You are on page 1of 41
" Ong. Hoat dong ctia mdi chi thé cae quy luat kinh 1é thi trong; dng thi nha eu tid : y : y c a h 5, 2 thoi nhan su diéu ti it dinh huéng cia nha nude thong qua hé thong phap luat va chinh sch kinh té. z deu chju sy téc dong ctia Cac thuat ngir cn ghinho: San xudt hang héa, hang héa, gid wi sie dung, lao dong, evne ug fo déng, lao dong cu thé, lao dong trieu trong, lao déng gidn don, lao dong plutc tap, tién 16, thi trudng, quy luat gid tri, quy ludt cung cau, lieu thong tien té, canh tranh, quy ludt canh tranh, co ché thi trudng, kinh té thj truong, ngudi san xudt, ngudi tiéu ding, Van dé thio luan 1. Hay chon mét loai hang héa va dong vai trd ngudi san xudt hang héa dé dé thao Ivan vé thuge tinh va chi ra tm quan trong ciia hang héa déi voi xa hoi? Phan tich trach nhiém xa hi ctia minh déi véi ngudi tiéu ding, cdm nhan tac dong cia quy lugt canh tranh va dé ra phuong An dé duy tri vj tri sin xudt cia minh trén thi trong? 2. Voi tu cach 14 ngudi tiéu ding, tw kinh nghiém thyc té ciia ban than, hay thao lun va chi ra vai td va bién phdp cia ngudi tiéu ding can phai lam dé bao vé quyén Igi cia minh dat trong méi quan hé vGi ngudi san xuat ya xa hoi khi tiéu ding hang ; Sid tri, lang gid tri, nang sudt fae xudt hang ha? Hang héa? Thude tinh ciia hang Jao d6ng san xuat hing héa? Luong gi tri hang héa? tri oiia hang hoa? Ban chat va chite ming cha tien? i truéng? Cac chire nang cia thi trudng? Uu thé va 2 Cae quy ludt co ban eta thi truong? tap, NXB CTQG Ha N6i 1994, tap 20. tap. NXB CTQG HANOI 1994, t0p 23.0 hher, Rudiger Dombusch, Kinh té he, Nha xuat ban nuée thong qua vige thie hign, th kinh t6 thi trudng ¢6 su digy hdc nhau try thuge vo mite dg mé hinh déu c6 diém truéng; déng thdi chiu sw didu tiét, can thigp cla nha hg théng phép luat va cde chinh sch kinh té. Mé hin! tiét ciia nha nude 6 tig nude, timg giai doan c6 the k h can thigp ciia chinh phi d6i véi thi trdng, song tat cA cde chung 1a khong thé thiéu vai trd kinh té etia nha nue. wowuenGiaen — aa ai An phim ca lao dong, 66 thé thea man mdt nhu cau nao dé ciia con te es des di vi san phim khée. Hang héa la pham tra pham trl kinh t8 trung tam khi nghién eiru vé sin xuat hing héa va nén kinh té hang hoa. Hang hoa 6 hai thudc tinh 14 gid tr] sir dung va gia tri. Gid tri str dung 14 cong dung ctia vat phim, o6 thé thda man nhu edu cho sin xudt, hoe nhu eau tiéu diing eta con new, Gié tr la Jao d6ng tru tong cia ngudi san xuat két tinh trong hang héa, bieu thi ‘méi quan hé kinh té gitra nhimg ngwoi san xuat va trao d6i hang hoa. Hang héa c6 hai thuge tinh 1a do lao dong cia nguéi san xuat hang héa c6 tinh hai mat, lao d6ng cu thé va lao d6ng trim tuong; lao dong cu thé tao ra gia tri str dung, lao déng triu tung tao ra gid tri hang héa. Viée phat hign ra tinh hai mat cla Jao dOng san xuat hang héa 1a phat kién quan trong cia C. Méc, gitip 6ng ludn giai triét dé va khoa hoc vé ngudn géc, ban chat ca gid tri - digu ma cde nha kinh té hoc trée Mac chua gidi quyét duge. Trén thj trudng, bén canh nhiing hang héa thong thudng con c6 mot sé yéu té co hing thuge tinh hoje chtte nang dac biét cing duge trao doi mua ban. Dé la nhimg hang héa dic biét. Nehién ciru vé cdc hang héa dac biét nay c6 tac dung hiéu ro hon tinh da dang ca hang hoa va thj trudng trao déi, mua ban ching Trong nén kinh té hang hoa, thi trudng déng vai tro dac bist quan trong, thi dau ra ciia sin xuat, 14 cau ndi gitta san xudt va tigu ding, Khong ¢6 thi at ya trao doi hang héa khong thé tién hanh trdi chay durgc. Trén thi luat kinh té hoat dong, téc dong ln nhau va diéu tiét toan bd qua phéi, trao ddi, tiéu ding. Kinh té thi truong 1a giai doan phat t€ hang héa; 6 46, moi quan hé kinh té déu duge thye hién trén thi thite quan hé hang héa - tién té rong c6 nhiéu wu thé trong phat trién san xudt, Tuy nhién, kinh t& ung Khuyet Nhiing khuyét tat nay cé thé khée phuc thong -kinh t€ ctia nha nude, ede 16 chite x& hoi va cde thiét ché kinh t& > Cae chit thé trung gian trong thi trong Do sw phat trién cia san xuat va ai u xudit va t Gia oy isi x hGi. lam cho sur téch bigt tuong ete aot de dng cia phn cong lao dng Tren ood 6 edt raen nations 6 gia sin xudt va trao 461 ngay cing séu she, fat hign nhiting cht thé trung gian trong thi trud nay c6 vai trd ngdy edng quan trong dé k&t mdi, thonw thy ails oes ane cas as noi, théng tin trong ede mdi quan hé mua, Nho vai tro trung gian nay ma nén kinh té thi trudng tro nén séng dOng, linh hoat hon. Hoat dong cia ede trung gian trong thi trudmg lim ting co hai thuc hién gid trj cia hang héa cane thoa man nhu cdu cia ngudi tiéu ding. Cac chi thé a gian lim tang su két ndi gitra sain xudt va tiéu ding, 1a sin xudt va tié E 2, Lam cho san xudt va tiéu ding tré nén n khép véi nhau. pea art gee __ Trong digu kign nén kinh té thj truéng hign dai ngay nay, cde chu thé trung gian thj trong khong phai chi cé céc trung gian thuong nhan ma con rat nhiéu cdc chi the trung gian phong phd trén tat cd cde quan hé kinh té nhu: trung gian moi gidi chime Khoan, trung gian mdi gidi nha dat, trung gian mdi gidi khoa hoc cong nghé... Cac trung gia khéng trong thi trudng khong chi nhitng hoat dng trén pham vi thi truong trong nuéc ma cén trén pham vi thi trudng quéc té. Bén canh dé cing cé nhiéu loai hinh trung gian khéng phi cdc chuan myc dao dite (lita dio, méi gidi bat hop phép...). Nhting trung gian nay cdn duge loai trir. > Nha nude Trong nén kinh té thi trudng, xét vé vai trd kinh té, nha nude thye hign chite ning quan ly nha nude vé kinh té dng théi thye hién nhing bign phdp khde phyc hu vay, mot mat, nha nude thye hign phat trién nén kinh ro 6i trurimg kinh té tt nhAt cho cdc chi thé kinh té phat huy ra céc rio can déi voi hoat dong san xuat kinh doanh tir 1 ham dong lyfe sng tao ciia céc chi thé san xuat kinh yy phai duge loai bo, Vige nay doi hoi mdi of nhdan phai eo /quin Jy nha nuée can phai nhan thite durge tréch nhiem cla khong gay can tro sy phat trién cla nen kinh té thi n sir dung cae cong cy kinh te de khie phe cde khuyét ‘nen kinh té thj trudng hoat dng higu a sin xuat va trao déi, cde hoat at kinh té khach quan trong thi ur téc dong cia cde quy 1 7 Khi cdc ngudn Ie bi lang phi, canh tranh khéng Linh manh da khien cho phig Ioi xa hi bi tn that. Thay vi néu sir dung higu qua, x4 hdi sé c6 nhieu co hdi tya chon théa man nhu cau, Cho nén, khi ede chu thé sir dung bién php canh tranh thiéy Ianh manh, phite Igi xa hi sé bi anh huéng. 2.2.2 Vai tré ciia mét sé chii thé chinh tham gia thj trong Véi tur céch 1a méi truéng cho cée quan hé san xuat va trao doi phat huy tie dung duéi tac dong cla cde quy ludt thi trong, c6 rdt nhiéu chit thé khe nhau tham gia thi truéng, méi chu thé cé nhitng vai tro quan trong riéng. Sau day sé xem xét vai trd cia mét sé chi thé chinh, dé 1a: ngwdi san xudt, ngudi tiéu ding, cdc chi thé trung gian trong thi trudng va nha nuée. Cu thé: > Nguoi san xudt ‘Neudi sn xudt hang héa Ja nhing ngwoi sdn xuat va cung cap hang héa, dich vy ra thj trudng nhim dap img nhu cau tigu ding clia x4 hoi. Nguoi san xuat bao gom nha san xudt, dau tur, kinh doanh hang héa, dich Ho Ia nhimg ngudi truc tiép tao ra ctia cai vat chat, san phdm cho xa hdi dé phuc vy tiéu din, Neudi sin xuat 1a nhing ngudi str dung cdc yéu 16 dau vao dé san xuat, kinh doanh va thu oi nhuan. Nhiém vu cia ho khong chi lim théa man nhu cau hign tai ciia x h6i, ma cén tao ra va phuc vu cho nhiing nhu cau trong trong lai voi muc dat loi nhuan t6i da trong diéu kién nguon lye ¢6 han. Vi vay, ngudi san xuat Iuén phai quan tam dén viée Iya chon sin xuat hang héa nao, s6 Itong bao nhiéu, san xuat Y6i cde yéu t6 nao sao cho c6 loi nhat. Ngoai muc tiéu tim kiém Igi nhuan, ngwoi sin xuat can phai cé trach nhiém doi Y6i con ngudi, tréch nhiém cung cp nhing hang héa dich vu khéng Lim t6n hai ti ire khée va oi ich cia con ngudi trong xa hé > Newii tiéu ding iin tiéu ding 1a nhting ngwdi mua hang héa, dich vu trén thi trudng dé thoa i tiéu ding. Sire mua ciia ngudi tiéu ding 1a yéu t6 quyét dinh sv thinh i san xudt, Sur phat trién da dang vé nhu cau ciia ngwdi tigu ding 1a dong 1g cia su phat trién san xuat, anh huong truc tiép ti san xuat. | ding ¢6 vai trd rat quan trong trong dinh huéng san xuat. Do dd, ‘nén kinh é thi trudng, ngudi tiéu ding ngoai viée thoa man nhu cau 6 tréch nhiém d6i v6i sur phat trién bén ving cia xa hi san xuat, ngudi tiéu ding chi cé tinh chat tuong doi ic nang chinh cita cdc chii thé nay khi tham gia thi truéng. Trén thy lu6n déng vai tro vira 1a nguoi mua cing vira 14 ngudi ban. 36 vao san xuat, tir 46 kéo theo sur d6ng. Két qua 1a, canh tranh thic day Ive rong san xuat phat tri Thit hai, canh tranh thie day sw phét trién nén kinh té thi tr Trong nén kinh té thj trréng, moi hnh vi cha moi chit thé trong mdi trudng canh tranh. Hon nita, moi hoat dong ciia chit trong nén kinh t€ thi truéng déu nhiim mye dich loi nhudn 16 viée hop tae, ho cling canh tranh véi nhau dé c6 nhting digu xuat va kinh doanh dé thu duge loi nhudn cao nhét. Thong q truéng khéng nging duge hoan thién hon. Tint ba, canh tranh 14 co ché diéu chinh linh hoat viée phan bé cae ngudn lye. Nén kinh té thi trudng doi hai vie tiép can cée ngudn Ive phai dua trén nguyén tae canh tranh dé phan b6 vao chi thé c6 thé sir dung higu qua hon cd. Theo d6, ede chi thé san xuat kinh doanh phai thue hién canh tranh dé c6 duge co hGi sit dung cdc ngudn lye dé phuc vu cho san xuat kinh doanh. Thit ue, canh tranh thie day ning luc théa man nhu cau xa hoi Trong nén kinh té thi trudng, muc dich cia cdc chui thé kinh té 18 loi nhuan cao nhat, ma ngwoi tiéu ding 14 ngudi cudi cling quyét dinh ching loai, sé Iugng va chat Iuong cia hang hoa trén thj trudng. Chi cé nhitng san phim hang héa va dich vu ma doi méi ve trinh 6 tay nghé, tri thitc cta ngudi lao ién nhanh hon, ung, kinh té du hogt dong thé kinh té hoat dong i da, mudn vay ngoai én thudn Igi trong san qua d6, nén kinh té thi dao, phong phu, chat Ivgng tét, gid thanh ha, lam cho nhu cau cia ngudi tiéu ding va xa hdi duge dap img. g tdc dong tiéu cuc cia canh rank ‘hign ef bign phdp canh tranh thiéu lank manh, them chi 1a + kiém Joi thé sé kam x6i min dén moi trudmg kinh doanh, 0 dife xa hoi. Do dé, cde bign php, thi doan can tranh Anh manh gay lang phi nguon ye Y e tranh, c6 thé co chi thé chiém gitta cde nguon lye ngudn lye dé trong sén xuat Kinh doanh, khong dua ich vu cho xa hoi. Trong ning trxone hep nh vay, ue x hoi bi lang phi. 