REPUBLIKA E SHQIPËRISË

MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS

AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE

OLIMPIADA E FIZIKËS PËR KLASËN 12

(Viti shkollor 2011-2012 - Faza II )

1. Sfera hidhet vertikalisht lart me shpejtësi Vo dhe kalon në mesin e

dritares (pika B) gjatë një kohe 0.3s. Më pas ajo kalon në të njëjtin
pozicion të dritares (pika C) për 1.4s e llogaritur nga pika B. (Forcat e
rezistencës nuk meren parasysh, g=10m/s2). Njehsoni:
a) shpejtësinë e sferës në çastin kur ajo prek tokën 2 p ik ë
b) lartësinë e ndërtesës. 1 p ik ë

Zgjidhje
a) Mënyra e parë
Gjëndet koha e pergjithshme t=.0.3s+1.4s+0.3s = 2s. Shpejtesia në
fund të rrugës është e njëjtë me shpejtësinë fillestare vo por me shenjë
të kundërt. vo = -vf
Zgjidhet boshti ox për lart. a=-g
Shfrytëzohet formula për shpejtësinë -vf = vo -gt vo=10m/s

Mënyra e dytë
Në pikën e rënies x = 0 x= vot – gt2/2 Pas transformimesh marrim vlerën e vo
vo=1/2gt
2
b) Shfrytëohet formula për gjetjen e lartësisë h=-vo /2g

2. Trupi A e ka masën mA=2kg dhe trupi mB=1kg.

Sistemi i trupave lëviz me nxitim 2m/s2. Njehsoni
koefiçentin e fërkimit ndërmjet trupit A dhe rrafshit.
4 p ik ë
Zgjidhje

Shkruhet ligji i dytë i Njutonit për trupat me masë mA

dhe mB pasi është bërë zbërthimi i të gjitha forcave që veprojnë mbi sistemin.
Transformojmë ekuacionet dhe marrim si më poshyë
f – Tcos 60 = mA a
mBg – T = mB a
Mbas transformimesh gjejmë forcën e fërkimit.
1
f m B ( g  a )  m A˜ a dhe koeficenti i fërkimit gjëndet me
2
f f
P
N m A g  T cos 30

3. Një kovë me ujë me masë m = 2 kg e lidhur me një fije me

gjatësi l = 0.4m, rrotullohet në planin vertikal si në figurë,
(g=10m/s2 ). Njehsoni:
a) shpejtësinë minimale që duhet t’i japim kovës që uji të
mos derdhet në pikën më të lartë. 2 p ik ë
b) tensionin e fijes në pikën B 2 p ik ë

Zgjidhje:
a) Në pikën A shkruajmë ligjin e dytë të Njutonit për lëvizjen
rrethore:
mv 2
N + mg = . Kushti i shpejtësisë minimale kërkon që
R
N = 0. Mbas transformimesh gjejmë v gR

b) Në pikën B do të shkruajmë forcat që kontribuojnë në krijimin e forcës qendërsynuese.

mv 2 mv 2
T – mgcosI = T= + mg cosI
R R

4. Lavjersi i thjeshtë e ka masën e sferës m dhe varet në

një fije të hollë me gjatësi L. E largojmë sferën nga
pozicioni i ekuilibrit me këndin T. Përcaktoni:

a) energjinë mekanike të lavjersit në pozicionin

maksimal të zhvendosur. 2 p ik ë
b) shpejtësinë e lavjersit kur kalon afër pozicionit të
ekuilibrit. 2 p ik ë

Zgjidhje:
a) Në pozicionin maksimal të lavjersit, dimë që E = Epmax (nga ligji i Sh, R. E )
x
Nga figura nxjerrim lidhjet cosT = , h  x L nga ku gjejmë h L(1  cos T )
L
 Mbas zëvëndësimeve përcaktojmë E = mgL(1-cosT)

b) Afër pozicionit të ekuilibrit, këndi i shmangies së lavjersit nga pozicioni i ekuilibrit

është I<<T. Energjia mekanike është E=Ep+Ek, ku Ep=mgL(1-cosI) dhe Ek =1/2mV2
Mbas transformimesh nxjerrim shpejtësinë e lavjersit
V= 2 gL(cos I  cos T )

5. Një sasi prej një moli gazi dyatomik kalon nëpërmjet dy proceseve të njëpasnjëshëm
a-b (izotermik) dhe b-c (izobarik).
a) Në cilin nga proceset gazi ka kryer punë më të madhe? 1 p ik ë
b) Sa është puna e përgjithshme që kryhen gazi gjatë kalimit nga gjëndja a në
gjëndjen c nëse temperatura fillestare është 27oC, V2=4l dhe V3=6l?
(R=8.31J/mol˜K) 3 p ik ë
c) Sa është ndryshimi i energjisë së brëndshme të gazit gjatë kalimit nga gjëndja a në
gjëndjen c? 2 p ik ë
d) Sa është sasia e përgjithshme e energjisë që ka marë gazi? 1 p ik ë
.

