు న రరువాతే మరలా న్యకు మునిప్తంచు అని
ఆాఞప్తంచ, రన అంరుఃపురములోకి వెళ్లు పోయాడు.
సుదేవుడు యుదద సైనికుడు కాదు. ఆ
రాజ్భవనములోని అంగ సేవకుల సిబబ ంద్వ కూడా
యుదద సైనికు) కాదు. రాజ్ కుటుంబములోని
స్తరతలకు సేవ చేయుటకు, అంగ సేవకులలో చాలా
మంద్వ నపుంసకు). ఇద్వ విని సుదేవుడు, ఇంర
కాలమునకు రాజ్ఞగారకి మంచ సేవ చేయుటకు
అవకారము లభించంద్వ అని సంతోషించ, ఇంటికి
వెళ్ల,క శవుడి ముందు సాష్ింగపడి, రాజ్ఞగార ఉపుప
తింటుని న్యకు, రాజ్ఞగారు న్యకు పని చెాప రు.
ఇంర కాలమునకు నేను రాజ్ఞగార ఋణము
658
తీరుు కునే అవకారము న్యకు లభించంద్వ. నేను
ఇపుప డు యుదదమునకు వెళ్ళు లి. యుదము ా లో న్య
త్ాణా) పోయన్య పరాి లేదు. కాని విజ్యము మా
రాజ్ఞగారకి లభించాలి అని ననుి ఆశీరి ద్వంచు.
దేవుడా మా రాజ్ఞగారకి విజ్యము త్పసాద్వంచు అని
నమసక రంచాడు. రరువార రన త్కింద ఉని అంగ
సేవకుల సిబబ ంద్వని, రాజ్ భవనములోని
పురారనమైన కొనిి ముతత), ముత్ర) తీసుకొని ఆ
రాక్షసులతో యుదాము చేయుటకు వెళ్ళు డు. అముక డ
చూసేత రనకుని సిబబ ంద్వ (చని చెరువంర ఉంద్వ
ముందు, రాక్షస సైనయ ము చాలా పెదదద్వ
(సముత్దమంర ఉంద్వ . రాక్షస సైనయ ము ముందు,
సుదేవుడి సిబబ ంద్వ ఎందుకూ పనికిరాదు. అయన్య
సరే ఏమీ జ్ంముకుండా రాక్షస సైనయ ముతో యుదాము
త్ారంభించారు. విచత్రముగా సుదేవుడు, అరని
సిబబ ంద్వ యుదామునకు పనికిరాని ముతత), ముత్ర)
చని గా ఊప్తన్య సరే చాలా మంద్వ రాక్షస
సైనయ ములోని వాళ్ళు చచు పోతన్యి రు.
చందరవందరగా దమి్ లాంటి యుదాము జ్రగింద్వ.
సుదేవుడు, అరని సిబబ ంద్వ ముందు రాక్షస సైనయ ము
నిలవలేము పోయంద్వ. రాక్షస సైనయ ములో చాలా
మంద్వ చచు పోయారు. ఆ ముగుగరు రాక్షసు) కూడా
చచు పోయారు. మిగిలిన కొంరమంద్వ రాక్షసు)
ారపోయారు. సుదేవుడి సిబబ ంద్వలో కూడా చాలా
మంద్వ చచు పోయారు. సుదేవుడు కూడా
మరణంచాడు. విజ్యము అంబరీష్ మహారాజ్ఞకు
లభించంద్వ, సుదేవుడు మరణంచాడు అనే వారత
659
రాజ్ఞగారకి చేరంద్వ. రాజ్ఞగారు విజ్యమునకు
సంతోషించ, సుదేవుడి మరణమునకు విచారంచ,
అరని అంరయ త్కియ) రరువార సుదేవుడికి అవారుి,
అరని కుటుంబమునకు త్దవయ సహాయము కూడా
ఇచాు డు.

రరువార అంబరీష్ మహారాజ్ఞ కొంర కాలము

రాజ్య ాలన చేసి, మరణంచాడు. అంబరీష్యడు ధర్
పరాలనకు సి రము గ చేరుకున్యి డు. పుణయ ము
చేసుకొని, సి రము
గ చేరుకుని అంబరీష్
మహారాజ్ఞను సాి గరము చెప్తప , సి రము
గ లో
భోగము) అనుభవించు అని చెపుప టకు ఇంత్ద సభ
ఏరాప టు చేశారు. అంబరీష్ మహారాజ్ఞను ఒము
సింహాసనము మీద కూరోు పెటాిరు. ఆ సింహాసనము
చూసి అంబరీష్ మహారాజ్ఞ, రన రాజ్య ములో ఉని
సింహాసనము ముంటె బాగుందని సంతోషించాడు.
రరువార అంబరీష్ మహారాజ్ఞ రల త్పముక కు తిప్తప
చూసేత, అంబరీష్యడికి ఇచు న సింహాసనము ముంటె,
ఎనోి రటుక గొపప గా, ఎంతో ఎతతగా పెదద సాతయలో
ఉని సింహాసనములో సుదేవుడు కా) మీద కా)
వేసుకొని కూరొు ని ఉన్యి డు. అద్వ చూసి అరని త్కింద
పనిచేసే చని బంత్ట్లతకు అంర పెదద సాతనములో
కోరోు పెటాిరని, మహారాజైన రనని చాలా రకుక వ
సాతయలో కూరోు పెటాిరని అంబరీష్ మహారాజ్ఞ
మనసుు చవుకుక మంద్వ. రరువార ఇంత్దుడు వచు
సాి గర వచనము) చెప్తప న రరువార, అంబరీష్
మహారాజ్ఞ ఇంత్దుడితో ఆ సుదేవుడు చని సాతయలో
660
పనిచేసినవాడు, నేను మహారాజ్ఞను, చాలా గొపప ,
గొపప పను) చేశాను. వాడు న్య త్కింద చని సాతయ
పని చేశాడు. వాడికి న్య ముంటె అంర పెదద సాతనము
ఇచాు రు. న్యకు చని సాతనము ఇచాు రు. ఇదేమి
న్యయ యము అని అడిగాడు. అంరవరకూ చరునవుి తో
మాటాకడిన ఇంత్దుడికి కోపము వచు , ఏమయాయ
లంచము తీసుకొని లేద్ధ సిఫారసులతో పెదద
సాతనము) ఇవి టానికి ఇదేమీ భూలోముము కాదు.
సి రలోగ ముములో ఏ విధమైన పక్షారము ఉండదు.
సి ర గ లోముములో ఏద్వ జ్రగిన్య పరమార్ విధంచన
ధర్ ము, న్యయ యము, విధవిధ్యనము) తూచా
రపప కుండా ాటిసాతము. మా విధ్యనములనే నీవు
సందేహిసుతన్యి వా? సుదేవుడు రన మురతవయ ములను,
విధ్యలను త్రదాగా నిరి రతంచాడు. అదే కాకుండా
అరని మురతవయ ము కాముపోయన్య, నీ ఆజ్ను ఞ ాటించ,
త్ాణాలను కూడా లెముక చేయకుండా, ఆ రాక్షసులతో
పోరాడి, నీకు విజ్యము సంాద్వంచపెటాిడు. నీవు
రాజ్ఞగా సాధ్యరణమైన మంచ పను) చేసావు. ఆ
రాక్షసు) వచు నపుప డు రాజ్ఞగా, నీ రాజ్య ము
రక్షించుకుందుకు నీవు యుదామునకు ఎందుకు
వెళ్ు లేదు? నీవు చేసిన సాధ్యరణమైన మంచ
పనులకు నీకు సి రముగ లభించంద్వ. అరను
చేయవలసిన పనుల, మురతవయ ము) చముక గా
నిరి రతంచ, అంరముంటే అసాధ్యరణ పరసితతలలో
కూడా అరను చేసిన అసాధ్యరణమైన కారయ ములకు,
మురతవయ నిష్ాకు అరనికి ఉని రమైన సాతనము,
అతయ ని రమైన ఫలిరము లభించంద్వ, అని
661
చెాప డు. ధర్ ము, న్యయ యము సుదేవుడి వైపు
ఉని ందున, అంబరీష్యడు ఇంకేమీ చేయలేము రనకు
దకిక న ఆ చని సాతయకి రనని తాను సమరం
ా చుకొని
ఉండిపోయాడు.

శ్రశ్లయన్ సవ ధరోమ విగుణః ప్ర్ధర్జ్మ త్

సవ నుష్టఠతాత్।
సవ గవనియతం కర్మ కుర్వ నాన ప్నన తి కిల్వబ షం
॥ 47 ॥

శాస్త్సిములలో నిర్శశ్చ
ా ంచబడి తాను
చేయవలర సవ ధర్మ ములలో మరియు
కర్వ ి య ములలో ద్యషములు ఉనాన సర్శ, గుణ
హీ మైనా సర్శ, సవ ధర్మ ములు, కర్వి య ము
ప్పటించి వయ కి ికి శ్రశ్లయసుస ను కల్వనసుిం ది,
మంచి ఫల్వతములను ఇసుింది. అలా కాకుండా,
త సవ ధర్మ ములను, త వర్ ా కర్వ ి య ములను
విడిచిపెటి,ట ఇతర్ ధర్మ ములను, కర్వ ి య ములను
శ్రశ్ద్ిగా, చ్చలా ాగా కూడా చేరనా సర్శ,
సవ ధర్మ ములో చేర దానికి లభించి ఫల్వతము
కంటె తకుక వ సాలయి ఫల్వతము లభిసుింది.
సవ ధర్మ ము తపుప గా చేరనా సర్శ మంచి
ఫల్వతము లభిసుింది. ఇతరుల ధర్మ ము గొప్ప గా,
ాగా చేరనా సర్శ అంత మంచి ఫల్వతము
లభించద.

662
 వారి, వారి జ్నామ ంతర్ సంసాక ర్ములకు
అనుగుణముగా వారికి ఈ జ్ మ లో
సవ గవరద్ిముగా శాస్త్సిములలో నిర్శశ్చ
ా ంచబడి
సహజ్ రద్మైి సవ ధర్మ ములు, కర్మ లు
చేసుకు న ట్ేయితే, వారికి ఏ విధమై
ద్యషములు, ప్పప్ములు కలమవు.

శాస్తసతము) మానవుల జ్న్ జ్న్య్ ంరరముల

సంసాక రములను బాగా గమనించ, ధర్ ము),
ముర్ ) నిరే దశంచ పెటిినవి. ఎవరైన్య రనకు పుటుిముతో
సి భావసిదాముగా ములిగిన సహజ్మైన
సి ధర్ ము), మురతవయ ము) చేయుటకు న్యకు
ఇష్ముి లేదు లేద్ధ న్యకు రకి,త సామరయ ా ము) లేవు,
అని వాటిని వద్వలేసి, ఇరరుల ధర్ ము),
మురతవయ ము) న్యకు నచాు య, నేను చాలా త్రదాగా,
బాగా చేయగలను, అని అనుకొని, ఇరరుల
ధర్ ము), ముర్ ) చేసినటకయతే, అలా చేసిన
ఇరర ధర్ ములకు, ముర్ లకు రగిన ఫలిరము)
లభించవు.

పుటిిన రరువార రరీర రక్షణ, ఆహారము ఎలా

చేసాతరో, అదే విధముగా ఏ ధర్ ములో పుటాిరో ఆ
శాస్తసతము) నిరే దశంచన ధర్ ము), మురతవయ ము)
చేయవలెను. సహజ్ (సహ + జ్ = రనతో ాటు +
రనలో జ్ని్ ంచన సి భావసిదాముగా ములిగిన
సంసాక రములకు అనుగుణమైన నిరే దశంచబడిన,
విహిరమైన సి ధర్ ఆచరణ త్శ్వయసక రము,
663
చేయాలని మానవు) భావించాలి. ఇరరుల
ధర్ ము) ఎంర గొపప వైన్య సరే, సి ధర్ ము ముంటె
గొపప వి కావు.

1-36, 37 వ ోకముములలో అరుజనుడికి ఉని

అపోహను తొలగించుటకు, మరయు అధర్ మును
ఎద్వరంచ, ధర్ మును నిలబెటుిటకు క్షత్తియుడైన
అరుజనుడిని రన సి ధర్ ము, మురతవయ ము, సి భావ
విహిరమైన ముర్ అయన యుదాము చేయమని
త్పోరు హించుటకు సరైన సమాధ్యనము ఈ ోకముములో
శీ ీముృష్యుడు చెాప డు. 3-35 వ ోకముములో కూడా ఇదే
విష్యమును చాలా ముఠినముగా కూడా చెాప డు.
సి ధర్ ము చేసూత అందులో మరణంచటము కూడా
త్శ్వయసక రమే, కాని పర ధర్ ములో ఏ త్శ్వయసక రము
ఉండదు, బతికి ఉండటము కూడా భయంమురమే
అవుతంద్వ.

ఉదాహర్ణ:

ర్జ్త్యణము – శీ ీరామచంత్దుడు రాజ్య ము

చేసుతండగా, ఒము చని రాజ్య మునకు సామంర రాజ్ఞ
రకుంర మహారాజ్ఞ ఉండేవాడు. శీ ీరామచంత్దుడు ఒము
యాగము చేసూత ఉండగా, ఆ యాగము దరి నమునకు
రకుంర మహారాజ్ఞ వచాు డు. యాగ శాలకు
చేరుకోగానే, యాగ శాల బయట వశష్ి మహర ి
మునిప్తంచారు. రకుంర మహారాజ్ఞ, వశష్ి మహరకిి
వినయముగా సాష్ింగ నమసాక రము చేశాడు. వశష్ి

664
మహర ి ఆశీరి ద్వంచారు. రకుంర మహారాజ్ఞ యాగ
శాల లోపలి వెళ్ళు తండగా, ఆయన రాజ్య ములో ఒము
పెదద సమసయ వచు ంద్వ. రకుంర మహారాజ్ఞగారు
వెంటనే రాజ్య మునకు వసేతనే కాని ఆ సమసయ
తీరదు, అని ఆయన రాజ్య ము నుండి ఒము సందేరము
వచు ంద్వ. ఆ సందేరము విని వెంటనే, రకుంర
మహారాజ్ఞ యాగ శాల లోపలి వెళ్ు కుండా,
యాగమును, శీ ీరామచంత్దుడిని కూడా
దరి ంచకుండా, రన బాధయ ర అయన రాజ్య రక్షణకు
రన రాజ్య మునకు వెనకుక తిరగి వెళ్లు పోయాడు.
ద్ధనికి శీ ీరామచంత్దుడు ఏమీ అనుకోలేదు, కాని యాగ
శాల లోపల ఉని విశాి మిత్ర మహరకిి , బయట వశష్ి
మహరకిి నమసాక రము చేశాడు, లోపలి వచు న్యకు
నమసక రంచకుండా వెళ్లపో క యాడని కోపము వచు ,
శీ ీరామచంత్దుడితో రకుంర మహారాజ్ఞ న్యకు
అపచారము చేశాడు. నీవు వాడి రల తీసుకువచు న్య
కాళ్ క మీద పడెయాయ లి, అని అన్యి డు. గురువైన
విశాి మిత్ర మహర ి మాటకు శీ ీరామచంత్దుడు సరే
అని ఒపుప కున్యి డు.

ఈ విష్యము రకుంర మహారాజ్ఞకు

తెలిసింద్వ. అంరలో న్యరద మహర,ి వశష్ి మహరతో ి
సంత్పద్వంచ, ఈ సమసయ ను పరష్క రము చెయాయ లని,
రకుంర మహారాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్ల,క జ్రగినద్వ చెప్తప ,
నీకు పెదద ఆపద వచేు లా ఉంద్వ, నీ త్ాణ రక్షణ
కోసము, నీవు ఆంజ్నేయ సాి మి రలి,క అంజ్న్య దేవి
దగ గరకు వెళ్ల,క ఈ వివరము) ఏమీ చెపప కుండా, నేను
665
ఏ అపరాధము చేయముపోయన్య, ఎవరో న్య త్ాణాలను
హరంచటానికి వసుతన్యి రు. న్యకు త్ాణ రక్షణ
ములిప ంచమని త్ారం త చు. ఆమె చాలా మురుణామయ.
నీకు రక్షణ ములిప సుతంద్వ, అని చెాప డు. రకుంర
మహారాజ్ఞ వెంటనే అంజ్న్యదేవి రపసుు
చేసుకుంటుని చోటుకి వెళ్ల,క న్యరదుడు చెప్తప నటుక
చెప్తప , రనకు త్ాణ రక్షణ ములిప ంచమని
అంజ్న్యదేవిని త్ారం త చాడు. అంజ్న్యదేవి, రకుంర
మహారాజ్ఞకు అభయము ఇచు , రన పుత్తడైన
ఆంజ్నేయ సాి మిని రలచుకుని, ఆంజ్నేయ
సాి మితో, కుమారా I ఈ రకుంర మహారాజ్ఞకు నేను
అభయము ఇచాు ను. నీవు ఇరనికి రక్షణ ములిప ంచు
అని చెప్తప ంద్వ. రరువార ఆంజ్నేయ సాి మి విచారణ
చేసి, అనిి వివరము) తె)సుకొని, రలికతో ఇదేమి
మాట ఇచాు వమా్ అని అన్యి డు. అపుప డు
అంజ్న్యదేవి, ఏమో తెలియదు, నేను అభయము
ఇచాు ను. ఇపుప డు న్య మాట రపప టానికి వీ)లేదు.
నీవు ఎలాగో అలాగ రకుంర మహారాజ్ఞకు రక్షణ
ఇవాి లి అని చెప్తప ంద్వ. ఆంజ్నేయ సాి మి కూడా,
రలిక మాట జ్వద్ధటకూడదు, రలిక ఇచు న
అభయము కూడా పోకూడదు. అందుచేర
ఆంజ్నేయ సాి మి రకుంర మహారాజ్ఞకు రక్షణ
ములిప ంచుటకు ఒపుప కున్యి డు.

శీ ీరామచంత్దుడు, లక్ష్ ణుడిని ప్తలిచ, ఆ

రకుంర మహారాజ్ఞ రలను తీసుకువచు , విశాి మిత్ర
మహర ి కాళ్ క మీద పెటిమని ఆజ్ ఞ ఇచాు డు. ఇంరలో
666
ఆంజ్నేయ సాి మి, రకుంర మహారాజ్ఞ చుటూి రన
తోమును చుటిి ముపేప సి, ఆ పైన తోముమీద కూరొు ని, రామ
న్యమ జ్పము చేసుకుంటున్యి డు. లక్ష్ ణుడు వచు ,
ఆంజ్నేయ సాి మితో రకుంర మహారాజ్ఞను రనకు
అపప గించమని చెాప డు. ద్ధనికి ఆంజ్నేయ సాి మి
మా అమ్ కు మాట ఇచాు ను. నేను మీకు
అపప గించను అని అన్యి డు. అపుప డు లక్ష్ ణుడు
బాణము) వేశాడు. ఆంజ్నేయ సాి మి రామ న్యమ
జ్పము చేసూత కూరొు న్యి డు. లక్ష్ ణుడు బాణము),
ఆంజ్నేయ సాి మి రామ న్యమ జ్పము ముందు
ఓడిపోయాయ. లక్ష్ ణుడు వెనకుక వెళ్లు పోయాడు.
దీనితో శీ ీరామచంత్దుడికి ఇంకా ఎకుక వ కోపము
వచు , శీ ీరామచంత్దుడే యుదామునకు వచు ,
ఆంజ్నేయ సాి మితో, విశాి మిత్ర మహరకిి
అపరాధము చేసిన ఈ రకుంర మహారాజ్ఞను, నీవు
ఎందుకు రక్షిసుతన్యి వు, అని అడిగాడు. అపుప డు
ఆంజ్నేయ సాి మి, సాి మి నేను అధర్ ము ఏమీ
చేయుట లేదు. మీ దగ గర నేరుు కుని
“తల్వేతంశ్రడులు త్ట్ జ్వదాట్కూడద,
తల్వేతంశ్రడులు ఇచిా త్ట్ను క్కడుకు
నిలబెటాటల్వ” అనేదే నేను కూడా చేసుతన్యి ను, న్య
రలిక రకుంర మహారాజ్ఞకు అభయము ఇచు ంద్వ. న్య
రలిక న్యకు రకుంర మహారాజ్ఞకు రక్షణ ములిప ంచమని
ఆాఞప్తంచంద్వ. న్య రలిక ఆజ్ ఞ త్పకారము, నేను ఈ
రకుంర మహారాజ్ఞను రక్షిసుతన్యి ను, అని అన్యి డు.
ఇంకేమీ ద్ధరలేము, శీ ీరామచంత్దుడు బాణము)
వేశాడు. ఆంజ్నేయ సాి మి యుదాము చేయలేదు,
667
రామ న్యమ జ్పము చేసూతనే ఉన్యి డు. ఆంజ్నేయ
సాి మి రామ న్యమ జ్పము ముందు, శీ ీరామచంత్దుడు
బాణము), ఏమీ చేయలేము, వెనకుక తిరగి వెళ్లు ,
శీ ీరామచంత్దుడు ాదముల దగ గర పడిపోతన్యి య.
అముక డకు వశష్ి మహర,ి విశాి మిత్ర మహర,ి న్యరద
మహర ి చేర, శీ ీరామచంత్దుడు, ఆంజ్నేయ సాి మి
మధయ జ్రుగుతని ద్వ చూసూత ఆహా, ఆహా అంటూ
ఆనంద్వసుతన్యి రు. శీ ీరామచంత్దుడు చాలా సేపు
యుదాము చేసి, అలసిపోయ, ఆ మహరుిలతో, ఇదేమి
వింర, ఎపుప డూ తిరగి రాని, న్య రామ బాణము, ఏమీ
చేయలేము తిరగి వచేు స్త ంద్వ. న్య బాణమునకు వి)వ
పోయంద్వ. ఈ సందరభ ములో నేను ఏమి చెయాయ లి
అని అడిగాడు. అపుప డు న్యరద మహర ి “అయాయ
మీకు తెలియనిద్వ ఏముంద్వ. మేము ముగుగరము ములిసి
ఒము చని న్యటముము ఆడాము. రకుంర మహారాజ్ఞ,
విశాి మిత్ర మహరకిి నమసాక రము చేయలేదని ఏ
కోపము రాలేదు. కేవలము “ర్జ్మ ాణము గొప్ప దా,
ర్జ్మ నామము గొప్ప దా” అని తే)ు కోవటానికి, ఈ
న్యటముము ఆడాము. ఇపుప డు “ర్జ్మ ాణము కంటె,
ర్జ్మ నామము గొప్ప ది” అని నిరాారణ అయంద్వ.
దీని ముంటె, ఎవరకి విహిరమైన ముర్ , వారు
చేసినటకయతే, వారు ఏ రపుప చేసినటుక కాదు. రకుంర
మహారాజ్ఞ, రన మురతవయ మైన రాజ్య రక్షణ చేయట
కోసము, నీవు చేసే యాగమును, విశాి మిత్ర మహరని ి ,
నినుి దరి ంచకుండా వెళ్లపో క వటము రపుప కాదు.
అలాగే ఆంజ్నేయ సాి మి, రన రలిక ఇచు న
అభయమును (రకుంర మహారాజ్ఞ రక్షణ
668
నిలబెటిటానికి, రన మురతవయ మైన రలిక ఆాఞ ాలన
కూడా ఏమీ రపుప కాదు. రకుంర మహారాజ్ఞ,
ఆంజ్నేయ సాి మి రమ, రమ మురతవయ ములను
నిరి హించారు. ఆ విష్యములో వా ళ్ను క ఎవి రూ
(శీ ీరాముడు కూడా గెలవలేరు. ఈ విష్యము
త్పజ్లకు నిరూప్తంచుటకు మేము ఈ న్యటముము
ఆడాము. రరువార నీవు విశాి మిత్ర మహరకిి , రకుంర
మహారాజ్ఞ రల తీసుకువచు , విశాి మిత్ర మహర ి కాళ్ క
మీద పడేసాతనని ఇచు న మాటకు, ఇపుప డు
త్బతికుని రకుంర మహారాజ్ఞ వచు , విశాి మిత్ర
మహర ి కాళ్ క మీద రలపెటి,ి నమసాక రము చేసేత, నీ
మాట కూడా నిలబెటిినటుక అవుతంద్వ. కాబటి,ి
ఎవి రూ మాట రప్తప నటుక అవదు. కర్వ ి య ము
ప్పటించి వాళ్ళు , ర్జ్మ నామ జ్ప్ము చేర
వాళ్ళు ఎప్ప టికీ ఇబబ ందలకు గురి కారు, అని
న్యరద మహర ి చెాప రు. రకుంర మహారాజ్ఞ వచు ,
విశాి మిత్ర మహర ి కాళ్ క మీద రలపెటి,ి
నమసాక రము చేశాడు. దీనితో అందరూ
సంతోషించారు.

సహజ్ం కర్మ కంతేయ సద్యషమపి తయ జ్ఞత్ ।

సర్జ్వ ర్ంగ హి ద్యేణ ధూమేనానన రివావృతాః
॥ 48 ॥

కుంతీదేవి పుశ్రత్సడై ఓ అరుునుడా I

త్ వులకు (సహ + జ్ = త తో + పుటిట )

669
సహజ్ముగా కల్వన కర్మ ద్యషములతో కూడి
ఉ న ప్ప టికీ, త్ వులు వాటిని విడవర్జ్ద.

ఏ శ్రకియను శ్రప్పర్ంభించినా సర్శ, శ్రప్తి

శ్రకియలో ద్యషములు ఆవరించి ఉంటాయి. ప్చిా
కటెటలకు అనన అంటిర,ి ాగా ొమ వచిా , అనన
కనిపించకుండా ొమ అనన ని కమేమ సుింది. అదే
విధముగా శ్రప్తి శ్రకియను ద్యషములు
ఆవరించుక్కని ఉనాన యి. దేశ్ములు లేని
శ్రకియలను త్ వులు చేయలేరు.

మానవు) చేసే త్పతి త్కియలోనూ దోష్ము)

ఉని పుప డు, త్బరముటానికి అనేము దోష్ము) ఉని
త్కియలను చేసూత, కేవలము సి ధర్ ఆచరణకు
మాత్రమే ఆ త్కియలోక దోష్ము) ఉన్యి య కాబటిి,
నేను సి ధర్ ఆచరణ చేయను అని అనుట సవయ ము
కాదు. మానవు) జీవిరములో అడుగు తీసి అడుగు
పెటిితే చా), దోష్ము) జ్రుగుతూనే ఉంటాయ.
కాబటిి దోష్ము) ఉన్యి సి ధర్ ఆచరణ చాలా
త్శ్వయసక రము, ఉని ర ఫలిరములను ఇచు ,
ఉని ర సాతయకి ఎదుగుటకు సహకారము చేసుతంద్వ.

ముర్ ల ద్ధి రా ఆర్ రరతి ాఞనము మరయు

సరోి రతమమైన సుఖ్ము, ఆనందము ములగదు,
తాతాక లిముమైన త్పయోజ్నము) మాత్రమే
ము)గుతాయ, ముర్ ) జ్నన, మరణ సంసార
చత్ముములో బంధసుతంద్వ, దుుఃఖ్ము ము)గుతాయ అనే

670
దోష్ము) ఉన్యి , ముర్ ) మానవులకు సహజ్ముగా
జ్న్ తో వచు నవి. ముర్ లలో అలాంటి దోష్ము)
ఉన్యి , రనకు విహిరమైన, నిరే దశంచబడిన ముర్ లను
విడిచపెటిటానికి, తాయ గము చేయుటకు అరుహడు కాదు.
రనకి విహిరమైన ముర్ ) చేసి తీరాలి. ఎందుముంటే
మానవుడు చేసే త్పతి ముర్ లోనూ అవిదయ (అాఞనము
మరయు కామన (కోరము అనే దోష్ము ఉంటూనే
ఉంద్వ. మిగతా ముర్ ) (రరీర పోష్ణ, ఇష్మై ి న
త్ాప్తంచము సుఖ్ములకు ముర్ ) చేయుటకు
సిదాపడుతూ, సి ధర్ ఆచరణకు మాత్రమే, ఈ
ముర్ లకు దోష్ము) ఉన్యి య, కాబటిి సి ధర్
ఆచరణ చేయను అనుట అసమంజ్సము. ాఞన
మారము గ లో త్పవేశంచుటకు యోగయ ర
ములిగేంరవరకూ, ముర్ మారము గ లో ఉండి తీరాలి. సరి
ముర్ తాయ గమునకు ముఖ్య మైన నితాయ నిరయ వసుత
వివేముము, వైరాగయ ము ములిగే అంరవరకూ, మానవు)
రనకు విహిరమైన ముర్ లను విడిచపెటిటానికి
వీ)లేదు. ఈ ముర్ ) విడిచపెటేి ముందు కామన
ముర్ ) కూడా విడిచ పెటివలసి వసుతంద్వ.

అాఞనము, త్తిగుణార్ ముమైన మాయతో

కూడిన ముర్ ) ఎందుకు చేయాలి అనే త్పరి వసేత,
నేను ఈ రరీరమును అనే అహంకారము అనే
అాఞనము, త్భమ అనే దోష్ము ఉండనే ఉంద్వ.
మానవు) ముర్ మారము గ లో ఉండుట అంటే మధయ
మెటుిలో ఉండి, సి ముర్ ఆచరణ సవయ ముగా చేసేత, పై
మెటుి అయన సరి ముర్ తాయ గము చేయుటకు అరర హ ,
671
ఉని ర సితతి ము)గుతంద్వ, అపుప డు ాఞన
మారము గ లో త్పవేశంచటానికి అరర హ ములిగి రరతి
ాఞనము సాధంచుకోవచుు . ముర్ లో దోష్ము)
ఉన్యి య, అని సి ముర్ ఆచరణ మానేసేత, త్కింద
మెటుికు ార పడిపోవలసి వసుతంద్వ. అపుప డు
నీచమైన జ్న్ ) ము)గుతాయ. అముక డ నుండి
మరలా మానవ జ్న్ పొంద్ధలంటే ఎనోి జ్న్ )
ముష్ప
ి డవలసి వసుతంద్వ. అద్వ అంర సులభము కాదు.

ఉదాహర్ణ:

నృగ మహారాజ్ఞ చాలా దయ ఉని మహారాజ్ఞ

మరయు "ద్ధనము" అనే సరద్ధ ఉని వాడు.
అందుచేర అరను అవసరమైన వారకి వేల, వేల
ఆవులను ద్ధనము ఇచేు వాడు.

ఒమురోజ్ఞ నృగ మహారాజ్ఞ ద్ధనము

చేయవలసిన ఆవుల మంద పొలములో మేసూత
ఉండగా, ఒము పేద త్బాహ్ ణుడికి చెంద్వన మరొము ఆవు
వచు , రాజ్ఞగార ఆవుల మందలో చేరంద్వ. ఆవుల
కాపర ఈ విష్యానిి గమనించలేదు. ఆ
సాయంత్రము ఆవుల కాపర బదాముముతో ఆ ఆవుల
సంఖ్య ను లెకిక ంచలేదు. రాజ్ఞగార ఆవులతో ాటు ఆ
పేద త్బాహ్ ణుడి ఆవును కూడా రాజ్ఞగారు ద్ధనము
చేయవలసిన ఆవులలో ములిపేశాడు.