'manh gay tn hai phic loi xa hot, 35 a hinh thai gid tri thi trong (gid tri xg b6 nganh 1 Két qua canh tranh trong ndi bo ngi Pr iga duge sin xaSt £0 1TONS ce hi) eta timg logi hang héa. Cing mot loai doanh nghiép sin xudt khde nhau, do diéu kién san xudt (diéu kign trang bi ky thugy, trinh d6 18 chite sin xudt, trinh 46 tay nghé cia ngudi lao dong...) ets nhung ¢rén thi tring cdc han, nén bangihoa sin xudtra 06 gi6 tr of bier kde nhauiinhun fre" ON” Ne hhéa phai ban theo mot gid thong nhét, d6 1a gid ed thi trons, Gid ca thi truong dya trén co sé gid trj thi trdng (gid tri xa hdi). Gid ca thi trudng chinh 1a hinh thire biéu hign Gia cd thi trudng do gia tri thi tring quyét dinh. Gi ca thj trong 1A gid tri trung binh cha nhiing hang héa duge sin xuat ra trong mot khu vue sén xudt nao dé hay la gid tri ed bigt cua nhitng hang héa duge san xuat ra trong nhing diéu kién trung binh cia khu vue va chiém dai b6 phan trong tng sé nhimg hang héa cita khu vue a6. Theo C. Mée, “Mot mit phai coi gif tri thi trudng 1a hang héa durge san xudt ra trong mot khu vue san xuat ndo 46. Mat khéc, lai phai coi gid trj thj tring 1a gid tri cd biét clia nhimg hang héa duge sAn xuat ra trong hing digu kign trung binh ctia Khu ve dé va chiém mot khéi rong 16n trong téng sé nhiing san pham ciia khu ve nay”. - Canh tranh gitea cde nganh anh tranh gitra cae nginh 1A canh tranh gitta cde chu thé san xuat kinh doanh gilta cc nganh khéc nhau. Canh tranh gitra cdc nganh, vi vay, cing tré thanh phuong thite dé thyc hign Igi ich clia cde chii thé thuge cdc nganh san xuat khdc nhau trong diéu kién kinh té thi bing tién cia gid tri thi trudng, tri trung binh cia nhiing Mtranh thie day su phat trién ctia lyre Iuong san xuat. ‘ pie ey fone, ae nang cao ning ie sank tranh, cdc ic cht the san Mm —2:Q=(G14G2) +63 cee BO HAUSE Trong dé P.Q 1a téng gid ca hang hé 6 fi), Troe do P. ing héa; G1 1a tong gid ca hang héa ban chi ; 1g héa bi i fe ins es ca hang héa khdu trir cho nhau; G3 1a téng gid ea hang hoa dén iS en foan; V la vong quay trung binh ciia tién 8. Quy ludt hu théng tién t¢ tuén theo ef nguyén ly sau: ibid Luu thong tién t@ va co ché luna thong tién t@ 4 Ain lone in age phn a esc eget tb sk inh. Se ‘ong phy thude vao khéi tron hang h6a duge dua ra thi tnrimg. Khi tién gidy ra di, thay thé tién vina trong th . hién chite nang phuong. tign low thong da lam xudt hién kha nang tach roi lu ae hang héa v6i li th6ng tign (@. Tién gidy ban than nd khong o6 gid tri ma chi c6 by higu gi ti. Neu tién gidy duge phat hanh qua nhiéu, vist qué Iuong tién ving cin thiét cho lira thong ma tién gidy li dai dign, s@ lam cho tién gidy bi mat gid tr, oi hang héa ting lén dn dén Jam phét. Béi vay, nha made khong thé tin va phat hinh tién gidy m6t cdch thy tién ma phai tuén theo quy Iuat luu thong tién té. > Quy luét can tranh Quy luat canh tranh 1a quy Iuat kinh té diéu tié mét cdch khach quan mdi quan hé ganh dua kinh té gitta cdc chii thé trong sdn xuét va trao déi hang héa. Khi da tham gia thi trong, cdc chii thé san xut kinh doanh, bén canh su hgp tée, luén phai chép nhan canh tranh. i ; s Canh tranh 1a su ganh dua giita cac chu the kinh té voi nhau nham co duge nhing wu thé vé san xuat cing nhv tiéu thy va thong qua d6 ma thu duge loi ich t6i Ong, canh tranh cé thé dién ra gitta ede chu thé trong gitta cae chii thé thude cde nganh khée nhau. h ganh h la canh tranh giita cdc chu thé trong cling mot sing h6a, Day li mot trong ahiing phurong thite dé al ge nna . Penis bas ie pat gitta © : nhau, thong xuyén tg, théng nhét, néu khéng 06 sur thon ™ Nod gnaw” Jon hon cau thi gia « dieu chinh ching. combi quan he ha 4 Tei ‘Trén thi trrdng, cung ~ cau CO Mh oa. NOU meu _ Teen thi Aoede rene trac HEP aén gi “i aia ca c00 HOT aid tris néu cay déng lan nhau va anl Iai, néu cung nho hon call sie 9 iHeo nhitu huing a thap hon gid tri; nguge lai, a oe ah Ol tac dong bing, cau thi gid cf bing gia i. pay 1a su ; pert 4 nhiéu mire d6 khée nau. quan hg sn xuat va liu thong Quy Iuét cung — cau ¢6 t shitrreng quyét dinh gia cd thi truing hang héa; lam bién ddi co edu va ae a vane ign dng ca gid ci; Kh gi gj st quan hé cung — cau, 06 the dy doen?! Meee niieducthi truine... 6 i Bs Ai ra ee chinh sdch digu tiét sid a et Ferro csce, of : 2 dau c6 thj trudng thi 6 d6 c6 quy luat cung — cat eon ae a Na inte urge chting thi c6 thé van dung dé tac dong ee a ane sin xuét, kinh doanh theo huéng e6 loi cho qué trink san wut. “amen at : ding quy Iuat cung — cdu théng qua céc chinh sch, ede bien phap kin gid ca, loi nhuan, tinh dung, hop dong kinh te, & thud, thay déi cot cau tiéu ding... dé téc ding na ST TT : vao hoat déng kinh té, duy tri nhing ti Ié can doi cung ~ cau mot cach lanh manh va hop ly. 4c dung didu tit gitta > Quy Iudt neu thong tién 1@ Theo C. Mac dé thy hién chit ning phuong tién Iwu thong, 6 méi thoi ky can phai dua vao uu thong mot sé lwong tién t@ thich hop. SO Iugng tién can cho hu ‘thong hang héa durge xéc dinh theo mt quy luat 1a quy lat Iuu théng tién té. Theo ab 3 ei p15) AE wy « BI % Re RS f . ién can thiét cho lua théng hang héa 6 méi thoi ky nhat dink thire tong quat sau: BIBL 19 ién ean thiet cho luu thong hang héa 6 méi thoi gian khoi long hing héa dich vu dura ra lu thong; V la in thigt cho Inu thon, ghich vai téc a ‘luat nay c6 ¥ nghia cl hong ty 1é thudn voi gid ca hang hoe 9 Iu théng ewia tién té. Day 1a quy hung cho moi hinh thai kinh té - x2 2 Trong liu théng, quy lugt gid tri did c6 gid cA cao, tit noi cung 1én hon lenh cita gid a thi trudng, hang héa 6 noi c6 gid ca thap duge thu hat, chay dén noi 06 gid cd cao hon, g6p phan lam cho cung cau hang héa gitta cdc ving can bin, phan phéi lai thu nhap gitta cae vin ef i I ig mién, diéu chinh site mua cia thi trudng (né gid cao thi mua it, gi thép mua nhieu). Whe ae Thit hai. kich thich cai tién ky thuat, hop ly héa san xuat nham ting nang strc lao d6ng. Trén thi truéng, hang hoa durge trao déi theo gid tri x4 hdi. Newdi san xudt c6 gid tri ca biét nhé hon gid tri xa h khi ban theo gia tri xa h6i sé thu duge nhidu loi nhuan hon. Nguge lai, ngudi san xudt C6 gid tri cd biét 16n hon gia tri xa hoi sé gap bat Ioi hod thua I6. Dé ding ving trong canh tranh va tranh khdng bj pha sin, nguéi san xuat phai lu6n tim edch lam cho gid trj cd biét hang héa cia minh nhd hon hoae bang gid tri xa hoi. Muon vay, phai cai tién ky thuat, 4p dung cong nghé méi, dai moi Phuong phap quan ly, thyc hién tiét kim... Két qua lye Iugng san xuat ngay cang phat trien, nang suat lao dong xa hoi ting len, chi phi sin xuit hang héa gidm xudng. Trong luru thong, dé ban duge nhiéu hang héa, ngudi san xudt phai khong ngimg ting chat Iuong phuc vy, quang cdo, té chire tét khau ban hang... lim cho qué trinh lua thong dugc higu qua cao hon, nhanh chéng, thudn tign véi chi phi thdp. Tit ba, phan héa nhimg ngudi sin xuat thinh nhimg ngudi gidu, ngudi nghéo mot cach tu nhién. Trong qué trinh canh tranh, nhing ngudi san xuat nhay bén v6i thi truéng, trinh d6 nang luc gi u tiét hang héa tir noi 6 gid ca thép dén noi tu dén noi cung nhé hon cau, Théng qua ménh . san xudt v6i hao phi cd +t thap hon mite hao phi c6n lac hau... thi gid tri cd biét sé cao hon gia tri gthua 16, dan aén pha sin, tham chi phai di lim thud. thuan tiiy, chay theo loi ich ca nhan, dau co, gian lan, ‘yéu t6 cé thé lam ting thém tac dong phan héa sin 16 xd hi khéc. Pieseactt. 