Lekx-D M

ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM
Erasmus School of Economics

Bachelorscriptie Fiscale Economie
Inkomsten uit de game-industrie
Student: Davy Lekx

Studentnummer: 417248
Begeleider: André Brits

Beoordelaar: Jelle van der Berg
Tweede beoordelaar:
1-7-2018
Inhoud
1. Inleiding........................................................................................................................................... 3
1.1 Het onderzoek................................................................................................................................ 4
1.2 De relevantie.................................................................................................................................. 4
2. Inkomstenbronnen ........................................................................................................................... 5
2.1 Inkomsten uit streamen ................................................................................................................. 5
2.1.1 Affiliate en Partner programma .............................................................................................. 5
2.1.2 Donaties .................................................................................................................................. 6
2.2 Prijzengeld uit toernooien ............................................................................................................ 6
2.3 Inkomsten uit Lootboxen.............................................................................................................. 7
2.4 Samenvattend ................................................................................................................................ 8
3. Relevante wetteksten ....................................................................................................................... 9
3.1 Inkomstenbelasting........................................................................................................................ 9
3.1.1 Winst uit onderneming ......................................................................................................... 10
3.1.2 Inkomsten uit arbeid ............................................................................................................. 10
3.1.3 Resultaat overige werkzaamheden ....................................................................................... 11
3.1.4 Bezittingen in box 3.............................................................................................................. 11
3.2 Loonbelasting .............................................................................................................................. 12
3.2.1 Dienstbetrekking .................................................................................................................. 12
3.2.2 Loon...................................................................................................................................... 12
3.3 Omzetbelasting ............................................................................................................................ 13
3.3.1 De ondernemer ..................................................................................................................... 13
3.3.2 De dienst ............................................................................................................................... 14
3.3.3 Overige bepaling .................................................................................................................. 14
3.4 Schenkbelasting ........................................................................................................................... 14
3.5 Kansspelbelasting ........................................................................................................................ 15
3.6 Samenvattend .............................................................................................................................. 15
4. Relevante jurisprudentie ................................................................................................................ 16
4.1 De Inkomstenbelasting ................................................................................................................ 16
4.1.1 Bron van inkomen ................................................................................................................ 16
4.1.2 Ondernemer voor de inkomstenbelasting ............................................................................. 17
4.2 De loonbelasting .......................................................................................................................... 19
4.2.1 Het Gouden Kooi-arrest ....................................................................................................... 20
4.2.2 Bonusuitkering ..................................................................................................................... 20
1
4.3 De omzetbelasting ....................................................................................................................... 20
4.3.1 Criteria voor het ondernemersbegrip in de omzetbelasting .................................................. 21
4.3.2 Geen directe tegenprestatie voor dienst ................................................................................ 22
4.3.3 Prijzengeld in de omzetbelasting .......................................................................................... 23
4.4 Samenvattend .............................................................................................................................. 23
5. De heffing ...................................................................................................................................... 24
5.1 De casus....................................................................................................................................... 24
5.2 Het inkomen uit streamen............................................................................................................ 24
5.2.1 Streamen voor de Inkomstenbelasting.................................................................................. 25
5.2.2 Streaminkomsten in de schenkbelasting ............................................................................... 29
5.2.3 Streaminkomsten binnen de omzetbelasting ........................................................................ 29
5.3 Het inkomen uit prijzengeld ........................................................................................................ 30
5.3.1 Namens een organisatie ........................................................................................................ 31
5.3.2 Als ondernemer .................................................................................................................... 31
5.3.3 Als amateur........................................................................................................................... 32
5.4 Het inkomen uit lootcrates .......................................................................................................... 32
5.4.1 Zelf de lootcrates openmaken ............................................................................................... 32
5.4.2 Doorverkopen van de lootcrates ........................................................................................... 33
5.5 Samenvattend .............................................................................................................................. 34
6. Conclusie ....................................................................................................................................... 35
7. Bronnenlijst: .................................................................................................................................. 36
2
1. Inleiding
Gamen is tegenwoordig hetgeen waar vooral jongeren hun vrije tijd aan besteden.
Spelcomputers zoals de PlayStation of Xbox zijn in bijna elk huishouden met kinderen terug
te vinden. Daarnaast is er de mogelijkheid om games te spelen op een computer, telefoon of
tablet. Vroeger was dat wel anders. Een van de eerste spelcomputers die uitgebracht is, was
van de Atari Incorporation. In 1975 werd de game Pong uitgebracht op de spelcomputer. De
spelcomputer werd op de televisie aangesloten. Het spel Pong word gespeeld tegen de
computer en lijkt erg op tafeltennis. De naam is afgeleid van pingpong1. Na Pong volgde er
meer games die op spelcomputers gespeeld konden worden. Iedereen is wel bekend met
verschillende spellen zoals Mario, Tetris, Snake of Pacman. De eerste games werden allemaal
tegen de computer gespeeld. Vanaf de jaren 90 volgden games waar er tegen andere spelers
gespeeld kon worden. Een bekende reeks van games waarin speler tegen speler centraal staat
is Call of Duty. In 2003 werd de eerste multiplayer versie van de game uitgebracht, waar er in
teams tegen elkaar gespeeld werd. De mogelijkheid om tegen elkaar te spelen, zorgt ervoor
dat mensen graag willen winnen en laten zien dat ze de beste zijn. De competitie tussen
verschillende teams begon al snel op een competitie te lijken. Tegenwoordig worden er door
de spelmakers ook echte toernooien georganiseerd. In Augustus van 2018 staat er een
toernooi gepland voor de laatste versie van Call of Duty. Er zullen 32 teams van overal over
de wereld strijden om een prijzenpot van anderhalf miljoen dollar2.
Dat er zoveel geld verdient kan worden met het gamen is een trend van de afgelopen jaren.
Het jaar 2012 kan benoemd worden tot het jaar van de E-sports. Dit is het jaar waarin deze
“Electronic Sports” enorm groeide. Hoewel het gamen niet vergeleken kan worden met het
beoefenen van een sport, heeft het vele overeenkomsten. Vaak worden er in teams tegen
elkaar gestreden om de meeste punten te scoren. Vandaar dat de naam E-sports vaak gebruikt
wordt en hierdoor worden veel begrippen ook hun “E-“ versie hebben. Hierbij kan gedacht
worden aan E-sporter en E-divisie. De E-divisie is een competitie binnen de game FIFA,
waarin verschillende gamers tegen elkaar strijden. Deze game-wedstrijden worden
uitgezonden op verschillende websites. Een van de populairste websites hiervoor is Twitch.
Naast de mogelijkheid om grote toernooien te bekijken, is er de mogelijkheid om de gameplay
van mede-gamers te bekijken3. Een Nederlands voorbeeld van zo’n streamer is Jord van
Geldere. Jord, die op Twitch bekend staat onder de naam Ibiza, verdient volgens zichzelf
beter dan een gemiddeld HBO-salaris. Zijn inkomsten komen uit de abonnement opties op
zijn kanaal, maar ook de mogelijkheid om geld aan hem te doneren. Daarnaast is hij lid van
een organisatie waarvoor hij speelt. De organisatie betaalt hem salaris en voor dat salaris doet
hij aan toernooien mee voor Team Liquid. Laatst deed hij mee aan een toernooi in Kiev, waar
een prijzenpot van €100.000 werd verdeeld4. Jord is een van de Nederlandse voorbeelden dat
er tegenwoordig echt goed geld te verdienen is met gamen.
1 https://nl.wikipedia.org/wiki/Pong
2 https://www.callofduty.com/esports/story/2018-04/CWLSeattle_Recap
3 https://www.forbes.com/sites/insertcoin/2012/12/20/2012-the-year-of-esports/#328c747a7e11
4 https://vicemoney.nl/2018/04/17/zo-verdien-je-tonnen-door-te-gamen/
3
1.1 Het onderzoek
In dit onderzoek wordt onderzocht in hoeverre de huidige fiscale wetgeving van toepassing is
op inkomsten uit de game-industrie. De inkomsten die daarin meegenomen zullen worden in
dit onderzoek zijn de inkomsten van streamers, het winnen van prijzengeld en het verdienen
van geld door lootcrates in bepaalde games. De inkomsten die gamers hebben voor het
promoten van goederen/diensten worden niet behandeld in deze scriptie. Salaris wat door een
organisatie betaald wordt, zal onder een dienstbetrekking vallen. Dat inkomen wordt via de
loonbelasting en inkomstenbelasting belast. Hiervoor gelden vaak verschillende contracten en
voorbeelden waardoor er geen algemeen beeld geschetst kan worden. In het eerste hoofdstuk
worden de inkomstenbronnen uitgelicht. Daarna volgt een theoretisch kader van fiscale
wetgeving en jurisprudentie die van toepassing is op de inkomstenbronnen. In het
daaropvolgende hoofdstuk worden de inkomstenbronnen aan de huidige wetgeving getoetst.
Daarna beantwoord ik als volgt geformuleerde hoofdvraag: “Hoe dienen inkomsten
gegenereerd door het spelen van games fiscaal behandeld te worden” in het concluderende
hoofdstuk.
1.2 De relevantie
De gehele game-industrie is een groeiende industrie. De kijkersaantallen op de website
Twitch is hier een goede graadmeter voor. In 2012 haalden de professionele live streamers
ongeveer tien tot twintig duizend kijkers5. Het record voor aantal gelijktijdige kijkers staat
inmiddels op ongeveer 650.000 mensen6. Dit is het record voor iemand die zijn eigen game
streamt. Het record voor gelijktijdige kijkers naar de wereldkampioenschappen ligt veel
hoger. De precieze aantallen hiervoor zijn niet bekend. Deze uitzendingen worden vaak in
verschillende talen op verschillende kanalen weergegeven, waardoor het totaal aantal kijkers
verdeeld is over meerdere kanalen. Het is mijn verwachting dat deze cijfers alleen maar zullen
toenemen. Waardoor er meerdere mensen ook zelf gaan beginnen met streamen en dus ook
een inkomen genereren. Een groot deel van de inkomsten van een livestreamer komen voort
uit de donaties. Binnen YouTube en Twitch is er een discussie ontstaan over het doneren.
Jonge kinderen geven hun zakgeld uit aan een streamer die genoeg geld verdiend zonder de
donaties, maar de kinderen krijgen aandacht en zijn daar vatbaar voor. Uit een interview met
Mathia Koolhout, livestreamer op Twitch, en Paul Goudsmit, Youtuber, komt naar voren dat
dit soort donaties eigenlijk onwenselijk zijn en dat ouders meer toezicht moeten houden op de
uitgave van de jonge kinderen. Daarnaast zijn de personen die dit soort donaties ontvangen
niet bewust van het mogelijk belastbaar feit wat achter deze inkomsten schuilt7. Een deel van
mijn onderzoek omvat het onderzoeken van de huidige wetgeving en jurisprudentie en het
bekijken of deze wetgeving van toepassing is op dit soort inkomsten. Wanneer de wetgeving
tekort schiet om deze inkomsten te belasten dient er misschien een wetsaanpassing te komen.
5 https://www.forbes.com/sites/insertcoin/2012/12/20/2012-the-year-of-esports/#328c747a7e11
6 https://www.engadget.com/2018/03/15/ninja-drake-twitch/
7 https://www.telegraaf.nl/video/2316692/ouders-pas-op-game-meisje-over-absurde-donaties-van-kinderen
4
2. Inkomstenbronnen
Voordat ik de fiscale gevolgen ga behandelen werk ik eerst uit wat de verschillende
inkomstenbronnen zijn. In dit hoofdstuk volgt een zo uitgebreid mogelijk beeld van de
inkomsten uit de game-industrie. Het onderzoek beperkt zich tot de inkomsten uit live
streamen, inkomsten uit prijzengeld en de inkomsten uit lootcrates. Na het bepalen van de
belastingobjecten zal er in volgende hoofdstukken gekeken worden na de wetgeving,
jurisprudentie en belastingheffing.
2.1 Inkomsten uit streamen

Tegenwoordig is iedereen wel bekend met YouTube, de site waarop iedereen video’s kan
uploaden over elk willekeurig onderwerp. Deze video’s worden vooraf opgenomen en daarna
tot een mooie video bewerkt. Live streamen werkt echter anders. De opzet is ongeveer gelijk,
maar door het live streamen laat je iedereen meekijken met wat je precies op dat moment
doet. Een nadeel hiervan is dat fouten die gemaakt worden door iedereen gezien worden,
daartegenover staan de voordelen van live streamen. Tijdens het live streamen is er interactie
mogelijk tussen de persoon die streamt, voortaan de streamer, en de personen die naar de
stream kijken. Live streamen is mogelijk op YouTube, maar de bekendste live stream site is
twitch.tv. De website Twitch is speciaal ingericht voor het live streamen van games. Er zijn
meerdere mogelijkheden om geld te verdienen op de website van Twitch.
2.1.1 Affiliate en Partner programma

De website van Twitch is vrij toegankelijk voor zowel de kijkers als de streamers, toch dient
de website geld er verdienen om servers draaiende te houden. Wanneer je op Twitch streamt,
accepteer je dat Twitch kijkers van jouw kanaal advertenties mag laten zien. Dit is een manier
voor Twitch om inkomen te genereren. Daarnaast heeft Twitch een Affiliate- en een Partner
programma voor streamers. De eisen om mee te doen aan het Affiliate programma zijn
makkelijk haalbaar voor iedereen die het streamen serieus neemt. Wanneer er deelgenomen
wordt aan het Affiliate programma ontstaat er de mogelijkheid voor viewers om te abonneren
op het kanaal. De opbrengst van de abonnementen wordt gedeeld met Twitch zelf. Er zijn
mogelijkheden op Twitch om voor 5, 10 of 25 dollar per maand te abonneren. Waarbij de
streamer 50% krijgt van de opbrengsten.
Daarnaast is er de mogelijkheid om op Twitch zogeheten Bits te kopen. Met deze Bits is er de

mogelijkheid om de streamer te steunen doormiddel van een donatie van Bits. Twitch vraagt
een hogere prijs voor de bits dan die zij betalen aan de streamer. Hierdoor verdient de website
Twitch geld voor het onderhouden van de site. Zowel de inkomsten van de abonnementen en
de Bits worden uitbetaald door Twitch. De uitbetaling is geregeld volgens een overeenkomst
tussen de streamer en Twitch8. Wanneer er deelgenomen wordt aan het Affiliate programma
kan er dus geld verdiend worden met live streamen. Het Partner programma heeft voor de
streamer wat gunstigere regels over de betaling, maar voor de uitwerking van het contract
heeft het geen invloed. Een Partner krijgt bijvoorbeeld tot 70% van de opbrengsten uit
abonnementen en heeft wat meer opties op de website zelf9.
8 https://www.twitch.tv/p/legal/affiliate-agreement/
9 https://www.twitch.tv/p/partners/
5
2.1.2 Donaties
Naast het inkomen wat direct door Twitch betaald wordt, verdienen streamers ook geld
doormiddel van donaties op hun kanaal. Op bijna elk kanaal wat lid is van het Affiliate
programma staat een verwijzing naar een website waar je geld kan doneren aan de streamer.
Wanneer er geld gedoneerd wordt, verschijnt een bepaalde pop-up op het scherm te zien, waar
het bedrag en de naam van de donateur staat en mogelijk een bericht die de donateur heeft
bijgevoegd aan de donatie. Zulke donaties kunnen hoog oplopen. Marcella de Bie geeft in een
interview aan dat de hoogste eenmalige donatie die zij ooit heeft gehad €1800,- is10. Een
donatie van €1800 is natuurlijk een uitzonderlijk geval, maar veel kleine donaties van een
paar euro vormen maandelijks zeker een goed inkomen. Internationaal gezien wordt er veel
meer geld gedoneerd. League of Legends streamer Michael ‘Imaqtpie’ Santana verdient door
het live streamen jaarlijks ongeveer twee miljoen dollar. Imaqtpie is daarmee een van de
grootste streamers ter wereld, die door 10 uur lang per dag achter zijn computer een vermogen
binnenhaalt11. Miljoenen worden er nog niet verdiend in Nederland, maar de Nederlandse
streamster RoyalPuck krijgt soms ook flinke donaties. Een viewer had een verrassing belooft
voor de eerstvolgende stream en doneerde op dat moment €200,- 12. Een donatie van zo’n
soort bedrag brengt een reactie teweeg bij zowel de streamer als de chat. Die in dit geval
riepen dat een donatie van €201,- dan ook mogelijk was. Een andere viewer doneerde daarna
€201,- 13. Binnen Nederlandse streamers zijn dit bijzondere situaties, maar het schetst wel het
beeld dat er een goed maandsalaris te verdienen is aan de combinatie van abonnementen en
donaties.
2.2 Prijzengeld uit toernooien

