Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)

Ushtrime dhe problema

1.
a) Llogarisni kostot marxhinale dhe mesatare për çdo nivel prodhimi nga të dhënat e tabelës 7.2
b) Tregoni lidhjen mes kostove marxhinale dhe mestare.
Tabela 7.2
Sasia e prodhuar ne javë Kosto totale (lekë në javë) MC AC

0 12 - -
1 27 27 − 12 27
= 15 = 27
1−0 1
2 40 40 − 27 40
= 15 = 20
2−1 2
3 51 11 17
4 60 9 15
5 70 10 14
6 80 10 13.3
7 91 11 13
8 104 13 13
9 120 16 13.3
Komente:
 Kosto marxhinale MC është llogaritur si shtesa në koston totale pas çdo njësie shtesë të prodhuar.
∆𝑇𝐶
Formula është 𝑀𝐶 = ∆𝑇𝑃
 Kosto mestare është llogaritur si kosto totale për një nivel të caktuar prodhimi e pjestuar me njësitë e
𝑇𝐶
prodhuara. Formula është 𝐴𝐶 = 𝑇𝑃
 Lidhja e MC me AC:
- Kur MC është më e vogël se AC, kosto mestare ulet. Kjo ndodh për sasitë nga 0 deri në 7 njësi të
prodhuara.
- MC pret kurbën e AC në minimumin e saj. Kjo ndodh për sasinë 8 njësi.
- Kur MC është më e madhe se AC, kosto mestare rritet. Kjo ndodh për sasinë 9 në në vazhdim.
Grafik ilustrues

2. Përcaktoni madhësitë e mëposhtme të kostove afatshkurtra: Kosto fikse (TFC), kosto variabël (TVC),
kosto totale (TC), kosto marxhinale (MC), kosto mestare fikse (AFC), kosto mesatare variabël (AVC),
kosto mesatare totale (ATC). Plotësoni vendet bosh në tabelën 7.3

1
Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)
Prodhimi TFC TVC TC MC AFC AVC ATC
1 100 50 150 50 100 50 150
2 100 80 180 30 50 40 90
3 100 120 220 40 33.3 40 73.3
4 100 170 270 50 25 40.25 67.5

Komente:
 Kosto totale TC është shuma e kostos totale fikse (TC) dhe kostos totale variabël (TVC). Formula
është: 𝑇𝐶 = 𝑇𝐹𝐶 + 𝑇𝑉𝐶
 Kosto marxhinale MC është shtesa në koston Totale (TC) për çdo njësi shtesë të prodhuar ose shtesa
në koston totale variabël (TVC) për çdo njësi shtesë të prodhuar meqënëse kosto totale (TC) përban
brenda koston fikse e cila është kontante dhe nuk lidhet me sasinë e prodhuar.
 Kosto mesatare fikse (AFC) është raporti i kostos totale fikse (TFC) me njësitë e prodhuara (TP).
𝑇𝐹𝐶
Formula ëhstë: 𝐴𝐹𝐶 = 𝑇𝑃
 Kosto mesatare variabël (AVC) është raporti i kostos totale variabël (TVC) me njësitë e prodhuara.
𝑇𝑉𝐶
Formula është: 𝐴𝑉𝐶 = 𝑇𝑃
 Kosto totale mestare është raporti i kostos totale (TC) me sasinë e prodhuar (TP) ose shumatorja e
kostos mestare fikse (AFC) dhe kostos mestare variabël (AVC).
𝑇𝐶
Formula 𝐴𝑇𝐶 = 𝑇𝑃 ose 𝐴𝑇𝐶 = 𝐴𝐹𝐶 + 𝐴𝑉𝐶
3. Një firmë prodhon sasitë e outputit me kostot që tregohen në tabelën 7.4:
Tabela 7.4
Sasia 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kosto(TC) 10 14 17 19 22 26 31 37 44 52 62
TFC 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
TVC - 4 7 9 12 16 21 27 34 42 52
MC - 4 3 2 3 4 5 6 7 8 10
AVC - 4 3.5 3 3 3.2 3.6 3.9 .5 4.8 5.2
AFC - 10 5 10/3 2.5 2 10/6 10/7 10/8 10/9 1
a) Përcaktoni kostot mesatare variabël, kostot mestare fikse, kostot marxhinale.
b) Ç’kuptim ka kostoja totale =10 në nivelin 0 të prodhimit.
Zgjidhje Pika a)
Komente:
 Kosto totale fikse TFC është niveli fillestar i kostos kur njësia prodhon zero njësi, dhe është
konstante për çdo nivel prodhimi
 Kosto totale variabël (TVC) është diferenca midis kostos totale dhe kostos totale Fikse.
 Kosto marxhinale MC shtesa në koston totale variabël mbas çdo njësie shtesë të prodhuar
 Kosto mestare variabël është llogaritur si diferenca mes kostos totale dhe kostos fikse e pjestuar me
numrin e njësive të prodhuara. Fillimisht është rënëse deri në nivelin prej 4 njësi të prodhuara pastaj
fillon dhe rritet. Kurba e kostots marxhinale pret kurbën e kostos mestare variabël tek niveli minimal
i saj (3 lekë) që i korrespondon sasisë së prodhimit 4 njësi.
 Kosto fikse mesatare (AFC) është llogaritur si kosto fikse totale pjestuar me
Pika b)
Kosto totale 10 tregon koston e faktorit të pandryshueshën në periudhë afatshkutër. Kjo kosto ndodh
edhe nëse njësia prodhon zero njësi produkti dhe është konstante për çdo nivel prodhimi.

