DI NAISASALIN AT LUBOS

ANG KAPANGYARIHAN NG ISANG ESTADO AY HINDI MAAARING ISALIN O IBIGAY KANINUMAN.

WALANG IBANG ESATDO O TAO ANG MAKAPIPIGIL SA KAPANGYARIHAN NITO.

ANG ISANG ESTADO AY MAAARING MAKIPAG-UGNAYAN O MAKIPAGKALAKALAN SA IBANG BANSA O

ESTADO NGUNIT ANG PAGKAMAKAPANGYARIHAN NITO AY HINDI MAIBIBIGAY O MAISASALIN SA IBA.

WALANG HAGGANAN

ANG BISA NG KAPANGYARIHAN NG ISANG ESTADO AY WALANG HAGGANAN MANANATILI ANG BISA
NITO NGAYON HAGGANG SA MGA DARATING NA PANAAHON

ANG KAIBAHAN NG BANSA SA ESTADO

HINDI LAHAT NG BANSA AY KINKILALA BILANG ESTADO.

MAARING ANG ISANG PANGKAT NG MGA TAO O MAMAYANAN AY MAY SARILING TERITORYO O
LUPANG SAKOP AT PAMAHALAAN NGUNIT HINDI ITO MAITUTURING NA ISANG ESTADO KUNG WALA
ITONG SOBRANYA.

ANG PILIPINAS AY MAITUTURING NA ISANG ESTADO.

ANG SOBRENYA AY NAKALAGAK SA MAMAYANAN NITO AT NAGMUMULA RITO ANG KAPANGYARIHAN

NG LAHAT NG NAMUMUNO SA PAMAHALAAN.

KINIKILALA AT IGINAGALANG NG IBANG BANSA ANG SOBERYENA NITO.

PATUNAY NITO ANG PAGIGING KASAPI NG ATING BANSA SA MGA ORGANISAYONG KINIKILALA SA
BUONG MUNDO TULAD NG UNITED NATION (UN), ASSOCIATION OF SOUTHEAST ASIAN NATION
(ASEAN) ASIA PACIPIC ECONOMIC COOPERATION (APEC), AT IBA PA

KLIMA

ANG KLIMA AY ANG PANGKALAHATANG KALAGAYAN NG ATMOSPERA SA ISANG LUGAR SA MAHABANG

PANAHON.
MAGKAKATULAD ANG KLIMA SA ISANG LUGAR TAON-TAON NGUNIT SA NGAYON, NAKAKARANASS NA
TAYO NG ILANG PAGBABAGO .

ITINUTURING NA TROPIKAL ANG KLIMA SA ATING BANSA.

KUNG TITINGAN ANG LOKASYON NG PILIPINAS SA GLOBO IYO AY MATATAGPUAN SA TROPIKO NG

CANCER.

MATATAGPUANITO SA GAWING ITAAS NG EKWADERNO.

DAHIL SA LOKASYON ITO ANG PILIPINAS AY MAYROONG MAINIT NA TEMPERETURA AT MAY

MASAGANANG ULAN SA BUONG TAON

MGA SALIK NA NAAPEKTO SA KLIMA

1. LATITUD O LOKASYONNG LUGAR SA MUNDO - MAINIT ANG PANAHON SA MGA LUGAR NA

MALPIT SAEKWADOR.
ITO AY DAHIL NATATANGGAP ANG MGA LUGAR NA ITO NG DIREKTANG SIKAT NG ARAW.
DALAWA LAMANG ANG URI NG KLIMA SA MGA LUGAR NA ITO ANG TAGINIT TAG ULAN KUNG
NASA TROPIKA NG CANCER AT TROPIKA NG CAPRICON NAMAN ANG ISANG LUGAR, TIYAK NA
PAHILIG O DYIOGNAL ANG TAMA NG SIKAT NG ARAW DAHIL DITO MAY APAT NA URI NG KLIMA
RITO ANG TAGSIBOL, TAGINIT, AT TAGLAMIG

ALTITUDE O TAAS NG LUGAR - NAG IIBA RIN ANG KLIMA BATAY SA TAAS NG LUGAR MALAMIG
ANG KLIMA SA MATATAAS NA LUGAR TULAD SA MGA BULUBUNDUKIN NG IFUGAA, KALINGA ,
APAYAO AT LUNGSOD NG BAGUIO. MAARING MAS MADALAS ANG ULAN SA MGA LUGAR NA
ITO AT MAS MANIPIS DIN ANG HANGIN O KAKAUNTI ANG LAMANG OXYGEN NITO.