మరుసటి రోజ్ఞ ఉదయము నృగ మహారాజ్ఞ ఆ

అనిి ఆవులను అరుహలైన కుటుంబములకు ద్ధనము
672
ఇచాు డు. ఆ పేద త్బాహ్ ణుడికి చెంద్వన ఆ
త్పతేయ ముమైన ఆవు కూడా ద్ధనము ఇవి బడింద్వ.
వారందరూ రమ ఆవులతో ఇంటికి తిరగి వసుతన్యి రు.
ఆ పేద త్బాహ్ ణుడు రన అందమైన ఆవును ఆ
ద్ధనము తీసుకుని వాళ్ు దగ గర చూసి, నృగ
మహారాజ్ఞ రన ఆవుని మరకొరకు ద్ధనము చేశాడని
తె)సుకొని, రాజ్ఞగారకి ఫిరాయ దు చేశాడు. నృగ
మహారాజ్ఞ రనకు తెలియకుండా ఒము పేద
త్బాహ్ ణుడి ఆవుని, మరొము కుటుంబానికి ద్ధనము
ఇచు నందుకు చాలా బాధ పడాిడు. ఇద్వ నృగ
మహారాజ్ఞ ఏకైము దోష్ము. నృగ మహారాజ్ఞ
క్షమాపణ) కోర, ఆ పేద త్బాహ్ ణుడికి వా ళ్కు క
ద్ధనము చేసిన ఆవుల ముంటె రటిింపు ఆవులను నీకు
ద్ధనము చేసాతను, నీ ఆ ఆవును వదు)కో అని
అడిగాడు. ఆ పేద త్బాహ్ ణుడు, అద్వ అంగీమురంచము,
రన ఆవు రనకు కావాలని పటుిపటాిడు. ఆ ఆవును
ద్ధనము తీసుకుని వారని ప్తలిచ, ఆ పేద
త్బాహ్ ణుడి ఆవుని అరనికి తిరగి ఇచేు సేయ, నేను
నీకు రటిింపు ఆవులను ద్ధనము చేసాతను అని
అడిగాడు. వాళ్ళు కూడా ద్ధనికి అంగీమురంచలేదు. ఈ
వివాదము చాలా కాలము జ్రుగుతూ ఉంద్వ.

ఇంరలో నృగ మహారాజ్ఞ మరణంచాడు,

అరడు అరని తితిము దేహానిి ఇముక డ వద్వలి,
యమలోకానికి చేరాడు. యమ ధర్ రాజ్ఞ నృగుడిని
అరను చేసిన ఆ దోష్ము యొముక ఫలిరమును
మొదట అనుభవిసాతవా లేద్ధ అరను చేసిన అనిి
673
గొపప పుణయ ముల లేద్ధ మంచ పనుల ఫలిరములను
మొదట అనుభవిసాతవా అని అడిగాడు. నృగ
మహారాజ్ఞ మొదట ఆ దోష్ము యొముక
ఫలిరములను అనుభవిసాతనని చెాప డు. ఆ దోష్ము
ఫలిరముగా నృగ మహారాజ్ఞ ఒము బావిలో ఊసరవె లికగా
జ్ని్ ంచాడు. పూరి జ్న్ లో చేసిన అనిి పుణయ ముల
వల,క అరను ఎలకపుప డూ భగవంతని స్ రసూత,
ధ్యయ నిసూత ఉండేవాడు.

ఈ బావి దగ గర శీ ీముృష్యుడు రన సేి హితలతో

ఆడుకుంటున్యి డు. ఆ గోపకులకు ద్ధహము వేసి,
వారు అందరూ, ఆ బావి వదదకు నీరు త్తాగేందుకు
వెళ్ళకరు. శీ ీముృష్యుడు ఊసరవెలికని చూసి దయతో
ద్ధనిని రన ద్వవయ హసతములతో తాకాడు. ఆ ద్వవయ
సప రి తో ఆ ఊసరవెలికకి "సారూపయ ము" అంటే విష్యు
భగవానుని పోలిన ద్వవయ రూపముగా మారంద్వ. అరను
శీ ీముృష్యుడికి సాష్ింగ నమసాక రము చేసి, శీ ీముృష్యుడిని
కీరతంచాడు. నృగ మహారాజ్ఞగా చేసిన ద్ధనముల
ఫలిరముగా, రరువార అరను సాయుజ్య ము లేద్ధ
మోక్షము పొంద్ధడు.

మనము తెలిస్, తెలియకో చేసే త్పతి త్కియకు,

మనసులో మెద్వలే త్పతి ఆలోచన త్పభావము
చూపుతందనే వాసతవానిి ఈ ముథ్ వివరసుతంద్వ. ద్ధని
నుండి ఎవి రూ రప్తప ంచుకోలేరు. నృగ మహారాజ్ఞ
రన చరయ కు త్పరయ క్షముగా బాధయ ర లేనపప టికీ,
రాజ్ఞగా మరయు యజ్మానిగా, ఆవుల కాపర యొముక
674
బాధయ తా రహిరమైన త్పవరతనకు నృగ మహారాజ్ఞ ఆ
దోష్మునకు పరోక్షముగా బాధ్యయ డు.

రదిి:

రదిి = ాఞనము. రరతి ాఞనము కొరకు సాధన

చేసుకునేందుకు అరర హ . అసంగ రస్తసతము అనే ాఞన
నిష్ి సిద్వా. ముర్ ) పరమేరి రుడి ఆరాధన బుద్వాతో,
పరమేరి రుడి త్ీరయ రము ా చేసుకోవాలి.

అసక ిబుదిిః సర్వ శ్రత జితాతామ విమతసప ృహః ।

నైషక ర్మ య రదిిం ప్ర్త్ం సంనాయ రనాధిమచు తి
॥ 49 ॥

త్ వుడు తాను చేసుకు న కర్మ లతో,

మ సుస ప్రిపూర్ము
ా గా ప్రిశుద్ిము కాగా, ఆ
మ సుస లో శ్రప్పపించక వసుివులు, విషయములు
మీద్ ఏ విధమై సంబంధము, ఆసకి ి (ఆశ్, కర్మ
ఫలాప్నక్ష, నేను, నాది) లేకుండా, త మ సుస ను,
ఇంశ్రదియములను (కర్శమ ంశ్రదియములను,
ాననేంశ్రదియములను పూరిగా ి నిశ్రమహించుక్కని,
శ్రప్పపించక భోమముల మీద్ ఏ విధమై ఆశ్, కోరిక
లేకుండా ఉండే సాధకుడికి

అనిన రదిల కంటె సరోవ తక ృ షటమై

నైషక ర్మ య (కర్మ లతో సంబంధము లేని, నిష్ణక మ
కర్మ ల) రదిి ొందతాడు. వివిదిష్ణ సనాన య సము
(ాన ము కోసము సనాయ స ఆశ్రశ్మము) లేదా
675
విద్వ తస నాన య సము (తతివ ాన ము ొంది
జీవనుమ కి ి రలతి) ొందతాడు.

ముర్ లకు, రరతి ాఞనమునకు ఏ విధమైన

సంబంధము లేదు. ముర్ ల ద్ధి రా రరతి ాఞనము
ములగదు. రరతి ాఞనమునకు సాధన విధ్యనము వేరు.
సరక ర్ ల ఆచరణ ద్ధి రా కేవలము చరతము లేద్ధ
అంరుఃమురణము (మనసుు , బుద్వా, చరతము,
అహంకారము పరశుదాము అవుతంద్వ. అపుప డే
మనసుు ఏ త్ాప్తంచము విష్యములకు అంటుకోదు –
అసము త బుద్వా (సాధ్యరణ మానవుల మనసుు , రన
దేహముతో, త్ాప్తంచము వసుతవులతో, విష్యములతో
అంటుకొని ఉంటాయ – నేను, నాది - నేను, న్య
రరీరము, ఈ రరీరము నేనే, న్య భారయ , న్య ప్తలక), న్య
ఇ),క న్య ధనము, న్యకు కావాలి. ఇలా ఉని ంర వరకు
మనసుు పరశుదాము కానటేక . అంరుఃమురణము
పరశుదాము అయేయ ంరవరకు మానవు) సరక ర్
ఆచరణ చేసుకుంటూ ఉండాలి. అంరుఃమురణము
పరశుదాము అయన రరువాతే, రరతి ాఞనము
సాధనకు, త్పవేరమునకు అరర హ , యోగయ ర లభిసుతంద్వ
అంరుఃమురణ పరశుదాము అయన రరువార మనసుు ,
బుద్వాని, ఇంత్ద్వయములను నిత్గహించుకొని ఉండాలి.
అపుప డు త్ాపంచము వసుతవు), భోగముల పటక
కోరము), ఆర లేకుండా వైరాగయ ము, నిజ్మైన వివిద్వష్
సన్యి య సము ఏరప డి తీరుతంద్వ. ఇద్వ రరతి ాఞన
సాధనకు మొదటి మెటుి. రరువార మానవుడు
త్శావణ, మనన, నిద్వధ్యయ సన సాధన ద్ధి రా ాఞనమును
676
పొందగ)గుతాడు. ఆ రరతి ాఞనము ద్ధి రా
నైష్క ర్ య (ముర్ లతో సంబంధము లేని సితతి సిద్వా,
విది రు న్యి య సము (రరతి ాఞనము పొంద్వ జీవను్ కి త
సితతి పొందుతాడు. ఇద్వ అతయ రతమమైన ఫలిరము.

విమతసప ృహః - త్ాప్తంచము భోగముల మీద ఏ

విధమైన ఆర, కోరము లేకుండుట. మానవు), వాళ్ళు
చేసుకోవలసిన సి ధర్ మరయు సరక ర్ ఆచరణ
చేసుకుంటూ ఉంటే, వారు తీరుు కోవలసిన
బాధయ రలను, సాధంచుకోవలసిన ాఞనమును,
పరమార్ రపప కుండా తీరుసాతడు, త్పసాద్వసాతడు.

ఇదే విష్యము 3-19 వ ోకముములో - “ఆసకోి

హాయ చర్న్ కర్మ ప్ర్ త్ప్నన తి పూరుషః” కూడా
పరమార్ చెాప డు. 5-13 వ ోకముములో –
“సర్వ కర్జ్మ ణి మ సా సం య సాయ రి సుఖం వీ”
నైష్క ర్ య సిద్వా గురంచ కూడా వివరంచాడు.

రదిిం శ్రప్పప్ని యథా శ్రబహమ తథాప్నన తి నిబోధ

మే।
సత్రనైవ కంతేయ నిష్ణఠ ాన సయ య ప్ర్జ్ ॥
50 ॥

తతివ ాన త్ర్ము
ీ లోనికి శ్రప్వేశ్ము కు
అర్తో లేదా రదిి కల్వన తరువాత, ఆ సాధకుడు
ఏ విధముగా ప్ర్త్తమ తతివ ాన మును
తెలుసుకుంటాడో నేను చెపుప తాను, నీవు శ్రశ్ద్ిగా
విను.
677
 నేను సంశ్రమహముగానే చెపుప తాను, కుంతీ
పుశ్రత్సడై ఓ అరుునుడా I యోమయ త లభించి
తరువాత, ఉతక ృషటమై ప్ర్త్తమ తతివ
ాన ములో రలర్ముగా ఎలా ఉండాలో కూడా నేను
చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతిగా విను.

మొదటి సిద్వా - ాఞన మార గ త్పవేర యోగయ ర సిద్వా.

రండవ సిద్వా – చటిచవర పరమార్ భావన
అనుభవముతో ములిగే సిద్వా.

• బుదాియ విశుద్ియ యుకోి ధృతాయ తామ ం

నియమయ చ ।
శ్ాాద్గనివ షయన్ తయ కాివ ర్జ్మదేవ ష్ట
వుయ ద్సయ చ ॥ 51 ॥

ప్రిశుద్మై
ి బుదిితో కూడి వాడై,
ధర్య ముతో త మ సుస ని, బుదిి ని
నియంశ్రతించుక్కని,

త్ వుల ాననేంశ్రదియములు అనుభవించే

ప్ంచ భతములకు మూలమై శ్బా (ఆకాశ్ము),
సప ర్ే (వాయువు), రూప్ (అనన ), ర్స (జ్లము),
మంధము (భమి) అనే తనామ శ్రతల మీద్
వాయ మోహము, భోమములను విడిచిపెటిట, ర్జ్మము
(శ్రీతి, కోరికలను), దేవ షమును (కోరికలు
తీర్కప్నతే కల్వే శ్రకోధము మొద్లై వి) విడిచిపెటిట
(శ్రబహమ గవము కు ద్మ ీర్ అవుతాడు).

678
 మానవు) చేసే ముర్ లకు మురతృరి భావన
(నేను చేశాను అనే భావన లేకుండా, తాను చేసే
ముర్ లకు ఫలిరము ఆశంచకుండా, నిష్క మ
(అసంగ ముర్ ) (సి ధర్ ఆచరణ, సరక ర్ )
చేసుకోగలిగితే, వార మనసుు , బుద్వా
పరశుదామవుతంద్వ. ఆ పరశుదమై ా న బుద్వాలో ఆర్
రరతి ాఞనము పొంద్ధలనే ఆసకి త ధృ ముగా, ఆ
భావనను ధైరయ ముతో నిలబెటుికొని, మనసుు ని,
బుద్వాని నియంత్తించుకొని, ఆ మనసుు ని,
ాఞనేంత్ద్వయముల ద్ధి రా పొందే త్ాపంచము
విష్యముల (చెవుల ద్ధి రా తెలిసే రబదము, చర్ ము
ద్ధి రా తెలిసే సప రి , ముళ్ క ద్ధి రా తెలిసే రూపము,
న్య)ము ద్ధి రా తెలిసే రసము లేద్ధ రుచ, ముకుక
ద్ధి రా తెలిసే గంధము లేద్ధ వాసన మీద ఆసకిని త
విడిచపెటి,ి రాగము (అనుకూల భావన, కోరము
మరయు దేి ష్ములను (త్పతికూల భావన, కోపము
మనసుు లో నుండి పూరతగా తొలగించుకొని (త్బహ్
భావనకు దగ గర అవుతాడు .

ఉదాహర్ణ:

ద్తి పుర్జ్ణము – విష్యు దతతడు అనే ఒము పేద

త్బాహ్ ణుడు ఉండేవాడు. ఊళ్ళు వాళ్ళు ఎపుప డైన్య
(పండగలకు, పుణయ తిథులలో ఏమైన్య ద్ధనము చేసేత,
ద్ధనితోనే రన భారయ , తాను పొటి పోషించుకుంటూ,
రన మాన్యన రన ఇంట్లకనే ఉండేవాడు. అని దోష్
నివారణారముా నిరయ ము పంచ మహా యజ్ము ఞ లను
679
(1. జ్పము, 2. హ్మమము, 3. బల్వ, 4. త్బాహ్ ణ త్శ్వష్యాని
పూజించుట, 5. ప్తరృ రరప ణము చేసుకుంటూ
ఉండేవాడు. బలి కోసము తాను తినే న్య)గు
మెతకులలో కొంర భాగము భూరము) (ఇరర
జీవు) తినేందుకు, రన ఇంటి బయట ఒము రావి
చెటుి త్కింద పెటేివాడు. ఆ రావి చెటుి మీద ఉండే ఒము
త్బహ్ రాక్షసుడు ఆ భూర బలిని రోజూ తింటూ
ఉండేవాడు. త్బహ్ రాక్షసుడిలో సి భావసిదాము గా
ఉండే ఇరర జీవులను ీడించే సి భావము, ఆ బలి
తిని త్పభావముతో త్ముమత్ముమముగా రగి గ, మంచ
పరవరతన ఏరప డి ఇరరులను ీడించుట మహా
ాపము అనే భావన ఏరప డింద్వ. విష్యు దతతడు పెటేి
భూర బలిని ఆ త్బహ్ రాక్షసుడు తిని, తిని, ఆ పేద
త్బాహ్ ణుడికి ఏమైన్య త్పతయ పకారము చేయాలనే
బుద్వా పుటిి, ఆ త్బాహ్ ణుడి దగ గరకు వెళ్ళు డు. ఆ త్బహ్
రాక్షసుడిని చూసి ఆ త్బాహ్ ణుడు భయ పడాిడు. కాని
త్బహ్ రాక్షసుడు ఆ త్బాహ్ ణుడితో, నీవు
భయపడొదు,ద నేను నినుి ఏమీ చేయలేను (నీవు పెటిి
ఆహారము తిని ందున , నేను ఇన్యి ళ్ళక నీ
మెతకు) తిన్యి ను. ద్ధనికి త్పతయ పకారముగా నేను
నీకు ఏమి చేయాలో కోరుకో అని అన్యి డు. ఆ
త్బాహ్ ణుడికి అంరవరకూ కోరము అనే పదము ఒముటి
ఉందని, ద్ధని అరము ా ఏమిట్ల కూడా తెలియదు.
రనకు ఏ విధమైన కోరము) లేనివాడు. రనకు ఏమి
కావాలో. ఏద్వ కోరుకోవాలో అసలే తెలియనివాడు.
నేను న్య సి ధర్ ఆచరణ మాత్రమే చేశాను. న్యకు
ఏమీ వదుద. నీవు వెళ్లపో క అని అన్యి డు. కాని ఆ త్బహ్
680
రాక్షసుడు, వెళ్ు కుండా నేను నీకు త్పతయ పకారము
చేయకుండా వెళ్ు ను అని పటుిపటిి కూరొు న్యి డు. ఆ
త్బాహ్ డికి ఏమీ అడగాలో తోచము, అరని భారయ ను
సలహా అడిగాడు. ఆమెకు కూడా ఏమీ తోచము, ఆమె
బాగా ఆలోచంచ, మీరు దతాత త్తేయ సాి మి భకుత )
ముద్ధ, ఆ దతాత త్తేయ సాి మి దరి నము చేయంచమని
ఈ త్బహ్ రాక్షసుడిని కోరండి అని సలహా ఇచు ంద్వ.
ఆ త్బాహ్ ణుడు, త్బహ్ రాక్షసుడిని అలాగే కోరాడు.
అద్వ విని త్బహ్ రాక్షసుడి గొంతలో వెలకాక య
పడింద్వ. ఇదేమి కోరము, కోరము అంటే ఏదో
త్ాపంచముమైన వసుతవులను కోరుకుంటారు,
మాలాంటి త్బహ్ రాక్షసు) దతాత త్తేయ సాి మి
దగ గరకు కూడా వెళ్ు లేరు, అని అన్యి డు. అపుప డు ఆ
త్బాహ్ ణుడు, నీవు ఇద్వ తీరాు లి అనే నియమము
ఏమీ లేదు. నీకు కుద్వరతే ఈ సహాయము చేయ,
లేముపోయన్య నీ మంచ అభిత్ాయమునకు నీవు
త్పతయ పకారము చేసినటేక నేను సంతోషిసాతను అని
అన్యి డు. ఇద్వ త్బహ్ రాక్షసుడికి అంగీకారము
అవలేదు. దతాత త్తేయ సాి మి ఎపుప డూ మారు
వేష్ము), మాయా రూపములలోనే ఉంటారు,
ఆయనను గురతంచటము చాలా ముష్ము ి . నీ ఉపుప
తిని నేను ఎలాగైన్య ముష్ప ి డి, దతాత త్తేయ సాి మిని
మునిపెటిి, దూరము నుండి మాత్రమే చూప్తసాతను.
ఆయన సులభముగా దరముడు. నినుి పరీక్షిసాతడు.
నీవు ధైరయ ముగా నిలబడి, ఆయన పరీక్షలలో నెగి గతేనే
ఆయన దరి నము అవుతంద్వ. అద్వ కూడా మూడు

681
సారుక మాత్రమే నేను చూప్తంచగలను అని చెాప డు.
ద్ధనికి ఆ త్బాహ్ ణుడు అంగీమురంచాడు.

ఒముసార ఆ త్బహ్ రాక్షసుడు హడావిడిగా

వచు , తొందరగా న్యతో రా, సాి మిని నేను చూప్తసాతను
అని అన్యి డు. త్బహ్ రాక్షసుడితో వెళ్లు చూసేత, ఒము
మాంసపు కొటుి ముందు, ఒము బచు గాడు మాంసపు
ముముక లను అడుకొక ని తింటున్యి డు, కొనిి మాంసపు
ముముక లను ఇరరులకు ఇసుతన్యి డు. ప్తచు వాడిలా
మాటాకడుతన్యి డు. విష్యు దతతడికి, దతాత త్తేయ
సాి మి ఈ రూపములో కూడా ఉంటాడా, అని
సందేహము వచు రటపటాయసుతన్యి డు. ఇంరలో
దతాత త్తేయ సాి మి మాయమై పోయాడు. అపుప డు
త్బహ్ రాక్షసుడు, నీవు నిరయ ు ంచుకో లేముపోయావు.
సరే మళ్ళక త్పయతిి ద్ధదములే, అని ఇంటికి
తీసుకుపోయాడు. త్బహ్ రాక్షసుడు మరోసార, రాత్తి
వచు న్యతో రా అని చెప్తప , ఒము స్ శానములోకి
తీసుకువెళ్ల,క దూరము నుండి సాి మిని చూప్తంచాడు.
ఈ సార సాి మి చుటూి కుముక ) ఉన్యి య. ఎదురుగా
ఒము రవము ఉంద్వ. సాి మి, ఆ రవమును
ీకుక తింటున్యి డు, కాసత కుముక లకు పెడుతన్యి డు.
విష్యు దతతడు వెళ్ల క సాి మికి సాష్ింగ నమసాక రము
చేశాడు. సాి మి, విష్యు దతతడిని, అముక డ ఉని
ఎముముతో గటిిగా కొటాిడు. కుముక ) తి, తి అంటూ
వెంట పడాియ. ద్ధనితో విష్యు దతతడు భయపడి,
పరుగెటుికుంటూ, ఇంటికి చేరాడు. త్బహ్ రాక్షసుడు
వచు సాి మి అంర సులభముగా దరముడు. నీ
682
అనుష్ినము ఆయన ముందు చాలా రకుక వ. నీకు
రరీరము మీద ఇంకా వాయ మోహము ఉంద్వ, ఆయన
కొటిితే, కుముక ) అరసేత నీవు ఎందుకు పరుగెతిత
వచేు శావు? ధైరయ ముగా నీవు నిలబడి ఉండాలి. ఇంకొము
ఒముక అవకారమే ఉంద్వ. ాత్గరతగా ఆయనను పటుికో,
అని అన్యి డు. కొనిి రాజ్ఞల రరువార, త్బహ్
రాక్షసుడు వచు న్యతో రా అని చెప్తప , తీసుకువెళ్ళకడు.
సాి మి ఒము గాడిద రవము నుండి మాంసపు ముముక )
తీసి తింటున్యి డు, కొనిి కాకులకీ, త్గదదలకీ
వేసుతన్యి డు. అద్వగో సాి మి, నీవు వెళ్ల క ఆయనను
పటుికో అని చెాప డు. విష్యు దతతడు గటిి
నిరయు ముతో వెళ్ల,క సాి మి కాళ్ళక గటిిగా పటుికున్యి డు.
సాి మి విదు)ు కొని గటిిగా రన్యి డు, తిటాిడు,
చీదరంచుకున్యి డు. ఆయన ఏమి చేసిన్య విష్యు
దతతడు “దేవా నీవే శ్ర్ణము” అని అంటూనే
ఉన్యి డు. అలా అనగా, అనగా, సాి మి మురుణంచ,
మృదువుగా ఎందుముయాయ న్య వెంట పుడుతన్యి వు
అని అడిగారు. సాి మీ మురుణంచాడని విష్యు దతతడికి
సంతోష్ము ములిగి, రనకు తె)సుని స్త త్రము),
అనీి పఠించ, చేత) ముటుికొని నిలబడాిడు.
అపుప డు సాి మి ఇన్యి ళ్ క నుండి న్య వెంట
పడుతన్యి వు. నీకు ఏమి కావాలో కోరుకో అని
అన్యి రు. ఏమీ కోరము) లేనివాడు, ఏమి కోరుకోవాలో
తెలియము, బాగా ఆలోచంచ, సాి మి రేపు మా ఇంట్లక
మా న్యని గార తిథి, ద్ధనికి మీరు భోముగా/త్బాహ్
త ణుడిగా
రావాలి అని కోరాడు. సాి మి ఇరడికి రనముంటూ
ఏవిధమైన ఆర, కోరము లేదు. రన మురతవయ మైన ప్తరృ
683
కారయ మునకు ననుి రమ్ ంటున్యి డు, అంటే నేను
వెళ్లు తే, రన ప్తరృదేవర) రరసాతరని, ప్తరృ
దేవరల సేవ చేసుతన్యి డు, అని అనుకొని, సరే అని,
ఆ ప్తరృ కారయ త్ముమమునకు వాళ్ు ఇంటికి వెళ్ల,క ఆ
కారయ ము రరువార మళ్ళు ఏమి కావాలో కోరుకో అని
అన్యి రు. ద్ధనికి విష్యు దతతడు న్యకేమీ వదు,ద ఆ త్బహ్
రాక్షసుడు నినుి న్యకు చూప్తంచనందుకు, ఆ త్బహ్
రాక్షసుడికి సదగతి ఇవి మని కోరాడు. ద్ధనికి సాి మి
ననుి నీకు చూప్తంచనందుకు అరనికి ఇంరకు
ముందే సదగతి ములిగింద్వ, కాని నీ మాట మీద అరనికి
ఎకుక వ కాలము సి ర గ వాసమును ఇసుతన్యి ను.
అద్వకాము నీకు ఏద్వ కావాలో కోరుకో, లేద్ధ మోక్షము
కోరుకో అని అన్యి రు. ద్ధనికి విష్యు దతతడు మోక్షము
కొరతగా వచేు ద్వ కాదు, మోక్షము కోసము నేను ాఞన
సాధన చేసుకుంటాను, అని అన్యి డు. అపుప డు
దతాత త్తేయ సాి మి సరే నీకు కొనిి ఉపదేరము)
చేసాతను. అపుప డు నీవు న)గురకీ ఉపకారము చేయ,
నీవు జీవన్ ముకుత డిగా ఈ లోముములో ఉండి, రరువార
విదేహ ముకి త ములిగి, న్య నిరుగణ సి రూపములో
ములిసిపోతావు అని చెప్తప , అదృరయ మైపోయారు.
రరువార విష్యు దతతడు త్పా సేవ చేసి, రరువార
పరమార్ నిరుగణ సి రూపములో ములిసిపోయాడు.

• వివిక ిరవీ లఘావ ీ యతవాకాక యత్ సః

।
ధ్యయ యోమప్రో నితయ ం వైర్జ్మయ ం
సముప్పశ్రశ్చతః ॥ 52 ॥
684
ఏ జ్ సంప్ర్క ము లేని 1. ఏకాంత శ్రప్దేశ్ములో
నిర్ంతర్ము ఆశ్రశ్యించుక్కని, శ్రీర్ము
నిలబడుట్కు అవసర్మై ంత త్శ్రతమే 2.
ప్రిమితమై ఆహార్మును తీసుకుంటూ,
వాకుక ను, శ్రీర్మును మ సుస ను (3.
శ్రతికర్ణములను) నియంశ్రతించుక్కని,
నిశ్రమహించుక్కని

నిర్ంతర్ము 4. ధ్యయ ము మరియు

యోమములోనే ఉంటూ, శ్రప్పప్ంచక వసుివులు,
విషయములపై ఏ విధమై ఆసకి ి, కోరిక లేని
నిర్మ లమై 5. వైర్జ్మయ మును ఆశ్రశ్యించుకు న
సాధకుడికి శ్రబహమ గవము కు ద్మ ీర్
అవుత్సంది.

మానవు) రరతి ాఞనముతో సంబంధము లేని,

అముక రలేని, త్ాపంచము విష్యముల మీద ఆసకి త
ఉని వయ కుత లతో నిరంరరము కాలము
గడుపుతన్యి రు. ఇద్వ రరతి ాఞన సాధనకు
అంరరాయము ములిగిసుతంద్వ. అటువంటి వయ కుత లకు
దూరముగా ఉంటూ, పవిత్రమైన, ఏకాంర
త్పదేరములలో, మిర ఆహారము తీసుకుంటూ, రరతి
ాఞన సాధన చేసుకుంటే సాధన నిరాటంముముగా
సాగుతంద్వ. యోగ ఆసనములతో రరీరమును,
మౌనమును ాటిసూత మాటలను, అనవసరమైన,
త్ాపంచము విష్యములను ఆలోచంచకుండా,
పరమార్ మీదే ఏకాత్గరతో దృషి ి పెటిి
685
త్తిమురణములను నియంత్తించుకోవాలి. (నోటితో
ఆహారము తినుట, మాటాకడుట అనే రండు పను)
చేసాతము. ఈ రండూ నియంత్తించుకుంటే ద్ధద్ధపు
సగము యాగము సిద్వదంచనటేక . ధ్యయ నము
(నిరంరరము ఏకాత్గరతో పరమార్ మీదే
ఆలోచనలను కేంత్దీముృరము చేయుట మరయు
యోగము (ఆ ఆలోచన) పరమార్ మీదే సితరముగా
ని)పుట సాధన చేయాలి. త్ాపంచము వసుతవు),
విష్యముల మీద ఆసకి,త కోరములను విడిచపెటి,ి
వైరాగయ మును సాధంచుకోగలిగితే, ధ్యయ నము,
యోగము నిరాటంముముగా సాగుతంద్వ.

6-10 వ ోకముములో –“ఏకాకీ యతచితాితామ

నిర్జ్ీ, రిప్రిశ్రమహః”, 6-16, 17 వ ోకముములలో –
“యుకాిహార్విఘార్సయ ”, 6-23 వ ోకముములో -
“యరమ న్ రలతో దఃఖ్య ” ఏకాంర త్పదేరము, మిర
ఆహారము, యోగము త్ాధ్యనయ ర గురంచ వివరముగా
పరమార్ చెాప డు.

• అహంకార్ం బలం ద్ర్ప ం కామం శ్రకోధం

ప్రిశ్రమహం ।
విముచయ నిర్మ మః శాంతో శ్రబహమ భయయ
కలప తే ॥ 53 ॥

6. అహంకార్ము (మర్వ ము, ఈ శ్రీర్మే నేను

శ్రభమ), 7. బలము (శారీర్క బలము మీద్ ఉండే
అభిత్ మును తయ జించి, త్ రక బలమును

686
అభివృదిి చేసుకోవాల్వ), 8. ద్ర్ప ము (నేను
సాధించ్చను అనే సంతోషము ఎకుక వైతే కల్వే
అహంకార్ గవ ), 9. కామము (కోరికలు), 10.
శ్రకోధము (కోరికలు తీర్కప్నతే కల్వే కోప్ము,
దేవ షము), 11. ప్రిశ్రమహము (శ్రప్తి వసుివు
కావాలనే ఆశ్),

వీట్నిన టినీ విడిచిపెటుటక్కని, ఏ విధమై

12. నిర్మ మ (మమకార్ము, నేను, నాది అనే
గవ లేకుండా), 13. శాంతము (మ సుస లో ఏ
విధమై ఆలోచ ల అలజ్డి, చంచలతవ ము
లేకుండా, శ్రప్శాంతముగా, నిశ్ా లముగా ఉండుట్)
సాధ చేర,ి శ్రబహమ గవమును ొందతాడు
(శ్రబహమ ాన ము ొంది, తానే ప్ర్ శ్రబహమ
అవుతాడు, ప్ర్ శ్రబహమ లో ఐకయ ము అవుతాడు).

