Professional Documents
Culture Documents
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie……………………………………………………………………………………………….3
2. Skóra…………………………………………………………………………………………………………..7
3. Węzły CHłonne …………………………………………………………………………………………....11
4. Głowa ……………………………………………………………………………………………………….20
5. Wady postawy……………………………………………………………………………………………....27
6. Układ oddechowy………………………………………………………………………………………....31
7. Układ oddechowy 2………………………………………………………………………………….……36
8. Neonatologia………………………………………………………………………………………...……46
9. Badanie jamy brzusznej………………………………………………………………………………..50
10. Alergie……………………………………………………………………………………………………....57
11. Rozwój niemowląt……………………………………………………………………………………….58
12. Układ nerwowy…………………………………………………………………………………………....86
13. Szczepionki……………………………………………………………………………………………...….92
14. Uzależnienia, przemoc……………………………………………………………………………..….107
15. Gorączka……………………………………………………………………………………………..…….114
16. Asplenia……………………………………………………………………………………………….…...120
,,W życiu nie chodzi o czekanie, aż burza minie…
Chodzi o to, by nauczyć się tańczyć w deszczu.”
Vivian Green
Zebraliśmy info z wykładów, obuchowicz, INTERnetu oraz notateK naszych kolegów z gr 4
Joanna szydziak
aleksandra hrapkowicz
patrycja kozubek
Kasia Wołoszczuk
julia wołoszczak
Martyna wrześniewska
urszula klaus
michał krzemiński
Hubert szyller
2
1. WPROWADZENIE
1. Do 16 roku życia o dziecku decydują rodzice lub opiekunowie prawni.
Wszystkie dzieci do 18 roku życia świadczenia zdrowotne mają za darmo, bez
względu na status materialny rodziców.
3
7. Dzieci do 5 roku życia są bardziej narażone na zakażenia bakteriami
otoczkowymi, ponieważ dopiero po 5 roku życia organizm dziecka jest w stanie
syntetyzować swoiste przeciwciała przeciwko pneumokokom i meningokokom.
12. Skierowanie „Za życiem” - ratunek dla wcześniaków, które urodziły się z
wieloma problemami. Dzieci przyjmowane są w trybie natychmiastowym.
13. Nocna opieka dla stanów nagłych, ale nie ciężkich. Rodzic może pojawić się w
takich miejscach bez skierowania. Tam dziecko zostanie zbadane, wykonane
zostaną podstawowe badania krwi i zlecone zostanie odpowiednie leczenie.
W razie potrzeby rodzic może zgłosić się do izby przyjęć, gdzie każde dziecko musi
zostać zbadane, nawet jeśli nie wymaga leczenia ambulatoryjnego.
14. Dziecko, które wykazuje dynamiczny rozwój choroby, przekazywane powinno być
między szpitalami karetką w towarzystwie lekarza lub ratownika. Jedynie w dobrym
stanie zdrowia można pozwolić na transport przez rodziców.
15. Karta konsultacyjna – opis stanu pacjenta, który zostaje przekazany do innego
szpitala.
4
● zleca leczenie
● wypisuje odpowiednie leki
● wskazuje czas, po którym rodzice powinni się zgłosić z dzieckiem na wizytę
kontrolną do lekarza pierwszego kontaktu
22. Książka przyjęć – spis danych przyjętych do szpitala dzieci oraz danych ich
rodziców. Istotne jest umieszczenie dalszych losów pacjenta. W Polsce obowiązuje
podwójna dokumentacja – elektroniczna i papierowa. Ta druga przetrzymywana jest
przez 25 lat.
23. Karta zgód – pisemna zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na:
● przyjęcie do szpitala
● wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych
5
● możliwości zastosowania odpowiedniej terapii (wenflon, leki dożylne)
6
2. SKÓRA
- badamy całe ciało, m.in. podeszwy stóp, bruzdę międzypośladkową, podudzia,
skórę okolicy stawu skokowego
1. ucieplenie
2. zabarwienie
· norma <1,2mg/dl
7
· >10mg/dl - bilirubina odkłada się w jądrach podkorowych - akumulacja
bilirubiny w CUN
CHOROBA SCHONLEINA-HENOCHA
8
· leczenie: antybiotyki, leki usztywniające naczynia, sterydy (gdy obecny
ból brzucha i krew w kale)
-wysypka - SEPSA!
3. wilgotność
5. tkanka podskórna
WAŻNE!!!
SZKARLATYNA
· etiologia- paciorkowce,
· leczenie - penicylina,
9
- charakterystyczny biały dermografizm + łuszczenie się skóry
wewnętrznej powierzchni dłoni i stóp
RÓŻA
ODRA
10
3. WĘZŁY CHŁONNE
1. Badanie węzłów chłonnych
A. Zapalne
a. Węzły miernie powiększone, bolesne, przesuwalne względem podłoża,
nie zrastają się
b. Objawy towarzyszące: nagły początek, gorączka, inne objawy choroby
zakaźnej (uogólniona limfadenopatia)lub miejscowego zakażenia
(miejscowa limfadenopatia)
11
B. Rozrostowe
a. Węzły są powiększone, brak bolesności, twarda konsystencja, mała
ruchomość względem otoczenia, węzły łączą się w pakiety
b. Początkowo brak objawów infekcji, pojawiają się nawracające gorączki
b. Towarzysząca niedokrwistość
i. w przebiegu bardzo intensywnych stanów zapalnych –
najczęściej ↓Hb przy niezmienionej lub lekko obniżonej liczbie
erytrocytów
ii. w chorobach rozrostowych zarówno ↓Hb i ↓RBC
c. Towarzysząca małopłytkowość/Nadpłytkowość
i. w chorobach rozrostowych – obecność wybroczyn w obrębie
skóry
ii. czerwienica prawdziwa – nadpłytkowość
iii. choroba Kawasaki – nadpłytkowość z towarzyszącą przez 5-6
dni gorączką
B. CRP – wzrost ≥ 10mg/l w chorobach infekcyjnych
C. LDH – ok. 200 -infekcja, >800-1000 – choroba rozrostowa
12
D. Kwas moczowy – wzrost w zespole rozpadu guza nowotworowego
(towarzyszy powiększenie węzłów, nieprawidłowa morfologia i zmniejszona
diureza)
E. USG węzłów
a. Obecność zatoki – jak jest to charakter zmiany jest odczynowy, jeżeli
zanika – charakter rozrostowy
b. Struktura – jeśli jest zachowana to charakter odczynowy, jeżeli nie
rozrostowy
c. Występowanie w pakietach – podejrzane (czyli procesy rozrostowe)
d. Zwiększony przepływ - raczej podejrzany (czyli procesy rozrostowe)
F. USG jamy brzusznej
a. Wątroba, śledziona (w przebiegu chorób nowotworowych lub
zakażenia), węzły krezkowe, okołoaortalne
G. RTG klatki piersiowej
a. W zapaleniach płuc (również atypowych)
b. Policykliczne wnęki występują w sarkoidozie i chłoniakach
H. Inne badania (nie w POZ): MRI, TK, PET
4. Etiologia
13
i. Gruźlicze (z mostkowmi bliznami i przetokami), promienicze (z
przetokami), węzłowe postacie toksoplazmozy i tularemii
c. Etiologicznie niejasne procesy zapalne
i. Sarkoidoza (w 80% powiększenie węzłów chłonnych, w 25%
powiększenie śledziony, czasem zespół Mikulicza)
d. Odczynowe powiększenie węzłów chłonnych
i. Towarzyszy kolagenozom i chorobom autoimmunologicznym
np. RZS, SLE,MIZS, niedokrwistość autohemolityczna
e. Reakcje polekowe
i. Hydantoina (przeciwpadaczkowe), PAS, preparaty żelaza (im.),
fenytoina, mefenytoina, pyrimetamina, leki przeciwtrądowe,
tyreostatyki, fenylobutazon, allopurynol, izoniazyd
f. Inne rzadkie przyczyny
i. Miejscowe powiększenie węzłów chłonnych po wysiłku
ii. U osób młodych powiększenie węzłów po przebytych infekcjach
utrzymujące się długo i spowodowane czynnościową hiperplazją
iii. Powiększenie węzłów w hipertyreozie
B. Powiększenie węzłów o niejasnym patomechanizmie – sprawiają trudności
różnicowania z chłoniakami, prawdopodobnie spowodowane nadmierną
reakcją immunologiczną i związaną z nią hiperplazją węzłów
a. Limfadenopatia immunoblastyczna
b. Ziarnica nabłonkowata Lannerta
c. Limfadenopatia immunoblastyczna Rappaporta
d. Łagodny chłoniak Castlemana
C. Choroby rozrostowe układu limfatycznego – chłoniaki
a. Choroba Hodgkina (HD)
b. Chłoniaki nieziarnicze (NHL) – z komórek B i komórek T
D. Powiększenie węzłów chłonnych w przerzutach nowotworowych
E. Choroby ze spichrzania
14
5. Limfadenopatia leczenie
↓ brak poprawy
↓ brak poprawy
*- w maksymalnych dawkach
II. Węzły chłonne nie powiększają się, ale nie ulegają zmniejszeniu po 5-6
tygodniach lub nie wracają do normalnej wielkości w przeciągu 10-12 tygodni
15
6. Etiologia miejscowego powiększenia węzłów chłonnych
Potyliczne Miejscowy stan zapalny: różyczka (po szczepieniu może występować forma poronna choroby),
wszawica, grzybica, łojotokowe zapalenie skóry głowy
Przeduszne Zespół oczno-gruczołowy: chalmydie, adenowowirusy, tularemia, listerioza, prątki gruźlicy, kiła,
grzybica sporotrycowa, choroba kociego pazura, HSV
Szyjne Infekcje
· Wirusowe: infekcje górnych dróg oddechowych, zespół mononukleozy
· Bakteryjne: gronkowiec złocisty, bruceloza, paciorkowce beta-hemolizujące gr.A, HiB,
błonica, gruźlica, pratki atypowe, trąd, tularemia
Nowotwory
· HD, NHL, białakczki
· Neuroblastoma
· Przerzuty nowotworów narządowych
Histiocytozy (LCH)
Różne
· Choroba Kawasaki
· Limfadenopatia poszczepienna
Pachwinowe Miejscowy stan zapalny w obrębie w obrębie kończyny dolnej, cewki moczowej
Zairniniak weneryczny i zmiana pierwotna (kiła), Nowotwory (NHL, LCH), Sklerodermia i riketsjozy
16
Choroby, o których WARTO PAMIĘTAĆ
Nosiciel: kot
Obraz kliniczny:
Leczenie: chinolony/tetracykliny
Choroba Kawasaki
Etiologia: nieznana
Sezonowość: wiosna/jesień
17
● obrzęk i/lub rumień na dłoniach lub stopach i złuszczanie skróry w okolicy
przypaznokciowej
● różnokształtna niepęcherzykowa wysypka na tułowiu
● powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
Mononukleoza zakaźna
Etiologia: EBV
18
Pacjenci: najczęściej młodzież do 18 r.ż
Obraz kliniczny: okres wylęgania 4-7 tygodni, zaraźliwość utrzymuje się do 5 dni
od pojawienia się gorączki (EBV może pozostawać w ślinie nawet przez pół roku)
19
4. Badanie głowy (informacje podane na wykładzie)
1. Oglądanie: oceniamy: wielkość, symetrię, kształt głowy; owłosienie- włosy na
głowie, brwi, rzęsy, narządy (narząd wzroku, nos, uszy, jama ustna)
Przyczyny mikrocefalii:
20
nowotworowej (im większe narażenie na promieniowanie jonizujące (oparzenia
słoneczne) tym szybciej dochodzi do nowotworzenia na skutek pękania nici DNA).
