12/22/2017

Fakulteti i Gjeologjisë dhe i Minierave

Master Gjeologji Inxhinierike

Elementë të Mekanikës
së Shkëmbinjve

Leksioni 7

Th.Korini, 2017

RASTI I DY PUNIMEVE PARALELE

Dy punime me rreze a dhe distancë ndërmjet

akseve 2a(1+λ)

Sforcimi σθθ sipas dy faqeve θ=0 dhe θ=π:

Kur distanca ndërmjet dy faqeve kalon

dy diametra (λ=2), përqëndrimet e
sforcimeve janë pak a shumë të
barabarta me vlerën e tyre në rastin e
një punimi të vetëm.

1
 12/22/2017

PUNIM ELIPTIK NE MJEDIS ELASTIK

Elips me aksin e madh horizontal

2
   
2ab 1  k   1  k   a  b  cos 2  a 2  b 2 
 

p 2 2
  2
a  b  a  b cos 2 
2

  0 i korrespodon pikes A
a
Me: tg  tg 
b  i korrespodon pikes B
2

 A  2a 
    p  1  b  k 
  
Në mënyrë të veçantë: 
 B  p   1  2b   k  1
 
   a  

Shfaqen sforcime në tërheqje në qemer sapo raporti Q/P bëhet i vogël.

PERCAKTIMI I GJENDJES SE SFORCUAR RRETH

PUNIMEVE RRETHORE KUR KALOHET KUFIRI I
ELASTICITETIT
Sjellje elasto-plastike e shkëmbit me kriter shkatërrimi atë të Treskës
(Kriteri i Treskës është rast i veçantë i kriterit të Kulomb-it për =0)

Sipas këtij kriteri:     rr  2c

Duke u nisur nga ekuacionet diferenciale të

ekuilibrit statik në koordinata cilindrike:
 rr  rr     rr 2c
 0 marrim: 
r r r r

r ndërsa rrezja e p c
 r  a  e 2c
  rr  2c  ln a zonës plastike: e
përftojmë sforcimet 
në zonën plastike:   2c  ln e  r ku p sforcimi fillestar në masivin
  a e paprekur

2
 12/22/2017

Sjellje elasto-plastike e shkëmbit me kriter shkatërrimi atë të Mohr-Kulomb-it

2 2
  
Sforcimet përcaktohen:   rr = p  1- r e2  + q r e2
  r  r
për zonën elastike:  2 2
 
 = p  1+ r e2  - q r 2e
    r  r


K -1
 C  r  
  rr =   - 1
Sforcimet përcaktohen:  tan(  )  a  

për zonën plastike:  C  r
K -1

   = tan(  )  K  a  - 1
 
   

1+ sin(  ) p
ku: K= dhe  =
1 - sin(  ) p + Ccotg(  )

K -1
C  r e  
Ndërsa sforcimi në kufirin elasto-plastik : q=   - 1
tan(  )  a  
p - sforcimi fillestar në masivin e paprekur, c - kohezioni (lidhshmëria),  -
këndi i fërkimit ndërgrimcor

Shembull për p = 20 Mpa

σsh = 8 Mpa
 = 34º

3
 12/22/2017

TEORIA E MBAJTJES SË PUNIMEVE NË SHKËMB

(Rast i veçantë: Punim me seksion tërthor rrethor)

q=0

q=p K=1
q=(1-K)*p
K=0
0<K<1

SJELLJE ELASTIKE E SHKËMBIT:

  a2  a2
  rr = p  1- 2  + q 2
q - kundërveprimi   r  r

  a2  a2
   = p  1+ 2  - q 2
r  r
 

a 2 1 
q Zhvendosja e masivit: u  p  q
r E

1 
Në faqe të punimit: u r  a   a  p  q
E

1 2
u
1 – sjellje elastike
2 – sjellje elasto - plastike

4
 12/22/2017

SJELLJE ELASTO-PLASTIKE ME KRITER

SHKATËRRIMI ATË TË MOHR-KULOMBIT:

q Kalohet kufiri i elasticitetit në qoftë se:

q  2 p   sh

1 2
u Zhvendosja konturore do të jetë:

1 
ua  p  Ccotg   A1  A3  A3 
E

Ku A1, A2 dhe A3 jepen në bazë të një numri

parametrash . Ky relacion është kurba
karakteristike e masivit shkëmbor në zonën
plastike (2).

Mbajtja e punimit shoqërohet me deformimin e konstruksionit

mbajtës i cili paraqitet nëpërmjet kurbës karakteristike.
Ndërprerja e kurbës karakteristike të konstruksionit mbajtës me
kurbën e zhvendosjes konturore përfaqëson pikën e ekuilibrit.

5
 12/22/2017

SJELLJA E SHKEMBINJVE NE KOHE

Tre sjelljet tip

Ndërtimet në shkëmb kanë për detyrë t’u rezistojnë sforcimeve për një
kohë të gjatë.
Prova bazë konsiston në nënshtrimin e një kampioni shkëmbi një prove
rrjedhjeje me ngarkesë konstante σ0 dhe në ndjekjen e evolucionit të
shkurtimit relativ Δl/l të kampionit gjatë kohës.

Rasti i parë: σ0 është më e ulët

se kufiri i elasticitetit

Rasti i dytë: σ0 përfshihet

ndërmjet kufirit të elasticitetit
dhe kufirit të parashkatërrimit

Rasti i tretë: σ0 përfshihet

ndërmjet kufirit të
parashkatërrimit dhe σsh

Fenomenet që zhvillohen në kohë emërtohen ndryshe

“viskoelasticitet” (ose edhe visko-elasto-plasticitet).