6 tac dung dao thai cai lac hau, 16i thai, kich thich uit phat trién manh me; vita e6 tée dung Iva chon, binh dang déi yoi ngudi san xuat; vita cé nihting ‘he dong d6 dign ra mét edch khéch quan trén thi ha nue dé han ché tiéu cue, thie day téc dong h t6 diéu tiét quan hé gitta cung (ben ban) va Quy Iuat nay doi hoi cung — cau phai e6 sir aa pen arong the # KROME tn une Paes can thiép cua nha nuée a oe 7 Do ne Khe it tare ig ns 68 Og due 80 kin mét nan kinh té thj trong thudn ty. m smn, Khi 65, nén kinl stra chita nhimg that bai cia co ché thi tuony inh tg hn ho ; trrgme 06 sy digu tiét cia nha nude hay nen Ee os SE ot wait inh 46 chi ne Fa alaneseh lanén kinh thin Cé rét nhigu quy luge kinh 1 digu tiét thi aaah tg hang héa cfing phat huy 1g. théa phat trién 6 trinh 9 cao, ede guy lua en rr ve vay, sau day 2 la nghién cxru me dung trong nén kinh té thj trudng, voi ¥ nghia 6 quy luat dién hinh: > Quy luGit gid tri Quy Tuat gié tr 1a quy Iudt Kinh t6 c suit va trao d8i hing héa thi 6 46 c6 sy hoat dong cla ‘Vé noi dung, quy Iuat gid tri yéu cau vige san XU duge tién hinh trén co s6 cia hao phi lao dng x4 hgi can thiet. Th Juét gif tr), ngudi san xudt muén ban duoc hang héa trén thi tung, muon : hoi thira nha san phim thi lugng gid tri ctia mt hang hoa ca biet phai phi hp v6i thai gian lao d6ng x3 hdi can thiét. Vi vay ho phai ludn Tudn tim cach ha thap hao phi lao déng ed biét xuéng nhé hon hode bing hao phi lao dng xa hdi can thiet. Trong inh vue trao déi, phai tién hanh theo nguyén tac ngang gid, lay gia tri x héi lam co 6, khOng dira trén gid tr) cA biet, Quy Iudt gid tri hoat déng va phit huy tac dung thong qua su van d6ng ciia gié 4 xung quanh gid tri dudi sur tac dng cua quan hé cung ~ cau. Gia ca thi truéng len xuéng xoay quanh gid tri hang héa tro thinh co ché tac dong cha quy luat gid ti jong qua su van dOng cia gi cd thi trubng sé thay duge sur hoat dong cua quy lust san xuat va trao doi hang héa phai wn theo ménh lénh cia gi en kinh té hang héa, quy luat gid tri ed nhting tic dong co bin bin eva san xuat hang hoa. dau c6 sin quy luat gid tr ut va trao doi hang héa phaj ét. Theo yéu cau tia quy muén duge xa |Xuat Va Iau thong hang héa. Trong san xuat, thong qua st sn xuat sé biét duge tinh hin cung — ng sin xudt. cb eg lénh © ¢ pha gid: don aif nhu bat san bar phi phi Tre thé | at pauls ane nhu dap img day dii moi ching loai hang héa, dich vu Thong qua (6, nén kinh té thi trdng tré tha tre dé thiic day van minh, tid a @ tr6 thanh phurong thite dé thie day van minh, tién bo xa GRABEMAB iia nén kink té hi rene Ben canh nhimg wu the, kinh té thi truéng cing nhing khuyét tat vin ¢6. Nhing Khuyét tat chi yéu cba kinh t& thi true bao gor i } MGAia, xé1 wren pham vi toan b6 nén sin xudt x hdi, nén kinh té thi trugng luén tiém an nhing Trong kinh té thj truéng, ni ro vé khiing hoang ludn tiém An. Khiing hoang co ién ra cuc b6, ¢6 thé dién ra trén pham vi tng thé. Khiing hoang cé thé xay ra doi vGi moi loai hinh thi trudng, véi moi nén kinh té thi trudng. Su khé khan ddi voi cdc nén kinh té thi trudng thé hién & ché, cic quéc gia rat kh6 dur béo chinh xéc thoi diém xay ra khting hodng. Nén kinh 16 thi trudng kh6ng tur khdc phue durge nhiing ri ro tiém An nay do su vn déng ty phat ciia cdc quy luat kinh té. Tinh tu phat nay ben canh ¥ nghia tich eure, con gay ra cdc rui ro tiém an dan dén khiing hodng. Day 1a thach thue v6i nén kinh té thi trudng. MAai/a, nén kinh té thi trudng Do phan Ion cac cht thé san xuat kinh doanh trong nén kinh té thi trudng ludn dat muc tiéu tim/iGMIGMahwaA! ti da nén luén tao ra anh hudng tiem an doi véi nguén luc tai nguyén, suy thodi méi trong. Ciing vi dong co Ioi nhuan, cdc chi thé san xudt kinh doanh cé thé vi pham ca nguyén tac dao dite dé chay theo muc tiéu am lao du .6i. Day 14 nhting mat trai mang tinh khuyét tat cua ban 1g vi muc tiéu gi nhudn, cdc chii thé hoat déng san tham gia vdo cae linh vue thiét yéu cho nén kinh té >, rli ro cao, quy mé dau tu 16n, thoi gian thu héi von J trun, hign tong phn héa xi hoi vé thu nbap, ve ca hoi inh (6 thi trudng khong thé ty Khde phye duge Khia canh guy luat thj trudng lun phan bé loi ich theo mire thi trudmg, cong voi tie dong cla canh trank ma din | Bay [a khuyét tit cba nén kinh t¢ thi trang cin hoi va sur én din : ; binh ding x4 truing, thic dy nhing yéu 16 tich ewe, dam bao swt tring 1a nén kinh t& m6, kinh té t oi nén kinh 1é thi trudng. T, 6 chinh tri x4 hi ctia mdi quéc mn tinh dc thit va ign cua mi heo ché di th an giéng nhau,, tao ne mang tinh pho bi sn lich str cy thé, tay 1 1g hoan to ie nhién, ty theo diéu gia ma cae dic trung dé thé hign khon, cde mé hinh kin té thj trong khéc nhau. pf Nén kinh té thj trong cd nhiéu wu thé, tuy nhién, Whimg ru thé va khuyét tat d6 1a: Meila. nén kinh té thj trudng luén manh mé cho su hinh thanh y twéng moi cia cdc chu thé kinh té. Trong nén kinh té thj trudng, cde cho thé ludn c6 co hoi sur sing tao cia minh, Théng qua vai trd cita thj trudng ma n thanh phwong thie hitu hién kich thich sy sing tao trong hoat dong cia cac chii thé kinh té, tao diéu kign thuan Ioi cho hoat déng tyr do cia ho, qua do, thiic ting nang sire lao dOng, tang higu qua sin xuat, lim cho nén kinh té hoat d6ng nang site hiéu ua. Nn kinh té thi trudng chdp nhan moi ¥ uréng séng tao méi trong thye hién sin né cfing c6 nhiing khuyét 134, i dé tim ra dng lye cho ‘én kinh té thi trudng tra i, nén Kinh té thj truéng luén thye hién. ‘moi cha thé, cac ving mién cing nh Igi thé quéc gia trong quan hé v6i thé gi6i | Trong.nén kinh t€ thi truéng, moi tiém nang, Ioi thé déu co thé duoc phat huy. th déng g6p cho xa hi. Thong qua vai tro gin ket cit thi rong tro thanh phuong thite higu qua hon han so véi nén hté ké hoach héa dé phat huy tiém nang, loi thé cia rong quoc gia, cia timg quée gia trong quan hé 1 edu ciia minh, Ree ea X@ hi luén c6 thé tim thay co a } Nén kinh t8 thi trutmg véi sur téc done cd ) 4 sw tac dong cla ae bop gia Khéi tong, co edu sin pa hau duge dp Fam nhu cau tigu ding vé cée rE ip thoi; ngudi tiéu ding duge théa oop x omnes a Bo ao truéng va nén kinh té thj trwong 1g cdc quan hé kinh té mang dic tinh’ I Eu clu cin ic NERA Dau higu dic trung ctia co ché thi trudng la co ché hinh thinh gid cd mot cdch tye do. Ngudi ban, ngudi mua thong qua thi truémg dé xée dinh gid ca cia hing héa, dich vu. Co ché th trong 1a Phuong thite co ban dé phan phdi va sir dung cdc ngudn von, tai nguyén, cong nghé, site lao déng, théng tin, tri tué... Day la mot kiéu co cl van hanh nén kinh té mang tinh khéch quan, do ban than nén san xuat hang héa hinh. oan Co ché thi Pra duge A. Smith vi nhu mdt ban tay ¢6 kha nang tu digu chinh Sw hinh thanh kinh té th trudng 1A khach quan trong lich sir tir kinh t€ ty nhién, ty tic, kinh té hang héa rdi tir kinh té hang phat trién thanh kink té thj truong. Kinh té thi truéng ciing trai qua qua trinh phat trién 6 cdc trinh dé khdc nhau tir kink te thi trdng so khai dén kinh 16 thj trudng hién dai ngay nay. Nhu vay. nén kinh té thi trong [a san pham ciia van minh nhan loai. Kinh t6 thj trudng a phat trién qua nhiéu giai doan voi nhiéu quy m6 khée nhau, song ching déu c6 ning dae trmg chung bao gom: thi kin 18 thi trutms doi his ag TTL nhieu i ii thé kinh té binh dang truée phap luat. h trong vié “thi trudng bd phan nhw thi trudng hang héa, thi d6ng, thi trung tai chinh, thi tudng bat dong sin, canh tranh vira 1a c 1e day kinh té thi trudng phat trien. nboiws a céc cht thé sin xuat kinh doanh 1a lI@HHGH kinh té - 1€ Fic hién chite nang quan nha nude ddi voi cdc thye hién khae phye nhimg khuyét tat ctia thi sa ang. ha (dich vy j trao d6i he - hg durge khai quay eevee Ob yéu cua thi rrvone 00 Xét trong si thie day si cing nhur thie day tin bO xa hdi, vat trd chit nur sau: rs bee nae ; Beaexbat ra cang mice 1 dich wth eh a is wit aan Faas ea i hon, Sy mo rng trudng den lot n6 thie Pe en aish y 1a moi truons kinh doanh, 18 diéy quan au thy rong 16n he 3. er@ lai sain xual ia _ thi truone day t6 Iai sin xuat phat tien. vi no Oe inh doa ign kid thé thigu durge 6 eal gi tie ‘Thi trudng dat ra cdc nhu chy ‘Thi trutmg 1a cdu ndi gia sin XUN derpaie t605 ti, dh cho sén xuat eding nhur nhu cau teu ding. Vi vay. u san xudt kinh doanh ' - tao cla moi (hanhivien trong x4 h9i. tao ra wn lye higu qua trong nén kinh té. fe por ‘Thj trudng thite day cde quan he kinh té khong nging phat trien. Do dé doi hai cae thinh vién trong xa hi khong netmg nd Iuc, sang tao dé thich Ung urge vdi sy phat trién ela thj trudng. Sy sdng tao duuge thj rrudng chép nhén, chu the sang ta0 se duge thy huéng loi ich trong ximg. Khi Igi ich durge dap img, dong luc cho su sang tao dirgc thie day. Ctr nhu vay, kich thich sur sang tao cua moi thanh vién trong xa hoi. thi truoni cach thite phan bé ny . y truéng, c4e nguén Ie cho san xudt duge diéu tiét, phan 6 t6i cée chui thé sir dung higu qua nhat, thi trudng tao ra cdc co ché dé Iya hon cde chi thé o6 néng luc sir dung ngudn Iue hiéu qua trong nén san xuat. i gan két nén kinh té Thong qua ede quy Iudt thi ee thong hat, Thi trang khong phu thude vio Ri me: a is gitta cdc khau, gitra cac ving n pha v6 ranh gidi san xudi ién, tw fea, ane giGi san xuat tu nhién, ty Kinh t€ thé gigi, thi tru i gidi, thi tturéng lam cho kinh té trong née 2.2.1 Thj trudng ‘natnencpean 1rd ctia thi trving Tung ra déi, r oe ay gin lin v6i sy phat trién cia sin xudt hang hé Cing véi su phét trign nhanh chong eta «én sedis ERG thi trung, hang hoa . dich vu sé 9 fo nhimg dieu kien lich str, kinh té, thj trvdng 1a tong thé cdc méi quan hé kinh té gém tu, gid ed; quan hé hang - tin; quan hé gid tr, gid tri sir dung: quan hé hop tac, canh tranh; quan hé trong nwréc, ngoai nuée... Cang véi dé 1a cdc yéu t6 kinh té nhu nhu cau (ngudi mua hang); ngwdi bin, tién — hang; dich vu mua ban... Tat a cae méi quan hé va yéu t6 kinh 16 nay durge van dng theo quy Iuat cia thi tron: Nghién ctu vé thi trong cé nhiéu cch tiép can khée nhau tay theo ti hode muc dich nghién ctu. Can cit vao déi tuong hang hda dua ra trao déi, mua bén trén thi trong, c6 thé chia ra thi truéng tu ligu san xuat va thi tridng tu ligu tiéu ding. Cn cit vao pham vi hoat dong, c6 thé chia ra thi trudng trong nude va thi dt dinh. Theo nghia nay, thite . dau ra cia qua trinh sin xuat, c6 thé chia ra thi trudng ng hoa dau ra. pnb biét ciia thi truvong cé thé chia thanh céc loai thj trong ctia dai séng xa hoi. : abi eo ché van hanh cia thi trudng, c6 thé chia ra thi truéng u tiét, thi trvéng canh tranh hon hao, thi trudng canh tranh «4 khac