MBAJTËSIT ME LARTËSI TË NDRYSHUAR

Në praktikë shpesh hasim mbajtësit me vuta vertikale. Prerja në mbështetës rritet për të pranuar
momentin e mbështetësit apo për shkak të nderjeve tangjenciale .

fig.1212121212121
Shikojmë mbështetësin e brendshëm të mbajtësit kontinual i cili ka vutë vertikale (fig.20). Në
distancën x nga mbështetësi veprojnë forcat prerëse M x dhe V x . Momentit M x i reziston qifti
i forcave të brendshme Fsx dhe Fcx me krahun mes tyre z x .
Forca e shtypjes Fcx është e pjerrtë, e cila përcjell konturën e vutës dhe mund të ndahet në dy
komponentë Fcxx dhe Fcxy . Komponenti vertikal Fcxy vepron në drejtim të njëjtë apo të kundërt
të forcës V x dhe ashtu zvogëlon apo rritë atë.
V x' = V x ± Fcxy = V x ± Fcxx ⋅ tgβ x

Mx z 
kur bëjmë zëvendësimin për vlerat : Fcxx = ; tgβ x =  x tgα x
zx  dx 
fitohet :
Mx
V x' = V x ± tgα x
dx

Forcat prerëse zvogëlohen për shkak të vutës vertikale në prerje nëse rritja e vlerës absolute të
momentit përkulës dhe rritja e vutës është një shenjëshe, si shihet në fig.20. Nëse shtimi nuk
është një shenjëshe, rriten forcat prerëse në prerje. Për llogarinë e nderjeve tangjenciale, forca
prerëse V x dhe momentit përkulës M x merret për të njëjtën skemë të ngarkesës. Nëse vlerat
ekstreme për V x dhe moment M x nuk janë fituar nga e njëjta skemë e ngarkesës, vlerat për
moment merren:
- në pikën A:
M x = M Gx
- në pikën B
M Qx
M x = M Gx +
2
ku
M Gx - momenti përkulës të shkaktuar nga pesha e përhershme,
M Qx - momenti përkulës të shkaktuar nga pesha shfrytëzuese.

Zvogëlimin apo rritjen e forcave prerëse nga ndikimi i momentit përkulës është tregu te
shembulli i trarit kontinual me ngarkesë kontinuale, (shih fig.13).

Fig.1313131313131
Zvogëlimi apo rritja e forcave transversale llogarohen me shprehjen :
M
∆V x =  x tgα x
dx
Shembulli te mbajtësi i thjesht me lartësi të ndryshuar dhe ngarkesë kontinuale është paraqitur
në fig.14.

Fig.1414141414114
DIMENSIONIMI I ELEMENTËVE NGA FORCAT TRANSVERZALE
SIPAS: EC-2
Bazohet në metodën e zgjeruar të MÖRCHE –it e cila parasheh që një pjesë të forces
prerëse e përballon betoni në zonën e shtypur dhe armatura gjatësore pas paraqitjes së
plasaritjeve të pjerta (diagonale) në beton, kurse pjesën tjetër të forcës prerëse e pranon
armatura tërthore (kular ose kular me armaturën e kthyer) ku pjesëmarrja e kularëve është
minimum 50٪ të armatures tërthore.

Fig. 151515151515
Në fig 1 shihet se armatura fillon të nderet seriozisht pas paraqitjes së plasaritjeve të
pjerrëta. Vlera Qb' është përcaktuar në bazë të të dhënave eksperimentale dhe në rregullat për
beton arme të shumë vendeve është përvetësuar si vijon:

1. Qb' = τ b ⋅ b0 ⋅ d ; τ b = 0.166 f ctk ACI

2. Q = τ b ⋅ b0 ⋅ z;
'
b τ b = 0.030 f ck DIN
3. Q = τ b ⋅ b0 ⋅ z;
'
b τ b ≈ 3.19τ rd BAB-87
4. Qb' = 2.5τ rd ⋅ γ s ⋅ z; τ rd = 0.25 f ctk γ c CEB-FIP
5. Qb' = VRd 1 = [τ rd ⋅ k (1.2 + 40 ρ1 ) + 0.15σ cp ]⋅ bw ⋅ d EC-2 - versioni i pare
Tabela.......................
f f 12/15 16/20 20/25 25/30 30/37 35/45 40/50 45/55 50/60
ctk ck ,cub

τ rd (Mpa) 0.18 0.22 0.26 0.30 0.34 0.37 0.41 0.44 0.48

Me EC-2 është përcaktuar se ngarkesat e njëtrajtshme në gjatësinë (distancën) d ,

majtas dhe djathtas nga skajet e mbështetësit përcillen drejtë në mbështetës, andaj nuk përfillet
në forcën llogaritëse transversale (prerëse) të elementit (Vsd ) (fig.16).

Fig.1616161616161

Kushti për përballimin e forces prerëse është :

VEd ≤ VRd
-forca llogaritëse prerëse
VEd = ∑ (γ G ⋅ VG ,i + γ Q ⋅ VQ ,i + γ p ⋅ V p ,i )
 VRd – Forca përballuese nga ndikimi i forcave llogaritëse tangjenciale (prerëse).
Forca (VRd ) mund të jetë:
VRd ,c – Forca përballuese e betonit nga forcat prerëse tek elementet beton arme pa
armature tërthore (kular ose kular + armatura e kthyer).
VRd ,max – Forca përballuese në shufrat e shtypura të kapriatës së MÖRCHE-it
VRd ,s – Forca përballuese nga ndikimi i forcave prerëse me pjesmarjen e betonit dhe
armaturës tërthore pas paraqitjes së plasaritjeve në elementet prej betonit të armuar.
Nga të dhënat (definicionet) e mëparshëme del se llogaria trajtohet për dy raste:
1. VEd ≤ VRd ,c - armatura tërthore nuk nevojitet.
2. VEd > VRd ,c - armatura tërthore është e nevojshëme.

1. Dimensionimi për rastin: VEd ≤ VRd ,c

Forca përballuese në prerje është dhënë me shprehjen:

[ ]
VRd ,c = C rd ,c ⋅ k 3 (100 ρ1 ⋅ f ck ) + k1σ cp ⋅ bw ⋅ d ………..(1)
me nji minimum te :
VRd ,c = (ν min + k1 ⋅ σ cp ) ⋅ bw ⋅ d
ku kemi:
f ck – eshte ne Mpa

200
k = 1+ ≤ 2.0 me d ne mm
d
Asl
ρ1 = ≤ 0.02
bw ⋅ d
Asl – Sipërfaqja e armaturës gjatësore (tërhequr) e cila vazhdohet nga prerja e shikuar për
vlerën e (d + lbd ) .

lbd – gjatësia e inkastrimit të shufrës së armaturës.

bw - gjerësia minimale e prerjes tërthore të elementit beton arme në zonën e tërhequr.

bw,nom = bw − 0.5∑ φ n -për mbajtësin e paranderur

< 0.2 f cd [MPa ]

N Ed
σ cp =
Ac
NEd eshte forca aksiale ne prerjen terthor per shkak te ngarkimit ose paranderjes [neN] (NEd
> 0 per shtypjen). Influenca e deformimeve te ushtruara ne NE mund te injorohet.
2
AC eshte siperfaqja e prerjes terthor te betonit [mm ]
VRd,c eshte ne [N]

SHENIM: Vlerat e CRd,c , vmin dhe k1 per perdorim ne nje Vend mund te gjenden ne Aneksin e tij
kombtar .
Vlera e rekomanduar per CRd,c eshte 0,18 /γc, ajo per vmin eshte dhene nga
 Shprehja (6.3N) dhe ajo per k 1 eshte 0.15

vmin =0,035 k3/2 ⋅ fck1/2

A Seksioni i marre ne shqyrtim

Fig. 1717117177171171

Per elemente me ngarkesa te aplikuara ne anen e siperme brenda nje distance

0,5d ≤ av ≤ 2d nga skaji i nje mbeshtetje (ose qender mbeshtetje kur perdoren mbeshtetje te
perkuleshme), kontributi i kesaj ngarkese ne forcen prerese VEd mund te shumezohet me β = av
/ 2d. Ky reduktim mund te aplikohet per kontrollin e VRd,c Kjo eshte e vlefshme vetem me kusht
qe armatura gjatesore te jete e inkastruar plotesisht tek mbeshtetja. Per av ≤ 5d duhet te
perdoret vlera av = 0,5d.

Forca prerese VEd, e llogaritur pa reduktimin nga β duhet sidoqofte te plotesoje kushtin:

VEd ≤ 0,5 bwd ν fcd (6.5)

ku ν eshte nji faktor redukimi i rezistences per betonin e plasaritur ne prerje

vlera e ν rekomandohet te merret nga shprehja :

 f ck 
ν = 0.61 − f ck ne Mpa
 250 

a) Tra me mbeshtetje direkte b) Konsol i shkurter

(7) Traret me ngarkesa afer mbeshtetjeve dhe konsolat mund te projektohen si alternative me
modelet traverse-dhe-tirant. Per kete alternative, eshte bere reference ne 6.5.

Njëkohësisht është e domosdoshëme që të bëhet llogaria e forcës përballuese në diagonalen

e shtypur të kapriatës VRd ,max , pa marrë parasysh armaturën tërthore për tangjenciale.
Vsd ≤ VRd ,max
VRd,max = αcw bw z ν1 fcd / (cot θ + tan θ )
 ku:
ν1 eshte nje faktor reduktues i rezistences per betonin e plasaritur ne prerje
αcw eshte nje koeficient qe merr parasysh gjendjen e sforcimit ne fijen e terhequr

SHENIM 1: Vlera e ν1 dhe αcw per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij
Kombetar. Vlera e rekomanduar e ν1 eshte ν e dhene me larte
SHENIM 2: Ne qofte se sforcimi i projektimit te armatures prerese eshte poshte 80% te
sforcimit karakteristik te rrjedhshmerise fyk, ν1 mund te merret si:

ν1 = 0,6 per fck ≤ 60 MPa (6.10.aN

ν1 = 0,9 – fck /200 > 0,5 per fck ≥ 60 MPa (6.10.bN
)
SHENIM 3: Vlera e rekomanduar e αcw eshte si me poshte:

1 per strukturat e pa paratensionuara

(1 + σcp /fcd) per 0 < σcp ≤ 0,25 fcd (6.11.aN
1,25 per 0,25 fcd < σcp ≤ 0,5 fcd )
2,5 (1 - σcp /fcd) per 0,5 fcd < σcp < 1,0 fcd (6.11.bN
ku:
σcp eshte sforcimi shtypes mesatar ne beton per shkak te forces aksiale te projektimit, i marre
pozitiv. Kjo mund te merret duke e mesatarizuar ate mbi seksionin terthor te betonit duke
patur parasysh armaturen. Vlera e σcp nuk duhet te llogaritet ne nje distance me te vogel
se 0.5d cot θ nga skaji i mbeshtetjes.

nëse vlerat në formulat 1dhe 2 janë më të mëdha se VEd , atëherë llogarohet armatura tërthore.

2. Dimensionimi për rastin: VEd > VRd ,c

Te trarët armatura e lakuar mund të përdoret për pranimin e forcave tangjenciale vetëm
në kombinim me kular. Minimum 50% të VEd duhet të pranohet me stafa vertikale. Ndërsa
armatura e lakuar nuk guxon të ket këndin më të vogël se 45o .
Elementet me lartësi kostante
Shenjat që shfrytëzohen në llogari janë paraqitur në figurën vijuese .