MAARI NAMANG MAY YELO SA TUTOK NG BUNDOK SA TIBET AT HIMALAYAS

MAY APEKTO RIN ANG BUNDOK O MATAAS NA LUGAR SA IBANG LUGAR NA NAPAKAPALIGID
DITO.
MAARING BASA O MAULAN SA ISANG BAHAGI NG BUNDOK AT TAYU NAMAN SA KABILANG
BAHAGI.
ITO DAHIL NAHAHARANG NG BUNDOK ANG ULAN.
KAPAG ANG HANGIN AY NAKARATING NA SA KABILANG PANIG NG BUNDOK, ITO AY TAYU NA
KAYA”T NAGIGING MAINIT ANG KLIMA SA BAHAGIN

BABALA BILANG (PUBLIC STORM SIGNAL NO.1)

 SA LOOB NG 36 NA ORAS, INAASAHAN ANG PAGDATING NG HANGGING MAY LAKAS NA 30-60
KPH.
O KILOMETRO BAWAT ORAS KAILANGAN MAGING HANDA SA MGA MANYAYARI SUSPENDIDO
ANG KLASE SA PRESCHOOL AT KINDERGARTEN.

BABALA BILANG 2 (PUBLIC STORM SIGNAL 2

NO.)

SA LOOB NG 24 ORAS, INAASAAHANG DARATING ANG HANGING MAY LAKAS NA 60 -100 KPH.
ANG MGA KLASE SA ELEMENTARYA AT HIGH SCHOOL AY SUSPENDIDO.
KAILANGAN TIYAKIN MATIBAY ANG BAHAY NA TINITRAHAN

BABALA BILANG 3 (PUBLIC STORM SIGNAL 3

NO.)

SA LOOB NG 12 HANGANG 18 ORAS, INAASAHANG DARATING ANG HANGING MAY LAKAS NA

100-185 KPH.
KAILANGAN MANITILI NG MGA TAO SA LOOB NG BAHAY O LUMIPAS SA MAS MATIBAY NA
GUSALI ANG MGA SA LAHAT NG ANTAS NG PAARALAN AY SUSPENDIDO

BABALA BILANG 4 ( PUBLIC STORM SIGNAL 4

NO. )
SA LOOB NG 12 ORAS O DI KAYA’Y MAS MAAGA PA, DARATNG ANG BAGYO MAY LAKAS NA 185 KPH.

ANG BAGYO LUBHANG MAPANGANIB, KAYLANGAN LUMIPAS SA LIGTAS NA LUGAR NA MAY

NAKAAMBANG PANGANIB KATULAD NG LANDSLIDE,PAGAPAW NG TUBIG SA ILOG, O STORM SURGE SA
ATING LUGAR PERIOD
MGA URI NG PANAHON SA PILIPINAS

UNANG URI
Hindi tiyak ang panahon ng tagulan at tag araw, tuyo mula noveber hanggat april at basa naman mula
may hanggang October lalo na sa gawing kanluran ng negros, Mindoro at Palawan

IKALAWANG URI
WALANG GAANONG PANAHON NG TAG ARAW, TAG ULAN SA BUONG TAON PINKA MAULAN MULA
NOVEMBER HANGGANG JUANUARY SA SILANGAN LUZON,ALBAY , KATANDUANES, LAYTE,
SAMAR,SORSOGN,AT SILANGAN MINDORO,

IKATLONG URI
WALNG NA PANAHON NG TAGULAN BAGAMAT MAY MAIKLING TAG ARAW NAMAN MULA NOVEMBER
HANGGANG APRIL,MADALAS ANG ULAN MULA MAY HANGGANG OCTOVER, MAIKLI NAMAN ANG TAG
INIT LALO NA SA KATIMUGAN QUEZON, MAS BATE,ROMBLON,HILAGANG SILANGANG PANAY ,NEGROS ,
CEBU, HILAGANG MNDORO, AT SILANGANG MINDORO,

IKA APAT NA URI

WALANG TAKDANG PANAHON NG TAG UAN.

