RANGKUMAN BAHASA JAWA KELAS 4

WULANGAN 3 (PerDULI MARANG LINGKUNGAN)

Nama : ……. Kelas : ….

1. Kita kudu jaga lingkungan supaya migunani tumrap panguripane manungsa

2. Gugon tuhon utawa kepercayaan : piwulang sing ora tinemu nalar nanging digugu lan
dituhoni ( digatekake lan dituruti)
3. Jaman biyen masarakat Jawa mau ngugemi gugon tuhon tanpa dina lar saiki ilmu
pengetahuan wis maju mangka anggone ngugemi gugon-tuhon nganggo dinalar
Tuladha :
 Nyapu bengi ora ilok. Ajaranra morale yen nyapu bengi regete ora katon mula
supaya lingkungan resik yèn nyapu becik ing wayah awan
 Aja ngrusak tanduran sing wes ngrembuyung mengko kuwalat karo sing
mbaurekso ! Ajaran morale wit-witan iso kanggo yup yupan, njaga sumber
banyu, ngasilake oksigen kang dibutuhke manungsa lan nambah endahe
lingkungan.
 Aja uncal uwuh ! ajaran morale nguncalake uwuh bisa nggregeti lingkungan,
mestine uwuh diklumpukakae banjur diguwak ing papan samestine
 Aja ngidoni sumur mundak guwing. Ajaran morale idu iso dadi dalan nulare
penyakit, kamangka banyu sumur mujudake kebutuhan pokok manungsa kudu
dijaga
 Kandang omah ora ilok ! Ajaran morale omah didadekake kandang dadi reged,
duker, sumber penyakit lan kurang prayoga yen ana tamu
4. Para leluhur ing tanah jawa nyebut angkasa kanthi sebutan bapa angkasa lan nyebut buumi
kanthi ibu pertiwi
5. Crita rakyat yaiku crita jaman biyen kang urip ing kalangan rakyat lan diwarisake secara
lisan.
6. Titikane Crita Rakyat
 Ora diweruhi sapa sing ngarang
 Panyebarane kanthi lesan
 Sugih cakrik utawa variasi
 Sifate tradisional
7. Tuladha Cerita Rakyat : Asal-Usul Goa Ngerong Lanjar Maibit Angkling Darmo Calon
Arang, Ande-Ande Lumut, Asal Usul Suroboyo lan akeh liyane .
8. Unsur intrinsik yaiku : pandhapuk cerita sing asale saka crita iku dhewe
9. Unsur intrinsik ing crita rakyat yaiku :
 Tema yaiku underané perkara utawa gagasan pokok sing dadi dhasar dumadine
cerita
 Latar yaiku andarane babagan wektu,kananan, lan pan dumadine crita
 Pesan moral utawa amanat yaiku pitutur luhur utawa piwulang sing bisa kapetik
saka crita rakyat
 Paraga lan watake yaiku sapa sing dicritakake lan kepriye watake
 Alur yaiku urut-urutane dumadine crita. Umume crita rakyat migunakake alur
maju
10. Nalika maca crita ing ngarep kelas sing kudu digatekake yaiku :
 Panggonane tembung tembung sing gampang dingerteni
 swara manut kahanan ( lanang wadon, enom tuwa sedih seneng)
 Obahe tangan lan awak
  Panyawang panonton kanthi warata
 Praupane dicocokaké karo tempe
 nggunakake prabédan kanggo narik kawigatèn (gambar, Boneka utawa liyane)
 Komunikatif
11. Alur yaiku urutane kadadean ing crita.
Alur dumadi telung werna:
 Alur maju : mujudake prastawa kang disajekake sacara urut saka wiwitan
nganti pungkasan.
 Alur mundur : mujudake prastawa kang diceritakake maneh.
 Alur gabungan : mujudake gabungan saka alur maju lan alur mundur
12. Latar yaiku katrangan babagan panggonan, wektu, lan swasana ing sajroning crita.
Latar kaperang dadi telung warna:
 Latar papan/panggonan
 Latar wektu
 Latar swasana/kahanan
13. Paraga lan watake yaiku gambaran watak paraga (tokoh) ing sajroning crita
Tokoh dibedakake dadi loro:
 Protagonis : yaiku paraga utama utawa tokoh kang apik.
 Antagonis : yaiku paraga kang ala utawa sing nentang paraga utama
14. Pesan moral/Amanat yaiku pitutur luhur/ piwulang sing bisa kapetik saka crita rakyat
utawa pesen kang disampekake pengarang marang pamaca.
15. Sinauni meneh crita ing buku paket : asal usul guwa ngerong, Grojokan Roro Kuning,
utawa crita rakyat liane lan goleki unsur intrinsik kang ono sajerone crita iku mau !