పైన వివరంచన 1 నుండి 12 వరకు

వివరంచన అంరము) సాధన చేసేత, 13 వ
అంరమైన మానసిము శాంరము సాధయ పడుతంద్వ.
“తసామ త్ శ్రాహమ ణ ప్పండితయ మ్ నిరివ ద్య
ాలేయ ాన బల గవే తిష్ణటతేత్” – ాఞన
బలమును సాధంచుకోవాలి. కాని కామ, రాగ బలము
(కోరము) తీరుు కోవాలనే బలము మాత్రము
విడిచపెటుికోవాలి. మానవు) వార, వార,
సి ధర్ ములను ఆచరసూత, సి ముర్ లను
నిష్క మముగా చేసి, ఆ ముర్ ఫలిరములను
పరమేరి రుడికి అరప సూత, వార మనసుు పరశుదామై,
687
త్పశాంరముగా, నిరు లముగా ఉంటేనే గురువు)
బోధంచన వేద్ధంర విష్యము) మనసుు లో
సప ష్ము
ి గా త్పతిఫలిసాతయ. “హృషోట ద్ృప్తి ి ధృప్ని
ధర్మ అతిశ్రకమతి” – తాను సాధంచుకుని ద్ధనితో
మానవుడు సంతోష్మును పొందుతాడు. ఆ
సంతోష్మును త్ముమత్ముమముగా దరప ముగా
మారుతంద్వ - (అహంకారముగా – నేను కాబటిి
సాధంచాను, నేనే సాధంచగలను . ఆ దరప ముతో
మానవుడు శాస్తసతము), గురువు) చెప్తప న
మాటలను వినడు. న్య ముంటె గొపప వాడు ఎవరూ లేరు
అని అంటాడు. అపుప డు ధర్ మును అతిత్ముమిసాతడు.

16-18 వ ోకముములో – “అహంకార్ం బలం

ద్ర్ప ం కామం శ్రకోధం”, 4-21 వ ోకముములో – “నిర్జ్ీ
అప్రిశ్రమహః”, 12-13 వ ోకముములో – “నిర్మ మో
నిర్హంకార్ః”, 2-71 వ ోకముములో – “నిర్మ మో
నిర్హంకార్ః స శానిి మధిమచా తి”.

శ్రబహమ భతః శ్రప్సనాన తామ శోచతి కాంక్షతి ।

సమః సర్శవ షు భతేషు మద్భ కి ిం లభతే ప్ర్జ్ం ॥
54 ॥

శ్రబహమ గవము కు ద్మ ీర్ అవుత్స న ,

శ్రబహమ గవము తొంద్ర్లో ొంద్బోయే
సాధకుడు, మరియు శ్రబహమ గవమును ొంది
రదిడు మ సుస లో ఏ ర్కమై ఆలోచ లు,
అలజ్డి లేకప్నవుట్చే, శ్రప్స న మై ,

688
శ్రప్శాంతమై నిశ్ా లమై మ సుస తో దేనికీ ాధ
ప్డడు, ఏమీ కోరుకోడు.

శ్రప్తి శ్రప్పణి యంద, శ్రప్తి వసుివు యంద

సమతవ గవ (దేని మీద్ ర్జ్మము కాని దేవ షము
కాని ఉండద) కల్వన ఉంటారు. నా యంద
సరోవ తిమమై ాన రూప్మై నిదిధ్యయ స మనే
భకి ిని ొందతాడు.

ఇంరవరకూ పరమార్ బోధంచన

సాధనములను చముక గా అనుష్ినము చేసిన
సాధకు) గురువుల ద్ధి రా పరమార్ రరతి మును
పూరతగా అరము
ా చేసుకొని తొందరలో పరమార్ రరతి
ాఞనమును పొందబోయే సాధకుడు మననము
చేసుకుంటాడు. ఆ సాధకుడిని త్ాపంచముమైన
త్ాణులను, వసుతవులను, సుఖ్ములను, భోగములను
కావాలని కోరుకోడు, అవి అందలేదు అనే ోముమును,
బాధ పొందడు. అటువంటి సాధకుడు, రరతి
ాఞనమును పొంద్వన సిదుాడు యొముక మనసుు ఏ
విధమైన అలజ్డి లేకుండా త్పసని ముగా,
నిరు లముగా ఉంటుంద్వ. ఈ త్పపంచములో
అనిి టిలోనూ సమముగా వాయ ప్తంచ ఉని
పరమార్ నే దరి సూత ఉంటాడు.

7-16, 17 వ ోకముములలో – “చత్సరివ ధ్య భజ్నేి

త్ం జ్నాః సుకృతినోరుునా, ఆరోి జిానసు ర్ర్జ్ారీ ా
ాననీ చ భర్తర్భ ి ”, “తేష్ణం ాననీ నీతయ యుక ి

689
ఏకభకి ి రివ శ్చషయ తే, శ్రపియో హి ాననినోతయ ర్ ం ి
మహం స చ మం శ్రపియః” - న్య)గు రముముల
(1. ఆర్ ి – ముష్ము
ి , ముష్ము
ి ములిగినవాడు, 2. జిానస –
పరమార్ రరతి మును తె)సుకోవాలనే కోరము
ఉని వా ళ్ళక, 3. అర్జ్ారీ ా – న్య నుండి ఏదో
త్పయోజ్నమును ఆశంచే వాళ్ళు , 4. ానని – ఏమీ
ఆశంచకుండా (రరతి ాఞను), సిదుా) భకుత )
ననుి సేవిసూత ఉంటారు. పరమార్ యందే అరని
బుద్వా కేంత్దీముృరమైన ాఞనముతో ననుి సేవించే
భకుత డు న్యకు చాలా త్ప్తయుడు.

• భకాియ త్మభిానాతి యవా య శాా రమ

తతివ తః।
తతో త్ం తతివ తో ానతావ విశ్తే
తద్ ంతర్ం ॥ 55 ॥

ాన భకుిడు నా ప్రిత్ణమును, నా
వాయ ప్కమును, నా సవ రూప్మును
తెలుసుక్కంటాడు.

నా వాసివ సవ రూప్మును తెలుసుక్కని,

శ్రప్సుిత దేహమును విడిచిపెటిట తరువాత,
నున చేరుకుంటాడు, నాలో ఐకయ మైప్నతాడు.

పరమార్ రరతి మును తె)సుకుందుకు

పరమార్ మీద ఉరక ృష్మై ి న భకి త త్పధ్యనమైన
సాధనము. పరమార్ రపప , ఇరర త్ాణు),
వసుతవు), విష్యముల మీద త్ీతి లేని, పరమార్
690
మీదే అనయ మైన త్ీతిని భకి త అంటారు. పరమార్ ఈ
విరి మంతా సమానముగా వాయ ప్తంచ ఉన్యి డని,
పరమార్ రరతి ము చైరనయ రూపమైన (ాఞన
రూపమైన అఖ్ండమైన ఆనందము సి రూపము అని
తె)సుకుంటాడు. పరమార్ రరతి మును
అనుభవమే పరమార్ రరతి త్పవేరము, జీవుడు రన
సి సి రూపమును తె)సుకోవటమే (అాఞనము
తొలగిపోవటమే మోక్షము. ఈ దేహము విడిచన
రరువార విదేహ కైవలయ ము పొందుతాడు.

15-7 వ ోకముములో – “మమైవాంశో జీవలోకే

జీవభతః సనాత ః” – పరమార్ యొముక
అంరమైన జీవార్ పురారనమైనద్వ, అన్యద్వ (ఆద్వ
లేదు .

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-23-1 – “యోవై

భత్ తత్సస ఖం నాలేప సుఖ మర”ి –
అఖ్ండమైన, సరి వాయ పముమైన పరమార్ రరతి మే
ఆనంద సి రూపము. అఖ్ండము, సరి వాయ పముము
కాని ఏ రూపము ఆనంద రూపము అవదు. ఆనంద
సి రూపము కానిద్వ ఆనందము ఇవి లేదు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-24-1 –

“యశ్రతనా య తప శ్య తి నా య త్ శ్ృణోతి
నా య దివ ానాతి భత్థ య శ్రతా య తృశ్య
తయ సయ త్ శ్ృణో తయ య దివ ానాతి తద్లప ం” –
పరమార్ ఈ విరి మంతా వాయ ప్తంచ ఉన్యి డని, ఈ

691
త్పపంచములో పరమార్ సి రూపము రపప , మరొముటి
లేనేలేదు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – ఆరుణ మహర,ి

కుమారుడైన శ్వి రకేతవుతో, నీవు (జీవార్ పరమార్
సి రూపము ఎలా అవుతావు, పరమార్
సి రూపమునకు, జీవార్ రరతి మునకు ఏమి
సంబంధము అని 6-8-7, 6-9-4, 6-10-3, 6-11-3, 6-
12-3, 6-13-3, 6-14-3, 6-15-3, 6-16-3 శోేకములలో
“తతస తయ ం స ఆతమ తతివ మర శ్లవ తకేతో” అని
తొమి్ ద్వ సారుక వేరు, వేరు ఉద్ధహరణలతో బోధంచ,
ఈ పరమార్ రరతి మును, జీవ రరతి మును సరగాగ
అరముా చేసుకుని టకయతే, 6-14-2 – “తసయ తావ
దేవ చిర్ం యవ న విమోక్షేయ థ సంప్తస య ఇతి”
– అటువంటి సాధకుడిని (జీవను్ కుత డికి అంరవరకే
ఆలసయ ము. ఈ దేహము ఎంరవరకూ అంటిపెటుికు ని
అంరవరకే విదేహ కైవలయ మునకు ఆలసయ ము.
జీవార్ తెచుు కుని త్ారబా ముర్ ) అంరము
అయన వెంటనే, జీవార్ ఈ దేహమును విడిచ,
పరమార్ రరతి ములో ఐముయ మైపోతంద్వ (విదేహ
కైవలయ ము పొందుతంద్వ .

ఉదాహర్ణ:

భకుత లలో అత్గగణుయ డైన న్యరద మహరకిి

ఉని అతయ రతమమైన భకితో, త గురువైన సనత్
కుమారు) దగ గరకు వెళ్ల,క సనత్ కుమారు) నుండి

692
భూమ రరతి ాఞనమును (అఖ్ండమైన సుఖ్
సి రూపమైన పరమార్ రరతి ాఞనమును పొంద్ధడు
(ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-23-1 నుండి 7-26-2
వర్కు).

సర్వ కర్జ్మ ణయ పి సదా కుర్జ్వ ణో

మద్వ య ప్పశ్రశ్యః ।
మశ్రతప సాదాద్వాప్నన తి శాశ్వ తం ప్ద్మవయ యం
॥ 56 ॥

త్ వులు చేయవలర కర్వ

ి య ములు,
కర్మ లు అనీన ఎలేపుప డ్య చేసూి, నున
(ప్ర్త్తమ ను తప్ప ఇతరులను ఎవవ రినీ
ఆశ్రశ్యించకుండా ) త్శ్రతమే ఆశ్రశ్యించి,

నా శ్రప్స న త దావ ర్జ్ శాశ్వ తమై ,

అవయ యమై (ఎప్ప టికీ తర్మని, నాశ్ ము కాని)
ప్ద్మును ొందతాడు.

మానవుల మురతవయ ము) అనగా రరీర పోష్ణ

మరయు రక్షణ, సి ధర్ ఆచరణ, బాధయ ర)
(కుటుంబ పోష్ణ, రలికరంత్డు) సేవ మరయు
మానవ జ్న్ ఎతితనందుకు శాస్తసతము నిరే దశంచన
మురతవయ ము (కికిముమైన సరక ర్ ), వైద్వముమైన ముర్ )
- నిరయ , నైమితితముమైన ముర్ ), ాఞన సాధన
ఎలకపుప డూ చేసూత, ఆ ముర్ లకు మురతవయ భావన లేకుండా
(నేను మురతను కాను అనే భావముతో , ఆ ముర్ లకు
ఫలిరములను ఆశంచకుండా, పరమార్ త్ీతి
693
కోసము భకితోత చేసూత, పరమార్ ను మాత్రమే
ఆత్రయంచనటకయతే, మానవుల జీవిరము యొముక
అంతిమ లక్షయ మైన పరమార్ అనుత్గహమును
రపప కుండా పొంద్వ, శారి రమైన, అవయ యమైన
అఖ్ండమైన ఆనందమును రపప కుండా
పొందుతాడు.

మానవు) చేసుకునే ముర్ ) ఐదు

రముము)గా ఉంటాయ. 1. వర్ ా ధర్మ ములు (18-41,
42, 43, 44 వ ోకముములలో పరమార్ వివరంచాడు . 2.
ఆశ్రశ్మ ధర్మ ములు (4 – శ్రబహమ చర్య
ఆశ్రశ్మములో – గురు శుత్లష్ లేద్ధ సేవ మరయు
విద్ధయ భాయ సము, మృహసల ఆశ్రశ్మములో–
విద్ధయ భాయ సము పూరత అయన రరువార, వివాహము
చేసుకొని, కుటుంబమును పోషిసూత, నిరయ , నైమితితము
ముర్ ), సరక ర్ ఆచరణ చేసుకుంటూ,
కుటుంబములో మరయు సమాజ్ములో అందరకీ
ఉపకారముగా జీవన యాత్ర చేయుట. 3. వా శ్రప్సల
ఆశ్రశ్మము – ప్తలక) పెరగి, జీవిరములో సితరపరచన
రరువార, ఇంటి విష్యములలో ఏ సంబంధము
లేకుండా, వనములో లేద్ధ ఇంట్లకనే పరమార్ రరతి
ాఞనము సాధనలో చేసుకొనుట. 4. సనాయ స
ఆశ్రశ్మము – పూరతగా వైరాగయ ము ములిగిన రరువార,
సరి ముర్ పరతాయ గము చేసుకొని, పరమార్ రరతి
ాఞనమునకు దగ గర అయేయ సాధన చేసుకొనుట. 3.
గౌడ ధర్మ ములు – సమాజ్ములో ఏదో ఒము సాతనము
లేద్ధ అధకారము నిరి రతంచే సమయములో
694
ఆచరంచవలసిన ధర్ ము) – రాజ్య ాలనలో
రాజ్ఞగా నిరి రతంచవలసిన త్పా రక్షణ మొదలైనవి.
4. నైమితిిక ధర్మ ములు – ఆ, ఆ నిమిరతము)
కారణము ములిగినపుప డు ఆచరంచవలసిన
శుభాశుభాల ధర్ ము). పండగలలో, అశుభ
జ్రగినపుప డు, తీరయా ా త్రలలో ఆచరంచవలసిన
ధర్ ము). ఉద్ధహరణకు - రపుప చేసేత –
చేయవలసిన త్ాయ చరతముగా చేయవలసిన త్కియ.
5. సాధ్యర్ణమై ధర్మ ములు - సరయ ము, శౌచము,
అహింస, రలికదంత్డుల సేవ, గురువులను,
అతిధ్యలను సరక రంచుట మొదలైనవి అందరూ
ఆచరంచవలసినవి.

చేతసా సర్వ కర్జ్మ ణి మయి సం య సయ మతప ర్ః।

బుదిియోమముప్పశ్రశ్చతయ మచిా తిః సతతం భవ ॥
57 ॥

త్ వులు చేసుకోవలర అనిన కర్మ లు

చేసుక్కని, ఆ అనిన కర్మ లను నాకు (ప్ర్త్తమ కు)
సమరిప ంచి, నేనే (ప్ర్త్తేమ ) అనిన టి కంటె
శ్రశ్లషుటడిని, ఉతిముడిని అనే గవముతో

నా అనుశ్రమహము దావ ర్జ్ కల్వన బుదిి

యోమమును ఆశ్రశ్యించుక్కని, ఎలేపుప డ్య
చితిమును (అహంకార్ము, బుదిి, మ సుస ,
చితిము లేదా వివేకము) ప్ర్త్తమ యందే
రలర్ముగా కేంశ్రద్గకరించుము.

695
 ముర్ లను పరమార్ కు సమరప ంచుట అనగా,
ఆ ముర్ లకు మురతవయ భావన లేకుండా (నేను మురతను కాను
అనే భావముతో , ఆ ముర్ లకు ఫలిరములను
ఆశంచకుండా, పరమార్ కు సమరప ంచాలి. ఈ
సమరప ణ భావన మనసుు లో ధృ పరచుకోవాలి.
సాధ్యరణముగా మానవులకు త్ాపంచము వయ కుత ల మీద,
వసుతవుల మీద రాగము, త్ీతి లేద్ధ దేి ష్ము ములిగి
ఉంటారు. వీటిని విడిచపెటుికొని, పరమార్ మీదే
త్ీతిని పెంచుకొని పరమాతే్ సరోి రక ృష్మై
ి నవాడు
అనే భావన, పరమార్ మీదే త్ీతిని పెంచుకొని,
ముర్ లను పరమార్ కు సమరప ంచాలి.

ఇదే విష్యమును 9-27 వ ోకముములో

పరమార్ చెాప డు - “యతక రోష్ట యద్శాన ర
యజ్ఞుహ్మష్ట ద్దార యత్, యతిప్సయ ర కనేియ
తత్సక రుషయ మద్ర్ప ణమ్” – నీవు ఏ ముర్ చేసుతన్యి
(కికిముమైన, వైద్వముమైన ముర్ ) సరే, నీవు ఏద్వ
తింటున్యి సరే, నీవు చేసే ఏ ద్ధనములైన్య సరే, నీవు
చేసే ఏ రపసుు లైన్య (శారీరము, వాచము, మానస సరే,
వాటిమీద ఏ విధమైన మురతృరి భావము, ఫలాపేక్ష
లేకుండా న్యకు (పరమార్ కు సమరప ంచుము.

మచిా తిః సర్వ దర్జ్ీణి మశ్రతప సాదాతిరిషయ ర ।

అథ చేతివ మహంకార్జ్త్ శ్రశోషయ ర వి ంక్షయ ర
॥ 58 ॥

696
 చితిమును ప్రిశుద్ిము చేసుక్కని,
నిర్ంతర్ము ప్ర్త్తమ నే చితిములో రలర్ముగా
సాలపించుక్కని, కేంశ్రద్గకరించి ఉంచుకుంట్ట, నా
అనుశ్రమహము దావ ర్జ్ త్ వులు దాట్ శ్కయ ము
కాని, దాట్లేని (త్యను, అవిద్య లేదా
అాన మును, సంసార్ సామర్మును, కామ,
శ్రకోధములను) దాటి, చేర్లేని ప్ర్త్తమ సనిన ధి
చేర్మలుగుతావు.

అలా కాకుండా త్ వులలో సహజ్ముగా

ఉండే దేహాతమ భిత్ ముతో మరియు
అహంకార్ముతో, మర్వ ముతో నేను (ప్ర్త్తమ )
చెపిప త్ట్లను వి కుండా, నీ ఇషటము
వచిా టుే నీవు శ్రప్వరిర
ి ,ి నీ కషటములను, నీ
వినాశ్ మును నీవే క్కనితెచుా కుంటావు.

పరమార్ ఉపదేరములను, శాస్తసతము ల

ఆదేరములను ఆచరంచముపోతే మానవు) పడరాని
ముష్ము
ి లను పడతారు.

ఉదాహర్ణ:

శీ ీరాముడు ముంటె ముందు కాలములో జ్రగిన

చరత్ర. కారతవీరాయ రుజనుడు హైహయ వంరములో
ముృరవీరుయ డు కుమారుడు. పూరి జ్న్ లో శాపము
కారణముతో కారతవీరాయ రుజనుడు పుటిినపుప డు చేత)
సరగాగ పనిచేయట లేదు. చేత)
పనిచేయముపోయన్య, విద్ధయ భాయ సములో చాలా
697
తెలివిగా, చురుగాగ ఉండి, అనిి శాస్తసతము) (యోగ
శాస్తసతము), ధర్ శాస్తసతము), నీతి శాస్తసతము),
యుదా శాస్తసతము) మొదలైనవి అభయ సించాడు.
చేత) పనిచేయని, అంగవైములయ ము ఉని వాడికి
రాాయ ధకారము ఇవి కూడదని రంత్డి,
కారతవీరాయ రుజనుడికి రాాయ ధకారము ఇవి కుండానే
మరణంచాడు. తాను అరుహడు కాడు కాబటిి
కారతవీరాయ రుజనుడు కూడా రాాయ ధకారమును
తిరసక రంచాడు. కాని గర గ మహా ముని (రాజ్
పురోహితడు కారతవీరాయ రుజనుడి అంగవైములయ మును
పోగొటుికొనుటకు కారతవీరాయ రుజనుడిని రపసుు చేసి,
దతాత త్తేయ సాి మికి సేవ) చేసి ఆయన
అనుత్గహము పొంద్వతే నీ అంగవైములయ ము పోతంద్వ
అని సలహా ఇచాు రు. కారతవీరాయ రుజనుడు అలాగే గొపప
రపసుు చేసి, చాలా త్రదాతో, భకితో త దతాత త్తేయ
సాి మికి గురు శుత్లష్ చేశాడు. దతాత త్తేయ సాి మి
కారతవీరాయ రుజనుడి సేవకు, భకికిత సంతోషించ, నీ
కోరము) అనీి తెరుసాతను, ఏమి కావాలో కోరుకో అని
అన్యి రు. అపుప డు కారతవీరాయ రుజనుడు రనకు గొపప
పరాత్ముమము ఉని చేత) రావాలి, నేను
రలచుకుంటే న్యకు వెయయ చేత) రావాలి, నేను
రాజ్ సింహాసనము అధషిం ి చాలి. అనిి
అధకారము) నేనే చెయాయ లి. న్య రాజ్య భారము
అంతా నేనే నిరి రతంచాలి. న్యతో సమానమైన వాళ్ళు
ఇంకెవి రూ ఉండకూడదు. న్య మనసుు లో
అహంకారము ములగకూడదు, న్య మరణము చాలా
గొపప వాని చేతలలోనే అవాి లి అని చాలా కోరము)
698
కోరాడు. కారతవీరాయ రుజనుడి ధర్ బుద్వాకి దతాత త్తేయ
సాి మి సంతోషించ అనిి వరము) ఇచాు రు.
రాజ్య ములో ఏ అధర్ ము జ్రగకుండా తానే
చూసుకునేవాడు. చాలా కాలము ధర్ పరముగానే
రాజ్య ాలన చేశాడు. పద్వ వేల యజ్ము ఞ లను చేశాడు.
మరలా దతాత త్తేయ సాి మీ దగ గరకు వెళ్ల క
యోగాభాయ సము కూడా నేరుు కున్యి డు. సాి మీ
సంతోషించ, నెతిత మీద చేయ పెటి,ి హసతమ సతము
సంయోగము చేసి, సమాధ సితతిని కూడా కుద్వరాు డు.
త్పతిసారీ, రన మనసుు లో అహంకారము, గరి ము
మొలకెతితంద్ధ అని చూసుకుంటున్యి డు. “న్యకు
అహంకారము, గరి ము లేదు, న్యకు అహంకారము,
గరి ము లేదు” అని అనుకుంటూ, అరనికి
తెలియకుండానే, చాప త్కింద నీరులా అరనిలో
అహంకారము, గరి ము త్పసరంచంద్వ. ద్ధని
త్పభావముతో అందరనీ, దేవరలను కూడా
అవమానించటము మొద)పెటాిడు. ఒమురోజ్ఞ అగిి
దేవుడు, త్బాహ్ ణ రూపములో వచు న్యకు చాలా
ఆములిగా ఉంద్వ, నేను అనిి టినీ తినగలను, కాబటి,ి
ననుి ఎవి రూ అడిగించకుండా నీవు కాపలా
కాయాలి అని అడిగాడు. ద్ధనికి సరే అని
ఒపుప కున్యి డు. అపుప డు రన సి రూపము చూప్తంచ,
అగిి దేవుడు అనిి వనములను, భవనములను
దహిసూత, చవరకి వశష్ి మహర ి ఆత్రమమును కూడా
దహించవేశాడు. ఆ అగిి దేవుడి వెనుము
కారతవీరాయ రుజనుడు కాపలా కాసుతన్యి డు. అద్వ చూసి

699
వశష్ి మహర,ి నీవు అహంకారముతో మునుల
ఆత్రమములను కూడా కా)సుతని అగిి దేవుడికి
సహకారము చేసుతన్యి వు. కాబటి,ి నినుి ఒము ముని
కుమారుడు వధంచు గాము అని శాపము పెటాిరు. ద్ధనికి
అహంకారము పూరతగా ఆవరంచ ఉని
కారతవీరాయ రుజనుడు వశష్ి మహర ి పేరుకి త్బహ్ ర,ి కాని
శాపము) పెడతాడు, శాపము) పెటేివాడు శాంర
మూరత ఎలా అవుతాడు అని ఆయనిి కూడా
అవమానపరచాడు. రరువార మహావిష్యువు
పరశురాముడు అవతారము ఎతాత డు.
కారతవీరాయ రుజనుడు, పరశురాముడి రంత్డి, జ్మదగిి
మహరతో ి కామ ధేనువు విష్యములో రగాద్ధ
పెటుికున్యి డు. రరువార పరశురాముడు వచు ,
కారతవీరాయ రుజనుడి వెయయ బాహువులను ఖ్ండించ,
రల నరకేశాడు. ఆ విధముగా కారతవీరాయ రుజను డు
మరణంచాడు.
కారతవీరాయ రుజనుడు విష్యములో, అస)
చేతలే లేనివాడు, రాాయ ధకారము లేనివాడు ఎంతో
గొపప సితతికి ఎద్వగి, అహంకారముతో అధోగతికి
ద్వగారపోయాడు. ఏ దురుగణము) అయన్య
మనసుు లో నుండి చెద్వరపోవచుు నేమో, కాని
అహంకారము అనే దురుగణము ఎంర ఉని ర సితతికి
చేరన్య సరే అంర తొందరగా పోదు.

యద్హంకార్త్శ్రశ్చతయ యోతస య ఇతి

మ య ర।

700
మిథ్యయ ష వయ వసాయరి శ్రప్కృతిసాివ ం నియోక్షయ తి
॥ 59 ॥

నీవు అహంకార్మును ఆశ్రశ్యించుక్కని,

నేను యుద్ిము చేయను (త్ వులు ప్ర్త్తమ
చెపిప ఉప్దేశ్ములను ప్పటించము) అని
మ సుస లో అనుకుంటునాన వు.

నీవు అలా శ్రభమ ప్డుత్సనాన వు. కాని నీ

యొకక సహజ్రద్మై ి సవ గవము, నీ
సంసాక ర్ములు నీవు చేయవలర కర్మ లలోకే
దించుత్సంది, శ్రప్నర్శపిసాియి.

మానవు) నేను సి రంత్తడిని. నేను

సి రంత్రముగా న్యకు తోచన నిరయ ు ములను నేను
తీసుకుంటాను, న్య నిరయ ు ములకు నేను బాధయ ర
వహించ, ఎలా జ్రగితే అలా జ్రగని అని
అనుకుంటారు. మాకు నచు ని ముర్ ) మేము
చేయము అని అంటారు. ఈ నిరయ ు ము కూడా సరైన
నిరయ ు ము కాదు. మానవు) వాళ్ళు ఇష్ము
ి
వచు నటుక వాళ్ళు ఉండలేరు. వాళ్ళు వాళ్ు
సహజ్సిదమై ా న సి భావములను, సంసాక రములను
అనుసరంచ వాళ్ళు ముర్ ) చేసాతరు, త్పవరతసాతరు.
ఎవి రూ వాళ్ు సి భావములను, సంసాక రములను
ద్ధటి వెళ్ు లేరు. మానవులలో ఉండే
త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి యొముక గుణము)
(సరతి ము, రజ్సుు , రమసుు , వాళ్ు నిరయ ు ముల

701
ముంటె బలీయమైనద్వ. ఆ గుణము) ద్ధి రా వాళ్ళు
సంాద్వంచుకుని సంసాక రములకు
అనుగుణముగా ముర్ ) చేయమని త్పేరేప్తసుతంద్వ.
మానవ జ్న్ లో చేసుకోవలసిన పని, రన
సంసాక రములలో ఉండే చెడు అంరములను
తొలగించుకొని, శాస్తరతయమైన మంచ
సంసాక రములను అభివృద్వా చేసుకొని, రన
జీవిరమును సారముా ము చేసుకోవాలి. వీటనిి టికీ శాస్తసత
నిరష్ ి న మారము
ద మై గ , సి ధర్ ఆచరణ ఒముక టే సరైన
విధ్యనము.