WALARIN TAG ARAW AT HALOS PANTAY ANG ULAN SA BUONG TAON SA BATANES, HILAGANG
SILANGAN LUZON, TIMOG KANLURAN NG CAMARINES NORTE KANLURAN BAHAGI NG KAMARINES SUR,
ALBAY,BONTOK,MARINDUQE,KANLURANG LAYTE HILANGANG CEBU,AT BUHOL

MGA ANYONG LUPA

PULO
ISANG ARKIPELAGO ANG PILIPINAS. BINUBUO NG MALALAKI AT MALIKIIT NA PULO ANG ISANG
ARKIPELGO ANG PULOAY ISANGA NAYONG LUPA NA NALILIGIRAN NG TUBIG. ANG PILIPINAS AY
BINUBUO NG MGA PULO. PINAKAMALAKI ANG PULO NG LUZON. ANG PINAKADULONG PULO NG BANSA
SA HILAGA AY Y’AMI SA BATANES. SA KATIMUGAN NAMAN, ANG PINAKA DULO ANG PULO NG SALUAG.
BUNDOK
ISANG MATAAS NA ANYONG LUPA ANG BUNDOK. ANG BUNDOK APO NASAPAGITAN NG LUNGSOD
DAVAO AR DAVAO DEL SUR ANG PINAKA MATAAS NA BUNDOK SA ATING BANSA. ITO AY MAY TAAS NA
2954 METRO. PANGALAWA DITO ANG BUNDOK DULANG DULANG SA BUKIDNON AT SINUNDAN NG
BUNDOK PULAG SA GITNANG CORDILLERA. NARITO ANG IBA PANG MGA BONDOK NA MATATAGPUAN
SA ATING BANSA; BUNDOK ARAYAT SA PAMPANGA, BUNDOK MAKILING SA LAGUNA, BUNDOK HALCON
SA ORIENTAL MINDORO AR BUNDOK SAMAT SA BATAAN.

BULUBUNDUKIN
ANG AGKARUGTONG AT MAGKAKATABING BUNDOK AY TINATAWAG NA BULUBUNDUKIN. ANG ISA SA
MGA BULUBUNDUKIN SA PILIPINAS AY ANG BULUBUNDUKING CORDIKKERA. NASAKOP NITO ANG
BENGUET, ABRA,KALINGA, APAYAO, MOUNTIN PROVINE, IPUGAW, AT ANG LUNGSOD NG BAGUIO. ANG
PINAKA MAHABANG BULUBUNDUKIN AY ANG BULUBUNDUKING SIERRA MADRE NA MULA HILAGANG
ANA LUONG AURORA, BULKAN, CAGAYAN, ISABELLA, LAGUNA, NUEVA ECIJA, NUEVA VIZCAYA, QUEZON,
QUIRINO, AY RIZAL.

BUROL
MATAAS NA ANYONG LUPA ANG BOROL NGUNIT ITO AY MAS BABA KEYSA SA BUNDOK . ANG
CHOCOLATE HILL SA BOHOL ANG ISA SA PINAKA TANYAG NABUROL SA BANSA. SA PANAHON NG TAG
ULAN, NATATAKPAN NG 1268 BUROL NG LUTIANG DAMO AT TUWING TAG ARAW NAMAM AY
NAGIGING KULAY CHOCOLATE ITO. TINATANYANG NASA PAGITAN NG 30 HANGGANG 50 METRO ANG
TAAS NG BAWAT BUROL DITO. MARAMENG MGA BUROL DIN ANG MAKIKITA SA ABRA, ALBAY, BUHOL,
LAGUNA, AT NUEVA VIZCAYA.