2
Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)

4. Faktori i vetëm variabël që përdor firma është puna. Për nivele të ndryshme të outputit punë merren sasi
të ndryshme të produktit, siç tregohen në tabelën 7.5.
Tabela 7.5
Sasia e 50 60 70 80 100
prodhuar
Numri i 5 7 12 18 26
punëtorëve
TVC 5*100=500 7*100=700 12*100=1,200 18*100=1,800 26*100=2,600
AVC 500 700 1,200 1,800 2,600
= 10 = 11.4 = 17.1 = 20.25 = 26
50 60 70 80 100
MC 500 (700 − 500) (1,200 − 700) (1,800 − 1,200) (2,600 − 1,800)
= 10 = 20 = 50 = 60 = 40
50 60 − 50 70 − 60 80 − 70 100 − 80
Duke ditur që paga është 100, llogarisni mbi bazën e niveleve të mësipërme të prodhimit kostot totale
variabël të prodhimit, kostot mesatare variabël dhe kostot marxhinale.
Komente:
 Për 50 njësitë e para kosto marxhinale është marrë kosto mestare variabël.
 Shifra e fundit tek sasia e prodhuar duhet të jetë dhënë gabim. Duhet të ishte 90 që kosto marxhinale
të vazhdonte të ishte rritëse.

5. Një firmë prodhon një të mirë duke përdorur punë dhe kapital. Në periudhë afatshkurtër, sasia e kapitalit
është fikse dhe e barabartë me 10. Lidhja mes sasisë së prodhuar dhe inputit punë jepet në tabelën 7.6.
a) Përcaktoni ecurinë e produktit total, produktin mestar dhe produktin marxhinal dhe paraqitini grafikisht.
b) Në qoftë se çmimi i një njësie kapital është 2 dhe çmimi i një njësie punë është 3, përcaktoni ecurinë e
kostove totale, mesatare dhe marxhinale. Paraqitini grafikisht.
c) Vëreni lidhjen midis kurbave të produktit dhe kurbave të kostos.
Tabela 7.6
Puna 0 1 2 3 4 5 6 7