Różyczka- szczepienia
Wirus Zika- wektorem są komary, 3 miesiące przed zajściem w ciążę nie podróżujemy
po Brazylii/ Argentyny/ Afryki -> wielowadzie, prowadzi do zgonu, brak możliwości
leczenia
21
Przyczyna: najczęściej nieprawidłowe krążenie płynu mózgowo- rdzeniowego przez
wrodzone wady anatomiczne- zaburzenia odpływu lub nadprodukcja płynu mr.
22
- syndrom Aperta (akrocefalosyndaktylia)- bardzo rzadko, 1 na 100 tys do 160 tys
żywych urodzeń, deformacje czaszki, twarzy i ręki pacjentów, szeroki rozstaw oczu-
hiperteloryzm, wysunięta do przodu żuchwa, cofnięta szczęka
- Jeśli pacjent pediatryczny miał włosy, wypadły i nie odrastają- głęboka niedoczynność
tarczycy, każdorazowo w przebiegu Z. Downa (u dzieci z tym zespołem kontroluje
się stężenie hormonów tarczycy i TSH, a od urodzenia włączone leczenie
hormonami tarczycy), w z. Nethertona (ch. genetyczna, włosy są słabe, wycierają
się i wypadają, bardzo sucha skóra, łuszcząca się, skłonna do pęknięć, dodatkowo
występują zaburzenia odporności, częściej chorują na zakażenia - uporczywe,
czasami kończące się sepsą)
23
- alopecia areata = łysienie plackowate (ogniskowe wyłysienie), alopecia maligna =
łysienie złośliwe (wyłysienie zupełne - w ch. nowotworowych wówczas wykonujemy
morfologię krwi, RTG klatki piersiowej, USG brzucha; w ch. autoimmunizacyjnych:
RZS, toczeń układowy, scleroderma, mieszana choroba tk. łącznej;w zatruciach
metalami ciężkimi (obecnie zatruć coraz mniej),spowodowane czynnikiem
psychicznym (najczęstsza przyczyna)
4. Oczy:
5. Uszy
6. Jama ustna
24
-oceniamy symetrię kącików ust (opadnięty kącik- porażenie gałązki nerwu
twarzowego, wylew, guz w OUN), wygląd kącików ust (niedobór wit. z gr B, żelaza-
zaczerwienienie, pęknięcia, owrzodzenia),
-język, oceniamy wygląd błony śluzowej - zabarwienie (norma- różowy, malinowy- ch.
Kawasaki, szkarlatyna z powiększonymi kubkami smakowymi; deformacja bł.
śluzowej- wysokie gorączki; język geograficzny- uogólnione zakażenia; wygładzenie
bł. śluzowej- głęboki niedobór wit. B12/Fe), ruchomość (guz, wylew, krwawienie w
OUN, ognisko niedokrwienne- zbaczanie języka na stronę po której jest
nieprawidłowość; zmniejszona siła języka- miastenia)
⦁ dezorientacja
⦁ zaburzenia pamięci
25
⦁ jakikolwiek okres utraty przytomności
⦁ Wczesne objawy (minuty i godziny po urazie): ból głowy, zawroty głowy, brak
świadomości otoczenia, nudności i wymioty (wzmożonego ciśnienia
śródczaszkowego, organizm tracąc płyny będzie odbarczał mózg, zmniejszał
ciśnienie na obwodzie i w OUN)
26
5. WADY POSTAWY
1. Krzywizny kręgosłupa
3. Odstające łopatki
6. Okrągłe plecy
9. Kręcz szyi
Krzywizny kręgosłupa
● Fizjologiczne
○ Wykład -> zaczynają się kształtować dopiero kiedy dziecko
zaczyna przyjmować postawę pionową czyli 10-13 m-cem życia
○ Obuchowicz -> lordoza szyjna powstaje ok.3-4 m-c (próby
unoszenia głowy), a kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa
powstają ok 9-12 m-c (w wyniku siadania i wstawania)
○ Lordozy : szyjna, lędźwiowa
○ Kifozy : piersiowa, krzyżowo-guziczna
● Niefizjologiczne
○ Okrągłe plecy (jedna z najczęstszych) dotyczy głównie odc
piersiowego
■ Najczęściej dziewczynki około 10-14 lat które próbują
chować rosnące gruczoły piersiowe.
■ Zaraz po nich młode byczki z siłki – charakterystyczna
sylwetka mięśniaka pochylona do przodu.
○ Plecy okrągło-wklęsłe -> pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy
lędźwiowej ponad wartości prawidłowe
○ Plecy wklęsłe – pogłębienie lordozy lędźwiowej
27
○ Plecy płaskie – najczęśniej u dzieci budowy astenicznej, o mało
rozwiniętych mięśniach. Zmniejsza to wytrzymałość
mechaniczną kręgosłupa
○ Skolioza – skrzywieniu towarzyszy rotacja kręgów co może
prowadzić do rozwoju garbu.
■ W pierwszej kolejności – gimnastyka i ćwiczenia
wzmacniające mięśnie przykręgosłupowe i mięśnie
brzucha, w ostateczności operacja z drutem w plecy –
duża, skąplikowana operacja (nie następuje 100%
wyprostowanie, aby nie pozrywać korzeni nerwowych)
■ Jedną z (częstych) przyczyn skoliozy jest skrócenie
jednej z kończyń – badać długości należy w pozycji
leżącej, pomiar od kolca biodrowego górnego przedniego
do kostki (dopuszczalna różnica 0,5cm; przy różnicy
>1cm oprócz ćwiczeń należy wyrównać długości, np.
wkładką do buta)
○ Przepuklina oponowe i oponowo rdzeniowe
■ Spowodowane niezamknięciem się cewy nerwowej ->
może to prowadzić do powstawania przepuklin o różnym
„stopniu zaawansowania”. Mogą one występować na
całej długości kręgosłupa, lub na jego konkretnym
odcinku (najczęściej okolica lędźwiowo-krzyżowa, na
drugim miejscu część szyjna kręgosłupa). Może wystąpić
również zwiększony stopień owłosienia skóry w okolicach
wady.
■ W ich konsekwencji mogą powstawać zaburzenia czucia
poniżej wady, np. dla przepukliny w okolicy
lędźwiowo-krzyżowej charakterystyczne są zaburzenia
funkcji zwieraczy odbytu i pęcherza moczowego, oraz
zaburzenia czucia kończyn dolnych.
■ Stopnie zaawansowania zależą od zawartości worka
przepuklinowego:
● Oponowa – opona miękka i pajęcza
● Oponowo-rdzeniowa – opony i rdzeń
● Torbielowata oponowo-rdzeniowa – opony i płyn
mózgowo rdzeniowy i tkanka nerwowa rdzenia
○ Długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy (jak
garbienie się) będzie się utrwalać (dość obvious ale było
mówione więc warto wspomnieć)
28
● Asteniczna – długa, wąska
● Pykniczna – szeroki (to pyknik to ten pączek)
● Atletyczna
● Kurza – mostek wysunięty do przodu, czasem usunięcie wady wymaga
zabiegu korekcyjnego
● Dzwonowata – kiedyś, najczęściej powikłanie krzywicy (z niedoboru
witD)
● Bruzda Harrisona – wklęśnięcie (wciągnięcie) żeber w miejscu
przyczepu przepony – powikłanie krzywicy
● Szewska – wklęsły mostek, spowodowana anomaliami wrodzonymi,
bądź długotrwałymi powtarzalnymi urazami (stąd nazwa – szewce
sobie wystukiwal w klatkę robiąc taki defekt)
● Beczkowata – wypukła, występuje przy przewlekłych dusznościach,
mukowiscydozie, astmie, POChP
● Gruszkowata – powikłanie krzywicy (ostatnio już żadko spotykane)
● Garb sercowy – wynik bardzo zaniedbanej i nieleczonej skoliozy
(dzisiaj już trudno znaleźć)
Brzuch
Kolana
Stopy
29
● Spowodowane np. wrodzonym skróceniem mięśnia (najczęściej),
● Należy to szybko zauważyć bo łatwo się problemu pozbyć – ustawiać
łóżeczko gówniaka tak żeby „zmusić” dziecko do odwracania głowy w
kierunku dźwięku, co będzie powodować rozciąganie krótkiego mięśnia
● Większy problem jak kręcz jest spowodowany defektem ukł.kostnego,
bo wtedy aby usunąć wadę potrzebna jest operacja.