BULKAN
KATULAD NG BUNDOK, ANG KARANIWANG BULKAN AY ISA RIN MATAAS NA ANYONG LUPA.
SINASABING ANG BULKAN AY MAAARING ISANG BUROL O BUNDOK ITO AY MAY BUTAS SA TOKTOK O SA
TAGILIRAN. NASA LUOB NITO ANG MAINIT AT KUMUKULONG PUTIK AT BATO. KAPAG ITO’Y
PUMUPUTOK, NAGBUBUGA ITO NG NAPAKA INIT NA ABO, LAVA AT MALAKING BATO MAY 200 BULKAN
SA PILIPINAS AT 53 SA MGA ITO AY ITINUTURING AKTIBO. ANG PINAKA BANDOG SA MGA ITO AY ANG
BULAKANG MAYON DAHIL SA PERPEKTONG HUGIS KONO( PERFECT CONE) NITO. ANG BULKANG TAAL
NAMAN ANG PINAKA MALIIT NAMAN NA BULKAN SA BANSA. PUMUTOK NA ITO NG HALOS 33 BESES
MULA 1572 ITO AY ISANG BULKANG NASA LOOB NG LAWA ANG BULAKN PINATUBO NA ITINUTURING
NA DI PATAG NA LUPA ANG TALAMPAS SA TOTUK NG BUNDOK. ANGKOP NIAKTIBO BULKAN SA
MATAGAL NA PANAHON AY MULING NAGING AKITIBO PUMUTOK ITO NUONG ABRIL 2, 1991.ANG
PINAKAMALAKAS NA PAG PUTOK NITO AY NAGANAP NUON IKA 12 HANGANG 15 NG HULYO 1991. NAG
BUGA ITO NG 2.6 BIYONG MTRO KUWADRADO NG ABO, BATO,AT PUTIK. UMABOT ANG ABO NITO SA
STRATOSPHERIC JET ZONE NG MUNDO.

TALAMPAS
PATAG NA LUPA ANG TALAMPAS SA TUKTOK NG BUNDOK. ANGKOP ITONG TANIMAN DAHIL PATAG,
MATABA, AT MAYAMAN ANG LUPA NITO. MALAMIG AT MAHANGIN DIN SA LUGAR NA ITO. ANG
TALAMPAS NG BUKIDNON AY TINGURIANG FOOD BASKET NG MINDANAO NASA IBABA ANG IBA PANG
TALAMPAS NG PILIPINAS ;

KAPATAGAN
KAPATAGAN ANG TAWAG ISA ANYONG LUPA NA PATAG AT MABABA. NAGSISILBING ITONG TANIMAN
NG MGA PALAY, MAIS, AY GULAY. ANG PINAKA TANYAG AT MALAWAK NA KAPATAGAN SA ATING
BANSA AY ANG GITNANG LUZON. BINUBUO ITO NG MGA LALAWIGAN NG BULAKAN, BATAAN,
PAMPANGA, TARLAC, AT NUEVA ECIJA. MAY MALAKI RIN KAPATAGAN SA LEYTE SA SILANGAN VISAYA AT
SA DAET, CAMARINES NORTE. SA MINDANAO NAMAN, TANYAG DIN ANG KAPATAGAN NG OKTABATO
AT KAPATAGAN NG MINDANAO.

LAMBAK

ITO AY PATAG NA LUPA NA MATATAGPUAN SA PAGITAN NG MGA BUROL AT BUNDOK. ITO AY

MAGANDARIN PAGTANIMAN. MARAMI ANG MGA INAANING MGA PRODUCTO SA MGA LUGAR NA ITO
TULAD NG GULAY, TABACO, MANI, MAIS, AT PALAY.

