Bu ürünün bütün hakları 3D YAYINLARI’na aittir.

Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin

önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik

herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve

depolanması yasaktır.

3D Yayınları Grafik Birimi

3D Yayınları Dizgi Birimi

2018 Ankara

Feryal Matbaacılık

3 D Ya y ı n l a r ı
Alınteri Bulvarı 1. Sok. No: 27 Ostim / Ankara
Tel : 444 0 407 • Fax : 0. 312. 385 61 00

3dyayinlari @3Dyayinlari
 ÖNSÖZ

Sevgili Öğrenciler,

ÖSYM’nin uyguladığı sınavlarda özellikle de üniversite sınavında dil bilgisi soru sayısının arttırılması

sınav başarısında dil bilgisi sorularının önemini arttırdı. Hazırladığımız “Bilmeyen Kalmasın” kitabıyla

tüm dil bilgisi konularından özgün sorularla karşılaşacak, test önlerinde verdiğimiz kısım hatırlatıcı

bilgiler ve kavram haritalarıyla da dil bilgisi konularını öğreneceksiniz. Kitabı çözerken zorlandığınız

konu başlıklarını tespit edip o konuların HOCALARA GELDİK TYT Türkçe Oynatma Listesi’nde

izlemenizin size büyük katkısı olacaktır.

Kitabın hazırlanmasında büyük desteği olan N. BayTamer’e ve ekibine teşekkürlerimi sunarım.

“Siz yeter ki çalışın ve iyi insan olun.”

Onur SOĞUK
w
İÇİNDEKİLER

01. BÖLÜM: SÖZCÜK TÜRLERİ 05. BÖLÜM: YAZIM ve İMLA KURALLARI

İsi̇ mler (Adlar)............................................................7 Yazım ve İmla Kuralları..........................................163

İsim Tamlamaları.....................................................13

Zami̇ r (Adıl)..............................................................19

Sıfatlar (Ön Adlar)................................................... 28

06. BÖLÜM: NOKTALAMA İŞARETLERİ
Zarflar......................................................................35

Edatlar (İlgeçler)......................................................46 Noktalama İşaretler.............................................. 175

Bağlaç.....................................................................55

Ünlem......................................................................61

Fi̇ i̇ ller (Eylemler)......................................................67

Fi̇ i̇ li̇ msi̇ ler (Eylemsi̇ ler).............................................83 07. BÖLÜM: ANLATIM BOZUKLUĞU
Fiilde Çatı................................................................92

Sözcük Türleri (Karma)..........................................103 Anlatım Bozukluğu................................................189

02. BÖLÜM: SÖZCÜKTE YAPI VE EKLER

08. BÖLÜM: GENEL DEĞERLENDİRME
Yapı Bakımından Keli̇ meler................................... 110

Ekler...................................................................... 119 Genel Değerlendirme............................................205

Yazımı Karıştırılan Kelimeler.................................227

03. BÖLÜM: CÜMLENİN YAPISI ve ÖGELERİ

Cümleni̇ n Öğeleri..................................................128

Cümle Çeşitleri......................................................144

04. BÖLÜM: SES BİLGİSİ

Ses Bi̇ lgi̇ si̇ ............................................................ 153

 SÖZCÜK TÜRLERİ

 İsim / Ad

 Zamir / Adıl

 Sıfat / Ön Ad

 Zarf / Belirteç

 Edat – Bağlaç – Ünlem

 Tamlamalar

 Filler / Eylemler

 Fiil – Ek Fiil / Eylem – Ek Eylem

 Fiilimsi / Eylemsi

 Sözcük Türleri (Karma)

 bilmeyenkalmasın

Aynı
• köpek • dolap
cinsten olan ÖRNEK • çiçek • kapı
CİNS
İSMİ varlıkların • elma • ayna
• çilek • keçi
ismidir.

VARLIKLARA
VERİLİŞLERİNE
GÖRE • ulus, devlet adları  Türkiye
Bir tek
ÖZEL • gazete, kitap adları  Nutuk
İSİM varlığa
• kurum adları  TBMM
verilen
• dil adları  Türkçe
addır.
• kişi adları ve soyadları  M. Kemal Atatürk

• Yüzük
Bir tek ÖRNEK • Gözlük
varlığın • Kitap
TEKİL adıdır. • El
İSİM
İSİMLER (ADLAR)

• Çocuklar
Birden ÖRNEK
VARLIKLARIN ÇOĞUL • Evler
çok
SAYILARINA İSİM • Kitaplar
varlığın
GÖRE • Arkadaşlar
adıdır.

Topluluk
isimleri
Yazılışı • Orman Çoğul eki • Ormanlar
TOPLULUK tekil, alabilir
ÖRNEK • Buket • Buketler
İSİM anlamı • Tabur • Taburlar
çoğul • Takım • Takımlar
adlardır.

• Bisiklet
Varlıkları ÖRNEK • Elma
SOMUT duyularla • Kitap
İSİM anlaşılan • Kuzu
adlardır.

VARLIKLARA
OLUŞUNA
GÖRE • Arkadaşlık
• Ayrılık
• Sitemkar
Varlıkları • Delilik
SOYUT ÖRNEK
akılla • Sevinç
İSİM
anlaşılan • Rüya
adlardır. • Sitem
• Nefret
İsim (Ad) Test - 1 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde altı çizili

Bilmeyen kalmasın
sözcük daha geniş anlama sahiptir?
Cümlede her zaman anlam önemlidir. Bütün sözcükler
A) Ankara, Türkiye’nin başkenti olarak seçilmiş.
cümledeki anlamına göre değerlendirilir.
B) Bakırköy, her geçen gün büyümeye devam
ediyor.
Her varlığın ismi vardır. Yani isimsiz bir varlık
düşünmek mümkün değildir. C) Kendi köyümü bayramdan bayrama ancak ziyaret
edebiliyorum.
D) Dünya ile evren arasında bir kıyaslama yaptık.
E) Afrika kıtası ne yazık ki açlıkla boğuşuyor.
1. Bölüştüler gönlüm ile aklımı
Davacıyım, ara benim hakkımı...
Bir yol göster, haksız mıyım, haklı mı?
Yorulmayım izlerinde savcı bey.
Bu dörtlükte altı çizili sözcüklerden kaç tanesi
ad görevindedir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde –den,

-dan (-ten, -tan) eki alan sözcük, isim olarak
kullanılmıştır?
A) Katılımcılar sıcaktan bunaldı.
2. Aşağıdakilerin
YAYINLARI

hangisinde topluluk adı

B) Konuşmamak kavgadan iyidir.
kullanılmamıştır?
C) Tartışmalar bilgisizlikten çıktı.
A) Yardımları dağıtmak için bir ekip kuruldu.
D) Siparişi aceleden hazırlamalısınız.
B) Sanıklar, çete kurma iddiasıyla hâkim karşısına
çıkarıldı. E) Susuzluktan bahçedeki çiçekler kurumuş.

C) Öğrencilerin durumu kurul toplandıktan sonra
belli olacak.
D) O zamanlarda bin koyundan oluşan bir sürüsü
varmış.
E) Biriken paketleri deponun arka kısmına yerleştirdik.

6. “-cik,-cık…” eki eklendiği isimlerde küçültme

anlamı katar.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde
3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi bu kurala uymayan bir örnek verilmiştir?
diğerlerinden farklı görevde kullanılmıştır? A) Zavallı yavrucuk, iki gündür öksürükten perişan
A) Neden bana düşman görünüyorsunuz? oldu.
B) Yağmur yağıyor, çabuk içeri girin! B) Bahar mevsimi tarlalar gelinciklerle dolar.
C) Pek güzel bir kızcağızdı. C) Kedicik, annesinden ayrı kalınca bir köşeye
D) Uyuyan çocuğu yukarı yatırdılar. çekildi.
E) Sabahleyin erkenden gitti. D) Topçukları bir bir yiyerek bitirdiler.
E) Şişecikler içinde güzel kokular vardı.

7
bilmeyenkalmasın 1.E 2.E 3.C 4.D 5.B 6.B 7.D 8.C 9.E 10.C 11.E 12.B

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde topluluk ismi 10. Bu canım dünyanın orta yerinde
bulunmamaktadır?
A) Çoban ıslık çalarak sürüyü suya indirdi. Hayvanlar kadar bağlanamamışız birbirimize
B) İnsan sevdiğinden bir demet gülü esirger mi hiç! I
C) Hangi tümende görev aldığını bir türlü öğrenemedik. Yalan mı? Gözünü sevdiğim karıncalar
II
D) Şehirli insan ile köylü insan arasında fark kalmadı
artık. İşte: Hamsiler sürü sürü
III
E) Sınıf bir türlü susmak nedir, bilmiyor.
Arılar bölük bölük geçer
IV
Leylekler tabur tabur
V
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerle ilgili;

I. Genel anlamlı
II. Somut anlamlı
III. Soyut anlamlı
IV. Topluluk anlamlı
8. Belki haziranda mavi benekli çocuksun
Ah seni bilmiyor, kimseler bilmiyor V. Çoğul anlamlı
Bir şilep sızıyor ıssız gözlerinden Bilgilerinden hangisi yanlıştır?

Belki Yeşilköy'de uçağa biniyorsun A) I B) II C) III D) IV E) V

Bütün ıslanmışsın tüylerin ürperiyor
YAYINLARI

Belki körsün kırılmışsın telaş içindesin

Kötü rüzgâr saçlarını götürüyor 11. İyi günde kötü günde
Bu dizelerde kaç tane çoğul isim kullanılmıştır? Sakla göğsünde

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Sen bu kalbe iyi geldin

Benden hiç gitme
Bu dizelerde kaç tane hâl eki almış sözcük
vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

9. Ne sen bulutsun ne de ben yağmur 12. Cahildim dünyanın rengine kandım

I II I II

Ne sen mağrur ne de ben mağrur Hayale aldandım boşuna yandım

III III

Hüzünlü bir akşam susmuşuz durgunuz hepsi bu Seni ilelebet benimsin sandım
IV
Hep sonradan gelir aklım başıma, hep sonradan, Ölürüm sevdiğim, zehirim sensin
sonradan V IV

Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden

Evvelim sen oldun ahirim sensin,
V
hangileri soyut anlamlıdır?
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
A) I ve III B) I ve IV C) I ve II
hangisi somutken soyut anlamda kullanılmıştır?
D) II ve III E) III ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

8
İsim (Ad) Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Yâr yolunu kolladım

Bilmeyen kalmasın
I II
Adların sonuna gelen ekler; çoğul ekleri, iyelik
Beyaz mendil salladım
ekleri, durum (hâl) ekleri ve soru ekleridir. III
Ona çiçek yolladım
Yani ÇİDS kısaltmasıyla tarif edilebilir. IV
Akasyalar açarken
Sözcüklerin soyut veya somut anlamlı oluşu V
kullanıldığı cümleye göre değişir. Soyut bir sözcük Bu dörtlükte altı çizili numaralanmış sözcüklerle
kullanıldığı cümleye göre somut, somut bir sözcük ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
kullanıldığı cümleye göre soyut anlam kazanabilir.
A) I. sözcük yalın hâldedir.
B) II. sözcük belirtme hâl eki almıştır.
1. Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var: C) III. sözcük somut anlamlıdır.
I D) IV. sözcük yönelme hâl eki almıştır.
Yaşadın mı büyük yaşayacaksın; ırmaklara, göge, E) V. sözcük topluluk ismidir.
II
bütün evrene karışırcasına
III
Çünkü ömür dediğimiz şey, hayata sunulmuş bir
IV
armağandır.
V
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi
YAYINLARI

isim hâl eklerinden birini almamıştır?

5. Zil, şal ve gül, bu bahçede raksın bütün hızı
A) I B) II C) III D) IV E) V Şevk akşamında Endülüs, üç defa kırmızı
Aşkın sihirli şarkısı, yüzlerce dildedir.
İspanya neş'esiyle bu akşam bu zildedir.
2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin Bu dizelerde kaç tane özel isim vardır?
türü farklıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) Param yok, pulum yok, olmasa da ziyanı yok.
B) Çünkü acılar da, sevinçler gibi olgunlaştırır insanı
C) Kanın karışmalı hayatın büyük dolaşımına
D) Dolaşmalı damarlarında hayatın sonsuz, taze
kanı.
E) Var git selam söyle benden vefasız yâre.

6. Bir kapanmaz yarayla böyle çaresiz

I

3. Ömür çiçek kadar narin, bir gün kadar kısa Belki yine yaşarım sevgisiz sensiz
I II III II

Ağlama değmez hayat, bu gözyaşlarına Git yolun gülle dolsun, güller dikensiz
IV V III IV

Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi Beni böyle bırak git, git gidebilirsen
veya hangileri soyut isimdir?
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
hangisi soyut isimdir?
D) I ve IV E) II ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

9
bilmeyenkalmasın
7. Bir garip yolcuyum hayat yolunda
I aldıklarında isimleşirler.
Yolunu kaybetmiş perişanım ben
II
Mecnun misali gurbet ellerde
III
Ümitsiz sevginin kurbanıyım ben
IV V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi somut anlamdan soyut anlama
geçmiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde özelden
YAYINLARI
genele anlamlı sözcükler vardır?
A) Bir kızıl goncaya benzer dudağın
B) Açılan tek gülüsün sen bu bağın
C) Kurulur kalplere sevda otağın
D) Kim bilir hangi gönüldür durağın
E) Her gören, göğsüme taksam seni der
9. Telgrafın tellerine kuşlar mı konar
Herkes sevdiğine yavrum böyle mi yanar
Yanıma gel yanıma da yâr yanıbaşıma
Şu gençlikte neler geldi cahil başıma
Bu dizelerde kaç çoğul isim kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
10
1.E 2.C 3.D 4.E 5.B 6.B 7.A 8.B. 9.B 10.B 11.C 12.C 13.D
10. Sıfatlar tek başlarına kullanıldıklarında veya ek
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi bu
tanıma uymaktadır?
A) Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar
B) Yeryüzünde sizin kadar yalnızım
C) Bir haykırsam belki duyulur sesim
D) Kaderim bu, böyle yazılmış yazım
E) Hiç kimsenin aşkında yoktur gözüm
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde somut bir
kelime soyut anlam kazanmıştır?
A) Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini
B) Yazık olmuş o gözlerden sana akan yaşlara
C) Bir zamanlar sevginle ateşlenen başımı
D) Dizlerinin yerine dayasaydım taşlara
E) Hani bendim yedi renk, hani tende can idim
12. Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili sözcük
ad durum eki almasına rağmen ad görevinde
kullanılmamıştır?
A) Okuldan çıkıp dükkâna uğrayacaktı.
B) Köyden şehre daha yeni indi.
C) Soruya yerinde bir cevap verdi.
D) Ansiklopedide aradığını bulamadı.
E) Bu dizide ne buluyorsun, anlamadım.
13. Aşağıdakilerin hangisinde deyim, isim
görevinde kullanılmıştır?
A) Yürekler acısı bir hâli vardı.
B) Baştan savma iş yapma.
C) Kuş uçmaz kervan geçmez bir köydü burası.
D) Aslan payını ortağım aldı.
E) Elden düşme bir araba almak istiyordu.
İsim (Ad) Test – 3 bilmeyenkalmasın

3. Aşağıdakilerin hangisinde sesteş sözcükler

Bilmeyen kalmasın aynı türde kullanılmıştır?
Aslında her kelime isim olabilir. Adlar, bir varlığı
A) Ey garip çizgilerle dolu han duvarları
belirtmelidir. Eylemi belirten sözcükler de addır.
Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları
B) Kısmetindir gezdirir yer yer seni
Kimi tür adları cümlede özel ad olarak kullanılabilir.
Göge çıksan akıbet yer yer seni
Özel isimlerin ilk harfi büyük yazılır.
C) Rengin uçmuş, nen var sunam, ah sunam

Bir adın topluluk adı olabilmesi için o topluluğun
dağıtılabilme özelliği olmalıdır.
Ailesini de alıp geldi.
Meclis feshedildi.
UYARI: Bazı sözcükler tekil ad olmalarına rağmen
cümlede ad aktarması yoluyla topluluk adı olabilir.
Söyle bana, emret, sana can sunam
D) Kara gözler, kara gözler / Öldürür kara gözler
Deryada gemim kaldı / Kaptanı kara gözler
E) Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç

4. Defterlerim, kitaplarım, kalemim

1. “Tür adları tekil bile olsa, kimi zaman çoğul anlamı Güzelliğin ustası, umudun da ustası olan
verir.” Açıldı düşlerin çocuk bahçeleri.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi, bu Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
açıklamaya uygun bir örnektir? söylenemez?
A) Gülü geçen hafta diktim. A) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması vardır.
YAYINLARI

B) Taş camı kırdı. B) Soyut ve somut adlar kullanılmıştır.

C) Kitap zekâyı besler. C) Belirtili isim tamlaması vardır.
D) Perde almıştı büyük odaya. D) Topluluk adı vardır.
E) Köşedeki çiçek, çok güzel açmıştı. E) Bütün adlar yalın hâldedir.

5. Kenarında doğdum büyüdüm.

Huyum, iklimine benzedi.
Tembelim, sıcağı severim.
Havana, suyuna alıştım
Ayrılsam hasta olurum
Ne kadar güzel maviliğin Akdeniz
Beş kardeşim mavi gözlü
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soyut Ben değil.
anlamlı bir ad, aldığı ek nedeniyle somut bir ad Her vakit üzülürüm.
olmuştur?
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Öğretmenlik, özveri ister.
A) Basit isim
B) Evdeki bütün eşyaları satmıştı.
B) Soyut isim
C) Çiçekçiden bir demet gül almıştı.
C) Topluluk ismi
D) Etrafına kuşkulu kuşkulu bakındı.
D) Türemiş isim
E) Bu dilekçeyi yazmak sana mı kaldı? E) Bileşik isim

11
bilmeyenkalmasın 1.C 2.E 3.A 4.D 5.C 6.A 7.B 8.D 9.A 10.D 11.D

6. Çoktandır dargınım mutlu bir güne 9. “Yüklemi ad soylu sözcüklerden oluşan cümlelerde
I II çatı özelliği aranmaz.”
Bu ayrılık beni canımdan vurdu Aşağıdakilerden hangisi, buna bir örnek olarak
III gösterilebilir?
Delice yaşanan bu aşktan geriye A) Bütün bunlar hep benim eserim.
IV
B) Yer yer huzursuzluk çıkarıyorum.
Oynanmış duygular hatıran oldu
V C) Telefonlara hiç cevap vermiyor.
Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi D) Önümüzde geniş bir ova uzanıyor.
isim değildir? E) Kızın saçları omzuna değiyor.

A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V

10. Aşağıdakilerin hangisinde “-i” eki, bir varlığı

göstermeye yöneliktir?
YAYINLARI

A) Yaşamı mücadelelerle doludur.

B) Masanın üstünde çantası duruyordu.
7. Altı çizili sözcüklerden hangisi farklı türdedir? C) En çok da saçları ağarmıştı.
A) Yalnızlık, gittiğin yoldan gelir. D) Dosyayı görevliye sessizce verdi.
B) Bu işten iyi gelir bekliyor. E) Giysileri üstünden dökülüyor sanki.
C) Senin sözlerin gelir böler uykularımı ansızın.
D) Dereden ince çağıltılar gelir geceleri.
E) Şimdi bana sıcak bir kahve iyi gelir.

11. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük,

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde topluluk adı
diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
kullanılmamıştır?
A) Sıra dışı kalmasını bilmiş, başarılı bir yazardı.
A) Yasa tasarısını meclis dün kabul etti.
B) Aradığı dokümanların birçoğu kütüphanede vardı.
B) İnsan hakları heyeti, Türkiye'ye gelecekmiş.
C) Turistleri bu bölgeye çeken, şifalı sulardı.
C) Bizim okulun takımı bu yıl birinci oldu.
D) Annesi her gün asker oğlunun yolunu gözlüyordu.
D) Zille birlikte öğrenciler okulun kapısına koştular.
E) Bizi şaşırtan, bu yalan haberdi.
E) Ekip çalışmasının önemini anlattılar.

12
İsim Tamlamaları Test – 1
Bilmeyen kalmasın
Belirtisiz ad tamlaması bulunurken tamlanana “ne,
kim” soruları sorulur. Bu tamlamada “herhangi bir”
anlamı vardır.
Belirtili isim tamlamasında, tamlayanla tamlanan
arasına farklı sözcükler girebilir. Bu durumda da isim
tamlamasının türü değişmez.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, arasına
sözcük ya da sözcükler girmiş bir isim
tamlaması vardır?
A) Koyun sürüsü karşıdaki yamaca yöneliyor.
B) Çiğdemler açınca toprağın keyfi yerine geldi.
C) Tüm börtü böcek baharla toprağın üstüne dökülür.
D) Yazın neşeli havası şimdiden hissedilmeye
başlandı.
E) Kuşlardaki cıvıltı içlerindeki coşkunun yansımasıdır.
YAYINLARI
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme
isim tamlaması kullanılmıştır?
A) Kütüphanenin arka salonlarının birinde araştırma
yapıyor.
B) Binanın her yanı eski kâğıt, küflü cilt kokuyor.
C) Görevli memurdan istediğimiz kitapların adları
burada.
D) Buraya öğretmenimizin rehberliğinde gelmiştik.
E) Kitapların dünyasına daldığım yer, işte burası.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı
düşmüş isim tamlamasına yer verilmiştir?
A) Sevemez kimse seni, benim sevdiğim kadar.
B) Bir gün beni unutup başkalarına bakma.
C) Birazcık sevgin varsa beni yalnız bırakma.
D) Her gün seni düşünür, her an seni yaşarım.
E) Seni sevmekten değil kaybetmekten korkarım.
13
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdakilerin hangisinde bir isim tamlaması
vardır?
A) Duvarın yakın zamanda boyandığı belli.
B) Peçetelerin yanında bir miktar para olacaktı.
C) Babamın da bu okulda okuduğunu öğrendim.
D) Okulumuzun açılacağı gün trafik oldukça sıkışıktı.
E) Kapının sabah sabah açılmayacağı tuttu.
5. (I) Ela gözlü, narin menekşe ile altın çiçeği
annelerinin yanında sürekli çekişirlerdi. (II) Tatlı bir
çekişmeydi bu; sen güzelsin, ben güzelim diye...
(III) Annelerine göre ikisi de güzeldi kızlarının. (IV)
Gün geldi çiçekler serpildi, büyüdü. (V) Boyları
uzadıkça çekişmelerini unutup gittiler.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangilerinde isim tamlaması vardır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
6. Aşağıdakilerin hangisinde, tamlananı
tamlayandan önce söylenmiş bir belirtili ad
tamlaması vardır?
A) Dişbudakların arasından geçtim de çıktım bu
tepelere.
B) Sararmıştı rengi toprağı gizleyen yeşilin şimdi.
C) Akçakavaklar, göğün mavisini yararcasına fışkırmış
gökyüzüne.
D) Aşağılarda hayal meyal seçiliyor köyün toprak
evleri.
E) Sepetleri olgun kirazlarla doldurmuşlardı köylüler.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim
tamlaması yoktur?
A) Parkın kenarında yaşlı bir dondurmacı duruyor.
B) Defterin yaprakları arasına birkaç kâğıt sıkıştırdı.
C) Biriktirdiği dergileri tavan arasına çıkaracak.
D) Dostlarımızı bahçe kapısının dışında karşılardık.
E) Yünlüleri sonbaharda sandıktan çıkardık.
bilmeyenkalmasın
8. (I) Tevfik Fikret ve çağdaşları iyi bir öğrenim
görmüştü. (II) Batılı tarzda yetişen bu nesil,
daha lisedeyken yabancı dil öğrenmişti. (III) Bu
sayede Türk edebiyatının dar çevresini aşarak
Batılı eserleri asıl kaynaklarından okuyabiliyordu.
(IV) Tevfik Fikret, fıtraten içe dönük bir karaktere
sahipti. (V) Son derece duygulu, titiz ve hırçındı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde isim tamlamasına yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Aşağıdakilerin hangisinde bir tamlayan birden
fazla tamlanana bağlanmıştır?
A) Aşkın kanununu yazsam yeniden, kimi ümitleri
yel alır gider.
YAYINLARI
B) Kimi benim gibi sever gönülden, kimi senin gibi
el olur gider.
C) Dünyanın bir yazı bir kışı vardır, her yolun bir
sonu bir başı vardır.
D) Her aşkın sonunda gözyaşı vardır; akar damla
damla sel olur gider.
E) Boş yere bekleme geçen günleri; böyledir ne
yazık ezelden beri.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili isim
tamlamasına yer verilmiştir?
A) Hani o, saçlarına taç yaptığım çiçekler
B) Hani o, güzel gözlü ceylanların pınarı
C) Hani kuşlar ağaçlar, binbir renkli çiçekler
D) Nasıl yakalamıştık saçlarından baharı
E) Her an’ını eksiksiz, dün gibi hatırlarım
14
1.D 2.A 3.C 4.B 5.B 6.B 7.E 8.C 9.C 10.B 11.C 12.B 13.A 14.A
11. (I) Bazı yazarlar vardır, okur geçersiniz; kazancınız
sadece fikir edinmiş olmaktır, dönüp bir daha
okumaya pek ihtiyaç hissetmezsiniz. (II) Bazıları
da vardır ki her okunuşta yeni bir derinliği keşfedilir.
(III) O, sır kapılarından içeriye bir adım atarsınız
ki o kapıların ardındaki odalarda kaybolursunuz.
(IV) Kendinizi o büyülü havaya kaptırıverirsiniz. (V)
Hangi tarafa yönelirseniz yönelin; kendiniz olmakta
zorlanırsınız.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtisiz
isim tamlamasına yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz isim
tamlamasına yer verilmiştir?
A) Beni kör kuyularda merdivensiz bıraktın.
B) Denizler ortasında bak, yelkensiz bıraktın.
C) Öylesine yıktın ki bütün inançlarımı.
D) Beni sensiz bıraktın, beni bensiz bıraktın.
E) Ben sensiz, senden uzak ne yapabilirim ki!
13. Aşağıdakilerden hangisinde tamlananı düşmüş
bir isim tamlaması vardır?
A) Bu ev, bundan sonra babamındır.
B) Annesi tüm gerçekleri açıklar ona.
C) Kalbi yorgun düştü sonunda ustamızın.
D) Ülkeler içinde en çok Türkiyem’i severim.
E) Kardeş olun, ey insanlar!
14. “Yol” sözcüğü hangi cümlede isim veya sıfat
tamlaması kurmamıştır?
A) Yola çıkmadan her şeyi çantasına özenle yerleştirdi.
B) Köyün dışındaki yolda bulduğumuz kuzuyu
sahibine götürdük.
C) Yolun ortasında, korkmadan dikilip bekledi.
D) Yoldan geçen taşıtlar, birbirleriyle yarışır gibiydi.
E) Yolun sonundaki eve zorlukla vardılar.
İsim Tamlamaları Test – 2
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı
Bilmeyen kalmasın
İsim tamlamasında tamlayan ya da tamlanan birden
fazla olabilir.
Belirtisiz isim tamlaması sıfat olarak kullanılabilir.
Örnek: Buz mavisi pantolon
Tamlanana “neyi, kimi” soruları sorulur. Bu tamlamada
belirlilik vardır. Bu yüzden dizi ve sanat eserlerinde
bu tamlama çok kullanılır
5. “Annesinin aldığı kazağı hiç giymemişti.”
1. “Belirtili ad tamlamalarında, tamlayanla tamlanan
yer değiştirebilir; araya başka sözcükler girebilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya örnek
bir tamlama vardır?
A) Bilgileri, öğrencilerin düzeyine indirgeyerek
veriyordu.
B) Doğal dengenin bozulması, insanı kara kara
düşündürüyor.
C) Olur olmaz işlerle geçti koca ömür.
YAYINLARI
D) Karanlıktan yakınacağına bir mum da sen yak.
E) O yıllar, yakınındaydım beni gerçeğe çağıran
sesin.
6. (I) Birçok roman, yaşananların ya tıpatıp ya da
2. “Ve” bağlacı aşağıdakilerin hangisinde tamlayan
görevindeki sözcükleri bağlamaktadır?
A) Öğretmenimizin evi ve arabası yoktu.
B) Sınıfın kapısı ve penceresi açıktı.
C) Gazete ve ekmek parasını ayırdı.
D) Güzellik ve iyilik görece kavramlardır.
E) Hastanın karısı ve çocukları gelmişti.
7. Aşağıdaki
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde belirtili isim
tamlamasına yer verilmiştir?
A) Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç.
B) Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç!
C) Cihana bir daha gelmek hayal edilse bile...
D) Avunmak istemeyiz böyle bir teselliyle.
E) Aah geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan!
15
bilmeyenkalmasın
düşmüş bir isim tamlaması yoktur?
A) Geçenlerde annesi bizi aradı.
B) Kitapları, defterleri masada duruyor.
C) Saçları taralı, ayakkabıları boyalıydı.
D) Soruları süre tutarak çözmeye başladı.
E) Yapıtları her yıl yeniden basılıyor.
cümlesindeki tamlamanın özdeşi aşağıdakilerin
hangisinde vardır?
A) Meyve suyunu yavaş yavaş içti.
B) Top oynarken saatinin camı düşmüştü.
C) Kardeşimin sevdiği oyuncak kaybolmuştu.
D) Kardeşinin giysilerini o da giyerdi.
E) Kantinin duvarlarını yeniden boyadılar.
şöyle böyle yansımasıdır. (II) Hele ilk romanlar
çoğunlukla sahibinin hayat hikâyesini resmeder.
(III) İkinci üçüncü derken alışır yazar kendini
gizlemeye, kurguyu kurtarmaya. (IV) Gerçeklerden
ayrılmama asıl yetenektir bir sanatçı için. (V) Artık
roman konusu olarak hayalinin verimlerini de
kullanılabilir hâle gelmiştir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
hangisinde zincirleme isim tamlaması vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
atasözlerinin hangisinde hem
tamlayanı hem de tamlananı niteleyici sözcük
almış bir isim tamlaması vardır?
A) Akıllı düşman, akılsız dosttan hayırlıdır.
B) Ağzı açığın malını, gözü açık yer.
C) Ağzında dili olmayanın, kargalar gözünü oyar.
D) Akılsız başın cezasını ayaklar çeker.
E) Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.
bilmeyenkalmasın 1.E 2.C 3.A 4.D 5.C 6.B 7.E 8.C 9.D 10.C 11.C 12.B 13.A 14.B

8. İstersen yüzümü güldür, istersen ağlat beni
I II
Bir gecenin koynundan, bin geceye at beni
III
Kaç kere yemin ettim, kaç gönüle de girdim
IV
Sensiz yapamıyorum ah, bak yine geri döndüm
V V
Bu dizelerde altı çizili sözlerden hangisi isim
tamlamasıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Biz Heybeli'de her gece mehtaba çıkardık
I
Sandallarımız neş'e dolar zevke dalardık
II
Saz seslerinin sahile aksettiği demler
III IV
Etrafı bütün şarkı, gazelle yakardık, zevke kanardık
Bu dizelerde numaralanmış kelimelerden
hangisi tamlayanı düşmüş isim tamlamasıdır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı ve

tamlananı soru zamiri olan belirtili isim
tamlaması kullanılmıştır?
A) Kim, kimin dostu olmuş ki?
B) Bu soruları nasıl çözeceğini biliyor musun?
C) İşçilerin hangileri burada kalacak?
D) Seni arayan adam, kimin nesiydi?
13. Aşağıdakilerin hangisinde sıfat tamlaması
YAYINLARI

E) Kimin evi bize daha yakın?

biçiminde oluşmuş birleşik ad, belirtisiz ad
tamlamasında tamlayan görevi yapmaktadır?
A) Buraların tatlısu balığını her yerde bulamazsınız.
B) İpekböceği kozalarını sepete doldurdum.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, zincirleme
C) Buraya balıksırtı desenleri kim çizdi?
isim (ad) tamlaması durum eki almamıştır?
D) Sahilde denizaltı kalıntısına rastladık.
A) Bahçe kapısının anahtarını çocuklar yolda bulmuş.
E) Doğumevi inşaatı hâla sürüyordu.
B) Evin mobilyalarının rengi pek hoşuma gitmedi.

C) Ders zilinin çalmasını artık çekemez hâle geldik.
D) Okul bahçesinin duvarını köylü yaptırdı.
E) Evin badana işçiliğini Ahmet Usta üstlendi.

11. “İstanbul’un ekim başlarında görülen, o dalında

olgunlaşmış üzüm salkımı rengindeki güneşli
günlerinden biriydi.” cümlesi için aşağıda
söylenenlerden hangisi yanlıştır?
A) Zincirleme ad tamlaması vardır.
B) Addan türemiş sıfat kullanılmıştır.
C) Durum zarfı kullanılmıştır.
D) Belirtisiz ad tamlaması vardır.
E) “İstanbul’un” tamlayan “günlerinden” tamlanan
görevinde kullanılmıştır.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem belirtili
hem de belirtisiz ad tamlaması kullanılmıştır?
A) Ağaçlık yerlerde rüzgârın sesini dinledik.
B) Sanatçımızın büyük tutkusu, film festivalleriydi.
C) Burada tatil yapanların mutluluğu, gözlerinden
okunuyor.
D) Ben, herhangi bir eğilimin sanatçısı değilim.
E) Yaptığı yorumlar, öğrencilerin ilgisini çekti,

16
İsim Tamlamaları Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Tamlamaların takısız isim tamlaması olabilmesi
için;
Tamlananın neden yapıldığının ya da neye benzediğinin
bildirilmesi gerekir. Örnek; altın hızma, aslan asker
1. (I) Bakırköy belediye bahçesi, fevkalade gayretlerden
olacak, epey donanmış (II) Mesela kırmızı kına
çiçekleriyle, şebboylarla, türlü türlü otlarla bölmeler
yapılmış. (III) İnsanın gözüne en çok çarpan bir
şey varsa o da akasya ve ona benzer ağaçların
sarışın yaprak açmalarıdır. (IV) Bir söylenişe göre
arazi tamamıyla kireçli olduğu için ağaçlar, serpilme
gücünden yoksun kalıyormuş (V) İnsan bahçeye
girdi mi yerden akseden kırmızı renk ile yukarıdan
vuran sarı rengin karışığı içinde kalarak, kavun içine
benzer bir manzarayla karşılaşıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde veya hangilerinde belirtili isim
tamlaması vardır?
YAYINLARI
A) I ve II. B) II ve III. C) II ve IV.
D) III ve IV. E) III ve V.
2. “Kişi zamirleriyle kurulan isim tamlamalarında
tamlayan olan kişi zamiri düşebilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı düşmüş
isim tamlaması yoktur?
A) Öğretmenimiz tahtayı çok iyi kullanıyor.
B) Yarın Almanya'dan kızı geliyormuş.
C) Dün yıkanan gömleği daha ütüleyemedim.
D) Saçların çok güzel olmuş.
E) Hayalleriniz bir gün gerçekleşebilir.
17
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdaki cümlelerde, altı çizili sözcüklerden
hangisi, bir ad tamlamasının tamlayanını
nitelemektedir?
A) Son öğrenci de çıktı sınıftan.
B) İnce belli bir kadındı Fahriye Abla.
C) Artık herkes tanıyor küçük Anadolu takımını.
D) Uzun boyun avantajını kullanıyor.
E) Buralarda tembel biri barınamaz.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme
isim tamlaması vardır?
A) Biz Çamlıca'nın üç gülüyüz.
B) Aşk bahçesinin bülbülüyüz.
C) Dillerde gezer söyleniriz.
D) Gamsız yaşarız eğleniriz.
E) Yalnız gezene söz atarız.
5. (I) Bu dağ kasabasında sıcak yaz ortasında serin
bir akşamüstünü içimize çekiyoruz. (II) Burada fark
ettiğim ilk şey, insanların bir yere, bir işe yetişme
kaygısında olmamaları. (III) Yöresel ahşap
yapılar, davetkâr küçücük sokaklar, kasabayı
çevreleyen yeşilin sabah akşam güven verici
serinliği şehirde bulamayacağımız türden nimetler.
(IV) Kasabanın her yanını dolaşan ırmağın hayat
veren suları bizi de canlandırıyor. (V) Görenin
kayıtsız kalamayacağı bu güzellikler…
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde birden çok isim tamlaması
kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın
6. I. Bir ilkbahar sabahı, güneşle uyandın mı hiç
II. Çılgın gibi koşarak kırlara uzandın mı hiç
III. Bir his dolup içine uçuyorum sandın mı hiç
IV. Geçen günlere yazık, yazık etmişsin gönül sen
V. Öyleyse hiç sevmemiş sevilmemişsin gönül sen
Numaralanmış cümlelerden hangisinde isim
tamlamasına yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. I. Bir bakış baktın, kalbimi yaktın
II. Aşkın kemendini boynuma taktın
III. Bahçende gülün, kapında kölen
IV. Olmaya razıyım sevgilim senin
V. Canım fedadır, senin yoluna
Numaralanmış cümlelerden hangisinde veya
YAYINLARI
hangilerinde isim tamlamasına yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve V E) IV ve V
8. (I) Adana yöresinin zengin bir mutfağı vardır. (II)
Yemek çeşitlerinin bu kadar zengin olmasının nedeni
yörenin, çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır. (III)
Adana yemeklerinin en büyük özelliği un, bulgur,
et ve çeşitli baharatların birlikteliğidir. (IV) Aynı
zamanda süt, yoğurt, peynir ve çökelek bol miktarda
kullanılmaktadır. (V) Yöreye özgü kebap, ülkenin
her yanında çok ünlüdür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede zincirleme isim tamlaması vardır.
B) II. cümlede, hem belirtili hem de belirtisiz isim
tamlaması vardır.
C) III. cümlede zincirleme isim tamlaması vardır.
D) IV. cümlede belirtisiz isim tamlaması vardır.
E) V. cümlede belirtili isim tamlaması vardır.
18
1.E 2.C 3.D 4.B 5.A 6.A 7.D 8.D 9.A 10.A 11.E
9. (I) Tiyatro seyircisinin algısı ve ilgisi sürekli
değişiyor. (II) Bu yüzden bir oyun seçerken seyirci
karşısına çıkmadan önce doğru bir tespit yapmak
gerekir. (III) Sadece seyirciyi biraz olsun dinlemek
gerekebilir. (IV) Ne seyirci için bir şey yapmak ne
de kendi dünyanızda sıkışan bir dünya sunmak
seyirciye; orta kararı bulmak en doğrusu sanırım.
(V) Estetiğin güzelde var olduğunu varsayıyoruz;
oysa estetik bakan kişi ile alâkalıdır; çirkin olan bir
dekor da güzel olabilir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde “zincirleme isim tamlaması”
kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. (I) Fakülte yıllarında sözcüklerin anlam evreninde
yolculuklara başladım. (II) Gördüm ki her sözcüğün
anlam boyutunu onun cümledeki kullanımı etkiliyor.
(III) Öteki sözcüklerle bir araya gelince ortaya
başka başka anlamlar çıkıyor. (IV) Sözcüğün
çağrışım değeri cümleye farklı tatlar katıyor. (V)
Bunlar üzerinde düşününce dilin üstün özelliklerini
daha iyi anlıyor insan.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, belirtili isim tamlaması zarf tümleci
görevinde kullanılmıştır.
B) II. cümlede yer alan “ki”, farklı görevlerde
kullanılmıştır.
C) III. cümledeki ikileme sıfat görevindedir.
D) IV. cümlede, mecaz anlamda kullanılan bir sözcük
çoğul eki almıştır.
E) V. cümlede, işaret sıfatı kullanılmıştır.
11. (I) Uzun bir yolculuktan sonra Efes'e varıldı. (Il)
Herkes, bir an önce, antik kenti görmek istiyordu.
(III) İlkin, yüzyıllar önce liman olan bölge gezildi.
(IV) Sonra da antik tiyatroya gidildi. (V) Gezinin
sonunda en yüksek tepeye çıkıp ova izlendi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde bir isim tamlaması vardır?
A) I. B) Il. C) III. D) IV. E) V.
 bilmeyenkalmasın

ZAMİR (ADIL)
(İsim olmadıkları halde isimlerin yerini tutan grup ya da
cümlelerde isim gibi kullanılan sözcük veya eklerdir.)