30
6. UKŁAD ODDECHOWY
Wywiad w układzie oddechowym
31
● (Wymioty u małych dzieci z kaszlem (spowodowanym zapaleniem) –
spowodowane przez połykanie odkrztuszanej wydzieliny)
Zapalenie opłucnej
● Oglądanie
○ Kształty (rozdział wyżej)
○ Symetria klatki i symetria ruchów oddechowych
○ Zabarwienie skóry
● Opukiwanie
○ Odgłos jawny – ten poprawny
○ Odgłos stłumiony – obecność płynu w opłucnej lub w
pęcherzykach, np. z wysięków zapalnych
○ Odgłos bębenkowy – nadmiernie powietrzne (rozedma,
nad żołądkiem może wystąpić, czy na przykład gazami w
jelicie – ale to już nie opukiwanie klatki piersiowej)
○ Topograficznie ważne linie (do oznaczania granic płuc)
■ Środkowo-obojczykowa
■ Środkowa pachowa
■ Łopatkowa – przeprowadzona przez kąt dolny
łopatki (przy opuszczonych ramionach)
■ Przykręgosłupowa
● Częstość oddechów (wartość przed nawiasem, z wykładu w
nawiasie wzięta z Obuchowicz) jednostka - [oddech/min]
○ Noworodek 40-50 (60-80 zaraz po porodzie; 40-60 w
okresie późniejszym)
○ Niemowlę 20-30
32
○ Małe dziecko 18-25 („dziecko małe” 26-32)
○ (dziecko starsze 16-22; Obuchowicz nie wymienia
noworodka, a na wykładzie nie było inf. o dziecku
starszym – być może “dziecko małe” z Obuchowicz to
“niemowlę” z wykładu, bo cyferki się prawię pokrywają)
○ Dorosły 14-20
● Zaburzenia częstości oddychania
○ Tachypnoe – zwiększenie częstości oddechów
○ Bradypnoe – zmniejszenie częstości oddechów
○ Hyperpnoe – pogłębiony oddech
○ Apnoe – brak oddechu
○ Oddech Kussmaula – oddech gonionego psa, głęboko i
szybko
○ Oddech Biota – płytko i szybko przeplatane okresami
10-30 sek bezdechu (zapalenie opon m-r, wylewy do
mózgu)
○ Oddech Cheyen’a-Stokesa – płytko i powoli przeplatane z
głęboko i szybko (zaburzenia ośrodka oddechowego)
● Zwrócić uwagę na ruch nozdrzy (będą się ruszać przy
zwiększeniu oporu w drogach oddechowych)
● Osłuchiwanie
○ Szmery (nowy podział)
■ Świsty i furczenia
■ Trzeszczenia (drobne, średnie, grube)
■ Szmer tarcia opłucnej
○ Szmery (który jest który, protip – wybrać sobie jeden z
fenomenów [podczas osłuchiwania, bo u pacjentów
zdarzją się całe orkiestry] i określać je osobno, warto też
zwrócić uwagę czy powstają na wydechu, czy wdechu)
■ Świsty – wysokie, piskliwe, głośne, na wydechu.
Pojawiają się tam gdzie pojawia się zwężenie
oskrzeli – astma, POChP, przewlekłe zapalenie
oskrzeli.
■ Furczenia – niska częstotliwość, dźwiękiem
przypominają łopot chorągiewki na wietrze,
pojawiają się na wydechu. Pojawiają się kiedy w
drogach oddechowych zalega lepka wydzielina.
● Furczenia udzielone – dzieci małe i
niemowlęta nie zawsze potrafią oddychać
przez usta – będą produkować furczenia
nosem (oczywiście jeśli mieć będą katar),
żeby się upewnić należy poprosić (albo
przymusić zatykając nos) dziecko oddychało
33
przez buzię, jak furczenia znikną – są to te
udzielone
■ Tarcie opłucnej – suchy, twardy, skrzypiący dźwięk
„szeleszczenie celofanem”, pojawia się przy
zapaleniach i nowotworach w opłucnej, najlepiej
słyszalny pod koniec wdechu i na początku
wydechu
■ Stridor – świst spowodowany zwężeniem krtani lub
tchawicy, powodowane przez wady wrodzone,
porażenie nerwu krtaniowego wstecznego
(zwiotczałe mięśnie zwężają średnicę krtani),
podgłośniowe zapalenia krtani, brodawczaki krtani
■ Rzężenia – wilgotny dźwięk, powodowany przez
nagromadzenie się płynu w oskrzelach (charakter
drobno/średnio/grubobańkowe – zależy od
rozmiaru oskrzela w którym gromadzi się płyn ->
powstają dźwięki) [Obuchowicz: zgodnie z przyjętą
terminologią akustyczną można je też nazwać
trzeszczeniami]
■ Trzeszczenia - przypominają chrupanie deptanego
śniegu, powstają w wyniku upowietrznienia się
niedodmowych pęcherzyków, najlepiej słyszalne są
w trakcie wdechu. Ogniska niedodmy mogą być
spowodowane zapaleniami (stąd orkiestry – w
zapaleniu będzie trzeszczeć i/lub furczeć…),
zaleganiem krwi w pęcherzykach w niewydolności
lewej komory serca, lub po prostu w wyniku nie
wystarczającego rozprężenia dolnych (względem
grawitacji) partii płuc w spoczynku – jak sobie
człowiek śpi/długo leży to jak wstanie to przez
pierwszy 1-2 wdechy będzie słychać trzeszczenia
○ Drżenie głosowe – no sprawdzić czy jest. Jest – segment
powietrzny. Nie – segment płuca np. „odcięty” od dopływu
powietrza przez ciało obce,
Duszność
34
podparte. Może być słyszalny świst oddechowy (stridor).
Niepokój psychoruchowy. Sinica.
● Może być powodowana przez czynniki drażniące – zarówno
alergeny, ale też i zimne powietrze (silny zimny wiatr), duża
wilgotność powietrza (mgła/sauna),
● Przyczyny:
○ Zwiększony opór dróg oddechowych (zwężenie)
○ Zmniejszenie wydolności wymiany gazowej
○ Pochodzenia sercowego
○ Emocjonalna – nie ma żadnej patologii organicznej
35
7. UKŁAD ODDECHOWY 2
Badanie klatki piersiowej
W czasie tego badania małe dzieci pozostają w pozycji leżącej,a dzieci starsze i
dorośli w pozycji stojącej lub siedzącej.
● symetrię budowy,
● wysklepienie,
● kształt,
● ustawienie klatki piersiowej,
● tor oddechowy,
● zniekształcenia,
● łopatki,żebra i międzyżebrza,
● sutki,
● rozszerzalność oddechową,
● ruchomość oddechową,
● bolesność,
● nacieki,
● tętnienia,
● odmę podskórną
Kształt
Kształt klatki piersiowej określamy jako patologiczny, jeśli jest ona:
-dzwonowata (z wywiniętym na zewnątrz łukiem żebrowym)
Przy czym do 1 roku życia beczkowaty kształt klatki piersiowej jest fizjologiczny.
Ustawienie klatki piersiowej oceniane jest jako wdechowe (do 1 roku życia) oraz
wydechowe (u dzieci starszych i u dorosłych).
Tory oddechowe:
36
-brzuszny- u noworodków, niemowląt, dzieci młodszych i mężczyzn. Tor ten
obserwuje się u niemowląt i noworodków, ponieważ 90% czynności oddychania
wykonują one przy pomocy przepony.
-piersiowy-u kobiet
Rozszerzalność/ruchomość oddechowa:
Badanie palpacyjne.
-nacieki i guzy ocenia się przy pomocy badania palpacyjnego, nie zawsze są one
widoczne, zwłaszcza gdy pacjent ma nadmiernie rozwinięta tkankę podskórną.
Oglądaniem oceniamy:
● tor oddychania
● liczbę oddechów
● fazy oddechu
● świst krtaniowy
● głębokość i symetrię wychyleń oddechowych
● pracę pomocniczych mięśni oddechowych
37
-do 10 rż- ok 25 odd/m
Fazy oddechu:
-w zapaleniu płuc może występować tzw. łapanie powietrza, wtedy cykl ma postać
wydech,wdech, przerwa
-jeśli praca tych mięśni jest zwolniona to powoduje bezdechy, natomiast jeśli jest
wzmożona to występuje duszność.
Duszność - 3 rodzaje:
Obmacywaniem oceniamy:
38
● miejscowość bolesność- bóle powierzchniowe w klatce piersiowej np. bóle
kostne,nerwowe mięśniowe lub w jej środku np. suche zapalenie opłucnej,
zawał
● odmę podskórną- pod palcami powietrze chrzęści
● drżenie piersiowe- przykładamy dłonie do klatki piersiowej podczas gdy
chory głośno mówi. Drżenie może być: prawidłowe, osłabione (w
rozedmie,gdy w opłucnej znajduje się płyn), podwyższone (w naciekach
obecnych w tkance płucnej np. w zapaleniu).
● tarcie opłucnej
● rzężenie grubobańkowe
● przewodnictwo głosowe- fizjologiczne w rzucie tchawicy i oskrzeli, w
patologi towarzyszy zapalenie płuc
● stosunek międzyżebrzy do żeber prawidłowo wynosi 1 do 1, zmiana tej
proporcji np, zmniejszenie świadczy o zrostach, czyli powikłaniach po
zapaleniu opłucnej
● gruczoły sutkowe- zwracamy uwagę na obecność guzków i guzów
Opukiwanie:
Osłuchiwanie
Szmery oddechowe:
● szmer pęcherzykowy
39
-zaostrzony- w chorobach gorączkowych, w zapaleniu oskrzeli, faza wydechowa
dłuższa od wdechowej
● szmer oskrzelowy
40
● trzeszczenia- słyszalne na szczycie wdechu, spowodowane są rozlepieniem
się pęcherzyków płucnych, wydzielina w pęcherzykach jest płynna. Występują
w obrzęku płuc, gruźlicy, na początku i na końcu płatowego zapalenia płuc, w
niedodmie.
● tarcie opłucnej- występuje w początkowym okresie wysiękowego zapalenia
opłucnej( pierwsza faza sucha), w trakcie wdechu i wydechu w dolnej części
klatki piersiowej, wyczuwa się je ręka przyłożona do ściany klatki piersiowej.