cling cO mét ; Coe re a Chimng khoan, ching quyén, cée loai gidy a toua, bin. Sir phat t7ién ei 6a, mang lai thu nhap cho MEYOE NT 1. hinh thanh m6t Io, rung nhu hing héa, mang la h resin thic aay ear me os giao dich mua, ban chitng khoan, ching. ee biet voi thi trudng hang m8 Gieh vy trudng yéu 15 6 tinh ig bi a Fan, C.Mée got nhtng i ees tia ‘i eis cat jel . Leiat eo ec CL ners tu ban tham gia qué trnn sin xu a gid, dé é f én inh t6. uyén hode gidy ta ¢, Bel ctiid eves mun,ban, elesn chin i an Meena <, io ai eI i ot ets a gid dé phai dura trén co so. sir ‘on oe aa gidy 10 66 Bid khong a Neuoi ta khong mua cée loai Sa Ee adnjkiohtbs Do 46, ching ki, v6i mot chi thé san xuat kinh doanh thu F HareenReGi haa ching khong yng chimg quy€n 1a loai yéu 16 phai sinh, n6 6 tinh hang a hang héa nhu hang héa thong thuéng. ij PUP estcau m5: oi Str gidu 6 cia cae ed nhén ¢6 durge do s6 Iuong tien tang es ie fe = dich cling thuc chat la su chuyén tién tir nguéi khde vao trong ti ee a ie A, truéng hop nay cing thye hién chtre nang thanh todn, ihe oe gid a cia chiing khodn. Gi ca cia chimg khodn phan anh Ioi ich ky vong ma ngurdi mua e6 the 6 duge. Xa héi can phai dya trén mot nén san xuat cd thye ae co “f ea 6 duge, Toan xa hdi kh6ng thé gidu c6 bang con dudng duy nhat la budn, ban ching khosn, Mig 8 Cie ai chimng quyé: , i ‘Mic di thi truéng ching khodn, chimg quyén la mét kénh rat quan trong mot s6 chii thé lam gidw va thie day cde giao dich vén cho nén kinh té, song thuc té cling cho thay, c6 nhiéu ngudi giau Ién, cing c6 nhiéu ngudi roi vao tinh trang khénh ay, ean phai thay durge vai tro cia ct ig. Cc quy ludt cia thi trudng se didn Ga a P makati ey" Sé dieu ti hé gta trao déi, gitta cde es ig u tet cdc quan hé g! song, ho,...nhiing hién tuong nay chi ta syt phéi sinh ota vige str dung manh v6 qua dia cau dé trao déi, mua ban dua tré es ue irén quyén str d huts : Trong xa h6i hign dai, xudt bide ree nee oe AME tifa nhdn ma thei. : hat cla hign tuong nay 1A gi? 36 ae ie eae ee n d6 chinh 14 hg qua ctia viée tign tir tai chi thé 5 iii chit thé khae. Tid 3 ig thanh todn, khéng phai la thuée do bal ldiaiasie eee Nhung do thye t8, c6 nhiéu tién 1a 66 thd mua duge cde hang héa khéc, nén ngudi ta thudng cho ring cé nhieu gid tri (hay gidu €6).Su thc, khong phai ii vay Tig cd nhan c6 thé tro nén gidu c6 nhé budn ban quyén str dung dat, do so sénh s 5 lién ma ho bo ra véi sé tién ho thu duge la c6 chénh lech duong. Nhung, mét xa hi chi c6 the gidu c6 nho di tir sin xuat tao ra hang ha (bao gém ca dich vu), ciia cdi chi kl mua ban quyén sir dung dat. a me omg hieuicis mit enh) cong BSE BAG ABEinMl. dye dint aid, tie ching €6 gia ea, tham chi c6 gid c4 cao. Day 1a nhiing yéu t6 6 tinh hang hoa va gan v6i ly luén hing hoa clia C.Mac. B6i Ié, thyong higu hay danh tiéng khong phai ngay tw nhién ma co duge, né phai 14 két qua ctia sur né luc cia sir hao phi lao dong cita ngudi nim git thuong higu, tham chi la cia nhieu ngwoi. Ngay ké cd mot cau tha da bong duge dinh gid rat cao, thi cau thii dé cing da phai hao phi than kinh, co bap thye su cing véi tai a Gi ta mua ban hoat déng lao déng 1a da béng ciia cdu th d6, nghia a mua thi d6 gn vGi co thé sinh hoc cia anh ta, nén ngudi ta h tiéng cia anh ta. Sé di gid ca ctia cdc vu mua ban 46 16i choi bong cita cau thi d6 khae voi 16i choi bong oi nay, khong phai ai cing c6 duge, né con do nang ic vu mua ban nhu vay vita phan Anh gid tri hoat th yéu 16 tai nang, vira phan énh quan he khan hiém, pphiéu, tri phiéu) do cde cdng ty, doanh nghiép cb ie cong ty kinh doanh ching khodn chimg nhan va shigo, thuong phiéu) cing ¢6 thé mua ban, tr20 di cho rang, C.Méc chi biét t6i hang héa vat thé. heo a ae ry dich vu cho sén xudt thi né thude khu vyre hang hoa ie oe ih "quat, dich aa tigu ding thi'né thuée pham tri hing héa cho tiéu dine: ve tong quat dich vu, ve th ciing la m6t kiéu hang hoa ma théi. pee A in 4 ae v6i ane héa thong throng, dich vu Ja hang hoa ed i me eevee san xudt va tigu ding dich vu durge dign ra ddng thoi, Trone dieu fe e 1g ef py, do si phat trién cia phan cng lao d6ng xa hoi dudi tie dong ca AY phat t pe 08g céng nghé, dich vu ngay cdng ¢6 vai trd quan trong trong viee Ce Col Van minh ciia con ngudi. Métsé hang héa dic biét Nén san xudt hang héa ngay nay hinh thanh quan h Khong hoan toan do lao dong hao phi ma cé. Nhiing yéu t6 nay duge xem 1a nhiing hing héa dic biét. Tinh dic biét cia hang héa dé thé hign 6 diém, ching c6 cac dic trung nhu: o6 gid tri sir dung, c6 gid ca, 06 thé trao déi, mua ban nhting lai khéng do hao phi tay dng truc tiép tao ra nhu cdc hang hoa théng thuéng kha. Khi xuat hién hién tung trao déi, mua ban cde hang héa dac biét nhu vay, lim cho nhiéu ngwéi ng6 nhan cho ring ly luan vé hang héa cia C.Mac khéng cén phi hop. Thue chat do ho chua phan biét duoc hang héa va nhimg yéu t6 cé tinh hang hoa. Quyén sir dung dat dai, thuong hiéu (danh tiéng), chimg khoan, chtmg quyén li mOt sd yéu t6 dién hinh trong s6 d6. Sau day sé xem xét vé cdc yéu té nay. QOuyén sit dung dat dai ‘Trai lai. U an hé mua ban nhieu yéu ¢§ ee Ls héa ‘thong thuong. Thue té, gid ca ciia quyén si Bo) at vo qua dia cau v: ‘inh d6 pha an hiém cia bé mat y di do trinh dé phat aye bang dé cur tra. Trong khi thé nhat dink. Cho nén, xudt hién nhu - pata r in va phat hanh sé Ingng tién gidy:theo yéu cau cia uy luat ru théng tian t8, KhOng thé phat hanh tay Néu in giam xudng, kéo theo lam phat xuat hin. ap iieotg tibmede trie» Tidy 1a dai chien: cho gisitey da dign cho cia cai nén khi tién xuat hién, thay Wi cat tri hang hoa, ngudi dan c6 thé edt trt bing tién. Lite nay fun due rit ra khéi Iuu thong, di vao oft trir dudi hinh thai vang, bac va sin sang tham gia hu théng khi edn thiét, 3 Phuong es thanh todn: Khi thye hién chite nang thanh todn, tién duge ding dé wa ng, tra tien mua chiu hang héa... Chite nang phuong tién thanh toan cia tién gan/lién vi ché d6 tin dung thuong mai, tte mua ban théng qua ché dé tin dung, thanh toan kh6ng ding tién mat ma chi ding tign trén s6 sch ké todn, hodc tién trong tai khoan, tién ngan hang, tién dién ti... Tién 1@ thé gidi: Khi trao d6i hang héa mé rong ra ngoai bien 216i quéc gia, tién Jam ehite ning tién t@ thé gidi. Lite nay tién duge ding lam phuong tign mua bin, than toan quéc té gitra cdc nuée véi nhau, Dé thuc hign chite nang nay, tién phai c6 du gid tri, phai 1a tién ving hode nhiing déng tién duge céng nhan 1a phuong tién » thanh:toan.quéc té. ~. 2.1.4. Dich vu va mot sé hang hoa dic biét N@i dung trinh bay 6 muc nay thé hign sur nghién ctu 6 tinh chat lam 43 thém ‘sO khia canh ma trong diéu kign théi cia minh, C.Méc chia cé digu kign néu ra cach day du Theo cach hiéu cia kinh 18 chinh tri Mac - Lénin, dich vu 1a mot loai hang héa, nhung dé 1a hang héa v6 hinh. " oai dich vu, ngudi ta cling phai hao phi site lao dgng vi mye ham théa man nhu cdu cia ngudi cé nhu cdu vé loai ay, ich vy Ti hang hoa, nhung dé 1a hang héa v6 ba eta eae quée gia siti doan lie C.Mie con ti he, E nhur ngay nay. Khi dé, khu ve chiém wu the cha 6a vat thé hang hoa hiu hink. Khu vue dich vu Judn cia minh, C.Mac chu e6 digu kign d& _ pidu nay lm cho nhiéu nguoi ngd nhan a = ye Mée, dich vu, néu a6 1g j Iai, theo C: cho ring, C.Méc chi biét ti hang hoa vat co hoa cho san xudt, con dich vu cho dich vy cho sin xuat thi né thude khu aes eau eingsVe tang, quat, dich vy, ya jam tri hang hoa hang héa ma théi 2 thirong, duge dong xa hoi duc ta i trd quan trong trong Vie Vige ra ding thoi. Trong dicu kien ngay nay, do dong ctia sit phat trién khoa hog ¢ théa man nhu cau van tigu ding thi n6 thude phi thy chat ciing la mét k éu Khe véi hing héa thon; san xuat va tigu ding dich vu su phat trién ca phan céng lao céng nghé, dich vu ngay cang 6 vai minh cia con ngwdi. thanh quan hg mua bn nhiéu yéu 4§ Nhang yéu t6 nay durgc xem la nhing Nén san xudt hing héa ngay nay hinh Khong hoan toan do lao déng hao phi ma ¢6. hang héa dic biét. Tinh dac biét cia hang héa dé thé hign 6 diém, ching c6 cde dac trung nhu: 6 gid tri sir dung, c6 gid ca, c6 thé trao doi, mua ban nhting lai khong do hao phi lag dong tnre tiép tao ra nhu cdc hang héa thong thudng kha. Khi xuat hién hién tong trao ddi, mua ban cde hang héa dac biét nhu vay, lim cho nhigu ngudi ng6 nhén cho ring ly luan ve hang héa cia C.Mac khéng con phi hgp. Thue chat do ho chua phan biét duoc hang hoa va nhting yéu t6 c6 tinh han, hhéa. Quyén sit dung dat dai, thuong higu (danh tiéng), chtmg khodn, chimg quyén i eee eC N te nay, Khi the hién mua, ban quyén sir dung dat, nhié Oi 1a ban dat dai. Trén thure té, ho trao déi ve a a Reo panne Q su dung dé 6 gid tr pee eine . 