EK HALİNDEKİ ZAMİRLER

İLGİ ZAMİRİ İYELİK ZAMİRİ

Ad tamlamalarındaki Ad tamlamalarının tamlanana
tamlananın yerini tutar. eklenen tekil-çoğul kişi
Bizimkisi bir aşk hikayesi zamirlerini gösteren eklerdir.
(Bizimkisi tamlanan, aşkımız Kitab-ım kayboldu.
tamlayan) (Benim kitab-ım)
“- ki”
“-ım, -ın, -ı,-sı
-mız, -nız, -ları”

SÖZCÜK HALİNDEKİ ZAMİRLER

SORU ZAMİRİ
DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ
Adların yerini soru
Kişi zamirlerini pekiştirir.
sorarak tutar.
Kendi.
Kim, ne, hangi, kaç,
nereye, nereden ...

KİŞİ ZAMİRİ
Ben = Birinci tekil şahıs İŞARET ZAMİRİ
Sen = ikinci tekil şahıs Adları işaret yoluyla
gösterip onların yerini tutar.
O = Üçüncü tekil şahıs
Bu, Şu, O
Biz = Birinci çoğul şahıs
Bunlar, Şunlar, Onlar
Siz = İkinci çoğul şahıs Öteki, Beriki...
O = üçüncü çoğul şahıs

BELGİSİZ ZAMİR
Yerini tuttuğu adı açıkça
belirtmez
Hepsi, birkaçı, birçoğu,
bazısı, kimi, kimse,
başkası ...
Zamirler Test – 1 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın
4. Kırılır da bir gün bütün dişliler

İsimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir. Döner şanlı şanlı çarkımız bizim

Zamirler isimlerin yerini alarak cümlelerin hatta Gökten bir el yaşlı gözleri siler
paragrafların kısalmasını sağlar. Şenlenir evimiz barkımız bizim
Bu dörtlükte ek hâlinde kaç tane zamire yer
Bütün zamirler, sıfatlardan farklı olarak, isim çekim verilmiştir?
eki alabilir. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Zamirlerle sıfatları karıştırmamalıyız.

1. Söyle benden başka var mı

I
Böyle aşkı bulmak kolay mı
II
Hani biz deli gibi seviyorduk birbirimizi
III IV
Gel pire için yorgan yaktırma
Bana kötü şeyleri hiç yaptırma
V
Bu dizelerde numaralanmış
hangisi zamir değildir?
5. “O” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde
kişi adılı (şahıs zamiri) olarak kullanılmıştır?
A) Onu yıllar önce hurdalığa attık.
B) Para ayarladığımızda ona bir boya atacağız.
C) Onu tamirciden yeni getirmiştik, yine bozuldu.
D) Ona bir araba hediye etmiş.
E) Onu bu mağazadan almıştım.
sözcüklerden

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

YAYINLARI

6. Ben sende tutuklu kaldım
2. Aşağıdakilerin hangisinde belgisiz zamir Kendi hayatımdan çaldım
kullanılmıştır?
Yedi cihan dolandım
A) Burada bazı semtlerde her mahâllenin bir
Bana mısın demiyor
kütüphanesi var.
Bu dörtlükte zamirlerle ilgili verilen bilgilerden
B) Okuyanların hemen hepsi büyük şehirlere
hangisi yanlıştır?
yerleşiyor.
A) I. tekil kişi zamiri kullanılmıştır.
C) Kimi yetkililer görevlerinin dışında olumlu girişimlerde
de bulunuyorlar. B) Dönüşlülük zamiri kullanılmıştır.
D) Onun çağrısına tüm Anadolu sevinçle karşılık C) II. tekil kişi zamiri kullanılmıştır.
vermişti. D) İyelik zamiri kullanılmıştır.
E) Birtakım insanlar nedense okumanın önemini E) İlgi zamiri kullanılmıştır.
daha anlayamadı.

3. “Bu” sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde tür

bakımından ötekilerden farklıdır? 7. Aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı
türde bir zamir kullanılmıştır?
A) Bu sorunun iki çözüm yolu var.
A) Bu soruyu kimse bilememiş.
B) Bu giriş kapısıdır, diğeri çıkış içindir.
B) Hepimiz o an öylece kalakalmıştık.
C) Bu şiiri o yaz ezberlemiştim.
C) Hakemin kararına onlar karşı çıktı.
D) Bu eski eve hemen yerleştiler.
D) Komşuların hepsine az da olsa uğradık.
E) Bu söz çerçevelenip asılmalıdır.
E) Annemiz hiçbirimizi üzmek istemezdi.

20
 1.B 2.B 3.B 4.E 5.D 6.E 7.C 8.D 9.D 10.D 11.B 12.B 13.C 14.B 15.D
bilmeyenkalmasın

8. Karadır şu bahtım kara, sözüm kâr etmiyor yâra 12. “O” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde
Yaktın yüreğimi nâra eyvah eyvah eyvah eyvah! kişi adılı (şahıs zamiri) olarak kullanılmıştır?
Bu dizelerde aşağıdaki zamirlerden hangisi A) Çocuklar o ağacı sulamışlar.
kullanılmıştır? B) Annesi, onu, az önce hastaneye götürdü.
A) Kişi zamiri C) Kitaplıktan o kitabı alıp götürdü.
B) Dönüşlülük zamiri D) Ben bu evi değil, onu beğendim.
C) Belgisiz zamir E) Dosyayı göstererek: “Onu bana ver!” dedi.
D) İyelik zamiri
E) İlgi zamiri

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir, aldığı

9. Aşağıdakilerin hangisinde adıl (zamir) yoktur?
A) Yazarların bazıları imza törenine katılmadı.
B) O, mahur beste çalar; Müjgan’la biz ağlaşırdık.
C) Bu, taşındır diyerek Kabe’yi diksem başına
D) Bu zamanda yaşlılara hürmet kalmamış.
E) O günlerden geriye ne kaldı.
YAYINLARI
ekten dolayı ses değişikliğine uğramıştır?
A) Siz söylediniz bunları babama.
B) Hanımefendi sizi buraya alayım.
C) Sana kaç kere söyledim, bu iş olmaz.
D) Bu her zaman böyle yapar, maraza çıkarır.
E) Bence sen de biraz ders çalışsan iyi olur.

10. Seni içime çektim bir nefeste

I
Yüreğim tutuklu göğsüm kafeste 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi zamirinin
II III çıkarılması, anlam belirsizliğine sebep olur?
Yanacağız ikimiz de ateşte A) Senin son günlerinde sorunların arttı.
IV
B) Onun sözlerine pek güven olmaz.
Aşk için ölmeli aşk o zaman aşk
C) Onun evi bu şehirdedir.
Allah’ım Allah’ım ateşlere yürüyorum
V D) Benim hayatım beni ilgilendirir.

Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden E) Siz saat kaçta uyuyorsunuz?

hangisinde iyelik zamiri kullanılmamıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

15. “Bu” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde,

11. Aşağıdakilerden hangisinde soru zamiri (adılı) “Bu, arkadaşımdır, diyerek telefona koştu.”
yoktur? cümlesindekiyle aynı türde kullanılmıştır?

A) Doğum günümde bana ne aldın? A) Bu arkadaşlar zannedersem seni arıyorlar.

B) Ailen sana nasıl tahammül ediyor? B) Bu konuda size yardımcı olamam, dedi.
C) Vefasız olanı kim arar? C) Bu yüzden durumu anlayışla karşıladım.
D) Kaçı sizin sözünüzü dinler? D) “Bu adliye binası, şu da valilik.” dedi.
E) Söyle bana, kime gideyim? E) Bu durumun hepimizi üzdüğünü anlamadın mı?

21
Zamirler Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. “Ne” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde

Bilmeyen kalmasın zamir görevindedir?
Zamirler yapım eki alınca zamir özelliğini kaybeder. A) Yıllardır onu ne arayan ne de soran var.
Bencil, Benlik… B) Buradan ne alacağını öğrenip öyle gidelim.
C) O adam sana ne bakıp duruyor?
Soru sıfatı, belgisiz sıfat ve işaret sıfatlarının bir D) Su ne çok sıcak ne çok soğuk olsun.
kısmı çekim eki alınca zamire dönüşür.
E) Ne konuda anlaşamadınız?

“o ve onlar” sözcükleri insan isminin yerini tutuyorsa

şahıs zamiri; insan dışında bir varlığın yerini tutuyorsa
işaret zamiridir.
5. Aşağıdaki cümlelerdeki ad tamlamaların
hangisi zamirle kurulmamıştır?
A) Bizim takım mutlaka galip gelecek.

1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden B) Söylesene bunlar, kimin nesi?

hangisi zamir değildir? C) Arkadaşlarımızdan bazıları vefasız çıktı
A) Onu yanında görmek istemiyordu. D) Kaçımızın ailesi bu olaya sıcak bakar?
B) Kimse değişen değerlerin farkında değildi. E) Ders kitaplarımı arkadaşlarıma verdim.
C) Sevdiklerinin tümüne hediye almak istiyordu.
D) Hiçbir şey gözünden kaçmıyordu.
E) Bensiz yaşayacağını nasıl düşünebilirsin?
YAYINLARI

6. “Aşkın aldı benden beni, bana seni gerek seni

I II III
Ben yanarım dün ü günü, bana seni gerek seni
IV V
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek hâlinde
zamir kullanılmamıştır?
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerle ilgili
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Beni görüp yönün öte döndürme
A) I. sözcükte ek hâlinde zamir vardır.
B) Yine gitmez meylim, sendedir sende
B) II. sözcük, birinci tekil kişi zamiridir.
C) Yıkıp hilal kaşlarını yere indirme
C) III. sözcükte ünlü değişimi yaşanmıştır.
D) Günah sende değil bendedir bende
D) IV. sözcükte ek hâlinde zamir vardır.
E) Şeker vardır dudağında, dilinde
E) V. sözcük, ikinci tekil kişi zamiridir.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı, 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı
bir zamirle sağlanmıştır? zamirle sağlanmıştır?
A) Bu kitaplara kaç lira verdiniz? A) Hangi gün okula gelmemiş?
B) Hangisini beğendiğini biliyor musun? B) Orada nasıl barınacaksın?
C) Bunu bana neden söylemediniz? C) Yazı, derginin kaçıncı sayısında çıkmış?
D) Buraya ne gün geleceğini söyledi mi? D) Yapılan harcamaları şirket mi ödeyecek?
E) Masanın üstündeki kitapları kim aldı? E) Bu elmaların kaçı benim?

22
bilmeyenkalmasın 1.E 2.D 3.E 4.B 5.E 6.D 7.E 8.E 9.B 10.A 11.A 12.B 13.B 14.A 15.D

8. Severim ben seni, candan içeri
Yolum vardır bu erkândan içeri
Beni bende demen, ben, bende değilim
Bir ben var bende, benden içeri
Bu dörtlükte sözcük halinde kaç tane zamir
vardır?
12. İlim, ilim bilmektir, ilim kendini bilmektir
Sen kendini bilmezsin yâ nice okumaktır.
Bu dizelerde kaç çeşit zamir kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9

13 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgi zamiri

kullanılmıştır?
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ilgi zamiri
kullanılmıştır? A) Sensiz de denizi seyredebiliyorum.
B) Hem dalgaların dili seninkinden açık.
A) Kitaptaki soruların hepsini çözdüm.
C) Ne kadar hatırlatsan kendini boş.
B) Bizim sınıf sizinkinden daha kalabalık.
D) Sensiz de seni sevebiliyorum.
C) Cüzdanındaki otobüs biletini çıkardı.
E) Tatlı tatlı konuşurduk hatırlar mısın sen.
D) O tepedeki ağacı hatırlıyor musun?
E) Geçen yılki sınav soruları daha kolaydı.
YAYINLARI

14. “Benim hakkımda kimin ne söylediği kimseyi

ilgilendirmez.” cümlesindeki zamirlerin türü,
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir zamir, sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
deyim içinde yer almamıştır?
A) Kişi - soru - soru - belgisiz
A) Adam kendi payına düşeni bankaya yatırmış.
B) Kişi - belgisiz - soru - belgisiz
B) Yardım istemeden kendi yağıyla kavruluyordu.
C) Kişi - belgisiz - işaret - işaret
C) O sözle, adam birden kendini kaybetti.
D) İşaret - kişi - soru - belgisiz
D) Sessiz, sakin, kendi hâlinde bir insandı.
E) Belgisiz - kişi - belgisiz – işaret
E) Yapılan bu haksızlığı kendine yediremedi.

11. “Belirtili isim tamlamalarında tamlayan sözcüğe

gelerek tamlanan sözcüğün yerini tutan ‘-ki’ ekine
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir, ad
tamlamasının yerine kullanılmıştır?
ilgi zamiri denir.”
Aşağıdakilerin hangisinde ilgi zamiri “-ki” A) Sinemaya güzel bir film gelmişti, onu birlikte
vardır? seyrettik.
B) Masanın üstünde bir kalem vardı, onu gördün
A) Kitaptakilerin çoğunu anlamadım
mü?
B) Seninki hepsinden güzel olmuş.
C) Çocuk, oyuncağını kaybetti; onu buldunuz mu?
C) Yarınki işlerinizi programlayın.
D) Ev sahibi bize uğrayacak, onu bekliyoruz.
D) “Damdaki Kemancı” oyununu izledin mi?
E) Pazara gittik, orada okul arkadaşımla karşılaştım.
E) Meydandaki ağaçları kesmişler.

23
Zamirler Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Zamirlerle de isim tamlaması kurulabilir.
Tamlamada hem tamlayan hem de tamlanan zamir
olabilir.
Kimsesizler kimsesi, Şunun şurası…
Dönüşlülük zamiri olarak isimlendirilen “kendi”
sözcüğü bazen de özneyi pekiştirmek için diğer kişi
zamirleriyle birlikte kullanılır.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, isim
tamlamasının hem tamlayanı hem tamlananı
zamirden oluşmuştur?
A) Benim kardeşim yapmaz bunları.
B) Onun kardeşi köyde öğretmenmiş.
C) Kapının önünde yaşlı bir adam vardı.
D) Bunların hiçbirini daha önce görmedim.
E) Otobüsün geleceği saati hâlâ öğrenemedik.
YAYINLARI
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek hâlinde
zamire yer verilmemiştir?
A) Ayın şavkı vurur sazım üstüne.
B) Söz söyleyen yoktur sözüm üstüne.
C) Gel ey hilal kaşlım dizim üstüne.
D) Ay bir yandan sen bir yandan sar beni.
E) Yedi yıldır uğramadım yurduma.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kendi”
zamiri, yüklemin anlamını kişi bakımından
kuvvetlendirmiştir?
A) Bütün işlerini o kendisi yapar.
B) Kendi derslerine bile çalışmadı.
C) Kendi başına hareket etmemelisin.
D) Oğlunu kendi himayesine aldı.
E) Armağanı, kadının kendisine vermek istiyordu.
24
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru sözcüğü
bir adın yerine geçmiştir?
A) Kaç kişi basın toplantısına katılacak?
B) Hanginiz soruma yanıt vereceksiniz?
C) Neden görüşlerini benimle paylaşmıyorsun?
D) Bahçedeki çiçekleri niçin sulamadınız?
E) Nasıl kalkacaksın bu işin altından?
5. Aldım sazı çıktım gurbet görmeye
Dönüp yare geldim yüzüm sürmeye
I
Ne lüzum var şuna, buna sormaya
II III
Senden ayrı ne hâl oldum gör beni
IV V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi veya hangileri işaret zamiridir?
A) Yalnız I. B) I ve II. C) II ve III.
D) III ve IV. E) IV ve V.
6. I. Sevdamı yellere verin
II. Bir gün kadrim bilinirse
III. İsmim ağza alınırsa
IV. Yerim soran bulunursa
V. Benim meskenim dağlardır dağlar
Yukarıdaki numaralanmış dizelerden hangisinde
tamlayanı zamir olan isim tamlaması vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde işaret
zamiri yoktur?
A) Bu aldığımız fındık, öteki gibi çıkmadı.
B) Bu eller miydi çamurdan evler yapan?
C) Şunun şurasında kaç gün kaldı tezkereye!
D) Bunun gibisini bulmak kolay değil.
E) Onları derhâl tertemiz yıkamalısın.
bilmeyenkalmasın 1.D 2.D 3.A 4.B 5.C 6.E 7.B 8.D 9.C 10.D 11.A 12.B 13.E

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “İlgi zamiri”
kullanılmamıştır?
A) Bizimkisi bir aşk hikâyesi, diyordu Kayahan.
B) Dayım: “Seninki de iş mi yani?” dedi.
C) Ahmet’teki sizin kitap mı ki acaba?
D) Güzelliğin on para etmez bu bendeki aşk olmazsa.
E) Seninki yüklenmiş o kadar yükü, çarşıya doğru
gidiyordu.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik eki
kullanılmıştır?
A) Bir ilkbahar sabahı güneşle uyandın mı hiç?
B) Çılgın gibi koşarak kırlara uzandın mı hiç?
C) Albümdeki o resme bakarken ağladın mı hiç?
D) Geçen günlere yazık etmişsin gönül sen!
E) Öyleyse hiç sevmemiş, sevilmemişsin gönül sen!

9. Senin hiç suçun yok mu?

I
Kabullenmek bu kadar zor mu?
II
Sanki bu devirde hangimiz tertemiz?
III
Senin hiç suçun yok mu?
IV 12. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı bir
zamirle sağlanmıştır?
Kabullenmek bu kadar zor mu?
V A) Bunca çocukla gezide nasıl baş edeceksin?
YAYINLARI

Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden B) Bugün tahtayı kim silmek ister?

hangisi soru zamiridir? C) Bu paketlere ve çiçeklere kaç para ödediniz?
A) I B) II C) III D) IV E) V D) Kaçıncı katta oturduğunu sordun mu?
E) Bana gizlice ne fısıldadığını biliyor musunuz?

10. Aşkı içtim elinle, kalbim doldu seninle

I II
Geçti ömrüm derdinle benden vazgeçer diye 13. Sen orada bir başına karanlıktasın
III Düşünme beni biraz kendimi dinleyeceğim
Menekşe, lale, hanımeli, güzel huyun yoktur bedeli Sensizlikte yalnızlık, keder, aşk
IV
Terk ettiğin bu yürekte hepsi var
Sana gönül verdim vereli, sararıp soldum aman
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
V
A) Dönüşlülük zamiri B) Kişi zamiri
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisinde, III. tekil iyelik eki kullanılmıştır? C) İşaret zamiri D) Belgisiz zamir
E) İlgi zamiri
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

25
Zamirler Test – 4 bilmeyenkalmasın

3. (I) Biraz önce, arka kapaktaki fotoğrafınıza daldım

Bilmeyen kalmasın gittim. (II) Zaman geçiyor, bazen nasıl da hızlı
geçiyor. (III) Zaman bazen durayazıyor. (IV)
Zamirler cümle içinde cümlenin herhangi bir ögesi
Geçerken ve dururken yaralıyor. (V) Şimdi burada
olabilir. ( Özne, nesne, dolaylı tümleç, yüklem…)
olsaydınız sizleri arar, yanınıza gelmek ya da
Moda’da buluşmak isterdim.
İşaret zamirleriyle, işaret sıfatlarını karıştırmamalıyız.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
İşaret sözcükleri, varlığın adını göstererek kullanılmışsa
hangisinde zamire yer verilmiştir?
işaret sıfatı; adın yerini tutuyorsa işaret zamiridir.
Ayrıca işaret sıfatları yalın hâlde iken, işaret zamirleri A) I B) II C) III D) IV E) V
ise çekim eki alabilir.

Yalın olarak kullanılan işaret zamirlerinden sonra

virgül kullanılmalıdır. Yoksa anlatım bozukluğu olur.

1. I. O, sınıfın en iyi öğrencisiydi.

II. Babam onu salonun en güzel köşesine astı. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamire yer
verilmiştir?
III. Yarın onları yemeğe davet edelim.
A) Birtakım insanlar sınırlarını aşıyor.
IV. Onları çocuklara dağıtmak için ayırdık.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde kişi B) Parkın yanına hayırsever bir vatandaş çeşme
zamiri kullanılmıştır? yaptırdı.
C) Sizlere birkaç soru sormak istiyorum.
YAYINLARI

A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) Bu binada vatansever insanların emekleri var.
D) II ve IV E) III ve IV
E) Çabaladık ama işe yarar bir malzeme bulamadık.

2. (I) Adını kahramanının adından alan film, Barton

Fink’in, emaneten yerleştiği otelde yazmaya
çalışırken başına gelenleri anlatıyor. (II) Filmin 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir
teknik başarısının yanında “sembolik” “alegorik” kullanılmamıştır?
ifadelere yer verilmesi izleyicinin ruhunu sıkıyor.
A) İnsanoğlunun çalışmamak için bahanesi
(III) Filmde pek çok cümle ve bazı olaylar,
mitolojik ve mistik olarak sembolize edilmiş. (IV) ağzında: Şimdi çok yorgunum.
Bu, bazılarına göre “otelin aslında bir cehennem B) Bizim aldığımız elektronik eşyalar saymakla
olduğu” şeklinde değerlendirilirken bazıları için de bitmez: bilgisayar, televizyon, cep telefonları…
entelektüeller ile standart insanların çatışmasını C) Toplantı sonundaki tepkisi görülmeye değerdi:
anlatan bir film olarak görülüyor. (V) Barton Fink’in
Artık kim tutar bizi!
bir yazma ortamı olarak “karanlık” atmosferine ve
ruh hâline de dikkat edebilmek gerekir. D) Gazetemizin o günkü manşeti şuydu: Yapacak

Bu parçada numaralanmış cümlelerden işler bitmedi daha.

hangisinde zamir kullanılmıştır? E) Daha dün bana şunu önermişti: İsterseniz
gelecek hafta izne ayrılabilirsiniz.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

26
bilmeyenkalmasın
6. I. Gözyaşımda saklısın ağlayamam ben
II. Düşeceksin sanırım kirpiklerimden
III. Damarımda kan olup dolaşıyorken
IV. Beni böyle bırak git git gidebilirsen
V. Git, mutlu olacaksan beni düşünme
Numaralanmış dizelerden hangisi veya
hangilerinde sözcük hâlinde zamire yer
verilmemiştir?
A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III.
D) III ve V. E) IV ve V.
7. Aşağıdakilerden hangisinde dönüşlülük zamiri
kullanılmıştır?
A) Hava nasıl oralarda, üşüyor musun?
B) O dersi bir türlü anlayamadım.
C) Birçoğu henüz dönmedi seferden.
D) O günlerden geriye ne kaldı?
E) Kendileri takım oyunu oynamıyorlar.
YAYINLARI
8. Çocukluğun sana kapının önünde doğan köpekleri
sevmeyi öğretti. Onların aç kalışlarına, acı
çekmelerine ağladın. Çocukluğun, sana: “Ben
onları seviyorum, onun için ağlıyorum.” dedirtti.
Bu parçada kaç tane zamir kullanılmıştır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
9. Ben, Türkçenin ezeli bir âşığıyım. Türkçeyi çeşitli
devirlerinde çeşitli şekillerde gördüm. Ve bunu o
elbiseler altında, kendi cevherinde sevdim.
Bu parçada kaç tane zamir kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
27
1.B 2.D 3.E 4.C 5.A 6.C 7.E 8.E 9.C 10.B 11.E 12.D 13.E
10. (I) Anlatmak istediğim düşünceye daha uygun bir
biçim oluşturulduğundan dolayı... (II) Bu, öykü ve
şiir yazmaktan vazgeçtiğim anlamına gelmemeli.
(III) Ben bu projeye başladığımda, şiire ve öyküye
göre daha uzun, daha yoğun bir biçime ihtiyaç
duydum. (IV) Zamanın acımasız geçişini çok
boyutlu bakış açılarıyla somutlaştırmak istedim.
(V) Bunu daha önce kullandığım türlerle yapmam
olanaksızdı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
veya hangilerinde zamire yer verilmemiştir?
A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III.
D) III ve V. E) IV ve V.
11. (I) Onu affetmeyeceğimi daha önce de söylemiştim.
(II) Şimdiye kadar bu konuda pek çok kişi rahatsız
etti ve onu affetmemi istedi. (III) Daha çok rahatsız
edeceklerini biliyordum. (IV) Söz konusu kişi ne
kadar onurlu olursa olsun benim için pek önemli
değildi. (V) Benim de kendime göre ilkelerimin
olduğu unutulmasın.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde iki farklı zamire yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Neye güleriz? Örneğin kış günü herkes mantosuna
sarılırken incecik bir elbise ile dolaşana. Kavurucu
bir öğle sıcağında herkes plajda güneşlenirken
takım elbisesi ve kravatı ile oraya gelene. Ya
da senelik iznini alıp görevli olduğu mahâlleyi
gezmeye çıkan postacıya…
Bu parçada kaç tane zamir kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zamir
kullanılmıştır?
A) Roman da hikâye de bir anlatı sanatıdır.
B) El sanatlarının mirasçısı Anadolu kadınıdır.
C) Şiir, insanlar arasında dostluk köprüsü kurar.
D) Eserlerinde kişileri tek yönlü ele almış.
E) Dünya kültürüne katkısı çoktur onun.
bilmeyenkalmasın

(A) BELİRTME SIFATLARI

Varlıkların dışsal özelliklerini bildirir.

Varlıkların yerini işaret eder.

• Bu adam • Şu adam • O adam
• Beriki adam • Öteki adam

Hiç ek almaz ve isimlerle bulunur.

1. İŞARET
SIFATLARI
Tek başına kullanıldığında veya ek aldığında işaret
zamiri olur.
İsim ya da zamirleri niteleyen veya belirten kelimelerdir.

• Bu kitabı aldım. (Sıfat)

• Bunu aldım. (Zamir)
• Bu güzelmiş. (Zamir)
SIFATLAR (ÖN ADLAR)

2. SAYI SIFATLARI

Asıl sayı Sıra sayı Üleştirme Kesir Topluluk

sıfatı sıfatı sayı sıfatı sayı sıfatı sayı sıfatı
• beş kişi • dördüncü kat • ikişer kitap • yarım ekmek • ikiz bebek

3. BELGİSİZ SIFATLAR

Varlıkların özelliklerini tam olarak değil de belli belirsiz belirten sıfatlardır.

• her yolcu • birkaç gün • birtakım insanlar

• bazı çocuklar • bütün aileler

4. SORU SIFATLARI

• Hangi okul? • Kaç kuruş? • Nasıl çocuk?

(B) NİTELEME SIFATLARI

“Nasıl?” sorusunun cevabını veren sıfatlardır. Renk, biçim, ölçü, nitelik, ... gibi özellikleri belirtir.
• Güzel kız • Genç adam • Acı hayat • Mavi göz...
Sıfatlar Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerden hangisinde hem niteleme hem

Bilmeyen kalmasın de belirtme sıfatı vardır?
Bütün varlıkların değişmeyen bir ismi varken yüzlerce A) Ali bugün her zamankinden şık.
değişen sıfatı vardır.
B) Geceyi aydınlatan bir ışık gibisin.
C) Güler yüzünüz insanı mutlu etmeye yetiyor.
Sıfatların olduğu her yapıda sıfat tamlaması vardır.
D) Kim bilir kalbiniz ne kadar iyidir.
Sıfatlar, tek başına kullanılırsa adlaşırlar.
E) Ayşe’yi yine buralarda görmek isteriz.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük

hem belirtme hem niteleme sıfatı almıştır? 5. Dilerim Tanrı’dan ki sana açık kucaklar
A) Eskiden bir eski minder bile atılmaz, saklanırdı.
I

B) Mobilyalar o vakitler ince, çürük vernikli değil

Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun
II
kalın, sağlam cilalıydı.
Kan tükürsün adını candan anan dudaklar
C) Yazdan reçeller yapılırdı, büyük cam kavanozlara.
III IV
D) Evlerin bir odasında tuğlalı, koca kuzine yanardı.
Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun
E) Komşular birbirine keyifli akşam oturmalarına V
giderlerdi. Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi sıfat değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
YAYINLARI

2. Aşağıdakilerin hangisinde adlaşmış sıfat

vardır?
A) Burası yazın tozdan, kışın çamurdan geçilmez. 6. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi
B) Bu direkler kötü bir görüntü oluşturuyor.. belgisiz sıfat görevindedir?

C) Alınan bu kararlar ilgililere de duyurulacak. A) Kimi de gün ortası yanıma sokuluyor.

D) İşçiler erkenden bütün çöpleri topluyor. B) En çok güz ayları ve yağmur yağınca
E) Bu kahve öğle saatlerinde tıklım tıklım dolardı. C) Alçalır ya bir bulut o hüzün bulutunda
D) Uzanıp alıyorum kimse almıyor
E) Solgun bir gül oluyor dokununca

3. Ağarsa saçlarım solsa yanağım

I II
Adını anmaktan yansa dudağım 7. I. Şarkılar seni söyler, dillerde nağme adın
III II. Aşk gibi, sevda gibi huysuz ve tatlı kadın
Bu aşka canımı adayacağım
III. En güzel günlerini demek bensiz yaşadın
IV
Yeter ki gel bana senede bir gün IV. Bir gün seni görmesem harap olurum.
V V. Çünkü bütün neşemi sende bulurum
Bu dörtlükte altı çizili numaralanmış Numaralanmış dizelerin hangilerinde bir ismi
sözcüklerden hangisi sıfattır? birden fazla sıfat nitelemiştir?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V

29
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük,
adlaşmış sıfat değildir?
A) İhtiyarı dinleyerek işten kârlı çıktım.
B) Bence bunu büyüklere danışman gerekiyor.
C) Gençlere ne yapmaları gerektiği söylenmeli.
D) Eserinde hep olumlu tipleri anlatıyor.
E) Her kurum, çalışanların sorunlarıyla ilgilenmeli.
9. “Bir ad hem belirtme hem niteleme sıfatı alabilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya
uygun bir kullanım vardır?
A) Büyük ağaçtaki leylekleri görüyor musun?
B) Koyu yeşil gömlek sana çok yakışıyor.
C) Kentteki birçok mağazayı dolaştık.
D) Ressam, bazı değerli tablolarını sergilememiş.
YAYINLARI
E) Çok eski okul arkadaşlarımı bile arıyorum.
10. Gizli aşk bu, söyleyemem derdimi hiç kimseye
I yüzünde gümüş gemi
Zevke veda, neşeye de, veda artık her şeye
II
Arzular bir hayâl oldu, baharımın gülleri soldu
III
Gönlüm; hicran, hasret, gamla doldu
IV
Sevdim ama görmüyor bak gözlerim hiç kimseyi
V durmuş düşünür.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisi
sıfat değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
30
1.A 2.C 3.D 4.B 5.C 6.C 7.B 8.D 9.D 10.D 11.E 12.C 13.A 14.E
11. Yere düşen şey, çelik tencerenin cam kapağındaki
I. II. III.
plastik kısmın vidasındaki küçük pulmuş.
IV. V.
Yukarıdaki cümlede numaralanmış sözcüklerden
hangisi sıfat görevindedir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
12. Gelse de en acı sözler dilime
Uçacak sanırım birkaç kelime
Bir alev hâlinde düştün elime
Hani ey gözyaşım akmayacaktın
Bu dörtlükte kaç tane sıfat tamlaması vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hızlı” sözcüğü
“İyi insanlarla arkadaşlık yap.” cümlesindeki “iyi”
sözcüğü ile aynı görevde kullanılmıştır?
A) Onun gibi hızlı birini görmedim.
B) Çok hızlı konuşuyorsun, seni anlayamıyorum.
C) Hızlı düşünüyor, çabuk karar veriyor.
D) Hızlı koş, arabaya yetişirsin.
E) Hızlı giden tren sefere kondu.
14. Denizin üstünde ala bulut
I
II
içinde sarı balık
III
dibinde mavi yosun
IV
kıyıda bir çıplak adam
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi farklı türde sıfattır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
 Sıfatlar Test – 2
Bilmeyen kalmasın
Sıfattan sonra mutlaka bir ad gelmelidir.
Sıfatla isim arasına herhangi bir noktalama işareti
girmez.
Sıfatlar hiçbir zaman çekim eki almaz.
Sıfatın olduğu her yerde sıfat tamlaması vardır.
1. I. Gezdiğim dikenli aşk yollarında
II. Elimden bir kırık saz geldi geçti
III. Kara talihimden yine bu yıl da
IV. Baharı görmeden yaz geldi geçti
V. Muhabbet denilen püsküllü bela
Numaralanmış dizelerden hangisinde
kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. Aşağıdakilerin hangisinde sıfat, tamlanan
olduğu için adlaşmıştır?
A) Fırından çıkan ekmeklerin yanıklarını bir torbaya
ayırdı.
B) Her ay, yoksul mahâllelere yiyecek kolileri dağıtırdı.
C) Göz yaşartan başarınızı ulusal gazetelerden
takip ettik.
D) Mesleğinizde en iyi noktaya gelmenizi diliyorum.
E) Yaşama olumlu tarafından bakmanız alkışlanacak
bir durum.
3. “Kimi birleşik sıfatlar birden fazla kelimenin
anlamlarından az ya da çok uzaklaşarak aralarına
ek girmeyecek şekilde birleşmesiyle oluşur.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tanıma
uyan bir birleşik sıfat kullanılmamıştır?
A) Birtakım insanlar sınırlarını aşıyor.
B) Parkın yanına hayırsever bir vatandaş çeşme
yaptırdı.
C) Sizlere birkaç soru sormak istiyorum.
D) Bu binada vatansever insanların emekleri var.
E) Çabaladık ama işe yarar bir malzeme bulamadık.
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki ikilemelerden hangisi diğerlerinden
farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) İlk aşkımız hayâl meyâl şeylerdendi.
B) Ben gurbetin kucağında düşe kalka yoruldum.
C) Tokat yollarında geceleri ağır ağır kağnılar gider.
D) Arkamdan ileri geri konuşuyormuş.
E) Kış gelince köyümüze kar lapa lapa yağardı.
5. Aşağıdaki cümlelerde pekiştirme sıfatlarından
hangisi yapılışı bakımından diğerlerinden
farklıdır?
A) Duru, apaçık düşünceleri vardı.
B) Yamaçta dupduru bir pınar gördük.
sıfat C) Çocukcağız yapayalnız kalmıştı şu âlemde.
D) Bizi bomboş bir salona aldılar.
E) Neden sımsıcak ilişkiler geliştiremiyoruz?
YAYINLARI
6. I. Gece vakti kimdir kapıyı çalıp gelen
II. Gelecekteki bir mutluluğun habercisi mi?
III. Serseri, başıboş bir rüzgâr mı?
IV. İçimde bağıran acılar nedir?
V. Yüreğim mi, damarlarımda akan kan mı?
Yukarıdaki numaralanmış dizelerin hangisinde
adlaşmış sıfat vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen pekiştirilmiş
sözcüklerden hangisi tür yönüyle farklıdır?
A) Çocuğun elinde upuzun bir sopa vardı.
B) Hırsızlar güpegündüz evi soymuşlar.
C) Doktorlar sapasağlam dişi çekmişler.
D) Çevremiz yemyeşil ağaçlarla kaplıydı.
E) Tertemiz havayı ciğerlerimize çektik.
31
bilmeyenkalmasın 1.D 2.A 3.E 4.A 5.C 6.A 7.B 8.D 9.E 10.D 11.A 12.E 13.E 14.E

8. I. Vuslatın başka âlem 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması

yoktur?
II. Sen bir ömre bedelsin
A) Yaz günlerinde usulca düşerdi yüzü.
III. Sükut etme nazlı yâr
B) Hiçbir aşk mevsimini yaşamadım.
IV. Beni mecnun edersin
C) Herkesin bir kimsesi vardır, ben kimsesizim.
V. Bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin
D) Ben sende bütün aşklarımı temize çektim.
Bu dizelerden hangisinde sıfat kullanılmamıştır?
E) Oysa biz, iki tufandık ara yerde.
A) I B) II C) III D) IV E) V

12. Albümdeki o resme bakıp da ağladın mı hiç

I II
Mazideki günlere kalbini bağladın mı hiç
III
9. “Sıfatlar isim çekim eki aldıklarında isimleşirler.” Geçen günlere yazık etmişsin gönül sen
Aşağıdakilerin hangisinde böyle bir sözcük IV
vardır? Öyleyse hiç sevmemiş sevilmemişsin gönül sen
V
A) Derdini söylemeyen, derman bulamaz.
Bu dizelerde altı çizili numaralanmış
B) Abanın kadri yağmurda bilinir.
sözcüklerden hangisi sıfat değildir?
C) Ağrısız baş, mezarda olur.
YAYINLARI

A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Baykuşun kısmeti ayağına gelir.
E) Körler memleketinde şaşılar, padişah olur.