Miękkie tarcie przypomina przesuwanie palców po jedwabnym materiale,
szorstkie tarcie przypomina odgłos chodzenia po śniegu.
● szmer pluskający- gdy powietrze znajduje się nad płynem w opłucnej
41
-duszność
-sinica ośrodkowa
-przyśpieszenie oddechu
-obrzęki
-palce pałeczkowate
Obmacywanie
Lokalizuje się położenie serca przez przyłożenie dłoni do klatki piersiowej, można
stwierdzić obecność mruku kociego(w zwężeniu lewego ujścia żylnego). Drżenia,
tętnienia w dole szyjnym towarzyszą zastawkowemu zwężeniu aorty. U osób
szczupłych widoczne jest tętnienie w nadbrzuszu udzielone od aorty brzusznej.
-rozległość/wielkość,
-miarowość
42
-częstość- razy/min
Tętno:
Osłuchiwanie
43
zastawkę dwudzielną, aorty, płucną, trójdzielna. Gdy stwierdza się szmer w sercu to
zaczynamy osłuchiwanie od zastawki trójdzielnej.
-noworodki 120-130/min
-niemowlęta do 110-120/min
-dzieci w 5 rż 100/min
-dorosły 72/min
44
-organiczne-przy wadach wrodzonych lub nabytych, towarzyszy im powiększenie
granic serca, są to głośne szmery(powyżej 3 w skali Lewina) o dalekim
promieniowaniu, nie zależą od pozycji ciała ani od wysiłku
Badania dokonujemy na prawym ramieniu pacjenta, który może być w pozycji leżącej
(niemowlęta) lub siedzącej.
45
8. NEONATOLOGIA
okres noworodkowy - pierwsze 4 tygodnie życia
skala Ballard - skala oceny dojrzałości noworodka (także siatki Fenton dla
wcześniaków)
1) czynność serca
2) napięcie mięśni
3) oddech
4) kolor skóry
5) reakcja na bodźce
POMIARY PO URODZENIU: długość ciała, masa ciała, obwód głowy, obwód klatki
piersiowej
-gdy m.c. urodzeniowa 500-2500 g (mała masa urodzeniowa LBW) - INKUBATOR
PROFILAKTYKA U NOWORODKA:
1) profilaktyka niedoboru wit. K: 1mg i.m. /ewentualnie 2mg p.o. + w 4-6. dobie + w
4-6 tygodniu ,
niedobór wit. K występuje przy farmakoterapii w ciąży: p-krzepliwe, p-drgawkowe,
cefalosporynach
46
2) profilaktyka zakażenia przedniego odcinka oka - ZABIEG CREDEGO (1% AgNO 3
przeciw gonokokom)
5) profilaktyka krzywicy
-ssania
-odruch chwytny z kończyn górnych (zanika między 4-6 miesiącem)
-odruch podparcia i stąpania (zanika 3-6 msc)
-odruch Moro (po przestraszeniu dziecka odwodzi i przywodzi kończyny)
STANY PRZEJŚCIOWE
47
-plamy mongolskie (wyglądają jak siniaki), szczególnie u dzieci śniadych,romskich
-naczyniaki płaskie "dziobnięcie bociana" (twarz, podpotyliczne)
-zęby płodowe (do usunięcia, gdy przebiły dziąsło)
-stolec: smółka początkowo czarny --> następnie zmienia kolor na zielony --> potem
żółty; tylko u noworodka 6-10 stolców na dobę - to norma a nie biegunka
-maź płodowa - pozostawiamy na noworodku, jeśli nie śmierdzi
-prosaki - białe kropeczki na nosie, które samoistnie znikną
-perły naskórkowe - występują tylko w środkowej linii podniebienia (do kilku dni)
-ginekomastia - u obu płci (po 1. miesiącu powinna samoistnie ustąpić)
URAZY PRZYPORODOWE
PORÓD NATURALNY
CIĘCIE CESARSKIE
48
-przy cesarskim cięciu kolonizacja przewodu pok. noworodka przez bakterie
szpitalne i ze skóry matki, dominują rodzaje Staphylococcus, Corynebacterium,
Propionibacterium, Clostridium
-hiperbilirubinemia
-hiperglikemia, hipoglikemia
49
9. BADANIE JAMY BRZUSZNEJ
1. Oglądanie
○ powłoki jamy brzusznej prawidłowo w poziomie klatki piersiowej,
powyżej: otyłość, wodobrzusze, wzdęcia, powiększenie narządów
jamy brzusznej, przepełnienie masami kałowymi, obecność gazów tej
okolicy, fizjologicznie u niemowląt
○ rozszerzone i nadmiernie wypełnione naczynia krwionośne
○ widoczne ruchy robaczkowe u dzieci wyniszczonych
○ zaczerwieniony i sączący pępek u noworodków jako wyraz zakażenia
○ wiotki brzuch tzw. żabi brzuch (krzywica, zaburzenia wchłaniania)
○ przepukliny: pępkowa i pachwinowa (wrodzona lub nabyta),
odporowadzalna lub uwięzła
2. Osłuchiwanie
3. Obmacywanie powierzchowne
○ orientujemy się co do lokalizacji miejsc bolesnych, ruch zgodnie z
ruchem wskazówek zegara
4. Obmacywanie głębokie
○ rozpoczynamy od miejsc niebolesnych, stopniowo przechodząc do
bolesnych
WĄTROBA
Powierzchnia wątroby:
Powiększenie wątroby:
- choroby wywołane wirusami hepatotropowymi,
- wtórnie przy innych uogólnionych zakażeniach np. Covid-19,
50
- choroby układu krwiotwórczego,
- fawizm,
- gorączka śródziemnomorska,
- lipidozy,
- niewydolność serca, zaburzenia krążenia
- nowotwory
- zatrucia np. fosforem, chloroformem, paracetamolem
- rozedma płuc
- choroby metaboliczne
ŚLEDZIONA
- niewydolność krążenia
- choroby spichrzeniowe
- choroby rozrostowe (najczęściej krwi)
- zaburzenia krążenia w obrębie śledziony (zakrzep w żyle śledzionowej)
- ostre choroby zakaźne (mononukleoza)
- choroby układu krwiotwórczego (towarzyszy często wzrost żelaza we krwi)
- zapalenie płuc, rozedma płuc
- ciężko przebiegające choroby autoimmunologiczne (np. choroba Stilla)
U małych dzieci:
51
- ból zlokalizowany w okolicy pępka
- ból całego brzucha
- zaburzenia w oddawaniu gazów i stolca
- podwyższona ciepłota ciała
- przebieg ciężki i gwałtowny
Objawy otrzewnowe:
52
NIEDROŻNOŚCI
53
1. Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
2. Ostra niedrożność mechaniczna (zadierzgnięcie, skręcenie, zaplątanie,
wgłębienie, zwężenie spowodowane stanami zapalnymi lub nowotworowymi,
uwięźnięcie przepukliny)
3. Przebicie wrzodu żołądka lub dwunastnicy, uchyłku, owrzodzeń jelita
cienkiego lub grubego
4. Skręcenie uszypułowanej torbieli jajnika, nowotworu
5. Zakrzepy lub zatory naczyń jelitowych (tęt. krezkowa górna i dolna)
6. Krwawienie:
● do jamy brzusznej (pęknięcie ciąży pozamacicznej jajowodowej,
wątroby, śledziony)
● do światła przewodu pokarmowego (krwawiące owrzodzenie żołądka,
dwunastnicy lub innych odcinków przewodu pokarmowego, krwawiące
żylaki lub nowotwory, angiodysplazja, pęknięcie błony śluzowej wpustu,
urazowe lub chemiczne uszkodzenie błony śluzowej jelita)
● do przestrzeni pozaotrzewnowej (pęknięcie tętniaka aorty, naczyń
nerkowych, nerki)
NERKI
Rozwój nerek:
54
Badanie nerek:
● wargi sromowe
55
● ilość i charakter wydzieliny w przedsionku pochwy
● wygląd błony śluzowej
● nieprawidłowa budowa - podejrzenie zaburzeń różnicowania płciowego
56
10. ALERGIE
Alergie wziewne:
57
11. ROZWÓJ NIEMOWLĄT
1. Medycyna rozwojowa:
● pediatria zajmuje się dzieckiem chorym i zdrowym
● zadaniem pediatry jest obserwacja rozwoju, wyłapanie odchyleń i
odpowiednia reakcja
58
7. Wartości szacunkowe:
● w wieku 3 lat dziecko ma około metra
● w wieku 5 lat dziecko waży około 20 kg
● w wieku 10 lat ma około 140 cm i 35 kg
59
● wymagających długiego pobytu w szpitalu
● porzuconych i wychowujących się w placówkach wychowawczych
W zakresie każdej funkcji istnieją typowe dla danego miesiąca życia zadania, które w
trakcie badania wykonują dzieci. W diagnostyce rozwojowej stosuje się ocenianie
kategorialne. Polega ono na tym, że oceniamy, czy zadanie przynależne
określonemu wiekowi zostało wykonane, czy nie. Ocena nie podlega
stopniowaniu.
60
15. Sposób badania:
● rozpoczynamy od zadań, które leżą przynajmniej o jeden stopień wiekowy
(miesiąc) poniżej (skorygowanego) wieku kalendarzowego
● w przypadku stwierdzenia poważnego opóźnienia u dziecka – rozpocząć
badanie na odpowiednio niższym szczeblu wiekowym
● postępować od niższych do wyższych szczebli wiekowych
● kontynuować tak długo, aż dziecko nie będzie potrafiło wykonać żadnego z
zadań wyższego stopnia wiekowego
61
● dziecko jest prawidłowo karmione, szczepione, dobrze śpi
● brak kontaktu osobistego z drugą osobą
● np. u dzieci z domu dziecka
19. Noworodek:
● Typowe ułożenie zgięciowe
Od palców u rąk aż po palce u nóg wszystkie kończyny są zgięte w stawach
Głowa ułożona asymetrycznie, zwrócona do boku
W łonie matki dziecko musiało zadowolić się tą pozycją, zajmującą jak
najmniej miejsca
● Przewaga mięśni zginaczy trwa jeszcze jakiś czas po urodzeniu
● Pełzanie
Czuwający noworodek przeważnie nie leży bez ruchu, lecz energicznie zgina i
prostuje kończyny
W położeniu na brzuchu prostuje na przemian nóżki i wyciąga do przodu
rączki w pobliże twarzy
● Jeśli naciśnie się delikatnie jego stopę, to odbije się skokami do przodu.