66 e tr) sit dung, ¢6 gia cd nhumg khong do hao phi lao ye soe thug, Thue té, AEA cia quyén sit e mat V6 qua dia cau va do trinh do phat Sia Lang lim nay sinh By ch a 835 hic dy nh ci vt mgt binge a i in dinh cho cée chi thé nhit ay bang dé ou tra, Trong khi “oma dinh. Cho nén, xudt hign nhu TA Bid ci cha quad rt V4 Nguoi bin phai ta Tye va mat pa dung dt e fh phe vu sinus, kin doar > ham chi mét phan mat bien es pele ©6 gia tri thye nén nha mrée phai in va phat hanh $6 lurgng tién a is hah a ahi sity {ua thong tin, khong thé phat anh ty tig, Neu in ud nhiéu tin gi ; Poet Nat i er eamteyy et theo lam phat Siay sé lam cho gid tri cia dong tién giam xudng, kéo Tién 1a dai dign cho gid tri, dai dig én khi i Tien Ta dai dig dai dign chol@Ha)8Ai nén khi tien xuat hign, thay tr hang héa, ngudi dan 6 thé cét tri bing tic tién duge rit ra khdi liu théng, di vao tham gia liu thong khi edn thi n. Lite nay va san sing ie * Khi thyte hign chite nang thanh toan, tién dure ding dé tra ng, tr tién mua chju hang hoa... Chite ning phuong tién thanh todn cua tién gan lién v6i ché d6 tin dung thuong mai, tite mua ban théng qua ché d6 tin dung, thanh todn khéng ding tién mat ma chi ding tién trén sé sch ké toan, hoac tién trong tai khoan. tién ngan hang, tién dién tt... "Tiém 6 thé ith Khi trao déi hang hoa mé réng ra ngoai bién gidi quéc gia, tién lam chire ning tien té thé gidi, Lic nay tién duge ding lam phuong tién mua ban, thanh ton quéc té gitka cdc nude v6i nhau. Dé thy hign chite ning nay, tién phai cé ai a hoe in nga RE A Bn (2114. Dich vu va mot s6 hang héa dic bigt ‘Oi dung trinh bay 6 myc nay thé hin su nghién citu 6 tinh chat lam rd thém mét so khia canh ma trong diéu kién thdi cla minh, C.Mac chua cé dieu kign néu ra mét cach day dit. 48 chinh tri Mac - Lénin, dich vu 1a mot logi hang héa, i yu, ngudi ta cing phai hao phi ste lao dong va mue h 1a nham théa man nhu cdu cia ngudi eo nhu eéu vé loa c vu truce tigp ngudi cung img hung do 1a hang héa vo Khong phai 1a ph hhoa hitu hinh. Kha vee dich va rah, C.Mée chura c6 digu kien de Jam cho nhiéu ngudi nse nhan hi nhiing newdi sin xudt na xuat hign, Qua tinh d6 tigp tue dirge thie d4y Coe “én vang hod tien bac wus héa 6 dinh yéu t6 ngang gid chung 46 & ae thé gidi hang h6a. Khi do, neg, i veda i4 chung cho toa au. ho c6 the str Fee eT ighedencenny ° ch f@u dang mu 8 tién dé mua hang héa dy. ‘hang hoa dae bist, 1a két qua cia qua, 4 4 mot loai pot Nhu vay.§tidfig vé ban chat, 14 mot loa pare layeu 8 ngone trinh ee a sin xuat va trao ddi hang héa, ten ae Fe bi ae ei ch mie gigi hang hoa, Tién phan anh lao done *2 0) 8 sity ung ; yi nhimg ngurdi sin xuat hang héa va trao doi hang ho: Khi(Biae]| cua mot don vi hing hoa.du. hol thi s6 tién dé dirge “aR fieoa nd. C.Méc cho ring, gid cd hang héa chiu anh hong ee an 4 tri hang héa, mite 46 khan hiém, quan hé gitta so lugng nguo1 my a luong ngudi ban, tinh trang dau co, gid tri ciia dng Dé Kiém soat su On dinh eit sig ca, ngudi ta phai sir dung nhiéu loai céng cu kinh te khdc nhau, trong d6 cé viée diéy tiét Iugng tién cung tng. Chite nang cita tién Theo C.Méc, tién c6 nim chite ning sal Ge eotet Khi thue hién chife nang thuéc do gid tri, tién duoc ding ¢é biéu hién va do luong gid tri cita tat cd cdc hang héa khdc nhau. Dé do lung gid ty cia céc hang héa, tién cing phai c6 gid tri. Vi vay dé thuc hién chiro nang thudc do rj ngudi ta ngdm hiéu do 1a fia. So di nhu vay la vi gitta gid tri cia ving gid tri cia hang héa trong thuc té da phan anh Iugng lao déng x& hdi hao phi abit : Khi thye hign chite nang phuong tién ura théng, tién cho qué trinh trao d6i hang héa, Dé phuc vu luru thong hing ¢ diie vang thanh nhtng don vj tin t@ nhdt dinh, sau dé la div Dan din, xa hoi nhén thay, dé thre hign chire nang phwong tiga thietphai ding tién vang, ma chi can tién ky higu gid tri. Tit dd saulnay 14 cée loai tién ky higu gia tri khae nhur tign ké ton, to day v6i su phat trién cia pe ‘n loi, ee ities hoa duge tién hanh d& dang, thudn loi vi! “iy mien, tién gidy chi a ky higu gid t 20 cia peu thé san x *t: Netoe Iai, lao dng tritu tong phan anh tinh chét xa hoi ctia lao dong san xudt hang héa, béi lao déng cia méi hgudi 1A mot bd phan ciia lao Phan céng lao dong xa hdi. Nén. Oi sn xudi loi ich ctia ngudi tiéu Vi ngudi tigu ding, it. Mau thuan gitta lao ding. Nguoi sin xudt phai thye hign trach nhiém xa hoi di ngui tiéu ding dén lyot minh lai thie day sur phat trién sin xual dong cu thé va lao déng triru tong xudt hign khi sin pham do hang héa riéng biét tao ra khéng phi hgp voi nhu cdu xa hoi, lao dong c4 bit cao hon mite tiéu hao ma xa hdi ¢6 thé chp nhiing nguéi san xudt hode khi mite tiéu hao nhan duge. Khi d6, sé hao phi lao dong da b6 hao phi lao déng cé biét khéng duge hoang thira, 6 mét s6 hang héa khéng ban durge hose ban thép hon mite ra, kh6ng dui bi dp chi phi. Nghia la c6 xa hi thita nhn, Day 1a mim méng cia khiing Quan hé hang héa - tién t@ 1a mét trong nhiing méi quan hé kinh té cét 16% cia nén kinh té hang héa. Do dé, sau khi nghién eitu vé hang ha, ndi dung sau day sé phan tich vé nguon géc va ban chat, chite ning ciia tién té trong nén kinh t8 hang héa cfing nhw su lién hé gitra ti ‘ing héa. Nin abe co so tong ket lich str phat trién cia san xuat hing héa va su phat trié i tién, C.Mae khang dinh: tién 1a két qua cia qua trinh phat trién san xudt ya trao d6i hang héa, 1 san pham ctia su phat trién cdc hinh thai gid tri tir thdp dén cao. hang héa lic dau chi hang héa cé gid tri str dung 4 tri str dung khac. Day la hinh thai so khai, C.Mée nhién cia gid tr. { hon, hang héa duoc san xuat ra phong phit hon, dang hon, trao déi duge mé réng va tré nén thug durge dem trao d6i véi nhiéu hing hoa khde nhau. O h thai mé rng ciia gia tr. Lite may, trao doi duge mo ding dé dang thue hign, Nhigu khi ngudi ta phai di ne hoa moi c6 duge hang hoa ma minh ean. Khéc hang h6a quy ude thong nhi st dung met inh thai tién cua gid tri hang hoa - trong qué trinh than tha lao cho pha hop vai tinh chat eta hoat dong lao dong 10) 1s M gig yao céc hoat dong kinh té xa hoi. Nehién ecru vé méi quan he si cia hang hoa voi ee dong sain ghee hk : ade hal ga 06 hai thude tir di xudt hang héa, C.Méc phat hign ra rang, sO di hang Rh 6 hat =, dong cia ngudi sin xuat hang héa cé tinh hai mat. Tinl cota lao dong. lao dong 6 hai mat dé 1a: ich didi mot , Méi lao dng cu thé c6 myc dich lao dong riéng, ow tao dong riéng, phuong Php lao dong riéng va gid tri sit dung ciia hing hoa. Che toai hifing san pham cing khée nhau ve chat va mi noi, c6 vo so nhimg hang héa v6i nhting 4 da dang, muén hinh mun vé tao nén, trong lao dong riéng, céng cu qua rigng. Lao dng cu thé tao ra thé khde nhau vé chat nén tao ra nl pham cé mot gid tri riéng. Trong doi song xa gid tr) sir dung khae nhau do lao déng eu thi Phan cong lao dng xa hoi cang phat trién thi xa hdi cane nhiéu khac nhau, do 46 ¢6 nhiéu gid tri str dung khdc nhau. Khoa hoe ky thuat, phan céng lao dong cang phat trién thi céc hin thitc lao déng cu thé cang phong pht, da dang. A lao dong xa hoi cla ngudi san xudt hang héa khéng ké dén hinh thirc noi chung cua ngu6i san xudt hing héa Lao 2 1a lao dong dong chit cia ngudi san xuat hang héaliDao dong tra trong (0 ra Vi vay. gid tri hang hoa 1a lao d6ng trim trong cua ngudi san xuat ket tinh trong hang héa. Lao dng tru trong 1a co s6 dé so sinh, trao déi cdc gid tl sir dung n D-Rieardo, C:Mée phat hign, cing mot hoat dong lo fics ne pa tinh hai mat. C.Mac la ngwoi dau tién phat hign talao dong sin xuat hang héa, Phat hign nay 1a co so dé C.Mée shoa hi epee Rist loc Sur san Xuat gid tri thing du sé duge nghién cin ti Pe 7 ‘ to tée dong dén nang suat lao déng gdm nhimg yéu t6 chit yéu nus trinh 46 cla ngudi lao déng; trinh dé tién tién va mite 46 trang bi Sih 4 &, 4 as a trong qué trinh sn xuat; trinh d6 quan ly; curng dé lao dong va yéu t6 ty nhién, y Khi xem xét ve moi quan hé gitra ting nang sudt véi lugng gid tri cla mot don vi haing héa, C.Mae edn chi ¥ thém vé méi quan hé gitta ting cudng dé lao dong véi lugng gid tri cia mOt don vi hang hoa. ky thuat, khoa hoe, céng nghé ~ Cudng 46 lao dong 1a mite dé khin truong, tich eye cia hoat déng lao déng sin Tang curdng d9 lao dong a ting mite d6 khin truong, tich eye cia hoat dong lao déng. Trong ching myc xét riéng vai tr cita ctrimg dd lao dong, vige ting cong 46 lao dong lam cho tong so sin pham tang lén. Téng lugng gid tri cia tét ca hang héa g6p lai ting Ién. Song, long thdi gian hao phi dé sin xuét mot don vi hang héa Khong thay déi. Do ché, tang cudng d6 Jao dong chi nhan manh ting mite d6 khan truong, tich cutc cita hoat d6ng lao dng thay vi luoi biéng ma sn xudt ra s6 Iuong hang héa it hon. Tuy nhién, trong diéu kign trinh d9 san xudt hang héa con thdp, vige ting cudng 9 lao d6ng cing cé y nghia rat quan trong trong viéc tao ra sO luong céc gid tri sir dung nhiéu hon, g6p phan théa man t6t hon nhu cau cia xa hdi. Cutmg d6 lao dong chju anh huéng cia cdc yéu té site khde, thé chat, tam ly, trinh dé tay ny; ‘inh thao ctia ngudi lao dong, cong tac t6 chuc, ky luat lao dong... Néu gi nhimg van dé nay thi ngudi lao dong sé thao tic nhanh hon, thuan thuc hon, tap trung hang héa hon. ur thong nhat ciia tinh hai mat, mat cy thé va mat triw ae 6ng khéng dai hoi | nghigp vy cling c6 thé thao tic duge. 12 hoat dong lao dong yéu cau phai trai qua mot qua i ju cia nhimg nghé nghiép chuyén mon ' i 6 { thoi gi 6t hoat én, trong cing mét don vi thdi gian, mot c ee id tri hon so voi lao dong gian 4 lao dong gian don duge nhan bGi lén. Day 1a Ge tri va ngudi Jao déng tinh toan, xdc dinh mire ‘ i trj hang héa ang héa, khi d6 c6 pham tri gid ti co so cu seu r 6 re ban ngoat cv MMM dr a ng dune 182 tin evn, git} cha dng tba rab nga hig te tr cit hare fsa a ee Rn inh, sir dung don vi thdi gian hao cic nhan 16 Dé do luring gia tri cia mot hang héa nh é sa a do. na Oe fe : cee Fearn ake gian bat ky ma 1a thOi gian Tao dng x2 yy Tuy nhién, khong pl * an thiét Ia thoi gian d6i hoi i SARA ra mot gid ty aa trinh d6 thanh thao Thoi gian lao déng xa hoi do dé trong nhing’ Trong thy hanh san xuat, ng _ Be, “ tao nham gidm thoi gian hao phi lao dong cé biét tai don vi san xuat cla panty xuong are thap hon mire hao phi trung binh can thiét. Khi dé sé c6 duge wu thé