13. Aşağıdakilerin hangisinde pekiştirme sözcüğü

farklı türdedir?
A) Sapasağlam bir adamdı, nasıl öldü anlayamadık.
B) Sıra sıra selviler manzarayı tamamlıyordu.
C) Avucunda renkli renkli bilyeler vardı.
D) Uzun mu uzun bir yoldan geldik.
10. Bir yalnızlık şarkısı söyler sazım
I E) Güpegündüz dükkân soyulduğuna da şahit olduk.
Ben yalnızım, ben yalnızım, yalnızım
II
Tatmadığım zevk kalmadı dünyada
III
Hangi kalbe girdimse kaldı izim 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
IV kelimenin türü farklıdır?
Taşa geçer, kendime geçmez sözüm A) Eğri sopanın doğru gölgesi olmaz.
V
B) Kurt puslu havayı sever.
Bu dizelerde numaralanmış dizelerden
C) Evin salonu genişti.
hangisinde soru sıfatına yer verilmiştir?
D) Ahmet başarılı bir öğrenciydi.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) İçlerinde en çok siyah olanını sevdim.

32
Sıfatlar Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. “Sıfatlar isim çekim eki aldıklarında isimleşirler.”

Bilmeyen kalmasın
Aşağıdakilerin hangisinde buna bir örnek
Sıfatlar zamirlerle karıştırılabilir. Sıfat olan sözcüğün yoktur?
sonunda isim varsa sıfattır yoksa zamirdir.
A) Eskilerini kardeşine verdi.
B) Kötünün iyisi olmaz.
Aynı sözcük, yerine göre, hem sıfat hem zarf
olabilir; C) Güzelim memleketimi özledim.
D) Zayıfları korumak gerekir,
Güzel kız, güzel giyinmiş. E) Küçüklerini sever, büyüklerini sayardı.
Sıfat Zarf

Unvan sıfatları niteleme sıfatları olarak kabul edilir.

Bazı unvan sıfatları isimden sonra da gelebilir. Ünvan 5. Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı belirtili ad
sıfatları kişilerin mesleklerini, rütbelerini belirten veya tamlaması olan bir sıfat tamlaması vardır?
saygı ifade eden sıfatlardır.
A) Haber, gazetenin arka sayfalarında yer almış.

1. “Durum eki alan sıfat, adlaşır.” B) Kapı önünde bekleyen arabaya doluştular.

Aşağıdakilerin hangisinde buna uygun bir C) Düğüne komşumuzun kızı Leyla'yı götürdü.
örnek vardır? D) Bahçenin ortasında kocaman bir çınar ağacı
vardı.
A) Doktor, hastanın ilaçlarını verdi.
E) Buraların temiz havasını çok arayacağız.
B) Her zaman iyiden yana olmalıyız.
C) Şekerli yiyeceklerden uzak durmalısın.
D) Sevginin değeri tartışılıyor.
YAYINLARI

E) Ağacın serin gölgesinde güzelce uyudu.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ad
tamlaması sıfat göreviyle kullanılmıştır?
A) Av tutkusu, onu hep doğaya çekiyor.
B) Akşam bir başka gizemlidir Ovacık Yaylası'nda.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış
sıfat, ad tamlamasında tamlanan görevindedir? C) Otuz yıllık emeğin karşılığı bu olamazdı.
D) Son mektubunu ömür boyu saklayacağım.
A) Babamın cüzdanı evde kalmıştı.
E) Kömür karası gözlerinde sevda parıltıları seziliyordu.
B) Sıcak ülkelerde yaşamak isterdim.
C) Çantamın sapı kopmak üzere.
D) Halının rengi çok güzeldi.
E) Herkes gibi ben de çocuğun akıllısını severim.

7. “Kızıl bir güneş, köyün üstünden süzülüp geniş

ovaya, ağaçsız tepelere yayılıyor.”

3. Aşağıdakilerin hangisinde bir isim tamlaması Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden

bir sıfatla nitelenmiştir? hangisi yanlıştır?

A) Kırık yemek tabağını çöpe atıver! A) Türemiş sıfat vardır.

B) Küçük, çocuğun ceketi burada kalmış. B) Hem belirtme hem niteleme sıfatı kullanılmıştır.

C) Ali'nin ihtiyar babası zorlukla yürüyordu. C) Birden fazla sıfatla nitelenmiş sözcük vardır.

D) Rengi kaçmış gömleği mi giyiyorsun? D) Sıfat görevli dört sözcük vardır.

E) Bozuk radyoyla oynayıp durma! E) Birleşik sıfat kullanılmıştır.

33
bilmeyenkalmasın 1.B 2.E 3.A 4.C 5.C 6.E 7.E 8.D 9.C 10.A 11.E 12.D 13.C 14.A 15.C

8. Ablam... yüzüğünü kaybetmiş. 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden sıfat yoktur?
hangisi getirilirse farklı bir tamlama oluşur? A) Yine siyahları giymişsin bugün.
A) antika B) güzel C) taşlı B) Eskileri makineye at da renklileri sonra yıkayalım.
D) elmas E) iki C) Dedem küçüklere masal anlatmaya bayılırdı.
D) Ali Dayı kendi gibi yaşlı bankta uyukluyordu.
E) Günümüzde gençler yeterince okumuyor.
9. Aşağıdakilerin hangisinde pekiştirmeli niteleme
sıfatı yoktur?
A) Yapayalnız geçen günlerden sonra, bu kalabalığa
bir türlü alışamadım.
B) Koskocaman evde neredeyse birbirimizi
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir sözcük
bulamayacaktık.
hem niteleme hem belirtme sıfatı almıştır?
C) Karanlıkta ürkütücü görünen ıssız caddelerde
A) Birkaç gün içinde beş yaş ihtiyarlamış gibiyim.
saatlerce yürüdü.
B) Şiddetli fırtına yüzünden yollar kapanmıştı.
D) Bahçedeki kıpkırmızı güller de açınca, ev sokağın
en güzel evlerinden biri olmuştu. C) Eskiden, bu yaşlı çınarın altında toplanırdık.
E) Senin karmakarışık işlerinden hepimiz bıktık. D) Kerpiçten yapılmış eski evlerini unutamıyorum.
E) Buralarda çocuklar, yemyeşil tarlalarda koşuyor.

10. Aşağıdaki dizelerde, tamlayanıyla tamlananı yer

değiştirmiş isim tamlamalarından hangisinin
tamlananı adlaşmış sıfattır?
YAYINLARI

A) Durmuş sohbet eder beşi güzelin

B) On beşini bulmuş yaşı güzelin
14. Okuduğum kitapta yazarın gezdiği yerlerle ilgili
C) İnciye misaldir dişi güzelin I
D) Beni Mecnun etti kalem kaşı güzelin yığınla güzel cümle, yazınsal tat veren hoşluklar
E) Yürüyüşü ne hoş olur güzelin II III
var. Bir de rengârenk görüntüsü ile muhteşem
VI V
manzaralar geçiyor gözlerinizin önünden.
11. Çaycı, getir ilaç kokulu çaydan!
I Bu parçada numaralanmış sözcüklerden
Dakika düşelim senelik paydan! hangisi sıfat değildir?
II A) I B) II C) III D) IV E) V
Zindanda dakika farksızdır aydan.
Karıştır çayını zaman erisin;
Köpük köpük, duman duman erisin!
Peykeler duvara mıhlı peykeler;
III
Duvarda, başlardan, yağlı lekeler,
15. Orda bir köy var, uzakta
IV
O köy bizim köyümüzdür.
gömülmüş duvara, baş baş gölgeler
V Gezmesek de tozmasak da
Duvar katil duvar, yolumu biçtin! O köy bizim köyümüzdür.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden Bu dizelerde kaç sıfat kullanılmıştır?
hangisi sıfat değildir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) I B) II C) III D) IV E) V

34
bilmeyenkalmasın

ZARFLAR (BELİRTEÇLER)
Fiillerin, fiilimsilerin, sıfatların ve görevce kendisine benzeyen sözcüklerin anlamlarını zaman, yer, yön, durum,
miktar ve soru yoluyla güçlendiren ya da sınırlayan sözcüklerdir.

DURUM ZARFI ZAMAN ZARFI

Fiil ve fiilimsilerin ne durumda Fiilleri zaman bakımından
olduklarını belirtir. niteler

• Güzel düşün. • Erken gel

• Koşa koşa gitti. • Yazın dönecek

YER - YÖN ZARFI MİKTAR ZARFI

Fiil ve fiilimsileri yer ve yön Fiil ve fiilimsileri miktar
bakımından belirtir. yönünden belirtirse; sıfat ve
zarfları derecelendirir.
• Dışarı çıktı.
• Geri dönelim. • Daha hızlı çarptı.
• Çok çalıştı.

SORU ZARFI
Fiil ve fiilimsileri soru yoluyla
belirtir.

• Ne kadar aldın?
• Ne zaman geldin?
Zarf (Belirteç) Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. I. Birkaç köşkle birkaç huri

Bilmeyen kalmasın
II. Yunus'dürür benim adım
Asıl görevleri eylemleri yer, yön, durum, miktar,
soru yönlerinden nitelemektir. III. Gün geçtikçe artar odum
Sıfatlar isimleri açıklarken zarflar da eylemleri IV. İki cihanda maksudum
açıklarlar.
V. Bana seni gerek seni
Numaralanmış dizelerin hangisinde zarfa yer
1. Beraber yürüdük biz bu yollarda verilmiştir?
I II
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Beraber ıslandık yağan yağmurda
III
Şimdi dinlediğim tüm şarkılarda
IV 5. I. Günlerce ağlamışım, senin umurunda mı

Bana her şey seni hatırlatıyor II. Yolunu beklemişim, gönülden özlemişim
V
III. Sevilmeden sevmişim, senin umurunda mı
Bu dörtlükte altı çizili sözcüklerden hangisi
IV. Deli diyorlar bana, ağlarım yana yana
zarftır?
V. Esir olmuşum sana, senin umurunda mı
A) I B) II C) III D) IV E) V
Numaralanmış dizelerin hangisinde zarfa yer
verilmemiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

2. I. Ben sana mecburum bilemezsin

YAYINLARI

II. Adını mıh gibi aklımda tutuyorum

III. Büyüdükçe büyüyor gözlerin 6. Öyle dudak büküp hor gözle bakma
I
IV. İçimi seninle ısıtıyorum
Bırak küçük dağlar yerinde dursun
V. Ağaçlar sonbahara hazırlanıyor II III
Bu dizelerin hangilerinde zarfa yer Çoktan unuturdum ben seni, çoktan
verilmemiştir? IV
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve IV. Ah bu şarkıların gözü kör olsun
D) III. ve V. E) IV. ve V. V
Bu dörtlükte altı çizili sözcüklerden hangileri
zarf görevindedir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV

3. Ölürüm sevdiğim zehirim sensin, D) III ve V E) IV ve V

I
Evvelim sen oldun âhirim sensin
II 7. I. Artık sevmeyeceğim.
Sözüm yok şu benden kırıldığına II. Bütün kabahat benim.
III
III. Ne kadar ağlasan boş.
Gidip başka dala sarıldığına
IV IV. Ne kadar yalvarsan boş.
Gönlüm inanmıyor ayrıldığına V. Sana dönmeyeceğim.
V
Numaralanmış dizelerden hangilerinde zarf
Bu dizelerdeki altı çizili sözlerden hangisi kullanılmamıştır?
zarftır?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) III. ve V. E) IV. ve V.

36
bilmeyenkalmasın 1.A 2.B 3.D 4.C 5.E 6.B 7.C 8.C 9.C 10.D 11.C 12.A 13.E

8. I. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. 11. I. Bir bahar akşamı rastladım size.
II. Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak. II. Sevinçli bir telaş içindeydiniz
III. Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak. III. Derinden bakınca gözlerinize
IV. Sular sarardı yüzün perde perde solmakta . IV. Neden başınızı öne eğdiniz?
V. Kızıl havaları seyret, bak akşam olmakta V. İçimde uyanan eski bir arzu
Numaralanmış dizelerin hangilerinde zarf Numaralanmış dizelerin hangilerinde zarf
kullanılmamıştır? kullanılmamıştır?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve V A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
D) III ve V E) IV ve V D) III. ve V. E) IV. ve V.

9. I. İkimiz birden sevinebiliriz, göğe bakalım

II. Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından
III. Bebe dişlerinden, güneşlerden, yaban otlarından
IV. Durmadan harcadığım şu gözlerimi al, kurtar! 12. Kimin, neye, nasıl baktığını anlamak için, derin ve
I II III IV
V. Şu aranıp duran korkak ellerimi tut
kuytu bir pencerenin kirli ve karanlık camlarından
Numaralanmış dizelerin hangilerinde zarfa yer
V
YAYINLARI

verilmemiştir?
dışarı bakardı.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
VI
D) III ve IV E) IV ve V
Numaralanmış sözcüklerden hangi ikisi aynı
türdedir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) V ve VI

10. Dünyâya küskündüm, dün akşam pek bunalmıştım;

I

Nihâyet, bir zaman kırlarda gezmiş, köyde kalmıştım.

II

Şehirden kaçmak isterken sular zaten kararmıştı;

III
Pek ıssız bir karanlık sonradan vadiyi sarmıştı.
IV 13. Aşağıdakilerin hangisinde belirteç, kullanıldığı
Işık yok, yolcu yok, ses yok, bütün hilkat kesilmiş cümleye kesinlik anlamı katmamaktadır?

lâl... V A) Rehberlik servisine mutlaka uğramalısın.

Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi B) Hasan, asla kötülük yapmaz.
zarf değildir? C) Ağlayanlar, elbet güler.
A) I ve II B) II ve III C) II ve V D) İnsan, arkadaşını unutur mu hiç?
D) III ve V E) IV ve V E) Beklediğimiz araba belki de geldi.

37
Zarf (Belirteç) Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. “Zaman adları cümlede genellikle belirteç (zarf)

Bilmeyen kalmasın
olarak kullanılır.”
Miktar belirten bazı sözcükler cümle içinde zaman
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirteç
anlamında da kullanılabilir.
olarak kullanılmayan bir zaman adı vardır?
A) Dün sabah görüştük onunla.
Dilimizde kesinlik anlamı taşıyan “şüphesiz, elbette,
mutlaka, asla, kuşkusuz” gibi sözcükler, bu anlamlarla B) Yazın yaylaya çıkar, kışın döner.
eylemi pekiştirdiğinde kesinlik zarfı oluşturur. C) Geceleri bir ses böler uykumu.
D) Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları.
E) Sonbaharda buralar çok güzel olur.

1. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü, türü

bakımından diğerlerinden farklı kullanılmıştır?
A) Bir yalnız adam vardı, kuytu bir köşede.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru zarfı
B) Her zaman yalnız kalmayı severek yaşadı. kullanılmamıştır?
G) Ne zaman aynaya baksam, hep o yalnız anılarım
A) Ne bakıp duruyorsunuz?
aklıma gelir.
B) Size nasıl yardım edebilirim?
D) Bir ben serseriyim, bir de bu yalnız kaldırımlar…
C) Arabayı ne zaman alacakmış?
E) Ve bir yalnız kadın daha ölüverdi sessizce.
D) Bu değirmenin suyu nereden geliyor?
E) Neden tiyatroya gitmek istemiyormuş?
YAYINLARI

2. “Böyle mi esecekti son günlerimde rüzgâr?”

cümlesindeki “böyle” sözcüğü ile görevce özdeş
kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Gerçek dostlar böyle günlerde belli olur.
B) Hayvanlara böyle davranmamalısın.
C) İşle böyle bir günde doğmuştun sen yavrum!
D) İnsan böyle durumlarda ne yapacağını bilemiyor.
E) Eve ekmek ve gazete götürmeyi böyle havalarda
unuttum.
6. “Onun böyle kızacağını hiç düşünmemiştim”
cümlesindeki “böyle” sözcüğü aşağıdakilerden
hangisinde aynı görev ve anlamda kullanılmıştır?
A) Televizyonda böyle programlar yapılmamalı.
B) Böyle havalarda ders çalışmak istemiyor.
C) Böyle ağır sözler kullanmamalısın.
D) Böyle yazılar toplumu yanlış yönlendiriyor.
E) Böyle düşünen insandan kimseye hayır gelmez.

3. I. Topun kaleye girmesini önlemek için ileri atıldı.

II. Ortadoğu'daki petrol krizi ileri ülkeleri de etkiledi. 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklemin
anlamını “durum” yönünden tamamlayan bir
III. Komutanı selamlamak için bölükten bir adım sözcük vardır?
ileri çıktı.
A) Ben ağlarken o gülerek bana bakıyordu .
IV. İleriyi göremeyenler, başarılı yönetici olamazlar.
E) Beklemem gerektiğini, birazdan geleceğini söyledi.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde, “ileri” sözcüğü
C) Gelecek hafta herkes burada toplanacak.
zarf değildir?
D) Komşuya gitmek üzereyken telefon çaldı.
A) I. ve III. 8) I. ve IV. C) II. ve III.
E) Öğleden sonra sahilde piknik yaptık.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.

38
bilmeyenkalmasın
8. “Yansımalar tabiatta olan seslerdir. Cümlede çeşitli
görevlerde kullanılırlar.”
Aşağıdakilerden hangisinde yansımadan
oluşmuş bir zarf kullanılmıştır?
A) Kuşların cıvıltısı insanları dinlendiriyordu.
B) Kedi miyavlamaları etrafı sardı.
C) Ormanda, uğuldayan rüzgâr içimi ürpertti.
D) Evin önünden geçen dere şırıl şırıl akıyordu.
E) En sonunda onun da kafasının tası attı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “üstünlük”
bildiren bir belirteç (zarf) vardır?
A) İnşaatın bitirilmesi için büyük gayretler sarf
ediliyor.
B) Nüfus dağılımıyla ilgili büyük sorunlar yaşıyoruz.
C) İstanbul, nüfusu bakımından en büyük ilimiz.
D) Onların evindeki sorun, çoğunlukla, büyükannelerinden
kaynaklanıyor.
YAYINLARI
E) Büyük sorunlara yol açan davranışlarını kesinlikle
bitirmek zorundasın.
10. Aşağıdakilerin hangisinde yer-yön zarfı yoktur?
A) Geri dönüp çantasını aldı.
B) Çocuk pencereden aşağı düşürmüştü.
C) Annen, ileride senin gelmeni bekliyordu.
D) Elinde bir demet çiçekle içeri girdi.
E) Yukarı tükürse bıyık, aşağı tükürse sakal.
11 “Sert konuşmaya başladı aynalar!”
Bu cümlede “sert” sözcüğünün yüklendiği
görevi aşağıdaki cümlelerde altı çizili
sözcüklerden hangisi yüklenmiştir?
A) Katı yürekli bir adamdı.
B) Köşedeki yumuşak koltuğa oturdu.
C) Sıcak havalarda dışarı çıkmamalı.
D) Dün, sancılı dakikalar yaşandı.
E) Bu yıl festival sönük geçti.
39
1.B 2.B 3.D 4.D 5.D 6.E 7.A 8.D 9.C 10.C 11.D 12.E 13.B 14.C
12. Aşağıdakilerden hangisinde “doğru” sözcüğü
zarf olarak kullanılmıştır?
A) Verilen doğru karara saygı duydu.
B) Doğruları yanlışlarından fazlaydı.
C) Doğruyu söyleyince kimse inanmadı.
D) Yönetimin doğru adamlara gereksinimi var.
E) Düzgün ve doğru konuşmalıyız öncelikle
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz,
eylemin nasıl gerçekleştiğini bildirmektedir?
A) Çocuk eğitimi, herhâlde hiçbir asırda günümüzdeki
kadar zor olmamıştır.
B) Çocuklar erken yaşlarda ikinci bir yabancı dili
hiç zorlanmadan öğrenebilirler.
C) Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte
çocuklarımızı artık anne babalar değil televizyon
ve internet eğitiyor.
D) On dört aylık bir çocuğun, kan ter içinde bir
koltuğa tırmanmaya çalıştığını görürseniz ne
yaparsınız?
E) Hayatımızın çiçek bahçesi olan çocuklarımızın
hiç solmaması için ilk önce anne, baba ve değerli
öğretmenlerimize çok büyük görevler düşüyor.
14. “İyi” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde zarf
olarak kullanılmamıştır?
A) Sınava iyi çalıştık.
B) Burada iyi vakit geçirdik.
C) Arkadaşı iyi biriydi.
D) Bugün dünden iyi görünüyor.
E) Hastamıza iyi bakmışlar.
Zarf (Belirteç) Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat tamlaması

Bilmeyen kalmasın
zarf göreviyle kullanılmamıştır?
Eylemin nasıllığını, zamanını, sebebini, miktarını
A) İki yıl çalıştım bunun için.
soran soru anlamlı sözcükler soru zarflarıdır.
B) Kötü günler geçirdim sen yokken.
Bir soru cümlesine verilen cevap zarf ise cümledeki C) Bu sabah erkenden yola çıktım.
soru anlamı soru zarfıyla sağlanmış demektir. D) Üç kilo sattım petekli baldan.
E) Beş yüz metre yürüdük sahilde.
İkileme biçiminde kurulan, pekiştirilmiş olan ve
edatla öbekleşen kimi sözcükler eylem ve eylemsiyi
etkileyerek zarf görevinde kullanılabilir.

5. “Yinelenen adlar durum zarfı olabilir.”

1. Aşağıdakilerden hangisinde soru anlamı bir
zarfla sağlanmamıştır?
A) Arkadaşın buralarda ne dolaşıp duruyor?
B) Dün akşamki pazarlamacı ne satıyordu?
C) Bunca acıya bu yürek nasıl dayansın?
D) Neden kendini bu kadar harap ediyorsun?
E) Ankara’ya ne zaman kalkıyor son tren?
Aşağıdakilerin hangisinde böyle bir zarf
kullanılmıştır?
A) Arkadaşını anlata anlata bitiremiyordu.
B) Kadın korka korka zile bastı.
C) Çocuklar bağıra çağıra oynuyorlardı.
D) Baba kızınca, çocuk “sus pus” hâle geldi.
E) Arı, çiçek çiçek dolaşır baharda.

2. “Bu hafta sınıfça geziye gidiyoruz.” cümlesindeki

YAYINLARI

“sınıfça” sözcüğüyle aynı türde sözcük

aşağıdaki cümlelerin hangisinde vardır?
A) Yüzlerce insanın toplandığı bu meydanda her
şey vardı.
B) Ona güzelce bir hediye aldım.
C) Dikçe bir yokuştan gidiliyordu onların eve.
D) Dostça karşılardı beni ona gittiğimde.
E) Serince bir odada onu beklemeye başladık.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf (belirteç)
kullanılmamıştır?
A) Çoktandır senin yolunu gözlüyordu.
B) Balıkçı, bugün keyifsiz görünüyor.
C) Senin bugünkü tavırların hoş değildi.
D) En büyük isteği üniversiteli olmaktı.
E) Sizin yardımcınız pek sıkılgan birine benziyor.

3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde “böyle” sözcüğü

ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Gönül ferman dinlemiyor
Böyle zamanlarda âşık oluyorum
B) Bu rüzgâr böyle esmeyecek 7. Aşağıdakilerin hangisinde edat, bir zamirle
birlikte zarf öbeği oluşturmuştur?
Bu aşk böyle bitmeyecek
C) Eve tuz, ekmek götürmeyi A) Ben hiçbir zaman senin gibi olamam.

Böyle havalarda unuttum. B) Buz gibi suların aktığı ırmağın kenarında çekindim
bu selfiyi.
D) Böyle insanlar bağladı beni hayata
C) Onun gibi insanlar maalesef kalmadı bu dünyada.
Ben onlara borçlandım ta gönlümden.
D) Senin kadar gayretli birini daha bulamam.
E) Ben böyle aşkları sevdim
E) Bu kadar zor soru sorulur mu?
Böyle sevdalara âşık oldum

40
bilmeyenkalmasın 1.B 2.D 3.B 4.B 5.E 6.C 7.D 8.A 9.D 10.D 11.C 12.B 13.C 14.E

8. Aşağıdakilerin hangisinde “bir” sözcüğü 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz,
diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? eylemin nasıl gerçekleştiğini bildirmektedir?
A) Adam bir bağırdı, camlar titredi. A) Ocağın başında aşağı yukarı sekiz yaşlarında,
B) Olgun insanın bir özelliği de çevreye duyarlı açık kumral başlı bir kız çocuğu oturuyordu.
olmasıdır. B) Akşamın alaca karanlığı sert yamaçlı dağların
C) Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır. ardından yavaşça çökmeye başladı.
D) Televizyon büyük bir buluş olarak yerini aldı. C) Karanlıkta ay ışığıyla pırıl pırıl yanan iki küçük
pencere ömrün artık geçip gittiğini anımsatıyordu.
E) Şu sıralar bir roman üzerinde çalışıyorum.
D) Sabaha kadar karşı yakadan, nehrin öbür kıyısından
çalan bir saatin sesi duyuluyordu.
E) Bundan böyle geçim sıkıntısından, yiyecek
kıtlığından, kar yağmadığından hiç söz
edilmeyecekti.
9. Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili sözcük
zarf görevindedir?
A) İnsanlar ırmağın beri yakasına toplanmıştı.
B) Köyün öte mahâllesinde yangın çıkmıştı.
C) Sabahtan beri seni arıyorum ben.
D) Onu demin şu karşı mağazada gördüm.
E) Alt komşumuz çok nazik bir beydi.
YAYINLARI

13. “Bu evde yalnız yaşıyormuş.”

Bu cümledeki “yalnız” sözcüğü aşağıdakilerden
hangisiyle görevce özdeştir?
10. Aşağıdakilerin hangisinde sıfatı derecelendiren
bir zarf kullanılmıştır? A) Benimle yalnız o gelebilir.
B) Yalnız geceler geçmek bilmez.
A) Yazar, araştırmalarını bir dergide yayımladı.
C) Yalnız kalmaktan daima korkmuşumdur.
B) Lirizmde harflerin oluşturduğu ses cümbüşüne
dikkat edilir. D) Gel, yalnız yaramazlık yapma.
C) Turizm, bir ülke için çok önemlidir. E) Bugünlerde yalnızları oynuyorsun.
D) En hoş belde Antalya'dır, ona göre.
E) İstanbul-Ankara arası kaç kilometredir?

11. “Yön gösterme zarfları isim çekim eklerinden birini

aldıklarında tür değiştirir.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu tanıma uygun bir
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edatla kurulan
örnek vardır?
söz öbeği zarf görevinde kullanılmıştır?
A) Üzüntüsünden günlerce evden dışarı adım atmadı.
A) Dalgıç, sudan çıktığında vurgun yemiş.
B) Kamyon yokuş aşağı giderken freni patlamış.
B) Onu ziyarete yalnız arkadaşları geldi.
C) Arabayı biraz ileriye park ederseniz, dükkânın
C) Onun gibi bir eleman arıyordu.
önü kapanmaz.
D) Dal gibi boyuyla herkesin dikkatini çekti.
D) Bir saat sonra içeri girin, zira hava kararacak.
E) Bütün öğrencileri çocuğu gibi korur, gözetirdi.
E) Biraz daha geri gidersen, çukura düşersin.

41
Zarf (Belirteç) Test – 4 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisindeki zarf, zaman

Bilmeyen kalmasın anlamıyla kullanılmıştır?
Zarflar, aynı zamanda sıfatları da pekiştirebilir.
A) Otobüsümüz yokuşlarda yavaş gidiyordu.
( Miktar zarfı)
B) Sporcular varış yerine demin geldiler.
Çok güzel araba
C) Seksenlik ihtiyar fakir ama mutlu yaşadı.
M. Zarfı Sıfat Ad
D) Manav bugün sattığı ürünleri güzel sergiliyor.

Yer- yön zarfı, dolaylı tümleç ile karıştırılabilir. E) İlgisizlikten akranlarının yanında çelimsiz
görünürdü.
Karıştırmamak için; “Ne taraf?” sorusu soralım.

1. Aşağıdakilerin hangisinde zarf, farklı bir

sözcükten önce gelmiştir?
A) Düzenli çalışarak kazandı.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde durum zarfı
B) Az konuşan sevilir. yoktur?
C) Çok gülmek iyi değildir. A) Çocuk güzel konuştu.
D) Adam fazla heyecanlıydı. B) Adam sessizce ağlıyordu.
E) Çok yorulunca mola vermek zorunda kaldık. C) Sanatçıyı ayakta alkışladık.
D) Giden şanlı avcı ne gün döner yurduna?
E) Güneş yavaş yavaş kayboldu.
YAYINLARI

2. Güneş, ara sıra, yeni çiçeklenmiş ağaçların

I II III 6. Aşağıdakilerin hangisinde miktar zarfı yoktur?
bembeyaz umutlarını, cılız bir sarıyla aydınlatıyordu. A) Biraz sus da dersi dinle.
IV V VI
B) Havalar nedense soğumuştu.
Numaralanmış sözcüklerden hangi ikisi farklı
C) Maçın en iyi adamı seçilmişti.
türdedir?
D) Sınavda çok kolay bir soruyu yapamamıştı.
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
E) Büyükler çocuklarına pek yararlı olamıyor.
D) III ve V E) V ve VI

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı

zarfla sağlanmıştır?

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf A) Bu kitabı sana hangisi vermişti?

kullanılmamıştır? B) Bu kitabı sana hangi arkadaşının verdiğini biliyor
A) Yaşlı adam kulübesinde yalnız yaşıyor. musun?

B) Kitabı dün aldım. C) Buraya neden geldiğimi söyleyeyim mi?

C) Bu gece az uyumuş. D) Onun buraya nasıl geldiğini kimden öğrendin?

D) Çocuklar aşağı indi. E) Niçin bana düşman görünürsünüz, yıllar yılı dost
bildiğim aynalar?
E) Nasıl bir araba istiyorsunuz?