Fig. 191919191919

Siç është theksuar në fillim për llogarinë e armaturës tërthore edhe me EC-2 përdoret kapriata e
MÖRCHE –it,

a. Metoda (analogjia) e MÖRCHE –it për rastin :

1. Brezi i lartë është paralel me brezin e poshtëm.
2. θ = 45 0 , α ≠ 0, α > 45 0
 3. Vwd – gjithnjë punojnë në tërheqje.
4. Shufrat e kapriatës në nyje formojnë sharnierën.

Konstatimet 2 dhe 4 realisht nuk ekzistojnë.

Fig. 201010101010
Forcat në shufra kanë këto vlera :

Fig. 212121212121

Fc ,1 (O1 ) = Vsd (1 + ctg ⋅ α );.....Fc , 2 (O2 ) = 2 ⋅ Vsd (1 + ctg ⋅ α );......; Fc ,n (On ) = n ⋅ Vsd (1 + ctg ⋅ α )
Fs ,1 (U 1 ) = Vsd ;.....Fs , 2 (U 2 ) = 2 ⋅ Vsd (1 + ctg ⋅ α );......; Fs ,n (U n ) = n ⋅ Vsd [n + (n − 1) ⋅ ctg ⋅ α ]

Forca në njësi të gjatësisë është:

'
Vw Vsd' 1 Vsd
Vw =
'
= ⋅ =
c sin α z (ctgα + 1) z (sin α + cos α )
VRd 2 = Vsd 2
M
∆Fs = Fs ,n − m = Vsd
(1 − ctgα )
z 2
∆Fs = Fs ,n −
Mm
= Vsd
(1 − ctgα )
z 2
 1  1
M m = Vsd  n −  ⋅ c = Vsd  n −  ⋅ z (1 + ctg ⋅ α )
 2  2

Në trajtimin e më tejshëm do të përdorim metodën “STANDARDE” e cila përfshin

kontrollin e aftësisë mbajtëse në shufrat e shtypura (diagonales) Vsd ≤ VRd ,max dhe llogarinë e
armaturës tërthore duke shfrytëzu kushtin:

VEd = VRd 3 = VRd ,c + VRd ,s

Ku
VRd ,c - përfshinë forcën përballuese në beton dhe ndikuesve të tjerë (forca tërheqëse në
armaturën e zonës së tërhequr, harku në beton etj.
 [ ]
VRd ,c = C rd ,c ⋅ k 3 (100 ρ1 ⋅ f ck ) + k1σ cp ⋅ bw ⋅ d

Shprehjet e nevojshme për caktimin e aftësisë mbajtëse të armaturës tërthore janë marrë
nga analiza e kapriatës së MÖRCHE –it:

(θ = 45 , 0
α = (45 0 − 90 0 ) > 45 0 )
për stafa:
Asw
VRd ,s = ⋅ z ⋅ f yw,d ; α = 90 0
s
për armaturë të lakuara është:
⋅ z ⋅ f yw,d (cot θ + ctg ⋅ α ) sin α ;
Asw
VRd ,s =
sw
z – distanca mes kularëve z = 0.9 ⋅ d
s w – distanca mes armaturave të lakuara.
Vërejtje: Këndi θ = 450 . Metoda klasike e MÖRCHE –it

Forca përballuese në shufrat e shtypura (të pjerrëta) të kapriatës llogarohet sipas

formules:

VRd,max = αcw bw z ν1 fcd / (cot θ + tan θ )

2.b Mënyra e zgjeruar e Mőrche –it θ = 450

Fig. 20202020202020

Këndi θ mes diagonales së shtypur dhe boshtit të elementit beton arme sillet në këta kufij:
0.4 ≤ ctg ⋅ θ ≤ 2.5 , kur armatura gjatësore vendoset deri 68.8 0 ≤ θ ≤ 21.8 0
Në mbështetës pa ndërprerje.
0.5 ≤ ctg ⋅ θ ≤ 2 , në rast se armatura gjatësore ndërpritet në fushë (zvogëlohet kah mbështetësi)
63.4 0 ≤ θ ≤ 26.6 0
Vsd V 1
Vw = sd ⋅
c sin α sin α z (ctgθ + ctgα )
Vsd 1 Vsd
VRd 2 = ⋅ =
b ⋅ z (ctgθ + ctgα )sin θ sin θ b ⋅ z ⋅ sin 2 θ (ctgθ + ctgα )

vazhdimi i armaturës
 ∆Fs = 0.5 ⋅ Vsd (ctg ⋅ θ − ctg ⋅ α )
∆Fs = −0.5 ⋅ Vsd (ctg ⋅ θ − ctg ⋅ α )
a1 = 0.5 ⋅ z (ctg ⋅ θ − ctg ⋅ α ) ≥ 0.5 z
Te kjo mënyrë e trajtimit merret në llogari pjesëmarrja e betonit në pranimin e forcave
prerëse përmes këndit të shufrave (diagonaleve) të shtypura i cili në të shumtën e rasteve është
më i vogël se 450. Kjo mënyrë e llogarisë përvetësohet në rastin kur në element përveç forcës
prerëse (transversale) vepron edhe momenti i përdredhjes.

2.b.1 Për elementët beton-arme ku si armatura tërthore janë përdorë kularët

vertikal.
Forcat përballuese në diagonalet e tërhequra kanë këto vlera:

Asw
VRd ,s = Vwd = ⋅ z ⋅ f ywd ⋅ cot θ
s
me kusht që
 Asw ⋅ f ywd 
  ≤ 0.5 ⋅ α cv ⋅ν 1 ⋅ f cd
 bw ⋅ s 

2.b.2 Për elementët beton-arme ku si armatura tërthore janë përvetsu armatura

e kthyer ose kularët e pjerrtë kemi :

⋅ z ⋅ f ywd ⋅ (cot θ + cot α )sin α

Asw
VRd ,s = VRd 3 =
s
me kusht që
A ⋅f  0,5 ⋅ α cw ⋅ν 1 ⋅ f cd
 sw ywd  ≤
 bw ⋅ s  sin α

Caktimi i sipërfaqes minimale të armatures tërthore, për nderje të vogëla dhe të mesme bëhet
me përvetsimin e vlerës maksimale të (ctgθ ) , kurse për vlerat të mëdha të nderjeve tangenciale
(prerëse) vlera maksimale e (ctgθ ) (e cila i përgjigjet vlerës minimale të armaturës tërthore),
mund të caktohet nga barazimi:
VEd = VRd ,max ; ⇒ (ctgθ )
Sipërfaqja e armaturës tërthore caktohet nga barazimi i dytë :
VEd = VRd 3 = VRd ,s
Vlera e (ctgθ ) mund të caktohet edhe nga kushte tjera (shembull: nga kushti i sasisë minimale
të armaturës së përgjithshme).

3. Analiza e forces tërheqëse në armaturen gjatësore

Nga analiza e kapriatës së MÖRCHE –it rrjedhë se forca tërheqëse në brezin e poshtëm
është më e madhe se vlera që i përket prerjes tërthore homogjene (M sd z ) . Njashtu që pas
paraqitjes së plasaritjeve, forca në brezin e poshtëm (në armaturë) ka këto vlera :

M sd
Fs = + 0.5 ⋅ Vsd ⋅ (ctgθ − ctgα ) …. (4)
z
Si alternative e vlerës 0.5 ⋅ Vsd ⋅ (ctgθ − ctgα ) e epjurës së forcave
tërheqëse (M sd z ) i shtohet vlera :
 a1 = 0.5 ⋅ z (ctg ⋅ θ − ctg ⋅ α ) ≥ 0.5 z

Tek mbajtësit me mbështetës “indirekt” (mbështetësit sekondar)

gjithnjë duhet të caktohet armatura gjatësore e cila duhet të pranojë forcën tërheqëse (Fs ) të
caktuar me formulën (4).

4. Dimensionimi i elementëve me lartësi të ndryshëme

Ndryshimi i lartësisë statike (d ) , z ≈ 0.9d , këndeve ϕ 0 , ϕ u dhe ϕ p ndryshon edhe vlera e

forcës llogaritëse prerëse dhe e njëjta shprehet sipas formulës:

Vsd = Vod − Vccd − Vtd − V pd ……..(5)

Fig.212121212112
Vod – forca llogaritëse tangjenciale në prerjen tërthore .
Vccd – komponenti i forcës shtypëse, paralele me Vod .
Vtd - komponenti i forcës tërheqëse (Fsd ) , paralele me Vod .
V pd - komponenti i forcës për paranderje, paralele me Vod .

M 
Vccd =  sd  ⋅ tg ⋅ ϕ 0
 z 
M 
Vtd =  sd  ⋅ tg ⋅ ϕ u
 z 
nëse forca normale vepron në shtypje atëherë kemi:

M 
Vtd =  sd − N sd  ⋅ tg ⋅ ϕ u
 z 

Për V pd = Pd ⋅ sin ϕ , këtu dallojmë dy raste :

a.) σ p ≤ f p 0,1k ; ⇒ Pd = Pmt ⋅ γ p ; γ p = 1 ose 0.9

b.) σ p > f p 0,1k ; ⇒ Pd = Pmt ; Pmt = A p ⋅ f p 0.1k γ s

ku janë
Pmt – forca mesatare nga paranderja pas llogarisë së humbjeve.
σ p – nderjet në fytëza (”kablla”)

5. Aspekte konstruktive të armimit

5.1 Rregullat e armimit
Shpërndarja e armaturës gjatësore bëhet sipas epjurës së forcave tërheqëse (M sd z ) të
spostuara në drejtim të boshtit të elementit beton-arme për vlerën:
a1 = 0.5 ⋅ z (ctg ⋅ θ − ctg ⋅ α ) ≥ 0.5 z
Ilustrimi i nderprerjes se armatures gjatesore, duke marre parasysh efektin e
plasaritjeve te inklinuara dhe rezistencen e armatures brenda gjatesive te ankorimit

Fig. 2222222222222

Inkastrimi i armaturës kryesore bëhet sipas skemave :

Figura 9.3: Ankorimi i armatures se poshteme tek mbeshtetjet fundore
 a) Mbështetje direkte b) Mbështetje indirekte
Figura 9.4: Ankorimi tek mbeshtetjet e ndermjetme

a )Mbështetësi i b,c)Mbështetësi i
mesëm (mometi mesëm (momenti
negativ) pozitiv)

Gjatësia e inkastrimit të shufrave të kthyera bëhet sipas skemës :

a) Zona e tërhequr b) Zona e shtypur

Fig.2424242424242
Inkastrimi llogarohet për forcën tërheqëse:

a1
Fs = Vsd ⋅ + N sd
d

N sd – pozitive si forcë tërheqëse.

Raporti i armatures prerese eshte dhene nga Shprehja (9.4):

ρw = Asw / (s · bw · sin α ) (9.4)

ku:
ρw eshte raporti i armatures prerese
ρw nuk duhet te jete me e vogel se ρw,min
Asw eshte siperfaqja e armatures prerese brenda gjatesise s
s eshte hapi i armatures prerese i matur gjate aksit gjatesor te elementit
bw eshte gjeresia e murit te elementit
α eshte kendi midis armatures prerese dhe aksit gjatesor (shiko 9.2.2 (1))

SHENIM: Vlera e ρw,min per traret per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij
Kombetar. Vlera e rekomanduar eshte dhene nga Shprehja (9.5N).

0.08 f ck
ρ w,min =
f ck

Hapi maksimal gjatesor midis teresise se stafave nuk duhet te kaloje sl,max.

SHENIM: Vlera e sl,max per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar.
Vlera e rekomanduar eshte dhene nga Shprehja

sl,max = 0,75d (1 + cot α ) (9.6N)

ku α eshte inklinimi i armatures prerese ndaj aksit gjatesor te traut.