In steeds meer games worden competities gehouden tussen teams om te strijden voor
prijzengeld. Zulke toernooien worden georganiseerd op LAN-party’s14, maar er worden ook
online toernooien georganiseerd. Bekende LAN-party’s in Nederland zijn bijvoorbeeld The
Party15 en The Reality16. Op dit soort LAN-party’s, waar ongeveer 1500 gamers een weekend
lang verzamelen, worden voor verschillende games toernooien georganiseerd. Het prijzengeld
voor deze toernooien is vergeleken met de absolute top een kleinigheidje. De eerste prijs in
een bepaalde game levert ongeveer €1000,- op. Daarnaast worden er vaak toetsenboorden,
muizen of andere onderdelen voor een computer als prijs uitgekeerd. Aan deze toernooien
doen vaak teams mee die uitkomen voor een bepaalde organisatie. De spelers van zo’n
organisatie krijgen een kleine vergoeding om te spelen voor die organisatie en het prijzengeld
vormt dan vaak een bonus bovenop het salaris. Naast deze semiprofessionele gamers zijn er
ook vriendenteams die deelnemen aan een competitie. Voor deze amateurs is het winnen van
prijzengeld een leuke bijkomstigheid tijdens een weekend gamen.
10 https://vicemoney.nl/2017/11/09/hoe-je-geld-kan-verdienen-met-games-streamen/
11 https://www.rollingstone.com/glixel/news/meet-imaqtpie-the-worlds-best-league-streamer-w473364
12
https://clips.twitch.tv/ToughAmazonianAlligatorHassanChop
13 https://clips.twitch.tv/IntelligentStrongWaffleHotPokket
14 Een LAN-party is een evenement waar gamers bij elkaar komen om met zijn allen een weekend lang te gamen. Dit soort
LAN-party’s worden gehouden in bijvoorbeeld het beursgebouw in Eindhoven of in de TT-hallen in Assen. De toernooien
die gespeeld worden zijn alleen toegankelijk voor mensen met een ticket van het evenement.
15 https://the-party.nl/
16 https://thereality.nl/
6
Naast de LAN-party’s zijn er ook online toernooien waar verschillende teams tegen elkaar
strijden voor prijzengeld. Binnen het spel League of Legends worden bijvoorbeeld elke week
toernooien gespeeld voor een prijzenpot van €100,- en de winnaars van een wekelijks
toernooi mogen deelnemen aan de maandelijkse finale waar de winnaar €250,- meeneemt.
Wanneer alle toernooien door hetzelfde team gewonnen worden is er dus de mogelijkheid om
maandelijks €650,- te verdienen. Elke week één avond een paar games spelen voor een
redelijke bijverdienste. Vaak spelen dezelfde semiprofessionele gamers dit soort toernooien
om te oefenen voor de grote LAN-party’s, maar ook de amateurs kunnen zich inschrijven
voor dit soort toernooien17.
De groeiende populariteit van deze E-sports toernooien is niet onopgemerkt gebleven.

Televisiezender Fox Sports besteed tegenwoordig steeds meer aandacht aan het gamen. Het
populaire voetbalspel FIFA heeft zijn eigen E-divisie op de televisiezender18. De bekende
voetbalclubs in Nederland nemen een E-sporter in dienst, die de club vertegenwoordigt in de
competitie van het voetbalspel. De uitzendingen worden uitgezonden op het kanaal van Fox
Sports, maar daarnaast ook op het YouTube kanaal van de E-divisie. Bij de wedstrijden zijn
commentatoren aanwezig en wordt de show aan elkaar gepraat door een host. Niet alleen het
voetbalspel FIFA heeft een competitie op Fox Sports. Ook het eerder genoemde League of
Legends heeft een competitie die uitgezonden wordt bij Fox Sports. In de zogeheten Dutch
College League spelen teams van universiteiten, hogescholen en Mbo’s uit Nederland tegen
elkaar in het Esports House in Rotterdam19. Doordat er steeds meer aandacht komt voor E-
sports groeit ook de interesse van bedrijven om dit soort competities te sponsoren. Steeds
meer bedrijven willen hun naam verbinden aan bepaalde E-sports om onder gamers populair
te worden. Groeiende interesse in de E-sports en meer sponsoren zullen ervoor zorgen dat het
prijzengeld in dit soort toernooien zal toenemen.
2.3 Inkomsten uit Lootboxen

Een nieuwe toevoeging binnen veel games zijn de lootboxen of lootcrates. Dit soort
schatkisten kunnen opengemaakt worden door het kopen of vrijspelen van sleutels en van de
schatkisten. Veel gamemakers voegen dit soort schatkistjes toe om geld te verdienen. Uit dit
soort schatkisten komen bijvoorbeeld wapens of kleding die je in het spel kan toepassen,
waardoor je sterker wordt of er leuker uitziet. Sommige games hebben sterke wapens in dit
soort schatkisten. Het verkrijgen van zo’n sterk wapen zorgt ervoor dat er makkelijker
gewonnen kan worden, hierdoor zullen spelers vaker en meer schatkistjes willen openen. In
andere games krijg je bepaalde kleding waardoor je er anders uitziet20. De waarde van de
spullen die uit een schatkist wordt verkregen is erg lastig te bepalen, tenzij deze spullen op
een losse markt verhandeld kunnen worden.
17 https://play.eslgaming.com/leagueoflegends/eu-west/lol/major/go4lol-eu-west/
18 https://www.foxsports.nl/edivisie/
19 http://www.dutchcollegeleague.nl/
20 https://nos.nl/artikel/2228041-populaire-games-overtreden-gokregels.html
7
Een game waarin deze spullen verhandeld kunnen worden op een externe markt is
bijvoorbeeld de game CS:GO. Tijdens het spelen van CS:GO verdient een speler bepaalde
schatkisten die hij kan openmaken met sleutels. Deze sleutels worden los verkocht door de
maker van de game zelf voor een prijs van $2.49. Het openmaken van een schatkist gebeurt
met enkele visuele effecten om het geheel wat spannender te maken. De meest zeldzame skins
hebben een waarde enkele honderden euro’s op een externe markt21. Sommige websites
claimen dat er bepaalde skins meer dan twintig duizend dollar waard zijn. Doordat er een
externe markt bestaat voor dit soort skins is er de mogelijkheid om geld te verdienen met het
openmaken van schatkisten. De Nederlandse kansspelautoriteit claimt dat deze verhandelbare
lootcrates volgens de Nederlandse wetgeving belast zijn voor de kansspelbelasting. De
makers van de lootcrates in CS:GO hebben daarom besloten per ingang van 20 juni 2018 de
handelsmarkt van de inhoud van de lootboxen te sluiten om een claim van de Nederlandse
wetgeving te voorkomen22.
In andere games zijn de spullen die je uit een schatkist verkrijgt niet verhandelbaar op een
externe markt. Een voorbeeld hiervan is het al eerder benoemde FIFA. Een populair onderdeel
van FIFA is het Ultimate Team. In deze gamemode begin je een eigen club waar je zonder
spelers begint. Door het spelen van wedstijden verdien je een bepaalde munteenheid binnen
FIFA. Met deze munten kun je pakjes openen waar spelers inzitten. Deze spelers kunnen op
een interne markt weer verhandeld worden tegen diezelfde munteenheid. Daarnaast is er de
mogelijkheid om FIFA-punten te kopen. Met deze punten kunnen dezelfde soort pakketten
gekocht worden en op dezelfde interne markt verkocht worden23. Op deze manier is het
makkelijk om geld in het spel te stoppen, maar zeldzame spelers kunnen niet op een externe
markt verkocht worden om weer geld te verdienen.
2.4 Samenvattend
Binnen de game-industrie zijn er verschillende mogelijkheden om geld te verdienen als
gamer. De inkomsten binnen Nederland zijn nog niet schrikbarend groot, maar het is een
groeiende markt die steeds vaker de interesse wekt van zowel de televisie als sponsoren. Het
live streamen van games is voor iedereen een mogelijkheid, zolang de kijkers geïnteresseerd
zijn, zijn er mogelijkheden om geld mee te verdienen. Het winnen van prijzengeld in
toernooien is alleen weggelegd voor de beste spelers van een bepaalde game. Daarnaast is er
de mogelijkheid om met enig geluk geld te verdienen door het open van bepaalde schatkistjes
die op een externe markt verhandeld kunnen worden.
21 https://www.lootmarket.com/csgo
22 https://gyazo.com/d7c5edb03c7a94ffc24086564346a451 (een schermafbeelding van het nieuwsbericht gepubliceerd door
op de handelsmarkt)
23 https://www.easports.com/nl/fifa/ultimate-team/beginners-guide-fut
8
3. Relevante wetteksten
In het vorige hoofdstuk heb ik de inkomstenbronnen voor mijn onderzoek besproken. Om een
duidelijk beeld te schetsen wordt er in het komende en volgende hoofdstuk een beeld
geschetst van relevante Nederlandse wetteksten en jurisprudentie. Daarin zullen er enkele
begrippen worden toegelicht. Ik schets eerst een beeld voor de inkomstenbelasting,
loonbelasting en omzetbelasting. Daarna zal ik ingaan op de schenkbelasting en de
kansspelbelasting. Het doel van deze hoofdstukken is het vormen van een theoretisch kader,
zodat er in een later hoofdstukken de juiste belastingheffing vastgesteld kan worden. Voor de
inkomsten uit streamen zullen we binnen de inkomstenbelasting kijken naar winst uit
onderneming en het bijbehorende ondernemersbegrip. Daarnaast kijken we naar het resultaat
uit de overige werkzaamheden in het geval dat ondernemerschap ontbreekt voor in de
inkomstenbelasting. Daarnaast is het mogelijk dat de streamers onder contract staan bij
Twitch waardoor zij onder de loonbelasting vallen. De omzetbelasting kent een ander
ondernemersbegrip die ik zal uitwerken. Streamers en handelaren van lootcrates kunnen in de
omzetbelasting vallen wanneer zij belast leveren. Een belangrijk gedeelte van het inkomen
van streamers vloeit voort uit donaties. Hierom doen we een kleine uitstap naar de
schenkbelasting. Voor het inkomen uit prijzengeld kijken we naar de loonbelasting voor
semiprofessionele spelers en resultaat uit overige werkzaamheden voor de amateurs. Hierbij
neem ik aan dat de spelers invloed kunnen uitoefenen op de uitkomst van de games en de
kansspelbelasting dus irrelevant is voor het prijzengeld. Die belasting is van toepassing op de
inkomsten uit de lootcrates, waar geen invloed uitgeoefend kan worden op de uitkomst.
Daarnaast is de behandeling van de verkregen goederen uit lootcrates relevant. De vraag is of
deze bezittingen vallen voor het box 3 inkomen.
3.1 Inkomstenbelasting
De Nederlandse wetgeving kent drie verschillende boxen op basis waarvan zij
inkomstenbelasting heffen. Deze boxen zijn inkomen uit werk en woning (box 1), inkomen uit
aanmerkelijk belang (box 2) en inkomen uit sparen en beleggen (box 3)24. Voor dit onderzoek
is allereerst inkomsten uit werk en woning van belang. Onderzocht gaat worden in hoeverre
inkomsten uit streamen, lootcrates en toernooien onder die categorie vallen. Binnen de
inkomsten uit werken en wonen kan in dit kader onderscheid gemaakt worden tussen winst uit
onderneming, inkomsten uit arbeid of resultaat overige werkzaamheden 25. Daarna zal ik een
korte toelichting geven over de rendementsgrondslag voor het inkomen uit sparen en
beleggen. Per object zal ik allereerst onderzoeken of de inkomsten kwalificeren als een bron
van inkomen. Wanneer een bepaalde inkomsten niet kwalificeert als een bron van inkomen is
er ook geen heffing voor de inkomstenbelasting. Om als bron van inkomen te kwalificeren
dient er voldaan te worden aan een aantal cumulatieve voorwaarden. Een bron van inkomen
ontstaat wanneer er deelgenomen wordt aan het economisch verkeer, er een voordeel wordt
beoogd en er redelijkerwijs een voordeel verwacht kan worden. Een voordeel beogen is een
subjectief criterium. Voor een belastingplichtige is het voordelig om te claimen dat hij geen
voordeel beoogd met bepaalde handelingen waardoor het niet binnen de heffing betrokken
wordt, tenzij er verliezen gemaakt worden.
24 Zie artikel 2.3 Wet inkomstenbelasting 2001

25 Heithuis, E.J.W., Kavelaars, P., Schuver, B.F., Inkomstenbelasting, 3.1, 2015
9
Aan dit criterium wordt vaak geen zwaar gewicht gehangen. Voordeel redelijkerwijs kunnen
verwachten en deelnemen aan het economisch verkeer wordt op basis van feiten en
omstandigheden bepaald. De inkomstenbelasting kent een rangorderegeling die bepaald dat
inkomens die op meerdere gronden belast kunnen worden, belast worden in het
eerstgenoemde hoofdstuk, afdeling of paragraaf in de wet 26. Voor de inkomsten uit box 1 zal
dus eerst gekeken worden naar de winst uit onderneming, daarna de inkomsten uit arbeid en
daarna het resultaat uit overige werkzaamheden. Deze volgorde zal ik in de komende
hoofdstukken ook behouden.
3.1.1 Winst uit onderneming

Winst uit onderneming wordt genoten door een belastingplichtige die als ondernemer
kwalificeert. Een ondernemer is iemand voor wiens rekening een onderneming gedreven
wordt en direct met de verbintenissen van die onderneming verbonden wordt. Daarnaast is het
zelfstandig uitvoeren van een beroep reden om te kwalificeren als ondernemer. Kwalificeren
als ondernemer heeft verschillende voordelen, waaronder bepaalde ondernemersaftrekken en
de MKB-winstvrijstelling27. Een uitgebreide definitie van het zelfstandig uitvoeren van een
beroep is er in de wet niet gegeven. Verdere invulling van dit begrip zal gegeven worden in
het volgende hoofdstuk, waarin de jurisprudentie besproken wordt. Winst uit onderneming is
het bedrag van de gezamenlijke voor- en nadelen die worden verkregen uit een onderneming,
in welke vorm dan ook en ongeacht onder welke noemer28. De ondernemer mag dus ook
kosten voor de bedrijfsvoering in aftrek brengen. Winst uit onderneming is een inkomsten
bron die negatief kan uitvallen vanwege de aftrekbare kosten en ondernemersfaciliteiten. Een
negatieve winst geeft recht op verrekening en kan mogelijk resulteren in een
belastingteruggave. Om gebruik te maken van de ondernemersaftrekregelingen dient er
voldaan te worden aan het urencriterium uit artikel 3.6 van de Wet IB 2001. Hierin staat dat
de ondernemer voor gedurende 1225 uur in een kalenderjaar moet besteden aan
werkzaamheden voor zijn onderneming.
3.1.2 Inkomsten uit arbeid

Inkomen uit arbeid wordt genoten door de belastingplichtige die in loondienst werkt. In de
Wet inkomstenbelasting wordt het loonbegrip gesteld op loon dat overeenkomstig met de
wettelijke bepalingen van de loonbelasting is vastgesteld en dat fooien en dergelijke prestaties
van derden in aanmerking worden genomen voor het werkelijk genoten bedrag29. Naast deze
bepaling zijn er in de Wet inkomstenbelasting geen relevante artikelen opgenomen met
betrekking tot het onderzoek. De loonbelasting wordt verderop in het onderzoek besproken.