3-33 వ ోకముములో “శ్రప్కృతిం యనిి భతాని

నిశ్రమహః కిం కరిషయ తి” – మానవుడు త్తిగుణముల
నుండి తాను పొంద్వన సి భావమును
(సంసాక రములను అనుసరంచ త్పవరతసాతడు. 5-14
వ ోకముములో “సవ గవసుి శ్రప్వర్తే ి ” – జీవార్
ముర్ లను చేయదు. ముర్ ) త్పముృతి యొముక మూడు
గుణములచే చేయబడును. 13-30 వ ోకముములో
“శ్రప్కృతైయ వ చ కర్జ్మ ణి శ్రకియత్ణాని సర్వ శ్ః” -
త్తిగుణార్ ముమైన తితిము త్పముృతి యొముక మూడు
గుణముల ద్ధి రా అనిి ముర్ )
చేయబడుతన్యి య.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - నహుష్ మహారాజ్ఞ చంత్ద

వరములో పురూరవ మహారాజ్ఞ కుమారుడు. రంత్డి

702
రరువార రాాయ ధకారము పొంద్ధడు. ధర్ పరముగా
రాజ్య ాలన చేశాడు. చాలా యజ్ము ఞ లను చేశాడు.
ఇంత్ద పదవికి అరర హ ములిగేలా వంద అరి మేధ
యాగము) కూడా చేశాడు. ఒము మహర ి కుమారుడైన
వృత్తాసురుడిని సంహరంచనందుకు ఇంత్దుడికి
త్బహ్ హతాయ ారముము ములిగింద్వ. అందరూ
ఇంత్దుడు త్బహ్ హరయ చేశాడు అని అంటూ ఉంటే,
అద్వ లోము క్షేమము కోసము చేయవలసివచు న ద్ధనికి
కూడా, రనకు త్బహ్ హతాయ ారముము ములిగినందుకు
బాధపడుతూ, ఇంత్ద పదవి వద్వలేసి, ఒము రహసయ
త్పదేరములో ద్ధకుక న్యి డు. సి రము గ అరాజ్ముముగా
మిగిలిపోయంద్వ. దేవర) ఇంత్దుడిని ఎముక డ
ద్ధకుక న్యి డో తె)సుకోలేము, ఇంత్దుడు తిరగి
వచేు ద్ధకా యోగుయ డైన వాడిని ఇంత్ద పదవిలో
కూరోు పెటాిలని వెతికి, నహుష్ మహారాజ్ఞ ధర్
ాలన, సామరయ త ము, త్బహ్ తేజ్సుు ఉని వాడు,
యోగుయ డు అని నిరయ ు ంచ, ఇంత్దుడు తిరగి
వచేు ద్ధకా, తాతాక లిముముగా ఇంత్ద పదవి ఇచాు రు.
నహుష్ మహారాజ్ఞ ఇంత్ద పదవిని సవయ ముగానే
నిరి రతసుతన్యి డు. ఇంత్ద భోగములను కూడా
అనుభవిసూత వాటికి అలవాటు పడాిడు. అరని చుటూి
ఉని వా ళ్ళక అందరూ అరని గుణములను
పోగొడుతూ ఉంటే, అరని పూరి జ్న్ లలో అరనిలో
ఎముక డో మూలపడి ఉని అహంకారము మెలకగా
మొలకెతిత పెరుగుతోంద్వ. ఇంరలో ఎవరో అరనికి,
ఇంత్ద అనేద్వ ఒము పదవి, అలాగే ఇంత్దుడి భారయ
అయన రశీదేవికి కూడా, ఇంత్ద్ధణ అనేద్వ ఒము పదవి.
703
కాబటిి ఇంత్ద పదవిలో నీవు సింహాసనము మీద
కూరుు ండగా, ఇంత్ద్ధణ అయన రశీదేవి
సింహాసనములో నీ త్పముక న కూరోు వాలి అని
నూరపోశారు. నహుష్యడికి నేను ఇంత్దుడిని, అనే
అహంకారము నెతితకెకిక , ఇంత్ద్ధణని, ఇంత్ద సభకు
రమ్ ని ఆజ్ ఞ వేశాడు. ద్ధనికి ఇంత్ద్ధణ బాధపడి,
దేవరలకు గురువైన బృహసప తిని సంత్పద్వంచ,
బృహసప తి సలహా త్పకారము, నహుష్యడు కూరొు ని
పలకకిని సపతబుష్య) మోసూత రన దగ గరకు వసేత, నీ
ఆజ్ ఞ ాలిసాతను అని రశీదేవి ముబురు పంప్తంద్వ. ఈ
విష్యము ఇంత్దుడు పదవిలో ఉని నహుష్యడు,
సపతబుష్యలకు చెపప గానే, సపతబు ష్య)
ఒపుప కున్యి రు. నహుష్యడు పలకకిలో కూరొు న్యి డు,
సపతబుష్య) పలకకిని మోసుతన్యి రు. సపతబు ష్యలకు
పలకకి మోయుట అనుభవము లేము వాళ్ు అడుగు)
రడబడుతన్యి య. అదీకాము, అగసయ మహర ి చాలా
పొటిివాడు. కాబటి,ి పలకకి హెచుు రగుగ)గా ఉండి,
ఇటు, అటు ముదు)తని ద్వ. నహుష్యడికి చాలా
అసమురయ ముగా ఉంద్వ. ద్ధనికి కారణము అగసయ
మహర ి అని తెలిసి, అహంకారము నెతితకెకిక న
నహుష్యడు, సపత సముత్దములను అరచేతిలో
పోసుకొని ఒముక గుముక లో త్తాగిన, వాతాప్తని తినేసి
జీరంు చుకుని , శీ ీరాముడికి ఆద్వరయ హృదయము
ఉపదేశంచన, లలితా సహత్సన్యమము)
అభయ సించ, శీ ీవిదయ ఉాసనతో లలితాదేవిని
త్పరయ క్షము చేసుకుని మహానుభావుడైన అగసయ
మహరని ి తిటి,ి ఎడమ కా)తో రనుి తూ “సరప ”,
704
“సరప ” (తొందరగా నడు, జ్రుగు, ముందుకెళ్ళక అని
అన్యి డు. ఎపుప డైతే సపతబుష్యలతో పలికకి
మోయంచుకున్యి డో అపుప డే నహుష్యడి పుణయ ము
క్షీణంచపోయంద్వ. అగసయ మహరనిి తిటి,ి
రనిి నందుకు, ఆయనకు కోపము వచు , ననుి
సరప , సరప అని అన్యి వు కాబటి,ి నీవు సరప ము
(కొండచ)వ అయ, భూలోముములో పడిపో అని
రప్తంచారు. నహుష్యడు కొండచ)వ అయ
భూలోముమునకు పడిపోతూ, అగసయ మహరనిి
క్షమించమని త్ారసా త త డు. అపుప డు అగసయ మహర,ి
ఎపుప డైతే అారరత్తవు అయన ధర్ రాజ్ఞ, నీ
త్పరి లకు సమాధ్యనము చెప్తప న వెంటనే నీకు శాప
విముకి త ము)గుతంద్వ అని చెాప రు.

కుంతీదేవి, ాండవు), తీరయా ా త్రల నుండి

తిరగి వసుతంటే, అరణయ ములో, కొండచ)వగా ఉని
నహుష్యడు, భీముడిని చుటేసి
ి బంధసుతంద్వ.
నహుష్యడి (న్య)గు వరము ు ల గురంచ త్పరి లకు,
ధర్ రాజ్ఞ సమాధ్యనము చేప్తన వెంటనే నహుష్యడికి
శాప విముకి త ము)గుతంద్వ.

ఈ దృష్ింరము ద్ధి రా ఎంరటి ఉని ర

సాతయలో ఉని వారైన్య సరే, ఒముక సార అహంకారము,
గరి ము ములిగితే, అధోగతి ా) చేసుతంద్వ.

705
సవ గవజ్ఞ కంతేయ నిబద్ిః రవ కర్మ ణా ।
కరుిం నేచు ర యనోమ హాత్ కరిషయ సయ వశోఽపి
తత్ ॥ 60 ॥

కుంతీదేవి పుశ్రత్సడై ఓ అరుునా I

త్ వులు (నీ) జ్ మ తో తెచుా కు న
సవ గవరద్మై
ి సంసాక ర్ములు దావ ర్జ్ కల్వే
(నీ) సవ ధర్మ మై కర్మ లతో బంధించబడి
ఉంటారు.

నీ యొకక మోహముతో (అాన ముతో)

సవ ధర్మ మై కర్మ లను నేను చేయను (నేను
యుద్ిము చేయను) అని అనుకుంటునాన వు. కాని
నీ శ్రప్మేయము లేకుండానే, నీ సవ ధర్మ మై
కర్మ లను చేరలా నీ సవ గవరద్ిమై
సంసాక ర్ములు నినున శ్రప్నర్శపిసాియి. నీ
సంసాక ర్ముల శ్రప్గవముతో నీకు ఇషటము లేని
కర్మ లు కూడా నీవు చేరతీర్తావు.

త్తిగుణములలో మూడవ గుణమైన రమో

గుణము (మోహము, అాఞనము యొముక త్పభావముతో
నేను సి రంత్తడిని, న్య ఇష్ము
ి వచు నటుక చేసాతను
అని అనుకుంటారు. కాని ఆ త్పకారముగా
నడచుకోలేరు. ఎందుముంటే అదే మోహము
(అాఞనము నీవు అనుకుని ద్ధనికి వయ తిరేముముగా
చేయసుతంద్వ. ఇద్వ మోహము యొముక సి భావము. ఈ
మోహము మానవుల పరన్యనికి ద్ధర తీయసుతంద్వ.

706
అాఞను), ాఞను) (వేదము), శాస్తసతము)
చెప్తప న విధ్యనముగా చేసేత అభుయ ని తిని ములిగిసుతంద్వ.

మానవు) వేటిని విని, చూసి, రుచ చూసి,

అనుభవించ ఉంటాడో, వాటి తాలూము సంసాక రము)
మనసుు లో ముత్ద్వంచబడి, వాటిమీద కోరము)
పెంచుకొని, ఆ కోరములను తీరుు కుందుకు
అనుగుణముగా ముర్ ) చేసాతడు, వాటికి
అనుగుణముగా త్పవరతసాతడు.

• ఈశ్వ ర్ః సర్వ భతానాం హృదేాశ్లఽరుు

తిషఠతి ।
శ్రగమయన్ సర్వ భతాని యంశ్రతారూఢని
త్యయ ॥ 61 ॥

అరుునా I శ్రప్తి జీవులకు, భతములకు

మూలమై శ్రతిగుణాతమ కమై మూల శ్రప్కృతి,
సర్వ శ్కి ి సంప్నున డు, సర్వ జ్ఞనడు, సర్వ
సమరుిడై , ఈశ్వ రుడి ఆధీ ములో, వశ్ములో
ఉ న ది. సర్వ శ్రతా, బయట్, లోప్ల వాయ పించి
ఉ న ఆ ఈశ్వ రుడు అనిన శ్రప్పణుల హృద్య
దేశ్ములో (చిదాకాశ్ములో), తిషట వేసుక్కని
నివాసము ఉంటునాన డు.

అనిన జీవులను, భతములను,

యంశ్రతములు ఉ న బొమమ లను
శ్రతిపుప త్స టుేగా (బొమమ లకు కీ ఇచిా

707
శ్రతిపుప త్స టుేగా), త ఆధీ ములో ఉండే
త్యతో శ్రతిపుప త్సనాన డు.

కేవలము జ్డమైన, సి రంత్రము కాని

త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతి ద్ధి రా త్కియ),
ముర్ ) జ్రగట లేదు. పరమార్ మాయ ద్ధి రా
జ్డమైన త్తిగుణార్ ముమైన మూల త్పముృతితో
చేయవలసిన త్కియ), ముర్ ) చేయసుతన్యి డు.
మానవుల వార, వార సంసాక రములకు రగినటుకగా,
అనుగుణముగా త్పేరేప్తంచ ఆ త్కియ) జ్రగేటటుకగా
చేయసుతన్యి డు. మానవు) వాళ్ు త్పయరి ముతో,
సాధనలతో సరక ర్ ఆచరణ చేసి వాళ్ు
సంసాక రములను, మంచ సంసాక రము)గా
మారుు కోగలిగితే, హృదయములో అంరరాయ మిగా
ఉని పరమార్ ఆ మంచ సంసాక రములకు
అనుగుణముగా త్పేరేప్తంచ మంచ త్కియ), ముర్ )
జ్రగేటటుకగా చేయసాతడు.

హృదేాశ్లఽరుు = హృదేాశ్ల + అరుు =

హృదయములో ఉని + తెలకని మనసుు ములిగిన
వాడు, సి చు మైన మనసుు ములిగిన వాడు. మనసుు
సి చు ముగా, పరశుదాముగా ఉంటే పరమార్
అనుభవము ము)గుతంద్వ.

ఋేవ ద్ము – 6-9-1 – “ఆహసా కృషాం

ఆహరుు ం చ వివర్శతే
ి ర్జ్రవేద్య భిః
వైసాబ య రోజ్యమనో ర్జ్వతిర్జోుయ తిస

708
అనన సిమనిస ” – మానవుల జీవిరములో ఒము
త్పధ్యనమైన ద్వనము లేద్ధ రోజ్ఞ - ఈ రోజ్ఞ నలకని
రోా? లేద్ధ తెలకని రోా? అనే విచారణ. ఏ రోజ్ఞ
మానవుడు తాను చేయవలసిన సరక ర్ చేయలేదో ఆ
రోజ్ఞ నలకని రోజ్ఞ. ఏ రోజ్ఞ మానవుడు తాను
చేయవలసిన సరక ర్ చేశాడో ఆ రోజ్ఞ తెలకని రోజ్ఞ. ఈ
రండు సందరభ ము) (రోజ్ఞ) ఒకే రజో గుణము
త్పభావముతో జ్రగే సందరభ ములే అయన్య సరే, ఆ
రండు వేరు, వేరు రమురకా)గా త్పవరతసాతయ.
మానవుడు త్కియను ాఞన పూరి ముముగా (తె)సుకొని
చేసేత, ద్ధని త్పవృతిత, ఫలిరము ఒము రముముగా
ఉంటుంద్వ. అదే త్కియను అాఞన పూరి ముముగా
(తె)సుకోకుండా ఇష్ము ి వచు నటుక చేసేత, ద్ధని
త్పవృతిత, ఫలిరము వేరే విధముగా ఉంటుంద్వ. ఆ
ాఞనము ధ్యర్ ముముగా ఉంటే, మనసుు
సి చు బడుతూ (శుత్భ పడుతూ, నిర్ లముగా
అవుతూ ఉంటే, ఆ త్కియ యొముక రజో గుణము
యొముక త్పభావము రగుగతూ, అద్వ త్పసుప టముగా
అవుతూ, ఆ త్కియ యొముక ఫలిరము పెరుగుతూ
ఉంటుంద్వ. ఆ ాఞనము పై సాతయకి పెరగి,
పరమేరి రారప ణ బుద్వాతో చేసేత, మనసుు ఇంకా
సి చు బడి ఆ త్కియ యొముక రజో గుణము యొముక
త్పభావము ఇంకా రగి గ, ఆ త్కియ యొముక ఫలిరము
మరంర పెరుగుతంద్వ. ఆ ాఞనము ఇంకా పై సాతయకి
పెరగి, నేను మురతను కాను, న్యకు ఏ విధమైన
మురతృరి ము లేదు అనే భావనతో చేసేత, మనసుు ఇంకా
సి చు బడి ఆ త్కియ యొముక రజో గుణము యొముక
709
త్పభావము ఇంకా రగి గ, ఆ త్కియ యొముక ఫలిరము
మరంర పెరుగుతంద్వ. ఆ త్కియ యొముక ఫలిరము
ఆ విధముగా మారటానికి ాఞనము సహమురసుతంద్వ. ఆ
సి చు మైన ాఞనముతో, సి చు మైన మనసుు తో
త్కియ) చేసే రోజ్ఞ తెలకని రోజ్ఞ అవుతంద్వ. దీనికి
విరుదాముగా మునుము ఉంటే ఆ రోజ్ఞ నలకటి రోజ్ఞ
అవుతంద్వ.

మానవు) చేసే త్కియ), సరక ర్ )

మనసుు ను, సంసాక రములను పరశుదా ము
చేయుటకు ఉపయోగపడాలి.

ఈశ్వ ర్ః – త్ండ్యకోయ ప్నిషత్ – 6 – “ ఏష

సర్శవ శ్వ ర్ ఏష సర్వ జ్ ఏషోంతర్జ్య మేయ ష
యోనిః సర్వ సయ శ్రప్భవాప్య యౌ హి భతానామ్”
– ఇరడే సరి మునకు ఈరి రుడు
(నియంత్తించేవాడు . ఇరడే సరి జ్ఞడు ఞ . ఇరడే
అంరరాయ మి. ఇరడే అంరటికీ కారణము. ఇరడే
సమసత భూరముల యొముక ఉరప తితకి, సితతికి,
లయములకు సాతనము.

కఠోప్నిషత్ – 2-1-13 – “ఈశానో

భతభవయ సయ స ఏవాద్య స ఉ శ్వ ః ఏత దైవ తత్”
- పరమార్ (ఈ మూడు లోముములలో జ్రగినద్ధనిని,
జ్రుగుతని ద్ధనిని, జ్రగబోయే ద్ధనిని అనిి టినీ
నియంత్తించగల రకి త ములిగి ఉన్యి డు. అందుచేర
ఆయనకు ఈరి రుడు అని అంటారు.

710
 సర్వ భతానాం హృదేాశ్ల – కఠోప్నిషత్ – 3-3-17
– “అంగుషటత్శ్రతః పురుషో ిర్జ్తామ , సదా
జ్నానాం హృద్యే సనిన విషటః” - మన బొటన
త్వే) అంర పరమాణముతో, అందర త్ాణుల
హృదయ దేరములో (చద్ధకారములో పరమార్ తిష్ి
వేసుకొని ఉంటాడు.

శ్రగమయన్ సర్వ భతాని యంశ్రతారూఢని

త్యయ – బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 3 లేదా 5-
7-3 – “యః ప్ృథివాయ ం తిషఠన్ ప్ృథివాయ అ ిరో
యం ప్ృథివీ వేద్యసయ ప్ృథివీ శ్రీర్ం యః
ప్ృథివీమ ిరో యమయతేయ ష త ఆతమ ిర్జ్ య
మయ మృతః” – ఈరి రుడు ఈ సృషి ి అంతా బయట,
లోపల సమముగా అంరరాయ మిగా వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు.
త్పతి త్ాణులలో, వసుతవులలో, తేజ్సుు లో,
ఆకారములో అంరటా ఒకే ఈరి రుడు అంరరాయ మిగా
వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు. ఈరి రుడు అంరరాయ మిగా ఉండి
ఈ రరీరములో ఉండే త్పతిద్ధనినీ త్పేరేప్తసూత,
ముద్వలిసూత లేద్ధ త్తిపేప సూత, నియంత్తిసూత ఉన్యి డు.
త్పతేయ కించ ఈరి రుడు మానవుల హృదయములో
ఉని పప టికీ, మానవుల అదే హృదయములోనే
ఉండే జీవుడు, జీవుడి మనసుు కూడా త్పముక నే ఉండే
ఈరి రుడిని చూడలేముపోతన్యి రు,
తె)సుకోలేముపోతన్యి రు.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-11 – “ ఏకో దేవ

సస ర్వ భతేషు గూఢ సస ర్వ వాయ ీ
711
సర్వ భతాంతర్జ్తామ I కర్జ్మ ధయ క్ష
సస ర్వ భతాధివాస సాస క్షీ చేతా కేవలో
నిరుీణశ్ా ” – ఒకే ఒము పరమార్ , అద్వి తీయుడు
(రండు కాని వాడు రన చైరనయ (విాఞన
సి రూపముతో త్పకాశసూత ఉన్యి డు. త్పతి త్ాణ
రరీరములో (హృదయములో గుపతముగా (వా ళ్కు క
తెలియకుండా ఉన్యి డు. పరమార్ ఎవి రకీ
మునిప్తంచుటలేదు, తెలియుటలేదు, ఉన్యి డు అని
కూడా అనిప్తంచుటలేదు. త్పపంచము అంతా
వాయ ప్తంచ ఉన్యి డు. త్పతి త్ాణలోనూ అంరరాయ మిగా
ఉన్యి డు. ఆ పరమార్ త్ాణుల మనసుు లలో ఉని
మరయు మనసుు తో చేసుతని త్పతి త్కియను, ముర్ ను
గమనిసుతన్యి డు. పరమార్ చైరనయ (ాఞన
సి రూపుడు కాబటి,ి త్పతి త్ాణ రరీరములో
రపప కుండా ఉండి, ఆ రరీరముతో ఏ విధమైన
సంబంధము పెటుికోకుండా వేరుగా ఉంటూ, రనకు
ఆ త్కియతో లేద్ధ ముర్ తో ఏ విధమైన సంబంధము
లేకుండా, ఆ త్ాణ చేసుతని త్కియలను, ముర్ లను
సాక్షిగా గమనిసుతన్యి డు. త్తిగుణములతో రయారైన
రరీరములో ఉన్యి , ఆ గుణములతో ఏ విధమైన
సంబంధము లేకుండా, నిరుగణ సి రూపముతో
ఉంటున్యి డు.

మానవుడు రన మనసుు ను శుత్భ పరచుకొని,

అరుజనమైన, సి చు మైన మనసుు తో, రజో గుణమైన
సంసాక రములను రగి గంచుకొని, సాతిి ముమైన
సంసాక రములను వృద్వా చేసుకొని, త్ముమముగా
712
గుణాతీరమైన సితతికి చేరుకొని, ఒకే రరీరములో, ఒకే
చోట రనతో (జీవార్ తో ఉంటుని ఆ
అంరరాయ మిని, ఆ పరమార్ ను దరి ంచే
సామరయ త మును సంాద్వంచుకోవాలి.

తమేవ శ్ర్ణం మచు సర్వ గవే గర్త ।

తశ్రతప సాదాతప ర్జ్ం శాంతిం సాల ం శ్రప్పప్స య ర
శాశ్వ తం ॥ 62 ॥

అనిన శ్రప్పణులలో హృద్య దేశ్ములో

అంతర్జ్య మిగా తిషట వేసుక్కని కూరొా న
ఈశ్వ రుడిని త్శ్రతమే శ్ర్ణు వేడు.
శ్రతికర్ణములతో ఏ శ్రకియ, ప్ని చేసుి న పుప డు
(మ సుస తో ఆలోచిసుి న పుప డు, వాకుక లతో
త్టాేడేట్పుప డు, శ్రీర్ముతో
ప్నిచేసుి న పుప డు) ఆ శ్రకియలతో, గవములతో
శ్ర్ణు వేడు. భర్త వంశ్ములో శ్రశ్లషుటడై ఓ
అరుునా I

అపుప డు ఈశ్వ రుడి అనుశ్రమహము

రదిాసుింది. అపుప డు అనిన టి కంటె ఉతిమమై
మ సుస లో శాంతి లేదా సంసార్ములో ఉండే
కషటముల నుండి ఉప్శ్మ ము ొందతావు. నీవు
(జీవాతమ ) ొంద్వలర , అంతిమ మమయ మై
శాశ్వ తమై ఆ ంద్ము, సాల మును
(ప్ర్త్తమ లో లీ ము) ొందతావు.

713
 బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 1 లేదా 3-5-3
“కామసంకలోప విచికిచ్చు శ్రశ్ద్ి
అశ్రశ్దాిధృతిర్ృ ి తిః శ్రహీరీరీ
ా భ రితేయ తతస ర్వ ం
మ ఏవ” - మానవు) మనసుు తో అనేముమైన
ఆలోచనలతో త్కియ) చేసూత ఉంటారు. కోరము)
కోరుకుంటున్యి రు, సంములప ము)
చేసుకుంటున్యి రు, సందేహములకు
లోనవుతన్యి రు, త్రదా, అత్రద,ా ధైరయ ము, అధైరయ ము,
లజ్ జ (సిగుగ , తెలివి, ాఞనము, భయము, భావము)
మొదలైన అనిి మానసిము త్కియ) మనసుు తో చేసూత
ఉంటారు.

అలాగే మానవు) రరీరము మరయు

అవయవములతో, చేతలతో, కాళ్తో క , ముళ్తో
క , నోటితో,
ముకుక తో అనేముమైన త్కియ) చేసూత ఉంటారు.
వాకుక రూపములో మాటలతో కూడా త్కియ) చేసూత
ఉంటారు. ఆ త్కియ) ఏ విధమైన ముర్ ఫలిరము)
తీసుకువసాతయో తెలియదు, ఈ త్కియ) మనసుు లో
ఏ విధమైన సంసాక రము) అనే త్పభావమును
ములిగిసుతన్యి యో కూడా తెలియము, మానవు) వీటిని
ఏమీ లెముక చేయకుండా, పటిించుకోకుండా
చేసుకుపోతన్యి రు. వీటి నుండి మంచ
ఫలిరము), మంచ సంసాక రము) ములగాలంటే,
శాస్తరతయమైన సరక ర్ ) చేసూత, మంచ ఆలోచన)
ఆలోచసూత, ఆ ముర్ ), ఫలిరము), మురతృరి ము
అనీి హృదయములో ఉని ఈరి రుడికి
మనసూూ రతగా సమరప ంచాలి. మనసుు లో ఈరి రుడు
714
రపప వేరే విష్యములను మనసుు లో
ఉంచుకోకుండా, ఈరి రుడినే రరణు వేడుకోవాలి.
అపుప డు ఈ త్కియ) వలన ములిగే దుష్ూ లిరము),
దుత్ష్ప భావము) మానవులను బాధంచవు.

ఈ ఉపదేరమే ముర్ మారము

గ , యోగ మారము
గ
జ్నన మారము
గ లలో ఉని సాధకులకు వరతసుతంద్వ.

ప్తంజ్ల్వ యోమ సూశ్రతములు – 2-45 –

“సత్ధి రదిిః ఈశ్వ ర్శ్రప్ణిధ్యనాత్” – చరతము
(మనసుు ఏ మాత్రము ముదలకుండా, సమాధ సితతి
ములగాలంటే ఈరి రుడి అనుత్గహము అవసరము.
ఈరి రుడి అనుత్గహము ములగాలంటే ఈరి రుడికి
సంపూరముు గా రరణాగతి అయ, నిద్వధ్యయ సనము
(నిరంరరము పరమార్ నే మనసుు లో ధ్యయ నించుట
చేయాలి. అపుప డే మనసుు ముద్వలిపోకుండా లేద్ధ
మనసుు లో ఏ రముమైన ఆలోచనల అలజ్డి, అల)
నిరంరరము ముదలకుండా సమానమైన, నిరు లమైన
సమాధ సితతిని పొందగ)గుతాడు.

7-14 వ ోకముములో “దైవీ హ్యయ ష్ణ గుణమయీ

మమ త్య దర్తయ య, త్మేవ ఏ శ్రప్ప్ద్య నేి
త్య మేతాం తర్నిి తే” – త్తిగుణార్ ముమైన
(సరతి గుణము, రజో గుణము, రమో గుణములతో
కూడిన త్పముృతిని, న్య ఆధీనములో ఉండే మాయను
(ద్వవయ రకిని
త సాధ్యరణమైన మానవు) ద్ధటి
వెళ్ు లేరు. ఎవరైతే ననేి రరణువేడుతారో, వాళ్ళు ఈ

715
మాయను సులభముగా ద్ధటి, అాఞనము పోగొటుికొని
ాఞనము పొందుతారు.

ఉదాహర్ణ:

వర్జ్హ పుర్జ్ణము – వసు మహారాజ్ఞ

ధ్యర్ ముముగా రాజ్య ాలన చేసేవాడు. ఆయన యోగ
సాధన కూడా చేసూత, ఆ యోగ బలముతో రాజ్య రక్షణ
కూడా చేసేవాడు. యోగము లేద్ధ ాఞనము గురంచ
యొముక చరు ) ఎముక డ జ్రుగుతన్యి (భూ
లోముములో, పై లోముములలో , రన యోగ రకితో త
అముక డకు వెళ్ల క ఆ చరు లలో ాలగనేవాడు. ఒము సార
త్బహ్ లోముములో సభ జ్రుగుతూ ఉంటే వసు
మహారాజ్ఞ యోగ రకితో త త్బహ్ లోముము వెళ్ళు డు.
అముక డ త్బహ్ దేవుడు, ఆ సభకు అధయ క్షుడిగా
ఉండగా, బృహసప తి మాటాకడుతూ ఉన్యి రు.
బృహసప తి అందర (ముర్ మారము గ , యోగ మారము గ ,
ాఞన మారము గ గురంచ త్పరి లకు సమాధ్యనము)
చెప్తప , చవరకి సాధకు) పరమార్ ను మనసుు లో
సితరముగా ఉంచుకొని, ఏ త్కియ లేద్ధ ముర్
(కికిముమైనద్వ, వైద్వముమైనద్వ చేసిన్య సరే ఆ త్కియ
లేద్ధ ముర్ ను పరమేరి రారప ణ బుద్వాతో చేసుకుంటూ,
చవరకి రరతి ాఞనము కోసము సాధన చేసుకోవాలి.
ఇద్వ ఒముక టే మారము గ అని చెాప రు. వసు మహారాజ్ఞ
భూ లోముమునకు తిరగి వచు , బృహసప తి చెప్తప న
సాధనము చేసుతన్యి డు. ఆ సమయములో
రరీరములో నుండి పొగ) బయటకు వచు , ఆ
716
పొగలలో నుండి ఒము కిరారకుడు వచు , చేత)
ముటుికొని, అయాయ ఏమి ఆజ్,ఞ ఏమి సేవ చేయమంటారు
అని అడిగాడు. ద్ధనికి వసు మహారాజ్ఞ నీవు ఎవి రు
అని అడిగాడు. ద్ధనికి ఆ కిరారకుడు, నేను నీలో
ఉండే ాప పురుష్యడిని. నీవు గర జ్న్ లో ఒము
మహారాజ్ఞ. నీకు వేటాడటము ఒము సరద్ధగా ఉండేద్వ.
ఒమురోజ్ఞ వేటకు వెళ్ల,క నీకు ఏ త్కూర మృగము దరముము,
ఒము మహర ి ఒము జింము వేష్ములో రపసుు
చేసుకుంటూ ఉండగా, ఆ జింము మీద బాణము వేసి
చంపేశావు. ద్ధనికి నీకు త్బహ్ హతాయ ారముము
చుటుికుంద్వ. ఆ ాపమునకు త్ాయ చరతముగా నీవు,
అమ్ వార కోసము రపసుు చేసి, విజ్య దరమి రోజ్ఞ
మరణంచావు. నీవు కొంర సమయము వైకుంఠములో
ఉండి, రరువార కొంర సమయము సి రము గ లో
ఉండి, రరువార భూ లోముములో జ్ని్ ంచావు.
అపుప డు నేను (ాప పురుష్యడిని ఆ త్బహ్ హతాయ
ాపమునకు నినుి పటుికున్యి ను. ఇపుప డు నీవు
పరమార్ ను మనసుు లో సితరముగా ఉంచుకొని
చేసుతని త్కియకు నేను రటుికోలేము బయట
వచేు శాను. నీవే న్యకు త్పభువు, కాబటిి నీ ఆజ్ను
ఞ నేను
ాటిసాతను, న్యకు (ాపమునకు అసాధయ మైన పని
ఏదీ లేదు. నీవు ఏ పని చెప్తప తే ఆ పని చేసాతను, అని
చెాప డు. ద్ధనికి వసు ఏమి చెయాయ లో తోచము, మరలా
పరమార్ ను మనసుు లో ధ్యయ నిసూత రపసుు చేశాడు.
ఆ పరమార్ ధ్యయ నమునకు ఆ ాప పురుష్యడు
రటుికోలేము, వసు మహారాజ్ఞను వద్వలేసి

717
వెళ్లు పోయాడు. రరువార వసు మహారాజ్ఞ
పరమార్ లో లీనమైపోయాడు.

ఇతి తే ాన త్ఖాయ తం గుహాయ దీహయ తర్ం

మయ ।
విమృశ్చయ తద్శ్లేణ యథ్యచు ర తథా కురు॥63॥

నీవు తెలుసుకోవలర ాన ము మొతి ము

నేను ఇంతవర్కు నీకు ఉప్దేశ్ము చేశాను. ఈ
ాన ము ర్హసయ ములలో అనిన ంటికంట్ట
శ్రశ్లషటమై ర్హసయ ము.