42
bilmeyenkalmasın
8. Hızla açılan kapıdan bir rüzgâr girdi içeri. Rüzgâr
I görevde kullanılmıştır?
içeri girerken birkaç küçük kâğıt uçuştu dışarıya.
II III
Kendini şaşkınlıkla seyreden ak saçlı ihtiyar
IV
adama: “Biraz çabuk hazırlar mısın paketleri” dedi.
V
Numaralanmış sözcüklerden hangisi
değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı
bir zarfla sağlanmıştır?
A) Bu konuda niçin ısrar ettiğimi anladın mı?
B) Doğum gününde bana ne alacaksın?
C) Bu dağ köylerinde ulaşım neyle sağlanıyor?
D) Seçmeli derslerden hangisini almak istiyorsun?
E) İnsanlarla nasıl bu kadar iyi anlaşabiliyorsun?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ilginç”
sözcüğü diğerlerinden farklı bir görevde
kullanılmıştır?
A) Onun ilginç bir insan olduğunu sanmıyorum.
B) Çok ilginç bir yoldan geçerek buraya geldik.
C) Bugün çok ilginç bir olaya tanık oldum.
D) Tartışılan konuyu ilginç buldum.
E) Verdiği ilginç cevaplar herkesi şaşırttı.
11. “Onun böyle sözler söyleyeceğini ummazdım.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “böyle”
kelimesi bu cümledekiyle aynı anlam ve
görevde kullanılmıştır?
A) Böyle arkadaşlıklar hiç hoşuma gitmiyor.
B) Böyle söyleme gücenirim.
C) Böyle güzel maç hiç seyretmemiştim.
D) Olay böyle duyulmuş anlaşılan.
E) Demek ki o da böyle düşünüyormuş.
1.D 2.B 3.E 4.B 5.D 6.B 7.E 8.C 9.E 10.D 11.A 12.C 13.B 14.E
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ikilemeler, farklı
A) Karşıma geçip de ne bakıyorsun saf saf?
B) Ağır ağır yol alacaksın bu sahilden.
C) Yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar.
D) Dostlarla da vedalaştım tek tek.
E) Bütün aşklarımı gönlümde duya duya yaşadım.
zarf
13. (I) Kitap, yanınızda taşıyabileceğiniz, dilediğiniz
zaman bilgi alabileceğiniz, size istediğiniz zaman
ders vermeye hazır bir öğretmendir. (II) Bu
öğretmen sizi notla korkutmayacağı gibi canınızın
istemediği zamanlarda ders vermeye kalkışıp
sizi üzmez. (III) Soru sorabilir, onunla tartışabilir,
fikirlerini kabul etmediğinizi söyleyebilirsiniz. (IV)
Büyük insanlarla konuşmayı herkes arzu eder ve
bunun bir yolu da okumaktır. (V) Bir kitabı okumak,
yazarıyla saatlerce sohbet etmek demektir.
YAYINLARI
Numaralanmış cümlelerden hangisinde zarf
kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
14. Bilmezler yalnız yaşamayanlar.
I
Nasıl korku verir sessizlik insana.
II III
İnsan nasıl konuşur kendisi ile.
IV
Nasıl koşar aynalara.
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi zarftır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
43
Zarf (Belirteç) Test – 5
Bilmeyen kalmasın
Soru sözcükleri bir eyleme yönelerek onun nasıl
yapıldığını, ne durumda olduğunu, yapılış şeklini ve
zamanını buldurmaya yönelik olarak kullanılırsa soru
zarfı olur.
1. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcükler
tür bakımından aynıdır?
A) Artık ben de eskisi gibi iyimser olamıyorum.
Artık yemekleri fakirlere ulaştırmamız lazım.
B) Bu kurak yerlerde insanlar nasıl yaşayabiliyor?
Bu senin dün anlattığın romana benzemiyor mu?
C) Yarın pişman olacağın işe neden dört elle
sarılıyorsun?
Elindeki baston neden yapılmış; gülden mi,
şimşirden mi?
D) Nasıl bu kadar vurdumduymaz oldu modern
insan?
Bu zor sorunları nasıl çözebileceğimizi bilmiyorum.
YAYINLARI
E) Kimi kitapları anlamak için çok dikkatli okumalı.
Dün kütüphanede kimi aradığını söylemedi.
2. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili
sözcüklerden hangisi tür yönünden ötekilerden
farklıdır?
A) Gece onun hemen her şiirinde önemli yer tutar.
B) Sabah, insanı dirilten uyarıcı bir etkiye sahiptir.
C) Bugün dünün meyvesi, yarının tomurcuğudur.
D) Akşam yine onun dizeleriyle mest olacak herkes.
E) Yarın herkesin değil, bugün çalışanlarındır.
44
bilmeyenkalmasın
3. I. Dışarı çok soğuk olunca kediler evlere sığınmak
zorunda kaldı.
II. İçeri odalar öndeki odalara göre daha sıcak
oluyor.
III. Konuşmasında çok ileri giderek herkesi rahatsız
etti.
IV. Yukarıdan gelen sesler hepimizin dikkatini
dağıtıyordu.
V. En üst kattan aşağı bakınca başı döndü.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde geçen
altı çizili sözcüklerden hangileri tür bakımından
aynıdır?
A) I ve II B) I ve V C) II ve III
D) III ve V E) IV ve V
4. “Bu seneki sınavda herkes daha zor sorular
bekliyordu.” cümlesinde geçen “daha”
sözcüğüyle aynı türde ve şekilde kullanılan
bir sözcük aşağıdaki cümlelerin hangisinde
vardır?
A) Çok güzel oynayan çocuğun rahatsızlanması
gecenin tadını kaçırdı.
B) Her gencin en büyük hayali iyi bir üniversitede
okumaktır.
C) Son sınavda daha iyi yapabileceğine inanıyordu.
D) Bugün de çok iyi çalıştığıma öğretmenim de
şahittir.
E) Şiiri en güzel okuyan öğrenciye bir kitap hediye
edildi.
5. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı farklı
bir sözcük türüyle sağlanmıştır?
A) Memlekette ne kadar kalacağımı düşünüyorlar?
B) Burada insanlar ne buluyor ki buraya yerleşiyorlar?
C) İnsanlara tek tek nasıl anlatacağım gerçekleri?
D) Ne zaman aklımız başımıza gelecek?
E) Neden burada saatlerce bekliyor öğrenciler?
bilmeyenkalmasın
6. I. Her şeyi taşımak mümkündür ancak hatıralar
orada öylece kalır.
II. Vazgeçebilmek bir erdemdir ve insan bu güzel
meziyete çok geç yaşlarda erişebilir.
III. Balzac’ın hastalığı sırasında kahramanlarından
birisi olan hayalî bir doktoru günlerce aratmasını
andıran duruma düştük.
IV. Karış karış bütün Anadolu’yu gezdikten sonra
yazarlık kapısından içeri girdi.
Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili zarf
çeşitleri, hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Durum zarfı – Miktar zarfı – Zaman zarfı – Yer
– yön zarfı
B) Durum Zarfı – Miktar zarfı – Miktar zarfı – Durum
zarfı
C) Durum Zarfı – Zaman zarfı – Miktar zarfı – Durum
zarfı
D) Miktar Zarfı – Miktar zarfı - Zaman zarfı – Durum
zarfı
E) Miktara zarfı – Zaman zarfı – Miktar zarfı – Yer
– Yön zarfı
YAYINLARI
7. I. Hangi türde olursa olsun, bir sanatçıdan beklenen
olayları doğrulukla yazmasıdır.
II. Sokakta karşılaştığımız insanlar sanki Sait Faik’in
hikâyelerinden fırlayıp dışarı çıkmışlar, izlenimi
uyandırır bizde.
III. Olumsuz bir durumumuz varsa hemen onu
mantığa bürümeye ve onu bir kamuflajla gizlemeye
çalışırız.
IV. Ne kadar dikkatli olursak olalım, hatasız bir insan
olarak kalmamız mümkün değil.
V. Dışarıda yağan lapa lapa kara rağmen şen
şakrak oynayan çocuklara bakıp gülümsedi.
Yukarıdaki cümlelerde aşağıdakilerden hangisine
örnek yoktur?
A) Durum zarfı B) Zaman zarfı
C) Yer-yön zarfı D) Miktar zarfı
E) Soru zarfı
45
1.D 2.D 3.D 4.B 5.B 6.A 7.E 8.B 9.B 10.E 11.C
8. (I) Yorgun gözlerle etrafına bakıp yalpalaya
yalpalaya aşağı indi. (II) Adım adım bir tehlikenin
geldiğini seziyordu. (III) Hayretle oda kapısında
asılı olan yazıya baktı. (IV) Kargacık burgacık
yazıyı okumakta oldukça zorlandı. (V) Sonra
yavaşça kapıyı açıp içeri girdi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ile ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede iki çeşit zarf kullanılmıştır.
B) II. cümlede durum zarfı kullanılmıştır.
C) III. cümlede durum zarfı kullanılmamıştır.
D) IV. cümlede miktar zarfı kullanılmıştır.
E) V. cümlede en az üç zarf çeşidi kullanılmıştır.
9. Aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı
türde bir zarf kullanılmıştır?
A) Otobüsümüz yokuşlarda yavaş gidiyordu.
B) Sporcular varış yerine demin geldiler.
C) Seksenlik ihtiyar fakir ama mutlu yaşadı.
D) Manav sattığı ürünleri güzel sergiliyor.
E) Akranlarının yanında çelimsiz görünüyor.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde farklı bir
belirteç kullanılmıştır?
A) İneklerin su içtiği oluk, kenarından ince ince
sızdırıyor.
B) Yol kenarında bekleyen adam, anlamsız anlamsız
hareketler yapıyormuş.
C) İleri geri konuşunca adamı dışarıya attılar.
D) Küçük bebeğimiz yeni aldığımız beşiğinde mışıl
mışıl uyuyordu.
E) Ne tarafa gideceğini bilmeyen zavallı, sonunda
aşağı yöneldi.
11. I. Acı tatlı günleri beraber yaşadık.
II. Her hareketimizde dosdoğru olmalıyız.
III. Tecrübeli avcı, avına yavaş yavaş yaklaşıyordu.
IV. İyi anneler çocuklarına temiz temiz giysiler
giydirir.
V. Tatlı bir hayat yaşamak şu dönemde zor.
Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözcüklerden
hangileri belirteç olarak verilmiştir?
A) I ve II B) I ve V C) II ve III
D) III ve V E) IV ve V
 bilmeyenkalmasın

EDATLAR (İLGEÇLER)
Tek başına anlamsız, cümlede anlam kazanır.

ancak kadar için

1. Yalnız, sadece anlamı verir.
• Bunu ancak o yapabilir.
2. Olsa olsa, en çok anlamı
verir.
• Bu araba ancak otuz bin
lira eder.
TEK BAŞINA ANLAMI OLMAYAN SÖZCÜK TÜRLERİ
1. Eşitlik anlamı verir.
• Cennet kadar güzel
vatanımız var.
2. Sınırlama anlamı verir.
• Elimden geldiği kadar
çalıştır.
1. Neden - sonuç ilişkisi kurar.
• Tarla çamur olduğu için
buğday ekemedik.
2. Amaç anlamı verir.
• Seni görmek için geldim
3. Düşüncesince anlamı verir.

3. Eylemin süresini belirtir. • Bizim için çok farklı bir

• Akşama kadar birlikteyiz. durumdu.
4. Yaklaşık anlamı verir.
• İki yüz kadar hindisi
vardır.

gibi ile yalnız diye

Benzerlik ilgisi kurar. 1. Birliktelik anlamı 1. Ancak, sadece Neden - sonuç ilişkisi
verir. anlamı verir.
• Dev gibi adamdı. kurar.
• Arkadaşlarıyla
• Beni yalnız sen • Sınavı kazanayım
dışarı çıktı.
anlarsın. diye çok
2. Araç anlamı verir. çalışıyorum.
• Karpuzu bıçakla
kestim.

ÜNLEMLER
Âni duygulanma bildiren ifadelerdir:
• Ah!, Oh, Tüh!, Ooo!, Ya! Aboo!, Aha!, Tabii ...

BAĞLAÇLAR
Kelime veya cümleleri bağlar:
• ve, ki, de, ancak, veya, ne ..... ne, ya .... ya
Edat Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. I. Madem görüşmemiz imkânsız artık

Bilmeyen kalmasın
Tek başlarına anlamı olmayan, cümle içinde II. Sevgilim, bir tanem Allah’a ısmarladık
kullanıldığında yan yana geldiği kelimeyle anlam ilişkisi III. Şöyle gözlerine son defa bakıp
kuran kelimelerdir. IV. Mendilin varsa, onunla ağlayacağım
V. Senden bir hatıra saklayacağım
Dilimizde kullanılan başlıca edatlar şunlardır: Gibi,
Numaralanmış dizelerden hangisinde edat
kadar, sanki, için, ile, -den dolayı, -den ötürü, -den
kullanılmıştır?
beri, -mek üzere, -e karşın, -e doğru, -e değin, denli,
bile, -den öte, -den sonra, -den önce... A) I B) II C) III D) IV E) V

1. I. Bir fincan kahve olsam kırk yıl hatırım vardı.

II. Ömrümü sana verdim, dönüp baksan ne vardı?
III. Belki görmem bir daha, seni ömrüm boyunca
IV. Üzülüp ağlar mıydın, öldüğümü duyunca?
V. Eline ne geçerdi, beni kabre koyunca?
5. “Edatlar da diğer sözcükler gibi cümle içinde
Numaralanmış cümlelerden hangisinde edat
cümlenin ögesi olabilir.”
kullanılmıştır?
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu tanıma
A) I B) II C) III D) IV E) V örnek vardır?
A) Razıyım sonuma senle olsun .
YAYINLARI

B) Ben sana öylesi taptım inan.

2. I. Bir ihtimâl daha var, o da ölmek mi dersin, söyle
C) Öylesi aşka yasak tanımam.
canım, ne dersin?
D) Deliler gibiyim anla biraz.
II. Vuslatın başka âlem, sen bir ömre bedelsin.
E) Aklımı yolda bıraktım inan.
III. Sükût etme nazlı yâr, beni mecnun edersin.
IV. Bir gün karşılaşırsak ayrıldığımız yerde.
V. Eller gibi davranıp görmemezlikten gelme.
Numaralanmış dizelerden hangilerinde edata
yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve III C) I ve IV
D) I ve V E) IV ve V

3. Allah’tan her gece beni dileyen

I 6. I. Bir rüzgârı bir de seni göremem
Yanımdayken bile sendin özleyen II. İstesem de kaderimden silemem
II III
III. Bir Allah’tan bir de senden vazgeçemem
Seni seviyorum, aşığım diyen
IV IV. Çöllerde su gibi özledim seni
O benim sevgilim, sen olamazsın V. Kutupta yaz gibi özledim seni
V Numaralanmış cümlelerin hangilerinde edat
Bu dörtlükte numaralanmış sözcüklerden kullanılmıştır?
hangisi edat görevindedir? A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV.
A) I B) II C) III D) IV E) V D) I. ve V. E) IV. ve V.

47
bilmeyenkalmasın 1.D 2.D 3.C 4.D 5.D 6.E 7.C 8.C 9.D 10.A 11.C 12.C

7. Sevmekten kim usanır, tadına doyum olmaz 10. I. Gökyüzünde yalnız gezen yıldızlar.
I
II. Yeryüzünde sizin kadar yalnızım.
Hangi gönül uslanır, sevenle oyun olmaz
II III III. Kaderim bu, böyle yazılmış yazım.
Kaç kere yemin ettim, kaç gönüle de girdim IV. Hiç kimsenin aşkında yoktur gözüm.
IV Numaralanmış dizelerden hangilerinde edat
Sensiz yapamıyorum ah, bak yine geri döndüm kullanılmıştır?
V A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV.
Bu dizelerde altı çizili numaralanmış sözcüklerden
D) II. ve III. E) III. ve IV.
hangisi edattır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11. I. Fırtınalar koparsa kopsun

8. I. Nasıl geçti habersiz o güzelim yıllarım
II. Sürüklesin ikimizi
II. Bazen gözyaşı oldu bazen içli bir şarkı
III. Arzularla tutuştursun bizi
III. Her anını eksiksiz, dün gibi hatırlarım
IV. Razıyım sonuna senle olsun
YAYINLARI

IV. Dudaklarımda tuzu içimde durur aşkın

V. Ben sana öylesi taptım inan
V. Hani o saçlarına taç yaptığım çiçekler
Numaralanmış dizelerden hangilerinde edat
Numaralanmış dizelerden hangisinde edat kullanılmıştır?
kullanılmıştır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) III. ve IV.
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) I. ve V. E) IV. ve V.

9. Sevemez kimse seni benim sevdiğim kadar

I
Sevgilim sen olmazsan yaşamak neye yarar
II
Her gün seni düşünür her an seni yaşarım
III IV 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
kullanılmıştır?
Seni sevmekten değil kaybetmekten korkarım.
V A) Eline uzanıp tutmak istedim.
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden B) Gittiğin yerlere gelmek istedim.
hangileri edattır? C) Resminle konuşup, ağladım bugün.
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV. D) Anlattım resmine bende yerini.
D) I. ve V. E) IV. ve V. E) Anlattım kalbimde sonsuz sevgini.

48
Edat Test – 2
Bilmeyen kalmasın
İsim ve isim soylu sözcükler yan yana gelip, edat
grubu oluştururlar. (Ankara’ya Fatma ile gittik.) (Edat
grubu)
Yalnız - Ancak sözcükleri bir ada yönelik kullanılırsa,
sıfat olur.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-ce (-ca)” eki
bir edatın yerini tutacak şekilde kullanılmıştır?
A) Uzadıkça uzadı, benim boyumu bile geçti.
B) Oturdu, tabağındakileri güzelce yedi.
C) Sağlığına dikkat etmediği için iyice hastalandı.
D) Kesmece karpuz, diye bağırıyordu pazarcı.
E) Bu olanlara kendince bir yorum getirdi.
YAYINLARI
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “doğru”
sözcüğü “edat” göreviyle kullanılmıştır?
A) Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
B) Doğru söz, yemin istemez.
C) Doğruları söylemekten çekinmezdi.
D) Adamın biri sürekli bize doğru bakıyordu.
E) Yargıç, tanıktan, doğruyu söylemesini istedi.
3. Aşağıdakilerin hangisinde “yalnız” sözcüğü
edat olarak kullanılmıştır?
A) Böyle bir yükün altından yalnız kalkılmaz.
B) Öyle güzel şiirleri yalnız o şair yazabilir.
C) Benim ‘Yalnız Kadın’ şiirini okumadın mı?
D) Yalnız sokağın hikâyesini anlat bana
E) Maç izlemeye gelirim; yalnız çerezler senden
olacak.
49
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “için” edatı
cümleye amaç anlamı katmıştır?
A) Çok zayıf olduğu için kan verememiş.
B) Dün gece geç yattığı için erken kalkamamış.
C) Mutsuz olduğu için kendisine bakmıyor.
D) Daha iyi yaşamak için çok çalışmalıyız.
E) Kalemi kırıldığı için not tutamıyor.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
kullanılmamıştır?
A) Güzel ve etkili konuşmasıyla çevresindekileri
ikna etmişti.
B) Taş gibi yüreği vardı, kimseye acımazdı.
C) Teşekkür ederim, içmiş kadar oldum.
D) Olaylara pek anlam veremiyordu ama bir şeylerden
kuşkulanıyordu.
E) Denize karşı oturup çaylarımızı yudumluyorduk.
6. Aşağıdakilerin hangisinde edat kullanılmıştır?
A) Yolculuk başlamadan tüm hazırlıkları yaparım.
B) Yemeklerin bazısı bu yöreye ait damak
tatlarındandır.
C) Yazlık giysileri oraya ancak sen yerleştirebilirsin.
D) Güzün kızaran elma kış girmeden ahşap sandıklara
toplanırdı.
E) Barakaların çatısı yağmurlu zamanlarda akardı.
bilmeyenkalmasın 1.E 2.D 3.B 4.D 5.D 6.C 7.D 8.D 9.E 10.B 11.C 12.E

7. “ile” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde edat 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
olarak kullanılmamıştır? görevinde kullanılmış bir sözcük yoktur?
A) Duvardaki koca yarığı alçıyla doldurdular. A) Melek gibi insandı annem.
B) Bu kamyonetle otomobil, motosiklet tanımam B) Hiç uyanmayacağım bir rüyanın içindeyim.
hepsini sollarım. C) Eve doğru yürüyorduk.
C) Cebimizdeki parayla ancak bu kadar erzak D) Sabaha karşı yola çıktık.
alabiliyorduk.
E) Senden başka herkes oradaydı.
D) Denemeyle makale, romanla hikâye birbirine
benzer.
E) Bayram harçlıklarımızı verdikten sonra şefkatle
gülümserdi.

11. Aşağıdaki altı çizili edatlardan hangisi cümleye

“koşul” anlamı katmıştır?
A) Yağmurdan dolayı gelemedik.
8. Aşağıdakilerin hangisinde edat kullanılmamıştır? B) Sabahtan beri yağmur yağıyor.
YAYINLARI

A) Okula gitmek için yola çıktı. C) Yarın getirmek üzere kitabı alabilirsin.

B) Sabaha karşı yağmur yağmaya başladı. D) Çok çalışmasına rağmen kazanamadı.

C) Akşama doğru işçiler dağıldı. E) Bu konu hiç de zor değilmiş.

D) Deniz de karanlık gökyüzü de.

E) Ölürüz diye mi üzülüyoruz?

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “doğru” 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “yalnız”

sözcüğü edat olarak kullanılmıştır? sözcüğü edat görevinde kullanılmıştır?

A) Bize hep doğruyu anlattı. A) Yalnız taş duvar olmaz.

B) Doğru sözden asla vazgeçmedim. B) Bu yüzden yalnızım, bu yüzden dertliyim.

C) O, doğru konuştu sanıyorum. C) Bütün işleri yalnız başına hâlletti.

D) Kalemle bir doğru çizip soruyu anlattı. D) Yalnız adam, garip adamdır bence.

E) Ders bitince eve doğru gitti. E) Yalnız seni seviyorum, inan bana.

50
Edat Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Edatlar cümlede zarf veya sıfat görevi üstlenebilirler:
Akşama kadar ders çalıştık. (Zarf) / Bacak kadar
çocuğa niçin vuruyorsun. (Sıfat)
Addan önce gelerek, sıfat öbeği hâlinde bir sıfat
tamlamasının tamlayanı olabilirler.
Sıfattan önce gelerek, söz konusu sıfatın zarfı
olabilirler.
1. (I) Yağmur bardaktan boşalır gibi yağıyordu.
(II) Sanki gök kubbe yarılmış gibiydi. (III) Gece
geç saatlere kadar devam etti. (IV) Hiç bu denli
yağdığını anımsamıyorum. (V) Fakat sabah güneş
doğunca yağmurdan eser bile kalmadı.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde edat
yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. I. Yarın uçakla Ankara’ya gidecek.
II. Geçen hafta sınıfla pikniğe gittik.
III. Karneyi alınca sevinçle eve koştu.
IV. Bakkaldan ekmekle biraz peynir almış.
V. Silgiyle kalemini kaybetmiş
“ile” sözcüğü hangi cümlelerde aynı türde
kullanılmıştır?
A) I ve IV B) I ve V C) II ve V
D) III ve IV E) IV ve V
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
kullanılmamıştır?
A) Sabaha kadar ders çalıştım.
B) Sınava girmiş yalnız soruları çözememiş.
C) Vatan için canımız feda olsun.
D) Bana göre burası çok sıcak.
E) Hiç bu denli yorulmamıştım.
bilmeyenkalmasın
4. (I) Gurbet, bazı kimselere göre anneden babadan
ayrı kalmaktır. (II) Bazıları için doğup büyüdüğü
yerden, bazıları için de dostlardan, ahbaplardan
ayrı kalmaktır. (III) Kimi için Rize’de otururken
Ankara’da okumak gurbettir. (IV) Kimi için başka
şehre gitmek gurbettir. (V) Kimine askerlik de
gurbettir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde edat kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. (I) Ben yazmaya başladığımda artık kaleme kendi
sözüm bile geçmez. (II) Duygularıma, arzularıma
ve gönlüme göre hareket edemem. (III) Artık
YAYINLARI
söz bittiği için savaş başlamıştır. (IV) Sözcüklerin
savaşında siz taraf tuttuğunuz anda esir olursunuz.
(V) Tarafsız davrandığınız için böyle bir riskiniz
olmaz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
edat kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
6. (I) Akıl doğuştandır sonradan kazanılamaz. (II)
Hele para ile hiç satın alınamaz. (III) Öyle olsaydı
bunca varlıklı kişi akılsız işler yapmazdı. (IV)
edat Örneğin, büyük bir mirasa konan kişi akılsız olunca
bu mirası kısa zamanda tüketip muhtaç duruma
düşer. (V) Ne yoksul kişiler vardır ki bunlar da akıllı
doğdukları için varlıklı duruma gelebilmişler.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde edat kullanılmamıştır?
A) I ve IV B) I ve V C) II ve V
D) III ve IV E) IV ve V
51
bilmeyenkalmasın
7. (I) Uzun zamandan beri kasabaya yağmur
yağmadığı için üzülüyordum. (II) Ama çiftçiler
her şeye rağmen umutluydu. (III) Onlara göre şu
sıralar yağmur yağmalıydı. (IV) Umutlu olmaktan
ve dua etmekten başka çareleri de yoktu. (V)
Derken gökyüzü birden karardı.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde edat
kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “gibi” edatı
farklı bir türdendir?
A) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi
Gördüm güzel vücudunu bir zümrüt gibi
B) Bir gonca gül gibi sevdim seni
Baktıkça ömrümden ömür gitti
C) Geldim işte mevsim gibi kapına
YAYINLARI
Gözlerimde bulut, saçlarında çiy
D) Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan
Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan
E) Ela göz üstüne kaş ben olaydım
Senin gibi güzele eş ben olaydım
9. (I) Olanları babana bir bir anlatmalısın. (II) Karşı
sokakta oturan aileler kavga etmiş. (III) Sabaha
karşı ara sokaklarda buzlanma oluyor. (IV) Bu fikre
salondaki herkes karşı çıkmıştı. (V) Herkes olay
yerine doğru koştu.
Altı çizili sözcüklerden hangi ikisi aynı türdedir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) III ve V
52
1.E 2.E 3.B 4.E 5.D 6.A 7.E 8.D 9.E 10.D 11.E 12.C
10. Aşağıdakilerin hangisinde ile ( -le / - la ) farklı
görevde kullanılmıştır?
A) Kapıyı kendi anahtarımla açtım.
B) Elindeki uzun saplı fırçayla tavanı boyadı.
C) Zilin çalmasıyla herkes yerinden fırladı.
D) Şapkasıyla kahverengi paltosu uyum içinde.
E) Mektubu bu kalemle yazmasan iyi olur.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “için” sözcüğü
diğerlerinden farklı görevde kullanılmıştır?
A) Çözmek için soru bankası aldın mı?
B) Bu yarışmanın senin için uygun olduğunu
zannetmiyorum.
C) Geleceğinizi kazanmak için bir planınız var mı?
D) Bu standlar kimin için hazırlandı?
E) Bu olaydan sonra senin için rahat mı?
12. “Bu kitabı ancak orada bulabilirsin.”
Aşağıdakilerin hangisinde “ancak” sözcüğü
bu cümledekiyle aynı görev ve anlamda
kullanılmıştır?
A) Yol uzun, sabaha ancak gelebilirler.
B) Size gelirim ancak fazla kalamam.
C) Fazla zorlama, o kapıyı ancak bu anahtar açar.
D) Daha erken gelemem, bu iş üç saate ancak biter.
E) Karnım çok aç, ancak koca bir ekmekle doyarım.
Edat Test – 4 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde hem edat hem de

Bilmeyen kalmasın
Ek-eylem alarak bir ad cümlesinin yüklemi olabilirler.
Özne olabilirler.
Hâl eklerini alarak cümlenin belirtili nesnesi, dolaylı
tümleci olabilirler. Bu kullanımlarında edatın adlaştığı
söylenebilir.
Amaç, araç, sebep ve kişiye görelik bildirdiklerinde
ya da hakkında, uğrunda, karşılık anlamlarıyla
kullanıldıklarında edat tümleci olurlar.
bağlaç kullanılmıştır?
A) Bu gerçek er ya da geç herkes tarafından bilinecek.
B) Duyduğuma göre ödevini yapmadığı için okula
gelmemiş.
C) Bu konuda o da bir çalışma yaptı ancak bir sonuca
varamadı.
D) Bu güzel sunumuyla beni de derinden etkiledi.
E) Ancak onun kadar dürüst birisi bu işin üstesinden
gelebilir.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “başka”

sözcüğü edat görevinde kullanılmıştır?
A) Bu sorunu başka bir gün yeniden irdelemeyi
teklif ediyorum.
5. Bizim kapı tahtadan
B) Üniversiteye her gün başka bir çantayla gelmeyi
huy edindi. Babam büyük bir adam

C) Bu emaneti başkasına vermenizi rica edecektim. Bunu kimse alamaz

YAYINLARI

D) Sünnet törenimize senden başka herkes geldi. Beş bin lira vermeden

E) Herkese başka başka davranırsan inandırıcılığın Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

kalmaz. A) Belgisiz zamir B) Edat (ilgeç)
C) Bileşik fiil D) İsim tamlaması
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile (-le/-la)” E) Sıfat tamlaması
ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Ateşle barutun bir arada durmayacağını bilmen
gerekirdi.
B) İlk vapurla karşıya geçer, sonra da metrobüsle
eve gidersin.
C) Sarayla müzeleri gezme fırsatı bulduk.
D) Annemin mutfağa girmesiyle çıkması bir oldu.
E) Okulla iş, bir arada yürümüyor.
6. Denizi özledik denizi
Denizin alçalıp yükselişini
Kül rengi günlerde uçuşan
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat
kullanılmamıştır? Ak martıları
Büyük sessizlik içinde
A) Sınıf arkadaşım okula gidene kadar sorular sordu.
Geceye doğru
B) Öğretmen, kendisine karşı gelen öğrenciyi son
kez uyardı. Aydınlık, ılık denizi özledik
C) İçini sadece satırlara döküp rahatlıyordu. Yukarıdaki dizelerde aşağıdakilerden hangisi
yoktur?
D) Okuldan arta kalan zamanını bilgisayarla
geçiriyordu. A) Sıfat B) Edat C) Bağlaç
E) Romanları sade okumakla kalmıyor, özetini de D) Fiilimsi E) Fiil
çıkarıyordu.

53
bilmeyenkalmasın 1.D 2.B 3.B 4.D 5.B 6.C 7.C 8.D 9.B 10.A 11.B 12.E

7. “En büyük sıkıntı yaşanılan zamanın gerisinde 10. “Kadar” edatıyla cümlede sıfat ve belirteç görevli
kalmaktır” cümlesinde aşağıdakilerin hangisi söz öbekleri oluşturulabilir.
yoktur? Aşağıdakilerden hangisinde “kadar” ile kurulan
A) Zarf söz öbeği diğerlerinden farklı görevdedir?
B) Sıfat tamlaması A) Bacak kadar çocuk bize kafa tuttu.
C) Zamir B) Bir haftaya kadar buradan gidecekler.
D) Ad tamlaması C) Bu sıkıntılar sonbahara kadar sürer.
E) Niteleme sıfatı D) Düne kadar buralar bağlık bahçelikti.
E) O gelene kadar ben sofrayı hazırlarım.

8. Edatlarla kurulan söz grupları bir ismi nitelendirince
“sıfat”, bir eylemi nitelendirince “zarf” görevini
üstlenirler.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde
YAYINLARI
11. “Üzere” ilgeci aşağıdakilerin hangisinde “amaç”
ilgisi kurmuştur?
A) Parasının bitmek üzere olduğunu yazıyor.
B) Konuşmak üzere ayağa kalktı.

edatla kurulan söz grubu, zarf görevindedir? C) Bir ay sonra ödemek üzere bana borç verir misin?
A) Annemi çok seviyorum; ana gibi yar olmazmış. D) Biraz bekle, yağmur dinmek üzere.
B) Acele etmem gerekiyor; yapılacak dünya kadar E) Yarın getirmek üzere kitabımı alabilirsin.
iş var.
C) Boyu kadar oğlu varmış meğer.
D) Ne yaptığını anlamıyorum, ortalıkta deli gibi
dolaşıyor.
E) Onun sana ne kadar borcu var?

12. Aşağıdaki dizelerde, altı çizili sözcüklerden

hangisinin anlamı ve görevi farklıdır?
A) Kurt uyur, kuş uyur düşman uyurdu
Bir ben uyumadım kaç leylim bahar
B) Seni sadece seni düşündüm dün gece
Yıldızlara bile bakmadım
C) Tek sevmek olsun isterdim yüreklerde
Nefret silinsin isterdim sözcüklerden
9. “Ailesini özlediği için gurbette fazla kalamadı.”
D) Kazıyalım tüm savaşları yeryüzünden
cümlesinde “için” edatının kurduğu anlam ilgisi
aşağıdakilerden hangisidir? Barış yalnız barış kalsın çocuklarımıza yeter
E) Mutluyduk, ikimiz de kiraz mevsiminde
A) aitlik B) neden C) görelik
Ancak bir filizkıran fırtınası çaldı kapımızı
D) amaç E) benzerlik

54
Bağlaç Test – 1 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın 4. I. Dilimi bağlasalar anmasam hiç adını

Ve, veya, ya da, ile, yahut, veyahut, de (da) , ki,
fakat, ama, meğer, zira, madem, mademki, oysa,
oysaki, hâlbuki, yeter ki, ancak, yalnız, nitekim, üstelik,
örneğin, gerek... gerek, ister... ister, ne... ne, hem...
hem vb.
Edatlar cümlenin bir ögesi olurken, bağlaçlar bir
öge özelliği göstermez.
II. Gözümü dağlasalar görmesem hiç yüzünü
III. Elimi bağlasalar tutmasam hiç elini
IV. Silemezler gönlümden ne aşkını ne seni
V. Dünyamı karartsalar unutmam için seni
Bu dizelerden hangisinde bağlaç kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

“İle, yalnız, ancak” gibi kelimeler hem edat hem

bağlaç görevinde kullanılabilir.

1. I. Belki o da sevmişti.
II. Hiç ayrılmam demişti.
III. Bir gün veda etmişti.
IV. İstemeden gitmişti.
5. I. Sağıma soluma bakamam
V. Ne hâldeyim bilmiyor.
Numaralanmış dizelerin hangisinde bağlaç II. Ne kapıya ne cama çıkamam
kullanılmıştır? III. Yine de onsuz yapamam
IV. Ah deli sevgilim
YAYINLARI

A) I B) II C) III D) IV E) V
V. Kime ne, sevdiysem
Numaralanmış dizelerin hangilerinde bağlaç
2. Hatıralar sarmış dört bir yanımı
kullanılmıştır?
I
Baktığım her yerde izin duruyor A) I ve II B) I ve III C) II ve III
II III D) III ve IV E) III ve V
Ben seni düşünmek istemesem de
IV
Bana her şey seni hatırlatıyor
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi bağlaçtır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

3. I. Ayrıldım diyorsun yüzüme karşı.

II. Bilmem sensiz nasıl yaşayacağım.
III. Demek ki bir aşkta böyle bitiyor. 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmıştır?
IV. Mendilin varsa ver, ağlayacağım.
A) Telgrafın tellerini arşınlamalı.
V. Senden bir hatıra saklayacağım.
B) Yâr üstüne yâr seveni kurşunlamalı.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde bağlaç
kullanılmıştır? C) Yanıma gel yanıma da yâr yanıbaşıma.
D) Şu gençlikte neler geldi cahil başıma.
A) I B) II C) III D) IV E) V
E) Telgrafın direkleri semaya bakar.

55
bilmeyenkalmasın 1.A 2.D 3.C 4.D 5.C 6.C 7.C 8.E 9.C 10.D 11.B 12.A

7. Seninle tattım ben her mutluluğu
I
Bırakıp gidersen bil ki yaşamam
II III
Ömrümden canımdan ne istersen al
IV V
Gülü susuz seni aşksız bırakmam
Bu dörtlükte numaralanmış
hangisi bağlaçtır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
10. I. Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi
II. Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi
III. Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü, sürmeli
IV. Gönül öyle seviyor ki mecnun gibi
V. Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle
Numaralanmış dizelerin hangisinde bağlaç
sözcüklerden kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

11. I. Artık ne sen ne de ben

8. I. Bir güneşe bir de sana bakamam II. Bulamayız o günleri
II. Bir ateşi bir elini tutamam III. Bazen düşünüyorum da
III. Bir nefessiz bir de sensiz kalamam IV. Bende de yanlış bir şeyler vardı galiba diyorum
YAYINLARI

IV. Çöllerde su gibi özledim seni V. İkimiz de kıymetini bilemedik bir şeylerin
V. Kutupta yaz gibi özledim seni Numaralanmış dizelerin hangilerinde bağlaç
kullanılmamıştır?
Numaralanmış dizelerin hangilerinde bağlaç
kullanılmamıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V

9. I. Gezdiğim dikenli aşk yollarında

II. Elimden bir kırık saz geldi geçti 12. Gideriz, nur yolu izde gideriz
III. Kara talihimden yine bu yıl da Taş bağırda, sular dizde gideriz
IV. Baharı görmeden yaz geldi geçti Bir gün akşam olur biz de gideriz
V. Adını andıkça titrerim hâlâ Kalır dudaklarda şarkımız bizim.
Numaralanmış dizelerden hangisinde bağlaç Bu dizelerde kaç tane bağlaç kullanılmıştır?
kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) I B) II C) III D) IV E) V

56
Bağlaç Test - 2 bilmeyenkalmasın

4 “ile sözcüğü ( - le / - la) edat olarak kullanıldığında

Bilmeyen kalmasın
Edatlar cümleden atılamaz. Cümle anlamsızlaşır.
Bağlaçlar cümleden çıkartılınca cümlenin anlamı
daralsa da cümle anlamsızlaşmaz.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
yoktur?
A) Yazın bize gelirsin hatta bizde kalırız.
B) Dün ayrılmış çünkü tatili bitmiş.
C) Hemen gitmişsiniz hâlbuki sizi çok beklemiştim.
D) Telefon ettim ne var ki ona ulaşamadım.
E) Yıllar geçti, unutamadım bu şehri.
kendinden önceki sözcüğün anlamına ‘araç,
birliktelik, durum’ anlamları da katar.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ile” sözcüğü
edat görevinde kullanılmamıştır?
A) Bir arabayla bir uçak ne zaman aynı hızda gider?
B) Dünya turuna bisikletiyle çıktı.
bağlaç
C) Romanlarıyla ünlenen sanatçının yayımlanmamış
bir de şiir kitabı var.
D) Bizim de sevdiklerimizle ilgilenecek zamana
ihtiyacımız var.
E) Böyle düşüncelerle bir yere varılmayacağını siz
de biliyorsunuz.

2. Aşağıdakilerin hangisinde “ise (-sa / -se)” bağlaç

göreviyle kullanılmıştır?
5. Aşağıdakilerin hangisinde “de” bağlacı
YAYINLARI

A) Hava yağmurluysa gelemeyiz. nesneleri birbirine bağlamaktadır?

B) Babam izin verirse tatile gideriz. A) Bu konuda onun gibi sen de titizsin.
C) Çalışmazsan kazanamazsın. B) Bodrum’a da Antalya’ya da hiç gitmedim.
D) Onlar sinemaya bizse tiyatroya gidelim, dedik. C) Sen de kardeşin de hatanızı kabul etmiyorsunuz.
E) Film güzel değilse ısrar etme. D) Çabuk da olsa yavaş da olsa bu iş bitecek.
E) Sevgisini de nefretini de hep gizli tutmuştur.

6. “ya” bağlacı aşağıdakilerden hangisinde

3. “de” bağlacı, aşağıdaki cümlelerin hangisinde
“beraberlik, eşitlik” anlamıyla kullanılmıştır?
A) Çocuk, iyi olsun da paranın lafı olur mu?
B) Sizleri seviyorum, sayıyorum da.
C) Kitabınızı, defterinizi de yanınıza alınız.
D) Pilav da pilav olmuş, yani.
E) Oraya bu hızla gitmek de iş mi?
bağladığı iki yargıdan ikincisini üstün kılmıştır?
A) Onun tembelliği çekilecek gibi değil, ya terbiyesizliği!
B) Ya oturursun ya çeker gidersin.
C) Sınavı kazanırım diyor ya kazanamazsa!
D) Onlara birçok şey almış, ya hani bize?
E) Akşamları ya televizyon seyrederim ya kitap
okurum.