TANGWAY AT TANGOS
ANG TANGWAY AY MAHABA AT NAKA USLING ANYONG LUPA NA BAHAGI NG KALUPAAN NA ANG ILANG
LUGAR NITO AY NAPALILGIRAN NG TUBIG. ANG TANYAG NA HALIMBAWA NG TANGWAY SA ATING
BANSA AY NASA ZAMBUANGA. ANG LALAWIGAN NG BATAAN AY ISANG TANGWAY NA MATATAGPUAN
MALAPIT SA KANLURAN DAGAT PILIPINAS. ANG TANGOS NAMAN AY BAHAGI NG TANGWAY NA
KALUPAAN SA BAYBAYIN. ANG MGA KILALANG TANGOS AY TANGOS BOJEADOR SA ILOCOS NORTE AT
ANG TANGOS BULINAO SA PANGACINAN

MGA LIKAS NA YAMANG LUPA

MGA HALAMAN
AYON SA DEPARTMENT OF ENVIRONMENT AND NATURAL RESOURCES (DENR), MAY HIGIT 8120 URI NG
MGA HALAMAN ANG TUMUTUBO SA ATING BANSA. MAY 3000 URI NG MGA PULO AT 1000 URI NG MGA
ORKIDYA ANG MATATAGPUAN DITO. ANGKOP SA PAGSASAKA ANG HUMIGIT KUMULANG SA 14 NA
MILYONG HEKTARYA NA LUPAIN SA PILIPINAS. NGUNIT HALOS KALAHATI LAMANG NITO ANG
NATATAMNAN. ANG MGA PANGUNAHING PANANIM SA ATING BANSA AT MALAY MAIS TUBO,
NIOG,ABAKA AT TABAKO. NAKAPAG TATANIM DIN NG KAPE, KAKAW, BULAK, AT GOMA.

MGA ANYONG TUBIG

KARAGATAN
ANG KARAGATN ANG PINAKAMALAKING ANYONG TUBIG. ANG KARAGATANG PASIPIKO NA NASA
SILANGAN NG LUZON ANG PINAKA MALAWAK NA KARAGATAN SA DAIGDIG.

ILOG

ILOG ANG TAWAG SA KATUBIGAN UMAAGOS. MAY 421 ILOG ANG PILIPINAS. SA ILOG NANGGALING
ANG KABUHAYAN NG MGA MAMAYAN NANINIRAHAN SA TABI NITO ITO RIN AG GINAGAMIT NG MGA
TAO SA KALAKALAN AT PAKIKIPAG UGNAYAN. ANG ILOG KAGAYAN ANG IKA TATLO SA
PINAKAMALAIKING ILOG SA LIZUN AT IKALIMA NAMAN SA BUONG PILIPINAS. ANG PINAKA MALAKING
ILOG NMN SA MINDANAO AY RIO GRANDE MINDANAO. DUMADALOY NMN SA NUEVA ECIJA, TARLAK,
AT PANGASINAN.

ANG ILOG AGNO SA METRO MANILA, KILALA ANG ILOG PASIG NA UNTI UNTI NG MASISIRA DAHIL SA
POLUSYON TINAGURIAN ITONG PINAKMASAYSAYANG ILOG SA PILIPINAS.

KIPOT
KIPT ANG TAWAG SA MAKITIDNA ANYONG TUBIG SA ISANG KARAGATAN. PINADURUGTONG NITO ANG
DALAWANG MALALAKING LAWA NG KARAGATAN. MAY KABUOANG 200 NA KIPOT SA PILIPINAS BUNGA
NG PAGIGING ARKIPELAGO NITO.
MAY 69 NA LOOK SA ATING BANSA. ANG LOOK AY ANYONG TUBIG NA BAHAGI NG DAGAT NA HALOS
NALILIGIRAN NG LUPA.

TALON
ITO AY ANYONG TUBIG NA BUMABAGSAK SA LUPA MULA SA MATAAS NA LUGAR NA GAYA NG BUNDOK.
DUMADALOY ITO SA ILOG O IBA PANG ANYONG TUBIG.