27 Zie artikelen 3.2, 3.4 en 3.5 Wet inkomstenbelasting 2001
10
3.1.3 Resultaat overige werkzaamheden
Naast inkomen uit arbeid en winst uit onderneming is resultaat uit overige werkzaamheden
een restpost binnen de Wet inkomstenbelasting als het gaat over inkomsten uit arbeid.
Wanneer een werkzaamheid kwalificeert als bron van inkomen, maar buiten de heffing in de
winst uit onderneming en de inkomsten uit arbeid valt, wordt het belast onder resultaat uit
overige werkzaamheden. Het verschil tussen het resultaat uit overige werkzaamheden en
winst uit onderneming ligt bij het ontbreken van een duurzame organisatie van kapitaal en
arbeid30. De voorwaarden hiervoor zal ik in het volgende hoofdstuk uitwerken aan de hand
van jurisprudentie. Wanneer resultaat uit overige werkzaamheden genoten wordt, zijn
bepaalde artikelen uit de winst uit onderneming van toepassing op de resultaatbepaling31.
Binnen het resultaat uit overige werkzaamheden is, net als bij winst uit onderneming, de
mogelijkheid aanwezig om kosten aftetrekken van de inkomsten. Bij een gamer kan gedacht
worden aan de afschrijving van zijn computer. De heffing over inkomen uit werk en woning
is ongeacht uit welke van de behandelde categorieën van de inkomstenbelasting komt
hetzelfde. Het tarief is geregeld in artikel 2.10 Wet inkomstenbelasting 2001. Opgemerkt
dient te worden dat de ondernemersfaciliteiten binnen de winst uit onderneming resulteren in
een lager belastbaar bedrag.
3.1.4 Bezittingen in box 3

In Nederland wordt belasting geheven over bepaalde bezittingen die mensen hebben. Deze
bezittingen worden op basis van een forfaitair rendement belast. Het tarief wordt gebaseerd op
twee rendement klassen. Een klasse voor sparen en een klasse voor belegging. Hierdoor is er
een progressief belastingstelsel ontstaan32. Het belastbare box 3 vermogen is de waarde van
de bezittingen verminderd met de waarde van de schulden. De belaste bezittingen staan
opgesomd in de wet33. Hieruit blijkt dat roerende goederen die voor persoonlijke doeleinden
gebruikt worden niet onder het rendementsgrondslag vallen van de box 3 bezittingen. In het
kader van mijn onderzoek zal de laatst genoemde categorie zijn toepassing vinden. De laatste
categorie behandeld de overige vermogensrechten die een waarde in het economische verkeer
hebben. Binnen deze categorie is er geen uitzondering voor persoonlijk gebruik.
30 Heithuis, E.J.W., Kavelaars, P., Schuver, B.F., Inkomstenbelasting, 3.2.2 a., 2015
31 Zie artikelen 3.94 en 3.95 Wet inkomstenbelasting 2001
32 Zie artikelen 5.1 en 5.2 Wet inkomstenbelasting 2001
11
3.2 Loonbelasting
Inkomen uit arbeid wordt in Nederland belast door loonbelasting. De wet op de loonbelasting
regelt de directe belasting op loon van werknemers. Een belastingplichtige wordt als
werknemer gezien wanneer hij onder dienstbetrekking staat34. De dienstbetrekking staat
centraal in de loonbelasting.
3.2.1 Dienstbetrekking
Artikel 2 lid 1 van de loonbelasting benoemt zowel een privaatrechtelijke als een
publiekrechtelijke dienstbetrekking. De privaatrechtelijke dienstbetrekking volgt uit artikel
7:610 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek. De definitie bevat drie vereisten, namelijk een
gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer, verplichting tot betalen van loon en
verplichting om gedurende een bepaalde tijd persoonlijk arbeid te verrichten. Een
gezagsverhouding is aanwezig wanneer de werkgever de bevoegdheid heeft om aanwijzingen
te geven en de werknemer verplicht is deze aanwijzingen op te volgen. Het is daarvoor niet
van belang dat de aanwijzingen ook daadwerkelijk gegeven worden. Het recht om deze
aanwijzingen te mogen doen is genoeg. De publiekrechtelijke dienstbetrekking ziet op
situaties waarbij een belastingplichtige voor een bepaalde functie aangesteld of benoemd
wordt. Voorbeelden van publiekrechtelijke aanstelling zijn bijvoorbeeld ministers in de
Tweede Kamer. Daarnaast wordt in het derde artikel van de loonbelasting de dienstbetrekking
uitgebreid door de fictieve dienstbetrekking. De fictieve dienstbetrekking ziet op
verschillende situaties waarin geen dienstbetrekking op basis van artikel 2 lid 1 ontstaat, maar
de overeenkomst tussen de personen wel overeenkomt met een dergelijke dienstbetrekking.
Een fictieve dienstbetrekking staat fiscaal gezien gelijk aan een privaat- en publiekrechtelijke
dienstbetrekking35.
3.2.2 Loon
Het loonbegrip is vormgegeven in artikel 10 van de Wet op de loonbelasting en is erg breed
geformuleerd. Loon is alles wat voortvloeit uit de dienstbetrekking, waaronder ook al hetgeen
vergoed of verstrekt wordt in kader van de dienstbetrekking. Hierdoor is het niet relevant of
dat het loon is geld of in natura betaald wordt36. Bovendien kunnen er situaties ontstaan
waarbij de werknemer niet ervaart dat iets tot zijn beloon behoort en hij dus bevoordeeld is
wegens de dienstbetrekking. Loon van derden valt wegens het ruime loonbegrip ook onder het
loon, echter is het vaak erg lastig om na te gaan hoe hoog dit loon is. Op basis van het
uitvoeringsbesluit is fooi fiscaal gezien betaald door de werkgever. De uitvoeringsregeling
bepaald dat fooi alleen als loon kwalificeert wanneer deze tussen de werkgever en werknemer
in de loonafspraken verwerkt zijn37.
34 Zie artikelen 1 en 2 Wet op de loonbelasting 1964

35 Heithuis, E.J.W., Kavelaars, P., Schuver, B.F., Inkomstenbelasting, 3.3.2, 2015
36 Zie artikel 10 Wet op de loonbelasting 1964
37 Heithuis, E.J.W., Kavelaars, P., Schuver, B.F., Inkomstenbelasting, 3.3.3.d., 2015
12
3.3 Omzetbelasting
De omzetbelasting in Nederland belast de consumptie van goederen of diensten.
Omzetbelasting wordt geheven ter zake van de levering van goederen of diensten gedaan
onder bezwarende titel door een kwalificerende ondernemer voor de omzetbelasting38. Elke
levering in een productieketen is belast. In de omzetbelasting wordt onderscheid gemaakt
tussen de levering van goederen en de levering van diensten. Goederen zijn volgens de Btw-
richtlijn lichamelijke zaken. In de Nederlandse wetgeving is dit begrip uitgelegd als “voor
menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten39. Dit wordt daarna uitgebreid met zaken
zoals gas, elektriciteit, warmte en dergelijke zaken40. Alle overige prestaties die niet onder
goederen vallen, worden wettelijk gezien als diensten41.Aangezien het in deze scriptie gaat
om de digitale wereld zal ik geen aandacht besteden aan de levering van goederen. De digitale
wereld is namelijk niet stoffelijk, dus valt onder de diensten voor de omzetbelasting. Het
onderzoek zal uitgaan naar de vraag of er sprake is van ondernemerschap, van een dienst en
de plaats daarvan en de vergoeding.
3.3.1 De ondernemer
Een ondernemer voor de omzetbelasting is een ieder die zelfstandig een bedrijf of beroep
uitoefent. De omzetbelasting is een belasting die door Europese richtlijnen is vormgegeven.
Hierdoor is de wetgeving op basis van omzetbelasting in Europa in belangrijke mate
geharmoniseerd. Uit de Europese Btw-richtlijn blijkt dat eenieder die zelfstandig een
economische activiteit verricht, ongeacht het oogmerk van het resultaat van die activiteit,
kwalificeert als belastingplichtige voor de omzetbelasting. De term zelfstandig houdt in dat
personen die in loondienst werken of wegens een overeenkomst ondergeschikt zijn aan een
ander niet als belastingplichtige kwalificeren42. Nederland dient dezelfde definitie te
gebruiken in de landelijke wetgeving. De belastingplichtige en de ondernemer zullen dus
gezien worden als synoniemen voor de omzetbelasting. Zowel natuurlijke als rechtspersonen
kunnen kwalificeren voor de omzetbelasting. Wederom geeft de Nederlandse wettekst geen
uitgebreide definitie van het begrip onderneming of bedrijf. Artikel 7 van de omzetbelasting
geeft aan dat een bedrijf, een zelfstandig uitgevoerd beroep of het exploiteren van een
vermogensbestandsdeel kwalificeert als ondernemer. De verdere invulling van het begrip ligt
bij de rechters en hun uitspraken. Hier zal in het volgende hoofdstuk aandacht aan besteed
worden. Daarnaast dient de levering onder bezwarende titel gedaan te worden. Hieruit volgt
dat de onderneming gericht is op het binnenhalen van een opbrengst. Het is echter niet van
belang of winst beoogd wordt 43.
38 Zie artikel 1 Wet op de omzetbelasting 1968

39 Zie artikel 3.7 Wet op de omzetbelasting 1968
40 Zie artikelen 14 en 15 Richtlijn betreffende belasting over de toegevoegde waarde
42 Zie artikelen 9 en 10 Richtlijn betreffende belasting over de toegevoegde waarde
43 Van Hilten, M.E., van Kesteren, H.W.M., Omzetbelasting, 5., 2014
13
3.3.2 De dienst
De omzetbelasting is een belasting op consumptie. Waar goederen geconsumeerd worden is
makkelijk vast te stellen. Voor diensten is het vaststellen van de plaats van de dienst veel
ingewikkelder. Om de wetgeving te versimpelen heeft de Raad besloten middels een richtlijn
aanpassingen te doen aan de Btw-richtlijn. Sinds 2010 wordt de plaats van een dienst bepaald
op basis van de hoedanigheid van de afnemer. Wanneer er geleverd wordt aan een
ondernemer is de dienst belast in het land van de afnemer. Leveringen aan niet-ondernemers
worden belast in het land waar de dienst verricht wordt44. De vergoeding voor een dienst
wordt gewaardeerd op het totale bedrag of de totale waarde van de tegenprestatie45.
Opgemerkt dient te worden is dat bij de diensten er geen margeregeling bestaat. Wanneer
digitale goederen zoals lootcrates gekocht worden van een niet-ondernemer door een
ondernemer en daarna door die ondernemer weer verkocht worden, dient er belasting
berekend te worden over de gehele vergoeding van de verkoop. Bij sommige goederen is
namelijk alleen de winstmarge belast met omzetbelasting46.
3.3.3 Overige bepaling