Hapi maksimal gjatesor i shufrave te kthyera siper nuk duhet te kaloje sb,max:

Figura 9.5: Shembuj te armatures prerese

A Alternativa per stafa te brendeshme B Stafat mbyllese

 SHENIM: Vlera e sb,max per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar.

Vlera e rekomanduar eshte dhene nga Shprehja

sb,max = 0,6d (1 + cot α )

Hapi terthor i kembaleceve ne nje seri stafash prerese nuk duhet te kaloje st,max:

SHENIM: Vlera e st,max per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar.
Vlera e rekomanduar eshte dhene nga Shprehja (9.8N).

st,max = 0,75d ≤ 600 mm

Distanca tërthore e anëve të kularit merret:

s w⊥,max = d ose 80cm. për Vsd ≤ 0.2 ⋅ VRd 2

s w⊥,max =sipas tabelës III rreshti (2) dhe (3) për Vsd ≤ 0.2 ⋅ VRd 2

Armatura tërthore në pllakë përdoret në rastin kur lartësia e saj h > 20cm. Në pllaka të cilat
(Vsd ≤ 1 3 ⋅ VRd 2 ) armatura tërthore mund të jetë e përbërë vetëm nga shufrat e kthyera nga fusha
dhe “mbajtës“ në distancë s w = h .

Fig.251515151515

Lidhja e pllakës me brinjë te “T” prerja

Në llogari të aftësisë mbajtëse në tangjenciale të pllakës mund të trajtohet si sistem i

shufrave të shtypura në kombinim me tirantët të cilën i paraqesin armaturat e tërhequra.
Gjendjen kufitare mbajtëse mundet të arrihet në shtypje te shufrat e shtypura apo tërheqje te
tirantet të cilët sigurojn lidhjen mes pllakës dhe briut. Në lidhjen mes pllakës dhe briut duhet të
sigurohet armatura minimale tërthore:
Asf
ρ sf = ≥ ρ w,min
s f ⋅ h f ⋅ sin α
Asf – armatura ekzistuese në pllakë.
α - këndi i armaturës së pllakës me aksin gjatësor të mbajtësit, zakonisht është α = 90 0 .
s f – distanca mes shufrave të armaturës tërthore në drejtim të gjatësis së mbajtësit.

Vlera mesatare e nderjeve tangjenciale gjatësore në kontakt pllaka dhe briu në njësi gjatësie, e
cila duhet të pranohet, caktohet me shprehjen:
 ∆Fd
v Sd =
av
∆Fd – ndryshimi i forcës gjatësore e cila vepron në prerje të pllakës në gjatësinë a v .
a v – distanca mes pikës zero dhe pikës maksimale të momenteve.

Fig. 253256532652
Nëse nuk është bërë llogaria e saktë duhet të vërtetohet se:
v Sd ≤ v Rd 2
v Sd ≤ v Rd 3
ku
v Rd 2 = 0,2 f cd ⋅ h f - paraqet forcën përballuese të shufrave të shtypura të kapriatës.
Asf
v Rd 3 = 2.5τ Rd ⋅ h f + ⋅ f yd = vcd + v wd - paraqet forcën përballuese nga tangjenciale prej
sf
betoni dhe armatura.

Në qoftë se në prerjen ku M = M max pllaka është në tërheqje, atëherë pjesa vcd = 2.5τ Rd ⋅ h f
nuk duhet të miret parasysh në ekuacionin e lartëshenuar.

Fig. 244534343434
Në rastin e kombinimit të nderjeve tangjenciale me përkulje tërthore, atëherë armatura tërthore
Asf llogarohet për të dy rastet kurse përvetsohet ajo me vlerë më të madhe.

LLOGARIA E MOSDEPËRTIMIT TË SHTYLLAVA NË PLLAKË

Depërtimi i elementeve vertikale në pllakë paraqitet në rastet kur ngarkesat e mëdha te
elementet vertikale me sipërfaqe të vogla përcillen në pllakë. Në objekte ndërtimore mund të
kemi depërtim te pllakat e rrafshta, themelet pllakë, pllaka kpurdhë, meskatoret me ngarkesa
koncentrike, urat me sistem pllakë si dhe te objektet industriale.
Kontrolla e aftësisë mbajtëse në mosdepërtim nuk është e nevojshme gjithmonë të bëhet. Sipas
EC-2 ajo bëhet në këto raste:

• Nëse diametri i shtyllës rrethore është më i vogël se 3.5d , ku d është lartësia statike e
pllakës.
• Kur perimetri i prerjes drejtkëndshe është më i vogël se 11d , si dhe raporti mes brinjëve
jo më i madh se 2.
• Format tjera duhet të përshtaten ashtu që mund të mirren njëri prej kritereve të cekur më
lartë.

Principet e llogarisë që do ti paraqesim tani nuk kanë të bëjnë me rastet kur në afërsi të shtyllës
ka forca tjera koncentrike .

Për rastet kur sipërfaqet janë të mëdha ku llogaria në mosdepërtim nuk është e
nevojshme, mirëpo në afërsi kemi ngarkesa tjera koncentrike atëherë ngarkesa kufitare fitohet
me superponimin e ngarkesës kufitare të fituar në mosdepërtim dhe ngarkesës kufitare të fituar
nga forcat prerse.
Hulumtimet nga kjo lëmi kanë fillu me paraqitjen e meskateve si pllaka të rrafshta dhe
këto hulumtime edhe sot janë aktuale. Për llogarinë në mosdepërtim për shkak të problemit
kompleks nuk ka akoma teori të saktë të llogarisë por llogaria bazohet nga të dhënat e
shqyrtimeve eksperimentale.
Shumica e shqyrtimeve në mosdepërtim është bërë te pllakat e rrafshta me ngarkesë
kontinuale në shtyllat e mesit. Ndërsa shumë më pak janë bërë shqyrtime në mosdepërtim nga
veprimi i njëkohshëm i forcave vertikale dhe horizontale dhe për shtyllat anësore dhe këndore.
Për këto raste EC-2 jep rekomandime apo formën e llogarisë së përafërt e cila bazohet nga të
dhënat eksperimentale.

Në studimet e shumë autorve, për shkak të thjeshtësimit, kanë marrë supozimin që për ngarkesë
kontinuale dhe shtyllën e mesit ngarkesa vepron në perimeter të rrethit me (d r ≈ 0.22l ) në
pikën zero të momentit radial të përkuljes.

Fig. 2525652652
Te pllakat e rrafshëta në afërsi të mbështetësit ku momenti përkulës vepron në dy drejtimet
ortogonale, forcat transversale dhe forcave shtypëse paraqiten nderjet e përbëra. Llogaria deri
më sot bëhet ndaras për çdo veprim.
Në bazë të eksperimenteve është vërtetuar se rezistenca e betonit në mos depërtim të shtyllës
për rastin e veprimit triaksial të nderjeve është më e madhe në rastin kur pllaka është e
paranderur, çka është përfshirë në EC- 2 dhe ACI.
Figura 6.12: Modeli verifikues per mosdepertim
 a) Seksioni terthor A – seksioni baze i kontrollit
B – seksioni baze i kontrollit Acont
C – perimetri baze i kontrollit, u1
D – siperfaqja e ngarkuar Aload
rcont perimetri i metejshem i kontrollit

b) Prerje plane

Sipërfaqja kritike
Aftësia mbajtëse paraqitet si rezultat i nderjeve në sipërfaqen e konit të cunguar i cili formohet
mes shtyllës dhe pllakës me një kënd β ≈ 26.6 0 . Llogaria në mos depërtim bëhet për prerjen
kritike e cila shtrihet normal në mesin e sipërfaqes së pllakës me lartësi d në një distancë 2.0d
gjatë tërë perimetrit të shtyllës.
 fig. 26476347634736

Varësisht prej pozitës së sipërfaqes së ngarkuar mund të paraqiten këto raste për prerje kritike.
a.) Sipërfaqja e ngarkuar e larguar prej zbrazëtirave në pllakë apo prej konturës së lirë të
pllakës .
Korniza e prerjes kritike është kornizë e mbyllur (a, b, c ) .

a) b) c)
fig. 31313133131311313
 d)
Në qoftë se sipërfaqja e ngarkuar është e madhe apo e gjatë (d), nderjet e shkaktuara në
depërtim janë koncentruar në kënde, ku prerja kritike është vija e ndërprerë te këndet.
Për sipërfaqen tjetër llogaria bëhet për prerje të ngarkuar me force transversale.
Në figurën e mëparme vlerat për a1 dhe b1 duhet të plotësojnë kushtin :
a

a1 ≤ 2b
5.6d − b
 1

dhe
b
b1 ≤ 
2.8d

b.) Në rast se sipërfaqja kritike në afërsi ka vrimë, atëherë perimetri i prerjes kritike
zvoglohet për pjesën mes tangjentave të tërhequr prej qendrës së sipërfaqes së
ngarkuar.

fig. 4141414141414

c.) Sipërfaqja e ngarkuar është në afërsi të briut të lirë të pllakës.

 fig. 51515515115

Nëse sipërfaqja e ngarkuar gjendet afër tehut të lirë apo e tangjenton atë, atëherë gjatë
kornizës së pllakës duhet paraparë armaturë shtesë siç shihet në figurë.

fig. 61616616161616
Kur të bëhet koncepti i konstruksionit, rekomandohet që shtyllatë sa më tepër të
largohen prej kornizës së pllakës, me atë lehtësojnë vendosjen e armaturës së pllakës dhe rritet
rezistenca në mosdepërtim e pllakës.

fig.717171771717171

Per pllakat me kapitele rrethore te shtyllave per te cilat lH < 2hH (shiko Figuren 6.17),
kerkohet vetem nje kontroll i nderjeve te mosdepertimi sipas 6.4.3 mbi prerjen terthore te
kontrollit jashte kapitelit te shtylles . Distanca e kesaj prerje nga qendra e shtylles rcont mund
te merret
si:

rcont = 2d + lH + 0,5c (6.33)

ku:
lH eshte distanca prej faqes se shtylles deri tek ana e kapitelit te shtylles
c eshte diametri i nje shtylle rrethore
 Figura 6.17: pllaka me kapitel te zgjeruar ku lH < 2,0 hH

A prerja baze e kontrollit

B Siperfaqja e ngarkuar Aload

Per nje shtylle drejtkendore me nje kapitel drejtkendor me lH < 2,0hH (shiko Figuren 6.17) dhe
me dimensionet e pergjitheshme l1 dhe l2 (l1 = c1 + 2lH1, l2 = c2 + 2lH2, l1 ≤ l2), vlera e rcont
mund te merret si me e vogla e:

rcont = 2d + 0.56 l1 ⋅ l 2 (6.34)

dhe
rcont = 2d + 0.69l1 (6.35)

Per pllakat me kapitele te zgjeruara te shtyllave ku lH > 2hH (shiko Figuren 6.18) te dy
prerjet e kontrollit brenda kapitelit dhe pllakes duhet te kontrollohen.