Zgjidhje:
a) Përdorimin kuptimin gjeometrik të punës.
b) Gjejmë vëllimin V1=2l duke zbatuar ligjet egazeve.
V2
Puna e përgjithshme mbas transformimeve shtë A QRT ˜ ln + p (V3  V2 )
V1
5
c) Mbasi të bëhen sqarimet teorike 'U 1 0 'U 2 A2
2
d) Zbatohet parimi i parë i termodinamikës Q='U+A

6. Dy ngarkesa pikësore me masa m1 = m2 = 100g varen të në të

njëjtën fije si në figurë. Nëqoftese forca elektrike shtytëse mes tyre
është 3N, gjeni raportin e tensioneve T1/T2 4 p ik ë

Zgjidhje
Shkruajmë konditën e ekuilibrit për ngarkesat q1 dhe q2.
T1 + Fe – m1g – T2 = 0
T2 – m2g – Fe = 0

Mbas transformimesh gjeimë vlerat e T1 dhe T2

7. Skema në figurë ka këto të dhëna: R=6:, r=2: dhe H=24V.

a) Njehsoni intesitetin e rrymës në degën kryesore. 2 p ik ë

b) Si duhet të jetë rezistenca e ampermetrit që intesiteti i rrymës të mos ndryshojë
1 p ik ë
c) Njehsoni tensionin në pikat a-b? 2 p ik ë
d) Njehsoni fuqinë e burimit 1 p ik ë

Zgjidhje
a) Duke zbatuar lidhjen në seri dhe paralel, gjejmë rezistencën ekuivalente
Rek=R. Zbatojmë ligjin e Omit për qarkun e plotë H I ( Rek  r )
b) Të shpjegojë që rezistenca e ampermetrit tëjetëshumë e vogël
c) Zbarohet ligji i Omit për një pjesë të qarkut U ab I ab Rab
d) P =IH

8. Shufra me gjatësi L rrëshqet në rrafshin e pjerët me

shpejtësi konstante si në figurë. Induksioni i fushës
magnetike B është pingul me planin e qarkut, i cili
përmban rezistencën R. Rezistenca e shufrës dhe pjesëve
të tjera të qarkut nuk meren parasysh. Në këto kushte:

a) njehsoni f.e.m që induktohet në skajet e shufrës, në funksion të shpejtësisë v të

lëvizjes së saj. 2 pikë.
b) përcaktoni drejtimin dhe vlerën numerike të forcës magnetike që vepron mbi
shufrën, po në funksion të shpejtësisë v. 3 p ik ë
c) nëqoftëse masa e shufrës është m=50g, L=1m, R=10 :, B=5T dhe g=10m/s2,
njehsoni vlerën e shpejtësisë v të shuftës. 3 p ik ë

Zgjidhje
'I
a) H in  Mbas transformimesh marim H in BLv
't
b) Gjen drejtimin dhe kahun e forcës magnetike me rregullën e dorës së majtë.
B 2 L2
Zbaton ligjin e Omit për qarkun e mbyllur, transformon dhe mer Fm= V .
R
Duke zbatuar ligjin e dytë të Njutonit, parimin e pavarësisë së forcave, gjen
6 Fx = mg sin 30 - F m
6 F y = N - mg cos 30
B 2 L2
ku Fm= V
R
mgR sin 30
Mbas transformimesh marim v
B 2 L2

9. Një trup kryen lëkundja harmonike me amplitudë 20cm dhe frekuencë 5Hz. Njehsoni:
a) vlerën maksimale të shpejtësisë dhe nxitimit të trupit. 3 p ik ë
b) shpejtësinë dhe nxitimin e trupit, kur kordinata e tij është 10 cm. 3 p ik ë

Zgjidhje

a. Duke zbatuar ligjin e ruajtjes së energjisë kemi:

mv 2 kx 2 kA 2
 nga ku
2 2 2
v m r AY r2SXA

am r AZ 2 r4S 2X 2 A

b. v r2SX A 2  X 2

10. Mbi një katode bariumi (Ba) me punë të daljes 2.5 eV bie rrezatimi dritor me gjatësi
vale 4000 A o . Fotoelektronet e shkëputura nga metali, futen në një fushe magnetike B
pingule me shpejtësinë e tyre, duke detyruar elektronet të kryejnë lëvizje rrethore me
rreze 20 cm. Njehsoni vlerën e fushës magnetike B. (me=9˜10-31kg, e=1.6˜10-19C)
4 p ik e
Zgjidhje
Ad 2.5eV 2.5 ˜ 1.6 ˜ 10 19 4 ˜ 10 19 J
mV 2 mV
FL Fq  s qVB ŸB 1
R qR
Për te gjetur shpejtësinë V zbatoj ekuacionin e Ainshtainit
C C mV 2
h Ad  E K ose h  Ad
O O 2

§ hC ·
V 2¨  Ad ¸ 4.62 ˜ 10 5 m
© O ¹ s
Zëvendësoj tek (1) dhe gjej B