Kapitulli

Indekset

1
 Kapitulli 17
Indekset
• Indekset e thjeshta te cmimit
• Indekset Agregate te cmimit
• Deflacioni i nje serie me anen e indeksit te cmimeve

• Indeksi i sasise dhe indeksi i vleres

• Ne jeten e perditeshme kerkohet te karakterizojme ndryshimin ne kohe ose
hapsire te nje variabli ekonomik (treguesi ekonomik).
• Indeksi numerik eshte nje shifer permbledhese qe shpreh nje krahasim relativ
per nje grup artikujsh te evidentuar ne dy periudha kohe, ose ne dy territore.
• Indeksi i cmimit eshte nje madhesi relative qe shpreh raportin midis dy cmimeve,
njeri nga te cilet meret si baze krahasimi.

3
 Indekset e thjeshta te cmimit
Indekset e thjeshta te cmimit llogariten vetem per artikuj te vecante, pra
jane individuale.

ip = (Pt /P0)100

Vitet Cmimet Indeksi i cmimit Indeksi i cmimit

( per kg) ne forme baze (Pt / P0) ne forme zinxhiri (Pt / Pt-1)
1992 150 (150/150)100=100 (150/150)100=100
1993 250 (250/150)100=166.7 (250/150)100=166.7
1994 350 (350/150)100=233.3 (350/250)100=140
1995 450 (450/150)100=300 (450/350)100=128.6

4
 Indekset e thjeshta te cmimit
Midis indekseve ne forme baze dhe atyre zinxhire egziston lidhje.

•Produkti i indekseve ne forme zinxhiri te njepasnjeshme jep indeksin ne forme baze te

periudhes se fundit me periudhen e pare. Keshtu duke shumezuar indekset e njepasnjeshem te
cmimit nga viti 1992 deri ne vitin 1995 marrim indeksin ne forme baze te vitit 1995 te krahasuar
me vitin 1992: (1.67)x(1.40)x(1.286)x100=300

•Duke pjestuar dy indekse ne forme baze te njepasnjeshem gjejme indeksin e cmimit ne forme
zinxhiri. Keshtu duke pjestuar indeksin baze te cmimit te vititn 1995 me indeksin baze te cmimit
te vitit 1994 gjejme indeksin zinxhir te cmimit te vitit 1995 ndaj vitit 1994: (300/233.3)=128.6

5
 Indekset agregat te cmimit
Shpesh ne praktike jemi te interesuar per ndryshimin e pergjithshem te cmimeve per nje
grup artikujsh te marre njeheresh. Ne kete rast perdorim indekset agregat te cmimit. Te
cilet i kemi:

Indekse agregat te paponderuar

Artikujt Njesia e matjes Cmimi per njesi Cmimi per njesi

leke (viti 1994)P0 leke (viti 1995)Pt
Kafe Pako200gr 70 90
Buke Cope 40 40
Veze Kokrra 10 9
Mish Kg 250 300
Shuma 370 439

Ip = (439/370)100=118.6

6
 Indekset agregat te cmimit
Kufizimet e indeksit agregat te paponderuar.
 Ndikohet nga variacioni i cmimeve te artikujve me cmime te larta.
Ne disa raste ky indeks nuk do te shprehte realitetin, sepse nje nga keta artikuj me
ndikim te madh mund te mos ishte i rendesishem ne konsumin e popullsise.

 Nje difekt tjeter eshte caktimi arbitrar i njesise se matjes per artikujt e perfshire ne
llogaritjen e indeksit.