Podniesie na moment głowę i z wielkim wysiłkiem zwróci ją na drugą stronę.
● Chodzenie - chód automatyczny.
W pierwszych tygodniach życia dziecko wykazuje odruch, który przy
dotknięciu stopy wywołuje wyprostowanie tej nogi i jednoczesne zgięcie
drugiej. Jeśli przytrzyma się dziecko prosto na stałym podłożu i będzie
podążać za jego ruchami, to zacznie ono maszerować po stole. Ten odruch
musi zniknąć po kilku tygodniach, aby umożliwić dalszy rozwój świadomego
chodzenia.
Pełzanie, chodzenie chwytanie jest czysto odruchowe.
● Jeśli powierzchnia rączki zostanie przez coś dotknięta, szybko zaciskają się
kciuki oraz pozostałe palce i dociskają przez kilka sekund do powierzchni
dłoni.
● Zamknięta dłoń z zaciśniętymi kciukami jest częścią ogólnej pozycji zgięciowej
czuwającego zdrowego noworodka.
● Rozwój mowy u człowieka musi rozpocząć się od mocnego krzyku.
62
Zdrowy noworodek krzyczy na całe gardło w reakcji na każde nieprzyjemne
uczucie i początkowo nie da się tego zróżnicować.
● Zachowania społeczne - nawiązuje swój pierwszy kontakt z otoczeniem
przez skórę.
Zdrowy noworodek uspokaja się przez dotknięcie, jak tylko zostanie wzięty na
ręce i może przytulić się do matczynego ciała. Jeśli nie da się uspokoić w ten
sposób, może to być oznaką głodu lub bólu. Kontakt przez skórę jest
szczególnie intensywny podczas karmienia piersią. Podanie piersi jest w
stanie uspokoić płaczące niemowlę
63
Głód i ból (przeważnie ból brzucha) wywołują nagły, nieustający krzyk,
Zmęczenie powoduje krzyk łagodny, trochę przytłumiony i żalący się.
U pierwszego dziecka matka zauważa te różnice wyraźne często dopiero w
drugim miesiącu.
64
● Zgina nogi przy oparciu stóp o podłoże - reakcja podporowa i chód
automatyczny wygasły. Jeśli chce się dziecko postawić na nogi, pozostają
one zgięte.
Ważne jest tylko to, żeby nóżki niemowlęcia nie były stale wyprostowane (i
możliwie nie bardzo przykurczone), lecz pozostały w stanie gotowym do
zgięcia.
● Porusza daną mu do rączki grzechotką i zaciska ją mocno. Próbuje objąć ją
naprawdę w posiadanie: włożyć do buzi, złapać także drugą rączką i wiele
innych.
● Uśmiech społeczny - uśmiech pojawia się coraz częściej i staje się trwałym
składnikiem zachowania niemowlęcia. Jeśli dostrzeże poruszającą się przed
nim ludzką twarz, będzie do 6 miesiąca stale reagować na nią uśmiechem. W
tym wieku każda obca twarz może wywołać uśmiech. Warto jednak
zaznaczyć, że dziecko nie uśmiecha się do przedmiotu, chyba że jest on
podobny do ludzkiej twarzy; to uśmiechanie się jest typowo ludzkim sposobem
zachowania w kontakcie społecznym.
● Pod koniec pierwszego kwartału dziecko wydaje z siebie połączone dźwięki
„R”.
Brzmi to jak gruchanie czy płukanie gardła. Gdy leży na plecach i jest
zadowolone, wydaje dźwięki takie jak” e- che”, „ek-che”, „e-rrhe”. Uważne
matki odkryją również w mowie swojego dziecka pierwsze, niewyraźne
jeszcze sylaby lub kombinacje sylab.
65
Dziecko w czwartym miesiącu może zacząć aktywnie opierać się na nogach,
ale nie musi to być regułą.
● Chwytanie - bawi się rączkami - dla coraz bardziej uważnego dziecka jego
własne rączki stają się zabawką, którą stale może dysponować.
Prowadzi ręce przed twarz, często je ogląda, a następnie łączy je razem.
Dziecko po raz pierwszy jest zdolne osiągnąć rączkami środkową linię ciała.
● Wkłada zabawkę do buzi - odtąd ruch rączki do buzi staje się coraz bardziej
precyzyjny. Dziecko wkłada rączkę, ale także przedmioty do buzi – nie jest to
przypadkowy ruch, tylko skoordynowany, ma na celu „zbadanie” przedmiotu.
● Śmieje się głośno - szczególnie w odpowiedzi na zaczepki rodziców lub
rodzeństwa.
W wyrażaniu radości coraz większy udział bierze całe ciało: dziecko uśmiecha
się i śmieje rączkami oraz twarzą.
W pierwszym roku życia uśmiechanie się i śmiech osiągają swój szczyt.
● Wydawanie dźwięków - wesołe usposobienie niemowlęcia i jego intensywny
kontakt z otoczeniem wyrażają się w pełnym ekspresji okrzyku radości.
Głoski szczelinowe. Tłoczy powietrze pomiędzy zamkniętymi wargami, przez
co powstają dźwięki, które mogą brzmieć podobnie do głosek W lub F, ale
również s lub angielskie th.
66
Dziecko stoi na palcach. Od czasu do czasu opada na stopy.
● Chwytanie - wyciąga rączkę do zabawki i dotyka jej, nie potrafi go złapać
● Zachowania społeczne - odróżnia ton głosu surowy od serdecznego
67
Dziecko uśmiecha się natychmiast do osób znajomych, bliskich, podczas gdy
do obcych twarz jest bardziej powściągliwa. Często dopiero radosny gest
obcego nastraja dziecko przyjaźnie.
● Wydawanie dźwięków - rytmiczne łańcuchy sylabowe
Dziecko łączy te same sylaby w sposób łańcuchowy, jak np. Ge-ge-ge, da da
da itd.
Czasami poszczególne sylaby z jednego łańcucha są zróżnicowane pod
względem wysokości tonu i głośności, tak że dochodzi do rytmicznego
podziału dźwięków.
68
● Percepcja - zaczyna reagować na płaskie przedmioty, a nie jak dotychczas
tylko na twarz trójwymiarową
Widzi się w lusterku
● Rozpoznaje swoich od obcych
Boi się nieznajomych
69
Całe stopy - nie tylko końce palców - dotykają podłogi.
● Chwyt pęsetowy - początek koordynacji ruchów palców, niezbędny dla
motoryki precyzyjnej.
● Interesuje się przedmiotami.
● Naśladuje gesty np. pa,pa, sroczka kaszkę warzyła, kosi, kosi łapci.
● Wydawanie dźwięków
● Rozumienie mowy
Zapytane, szuka znanych przedmiotów lub osoby. Zna już pojęcia, które stale
mu się powtarza (zna mamę, tatę)
● Koordynacja obu rąk - współdziałanie obu rąk jest tak zaawansowane, że
niemowlę potrafi uderzać o siebie dwoma łatwymi do uchwycenia
przedmiotami
70
Dziecko próbuje teraz spontanicznie używać tej samej sylaby, sylaby
podwójnej lub innego dźwięku dla określenia znanych sytuacji, przedmiotów i
osób. Np. Mówi brum, gdy widzi lub słyszy samochód lub am am, gdy widzi
posiłek.
● Rozumie zakazy
Na słowo „nie” wyraźnie przerywa, choćby na chwilę swą czynność.
Charakterystyczna dla tego wieku jest, że wypowiadane zakazy są szybko
zapominane i muszą zostać powtórzone.
71
Wiek w miesiącach LOKOMOCJA
50% 90%
72
16,5 21 schodzi z trzech stopni
schodów krokiem
dziecięcym, trzymając się
poręczy obiema rękami
25 32 wchodzi na schody
krokiem dorosłych
(naprzemiennym),
trzymając się jedną ręką
poręczy
28 36 jeździ na trzykołowym
rowerku
73
29 37 schodzi ze schodów
krokiem dorosłych,
trzymając się jedną ręką
poręczy
33 43 przeskakuje przez 20 cm
kartkę nie dotykając jej
35 45 schodzi ze schodów
krokiem dorosłych, nie
trzymając się poręczy
10 13 przesuwa tam i z
powrotem auto na kółkach
74
11,5 15 wkłada dwa walce do
tworów układanki
23 30 nawleka koralik na
sznurek
75
25 32 zakręca lub odkręca
zakrętkę butelki, wyjmując
dwa kryształki cukru
31 40 formuje wałeczek z
plasteliny
8 11 znajduje przedmiot
schowany pod kubkiem
9 12 podąża wzrokiem za
palcem wskazującym
określony kierunek
10 14 kładzie przykrywkę na
puszkę
76
11,5 16 wskazuje przedmiot
palcem
15 20 wytrząsa przedmiot z
butelki
16 22 wkłada zapałkę do
otwartego pudełka
77
28 35 buduje most z trzech
kostek wg wzoru
15 21 zapytane o przedmiot
nazywa go
78
17 23 wypowiada znane mu
słowo wg wzoru
19 26 wypowiada pierwsze
dwuwyrazowe zdanie w
języku dziecięcym
23 32 wypowiada pierwsze
trzywyrazowe zdanie w
języku dziecięcym
26 36 wypowiada pierwsze
czterowyrazowe zdanie w
języku dziecięcym
79
30 42 wypowiada pierwsze
pięciowyrazowe zdanie w
języku dziecięcym
34 48 wypowiada pierwsze
zdania sześciowyrazowe
36 51 znajduje przeciwieństwo
do dwóch przymiotników
(jasny, ciepły, czysty)
11 15 zapytane, szuka
przedmiotu, którym się
bawiło
80
14 19 wskazuje lub patrzy na
dwa z czterech obrazków
z zestawu A
81
25 33 rozumie dwa z czterech
przyimków (na, pod, obok,
za)
82
12,5 16,5 naśladuje czynności
domowe, np. zamiatanie,
wycieranie
83
8,5 11,5 bierze kawałki chleba i
zjada je
11 15 samodzielnie zdejmuje
rozsznurowane buty
84
23 31 wkłada samodzielnie buty
26 35 samodzielnie rozpina
guziki
31 42 ubiera samodzielnie
spodnie
85
12. Układ nerwowy
Wywiad neurologiczny w pediatrii
Wywiad w układzie neurologicznym jest bardzo złożony i nie może zostać zawężony
do konkretnego schematu, dotyczy głównie stanu ogólnego i trybu życia.