ద్గనిని మొతిము ాగా ప్ర్జ్య లోచ చేర,

నీకు ఎలా ఇషటమైతే నీవు అలా చేసుకో. కురు
వంశ్ములో పుటిట ఓ అరుునుడా I

మానవు) తె)సుకోవలసిన ాఞనము

మొరతము, ఏదీ వదలకుండా పూరతగా నేను
చెపేప శాను. త్ాప్తంచము రహసయ ము), ఉాసన),
మంత్రము) మొదలైన రహసయ ము). ఈ
రహసయ ము) అనిి టి ముంటె ఉరతమోరతమైనద్వ,
రహసయ మైనద్వ పరమార్ రరతి ాఞనము. పరమార్
అనిి టి ముంటె దగ గరలోనే, హృదయ దేరములో
ఉని పప టికీ, ఆ పరమార్ రరతి ాఞనము
తెలియనటుకగానే ఉంటుంద్వ. రహసయ ములలో కెలక
రహసయ మైనద్వ పరమార్ రరతి ాఞనము. అటువంటి
పరమార్ రరతి ాఞనము మొరతము నేను

718
(సరి జ్ఞడై
ఞ న పరమార్ , ఈరి రుడు, అంరరాయ మి
అయన పరమార్ , నీకు చెాప ను.

మానవు) వారు చేసుకోవలసిన త్ాప్తంచము

బాధయ ర), మురతవయ ము) చేసుకుంటూ, రరువార
వారకి జ్న్ రహ త్ాప్తతంచన ధ్యర్ ముమైన విధ్య),
సరక ర్ ) చేసూత, రరువార వారు చేసే సరక ర్ ల
ఫలాపేక్ష లేకుండా చేయుట, రరువార ఆ
సరక ర్ లకు మురతృరి భావన లేకుండా చేయుట,
రరువార ఆ సరక ర్ లను, ఆ సరక ర్ ల
ఫలిరములను పరమేరి రుడికి సమరప ణ
చేయుటవలన, అంరుఃమురణ పరశుదమై ా , వారకి ాఞన
మారముగ లో త్పవేరమునకు అరర హ ము)గుతంద్వ.
రరువార సరైన గురువును ఆత్రయంచ, పరమార్
రరతి ాఞనమును త్రవణ, మనన, నిద్వధ్యయ సన సాధన
చేసి, పరమార్ కు రరణాగతి అయ, పరమార్
రరతి మును చేరుట మానవుల జీవిర లక్షయ ము.
ఇదంతా నేను నీకు చెాప ను. నీవు దీనిని బాగా
ఆలోచంచుకొని, నీవు ఏద్వ చేయాలో నిరయ ు ంచుకొని,
నీకు ఎలా ఇష్మై
ి తే అలా చేయ.

ఉదాహర్ణ:

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – 4 లేదా 6-5-1

నుండి 6-5-15 వర్కు – యాజ్వ ఞ లక మహరకిి
మైత్తేయ, కాతాయ యని అనే ఇదదరు భారయ ).
యాజ్వ ఞ లక మహర ి సనయ సించుటకు నిరయ
ు ంచుకొని,

719
రన ఆసితని వారదదరకీ సమముగా పంచ, మీరు ప్తలకను
పెంచ జీవిరము సాగించండి అని చెప్తప ,
అమృరరతి ము కోసము సన్యయ స ఆత్రమమునకు
వెళ్ళు టకు సిదమై ా న్యరు. కాతాయ యని భరత
చెప్తప నద్ధనికి ఏమీ చెపప కుండా ఊరుకుంద్వ. కాని
మైత్తేయ, ఈ ధనముతో న్యకు అమృరరతి ము
ము)గుతంద్ధ అని అడిగించ. ద్ధనికి యాజ్వ ఞ లక - 4
లేదా 6-5-3 “అమృతతివ సయ త్స నా శారి
వితేినేతి” – ధనముతో త్ాప్తంచము సుఖ్ జీవిరము
ము)గును, కాని ధనముతో అమృరరతి ము ములగదు
అని చెాప రు. అపుప డు మైత్తేయ, న్యకు కూడా
అమృరరతి ము కావాలి. ద్ధనిని న్యకు బోధంచు అని
అడిగింద్వ. అపుప డు యాజ్వ ఞ లక మహర ి 4 లేదా 6-5-
6 – “స హ్మవాచ వా అర్శ ప్త్సయ ః కాత్య
ప్తిః శ్రపియో బవ తాయ తమ సుికాత్య ప్తిః
శ్రపియో భవతి ........ ఆతమ వా అర్శ శ్రద్షటవయ ః
శ్రశోతవ్యయ మ ివ్యయ నిదిధ్యయ రతవ్యయ
మైశ్రతేయయ తమ ని ఖలవ ర్శ ద్ృేట శ్రశుతే మతే విానత
ఇద్గం సర్వ ం విదితం” – ఈ లోముములో రంత్డి
కొడుకుల, భారాయ భరతల ఏ సంబంధమైన్య కావచుు
ఒమురకొమురు త్ప్తయముగా ఉంటారు. ఇందులో
ఎవరైన్య సరే, ఎదుట వార త్ప్తయము, సంతోష్ము
కోసము వాళ్ళు త్ప్తయముగా ఉండట లేదు. రన
సి ంర అనుకూలర (త్ప్తయము, సాి రము ా కోసము
ఎదుట వా ళ్ను క త్ప్తయముగా చూసుతన్యి రు. ఏ ఇదదర
వయ కుత ల మధయ సంబంధమైన్య సరే ఇలాగే ఉంటుంద్వ.
రమ సి ంర త్ప్తయము కోసము (సాి రము ా కోసము
720
ఎదుట వా ళ్నుక , వసుతవులను త్ప్తయముగా
చూసుతన్యి రు. ఈ విష్యము మానవుల అందరకీ
వరతసుతంద్వ. రనకు అనగా “నేను” అనే భావన, ఈ
“నేను” ద్ధనికి త్ప్తయముగా ఉంద్వ కాబటిి, ఆ ఎదుట
వయ కిని
త లేద్ధ వసుతవుని త్ప్తయముగా భావిసాతరు. ఆ
త్ప్తయము లేద్ధ త్ీతి యొముక రరతి ము
తెలియాలంటే, ఆర్ రరతి ము గురంచ
తె)సుకోవాలి. ఆర్ రరతి ము తెలియాలంటే, ఆర్
రరతి ము గురంచ విన్యలి, ఆర్ రరతి ము గురంచ
మననము చేసుకోవాలి, ఆర్ రరతి ము గురంచ
ధ్యయ నము, ఉాసన, నిద్వధ్యయ సన చేసుకోవాలి.
అపుప డు ఆర్ రరతి ము, “నేను” అనేద్వ తెలిసిన
రరువార ఎదుట వయ కి త లేద్ధ వసుతవు న్యకు త్ప్తయమా,
అత్ప్తయమా అని తె)సుతంద్వ. ఇపుప డు “నాకు”,
“నేను” లేద్ధ “నా మీద్” త్ప్తయము, త్పేమ ఎముక డ
నుండి, ఎందుకు ములిగింద్వ అనే త్పరి లకు
సమాధ్యనము తె)సుకుంటే, మానవుడు
తె)సుకోవలసినద్వ అంతా తె)సుకుని టేక
అవుతంద్వ. కాబటిి త్ీతి లేద్ధ త్ప్తయము రన నుండి
త్ారంభమయ, ఎదుట వయ కుత ల మీద, వసుతవుల మీద
త్పసరసుతంద్వ. ఆ త్ీతి ఎముక డ నుండి త్ారంభమై
(రనతో మొదలవుతోంద్వ , ఎముక డ అంరమవుతని దో
(ఎదుట వయ కితో త లేద్ధ వసుతవుతో అంరమవుతోంద్వ
ాత్గరతగా తె)సుకొని, త్ీతి ఎముక డ మొదలయందో
(న్యలో ఆ రరతి మైన “నేను” ని తె)సుకోవాలి. ఈ
ఆర్ రరతి ము ాఞనము ములిగిన రరువార ఏ వయ కి త
లేద్ధ వసుతవు మీద త్పతేయ కించ వేరే భావన (త్ీతి లేద్ధ
721
దేి ష్ము మొదలైన ఏ భావన ఉండదు. అందర
మీద, అనిి టి మీద సమతా భావన ఏరప డుతంద్వ. ఈ
విధముగా ఆర్ రరతి భావనను మైత్తేయకి
ఉపదేరము చేసిన రరువార యాజ్వ ఞ లక య మహర ి
సన్యయ స ఆత్రమమునకు వెళ్ళు రు.

సర్వ గుహయ తమం భయః శ్ృణు మే ప్ర్మం

వచః ।
ఇషోటఽర మే ద్ృఢమితి తతో వక్షయ మి తే హితం ॥
64 ॥

నేను, నీకు ర్హసయ ములకు ర్హసయ మై

విషయములు అనీన మళ్ళు , మళ్ళు చెప్పప ను.
దాని కంటె కూడా ర్హసయ మై , ఇంతకు మించి
మరొక గొప్ప వాకయ ము లేని, ఇంక్కక ర్హసయ ము
కూడా నేను, నీకు చెపుప తాను. నీవు ాశ్రమతి గా
విను.

నీవు నాకు చ్చలా ఇషుటడివి, శ్రపియమై

వాడివి, నా మీద్ నీకు ధృఢమై శ్రీతి ఉంది
కాబటి,ట నాకు కూడా నీ మీద్ ద్ృఢమై శ్రీతి
ఉంది. అందచేత నీకు హితమై , అనిన టి కంటె
అతి ర్హసయ మై విషయమును నేను
చెపుప తాను.

పరమార్ అయన నేను చెపేప ద్వ ాత్గరతగా

విని, బాగా అరముా చేసుకొని, త్రదదగా ఆచరణలో
పెటిటానికి త్పయరి ము చేసుకోవాలి.
722
9-29 వ ోకముములో “సమోహం సర్వ భతేషు
దేవ షోయ రి శ్రపియః, యే భజ్నిి త్స త్ం భకాియ
మయి తే తేషు చ్చప్య హమ్” – సరి భూరములలో
(అనిి వసుతవులలో సమముగా వాయ ప్తంచ ఉన్యి ను,
కాబటిి ఏ వసుతవు, ఏ వయ కి త మీద న్యకు త్ప్తయము లేదు
లేద్ధ దేి ష్ము లేదు. కాని ఎవరైతే ననుి భకితో త
సేవిసాతరో, అటువంటి వారు న్య పక్షమున ఉన్యి రు,
కాబటిి నేను కూడా అటువంటి వార పక్షమున
ఉంటాను. ఎందుచేనంటే వారు న్యలో
లీనమయేయ ందుకు త్పయరి ము చేసుతన్యి రు కాబటి,ి
వా ళ్ళక, నేను ఒముక టే. కాబటిి అటువంటి వా ళ్ను
క నేను
త్పతేయ కించ త్పేమిసాతను.

• మ మ నా భవ మద్భ కోి మదాయ జీ త్ం

మసుక రు ।
త్మేవైషయ ర సతయ ం తే శ్రప్తిానే
శ్రపియోఽర మే ॥ 65 ॥

1. మ మ నా భవ – నా (ప్ర్త్తమ ) యంద
త్శ్రతమే నీ మ సుస ను కేంశ్రద్గకరించి ఉంచుకో.
2. మద్భ కోి – నా యంద త్శ్రతమే భకి ిని, శ్రీతిని
కల్వన ఉండు. 3. మదాయ జీ - నా కోసము, నా శ్రీతి
కోసము త్శ్రతమే నీవు తప్సుస , యమములు,
పూజ్లు, సతక ర్మ లు చేయి. 4. త్ం మసుక రు –
నాకు త్శ్రతమే మసాక ర్ము చేసూి ఉండు.

723
 పై చెపిప ఈ నాలుగు నీవు
చేసుి న ట్ేయితే, నీవు నేన (ప్ర్త్తమ ను)
తప్ప కుండా చేరుతావు. ఇది నిజ్మై
విషయము. నీకు ఏ విధమై సందేహము
ఉండ కక ర్ లేద. ఇది సతయ ము అని నీకు నేను
శ్రప్తిజ్,న శ్ప్థము చేర, ఒట్టర ట చెపుప త్సనాన ను.
నీవు నాకు శ్రపియుడై వాడివి కాబటిట, నేను ఇది
నీకు చెపుప త్సనాన ను.

కుసంసాక రములను, కామ త్కోధములను, రాగ

దేి ష్ములను, త్ాప్తంచము విష్యములను అనిి టినీ
నీ మనసుు లో నుండి తీసివేసి, నీ మనసుు లో
ఎలకపుప డూ పరమార్ నైన ననేి ఉంచుకో. దీనిని ఈ
గీర శాస్తసతములో ాఞన ష్టక ములో (13 వ అధ్యయ యము
నుండి 18 వ అధ్యయ యము వరకు పరమార్
ఉపదేశంచాడు. అయన . నీవు నీ రలికరంత్డు),
భారయ , ప్తలక), బంధ్యవు), సేి హిత) సంపదలపై
పెంచుకుని పంచుతని త్ీతిని, త్పేమను అంతా
వద్వలేసి, శారి ర సుఖ్ సి రూపమైన న్య యందే
త్ీతిని, త్పేమను ఉంచుకో. దీనిని ఈ గీర శాస్తసతములో
భకి త ష్టక ములో (7 వ అధ్యయ యము నుండి 12 వ
అధ్యయ యము వరకు పరమార్ ఉపదేశంచాడు. ఏ
త్కియ) లేద్ధ సరక ర్ చేసిన్య సరే ఆ త్కియ) లేద్ధ
సరక ర్ లకు నేను మురతను అంర భావమును
విడిచపెటి,ి ఆ త్కియ) లేద్ధ సరక ర్ లకు మురతనే నేనే
(పరమార్ అనే భావనతో, పరమార్ త్ీతి కోసము, ఆ
త్కియల లేద్ధ సరక ర్ ల ఫలిరము)
724
ఆశంచకుండా, ఈరి రారప ణ బుద్వాతో త్పతి
సరక ర్ లను చేయ. దీనిని ఈ గీర శాస్తసతములో ముర్
ష్టక ములో (1 వ అధ్యయ యము నుండి 6 వ
అధ్యయ యము వరకు పరమార్ ఉపదేశంచాడు.
నమసాక రము యొముక సరైన అరము ా మనసుు లో
ఉంచుకొని, న్యకు నమసాక రము) చేసూత ఉండు. ఈ
న్య)గు అంరము) త్రదాగా ాటిసూత, సాధన
చేసుకుంటే, నీవు రపప కుండా ననుి పొందుతావు.

ఉదాహర్ణ:

గమవత మహాపుర్జ్ణము – Book – 9 –

Discourse - 4, 5 - అంబరీష్ మహారాజ్ఞ నభగ
మహారాజ్ఞ కుమారుడు. అంబరీష్ మహారాజ్ఞ గొపప
చత్మువరత, ధ్యర్ కుడు, శీ ీహర భకుత డు. ఈయన ఇరర
ధ్యర్ ము కారయ త్ముమము) చేసూత, నిరంరరము ఏకాదశ
ఉపవాసము (పరమార్ కు సమీపములో
నివసించుట , ఆహార నియమము), నిరంరర హర
స్ రణ, ాగరణ, ద్ధి దశ ఘడియ) పూరత
అయేయ లోపల ారణ (ఉపవాసము నుండి మరున్యడు
చేయు భోజ్నము త్వరముగా కూడా త్రదాగా
ఆచరసుతన్యి డు. ఒముసార అలాగే ఏకాదశ ఉపవాసము
రరువార ారణ త్ారంభించే సమయములో
దురాి స మహర ి హడావిడిగా వచాు రు. అంబరీష్
మహారాజ్ఞ ఆయనను ఆహాి నించ, ఆ సమయములో
ఒము మహర ి అతిధగా వచు నందుకు చాలా
సంతోషించ, ఆయనను భోజ్నమునకు
725
ఆహాి నించాడు. ద్ధనికి దురాి స మహర ి కూడా
సంతోషించ, నేను సాి నము చేసి వసాతను అని నద్వకి
వెళ్ళు రు. దురాి స మహర ి ఎంరసేపటికీ రాలేదు,
ద్ధి దశ ఘడియ) అయపోతన్యి య. ఏదైన్య ధర్
సందేహము ములిగినపుప డు పండితలను కాని,
పెదదవారని కాని అడిగి వార సలహా త్పకారము
చేయవలెను అనే నియమమును ాటించ, వా ళ్ క
సలహా త్పకారము మరయు శాస్తసతము త్పకారము
“మంచ నీళ్ళు త్తాగినటకయతే, త్వరమునకు ారణ
చేసినటుక అవుతంద్వ, అతిధకి ారణ చేయనటుక
కూడా అవుతంద్వ, రరువార అతిథి వచు న రరువార
భోజ్నము చేయటము” అని చెాప రు. వాళ్ు సలహా
త్పకారము అంబరీష్ మహారాజ్ఞ మంచ నీళ్ళు శీ ీహరకి
నైవేదయ ము పెటి,ి ఆ నీళ్ు ను త్తాగబోయే
సమయములో దురాి స మహర ి తిరగి వచు ,
కోపముతో అతిథి అయన నేను రాకుండా నీవు
ద్ధి దశ ారణ చేసాతవా? న్యకు పెటికుండా నీ ముడుపు
నింపుకుంటావా? అని కోపప డాిరు. ద్ధనికి అంబరీష్
మహారాజ్ఞ వినయముగా విష్యమును వివరంచాడు.
అలా చెపేప సరకి దురాి స మహరకిి ఇంకా కోపము
ఎకుక వై, రన ఒము వెంత్టుము తీసి నేలపై కొటిి, ఒము
ముృరయ ను (ప్తశాచమును సృషి ి చేసి, ఈ అంబరీష్
మహారాజ్ఞ న్యకు అపచారము చేశాడు, వేడిని నీవు
మింగేయ అని ఆదేరము ఇచాు రు. అంబరీష్
మహారాజ్ఞ సాి మీ ననుి క్షమించండి, శాంతించండి
అని అంటూనే ఉన్యి డు. ఆ ముృరయ అంబరీష్
మహారాజ్ఞ మీదకు దూకుతంటే శీ ీహర రక్షించు అని
726
అన్యి డు. వెంటనే సుదరి న చత్ముము త్పరయ క్షమై, ఆ
ప్తశాచము రలను ఖ్ండించ, దురాి స మహర ి మీదకు
వెళ్ళు తోంద్వ.

దురాి స మహరకిి భయము వేసి

పరగెతతతన్యి డు, సుదరి న చత్ముము
వెంబడిసుతని ద్వ. దురాి స మహర ి పరగెతిత, పరగెతిత
త్బహ్ లోముము చేర, త్బహ్ దేవుడితో, ఆ సుదరి న
చత్ముము ననుి వెంబడిస్త ంద్వ, నేను ఏమిచేయాలో
చెపప ండి అని త్ారం త చారు. ఇద్వ మహావిష్యువు యొముక
సుదరి న చత్ముము. మహావిష్యువు యొముక భకుత లకు
అపకారము రలబెటిిన వా ళ్ను క వదలదు. నేను ఏమీ
చేయలేను. నీవు మహావిష్యువు దగ గరకు వెళ్ల,క రరణు
వేడుకో అని సలహా ఇచాు రు. దురాి స మహర ి
పగేటుితూ వైకుంఠము చేర, సాి మి కాళ్ క మీద పడి, మీ
సుదరి న చత్ముము న్య వెంట పడుతని ద్వ. ద్ధని
నుండి ననుి రక్షించండి అని త్ారం త చారు. అపుప డు
మహావిష్యువు ఆ సుదరి న చత్ముము న్యద్వ అయన్య, అద్వ
న్య ముంటె న్య భకుత ల మాట ఎకుక వగా వింటుంద్వ. నీవు
న్య భకుత డికి అపకారము రలపెటిినందుకు, అదీ నీ
వెంట పడుతోంద్వ. ద్ధనిని నేను పంపలేదు. ఇపుప డు
నేను కూడా ద్ధనిని ఆపలేను. నేను ఏమీ చేయలేను
అని అన్యి రు. అపుప డు దురాి స మహర,ి ఏదో
ఉాయమైన్య చెపుప సాి మీ అని త్ారం త చారు.
అపుప డు మహావిష్యువు, నీవు న్య భకుత డైన అంబరీష్
మహారాజ్ఞను దగ గరకు వెళ్ల,క ఆయనను శాంతింపచేసి,
ఆయన ఈ సుదరి న చత్ముమును ఆగమంటే, అపుప డే
727
ఈ సుదరి న చత్ముము ఆగుతంద్వ, ఇద్వ ఒముక టే
ఉాయము, అని సలహా ఇచాు రు. వెంటనే దురాి స
మహర ి అంబరీష్ మహారాజ్ఞ దగ గరకు వెళ్ల,క
క్షమించమని అడిగారు. ద్ధనికి అంబరీష్ మహారాజ్ఞ
రన అతిధకి తాను అనుకోని ఆపద ములిగిందని
విచారంచ, న్య రరఫు నుండి మీకు ఈ ఆపద
ములిగినందుకు మీరే ననుి క్షమించండి అని
త్ారం త చ, ఆ సుదరి న చత్ముముతో నీవు న్య అతిధని
ఏమీ చేయవదుద అని చెాప డు. అపుప డు ఆ సుదరి న
చత్ముము మాయమైపోయంద్వ.

అపుప డు దురాి స మహర,ి మొహములో

ఆనందము మునబరుసూత, అముక డ ఉని అందరనీ
ప్తలిచ, భకితోత చేసే ఏకాదశ త్వరము యొముక
మహరయ ము, మరయు పరమార్ భకుత ల మహరయ ము
(పరమార్ కు మించన మహరయ ము ఇలా ఉంటుంద్వ
అని త్పజ్లకు చాటి చెపప టము కోసము, నేను, త్బహ్
దేవుడు, మహావిష్యువు ములిసి ఒము చని న్యటముము
ఆడాము. అంబరీష్ మహారాజ్ఞను కూడా
పరీక్షించాము. అంబరీష్ మహారాజ్ఞ చాలా గొపప
సాతయలో ఉని భకుత డు అని నిరూపణ అయంద్వ.
మీరందరూ పరమార్ మీద భకిని త పెంచుకొని,
ఏకాదశ త్వరమును త్రదాగా చేసుకొని, పరమార్ ను
పొందుటకు త్పయరి ము చేసుకోవలసినద్వ అని
చెాప రు. అంరలో మహావిష్యువు, త్బహ్ దేవుడు
కూడా త్పరయ క్షమైన్యరు. మహావిష్యువు, అంబరీష్యడితో,
నీవు చాలా గొపప సాధన చేసావు. నీవు రరతి ాఞనము
728
కోసము సాధన చేసుకొని, న్యలో ఐముయ మవటానికి
సమాయుముము త అగుదువు అని వరము ఇచాు డు.
రరువార త్ముమముగా అంబరీష్యడిని రనలో లయము
చేసుకున్యి డు.

అంబరీష్యడు మద్భ క ి, మదాయ జీ, త్ం

మసుక రు చముక గా అవలంబంచాడు. రరువార
సాధనలో త్ మ నా భవ సాధన చేసుకొని
పరమార్ లో లీనమయాయ డు.

• సర్వ ధర్జ్మ న్ ప్రితయ జ్య త్మేకం శ్ర్ణం

శ్రవజ్ ।
అహం తావ సర్వ ప్పప్నభోయ మోక్షయిష్ణయ మి
త్ శుచః ॥ 66 ॥

వారు (ాన త్ర్ముీ లో శ్రప్వేశ్ము

కల్వన వారు త్శ్రతమే) చేయవలర శ్రకియలు
అనీన పూరిగాి విడిచిపెటిట (సాధ్యర్ణ త్ వులు
సతక ర్మ లను చేసూి), నున త్శ్రతమే శ్ర్ణు
వేడుకో.

అపుప డు నేను (ప్ర్త్తమ ) నినున , నీ ప్పప్

పుణయ ములు, వాటి ఫల్వతముల నుండి, విమోచ
(కలగా కుండా) చేసాిను. నీవు కర్మ
బంధ ములను మళ్ళు ొంద్కుండా, నేను
చేసాిను. అందచేత మోహము (అాన ము)
దావ ర్జ్ కల్వే ఏ విధమై శోకమును ొంద్వదా.

729
 ఈ ోకముము మొరతము గీర శాస్తసతమునకు మూల
సారము. పరమార్ భగవదీగర అస) బోధ 2-11 వ
ోకముము “అశోచ్చయ వ శోచ సివ ం శ్రప్ావాదాంశ్ా
గష ర, మతాసూ మతాసూంశ్ా నానుశోచనిి
ప్ణిాతాః” - ఎవర విష్యములో నీవు ోముము
పొందకూడదో, అటువంటి వార విష్యములో నీవు
ోముమును పొందుతన్యి వు. నుండి త్ారంభించాడు.
ోముమునకు మూలము మోహము (అాఞనము
మాత్రమే. ఆ మోహమును తొలగించుకోవటమే
మానవుల మురతవయ ము. ఆ ోముము తొలగించుకునే
అనిి ఉపదేరము) చేసి, ఈ ోకముములో కూడా చవర
పదముగా “త్ శుచః” - నీవు ోముమును పొందవదుద
అనే పదముతో రన ఉపదేరమును ముగిసుతన్యి డు.
ఈ విష్యమే మానవుల అందరకీ వరతసుతంద్వ.
ోముమునకు మూల కారణమైన మోహము (అాఞనము
పరమార్ రరతి ాఞనము ద్ధి రా తొలగిపోతాయ.

మానవు) విధగా సరక ర్ ఆచరణ

చేసుకుంటూ – 18-5 వ ోకముము “యజ్దా న తప్ః కర్మ
తాయ జ్య ం కార్య మేవ తత్, యజోన దా ం
తప్శ్చా వ ప్పవనాని మనీష్టనామ్” – సాధ్యరణ
మానవులకు యజ్ము ఞ , ద్ధనము, రపసుు , ముర్ )
విడవకుండా రపప ము చేయవలెను. అవి మానవులను
పవిత్రము చేయును. త్ముమముగా ఆ ముర్ ల
ఫలిరముల మీద ఆర విడిచపెటుికొని, రరువార
నేను మురతను అనే భావనను విడిచపెటుికొని, ాఞన
మారము గ లో త్పవేరమునకు యోగయ రను
730
సంాద్వంచుకుని రరువార, ాఞన మారముగ లో
త్పవేశంచన రరువార, త్ముమముగా “సర్వ ధర్జ్మ న్
ప్రితయ జ్య ” తాను చేయవలసిన అనిి ముర్ లను
విడిచపెటుికొని, రరతి ాఞనము ద్ధి రా ోముమును
తొలగించుకోవాలి అని పరమార్ ఉపదేరము చేశాడు.
కాని అందరూ “త్మేకం శ్ర్ణం శ్రవజ్” – ననుి
(పరమార్ ను మాత్రమే రరణు వేడుకో అని గటిిగా
నొకిక చెపుప తన్యి డు..

భకి త రరతి ములో పరమార్ ను మనసుు లో

సితరముగా ఉంచుకునే సితతలలో మూడు సితత)
ఉంటాయ. “తస్యయ వాహం మమైవాసౌ సహ్యవాహం
ఇతి శ్రతిధ్య భమవత్ శ్ర్ణం...” - నేను అరని
(పరమార్ వాడిని. పరమార్ న్యకు
సంబంధంచనవాడు మాత్రమే. న్యకు, పరమార్ కు
బేధము లేదు. పరమార్ ను మాత్రమే
అనుభవిసుతన్యి ను. ఇలా మూడు దరలలో
పరమార్ ను రరణు వేడుతారు. 1. మృద అవసల –
భకుత డు పరమార్ న్య వాడు, నేను పరమార్ కు
చెంద్వన వాడిని అని అనుకుంటాడు. 2. మధయ మ
అవసల - పరమార్ న్యకు సంబంధంచనవాడు
మాత్రమే అని అనుకుంటాడు. 3. అవధి రూప్ప
అవసల – పరమార్ నేనే అని అనుకుంటాడు.

“సకలమిద్ం అహం చ వాసుదేవః ప్ర్మ

పురుషః ప్ర్మేశ్వ ర్సయ ఏకః ఇతి మతి ర్చలా
హృద్య మతే...” - యమ ధర్ రాజ్ఞ రన దూరలతో
731
ఈ విధముగా చెాప డు. ఈ సమసత త్పపంచము, నేను
కూడా (ఆయన అంరము వాసుదేవుడు ఒముక డే.
ఆయన ఒముక డే పరమ పురుష్యడు. ఆయన అందర
ముంటె పరమ సమరుాడు. ఆయన ఒముక డే ఉన్యి డు.
ఎవరైతే మనసుు లో ఈ విధముగా సితరముగా
భావిసాతరో, వార జోలికి మీరు ఎవి రూ వెళ్వ
క దుద. ఆ
సాధకుడు మీకు దరముడు. అరనికి ఏ విధమైన పుణయ ,
ాపము) అంటవు.

శ్లవ తాశ్వ తరోప్నిషత్ – 6-20 – “యదా

చర్మ వ దాకాశ్ం వేషటయిషయ ంతి త్ వా I తదా
దేవ మవిానయ దఃఖసాయ ంతో భవిషయ తి” –
మానవు) చాలా ముష్ము
ి ), దుుఃఖ్ము)
ము)గుతన్యి యని భావిసూత ఉంటారు. ఆ
ముష్ము
ి లను, దుుఃఖ్ములను ద్ధటుటకు అందరూ
ఏవేవో త్ాప్తంచము త్పయరి ము) చేసుకుంటారు.
అటువంటి త్ాప్తంచము త్పయరి ముల ద్ధి రా ఆ
ముష్ము ి ), దుుఃఖ్ము) పోవు. చాపను చుటిినటుక ఏ
మానవుడు ఎలాగైతే ఆకారమును చుటిలేడో, ఆ
విధముగానే మానవు) రమ ముష్ము
ి లను,
దుుఃఖ్ములను త్ాప్తంచము త్పయరి ములతో
ద్ధటటము అంటే అసంభవము. త్మేకం శ్ర్ణం
శ్రవజ్, అహం తావ సర్వ ప్పప్నభోయ మోక్షయిష్ణయ మి
- ఒముక పరమార్ రరతి ాఞనము ద్ధి రానే మానవు)
రమ ముష్ము
ి లను, దుుఃఖ్ములను (సంసార
సముత్దమును ద్ధటగలరు.

732
 ముండకోప్నిషత్ – 2-2-9 – “భిద్య తే
హృద్య శ్రమనిి శ్చు ద్య నేి సర్వ సంశ్యః I క్షీయ నేి
చ్చసయ కర్జ్మ ణి తరమ న్ ద్ృేట ప్ర్జ్వర్శ” - ఆ
పరమార్ ను ఒముసార దరి ంచుకోగలిగితే,
మనసుు లో ఉండే ీటముడు) అనీి (సమ సత
సంరయము) పూరతగా తొలగిపోతాయ. ాప
పుణయ ము) అనీి ాఞగిి లో పడి ఒకేసార
భస్ మైపోతాయ.