Prodhimi (TP) 0 64 224 432 640 800 864 864

𝑇𝑃 - 64 112 144 160 160 144 123.4

𝐴𝑃 =
𝐿
∆𝑇𝑃 - 64 160 208 208 160 64 0
𝑀𝑃 =
∆𝐿
𝑇𝐶 = 10 ∗ 2 + 3 ∗ 𝐿 20 23 26 29 32 35 38 41

∆𝑇𝐶 - 23 − 20 26 − 23 29 − 26 0.014 0.019 0.047 3

𝑀𝐶 = 64 − 0 224 − 64 432 − 224
∆𝑇𝑃 = 0.048 = 0.017 = 0.014
𝑇𝐶 - 23 0.11 0.067 0.05 0.043 0.044 0.047
𝐴𝐶 = = 0.36
𝑇𝑃 64

3
Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)

Grafiku i parë:
 Kur produkti marxhinal (MP) është mbi produktin mestar (AP) produkti mesatar rritet dhe kur MP
është nën AP, AP bie.
 Kurba e produktit marxhina (MP) pret kurbën e produktit mestar në maksimumin e vet.
Grafiku i dytë:
 Kur kosto marxhinale është nën koston mestare, kosto mestare bie, dhe anasjelltas kur MC është mbi
AC, AC rritet.
 Kurba e kostos marxhinale pret kurbën e kostos mestare në minumin e vet
Lidhja mes dy grafiqeve.
 Kur produkti mestar është në maksimum (për nivelin e punës prej 5 njësi), kosto mesatare është në
minimum
 Kur produkti marxhinal është mbi produktin mestar, kosto marxhinale është nën koston mestare.
 Kur produkti marxhinal është nën produktin mestar, kosto marxhinale është mbi koston mestare.

6. Përdorni një tabelë të ngjashme me atë të tekstit të teorisë, tabelën numër 7.3 për të dhënat e mëposhtme.
Të ardhurat totale të një pronari dhe drejtuesi të një ferme A në një vit të veçantë arrijnë shumën prej

4
Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)
180,000$. Në shpenzimet e saj përfshihen 27,000$ për të pajtuar punëtorët, 12,000$ për të plehëruar
tokën, 10,000$ pagesa për qiranë e përdorimit të një parcele toke, dhe 20,000$ për karburante e
shpenzime të tjera. Megjithëse kontabilistet i thonë atij se në krahasim me fqinjët është jashtëzakonsiht i
suksesshëm, fermeri shpeshherë mendon ta lerë fermën për një punë si menaxher në një fermë fqinje ku
i ofrojnë një pagë 65,000$ në vit. Nëse ai bën këtë, do t’i duhet ta shesë fermën e tij dhe në rast se
shumën e marrë nga shitja e investon në bono thesari, ai mund të sigurojë një të ardhur nga interesat prej
62,000$ në vit.
a) Sa është fitimi kontabël dhe fitimi ekonomik i tij? Duke pranuar që ai i gjen njëlloj tërheqëse si
marrjën me fermën e tij, si menaxhimin e tjetrës, çfarë do t’i rekomandonit të bënte? Pse?
Llogaritja e kostos dhe fitimit
Nga Kontabilistët Nga ekonomistet
A. Të ardhura totale 180,000 A. Të ardhura totale 180,000

B. Kosto të shfaqura: B. Kosto të shfaqura:

Pagat e puntorëve (27,000) Pagat e puntorve (27,000)
Plehërimi (12,000) Plehërimi (12,000)
Qiraja (10,000) Qiraja (10,000)
Karburant (20,000) Karburant (20,000)
Fitimi kontabël (A-B) 111,000
C. Kosto të nënkuptuara:
Paga si menaxher (65,000)
Tr. Nga interesat e bonove (62,000)
Rezultati ekonomik (A-B-C)-humbja (16,000)

Përgjigjje:
Rezultati ekonomik del negativ (Humbje) dhe bazuar në këtë rezultat rekomandimi është të menaxhojë
fermën tjetër.