Lloji i 1 i të sjellurit (viskoelasticitet me elasticitet të çastit dhe në

kohë) është ai i ndërtimeve në shkëmb të qëndrueshme në kohë:
diga, tunele rrugorë, galeri kryesore në miniera etj.

Lloji i 2 i të sjellurit (rrjedhje që çon në shkatërrim pas njëfarë kohe)

paraqet një interes të veçantë, sepse është lloji i të sjellurit të
ndërtimeve në shkëmb që kanë karakter jo të përhershëm.

Lloji i 3 i të sjellurit (rrjedhje e shpejtuar) është karakteristike e

punimeve, shkatërrimi i të cilëve ndodh me shpejtësi: p.sh.
paqëndrueshmëri e një shpati shkëmbor.

Fenomenet që zhvillohen në kohë në përgjithësi shpejtohen në se

shkëmbi i nënshtrohet alterimit.

6
 12/22/2017

KLASIFIKIMI I MASIVEVE SHKEMBORE

# Përdorimi i metodave analitike apo numerike në mjaft raste

paraqitet kompleks dhe nuk është e mundur të merren
parasysh gjithë faktorët ndikues.

- Në këto raste projektimi kryhet duke marrë parasysh

eksperiencën e mëparshme në zonën në studim ose edhe
gjetkë.
- Për të paraqitur nga ana sasiore këtë eksperiencë me qellim
që ajo të përdoret në zona të tjera, janë përhapur skemat e
klasifikimit gjeomekanik.

Skemat e klasifikimit gjeomekanik i venë në korrespodencë

vetive apo karakteristikave të shkëmbit – vlera numerike.

Totali i vlerave numerike për një masiv të dhënë dëshmon për

cilësinë e tij dhe përcakton orientimet e mundshme për rritjen e
qëndrueshmërisë.

KLASIFIKIMI I MASIVEVE SHKEMBORE - RMR

(BIENIAWSKI)

Përdor në klasifikim 5 parametra:

1. Rezistencën e shkëmbit të paprekur

2. RQD
3. Distancën ndërmjet çarjeve
4. Gjendjen e çarjeve (hapjen, vazhdueshmërinë, ashpërsinë,
mbushjen etj.)
5. Praninë e ujit

7
 12/22/2017

FAKTORI / VLERAT
REZISTENCA
100- 10- 3-
NE SHTYPJE E >200MPa 50-100MPa 25-50MPa 1-3MPa
1 200MPa 25MPa 10MPa
SHKEMBIT
PIKET 15 12 7 4 2 1 0
RQD 90-100% 75-90% 50-75% 25-50% <25%
2
PIKET 20 17 13 8 3
DISTANCA
NDERMJET > 3m 1 – 3m 0.3 – 1m 50 – 300 mm < 50 mm
3 ÇARJEVE
PIKET 30 25 20 10 5
Pak e
E ashper, E rrafshet, me
GJENDJA E Shume e ashper, Çarje e hapur > 5mm ose me
hapje hapje 1 –
4 ÇARJEVE ashper faqe te mbushje
<1mm 5mm
dobesuara
PIKET 25 20 12 6 0
Rrjedhje l/min
per 10 ml - - < 25l/min 25-125l/min >125 l/min
punim
Raporti
PRANIA E UJIT presion uji / 0 0 0.0 – 0.2 0.2 – 0.5 > 0.5
5 sforcim max
Uje nen Prania e ujit
Kushtet e
I thate I thate I lagesht presion te paraqet
pergjithshme
lehte problem
PIKET 10 10 7 4 0

KORRIGJIMI PER EFEKT TE ORIENTIMIT TE ÇARJEVE

ORIENTIMI I ÇARJEVE SHUME I SHUME I PA
I FAVORSHEM MESATAR I PAFAVORSHEM
FAVORSHEM FAVORSHEM
TUNELE 0 -2 -5 -10 -12
PIKET BAZAMENTE 0 -2 -7 -15 -25
SHPATE 0 -5 -25 -50 -60

KLASAT E MASIVIT SHKEMBOR PERCAKTUAR NGA TOTALI I PIKEVE

PIKET 100 - 81 80 - 61 60 - 41 40 - 21 < 20
KLASA NR. I II III IV V
Shkemb i Shkemb i
Shkemb i Shkemb i cilesise Shkemb
PERSHKRIMI cilesise shume cilesise
cilesise se mire se dobet shume i dobet
te mire mesatare

8
 12/22/2017

KUPTIMI I KLASAVE TE MASIVIT SHKEMBOR

KLASA NR. I II III IV V
KOHA MESATARE E 10 vjet per 6 muaj per 1 jave per 5 ore per gjeresi 10 min. per
QENDRIMIT gjeresi 5 m gjeresi 4 m gjeresi 3 m 1.5 m gjeresi 0.5 m
KOHEZIONI I MASIVIT 150-200
> 300 kPa 200-300 kPa 100-150 kPa < 100 kPa
SHKEMBOR kPa
KENDI I FERKIMIT > 45° 40° - 45° 35° - 40° 30° - 35° < 30°

1d 1j 1m 1vit 10vjet
30
80
70
20 Shembull: 10 m gjerësi punimi
Shembje e 60 RMR=80
menjëherëshme 50 Koha e qëndrimit pa armatim
Gjerësia e tavanit, m

10 > 4 vjet
8 40 RMR=50
Koha e qëndrimit pa armatim
6
5 30 rreth 2 ditë
4
20
3

2
Nuk nevojitet
armatim
1

-1 1
10 10 0 10 10 2 103 10 4 105 106
Koha e qëndrimit pa armatim, orë