trong canh au thanh, won; am: RMN (chi cong cdc yéu t8-vat vw, nzuyén unten a tu ding dé san xuadt ra hang héa hay gmk em. ~ Cae nhan to anh hucng dé luong gid tri cua ang hoa Tugmg gid tri trong mot don vi hang héa duge do luéng bei thei gian lao dong xa hOi can thiét dé san xudt ra hang héa d6, cho nén, vé nguyén téc, nhiing nhin t6 h huang t6i Iwong théi gian hao phi xa hoi cén thiét dé san xudt ra mét don vi nh hong t6i long gid trj cia hang héa. C.Mac cho rang, c6 nhing A nang lie san xuét cia neudi lao dong, duge tinh bing s6 gian, hay 6 lugng théi gian hao 16 Thue tinh ctia hang héa Di khac nhau vé hinh thai tn t la gia tri sir dung va gid tr), 6a I; 6 thé 6 thi 6 nhu ae, : tinh than; cing ¢6 thé 14 nhu cu cho tiéu ding cé nhén, ¢6 th din; e 6 thé a ie 1 \¢ 1a nhu cau tiéu ding fai, Song moi thir hang hoa dau cé6 hai thuée tinh ‘ Bai eu stt ae ca hang hoa do thude tinh tur nhién ctia yéu t6 tham gia cdu thanh nén hang héa dé quy dinh. Nén sin xuét cang phat trién, khoa hoc, cng nghé cang tign tién, cang gilip cho con nguéi phat hién ra nhiéu va phong phi cde gia tri sit dung cita hang ha khac nhau. tri str dung cia hang héa la gi tr sir dung nl ia (RSMO Cho nén, néu 1a ngwoi sin xudt, edt yéu phai cha § chm lo gia ti sir dung cia hing héa do minh san xuat ra sao cho ngay cing dap (mg nhu cau khat khe vi tinh téhon cia ngudi mua. - Gid tri Dé ly gidi rO khdi niém nay, C.Méc dat van dé, tai sao gitta cdc hang h6a ¢6 gid tri sir dung khée nhau lai trao déi duge véi nhau?. Méi quan hi gitta u durge C.Mée goi la 3 jung d6 & cho, ching déu la két qua cua si _ Khi la hang héa, dit khée nhau v thao phi sire lao dng ctia ngudi sin xudt ra 4 tr] sir dung, chin: hang héa dy, nén c nghia ki phai dat sin pham eta lao ban, trong quan hé x hgi. Do 46. lao cham ¥ quan hé gitta ngudit 46, C. Mae quan niém day 4a dé cap tai hang hoa, “hé voi nguri mua, ngudi ban. ton At ra hang héa mang tinh xa hdi, tue @ xa hoi. Tren cg ai san xudt két tinh nhimg ngudi sin dit va trao doi quan hg kin té eitta fn sir. Khi ndo ¢6 san xu jong xa hoi cla ngu’ yéi sur xudt hign cla x4 hd} 103i Raat Ai ing thoi San xudt hang héa khéng xuat hign dong thi 4 phat dn, C.Méc cho ring cy audi, Bé nén kinh té hing héa 06 thé hinh than ¥ dong trong x4 hdi thinh cae én mon héa cia nhiing nguai ‘moi ngudi chi san xuat mo ho lai ddi héi nhiéu loai sin i san xuat phai trao doi sin 2 {4 sur phan chia Tao nganh, cdc Tinh ve san xuat khde nhau, tao nén sit chuy tan xwat thanh nhtg nganb, nghé khée nhau. Khi dé, hoge mét s6 sin pham nhat dinh, Trong khi nhu cau cua pham. Dé théa man nhu cau cia minh, tat yeu nhing neu" i Sebati Si it ki Ie Si ing nguai ur tich biét ve mat kinh t€ gitta cac chu ae sin xudt déc lap véi nhau, c6 sy tach biét vé loi ich. Tron kién d6, ngwoi nay muén tiéu ding san phim cia ngudi khée phai thong qua tro Oi, mua ban, tite la phai trao d6i dudi hinh thite hang héa. C:Mée viet: “ehi e9 san P) ciia nhimg lao ong tw nhan doc lap va khéng phy thuge vao nhau mdi doi dién véi nhau nhu fa nhiing hang ha”. Su téch biét yé mat kinh te gitra nhimg ngudi san xuat 1a diéu kign di dé nén sn xudt hang héa ra doi va phat trién. Trong lich st, su tach bigt vé mat kinh 16 gitta cde chi the san xuat hign khéch quan dura trén sur tach bigt vé quyén sé hiru. X@ hoi loai ngudi cang phat trién, su tich biet vé quyén so hitu cang sau sic, hang héa duge sin xuat ra cang phong phi Khi con sur hién dién cia hai diéu kign néu trén, con ngudi khong thé ding y J quan ma x6a bo nén san xuat hing héa dugc. Viée 06 tinh xéa bé nén sin héa, sé lam cho xa hdi di tai ché khan hiém va kho ang. nghia eta | ig chi mang hinh thai angeha khi nham diva ro thi ayine: Neva A, c6 thé ¢6 yeu t6 san pham ciia lao dong f hang h6a khi sin phim 46 Khong duge dem ra trao di hole san xuat dé trao doi. Hang héa cé thé dung cho nhu cau cf xudt. Hang héa cé thé t8n tai & ec 1 uu duge ve st hinh thanh, phat trién, 61 tur ‘i i sau k 1eu duge . . ‘ong, cling nhu chite nang eta ne té ehinh Mac - Lénin, chuong 2 duge trinh bay nhim cung cap mét cach ¢6 hé thdng vé ly Iuin gid tr tao ding ca C.Méc : ban ve hang héa, tién t@, gid ca, quy luge gia tri, d6ng... gitip cho viée nh théng qua cde pham tri co tinh hai mat cua lao déng san xuat fin thite mOt cdch cn ban co s yéu cau khach quan cia céng dan khi tham gia cdc hoat dong kinh té - x hoi noi chung. Day ciing Ia cn et ma trén d6 06 thé tiép tuc bé sung, Khia canh ly lugn cia C.Méc vé hang hoa, gid tr] hing hoa ma thai ciia mi canh khach quan, Jam sau sac hon mét s6 inh, do hoan C-Mée chura 6 diéu kign dé nghién ciru mét céch sau sic nh trong nen kinh té thi trong voi nhitng quy luat ciia kinh té thi trudng hién nay Phu hop véi mue dich néu trén, n9i dung cia chong 2 sé duge trinh bay gdm hai phan trong tam: i) Ly lun cia C-Méc vé san xudt hang héa va hing héa. Noi dung nay sé nhan manh nhing van dé ly udn thudc hoe thuyét gi tri cia C.Mac, trong d6 c6 chit ¥ t6i khia canh lim sau sac hon quan diém cla C.Méc vé su phong phi cia thé gidi hang hoa trong béi canh ngay nay; ji) Thi trudng va vai trd ita cée chi thé tham gia thi trong. Noi dung nay cung cp cdc tri thite rit cin ban vé thi thé hig CHS MAD Phu, - Leni ae hoe kinh t8 k tr, Theo nghia nhwr vay. kinh Cen Ait tiép can 04 Khoa ho hée, ‘ hoa hoe phép lun, ae én Ea Kinh t6 chinh tri Mac - U4 mo ‘i nhing két qua khoa hoe ciia sa at séng lap, duc ‘va cde dang cong san, cong dén ngay nay. Mon Be Sn trtic thugng tang tuong in, thire san xuat xa hoi gi 2 ctia phuong thi xudt xa hoi dé. chi nghia trong ndng, kinh té chin quan hé xa h6i ctia sin xudt va tray Kink ; chai nghia trong thong, a twsan in, kinh té chinh tri Mac - Bile i, riu tong héa khoa hoc, quy ludt kinh te. Van dé thao luan: Thye té lich str hinh thanh va phat trién cho thay, cé su lién hé chat che ngay tir dau gitia kinh té chinh tri Méc - Lénin voi he thong cdc ly thuyét kinh té tidy dé, bing nhiing lp ludn dura trén core chimg lich str, hay phn tich vé sur lién hé 4 2 Cau héi dn tap : 1. i stich su hinh thanh va phat trién cita kinh té chinh tri Mac - Lénin? cia kinh té chinh tri Mac - Lénin 2 Chite nang Gi tu cach 14 mOt mén khoa hoc ? nghien ctu kinh té chinh tri Mac - Lénin 19trong AR Va Robert F.Hébert (2 Be i ; 003 ea Théng ké, H, (2003), Lich sir cdc BY 1c, Hoe vién Chinh tri qu bc ee HG Chi Minh Nxb Ly luan Chinh tri, H. mn: Toan 14 227 Tap. tip 20, tap 23, Nxb Chinh tri quéc gi mat x hdi nhung thu cha ng phite tap, dan xen, ttrong nh rt hén d9n trén be | thire duge 6 ting sau h chat ching déu tuan tha cée quy Iuat nhat dinh. Tir 46, nhan | ‘on, Xuyén qua cae quan hé phire tap nhu vay, nhan thie duge cde quy luat va tinh ma a " Két qua n, tru cia kinh té qua nghien ctru cua kinh té chinh tr Mac - Lénin 1a phat hién ra nhiimg quy luat va th At chi: phdj ‘ eee a lat chi phéi su van dong cia eée quan he ita con ngutsi véi con ig sn xuat va trao ddi. Khi nhan thite duge cae quy ludt sé gitp cho ngudi Cy on chinh tie biguwamdung cae quy lust ne aes d lao dOng eting nhu quan tri quéc gia ciia min. Qué ie el dung ding cée quy ludt kinh té khich quan thong avait chinh hanh vi cd i san bose cae ca sich kinh té sé g6p phan thiic day nén kinh té - x hdi phat t heo hung tién b9. Kinh t6 chinh ir] Méc - Lenin, theo nghia d6, mang trong né chite nang ci tao thye tién, thie day vin minh cia xa hoi. Thong qua gidi quyét hai hoa Sacaean hé Igi ich trong qué trinh phat trién ma ludn tao dng Ive dé thie day timg cé nhan va toan xa hdi khéng ngimg sing tgo, tir do edi thign khong ngimg doi song vat chat, tinh than ciia ton xa hdi. Déi vi sinh vién néi riéng, kinh té chinh tr) Mac - Lenin 1a co so khoa hoc ly Iudn dé nh4n dign va dinh vj vai tré, trach nhiém sang tgo cao ca cha minh. Tir do ma xay dung tu duy va tam nhin, ky nang thye hién cdc hoat dong kinh té - x4 hdi tren moi inh vuc nganh nghé cia doi séng x4 hoi pha hop voi quy lat khéch quan. Thong qua dé déng g6p ximg dang vao sir phat trién chung cla xa hdi. trién kinh té x8 hOi vbn van a6; Kinh té chinh tri Mac - Lénin gop phan tao |: nhing ngudi lao déng tién b> va yéu chudng ty do, yéu chudng ha binh, cling co i nhiing ai phan dau vi myc tiéu dan giau, nuée manh, xa hoi dan chi, .. Kinh té chinh tri Mac - Lénin g6p phan xay dung thé gigi quan 66 mong muén xay dung mot ché do xa hoi tot dep. “ai, x6a bo din nhimg p bite, bit céng gitta con ngudi i¢ Khe c6 he thOng pham te, kt niém khoa hoe st cach su sic, ban chat, thay duge sy gin két mot eéch i uuyén cua sy dich chuyén trinh a9 van trj va cin ng frén co sé am hiéu nén ting ly Iugn tir kin t€ chinh cr Juat chi phdi sur ys durge e“ic phiam trit va phat hign durge tinh quy wat va Uy Van dyng ee é cure aa ete phyong phap tri tung ie Hoe) ee hai Can chit y rang, khi st: dung ge a) tbe ava oi biét xde dinhl n ecru gay sai 1¢ch ban chat cita 4 DO i c vao déi trong nghig Be ahh cru, Gidi han ciia su tri in iru mdi Khi cde chit thé thre hign phan tic quy ludt chi phi d6i trong nghién cttu dé. ie nghié : turong héa phy thud pare J dé phat hign ra ban chat cing nhu cj Viée tam thoi gat di nhing yéu t6 cu tha i phai bao dam yéu cau tim ra durgc ba ngdu nhién trén bé mat cua nén san xudt xa hoi phai bao Ca vay a a ites bin chat gitta cde hién trong dudi dang, thudn tuy nhat ca no; ddng thoi phai bio dim di Rea, khong lam mat di ndi dung hign thye cia cdc quan hé duge ngh a cir. ; Cang véi phuong phédp tritu trong héa khoa hoe, kinh té chinh tr Méc - Lénin con