Per shtyllat rrethore distancat prej qendres se shtylles deri tek prerja e kontrollit si ne
Figuren 6.18 mund te merren si:

rcont,ext = lH + 2d + 0,5c (6.36)

rcont,int = 2(d + hH) +0,5c (6.37)

 Figura 6.18: Solete me kapitel te zgjeruar ku lH ≥ 2hH)

θ = 26,6o

A Seksionet baze te kontrollit per kollonat rrethore

B Siperfaqja e ngarkuar Aload

6.4.3 Llogaritja e mosdepertimit

Procedura e projektimit te mosdepertimit bazohet ne kontrollet tek faqja e shtylles dhe tek permetri
baze i kontrollit u1. Ne qofte se kerkohet armature prerese duhet te gjendet nje perimeter i metejshem
uout,ef (shiko figuren 6.22) atje ku nuk kerkohet me armature prerese. Nderjet e meposhteme prerese
te projektimit (MPa) gjate prerjeve te kontrollit, jane percaktuar si:

vRd,c eshte vlera e projektimit e rezistences se mosdepertimit te nje pllake pa armature per
mosdepertim preres gjate prerjes terthore te kontrollit te konsideruar.
vRd,cs eshte vlera e projektimit e rezistences se grushtit preres te nje pllake me armature te
mosdepertimit gjate prerjes terthore te kontrollit te konsideruar.
vRd,max eshte vlera e projektimit e rezistences maksimale te mosdepertimit gjate prerjes terthore te
kontrollit te konsideruar.

Duhet te behen kontrollet e meposhteme:

(a) Tek perimetri i shtylles , ose perimetri i siperfaqes se ngarkuar, nderjet maksimale te
mosdepertimi nuk duhet te tejkaloje:

vEd ≤ vRd,max
(b) Armatura per mosdepertimi nuk eshte e nevojeshme ne qofte se:

vEd ≤ vRd,c

Kur vEd tejkalon vleren vRd,c per prerjen terthore te kontrollit, armatura per mosdepertim duhet te
sigurohet.

Ne se reaksioni i mbeshtetjes eshte ekscentrik ne lidhje me perimetrin e kontrollit, nderjet

maksimal te mosdepertimit duhet te merret si:
VEd
v Ed = β
ui ⋅ d
ku:
d eshte lartesia mesatare efektive e pllakes qe mund te merret si (dy + dz)/2 ku:
dy, dz jane lartesite efektive ne drejtimet y dhe z te prerjes terhore te kontrollit.
ui eshte gjatesia e perimetrit te kontrollit qe eshte konsideruar
β eshte dhene nga:

M Ed u1
β = 1+ k ⋅ (6.39)
VEd W1

ku :

u1 eshte gjatesia e perimetrit baze te kontrollit

k eshte nje koeficient i varur nga raporti midis dimensioneve te shtylles c1 dhe c2:vlera e tij
eshte nje funksion i pjeseve te paballancuara te mometit te transmetuar nga forca prerese
jo e njejte dhe nga perkulja dhe perdredhja (shiko Tabelen 6.1).
W1 korespondon me nje shperndarje te forcave prerese siç eshte ilustruar ne Figuren 6.19
dhe eshte nje funksion i perimetrit baze te kontrollit u1:

ui

Wi = ∫ e dl
0

dl eshte nje rritje e gjatesise se perimetrit

e eshte distanca e dl prej aksit rreth te cilit vepron momenti MEd

Tabela 6.1: Vlerat e k per siperfaqe te ngarkuara drejtkendore

c1/c2 ≤ 0,5 1,0 2,0 ≥ 3,0

k 0,45 0,60 0,70 0,80

Figura 6.19: Shperndarja e forces prerese per shkak te nje momenti te paballancuar tek nje
lidhje pllake e brendeshme -shtylle
 Per nje shtylle drejtkendeshe:

c12
W1 = + c1 + c1 ⋅ c 2 + 4c 2 ⋅ d + 16d 2 + 2π ⋅ d ⋅ c1
2

ku:
c1 eshte dimensioni i shtylles paralel me ekscentricitetin e ngarkeses
c2 eshte dimensioni i shtylles perpendikular me ekscentricitetin e ngarkeses

Per shtyllat te brendeshme rrethore β merret nga:

e
β = 1 + 0,6 π
D + 4d (6.42)

ku
D eshte diametri i shtylles rrethore
e eshte ekscentriciteti i ngarkeses se aplikuar e = MEd / VEd

Per nje shtylle te brendeshme drejtkendore ku ngarkimi eshte ekscentrik ne te dy akset, mund te
perdoret shprehja e perafert e meposhteme per β :

2
  ez 
2
 ey
β = 1 + 1.8   +   (6.43)
 
 bz   by 

ku :

ey dhe ez jane ekscentricitetet MEd/VEd gjate akseve respektive y dhe z

by dhe bz jane dimensionet e perimetrit te kontrollit (shiko Figuren 6.13)

SHENIM: ey rezulton nga nje moment rreth aksit z dhe ez nga nje moment rreth aksit y.
 Per bashkimet e shtyllave anesore, ku ekscentriciteti perpendikular me anen e pllakes (qe eshte
rezultat i momentit rreth aksit paralel me pllaken ) eshte drejt hyrjes dhe nuk ka ekscentricitet paralel
me skajin, forca e mosdepertimit mund te konsiderohet te jete uniformisht e shperndare gjate
perimetrit te kontrollit u1* siç tregohet ne Figuren 6.20(a).

Figura 6.20: Perimetri i reduktuar baze i kontrollit u1*

a) kollone anesore b) kollone kendore

Kur ka ekscentricitete ne te dy drejtimet ortogonale, β mund te percaktohet duke perdorur

shprehjen e meposhteme:

u1 u
β= + k 1 e par
u1* W1
ku :

u1 eshte perimetri baze i kontrollit (shiko Figuren 6.15)

u1* eshte perimetri i reduktuar baze i kontrollit (shiko Figuren 6.20(a))
epar eshte ekscentriciteti paralel me anen e pllakes qe rezulton nga nje moment rreth nje aksi
perpendikular me anen e pllakes .
k mund te percaktohet nga Tabela 6.1 me raportin c1/c2 te zevendesuar nga c1/2c2
W1 eshte llogaritur per perimetrin baze te kontrollit u1 (shiko Figuren 6.13).
Per nje shtylle drejtkendore siç tregohet ne Figuren 6.20(a):
 c 22
W1 = + c1 ⋅ c 2 + 4c1 ⋅ d + 8d 2 + π ⋅ d ⋅ c 2 (6.45)
2

Ne qofte se ekscentriciteti perpendikular me anen e pllakes nuk eshte ne drejtim te hyrjes,

aplikohet Shprehja (6.39). Ne llogaritjen e W1 distanca - e duhet te matet nga aksi i qendres te
perimetrit te kontrollit.

Per bashkimet e shtyllave te kendit, kur ekscentriciteti eshte ne drejtim te hyrjes se pllakes ,
eshte supozuar qe forca e mosdepertimit eshte uniformisht e shperndare gjate perimetrit te
reduktuar baze te kontrollit u1*, siç eshte percaktuar ne Figuren 6.20(b). Atehere vlera e β
mund te konsiderohet si:

u1
β= (6.46)
u1*

Ne qofte se ekscentriciteti eshte ne drejtim te hyrjes, aplikohet Shprehja (6.39).

Per strukturat ku qendrueshmeria anesore nuk varet nga veprimi i skeletit midis pllakes dhe
shtyllave , dhe kur hapesirat ne afersi nuk ndryshojne ne gjatesi me shume se 25%, mund te
perdoren vlera te peraferta per β.

SHENIM: Vlerat e β per perdorim ne nje Vend mund te gjenden ne Aneksin e tij Kombetar.
Vlerat e rekomanduara jane dhene ne Figuren 6.21N.

Figura 6.21N: Vlerat e rekomanduara per

 β

A – kollone e brendeshme
B – kollone anesore
C – kollone kendore

Ne se eshte aplikuar nje ngarkese e perqendruar ngjitur me nje shtylle mbeshtetese te nje
pllake pa trare, reduktimi i forces prerese nuk eshte i vlefshem dhe nuk duhet te perfshihet
respektivisht sipas 6.2.2 (6) dhe 6.2.3 (8).

Forca e mosdepertimit VEd ne nje pllake bazamenti mund te reduktohet per shkak te veprimit
te favorshem te presionit te dherave.

Komponenti vertikal Vpd qe rezulton nga armatura e lakuar e paranderur qe kryqezohet me

prerjet e kontrollit mund te merret parasysh si nje veprim i favorshem sipas rastit.

6.4.4 Rezistenca e mosdepertimit te pllakave dhe bazave te shtyllave pa armature

prerese

Kushtet për aftësinë mbajtëse të pllakës në mosdepertim të shtyllës pa armaturë tërthore.

Sipas EC-2 pllaka nuk ka nevojë të sigurohet me armaturë tërthore nëse është plotësuar
kushti

vEd ≤ vRd,c

Rezistenca e projektimit e mosdepertimit [MPa] mund te llogaritet si me poshte:

VRd ,c = C rd ,c ⋅ k 3 (100 ρ1 ⋅ f ck ) + k1σ cp ≥ (v min + k1 ⋅ σ cp ) (6.47)

ku kemi :
fck eshte ne Mpa

200
k = 1+ ≤ 2.0 me d ne mm
d
ρ l = ρ ly ⋅ ρ lz ≤ 0.02
ρly, ρlz lidhen me çelikun e terhequr me aderence ne drejtimet respektive y dhe z. Vlerat e
ρly dhe ρlz duhet te llogariten si vlera mesatare duke marre parasysh nje gjeresi
pllakes te barabarte me plus 3d per çdo ane.
σcp = (σcy + σcz)/2

σcy, σcz jane nderjet normale te betonit ne prerjen terthore kritik ne drejtimet y dhe z
(MPa, pozitive ne se jane ne shtypje):

NEd,y NEd,z
σc,y = A dhe σc,z =
cy Acz
 NEdy, NEdz jane forcat gjatesore ne mes te kampates se plote per kollonat e brendeshme dhe
forca gjatesore ne mes te seksionit te kontrollit per kollonat anesore. Forca mund te
jete prej nje veprimi ngarkese ose paratensionimi.
Ac eshte siperfaqja e betonit sipas percaktimit te NEd

SHENIM: Vlerat e CRd,c , vmin dhe k1 per perdorim ne nje Vend mund te gjenden ne Aneksin e tij
kombtar .
Vlera e rekomanduar per CRd,c eshte 0,18 /γc, ajo per vmin eshte dhene nga

Shprehja (6.3N) dhe ajo per k 1 eshte 0.1

Rezistenca e mosdepertimit te bazave te shtyllave duhet te verifikohet tek perimetrat e

kontrollit brenda 2d prej periferise se shtylles.
Per ngarkimin koncentrik forca neto e aplikuar eshte:

VEd,red = VEd - ∆VEd (6.48)

ku:
VEd eshte forca prerese e aplikuar
∆VEd eshte forca neto e drejtuar siper brenda perimetrit te kontrollit te konsideruar p.sh.
presioni i drejtuar siper nga toka minus peshen vetjake te bazamentit.

VEd = VEd,red /ud

V Rd ,c = C rd ,c ⋅ k 3 (100 ρ1 ⋅ f ck )2d / a ≥ v min

2d
a

Per ngarkim ekscentrik

VEd ,red  M Ed ⋅ u 
VEd = 1 + k 
ud  VEd ,red ⋅ W 

6.4.5 Rezistenca e mosdepertimit te soletave dhe bazave te shtyllave me armature

prerese

Kur kerkohet armature prerese ajo duhet te llogaritet ne perputhje me Shprehjen

(6.52):

vRd,cs = 0,75 vRd,c + 1,5 (d /sr) Asw fywd,ef (1/( u1d ))sinα (6.52)

ku :
 2
Asw eshte siperfaqja e nje perimetri te armatures prerese rreth shtylles [mm ]
sr eshte hapi radial i perimetrave te armatures prerese [mm]
fywd,ef eshte rezistenca efektive e projektimit te armatures te mosdepertimit , sipas
fywd,ef = 250 + 0,25 d ≤ fywd [MPa]
d eshte mesatarja e lartesive efektive ne drejtimet ortogonale [mm]
α eshte kendi midis armatures prerese dhe planit te pllakes

Ne qofte se eshte parashikuar nje linje e vetme e shufrave te kthyera poshte, atehere raporti d/sr
ne Shprehjen (6.52) mund te jape vleren 0,67.