GOLPO
MATATAGPAN SA BUKANA NG DAGAT O KARAGATAN ANG GOLPO. HALOS NALILIGIRAN DIN ITO NG
LUPA NGUNIT MAS MALAWAK DIN ITO KEYSA SA LOOK. ANG MGA TANYAG NA GOLPO SA BANSA AY
ANG GOLPO LIGAYEN, GOLPNG LABAY, GOLPONG LEYTE, GOLPONG DAVAO AT GOLPONG PANAY.

BUKAL
ANG BUKAL ANG BTAWAG SA ANYONG TUBIG MULA SA ILALIM NG LUPA. ANG MAINIT NA BUKAL SA
BANSA AY MAARING PAGKUNAN NG ENERHIYA. ANG PALILIGO O PAGBABAD SA MAINIT SA BUKAL AY
POSIBLENG MAKAIBSAN SA SAKIT NA DULOT NG RAYUMA. MARAMI TAYONG MGA BUKAL SA BANSA.
TINATAWAG ITONG HOT SPRING. TANYAG NA MGA BUKAL NA NATIN ANG PANSOL SA LOS BANOS,
LAGUNA AT ANG TIWI HOT SPRING SA ALBAY.

LAWA
ANG LAWA AY ANYONG TUBIG NA NALILIGIRAN NG LUPA. ANG PINAKA BANTOG AT PINAKA MALAKING
LAWA SA BANSA AY ANG LAWA NG BAI SA LAGUNA. ITO AY MAS KILALA SA PANGALANG LAGUNA DE
BAY. UMAABOT SA 59 ANG MGA LAWA SA ATIG BANSA. KATANGITANGI NAMAN AT PAMBIHIRA
NAMAN ANG LAWANG TAAL. ITO AY MAY MALIIT NA BILKAN SA GTNA NITO. SA MINDANAO NAMAN,
ANG LAWANG LANAO ANG PINAKAMALI. ITO ANG PINAGMUMULAN NG ILOG AGUSAN.

MGA REHIYON SA LUZON

REHIYON 1- ILOCOS
ILOCOS NORTE- LUNGSOD NG LAOAG

ILOCOS SUR- LUNGSOD NG VIGAN

LA UNION- LUNGSOD NG SAN FERNANDO

PANGASINAN-LINGAYEN

REHIYON 2- LAMBAK CAGAYAN

BATANES-BASCO

CAGAYAN-LUNGSOD NG TUGUEEGARAO

ISABELA-LUNGSOD NG ILAGA

NUEVA VIZCAYABAYOMBONG

QUIRINO-CABARROGUIS

REHIYON 3 GITNANG LUZON

AURORA-BALER

BULACAN-LUNGSOD NG MALOLOS

BATAAN-LUNGSOD NG BALANGA

PAMPANGA-LUNGSOD NG SAN FERNANDO

ZAMBALES- IBA

NUEVA ECIJA- LUNGSOD NG PALAYAN

TARLAC- LUNGSOD NG TARLAC

NATIONAL CAPITAL REGION (NCR)

SENTRO: MANILA

CORDILLERA ADMINISTRATIVE REGION (CAR)

PAYAO-KABUGAO

ABRA- BANGUED
KALINGA-TABUK

MT.PROVINCE-BONTOC

IFUGAO-LAGAWE

BENQUET- LA TRINIDAD

LUNGSOD NG BAGUIO

REGION 4-A- CALABARZON

BATANGAS-LUNGSON NG BATANGAS

CAVITE-IMUS

LAGUNA- STA CRUZ

QUEZON-LUNGSOD NG LUCENA

RIZAL- LUMGSOD NG ANTIPOLO

REHIYON 5- BICOL
CAMARINES NORTE-DAET

CAMARINES SUR-PILI

CATANDUANES-VIRAC

ALBAY-LUNGSOD NG LEGASPI

SORSOGON-LUNGSOD NG SORSOGON

MASBATE- LUNGSOD NG MASBATE

MGA REHIYON SA VISAYAS

ANG MGA PULO SA VISAYAS AY NAPAKALIBOT SA DAGAT VISAYAS. ANIM ANG PANGUNAHING PULO
RITO: PANAY REGROS,NEGROS, CEBU, BOHOL, LEYTE, AT SAMAR, APAT NAMAN ANG REHIYON 7
SILANGAN VISAYAS O REHIYON 7.