Porównujemy stan „sprzed jakiegoś czasu” ze stanem aktualnym aby wykazać
różnice np.: pacjent wcześniej był aktywny, żwawy, pełen energii, teraz zaś jest
powolny, reaguje z większym odstępem czasu etc.
86
Należy uwzględnić możliwy kontakt z osobą chorą na choroby infekcyjne.
Szczególnie należy tu podkreślić kontakt z członkami rodziny.
Tu przykład:
Rodzice podają w wywiadzie że nie, dziecko z nikim chorym się nie spotykało ALE
babcia miała półpaśca!
Od czasu wizyty u babci dziecko jest pobudzone, ma światłowstręt, reaguje
przesadnie na dźwięki, chowa się, płacze krzyczy.
Widoczne jest tutaj podrażnienie CUN. Te nieswoiste objawy mogą wskazywać na
zapalenie opon mózgowych lub zapalenie mózgu.
W tym przypadku winne są wirusy od babci, mogą pochodzić też z banalnej
opryszczki. Odnotować należy przesadną czułość na wszelkie bodźce
dźwiękowe, świetlne, czasem dotykowe- dziecko krzyczy, broni się, panikuje!
Nadwrażliwość na dotyk może sugerować też rozwój zespołu Guillaina-Barrégo.
Jest to ostre, wielokorzeniowe, poprzeczne zapalenie demielinizacyjne ze
współistniejącą aksonalną neuropatią ruchową. Rozwija się najczęściej po infekcji
wirusowej!
Pojawia się nagłe porażenie (w najgorszym razie nawet czterokończynowe,
porażenie mięśni oddechowych i niezbędna respiratoroterapia). W lżejszej formie
zajmuje tylko kończyny dolne (wiotkie kończyny dolne, trudności w poruszaniu się
czy zachowaniu równowagi) a w najlepszym razie tylko przeczulica skórna (każda
próba dotyku kończy się atakiem paniki i bólu u dziecka).
Dzieci lubią też jeść wszystko co mogą złapać. Należy rozważać przypadkowe
zażycie narkotyków, alkoholu (np. Kiedy dziecko złapało szklankę wujka jak ten
wyszedł na papierosa i się napiło) lub leków (były na tej samej półce co czekolada i
dzieciaczek sobie łyknął). Z pomocą powinny nam przyjść poradnie toksykologiczne.
Dokładny wywiad neurologiczny z uwzględnieniem zaobserwowanych patologii
podawany specjaliście może zasugerować nam potencjalną odtrutkę dla pacjenta.
Mimo zaprzeczeń rodziców, dziecko mogło coś przecież spożyć bez ich wiedzy.
87
Pytamy w wywiadzie neurologicznym o choroby występujące w rodzinie oraz o
zwyczaje żywieniowe/diety rodziców.
Istotne neurologicznie jest odżywianie się dziecka. Pomimo najlepszych intencji
rodziców, ludzie interpretują zróżnicowanie diety bardzo różnie. Osoba dorosła może
suplementować sobie mikro i maroelementy sama w zależności od świadomości ich
zawartości we własnej diecie, dziecko niestety jest skazane na rozsądek rodziców.
Ok. 7 miesiąca życia do diety dziecka powinno być wprowadzone mięso. W
przypadku rodzin wegetariańskich/wegańskich możliwy jest deficyt żelaza u matki,
która nie może zapewnić go w pokarmie również dziecku. Na skutek tego może
powstać skrajny niedobór witaminy B12 czy żelaza. Taki bobas jest osowiały, niezbyt
ruchliwy, nie reaguje na bodźce. Tak głębokiego niedoboru nie można zrównoważyć
szybko, suplementacja trwa nawet wiele miesięcy i musi być połączona z
dostarczeniem masy erytrocytarnej aby zapobiec niedotlenieniu poprzez
zapewnienie nośnika dla tlenu we krwi. Objawy są podobne do fenyloketonurii,
jednak w przypadku tej choroby metabolicznej natychmiast są wykonywane badania
genetyczne u każdego noworodka.
Z powyższych przykładów wniosek jest następujący: przy wywiadzie ważne
jest to gdzie pacjent żyje, jak żyje oraz to co potencjalnie może sobie zrobić z
niewiedzy swojej lub opiekunów. Niepokojące są: niezdolność do zebrania
myśli, niezborność ruchów, rozkojarzenie, przesadny spokój, senność.
Należy jak najdokładniej poznać okoliczności porodu: czy był o czasie, czy
były jakieś trudności, czy występowało krwawienie, czy przy przechodzeniu
przez kanał rodny wystąpiły u dziecka jakieś urazy, ocenę w skali Apgar!
Przy oglądaniu twarzy zwraca się uwagę na wygląd twarzy, jej ruchomość, czy twarz
okazuje mimikę (czy nie jest to twarz maskowata). Czasami sytuacja jest
przeciwstawna, twarz pozornie jest roześmiana, pacjent jest pełen energii, rezolutny,
śmieje się mimo że jest ciężko chory i zdaje sobie z tego sprawę- objaw
charakterystyczny w stwardnieniu rozsianym.
Obserwujemy czy postawa ciała jest stabilna. Może ona być drżąca, dziecko
wykonuje mimowolne ruchy, napięcie mięśni jest nieadekwatne do braku wysiłku,
występują zmiany w czynnościach ruchowych- może to być odwodnienie,
ogromny stres lub choroby z ucisku w centralnym układzie nerwowym (guz,
ropnie i inne patologiczne struktury).
2. Nerwy czaszkowe
88
I- ocena węchu, należy pamiętać że dziecko może samo nie zgłosi braku
powonienia. Powinniśmy ocenić je w wywiadzie podając coś do powąchania.
II- oceniamy źrenice (kształt, barwę, reagowanie na światło, przezierność), ostrość
wzroku, pole widzenia, dno oka (ważne przy podejrzeniu wzrostu ciśnienia
śródczaszkowego).
III, IV, VI- oceniamy je jednocześnie. Do 2 r.ż. możliwy jest drobny zez u dziecka
wynikający ze słabości mięśni gałki ocznej, powinien samoistnie zniknąć. Alarmujące
jest gdy dziecko zaczyna nagle zezować.
V- oceniamy czucie na twarzy, ruchy żuchwy, otwieranie i zamykanie ust.
VII- oceniamy upośledzenie mimiki twarzy (przy patologicznie ubogiej mimice twarzy
stwierdzamy twarz maskowatą)
VIII- ocena słuchu, oceniane poprzez szeptanie do pacjenta. Lekarz powinien być
odwrócony od pacjenta aby uniknąć czytania z ust. Prosimy o wykonanie jakiejś
czynności np. powtórzenie czegoś po lekarzy badającym.
IX, X- oceniamy zdolność do połykania, alarmujące jest zgłoszenie przez rodzica
nagłego krztuszenia się, dziecko niechętnie je pokarmy gęste, krzyczy, jest czerwone
oraz często choruje zapalenie płuc (wynikające z porażenia tych nerwów i aspiracji
materiału zakaźnego).
XI- oceniany poprzez obracanie głowy w prawo i lewo przy oporze dłoni badającego.
XII- Pacjent może mieć objaw polegający na mlaskaniu, wysuwaniu języka,
wypychaniu językiem policzka. Ich zgłoszenie przez rodzica nasuwa podejrzenie
dysfunkcji tego nerwu czaszkowego.
89
Oceniana poprzez próbę Romberga- prosimy pacjenta aby rozłożył ręce i dotknął
czubka nosa, najpierw przy otwartych a następnie przy zamkniętych oczach.
Niemożność dotknięcia nosa może świadczyć o chorobach móżdżku lub sznurów
tylnych. Przykładem może być zespół ataksja-teleangiektazja wynikający z
wrodzonych niedoborów odporności. W tej chorobie zaburzenia równowagi wynikają
z zaniku móżdżku, rozwijają się coraz intensywniejsze objawy neurologiczne.
Ostatecznie następuje całkowita niemożność utrzymania pionu przy postawieniu na
nogi.
Jeśli dziecko dotychczas normalnie chodziło i nagle zaczęło się przewracać to należy
podejrzewać nie tylko możliwość urazu narządu ruchu, ale i uraz neurologiczny po
stronie ogniska. Badania obrazowe mogą wykluczyć np. krwiaki, ropnie.
Chód dziecka jest istotny przy diagnostyce układu nerwowego. Przy uszkodzeniu
móżdżku pacjent chodzi na szerokiej podstawie, czyli podobnie do marynarza który
dopiero zszedł na ląd (choroba lądowa). Chód powinien być symetryczny, harmonijny
i naprzemienny. Charakterystyczny dla porażenia mózgowego dziecięcego jest
stąpanie na palcach zamiast na całej stopie.
7. Odruchy rozwojowe
Są pozostałością umożliwiającą naszym ewolucyjnym przodkom przeżycie.
- Odruch ssania- rozpoczęcie ssania w chwili przystawienia czegoś do warg
dziecka. Wrześniak nie mają tego odruchu, muszą być więc karmione sondą.
Dopiero z czasem rozwija się prawidłowa reakcja. Powinien zaniknąć do 3-4
miesiąca życia.