(3) Rezistenca ndaj grushtit preres ne afersi te kollonave eshte e kufizuar ne nje maksimum te:

β ⋅ VEd
v Ed = ≤ v Rd ,max
u0 ⋅ d

ku:
u0 per nje shtylle te brendeshme u0 = periferia minimale e ndarjes [mm]
per nje shtyll anesore u0 = c2 + 3d δ c2 + 2c1 [mm]
per nje shtylle te kendit u0 = 3d δ c1 + c2 [mm]
c1, c2 jane dimensionet e shtylles siç tregohet ne Figuren 6.20
β shiko 6.4.3 (3), (4) dhe (5)

SHENIM: Vlera e vRd,max per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar.
Vlera e rekomanduar eshte 0,5 ν fcd, ku ν eshte dhene ne Shprehjen (6.6N).

(4) Perimetri i kontrollit tek i cili nuk kerkohet armature prerese, uout (ose uout,ef shiko Figuren
6.22) duhet te llogaritet nga Shprehja (6.54):
uout,ef = β VEd / (vRd,c d) (6.54)

Perimetri me i jashtem i armatures prerese duhet te jete vendosur ne nje distance jo me te

madhe se kd brenda uout (ose uout,ef shiko Figuren 6.22).

Figura 6.22: Perimetrat e kontrollit ne shtyllat e brendeshme

 A Perimetri uout B Perimetri uout,ef

SHENIM: Vlera e k per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar. Vlera e
rekomanduar eshte 1,5.

Ne se jane perdorur prodhimet e markes si armatura prerese, VRd,cs duhet te percaktohet me

testim ne perputhje me Aprovimin perkates Teknik Europian. Shiko gjithashtu 9.4.3.

Ne se kerkohet armature per mosdepertim (shiko 6.4) ajo duhet te vendoset midis zones ose
shtylles se ngarkuar dhe kd brenda perimetrit te kontrollit tek i cili nuk kerkohet me armature
prerese. Ajo duhet te parashikohet ne te pakten dy seri perimetrale te stafave te kraheve (shiko
Figuren 9.10). Hapi i stafave perimetrale te kraheve nuk duhet te kaloje 0,75d.

Hapi i stafave te kraheve rreth nje perimetri nuk duhet te kaloje 1,5d brenda perimetrit te pare te
kontrollit (2d nga zona e ngarkuar), dhe nuk duhet te kaloje 2d per perimetrat jashte perimetrit te
pare te kontrollit kur pjesa e perimetrit eshte supozuar te jape kontribut ne aftesine mbajtese ne
prerje (shiko Figuren 6.22).
Per shufrat e kthyera poshte siç jane vendosur ne Figuren 9.10 b) mund te konsiderohet se nje

perimeter i stafave perimetrale eshte i mjaftueshem.

Figura 9.10: Armatura e mosdepertimit

A Perimetri i jashtem i kontrollit

qe kerkon armature prerese
B Perimetri i pare i kontrollit
qe nuk kerkon armature prerese

a) Hapi i stafave b) Hapi i shufrave te kthyera siper

SHENIM: Shiko 6.4.5 (4) per vleren e k.

(2) Ne se kerkohet armature prerese, siperfaqja e nje krahu stafash mbyllese (ose ajo
ekuivalente), Asw,min, eshte dhene nga Shprehja (9.11).

fck
Asw,min ·(1,5 ·sinα + cosα)/(sr · st) ≥ 0,08 · (9.11)
fyk
ku :
 α eshte kendi midis armatures prerese dhe asaj kryesore (keshtu qe per stafat vertikale
α = 90o dhe sinα = 1)
sr eshte hapi i stafave per prerjen ne drejtimin radial
st eshte hapi i stafave per prerjen ne drejtimin tangencial
fck eshte ne MPa

Vetem komponenti vertikal i armatures se paratensionimit qe kalon brenda nje distance prej 0.5d
te kollones mund te perfshihet ne llogaritjen per prerjen.

(3) Shufrat e kthyera siper qe kalojne permes zones se ngarkuar ose ne nje distance qe nuk
kalon 0,25d nga kjo zone mund te perdoren si armature per grushtin preres (shiko Figuren 9.10
b), majtas).

(4) Distanca midis faqes te nje mbeshtetje, ose periferise te nje zone te ngarkuar, dhe armatures
prerese me te afert te marre parasysh ne projektim, nuk duhet te kaloje d/2. Kjo distance duhet
te merret tek niveli i armatures per terheqjen. Vetem ne qofte se eshte parashikuar vetem nje vije
o
me shufra te kthyera siper, pjerresia e tyre mund te reduktohet ne 30 .

Dimensionimi i pllakës mbi shtylla

Pllaka mbi mbështet]sa (shtylla) duhet llogaritur nga ndikimi i momentit përkulës prej dy
drejtimeve.
Nëse këto momente janë më të vogla se vlerat minimale të caktuara me EC-2, gjegjësisht nëse
nuk është plotësuar kushti m Sdx apo m Sdy ≥ η ⋅ Vsd atëherë pllakat dimensionohen për vlerat
minimale të momenteve të cilat veprojnë në shiritin të dhënë në tabelën e më poshtme.

Tabela,,,,,,,,,
η për m Sdx η për m Sdy
Pozita e shtyllës Pjesa e Pjesa e Pjesa e Pjesa e
sip. posht. by sip. posht. bx
pllakës pllakës pllakës pllakës
Shtylla e mesit -0.125 0 0.30 ⋅ l y -0.125 0 0.30 ⋅ l x
Shtylla anësore 0.15 ⋅ l y
-0.250 0 -0.125 0.125 *
paralel me aksin x
Shtylla anësore
-0.125 0.125 * -0.250 0 0.15 ⋅ l x
paralel me aksin y
Shtylla në kënd -0.500 0.500 * 0.500 -0.500 *
* Shpërndarja llogaritet në një metër gjatësi.
 Fig. 8989898988989

Armimi i pllakës për sigurim nga mosdepërtimi i shtyllës

Armatura e llogaritur tërthore do të jetë meritore nëse shufrat janë të holla, të shpërndara në
mënyrë të dendur në sipërfaqen e konit dhe mirë të inkastruara.
Propozimi i EC-2 për armimin e pllakës mbi mbështetës është dhënë në figurat vijuese.

Fig. 8968986958
 Fig. 90909090
Trashësia minimale e pllakës që armatura tërthore të jetë e inkastruar është 20 cm. Për
inkastrim më të mirë të armaturës propozohet që armatura tërthore në formë të stafave të
saldohet në unaza apo vetëm të lidhet me tel nëse pllaka është me trashësi të mjaftueshme
(d > 40cm.) për inkastrim. Kjo armaturë vendoset vështirë dhe kushton shtrenjtë.
Në disa vende të zhvillura ekzistojnë patente të ndryshme për formimin e armaturës tërthore
mbi shtylla e një prej tyre ka këtë formë.

ELEMENTET QË PUNOJNË NË PËRDREDHJE

(TORZIONI)
Në ndërtimtari te konstruksionet e betonit elementet që punojnë në përdredhje të pastërt
janë shumë rrallë. Përndryshe, elementet në përdredhje paraqiten me ndikimet tjera siç janë:
momentet e përkuljes, forcat transversale dhe ato normale (M , V dhe N ) .
Gjendja e nderjeve nga përdredhja e pastër ose përdredhja dhe transversalja është me
rëndësi, kur elementi vie në fazën e gjendjes së nderjeve gjatë së cilave paraqiten plasaritjet,
prandaj elementi duhet të trajtohet veçanërisht gjatë llogarisë dhe konstruimin e armaturës në
mbajtës.
Hulumtimi i problemit të përdredhjes dhe përcaktimi i metodave për llogaritje ka zgjatur
shumë kohë, ku edhe tani është aktuale. Në kohët e fundit posaçërisht rol të madh kanë
hulumtimet eksperimentale, që merren si bazë për llogaritje si dhe për vërtetimin e formulimit
të bazës teorike.
/////////////////////////////////////////////////////////////////

Në mbajtës paraqiten nderje nga përdredhja, nëse qendra e rëndesës (aksi neutral) së
prerjes tërthore të mbajtësit nuk shtrihet në rrafshin e veprimit të forcave të jashtme. Te
konstruksionet e betonit të armuar, ku lidhja e pllakës dhe mbajtësit është e ngurtë, për shkak të
rrotullimit të pllakës shkaktohet përdredhja e mbajtësit, prandaj paraqiten në to momentet e
përdredhjes.
Momentet e përdredhjes zakonisht përcillen nëpërmjet momenteve të përkuljes, forcave
aksiale (dhe pa to) dhe forcave prerëse. Nga varshmëria e ndikimeve, aftësia mbajtëse e
elementit llogaritet për këto raste të nderjeve, dhe atë për :
• Moment të përdredhjes ,
• Moment të përdredhjes dhe të përkuljes,
• Moment të përdredhjes dhe forcës prerëse,
• Moment të përdredhjes, përkuljes dhe forcës prerëse.

Në fig.1- 4 janë dhënë rastet e paraqitjes të përdredhjes.

Përdredhja në elementin A − C dhe B − D Përdredhja në elementin A − B

Përdredhja në elementin A − B Përdredhja në prerjen T të traut

Fig. 1- 4.

Momentet e përdredhjes përndryshe përcillen në të ashtu quajturat mbështetëset e

torsionit të cilët mund të jenë të ngurta ose elastike. Nëse mbështetëset janë të ngurta- rixhide
atëherë diagrami i momenteve të përdredhjes është identik me vijën e forcave transversale të
mbajtësit të thjeshtë. Nëse mbështetëset janë elastike ndaj torsionit atëherë llogaria e momentit
të përdredhjes, të cilën e pranon mbështetësi zgjidhet me kushtet shtesë të lidhjeve sipas
deformimeve fig. 5.
 Fig. 5151551151515
Nëse mbajtësi është i inkastruar nga njëra anë, si për rastin e konzolës ose për shtylla të
largpërçuesve atëherë momentet e përdredhjes llogarohen vetëm nga kushtet e ekuilibrit nga
forcat e jashtme dhe nga forcat që lindin në mbështetëse. fig. 6.

Fig. 61616161616161

Me masa konstruktive mundet ndonjëherë të eliminohen momentet e torsionit, s.psh. në

rastin e mbajtësit i cili e mban pllakën konzollë ku me vazhdimin e pllakës eliminohen ndikimi
i torsionit nëpërmjet momentit të përkuljes në pllakën e vazhduar fig.7.
 Fig. 17171717171177

Momentet e torsionit shkaktojnë nderjet tangjenciale, gjegjësisht nderjet e përdredhjes.

T
τt = (1)
Wt
ku:
T – momenti i përdredhjes në prerje
Wt – momenti rezistues i përdredhjes

NDERJET KRYESORE TËRHEQËSE TE MBAJTËSIT ME PRERJE

HOMOGJENE NGA PËRDREDHJA E PASTËRT
Për fenomenin e përdredhjes janë bërë shumë eksperimente për prerje tërthore unazore,
drejtkëndëshe dhe rrethore .Nga rezultatet eksperimentale arrihet në përfundim se gjatë veprimit
të momenteve të përdredhjes në element lindin plasaritje hapësinore në formë të spirales nën
këndin 45 0 ndaj aksit të elementit.
Nderjet kryesore në tërheqje dhe në shtypje nga veprimi i momentit të përdredhjes janë
nën këndin ≤ 45 0 .
Një dukuri e tillë e zhvillimit të plasaritjeve nga përdredhja hedhë dritë mbi mënyrën më
ekonomike të armimit të elementeve për përballimin e përdredhjes, duke vendosur armaturën
tërthore në formën e spirales në drejtimin e veprimit të trajektoreve të nderjeve tërheqëse
kryesore apo normal në plasaritje.