Wanneer een belastingplichtige voor de omzetbelasting kwalificeert, kan hij de reeds betaalde
omzetbelasting aan andere ondernemer aftrekken van zijn af te dragen belasting. Hierdoor
wordt in principe alleen de toegevoegde waarde belast, zolang er afgenomen wordt van een
btw-ondernemer. Het tarief voor de omzetbelasting bedraagt 21%. Daarnaast zijn er twee
verlaagde tarieven, namelijk een nul-procent en een zes-procent tarief. Door deze verlaagde
tarieven kan de politiek bepaalde goederen of diensten stimuleren in slechte economische
tijden. De omzetbelasting wordt berekend over de vergoeding voor de levering of dienst.
Wanneer er geen omzetbelasting in rekening gebracht is, dient de omzetbelasting bepaald te
worden op 21/121e van de vergoeding. Daarnaast kent de omzetbelasting nog enkele
vrijstellingen voor de omzetbelasting47.
3.4 Schenkbelasting
Binnen de successiewet wordt er belasting geheven over al wat krachtens schenking wordt
verkregen48. Volgens artikel 7:175 van het Burgerlijk Wetboek is een schenking: “de
overeenkomst om niet, die ertoe strekt dat de ene partij, de schenker, ten koste van het eigen
vermogen de andere partij, de begiftigde, verrijkt”. Binnen de successiewet wordt echter een
ruimer begrip aangehouden voor een schenking. Artikel 1 lid 7 van de successiewet verwijst
naar het begrip gift49. Een gift is een handeling waarbij de persoon die de handeling verricht
een ander ten koste van zijn eigen vermogen verrijkt50. Het belangrijkste verschil tussen een
gift of een schenking is dus het aanwezig zijn van een tegenprestatie. Bij een schenking dient
er geen tegenprestatie aanwezig zijn, maar binnen de successiewet is dit dus wel toegestaan.
44
Van Hilten, M.E., van Kesteren, H.W.M., Omzetbelasting, 7.3., 2014
46 Zie artikel 28b Wet op de omzetbelasting 1968
48 Zie artikel 1 Successiewet 1956
49 Zie artikel 7:186 lid 2 BW
50 Sonneveldt, F., Wegwijs in de Successiewet, 4.1., 2016
14
Binnen de successiewet is het van belang van wie de schenking of gift afkomstig is. Voor een
verkrijging van de partner of afstammelingen in de rechte lijn gelden lagere tarieven dan voor
overige gevallen51. Artikel 33 van de successiewet bepaald de vrijstellingen voor
schenkingen. Hierin is wederom de relatie tussen begiftigde en schenker van belang. De
vrijstelling voor giften van een vreemde is €2.147. Hierdoor zullen kleine giften vaak buiten
heffing vallen. Voor de schenkbelasting geldt dat alle giften binnen één kalenderjaar gelden
als één schenking voor het totale bedrag52.
3.5 Kansspelbelasting
In Nederland wordt er belasting geheven over inkomsten uit kansspelen. Een kansspel is een
spel waarbij de deelnemers geen invloed hebben op de uitkomst en dus door puur toeval als
winnaar uit de spreekwoordelijke bus komen. Het is voor een kansspel niet van belang of dat
er meerdere deelnemers zijn en of dat er een bepaalde inleg is gedaan voor het kansspel.
Bekende kansspelen zijn bijvoorbeeld roulette of fruitautomaten, maar ook een lokale WK-
poule voor het wereldkampioenschap voetbal kan kwalificeren als kansspel. Wie
belastingplichtig is voor de kansspelbelasting is geregeld in de Wet op de kansspelbelasting.
Daaruit blijkt dat de belastingplichtige afhangt van het soort kansspel. Bij grote organisatoren
is degene die de gelegenheid geeft tot het spelen belastingplichtig. Hierbij kan gedacht
worden aan casino’s of eigenaren van fruitautomaten. In andere gevallen is de gerechtigde tot
de prijzen belastingplichtig53. Wanneer een kansspel geen geldprijs uitkeert, maar een bepaald
goed, worden deze gewaardeerd naar de waarde in het economisch verkeer. Voor de
kansspelbelasting geldt het dus ook dat de gewonnen prijzen ook zo’n economische waarde
hebben. Wanneer er belasting geheven wordt van de gerechtigde tot de prijs geldt er voor de
kansspelbelasting een vrijstelling van €449,- en een vrijstelling voor prijzen lager dan hetgeen
wat zij ingelegd hebben om deel te nemen aan het kansspel. Doordat de gelegenheid gever
belastingplichtige is voor de kansspelbelasting, zullen zij de prijzen vaak netto weergeven of
uitkeren. Het tarief voor de kansspelbelasting bedraagt 30,1%54.
3.6 Samenvattend
In dit hoofdstuk zijn er verschillende belastingwetten besproken uit het Nederlands
belastingrecht. Daadwerkelijke invulling van heffing binnen deze belastingen zijn
achterwegen gebleven. Later in dit onderzoek zal er doormiddel van voorbeelden
berekeningen gemaakt worden over verschuldigde belasting. Dit is echter pas relevant
wanneer er geconcludeerd is dat de inkomsten belast worden in de besproken wetten.

53 Zie artikelen 1 en 2 Wet op de kansspelbelasting
54 Zie artikelen 3,4 en 5 Wet op de kansspelbelasting
15
4. Relevante jurisprudentie
De Nederlandse wetgever werkt vaak met begrippen waarvan zij geen definitie geven of de
definitie niet uitwerken. Dit soort begrippen kennen dan een open norm. Een voorbeeld
hiervan is het ondernemersbegrip in de inkomstenbelasting. Vanwege het ontbreken van een
definitie staan belastingplichtigen en de belastingdienst tegenover elkaar. Wanneer de
belastingdienst en de belastingplichtige geen overeenstemming kunnen bereiken, kan
geprocedeerd worden over de uitkomst. In eerste instantie gaat dat via een bezwaar- en
beroepsprocedure. Wanneer de onenigheid aanwezig blijft, kan de zaak uiteindelijk
voorgelegd worden aan de Hoge Raad. Uitspraken van de Hoge Raad zijn in Nederland de
hoogste vorm van jurisprudentie. De jurisprudentie schept over veel onderwerpen
duidelijkheid. In dit hoofdstuk zal ik relevante jurisprudentie uitwerken om zo het theoretisch
kader te versterken. Hierbij houd ik de structuur aan van het voorgaande hoofdstuk. Per wet
zal ik middels jurisprudentie bepaalde open normen verder uitwerken en door middel van
voorbeelden uit de jurisprudentie bepaalde situaties verduidelijken.
4.1 De Inkomstenbelasting
In het voorgaande hoofdstuk is de wet op de inkomstenbelasting behandeld. Voor mijn
onderzoek zijn er twee relevante termen die de wetgever niet uitgewerkt heeft, namelijk de
bron van inkomen en het ondernemersbegrip voor de inkomstenbelasting. In deze paragraaf
zal ik middels beschikbare jurisprudentie deze termen uitwerken.
4.1.1 Bron van inkomen

In het voorgaande hoofdstuk heb ik aangegeven dat voor een bron van inkomen drie vereisten
zijn, namelijk het beogen van een voordeel, het redelijkerwijs kunnen verwachten van een
voordeel en deelname aan het economisch verkeer. Dit zijn cumulatieve voorwaarden. Daarbij
komt dat er een bepaalde causaliteit moet bestaat tussen de bron en het voordeel. Voor een
belastingplichtige is het kwalificeren voor een bron van inkomen interessant wanneer hij
verliezen heeft gemaakt met een bepaalde activiteit.
4.1.1.1 Deelname aan het economische verkeer

Het eerste criterium waaraan voldaan dient te worden is de deelname aan het economisch
verkeer. Er is sprake van deelname aan het economisch verkeer als een bepaalde dienst of
werkzaamheid wordt verricht en hiertegenover een zakelijke vergoeding staat. In beginsel
worden de activiteiten niet aangemerkt als bron van inkomen wanneer deze in de hobby-55 of
privésfeer56 worden verricht. In de hobby- en privésfeer zal namelijk geen of geen zakelijke
vergoeding staan. Daarnaast zal er binnen deze sferen geen voordeel beoogd worden.
Wanneer deze vergoeding wel betaald wordt, zal al snel buiten de hobby- of privésfeer
gehandeld zijn.
55 HR 4 December 1935, nr. 5.985

56 HR 26 April 1933, nr. 5.414
16
4.1.1.2 Voordeel beogen en voordeel verwachten
Het tweede en derde criterium van de bron van inkomen gaat over het voordeel. Hoewel
voordeel beogen en voordeel verwachten twee verschillende criterium zijn, worden ze binnen
de jurisprudentie vaak in één adem genoemd, waarbij het voordeel verwachten de doorslag
geeft57. De belastingplichtige dient het voornemen een voordeel te behalen met zijn activiteit.
Subjectiviteit van dit criterium speelt een grote rol. Wanneer een activiteit wordt uitgevoerd
als een hobby, maar wordt doorgezet doordat er redelijke voordelen ontstaan, zal worden
voldaan aan het beogen van voordeel58. De Hoge Raad beperkt zich bij zijn besluit over het
aanwezig zijn van een bron van inkomen niet tot één jaar. Wanneer er over meerdere jaren
gegevens beschikbaar zijn, neemt de Hoge Raad deze mee in de beoordeling. De mogelijkheid
bestaat dat er in verschillende jaren namelijk soms een positief en soms een negatief resultaat
geboekt kan worden. De Hoge Raad kijkt naar alle omstandigheden om een bepaalde activiteit
te kwalificeren als een bron van inkomen.
Een voorbeeld uit de jurisprudentie is de deelnemer aan een piramide spel. De

belanghebbende had zichzelf ingekocht in het piramide spel en nam de inleg als verlies voor
de inkomstenbelasting. De Hoge Raad oordeelde echter dat er geen sprake was van een bron
van inkomen, omdat de belanghebbende niet aannemelijk heeft gemaakt een poging gedaan te
hebben om andere deelnemers te werven voor het piramide spel, waardoor er geen voordeel
verwacht kon worden59. In deze zaak is het daarnaast lastig om te oordelen over het feit of dat
de belastingplichtige wel een voordeel beoogde met de activiteit. Iemand die zich inleest in
een piramidespel snapt dat het werven van deelnemers de manier is om geld te verdienen met
het piramidespel.
4.1.2 Ondernemer voor de inkomstenbelasting60

Een belastingplichtige die kwalificeert als een ondernemer voor de inkomstenbelasting geniet
vele fiscale voordelen ten opzichte van iemand die resultaat uit overige werkzaamheden
geniet. In het vorige hoofdstuk is aangegeven dat het verschil tussen winst uit onderneming en
resultaat uit overige werkzaamheden ligt bij het aanwezig zijn van een duurzame organisatie
van kapitaal en arbeid. Voor een belastingplichtige die zelfstanding zijn beroep uitoefent als
bedoeld in artikel 3.5 van de inkomstenbelasting gelden verschillende criteria op basis
waarvan zij kunnen kwalificeren als ondernemer.
4.1.2.1 Criteria voor het ondernemerschap

De criteria voor het ondernemerschap zijn onder andere vormgegeven in een procedure die
eindigde bij de Hoge Raad in 1990. Het Hof had de criteria aangelegd en de Hoge Raad gaf
aan dat dat geen blijk gaf van een onjuiste rechtsopvatting.. Voor kwalificatie als ondernemer
voor de inkomstenbelasting hoeft niet aan elke voorwaarde voldaan te worden. De combinatie
van de criteria schetsen een duidelijk beeld over de fiscale positie van de belastingplichtige.
Hierna volgt een opsomming over de criteria voor het ondernemerschap en daarbij een korte
toelichting61.
57 R.M. Freudenthal, 2002, p. 49.
58 HR 10 oktober 1951, B 9.089
59 HR 1 februari 2002, nr. 35 848, BNB 2002/127 ,ECLI:NL:PHR:2002:ZC8134 en de conclusie A-G Wattel
60 Commentaar van E. Thomas op artikel 3.4 Wet inkomstenbelasting 2001
61 HR 28 februari 1990, nr. 26 288, BNB 1990/107, ECLI:NL:HR:1990:AW2756 (abortusarts)
17
De duurzaamheid en de omvang van de werkzaamheden
Ondernemerschap wordt niet verleend aan de belastingplichtige die een bepaalde activiteit
voor een korte periode uitvoert en daarna stopt met de werkzaamheden. Voor
ondernemerschap dient beoogd te worden dat de onderneming meerdere jaren wordt
voortgezet. Dit kan gerealiseerd worden door het zorgen voor verschillende opdrachtgevers.
Er dient dus actief gezocht te worden naar nieuwe opdrachtgevers of klanten.
De grootte van de brutobaten

De opbrengsten van de werkzaamheid dienen een bepaald volume te hebben. Wanneer een
belastingplichtige nauwelijks opbrengsten genereerd, zal de belastingplichtige niet
kwalificeren als een ondernemer. Dit criterium hangt nauw samen met de winstverwachting.
De winstverwachting
Wanneer objectief beoordeeld wordt dat de werkzaamheden zullen resulteren in een
structureel verlies of kleine winst is het niet aannemelijk dat er winst gemaakt gaat worden.
Voor het kwalificeren als een ondernemer is een winstverwachting een vereiste.
Het lopen van ondernemingsrisico’s

Het ondernemersrisico kan onderverdeeld worden in verschillende risico’s volgens de
jurisprudentie. Hieronder vallen het risico op een onzekere opbrengst, risico dat de kosten de
baten overstijgen, het debiteurenrisico, het continuïteitsrisico, het wettelijke
aansprakelijkheidsrisico en beroepsaansprakelijkheidsrisico en het ziekte- en
invaliditeitsrisico62. Wanneer deze risico’s toepasbaar zijn op een belastingplichtige zal hij als
ondernemer kwalificeren. Een dergelijke mate van onzekerheid past binnen het zijn van een
ondernemer.
De beschikbare tijd
Wanneer veel tijd besteed wordt aan bepaalde werkzaamheden zonder dat de werkzaamheid
een rendement oplevert zal niet aan dit criterium niet voldaan worden. Daarnaast is er voor dit
criterium de vereiste dat er voldoende uren besteed zijn aan de werkzaamheid om deze
rendabel te maken.
De bekendheid die naar buiten aan de werkzaamheid wordt gegeven

Binnen dit criterium gaat het over de mening van een willekeurige buitenstaander over de
werkzaamheid. Kan een buitenstaander inschatten welke activiteit hier verricht wordt en hoe
specialistisch is die activiteit.
62 Commentaar van A-G van Ballegooijen op HR 28 februari 1990, nr. 26 288
18
Het aantal opdrachtgevers
Het aantal opdrachtgevers is van belang voor een ondernemer om de continuïteit van de
onderneming te garanderen. Wanneer er over een langere tijdsperiode alleen opdrachten
aangenomen worden van slechts één opdrachtgever zal de zelfstandigheid van de
belastingplichtige in twijfel getrokken worden.
Het spraakgebruik
Voor dit criterium wordt er gekeken naar het spraakgebruik tussen de opdrachtgever en de
belastingplichtige. Hoe gaat de belastingplichtige om met zijn klanten/opdrachtgevers en
welke spreektaal wordt er gehanteerd tussen hun63
Voor een zelfstandige, die als ondernemer wil kwalificeren, zijn de belangrijke criteria het
zelfstandig uitvoeren van de werkzaamheden, die voor eigen rekening en risico worden
verricht, en de mate van het ondernemersrisico die samenvallen met de werkzaamheden. Dat
niet aan alle criteria voldaan dient te worden blijkt uit de uitspraak van de Hoge Raad in mei
2018. Een paprikatopper geniet winst uit onderneming, terwijl hij geen reclame maakte, geen
investeringen had gedaan en beperkt ondernemersrisico liep. Daarnaast werkte de
paprikatopper via een uitzendbureau en had hij in sommige jaren maar één werkgever 64.
Wanneer de Hoge Raad beslist dat er volgens de criteria niet voldaan is aan het
ondernemersbegrip zal de werkzaamheden volgens het resultaat uit overige werkzaamheden
belast worden65.
63 Voor de invulling van deze criteria heb ik de uitwerken van meerdere zaken omtrent winst uit onderneming tegenover
resultaat uit overige werkzaamheden bekeken
64 HR 08-05-2018, nr. 17 00560, ECLI:NL:GHDHA:2018:1184
65 HR 21-04-1993, nr. 28 189, BNB 1993/185, ECLI:NL:HR:1993:ZC5328
19
4.2 De loonbelasting
Binnen de wet op de loonbelasting staan de dienstbetrekking en het loonbegrip centraal. De
voorwaarde aan een dienstbetrekking zijn duidelijk uitgewerkt in de wet, maar het loonbegrip
heeft geen echte definitie. Het loonbegrip is gesteld op al hetgeen wat voortvloeit uit de
dienstbetrekking. Een voorwaarde hieraan is wel dat de werknemer een voordeel geniet66.
Binnen deze paragraaf zal ik middels jurisprudentie aantonen hoe breed het begrip “al hetgeen
wat voortvloeit uit een dienstbetrekking” daadwerkelijk is.
4.2.1 Het Gouden Kooi-arrest