sir dun; ir. Phuong phap logic két hgp y Jich sir cho phép nghién cima, tiép cfn ban chat, cdc xu huéng va quy ludt kinh té gin v6i tién trinh hinh thanh, phat trién ctia céc quan hé x4 hdi clia san xuat va trao déj, Vigc ap dung phuong phép logic két hop véi lich str cho phép rut ra nhimg ket qua nghién céru marig tinh ldgic tir trong tién trinh lich str cia cdc quan hé gitta con nguéi ‘v6i con ngudi trong qué trinh san xuat va trao de 12 hign thyre ctia doi (won Ve sir li tac dong bien chung gitta juan ‘Voi nguéi trong san xuat va trao déi v6i luc long san xudt va kién t ‘tri Mae - Lénin cung cp hé th at trién ca sin xudt va trao dai g ae a v6i phuong thie quan h¢ cia sén xuat va trao di cia nhn loan chu nghia va thoi ky qué d6 lén chi nghia xa hdi ndi nin. A & A nin ee eo nhiing pham tri kinh té co ban, ban chai os a i ote nen kinh té thj truéng lam co so ly aoe kinh té mang tinh biéu hién trén b& mat xd Piva ioc un trén bé mat xd hé Igi ich gitta con neue é ; UOT VGi kinh té chinh tri chi ra 1a ste dai. The manh ciia cic how « on ngudi trong sin xudt va trao déi. Cae quy Twat quy Iudt.cs tac dong ting thé, bin chat, toan dign, Lau inh «€J@WHE Wen ba mae alhey cat Mle 1a chi ra nbarng hign wong hoat ae kinh té4rén bE mat xa ho “7 BE <0 tee dong truc tiép, xir ly linh hoat ede hoat. one chin tri Mic - Lénin nay oo 22:8 la thiéu khdeh quan néu d6i lap eye doan Kinh t Ki phi din gia tr} che ning (ht08 H9e Kin 16 Khe. Twong ty, sé 1a thiéu tém nin Vai tr cia cée hog Me shih tei Mae = Lenin d6i-v6i phittrién va ton sing hoc kinh té khie chi ren epant © Khe: Vide théi phéng tinh thue tién eiia ede Khoa Rois : in am cho hgudi ta nhin thay cde giai phap trong ngdn han ma mat ar bB peat oe a sal Sae tain ciing ci ngudn su van déng ctia cae quan hé kinh té trén bé mat xa hoi. Vi vay. moi thanh vién tron chinh trj Mae - 1 kinh té 6n dinh, a g xd hdi can nim ving nhing nguyén ly cia kinh té énin dé ¢ 6 co s6 Khoa hoc, phyong phép luan cho cc chinh sach a Xuyén suot, giai quyét nhimg méi quan hé I6n trong phat trién quéc gia cing nhu hoat dong kinh 18 gin véi ddi séng cia méi con ngudi. Dang thai, tiép thu ¢6 chon loc nhing thanh tu cia cdc khoa hoc kinh t kde 48 g6p phin gidi quyét nhiing tinh huéng mang tinh cu thé nay sinh, 1.2.2. Phuong phap nghién citu cita kinh té chinh tri Mae - Lénin Voi tr cach 1a mét mén khoa hoc, Kinh té chinh tri Mac - Lénin sit dung phép bién chimg duy vat va nhieu phuong php nghién cru khoa hoc xa hdi ni chung nhu: triru tugng héa khoa hoc, logic két hop véi lich str, quan sat théng ké, phan tich tong hop. quy nap dién dich, hé théng héa, mé hinh hoa... Tuy nhién, khac véi nhi mén khoa hge khde, dac biét 14 khoa hoc ty nhién. G d6, ngudi nghién cia cé thé hu 4c thc ng choa hoe dé rit ra nhing quy luat chi phéi sw van déng va n ctu. Kinh té chinh tri nghién citu cdc quan hé xa hi nhtng quan hé tri tugng, khé c6 thé béc 16 trong chi c6 the béc 16 ra trong cde quan hé kinh té trén bé mat inh té chinh tri sé kh6 c6 thé duge thyc hién trong quy 2 c6 mot phing thi nghiém nao m6 phéng duge mot 6i cia qua trinh san xuat va trao ddi. Cho nén, phuong nh tri Méc - Lénin laphwongyphaplevultrong hoa nhiing hién tugng tam thoi xay ra trong cdc h ra duge nhiing hign tong bén vimg, mang nghién ctu. Tir dé ma nim duge ban chat, xay pai hoa ofc quan hé 19H ich 6 ma hon thé, kinh ¢ inh va phat trién togy, Ja khoa hoc vé kinh ¢§ qua vid ge ve tl nie day trinh Lenin eaing kh ign ctia x hoi thong Kinh té chinh tri khong chi 18 khoa hi hinh tr} Mée - Lénin con gop phan ¢ ign cia xa hoi. Kinh ¢é chinh tri Mée - nin fhda tu ban ch nahi Quy Iuét kinh té 18 sheng Hehe pi nbn et peels ovarian) aicia cae hign tuong Va dks ; He, quy ludt kinh t@ mang tinh Khéch quan Twong tu nhur cic quy Inat xa hoi nén su tae dong va phat huy vai tro cla nd di v6} cae hoat déng ca con nett h Iuat kinh 16 tac dong va0 cde dong co loi ich va quan he Ig ich eta con newdi tir dé ma digu chinh hanh vi kinh 16 cia ho. Chink béi i 6, khi van dung diing cdc quy Inat kinh té sé tao ra cdc quan he Joi ich kinh té hai hoa, tr 46 tao d6ng lye thie day su sing tgo ctia con ngudi trong x4 h6i. Thén qua d6 ma thi déy su gidu 6 va van minh ela xa hoi. Tuy nhién, 6 day case phan biét gitta quy Iuat kinh té va chinh sch kinh te. Chinh sch kinh té cing tic dong vao cac quan hé Igi ich, nhung su tc déng 46 mang tinh chit quan. phat trién toan dit dg van mi ong phai Voi ban chat la quy luat xa hdi, sin xuat va trao déi phai théng qua hing dng co Igi ich khée nhau. Quy i trong x4 héi v6i S phuc vu loi feh ciia minh. Khi va éng phi c ss Pa Hane ties phi hop, con ngudi am pham Ehii/quaii cia con news! ‘ . Chinh sach kinh té vi ae he nh t€ vi thé c6 thé phii hop. hose ich quan. Khi chinh séch khéng phi hop, chit thay thé. Me Neguon: Tong hop. dich nghién citu ctia kinh té re ae ciia kinh té chinh tr} Mae - Lénin h t€ cong céng... oe ee kinh té chinh tr) a eos sé la khong chuan xde neu sis fae - Lenin v6i céc nhanh khoa hoe chi phéi cdc qual san xuat va trao déi trong méi lién he va kién tric thong tan; Nghia la, kkinh té chinh t h én ching véi trinh dd etia Tue Iwong san xu 1g tong tng cia phuong thire sin xudt dang nghién ciru. nghién ctru bi Hi khong nghién eiru ban than Ic Ivgng sin xust, cling khong ién cu thé ciia kién tric throng tang ma la dat cde quan hé cia san xudt va i 5 id ai ‘ peitaordon tong in hé bién chiing voi lye Iwong san xuat va tric thuong tang trong img. a! V6i ¥ nghia nhu vay, khai Mée-Lénin la cde quan hé xa ho juat lai: Dé? twang nghién citu ctia kinh té chinh tri : ctia san xudt va trao doi ma cde quan hé nay dirge dat trong sw lién hé bién ching vbi tinh dé phat trién ciia lue long san xudt va kién inte thirong tang twong ting cwta phuong thite sin xuét nhdt dinh hr nhan manh vige dat cae quan hé sin xuit va trao doi trong moi lién he voi trinh d6 phat trién eta lye lugng sin xudt va tric thugng ting tuong tmg, kinh & chinh tri Mae - Lénin khéng xem nhe céc quan hé kinh té khach quan gitta céc qué trinh kinh té trong mét khau va gitra cde khau cita qué trinh t4i san xudt xa hoi voi tu cach la mot chinh thé bign chimg cia san xudt, lu thong, phan phdi, tiéu ding. Day la diém mdi can duge nhan manh trong ngi dung vé doi tong nghién ctru cia kinh té chinh tri Mée - Lénin. Truée day, trong céc cong trinh nghién cifu cia kinh té chinh tr Mée - Lénin thue hé théng cée nude xa héi ch nghia, hau hét cdc nha nghién ciru chi nhan manh d6i twong nghién ciru cia kinh 18 chinh tri Mac - Lénin 14 m6t quan hé san xuat, ma quan hé san xuat thi lai chi quy vé quan hé sé hitu, quan hé t6 chire quan ly, quan hé phan phdi thu nhap. Cach hiéu nay pha hop véi diéu kién nén kinh té ké hoach héa tap trung, khong thuc sat v6i quan diém ctia cae nha kinh dién cia kinh t6 chinh tri Mac - Lénin néu trén va khong thye sr phii hg thj trudng. Cac nha kinh dién khang dinh, kinh mat xa Gi ciia sin xuat va trao ddi nghia la mat xa ‘ella ca sin xuii, lau thong, phan phéi, tiéu ding. fin th dung yoi thuc tién van dong ctia nén san quy luat thi trvéng. Alit@chinh tr) Mac - Lénin: (quan he pitta nevi VOI NSU! trong san xudt thé trong xa hi van dung céc quy ludt dy nhim ven ofr, CMéc va Ph.Anghey on nghien cf eS : a hep hoe theo neta rong. i Mat khac, : ru quan hé san xuat va trao déj tron, en ere an a oh h i can nay due C.Méc khang dirh ong e0 z i i vag tte cita BO Tu ban 1a cfc mot phuong thife s Nii cht nghia va muc dich bo Tur ban. Cu the, Ui hg san xuat va tra0 ciing cia tie phim Tu ban la Theo nghfa rong, Ph. rang: “ Kinh t¢ chinh tri, theo nghia rong nh§, é iuat chi phdi sit sa” xudt vat chat va su trao er ning tt a et ad hi foal ngudi.... Nhting dieu kign tong ng ligu sinh hoat “ ee dng dba thay d0i tw) tang Mude, vA {TON MI naj san xuat el ee he. Bai vay» khong thé c6 cing mot mon kinh 18 chinh Iai thay di e ; ~ «hoi dai lich sit... mon kinh té chinh trj uy mht cho tét e€ moi nude va tit ef mol thoi dai te oa ian putt u thy chat la mét mon khoa hoe of tinh lich stt...no NBD!" © Pee: e uy Iuat dae thd cia timg giai doan phat trién ca sd awwat va chia trao déi, va chi sau ky nghién citu nhur thé xong xudi roi nd méi c6 the xe dinh ra mdt vai quy !uat hoin toan cé tinh chat chung, thich dung, néi chung. ch‘ ee Nhu vay, theo C.Mac va Ph.Anghen? setrtl cita kinh t€ chinh ty yhai 1A mt linh vyc, mét khia canh cia nén san xuat x4 hdi ma phai 1A mo eae canes, D6 1a hé théng cdc quan hé gitta ngudi véi ‘ngudi trong san xuat va trao doi, cae quan hé trong méi khau va cac quan hé giita cic ‘khau cia qua trinh tai san xuat x4 hdi v6i tu cach 1a su thong nhat bién chimg cia sin _ xu, phn phéi, uu théng, trao doi, tiéu ding. Khae vGi cée quan diém trude C.Mée, diém nhan khoa hoc vé mit xéc dinh é6i tri, theo quan diém ciia C.Mac va Ph.Anghen, he hien sir nhat quan trong quan diem @PhAnghen vé déi trong nghién ctu 9 8 chi ra, céc quan hé cua sin xuat v4 Ong chi boi trinh d9 cia Iyc Iwong Si ting. Do vay, khi xéc dinh doi wo"? m lat yeu phai dat cdc quan hé xa hdi cl? sin) va k Neh nghi xuat thu Ma trie di gid ti khoa hoe cia kinh t8 4 * n it + tert galt itd & Athy A phat trién. Kinh té che ge it tt san €8 dién An, durge V-L-Lénin ké ae thé ky XIX dén nay. Kinh bie Mée-Lénin c6 qué trinh phat trién lién tue ké tir gitta t cée mén khoa hoc ne a chinh tri Mac-Lénin 1a mot mon khoa hoc trong hé thong, Z € cla nha loai 1.2. DOL TUQNG sa P ae CHINH TI 4 o iG VA PHUONG PHAP NGHIEN CU'U CUA KINH TE chin