- Odruch szukania- Po podrażnienie policzka albo ust dziecko natychmiast
odwraca głowę w kierunku z którego nadszedł bodziec, szukając sutka aby
zdobyć pokarm. Powinien zaniknąć do 3-4 miesiąca życia.
- Odruch Moro- Wywoływany przy upadku czegoś ciężkiego na ziemię albo po
wysuwaniu kocyka spod dziecka. Dziecko rozkłada szeroko ręce i szybko je
składa. Prawdopodobnie małpie dziecko ewolucyjnie lata temu łapało matkę
90
za futro. Powinien zanikać od 3 miesiąca życia i po 6 miesiącu życia nie
powinno go być.
- Odruch chwytny- Dziecko chwyta coś co zostało przyłożone po wewnętrznej
stronie jego dłoni, np. palec rodzica. Najsilniejszy jest od 1 do 2 miesiąca
życia i zanika od 3 do 4 miesiąca życia.
- Odruch asymetryczny toniczny szyjny- Dziecku leżące na plecach, po
odwróceniu dziecku głowy w jedną stronę, prostuje kończyny po tej stronie w
którą skierowano głowę a po przeciwnej je zgina. Zmniejsza się od 3 do 4
miesiąca życia i zanika w 6 miesiącu życia.
Utrzymywanie się tych odruchów poza wskazane okresy jest uznawane za patologię
i powinno zostać skonsultowane z terapeutą. Do końca pierwszego roku życia
istnieje największa szansa udanej terapii.
W pierwszym roku życia każde dziecko powinno zostać zbadane przez lekarza
pediatrę pod kątem sprawności układu neurologicznego poprzez ocenę napięcia
mięśniowego, umiejętności do unoszenia głowy, siedzenia, przekręcania się wokół
własnej osi, sięgania po zabawki.
Badaniem nieinwazyjnym i bardzo pożytecznym jest USG przezciemieniowe,
umożliwiające uwidocznienie asymetrii komór mózgu, krwiaków powstałych
przy porodzie (spowodowanych nie tylko przez urazy mechaniczne podczas
przechodzenia dziecka przez kanał rodny ale też wynikających z zaburzeń
metabolicznych). Ograniczeniem badania jest wiek dziecka i łączące się z nim
zarastanie ciemienia.
8. Niedowłady
- Niedowłady spastyczne: pochodzą z uszkodzenia dróg piramidowych,
pojawia się zwiększone napięcie mięśniowe, wzmożone odruchy okostnowe i
ścięgnistych. Pojawiają się też odruchy patologiczne np. Babińskiego: u
dziecka do 2 roku życia jest fizjologiczny, po 2 roku życia staje się
patologią i powinien być nieobecny!
- Niedowłady wiotkie: uszkodzenie obwodowych neuronów ruchowych,
polegają na spadku napięcia mięśniowego lub jego braku, upośledzeniu
ruchów czynnych i osłabienie odruchów głębokich. Należy kojarzyć je z Poli!
Zawsze trzeba pytać się wówczas rodzica czy dziecko było przeciw
niemu szczepione!
91
13. SZCZEPIONKI
92
Szczepionka przeciwko grypie i szczepionka MMR – stabilizowane białkiem
jaja kurzego- na przestrzeni lat zmniejszyła się jego ilość, dlatego nawet
uczuleni- będzie gitówa, nic się nie stanie, gdy ją przyjmą
Antybiotyki- strasznie mała ilość po to, żeby niepożądany patogen się nie
namnożył
Grypie Immucyst
93
Meningokokom
WZW A
WZW B
Ospie
HPV
H. infuenzae typ b
Rotawirusom
Wściekliźnie
Śwince Krztuścowi
Różyczce Cholerze
Grypie Pneumokokom
WZW A N. meningitidis
WZW B
Ospie wietrznej
Kleszczowemu zapaleniu
mózgu
HPV
Rotawirusom
94
★ Szczepionki żywe atenuowane:
○ BCG
○ Odra, świnka, różyczka
○ Poliomyelitis
○ Żółtej gorączce – indukuje wiele działań niepożądanych, bóle
stawowe, mięśniowe 2-3 dni
❖SZCZEPIONKI ZABITE:
➢ zawierające drobnoustroje/fragmenty
■ przeciw krztuścowi
■ przeciw cholerze
■ przeciw poliomyelitis- IPV, Salka
■ przeciw grypie(VAXIGRIP,FLUARIX, INFLUVAC)
■ przeciw durowi
➢zawierające produkty metabolizmu drobnoustrojów
■ anatoksyna tężcowa
■ anatoksyna błonicza
➢zawierające oczyszczone antygeny/fragmenty
● plazmatyczna szczepionka przeciw wzw b VACCIN
HEVAC B, HEPTAVAC
● rekombinowana szczepionka przeciw wzw b ENGERIX B,
H-B-VAX II- tymi zaszczepiona wiekszosc polakow Gen
Hevac B
95
SZCZEPIONKI POSTAĆ PŁYNNA/ LIOFILIZOWANA
96
jaka szczepionka pacjent będzie zaszczepiony, nie mówimy o pandemii-
wtedy szczepimy tym co dostępne)
· Sytuacji klinicznej pacjenta
Przed szczepieniem pielęgniarka sprawdza fiolkę jej barwę, mętność itp.-b. ważne!
porównuje to z tabelą jak powinna wyglądać szczepionka, gdy coś jest nie tak-nie
podaje
szczepienia dodatkowe:
trzeba zgłosić się do lekarza 1 kontaktu, telefonicznie/w punkcie szczepień, wtedy
punkt odłoży dawkę, punkt wcześniej zamawia szczepionki, pozniej moze ich juz nie
byc xd
błonicy-tężcowi-krztuśco + +
wi-polio ( tetracoq)
DTPa +
poliomyelitis OPV +
97
poliomyelitis IPV + +
(Imovax Polio)
durowi brzusznemu +
śwince +
odrze +
różyczce +
odrze-śwince-różyczce + +
(TRIMOVAX)
odrze-śwince-różyczce +
(MMRII)
wzw B (engerix, + +
H-BVAX II)
grypie + +
kleszczowemu +
zapaleniu mózgu
meningokokom A+C +
pneumokokom (penumo + +
23, pneumovax 23)
wściekliźnie +
rotawirusom - żywa o +
zmniejszonej
zjadliwości
wirusowi HPV +
nieswoiste
szczepionki
przeciwko:
broncho-Vaxom +
98
Luivac +
Polyvaccinum + + +
Rybomunyl +
IRS 19 +
Uro-Vaxom +
SolcoUrovac +
SolcoTrichovac +
99
określonemu drobnoustrojowi. Jest to stosowane w sytuacjach
newralgicznych, gdzie nie mamy czasu by podać szczepionkę.
➔ Każda szczepionka ma własnych okres utajenia produkcji przeciwciał np. po
szczepieniu na grypę jest to okres 2-3 tyg (w tym czasie pacjent jest dalej
narażony na zachorowanie), gdzie pacjent nabywa dopiero odpornosci
przeciwko grypie.
❖ANTYGEN
➢ limfocyt T
■ proliferacja->komórki efektorowe produkcja cytokin
➢ komórki prezentujące antygen
➢ limfocyt B
■ proliferacja-> okres utajonej produkcji przeciwciał 1-14dni
■ okres narastania produkcji przeciwciał 4-28 IgM IgG
■ okres spadku produkcji przeciwciał
100
zakażenia wirusem RSV- podaje się przeciwciała monoklonalne, które blokują
zdolność przyczepiania się wirusa poprzez receptory na powierzchni błony śluzowej
ukł. oddechowego, kwalifikuje się tu wcześniaki, dzieci zagrożone dysplazją
oskrzelowo-płucną i dzieci urodzone w okresie jesiennym- nie jest to tak naprawdę
szczepienie, tutaj utrudniamy tylko namnażanie się wirusa
101
■ pacjenci chorzy na choroby rozrostowe krwi- wzw B, grypa, ospa
wietrzna
■ osoby z chorobami wątroby ( np. wzw A, grypa)
➢ osoby zamieszkujące obszary o średnim lub wysokim odsetku
występowania określonych chorób
➢ pacjenci po przeszczepie szpiku lub transplantacji narządów
➢ pacjenci z zaburzeniami odporności, po wcześniejszej ocenie
niektórych parametrów
➢ układu odporności i indywidualnej kwalifikacji
➢ stan po usunięciu śledziony, np. szczepienie przeciwko meningokokom,
streptokokom, H.influenzae typu b,
➢ osoby przebywające w zakładach zamkniętych, dzieci z domów
dziecka
➢ osoby w podeszłym wieku, np. szczepienie przeciwko grypie,
streptokokom.
❖PRZECIWWSKAZANIA BEZWZGLĘDNE DO
SZCZEPIEŃ
➢ niedobory immunologiczne ( chodzi nam tu o ciężkie niedobory)
➢ nowotwory ( jeżeli egz. ustny wymaga to kom. takiego, że jeżeli pacjent
w remisji to możemy szczepić, a wręcz powinniśmy np. grypie,
paciorkowcom, ospie wietrznej, w ostrej fazie choroby- NIGDY NIE
SZCZEPIMY)
➢ niektóre choroby ukł nerwowego i stany drgawkowe
➢ cukrzyca w okresie niewyrównania
➢ patologiczna reakcja na wcześniejszą dawkę szczepionki
(anafilaktyczna, wstrząs, encefalopatia)
102
➢ stan immunosupresji spowodowany podawaniem leków sterydowych (
w dużych dawkach minimum 2.5mg encortonu/kg masy ciała przez 2
tyg)
103
❖ ZASADY REALIZACJI SZCZEPIONEK-odstępy między szczepieniami
104
dowolnie między dawkami
❖ Odczyny poszczepienne
KALENDARZ SZCZEPIEŃ
105
Warto spojrzeć na oficjalne wytyczne z ministerstwa zdrowia na dany rok.-
http://dziennikmz.mz.gov.pl/legalact/2020/117/
Źródła
1. A.Lewandowicz-Uszyńska: Szczepienia ochronne u dzieci i osób dorosłych, Kompendium pediatrii praktycznej red.
A.Jankowski, Wrocław 2010
2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien-2021/
106
14. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC
Marihuana:
60% nigdy nie stosowało
❖ efekty krótkofalowe – relaksacja, spokój, lęki, panika, wypadki
komunikacje, objawy psychotyczne.