7. Tabela 7.7 më poshtë tregon dy funksione prodhimi afatshkurtër për një firmë që përdor vetëm dy
faktorë, punë dhe kapital. Çdo funksion prodhimi përshkruan sasitë e punës që i nevojiten firmës për të
prodhuar sasi të ndryshme outputi. Majtas tregohet funksioni i prodhimit afatshkurtër në qoftë se firma
ka 20 njësi kapital: në të djathtë tregohet funksioni i prodhimit afatshkurtër nëse firma ka 40 njësi
kapital.
Tabela 7.7 Dy funksione prodhimi afatshkurtër.
20 njësi kapital 40 njësi kapital
Outputi Kapitali Puna Outputi Kapitali Puna
0 20 0 0 40 0
1 20 8 1 40 7
2 20 14 2 40 12
3 20 28 3 40 20
4 20 45 4 40 30
5 20 65 5 40 46
6 20 90 6 40 66
Kostoja e punës e firmës është 500$ për njësi dhe kostoja e kapitalit është 250$ për njësi, kështu duke
prodhuar 3 njësi outputi me 20 njësi kapital, kostoja në total është 19,000$; që është 5,000$ kosto fikse (20
njësi kapital me 250$ për njësi) plus 14,000$ kosto variabël (28 njësi pune me 500$ për njësi paga). Ky
19,000$ është perfshire në tabelën 7.8 më poshtë. Plotësoni pjesën tjetër të tabelës.
5
 Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)
Llogaritja e kostove kur përdoren 20 njësi kapital dhe varion sasia punës.

Q TC TFC TVC ATC AVC MC

0 5,000 + 0 = 5,000 20 ∗ 250 = 5,000 - - - -

1 5,000 + 4,000 = 9,000 20 ∗ 250 = 5,000 8 ∗ 500 = 4,000 9,000 4,000 9,000 − 5,000 = 4,000
= 9,000 = 4,000
1 1
2 5,000 + 7,000 = 12,000 20 ∗ 250 = 5,000 14 ∗ 500 = 7,000 12,000 7,000 12,000 − 9,000 = 3,000
= 6,000 = 3,500
2 2
3 5,000 + 14,000 = 19,000 20 ∗ 250 = 5,000 28 ∗ 500 = 14,000 19,000 14,000 19,000 − 12,000 = 7,000
= 6,333 = 4,667
3 3
4 5,000 + 22,500 = 27,500 20 ∗ 250 = 5,000 45 ∗ 500 = 22,500 27,500 22,500 27,500 − 19,000 = 8,500
= 6,875 = 5,625
4 4
5 5,000 + 32,500 = 37,500 20 ∗ 250 = 5,000 65 ∗ 500 = 32,500 37,500 32,500 37,500 − 27,500 = 10,000
= 7,500 = 6,500
5 5
6 5,000 + 45,000 = 50,000 20 ∗ 250 = 5,000 90 ∗ 500 = 45,000 50,000 45,000 50,000 − 37,500 = 12,500
= 8,333 = 7,500
6 6

Llogaritja e kostove kur përdoren 40 njësi kapital dhe varion sasia punës.

Q TC TFC TVC ATC AVC MC

0 10,000 + 0 = 10,000 40 ∗ 250 = 10,000 - - - -

1 10,000 + 3,500 = 13,500 40 ∗ 250 = 10,000 7 ∗ 500 = 3,500 13,500 3,500 3,500 − 0 = 3,500
= 13,500 = 3,500
1 1
2 10,000 + 6,000 = 16,000 40 ∗ 250 = 10,000 12 ∗ 500 = 6,000 12,000 6,000 6,000 − 3,500 = 2,500
= 8,000 = 3,000
2 2
3 10,000 + 10,000 = 20,000 40 ∗ 250 = 10,000 20 ∗ 500 = 10,000 20,000 10,000 10,000 − 6,000 = 4,000
= 6,666 = 3,333
3 3
4 10,000 + 15,000 = 25,000 40 ∗ 250 = 10,000 30 ∗ 500 = 15,000 25,000 15,000 15,000 − 10,000 = 5,000
= 6,250 = 3,750
4 4
5 10,000 + 23,000 = 33,000 40 ∗ 250 = 10,000 46 ∗ 500 = 23,000 33,000 23,000 23,000 − 15,000 = 8,000
= 6,500 = 4,600
5 5
6 10,000 + 33,000 = 43,000 40 ∗ 250 = 10,000 66 ∗ 500 = 33,000 43,000 33,000 33,000 − 23,000 = 10,000
= 7,167 = 5,500
6 6