57
bilmeyenkalmasın
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ne.... ne”
sözcükleri farklı görevdedir?
A) Artık ne geleni var ne de gideni.
B) Ne bana ne ona, hiç kimseye güvenmiyor.
C) Ne Murat’ın ne de senin düşüncelerin hoşuma
gitti.
D) Ne yaptığının ne söylediğinin farkındaydı.
E) Gözlerinde ne şaşkınlık ne de hiddet vardı
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç
kullanılmamıştır?
A) Zaman öyle bir geçer ki anlayamazsın.
B) Bu olayın içinden ben bile çıkamam.
C) Gece yarısına doğru eve gelirsen böyle olur.
D) Bu soruyu da çözdüğün için sevindim.
E) Okan ile Levent sinemaya gitti.
9. I. Ali de kitabı dikkatle okurdu.
II. Gelmem de gelmem diye tutturdu.
III. Bundan sonra istesen de size gelmeyeceğim.
IV. Bey: “Eline sağlık, pilav da pilav olmuş hani”
dedi.
V. Beni de beni de al yanına, dedi.
Numaralanmış cümlelerde “de, da” bağlacı kaç
değişik anlamda kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
10. Aşağıdakilerin hangisinde “ile” farklı
görevde kullanılmıştır?
A) Meyveler sabırla olgunlaşırmış.
B) Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir.
C) Gidenle gidilmiyor, ölenle ölünmüyor.
D) Bir çiçekle yaz gelmez.
E) Babayla oğlu, birlikte gidiyorlar.
1.E 2.D 3.B 4.A 5.E 6.A 7.D 8.C 9.C 10.E 11.D 12.C 13.D
11. “ile” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde
bağlaç görevinde değildir?
A) Seninle ben her zaman dost olmak istiyorum.
B) Ayşe’yle Ali’nin mutlu gününde bütün dostları
oradaydı.
C) Son zamanlarda karnıbaharla brokoli çok
ucuzlamış.
D) Çocukla çocuk olmak gerekir bazı durumlarda.
E) Hayvanat bahçesinde ayıyla leoparı aynı zamanda
ziyaret ettik
12. “ne……ne” sözcükleri aşağıdaki cümlelerin
hangisinde farklı bir görevde kullanılmıştır?
YAYINLARI
A) Ortalık o kadar sakin ki ne gelen var ne giden
B) Ne senden vazgeçerim ne de ondan.
C) “Ne yesek? Ne yesek?” diye söylendi.
D) Ne beni ne de akrabalarını ikna etti.
E) Ne kızı veriyor ne dünürcüyü kızdırıyor.
13. Aşağıdakilerin hangisinde bağlaç, “pekiştirme”
anlamı katmıştır?
bir
A) Hem kel hem fodul, derdi babaannem.
B) Bir şarkı vardı: “Ya benimsin ya toprağın,” diye.
C) Mevlana: Kahrın da hoş lütfun da hoş, demiş.
D) Misafirler yemeği çok beğendiler: “Yemek de
yemek olmuş.” dediler.
E) Ha Ankara’da yaşamışım ha İstanbul’da, benim
için fark etmez.
58
Bağlaç Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Bağlaçlar cümlede tek başlarına öge olmaz.
Ancak başka ögelerin içinde yer alabilir.
Basit Bağlaçlar:
Bunları kök hâlindeki bağlaçlar olarak adlandırmak
da mümkündür: ve, ile, dahi, ki, bile, çünkü... gibi.
Türemiş Bağlaçlar:
Bir ya da birden çok yapım ekiyle, anlamca ilgili olduğu
bir kökten türemiş bağlaçlardır: Üstelik, örneğin... gibi.
Birleşik Bağlaçlar:
En az iki ayrı sözcüğün zamanla kaynaşıp birleşmesiyle
oluşan bağlaçlardır: Öyleyse, veyahut... gibi.
Öbekleşmiş Bağlaçlar:
Ayrı yazılan en az iki sözcüğün (sözcük öbeğinin)
oluşturduğu bağlaçlardır: Yeter ki, demek ki, kaldı
ki…
YAYINLARI
Yinelemeli Bağlaçlar : Kimi bağlaçların aynı
sözcüğün tekrarıyla oluştuğu görülür: Ne... ne (de)
..., hem... hem (de) ...,
1. Gençler için edebiyatta zor olan, kendine bir
yer edinme ve var olma savaşıdır. Edebiyat
dünyasında ortalama bir yetenekle varlığını
kanıtlayabilme, herkesi allak bullak eden bir ses, bir
biçim getireceksiniz ve bunları çok özgün bir yapı
içinde sunacaksınız. Çünkü size kendilerini önce
açmazlar; kazandıklarını yitirirler korkusuyla. Onun
için sürekli savaşacaksınız. Ansiklopedilere ve
antolojilere adınızı yazdıracaksınız; televizyonlarda
boy gösterip yenilir yutulur bir lokma olmadığınızı
kanıtlayacaksınız.
Bu parçada kaç tane bağlaç kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
59
bilmeyenkalmasın
2. (I) İnsan, düşünen bir varlıktır. (II) Düşünme,
olaylar ve varlıklar arasında bağ kurmadır. (III)
Varlık ve hareketleri, düşünce dünyasına taşıyan,
dildir. (IV) Düşünce somut bir varlıktır. (V) Onu dil
ile bir şekle sokmak mümkündür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangilerinde bağlaç kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
3. (I) Tanzimat döneminde gazete de çıkarılmıştır.
(II) İlk özel Türk gazetesi,1860’ta Şinasi ve Agâh
Efendi’nin birlikte çıkardıkları gazetedir. (III)
Tanzimat Edebiyatı bu gazetenin yayın hayatına
girmesiyle başlamış olur. (IV) Şinasi’nin Şair
Evlenmesi de ilk burada tefrika edilmiştir. (V) İlk
makale de burada yayımlanmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde bağlaç kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
4. (I) Bir milletin asırlar boyunca alıştığı düşünce ve
yaşayışından birden sıyrılmasına imkan yoktur.
(II) Bundan dolayı da Tanzimat hareketi, köklü bir
değişim meydana getirmemiştir. (III) Aynı zamanda
eski kurumlar devam ederken Batı kaynaklı yeni
kurumlar da kurulmuştur. (IV) Zamanla hâlkın bu
yeni kurumlara alışması amaçlanmıştı. (V) Fakat
bu durum zaman içerisinde aydın-hâlk çatışmasına
yol açmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
bağlaç kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. (I) Edebiyata, duyulan şeylerden ziyade düşünülen
şeyler girer. (II) Düşünülen şeylerse birtakım
kalıplara girmeli, bir dünya görüşüne bağlanmalıdır.
(III) “Her şey söylenmiştir.” sözü çok doğru
sayılmaz bu yüzden. (IV) Her şey söylenmiştir ama
aynı düşünce ile söylenmiş iki söz bulunmaz. (V)
“Yaşamak ne güzel şey!” derken her asır hatta her
nesil başka başka şeyler düşünülmüştür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangilerinde bağlaç kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve V
bilmeyenkalmasın
6. (I) Nerede kullanılırsa kullanılsın, renkler gönül
aydınlatmalı, yaşama sevinci vermeli insana. (II)
“Bir gün bir yere belediye başkanı olursam ilk
yapacağım iş bütün cenaze arabalarını beyaza
boyatmak olacak.” derdi bir dostum. (III) Ona
hak vermeden edemezdim. (IV) Bakın cenaze
arabalarına, koyu yeşil veya siyah; soğuk ve
ürpertici renkler... (V) Oysa cenaze arabası
bembeyaz, bir kuğu gibi olsa, bir gelin arabası gibi
süslense ölümü daha sevimli göstermez mi?
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangilerinde bağlaç kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
7. (I) Buz gibi berrak suların çağıldadığı Yerköprü
Şelalesi’nin sol tarafından mağaranın içine geçmek
ve kayalara tırmanmak mümkün. (II) Ancak
yanınızda gerekli malzemeleri bulundurmak,
yağmurluk veya dalgıç elbisesi kullanmak gerek.
(III) Sarkıt ve dikitlerden oluşan mağara duvarları,
suyun yüzyıllardır yarattığı ilginç detaylar olarak
YAYINLARI
karşımıza çıkıyor. (IV) Şelalenin arkasındaki
vadinin tıkanması sonucu oluşan doğal bir baraj
göleti de var. (V) Küçük bir elektrik santralinin
kurulduğu bu alanda şifalı olduğuna inanılan
Karasu kaynağı yeryüzüne çıkıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
bağlaç kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
8. (l) Çok ihtiyar ve geniş bir ağacın Atatürk’ün
geçeceği yolu kapadığını gördük. (lI) Ağacın bir
yanı dik bir sırt, diğer yanı da suyu çekilmiş bir
havuzdu. (IIl) Derhâl atıldım: ‘Emrederseniz derhâl
keselim Paşam.” (IV) Bir an yüzüme baktı, sonra:
(V) “Sen hayatında böyle bir ağaç yetiştirdin mi ki
keseceksin !”
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangilerinde bağlaç kullanılmamıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
60
1.C 2.C 3.C 4.D 5.D 6.E 7.E 8.D 9.E 10.B 11.B
9. Romanlar ve şiirler bir iç yaşayıştan doğmuştur.
Onları yaşayarak okumamız da bundandır. Her
okuyucunun aynı davranışta olduğu elbette
söylenemez. Yaradılışın hattas yetişme tarzının
verdiği ayrılıklar vardır. Bu bakımdan, aynı kitapta
herkes biraz da kendi romanını, kendi şiirini okur.
Gerçek sanat eserinin özelliklerinden biri de bu çok
yönlülük değil midir?
Bu parçada kaç tane bağlaç kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
10. (I) İnsan, ileride yaşamaktan yorgun düşüp de
geçmiş günlerden bir yığın olmaya yüz tutunca,
roman ve şiir okumayı da bırakmaya başlar.
(II) Okuduğu olursa, artık eski tutkuyu bulamaz.
(III) Okumak da okunan eseri duygularımız,
düşüncelerimizle zenginleştirmek olduğuna göre
bir türlü yaratıştır. (IV) Romancı ve şair yaşlanınca
nasıl yaratma gücünü kaybediyorsa okuyucu da
o yaratıyla kaynaşma yeteneğini kaybediyor. (V)
Okuyucuyu şekillendiren yazar ve şairlerdir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde bağlaç kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
11. (I) Eski çağlarda yaşayan bir filozof daima
gerçekleri söylediğinden kralı kızdırmıştı. (II)
Kral, filozofa ölüm cezası verdi ve ölmeden önce
filozofun zekâsı ile alay etmek için ona şöyle dedi:
(III) “Ölmeden önce son bir cümle söylemene izin
vereceğim. (IV) Bu söylediğin cümle doğru çıkarsa
başın kesilecek, yalan çıkarsa asılacaksın.” (V)
Filozof derhâl bir cümle söyledi ve her iki ölümden
de kurtuldu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde hem ilgeç (edat) hem de bağlaç
kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Ünlem Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. I. Sökün geldin şu cihana beriden

Bilmeyen kalmasın
Ah çekip de dağı taşı eriten
Cümle içinde sesler, sözcükler ve söz grupları
kullanılışlarına göre ünlem olabilir. II. Bakırları adam yapıp yürüten
Sultan Süleyman’a kalmadı dünya
Ünlem için asıl olan duygu ve seslerdir. III. Yalansın hey dünya önceden yalan
Baykuşlar tüneye olasın viran

1. I. Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç IV. Telli Ayvaz’ından zevk safa süren

II. Bu son fasıldır, ey ömrüm, nasıl geçersen geç Koç Köroğlu’na da kalmadı dünya

III. Cihâna bir daha gelmek hayâl edilse bile V. Baktım yüksek görünüyor ovalar

IV. Avunmak istemeyiz böyle bir teselliyle Yeryüzünü tutmuş sinsi yılanlar
Numaralanmış dizelerden hangilerinde ünlem
V. Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan
kullanılmıştır?
Numaralanmış dizelerin hangisinde ünlem
kullanılmıştır? A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Ben sana ne yaptım hey kanlı zalim

Siyah zülfün mah yüzüne moy dedi
Bir ok vurdun deldi geçti sinemi

2. I. Sarı çiçek sallanıyor naz ile, Ne ağrıttı ne incitti oy dedi

YAYINLARI

Bu dörtlükte kaç tane ünlem kullanılmıştır?

II. Dem sürerdim on beşinde kız ile,
III. Şimdi öksüz kaldım kırık saz ile, A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

IV. Ah ettikçe tüter dumanım dağlar

V. Karac’oğlan der ki: Çöktüm, oturdum; 6. Hey ağalar sözümün doğrusu böyle
Numaralanmış dizelerin hangisinde ünlem I
kullanılmıştır? Noksanı varısa gel bana söyle
II
A) I B) II C) III D) IV E) V
Türkmen’e bir at bir yayla davar ile
III
Ala dilbere mor çimenli yurt gerek
IV
Güzele on dört de ata beş gerek
3. Eyvâh! .. Ne yer, ne yâr kaldı, V
Gönlüm dolu âh ü zâr kaldı. Bu dizelerde altı çizili numaralanmış sözcüklerden
hangisi ünlemdir?
Şimdi buradaydı gitti elden,
Gitti ebede gelip ezelden. A) I B) II C) III D) IV E) V

Ben gittim o hâksâr kaldı, 7. Ah nerede hani, ah nerede hani

Bir kûşede târumâr kaldı. Bir şiir gibi narin ve sevdalıydı geçen o zaman
Bâkî o, enîs–i dilden eyvâh! Ah yanarım yanar, ah yüreğim sızlar
Beyrût’ta bir mezâr kaldı. Bu bir vazgeçiş mi yok zaman
Bu dörtlüklerde kaç tane ünlem kullanılmıştır? Bu şiirde kaç tane ünlem kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

61
bilmeyenkalmasın 1.B 2.D 3.B 4.B 5.B 6.A 7.C 8.C 9.C 10.E 11.D 12.D 13.A 14.E

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünleme yer 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlem işareti
verilmemiştir? yanlış kullanılmıştır?
A) Yaklaşanı tâ yürekten vururlar A) Eyvah! Birazdan adam gelecek.
Kan kokuyor gözlerinde savcı bey B) Yaylaya çıkmak ne güzel!
B) Vay be Rıza C) Karşıya geçmek istiyorum, yardım et lütfen!
Sen de düşüp gittin Azrail’in peşine D) Onu ne zaman gördün, emin misin!
C) Ne yapsam ne tutsam nereye gitsem E) Sen de gelmek zorunda değilsin ya!
Ben sana mecburum sen yoksun
D) Belki haziran da mavi benekli çocuksun
Ah seni bilmiyor, kimseler bilmiyor
E) Hiçbir yerde ışık olmasa sen yaratmalısın, sen
Ey çaresizliğe bürünüp de yatan şaşkın, çabuk
kalk

12. Bizim başarılı yorumcumuz (!) artık bunları bırakıp

9. I. Ah uzatma dünya sürgünümü benim köşe yazarı olacakmış.
Nice yorulduğum ayakkabılarımdan değil Bu cümledeki ünlem işareti (!) hangi amaçla
II. Deniz gözlerinden alır sonsuzluğun haberini kullanılmıştır?
A) Acıma B) Sevinç C) Heyecan
Ey gönüllerin en yumuşağı, en derini
D) Alay E) Abartma
III. Sana geldim, ayaklarına kapanmaya geldim
YAYINLARI

Af dilemeye geldim, affa layık olmasam da

IV. Ey şimdi süzgün, rüzgârlarda dalgalı;
Barışın güvercini, savaşın kartalı
V. Be hey sofu be hey bühtan
Hak didarı görmemişsin 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, ünlemin
Numaralanmış dizelerden hangisinde ünlem kullanım amacı ötekilerden farklıdır?
kullanılmamıştır? A) Hişt, hişt! Hemşerim, birini mi aradın?
A) I B) II C) III D) IV E) V B) Hay Allah! Ne diyeceğimi bilemiyorum.
C) “Hey gidi günler hey!” diye iç geçirdi.
D) Eyvah! Zaman ne kadar çabuk geçmiş.
E) Vah biçare yavrucak vah!

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem

kullanılmamıştır?
A) Ah dede vah dede sen neymişsin sen
Dillere düştüm senin yüzünden
B) Hey onbeşli onbeşli
Tokat yolları taşlı
14. Aşağıdakilerin hangisi ünlem cümlesidir?
C) Gözlerim gözler gözlerini ah
A) Dün akşam sana çok kızdım
Dünyalar bir yana sen bir yana
B) Konuşmalarından hiç etkilenmemiş
D) Hadi de ki ben anlatamadım hâlimi
C) Bu yıl da sınava girecekmiş
Sen neden anlamıyorsun
D) Sınav sonuçları bugün açıklanmış
E) Bu hep böyle böyle gider mi?
E) Nasıl olur, sınavı kazanamamışsın.
Kendine iyi bak beni düşünme.

62
Ünlem Test – 2 bilmeyenkalmasın

3. Beni cânımdan ayırdı, âh, gönlümü yıktı temelden

Bilmeyen kalmasın I
Ünlemler cümlenin ögesi değildir fakat tek başına Seni sevmek de suçmuş ki bilmedim, yandım
kullanıldıklarında cümle özelliği taşırlar. ezelden II
Beni sana, seni bana kavuştursun Yârâb tez elden
Ünlemler daha çok anlam yoğunluğu olan ifadelerdir. III
Seni sevmek de suçmuş ki bilmedim, yandım
ezelden IV V

1. I. Bir mânâ veremedim, şu Milâdî yıl başına Bu dörtlükte bulunan dizelerde altı çizili
sözcüklerden hangileri ünlemdir?
Şaştım da kaldım, Müslümanların vah telaşına
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
II. Aklımda kalmazdı yüzün, ellerin
D) III ve IV E) IV ve V
Ah bu şarkıların gözü kör olsun
III. Görmedin mi ah civan Aliş’imi tuna boyunda
Sarmadın mı ah aslan Aliş’imi tuna boyunda
IV. Gülüm gülüm kırıldı kolum
Tutmuyor elim turnalar hey
V. Eğer bizi sual eden olursa
Şeker söyle, kaymak söyle, bal söyle
4. I. Beyoğlu’nda gezersin gözlerini süzersin
Numaralanmış dizelerin hangisinde ünlem
II. Sevdiceğim yavrucağım; niçin niçin beni üzersin
kullanılmamıştır?
III. Ah Ah, fıkır fıkır fıkırdama gel bana gel
YAYINLARI

A) I B) II C) III D) IV E) V
IV. Mavi gözlük takarsın, çok canları yakarsın
V. Sevdiceğim yavrucağım; niçin niçin benden
kaçarsın
Bu dizelerde numaralanmış dizelerden
hangisinde ünlem bulunmaktadır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5. I. Sen ki, ruhunla beraber gezer ecramı adın;

2. I. Sana âşık olan benim II. Sen ki; asara gömülsen taşacaksın... Heyhat,

II. Sen sevgini bana sakla III. Sana gelmez bu ufuklar, seni almaz bu cihat...

III. Ömründeki her gününde IV. Ey şehid oğlu şehit, isteme benden makber,

IV. Hece hece sözlerinde V. Sana ağuşunu açmış duruyor Peygamber.

V. Yüreğinin ta içinde
Numaralanmış dizelerden hangisinde sözcük
düzeyinde ünlem kullanılmıştır?
Numaralanmış dizelerden hangisinde ünlem
kullanılmıştır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) III ve IV E) IV ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

63
bilmeyenkalmasın
6. I. Of, bu ne sinir, bu ne öfke!
Aman bir telaş, bir acele,
II. Herkes birbirini boğacak.
Bu gidişle sonumuz ne olacak?
III. Kimi takmış alaturkaya,
Kimi batıdan şikâyetçi.
IV. Ne var sanki bunda kızacak,
Dünya hâli bu gelip geçici.
V. Hişt hişt, sakin ol, sinirlerine hâkim ol!
Hişt hişt, sakin ol, sinirlerine hâkim ol!
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde
olarak ünleme yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve V C) II ve IV
D) III ve IV E) IV ve V
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
“kızgınlık” anlamı taşımaktadır?
A) Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü!
B) Ah, onu bir elime geçirsem ben ona yapacağımı
biliyorum!
C) Vay seni vay vay, vay seni vay vay!
D) Hey, genç adam bana bakar mısın!
E) Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak bir
devrin battığı yerdir.
8. I. Sakın bana böyle bir teklifi bir daha yapma!
II. Ya öyle mi, hâlbuki bize farklı şeyler söylemişti.
III. Ah bir kez olsun beni dinleseydin, bunlar başımıza
gelmezdi!
IV. Vay vay, bizim beyefendi büyümüş de hesap
ödermiş!
V. Tüh, bütün paramı abur cubura harcamasaydım
şimdi biraz param olurdu.
Numaralanmış cümlelerde ünlemler kaç değişik
anlamında kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1.E 2.E 3.B 4.C 5.C 6.B 7.B 8.E 9.C 10.B 11.E 12.C
9. I. Allah sonumuzu hayıra getire!
Alacaklı haciz koymuş Bekir’e abo!
II. Hadi gel köyümüze geri dönelim!
Fadime’nin düğününde hâlay çekelim!
III. Benim dert çekmeye dermanım mı var,
Aman aman sürmelim aman!
IV. Allah Allah Allah Allah; bu nasıl sevmek!
Allah Allah Allah Allah; bu nasıl gülmek!
V. Hiç bir şeyde yok ana sıcaklığı,
Anam anam anam garip anam!
ses Numaralanmış dizelerin hangisinde “yakınma”
anlamında bir ünlem kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlem
“pişmanlık” anlamı taşımaktadır?
ünlem A) Off, o kadar uğraştık yine de başaramadık!
B) Tüh, ne olacak şimdi, bu iş nasıl çözülecek!
YAYINLARI
C) Yaa, öyle mi! Kimmiş bakalım bu şanslı kişi?
D) Vay be, ne günlere kaldık azizim!
E) Vay vay, arabaya bak! Ne zaman aldın bu parçayı?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, yansıma
sözcük ünlem gibi kullanılmıştır?
A) Vay efendim, sen ha!
B) Aman Tanrım, neler söylüyor, inanamıyorum!
C) Yo, unutmuş olamazsınız!
D) Ağzımı açamaz oldum yahu!
E) Ve tırk diye şişenin kapağını açtı.
12. Tüh! Bu sene de ağaçları soğuk vurdu.
Ünlem bu cümlede hangi anlamda
kullanılmıştır?
A) Şikayet B) Öfke
C) Üzülme D) Eleştiri
E) Yakınma
64
Ünlem Test – 3 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın
3. Her doğruyu söylemeye gelmezmiş, birtakım
doğruları yaymamak, çokluktan, kamudan
Ünlemler, cümlenin herhangi bir ögesi değildir.
gizlemek gerekmiş. Peki, ama bir doğruyu
söylememek, gizlemek, yayılmasını önlemeye
Ünlemler ses hâlinde olduğu gibi sözcük hâlinde çalışmak o doğrunun yerinde duran yalanı
de cümle hâlinde de olabilir. sürdürmek demektir. Yalanın yalan olduğunu
bilerek gene sürmesine göz yummaya hakkınız var
Her sözcük ünlem olabilir. mıdır? Bazı yalanlar kutsalmış onlara dokunmaya
gelmezmiş. Bir şeyin yalan olduğunu anladık mı
kutsallığına artık inanmıyoruz demektir.
1. (I) İnsan yapısı en küçük bir bilgiyi, en küçük
Bu parçada kaç tane ünlem kullanılmıştır?
bir birikimi anında yararlı şeylere dönüştürmeyi
başarmıştır. (II) Japonlar ve Koreliler hiç verimli A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
toprakları ve zengin doğal kaynakları olmadığı
hâlde kalkınmışlardır. (III) Ayakta kalabilmek için
akıllarını kullanıp bilgi ve becerilerini birleştirip
küçücük şeylerden çok değerli buluşlar elde
etmişlerdir. (IV) Tabii bunların yanında, çok zengin
olup az gelişmiş ülkeler de vardır; eyvah ki eyvah!
(V) Bu ülkelerin kültür ve bilim seviyeleri düşüktür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde ünlem kullanılmıştır?
4. (I) “Peki insanlar nerde?” dedi Küçük Prens. (II)
A) I B) II C) III D) IV E) V ”İnsan kendisini çölde çok yalnız hissediyor...”
(III) Tabii, insanların içinde de öyle hissedersin”
YAYINLARI

dedi yılan. (IV) Antoine de Saint-Exupéry, Küçük

Prens’te, “Birçoğumuz yalnızlık acısını çok
yakından biliriz. (V) Etrafın insanlarla doludur fakat
sen kendini soyutlanmış ve diğerlerinden kopmuş
gibi hissedersin.” diyor
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangilerinde ünlem kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V

2. (I) Aslında bir kavram dili kurmamız gerekiyor,

ta başlangıçtan itibaren. (II) Ama ne yazık ki bu
kavram dilini kurmakta çok geç kaldık hatta bu
treni tümüyle kaçırdık da diyebiliriz. (III) Batı
dünyası; kurduğu kendi kavram dünyasını dayattığı
gibi, diğer yandan kendi düşünsel ve eylemsel
tarafını da dayatıyor. (IV) Muhâlif tavır sergilemek
de gerçekten muhâlif olmak da neredeyse Batılı
bir tutummuş gibi algılanıyor. (V) Oysa biz kendi
kavramlarımızla düşünebilsek, kendi kavramlarımızı
5. (I) Müzik her zaman toplumlar için önemli miydi
ortaya koyabilsek, bu kavramların içerdiği eylemsel
(II) Aaa, eğer öyleyse, neden (III) Bu ve benzeri
durumu gerçekleştirebilsek, çağa meydan okuma,
soruların cevaplarına odaklandığımızda görüyoruz
çağ karşısında güçlü, dinamik ve dirençli olma duru
tabii ki. (IV) Peki, nedir müzik (V) İşte buna cevap
munu elde edebiliriz.
vermek zormuş be
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde ünlem vardır?
hangisinde ünlem kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) I B) II C) III D) IV E) V

65
bilmeyenkalmasın 1.D 2.A 3.A 4.B 5.A 6.B 7.B 8.D 9.D 10.E 11.E

6. Psikolojik sıkıntılarıyla ilgili kitap okumak varken, 9. “Ünlemler duygusal durumları dışa vuran sözcüklerdir.”
insan neden parasını psikoterapiye harcasın, hiç Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünlem, söze
düşündünüz mü?E fena fikir değil hani; bir kitapla “istek” anlamı katmıştır?
kendini iyileştirmek varken neden psikoterapiye A) Ah, ne ettin yine!
para harcayasın? Kendi kendinin terapisti
olabilecekken neden güvenilir birini bulmak için B) Ah, ne güzel manzara!
türlü taklalar atasın? Ne yazık ki, bu soruların C) Ah, güzel anneciğim benim!
cevabı pek basit değil. Kişisel gelişim tam olarak D) Ah, güneş bir açsa!
ne anlama geliyor?
E) Ah, neydi o günler!
Bu parçada kaç ünlem kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

7. Şiirin gerçeğini köy türkülerimizde bulmuşum

Türkülerle yunmuş yıkanmış dilim
Onlarla ağlamış, onlarla gülmüşüm
Hey hey, yine de hey hey 10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünlem,
Salınsın türküler bir uçtan bir uca cümleye “kabullenme” anlamı katmıştır?
YAYINLARI

Evelallah hepsinde varım A) Ay, çok merak ettim!

Onlar kadar sahici B) Ya, öyle demiş işte!
Onlar kadar gerçek C) Hah, oldu şimdi!
İnsancasına, erkekçesine D) Vah biçare Ali vah!
“Bana bir bardak su” dercesine E) Eh, ne diyelim; hayırlısı ne ise o olsun.
Bir türkü söylemeden gidersem yanarım.
Ah bu türküler
Bu dizelerde kaç ünlem kullanılmıştır?

A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

8. Ne ses Yarabbi! İstanbul’a istirahate geldik... Ne 11. Aşağıdakilerin hangisinde ünlem, cümlesi
huzur, ne dinlenme! “pişmanlık” belirtmiştir?

Verilen ünlem cümlesinde aşağıdakilerden A) Haydi beyler! Biraz iş görelim artık.

hangisi vurgulanmıştır? B) Haydi gidelim kardeşim, gidelim!
A) Yadsıma B) Yakarış C) Korkutma C) Bir kargaşalık ki sormayın!
D) Yakınma E) Aşırılık D) Ne tatil, ne sevinçli buluşmaydı bu!
E) Ah, dilim tutulsaydı da söylemeseydim!

66
bilmeyenkalmasın

FİİLLER (EYLEMLER)
Varlıkların yaptıkları işleri, hareketleri ve oluşları bildirir.

BİRLEŞİK ZAMANLI ÇEKİMLER

Ek Fiil (-i-) haber veya tasarlama (dilek) kiplerinden sonra gelerek Birleşik Zamanlı Çekimleri oluşturur.

HİKAYE BİRLEŞİK ZAMANI RİVAYET BİRLEŞİK ZAMANI ŞART BİRLEŞİK ZAMANI

iş görülmüşse iş duyulmuşsa iş şarta bağlıysa
haber/tasarlama kipi -dı, haber/tasarlama kipi haber/tasarlama kipi
-di, -du, -dü, -tı, ti, -tu, -tü -mış, -miş, -muş, müş
-se, -sa eklerinden alır.
eklerinden birini alır. eklerinden alır.
• bağlamış-sa
• anlatıyor-du. • çekecek-miş.
• sevsey-miş. • gider-se
• gelmiş-ti.
 bilmeyenkalmasın

YAPILARINA GÖRE FİİLER

BASİT FİİLLER BİRLEŞİK FİİLLER TÜREMİŞ FİİLLER

Yapım eki alır
Yapım eki almaz, zaman ve Bitişik veya ayrı yazılır;
• yürü-t, yaz-dır.
şahıs eki alır • bakakalmak
• gel-di, at-tı-k • hasta olmak.

Anlamca
Kurallı Bileşik Fiiller Yardımcı Eylemle Kaynaşmış
Bitişik yazılılar
Kurulan Birleşik Fiiller Birleşik Fiiller
• yardım etmek, Sözcüklerden en az biri
• hissetmek
anlamını yitirir.
1. Yeterlilik fiili
• iş görmek,yorgun
• hasta olmak
izin verme, olasılık başarmak gücü düşmek.
yetmek • niyaz eylemek
fiill +(-a/-e) bilmek • hazır bulunmak Sözcüklerden her ikisi de
anlamını yitirir.
• Artık desteksiz yürüyebiliyor. • namaz kılmak
• elvermek, öngörmek.

Deyimler
2. Tezlik fiili
• dile düşmek, başa
itezlik, çabukluk fiil + (-ı/-i) vermek düşmek.
• Hemen gidiverdi.

3. Süreklilik fiili
süreklilik fiil + (-a/-e) durmak, kalmak
gelmek
• Arkasından bakakaldım.

4. Yaklaşma fiili
az daha neredeyse fiil + (-a/-e)
yazmak
• Merdivenden düşeyazdı.
Eylem (Fiil) Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. I. Rüya gibi her hatıra her yaşantı bana

Bilmeyen kalmasın II. Ne bulduysa kaybetti gönül aşktan yana
Fiil ile fiilimsiyi karıştırmayalım. Fiilimsiler artık III. Ömür çiçek kadar narin bir gün kadar kısa
fiilliklerini kaybetmişlerdir.
IV. Ağlama değmez hayat bu gözyaşlarına
Var, yok,evet, hayır,değil… gibi sözcükler isimdir.
V. Her damla yaş oyuk oyuk iz bırakır kalbimde
Numaralanmış dizelerin hangilerinde fiil
kullanılmamıştır?
1. Giderken sevgini bırakıp
I II A) I ve II B) I ve III C) II ve III
Kolumu, kanadımı sen kırıp gittin D) III ve V E) IV ve V
III
Aşk diye dertleri armağan ettin
IV
Gözümdeki yaşlar hatıran oldu 5. I. Nasıl geçti habersiz o güzelim yıllarım
V
II. Bazen gözyaşı oldu bazen içli bir şarkı
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangileri fiil değildir? III. Her anını eksiksiz dün gibi hatırlarım

A) I ve II B) I ve III C) II ve III IV. Dudaklarımda tuzu içimde durur aşkın

D) III ve IV E) IV ve V V. Hani o saçlarına taç yaptığım çiçekler

Numaralanmış dizelerden hangisinde eylem
kullanılmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
YAYINLARI

2. I. Bunca güzel içinde birisi var ki

II. Bana sevgi ile bakışı başka
III. Kalbimde yer eden çok oldu amma 6. Gökyüzünde güneş o gözlerini
IV. Onun şu gönlümü yakışı başka Çatlayan topraklar bu hasretini
V. Kışımı bahara döndürdü benim Yakılan her ateş bitmez sevgini
Numaralanmış dizelerin hangilerinde fiil Bana her şey seni hatırlatıyor
kullanılmıştır? Bu dörtlükte kaç tane eyleme yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
D) III ve V E) IV ve V

3. I. Yıllar var ki biz seninle

7. Saçın yüzüne değse telini kıskanırım
II. Bakışarak konuşuruz I II
III. Sevdalanmış kalbimizle Birine söz söylesen dilini kıskanırım
III
IV. Rüyalarda buluşuruz
Kıskanırım seni ben kıskanırım kalbimden
V. Bu şarkıyla kavuşuruz
Bu nasıl aşk Allah’ım, öleceğim derdimden
Numaralanmış dizelerin hangilerinde fiil IV V
kullanılmamıştır?
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
A) I ve II B) I ve III C) II ve III hangisi eylem değildir?
D) III ve V E) IV ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

69
bilmeyenkalmasın
8. Hani bendim yedi renk hani tende can idim
Hani gündüz hayalin geceler rüyan idim
Demek ki senin için aşk değil yalan idim
Acırım heder olan o en güzel yıllara
Bu dizelerde kaç tane ek-eyleme yer verilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
9. I. Kimseye etmem şikâyet ağlarım ben hâlime
II. Titrerim mücrim gibi baktıkça istikbalime
III. Perde-i zülmet çekilmiş, korkarım ikbalime
IV. Her mevsim içimden gelir geçersin
V. Merhaba demeden elveda dersin
Bu dizelerden hangisinde farklı yapıda bir
eylem kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
YAYINLARI
10. Kapat gözlerini kimse görmesin
I II
Yalnız benim için bak yeşil yeşil
III
Gözlerin kimseye ümit vermesin
IV
Yalnız benim için bak yeşil yeşil
Seni öyle sevdim ölürcesine
V Masal şehirlerini geçerken hızla
“Türkçede eylemler anlam bakımından; kılış,
durum ve oluş olmak üzere üç grupta incelenir.”
Buna göre verilen dizelerde altı çizili
numaralanmış eylemlerden hangisi durum
eylemidir?
A) I B) II C) III
D) IV E) V
70
1.A 2.D 3.B 4.B 5.E 6.A 7.D 8.D 9.A 10.C 11.D 12.E 13.B
11. I. Gözlerin bir içim su, içim yandı doğrusu
II. Öpeyim gözlerinden kalmaz gönül korkusu
III. Aman güzelim canım güzelim ben sana yanmışım
IV. Güzel sözlerine yeşil gözlerine hep aldanmışım
V. Saçların ipek midir ipek mi çiçek midir
Numaralanmış dizelerde verilenlerden hangisi
yanlıştır?
A) I. dizede birleşik fiil kullanılmıştır.
B) II. dizede istek kipine yer verilmiştir.
C) III. dizede öğrenilen geçmiş zamana yer verilmiştir.
D) IV. dizede oluş eylemine yer verilmiştir.
E) V. dizede ek eyleme yer verilmiştir.
12. Gizli bir hazinedir
Sanırsınız ki taş, demir
Takamazsın boynuna
İşlenmezse duygular
Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisine örnek
yoktur?
A) Ek eylemin geniş zamanı
B) Bildirme kiplerinden geniş zamanın olumsuzu
C) Bildirme kiplerinden geniş zamanın koşulu
D) Geniş zamanın ikinci çoğul kişisi
E) Dilek kiplerinden emir kipi.
13. Çok sevdim bir zamanlar, seviyorum yine de
Alıp başımı gitmeyi yollar boyunca
Seyretmek bir bozkır akşamını camından bir otobüsün
Bu dizelerde,
I. Bilinen geçmiş zaman kipi
II. Duyulan geçmiş zaman kipi
III. Şimdiki zaman kipi
yukarıdaki numaralanmış kiplerden hangileri
kullanılmamıştır?
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III.
D) I. ve II. E) II. ve III.
Eylem (Fiil) Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Şimdi uzaklardasın gönül hicranla doldu

Bilmeyen kalmasın I II
Birleşik yapılı eylem ile birleşik kipli eylem birbiriyle Hiç ayrılamam dedi, kavuşmak hayal oldu
karıştırılmamalıdır. III IV V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
En az iki sözcük­ten oluşan eyleme birleşik yapılı hangisi eylem değildir?
eylem, iki kip eki almış eyleme birleşik kipli eylem A) I B) II C) III D) IV E) V
denir.