REHIYON 6- KANLURANG VISAYAS

AKLAN-KALIBO
CAIZ- LUNGOSD NG ROXAS

ANTIQUE- SAN JOSE DE BUENAVISTA

GUIMARAS-JORDAN

ILOILO- LUNGSOD NG ILOILO

NEGROS OCCODENTAL- LUNGSOD NG BACOLOD

REHIYON 7- GITNANG VISAYAS

BOHOL- LUNGSOD NG TAGBILARAN
CEBU-LUNGSOD NG CEBU
SIQUIJOR- SIQUIJOR
NEGROS ORIENTAL- LUNGSOD NG DUMAGETA

REHIYON 8-SILANGANG VISAYAS

BILIRAN-NAVAL

LEYTE- LUNGSOD NG TACLOBAN

TIMOG LEYTE- MAASIN

HILAGANG SAMAR- CATBALOGAN

SILANGAN SAMAR- BORONGAN

MGA REHIYON SA MINDANAO

REHIYON IX-ZAMBOANGA PENINSULA

ZAMBOANGA DEL NORTE- LUNGSOD NG DIPOLOG

ZAMBOANGA DEL SUR- LUNGSOD NG PAGADIAN

ZAMBOANGA SIBUGAY- IPIL LUNGSOD NG ZAMBOANGA

REHIYON X-HILAGANG MINDANAO
BUIDNON- MALAYBALAY

CAMIGUIN- MAMBAJAO

LAMAO DEL NORTE-TUBOD

MISAMIS OCCIDENTAL- LUNGSOD NG OROQUIETA

MISAMIS ORIENTAL- LUNGSOD NG CAGAYAN DE ORO

AUTONOMOUS REGION OF MUSLIM MINDANAO (ARMM)