Als eerste bespreek ik een zaak tussen de winnaar van De Gouden Kooi en de belastingdienst.
Belanghebbende heeft een contract met Talpa afgesloten waarin hij per maandelijks €1000,-
verkrijgt gedurende zijn tijd in het huis. De Hoge Raad oordeelde dat er om die reden een
dienstbetrekking bestond tussen belanghebbende en Talpa. Gedurende het programma
speelden meerdere deelnemers om de hoofdprijs in de televisieserie. De winnaar werd bepaald
door middel van een sms-stemming. Belanghebbende claimde daarom dat de hoofdprijs niet
als loon, maar als prijs uit kansspel belast moest worden. De belanghebbende had namelijk
geen invloed op de uitkomst van de sms-stemming. Volgens de Hoge Raad was het kans
maken op de hoofdprijs een direct gevolg uit de dienstbetrekking en behoort het prijzengeld
dus tot het loon67. Daarbij oordeelde de Hoge Raad dat het kansspel element irrelevant was
voor de beslissing. Volgens de samenloopbepaling is een voordeel wat genoten wordt uit een
dienstbetrekking niet belast binnen de kansspelbelasting.
4.2.2 Bonusuitkering
Een andere zaak liep tussen de belastingdienst en een stichting die zich bezighield met een
transfer van een voetbalspeler naar een voetbalclub. De speler werd een contract aangeboden
en naast het contract ontving hij een tekenbonus die deel uitmaakte van de transfersom. De
Hoge Raad oordeelde dat zo’n tekenbonus voortvloeit uit de dienstbetrekking en daarmee
onder het loonbegrip viel68. De tekenbonus werd netto uitgekeerd Uit de jurisprudentie blijkt
dus dat het loonbegrip eigenlijk geen grenzen bevat, zolang er enige relatie is tussen de
inkomsten en de dienstbetrekking.
4.3 De omzetbelasting
In het voorgaande hoofdstuk is het ondernemersbegrip voor de omzetbelasting al aangehaald.
Dit begrip dient echter door de jurisprudentie verder uitgebreid te worden. Daarnaast zal ik
jurisprudentie behandelen over diensten zonder directe tegenprestatie en over prijzengeld
ontvangen als ondernemer. Binnen de omzetbelasting geldt een aftrek van voorbelasting op
betaalde omzetbelasting. Wanneer een belastingplichtige met een bepaalde activiteit alleen
verlies draait, leidt deze aftrek tot een belastingteruggave. Belastingplichtige met zulke
verliezen willen aangemerkt worden als een ondernemer voor de omzetbelasting. Vanuit de
Btw-richtlijn volgt dat werkzaamheden die beogen om er een duurzame opbrengst uit te
verkrijgen belast zijn binnen de omzetbelasting. Over de duurzaamheid van een opbrengst is
er binnen de jurisprudentie veel uitspraak gedaan.
66 HR 11-02-1998, nr. 32 625, BNB 1998/150, ECLI:NL:HR:1998:AA2440

67 HR 11-05-2012, nr. 11/03487, BNB 2012/212, ECLI:NL:HR:2012:BW5408
68 HR 30-03-2007, nr. 40.633, BNB 2007/242, ECLI:NL:HR:2007:BA1792
20
4.3.1 Criteria voor het ondernemersbegrip in de omzetbelasting
Vanuit de Btw-richtlijn volgt dat als “een belastingplichtige wordt beschouwd een ieder die,
op ongeacht welke plaats, zelfstandig een economische activiteit verricht, ongeacht het
oogmerk of het resultaat van die activiteit”69. De belangrijkste begrippen in deze wettelijke
definitie zijn: eenieder, zelfstandig, economische activiteit en ongeacht het oogmerk. Deze
begrippen zal ik kort toelichten aan de hand van jurisprudentie en het commentaar van J. Rous
op het ondernemersbegrip70.
4.3.1.1 Eenieder
Binnen de Nederlandse wetgeving wordt de term ieder verkozen boven eenieder. De
Nederlandse wetgeving heeft niet beoogd om een verschil aan te geven door de afwijking in
de definitie. De term eenieder slaat niet per definitie op een rechts- of natuurlijkpersoon.
Beide kunnen kwalificeren als eenieder. De invulling van het begrip eenieder ligt
ingewikkelder bij samenwerkingsverbanden. Hetgeen waar binnen mijn onderzoek geen
sprake van is.
4.3.1.2 Zelfstandig
Het begrip zelfstandig wordt in artikel 10 van de Btw-richtlijn verder toegelicht. Wanneer de
activiteit voor een ander gedaan wordt op basis van een arbeids- of vergelijkbare juridische
overeenkomst is de activiteit niet zelfstandig uitgevoerd. Door deze bepaling worden
werknemers dus uitgesloten. Binnen de Nederlandse jurisprudentie zijn verschillende criteria
ontwikkeld voor de mate van zelfstandigheid, namelijk de verplichting tot het persoonlijk
uitvoeren van de werkzaamheid, het financiële risico van de werkzaamheden en onder welke
omstandigheden de arbeid dient plaatst te vinden.
4.3.1.3 Economische activiteit

Volgens de wet is een economische activiteit alle werkzaamheden van een fabrikant,
handelaar of dienstverrichter71. In eerdere Btw-richtlijnen werd gesproken over een regelmaat
van de werkzaamheden. Hoewel de term regelmatig uit de definitie is verdwenen, dient de
werkzaamheid nog steeds met regelmaat uitgevoerd te worden. Een voorbeeld hiervan is een
belanghebbende die eenmalig een partij zilver inkocht met het oogpunt om deze voor een
hogere prijs te verkopen. De belanghebbende werd niet als ondernemer voor de
omzetbelasting gekwalificeerd, omdat het zilver geen inkomsten opbracht gedurende de
periode dat deze in bezit was bij de belanghebbende. Alleen bij de verkoop zou er mogelijk
een incidenteel voordeel ontstaan. Aan de duurzaamheidseis werd niet voldaan72.
69 Zie artikel 9.1 Btw-richtlijn

70 Commentaar van MSc. J. Rous op Artikel 7.1 wet Omzetbelasting
71 Zie artikel 9.1 Btw-richtlijn
72 HR 24-11-2017, nr. 16/00961, BNB 2018/38, ECLI:NL:HR:2017:2983
21
4.3.1.4 Ongeacht het oogmerk
Uit jurisprudentie blijkt bovendien dat er geen oogpunt hoeft te zijn om een voordeel te
beogen met een bepaalde werkzaamheid. Een belanghebbende die de eigenaar was van een
privébos werd aangemerkt als belastingplichtige voor de omzetbelasting, omdat hij hout
verkocht vanuit zijn bos na stormschade. De belanghebbende verklaarde het hout alleen te
verkopen, omdat dit hout door stormschade geen functie meer vervulde. Uiteindelijk heeft het
Europese Hof van Justitie besloten dat de levering van hout viel onder een economische
activiteit. Het was echter aan de nationale rechter om naar omstandigheden te bepalen of de
inkomsten uit het privébos als oogmerk hadden om een duurzame opbrengst te verkrijgen73.
Nu we de criteria voor de ondernemer in de omzetbelasting hebben uitgebreid met

jurisprudentie blijkt dat de uitspraak altijd terug wijst naar de hoofdregel uit de Btw-richtlijn.
Eenieder die zelfstandig een economische activiteit, werkzaamheden om een duurzame
opbrengst te verkrijgen, verricht, kwalificeert als belastingplichtige voor de omzetbelasting.
Deze regel wordt naar feiten en omstandigheden beoordeeld.
4.3.2 Geen directe tegenprestatie voor dienst

In het vorige hoofdstuk is aangegeven dat de belasting voor de omzetbelasting wordt
berekend over de vergoeding of de directe tegenprestatie. Een orgeldraaier op straat speelt
muziek en staat met een klein bakje te rammelen waarin mensen geld kunnen stoppen. Het is
echter volledig optioneel om geld te geven aan de orgelspeler. Hij rekent geen vaste
vergoeding voor zijn werkzaamheid. Uit eerdere jurisprudentie is gebleken dat iemands
werkzaamheden die uitsluitend bestaan uit prestaties zonder vaste tegenprestatie niet
onderworpen zijn aan de omzetbelasting. Er bestaat alleen een belaste dienst wanneer er een
rechtstreeks verband bestaat tussen de verrichte dienst en de tegenprestatie 74. Het centenbakje
van de orgelspeler valt hierdoor buiten de heffing voor de omzetbelasting. Sommige mensen
luisteren 30 minuten zonder geld te geven en andere mensen geven een euro terwijl je
langslopen. Het rechtstreekse verband bestaat niet tussen de dienst en de tegenprestatie75.
Binnen mijn onderzoek zijn donaties aan live streamers een groot aspect. In het volgende
hoofdstuk zal ik onderzoeken of dit soort donaties ook voldoen aan de eigenschappen van het
centenbakje van de orgeldraaier.
73 CJ 19-07-2012, V-N 2012/51.19, C-263/11

74 HvJ 08-03-1998, nr. 102/86, ECLI:EU:C:1988:120
75 HvJ EG 03-03-1994, nr. C-16/93, ECLI:EU:C:1994:80
22
4.3.3 Prijzengeld in de omzetbelasting
Een professionele golfer ontvangt startgeld en prijzengeld op toernooien waarin hij
deelneemt. De golfer levert een bepaalde prestatie waardoor hij als ondernemer voor de
omzetbelasting kwalificeert. De golfer beoogt namelijk met het golfen een duurzame
opbrengst te genereren. Het prijzengeld en de startpremies zullen onderworpen zijn aan de
omzetbelasting, omdat deze de directe tegenprestatie vormen voor het golfen76. De noot op dit
arrest, geschreven door A.L.C. Simons, gaat dieper in op de uitspraak. De golfer had namelijk
een BTW onderneming op basis van het geven van golf les en het meedoen aan toernooien in
volgens Simons niet in het kader van zijn onderneming. Waardoor de inkomsten niet belast
zouden moeten worden. De beredenering van het hof leidt er toe dat een grote groep spelers
en sporters in de BTW betrokken worden. Hetgeen nooit de strekking geweest is van de
omzetbelasting. Het cruciale dat overwogen dient te worden in of deelname aan toernooien
een prestatie voor de omzetbelasting vormt. Simons concludeert zijn noot op het arrest met de
volgende uitspraak: “Nu de Hoge Raad over het cruciale punt of er hier sprake is van
prestaties in het economische verkeer geen uitspraak heeft gedaan, dienen naar mijn mening
algemene conclusies over BTW en wedstrijddeelnemers niet te worden getrokken.” Binnen
mijn onderzoek zal ik dus zelf moeten concluderen in welke hoedanigheid de ontvanger het
prijzengeld ontvangt en moeten oordelen of dat een belastbaar feit in voor de omzetbelasting.
4.4 Samenvattend
De Nederlandse wetgeving laat vaak ruimte in zijn bewoording. Precieze invulling aan
begrippen of grenzen worden dan door de jurisprudentie bepaald. Belastingplichtige zullen
altijd de grens opzoeken waardoor zij het voordeligst af zijn. In dit hoofdstuk heb in middels
de jurisprudentie meer duidelijkheid proberen te scheppen over bepaalde begrippen en
bepaalde definities. Dit hoofdstuk vormt gezamenlijk met het voorgaande hoofdstuk een
theoretisch kader waar de inkomsten uit hoofdstuk 2 binnen vallen. In het komende hoofdstuk
zal ik invulling geven aan daadwerkelijke belastingheffing van de bedoelde
inkomstenbronnen.
76 HR 12-06-1996, nr. 31 175, FED 1996/486, ECLI:NL:HR:1996:AA2016
23
5. De heffing
In het tweede hoofdstuk heb ik de inkomstenbronnen van een gamer benoemd en uitgewerkt.
Deze verschillende inkomstenbronnen zullen in de Nederlandse belastingheffing worden
betrokken. De twee daaropvolgende hoofdstukken vormen een theoretisch kader van
Nederlandse wetgeving en jurisprudentie. In het komende hoofdstuk toetsen we de
inkomstenbronnen van een gamer aan het theoretische kader om op deze wijze tot
beantwoording van de hoofdvraag te komen. Voor dit hoofdstuk zal ik ten eerste een basis
casus schetsen van de inkomsten van een semiprofessionele gamer. Tijdens de behandeling
van de inkomstenbronnen zal ik op de casus enkele aanpassingen maken om de grenzen op te
zoeken van bepaalde regels. Voor de duidelijkheid behandel ik de verschillende
inkomstenbronnen apart.
5.1 De casus
Voor dit hoofdstuk schets ik een fictief persoon, genaamd Alex. Alex is een 25-jarige gamer
die naast zijn studie veel bezig is met gamen. Alex is al enkele jaren een van de beste
Nederlandse League of Legends spelers. Hierdoor heeft hij begin 2017 een contract bij Pepper
E-sports gekregen. Voor Pepper E-sports doet Alex mee aan verschillende toernooien en
competities op LAN-party’s. Hiervoor krijgt hij een vaste maandelijkse vergoeding naast
eventuele prijzengeld. Daarnaast kan Pepper E-sports aan Alex opdrachten geven ter promotie
van de organisatie. Door de groeiende populariteit van Alex is hij inmiddels een actieve
streamer op Twitch. Alex streamt al 4 jaar lang op de website, maar sinds zijn contract bij
Pepper E-sports van anderhalf jaar geleden, is zijn stream snel gegroeid. Doordat hij naast zijn
studie veel vrije tijd heeft, streamt hij wekelijks rond de 25 uur en daarnaast is hij nog enkele
uren per week bezig met randzaken voor zijn stream. Onder die randzaken vallen ook zijn
sociale media. Door middel van de sociale media houdt hij zijn kijkers op de hoogte van zijn
leven en gebruikt hij de sociale media om nieuwe kijkers te werven voor zijn kanaal. Alex is
onderdeel van het Affiliate programma van Twitch en heeft ongeveer honderd geabonneerden
op zijn kanaal. Binnenkort hoopt Alex toegelaten te worden tot het partner programma van
Twitch, zodat hij uiteindelijk van het streamen kan leven. Daarnaast ontvangt hij met enige
regelmatig donaties van kijkers. De grootste donateur heeft in het afgelopen jaar bijna €3000
gedoneerd aan Alex. Een gemiddelde maand levert hem 800 euro op aan donaties en
daarnaast nog de inkomsten vanuit Twitch via abonnementen en bits. League of Legends is
niet het enige spel wat Alex streamt op zijn kanaal. Naast League of Legends speelt hij
CS:GO, waarin hij af en toe sleutels koopt om lootcrates te openen. Hiermee beoogt Alex de
stream te vermaken. Een speciale prijs zou alleen een leuke bijkomstigheid zijn.
5.2 Het inkomen uit streamen