Fig.8 .Nderjet kryesore në tërheqje dhe shtypje për elementin me prerje rrethore.
 Por meqenëse nga pikëpamja e zbatimit armaturë në formë spirale është e vështirë dhe
nga ana tjetër, për rastet e veprimit të momentit të përdredhjes në mënyrë alternative do të
nevojitet edhe një spirale tjetër (psh. shtylla e tensionit lartë).
Në praktikën e projektimeve elementet që punojnë në përdredhje me përkulje armohen
me armature gjatësore dhe tërthore për efekt të përdredhjes. Natyrisht në këtë rast sipërfaqja e
armaturës për përballimin e përdredhjes rezulton më e madhe se në rastin e armimit me stafa
spirale.
Gjithashtu eksperimentet kanë treguar se edhe pas plasaritjeve të shtresës mbrojtëse,
pjesa e prerjes që përfshihet brenda armaturës spirale (apo armatura tërthore dhe gjatësore)
mbetet e pa shkatërruar dhe vazhdon të punojë deri në momentin e shkatërrimit, për këtë arsye
shtresa mbrojtëse gjatë llogarisë nuk hynë në dimensionim, por si sipërfaqe llogaritëse e prerjes
merret sipërfaqja që përfshihet brenda spirales.
Elementi prej betonit të armuar me prerje tërthore unazore i ngarkuar me moment të
torsionit do të deformohet. Ku për elementin e vogël diferencial, katrori ABCD pas deformimit
do të merr formën e rombit. Në prerjen diagonale AC betoni tkurret, ndërsa normal në prerje
diagonalja BD zgjatet. fig.8.
Në fig. 8 për prerjen tërthore rrethore është treguar drejtimi i trajektores së nderjeve kryesore
tërheqëse σ 2 = −τ t dhe i nderjeve kryesore në shtypje σ 1 = −τ t . Për thyerje të prerjes rrethore
nderjet dominante do të jetë nderjet në tërheqje .
Nderjet tangjenciale për gjendjen e nderjeve të fazës I pa të plasura me shtangësi ndaj
përdredhjes (GJ t ) . Për gjendjen e nderjeve II , për mbajtësin me plasaritje, mundet që
I

shtangësia ndaj përdredhjes të llogaritet me shprehjen:

(GJ t )I
(GJ t ) II
= (1 + ρ ) (2)
T
1+
MR
Ku ;
G - moduli i rrëshqitjes; (përafërsisht mund të merret G = 0.45 E c )
ρ - përqindja e armimit të armaturës gjatësore për përdredhje, kjo përqindje e armimit nuk
duhet të jetë më e vogël se 0.5 %.
T - momenti maksimal i përdredhjes ku njëkohësisht shpërndahet me moment të përkuljes.
M R – momenti llogaritës i prerjes së thyer për përkulje të pastër.

Forcat në tërheqje pranohen me armaturë gjatësore dhe tërthore. Armatura për pranimin e
nderjeve nga përdredhja është e përbërë nga stafat e mbyllura spirale apo rrethore dhe armaturës
gjatësore.
Nderjet normale te përdredhja e pastër janë σ c = 0 , prandaj nderjet kryesore sipas vlerës
absolute janë të barabartë me nderjet prerëse-transversale. Ato sipas rregullës janë më të mëdha
në konturë të prerjes.
Në praktikë në shumicën e rasteve elementet e betonit me prerje tërthore katërkëndëshe janë të
ngarkuar në përdredhje, prandaj për këto prerje diagrami i nderjeve transversale τ t është
paraqitur në fig.9 ku nderjet janë më të mëdha për pjesën e prerjes me brinjë më të mëdha,
ndërsa për brinjët më të vogla të prerjes nderjet janë më të vogla, ndërsa në cepat e prerjes
nderjet transversale janë barazi me zero. Ligjin e nderjeve tangjenciale e supozojmë të jetë
linear. Për raport të brinjëve d > 3b , nderjet τ t për briun më të madh është përafërsisht
konstant.
Fig.9. Diagrami i nderjeve tangjenciale nga përdredhja për prerje tërthore katërkëndëshe

Llogaritja e elementeve të betonit të armuar sipas teorisë klasike nga përdredhja bazohet në
shprehjet prej rezistencës së materialeve për nderje dhe deformime.
Nderjet tangjenciale nga përdredhja llogarohen sipas shprehjes (1) për prerje tërthore
katërkëndëshe, si dhe për këndin e rrotullimit njësi ϕ , jepen me shprehjet:
T T
maxτ t1 = = 2 ⋅ψ 1 ……………. (3)
Wt b ⋅ h
τ t 2 = maxτ t1 ⋅ψ 2 ............. (4)
T T
ϕ= ⋅ψ 3 = ..................... (5)
G ⋅b ⋅h
3
G ⋅ Jt
Funksionet ψ ,ψ dhe ψ 3 janë dhënë në tabelë 1
1 2

Tabela 1
d 1 1.5 2 2.5 3 4 6 8 10 >10
b
ψ1 4.81 4.33 4.07 3.87 3.74 3.55 3.35 3.26 3.20 3.00
ψ2 1.00 0.859 0.796 0.765 0.753 0.745 0.743 0.743 0.742 0.742
ψ3 7.14 5.10 4.37 4.02 3.81 3.56 3.35 3.26 3.20 3.00

Momentet e përdredhjes në prerje shkaktojnë nderje tangjenciale ku për materiale

homogjene dhe elastike sipas autorit Saint – Venanit janë të paraqitura në tabelën vijuese.

Tabela 2
 Te prerjet e përbëra nderjet tangjenciale për t’i llogaritur është procedurë e komplikuar.
Mirëpo autori Basch bën disa thjeshtime ku momentin e përdredhjes e shpërndan në varshmëri
të shtangësisë së elementeve të prerjes ndaj shtangësisë së përgjithshme fig.10.
K ti
Ti = ⋅ T ....................... (6)
∑ K ti
i
Ndërsa nderjet tangjenciale në pjesën e i -të të prerjes janë :
T
τ ti = i ....................... (7)
Wti

Fig. 10010101010101

NDERJET KRYESORE TËRHEQËSE NGA PËRDREDHJA E PASTËRT,

PËRDREDHJA DHE MOMENTIT TË PËRKULJES SI DHE MËNYRA E SIGURIMIT

Mbajtësi i ngarkuar me moment të përdredhjes T nuk duhet të sigurohet veçmas me

armaturë derisa shuma e nderjeve τ T prej ndikimeve të përdredhjes dhe forcave transversale
janë nën kufirin τ a .
 Nëse në prerjen tërthore të elementit kemi veprim të njëkohshëm të momenteve të
përdredhjes τ T . dhe të përkuljes apo forcave transversale τ o ato duhet të mblidhen në formë
vektoriale sipas vlerave të tyre absolute.
Kur shuma e nderjeve ∑τ = τ T + τ 0 e kalon kufirin normativ τ a T , prerja duhet të sigurohet me
armaturë dhe atë veçmas për ndikimet e forcave transversale dhe veçmas për momentet e
përdredhjes.
Në fig. 11 është treguar diagrami i nderjeve τ për mbajtës prej përdredhjes së pastër
dhe diagrami i përdredhjes me përkulje si dhe gjatësia e sigurimit λ . Gjatësia e sigurimit λ
llogarohet deri ku është shuma e nderjeve të lejuara τ a T varësisht për rastin e përdredhjes ose
për rastin e përkuljes dhe të përdredhjes.

Fig. 111111111111111
Rregullorja BAB jep nderjet e lejuara kryesore tërheqëse prej përdredhjes së pastër dhe
përdredhje me përkulje.
Tab.3
Gjendja e prerjes së MB
nderjeve MPa
15 20 30 40 50 60
Nderjet kryesore në τ aT 0.5 0.6 0.8 1.0 1.1 1.2
tërheqje prej
përdredhjes së pastër τ cT 1.5 1.8 2.2 2.6 3.0 3.4
Kombinimi i nderjeve τ 0
aT 0.6 0.8 1.0 1.1 1.2 1.3
në tërheqje prej
përdredhjes dhe τ cT0 1.9 2.2 2.8 3.4 3.9 4.4
përkuljes

METODA E GJENDJES KUFITARE

Llogaritja e nderjeve të shkaktuar prej momentit torsionit

Nderjet tangjenciale nga momentit i përdredhjes trajtohen ndryshe për rastin e materialit
elastik dhe atij plastik.
Për material elastik llogaria e nderjeve tangjenciale bëhet sipas autorit Saint –Venant-it
që është paraqitur në tabelën e mëparshme për dimensionimin sipas metodës së nderjeve të
lejuara.
 Metoda e gjendjes kufitare analizon gjendjen e nderjeve në momentin para thyerjes, dhe
llogarohet me vlerën e momentit llogaritës të përdredhjes.
Rizhiditeti në përdredhje i elementit fitohet me trajtimin e elementit me gjatësi
diferenciale dz të ngarkuar me momentin e përdredhjes. Nga rezistenca e materialeve dihet :
dϕ T
=
dz G ⋅ I t
Për moment të përdredhjes konstant dhe prerjen konstante, pas integrimit të ekuacionit
diferencial fitojmë vlerën e këndit të përdredhjes
T
ϕ= l
G ⋅ It
Rizhiditeti në përdredhje i elementit për T = 1 do të jetë :
1 G ⋅ It
Kt = =
ϕ l
ϕ - këndi i rrotullimit nga përdredhja për gjatësi l
I t − momenti polar i inercisë
G - moduli i rrëshqitjes

Te materialet me veti plastike parashikohet shpërndarja konstante e nderjeve

tangjenciale nga përdredhja në prerje.
Nga kushti i ekuilibrit ∑ T = 0 , llogarohet vlera e nderjeve tangjenciale nga përdredhja.

Fig.121212121212
Për prerje katrore do të jetë:
b 1 b b3
T = 4 ⋅ b ⋅ ⋅ ⋅τ t ⋅ = ⋅τ t
2 2 3 3
Gjegjësisht
3⋅T
τt =
b3
Për prerje drejtkëndëshe do të jetë:

b ⋅ b ⋅ b ⋅τ t 1 b2  b
T= + (a − b)3 ⋅ b ⋅ τ t ⋅ b = τ t  a − 
3 6 2  3
Gjegjësisht
2 T
τt = ⋅
b b2 ⋅ a
1−
3⋅ a
Prerjet tërthore boshe përdoren kryesisht te urat, për shkak të raportit të madh në mes të
sipërfaqes së përgjithshme dhe kornizës, këto prerja kanë rizhiditetin e lartë në përdredhje dhe
absorbojnë mirë nderjet tangjenciale. Për ilustrim në fig. 13 janë treguar disa prerje tërthore të
urave prej rizhiditetit më të vogël deri te ai më i madh.

Fig.131313131313

Në raste kur trashësia e mureve te elementet me prerje boshe t i është e vogël në

krahasim me dimensionet e prerjes, mundemi me saktësi të mjaftueshme të parashikojmë se
nderjet tangjenciale τ t në tërë prerjen janë konstante.