İstek kipi “-e, -a” ile dilek şart kipi “-se, -sa” birbirine
karışır. İstek kipinde sadece istek anlamı varken dilek-
şart kipinde hem istek hem de şart anlamı vardır.
5. Her gören göğsüme taksam seni der
Kimi ateş gibi yaktın beni der
1. Bir gün gibi geçti seneler Kimi billur, bakışından söz eder
I Kimbilir hangi gönüldür durağın
Ümidim kayboldu perişanım ben Bu dizelerde kaç tane eylem kullanılmıştır?
II III
Alın yazımmış hayat yolunda A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
IV
Ümitsiz sevginin kurbanıyım ben
V
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
basit yapılı eylemdir?
YAYINLARI

6. I. Susmuş dudakların, hiç sesin gelmez

A) I B) II C) III D) IV E) V II. Uzakta durursun, gurbetin bitmez
III. Karanlık sulara hayalin düşmez
2.
I. Aşk gülümüz solsa bile
IV. Çöllerde su gibi özledim seni
I
V. Kutupta yaz gibi özledim seni
II. Gözümüz yaş dolsa bile
II Bu parçada numaralanmış dizelerden
hangilerinde birden fazla eylem kullanılmıştır?
III. Zaman geçmiş olsa bile
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
III
D) III ve V E) IV ve V
IV. Rüyalarda buluşuruz
IV
V. Bu şarkıyla kavuşuruz
V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi türemiş eylemdir?
7. Gizli aşk, bir gizli dertmiş, feda ettim her şeyi
A) I B) II C) III D) IV E) V
I II

3. Üşüdüm diyorsan güneş olurum Arzular bir hayâl oldu, baharımın gülleri soldu

Yanarım sevginle ateş olurum III IV

Dolarım havaya nefes olurum Gönlüm; hicran, hasret, gamla doldu

Gülü susuz seni aşksız bırakmam V

Bu dizelerde kaç tane fiile yer verilmiştir? Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden

hangisi eylem değildir?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
A) I B) II C) III D) IV E) V

71
bilmeyenkalmasın 1.A 2.D 3.E 4.A 5.E 6.A 7.A 8.E 9.C 10.E 11.B 12.E 13.D

8. Her şey yerli yerinde; havuz başında servi 11. I. Hani o bırakıp giderken seni
II
II. Bu öksüz tavrını takmayacaktın?
Bir dolap gıcırdıyor uzaklarda durmadan,
II III III. Alnına koyarken veda buseni
Eşya aksetmiş gibi tılsımlı bir uykudan, IV. Yüzüme bu türlü bakmayacaktın?
IV
V. Gelse de en acı sözler dilime
Sarmaşıklar ve böcek sesleri sarmış evi Bu dizelerden hangilerinde eylem kullanılmamıştır?
V
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi ile ilgili hangisi yanlıştır? D) III ve V E) IV ve V

A) I. sözcüğün aldığı ek-eylem düşmüştür.

B) II. sözcük yansımadan türemiş bir eylemdir.
C) III. sözcük zarf-fiil görevindedir.
D) IV. sözcük birleşik fiildir.
E) V. sözcük birleşik zamanlı eylemdir.

12. Affan dedeye para saydım,

I
Sattı bana çocukluğumu.
II

9. Anlatamam derdimi dertsiz insana Artık ne yaşım var ne de adım;

I Bilmiyorum kim olduğumu.
YAYINLARI

Derd çekmeyen dert kıymetin bilemez

III IV
II Hiç bir şey sorulmasın benden;
Derdim bana dermanmış bilmedim Haberim yok olan bitenden.
III IV V
Hiçbir zaman gül dikensiz olamaz Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
V hangileri eylem değildir?
Bu dizelerden hangisinde numaralanmış A) I ve II B) I ve III C) II ve III
sözcük ek-eylem almıştır?
D) III ve V E) IV ve V
A) I B) II C) III D) IV E) V

13. I. Aysel git başımdan ben sana göre değilim

10. I. Anan bile severse benim bağrım kan olur …
II. Dilerim Tanrı’dan ki, sana açık kucaklar
III. Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun,
IV. Kan tükürsün adını candan anan dudaklar,
V. Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun!
Numaralanmış dizelerden hangisinde birleşik
eylem kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
II. Ölümüm birden olacak seziyorum.
III. Hem kötüyüm karanlığım biraz çirkinim
IV. Aysel git başımdan istemiyorum.
V. Benim yağmurumda gezinemezsin üşürsün
VI. Dağıtır gecelerim sarışınlığını
Bu parçada numaralanmış dizelerin hangilerinde
haber ve dilek kipleri bir arada kullanılmıştır?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III ve IV.
D) IV. ve V. E) V. ve VI.

72
Eylem (Fiil) Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Eylemlerde zaman kayması ve anlam kayması;
bir kipin, bir başka kip yerine kullanılmasıdır.
Anlam kaymasında hangi kipin hangisinin yerine
kullanıldığı bazen anlaşılmayabilir. Bunu da önceki
ve sonraki cümlelere bakarak anlamalıyız.
1. Aşağıdakilerin hangisinde eylem kipinde anlam
kayması yoktur?
A) Yarın topluca pikniğe gidiyoruz.
B) Sabah kardeşim telefon etti.
C) Hafta sonu size geliyoruz.
D) Her gün bize mutlaka uğruyor.
E) İnsanda biraz düşünce olacak.
YAYINLARI
2. Aşağıdakilerden hangisinin yükleminde zaman
kavramı yoktur?
A) Sınavı başaracağını söylüyor.
B) Haftaya sinemaya gidelim.
C) Gördüklerini polise anlattı.
D) Aylardır onunla konuşmuyoruz.
E) Yarın tatile çıkacağız.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil kipinde
anlam kayması olmamıştır?
A) Eve zaman zaman taksiyle gidiyor.
B) Bizim mahâllede elektrikler hep kesiliyor.
C) Ama annen böyle söylemiyor.
D) Sabahları açık denizde balık avlıyor.
E) Adamın biri kapının önünde bekliyor.
73
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdakilerden hangisinde eylemi yapanla
sözü söyleyen aynı kişidir?
A) Gazeteni okuduktan sonra bulaşıkları yıkayacaksın.
B) Yardımcı olamayacağını sana söylemiş.
C) Evden çıkarken onu gördünüz mü?
D) Banyoyu dün akşam temizledim.
E) Ceviz ağacının arkasına saklanmıştı.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili fiilde
”eylemi yapmaya yetersizlik” anlamı vardır?
A) Toplumun ekonomik sorunları çözülmedi.
B) Ünlü yazarımız toplantıya katılmadı mı?
C) Korkak öğrenci soru soramaz.
D) Ona, çalışması gerektiğini söylemiştim.
E) İki yıl kimseye tek satır yazmamıştı.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin her
zaman yapılması söz konusu değildir?
A) Hüzünlü filmleri izlerken gözleri buğulanır.
B) Dersin sonunda sorularımızı yanıtlar.
C) Ali Bey, her gün üç gazete alır.
D) Adam, köye gidip güzel bir ev yapar.
E) Sen de hep pireyi deve yaparsın.
7. Aşağıdakilerden hangisinin fiil kipinde anlam
kayması olmamıştır?
A) Yemeklerden sonra hemen uyuyor.
B) Her söylediğine inanıyorum.
C) Eve gider, ancak evde kimseyi bulamaz.
D) Annen, seni anlayamadığını söylüyor.
E) Yarıyıl tatilinde Uludağ’a gideceğim.
bilmeyenkalmasın
8. Hatırımı sordular karşı masadan
Yuvarlanıp gidiyoruz, dedi cesedim
Yukarıdaki dizeler ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Sıfat tamlaması kullanılmıştır.
B) İyelik eki almış iki isim vardır.
C) Dört çekimli fiil vardır.
D) Fiilimsi vardır.
E) Haber kipi kullanılmıştır.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman kayması
yoktur?
A) Tatil için yarın Antalya’ya gidiyorum.
B) Her gün bu duraktan otobüse biniyorum.
YAYINLARI
C) Nasreddin Hoca eşeğine bir gün ters biner.
D) Öğleden sonra size katılırım.
E) Akşamları sinemaya gideriz biz.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gelecek zaman,
gereklilik kipi yerine kullanılmıştır?
A) Nasılsa bir gün köyüne döneceksin.
B) Gelmediğine göre işi çıkmış olacak.
C) Bir gün sen de çıkıp gideceksin buralardan.
D) Bana söz verdi, bundan sonra sabahları erken
kalkmaya çalışacak.
E) Bir gün gelecek, bir gün kalacak.
74
1.B 2.B 3.E 4.D 5.C 6.D 7.E 8.C 9.E 10.B 11.C 12.D 13.E 14.E
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, yapılmakta
olan bir iş bildirilmektedir?
A) Bir gün ansızın gelebilirim.
B) Heyecanlıyım çünkü teyzem üç güne kadar bize
geliyor.
C) Sorduğun sorunun cevabını hatırlamaya
çalışıyorum.
D) Benden iki yıl önce ölen abimin ismini bana
koyuyorlar.
E) Pazar günü ölüyor, salı günü de defnediyorlar.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok
çekimli fiil vardır?
A) Gezip dolaşmak, yeni insanlarla tanışmak bizi
mutlu eder.
B) Bazıları müze gezmeyi fuzuli bir uğraş gibi görür.
C) Yunus Emre bütün yaratılanı sever; o, bu yüzden
hep mutludur.
D) Düşünmeyi sevmeyen kimileri felsefeden anlamaz;
onları hor görmemeliyiz.
E) Hat sanatıyla uğraşmanın bir bedeli vardır; bu
yüzden çoğu kimse bunu göze alamaz?
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, haber
kiplerinden biriyle çekimlenmemiştir?
A) Ahşap evler arasından ilerliyoruz.
B) Birazdan mahâlle parkı görünecek.
C) O gün çok sevindim.
D) Geceleri burada hava soğuk olur.
E) Çantanı akşamdan hazırlamalısın.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili
eylemin kipinde zaman (anlam) kayması
yoktur?
A) Her kuşak kendine göre unutulmaz olaylarla
karşılaşıyor.
B) Bu insanlar yorulmak nedir bilmiyorlar.
C) Düşünebiliyor musunuz, yıllar sonra ilkokul
öğretmenimle karşılaşıyorum.
D) Seneye Fransa’ya gidiyorum.
E) Şimdi gelemeyeceğim, işlerimle uğraşıyorum.
Eylem (Fiil) Test – 4 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil, geniş

Bilmeyen kalmasın
Ek eylemlerin aklınızda daha çok kalması için ; Ek
eylemler-idi,-imiş-ise şöyle kodlanabilir “Dİ-MİŞ-SE”
işte bu kelime ile ek eylemlerin aklınıza gelmesini
kolaylaştırabilirsiniz.
Ek eylemler aynı zamanda birleşik zaman oluştururlar.
zaman kipindedir?
A) Sahile inene kadar bir kelime bile konuşmadık.
B) Şu sıralar sizin verdiğiniz son kitabı okumaktayım.
C) Akşamları gerekmedikçe bir tarafa gitmeyiz biz.
D) Senin için başka neler yapacağımı bilmiyorum.
E) Tavşan dağa küsmüş, dağın haberi olmamış.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik

zamanlı fiil vardır?
A) Hep eski günlerini anlatırdı bize.
5. Aşağıdakilerden hangisinin yükleminde
B) Siz gidedurun, ben yetişirim size.
şimdiki zaman anlamı vardır?
C) Hayatında hiç sevilmedi bu kadar.
A) Kemal, deneme sınavlarında hep birinci oluyor.
D) Daha büyük bir ev arıyoruz.
B) Annem mutfakta bulaşıkları yıkıyor.
E) Bu yaşta bu kadar acı onu hayattan yıldırdı.
C) Arkadaşlarla yarın pikniğe gidiyoruz.
D) Haftaya eşimle size geliyoruz.
E) Üniversiteyi bitirdi, neredeyse üç sene oluyor.
YAYINLARI

2. Aşağıdaki dizelerin hangisindeki eylem, haber

bildirmemektedir?
A) Gözlerin bir diyar gibi uzanıyor.
B) Yaşadığımız günleri biriktirdim gizlice.
C) Denize karışmış dudaklarının tuzu. 6. Yunus ki bu toprakta açmış bir gülmüş
D) Hani saçların, atkın uçuşuyordu rüzgârda. Bir dem o da ağlamış, avunmuş, gülmüş
E) Gel kurtulalım birler hanesinden. Bu dizelerde kaç tane çekimli fiil vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde çekimli fiil

kullanılmıştır?
A) Ey benim aydınlık günlerim
Kopup gitmek acı
7. Aşağıdakilerin hangisinde “-me -ma” eki
eklendiği sözcüğü fiil yapmıştır?
B) Çayır kokusu türküler gibi
A) Bu kadar yüksek sesle konuşma, çok şükür seni
Türküleri işitmek acı
duyuyorum.
C) Bir uçak durur gökyüzünde
B) Sessiz okuma alışkanlığı küçük yaşta kazanılır.
Uçup da gitmemek acı
C) İç konuşma tekniği psikolojik romanlarda daha
D) Yoldaş mı, dost mu, düşman mı çok kullanılır.
Ayırt etmek acı D) Burada ÖSYM’nin danışma bürosu var mı?
E) Kalıcı değiliz şu dünyada E) Doğru yazma yetenek değil, eğitim işidir.
Düşünmek acı

75
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, eylem istek
kipindedir?
A) Yarın öğleden sonra bize gelsin.
B) Bu güzel havada biraz yürümeliyim.
C) Bugün güzel bir menemen yapalım.
D) Ödevlerinizi zamanında yapınız.
E) Yarın sabah erken kalk.
9. Aşağıdaki yüklemlerden hangisi dilek şart
kipindedir?
A) Çok çalıştı ve başarılı oldu.
B) Faydalı bilgiler paylaştı ama onu dinleyen olmadı,
C) Biraz beklesek de işimiz bitirsek.
D) Hiç durmadan okudu da okudu.
E) Yola çıkmadan önce onu da ara.
YAYINLARI
10. Tattığım acıların sayısını, yorgun beynim
I II III IV
anımsamak bile istemiyor.
V
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi,
kökünün türü bakımından farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem fiilden
oluşmaktadır?
A) Unutkanlık iyi bir şey değildir.
B) Kötümserlerin gözlerine boşluklar çarpar.
C) Bütün yeni görüşlere her zaman açığım.
D) Gördüğümüz bütün şaheserler, iyimserlerin
eseridir.
E) İyi insan, kötü alışkanlıklardan uzak duran insandır.
76
1.A 2.E 3.C 4.C 5.B 6.C 7.A 8.C 9.C 10.B 11.B 12.D 13.C 14.A 15.D
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilin
söylenme zamanı ile gerçekleşmesi aynıdır?
A) Bu toplantıda aile içi sorunlar tartışılacak.
B) O yıllarda köyün muhtarı Ankara’da oturuyordu.
C) Çiçekler bahçeye güzel bir görünüm kazandırmış.
D) Yol kenarında bir sürü çocuk top oynuyor.
E) Bu çocuk çeşitli konularda arkadaşlarını aldatıyor.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “bir durumun
giderek ilerlemesi, aşamalı bir durum” yoktur?
A) Yaşlandıkça saçları beyazlaşıyor.
B) İşler gittikçe iyileşiyor, kazançları artıyor.
C) Yağmur oldukça iyi yağıyor.
D) Hastalığı nedeniyle günden güne zayıflıyor.
E) Derslere çalıştıkça konuları daha iyi anlıyorum.
14. “Türkçede eylemi yapan üç kişi vardır: Söz
söyleyen, kendisine söz söylenen, kendisinden
söz edilen.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem,
“kendisinden söz edilen kişi tarafından”
yapılmıştır?
A) Dün oraya gitmişti.
B) Dün, sen konuşmuştun.
C) Ne demek istediğinizi anlayamamıştım.
D) O gün ne getirmiştiniz?
E) Onu hiç anlayamamıştık.
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, çekimli
eylem kullanılmamıştır?
A) Birey olarak kendini tanı!
B) Ekonomide durgunluk belirdi.
C) Geride kalan günlerine yanardı.
D) Bu, farklı bir bakıştı.
E) Haftanın yedi günü dinlenmeden çalışır.
Eylem (Fiil) Test – 5 bilmeyenkalmasın

4. Ek-eylem (ek-fiil) aşağıdaki cümlelerden

Bilmeyen kalmasın hangisinde diğerlerinden farklı bir işlevde
Ek fiiller Türkçede iki görevde kullanılırlar: kullanılmıştır?
A) Oraya kardeşim de gelmeliydi.
İsim soylu sözcükleri yüklem yapar. B) Masadakiler bize kahkahâlarla gülüyordu.
C) Adamın hem çok parası hem de çok malı vardı.
Basit zamanlı fiillere eklenerek birleşik zamanlı fiil
D) Geceleri ayın altında katan katar kağnılar geçerdi.
yapar. (-dir hariç)
E) O yıl fakülteyi yeni bitirmiştim.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ek-fiil

kullanılmamıştır?
A) Sinema, farklı dünyaları tanıtan bir sanat dalıdır.
B) Sanat olmadan, insanlık bugünlere ulaşamazdı.
C) Şiir okudukça içindeki coşku artıyordu.
D) Arkadaşlarıyla sinemaya gideceğini söylemişti.
E) Dergi, gençleri sanata yönlendirmek için yarışma
açtı.
YAYINLARI
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek-eylemin
olumsuz çekimi vardır?
A) Dün akşam hiç uyumadı.
B) Kira kontratı daha hazırlanmadı mı?
C) Çok terlemesine rağmen susamıştı.
D) Gerçekten de korkak biri değildi.
E) Gurbet elde yalnız yaşanmıyor.

2. (I) Yazarlık kolay mı? (Il) Yazarlık birikim ister,

6. “-den durum eki, ek-eylemle çekime girerek bir
araştırma ister. (III) Kendine özgü, uyulması
durumun nedenini belirtebilir.”
gereken kuralları vardır. (IV) Kurallara uyarken
kalıcı olmanın yollarını da araştırmak gerekir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
(V) Gerçek yazar, öldükten sonra da ününü uygun bir örnek verilmiştir?
sürdürmesini bilir. A) Onunla aynı takımdanmışız.
Yukarıda numaralandırılmış cümlelerden B) Yorgunluğu hastalıktanmış.
hangilerinde ek-eylem kullanılmıştır? C) Van’ın en ücra bir köyündendir.
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV D) Rahat olun, masraflar bendendir.
D) III. ve V. E) IV. ve V. E) Şahin Hoca ile aynı okuldanmışız.

3. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi, ek-fiil

almış bir sıfattır? 7. Aşağıdakilerin hangisinde ek-fiil yoktur?
A) Onun söyledikleri hep yalanmış. A) Sokak çocuğu iki gündür açtı.
B) Bu gömlek gerçekten çok pahâlıymış. B) Zili duyunca koşup kapıyı açtı.
C) Beni yüz üstü bırakan sendin. C) Yoksullara yemek dağıtacak bir lokanta açacaktı.
D) En çok sevdiği spor futboldu. D) Sofrasını tanıdık tanımadık herkese açardı.
E) Uzak bir dağ köyünde öğretmendi. E) İnsanların sevgi dolu bakışlarına açtı.

77
bilmeyenkalmasın 1.E 2.B 3.B 4.C 5.D 6.B 7.B 8.C 9.E 10.C 11.A 12.D 13.E 14.D

8. Aşağıdakilerin hangisinde eylemin kipinde bir
anlam kayması olmuştur?
A) Tatillerde size uğramaya çalışacağım.
B) Huzurevi çalışanları bizi ilgiyle karşıladı.
C) Her sabah mümkün olduğunca yürümeye
çalışıyorum.
D) Sağlıklı beslenmeye herkes önem vermelidir.
E) Doğal besinler bu yörede kolaylıkla bulunur.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek-fiil yoktur?
A) O, arkadaşına göre daha anlayışlıdır.
B) Bizden, kendisini aramamızı istiyordu.
C) Kitaplarının yarısından çoğu babasınındı.
D) Öğrencilerine, klasik romanlar aldırdı.
E) Bu paralar değiştirilmediği için artık geçersizdi.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek-eylem

olumsuz olarak kullanılmıştır?
A) Ben böyle bir öykü yazamam.
B) Sözünü ettiğiniz kişiyi hiç tanımam.
C) Bundan daha kötüsü olamaz.
D) Suyun önünü bentle kapamışlar.
E) Yeni aldığınız gömlek hiç de güzel değil. 13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi
“şimdiki zamanın rivayeti” biçimindedir?
A) Oturdukları evi yirmi yıl önce almışlardı.
YAYINLARI

B) Geçen yıl arada sırada arkadaşlarla sinemaya

gidiyorduk.
C) Ben de onun gelmesini bekliyordum.
10. “Ek-fiil, ad soylu sözcüklere eklenerek onları
yüklem yapar ya da basit zamanlı fiilleri bileşik D) O filmi ben de yıllar önce görmüştüm.
zamanlı fiiller hâline getirir.” E) Eskiden kışlar daha soğuk, yazlar daha sıcak
Bu tanıma göre, aşağıdaki cümlelerin geçiyormuş.
hangisinde ek-fiil, farklı görevde kullanılmıştır?
A) İyiyi doğrudan ayırmak zordu.
B) Sen, gönlümde solmayan bir gülsün.
C) Kitaplar raflara düzgün yerleştirilmişti.
D) Burası eskiden bağlık bahçelikmiş.
E) Periler ülkesinde yaşayan bir kız vardı.

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi

ek-eylemin geniş zaman ekini almış bir ad-
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir
birleşik fiil kullanılmıştır?
eylemdir?
A) Her sabah erkenden kalkıp kahvaltı ederdi.
A) Tek amacım, okulu bir an önce bitirmektir.
B) Hayatta tek isteğim, mutlu olmandı.
B) Paldır küldür açar mıydı fıstık ağacı?
C) Dedem pazara gittiğinde fiyatları kontrol ederdi.
C) Şimdi ben sensiz bu işi nasıl yaparım?
D) Yaptığı bu yanlışla iyice gözümden düşmüştü.
D) Oralar, kimsenin tırmanamayacağı kadar diktir.
E) Öğretmenimiz hatalı soruları hemen fark ederdi.
E) Bana yaraşmayan ne varsa bir bir çıkarıp attım.

78
Eylem (Fiil) Test – 6
Bilmeyen kalmasın
Ek-fiiller isim, sıfat, zarf gibi isim soylu sözcüklere
eklenerek onların yüklem olarak kullanılmalarını
sağlarlar.
1. (I) Türlü hâllere düşer zevksizliğe düşmezdi Orhan
Veli. (II) Oturduğu yeri, giydiği gömleği, söylediği
türküyü, kullandığı kelimeyi hoş ederdi. (III)
Nefesinin değdiği yerde bayağılık zor tutunurdu.
(IV) Belki bana öyle geliyor derdim ilk zamanlar,
her hâline dostluğumuz bir başka lezzet katıyor
sanırdım. (V) Sonra baktım her tanıyan buna
benzer şeyler söylüyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde basit zamanlı eylem kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Okumaya meraklı idim. (I) Ortaokulun son
sınıfında bir arkadaşım, Eskiciler’de beni şehir
kütüphanesine götürdü. (II) Kütüphane güzel,
sakin, sıcak ve rahattı. (III) O günden sonra
YAYINLARI
boş vakitlerimi hep kütüphanede geçirdim. (IV)
Sonradan fark ettim ki bu benim yaptığım, hayatın
gerçeklerinden kaçmakmış. (V) Karmakarışık;
gazete, dergi, roman; psikoloji, tarih felsefe kitabı
yani kısaca kütüphanede hoşuma giden her kitabı,
her şeyi okudum.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde birleşik
fiil kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. (I) İlin sahip olduğu doğal değerler turizmin
çeşitli kolları tarafından değerlendirilebilir. (II)
Yurdumuzda çok sayıda göl olmasına rağmen göl
turizmi gelişmiş sayılmaz. (III) Göller denizden
uzak olan kentlerin bu özlemini giderirler. (IV)
Bunlardan son yıllarda özellikle büyük kentlere
yakın olanlar, ilgi görmektedir. (V) Şehre çok yakın
olan Borabay gölü bu açıdan ele alınırsa olumlu
özelliklere sahip olduğu görülür.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
yeterlilik eylemi kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
79
bilmeyenkalmasın
4. (I) Kelimeler bahçemize yapılan aşılar gibidir;
toprağa ve iklime göre bazen tutar bazen de
tutmaz. (II) Tuttuktan sonra da dilin ihtiyaçlarına
göre yontulmaya başlar. (III) Öldükten sonra yeni
bir anlam ile dirilmek hemen her kelimenin başına
gelebilir. (IV) Fikir değiştirmeleri ne kadar sık olursa
bu ölüp dirilmeler de o kadar çok olur. (V) Bunun
için yenileşmeyen yeni yaşamayan bir toplumda
kelime ne ölür, ne dirilir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
eylem birleşik yapıdadır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. (I) Kent, sınırları son derece net çizilen özgürlükler
sistemi demektir. (II) Özgürlük ise farklı olabilme
iznidir. (III) Birbirinden farklı koşullar içinde,
farklı değerler sisteminde, farklı amaçlara yönelik
etkinliklerin sürebilmesi için kaçınılmaz olan
özerkleşme, tarihte ilk kez kentlerle ortaya çıkmıştır.
(IV) Bu durum kentlerde maddi birikimlerin
yoğunlaşmasını sağlamıştır. (V) Tarih boyunca
kentlerdeki zenginlik kent dışında olanların iştahını
kabartmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangilerinde eyleme yer verilmemiştir?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
6. (I) Yeşil gözleri, güzel gülüşüyle herkesi kendine
hayran etmişti. (II) İnsanlar onu sevmek, kucağına
almak ve öpmek istiyordu. (III) O ise çekingen
ama meraklı gözlerle etrafına bakıyordu. (IV)
Annesi ise bebek arabasını sürmeye, oradan
uzaklaşmaya çalışıyordu. (V) Bebeğin rahatsız
olmasını istemiyordu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde birleşik fiil kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın
7. (I) Hayatın acımasızlığına karşı yapılması gereken
mücadeleyi Ahmet Bey’in ağzından dinleyelim: (II)
Dünya her zaman umuda gebedir, ( III) insanoğlu
umudunu yitirdiği an felaketle karşılaşır. (IV)
Bu dünya hayatından galip çıkabilmemiz için
umudumuzu yitirmemeliyiz. (V) Bu sözler insana en
büyük mesajı iletiyor.
Bu cümlede numaralanmış cümlelerin hangisinde
eylem kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. (I) Öğretmenler çocukları anlama, eğitme ve
onların problemlerini çözmede aceleci olmamalılar.
(II) Bu konuda büyük sabır göstermeliler. (III) Tıpkı
ağacın meyve vermesi için toprağın hazırlanması,
tohumun ekilmesi, fidenin çimlenmesi, bakımı,
sulanması, gübrelenmesi yapılıp yıllar sonra
ağacın meyve vermesi gibi çocuğun gelişimi
de belirli bir zaman ve eğitim ister. (IV) Çocukta
hemen bir şeylerin değişmesini beklemek, onun
zihni yapısını bozar. (V) Bundan dolayı öğretmenlik
uzun vadeli fedakârlık işidir.
“İsimlerin sonuna ek-eylem getirilerek isimler
yüklem yapılır.”
Bu parçada numaralanmış
hangisinde bahsedilen tanıma
kullanım vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Sokrates, ömrünün sonlarına doğru flütle yeni bir
ezgi öğrenmeye çalışıyormuş. “Bunun sana ne
I II
yararı var?” diye sormuşlar. “Ölmeden, hiç değilse
III IV
bu ezgiyi öğreneceğim.” demiş Sokrates.
V B) Arkadaş dediğin arada bir dostlarına yardım
Bu parçada altı çizili numaralanmış
sözcüklerden hangileri eylem değildir?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
1.E 2.D 3.A 4.C 5.A 6.A 7.B 8.E 9.B 10A. 11.C 12.C
10. (I) Hayır, o kesinlikle yanlıştır. (II) Türkçe IX.
yüzyıldan itibaren bilim dili olarak gelişmeye
başlamıştı. (III) Uygurlar, çeşitli bilim dallarına
ait eserler meydana getirmişlerdi. (IV) Tıptan
hukuka, iktisattan dinî konulara kadar pek çok
alanda eserler yazmışlar ve bu eserlerde Türkçe
terimlerden yararlanmışlardır. (V) Bilim dili olarak
Türkçeyi kullanmışlardı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi
birleşik zamanlı eylem yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. (I) Yaşadığımız çağ, insan unsurunu çok öne
çıkarıyor ve insan da giderek eserin önüne geçmiş
YAYINLARI
durumda. (II) Edebiyat açısından bunu pek sağlıklı
bulmuyorum. (III) Sanatçıya değil, sanat eserine
bakmalıyız. (IV) Dolayısıyla edebiyatçıların çok
ortalıkta olması, bu noktada şart olan bir şey değil.
cümlelerin (V) Bugün, medya-yazar ilişkilerinin problemli
uygun bir olduğunu görüyorum.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde “gereklilik kipi” kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi haber
kiplerinden biriyle oluşturulmamıştır?
A) Az önce kendi arabasıyla buradan geçti.
edecek.
C) Kardeşiniz, bizim eve bugün uğramalı.
D) Sağlıklı düşünceler, sahiplerini uzun süre yaşatır.
E) Masasındaki karışık kitapları düzeltiyor.
80
Eylem (Fiil) Test – 7
Bilmeyen kalmasın
İşin, hareketin, içinde geçtiği, geçeceği; oluşun
içinde olduğu, olacağı süreye fiilin zamanı denir.
Fiillerin bildirdiği işi, hareketi yapan veya bir oluşun
içinde bulunan varlığa fiilin şahsı veya özne denir.
Anlam kayması anlatım bozukluğu oluşturmaz.
1. (I) “Vatanımızın bir karış toprağı uğruna ölebiliriz”
anlayışı kalplerimizde yer etmiştir. (II) Bu fikir bir
düşmanın varlığını ortaya koyar ve bize tanıdık
gelen bir düşünce tarzıdır fakat vatanımızda her yıl
bir milyar ton vatan toprağı sellerle denize akıyor.
(III) Bu gerçeği duyduğumuzda çok şaşırıyoruz.
(IV) Bir gerçek daha var ki henüz bu ülkenin
toprağını “biz” bilinci içinde algılayamıyoruz. (V)
Bu emanet toprakların sorumluluğunu yaşadığımız
yerin temizliği kadar düşünmeye başladığımız
zaman bu topraklar “bizim” olacaktır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
YAYINLARI
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede birleşik yapılı fiil kullanılmıştır.
B) II. cümlede basit zamanlı fiil kullanılmıştır.
C) III. cümlede şimdiki zaman kullanılmıştır.
D) IV. cümlede yeterliliğin olumsuzu kullanılmıştır.
E) V. cümlede birleşik yapılı fiil kullanılmıştır.
2. (I) Buralarda kaldım. (II) Bu sandalye, bana
benzersiz bir özellik kazandırdı. (III) Aslında
birkaç metrekarelik bir mekânın da kendi içinde
bir dünya olduğunu fark ettim. (IV) Giderek her
nesnenin, her eşyanın en ufak özelliğini, kendine
özgü ayrıntılarını görmeye, bundan insan ve
zamanla ilgili bazen şiirsel bazen de felsefi
sonuçlar çıkarmaya başladım. (V) Zannetmiyorum
ki uzaydan şu koskoca dünyayı izleyen astronotlar
bundan, benim eski, ahşap bir sandalyeyi
seyrederken duyduğum kadar büyük bir zevk alsın.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde birleşik yapılı fiil kullanılmıştır?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
81
bilmeyenkalmasın
3. (I) Özentiyle özgün eser ortaya konduğu görülmüş
müdür? (II) Dinî ve millî unsurları dışlayarak
çağdaş bir kimlik kazanmış insan topluluğu var
mıdır? (III) İşte ben bu soruları hayatımda olduğu
kadar eserlerimde de mesele ediniyorum. (IV)
Ortaya koyduğum durumlar ve olgularla hikâyesini,
ilişkilerini ve duygularını konu edindiğim insanlar
için de bunlar önemli meselelerdir. (V) Mesajım,
bunlar olacak.
“Ek-eylemler isimlerin sonuna gelerek onları
yüklem yapar.”
Buna göre numaralanmış cümlelerin
hangilerinde bu tanıma uygun kullanım vardır?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
4. (I) Orhan Veli, Türk şiirinin sayılı İstanbul
şairlerinden biridir. (II) Nedim ve Yahya Kemal’de
olduğu gibi onda da İstanbul başlıca temalar
arasındadır. (III) O, ilk şiirlerinden itibaren şiire
hâkim bir şairdir. (IV) Yahya Kemal gibi o da
İstanbul’un doğal görünümünü ele almıştır. (V)
Deniziyle, yollarıyla, evleriyle, martılarıyla hep
İstanbul’u dile getirmiştir şiirlerinde.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangilerinde çekimli fiil kullanılmıştır?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
5. (I) Üsküdar vapuruna bir bilet aldı. (II) Güverteye
çıktı. (III) Hava hakikaten çok güzeldi. (IV)
Bembeyaz martılar bacanın çıkardığı kapkara
dumanların arasından kirlenmeden geçiyorlardı.
(V) Kız Kulesi ise karşıda köpükten bir alev gibi
parlıyordu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde fiil kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın
6. (I) Canımızın istediği zamanlarda kâğıdı kalemi
ele alıp bir köşeye çekilmek yetmiyor yazabilmek
için. (II) Duygular, duygulanımlar da yetmez. (III)
Yazarlığı, salt yetenekten ibaret görenler, yazar
nitelendirmesine erişinceye kadarki emekten,
işçilikten, daha önemlisi düzenli çalışmadan
habersizdirler. (IV) Yazarlık basit bir uğraş değildir.
(V) Bunun kıymeti herkesçe bilinmelidir.
Bu cümlelerden hangisinde gereklilik kipine
yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. (I) Bu kitap usta eleştirmenler hakkında yapılan
araştırmaları içeriyor. (II) Eleştirmenlerin sanat
birikimlerine yer veriliyor. (III) Bunlar yapılırken de
eleştirmenlerin eserlerinden örnekler sunuluyor.
YAYINLARI
(IV) Yazar, eleştirmenlerin eksiklerini kinayeli bir
dille veriyor. (V) Ben bu tarzı çok severim.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde farklı bir zaman eki kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. (I) Genç bir insanken, dünyayı değiştirmek
istemişimdir. (II) Ne var ki dünyayı değiştirmenin
çok zor olduğunu gördüm. (III) Bu yüzden
ulusumu değiştirmeye karar verdim. (IV) Ulusumu
değiştiremeyeceğimi anladığımda, yaşadığım
kente diktim gözlerimi. (V) Ne var ki yaşlı bir adam
olarak kentimi değiştiremedim, o zaman ailemi
değiştirmeye karar verdim, onu da başaramadım.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde “duyulan geçmiş zaman” bildirme eki
almıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
82
1.E 2.D 3.C 4.E 5.C 6.E 7.E 8.A 9.C 10.D 11.E
9. (I) Her kaptanda olduğu gibi kişilerin de bir pusulası
vardır. (II) Bazılarında banka hesabını, bazılarında
çıkar sağlamayı, bazılarında bencilliği, bazılarında
nam salmayı gözler önüne serer. (III) Benim
pusulamın ibresi hep kitap sevgisini gösterir. (IV)
Böyle bir sevgiden uzak kalmak elbette üzücü ve
bir o kadar da yadsınamaz bir acıdır. (V) Ama onu
size sevdirmediler diye ondan uzaklaşamazsınız
ki!
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangilerinde fiile yer verilmemiştir?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) I. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
10. (I) Kitabımdaki kahraman benim için paradoksal
bir insandı. (II) Konumu sevdim; güzelce ve
zevkle çalıştım. (III) Bulduğum her ipucu beni
heyecanlandırdı. (IV) Âdeta unutulmuş bir insanı
kuyunun dibinden yeryüzüne çıkardığımı hissettim.
(V) Kitap basıldıktan sonra da epey beğenildi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde birleşik yapılı fiile yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. (I) Her istek, bir gereksinimden, bir yoksunluktan,
bir acıdan doğar; giderildiği zaman insan yatışır. (II)
Ama yatışmış bir kişiye karşılık, nice yatışmamış
ve duygunluğa erişmemiş insan görülür. (III)
Üstelik, istek uzun sürer, gerekli olan şeylerin
ardı arkası kesilmez. (IV) Oysa duyulan haz, kısa
ve ölçülüdür. (V) Yeryüzünde hiçbir şey yoktur ki
şu iradeyi yatıştırabilsin ya da belirli bir biçimde
olduğu yerde durmaya zorlayabilsin.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde birleşik yapılı fiile yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 bilmeyenkalmasın

FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)

İSİM-FİİLLER SIFAT-FİİLLER ZARF-FİİLLER

Fiillerin bazı ekleri alarak isim gibi Fiillerin bazı ekleri alarak sıfat gibi Fiillerin bazı ekleri alarak zarf gibi
kullanılan biçimidir. kullanılan biçimidir. kullanılan biçimidir.