Zoals eerder aangegeven zullen we onderzoeken of het inkomen uit de streamen belast wordt
voor de inkomstenbelasting, de loonbelasting, de omzetbelasting en eventueel de
schenkbelasting. Uit de casus volgt dat Alex een redelijk inkomen verdiend met het streamen
en wekelijks ook veel tijd besteed aan de activiteit. Daarnaast heeft hij deelgenomen aan het
Affiliate programma van Twitch.
24
5.2.1 Streamen voor de Inkomstenbelasting
Voordat we naar de inkomstenbelasting kijken, bepaal ik eerst of het streamen kwalificeert als
een bron van inkomen. De voorwaarden voor een bron van inkomen zijn het beogen van een
voordeel, het voordeel redelijkerwijs kunnen verwachten en deelnemen aan het economisch
verkeer. Vanuit de casus blijkt dat Alex zich aangemeld heeft voor het Affiliate programma
bij Twitch. Hierdoor kunnen mensen abonneren op het kanaal waardoor er inkomen
gegenereerd wordt. Alex beoogt door het aangaan van het Affiliate programma een voordeel
met de werkzaamheden. Aangezien Alex al 4 jaar lang streamt en sinds zijn contract bij
Pepper E-sports enorm populair is geworden is er redelijkerwijs te verwachten dat er ook
inkomen gegenereerd wordt met het streamen. Deelnemen aan het economische verkeer
ontstaat wanneer er prestaties geleverd worden aan derden die daarvoor een tegenprestatie
leveren. Alex streamt wat gezien wordt als een dienst en mensen abonneren op zijn kanaal.
Aan alle voorwaarden voor de bron van inkomen is voldaan. De inkomsten uit het streamen
zullen dus belast worden in de inkomstenbelasting. De rangorderegeling uit de
inkomstenbelasting vind nu zijn toepassing. Als eerste zal ik beoordelen of de inkomsten
behoren tot winst uit onderneming, daarna kijken we naar mogelijke belasting van loon en als
laatste de restpost resultaat uit overige werkzaamheden77.
5.2.1.1 Streamen als ondernemer in de inkomstenbelasting

Een ondernemer is iemand die de beoefenaar is van een zelfstandig beroep 78. De
daadwerkelijke invulling van het begrip ondernemer vinden we terug in de besproken
jurisprudentie van het voorgaande hoofdstuk. Daarin staan de criteria uitgewerkt waaraan een
belastingplichtige moet voldoen om te kwalificeren als een ondernemer voor de
inkomstenbelasting. Deze criteria zal ik langslopen aan de hand van de casus van Alex.
De duurzaamheid en de omvang van de werkzaamheden

Alex streamt al vier jaar het spel League of Legends en de verwachting is dat dit spel nog
meerdere jaren populair is. Daarnaast speelt hij meerdere games en kan hij altijd een andere
game gaan streamen wanneer League of Legends zijn populariteit verliest. Doordat Alex druk
bezig is met sociale media zorgt hij altijd voor nieuwe kijkers op zijn kanaal. Alex ambieert
om deel te nemen aan het partner programma. Aan het duurzaamheidscriterium is voldaan.
De grootte van de brutobaten

De inkomsten van Alex liggen qua donaties op gemiddeld 800 euro per maand, daarbovenop
komt de uitbetaling van Twitch. Alex heeft gemiddeld 100 abonnementen lopen op zijn
kanaal van $5,-. Hiervan krijgt hij de helft uitbetaald. Daarnaast ontvangt hij één dollarcent
per gedoneerde bit. Elke maand verdient Alex dus ruim €1000,- aan het streamen.

78 Zie artikel 3.5 tweede lid Wet inkomstenbelasting 2001
25
De winstverwachting
Tegenover de inkomsten van Alex staan weinig kosten. Een goede computer waar op
gestreamd kan worden gaat enkele jaren mee en daarna kunnen specifieke onderdelen
vervangen worden. De eerste aanschaf van een goede microfoon, camera en computer zijn het
duurste. Verder heeft de streamer natuurlijk een goede internetverbinding nodig en gebruikt
de streamer een gedeelte van de woning voor de werkzaamheden. De kosten voor zijn
woonruimte zijn niet aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, tenzij deze woonruimte een
zelfstandig gedeelte van de woning vormen. De ruimte waarin gegamed wordt door een
streamer zal niet als zelfstandig gedeelte kwalificeren, deze ruimte zal ook privé gebruikt
worden, geen eigen entree en geen eigen sanitaire voorziening hebben 79. Overige kosten die
betrekking hebben op het voeren van de onderneming komen wel in aftrek voor het zakelijke
gedeelte tenzij ze genoemd worden in het tweede lid van artikel 2.16 wet IB. Gezien de
maandelijkse verwachte inkomsten en de lage kosten zal Alex winst verwachten met zijn
activiteiten. Er wordt dus voldaan aan een winstverwachting
Het lopen van ondernemingsrisico’s

Ondernemersrisico wordt gelopen door de belastingplichtige die bepaalde onzekerheden heeft
met zijn activiteiten.
Risico op onzekere opbrengst: Voor de kijkers van Alex is het geheel vrijwillig om te doneren
en te abonneren op zijn kanaal. Door één verkeerde uitspraak zou Alex al zijn inkomsten
kunnen verliezen. Zijn omzet is onzeker.
Risico dat de kosten de baten overstijgen: Zoals eerder aangegeven zijn de kosten naast het
aanschaffen van de set-up erg laag. Wanneer alle inkomsten wegvallen, zal Alex ook
besluiten te stoppen met de werkzaamheid en dus geen onnodige kosten maken. Het risico op
verlies is dus nihil.
Het debiteurenrisico: Hoewel donaties geheel vrijwillig zijn, gebeurt het toch met enige
regelmaat dat een bepaalde donaties wordt teruggevraagd door de donateur. Dit soort
cashbacks kosten Alex meer geld, waardoor hij inkomen verliest. Dit ziet meer op de omzet
van Alex dan op debiteuren. Debiteuren voor streamers zijn alleen partijen die bepaalde
promoties doen via de streamer en deze later betalen of afhankelijk van het resultaat betalen
Het continuïteitsrisico: Voor het streamen is een eenmalige investering voor de set-up het
grootste obstakel. Daarna kost het alleen arbeid en geen kapitaal om de werkzaamheden voort
te zetten. Een continuïteitsrisico is niet aanwezig voor de werkzaamheden van Alex. De
populariteit van Alex kan wel afnemen waardoor zijn werkzaamheden niet meer winstgevend
zullen zijn.
Het wettelijke aansprakelijkheidsrisico en beroepsaansprakelijkheidsrisico: Een streamer heeft
weinig te maken met aansprakelijkheidsrisico gezien zijn werkzaamheden. De werkzaamheid
is eenzijdig in de digitale wereld waar kijkers naar kunnen kijken. De kijkers hebben geen
recht op bepaalde handelingen van de streamer. Gezien de werkzaamheid van Alex is er geen
handeling die hij verkeerd uit kan voeren waardoor hij een derde een vergoeding moet betalen
voor de geleden schade.
26
Het ziekte- en invaliditeitsrisico: Wanneer Alex gehandicapt raakt aan zijn handen, kan hij
zijn werkzaamheden niet meer uitvoeren. Er is geen vangnet voor de misgelopen inkomsten
van Alex. Hij heeft dus een volledig risico voor ziekte en invaliditeit.
Alex voldoet aan enkele van de ondernemingsrisico’s. Niet elk risico is van toepassing op de
werkzaamheden die hij uitvoert. Gezien de werkzaamheden van Alex loopt hij redelijke
ondernemingsrisico.
De beschikbare tijd
Alex besteed wekelijks zo’n 25 uur aan het streamen en daarnaast besteedt hij enkele uren per
week aan administratie en sociale media. Hiermee voldoet Alex zelfs aan het urencriterium80
voor de ondernemer en heeft hij wanneer hij als ondernemer wordt gekwalificeerd recht op de
ondernemersaftrekken. Er wordt genoeg tijd besteed aan de werkzaamheid om als ondernemer
te kwalificeren.
De bekendheid die naar buiten aan de werkzaamheid wordt gegeven

Gamen heeft nog niet het imago waarvan mensen denken dat het een serieus beroep is. Voor
een willekeurige buitenstaander zal Alex eerder gezien worden als een verslaafde gamer, dan
dat iemand een serieus beroep uitvoert waar hij inkomen mee verdient. Dit criterium pakt dus
nadelig uit voor Alex.
Het aantal opdrachtgevers

Een streamer heeft geen echte opdrachtgevers, maar wel kijkers die allemaal de mogelijkheid
hebben om te abonneren en te doneren. Mathia Koolhout, livestreamer op Twitch, geeft de
vergelijking dat zij een optreden doet in een grote zaal die gratis toegankelijk is, maar bij
weggaan staat een bus waar de bezoekers wat in kunnen doen81. Opdrachtgevers kunnen
wederom partijen zijn die een bepaalde promotie via een streamer laten lopen om via de
streamer naamsbekendheid te verkrijgen.
Het spraakgebruik
De communicatie tussen de kijkers en Alex is niet formeel. Alex probeert een relaxte sfeer te
houden tussen de kijkers en zichzelf. Het idee is dat kijkers het idee hebben dat ze met
vrienden gezamenlijk naar een stream kijken en zich thuis voelen in het kanaal van Alex. Het
spraakgebruik past in de werkzaamheden van Alex.
Uit eerdere jurisprudentie blijkt dat niet aan alle criteria voldaan hoeft te worden om als een
ondernemer te kwalificeren als een ondernemer. Wanneer we naar de criteria kijken in
vergelijking met de casus zien we dat Alex aan de meeste voorwaarde voldoet. Binnen het
ondernemersrisico zijn bepaalde zaken niet van toepassing op een live streamer, waardoor het
beeld niet compleet gevormd kan worden. Zoals in het voorgaande hoofdstuk is aangegeven,
zijn de belangrijkste factoren voor een zelfstandige zoals Alex het zelfstandig uitvoeren van
de werkzaamheden, het ondernemersrisico en het feit dat de werkzaamheden voor eigen
rekening en risico worden uitgevoerd.
80 Artikel 3.6 eerste lid Wet inkomstenbelasting 2001
81 https://www.telegraaf.nl/video/2316692/ouders-pas-op-game-meisje-over-absurde-donaties-van-kinderen
27
Het ondernemersrisico is al besproken en dat de werkzaamheden zelfstandig en voor eigen
rekening worden uitgevoerd blijkt uit de casus. Hieruit concludeer ik dat Alex als ondernemer
kwalificeert voor de inkomstenbelasting. Hierdoor geniet Alex dus winst uit onderneming en
kan de kosten voor de werkzaamheden in aftrek brengen van de winst. Daarnaast heeft hij
door het voldoen aan het urencriterium recht op de ondernemersaftrekken uit artikel 3.74 van
de inkomstenbelasting82. Hierdoor heeft Alex recht op de zelfstandigenaftrek van €7280,- en
de startersaftrek van €2123 aangezien Alex nog geen vijf jaar als ondernemer kwalificeert.
5.2.1.2 Contract met Twitch

Alex heeft met Twitch een overeenkomst gesloten over zijn kanaal. De Affiliate Agreement
regelt de voorwaarden tussen de streamer en Twitch. Om te bepalen of Alex onder loondienst
voor Twitch opereert dienen we de voorwaarden in het Affiliate Agreement te vergelijken met
de voorwaarden aan een dienstbetrekking. Twitch is in Amerika gevestigd en is daarom geen
inhoudingsplichtige voor de loonbelasting, tenzij zij zich daarvoor aanmelden in Nederland.
Wanneer Twitch zich niet aanmeldt is er geen loonbelasting, maar de inkomstenbelasting is
wel van toepassing. In dat geval dient Alex zijn eigen inhoudingen apart te zetten voor de
latere belastingheffing. Voorwaarden voor een dienstbetrekking zijn het aanwezig zijn van
een gezagsverhouding, verplichting tot betalen van loon en verplichting tot het persoonlijk
uitvoeren van de werkzaamheid voor een bepaalde tijd. Het betalen van loon is geregeld
binnen de Affiliate Agreement, hieraan is dus voldaan. Twitch heeft bepaalde regels opgesteld
waar Alex zich aan moet houden, verdere gezagsverhouding is er niet. De situatie is
vergelijkbaar met het Gouden Kooiarrest wat ook als loon kwalificeerde. Daarnaast heeft de
Affiliate Agreement geen voorwaarden over het persoonlijk uitvoeren van de werkzaamheid
of de duurzaamheid van de overeenkomst. Op basis van bovenstaande feiten concludeer ik dat
er van een dienstverband geen sprake is. De loonbelasting vind geen toepassing op Alex.
Mocht er wel sprake zijn van een dienstverband zal winst uit onderneming op basis van de
rangorderegeling voorrang hebben op loon wanneer de inkomsten vanuit Twitch en de
donaties als één onderneming gelden. De activiteit van de onderneming is het streamen en er
wordt op meerdere methode inkomsten verkregen door Alex.
5.2.1.3 Streamen als Resultaat van overige werkzaamheden

Alex kwalificeert momenteel als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Wanneer Alex
afstudeert en werk vind waardoor hij veel minder tijd kan besteden aan het streamen zal hij
waarschijnlijk niet meer voldoen aan ondernemerschap voor de inkomstenbelasting. Alex zal
hierdoor resultaat uit overige werkzaamheden genieten. Er is namelijk al geconcludeerd dat
het streamen niet onder loondienst gebeurd. Waardoor de rangorderegeling doorverwijst naar
het resultaat uit overige werkzaamheden. De inkomsten uit streamen worden dan voor de
voordelen belast83. Alex behoudt wel recht op bepaalde faciliteiten die hij als een ondernemer
ook genoot en mag kosten in aftrek nemen van het resultaat, zolang zijn werkzaamheid
kwalificeert als een bron van inkomen.