❖ Efekty przewlekłego stosowania: uzależnienia, przewlekłe zapalenia
oskrzeli, upośledzenie funkcji oddechowej, objawy i zaburzenia
psychiczne u osob z tendencja np. jeśli miały już schizofrenię lub w
wywiadzie rodzinnym jest, problemy szkolne, subtelne upośledzenie
107
funkcji poznawczych (podobno jeśli stosowano codziennie przez 10
lat),
Inne substancje:
OBJAWY:
108
Dopalacze to środki odurzające lub psychotropowe, które nie zostały zawarte
w jednolitej konwencji o środkach odurzających z 1961 r. oraz
psychotropowych z 1971 i mogą stanowic zagrozenie dla zdrowia
publicznego. W holandii można kupić w sklepie testy do jakości twardych
narkotyków aby ewentualnie powiedzieć lekarzowi co się zażyło.
Alkohol:
Zespół FAS:
FASD:
109
Diagnostyka:
❖ Potwierdzone lub niepotwierdzone alkoholu przez matkę w ciąży 6
razy/tydz przez 2 tygodnie ;
➢ lub 3 razy okazjonalnie przy 2 okazjach w ciąży
❖ Charakterystyczne zmiany dysmorficzne twarzy FAS
➢ krótkie szpary powiekowe,
➢ brak lub spłycona rynienka podnosowa,
➢ cienka warga górna,
➢ płaska środkowa część twarzy.
❖ Zahamowanie wzrostu w okresie płodowym lub późniejszym (niska
masa urodzeniowa)
❖ Zaburzenia rozwoju ośrodkowego układu nerwowego – zmniejszenie
wielkości czaszki, zmiany strukturalne w mózgu, objawy neurologiczne,
ocena motoryki
❖ Inne objawy FAS-u: 75% nie jest niepełnosprawna intelektualnie,
drażliwość, zaburzenia snu, brak utrzymania koncentracji, zaburzenia
kontaktów społecznych, trudności w nauce.
FAS najczęstsza do uniknięcia możliwość opóźnień rozwojowych.
Leczenie FASu:
● Konsultacja z genetykiem, po potwierdzeniu FAS terapia z różnymi
specjalistami - logopedzi, psychologowie,
● Droższe niż Zespół Downa lub mukowiscydoza.
110
Historia Zespołu Tardieu 1860,
1953 klasyfikacja urazów Zespół Silvermana,
1962 – Zespół Dziecka Maltretowanego, Carl Kempe (urodzony we
Wrocławiu).
4 kategorie krzywdzenia dzieci w tym zespole dziecka maltretowanego:
❖ krzywdzenie fizyczne,
❖ psychiczne,
❖ wykorzystywanie seksualne
❖ zaniedbywanie
Czynniki ryzyka, ale nie muszą wystąpić:
● nie spełnienie aspiracji,
● niepełnosprawność,
● rodzice z zaburzeniami
● psychicznymi itp.,
● rozbita rodzina,
● historia przemocy domowej,
● izolacja społeczna,
● ubóstwo,
● niebezpieczna okolica.
111
❖ dzieci w okresie przedszkolnym: stosuje przemoc w szkole, jest
strachliwe, apatyczne.
❖ dzieci w wieku szkolnym: w szkole nie umie tworzyć relacji, zachowanie
dyssocjalne lub moczy się w nocy,
❖ nastolatki – depresja, samookaleczenia, oportunizm, prześladowanie
innych, problemy z prawem
Wykorzystanie seksualne – wiele elementów które trzeba złożyć
Analgezja w pediatrii:
112
Dawki leków dla dzieci:
Paracetamol
p.o 10-15 mg/kg raz na 4 godziny – max 30 mg/kg,
p.r 15 mg/kg max. 30 mg/kg
Ibuprofen
p.o 5-10 mg/kg raz na 6-8h, 40 mg/kg max
Aspiryna
nie wolno poniżej 12 roku życia bo zespół Reya – stłuszczenie wątroby,
śpiączka, obrzęk mózgu, MODS (dysfunkcja wielonarządowa)
Opioidy
wentylacja mechaniczna, ból operacyjny, ciężki uraz, oparzenia, ból
nowotworowy
113
15. GORĄCZKA
- u dzieci jest zjawiskiem powszechnym
- najczęściej jest odpowiedzią organizmu na zakażenia,
- pomaga w walce z czynnikami infekcyjnymi
- aktywuje neutrofile (migracja, fagocytoza, “respiratory burst”) - nie są
skuteczne w obronie przeciwko patogenom atypowym,
- aktywuje limfocyty do proliferacji
- aktywuje makrofagi do produkcji interferonów
Patofizjologia:
Zaburzenie termoregulacji spowodowane działaniem na górne podwzgórze ciał
pirogennych, powstałych na skutek rozkładu antygenów przez neutrofile. Skutkuje to
wzrostem temperatury ciała oraz innymi objawami wynikającymi z mechanizmów
regulacyjnych (dreszcze, obfite pocenie się przy spadku temperatury, a następnie
uczucie zimna). Z jednej strony gorączka jest stanem pomagającym w niszczeniu
drobnoustrojów, z drugiej wysoka temperatura może wpływać na niszczenie białek
własnych organizmu.
Przyczyny:
114
U dzieci z gorączką < 39⁰C w 80% przypadków udaje się ustalić etiologię gorączki
(najczęściej infekcja bakteryjna bądź wirusowa)
rodzaj płaczu mocny o łkający lub kwilący słaby lub stękający płacz
prawidłowych (lub wysokotonowy)
tonach lub dziecko
zadowolone
odpowiedź na płacze krótko lub nie płacze i przestaje bez ciągły płacz lub słaba
stymulacje płacze i jest związku z sytuacją odpowiedź
zadowolone xd (płacz jest
nawracający)
stopień odwodnienia turgor skóry i gałek turgor skóry i gałek zmniejszone napięcie
ocznych prawidłowy, ocznych prawidłowy, skóry, zapadnięte gałki
wilgotne błony błony śluzowe suche oczne i/lub suchość błon
śluzowe śluzowych
Kryteria kliniczne
Dziecko zdrowe
115
Urodzone o czasie (>37.hbd)
Prawidłowe badania moczu (ujemny posiew na G(-) - najczęstsze patogeny, <5 WBC, ujemna
esteraza leukocytów)
Jeżeli wykonano punkcję lędźwiową, to <8 x 10 leuk/l i ujemny posiew płynu m-r
116
➢ których matki przyjmowały antybiotyki w trakcie porodu
Dzieci do 3 r.ż. z gorączką > 39⁰C zgłaszających się do lekarza najczęściej chorują
na anginę, zapalenie płuc,ZUM-y i uogólnione zakażenie
Postępowanie diagnostyczne
❖ wywiad -starannie przeprowadzony poszerzony o pytania na temat:
➢ wyjazdów zagranicznych ➢ sposobów spędzania
➢ kontaktów ze wolnego czasu
zwierzętami ➢ chorób w rodzinie
➢ ukąszeń ➢ wykwitów skórnych
➢ ran ➢ stosowanych leków
➢ implantowanych ➢ przebytych szczepień
materiałów ➢ napadów potów
➢ kontaktu ze środkami ➢ utraty ciężaru ciała
toksycznymi ➢ świąd
➢ sferę seksualną
❖ diagnostyka inwazyjna
➢ gastroduodenoskopia, ➢ badanie
rekto-, kolonoskopia histopatologiczne węzłów
➢ bronchoskopia chłonnych
➢ angiografia płucna ➢ badanie szpiku kostnego
➢ wycinek skróty
117
➢ wycinek tętnicy gruźlicy z plwociny
skroniowej pacjenta)
➢ BAC (urządzenie do ➢ laparoskopia z biopsją
hodowania prątka wątroby
(schemat z wykładu)
118
➢ tumor necrosis factor associated periodic syndrome (TRAPS) - objawy
nieswoistego zapalenia jelit!
➢ zespół Muckle-Wells’a (MWS)
➢ Chronic infantile, neurological, cutaneous and articular syndrome
(CINCA/NOMID)
❖ niedziedziczne
➢ Periodic fever, aphtous stomatitis, pharyngitis and adenitis (PFAPA)
119
16. ASPLENIA
Przyczyny dysfunkcji śledziony: pierwotna lub wtórna asplenia
Pierwotna asplenia- brak śledziony ● Wrodzony brak śledziony, m.in.
ektopowej ani komórek śledziony. Nagły zespół Ivemark’a –
początek- gorączka i wgl przełożenie trzewi i dużych
naczyń krwionośnych na
drugą stronę jamy brzusznej
Choroby ● Celiakia,
gastroenterologiczne ● wrzodziejące zapalenie j.
grubego,
● Leśniowskiego-Crohna,
● Wipple’a,
● naczyniakowatość limfatyczna
jelit
120
● wątroby,
● nerek,
● GVH HIV,
● sterydoterapia,
● ziarnica złośliwa,
● ch Gauchera,
● napromieniowanie,
● guzy śledziony
121
● Małe dzieci słabo syntetyzują przeciwciała przeciw patogenom otoczkowym –
dlatego ważne jest szczepienie, także np. osoby starsze w domach opieki powinny
być szczepione
122
Grypa – narażenie na ciężkie powikłania grypy, nie wolno szczepić osób z
asplenią szczepionką żywą donosową, tylko szczepionkami zabitymi podskórnie lub
domięśniowo
Kiedy szczepimy?
Jeśli mamy pacjenta z ogromną śledzioną i wskazaniami do jej
usunięcia to szczepimy pacjenta przed zabiegiem, jeśli mamy czas. Jeśli nie ma
czasu to szczepimy 1 miesiąc po wygojeniu rany od zabiegu.
● Należy poinformować każdego opiekuna, że każda gorączka może być objawem
uogólnionego zakażenia. Ważna jest antybiotykoterapia przed wytworzeniem
przeciwciał poszczepiennych.
123