Fig.1141414144

Pjesëmarrja e prerjes (1) ndaj prerjes (2) në pranimin e momentit të përdredhjes është shumë e
vogël prandaj shpesh herë nuk merret parasysh.
Shprehja për llogarinë e momentit të përdredhjes tek prerjet tërthore boshe merret nga
kushti i ekuilibrit ∑ T = 0 , dhe nga parashikimi se nderjet tangjenciale në trashësi të murit janë
konstante fitojmë :

l
T = ∫ t ⋅ τ ⋅ r ⋅ ds = 2 Ak ⋅ t ⋅ τ t
0

T
τt =
2 Ak ⋅ t
ku është,
t - trashësia e murit
Ak - sipërfaqja që mbulon kontura e mesit të prerjes boshe.

Rizhiditeti i prerjes tërthore boshe shprehet përmes principit të punës virtuale.

1 τ 1 ϕ
2 ∫ τ t ⋅ t ⋅ t ⋅ ds = ⋅ T ⋅
G 2 l
 T
Kur për τ t vendosim shprehjen τ t = fitojmë :
2 Ak ⋅ t
4 Ak2 ⋅ t G Ck ⋅ G
T= ⋅ ⋅ϕ = ⋅ϕ
∫ ds l l
atëherë rizhiditeti i elementit për T = 1 do të jetë :

1 Ck ⋅ G
Kt = =
ϕ l
ku është :
4 Ak2 ⋅ t
Ck = - momenti ekuivalent polar i inercisë për çfarëdo prerje boshe me trashësi
∫ ds
konstante t .

4 Ak2
Ck = - momenti ekuivalent polar i inercisë për prerje boshe poligonale
∑ uik
i

ti

∫ ds = u k - kontura e mesit të prerjes boshe.

Vlerat llogaritëse të nderjeve në beton te elementet e nënshtruar përdredhjes-

Rezistenca e betonit nga veprimi i nderjeve kryesore tërheqëse të shkaktuara nga

përdredhja mvaret prej shumë faktorëve. Në mënyrë eksperimentale janë fituar ato vlera të
paraqitur përmes rezistencës së betonit në shtypje

τ tc = 0.33 f ck ÷ 0.58 f ck
Këto vlera i përgjigjen rezistencës së betonit në tërheqje, gjegjësisht nderjet gjatë së cilës
fillojnë plasaritjet për shkak të veprimit të përdredhjes. Normat Amerikan ACI japin shprehjen
për llogarinë e rezistencës në tërheqje të betonit kur vepron përdredhja në varshmëri të
rezistencës në shtypje të cilindrit 15/30cm.

τ tc = 0.5 f ck
Veprimi i njëkohshëm i momentit të përdredhjes dhe atij të përkuljes në element paraqet nderje
të përbëra, kështu që përcaktimi i aftësisë mbajtëse të betonit te këto raste është mjaft i vështirë.
Paraqitja e plasaritjeve në këto elemente varet nga raporti mes vlerës së momentit të
përdredhjes dhe momentit të përkuljes. Nga përkulja plasariten paraqiten në zonën e
tërhequr ,kështu që paraqitja e tyre dobëson aftësinë mbajtëse për pranimin e përdredhjes dhe
në këtë kombinim plasaritjet nuk janë normale në aksin e mbajtësit por janë të pjerrëta.
Në bazë të këtyre të dhënave rregulloret amerikane ACI zvogëlojnë aftësinë mbajtëse
për 40% te rasti kur kemi përkulje me përdredhje, që do të thotë :

τ tsc = 0.4 ⋅ 0.5 f ck = 0.2 f ck

Ndërsa EC-2 versioni i vjeter jep vlerat llogaritëse të rezistencës nga veprimi i nderjeve
kryesore tërheqëse.
0.25 f ctk
τ Rd =
γc
f ctk - rezistenca karakteristike në tërheqje.
γ c - koeficienti i sigurisë për beton

Në varshmëri mes momentit të përdredhjes dhe momentit të përkuljes sipas autorëve

Walshovin dhe Collins-it mund të paraqiten dy lloje të thyerjes :

1. Për Tsd M sd > 0.5 pritet thyerje klasike të shkaktuar prej nderjeve kryesore
tërheqëse (elementi pa armaturë për përdredhje).
2. Për Tsd M sd < 0.5 pritet thyerje duktile (e ngadalshme, se pari paraqiten plasaritjet
e pastaj dalëngadalë prerja shkatërrohet, elementi është me armaturë në zonën e
tërhequr të përkuljes) .

Rizhiditeti në përdredhje mund të rritet me rritjen e sasisë së armaturës për pranimin e

armaturës së përdredhjes.
Veprimi i njëkohshëm i momentit të përdredhjes dhe forcës transversale gjithashtu paraqet
nderje të përbërë dhe për këtë rast kemi këto vlera :
τ tsc = 0.2 f ck - rezistenca llogaritëse e betonit në tërheqje kur në prerje kemi moment të
përdredhje dhe përkuljes.

τ vc = 0.166 f ck - rezistenca llogaritëse e betonit në tërheqje kur në prerje kemi forcat prerëse
(tangjenciale).

TSd
τ tSd = - nderjet shkëputëse nga momenti llogaritës i përdredhjes
2 Ak ⋅ t ⋅ ϕ

VSd
τ vSd = - nderjet shkëputëse nga forcat prerëse llogaritëse.
bw ⋅ d ⋅ ϕ

ϕ = 0.85 - koeficient i reduktimit

Për këtë lloj të ngarkesës duhet të plotësohet kushti :

2 2
 τ tSd   τ vSd 
  +   = 1
 τ tSc   τ vc 

Në rastin kur kemi ndikimin e përdredhjes dhe prezencën e forcës transversale, llogarojmë
nderjet shkëputëse llogaritëse τ tvc sipas shprehjes

0.2 f ck
τ tvc =
1+
(0.200 ⋅ τ ) vSd
2

(0.166 ⋅ τ tSd )2
Në mënyrë analoge llogarojmë edhe nderjet shkëputëse llogaritëse për rastin kur kemi forcë
transversale dhe prezent momentin e përdredhjes.

0.166 f ck
τ vtc =
2
 0.166τ tSd 
1 +  
 0.200τ vSd 
është e mjaftueshme të llogarohet një nderje shkëputëse ndërsa tjetra mund të fitohet prej
raportit:
τ tSd τ tvc
=
τ vSd τ vtc
EC-2 nuk trajton rastin e rezistencës së betonit kur vepron momenti i përdredhjes dhe forca
transversale.

Kushti i aftësisë mbajtëse te elementet beton arme pa pjesëmarrjen e armaturës tërthore-

Kushti i ekuilibrit S d < Rd do të plotësohet nëse:

Sipas normave ACI
për ngarkim me moment të përdredhjes
τ tSd ≤ τ tc = 0.5 f ck

për ngarkim me moment të përdredhjes dhe prezent momenti i përkuljes.

τ tSd ≤ τ tsc = 0.2 f ck

për ngarkim me moment të përdredhjes dhe prezent të forcës transversale.

τ tSd ≤ τ tvc

për ngarkim me forcës transversale dhe prezent moment të përdredhjes.

τ vSd ≤ τ vtc

Llogaritja e armaturës për pranimin e momentit të përdredhjes

- Nga ndikimi vetëm i momentit të përdredhjes

Pas paraqitjes së plasaritjeve diagonale (gjendja e nderjeve II ), elementi mund të mbajë

vetëm me ndihmën e armaturave tërthore dhe gjatësore. Në elementin me prerje të plotë apo me
zbrazëtira formohet kapriata hapësinore e cila i reziston momentit të përdredhjes. Shufrat e
tërhequra të kapriatës i bën armatura, ndërsa të shtypjes betoni. Pjerrtësia e shufrave të
diagonaleve të shtypura të kapriatës varet prej marrëdhënies së armaturës gjatësore me atë
tërthore.
Llogaritja e elementeve të nënshtruar përdredhjes sipas EC – 2 bëhet me shfrytëzimin e
modelit kapriatë hapësinore duke e transformuar prerjen e plotë në prerjen boshe me trashësi të
konturës (murit) t .

A
t≤
u
A - sipërfaqja e tërë e prerjes tërthore
u - perimetri i konturës së jashtme
Për prerje boshe trashësia t nuk guxon të jetë më e madhe se trashësia reale e mureve të prerjes
dhe jo më pak se dyfishi të trashësisë së shtresës mbrojtëse (2c ) .
Në llogari të aftësisë mbajtëse supozojmë se nderjet tangjenciale janë shpërndarë në mënyrë
njëtrajtshme në trashësinë e mureve fiktive t , me çka shumë thjeshtësohet llogaria, ndërsa
gabimet nga ky supozim janë shumë të vogla.
 Fig.15151515151

Ne se ekuilibri statik i nje strukture varet nga rezistenca ne perdredhje e elementeve te

struktures, do te behet nje mbulim i plote i projektimit ne perdredhje per te dyja gjendjet kufitare,
fundore dhe te funksionimit.

Ne se, ne strukturat statikisht te pacaktuara, perdredhja lind vetem nga vleresimi i perputhjes, dhe
struktura nuk varet nga rezistenca ne perdredhje per qendrueshmerine e saj, atehere do te jete
normalisht e nevojeshme te konsiderohet perdredhja ne gjendjen kufitare fundore. Ne te tilla raste
duhet te sigurohet nje armature minimale e dhene ne seksionet 7.3 dhe 9.2, ne formen e stafave
dhe shufrave gjatesore me qellim parandalimin e plasaritjeve te teperta.

Rezistenca ne perdredhje e nje seksioni mund te llogaritet mbi bazen e seksionit terthor me mure
te holla te mbyllura, ne te cilin ekuilibri plotesohet nga fluksi i sforcimeve tangenciale te mbyllura
ne vetvehte. Seksionet kompakte mund te modelohen me seksione ekuivalente me mure te holle.
Format komplekse, te tilla si seksionet-T, mund te ndahen ne seri nen-seksionesh, ku secili eshte
i modeluar si nje seksion me mure te holla, dhe rezistenca totale ne perdredhje eshte marre si
shuma e kapaciteteve te elementeve te veçante.

Shperndarja e momenteve vepruese perdredhese mbi nen-seksionet duhet te jete ne proporcion

me rigjiditetin e tyre pa plasaritje ne perdredhje. Per seksionet jo-kompakte trashesia ekuivalente
e murit nuk duhet te kaloje rigjiditetin aktual te murit.

Çdo nen-seksion mund te projektohet ne veçanti.

(1) Sforcimi preres ne nje mur te nje seksioni te nenshtruar ne nje moment te paster perdredhes
mund te llogaritet nga:
 τt,i tef,i = TEd
2A k (6.26)

Forca prerese VEd,i ne nje mur i per shkak te perdredhjes eshte dhene nga:

VEd,i = τt,i tef,i zi (6.27)

ku :

TEd eshte perdredhja e aplikuar e projektimit (shiko Figuren 6.11)

Ak eshte siperfaqja e mbyllur nga akset qendrore te mureve bashkuese, qe perfshin
siperfaqet e brendeshme boshe.
τt,i eshte sforcimi preres i perdredhjes ne murin i
tef,i eshte trashesia efektive e murit. Ajo mund te merret si A/u, por nuk duhet te jete me pak
se dyfishi i distances midis skajit dhe qendres se armatures gjatesore. Per seksionet me
boshlleqe trashesia reale eshte nje kufi i siperm.
A eshte siperfaqja totale e seksionit terthor ndermjet perimetrit te jashtem, qe perfshin
siperfaqet e brendeshme boshe.
u eshte perimetri i jashtem i seksionit terthor
zi eshte gjatesia e anes se murit i e percaktuar nga distanca midis pikave te nderprerjes
me muret ngjitur.