28
5.2.2 Streaminkomsten in de schenkbelasting
Uit de casus blijkt dat de grootste donateur van de stream van Alex in het afgelopen jaar meer
dan €3000,- heeft gedoneerd. Uit de wetgeving blijkt dat binnen de schenkbelasting de
handeling om een andere ten koste van de eigen vermogen te verrijken wordt belast. Hieraan
wordt voldaan bij de donaties van kijkers aan een streamer. Deze donaties zijn echter al belast
voor de inkomstenbelasting bij Alex. Over hetzelfde object wordt in de Nederlandse belasting
maar eenmalig geheven. De inkomstenbelasting heeft hierbij voorrang op de schenkbelasting.
Wanneer de inkomsten al belast zijn is de schenkbelasting niet van toepassing. Als een
streamer niet belast wordt in de inkomstenbelasting wegens het ontbreken van een bron van
inkomen zullen de donaties wel belast worden in de schenkbelasting. Wel dienen we rekening
te houden met de vrijstelling van €2147,-. De situatie dat een kleine streamer van één persoon
zo’n grote donatie ontvangt, terwijl zijn werkzaamheid niet kwalificeert als bron van inkomen
is onwaarschijnlijk. De kans dat een streamer dus belast wordt in de schenkbelasting is erg
klein. Streamers hebben een disclaimer waarbij ze aangeven dat doneren geheel vrijwillig is.
De situatie die Mathia Koolhout schetste waarbij ze een voorstelling gaf en de kijkers
vrijwillig een vergoeding konden geven, lijkt meer op een natuurlijke verbintenis. Er is dan
een soort gedwongen donatie voor de vermakelijkheidsdienst. Voor zulke natuurlijke
verbintenissen is de term gift ook van toepassing84.
5.2.3 Streaminkomsten binnen de omzetbelasting

Voor het beoordelen of het streamen belast wordt in de omzetbelasting zal ik eerst
onderzoeken of Alex als een ondernemer voor de omzetbelasting kwalificeert.. Daarna zal ik
bekijken of de verschillende inkomstenbronnen kwalificeren als een belaste dienst en welk
tarief daarop eventueel van toepassing is.
5.2.3.1 Ondernemerscriteria
Vanuit de Btw-richtlijn volgt dat als belastingplichtige wordt beschouwd een ieder die, op
ongeacht welke plaats, zelfstandig een economische activiteit verricht, ongeacht het oogmerk
of het resultaat van die activiteit. De belangrijkste termen zijn in het vorige hoofdstuk
uitgewerkt en ik zal nu kort behandelen.
Zelfstandig
Alex is een natuurlijk persoon die als bijverdienste streamt. Al eerder is gebleken dat er tussen
Twitch en Alex geen dienstverband bestaat. Daarnaast liggen alle financiële risico’s bij Alex
en voert hij zijn werkzaamheden persoonlijk uit. Als live streamer heb je alle vrijheid in het
kiezen van de uren die je streamt en hoelang je streamt. Zelfstandigheid is dus aanwezig voor
een live streamer.
84
Zie artikel 187 BW 7
29
Economische activiteit
Alles wat in de digitale wereld plaatsvindt valt onder de diensten. Deze zaken zijn namelijk
niet stoffelijk. Hierdoor is Alex een dienstverrichter als bedoeld in de wet. Daarnaast dient de
werkzaamheid een bepaalde duurzaamheid te hebben. Gezien de uren en regelmatigheid die
Alex hanteert in zijn schema wordt aan de duurzaamheidseis voldaan. Een streamer die veel
kleiner is dan Alex, maar ook met enige regelmaat streamt zal ook voldoen aan dit vereiste.
Ongeacht het oogmerk

Dit criterium legt geen beperking op aan het kwalificeren als ondernemer. Hoewel Alex met
zijn streams een zeker winstoogmerk heeft, betekent dat niet dat hij daarom meer een OB-
ondernemer is.
Elke streamer die met enige regelmaat streamt zal als een ondernemer voor de omzetbelasting
kwalificeren. Dit was bij de inkomstenbelasting niet het geval. Zoals eerder aangegeven
bestaan de inkomsten van een streamer uit abonnementen en donaties. Per inkomstenbron zal
ik nu uitzoeken of er sprake is van een belaste dienst.
5.2.3.2 Streamen als belaste dienst

Alex beoogt om mensen te entertainen met zijn stream. Dat is de dienst die hij levert aan de
kijkers. Uit de besproken jurisprudentie blijkt dat een dienst belast is tegen de waarde van de
tegenprestatie, echter is een dienst alleen belast wanneer er rechtstreeks verband bestaat
tussen de dienst en de tegenprestatie. Prestaties zonder vaste tegenprestatie zijn dus niet belast
binnen de omzetbelasting. De gelijkenis tussen streamen en het centenbakje van de
orgeldraaier is groot. De toeschouwers kunnen zelf bepalen hoelang zij luisteren of kijken
naar de geleverde dienst en zijn daarna vrij om daar een bepaalde tegenprestatie te voldoen.
Op basis hiervan zou een streamer onbelast zijn voor de omzetbelasting. Een verschil tussen
de orgeldraaier en een live streamer is hetgeen wat gebeurd na een donatie of abonnement.
Deze gaan vaak gepaard met een pop-up op het scherm, waar je naam en eventueel een
bijgevoegd bericht te zien is. Daarnaast is het mogelijk om bij donaties een bepaald liedje aan
te vragen of een ander geluidseffect te laten afspelen. Daarnaast zal de streamer je openlijk
bedanken. Het abonneren op een kanaal gaat gepaard met een logo die in de chat te zien is en
de mogelijkheid om bepaalde emoticons te gebruiken, die niet geabonneerden niet hebben.
Hoewel het daadwerkelijke streamen niet direct verband houdt met het abonnement of
donatie, krijgt de kijker er wel wat speciaals voor terug. Er wordt dus een extra dienst
geleverd door de streamer aan de donateur of geabonneerde. Die extra dienst zal belast zijn
met omzetbelasting. Waardoor de streamer over deze vergoeding 21% BTW moet afdragen.
30
5.3 Het inkomen uit prijzengeld
Binnen deze paragraaf zal ik onderzoeken hoe het prijzengeld in toernooien wordt belast. Uit
de casus blijkt dat Alex bij Pepper E-sports onder contract staat en namens dat team uitkomt
bij toernooien. Alex speelt een game waar in teamverband gespeeld wordt. Wanneer games
niet in teamverband gespeeld worden bestaat er de mogelijkheid dat een belastingplichtige de
game speelt als een ondernemer voor zowel de inkomsten- als de omzetbelasting. Daarnaast
zijn er nog de amateurs die puur voor de gezelligheid meedoen aan een toernooi en eventueel
een prijs winnen in een toernooi. Per hoedanigheid van de prijswinnaar zal ik uitwerken hoe
het prijzengeld belast wordt.
5.3.1 Namens een organisatie

Uit de casus volgt dat Alex onder contract staat bij Pepper E-sports. Alex deelt namens de
organisatie deel aan toernooien en evenementen. De organisatie regelt de inschrijving voor de
toernooien en zorgt ervoor dat Alex en zijn teamgenoten op de juiste plek aanwezig zijn om
deel te nemen. Alex dient beschikbaar te zijn voor toernooien waarin de organisatie zich voor
inschrijft. Een gezagsverhouding is dus aanwezig tussen Alex en Pepper E-sports. Daarnaast
zijn de vereisten tot het persoonlijk uitvoeren van de werkzaamheden en het betalen van loon
geregeld in het contract. Waardoor aan de cumulatieve eisen voor een dienstbetrekking wordt
voldaan. Vergelijkbaar met het Gouden Kooi arrest volgt dan dat het gewonnen prijzengeld
voortvloeit uit de dienstbetrekking van Alex. Waardoor het gewonnen prijzengeld, voor zover
de uitreiking daarvan plaatsvind aan Alex, zal worden belast volgens de loonbelasting.
5.3.2 Zelfstanding als semiprofessionele gamer

Niet elke game wordt in een teamsport gespeeld. Bepaalde games worden in een één-tegen-
één format gespeelt. Voor de gamers die goed zijn in zo’n soort game is er naast zich
aansluiten bij een bepaalde E-sports organisatie de mogelijkheid om zelfstandig deel te nemen
aan toernooien. Aangezien zij dan zelfstandig hun werkzaamheid uitvoeren en daarmee over
een langere tijdsperiode hun inkomen mee verdienen, zullen deze gamers mogelijk als een
ondernemer voor de omzetbelasting kwalificeren. Wanneer het arrest over de professionele
golfer gevolgd wordt, zullen deze inkomsten belast worden in de omzetbelasting. Op dit arrest
is echter commentaar. Wat het kader is van de btw-onderneming is bepaald of dit soort
inkomsten meegenomen worden in de omzetbelasting.
Daarnaast zullen de inkomsten van zo’n zelfstandige ook belast worden in de

inkomstenbelasting. Daarvoor dient er een bron van inkomen te bestaan. Hiervoor dient er
deelname aan het economische verkeer te zijn en daarnaast die het voordeel verwacht en
beoogt te zijn. Aangezien we hier van een (semi)- professionele gamer uitgaan, die met dit
soort toernooien beoogt zijn inkomen te verdienen is aan dit criterium voldaan. Daarna rest de
vraag of de activiteiten van de gamer kwalificeren als een ondernemer voor de
inkomstenbelasting of vallen in het resultaat uit overige werkzaamheden. Hiervan is vooral de
mate van ondernemersrisico van belang. Deze risico’s worden naar feiten en omstandigheden
van de belastingplichtige beoordeeld. Voor deze situatie heb ik de casus niet geschetst, maar
ik verwacht dat een gamer, die een vergelijkbaar aantal uur bezig in met de werkzaamheid als
Alex, ook als ondernemer voor de inkomstenbelasting gekwalificeerd kan worden.
31
5.3.3 Als amateur
Op de eerder benoemde LAN-party’s spelen naast de semiprofessionele gamers ook amateurs
mee in de competitie. Deze amateurs zullen niet via een organisatie of een eigen onderneming
deelnemen aan de toernooien. De kans dat dit soort amateurs op LAN-party’s de grotere
toernooien winnen is natuurlijk erg gering, maar die gebeurtenis kan daadwerkelijk
plaatsvinden. Resultaat uit overige werkzaamheden is een mogelijke belasting waar dit soort
prijzengeld in verdient kan worden. Daarvoor dient er sprake te zijn van een bron van
inkomen. De criteria waaraan voldaan dient te worden is het beogen van een voordeel en
redelijkerwijs dit voordeel kunnen verwachten én deelname aan het economische verkeer. De
amateurs zullen deelnemen omdat ze het leuk vinden en gamen tot hun hobby’s behoort. Uit
jurisprudentie blijkt dat de hobbysfeer niet belast is binnen de inkomstenbelasting. Daarnaast
kunnen amateurs niet verwachten dat zij alle semiprofessionele teams zullen verslaan. Binnen
de inkomstenbelasting is er geen sprake van heffing voor de amateurs. Aangezien de gamers
met de beslissingen die zij maken tijdens het spelen invloed hebben op de uitkomst is er van
een kansspel geen sprake. Prijzengeld als amateur zullen dus onbelast zijn.
5.4 Het inkomen uit lootcrates

Lootcrates zijn een steeds belangrijker aspect binnen de game-industrie. Zoals aangegeven
gebruiken game-makers deze lootcrates om extra inkomsten te genereren. Binnen mijn
onderzoek zal ik alleen kijken naar hetgeen wat particulieren doen met de lootcrates. Hoe de
eerste aanbieders van lootcrates belast worden, laat ik buiten mijn onderzoek. Een particuliere
gamer kan, afhankelijk van de game, twee handelingen uitvoeren met de verdiende of
gekochte lootcrates. Ze kunnen deze zelf openen of ze kunnen deze lootcrates doorverkopen
op de markt om er winst mee te verdienen.
5.4.1 Zelf de lootcrates openmaken

Uit de casus blijkt dat Alex af en toe wat sleutels of lootcrates koopt en opent om zijn stream
te vermaken. De lootcrates in het spel CS:GO worden door Valve Incorporation uitgegeven.
Valve is geen Nederlands bedrijf en daarom wordt het verkopen van lootcrates door Valve als
buitenlandse kansspel beschouwd volgens artikel 2 lid 3 van de Wet op de kansspelbelasting.
Degene die de lootcrates openmaakt heeft namelijk geen invloed op de uitkomst, die totaal
willekeurig een bepaalde uitkomst geeft. Hierdoor is de gerechtigde tot de prijs van het
buitenlandse kansspel welke op internet gespeeld wordt belast85. Wanneer Alex door het
openmaken van lootcrates een bepaald item wint die een bepaalde waarde heeft op de
handelsmarkt zal hij binnen de kansspelbelasting worden belast voor zover de inkomsten de
inzetten te boven gaan86. De vrijstelling binnen de kansspelbelasting geldt namelijk niet voor
inkomsten uit buitenlandse kansspelen die op internet gespeeld worden. Zoals eerder
aangegeven zijn prijzen die niet in geld uitgekeerd zijn belast op de waarde in het
economische verkeer. Doordat de markt waar dit soort digitale goederen op verhandelt
worden is doormiddel van vraag en aanbod een marktprijs gecreëerd die een waarde
economisch verkeer vertegenwoordigd.
85 Zie artikel 1e Wet op de kansspelbelasting

86 Zie artikel 3 lid 1c Wet op de kansspelbelasting
32
Alex is belastingplichtig voor de kansspelbelasting op het moment dat hij de lootcrates
openmaakt en dient aangifte te doen voor de laatste dag van het kalendermaand 87. Hoewel
Alex belastingplichtig is voor de kansspelbelasting is dit lastig te controleren. Voor Alex is
het nog enigszins aantoonbaar wegens het live streamen van zijn activiteiten, maar een andere
particuliere gamer die niet openbaar deelneemt aan dit soort kansspelen is het traceren van
zijn inkomen voor de belastingdienst niet doelmatig. De opbrengsten zullen veel lager zijn
dan de kosten van de belastingdienst. Wanneer de lootcrates opengemaakt worden behoren
deze digitale goederen tot het vermogen zoals bedoeld wordt in box 3 van de
inkomstenbelasting. Die goederen zijn namelijk vermogensrechten met een waarde in het
economische verkeer, ze zijn namelijk verhandelbaar na openen. Voor box 3 geldt echter een
vrijstelling van €3000088, waardoor een gamer met alleen lootcrates niet in de heffing
betrokken zal worden.
5.4.2 Doorverkopen van de lootcrates

Naast het openmaken is er ook de mogelijkheid voor particuliere gamers om de verdiende
lootcrates en sleutels te verkopen op de handelsmarkt. De kans is erg groot dat zij onbewust
de fiscaliteit zullen inrollen. Wanneer deze handeling vaak uitgevoerd word, zouden ze
kunnen kwalificeren als een ondernemer voor de omzetbelasting. Doordat zij deze lootcrates
verkopen, zullen ze kwalificeren als degene die gelegenheid geeft tot het spelen van een
kansspel. De doorverkoper is echter niet degene die het kansspel houdt, waardoor de
lootcrates nog steeds als een buitenlands kansspel kwalificeert. Hierdoor kunnen de verkopers
van dit soort lootcrates niet aangemerkt worden als belastingplichtige voor de
kansspelbelasting op basis van artikel 1 lid 1b van de Wet op de kansspelbelasting89. De
uiteindelijke speler van het kansspel zal belast worden voor de prijzen uit de lootcrate zoals
eerder besproken voor de situatie van Alex.
Een gamer die dit soort lootcrates met enige regelmaat verhandelt op de markt kan
kwalificeren als een ondernemer voor de omzetbelasting. De gamer die deze lootcrates in- en
verkoopt zal deze handelingen zelfstandig uitvoeren. Vergelijkbaar met het arrest over de
vrouw die zilver in- en verkocht is er geen opbrengst gedurende het houden van de digitale
goederen. Alleen de waardeverandering is het voordeel wat een handelaar kan verkrijgen. Een
verschil met die uitspraak van de Hoge Raad is dat een gamer met regelmaat lootcrates kan
in- en verkopen waardoor de activiteit van de gamer een duurzaam karakter verkrijgt. Doordat
de gamer een lopende voorraad kan hanteren is er voldaan aan de economische activiteit. De
gamer zal daarnaast het oogmerk hebben om geld te verdienen met deze handelingen, het
oogmerk is echter irrelevant voor de omzetbelasting.
87 Zie artikel 8a Wet op de kansspelbelasting