7
 Indekset agregat te cmimit
Indekset agregat te ponderuar te cmimit te cilet i kemi ne dy forma:
• Indeksi agregat i ponderuar i cmimit me pesha, sasite e periudhes baze (Indeksi i
Layspeyres)

Artikujt Njesia e Cmimi per njesi Cmimi per njesi Sasite Q0 P0Q 0 P tQ 0
matjes leke (viti 1994) P0 leke (viti 1995) P ( Viti1994)
t
Kafe Pako200gr 70 90 1 70 90
Buke Cope 40 40 7 280 280
Veze Kokrra 10 9 30 300 270
Mish Kg 250 300 2 500 600
Shuma 1150 1240

= (1240/1150)100 = 107.8

8
 Indekset agregat te cmimit
Indekset agregat te ponderuar te cmimit te cilet i kemi dy llojesh:
• Indeksi agregat i ponderuar i cmimit me pesha, sasite e periudhes aktuale (Indeksi i Pasche)

Artikujt Njesia e Cmimi per njesi Cmimi per njesi Sasite P0Qt PtQt
matjes leke (viti 1994)P0 leke (viti 1995)Pt ( Viti1995) Qt

Kafe Pako200gr 70 90 2 140 180

Buke Cope 40 40 9 360 360

Veze Kokrra 10 9 40 400 360
Mish Kg 250 300 4 1000 1200
Shuma 1900 2100

= (2100/1900)100 = 110.5

9
 Indekset mesatare
Indeksi mesatar i thjeshte i cmimit

Artikujt Njesia e matjes Cmimi per njesi Cmimi per njesi Indekset
leke (viti 1994)P0 leke (viti 1995)Pt Individuale ip=(Pt / P0)

Kafe Pako200gr 70 90 128.6

Buke Cope 40 40 100
Veze Kokrra 10 9 90
Mish Kg 250 300 120
Shuma 438.6

Ip =438.6/4 = 109.5

10
 Indekset mesatare
Indeksi mesatar i ponderuar i cmimit
 Kur te dhenat i kemi ne formen e indekseve individuale te cmimit (ip = Pt / P0) dhe poduktit
P0Q0 perdorim indeksin mesatar arithmetik si me poshte:

x 100

Artikujt Njesia e matjes Shpenzimet ne leke Indekset (P0Q0)x ip

ne vitin 1994 (P0Q0) individuale ip=(Pt / P0)
Kafe Pako200gr 70 1.286 90
Buke Cope 280 1 280
Veze Kokrra 300 0.9 270
Mish Kg 500 1.20 600
Shuma 1150 1240

Ip = (1240/1150)100=107.8

11
 Indekset mesatare
 Kur te dhenat i kemi ne formen e indekseve individual te cmimit (ip = Pt/ P0 ) dhe
produktit PtQt perdorim indeksin mesatar harmonik si me poshte:

x 100

Artikujt Njesia e matjes Shpenzimet ne leke ne Indekset P t Q t / ip

vitin 1995 (PtQt) individuale ip=(Pt / P0)
Kafe Pako200gr 180 1.286 180/1.286=140
Buke Cope 360 1 360/1=360
Veze Kokrra 360 0.9 360/0.9=400
Mish Kg 1200 1.20 1200/1.2=1000
Shuma 2100 1900

Ip = (2100/1900)100=110.5

12
 Deflacioni i nje serie me anen e indeksit te
cmimit
• Ne menyre qe te intepretojme sakte aktivitetin e biznesit ne kohe, kur shprehet
ne vlere monetare, ne duhet ta axhustojme te dhenat per efektin e ritjes se
cmimeve.
• Zhveshja e te dhenave te serise kohore nga ndikimi i rritjes se cmimeve quhet
deflatim i serise me ane te indeksit te cmimeve.
• Deflatimi i pages aktuale jep pagen reale ose fuqine blerese te pages.
Viti Paga mesatare Indeksi i cmimit Paga reale
mujore = Paga mes./ indeks cmimi
1993 21000 100 21000
1995 40760 150 26993

13
 Indekset e sasise
• Indekset e thjeshta te sasise
iq = (Qt /Q0)100
Ku Qt eshte sasia ne periudhen aktuale dhe Q0 eshte sasis ne periudhen baze.
• Indekset agregat te Sasise
•Indeksi agregat i paponderuar i sasise

100

•Indeksi agregat i ponderuar i sasise me pesha te periudhes baze (Indeksi i Layspeyres)

•Indeksi agregat i ponderuar i cmimit me pesha te periudhes aktuale (Indeksi i Pasche)

14
 Indekset e sasise
• Indeksi mesatar i ponderuar i sasise

x 100

Indeksi i vleres V = (PQ)

15
16