• FİİL+ -mak/-mek İsmi niteledikleri için sıfat gibi • FİİL+ -a/-e,

kullanılırlar.Öğe aldıkları için fiil
• FİİL+ -ma/-me gibi kullanılırlar. • -arak/-erek,
• FİİL+ -ış/-iş/-uş/-üş • fiil+ -an(-en), • -ken, -madan/-meden,
(Bu eki alan bazı isimler kalıplaşarak • -asi(esi), • -dıkça/-dikçe/-dukça,
nesne ismi olabilirler.) • -mez(-maz), • -dükçe,-ınca/-ince,
• Dondurma, kazma, sarma • -ar(-r,-er), • -ıp/-ip/-up/-üp

• -dik(-dık,-dik,-duk,-dük), • -alı/ -eli/, -r...-mez

• Onunla anlaş-mak zordur. • -meksizin
• -ecek(-acak),
• Onunla görüş-me-yi bekledim
• -miş(-mış,-muş,-müş)
• Bu gör-üş-e katılmıyorum. • Gül-e- gül-e gitti.

• gül-en ayvam, • Çalış-arak başarabilirsin.

• öpül-esi el • Yürür-ken düştü.

• çık-maz sokak, • Al-madan gelme.

• gül-er yüz, • Ağla-dıkça üzülüyorum.

• tanı-dık insan, • Gel-ince beni ara.

• piş-miş tavuk • Gid-ip de dönmemek var.

Eylemsi (Fiilimsi) Test – 1 bilmeyenkalmasın

3. Dili mercan, dizi mercan, dişi mercan

Bilmeyen kalmasın
Yoluna bin can koyduğum
Fiilimsiler cümlede isim soylu sözcükler gibi
davrandığından, ek-fiiller fiilimsilerin de yüklem olarak I
kullanılabilmesini sağlarlar. Gökte ararken yerde bulduğum
II III
Fiilimsileri bulmak çok kolaydır. İlk olarak yüklemi Karadutum, çatal karam, çingenem
buluruz. Yüklemin dışında me-ma olumsuzluk ekini Daha nem olacaktın bir tanem
alabilen tüm sözcükler fiilimsidir.
IV
Gülen ayvam, ağlayan narımsın
1. Yedi tepe üstünde zaman bir gergef işler! V
Yedi renk, yedi sesten sayısız belirişler... Kadınım, kısrağım, karımsın.
Eyüp öksüz, Kadıköy süslü, Moda kurumlu, Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
Adada rüzgâr, uçan eteklerden sorumlu. hangisi eylemsi değildir?
Her şafak Hisarlarda oklar çıkar yayından
A) I B) II C) III D) IV E) V
Hâlâ çığlıklar gelir Topkapı Sarayından.
Ana gibi yar olmaz, İstanbul gibi diyar;
Güleni şöyle dursun, ağlayanı bahtiyar...
Bu dizelerde kaç tane fiilimsi vardır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

4. Tohum saç, bitmezse toprak utansın!

YAYINLARI

Hedefe varmayan mızrak utansın!

Hey gidi Küheylan, koşmana bak sen!
Çatlarsan, doğuran kısrak utansın!
Bu dizelerde kaç tane fiilimsi vardır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

2. I. Görmeyince sezilmiyor Mihriban!

II. Yâr deyince kalem elden düşüyor
5. I. Fatih’te yoksul bir gramofon çalıyor .
III. Gözlerim görmüyor aklım şaşıyor
II. Eski zamanlardan bir cuma çalıyor.
IV. Lâmbamda titreyen alev üşüyor III. Durup köşe başında deliksiz dinlesem.
V. Aşk, kağıda yazılmıyor Mihriban! IV. Sana kullanılmamış bir gök getirsem.
Numaralanmış dizelerden hangilerinde eylemsi V. Haftalar ellerimde ufalanıyor.
kullanılmamıştır?
Numaralanmış dizelerden hangisinde eylemsi
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) I. ve IV kullanılmıştır?
D) III. ve V. E) IV. ve V. A) I B) II C) III D) IV E) V

84
bilmeyenkalmasın 1.D 2.D 3.D 4.B 5.D 6.B 7.A 8.E 9.E 10.C 11.E

6. Sonunda tuz bastım gönül yarama 9. I. Birlikte yaşanan günlerimize

Nice dağlar koydun nice arama II. Hasreti getiren kaderimize
Seni terkedip de gitmek var ama III. Yıkılıp yok olan düşlerimize
Ah bu şarkıların gözü kör olsun
IV. Mendilin varsa ver, ağlayacağım
Bu dizelerde kaç tane eylemsi kullanılmıştır?
V. Senden bir hatıra saklayacağım
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Numaralanmış dizelerin hangilerinde eylemsi
kullanılmamıştır?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) I. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.

7. I. Baharı bekleyen kumrular gibi,

II. Sende beni bekle sakın unutma.
III. Ellerin havada gözlerin yolda. 10. I. Koşarım peşinden kaçanların
IV. Bir tanrıyı bir de beni sakın unutma! II. Doğruyu bulmakta zorlanırım
V. Çınladın durdun kulaklarımda. III. Severim, sevmenin dertlerini
Numaralanmış dizelerden hangisinde eylemsi IV. Sonunda kollara yollanırım
kullanılmıştır?
V. Kör olur gözlerim seviyorken
YAYINLARI

A) I B) II C) III D) IV E) V Numaralanmış dizelerin hangisinde ad eylem

isim tamlaması oluşturmuştur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

8. İçime dert oldu mahzun bakışın

Seni düşünmeden duramıyorum
11. I. Seni seven olabilir
Beni öylesine aldın ki benden
II. Sen onlara dönüp bakma
Kendimi arayıp bulamıyorum
Bu dizelerdeki altı çizili eylemsilerin doğru III. Sana âşık olan benim
sıralaması hangisidir? IV. Sen sevgini bana sakla
A) İsim-fiil - sıfat-fiil - zarf-fiil V. Ömründeki her gününde
B) Sıfat-fiil - zarf-fiil - isim-fiil Numaralanmış dizelerin hangilerinde eylemsi
C) Sıfat-fiil - sıfat-fiil - isim-fiil kullanılmamıştır?
D) Zarf-fiil - isim-fiil - sıfat-fiil A) I. ve Il. B) I. ve III. C) I. ve IV
E) İsim-fiil - zarf-fiil - zarf-fiil D) III. ve V. E) IV. ve V.

85
Eylemsi (Fiilimsi) Test – 2
Bilmeyen kalmasın
Bazı fiiller, isim-fiil eklerini alarak bir varlığa ad
olur. Bu sözcükler fiilimsi değildir. Bu sözcüklerin
fiilimsi olmadığını anlamak için olumsuzluk eki (-me,
-ma) getirebiliriz. ( Dondurma, yemek..)
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi eki
alan sözcük bir varlığın ismi olduğu için fiilimsi
özelliğini kaybetmiştir?
A) Misafirlere verilecek hediyeleri masaya bıraktım.
B) Bahçeyi temizleyecek kadınlar az önce geldi.
C) Köye elektrikler geleli çok şey değişti.
D) Öğretmeler için yemekler özenle hazırlanmış.
E) Ölmeden önce bir vasiyeti vardı.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen bağ-
YAYINLARI
fiil, ötekilerden farklı bir soruya yanıt verir?
A) Yağmur durur durmaz güneş açtı.
B) Hava aydınlanmadan yola çıktık.
C) Parkta oynarken kardeşim salıncaktan düştü.
D) Zil çalınca çocuklar hemen kapıya koştu.
E) Akşama kadar durmaksızın çalıştık.
3. Aşağıdakilerin hangisinde eylemsi
kullanılmamıştır?
A) Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?
B) Ben, bana bir harf öğretenin kölesi olurum.
C) Biz bu örnekleri okulda veriyoruz.
D) Seni benden başkası düşünüp hâlini sormaz.
E) Yıllardır bizi kurtaracak insanı bekledik.
86
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdakilerden hangisinde isim–fiil ve sıfat -fiil
bir arada kullanılmıştır?
A) Akacak kan damarda durmaz, demişler.
B) Sinemaya giderken arabayı hızlı kullanınca kaza
yaptı.
C) Sınav başlayalı yirmi dakika oldu, sen daha yeni
geldin.
D) Yönetim kurulunda alınan kararların uygulanması
için komisyon oluşturuldu.
E) Gelecek ay işten ayrılıp yeni bir şirkette işe
başlayacağım.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemsi
kullanılmamıştır?
A) Her doğan gün yeni bir başlangıçtır.
B) Geleceğimi annemlere haber verdiniz mi?
C) Alıngan sanatçılar, hiçbir zaman eleştirinin
geliştirici gücünden yararlanamaz.
D) Sanatçı daha başlangıçta yapıtının konusunu
seçerken dikkatli olmalıdır.
E) Yeni öğretmenin ders anlatışını çok beğendim.
6. Karedeniz’de yükselip alçalarak ağır ağır giden bir
vapurdayız. Dışarıda iyice belirmeye başlayan kent
ışıklarına bakarken o uzak penceredeki hayatın hiç
de düşündüğüm gibi olmadığını biliyorum artık.
Bu cümlede kaç tane eylemsi vardır?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
bilmeyenkalmasın
7. Aşağıdaki cümlelerde kullanılan eylemsiler
ikişerli gruplandırılırsa hangisi dışarıda kalır?
A) Öfkeli adam, aklı başına gelince pişmanlık duyar.
B) Öfkelenmek, spor bir arabayı son sürat sürmeye
benzer.
C) Başarının ilk koşulu iradeli olmaktır.
D) Karnı doymayacağı yerde, açlığını belli etmez.
E) Aslanın bedeni yediği hayvanlardan oluşur.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “–ken“
eylemsi eki, ad soylu sözcüğe gelmiştir?
YAYINLARI
A) Hafta sonu yürüyüş yaparken ona rastladım.
B) Evde babam varken sesimizi fazla yükseltmezdik.
C) İşe giderken servise hep buradan binerim.
D) Seni düşünürken dilim tutuluyor.
E) Ben giderken o henüz uyanmamıştı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil eki alan
sözcük fiilimsi olma özelliğini kaybetmiştir?
A) Sevmek hayatın kendisi demektir.
B) Kitap okumak insanı dinç tutar.
C) Görmeyi zorlaştıran etkenler nelerdir.
D) Eline kazma al, kuyuyu kaz!
E) Uyanık yatmak kâbus görmekten iyidir.
87
1.D 2.E 3.C 4.D 5.C 6.B 7.A 8.B 9.D 10.B 11.D 12.C
10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı türde bir
fiilimsi kullanılmıştır?
A) Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar
Ömrün bütün ikbalini vuslatta duyanlar.
B) Bir hazzı tükenmez gece sanmakla zamanı
Görmezler ufuklarda şafak söktüğü anı
C) Gördükleri rüya, ezeli bahçesidir aşkın
Her mevsim bir yaz ve esen rüzgârı başka
D) Onlar ki bu güller tutuşan bahçededirler.
Bir gün, nereden hangi tesadüfle gelirler.
E) Aşk onları sevkettiği günlerde kaderden
Rüzgâr gibi bir şevk alır oldukları yerden.
11. Aşağıdaki atasözlerin hangisinde sıfat-fiil
diğerlerinden farklı görevde kullanılmıştır?
A) Parayı veren, düdüğü çalar.
B) Son gülen, iyi güler.
C) Gülü seven, dikenine katlanır.
D) Sabreden derviş muradına ermiş.
E) Rüzgâr eken, fırtına biçer.
12. Aşağıdaki zarf-fiillerden hangisi zaman anlamı
taşımamaktadır?
A) Gülünce gözlerinin içi gülüyor.
B) Yatar yatmaz horlamaya başladı.
C) Bu gece o şarkıyı doya doya dinledim.
D) On dakika geçmeden zil çaldı.
E) Yukarı çıkmaya karar vermeden biraz bekledi.
Eylemsi (Fiilimsi) Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Düşünmeden alınan kararların sonuçlarına

Bilmeyen kalmasın
katlanmak zorunda kalıp pişmanlık duyanların
Sıfat-fiil eklerini alan bazı sözcükler, kalıcı isim sayısı az değildir.
olur.
Bu cümlede kaç tane yan cümlecik vardır?
Sıfatlar, fiillere; “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek,
-miş” ekleri getirilerek yapılır. A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
İsim-fiiller ise; “-ma, -ış, -mak” ekleri ile yapılır.
Fiilimsilerin bulunduğu cümlelerde, fiilimsiler yan
cümlecik oluştururlar.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil, sıfat-

fiil, zarf-fiil bir arada kullanılmıştır?
A) Güneş doğarken, çantalarımızı hazırlayıp, hiç
beklemeden yola koyulduk.
B) Tek isteği, oğlunun okulu bitirmesi ve bir an
önce işe başlamasıydı.
C) Oraya gidince ilk önce ünlü yazarı görüp, onunla
konuşmayı düşünüyorum. 5. Bir işe karar verirken büyüklerimize danışınca yanlış
I II
D) Karar verirken hata yapmamak için konuyu bilen
birilerine danışmalıyız. yapmak bile bizi fazla üzmez; çünkü sorumluluğu
E) Çevresindekilere kırıcı söz söylemeyen ve herkes III IV
tarafından sevilen bir kişiydi. paylaşmak bizi rahatlatır.
V
YAYINLARI

Numaralandırılmış sözcüklerden hangisi

fiilimsi değildir?
2. “Bazı eylemsiler (fiilimsiler), eylem anlamını
bütünüyle kaybedip bir varlığa ad olurlar.” A) I B) II C) III D) IV E) V
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
bir örnek yoktur?
A) Bu sene yağış beklenenin altındaydı.
B) Çağlayanın sesi insana ürperti veriyordu.
C) Annem çok güzel dolma yapar.
D) Durakta bir süre dolmuş bekledik.
E) Günlük yazma işine bir süre ara verdi.

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eylemsi, 6. Her duyduğuna inanıp bilgiyi sorgulamadan

durum eki almamıştır? I II

A) Toplumun yararına çalışmayı istiyordu. insanları suçlamak, akıllı insanların yapacağı bir
III IV
B) Buraya gelmene çok sevindim.
davranış değildir.
C) Uzun süre beklemekten sıkıldı. V
D) Ürgüp’ü görünce hayran oldum. Bu cümlede altı çizili sözcüklerden hangisi
E) Çocuğunu yetiştirmeye özen gösteriyor. bağ-fiildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

88
bilmeyenkalmasın 1.D 2.E 3.D 4.D 5.D 6.B 7.B 8.C 9.E 10.B 11.B 12.C

7. Aşağıdakilerden hangisinde ad - eylem kullanılmıştır? 10. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde sıfat-fiil,

A) Elbette dondurmayı severim, hele yazın. ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?

B) İtalyanca konuşmaya pek hevesliydim o yıllarda. A) Sona kalan, donakalır.

C) Çevredeki sessizlik insana tedirginlik veriyordu. B) Garibin sırtını okşayan eli herkes öper.
D) Tokat’ın şirin ilçesi Zile’de satılan gözlemenin C) Varını veren, utanmamış.
tadı hiçbir yerde yok. D) Yaş kesen, baş keser.
E) Deneme türünün ilk örneklerini o vermişti. E) Tekkeyi bekleyen, çorbayı içer.

11. Natüralist akımın temsilcisi olan yazarlar, sosyal

I II
yaraların sebeplerini araştırıp açıklamayı
III IV
amaçlayan sanatçılardır.
8. Ağaç dikme seferberliğine katılıp iyi bir projeye V
YAYINLARI

imza atarak ödül aldık.

Bu cümlede kaç tane eylemsiye yer verilmiştir? Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi,
tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Şu karşıdan güle güle gelince

İki hasret birbirini bulunca
Yürekle görmek de iki baştan olunca
12. Görülüyor ki şiirin açık ve anlaşılır bir dille
söylenmesini isterken kendisi de sade dil kullanan
İnce bel altında kol incinir mi? yazar; aynı şiirlerin teknik tanıtımını yaptığında
Bu dörtlükte geçen aşağıdaki sözcüklerden satırların çevirisinde de ilim diline başvurmuştur.
hangisi eylemsi değildir? Bu cümlede kaç tane sıfat-eylem (ortaç)
A) gelince B) bulunca C) görmek kullanılmıştır?
D) olunca E) ince A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

89
Eylemsi (Fiilimsi) Test – 4
Bilmeyen kalmasın
Bağ-fiil, fillerden;
“-e/-a, -ip/-ıp, -erek/-arak, -meden/-madan, -meksizin/
-maksızın, -dikçe/-dıkça, -ince/-ınca, -eli/-alı, -ken,
-r ... -mez, -esiye/-asıya -dığında/-diğinde” ekleriyle
türetilip zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir.
1. Kitabımdaki kahraman benim için paradoksal
bir insandı. Konumu sevdim; güzelce ve zevkle
çalıştım. Bulduğum her ipucu beni heyecanlandırdı.
Âdeta unutulmuş bir insanı kuyunun dibinden
yeryüzüne çıkardığımı hissettim. Kitap basıldıktan
sonra da epey ilgi gördü. Birtakım konuların en
önemli ekseni hâline geldi.
Bu cümlede kaç tane eylemsi kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
YAYINLARI
2. I. Herhangi bir kitabı oku diyenden korkma, kitap
okumayandan kork.
II. Okuduğu bir kitabın halka zararlı olacağını
söyleyenden daha zararlı kimse yoktur.
III. İçinde her şeyi bulunduran bir kitap tüm kitapların
düşmanıdır.
IV. Nitelikli bir kitap, içerik yönüyle içinde sınırlı
şeyler barındırır.
V. Kendi okuyup başkasına okutmayan, kendi yiyip
başkasına yedirmeyenden daha bencildir.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde
eylemsiye yer verilmemiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
90
bilmeyenkalmasın
3. (I) Kağnı sesleri temmuz gecelerinin ninnisidir bizim
köyde. (II) Tarlalarda bir işi olmayan evindedir.
(III) Herkes ya balkonda ya evinin önünde bir gaz
lambasının loş ışığı altında yemeğini yiyordur,
çayını yudumluyordur bu saatte. (IV) Çamlıbel’den
bir ses gelir. (V) Her insanın özlediği, hatıraları
çağrıştıran seslerdir bunlar.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde birden fazla eylemsiye yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Ufkun yer yer boz bulutlarla kaplandığı sabahlar,
I
derede yıkandıktan sonra tarlalara, ormanlara
II
dalar, sabah çiğlerine basa basa dolaşmaktan
III IV
büyük tat alırdım.
V
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden
hangisi eylemsi değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. İki yıl önce daha gösterime girmeden çeşitli
eleştirilerin hedefi olan bu filmin birden fazla alanda
ödül alacağını kimse öngörmüyordu.
Bu cümlede kaç tane eylemsi kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
bilmeyenkalmasın
6. (I) Yahya Kemal’in cimri bir şair olduğuyla ilgili
sürekli olarak tekrarlanan bazı sözler var ve
bunların hiçbiri yerinde ifadeler değil. (II) Az
veren şairin mutlaka cimri olması gerekmez.
(III) Şiirin gözü değil, ruhu doyurması lazım. (IV)
Cimri şair bize içindeki zengin musikiyi vermeyen,
lirik coşkunluktan korkan, ruhunu mısralarından
esirgeyen şairdir. (V) Yahya Kemal bize musikisini,
lirizmini ve ruhunu bol bol vermiştir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde eylemsiye yer verilmemiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. (I) Yeni kelimeler genelde yabancı bir dilden
gelir ki bu çoğunlukla medeniyetinin etkisi altında
kaldığımız bir milletin dilidir yahut da mevcut
kelimelerden türeme yoluyla çıkarılır. (II) Fakat bu
YAYINLARI
kelimeler bahçemize yapılan aşılar gibidir; toprağa
ve iklime göre bazen tutar bazen de tutmaz.
(III) Tuttuktan sonra da dilin ihtiyaçlarına göre
yontulmaya başlanır. (IV) Öldükten sonra yeni bir
anlam ile dirilmek hemen her kelimenin başına
gelebilir. (V) Fikir değiştirmeleri ne kadar sık olursa
bu ölüp dirilmeler de o kadar çok olur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde ad-eylem kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Türlü hâllere düşer, zevksizliğe düşmezdi Orhan
Veli. Oturduğu yeri, giydiği gömleği, söylediği
türküyü, kullandığı kelimeyi hoş ederdi. Nefesinin
değdiği yerde bayağılık zor tutunurdu. Belki
bana öyle geliyor derdim ilk zamanlar, her hâline
dostluğumuz bir başka lezzet katıyor sanırdım.
Sonra baktım her tanıyan buna benzer şeyler
söylüyor.
Bu parçada kaç tane eylemsi kullanılmıştır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
91
1.D 2.D 3.E 4.E 5.C 6.E 7.B 8.D 9.D 10.E
9. Buğday tarlalarının, ayçiçeği sarısının ve ışığın
ressamı Van Gogh, “Olgunlaşmak ve daha derin bir
I
anlayışa varmak için çevreye uzun uzun bakmak
II III
gerek.” diyordu. Bunu söylerken çevresindeki her
III
nesnenin bir bakıma canlı olduğunu ve kendini
ifade etmeye çalıştığını anlamıştı sanırım. Her
canlı konuşuyor evet, kendi dilince, bitki, kuş,
böcek, bulut, toprak…
Bunu işitme, anlamlandırma biçimlerimizdir belki
IV
bizi birbirimizden ayıran. Varlıkların bülbül gibi
şakıdığını kabul ya da ret basamağından başlayıp
V
varlıkların dilini anlamlandırma yollarımıza kadar
yükselen bir yelpazedir insanlık.
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden
hangileri farklı türde eylemsidir?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) I. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
10. (I) Samuel Becket: “ Yeryüzündeyiz ve bunun bir
şifası yok çünkü varlığın ıstırabını duyan herkes
ruhunda bir endişenin gölgesini taşır. “ diyor. (II)
Modern çağın endişe uyandıran özellikleri var ve
aidiyet duygusuna dair soru ve cevaplar insan
endişesinin özünü oluşturuyor. (III) Aidiyet sadece
belirli bir topluluğa üye olmak şeklinde anlaşılmamalı,
belirli bir anlama ve anlaşılma biçimidir aynı zamanda.
(IV) İçinde yaşadığımız geniş toplumsal ilişkiler ağında
söylediklerim anlaşılıyor ve ben onların ne söylediğini
anlayabiliyorsam aidim demektir. (V) Modern çağı
anlamak ve onu boyunduruk altına almak düşüncesi,
onun hızlı ve sert esen değişim rüzgârları karşısında
bizi hezimete uğratıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
hem isim fiil hem de sıfat fiile yer verilmiştir?
A)I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 bilmeyenkalmasın

A) ÖZNE YÜKLEM İLİŞKİSİ

1. ............................................................YÜKLEM
“-ıl, -ın” eki olup olmadığına dikkat edin. sev-il-iyor, bak-ın-ıyor

-ıl / -ın ekleri yoksa (Etken)

FİİLDE ÇATILAR

-ıl / -ın ekleri varsa, özne işi kendisi yapmışsa (Dönüşlü)

-ş eki varsa, iş karşılıklı veya birlikte yapılmışsa (İşteş)

-ıl / -ın ekleri varsa iş başkası tarafından yapılmışsa (Edilgen)

B) NESNE YÜKLEM İLİŞKİSİ

onu

1. ............................................................YÜKLEM GEÇİŞLİ = Nesne alabilen fiillerdir.

Önlerine “onu” getirilebilir.

onu

2. ............................................................YÜKLEM GEÇİŞSİZ = Nesneye ihtiyaç duymayan

fiillerdir. Önlerine “onu” getirilemez.

3. onu -t
ETTİRGEN = Geçişli fiilere -t / -r / -tır ekleri
-r
Geçişli -tır getirilerek geçişlilik dereceleri artırılır.

4. onu -t
OLDURGAN = Geçişsiz fiiler -t / -r / -tır
-r
Geçişsiz -tır ekleri yardımıyla geçişli yapılır.
Fiilde Çatı Test – 1
Bilmeyen kalmasın
Bir cümlede çatı ararken o cümlenin yükleminin
fiil olup olmadığına bakılır. Eğer yüklem fiilden oluşuyorsa
o cümlede çatı aranır. Yoksa çatı aranmaz.
Pratik olarak bir fiilin geçişli olup olmadığını anlamak
için fiile “neyi, kimi” sorularını yöneltiriz, bu soruları
yöneltebiliyorsak fiil geçişlidir, yöneltemiyorsak fiil
geçişsizdir. Bazı geçişli cümlelerde nesne açıkça
yazılmamış olabilir.
1. I. Uyu! Gözlerinde renksiz bir perde,
II. Bir parça uzaklaş kederlerinden.
III. Bir ruh gülümsüyor şimdi derinden,
IV. Mehtabın ördüğü saatler nerde?
V. Varsın bahçelerde rüzgâr gezinsin,
Bu dizelerde bulunan cümlelerin hangisinde fiil
çatısı aranmaz?
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. I. Basma, bu eşikte benim kalbim var
II. Kalbim ki bir uzak hayale ağlar
III. Kıskanç bir büyüdür bana uzletim
IV. Ben de bilmem nasıl döner bu humma
V. Her akşam bir çarmıh olur ruhuma
Numaralanmış cümlelerden hangisinde
çatısı aranmaz?
A) I B) II C) III D) IV E) V
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem,
geçişli eylem olmasına karşın nesne
almamıştır?
A) Bir sürü soruyu bir çırpıda cevapladım.
B) Geçen ay sinemada görmüştüm.
C) Çok çalışarak yaptığı evi yıktılar.
D) Duygularımı paylaşmak istemiyorum.
E) Olayları televizyondan izledim.
bilmeyenkalmasın
4. Artık demir almak günü gelmişse zamandan,
I
Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.
II
Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;
III
Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.
IV
Rıhtımda kalanlar bu seyahatten elemli,
Günlerce siyah ufka bakar gözleri nemli.
V
Bu dizelerdeki altı çizili fiillerden hangisi
nesnesine göre çatısı yönüyle diğerlerinden
farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. I. Garibim namıma Kerem diyorlar.
II. Aslı´mı el almış haram diyorlar
YAYINLARI
III. Hastayım, derdime verem diyorlar.
IV. Maraşlı Şeyhoğlu Şatılmış´ım ben.
V. Bir kitabe kokusu var yazında.
Bu dizelerin hangilerinde çatı özelliği aranmaz?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
fiil
6. I. On yıldır ayrıyım Kınadağı´ndan
Baba ocağından yâr kucağından
II. Bir çiçek dermeden sevgi bağından
Huduttan hududa atılmışım ben
III. Altında da bir tarih. Sekiz mart otuz yedi..
Gözüm imza yerinde başka ad görmedi.
IV. Artık bahtın açıktır, uzun etme arkadaş
Ne hudut kaldı bugün, ne askerlik, ne savaş;
V. Araya gitti diye içlenme baharına,
Huduttan götürdüğün şan yetişir yarına
Numaralanmış cümlelerden hangisinde edilgen
çatı bulunmaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
93
bilmeyenkalmasın 1.D 2.C 3.B 4.C 5.E 6.B 7.D 8.C 9.A 10.B 11.D 12.B

7. Dün gece ağlayan yaşlı gözlerle 10. I. Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
Nasırdan çektiği kadar
Yüreğim yanarak baktım resmine II. Hatta çirkin yaratıldığından bile
I O kadar müteessir değildi;
Bir anda kahroldum, yıkıldı dünyam III. Kundurası vurmadığı zamanlarda
II III Anmazdı ama Allah´ın adını,
Resminle vuruldum kurşun yerine IV. Günahkar da sayılmazdı.
IV Yazık oldu Süleyman Efendiye
Yokluğun aklımı başımdan aldı V. Bir akşam uyudu;
V Uyanmayıverdi
Numaralanmış eylemlerden hangisi Numaralanmış dizelerden hangisinde çatı
dönüşlüdür? aranmaz?

A) I B) II C) III D) IV E) V A) I B) II C) III D) IV E) V

11. I. Gönlündeki derdi siler atarım

8. Dökülür köpüklü sular yar’ından
II. Ümit pınarıyla coşar akarım
I
Baharlar yaratır kışın karından III. Kış göstermem sana ben hep baharım

II IV. Gülü susuz seni aşksız bırakmam

İçenler sihirli pınarlarından V. Yanarım sevginle sonsuza kadar
YAYINLARI

Numaralanmış dizelerden hangilerinde geçişsiz

Şöyle bir silkinir ceylan olurlar çatı bulunmaktadır?

III A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve IV.

Başı boş kırlara salar tayını D) II. ve V. E) III. ve IV.
IV
Elinden düşürmez okla yayını
V
Numaralanmış eylemlerden hangisi “dönüşlü” 12. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
eylemdir? I
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
A) I B) II C) III D) IV E) V

Ya gözler altındaki mor hâlkalar?

Neden böyle düşman görünürsünüz,
II
9. I. Gözlerin bir parça almış güneşten
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
II. Gecenin sabaha döndüğü ansın III
III. Tuttuğum ellerin sanki güneşten Zamanla nasıl değişiyor insan!
IV. Sen iki bedende yaşayan cansın
IV
Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
V. Vücutta kanımın damarı sensin V
Numaralanmış dizelerin hangisinde çatı aranır?
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
A) I B) II C) III D) IV E) V edilgen eylemdir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

94
Fiilde Çatı Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. I. Adam, odasında bir saat söylendi durdu.

Bilmeyen kalmasın
II. Gelemeyeceğim, okul müdürüne söylenmemiş
Fiilin başına “onu” zamirini getirebiliyorsak fiil
mi?
geçişlidir, getiremiyorsak fiil geçişsizdir.
III. Koca salon boydan boya yıkanmış.

Bazı fiiller çatı eki almadan da işteşlik özelliği IV. Mezun olunca hayata atıldık.
gösterebilir. V. Bu yazıda birçok yanlış görülmüş.
Bu cümlelerde altı çizili fillerden hangileri
dönüşlü çatılıdır?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III
1. “Bazı fiillerde çatı eki, zamanla kök ile
kaynaştığından, bu fiillere ‘kökte işteş’ denir.” D) III. ve IV. E) IV. ve V.
Aşağıdakilerden hangisinde bu açıklamada
verilen bilgi örneklenmiştir?
A) İki pehlivan saatlerce güreştiler.
B) Soru çöze çöze sınavlara alıştım.
C) İki arkadaş telefonda saatlerce konuştu.
D) Nihayet gemi limana yanaştı.
E) Yağmurdan, toprak iyice çamurlaştı.

5. Aşağıdakilerden hangisinde “değişerek yeni bir

görünüm kazanma” anlamı vardır?
YAYINLARI

A) Yıllar sonra buluşan iki arkadaş sevinçle kucaklaştı.

2. Aşağıdakilerden hangisinin yüklemi için çatı
söz konusu olamaz? B) Dün arkadaşlarımdan biriyle kendi mahallemde
karşılaşmayayım mı?
A) Bu elbiseni, davete gelen herkes çok beğendi.
C) Kimi edebiyatçılar yıllarca mektuplaşır.
B) Kaybolan çocuk, uzun uğraşlar sonucu parkta
bulunmuş. D) Silah sesi duyulur duyulmaz kuşlar kaçıştı.

C) Bana kapıyı açan, benden birkaç yaş büyük E) Yaşadıklarından sonra onun yüreği acılara karşı
dayımdı. taşlaşmış.

D) Yağmur sularına dayanamayan çadır birden

üstümüze çöktü.
E) Rüzgâr, naylon çekilmiş pencerede ıslık çalıyordu.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne

yoktur?
A) Vizyondaki film, büyülü bir dünyanın kapılarını 6. “Ömer” sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde
bize açıyor. sözde özne göreviyle kullanılmıştır?
B) Son zamanlarda haberler, televizyonlarda her A) Ömer ödevlerini akşamdan yaptı.
saat başı veriliyor. B) Ömer dünkü maçta oynatılmamış.
C) Ünlü şairin yeni şiirleri nihayet basılacakmış. C) Ömer arkadaşlarıyla şakalaşıyordu.
D) Senariste göre filmin konusu bir romandan alınmış. D) Ömer başarılı bir öğrenciydi.
E) İlan, bugünkü gazetelerde yayımlanacakmış. E) Toplantıda en çok Ömer konuştu.

95
bilmeyenkalmasın
7. “Geçişsiz ve edilgen eylemlerin yüklem olduğu
cümlelerde özne belirsizdir.”
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamaya örnek
olamaz?
A) Bu odada bir saniye bile kalınmaz.
B) Evlerin penceresinden içeriye bakılmaz.
C) Yol ortasında bu şekilde durulmaz.
D) Adalara ancak vapurla gidilir.
E) Herkese böyle şeyler anlatılmaz.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne-yüklem
ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Yemekten sonra salona geçildi.
YAYINLARI
B) Güzel anlar ömür boyu hatırlanır.
C) İşi bittikten sonra koltuğa uzanıp biraz dinlendi.
D) Tatilde bayraklar göndere çekildi.
E) Yarışmada derece alanlar dün açıklanmış.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi nesne-yüklem
ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Sınav sorularını çözerken epey zorlandı.
B) Sınav sorularını cevaplayamadı ve salonu terk
etti.
C) Sınav sorularını bu sefer de çözemedi.
D) Sınav sorularını geçen hafta hazırlamış.
E) Sınav sorularını etraflıca inceledi.
96
1.A 2.C 3.A 4.B 5.E 6.B 7.E 8.C 9.A 10.E 11.C 12.E
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, özne-yüklem
ilişkisi yönünden diğerlerinden ayrı bir özellik
gösterir?
A) Bol yağmurdan kabarıp taşan nehrin suları,
nihayet duruldu.
B) Bulanık akan musluğun suyu ancak iki gün sonra
duruldu.
C) Bütün gece kıyıyı acımasızca döven hırçın deniz,
sabaha karşı duruldu.
D) Dağdan gelen gelen patika yol ormanın bitiminde
ikiye ayrıldı.
E) Senin o taşkın davranışlı arkadaşın, evlenince
duruldu.
11. Aşağıdakilerin hangisinde işi karşılıklı yapma
anlamı vardır?
A) Düğünde kağıt paralar havada uçuşuyordu.
B) Öğrenciler güle oynaya sınıflara doluştular.
C) Onunla iki yıldır sürekli yazışıyoruz.
D) Kadınlar bir başka odada ağlaşıyordu.
E) Çocuklar çikolataları havada kapıştılar.
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin çatısı,
öznesine göre farklıdır?
A) Bu fabrikaya taşeron işçi aranıyor.
B) Eski palto gardırobun her yerinde arandı.
C) Takıma girecek yüzücüde birkaç özellik aranıyor.
D) Talimat kesindi: Bu depo didik didik aranacak
ve emanet mallar bulunacak.
E) Unuttuğum bir şey olabilir diye, arandı.
Fiilde Çatı Test – 3 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın 4. “ ‘-t, -ir, -tir’ (-dir) eki alan geçişli eylemlere ettirgen
Bir fiilin geçişli olabilmesi için cümlede mutlaka eylem denir.”
nesne olması şart değildir. Cümlede nesne olmasa Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi
bile cümle geçişli olabilir. Önemli olan “neyi, kimi” ettirgen eylemdir?
sorularını sorup soramadığımızdır. A) Beni, hareketlerini denetlemeye alıştırmıştı.
B) Bu durum bizi ona büsbütün yaklaştırmıştı.
Geçişsiz bir fiilin üzerine “-r,-t,-tır” eklerinden birinin C) Nedense çocuklarını fazlasıyla şımartmışlardı.
getirilerek fiilin geçişli yapılmasına “oldurgan” çatılı
D) Evin kapılarını ve pencerelerini yeni boyatmıştı.
fiil denir. Geçişli bir fiilin üzerine “-r,-t,-tır” eklerinden
E) Kurtulmanın mümkün olduğuna hepimizi
biri getirilerek fiil yeniden geçişli yapılıyorsa o fiil
inandırmıştı.
“ettirgen” çatılı bir fiildir.