BASILAN- LUNGSOD NG ISABELA

LANAO DEL SUR- UNGSOD NG MARAWI

MAGUINDANAO-SHARIFF AGUAK

SULU- JOLO

TAWI-TAWI- PANGLIMA SUGALA

REHIYON XI-REHIYON NG DAVAO

DAVAO DEL NORTE- LUNGSOD NG TAGUM

DAVAO DEL SUR-LUNGSOD NG DIGOS

DAVAO ORIENTAL- LUNGSOD NG MATI

DAVAO OCCIDENTAL- LUNGSOD NG MALITA

COMPOSTELA VALLEY- NABUTURAN

REHIYON XII- SOCCSKSARGEN

COTABATO (NORTH COTABATO)- LUNGSOD NG KIDAPAWAN

SOUT COTABATO-LUNGSOD NG KORONADAL

SULTAN KUDARAT- ISULAN

SARANGANI- ALABEL LUNGSOD NG GENERAL SANTOS

CARAGA
AGUSAN DEL NORTE-CABADBARAN

AGUSAN DEL SUR- PROPERIDAD

SURIGAO DEL NORTE- LUNGSOD NG SURIGAO

SURIGAO DEL SUR- LUNGSOD NG TANDAG

DINAGAT ISLAND- SAN JOSE

LABIMPITO (17) ANG LAYON O GOALS NG LIKAS-KAYANG PAG

UNLAD (SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS O GLOBAL
GOALS)
1. MABAWASAN ANG KAHIRAPAN SA BANSA- UPANG MAKAMIT ITO, KAILANGAN
MAGKAROON NG PANG-ECONOMIYANG KAPALIGIRAN NA MAKAPAG PAPAUNLAD NG TRABAHO
O EMPLEYO, PRDUKSYON, KITA AT SEGURIDAD SA PAGKAEN.
2. ZERO HUNGER O PAGHNTO NG PAGKAGUTOM- NILALAYON NITO NA MATAMO
ANG KAAYUSAN SA PAGKAEN AT NUSTRISYON AT MAITAGUYOD ANG PAGPAPATULOY SA PAG-
UNLAD NG AGRIKULTURA. NG DI-
3. MABUTING KALUSUGAN AT KAGALINGAN- PAG TIYAK NA MALUSOG ANG BUHAY AT
PAG TAGUOD SA KAGALINGAN NG LAHAT ANUMANG GULANG NITO.
4. KALIDAD SA EDUKASYON- KAAYUSAN SA INGKLUSIBO AT KALIDAD NA EDUKASYON AT
PAGTAGUYOD NG LFELONG LEARNING
5. PAGKAKAPANTAY-PANTAY NG MGA BABAE AT LALAKE- PAGTAMO SA
PAGKAKAPANTAY PANTAY AT AGBIGAY NG KAPANGYARIHAN SA KABABAIHAN
6. MALINIS NA TUBIG AT SANITASYON- PANGANGALAGA AT PAGTIYAK SA MALINIS NA
TUBIG AT KALINISAN PARA SA LAHAT.
7. MAKAKAYA AT MALINIS NA ENERHIYA- PAGTUGON SA MAKAKAYA,
MAPAGKAKATIWALAN, AT LIKAS NA PAG UNLAD AT MAKABAGONG ENERHIYA PARA SA LAHAT.
8. KAPITA-PITAGANG GAWAIN AT PAG UNLAD NG ECONOMIYA- PAGTAGUYOD SA
INGCLUSIBO AT LIKAS KAYANG PAG UNLAD NG ECONOMIYA, TRABAHO, AT MALUSOG AT
MAAYOS NA GAWAIN PARA SA LAHAT.
9. INDUSTRIYA, INOBASYON, AT IMPRASTRUKTURA- PAGTAYO NG MAAYOS NA
IMPRASTRUKTURA, PAGTUGON SA LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD NA INDUSTRIYASASYON, AT
MAPAYAPANG INOBASYON.
10.PAGBAWAS NG DI- PAGKAKAPANTAY-PANTAY- MAPABABA ANG DI-
PAGKAKAPANTAY-PANTAY NG MGA BANSA.
11.LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD NG MGA LUNGSOD AT KOMUNIDAD- GAWIN ANG
MGA KUMUNDAD NA INCLUSIBO, LIGTAS, AT LIKAS KAYANG PAG-UNLAD.
12.MAY PANANAGUTANG PAGGAMIT AT PRODUKSYON O PAGGAWA- PAG TIYAK
SA PAGGAMIT AT PAGGAWA SA LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD.
13.PAGKILOS SA KLIMA- MAKGAWA NG NAPAPANAHONG PAGKILOS UPANG MALUTAS ANG
PAGBABAGO NG KLIMA AT MGA EPEKTO NITO SA MGA TAO.
14.PANGANGALAGA SA BUHAY NG MGA PRODUKTONG MARINO-
MAPANGALAGAAN AT MAPAUNLAD ANG PAGGAMIT NG MGA KARAGATAN AT YAMANG
MARINO.
15.PAGTAGUYOD AT KAAYUSAN NG BAHAY AT KALUPAAN- MAISAAYOS ANG
PANGANGASIWA NG MGA KAGUBATAN, MALUTAS ANG PAGIGING DESYERTO AT MASALUNGAT
ANG MGA GAWAIN NAGPAPASIRA NG MGA KALUPAAN, AT PAGTIGIL SA KAGKAWALA NG
BIODIVERSITY.
16.KAPAYAPAAN, KATARUNGAN, AT MATATAG NG MGAINSTITUSON-
MAPAUNLAD ANG MAKATARUNGAN, MAPAYAPA, AT INGKLUSIBONG MGA KALIPUNAN.
17.PAGSASAMA-SAMA TUNGO SA LAYUNIN- MAPANUMBALIK ANG GLOBAL NA
PAGTUTULUNGAN AT PAGKAKABUKLOD-BUKLOD TUNGO SA LIKAS-KAYANG PAG-UNLAD.