Efektet e perdredhjes dhe prerjes per elemente te plote ose me boshlleqe mund te jene te
mbivendosura, duke supozuar te njejten vlere θ per inklinimin e traverses.
θ - këndi në mes të shufrave të shtypura të kapriatës dhe aksit të trarit që duhet të përvetësohet
ashtu që të plotësojnë kushtet:

1 ≤ cot θ ≤ 2,5

jane gjithashtu te aplikueshme per rastin e kombinuar te prerjes dhe perdredhjes.

Aftesia mbajtese maksimale e nje elementi te ngarkuar ne prerje dhe perdredhje merret nga
6.3.2 (4).

Siperfaqja e kerkuar e seksionit terthor te armatures gjatesore per perdredhjen ΣAsl mund te
llogaritet nga Shprehja (6.28):

∑ Asl ⋅ f yd TEd
= cot θ
uk 2 Ak
ku:
uk eshte perimetri i siperfaqes Ak
fyd eshte sforcimi i projektimit i rrjedhshmerise te armatures gjatesore Asl
θ eshte kendi i traversave te shtypura (shiko Figuren 6.5).

Elementi i përdredhjes që mund ta pranojë armatura është

 f ywd ⋅ Asw 
TRd 2 = 2 Ak  ctgθ
 u k 
 Ne fijet e shtypura, armatura gjatesore mund te reduktohet ne proporcion me forcen shtypese te
disponueshme. Ne fijet e shtypura armatura gjatesore per perdredhjen duhet t’i shtohet
armatures tjeter. Armatura gjatesore ne pergjithesi duhet te jete e shperndare ne gjatesine e
anes, zi, por per seksione me te vogla ajo mund te jete e perqendruar ne fundet e kesaj gjatesie.

Te llogaria e elementeve nga përdredhja duhet të plotësohen dy kushte:

TEd ≤ TRd 1 dhe TEd ≤ TRd 2 .

Ku janë,
TRd 1 – paraqet momentin maksimal të përdredhjes që mund të përballon prerja të shufrat e
shtypura të modelit kapriatë
TRd 2 – paraqet momentin maksimal përballues të prerjes që mund të përballon prerja me
ndihmën e armaturës.

TRd 1 = TRd,max = 2 ν αcw fcd Ak tef,i sin θ cos θ

(6.30)
ν - paraqet faktorin e efikasitetit

 f ck 
ν = 0.61 −  f ck ne Mpa
 250 
A – paraqet sipërfaqen e përgjithshme të prerjes tërthore brenda konturës së jashtme duke
përfshirë edhe zbraztësirat.
Ak – sipërfaqja e konturës të prerjes së brendshme duke përfshirë edhe pjesën tërthore të
mureve boshe

SHENIM 3: Vlera e rekomanduar e αcw eshte si me poshte:

1 per strukturat e pa paratensionuara

(1 + σcp /fcd) per 0 < σcp ≤ 0,25 fcd (6.11.aN
1,25 per 0,25 fcd < σcp ≤ 0,5 fcd )
2,5 (1 - σcp /fcd) per 0,5 fcd < σcp < 1,0 fcd (6.11.bN
ku:
σcp eshte sforcimi shtypes mesatar ne beton per shkak te forces aksiale te projektimit, i marre
pozitiv. Kjo mund te merret duke e mesatarizuar ate mbi seksionin terthor te betonit duke
patur parasysh armaturen. Vlera e σcp nuk duhet te llogaritet ne nje distance me te vogel
se 0.5d cot θ nga skaji i mbeshtetjes.
Asw – sipërfaqja e prerjes tërthore të shufrave për stafa
f ywd – kufiri rrjedhshmërisë së armaturës për stafa
s - hapi i stafave

Armatura shtesë gjatësore për shkak të përdredhjes caktohet;

T ⋅u
As1 = Rd 2 k ⋅ ctgθ
2 Ak ⋅ f y1d
Nëse dihet armatura atëherë vlera e këndit θ dhe forcës TRd 2 mund të caktohet me shprehjet
vijuese;
Asw
⋅ f ywd
tan 2 θ = s
As1
⋅ f y1d
uk
Asw A
TRd 2 = 2 Ak ⋅ f ywd ⋅ s1 ⋅ f y1d
s uk
Nëse këndi i llogaruar θ është jashtë kufijve të dhënë më parë atëherë duhet të përvetësohet afër
atyre kufijve.
Armatura gjatësore duhet të shpërndahet ashtu që rezultantja e forcës në tërheqje Fs1 = As1 ⋅ f y1,d
të shpërndahet në qendrën e prerjes tërthore.
Që të sigurohet pranimi i presionit në drejtim të konturës së jashtme, ku shufrat e shtypura të
kapriatës prej betoni përcjellin në stafa, është e nevojshme që të jetë së paku nga një shufër në
skajet e prerjes reale. Stafat te përdredhja duhet të jenë të mbyllura. Ndërsa distancat minimale
caktohen sikurse te transversalet.

- Nga ndikimi i momentit të përdredhjes dhe forcave transversale

Në rastin kur kemi veprim të përbashkët të forcave transversale dhe momentit të

përdredhjes duhet të plotësohen edhe këto kushte;
2
  VEd 
2
 TEd
  +   ≤1
 
 TRd max   VRd ,max 

ku është,
TRd 1 = TRd,max = 2 ν αcw fcd Ak tef,i sin θ cos θ

VRd,max = αcw bw z ν1 fcd / (cot θ + tan θ )

Ne seksionet e plote mund te perdoret gjeresia e plote e murit per te percaktuar VRd,max

TEd / TRd,c + VEd / VRd,c ≤ 1,0 (6.31)

ku:
TRd,c eshte momenti perdredhes i plasaritjes, qe mund te percaktohet duke marre τt,i = fctd
Për prerje të përafërt katërkëndëshe të plotë duhet të plotësohen kushtet :

- 51
 bw
TEd ≤ VEd ⋅
4.5
dhe
 4.5TEd 
VEd 1 +  ≤ VRd 1
 VEd ⋅ bw 

- Nga ndikimi i momentit të përdredhjes, momentit përkulës dhe forcave transversale

Për nderjet e komplikuara të shkaktuara nga veprimi i momentit të përdredhjes, forcës prerëse
dhe momentit të përkuljes sipas Eurocodit 2 propozohet llogaritja e armaturës të bëhet veç e veç
për çdo ndikim.
Elfgren-i shpreh ekuacionet për lidhjen e thyerjes:
2 2
M T  V 
r Sd +  Sd  +  Sd  = r
M Rd  TRd 2   VRd 2 
- armatura në zonën tërheqëse dhe stafat në zonën e tërhequr shkatërrohen.
2 2
M T  V 
r Sd +  Sd  +  Sd  = 1
M Rd  TRd 2   VRd 2 
- armatura në zonën shtypëse dhe stafat në zonën e shtypur shkatërrohen.

2 2
 TSd  V 
⋅ Sd ⋅ Sd +  Sd  = (1 + r )
2 T V 1
  +
 TRd 2  b TRd 2 VRd 2  VRd 2  2
1+ s
hs
AS 1 ⋅ f y1d ASw ⋅ f ywd ⋅ hs
VRd 2 = 2 ⋅
2 s

ARMIRIMI I PRERJES PËR PRANIMIN E PËRDREDHJES

Për prerjet që janë me b ≤ 40cm është e nevojshme të vendoset armaturë mbajtëse

(gjatësore) në skaje, që me këtë profili i armaturës mbajtëse të jetë ≥ φ 12 , gjegjësisht më e
madhe se 1 12 ⋅ s (hapi i lidhjes). Lidhja duhet të zgjatet për gjatësinë e anës më të shkurtë, por jo
më pak se gjatësia e lidhjes.
Zgjidhje më e mirë është më shumë armatura gjatësore me stafa të shpeshta sepse para
kësaj mund të lajmërohen plasaritje të holla me distanca të njëjta.
Hapi maksimal i stafave nuk duhet të jetë më i madh se u k 8 , jo me i madh se
dimensioni minimal i prerjes terthore dhe jo më i madh se kushti i dhënë nga transversalet.
Hapi i armaturës gjatësore nuk lejohet të jetë më i madh se 35 cm.

Armatura minimale gjatësore caktohet në varshmëri të kualitetit të çelikut :

As1,min ⋅ 0.0015bw ⋅ d - për çeliqet S-400 dhe S-500.

As1,min ⋅ 0.0025bw ⋅ d - për çeliqet S-220.

- 52
Sipërfaqja maksimale e armaturës në tërheqje dhe shtypje nuk guxon të kaloj vlerën 4% të
sipërfaqes së prerjes tërthore të elementit.

Sipërfaqja minimale e armaturës tërthore në distancën s caktohet në varshmëri nga klasa e

betonit dhe e çelikut.
Asw,min = ρ w,min ⋅ bw ⋅ s ⋅ sin α

Ku
ρ w,min – koeficienti minimal i armimit

0.08 f ck
ρ w,min =
f yk

α - këndi që formon armatura tërthore me aksin e elementit.

Fig. Xxxx

Stafat e perdredhjes duhet te jene te mbyllura dhe te jene ankoruar me ane te mbivendosjes ose
o
te ganxhave fundore, shiko Figuren 9.6, dhe duhet te formojne nje kend prej 90 me aksin e
elementit struktural.

- 53
 (5) Raporti i armatures prerese eshte dhene nga Shprehja (9.4):

ρw = Asw / (s · bw · sin α ) (9.4)

ku:
ρw eshte raporti i armatures prerese
ρw nuk duhet te jete me e vogel se ρw,min
Asw eshte siperfaqja e armatures prerese brenda gjatesise s
s eshte hapi i armatures prerese i matur gjate aksit gjatesor te elementit
bw eshte gjeresia e murit te elementit
α eshte kendi midis armatures prerese dhe aksit gjatesor (shiko 9.2.2 (1))

Hapi maksimal gjatesor midis teresise se stafave nuk duhet te kaloje sl,max.

SHENIM: Vlera e sl,max per perdorim ne nje Vend mund te gjendet ne Aneksin e tij Kombetar.
Vlera e rekomanduar eshte dhene nga Shprehja (9.6N).

sl,max = 0,75d (1 + cot α ) (9.6N)

ku α eshte inklinimi i armatures prerese ndaj aksit gjatesor te traut.

Armatura gjatësore duhet mirë të ankorohet në mure të holla.

fig. ankorimi i armaturës gjatësore për përdredhje

Shufra me profil të trashë në kënde, apo stafat e shpeshta pengojnë që të dëmtohet betoni në
kënde të prerjes, te ajo mund të vie për shkak të veprimit forcës shtypëse në diagonale .

- 54
 Fig. Dëmtimi i mundshëm i
elementeve me armatura gjatësore të Fig. Armatura për përdredhje për prerje sanduk
holla apo distancë të madhe të stafave

Prerja sënduk armohet me rrjeta njëfishe apo dyfishe. Armatura e mureve të sëndukut duhet të
dyfishohen për gjatësinë e cila nuk guxon të jetë më e vogël se gjatësia e ankorimit.

Llogaria e hapësirës statike

Te pllakat dhe trarët hapësira statike (l eff ) sipas EC 2 caktohet sipas shprehjes:

l eff = l n + a1 + a 2
ku është :
l en – hapësira e dritës
vlerat a1 dhe a 2 në skajet e mbajtësit mund të caktohet në bazë të vlerave gjegjëse në fig.xxxx

- 55
- 56
Fig. xxxx

- 57