ఈశావాస్యయ ప్నిషత్ – 7 – “తశ్రత కో మోహః

కః శోక ఏకతవ మనుప్సయ తః” – సరి
సి రూపమయన పరమార్ ఒముక టే అని
తె)సుకుని వారకి, పరమార్ ను రన
హృదయములోనే చూసుకోగలిగిన సాధకుడికి
ోముము ఎముక డ నుండి వసుతంద్వ? ోముమునకు
కారణమైన మోహము ఎముక డ నుండి వసుతంద్వ?
(మానవుడు మోహముతో (అాఞనముతో రన
మనసుు లో పెంచుకుని సంసాక రముల వలన
ోముము ము)గుతంద్వ. సూరుయ డు ఉదయంచనపుప డు
వెంటనే చీముటి తొలగిపోయనటుకగా, పరమార్ రరతి
ాఞనము ములిగిన వెంటనే మోహము (అాఞనము ,
మోహము ద్ధి రా ములిగిన సంసాక రము) క్షణములో
తొలగిపోతాయ

కఠోప్నిషత్ – 2-1-4 – “సవ ప్పన ిం

జ్మరితా ిం, క్భో యే నానుప్సయ తి I మహా ి ం
విభుత్తామ ం, మతావ ధీరో శోచతి” –
733
మానవు) సి పి ములో మరయు ాగృతి
అవసతలలో సమసత విష్యము) దేనితో
తెలిసుకుంటున్యి డో, అటిి చత్ (ాఞన సి రూపమైన
ఆర్ (రత్ సరి వాయ ప్త అయన పరమార్ రన
హృదయములోనే ఉన్యి డని తె)సుకుని ధీరుడు
(ాఞని ఏ విధమైన ోముమును పొందడు.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-2 – “సత్నే వృక్షో

పురుషో నిమగోన అనీశ్య శోచతి ముహయ త్ ః I
జ్ఞషటం యదాప్సయ తయ య మీశ్ మసయ మహిత్
మితి వీతశోకః” – ఒకే కొమ్ మీద ఉండే రండు
పక్షు) ఉని టు,క ఒకే రరీరములో, ఒకే
హృదయములో జీవుడు, పరమార్ ఇదదరూ ఉన్యి రు.
అందులో అాఞనము ఆవరంచ ఉని జీవుడు రన
రరతి మును, పరమార్ రరతి మును అరము ా చేసుకో
లేము, తాను ఉని హృదయము, రరీరము తానే అని
త్భమించుతూ , ఆ రరీరముకు ములిగే ముష్ము
ి లను రన
ముష్ము
ి )గా భావించుతూ, అనవసరముగా ోముము
పొందుతన్యి డు. ఈ మోహము (అాఞనము ద్ధి రా
ములిగిన ోముమును తొలగించుకోవాలంటే, రనతోాటు
ఉండే పరమార్ ను తె)సుకోగలిగితే, పరమార్
త్పభావముతోనే సమసత త్పపంచము యొముక
వయ వహారము నడుసుతని ద్వ, తె)సుకుంటాడు,
అపుప డు మోహము (అాఞనము తొలిగిపోయ,
పరమార్ , జీవార్ , మరయు త్తిగుణార్ ముమైన
మూల త్పముృతి యొముక రరతి ములను అరము ా

734
చేసుకొని, ోముమును (జ్న్ మృతయ చత్ముము నుండి
విముకి త పొందుతాడు.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-2 – “స యో హ వై
తతప ర్మం శ్రబహమ వేద్ శ్రబహ్మ్మ వ భవతి, నాసాయ
శ్రబహమ విత్సక లే భవతి I తర్తి శోకం తర్తి
ప్పప్పమ ం గుహా శ్రమనిిభోయ విముకోిమృతో భవతి” –
ఎవరైతే పరమార్ ను తానే (పరమార్ యొముక అంర,
భాగము అని అరము ా చేసుకుంటారో, వారు
పరమార్ లో లీనమైపోతారు. అటువంటి ఆర్ ాఞని,
తాను ములిప ంచుకుని , త్భమిసుతని ోముములను, ఆ
ోముములకు కారణమైన ాపములను కూడా
ద్ధటిపోతాడు.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-1-3 – “.... శ్రశుతం

హ్మ్ మే భమవద్ాృశ్లభయ సిర్తి శోకత్తమ విదితి
స్యహం భమవ శోే చ్చమి తంత్ భమవాన్ శోకసయ
ప్పర్ం తార్య తవ తి...” - (దేవర ి న్యరదుడు,
సనతక మారునితో భగవాన్ మీలాంటి పెదద)
ద్ధి రా ఆర్ రరతి ాఞనము ద్ధి రానే మానవు)
ోముమును పోగొటుికోగలరు అని విన్యి ను. న్యకు కూడా
అలాంటి ోముము ఉని ద్వ. ననుి కూడా ఈ ోము
సముత్దమును ద్ధటించగల ఆర్ రరతి ాఞనమును
మీరు న్యకు ఉపదేరము చేయు సాి మి అని
త్ారం త చారు.

735
అపుప డు సనత్ కుమారు) విసాతరముగా ఆర్ రరతి
ాఞనము, న్యరద మహరకిి ఉపదేరము చేశారు.

చవరలో ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 7-26-2 – “....

తస్యమ మృదిత కష్ణయయ తమసః ప్పర్ం
ద్ర్ే యతి భమవాన్ స త్సక త్ర్......” – సరక ర్
ఆచరణ ద్ధి రా మనసుు లో ఉండే దోష్ము) అనీి
తొలగిపోవును. ఆహారము పరశుదాముగా ఉండవలెను.
అటువంటి ఆహారముతో అంరుఃమురణ
పరశుదామగును. అపుప డు ఏకాత్గర, ాఞపమురకి త వృద్వా
చెందును. ద్ధనితో అాఞన త్గంథు) అనీి
తెగిపోవును. అపుప డు దోష్ము) అనీి నశంచును.
మానవుడు రమసుు ను (అాఞనమును
పోగొటుికొనును. అపుప డు రమో గుణము యొముక
త్పభావమునకు (అాఞనము, దటమై ి న చీముటి ఆవల
ఉండే పరమార్ రరతి ము ము)గును అని సనత్
కుమారు) న్యరద మహరకిి బోధంచెను.

బృహదార్ణయ కోప్నిషత్ – “యోచనాయో

పిప్పర శోచనా శోకం మొహం జ్ర్జ్ం మృత్సయ
అతేయ తి ఏతం వై తం ఆతమ ం విదితావ ” -
పరమార్ సి రూపమునకు త్ాప్తంచము, సంసారము
ముష్ము
ి ) ఆములి, ద్ధహము, సుఖ్ము, దుుఃఖ్ము,
ోముము, మోహము, ముసలిరనము, మరణము
మొదలైనవి ఏవీ అంటవు. అటువంటి పరమార్
సి రూపమును తె)సుకుని టకయతే, ఫలిరము
కూడా ఆ విధముగానే ఉంటుంద్వ.
736
 శ్రతిప్పదివ భతి మహానార్జ్యనోప్నిషత్ –
1-1– త్బహ్ దేవుడు వేయ దేవ సంవరు రము)
రపసుు చేసి, మహావిష్యువును పరమ రరతి
రహసయ ము న్యకు ఉపదేశంచుము అని అడిగెను.
అపుప డు మహావిష్యువు ఒము గురు శష్యయ ల సంవాదము
వివరంచెను. శష్యయ డు గురువుగారతో, ఏమి చేసేత న్యకు
త్బహ్ ాఞనము ము)గుతంద్వ అని అడిగాడు.
గురువుగారు - 8-4 - “..భకాియ వినా శ్రబహమ ాన ం
కదాపి ాయతే, తసామ తివ మపి సరోవ ప్పయన్
ప్రితయ జ్య భకి ిత్శ్రశ్య, భకి ి నిషోఠభవ, భకి ి
నిషోఠభవ, భకాియ సర్వ రద్ియ రస ద్ియ ంతి, భకే ి ర్న
సాధయ ం కించి ద్ర.ి ..” – భకి త లేనిదే త్బహ్
ాఞనము ఎపప టికీ ములగదు. కాబటిి మిగిలిన
ఉాయములను విడిచపెటిి, పరమార్ మీద భకిని త
పెంచుకునే త్పధ్యనమైన సాధనము ఆత్రయంచ,
భకిని
త పెంచుకో, భకిని త పెంచుకో. భకితో
త సరి సిదుా )
లభిసాతయ. భకితో త సాధంచ లేనిద్వ ఏదీ లేదు. 8-5 –
అపుప డు శష్యయ డు, గురువునే పరమార్ గా భావించ,
గురువుగారకి త్పదక్షిణ చేసి, గురు పూజ్ చేసి,
భకినిత ష్యిడై సాధన చేసి పరమార్ రరతి ాఞనమును
పొందెను. ఇద్వ మహావిష్యువు, త్బహ్ దేవుడికి చెప్తప
“ఆదినార్జ్యణోహమేవ, తసామ నామ మేకగం
శ్ర్ణం శ్రవజ్, మద్భ కి ి నిషోఠభవ, మద్గయోప్పసనాం
కురు, త్మేవ శ్రప్పప్స య ర, మద్వ య తిరిక ిగం
సర్వ ం ాధితమ్” – నున త్శ్రతమే శ్ర్ణు వేడు.
నా యంద త్శ్రతమే భకి ి కల్వన ఉండు.
మ సుస లో నేన గవిసూి, నున ఉప్పస
737
చేయి. అపుప డు నేన ొందతావు. నేను తప్ప
ఇంక్కకటి ఏద్గ రలర్మై ది, నితయ మై ది లేద.
నాకు వయ తిర్శకమై ది ఏద్గ లేద.

ఉదాహర్ణ:

మహాగర్తము - దేవర), రాక్షసుల మదయ

యుదాము జ్రుగుతని ద్వ. రాక్షసుల గురువైన
శుత్కాచారుయ ) దగ గర మృర సంజీవనీ విదయ తో,
యుదాములో మరణసుతని రాక్షసులను
త్బతికిసుతన్యి రు. అందుచేర రాక్షసులకు సంఖ్య ,
బలము పెరుగుతోంద్వ, దేవరలకు సంఖ్య , బలము
రగుగతోంద్వ. దేవరల గురువైన, ఇంత్దుడి ముంటె వంద
రటుక త్పభావము ముల బృహసప తిని సంత్పతించగా,
ఎవరైన్య శుత్కాచారుయ ) దగ గర నుండి మృర సంజీవనీ
విదయ నేరుు కొని, దేవరలను కూడా త్బతికిసూత ఉంటే,
దేవర) యుదాములో విజ్యము సాధంచవచుు
అని సలహా ఇచాు రు. ఇందుకు బృహసప తి యొముక
కుమారుడు ముచుడు సిదదమయన్యడు. దేవ కారయ ము
కోసము బృహసప తి, ముచుడిని దీవించ పంారు.

శుత్కాచారుయ ), ఒముక రాక్షసులకు గురువు

అవటము రపప ఇంకేమి దోష్ము) లేని, గొపప
గురువు. శుత్కాచారుయ ) ముచుడిని శష్యయ డిగా రి మురంచ
త్రదాగా విదయ బోధసుతన్యి డు. కాని రాక్షసులకు ఇద్వ
నచు లేదు. అదను చూసి ముచుడిని చంాలని
చూసుతన్యి రు. శుత్కాచారుయ ) కుమార త దేవయాని,

738
ముచుడి మీద త్పేమను పెంచుకుంద్వ. ఒము రోజ్ఞ ముచుడు
గోవులను మేపుటకు అడవికి వెళ్ు గా, రాక్షసు)
అదను చూసి, ముచుడిని పొడిచ చంపేశారు.
సాయంత్తానికి ఇంటికి రాముపోయే సరకి, దేవయాని
రంత్డికి చెపప గా, శుత్కాచారుయ ) ద్వవయ దృషితో
ి చూసి,
రాక్షసు) ముచుడిని చంపేశారు అని చెాప డు.
దేవయాని రంత్డితో, నీవు మృర సంజీవని విదయ తో
ముచుడిని త్బతికించ, ఇంటికి తీసుకురావాలి అని
చెప్తప ంద్వ. దేవయాని అంటే శుత్కాచారుయ లకు
అమిరమైన త్పేమ, కాబటిి కాదనలేము శుత్కాచారుయ )
ముచుడిని త్బతికించ, ఇంటికి తీసుకువచాు రు.

మరొము సార రాక్షసు) ముచుడిని చంప్త, ముముక

ముముక )గా నరకేశారు. సాయంత్తానికి ఇంటికి
రాముపోయే సరకి, దేవయాని రంత్డికి మళ్ళు అలా
చెపప గా, శుత్కాచారుయ ) అలాంటి మరొము దేహముతో
ముచుడిని త్బతికించ, ఇంటికి తీసుకువచాు రు. మరొము
సార రాక్షసు) ముచుడిని చంప్త, ముముక ముముక )గా
నరకేసి, కాలిు భస్ ము చేసి, ఆ భస్ మును
మదయ ములో ములిప్త, అందరూ కొంర త్తాగేసి,
మరకొంర శుత్కాచారుయ లకు కూడా ఇచు
త్తాగించేశారు (ఇద్వ కూడా ఆయనకు ఉని ఒము
దోష్ము . రాతి అయంద్వ, ముచుడు ఇంటికి రాముపోయే
సరకి, దేవయాని మరలా రంత్డితో ముచుడిని తీసుకురా
అని చెప్తప ంద్వ. శుత్కాచారుయ ) ద్వవయ దుషితో
ి చూసి,
ముచుడు రన ముడుపులోనే ఉన్యి డు. ముచుడిని త్బతికిసేత,
ముచుడు న్య పొటిను చీ)ు కొని వసాతడు. అపుప డు న్య
739
చావు రధయ ము అని దేవయానికి చెాప డు. అపుప డు
దేవయాని, నీవు ముందు నీ ముడుపులో ఉని ముచుడికి
మృర సంజీవని విదయ ఉపదేరము చేయ. రరువార
ముచుడికి వేరే రరీరము ఇచు , త్బతికించు. ముచుడు
త్బతికి నీ పొటి చీ)ు కొని బయటకు వచు , ముచుడు
నేరుు కుని మృర సంజీవని విదయ తో మరణంచన
నినుి త్బతికించమని చెపుప , అద్వ నేను
చూసుకుంటాను అని కోరంద్వ. శుత్కాచారుయ ) రన
కుమార త మాట కాదనలేము, ఆమె కోరము త్పకారము
చేశారు. ముచుడు త్బతికి, శుత్కాచారుయ ) పొటి
చీ)ు కొని బయటకు వచు , తాను నేరుు కుని మృర
సంజీవని విదయ తో రన గురువైన శుత్కాచారుయ )
వారని త్బతికించాడు. ముచుడు, తాను వచు న పని
(సంజీవని విదయ ను పొంద్ధడు అయంద్వ కాబటి,ి తిరగి
దేవ లోముమునకు వెళ్ళు టకు సిదామయాయ డు.
అపుప డు దేవయాని, ముచుడితో రనను వివాహము
చేసుకోమని కోరంద్వ. అపుప డు ముచుడు త్పతేయ ముమైన
గురువు ఆజ్ ఞ లేముపోతే, గురువుగార కుమారను త
చెలెక)గా భావించాలి. ఆ ధర్ ము త్ాకారము నేను
నినుి న్య స్దరగా భావించాను. వేరే భావముతో
చూడలేదు, కాబటిి నేను నినుి వివాహము
చేసుకొనుట ధర్ ము కాదు అని చెాప డు. ద్ధనితో
దేవయానికి కోపము వచు , నీవు నేరుు కుని మృర
సంజీవని విదయ నీకు ఉపయోగము పడదు గాము అని
రప్తంచంద్వ. ముచుడు మనసుు లో ఈ విదయ న్య కోసము
కాదు, న్యకు అముక రలేదు కూడా. నేను దేవరలలో
ఒమురకి ఉపదేరము చేసాతను. వారు దేవరలను
740
జీవింపచేసాతరు అని మనసుు లో అనుకొని, దేవ
లోముమునకు వెళ్లు పోయాడు.

మహాగర్తము, శాంతి ప్ర్వ ము, మోక్ష

ధర్మ 33-40 - కొంర కాలము రరువార ముచుడు, రన
రంత్డి బృహసప తితో, దేవర), రాక్షసు), మృర
సంజీవని విదయ వీటికి ఏ వి)వ లేదు, అనిి టి ముంటె
వి)వైన విష్యము న్యకు (న్య ఆర్ కు , ఈ న్య
రరీరము కాదు అని తెలిసింద్వ. నేను ఒకే జీవిరములో
మూడు వేరు, వేరు రరీరము) ధరంచాను.
అందుచేర నేను వేరు, ఈ రరీరము) వేరు అని
అరమ ా యంద్వ. ఆ నేను అంటే ఏమిటి? న్యకు, ఈ
దేహమునకు ఉని సంబంధము ఎలా ఏరప డింద్వ?
ఈ సంబంధమును ఎలా విడిచ పెటుికోవాలి? ఈ
విష్యములను ఎలా తె)సుకోవాలి అని అడిగాడు.
బృహసప తి, ముచుడి త్పరి లకు సంతోషించ, “సర్వ ం
తయ జ్” – ఇద్వ తెలియాలంటే, అనీి
విడిచపెటుికోవాలి అని చెాప రు. ముచుడు రంత్డి
ఉపదేరము అరము ా చేసుకొని, దేవ లోముము విడిచ
పెటి,ి అడవిలోకి వెళ్ల,క మూడు సంవరు రముల ాటు
విడిచపెటుిట ద్ధని మీద సాధన చేసి, చవరకి తాను
ముటుికుని కౌీనమును (గోచీ కూడా విడిచపెటాిడు.
అయన్య మనసుు లో ఇంకా అసంరృప్తతగానే ఉంద్వ.
అపుప డు ఆలోచంచ, రరీర వాయ మోహమును, సిగుగను
విడిచపెటాిలని నిరయ ు ంచ, అలా వివస్తసతముగా దేవ
లోముములోకి వచు , రంత్డి ముందు నుంచొని, నేను
“సర్వ ం తయ జ్” చేయాలని అనీి వద్వలేసాను, కాని
741
ఇంకా రృప్తత ములగట లేదు, ఏమి చెయాయ లి అని
అడిగాడు. అపుప డు బృహసప తి “సర్వ మేవ తయ జ్”
ఏదీ మిగలకుండా అనీి విడిచపెటుి, అని అన్యి రు.
ముచుడు మళ్ళు అడవికి వెళ్ల క ఐదు సంవరు రము)
సాధన చేసుతన్యి డు. అపుప డు బృహసప తి, ముచుడిని
చూడటానికి వెళ్ల,క ముచుడికి సాధన పూరత కాలేదని
తె)సుకొని, “తయ జ్ ధర్మ ం అధర్మ ం చ, ఉభే
సతాయ ృతే తయ జ్ I ఉభే సతాయ ృతే తయ కాివ యే
తయ జ్ర తత్ తయ జ్” – ధర్ ము, అధర్ ము రండూ
విడిచపెటు,ి సరయ ము, అసరయ ము రండూ
విడిచపెటుి. సరయ ము మరయు అసరయ ము ములిసి
ఉని ఈ త్పపంచమును విడిచపెటిి, ఏద్వ
విడిచపెటుికోవాలో (తాయ గము , ద్ధనిని కూడా
విడిచపెటుి. అని అన్యి రు. ఇద్వ పూరతగా అరము ా
కాలేదు అని ముచుడు అన్యి డు. అపుప డు బృహసప తి
“సర్వ ం చితిం ఇతి శ్రప్పహః తసామ త్ చితిం
ప్రితయ జ్” – వీటనిి టికీ మూలము చరతము
(సంసాక రములతో ములిసి ఉని మనసుు . కాబటిి
మనసుు ని, మనసుు తో ఉండే అనిి
సంబంధములను విడిచపెటుి, అని చెాప రు.
మనసుు పనిచేయముపోతే, ఈ సంసారము
(త్పపంచము, జ్న్ , మృతయ వు మొరతము లేనేలేదు.
అపుప డు మాత్రమే “సర్వ ధర్జ్మ న్ ప్రితయ జ్య ” -
సరి ముర్ లను తాయ గము చేసే అరర హ ము)గుతంద్వ.
అపుప డు ఆర్ రరతి ాఞనము ము)గుతంద్వ. ముచుడు
సాధన చేసి చరతమును తాయ గము చేసి, ఆర్ రరతి
ాఞనమును పొంద్ధడు.
742
 5-13 వ ోకముములో “సర్వ కర్జ్మ ణి మ సా
సం య సాయ రి సుఖం వీ I వదావ ర్శ పుర్శ దేహీ
నైవ కుర్వ న కార్యన్” – మాయతో
బంధంచబడిన జీవుడు రన మనసుు ను,
ఇంత్ద్వయములను నిత్గహించుకొని, మానసిముముగా
అనిి ముర్ లను విడిచనపుప డు, తొమి్ ద్వ ద్ధి రము)
ముల పురమునందు (బౌతిము రరీరము తాను ఏమీ
చేయకుండా, రరీరముతో ఏమీ చేయంచకుండా
ఉంటే సుఖ్ముగా ఉంటాడు.

12-16 వ ోకముములో “అ ప్నక్షః శుచి ర్క్ష ా

ఉదాసీనో మతవయ థః I సర్జ్వ ర్మభ ప్రితాయ గీ యో
మద్భ క ిః స మే శ్రపియః” - సాధ్యరణ ముర్ ల యందు
ఆర లేనివారు, మనసుు పరశుదమై ా నవారు, ధీరుడు,
మనసుు లో ఏ విధమైన త్ాప్తంచము ఆలోచన)
లేనివారు, ఏ విధమైన కోరము) లేని, అనిి ముర్ లను
విడిచపెటిినవారు, న్య భకుత ) న్యకు త్ప్తయు).

ఇద్ం తే నాతప్సాక య నాభకాియ కదాచ ।

చ్చశుశ్రూషవే వాచయ ం చ త్ం
యోఽభయ సూయతి ॥ 67 ॥

ఓ అరుునా I నీవు యోగుయ డువు కాబటిట,

నీకు ఇంతవర్కు అతి ర్హసయ మై
ఉప్దేశ్మును నేను చేశాను. ఈ ఉప్దేశ్మును
తప్సుస (శ్రశ్ద్,ి యోమయ త) లేనివారికి అంద్నే
అంద్ద (అర్ము ి చేసుకోలేరు). ప్ర్త్తమ మీద్

743
భకి ి లేనివారికి ఈ ఉప్దేశ్మును ఎప్ప టికీ
చెప్ప కూడద.

వి టానికి శ్రశ్ద్ి లేనివారికి, గురు శుశ్రూష

(రవ) చేయనివారికి, ఈ ఉప్దేశ్మును వినిపించ
కూడద, చెప్ప కూడద. నా (ప్ర్త్తమ ) మీద్,
నా తతివ ము, నా సవ రూప్ము, నా రూప్ముల
మీద్ ఎవరికైతే అసూయ ఉ న ద్య లేదా ఎవర్యతే
ద్యష్ణరోప్ణ చేసాిరో అటువంటి వారికి ఈ
ఉప్దేశ్ము అంద్కూడద.

యోగుయ లకు మాత్రమే ఈ ఉపదేరము

చెపప వలసినద్వ. రపసుు (శారీరముమైన,
వాఙ్్ యమైన, మానసిముమైన రపసుు ) లేనివారు,
పరమార్ మీద త్రద,ా భకి,త లేనివారు, గురు భకి,త సేవ
చేయనివారు, పరమార్ మీద అసూయతో
దోష్రోపణ చేసేవారు ఈ ఉపదేరమునకు యోగుయ )
కారు, అటువంటి వారకి చెపప కూడదు.

శ్రతిప్పదివ భతి మహానార్జ్యనోప్నిషత్ –

8-7 – ఇద్ం ప్ర్మ తతివ ర్హసయ ం వాచయ ం
గురుభకి ి విహీనాయ చ్చ శుశ్రూషవే వాచయ ం
తప్నవిహీనాయ నారికాయ డాంభికాయ
మద్భ కి ి విహీనాయ త్తస ర్జ్య ంకిత త వే
వాచయ మ్, వాచయ ం మద్సూయప్ర్జ్య
కృతఘాన య” – ఈ పరమ రరతి రహసయ మును గురు
భకి త లేనివారకి చెపప రాదు. విన్యలని లేనివారకి, గురు

744
సేవ చేయనివారకి చెపప రాదు. రపసుు లేనివారకి,
పరమార్ ను, వేదములను, ధర్ ములను,
శాస్తసతములను నమ్ నివారకి చెపప రాదు. డంభముతో,
నేను గొపప వాడిని అని చెపుప కునే వా ళ్కు
క , న్య మీద
భకి త లేనివారకి, ఇరరుల మీద దేి ష్ము ఉని వారకి,
న్య మీద అసూయ ఉని వారకి, ముృరఘి రలకు
చెపప రాదు.

విదాయ లక్షిమ :

విద్య వాయ పి ి నియమములు - విద్ధయ లక్షి్ ,

విదయ ను నేరుు కుని వార దగ గరకు వచు , నీవు ననుి
రక్షించు. ఎవరలో అసూయ ఉంటుందో వా ళ్కు క
ననుి ఇవి వదుద. ఎవరలో ఋజ్ఞరి ము (నిాయతీ ,
ఇంత్ద్వయ నిత్గహము, ఉండదో వా ళ్కు
క ననుి
ఇవి వదుద. ఇలాంటి దోష్ము) ఉని వా ళ్లో క నేను
త్పబలముగా ఉండలేను. వీర ద్ధి రా న్య (విదయ
త్పభావము సరగాగ తెలియబడదు. వీరు విదయ ను
కించపరుసాతరు. కాబటిి నీవు ననుి ఎవరకి పడితే
వారకి ననుి ఇవి వదుద.

య ఇమం ప్ర్మం గుహయ ం

మద్భ కే ిషవ భిధ్యసయ తి ।
భకి ిం మయి ప్ర్జ్ం కృతావ
త్మేవైషయ తయ సంశ్యః ॥ 68 ॥

ఎవర్యతే నీకు, నాకు మధయ జ్రిన అనిన టి

కంటె గొప్ప దై , ప్ర్మ ర్హసయ ములలో కెలే అతి
745
ర్హసయ మై ఈ సంవాద్మును, నా యంద భకి ి
కల్వన వారికి చకక గా ఉప్దేశ్ము చేసాిరో

ప్ర్త్తమ అయి నా యంద

అనిన ంటికంట్ట గొప్ప భకి ిని ొంది, అతడు నేన
చేర్తాడు. ఈ విషయములో ఏ విధమై
సందేహము అకక ర్ లేద.

ఈ త్గంధము మానవులకు సమత్గమైన

ఉని రమైన జీవన విధ్యనమును, మానవుల
హృదయములో ద్ధగి ఉని పరమార్ ను మరయు
మానవుల అంతిమ లక్షయ మైన మోక్షమును
త్పతిాదన చేస్త ంద్వ అని వివరంచ ఎవరైతే న్య
యందు భకి త ఉని వారకి బోధసాతరో, వాయ ప్తంపచేసాత రో
అటువంటి వారు న్య యందు పరమ భకిని త పొంద్వ,
న్యలో ఐముయ ము అవుతారు.

చ తసామ మ నుేయ షు కశ్చా నేమ శ్రపియకృతిమః।

భవితా చ మే తసామ ద్ య ః శ్రపియతరో భువి ॥
69 ॥

ఎవర్యనా సర్శ వేదాంత అర్ ి

సంశ్రప్దాయమును అనుసరించి, నేను చేర ఈ
ర్హసయ మై ాన ఉప్దేశ్మును త్ వులలో
వాయ పింప్చేరవారి కంటె నాకు ఉతిమమై
శ్రపియమై రవకుడు ఉండడు.

746
 భవిషయ త్సిలో కూడా నాకు ఇంతకు
మించి శ్రపియులు ఉండబోరు.

ఈ భగవదీగర త్గంధమును మానవులలో

త్పచారము చేసేవారు, వేరే ఇరర త్పయోజ్నములను
ఆశంచకుండా పరమార్ త్ీతి కోసమే చేయాలి.

అధ్యయ షయ తే చ య ఇమం ధర్మ య ం

సంవాద్త్వయోః ।
ాన యజ్ఞ న తేనాహమ్ ఇషటః సాయ మితి మే మతిః
॥ 70 ॥

ఎవర్యతే, త్ వులకు ధర్మ మును

బోధించే, మ మధయ జ్రిన ఈ సంవాద్మును
(భమవద్గీతను) అధయ య ము (కేవలము అక్షర్
శ్బాములను ప్ఠించుట్ లేదా ఆ అక్షర్ములకు
అర్ము
ి తో సహా తెలుసుక్కని, మ ము,
అనుసంధ్య ము చేసుక్కని, ఆచరించుట్ లేదా
ప్ర్త్తమ తతివ ము కోసము సాధ చేయుట్)
చేసాిరో,

అటువంటి వారు ఉతిమమై ాన

యజ్మున ను చేర, నున (ప్ర్త్తమ ను) తృపి ి
ప్రుసుినాన ర్ని నేను గవిసాిను.

శీ ీముృష్ు పరమార్ (పరమార్ ,

న్యరాయణుడు , అరుజనుడు (జీవుడు, నరుడు మధయ
జ్రగిన సరోి రతమమైన ఈ సంవాదము (భగవదీగర
747
మానవు) జీవన విధ్యనములో కావలసిన త్పవృతిత
ధర్ మును, నివృతిత ధర్ మును వివరముగా బోధంచే
సంవాదము. ఈ సంవాదములో జీవుడు ఏ విధముగా
ఉని ర సాతయని పొంద్వ, పరమార్ లో ఐముయ ము వరకూ
వివరముగా బోధంచబడినద్వ.

4-33 వ ోకముములో “శ్రశ్లయ స్త్ ావయ మయ

ద్య ానత్ ాన యజ్ఃన ప్ర్ంతప్” – యజ్ము ఞ లలో
త్దవయ యజ్ము ఞ ముంటె ాఞన యజ్ముఞ మహరతరమైనద్వ,
త్శ్వష్మై
ి నద్వ, అతయ రతమమైనద్వ. (భగవదీగర పఠనము
ాఞన యజ్ము ఞ తో సమానము .

శ్రశ్దాివా సూయశ్ా శ్ృణుయద్పి యో ర్ః ।

స్యఽపి ముక ిః శుగన్ లోకాన్
శ్రప్పపున యత్సప ణయ కర్మ ణాం ॥ 71 ॥

అధయ య ము కూడా చేయలేని

త్ వులలో, ఎవర్యతే శ్రశ్ద్ితో, విశావ సముతో,
అసూయ మొద్లై ద్యషములు లేనివారు, ఈ
భమవద్గీతను కేవలము వి న ంత త్శ్రతము
త్ వులు,

తాము చేసుకు న ప్పప్ముల నుండి

విముకుిలై, మంమళకర్మై , పుణయ ము
చేసుకు న వాళ్ళు ొందే లోకములను
ొందతారు.

748
 భగవదీగరను కేవలము విని వా ళ్కు క పుణయ
లోముము) ములిగితే, ఈ భగవదీగరను ారాయణ చేసిన
వా ళ్కు
క ఇంకెంర ఫలిరము ము)గుతందో
ఊహించుకోవచుు . ఈ భగవదీగరను అరము ా
చేసుకొని, మననము, అనుసంధ్యనము, ఆచరణ, ాఞన
సాధన చేసే వా ళ్కు
క ఇంకెంర ఫలిరము
ము)గుతందో ఊహించుకోవచుు .