ong nghién ciru Pieri ernbaayveieiei ai doan phat trién, ede IY thu ét kinh t€ 6 quan 2. " tong nghién ciru eta kinh té chinh tri. Chang han, 6 thoi ky dau, chii nghia trong thuong xée dinh law théng (chi yéu 1a ngoai thuong) 14 déi tuong nghién ciru. Tiép theo 46, chii nghia trong néng Iai coi nong nghiép 1a di PEC ea etru. Kinh té chinh tri tur san c6 dién Anh thi x4e dinh nguén géc ctia cia cai va su gidu cé cita cdc dan tdc 1a déi trong nghién ciu. a a 5 oc, riéng. Xét ve lich str, trong mai giai dos H6p 1.1. Quan niém cia A.Smith ve doi twong nghién eiru cua Kinh té chinh tr} Kinh té chinh tri 14 mt nganh khoa ho g4n voi chinh khach hay nha lap phap husng t6i hai mye tiéu, thir nhdt 1a tao ra ngudn thu nhap déi dao va sinh ké phong phi cho ngudi dan, hay chinh x4c hon a tao diéu kign dé ngudi dan ty tao ra thu nhap va sinh ké cho ban than minh, thir hai 1a tao ra kha nang c6 duge ngudn ngén sich day di cho nha nude hay toan b§ nhan dan dé thye hign nhigm vu cong. Kinh té chinh tri huréng t6i lam cho cA ngudi dan cing nhur quéc gia tro nén gidu co. Nguén: A.Smith (1776), An Inquiry in to the Nature and Causes of the Wealth of Nations h tr] duoe xac dinh m6t cach khoa hoe, toan dign & ién chimg gitta san xuat va trao doi. Digu nay thé qua doi, V.LLénin tiép tye ké thira, b6 sung, phat rong phap luan cia C.Mée va c6 nhieu dong g6p i bat 1a két qua nghién cttu. chi ra nhimg jw thé ky Xx, sau khi C.Méc va Ph.Anghen | trién ly ludn kinh ¢é chinh tri theo PI | et quan trong. Trong a6 no} qu ne De a hia tur ban giai doan cudi thé ky XIX. ae diém kinh té ca cua ne! eR NMR fii a X, mi uae icinh té chin trj co ban cua thdi ky qué do len chi nghia x8 hoi... V6i recta / thuyét kinh 16 chinh tri nay direc dink danh véi tén goi kinh 1 ¥ nghia d6, dong | eee . Tani qua déi, ede nha nghién cifu kinh 16 ctia céc Dang Cong sin tip a nghién ‘ecu va b6 sung, phat trién kinh te chinh tri eee aén ngay nay. Cig véi I lugn cia ede Dang Cong sin, hign nay. ren thé gi6i 66 rat nhigu nha inh té nghién cttu kinh té chinh tr] theo cach tiép cn cia kinh t€ chinb tri cia C Mac ‘yéi nhigu céng trinh duge céng bé trén khip thé gidi. Céc cong trinh nghién ctru 6 duge xép vao nhanh Kinh té chinh tri Maexit (Maxist-nhimg ngudi theo chi nghia Mac). r Dang ly thuyét kinh té ké thita nhtmg Iudn diém mang tinh khdi quat tam ly, hanh vi cua kinh té chinh tri tu san c6 dién Anh (ding ly thuyét nay duge C.Méc goi Ja nhing nha kinh té chinh tri tam thudng) kh6ng di sau vao phan tich, Iudn gidi cae quan hé xa hOi trong qué trinh san xuat cing nhu vai tro lich str cua chi nghia tw ban tao ra cach tiép cfin khéc véi cach tiép can ctia C.Mac. Su ké thira nay tao co sé hinh thanh nén ede nhanb ly thuyét kinh 16 di s4u-vao hinh vi ngudi tiéu diing, hanh vi cia nha sin xuat (cap 46 qui m6) hoac cdc méi quan hé gitta cdc dai long lén cita nén inh t€ (cp €6 vim6). Ding ly thuyét nay duge x4y dung va phat trién boi rat nhiéu té 4 nhicu trudng phai ly thuyét kinh té cia cdc quéc gia khac nhau phat n, trong giai doan tir thé ky thir XV dén thé ky thir XIX, con +80 Iy thuyét kinh 18 ca cée nha tu tuéng xa hoi chi nehia XIX) va kinh té chinh tr tu tur san (cudi thé ky thir XIX). E pene vao phe phan. ahiing Khuyét tat cita chi nghia tu ban ndiém dya trén co sé tinh cam ca nhan, chiu anh huéng cia ng chia durge eéc quy luat kinh té co ban ca nén kinh té thi @ do d6 khong lugn chimg duge vai trd lich sit cua chi h phat trién cita nhan loai. . | re {trong nhiing ding ly thuyét kinh te CMée-Ph Angh Me Kinh t€ cia nhan Jogi, durge hinh akinh té chinh a al tren co sé ké thira va phat trien Teva nhan loai trude dé, truce tip 1a nhing sine Xa hot. Dai bidu teu bidu va chi neh dm 80a phat trig ofa di Soo Turgot. éng 6 Phay isguillebert; inh t8 chinh tri e6 dig a sin trinh bay mot edch Rane Anh la hé théng chinh tri kinh té eta cde nha kinh (& tur hang héa, gid tri, tien t. mg cde pham tri kinh té trong nén kinh té thi truong nhur Aone ete nein FAR tb ee ca, “a mite Joi nhudn... dé rit ra nhing quy luat vai ng, Dai bi Tees i aad Anh gdm: W.Petty; A.Smith, Sa “u biéu etia kinh té chinh tri tw san cb dién ‘Ti sau thé ky XVIII dén nay, Iy luén kinh +8 chinh epost (1818-1883). CMa da ké thira rye tiep phing, gid tri khoa hoe cia kinh té chinh tri tu san cé dién Anh dé phat trién ly Juan ly 1uan kinh té chinh tri v phuong thie sin xuat tw ban chi nghia. C.Mac xy dug hé théng ly Iuén kinh té chinh tri, m6t céch khoa hge, toan dign vé nén sin xuat tu ban chii nghia, tim ra nhimg quy luat kinh té chi ph6i su hinh thanh, phat trién va luan ching vai tr6 lich sir ciia phuong thite sin xudt x4 hi chit nghria Cing voi Mac, Ph.Anghen (1820-1895) cing la nauri c6 cong lao vi dai trong vige e6ng bo Jy Iugn kinh t& chinh tri, mot trong ba b6 phén edu thinh chit nghia Mic. LY Inn duoe thé hign tip trung va c6 dong nhat trong BONMEBAM Trong 46 C.Méc trinh bay m9t edch khoa hoe va chink thé cae pham tri co ban cia nén kinh té tw ban chi nghia, thu chat cing 1a nén kinh té thi trudng, 5 6, gid tri théing dur, tich liy, loi nhuan, toi tic, dia t,t ban, cank y luat kinh 16 co ban cing nhur cdc quan hé xa hdi gitta cdc giat cap t dduéi béi canh nén sin xuat tw ban chit nghia. Céc ly lugn ae néu trén duge Khdi quét than céc hoe thuyét lon nhs hoe ° id tri thang du, hoc thuyét tich lay, hoe thuyét é loi nhuat 16. Voi hoe thy ed thins dr nt ng v4 BO ‘Tw bin néi ve co $6 khoa lige, cich mang cho si hinh thanh. chi nha ip cOng nhén. Hoe thuyét gid tri thang hhge Tuan chting cho vai trd lich sir cua 1 tur tung cho gia bi cing 1a co so Khoa ‘ban chit neha. * 6 cn tr] mOi tro thanh MOL MON hoe gs én nganh. Ké tir d6, kinh 16 chinh ty Un sn cho dén tan ngay nay, i dy H ctia Todi ngudi 66 tha a ‘Anb-thi mén kin am tr, khai nigm chuy: hoe va duge phat t inh té hoc ngudi he thong. vai cée ph tra thanh mot mon Khoa Xét mot cael imo ta nhur sau ‘rong giai dogn lich sit tr thai ky €0 dat den cue! 126 's) XVII 66 hing ana Kinh té thoi ky c6, trung dai (tir thdi ¢6 dai den thé ky thir XV) - chi pols tuong kinh t Car SMM AERE 8 i bat la ly th Rha trong thurong (tir thé ky thir XV dén cudi the Hy XVII, noi ey yet kin gig ese nha kinh té 6 nué Anh, Phdp va Italia) - chi nghta trong nOng (tir gitta thé ky ty, XVII dén niza dau thé ky XVIII, ndi bat 1a ly thuyet kinh t ella céc nha kinh 4 Php) - kinh té chinh tri tr san cé dién Anh (tir gitta thé ky XVII dén cudi thé xvi). Trong thoi ky c6, trung dai cia lich sir nhén logi, do trinh d6 phat trién khéch quan edn lac héu cia cée nén san xudt nén, nhin chung, chwra tgo duge nhiing tién g cho su xuat hién mang tinh chat chinh mudi cdc ly luan chuyén ve kinh té. Trong th} Ky dii oiia lich sir d6, chi xuat hién s6 it tur tung kinh té ma khéng phai 1a nhing he ‘thong ly thuyét hoan chinh v6i nghia bao ha cde pham trd, khai nigm khoa hoc. Sur xuat hign phuong thife san xuat tu ban chit nghia thay thé cho phong thie sin xvat phong kién v6i nhing trinh 46 moi cia san xudt xa h ‘cho su phat trign c6 tinh hé théng ciia kinh té chinh tr Jahé thong ly Iuan kinh té chinh tri da Mae dit chua day di vé ngi dung khoa hoe, song viée chit nghia trong a trd clia thong mai trong méi lién hé voi dau. da thé hign bus nh théng qua cdc quan 1a he théng ly Juan kin , coi trong sé hitu tu nhan va Fong thucng méi nhin manh vai tro cia ngo#! bo hon khi di vao nghién ecu va phan tich ¢ bude ti sing x F.Que: K sin tri hang t dong Anhg . dich n qué hat ¢ } khie} 1 tiép n luan | dung tu ba luan CM: ly lu Kinh trong trie nhu: trant trong kinh thuy hoe chur Mic dure phir rie ; Chuong 1 DOI TUQNG PHUONG PHAP NGHIEN CUU VA CHUC NA CUA KINH TE CHINH TRI MAC-LENIN me : Noi dung chuong 1 cung cap nhiing tri thire co ban vé su ra doi va phat trié a Tornbat Hee Vani Ue Chay OH MARE Caran VS aor uote nehien ean auuee sien nghién eifu va chite nding eita khoa hoe kinh té chinh tr} Ma ADH nce E ang eta Khoa h énin trong nhan thite cing nhu trong thye tién. Trén co sé Tinh hoi m6t cach hé théng nhiing tri thie nhur vay, sinh vien higu duge str hinh thinh phat trién n6i dung khoa hoe eiia mén hye kinh 16 chinh tr] Mae-Lénin, biét duge phuong phap nghién eftu va ¥ nghia eta min hoc d6i-véi ban thin khi tham gia cdc hoat dong kinh té-xa hoi. Ll KHAI QUAT SU HINH THANH VA PHAT TRIEN CUA KINH TE CHINH TRI MAC-LENIN Trong dong chay tur tuéng kinh t& ctia nhan logi Ké tir thai ky 66 dai cho t6i ngay nay, do dac thi trinh do phat trién tuong ing voi giai doan lich sit, moi nén san vat xa hoi ma hinh thanh nhiéu tu twong, trong phdi ly Tuan ve kinh té khic nhau. Mac du cé su da dang yé ndi ham ly ludn ngi dung tiép cn va déi tugng nghién eitu riéng phan anh trinh 46 nhén thite, lap trudmg tu tuong va quan diém loi {ch cia mdi tring phéi, song cde chuyén nganh khoa hoc kinh té noi chung va khoa ah tri néi riéng déu co diém chung 6 ché ching 1a két qua cla qua 1 thign, Cée pham tri, khdi nig khoa hoe voi tr cach 18 ket ‘én khoa hoc kinh té chinh tri 6 giai doan sau du 66 suké én ¢o sé ning tién dé Iy Iuan da duge kham pha 6 gia Si dy tren co so két qua tong két thye tién kinh té cua xa hoi é chinh tri Mac-Lénin, mot trong nhiing mén khoa hoe kinh té S hinh thanh va phat trién theo logic lich st nhu va it ngtt khoa hoc kinh 1é chinh tri (political economy) duge hit XVII trong tée phan Diy [a tée phim mang tinh Iy Tuan kinh te chp trj cla nha © truong phai trong thyong Phép) c6 tén 201 la pham nay mdi chi la nhing p ve mon

You might also like