89 Zie artikel 1b Wet op de kansspelbelasting
33
De gamer die met regelmaat de lootcrates in- en verkoopt kwalificeert dus als ondernemer
voor de omzetbelasting. Hierbij dient opgemerkt te worden dat er geen margeregeling is voor
digitale goederen, die voor de wetgeving onder de diensten vallen. Er dient dus
omzetbelasting berekent te worden over de verkoopwaarde en niet over de marge. Voor de
plaatsbepaling van de dienst dient gekeken te worden naar de hoedanigheid van de afnemer.
Leveringen aan een consument worden belast in het land van de verkopen. Leveringen aan
ondernemers worden belast in dat betreffende land. Doordat handelaren van lootcrates
kwalificeren als ondernemer is het lastig te bepalen waar de dienst plaatsvind, aangezien niet
duidelijk is wie de lootcrates weder verkoopt.
Naast de omzetbelasting is het verhandelen van lootcrates nog belast in de

inkomstenbelasting. Er wordt namelijk actief gehandeld in dit soort lootcrates. Gezien de
werkzaamheden acht ik het onwerkelijk dat er voldaan wordt aan de criteria voor het
ondernemerschap in de inkomstenbelasting. Het inkomen zal dan belast moeten worden in het
resultaat uit de overige werkzaamheden. Voor de resultaatbepaling zijn de aankoopkosten van
de lootcrates wel aftrekbaar. Vergelijkbaar met het zelf openen van de lootcrates is het
traceren voor de belastingdienst van deze activiteiten niet winstgevend, maar dat neemt niet
weg dat de gamer die per ongeluk de fiscaliteit inrolt belasting ontduikt.
5.5 Samenvattend
Een gamer wordt op basis van zijn activiteiten veel breder belast dan in eerste instantie
verwacht. Voor het streamen zijn de omzet- en de inkomstenbelasting relevant. Daarnaast is
voor het prijzengeld van belang in welke hoedanigheid het prijzengeld ontvangen wordt. Een
amateur zal buiten de belasting vallen, terwijl een (semi)professionele gamer belast zal
worden als loon of als ondernemer voor de inkomsten- en omzetbelasting. Met betrekking tot
de lootcrates worden er meerdere wetten onbewust binnen gewandeld wanneer actief in deze
lootcrates gehandeld wordt. Het openen van deze lootcrates zal alleen belast worden binnen
de kansspelbelasting.
34
6. Conclusie
Het spelen van games wordt steeds populairder, waardoor ook de aandacht van de media en
de mogelijkheden om geld te verdienen toenemen. Veel jongeren zien het gamen vooral als
hobby, maar door de inkomsten die zij verdienen kunnen ze zomaar de fiscaliteit inrollen.
Binnen mijn onderzoek heb ik mij beperkt tot de inkomsten uit streamen, inkomsten uit
prijzengeld en inkomsten uit het openen of verhandelen van lootcrates. Inmiddels zijn er al
enkele Nederlandse gamers die een goed salaris overhouden aan het spelen van games, maar
in de toekomst zullen de mogelijkheden in de E-sports groeien.
De inkomsten uit streamen bestaan uit twee componenten, namelijk een gedeelte uit
abonnementen en een gedeelte uit donaties. De persoon die streamt ontvangt geld van kijkers
voor de vermakelijkheidsdienst. Voor de inkomstenbelasting is het van belang dat er aan de
voorwaarde voor een bron van inkomen wordt voldaan. Gezien de werkzaamheden zal er
voldaan worden aan de criteria: voordeel beogen, voordeel verwachten en deelname aan het
economisch verkeer, waardoor het inkomen uit streamen binnen de inkomstenbelasting wordt.
Deze inkomsten zullen belast worden als winst uit onderneming of resultaat uit overige
werkzaamheden. Voor winst uit onderneming dient voldaan te worden aan de
ondernemerscriteria, zoals bedoeld in het standaardarrest van de abortusarts in 1990. Wanneer
niet voldaan wordt aan de ondernemerscriteria zullen de inkomsten als resultaat uit overige
werkzaamheden worden belast. Naast de inkomstenbelasting zijn de inkomsten van een
streamer ook belast binnen de omzetbelasting, wanneer aan de criteria voor de omzetbelasting
worden voldaan. Deze voorwaarden zien vooral op het duurzaam uitvoeren van een activiteit
in het economisch verkeer. Op het inkomen gegenereerd door streamen is dus de inkomsten-
en de omzetbelasting van toepassing.
Voor het inkomen uit prijzengeld is vooral de hoedanigheid van de ontvanger lijdend voor de
belastingheffing. De meest voorkomende situatie is dat de gamer aangesloten is bij een
bepaalde organisatie die alles voor de spelers regelt en de spelers een salaris betaalt. De gamer
is hierdoor in loondienst bij de organisatie waardoor de extra uitkeringen van prijzengeld ook
als loon behandelt zullen worden. Een semiprofessionele gamer die meedoet aan dit soort
toernooien en een onderneming drijft die volledig gefocust is op inkomen genereren uit
gamen, zal voor het gewonnen prijzengeld in zowel de inkomsten- als de omzetbelasting
worden belast. Daarnaast is het nog mogelijk dat een amateur, die puur voor plezier
deelneemt, prijzengeld wint in een toernooi. Deze amateur zal niet belast worden in de
inkomstenbelasting, omdat een bron van inkomen ontbreekt.
Daarnaast is het mogelijk voor een gamer om via lootcrates geld te verdienen. Het openen van
lootcrates, waarvan de inhoud verhandelbaar is, zal worden belast volgens de
kansspelbelasting naar de waarde van het economische verkeer. Daarnaast zijn de goederen
daarna deel van het rendementsgrondslag van box 3 in de inkomstenbelasting. Naast het
openen is het ook mogelijk deze lootcrates te verhandelen. Wanneer een gamer actief handelt
in lootcrates zal de werkzaamheid kwalificeren voor de omzetbelasting en zullen de
inkomsten belast worden in de inkomstenbelasting. Opgemerkt dient te worden dat de
traceerbaarheid van dit soort inkomsten voor de belastingdienst niet winstgevend zal zijn,
waardoor de gamer, vaak onwetend, belasting ontduikt.
35
7. Bronnenlijst:
Boeken:
Belastingwetten 2018, Wolters Kluwer
Freudenthal, R.M., (2002). Resultaat uit overige werkzaamheden, exclusief

terbeschikkingstellingsregeling, Fiscale monografieën 103. Deventer: Wolters Kluwer
Heithuis, E., Kavelaars, P., & Schuver, B. (2015). Inkomstenbelasting. Deventer: Wolters
Kluwer.
Sonneveldt, F., (2016). Wegwijs in de Successiewet. Den Haag: SDU Uitgevers.
van Hilten, M.E., van Kesteren, H.W.M., (2014). Omzetbelasting. Deventer: Wolters Kluwer.
Jurisprudentie:
CJ 19-07-2012, V-N 2012/51.19, C-263/11
Hof Den Haag 08-05-2018, ECLI:NL:GHDHA:2018:1184
HR 26-04-1933, nr. 5.414

HR 04-12-1935, nr. 5.985
HR 10-10-1951, nr. 9.089
HR 28-02-1990, nr. 26 288, BNB 1990/107, ECLI:NL:HR:1990:AW2756
HR 16-09-1992, nr. 27 830, BNB 1992/370, ECLI:NL:HR:1992:ZC5085
HR 21-04-1993, nr. 28 189, BNB 1993/185, ECLI:NL:HR:1993:ZC5328
HR 12-06-1996, nr. 31 175, FED 1996/486, ECLI:NL:HR:1996:AA2016
HR 08-07-1997, nr. 30 309, BNB 1997/314, ECLI:NL:HR:1997:AA2202
HR 11-02-1998, nr. 32 625, BNB 1998/150, ECLI:NL:HR:1998:AA2440
HR 01-02-2002, nr. 35 848, BNB 2002/127, ECLI:NL:PHR:2002:ZC8134
HR 30-03-2007, nr. 40.633, BNB 2007/242, ECLI:NL:HR:2007:BA1792
HR 24-06-2011, nr. 10/01299, BNB 2011/246, ECLI:NL:HR:2011:BP5707
HR 11-05-2012, nr. 11/03487, BNB 2012/212, ECLI:NL:HR:2012:BW5408
HR 24-11-2017, nr. 16/00961, BNB 2018/38, ECLI:NL:HR:2017:2983
HR 08-05-2018, nr. 17 00560, ECLI:NL:GHDHA:2018:1184
HvJ 08-03-1998, nr. 102/86, ECLI:EU:C:1988:120

HvJ EG 03-03-1994, nr. C-16/93, ECLI:EU:C:1994:80
Rechtbank ZWB 06-12-2017, V-N 2018/21.27.33, ECLI:NL:RBZWB:2017:8423
36
Commentaar:
Conclusie A-G Wattel 22 december 2000, 35 848, nr. n.a.v. het beroep in cassatie van de
belanghebbende tegen uitspraak van Hof Arnhem, EK VIII, 10 december 1999, nr. 98/2454
Commentaar van E. Thomas op Artikel 3.4 Wet inkomstenbelasting 2001. Gepubliceerd op de

website van het NDFR.
Commentaar van A-G van Ballegooijen op HR 28 februari 1990, nr. 26 288. Ge
Commentaar van MSc. J. Rous op artikel 7.1 wet Omzetbelasting. Gepubliceerd op de

website van het NDFR.
Internetbronnen:
http://www.dutchcollegeleague.nl/
https://clips.twitch.tv/IntelligentStrongWaffleHotPokket
https://clips.twitch.tv/ToughAmazonianAlligatorHassanChop
https://gyazo.com/d7c5edb03c7a94ffc24086564346a451
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pong
https://nos.nl/artikel/2228041-populaire-games-overtreden-gokregels.html
https://play.eslgaming.com/leagueoflegends/eu-west/lol/major/go4lol-eu-west/
https://the-party.nl/
https://thereality.nl/
https://vicemoney.nl/2017/11/09/hoe-je-geld-kan-verdienen-met-games-streamen/
https://vicemoney.nl/2018/04/17/zo-verdien-je-tonnen-door-te-gamen/
https://www.callofduty.com/esports/story/2018-04/CWLSeattle_Recap
https://www.easports.com/nl/fifa/ultimate-team/beginners-guide-fut
https://www.engadget.com/2018/03/15/ninja-drake-twitch/
https://www.forbes.com/sites/insertcoin/2012/12/20/2012-the-year-of-esports/#328c747a7e11
https://www.foxsports.nl/edivisie/
https://www.lootmarket.com/csgo
https://www.rollingstone.com/glixel/news/meet-imaqtpie-the-worlds-best-league-streamer-
w473364
https://www.telegraaf.nl/video/2316692/ouders-pas-op-game-meisje-over-absurde-donaties-
van-kinderen
https://www.twitch.tv/p/legal/affiliate-agreement/
https://www.twitch.tv/p/partners/
37

Lekx-D M

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lekx-D M

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM

Erasmus School of Economics

Inkomsten uit de game-industrie

Student: Davy Lekx

Begeleider: André Brits

2.1 Inkomsten uit streamen

2.1.1 Affiliate en Partner programma

Daarnaast is er de mogelijkheid om op Twitch zogeheten Bits te kopen. Met deze Bits is er de

2.2 Prijzengeld uit toernooien

De groeiende populariteit van deze E-sports toernooien is niet onopgemerkt gebleven.

2.3 Inkomsten uit Lootboxen

24 Zie artikel 2.3 Wet inkomstenbelasting 2001

3.1.1 Winst uit onderneming

3.1.2 Inkomsten uit arbeid

26 Zie artikel 2.14 Wet inkomstenbelasting 2001

3.1.4 Bezittingen in box 3

34 Zie artikelen 1 en 2 Wet op de loonbelasting 1964

38 Zie artikel 1 Wet op de omzetbelasting 1968

3.3.3 Overige bepaling

51 Zie artikel 24 Successiewet 1956

4.1.1 Bron van inkomen

4.1.1.1 Deelname aan het economische verkeer

55 HR 4 December 1935, nr. 5.985

Een voorbeeld uit de jurisprudentie is de deelnemer aan een piramide spel. De

4.1.2 Ondernemer voor de inkomstenbelasting60

4.1.2.1 Criteria voor het ondernemerschap

De grootte van de brutobaten

Het lopen van ondernemingsrisico’s

De bekendheid die naar buiten aan de werkzaamheid wordt gegeven

62 Commentaar van A-G van Ballegooijen op HR 28 februari 1990, nr. 26 288

4.2.1 Het Gouden Kooi-arrest

66 HR 11-02-1998, nr. 32 625, BNB 1998/150, ECLI:NL:HR:1998:AA2440

4.3.1.3 Economische activiteit

69 Zie artikel 9.1 Btw-richtlijn

Nu we de criteria voor de ondernemer in de omzetbelasting hebben uitgebreid met

4.3.2 Geen directe tegenprestatie voor dienst

73 CJ 19-07-2012, V-N 2012/51.19, C-263/11

76 HR 12-06-1996, nr. 31 175, FED 1996/486, ECLI:NL:HR:1996:AA2016

5.2 Het inkomen uit streamen

5.2.1.1 Streamen als ondernemer in de inkomstenbelasting

De duurzaamheid en de omvang van de werkzaamheden

De grootte van de brutobaten

77 Zie artikel 2.14 Wet inkomstenbelasting 2001

Het lopen van ondernemingsrisico’s

79 Zie artikel 3.16 Wet inkomstenbelasting 2001

De bekendheid die naar buiten aan de werkzaamheid wordt gegeven

Het aantal opdrachtgevers

5.2.1.2 Contract met Twitch

5.2.1.3 Streamen als Resultaat van overige werkzaamheden

82 Zie artikel 3.74 Wet inkomstenbelasting 2001

5.2.3 Streaminkomsten binnen de omzetbelasting

Ongeacht het oogmerk

5.2.3.2 Streamen als belaste dienst

5.3.1 Namens een organisatie

5.3.2 Zelfstanding als semiprofessionele gamer

Daarnaast zullen de inkomsten van zo’n zelfstandige ook belast worden in de

5.4 Het inkomen uit lootcrates

5.4.1 Zelf de lootcrates openmaken

85 Zie artikel 1e Wet op de kansspelbelasting

5.4.2 Doorverkopen van de lootcrates

87 Zie artikel 8a Wet op de kansspelbelasting

Naast de omzetbelasting is het verhandelen van lootcrates nog belast in de

Freudenthal, R.M., (2002). Resultaat uit overige werkzaamheden, exclusief