4-39 వ ోకముములో “శ్రశ్దాావాన్ లభతే ాన ం

తతప ర్ః సంయతేస్త్నిాయః I ాన ం లాావ ప్ర్జ్ం
శాంతి మచిర్శణాధిమచా తి” – ాఞన యజ్మై ఞ న ఈ
భగవదీగర అధయ యనము ఫలిరము ాఞనము కాబటి,ి
త్రదా, నమ్ ముము ఉని వాడు మాత్రమే ఆ ాఞనమును
పొందుతాడు. ఆ ాఞనము ములిగినవాడు, ముష్ము ి ల
నుండి ఉపరమనము, ఉరక ృష్మై
ి న శాంతిని
(మోక్షము వెంటనే పొందుతాడు. . . .

కచిా దేతశ్రచుు తం ప్పర్ ల తవ యైకాశ్రేణ చేతసా ।

కచిా ద్ాన సంమోహః శ్రప్ షర ట ి ధ ంజ్య॥72॥

ప్పర్జ్ల = యాదవుల మహారాజ్ఞ లరసేనుడికి

జ్ని్ ంచన పృధను, మేనమామ కుంతి భోజ్ఞడు
దరతర తీసుకుని పెంచాడు. కాబటిి ఆమెకు కుంతి
అని పేరు ములిగినద్వ. పృధ పుత్తడు ార.త విశాలమైన
ఆలోచన్య సరళ్ల ఉని వాడు అరుజనుడు.

ధ ంజ్య = అనేము యుదాములలో జ్యంచ,

ధనమును తెచు న ఓ అరును
జ డు. ధ ంజ్య =
749
సాధనము. ఆధ్యయ తి్ ము సాధన చేసినవారకి, శీ ీముృష్ు
పరమార్ ఈ త్గంధములో చేసిన ఉపదేరము
సప ష్ము
ి గా అరమత వుతంద్వ. అరుజనుడు ఇద్వవరలో
అనేము ఆధ్యయ తి్ ము సాధన) చేసినవాడు, కాబటిి
ఆధ్యయ తి్ ము ధనము కూడా ములవాడు. .

విశాలమై ఆలోచనా సర్ళి ఉ న ఓ ప్పర్జ్ల

I నేను నీకు వివర్ముగా బోధించి ది నీవు,
ఏకాశ్రమతతో కూడి మ సుస తో, శ్రశ్ద్ిగా వినాన వా,
లేదా?

నీకు ఉ న అాన ము దావ ర్జ్ కల్వే

సమోమ హము (వాయ మోహము) మూలములతో సహా
పూరిగా
ి శ్చంచిందా, లేదా? ఆధ్యయ తిమ క సాధ
చేర ఓ ధ ంజ్య I

అాఞన సమో్ హము వలన త్పధ్యనముగా

మూడు రముముల త్పభావము) ఉంటాయ. 1.
అాన ము – పూరతగా ఏమీ తెలియము పోవటము. 2.
అ య ధ్య ాన ము – ఉని ద్ధని ముంటె వేరే రముముగా,
విధముగా అరముా చేసుకొనుట. 3. మిథాయ ాన ము
– అర తమైనటుక అనిప్తంచన్య సందేహము),
అనుమానము ఉండుట.

అరుు ఉవాచ ।
షోట మోహః సమ ృతిర్ా
ే ి
తవ శ్రతప సాదా మ యచుయ త ।

750
రలతోఽరమ మతసందేహః కరిేయ వచ ం తవ
॥73॥

అరుునుడు ఇలా అనాన డు. నా మోహము

(అాన ము) తొలనప్నయింది. ఇంతకు ముంద
నేను శాస్త్సిములలో అధయ య ము చేర
విషయములు, తెలుసుకు న విషయములు ఓ
అచుయ తా I నీ అనుశ్రమహముతో నాకు జ్పి
న కి
ి
వచ్చా యి.

ఇపుప డు నా మ సుస లో ఏ సందేహములు

లేకుండా, నేను రలర్ముగా ఉనాన ను. నీ యొకక
వాకయ ములను నేను ప్పటిసాిను లేదా నీవు చెపిప
విధముగా నేను ఆచరిసాిను.

అచుయ త = సితరము ఉండుట. ఎపప టికీ

ారపోడు. స్ ృతికి అధష్ిన దేవర. ఓ అచుయ తడా,
నీవు చెప్తప నవనీి వేదములో ఉని వాముయ ము),
ఉపనిష్తతల అరము
ా ). శాస్తసత వాముయ ముల
నిరయు ము). నేను ఇవి ఇంరకు ముందు
అధయ యనము చేసినవే. కాని న్య తాతాక లిముమైన
మోహ్మత్దేముముతో న్య ాఞపముము పూరతగా ముపప బడినద్వ.
అందుచేర నేను మొదట్లక న్య మురతవయ మైన యుదాము
చేయనన్యి ను. ఇపుప డు నీవు మరలా చముక గా
బోధంచావు. నీ అనుత్గహము, త్పసాదము వలన, నీ
ఉపదేరముతో, నేను చదువుకుని వనీి న్యకు
ాఞపముము వచాు య.

751
 న్య సందేహము) అనీి తొలగిపోయ, ఇపుప డు
నేను సితరమైన అభిత్ాయముతో ఉన్యి ను. నీ
ఉపదేరమునకు అనుగుణముగా మురతృరి భావన,
ఫలాపేక్ష లేకుండా, నేను న్య మురతవయ మును
నిరి హిసాతను.

అరుజనుడు, శీ ీముృష్ు పరమార్ బోధంచన

పరమార్ రరతి ాఞనము, న్యకు అరమ ా యంద్వ అని
జ్వాబు చెపప లేదు. అరుజనుడి సమాధ్యనము
ఉపనిష్తతల సంత్పద్ధయముగా ఉని ద్వ. .

కేనోప్నిషత్ – 2-1 – “యది మ య ర సువే

దేతి ద్ శ్రభమేవాపి నూ ం తవ ం వేతల శ్రబహమ ణో
రూప్ం I యద్సయ తవ ం యద్సయ చ దేవేషవ థను
మీత్ంసయ మేవ తే మనేయ విదితం” - (గురువుగారు
పరత్బహ్ సి రూపము బోధంచ, ఈ త్పరి ను వేశారు
నీకు అరమ ా యంద్ధ, లేద్ధ? నీకు అరమ
ా యంద్వ అని
నీవు చెప్తప నటకయతే, పరత్బహ్ సి రూపము నీకు
సరగాగ అరము ా కానటుక. నీకు అనంరరము కూడా ఆ
త్బహ్ సి రూపమును తె)సుకోవలసినదే అని నేను
భావిసాతను. నీవు ఏద్వ తె)సుకోవాలని
అనుకుంటున్యి వో, అద్వ ఇంకా తె)సుకోవలసి
ఉని ద్వ, అని అన్యి రు.

ఆ శష్యయ డు త్బహ్ సి రూపమును సరగాగ

అరము
ా చేసుకుని వాడు. ఇలా సమాధ్యనము
చెాప డు: కేనోప్నిషత్ – 2-2 – “నాహం మనేయ

752
సువేదేతి నో వేదేతి వేద్ చ I యో సిదేవ ద్
తదేవ ద్ నో వేదేతి వేద్చ” – గురువుగారు మీరు
బోధంచన త్బహ్ రరతి మును నేను బాగా అరము ా
చేసుకున్యి ను అని నేను భావించను. ఎందుముంటే
నేను తె)సుకున్యి ను అని అంటే, (పరమార్ , రన
ఆర్ సి రూపము ముంటె వేరే తితిము వసుతవు ,
విష్యము కాదు తె)సుకోవటానికి నేను
తె)సుకోలేదు అని అరము ా వసుతంద్వ. ఆ పరత్బహ్
వేదయ మైన (తెలియదగిన సి రూపము కాదు. వేద్వర
(తె)సుకునేవాడి యొముక ఆర్ సి రూపము. కాబటిి
నేను తె)సుకున్యి ను అని చెపప కూడదు అని న్యకు
తె)సు. నేను తె)సుకోలేదు అని కూడా అనలేను.
ఎందుముంటే న్యకు తెలిసింద్వ అనే ఫలిరము న్యకు
అనిప్తస్త ంద్వ. ఎవకైతే “అహం శ్రబహామ రమ ” - నేనే
ప్ర్త్తమ సవ రూప్మును (నేను పరమార్ ను
తె)సుకోవట లేదు. నేనే పరమార్ సి రూపము
అయ ఉన్యి ను అనే అనుభవము అని
అనుభవమునకు వచుు నో, అటువంటి వారే
పరత్బహ్ సి రూపమును సరగాగ తె)సుకుని టుక .
లేముపోతే తె)సుకోలేనటుక. (ఈ సమాధ్యనమునకు
గురువుగారు ఇద్వ సరైన సమాధ్యనము అని
నిరయు ంచ, చాలా సంతోషించారు .

బృహదార్ణయ కోప్నిషతత్ – 3 లేదా 5-1-1, 2

– విదేహ దేరము యొముక జ్నము మహారాజ్ఞ అరి మేధ
యాగము చేశారు. ఆ యజ్ము ఞ నకు అనేము మంద్వ
త్బాహ్ ణు) వచాు రు. వారలో ఎవరు వేదజ్ఞలో ఞ
753
(త్బహ్ జ్ఞలో
ఞ తె)సుకుందుకు వేయ గోవులను
ఒకొక ముక గోవుకు పద్వ, పద్వ బంగారు న్యణెములతో
బంగారపు తొడుగు) గోవు యొముక రండు
రృంగములకు అలంమురంపచేసి, ఒకొక ముక గోవు
మేడలో ఐదు బంగారు న్యణెము) ముటిి ఉంచ, జ్నము
మహారాజ్ఞ ఆ త్బాహ్ ణులతో మీలో ఎవరు త్బహ్
నిష్యాలో వారు ఈ గోవులను తీసుకుపోవచుు ను అని
చెాప రు. అముక డ ఉని త్బాహ్ ణులలో ఎవి రకీ
ముందుకు వచు , ఆ ఆవులను తీసుకువెళ్ళు ధైరయ ము
చాలలేదు. యాజ్వఞ లక య మహర,ి రన శష్యయ డిని
ప్తలిచ, ఆ గోవులను రన ఆత్రమమునకు
తీసుకువెళ్మ క ని ఆజ్ ఞ ఇచాు రు. మిగిలిన
త్బాహ్ ణు), ఇరడు ఒముక డే త్బహ్ నిష్యాడా అని
కోపము వచు నద్వ. అపుప డు జ్నము మహారాజ్ఞగార
ఆరి )డు అనే ఋతిి జ్ఞడు, యాజ్వ ఞ లక య తో నీవే
మా అందర ముంటె గొపప త్బహ్ వేరతవు ఎలా అయాయ వో
చెపుప అని అడిగాడు. అపుప డు యాజ్వ ఞ లక య “ మో
వయం శ్రబహిమ ష్ణఠయ కూరోమ గో కాత్ ఏవ వయగం
సమ ఇతి తగం హ తత ఏవ శ్రప్షుటం ద్శ్రధ్య
హ్మతాశ్వ లః” – ఎవరైన్య త్బహ్ ాఞని ఉని టకయతే
వారకి నేను నమసాక రము చేసాతను. న్యకు ఆవు)
కావాలి కాబటిి నేను తీసుకువెళ్లపో క తన్యి ను, అని
అన్యి డు. అపుప డు ఆరి )డు నీవు త్బహ్ ాఞని అని
నిరూపణ చేసుకో అని అన్యి డు. అపుప డు
యాజ్వ ఞ లక య “నేను న్య నోటితో నేను త్బహ్ ాఞని అని
అనకూడదు. కాని మీరు ననుి ఏ త్పరి అయన్య సరే
వేయండి, నేను వాటికి సమాధ్యనము చెపుప తాను.
754
లేద్ధ నేను మిము్ లను త్పరి ) వేసాతను. మీరు న్య
త్పరి లకు సమాధ్యనము ఇవి ండి”, అని అన్యి డు.

ఒమువేళ్ పరమార్ “నేను ఈ గీర శాస్తసతములో

మీ మురతవయ ములను మురతృరి భావన, ఫలాపేక్ష
లేకుండా, సమతా భావముతో చేయాలి, ధర్
మారము గ లో వైద్వముమైన జీవన విధ్యనములో నడవాలి
అని బోధంచాను ముద్ధ, ద్ధనిని మీరు ఏకాత్గరతో
విన్యి రా, లేద్ధ? ఒమువేళ్ మీరు ఏకాత్గరతో వింటే,
నేను బోధంచనద్వ ఆచరసుతన్యి రా, లేద్ధ? అని
మనలను అడిగినటకయతే, మన సమాధ్యనము
“కరిేయ వచ ం తవ” – నీవు చెప్తప నటేక చేసాతను,
అని అనగలమా? ఇద్వ ఎవరకి వారే ఆలోచంచుకోవాలి.
ఈ సమాధ్యనము చెపేప సితతికి ఎదగాలని అందరూ
పరమార్ ను త్ారం త చాలి.

సంజ్య ఉవాచ ।
ఇతయ హం వాసుదేవసయ ప్పర్స
ల య చ మహాతమ ః।
సంవాద్మిమమశ్రశౌషమ్ అదభ తం
రోమహర్ణ
ి ం ॥ 74 ॥

సంజ్యుడు ఇలా చెపుప త్సనాన డు. ఈ

విధముగా వసుదేవుడి కుత్రుడై , గొప్ప
సవ రూప్ము కల శ్రీకృషా ప్ర్త్తమ కు, ప్ృధ
(కుంతీదేవి) కుత్రుడై , గొప్ప మ సుస కల్వన
అరుునుడికి మధయ

755
 జ్రిన ఈ సంవాద్మును నేను వినాన ను.
ఈ సంవాద్ము అదభ తముగా మరియు
రోమములు మగుర్జ్ప టు కల్వేలా, ఒళ్ళే
పులకరించేలా ఉ న ది.

వాసుదేవ – “వసంతి భతాన్ యరమ న్

ఇతి వసుః I వసు ఏవ వాసుః I వాసుచ్చసౌ
దేవసయ వాసుదేవః”. ఈ సృషికి ి ఆధ్యరమైనవాడు. ఈ
సృషి ి అంతా ఆ వాసుదేవుడిని ఆత్రయంచుకొని
ఉని ద్వ. “దివయ తే ఇతి దేవః” - రన సి యం చైరనయ
త్పకారముతో దేవుడిలా దేదీపయ మానముగా
త్పకాశసుతన్యి డు. ఈ సృషిని ి త్పకాశంపచేసేవాడు.
అఖ్ండమైన చైరనయ (ాఞన సి రూపుడు. “మహాన్
ఆతమ సవ రూప్ం యసయ సః మహాతామ సవా ఏష
మహా జ్ ఆతమ ” ఆ వాసుదేవుడు మహాత్ డు. ఈ
సృషి ి అంతా వాయ ప్తంచ ఉని వాడు.

ప్పర్ ల – పరమార్ యొముక అంర, విశాల

ఆలోచన, హృదయము ములిగిన, సాతిి కుడు, ఉరతమ
సాధకుడైన జీవుడు.

అటువంటి వాసుదేవ మరయు ప్పర్ ల మధయ

జ్రగిన అదుభ రమై, ఒళ్ళక పులమురంచే సంభాష్ణ.

వాయ సశ్రప్సాదాశ్రచుు తవాన్ ఏతదీహయ మహం

ప్ర్ం।
యోమం యోేశ్వ ర్జ్తక ృష్ణాత్ సాక్షతక థయతః
సవ యం ॥ 75 ॥
756
 వేద్వాయ సుడు నా మీద్ అనుశ్రమహముతో
నాకు దివయ చక్షువు ఇవవ గా, ఆ దివయ చక్షువు
దావ ర్జ్ నేను చూర, వి మల్వగాను. వాసివముగా
ఇది సరోవ న తమై ఆతమ తతివ మును,
ప్ర్త్తమ సవ రూప్మును తెల్వయచేర
సంవాద్ము కాబటి,ట ఇది సరోవ తక ృషటమై ,
ప్ర్మ ర్హసయ ము.

యోమములకు ఈశ్వ రుడు, యోమ

సవ రూపుడు, సర్వ జ్ఞనడు, యోమ విద్య ను
(ఇంశ్రదియములను ఎలా నిశ్రమహించుకోవాల్వ
మరియు కర్మ యోమము, భకి ి యోమము, ాన
యోమము), యోమ ఫలములను శ్రప్సాదించే
శ్రీకృషా ప్ర్త్తమ సవ యముగా ఆయ త
నోటితో చెపుప త్సంట్ట అతి ర్హసయ ములై
యోమముల గురించి నేను వినాన ను.

కఠోప్నిషత్ – 2-3-11 - “తాం యోమమితి

మ య నేి రలర్జ్ మిస్త్నిాయ ధ్యర్ణాం I అశ్రప్మ తి
సిదా భవతి, యోగో హి శ్రప్భవాప్య యౌ” –
ఇంత్ద్వయములను వాటి, వాటి విష్యముల మీదకు
పోకుండా, ఇంత్ద్వయములను నియంత్తించుకొని,
ఇంత్ద్వయములను, మనసుు ని వాటి, వాటి
త్పదేరములలో సితరముగా ఉంచగలిగే సితతిని లేద్ధ
ఇంత్ద్వయ ధ్యరణను యోగము అంటారు.

757
 వాయ స భగవానుడు రనకు చేసిన
మహ్మని రమైన ఉపకారమునకు, వాయ స భగవానుడు
మీద సంజ్యుడికి ఉండే భకిని, త ముృరజ్ర
ఞ ను
త్పదరి సూత, తాను విని విష్యము యొముక
ఔని రయ మును, పరమార్ యొముక కురలరి ము
త్పదరి సుతన్యి డు.

శీ ీముృష్ు పరమార్ , వాయ స భగవానుడు త్పణాళ్లము

త్పకారము, శీ ీముృష్ు పరమార్ ఉపదేరము, సందేరము
ఉరతమ సాధకుడైన అరుజనుడికి, మధయ మ సాధకుడైన
సంజ్యుడికి, సంజ్యుడి ద్ధి రా దురుగణములతో
అధమ సాతయలో ఉని ధృరరాస్తష్యిడికి కూడా
(మానవు) అందరకీ అంద్ధలనే ఉదేదరముతో ఈ
విధమైన ఏరాప టు చేశారు.

ర్జ్జ్న్ సంసమ ృతయ సంసమ ృతయ

సంవాద్మిమమదభ తం ।
కేశ్వారుు యోః పుణయ ం హృష్ణయ మి చ
ముహరుమ హః ॥ 76 ॥

ఓ ధృతర్జ్స్త్షట మహార్జ్ా I ఈ అదభ తమై

సంవాద్మును మళ్ళు , మళ్ళు సమ రించగా,
సమ రించగా

కేశ్వుడు, అరుునుడు మధయ జ్రిన ఈ

పుణయ మై సంవాద్ము ఎనిన సారుే సమ ర్ణకు
వర,ి అనిన సారుే మర్లా, మర్లా
సంతోషప్డుతూనే ఉనాన ను.
758
 కేరవుడు (ఒళ్ళక అంతా వెంత్టుము) ముల కేశ
అనే రాక్షసుడిని సంహరంచన శీ ీముృష్ు పరమార్ ,
అాఞనము అనే రాక్షస గుణములను నిరూ్ లించే
ాఞన సి రూపుడైన పరమార్ అరుజనుడికి
(పరశుదమై
ా న మనసుు ముల జీవుడికి చేసిన
ఉపదేరము ఎపప టికీ మరు పోయే విధముగా లేదు.
మరు పోలేకుండా మరలా, మరలా గురుతకు వసూత నే
ఉంద్వ. గురుతకు వచు నపుప డలాక నేను అల)
అల)గా సంతోష్పడుతూనే ఉన్యి ను. ఈ
సంవాదము విని ంర మాత్రముతో పుణయ ము
ము)గజేసుతంద్వ.

తచా సంసమ ృతయ సంసమ ృతయ

రూప్మతయ దభ తం హర్శః ।
విసమ యో మే మహాశ్రనాజ్న్ హృష్ణయ మి చ పు ః పు
ః ॥ 77 ॥

ఒకక సంవాద్మే కాద, ఏకాద్శ్

అధ్యయ యము ఉప్దేశ్ము సమయములో
చూపించి , నేను శ్రప్తయ క్షముగా ద్రిే ంచి
ప్ర్త్తమ అయి మహావిషుావు యొకక
అతయ దభ తమై విశ్వ రూప్ము కూడా మర్లా,
మర్లా సమ ర్ణకు వస్యింది.

ఆ విశ్వ రూప్ము సమ ర్ణకు

వచిా పుప డలాే గొప్ప ఆశ్ా ర్య ము కలుగుతూనే
ఉంది, మహార్జ్ా I మళ్ళు , మళ్ళు గురుి కు

759
వసూినేవుంది, వసూినేవుంది, నేను మళ్ళు , మళ్ళు
ఆశ్ా ర్య ము మరియు సంతోషము ొందతూనే
ఉనాన ను.

11 వ అధ్యయ యములో 10, 11, 12, 13 వ

ోకముములలో వరం
ు చబడిన శీ ీముృష్ు పరమార్
చూప్తంచన మహాదుభ రమైన విరి రూపమును
త్పరయ క్షముగా దరి ంచన సంజ్యుడు (సంజ్యుడు
= సం + జ్యుడు = ఇంత్ద్వయములను +
జ్యంచనవాడు, యోగ సాధన చేసినవాడు మరలా,
మరలా స్ రంచుకుంటూ మరలా, మరలా
ఆరు రయ ము మరయు సంతోష్ము పొందుతూ
ఉన్యి డు.

“అతీతా అనామతమ్ వసుి వీక్షతే కర్ బలవ

వత్స, యోగీ సంకలప త్శ్రతోతలమ్ ఇతి వేదాంత
దిందిమః” - యోగ సాధకుడు ఒము సాతయకి
ఎద్వగినపుప డు, ఆ యోగికి కొనిి రముముల సిదుా )
సంత్ముమిసాతయ. అందులో ఒము సిద్వా, ఆ యోగి భూర,
వరతమాన, భవిష్య కాలములలో ఉని లేద్ధ
ఉండబోయే ఏ వసుతవునైన్య, చేతిలో బలి దళ్మును
ఎంర సప ష్ము ి గా చూడగలరో, అంర సప ష్ము ి గా
చూడగ)గుతాడు. ఇద్వ యోగసిద్వా ఫలిరము.

ఛంద్యగోయ ప్నిషత్ – 8-2-1, 2 – “స యది

పితృలోకకామో భవతి సఙ్క లాప దే వాసయ పితర్
సస ముతిిషఠనిి తే పితృ లోకే సంప్నోన

760
మహీయతే I అథ యది త్తృలోకకామో భవతి
సఙ్క లాప దేవాసయ త్తర్ సస ముతిిషఠనిి తే
త్తృ లోకే సంప్నోన మహీయతే” – సగుణ
త్బహ్ ఉాసనలలో ఉరతమమైన ఉాసన చేసుకొని,
హిరణయ గరభ లోముమునకు వెళ్లు నపుప డు, ఆ
ఉాసకుడు, నేను ప్తరృలోముములోని వయ కిని
త
చూడాలని కోరనచో, అరని సంములప మాత్రముచే,
అరను కోరన ప్తరృలోముములోని వయ కి త అముక డ
త్పరయ క్షమవుతాడు, అరను ఆ వయ కినిత
చూడగ)గుతాడు. అలాగే నేను మారృ లోముములోని
వయ కిని
త చూడాలని కోరనచో, అరని సంములప
మాత్రముచే, అరను కోరన మారృ లోముములోని వయ కి త
అముక డ త్పరయ క్షమవుతాడు, అరను ఆ వయ కిని త
చూడగ)గుతాడు. అలాగే ఏ వసుతవునైన్య కూడా
చూడగ)గుతాడు. ఇద్వ ఉాసన సిద్వా ఫలిరము.

కాని శీ ీముృష్ు పరమార్ విరి రూప త్పదరి నము

యోగ సిదుా), ఉాసన సిదుా) ద్ధటిపోయ,
ఎవి రూ ఊహించలేని ఈ విరి ము యొముక
అపరమిరమైన రూపములను ఎనోి వేల
విధము)గా, ఒకే కాలములో, ఒకే సతలములో, ఒకే
దృరయ ము విడివిడిగా రనలో త్పదరి ంచగలిగే
సామరయ త ము ఈ విరి మునకు ఆత్రయమైన,
యోగీరి రుడైన ఒముక పరమార్ కే సాధయ ము.

• యశ్రత యోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోల

ధనుర్ర్
ి ః।
761
 తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా
నీతిర్మ తిర్మ మ ॥ 78 ॥

మహార్జ్ా I యోమములను సృష్టటంచి ,

యోమ ఫలములను శ్రప్సాదించే, యోమములకు
ఈశ్వ రుడు, ఈ విశ్వ ము యొకక సృష్టట కర్ ి
అయి శ్రీకృషా ప్ర్త్తమ ఏ ప్క్షములో ఉనాన డో
మరియు కుంతీ పుశ్రత్సడై అరుునుడు త
గాండీవమును ధరించి ఏ ప్క్షములో ఉనాన డో

ఆ ప్క్షములోనే ర్జ్జ్య లక్షిమ మరియు

శ్శ్రత్సవులను వధించమల శ్కి ి, విజ్యమును
శ్రప్సాదించే విజ్యలక్షిమ ఉంటారు. సమసి
సంప్ద్లు కూడా ఆ ప్క్షము వారికే చెందతాయి.
ఇద్ంతా తప్ప నిసరిగా జ్రిన తీరుత్సంది. నీతి,
అర్ము ల , యుకుిలు వారికే రలర్ముగా ఉంటాయి,
అని నా అభిశ్రప్పయము.

ఈ యుదాములో శీ ీముృష్యుడు, అరుజనుడు ఉని

పక్షమునకే విజ్యము, సంపద) ము)గుతంద్వ. నీ
పక్షములో శీ ీముృష్ు పరమార్ , అరుజనుడు, ధర్ ము
ఏవీ లేవు, మునుము నీకు విజ్యము, సంపద దముక దు.
సంజ్యుడు ఈ విధముగా ఉని ద్వ ఉని టుక గా
ధృరరాస్తష్ి మహారాజ్ఞకు చెాప డు.

వేదవాయ స భగవానుడి ఆంరరంగిము అరము ా ,

ఉపత్ముమ ోకముమునకు (భగవదీగర త్ారంభ ోకముములో –
1-1 రగిన సమాధ్యనము ఉపసంహార ోకముము
762
(భగవదీగర ఆఖ్ర ోకముములో – 18-78 ఉంద్ధ, లేద్ధ
అని ఆలోచంచుకోవాలి. ఈ రండు ోకముముల
ఆంరరంగిము అరము
ా ఈ త్కింద విధముగా ఉంద్వ.

ధృతర్జ్స్త్షట ఉవాచ ।
ధర్మ క్షేశ్రతే కురుక్షేశ్రతే సమవేతా యుయుతస వః ।
త్మకాః ప్పండవాశ్చా వ కిమకుర్వ త సంజ్య ॥
1-1 ॥

ధృతర్జ్స్త్షట ఉవాచ = “ధృతం ర్జ్స్త్షటం

ఏ సః ధృతర్జ్స్త్షటః” = ఈ త్పపంచములో మునిప్తంచే
త్పతీదీ న్యద్వ (న్యకు కావాలి అని అనుకునేవాడు
ధృరరాస్తష్యిడు. నేను, న్యద్వ అనే రాజ్సమైన దుష్ి
భావనలతో నిండి ఉని మానవు) అందరూ ఈ
కోవలోకి వసాతరు. అటువంటి మానవులకు ములిగే
సందేహము రాజ్సమైన దుష్ి భావములను ఎలా
రగి గంచుకోవాలి? సాతితి ముమైన మంచ భావము)
ఎలా అభివృద్వా చేసుకోవాలి?
ధర్ ము చేసుకొని, ధర్ మునకు ఆత్రయమైన
ఈ మానవ దేహము పొంద్వ, మురతవయ ము)
చేయవలసిన ఈ మానవ దేహములో, మానవుల
మనసుు లలో ము)గుతని నేను, న్యద్వ అనే
రాజ్సమైన దుష్ి భావము) మరయు తెలకని
సాతితి ముమైన మంచ భావము) మధయ నిరంరరము
పరసప రము సంఘరణ ి లేద్ధ యుదాము
జ్రుగుతోంద్వ. ఆ సంఘరణ ి లేద్ధ యుదాములో ఏమి
జ్రుగుతంద్వ? ఎవరు గె)సాతరు? ఏమి చెయాయ లి
763
అనే సందేహము ములిగినపుప డు భగవదీగర
ఉపసంహార ఆఖ్ర ోకముములో చెప్తప నటుక చేయాలి.

యశ్రత యోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోల ధనుర్ర్ ి ః।

తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిర్మ తిర్మ మ ॥
18-78 ॥

ఎవర మనసుు లలో రాజ్సమైన దుష్ి

భావము) మరయు సాతితి ముమైన మంచ భావము)
మధయ నిరంరరము పరసప రము సంఘరణ ి లేద్ధ
యుదాము జ్రుగుతందో, అదే మనసుు లలో
యోగములకు సిదుా) త్పసాద్వంచే, యోగములకు
ఈరి రుడైన, భకుత ) ముష్ము ి లను, దుుఃఖ్ములను
మురణి (ఆమురం ి చే, హరంచే, న్యరనము చేసే శీ ీముృష్ు
పరమార్ ను సితరముగా త్పతిష్ా చేసుకుని వారలో,
ఎవరు వార మనసుు ను తెలకగా పరశుదా ము
చేసుకొని, నేను, న్యద్వ అనే కుంచర,
దురాభ వములను తొలగించుకొని, ముండకోపనిష్త్ –
3-1-1, 2 మరయు 2-2-3, 4 వ వాముయ ములలో
చెప్తప నటుకగా జీవుడు ఉపనిష్తతల సంబంధమైన
ాఞనము అనే ధనుసుు తో, ధనురరు ా డు అయ,
విశాలముగా మంచ భావములతో ఆలోచసాతడో,
అటువంటి వార మనసుు లో పరమార్ ను సితరముగా
సాతప్తంచుకుని పుప డు మాత్రమే, ఆ మనసుు లో శీ ీ
(కాంతి, త్పకారము , విజ్యము (ఆ మనసుు లో ఉని
చెడు భావములను న్యరనము చేసి , సమ సత
సదుగణము), సంపద) కొ)వై ఉంటాయ.
764
అటువంటి వార మనసుు లోనే పరమార్ సితరముగా
ఉండి సప ష్ము
ి గా దరి నము ఇసాతడు. అటువంటి
వారకి మాత్రమే “నేను ఎవరిని” అనే ఆర్ రరతి
ాఞనము ము)గుతంద్వ.