 Koment: Kosto marxhinale (MC), mund të llogaritet si diferencë në kosto totale për çdo njësi shtesë
∆𝑇𝐶
të prodhuar 𝑀𝐶 = ∆𝑇𝑃ose si diferencë në koston totale variabël për çdo njësi shtesë të prodhuar.
∆𝑇𝑉𝐶
𝑀𝐶 = ∆𝑇𝑃

8. Nëse firma e mësipërme por merr një vendim afatgjatë dhe dëshiron të prodhojë dy njësi outputi, atëherë
sa kapital duhet të përdore, 20 apo 40? Pse?
Përgjigjje: Duhet të përdorë 20 njësi kapital pasi kosto mestare për njësi del 6,000 (nga llogaritjet më lart)
dhe është më e ulët sesa po ti prodhojë këto 2 njësi me nivel kapital 40 njësi ku kosto mestare për njësi është
8,000 (shikoni llogaritjet tek tabela e dytë më lart).
9. Po në qoftë se firma e mësipërme po merr një vendim afatgjatë dhe dëshiron të prodhojë 5 njësi outputi,
atëherë sa kapitla duhet të përdorë, 20 apo 40? Pse?
Përgjigjje: Duhet të përdorë 40 njësi kapital pasi kosto mestare për njësi del 6,500 (nga llogaritjet më lart)
dhe është më e ulët sesa po ti prodhojë këto 5 njësi me nivel kapital 20 njësi ku kosto mestare për njësi është
7,500 (shikoni llogaritjet tek tabela e dytë më lart).

6
Tema 7 – Kosto - Zgjidhjet e Ushtrimeve 1-6 (E paredaktuar)
10. Tabela 7.9 më poshtë paraqet të dhënat e kostos mestare për 4 nga një numër i madh fabrikash (me sasi
të ndrysme kapitali), që një firmë mund të zgjedhë në periudhë të gjatë. (Vini re që fabrika B dhe C kanë
kosto të ngjashme me ato të llogaritur për dy zgjedhjet e kapitalit në tabelën 7.8)
Tabela 7.9:
ATC-të nëse TFC-të janë:
2,000$ 5,000$ 10,000$ 15,000$
Q Fabrika A Fabrika B Fabrika C Fabrika D
1 7,100 9,000 13,500 13,900
2 6,700 7,000 8,000 8,500
3 6,800 6,300 6,700 6,900
4 8,000 6,900 6,200 6,600
5 9,600 7,600 6,600 6,500
6 12,000 8,700 7,200 6,600

Vizatoni në një grafik katër kurbat e kostos mesatare. Shënojini ato me A, B, C dhe D dhe shënoni pikën
minimum të secilës 𝑀𝐴 , 𝑀𝐵 ,𝑀𝐶 ,𝑀𝐷 . Skiconi në mënyrë të përafërt një kurbë kostoje mesatare afatgjatë
për këtë firmë (LAC). A kalon ajo nëpër gjithë pikat minimum? Në veçanti a kalon ajo nga 𝑀𝐴 , dhe 𝑀𝐷 ?
Nga 𝑀𝐶 ? Pse?

Kurba e kostos mestare në afatgjatë (LAC) është mbështjellsja e minimumit të kurbave të kostove totale në
Afatshkurtër (SAC)