ముండకోప్నిషత్ – 3-1-1 – “ఓం దావ

సువర్జ్ా సయుా సఖాయ సత్ ం వృక్షం
ప్రిషసవ ాతే I తయోర్ య ః పిప్ప లం
సావ దావ తియ శ్న నోయ అభిచ్చకీతి”, 3-1-2 –
“సత్నే వృక్షే పురుషో నిమగోన అనీశ్య శోచతి
ముహయ త్ ః I జ్ఞషటం యదాప్శ్య తయ య మీశ్
మ య మహిత్ మీతి వీతశోకః” – ఎలాగైతే ఒకే
రావి చెటుి మీద, అనోయ నయ మైత్తితో రండు పక్షు)
నివసిసూత ఉంటాయో, అదే విధముగా ఒకే రరీరములో,
ఒకే హృదయ గుహలో, ఒకే సి భావము ముల,
సేి హితలైన జీవుడు, పరమార్ ఇదదరూ
త్పముక త్పముక నే ఉన్యి రు. జీవుడు అనే పక్షి, అాఞన
మోహముతో బాహయ మైన త్ాప్తంచము వసుతవుల ద్ధి రా
భోగములను అనుభవించాలని కోరములతో, రపనతో
మునిగిపోయ ఉన్యి డు. తాను చేసుకుని ముర్ లకు
ఫలిరములను పొందుతూ సుఖ్, దుుఃఖ్ము
అనుభవిసూత, సంసారము అనే చత్ము త్భమణములో
తిరుగుతూ ఉన్యి డు. అందుచేర జీవుడు అనే పక్షికి,
రన త్పముక నే ఉని పరమార్ అనే పక్షిని
గురతంచలేముపోతన్యి డు. సరి జ్ఞడై ఞ న పరమార్ అనే
పక్షి రన చైరనయ త్పకారముతో సితరముగా ఉండి,
త్ాప్తంచము భోగములవైపు వెళ్ు కుండా, ఈ జీవుడు
765
అనే పక్షిని గమనిసూత, ఆ పక్షి గురంచ అంతా చముక గా
తె)సుకుంటూ ఉన్యి డు.

రరీరములో ఉని జీవుడు అాఞనముతో,

రరీరమే నేను అనే భావనతో ఉని పుప డు, తాను
త్పముక నే ఉని పరమార్ యొముక అంరము లేద్ధ
భాగము అని మరు పోయ, రనలో మోహమును, ఆ
మోహ సంసాక రములను పెంచుకుంటూ,
అనవసరముగా ోముము పొందుతాడు. ఎపుప డైతే
త్పముక నే ఉని పరమార్ సి రూపమును
త్గహించటము, తె)సుకోవటము మొద)పెడతాడో,
అపుప డు రన అాఞనమును, ోముమును త్ముమముగా
పోగొటుికుంటూ, లక్షయ సి రూపుడైన పరమార్ ను
సాధంచుకొని, ోముము నుండి పూరతగా విముకుత డు
అవుతాడు.

ఇంరకు ముందు మన దగ గర లేని వసుతవు ను

పొంద్వతే, ద్ధనిని “అశ్రప్పప్య శ్రప్పపి”ి అంటారు. కాని
మన దగ గర ఉని వసుతవును మరచపోయ, అద్వ లేదు
అని త్భమపడుతూ, ద్ధనిని కోసము వెతకుతూ,
వెతకుతూ అద్వ ఆఖ్రుకి ఉని చోటే దరకితే, ద్ధనిని
“శ్రప్పప్ ి శ్రప్పపి”ి అంటారు. ఒము సామెర – “ఒకామె
చంములో ప్తలకవాడిని పెటుికొని, త్పముక ఇంటి ఆమెతో
ముబురుక చెపుప తూ, చంములో ప్తలకవాడు ఉన్యి డు అనే
సంగతి మరు పోయ, ప్తలకవాడు రన దగ గర లేడు అని
త్భమిసూత, ప్తలకవాడి కోసము ఊరంతా వెతికి, వెతికి

766
ఆఖ్రుకి రన ప్తలకవాడిని రన చంములోనే ఉన్యి డని
తె)సుకుందట”.

ఆ విధముగానే జీవు) (మానవుడు , రమ

అాఞనముతో రనతోనే త్పముక నే ఉండే పరమార్ రన
త్పముక లేడని త్భమిసూత మరచపోయాడు. రన సాధన
ద్ధి రా రన త్పముక నే ఉన్యి డని తె)సుకుంటాడు.
దీనినే శ్రప్పప్ ి శ్రప్పపి ి లేద్ధ ధృవా నీతి అని
అనవచుు ను.

ముండకోప్నిషత్ – 2-2-3 – “ధను స్త్ర్ ీహీ

తౌవ ప్నిషద్ం మహాస్త్సిం శ్ర్ం హయ ప్పసానిశ్చతం
స ాధీత, ఆయమయ తదాభ వమత చేతసా లకయ ం
తదేవాక్షర్ం స్యమయ విది”ి , 2-2-4 – “శ్రప్ణవ్య ధనుః
శ్రో హాయ తామ శ్రబహమ తలేక్షయ ముచయ తే, అశ్రప్మతేి
వేద్లవయ ం శ్ర్వ తి మ యో భవేత్” – ఏ జీవుడు
ఔపనిష్దమైన (ఉపనిష్తతల సంబంధమైన
ధనుసుు ని (ాఞనమును ధరంచ, ఉాసన అనే
తీక్షుమైన బాణమును సంధంచ, ఏకాత్గరతో త్బహ్
చంరనము అనే విాఞనమును, వింటి త్తాడును
లాగినటుక, బాగా లాగి, రన మనసుు ని పరశుదా ము
చేసుకొని, ఆ అక్షర పరత్బహ్ ను లక్షయ ముగా చేసుకొని,
అదే మనసుు లో (హృదయములో రనతోనే ఉండే
పరమార్ ను అరము ా చేసుకొని సాక్షారక రంచుకోవాలి,
మనసుు లో సితరముగా త్పతిష్ా చేసుకుని పుప డు,

767
 త్పణవమే (ఓంకారమే ధనసుు , ఆర్ యే
(మనసుు బాణము, పరమార్ ఆ ఆర్ కు లక్షయ ముగా
చేసుకొని, అత్పమరతరతో (చాలా ాత్గరతగా సాధకుడు,
ాఞని రనను బాణము వలె చేసుకొని లక్షయ
సి రూపుడైన పరమార్ ను సాధంచవలెను,
పరమార్ లో ఐముయ మైపోవాలి.

ఓం తతస త్ ఇతి శ్రీమద్భ మవద్గీతాసు

ఉప్నిషత్సస శ్రబహమ విదాయ యం యోమశాస్త్రి
శ్రీకృష్ణారుు సంవాదే మోక్షసంనాయ సయోగో
నామ అష్ణటద్శోఽధ్యయ యః ॥ 18 ॥

మంమళా శోేకములు

యశ్రతయోేశ్వ ర్ః కృషోా యశ్రత ప్పరోి ధనుర్ర్ ి ఃl

తశ్రత శ్రీరివ జ్యో భతిస్త్రుివా నీతిమతిర్మ మ ll

అధ క్షత్ శ్రప్పర్నా
ి
యద్క్షర్ప్ద్శ్రభషటం త్శ్రతాహీ ం చ యద్భ వేత్ l
తతస ర్వ ం క్షమయ తాం దేవ నార్జ్యణ మోసుితే
ll

అధ భమవత్ సమర్ప ణమ్

కాయే వాచ్చ మ రంశ్రదియైర్జ్వ
బుధ్యయ తమ నావా శ్రప్కృతే సవ గవాత్ l
కరోమి యద్య త్ సకలం ప్ర్స్యమ
నార్జ్యణాయేతి సమర్ప యమి ll

768
అధ లోకక్షేమ శ్రప్పర్నా
ి
సర్శవ భవంత్స సుఖి ః సర్శవ సంత్స నిర్జ్మయః
l
సర్శవ భశ్రదాణి ప్శ్య ంత్స త్ కశ్చా త్
దఃఖగమభ వేత్ ll

అధ మంమళమ్
శ్రశ్చయః కంతాయ కళాయ ణ నిధయే నిధయేరినా
ి మ్
l
శ్రీవేంకట్ నివాశాయ శ్రీనివాసాయ మంమళమ్ ll

కృషా నామ సంకీర్ ి

కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l
కృషాం వందే జ్మదీరుం l శ్రీ కృషాం వందే
జ్మదీరుం l

769
 గీతా మహాతమ య ం
(వర్జ్హ పుర్జ్ణము)
II అథ గీతామహాతమ య ం II

II ధరోవాచ II
భమవ ప ర్మేశా భకి ిర్వయ భిచ్చరిణీ I
శ్రప్పర్బాం భుజ్య త్ సయ కథం భవతి హ్య శ్రప్భో II
1 II

వర్జ్హ అవతార్ములో ఉ న మహా

విషుావును భదేవి శ్రప్శ్న వేరంది.

ఓ భమవానుడా I ప్ర్మేశ్వ రుడి రూప్ములో

ఉండి ఈ శ్రప్ప్ంచము మొతిమును కాప్పడుత్స న
ఓ మహానుగవా I నీ మీద్ అవయ భిచ్చర్ (ఏక
నిషటతో, అటూ ఇటూ కద్లని, చెద్ర్ని) భకి ి
ఉండాలని చెపుప త్సనాన వు.

సాధ్యర్ణ త్ వులు వారి శ్రప్పర్బా

(శ్రప్పర్ంభమై ) కర్మ ఫల్వతములు (కష,ట
సుఖములు) అనుభవిసూి, అందలో
మునినప్నయి ఉనాన రు. ఈ ప్రిరలతిలలో
త్ వులకు నీ మీద్ అవయ భిచ్చర్ భకి ి ఎలా
సాధయ ప్డుత్సంది? అని అడినంది.
II శ్రీవిషుారువాచ II
శ్రప్పర్బిం భుజ్య త్నో హి గీతాగయ సర్తః సదా I

770
స ముక ిః స సుఖీ లోకే కర్మ ణా నోప్ల్వప్య తే II 2 II

ఓ దేవీ I త్ వులు వారు చేసుకు న కర్మ

ఫల్వతములు అనుభవిసూి, అందలో వారు
మునిన ఉ న త్ట్ నిజ్మే. అయినా వాళ్ళు
శ్రీమద్భ మవద్గీత అగయ సము (ప్పర్జ్యణ,
మ ము, అందలోని అంశ్ములను ఆచర్ణ)
నిర్ంతర్ము చేసుకు న ట్ేయితే,

దానికి ఫల్వతముగా ముకి ిని, శాశ్వ తమై

సుఖమును ొందతాడు, అతడు చేసుకు న
మహా ప్పతకములతో, ప్పప్ములతో ఏ
సంబంధము ఉండద.

మహాప్పప్పదిప్పప్పని గీతాధ్యయ ం కరోతి చేత్ I

కవ చితస ప శ్ం కుర్వ ంతి ల్వనీద్లమంబువత్
II 3 II

త్ వులు నిర్ంతర్ము ప్పప్ములు చేర

శ్రప్వృతిి ఉ న వా ళ్ళే. మహా ప్పతకములు,
సఙ్క రీకర్ణములు (తొమిమ ది ర్కముల
ప్పప్ములు) చేయకూడని, మహాప్పప్ములు
కూడా చేసూి ఉంటారు. వాళ్ళు కూడా
శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్పర్జ్యణ మరియు
శ్రీమద్భ మవద్గీతలో నేను ఉప్దేశ్చంచి
అంశ్ములు నిర్ంతర్ము మ సుస లో ఆలోచి సూి
ఉంట్ట, వా ళేలో శ్రకమముగా ప్పప్ చింత
771
తొలనప్నయి, మ సుస త్రి, సదాభ వములు
కల్వన పుణయ కర్మ లు చేసాిరు.

శ్రీమద్భ మవద్గీత ధ్యయ ము మహాతమ య ం

వల వాళ్ళు ఇదివర్లో చేర ప్పప్ములు
తొలనప్నయి, క్కతిగా ఏ ప్పప్ములు చేయకుండా,
నిర్ంతర్ము పుణయ కర్మ లు చేసూి ఉ న ంద ,
తామర్ పువువ ని నీరు ఎలా సప ృశ్చంచద్య, ఆ
విధముగా వారు ఇదివర్లో చేర మహా
ప్పప్ములు వారిని సప ృశ్చంచవు.

గీతాయః పుసికం యశ్రత యశ్రత ప్పఠః శ్రప్వర్తే ి I

తశ్రత సర్జ్వ ణి తీర్జ్లణి శ్రప్యగాద్గని తశ్రత వై II 4 II

శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్పర్జ్యణ పుణయ

క్షేశ్రతములలో ప్పర్జ్యణ చేయవలెను. ఈ
శ్రీమద్భ మవద్గీత శ్రమంధము ఎకక డ ఉంటుంద్య,
శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్పర్జ్యణ ఎకక డ జ్రుగుతూ
ఉంటుంద్య ఆ శ్రప్దేశ్ములలో శ్రప్యమ మొద్లై
అనిన పుణయ క్షేశ్రతములు అకక డ క్కలువై
ఉంటాయి.

సర్శవ దేవాశ్ా ఋషయో యోన ః ప్ న గాశ్ా

యే I
గోప్పలా గోపికా వాపి నార్ద్యద్ివప్పర్ ిదైః II
సానిధయ త్శు దాసయ నిి యశ్రత గీత శ్రప్వర్తే ి II 5 II

772
 ఎకక డైతే శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్పర్జ్యణ,
అధయ య ము జ్రుగుత్సంద్య అకక డ సమసి
దేవతలు, ఋషులు, యోగులు, దివయ మై
సర్ప ములు,

ప్ర్త్తమ కు ఇషుటలై గోప్పలకులు,

ప్ర్త్తమ ను అత్సయ న త భకి ితో రవించే
గోపికలు, ప్ర్త్తమ కు చ్చలా శ్రపియమై భకుిలు
నార్దడు, ఉద్ివుడు, ప్ర్త్తమ ను
సనిన హితముగా రవ చేర వాళ్ళు అంద్రూ
అకక డే క్కలువై ఉంటారు.

యశ్రత విచ్చర్శ్ా ప్ఠ ం ప్పఠ ం శ్ృతం I

తశ్రతాహం నిశ్చా తం ప్ృథివ నివసామి సదైవ హి II
6 II
శ్రీమద్భ మవద్గీత గురించి చర్ా లు,
వాయ ఖాయ ములు, ఉప్నాయ సములు,
శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్ఠ ము, చి న పిలేలతో
చదివించట్ము, శ్రశ్వణము మొద్లై వి ఎకక డ
జ్రుగుతూ ఉంట్ట

పై వివరించి వా ళేతో ప్పటు, నేను కూడా

నిశ్ా యముగా అకక డే రలర్ముగా న్నలక్కని
ఉంటాను, ప్ృథివీ దేవీ.

గీతాశ్రశ్యే2హం తిష్ణఠమి గీత మే క్తిమం మృహం

I
773
గీతాాన ముప్పశ్రశ్చతయ శ్రతీన్
లోకానాప లయమయ హం II 7 II

ఏ మృహములో శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్పర్జ్యణ,

ప్ఠ ము, అధయ య ము, ఆచర్ణ
జ్రుగుత్సంద్య, అటువంటి శ్రీమద్భ మవద్గీ త
ఆశ్రశ్యమై క్ట్ నేను రలర్ముగా ఉంటాను.
శ్రీమద్భ మవద్గీత నాకు ఉతిమమై మృహము.

శ్రీమద్భ మవద్గీత దావ ర్జ్ కల్వన ాన ము,

అకర్ృ
ి తవ గవము దావ ర్జ్నే నేను మూడు
లోకములను ప్పల్వంచమలుగుత్సనాన ను.

గీత మే ప్ర్త్ విద్య శ్రబహమ రూప్ప సంశ్యః I

అర్త్ి శ్రతాక్షర్జ్ నితాయ సావ నిర్జ్వ చయ ప్దాతిమ కా II
8 II

శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్ర్త్తమ తతివ మును

తెల్వయచేర ఉతక ృషటమై విద్య , ాన ము. ఇది
శ్రబహమ ాన మును, వేదార్ ి సార్మును
తెల్వయచేర వేద్ రూప్మై శ్రమంధము. ఇందలో
ఏ విధమై సందేహము ఉండకూడద.

వేద్ముల సార్మై శ్రప్ణవ (ఓంకార్)

రూప్ములో నితయ మై ప్ర్త్తమ సవ రూప్మును
బోధిసుింది. చెప్ప లవికాని ప్ర్త్తమ
తతివ మును, సాల మును తెల్వయచేసుింది.

774
చిదా ందే కృేా శ్రప్నకాి సవ ముఖతో2రుు ం I
వేద్శ్రతయీ ప్ర్జ్ ందా తతాివ ర్ా
ల న సంయుతా II
9 II

చైత య , శాశ్వ తా ంద్ సవ రూప్మై

శ్రీకృషా ప్ర్త్తమ , త అంశ్మై జీవుడికి
(అరుునుడికి) సవ యముగా త నోటితో
ఉప్దేశ్ము చేర ప్ర్త్తమ తతివ ాన ము.

సృష్టట ఆదిలో ప్ర్త్తమ ఎలా మూడు

వేద్ములను (ఋేవ ద్ము, యజ్ఞర్శవ ద్ము,
సామవేద్ము, ఈ మూడు వేద్ములలో గమమై
అథర్వ వేద్ము) త్ వులకు ప్ర్త్ ంద్ము
ొందట్కు ఉప్దేశ్ము చేశాడో, ఆ విధముగానే
ప్ర్త్తమ తతివ ము యొకక ాన ముతో కూడి
శ్రీమద్భ మవద్గీత కూడా ఉప్దేశ్ము చేశాడు.
శ్రీమద్భ మవద్గీతను వేద్ముల సార్ముగా
మరియు వేద్ములతో సత్ ముగా గవించ్చల్వ.

యో2ష్ణటద్శ్జ్ప్న నితయ ం రో నిశ్ా ల త్ సః I

ాన రదిిం చ లభతే తతో యంతి ప్ర్ం ప్ద్ం II
10 II

ఏ సాధకుడు నితయ ము
శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని ప్ద్ానిమిది (18)
అధ్యయ యములు నితయ ము భకి ితో జ్ప్ము

775
(మ సుస లో గవ ), ప్పర్జ్యణ చేసుకుంటూ
ఉంటాడో, నిశ్ా లమై మ సుస ను ొంది,

శ్రకమముగా ప్ర్త్తమ తతివ ాన ము

రదిించి, ఉతక ృషటమై శాశ్వ తమై ప్ర్త్తమ
సాల మును ొందతాడు.

ప్పఠే2సమర్ఃి సంపూర్శ ా తతో2ర్ం

ి ప్పఠత్చర్శత్
I
తదా గోదా జ్ం పుణయ ం లభతే నాశ్రత సంశ్యః
II 11 II
ఒకవేళ సాధకుడికి శ్రీమద్భ మవద్గీత లోని
ప్ద్ానిమిది (18) అధ్యయ యములు జ్ప్ము చేర
సామర్య ల ము లేకప్నతే, సమము (అ గా తొమిమ ది (9)
అధ్యయ యములు నితయ ము భకి ితో జ్ప్ము,
ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ ఉంటాడో,

అటువంటి సాధకుడికి గో దా ము చేరి

కల్వే పుణయ ము, ఫల్వతము లభిసుింది. ఈ
విషయములో ఏ విధమై సంశ్యము
అకక ర్లేద.

శ్రతిగమం ప్ఠత్ సుి మందాసాన ఫలం లభేత్ I

షడంశ్ం జ్ప్త్ సుి స్యమయమఫలం లభేత్ II
12 II

776
 ఒకవేళ సాధకుడికి శ్రీమద్భ మవద్గీత లోని
తొమిమ ది (9) అధ్యయ యములు జ్ప్ము చేర
సామర్య ల ము లేకప్నతే, మూడవ వంత్స (అ గా
ఆరు (6) అధ్యయ యములు) నితయ ము భకి తో ి
జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ ఉంటాడో,
అటువంటి సాధకుడికి మంగా దిలో సాన ము
చేరి కల్వే పుణయ ము, ఫల్వతము లభిసుింది.

ఒకవేళ సాధకుడు శ్రీమద్భ మవద్గీత లోని

ఆర్వ వంత్స (అ గా మూడు (3)
అధ్యయ యములు) నితయ ము భకి ితో జ్ప్ము,
ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ ఉంటాడో,
అటువంటి సాధకుడికి స్యమ యమము చేరి
కల్వే పుణయ ము, ఫల్వతము లభిసుింది.

ఏకాదాయ యం త్స యో నితయ ం ప్ఠతే

భకి ిసంయుతః I
రుశ్రద్లోకమవాప్నన తి మణో భతావ వరచిా ర్ం
II 13 II
సాధకుడు శ్రప్తి ది ము
శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని ఒక అధ్యయ యము భకి తో
ి
జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ ఉంటాడో,

అటువంటి సాధకుడు రుశ్రద్ లోకములో,

రుశ్రద్ శ్రప్మథ మణములలో ఒకర్య, శ్రకమముగా
రదిిని ొందతారు.
777
అధ్యయ యం శోేక ప్పద్ం వా నితయ ం యః ప్ఠతే
ర్ః I
స యతి ర్తాం యవ మ వ ంతర్ం వసుంధర్శ
II 14 II

సాధకుడు శ్రప్తి ది ము శ్రీమద్భ మవద్గీ త

అధ్యయ యములోని ఒక ప్పద్ము భకి ితో జ్ప్ము,
ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ ఉంటాడో,

అటువంటి సాధకుడు ఒక మ వ ంతర్ము

(71 మహా యుమములు) ప్పటు ఈ భమి మీద్
త్ వ జ్ మ లు ొందతూ ఉంటాడు.

మమనిక:

యజ్ న వర్జ్హ సావ మి అర్ము

ి ఒక శోేకము
లేదా ఒక ప్పద్ము జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణ అని కాద.
ఒక నియతమై ప్ద్ితిలో, శ్రీమద్భ మవద్గీత లోని
శోేకములు నియతమై సంఖయ లో, నితయ ము,
భకి ితో జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణ చేసుకుంటూ, ఆ
సంఖయ లు, అధ్యయ యములు పెంచుకుంటూ,
సాధ సాలయిలో ఎద్గాలని ఉదేాశ్ముతో ఈ
విధముగా ఉప్దేశ్మును చేసుినాన రు.

గీతాయః శోేకద్శ్కం సప్ ి ప్ంచ చత్సషటయం I

ద్ధవ శ్రతినేకం తద్ర్ం
ి వా శోేకానాం యః
ప్ఠే న ర్ః II 15 II

778
చంశ్రద్లోకమవాప్నన తి వర్జ్ిణామయుతం శ్రధువం
I
గీతాప్పఠసత్యుకోి మృతో త్నుషతాం శ్రవజ్ఞత్
II 16 II

శ్రప్తిరోజూ శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని ప్ది

శోేకములు కాని, లేదా ఏడు శోేకములు కాని, లేదా
ఐద శోేకములు కాని, లేదా నాలుగు శోేకములు
కాని,

లేదా రండు శోేకములు కాని, లేదా మూడు

శోేకములు కాని, లేదా ఒక శోేకము కాని, ఇది కూడా
చేయలేని వాడు అర్ ి శోేకము కాని సాధకుడు
భకి ితో జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణము చేసుకుంటూ
ఉంటాడో,
అటువంటి సాధకుడు తప్ప ని సరిగా చంశ్రద్
లోకము ొంది, అకక డ ప్ది వేల
సంవతస ర్ములు భోమములను అనుభవిసాి డు.
ఈ ఫల్వతమును ద్ృష్టటలో ఉంచుకునైనా, అర్ ి
శోేకముతో మొద్లుపెటి,ట శోేకముల,
అధ్యయ యముల సంఖయ లను పెంచుకుంటూ
శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని 18 అధ్యయ యములు
జ్ప్ము, ప్పర్జ్యణ మరియు అర్ము ి ను కూడా
అనుసంధ్య ము చేర దిశ్గా సాధ చేసుకోవాల్వ.
ఈ విధముగా సాధ చేసుకుంటూ మృత్సయ వు

779
ొందితే, ఆ సాధకుడు, అంతకు ముంద ఎనిన
ప్పప్ములు చేసుకునాన , మరుసటి జ్ మ లో
దర్బ లమై , అతి విలువై త్ వ జ్ మ
తప్ప కుండా ొందతాడు.

అతి సంకిష ే టమై మర్ణ కాలములో ఈ

శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని శోేకములు జ్పి
న కి
ి
ర్జ్వాలంట్ట ఎంత సాధ , ఏ, ఏ సాధ
చేసుకోవాలో అది త్శ్రతము చేసుకోవాల్వ. మర్ణ
కాలములో ఈ శోేకములు చదవమల్వనతే,
తరువాత జ్ మ త్ వ జ్ మ తప్ప కుండా
కలుగుత్సంది.

గీతాగయ సం పు ః కృతావ లభతే ముకి ిముతిత్ం

I
గీతేత్సయ చ్చా ర్సంయుకోి శ్రమియత్ణో మతిం
లభేత్ II 17 II
శ్రీమద్భ మవద్గీతలోని శోేకములు మళ్ళు ,
మళ్ళు అగయ సము చేసుకుంటూ ఉంట్ట, కషటముల
నుండి విమోచ కల్వన, ఉతిమమై మోక్షమును
ొందతారు.

మర్ణ కాలములో కేవలము

“శ్రీమద్భ మవద్గీత” అనే ప్ద్మును ఉచా రిసూి,
ఉచా రిసూి మర్ణించమల్వనతే, ఉతిమ సాలయి

780
ఫల్వతములను ొందతారు. (జీవితాంతము
భమవద్గీతను మీద్ ఆసకి ి ఉంట్టనే అలా వసుింది).

గీతార్శ్రి శ్వణాసకోి మహాప్పప్యుతో2పి వా I

వైకుంఠం సమవాప్నన తి విషుానా సహా మోద్తే II
18 II

శ్రీమద్భ మవద్గీత యొకక అర్ము

ి ను వినాల్వ
అనే ఆసకి ి ఉ న మహాత్సమ లు, మహా ప్పప్ములు,
ప్పతకములు చేసుకు న ప్ప టికీ

మర్ణా ంతర్ము వైకుంఠమును ొంది,

శ్రీమ మ హావిషుావుతో కల్వర ప్ర్త్ ంద్మును
అనుభవిసాిడు.

గీతార్ం
ల ధ్యయ యతే నితయ ం కృతావ కర్జ్మ ణి
భరిశ్ః I
జీవనుమ క ిః స విజ్ఞయో
న దేహాంతే ప్ర్మం ప్ద్ం II
19 II

శ్రీమద్భ మవద్గీత యొకక అర్ము

ి ను
నిర్ంతర్ము ధ్యయ ము చేసూి, శ్రీమద్భ మవద్గీత లో
చెపిప అంశ్ములను ఆచర్ణ చేయల్వ అనే
సంకలప ముతో వారి, వారి కర్వ
ి య ములను
శ్రీమద్భ మవద్గీతలో చెపిప విధముగా (కర్మ లకు
కర్ృి తవ గవ లేకుండా, ఆ కర్మ ల
ఫల్వతములను ఆశ్చంచకుండా) చకక గా ఆచరిర,ి

781
 అటువంటి సాధకులు ప్ర్త్తమ తతివ
ాన మును ొంది, జీవించి ఉంటూనే జీవనుమ కి ి
ొంది, దేహము ప్డిప్నయి తరువాత
సరోవ తిమమై మోక్షమును ొంది, ప్ర్త్తమ లో
లీ మవుతాడు.

గీతాత్శ్రశ్చతయ భహవ్య భభుజో జ్ కాద్యః I

నిరూాతకలామ ష్ణ లోకే తే యతాః ప్ర్మం ప్ద్ం II
20 II

ఇంతకు ముంద శ్రీమద్భ మవద్గీ త

ఆశ్రశ్యించి, శ్రశ్వణము, అర్ము
ి సాధ చేర
జ్ క మహార్జ్జ్ఞలు, ఎంతో మంది సాధకులు

వారి కలమ షములను, ప్పప్ములను

ప్నగొటుటక్కని, ఉతిమమై సాల మును ొందారు.

గీతాయః ప్ఠ ం కృతావ మహాతమ య ం నైవ యః

ప్ఠేత్ I
వృధ్య ప్పఠో భవేతసయ శ్రశ్మ ఏవ హయ దాహృతః
II 21 II

శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్ఠ ము చేసుక్కని,

శ్రీమద్భ మవద్గీత అధయ య ము యొకక
మహాతమ య మును చద్వకప్నతే,

శ్రీమద్భ మవద్గీత ప్ఠ ము వృధ్య అయి

కేవలము శ్రశ్మ అయిప్నత్సంది.

782
ఏతనామ హాతమ య సంయుక ిం గీతాగయ సం కరోతి
యః I
స తతప లమవాప్నన తి దర్గ ే ం
మతిత్పున యత్ II 22 II

ఎవర్యతే శ్రీమద్భ మవద్గీత అధయ య ము

చేర తరువాత, చివరిలో ఈ గీతా
మహాతమ య మును కూడా అధయ య ము చేసాిరో,

అటువంటి సాధకులు శ్రీమద్భ మవద్గీ త

అధయ య ము యొకక ఫల్వతమును ొంది,
ఎవరికీ అంద్ని ఫల్వతములను కూడా
ొందతారు.

II సూత ఉవాచ II
మహాతమ య మేతద్గీతాయ మయ శ్రప్నక ి సనాత ం I
గీతాంతేయ చ ప్ఠేద్య సుి యదక ిం తతఫ లం
లభేత్ II 23 II

సూత మహరి ి ఇలా అంటునాన రు. వర్జ్హ

పుర్జ్ణములో వర్జ్హ సావ మి భ దేవతకు
చెపిప గీతా మహాతమ య మును మీకు నేను
చెప్పప ను.

శ్రీమద్భ మవద్గీత అధయ య ము చేర

తరువాత, చివరిలో ఈ గీతా మహాతమ య మును
కూడా అధయ య ము చేర,ి అటువంటి వారు
సమశ్రమమై ఫల్వతములను ొందతారు.
783
II ఇతి వర్జ్హ పుర్జ్ణే శ్రీగీతామహాతమ య ం
సంపూర్ం ా II

784
 ముఖయ మై శోేకములు
అధ్యయ యము శోేకముల సంఖయ
13 2, 7, 17, 19, 20, 21, 22, 24
14 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 16, 19, 22, 26
15 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12
16 1, 2, 3, 6, 7, 8, 15, 19, 21, 23, 24
17 2, 3, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 14, 15, 16,
23, 24, 25, 26, 27
18 3, 6, 9, 10, 14, 16, 17, 23, 26, 30,
33, 37, 40, 41, 51, 52, 53, 55, 61,
65, 66, 78

785