5. “Geçişsiz-edilgen çatılı eylemlerin yüklem olduğu

1 . I. Sınıf başkanımız görevden çekildi.
cümlelerde, özne de nesne de bulunmaz.”
Il. Dilenciler paraları paylaştılar.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı
III. Bekçi hep ayni sokakta geziniyor. örneklendirir?
IV. Öğrencinin kaydı yapıldı.
A) Bu sorun kolay kolay çözülmez.
V. Annemin öğütlerini unutmuyorum.
B) Önyargılı insanlarla bir şey tartışılmaz.
Yukarıdaki cümlelerden hangilerinin yüklemleri
C) Bu yakadan karşı kıyılar görünmez.
özne-yüklem ilişkisi bakımından aynı özelliktedir?
D) Sevgi, hesap kitapla olmaz.
A) I. ve III. B) I. ve IV. C) II. ve V.
E) Burada rahat dinlenilmez.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
YAYINLARI

6. Yıllar sonra, bir tatil köyünde karşılaşınca sevinçle

2. Aşağıdaki eylemlerden hangisi nesne alabilir kucaklaştılar.
(oldurgan) duruma getirilmiştir? Bu cümledeki özne-yüklem ilişkisi aşağıdakilerden
A) Antik kenti bir günde gezdirdi. hangisinde vardır?
B) Kitabı büyük bir istekle okudu. A) O, kötü haberi duyunca çok üzülmüştü.
C) Arkadaşım günlerce bekledi. B) Çocuk, tüm hızıyla koşmaya başladı.
D) Anlattıklarıyla herkesi güldürdü. C) O, çalışmaktan yorulmuştu.
E) Annesinin hastalığına çok üzüldü. D) Ayrılmadan önce arkadaşlarıyla vedalaştı.
E) Konuşmalardan alınmıştı.

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi çatı

bakımından etken ve geçişlidir?
7. Aşağıdaki dizelerden hangisinin yüklemi
A) Dili düzgün kullanmanın bir yurtseverlik görevi geçişli eylemdir?
olduğuna inanır.
A) Uyanın gündüz uykusundan evler
B) Bazı yazarlar, halkın sorunlarına yer vermekten
kaçınmışlardır. B) Bir kuş çırpınıyor eteklerinde

C) O filmi her izlediğinde gözleri dolardı. C) Bir uçurtma yaptım, telli duvaklı

D) Roman, insan yaşamını bütünsellik içinde ele D) Kaybolmak üzere suya düşen bilezik
alır. E) Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından
E) Senden çok korktuğu yüzünden anlaşılıyordu.

97
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
karşılıklı yapılmamıştır?
A) Onunla bu evde tanışmıştık.
B) Dışişleri Bakanı yeni büyükelçiyle görüştü.
C) İnce hesaplamalardan sonra parayı bölüştüler.
D) Tepenin karanlık yamaçlarında azgın kurtlar
boğuşuyordu.
E) Üstlerine doğru gelen arabayı görünce kaçıştılar.
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi aldığı son çatı
ekiyle geçişliliğini kaybetmiştir?
A) Olay, TBMM tarafından araştırıldı.
B) Bu manav, hakkında kimseyi konuşturmuyor.
C) Bize konuyu böyle yazdırmadı.
D) O gün hepimize müzeleri gezdirdi.
E) Beni bu olay sinirlendirdi.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, özne-yüklem
ilişkisi bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Çocuk, arabanın arkasına saklandı.
B) Gazeteyi okumak için tepeme dikildi.
C) Adam, homurdanarak kenara çekildi.
D) Sokağa çıkmadan önce iyice kurulandı.
E) Düğün yemeği için beş koyun kesildi.
11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, çatı özelliği
aranmaz?
A) Eviniz kutu gibi küçücük bir evdi.
B) Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede.
C) Bahçende akasyalar açardı baharla.
D) Açık saçık şarkılar söylerdin en fazla.
E) Hatırada kalan şey, değişmez zamanla.
1.A 2.D 3.D 4.D 5.E 6.D 7.C 8.E 9.A 10.E 11.A 12.A 13.E 14.B
eylem 12. “Nesne almadıkları hâlde ‘-t, -tir, -r’ eklerinden birini
alarak geçişli (nesne alabilir) hâle gelen eylemlere
‘oldurgan’ denir.”
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eylem,
buna bir örnektir?
A) Karaya oturan gemiyi, kendi olanaklarıyla
yüzdürdüler.
B) İlginç sorular sorarak öğrencileri şaşırttı.
C) Yeni başkan, önce bütün yolları, meydanları
temizletti.
D) Bu konuda yazılan önemli kitapları Türkçeye
çevirtti.
E) Bu yıl pamukları yabancı işçilere toplattı.
13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili eylem,
özne-yüklem ilişkisi yönünden ötekilerden
farklıdır?
YAYINLARI
A) Senin yanındayken, avuçlarımda
Suda sabun dibi eriyor zaman
B) Dişi rüzgârlara karşı büyüttüm
Düşman gecenin içinde seni
C) Seni görüyorum yine İstanbul
Gözlerimle kucaklar gibi uzaktan
D) Gösterip aynasında söğüt ağaçlarını
Salkım söğütler yıkıyordu suda saçlarını
E) Alaca bir karanlık sarmadayken her yeri
Atlarımız çözüldü, girdik handan içeri
14. Belirtili ad tamlamasından oluşan özne,
aşağıdakilerin hangisinde hem gerçek, hem de
sözde öznedir?
A) Evlerin içi zamanla değişti, eşyayla doldu.
B) Evlerin çoğu eskidi gitti, tamir edilemedi.
C) Evlerin içinde mutlu günler geçti, geçecek.
D) Evlerin çoğu yeni yapıldı, yeni boyandı.
E) Evlerin tarihi anlatılamaz, yazılamaz.
98
Fiilde Çatı Test – 4 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi,

Bilmeyen kalmasın
Bazı fiiller çatı eki almadan da işteşlik özelliği
gösterebilir.
Fiil, kök ya da gövdelerine “ş, leş” çatı ekleri
getirilerek yapılır. İşteş eylemler, işin birden fazla özne
tarafından karşılıklı ya da birlikte yapıldığını bildirir.
İşteş çatılı fiillerde özne gerçektir.
ettirgen bir eylemken edilgen bir eyleme
dönüşmüştür?
A) Yarışma sonuçları herkese bildirildi.
B) Davacı ile davalı emniyette uzlaştırıldı.
C) Bütün yolcular arabaya bindirildi.
D) Bebek binbir güçlükle uyutuldu.
E) Kan davası yüzünden üç kişi öldürüldü.

1. “-ş eki eylemlere, eylemin birden çok özne

tarafından birlikte ya da karşılıklı yapıldığı anlamını
katar.”
Aşağıdakilerden hangisinde eylem, bu iki
duruma da uymaz?
A) İki başbakan bir saat baş başa görüştüler.
B) Kazandıklarını her akşam bölüşürler.
C) Çocuklar günden güne güzelleştiler.
D) Oyuncular, maçta ara sıra itiştiler.
E) Çocuklar, sevinçlerini ne güzel paylaşıyorlar.
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi,
dönüşlü çatılı değildir?
A) Kendisine oyuncak aldığımız için çok sevindi.
YAYINLARI

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, B) Telefonla çağrılınca birkaç dakika içinde giyindi.
geçişsiz eylemden yapılan edilgen çatılı C) Dayımlar bizim üstümüzdeki daireye taşındı.
eylemdir?
D) Haklı olarak, yaptıklarıyla övündü.
A) Kaf Dağının ardına ipek kanatlarla gidildi.
E) Bütün camlar, tam iki saatte silindi.
B) Çözüldü mevsimlerin sırrı yaprak yaprak.
C) Türkiye’de ilk kitap 1827’de basıldı.
D) Koca dağların bağrı iki yılda deşildi.
E) Kırlangıcın alınyazısı pencerenin önünde yazıldı.

3. (I) Süleyman, delikanlıların yanına gitti. (Il) Onları
çadıra çağırdı. (III) Yolculuklarının nasıl geçtiğini
sordu. (IV) Onlara kahve söyledi. (V) Onlar da
armağanlarını Süleyman’a verdiler.
Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinin
yüklemi, nesnesine göre ötekilerden farklı bir
çatı özelliği göstermektedir?
A) I. B) Il. C) III. D) IV. E) V.
6. Yüklemi geçişli bir eylem olduğu hâlde nesne
almamış cümle, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sizinle tanıştığıma çok memnun oldum.
B) Bugün arkadaşıma yardım ettim.
C) Yaşamın boyunca hep sen tercih ettin.
D) Durumu bilgilerinize arz ederim.
E) Bu sözü içime dert oldu.

99
bilmeyenkalmasın
7. Geçişli eylemler, nesne alabilen eylemlerdir.
Kimi geçişli eylemler kendi köklerinden türemiş
adlardan nesne alabilirler.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, buna örnek
yoktur?
A) Temelden çıkan büyük bir taşı taşıttı.
B) Bütün gün evde daktiloyla yazı yazıyordu.
C) Uzun kış gecelerinde, evlerde bol bol örgü
örüyorlar.
D) İlk kez, o gün öğretmenin bir soru sormuştu.
E) Ayşe, iki gündür dikiş dikiyor.
YAYINLARI
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, özne-yüklem
ilişkisi bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Oturduğu yerden çevreye bakınıyor.
B) Yeni evine taşındığı için seviniyor.
C) Üç güvercin umutsuzca çırpınıyor.
D) Yaşadığı her olaya tepki gösterip söyleniyor.
E) Gün geçtikçe yeni ilaçlar bulunuyor.
9. (I) Bazı aileler kendi aralarında toplanırlardı.
(II) Akşamları eğlence düzenlenirdi. (III) Bu
toplantılarda bom oynanır, sohbetler edilir. (IV)
Çoğu zaman da mahâlle sorunları tartışılırdı. (V)
Güzel günler yaşanırdı.
Numaralanmış eylemlerden hangisi özne-
yüklem ilişkisi yönünden ötekilerden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
100
1.C 2.A 3.A 4.A 5.E 6.C 7.A 8.E 9.A 10.A 11.C 12.B
10. Türkçede az sayıda da olsa bazı eylemler vardır ki
bir anlamıyla kullanıldığında nesne alır, geçişlidir;
diğer anlamıyla kullanıldığında nesne almaz,
geçişsizdir.
Aşağıdakilerin hangisinde buna bir örnek
vardır?
A) Bu ayrılık tam yedi ay sürdü.
Kirli ellerini elbisesine sürdü.
B) Ne düşündüğünü anladı.
Anlatılanları hemen anladı.
C) Yeni bir elbise aldı.
Sevdiğinden bir mektup aldı.
D) Fıkralara nedense hiç gülmedi.
Şu hayatta hiç gülmedi.
E) Ona bütün sevgisini sundu.
Dün akşam haberleri o sundu.
11. “-tir eki nesne alamayan (geçişsiz) eylemlerin
nesne almasını sağlar.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu duruma örnek
yoktur?
A) Gene neler karıştırıyorsun?
B) Mutfakta bir şeyler atıştırıyordu.
C) Hediyeleri çocuklara paylaştırdı.
D) Dediklerini bu konuyla bağdaştıramadım.
E) Onları anlaştıramadın mı?
12. Aşağıdakilerin hangisinde, nesne alamayan
bir eylem, çatı değiştirme eklerinden “-t, -r, -dır”
biriyle geçişli yapılmıştır?
A) O iş beni çok düşündürüyor.
B) Anneler, dindiriniz gözünüzün yaşını.
C) Minareyi çalan kılıfını hazırlar.
D) Arkadaşına bütün fotoğraflarını gösterdi.
E) Buyurun, burada içebilirsiniz kahvenizi.
Fiilde Çatı Test – 5
3. (I) Server Bedi imzasını taşıyan “Deli Gönlüm”,
Bilmeyen kalmasın
Geçişli bir fiilin üzerine “-r,-t,-tır” eklerinden biri
getirilerek fiil yeniden geçişli yapılıyorsa o fiil “ettirgen”
çatılı bir fiildir.
1. (I) Tatilimin son günü, sabahın ilk saatleriyle birlikte
deniz kıyısına doğru küçük adımlarla yürüyorum.
(II) Ilık bir esinti yüzümü yalarken sokak feneri titrek
titrek yanmaya devam ediyor. (III) Bazı evlerde
ilk vapura yetişeceklerin ışıkları, kırmızıya kaçan
bir meyve rengiyle yanmış. (IV) Aralık bırakılmış
pencerelerden taşan fincan şıkırtılarını duyar
gibi oluyorum. (V) Bu güzellikler mutluluğumu
arttırıyordu.
Numaralanmış dizelerin hangisinde ettirgen
çatıya yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. (I) Kendimi bildim bileli şiirin şaire bağımlılığından
YAYINLARI
5. (I) Mozart, Klasik Batı Müziği’nin en üretken ve en
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil çatısı
aranmaz?
A) Bir şeye karar verirken ince eleyip sık dokumak,
işimizi zorlaştırır.
B) Risk almadan girişilen işlerde bir türlü istenen
sonuca varılamaz.
C) Önemli olan yaptığımız işi anlatmak değil, o işi
en iyi şekilde bitirmektir.
D) Her işle ilgili çok şey söyleyeceğine kendi işinin
ve mülkünün sahibi ol.
E) İnsan bol para kazanmak istiyorsa hangi koşulda
olursa olsun çok çalışmalıdır.
101
bilmeyenkalmasın
Münih Fehim imzalı kapak ile “Semih Lütfi’nin
Ucuz Romanlar Serisi” içerisinde basılmış. (II)
Her ne kadar Peyami Safa, bu adla yazdığı
romanlarının sanatsal değeri olmadığını düşünse
de “Deli Gönlüm” aksini kanıtlıyor bize; o, polisiye
ile edebiyatın kesiştiği güzel bir roman. (III)
Çoğu muhafazakâr yazar gibi Peyami Safa da
romanında Doğu’yu erkek, Batı’yı kadın üzerinden
simgelemiş; toplumsal bozulmanın sorumluluğunu
dolaylı olarak kadına yüklemiştir. (IV) Yazar,
o yılların İstanbul hayatını, mahâlle ilişkilerini,
mimari yapısını, düşünce tarzlarını kullanarak
özgün bir hikâye çıkarmış. (V) Edebiyatımızda
çok az rastlanan bir türün başarılı bir örneği olan
“Deli Gönlüm”de yazar, dünya görüşünü aralara
sıkıştırıveriyor ve gereksiz uzunluktaki tasvirlerle
hikâyeyi dağıtıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinde edilgen çatıya yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bahsediliyor. (II) Fakat çoğu kez şiirin şairden
bağımsız olduğunu düşündüm. (III) Yazdığım
şiirlerle ilgili sorularla karşılaştım mı çok rahatsız
oluyorum. (IV) Git gide her türlü şiir sorusuna
kızıyorum. (V) Neredeyse “Dokunmayın şiire!” diye
haykıracağım.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde edilgen çatı kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
meşhur bestecilerinden biridir. (II) Onun yapıtları,
senfonileri, konçertoları; oda orkestralarını,
piyanoyu, operayı ve korolu müzikleri etkilemiştir.
(III) Otuz beş yaşında verem hastalığından öldüğü
tahmin edilen Mozart’ın cebinde, öldüğü gün
sadece 35 dolar varmış. (IV) Yağmurlu ve soğuk
bir günde düzenlenen cenaze törenine sadece
altı kişi katılmış. (V) Dünyanın en büyük müzik
dehâlarından birinin cansız bedeni, mezarlık
görevlisi tarafından tek başına defnedilmiş.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde edilgen çatıya yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın 1.E 2.C 3.A 4.A 5.E 6.A 7.B 8.A 9.C 10.D 11.A

6. (I) Efendim, bendenizin yaptığı en iyi iş aylak
aylak dolaşmak. (II) Dolaşıp hikâyeler dinlemek,
sizlere de o dinlediklerimi aktarmak. (III) Badem
çiçeklerinin tomurcuklandığı Hıdırellez günü yine
çıktım yola. (IV) Hıdırellez’de gezersen yıl boyu
gezersin derler, işte benimki de böyle bir şey…
(V) Sakarya Irmağı’nın denize döndüğü köşeden
çıktım, Sapanca Gölü’nün doğu ucunu selamlayıp
ilerledim; tam üç saat yürümüşüm.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangilerinde çatı aranmaz?
9. (I) Hatırlıyorum da küçükken zorluklardan,
sıkıntılardan kaçmamız gerektiğinde dolapların
içine, kanepelerin altına saklanırdık. (II) Büyüdük,
seminerler verirken arkasına saklanabileceğimiz
kürsü bizi rahatlatır. (III) Büyük salonlarda
düzenlenen seminer programlarında ya ses sistemi
ya da sunum cihazları arızalanır. (IV) Eğer arkasına
saklanacak bir cisim yoksa kavuşturduğumuz
kollarımızın arkasına sığınırız. (V) Her şekilde bir
şeylerin arkasına sığınmak kendimizi güvende
hissettirir.

A) I. ve II. B) I. ve IlI. C) II. ve V. Bu cümlelerin hangilerinde ettirgen eyleme yer

verilmiştir?
D) III. ve IV. E) III. ve V.
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) III. ve V.

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı aranır?

A) Çocukluk rüya, gençlik hayal, olgunluk gerçek,
10. Ben daha ölümü düşünmüyorum.
ihtiyarlık da hakikat ağırlıklı birer hayat dönemleridir. I
B) Soru, emir ve istekler ağında seyreden bu Hayat taşıyor içimden.
konuşmalar hep öğrenmeye, öğretmeye veya II
sadece duyurmaya, bildirmeye yönelik olarak
Kaynıyor kanım.
çoğalır gider.
III
C) İnsanoğlu, insan oluşunu, insanî yapısını daha
YAYINLARI

çok, belki tamamen içine doğduğu sosyal çevreden Yaşayacağım, ama çok, pek çok,
aldığı seslere borçludur. IV
D) Kültür ve medeniyet iklimlerinde nesiller arasında ama sen de beraber.
birleşik kaplar prensibine uygun, dengeli bir
Ama ölüm de korkutmuyor beni.
zaman ve mekân paylaşımı vardır.
V
E) İnsanları birbirlerine beğendirip bağlayan ve
insanları birbirlerinden bıktırıp ayıran sözlerle, Yukarıdaki dizelerde numaralanmış eylemler için
onları candan dost kılan veya can alıcı düşman aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
eden sözlerin sergilendiği bir dünya sahnesindeyiz. A) I. geçişlidir.
B) II. geçişsizdir.
C) III. etkendir.
D) IV. geçişsizdir.
8. I. Mutluluk, insana sürekli yaşama gücü verir.
E) V. oldurgandır.
II. Saygı, insanı insan yapan özelliklerin başında
gelir.
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde işteş çatılı
III. Sevgi, insanlıktan tüm kötülükleri uzaklaştırmaktır. fiil yoktur?
IV. İnsan kavramı, hürriyet, güzellik ve insaf A) Söz verdiğim yarınki ödeme için bugünden tutuştum.
kavramlarıyla eşittir. B) Komşumuz Ali Bey, mahalle pazarındaki patates
V. İnsan, düşünme olanağına göre yaşam karşısında satıcısıyla kapıştı.
tavır takınan bir varlıktır. C) Utanmaz çocuk, Zeynep halamlarda gelip gidip
Numaralanmış cümlelerden hangileri çatı bana dalaştı.
bakımından değerlendirilebilir?
D) Dün akşam, izin meselesinden dolayı fabrikadaki
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.
şefle biraz atıştık.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
E) İki sanatçı imza gününde uzun uzun tokalaşmıştı.

102
Sözcük Türleri Karma Test – 1
Bilmeyen kalmasın
Sözcükler; isim, sıfat, zamir, zarf, eylem, eylemsi,
bağlaç, ünlem ve edat olmak üzere dokuz grupta
değerlendirilir.
Sözcüğün önüne ve arkasına gelen sözcüğe
göre de görevi değişebilir.
1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden
hangisi farklı türdedir?
A) Annen sana da şöyle bir ayakkabı alabilirdi.
B) Sözünü ettiğiniz makale öteki sayıdaydı.
C) Onu değil, şuradaki oyuncağı istiyor.
D) Öyle problemler anlattı ki hiçbirini çözemeyiz.
E) Böyle davranırsan seninle nasıl anlaşacağız?
YAYINLARI
2. Aşağıdakilerden hangisinde “bir” sözcüğü farklı
görevde kullanılmıştır?
A) Ağaçları daha güzel bir zamanda dikersek iyi
olur.
B) Ahlâk kurallarına ters bir hareket yapmıştı.
C) Kısa bir sessizlikten sonra sınıftakiler hep birden
gülüştü.
D) Bütün sene bir bu şairin şiirlerini gözden geçirdim.
E) Bu kır kahvesine, bir fincan kahve içmeye gelirim.
3. Aşağıdaki dizelerde yer alan altı çizili sözlerden
hangisi farklı görevde kullanılmıştır?
A) Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık.
B) Dalmış sokaklar kadar esrarlı bir uykuya.
C) Gözleri çıkarılmış bir âmâ gibi evler.
D) Kaldırımlar, içimde uzayan bir insandır.
E) Alsa buz gibi taşlar alnımdaki ateşi.
103
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük, görevce diğerlerinden farklıdır?
A) Gerçek arkadaşlar ancak böyle durumlarda
ortaya çıkar.
B) Öteki mahâllenin konakları biraz daha genişti.
C) Öyle içten anlattı ki seyirciler hiç sıkılmadı.
D) Kız kardeşime şöyle bir etek hediye etmek
istiyorum.
E) Karşı komşunun çocuğu mülakatta elenmiş.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
sözcük farklı türdedir?
A) Sporcular uzun süre azgın dalgalarla boğuştular.
B) Adamın ölgün bakışları ortamı iyice gerdi.
C) Ülkenin doğu tarafı hep bir sürgün yeri olarak
görülüyor.
D) Esmer ve ablak yüzü ile dayısını andırıyordu.
E) Babası ölünce etrafına karşı ilgisiz, suskun bir
çocuk olup çıktı.
6. Gök bendeki yükünü alacak en sonunda
I
Herkes benden bir keder bulur hanesinde
II III
Kimler benden ne taşır artık mahşer gününe
IV V
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
sözcük türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük diğerlerinden farklı bir görevde
kullanılmıştır?
A) Üzerindeki üniformanın eski püskü göründüğünün
farkında değildi.
B) Herkes iyice anlasın diye tane tane konuşuyordu.
C) Şirazesi kopmuş kitabın yırtık pırtık sayfalarını
topladı.
D) Kendisine yazılan şiiri satır satır inceledi.
E) Okurlarından gelen mektupları tek tek okur ve
cevaplardı.
bilmeyenkalmasın 1.E 2.D 3.B 4.C 5.C 6.A 7.C 8.D 9.B 10.B 11.D 12.B 13.A 14.C

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “nasıl?”
sözcük, ötekilerden farklı türde kullanılmıştır? sorusuna farklı türde bir sözcükle cevap
A) Ölünceye kadar köşe yazarlığını sürdürdü. verilebilir?

B) Ailesine karşı büyük bir bağlılığı var. A) Oraya nasıl gitmeyi düşünüyorsun?
C) Onu göremediğim için çok üzüldüm. B) Onun nasıl biri olduğunu hiç düşündün mü?
D) İyimser ile kötümser anlaşamaz. C) Bu konuda sen nasıl düşünüyorsun?
E) Akşamdan beri bir haber çıkmadı. D) Benim hakkımda nasıl böyle konuşursun?
E) Bütün buları nasıl başardın?

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “sıfat görevli

deyim” yoktur?
A) Gözü pek kişileri, nedense gözü tutmazdı.
B) Öneriyi gözü kapalı kabul etti; imzayı bastı.
C) Gözü kara biri olduğunuzu duymayan mı var!
D) Gözü açık insanlardan hoşlandığımı söylemeliyim.
E) Anasının gözü bir adam olduğu yüzünden
okunuyordu.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “senin” ya
da “onun” sözcüklerinden birini kullanarak
giderebileceğimiz bir belirsizlik vardır?
A) Son günlerde hiç ders çalıştığını görmedim.
YAYINLARI

B) Düşük puan aldığıma çok üzülmüş, ağlamıştım.

C) Hiçbir metni ilk okuyuşla anlamıyormuşsun.
10. Böyle sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde “Ama
böyle de yardım edilmez ki...” cümlesindekiyle D) Telefon edip biraz gecikebileceğinizi söyledim.
aynı türde kullanılmıştır? E) Her derse mutlaka beş dakika geç girerdi.
A) Böyle dost düşman başına.
B) Böyle düşünme, demiştim kendisine.
C) Böyle bir kitap okumamıştım.
D) Böyle arkadaşlık mı olur?
E) Böyle bir yardımı kabul edemezdim.

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hem ad hem de

sıfat tamlaması vardır?
A) Rengi üzümden kara
Beli iğneden ince
11. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük, tür
bakımından ötekilerden farklıdır? B) Bu yükle çıkılır mı?
Yokuşlardan karınca
A) Günlerce dinlenmeden çalışması, onu perişan
etti. C) Nedir bu dünya hâli
B) İnsanları sevmeden onlarla iletişim kuramazsınız. Nedir bu bozuk düzen
C) Merdivenlerden koşmadan inseydin, bunlar D) Dün çıktı yumurtadan
olmazdı. Bugün sevdalı kumru
D) Gazetedeki açıklamadan sizin yorumunuz çıkmaz. E) Dünyalardan habersiz
E) İki tarafı da dinlemeden nasıl karar vermişler? Gezeriz diyar diyar.

104
Sözcük Türleri Karma Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde sesteş sözcükler

aynı türde kullanılmıştır?
Bilmeyen kalmasın
Sözcük türü sorularında, “isim, sıfat, zarf, zamir,edat, A) Ey garip çizgilerle dolu han duvarları
bağlaç, fiil ve fiilimsi” türleri aranmalıdır. Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları
Sözcükler cümle içinde farklı görev alabilirler. B) Kısmetindir gezdirir yer yer seni
Sözcüklerin kullanıldıkları yerler de önemlidir. Göge çıksan akıbet yer yer seni
Ünlemler ses tonuna göre şekil alırlar. C) Rengin uçmuş, nen var sunam, ah sunam
Bir sözcük, farklı türlerde görev alabilir. Söyle bana, emret, sana can sunam
D) Kara gözler, kara gözler / Öldürür kara gözler
Deryada gemim kaldı / Kaptanı kara gözler
E) Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç
Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç
1. Aşağıdakilerin hangisinde farklı türden zamirler
bir arada kullanılmıştır?
A) Bana keşke daha önceden haber verseydin.
B) Senden başka beni anlayan olmaz.
5. Hava keskin bir kömür kokusuyla
C) Bundan böyle oraya adım atmayacağım. I II
D) Dinleyicilerin bazıları verilen örneği anlayamadı. Kapanırdı daha gün batmadan kapılar
E) Senin takımdan ayrı çalışmanı öğütleyen kendisiydi. III IV V
Altı çizili sözcüklerden hangisi farklı bir
türdedir?
YAYINLARI

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. I. Zamanla yarası kabuk bağladı.

II. Ne yapsam da onu kendime bağlasam?
6. Akar suda testim susuz
III. İyi dilekleriyle konuşmasını bağladı. I II
IV. Bu iş, benim elimi kolumu bağladı. Eve geldim, evim ıssız
III
V. Beni yaşama bağlayan, mücadeleci ruhumdur.
Bir kuzu meledi babasız
Altı çizili sözcüklerden hangi ikisi aynı türdedir? IV
A) I. ve II. B) I. ve IIl. C) II. ve III. Mevlam sana ömür versin, ninni
D) III. ve IV. E) IV. ve V. V
Altı çizili sözcüklerden hangisi farklı türdedir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

3. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi,

cümleye nitelik katmamıştır?
A) Salataya acı biber koymayın.
B) Soba çok kızgın, fazla yaklaşmayın.
C) Bilirsin, netameli işler yürek ister.
D) Şu sulu eriklerden de ister misin?
E) Denizin yüzünde karpuz kabukları vardı.
7. Altı çizili sözcüklerden hangisi farklı türdedir?
A) Yalnızlık, gittiğin yoldan gelir.
B) Bu işten iyi gelir bekliyor.
C) Senin sözlerin gelir böler uykularımı ansızın.
D) Dereden ince çağıltılar gelir geceleri.
E) Şimdi bana sıcak bir kahve iyi gelir.

105
bilmeyenkalmasın 1.E 2.E 3.E 4.A 5.C 6.E 7.B 8.B 9.D 10.E 11.B 12.B13.E

8. Altı çizili sözcüklerden hangisinin türü 11. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
farklıdır? türü farklıdır?
A) O deneyimli insanın böyle acemice davranmasına A) Bir türlü eskitemediği yeşil dallı pazen entarisini
bir anlam veremedim. giymişti.
B) Sevgi, emekle büyüyen nazlı bir çiçektir. B) İyiler ölür, kötüler kalırmış; o kadar kötü müyüm
C) Bugün yarın derken günler boşu boşuna geçip ben?
gitti. C) Dünyada ondan daha güzel bir varlığın olabileceğini
D) İyi bir dil eleştirmeni olmak için dili iyi kullanmak düşünemiyordu.
gerekir. D) Çayı beğendiyseniz bir fincan daha ikram edebilirim.
E) Bu yaşlı adamın yeniliklere açık olmasını takdirle E) Yayımlanan her kitabı büyük ilgi görüyordu.
karşıladım.

12. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin

türü farklıdır?
A) İzmir son yıllarda yaşanan en kurak yaz sezonunu
yaşadı.
9. l. Uyanık durun gelirler ha! B) Arkadaşın bu başarıyı nasıl kutlayacak acaba?
ll. Ha şöyle, en doğrusu o! C) Hükümet, felaketzedelerin yaralarının sarılacağını
YAYINLARI

lll. Ha, o zaman başka, diyordu. söylüyor.

D) Şanlıurfa’ya gidip yayıneviyle görüşeceğim.
lV. Ha, bak onu söyleyeyim.
E) Almanya göçmen meselesinden dolayı Türkiye’ye
V. Sen de inandın ha!
şükranlarını bildirdi.
Verilen cümlelerin hangi ikisinde “ha!” ünlemi,
cümleye kattığı duygular yönünden aynı
amaçla kullanılmıştır?
A) l. ve ll. B) l. ve lV. C) lI. ve IV.

D) I. ve V. E) II. ve V.

13. Aşağıdaki dizelerden hangisinde ad tamlaması

yoktur?
A) Akşam sofrası yerde hazır
Yorgunlara minderle hasır
B) Ne güzel, ne bulunmaz gündü
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili Güneş dağın ardına indi
sözcüğün türü farklıdır?
C) Çavdar somunu, bulgur ve bıçak
A) Şu sıralar onun sağlıklı düşünebileceğini Esmerleşen akşamla sıcak
sanmıyorum.
D) Duyulan tok kuş sesi şimdi
B) Birkaç gün içinde sınav sonuçları açıklanır.
Ovanın sessizliği belki
C) Son kitabının hiç satmaması onu çok üzdü.
E) Bölüştük ekmeği dostça
D) Başına gelen bunca şeyden ders alır sanmıştım.
Babaca, yanaşma ve çoban
E) Çok az yiyor ama zayıflayabilecek mi bilemem.

106
Sözcük Türleri Karma Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerde yar alan tamlamalardan

Bilmeyen kalmasın hangisinde tamlayan, tamlananın ait olduğu
yeri belirtmektedir?
Deyimler, ikilemeler, fiilimsi ve edat grupları… Tüm
sözcük öbekleri bir adı niteleyip sıfat oluşturursa yapı A) Öğrenciler, ders saatleri uzayınca pek memnun
bakımından birleşik sıfat olur. olmadılar.
B) Öğrencilerin son durumları ile ilgili olarak veli
Şahıs zamirleri bir isim tamlamasında sadece görüşmeleri yapıldı.
tamlayan görevini üstlenir. Kendi (dönüşlülük zamiri) C) Bu küçük bahçede yeşilin her tonunu görmek
ise hem tamlayan hem tamlanan görevinde kullanılabilir. mümkündür.
D) Bahçe sahibi gösterdiklerinin köy ekmeği olduğunu
söyledi.
E) Bahçe, taş duvarlarla düzgün bir biçimde çevrilmişti.
1. “Kişi zamirleriyle kurulan isim tamlamalarında kimi
zaman tamlananın aldığı iyelik eki düşebilir.”
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kuralı
örneklendiren bir kullanım vardır? 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki belirtisiz
A) O yıllarda bizim okul şehrin bir hayli uzağındaydı. isim tamlamasında tamlayan, tamlananın
B) Sana kitapları getiren çocuk onun kardeşiymiş. türünü belirtmektedir?
C) Bu yaz onların tek isteği, deniz kıyısında bir A) Taksim ile Yeni Otogar arasında halk otobüsleri
kamp çadırı kurmaktı. çalışacakmış.
D) Dersten sonra, sizin sorularınızı görüşelim. B) Sitenin bahçesinde incir ağaçları vardı.
E) Okuldaki öğrencilerin içinde yalnız benim bisikletim C) Arabada giderken maç sonuçlarını öğrenmek
vardı. için radyoyu açtı.
YAYINLARI

D) Okulun yıllığında bütün öğretmen ve öğrencilerin

2. Aşağıdakilerin hangisinde, bir ad tamlamasının fotoğrafları vardı.
hem tamlayanı, hem de tamlananı birer sıfatla
nitelenmiştir? E) Okul müdürü öğrencilere her sabah öğüt veriyordu.

A) Karanlık kış günü akşamüstü

Dost diye kendini sokaklarda ara
B) Ak güvercinin iri gözleri vardı
Güzelliğinden fışkıran bir pınardı
C) Ah o kadrini bilmediğim günler
Koklamadan attığım gül demeti
D) Bense boyuna yalnız, boyuna derbeder
Yüzer dururum umutsuzluk denizlerinde
E) Süzülüp mavi göklerde yere doğru
Omzuna bir beyaz güvercin kondu
6. Okuduğumuz bu şiirde Cahit Sıtkı’nın anlatım
tarzını; hemen her dizede de sanatçının
benzerlerinin izlerini görmek mümkün. İnsan,
usta şairin şiirlerini anımsamadan edemiyor. Bazı
dizelerde ise Serveti Fünun şiirinin etkileri seziliyor.
Genç sanatçının şiirlerini okuyanlar, gelecekte
başarılı olacağı konusunda ümitleniyor.
Bu parçada kaç tane zincirleme isim tamlaması
kullanılmıştır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

3. Uzakta, aya çok yakın bir yerde,

Çılgın ve muhteşem harabelerde,
Büyük sükutların fırtınası var 7. Aşağıdaki ünlemlerden hangisi bir “seslenme”
Mermer duvarlarda kırılmış sazlar bildirmektedir?
Alnında bir siyah nokta geceden A) Ah, o çektiğim çileler yok mu!
Kovulanlar ışık bahçelerinden B) Yaşasın, o da gelecek!
Bütün ayrılıkların hepsi orada C) Aaa, bu da ne oluyor!
Bu dizelerde kaç tane isim tamlaması vardır?
D) Ha, onu unutmayayım!
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 E) Hey, çok özledim seni canım dostum!

107
bilmeyenkalmasın 1.A 2.B 3.D 4.D 5.B 6.B 7.E 8.B 9.C 10.B 11.A 12.A 13.A 14.C

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı türde 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir ad
bir sözcük ünlem göreviyle kullanılmıştır? tamlamasının sadece tamlananı kullanılmıştır?
A) Ooo! Bakınız kimler geliyor? A) Bu çocuk neyinizdir?
B) Yetişin! Öldürecekler adamcağızı. B) O defter kimindir?
C) Eyvah! Param yine azaldı. C) Şu çanta hanginizin?
D) Aferin! Seninle gurur duyuyorum. D) Bu kalem benimdi.
E) Ah, bunu da önceden bilseydim! E) O araba sizin midir?

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ad tamlaması

bir adın sıfatı olmuştur?
A) Komşumuzun ortanca oğlu el işi örgüyü getirdi.
B) Ustam orta boy çivilerden birkaç tane istedi.
C) Dünkü işi hâlâ bitiremedin mi?
D) Seçime sınıfça desteklenen bir temsilci gönderdik.
E) İyi günümün dostu; kötü günüm geçti, artık
9. Takısız isim tamlamasında tamlayan, tamlananın gelebilirsin.
neye benzediğini ya da “ kağıt mendil, çelik kapı....”
örneklerinde olduğu gibi neyden yapıldığını bildirir.
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdaki hangi
YAYINLARI

cümlede yer alan örneklerin hepsi getirilebilir?

13. Bilgileri nerede, nasıl ve ne zaman kullanacağını
A) boş bakış, altın yüzük, badem göz bilmeyen kişi, ne kadar çok bilgiye sahip olsa da
B) tilki kadın, naylon poşet, ölü balık etkili olamaz.
C) porselen tabak, gümüş künye, deri kemer Bu cümle ile ilgili aşağıdakilerin hangisi
D) acı hatıra, zor iş, gül yanak söylenemez?

E) şeker kız, demir kapı, taş duvar A) İsim tamlaması kullanılmıştır.

B) “kullanacağını” sözcüğünde hem iyelik, hem de
hâl eki vardır.
C) Yalın hâlde kullanılmış sözcükler vardır.
D) Çoğul eki ve hâl eki almış sözcük kullanılmıştır.
E) Soyut adlar vardır.

10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde isim

tamlamasından önce hem belirtme, hem de
niteleme sıfatı yer almıştır?
14. Aşağıdakilerin hangisinde, ad tamlamasının
A) Çok sevdiğimiz bahar günleri yakında gelecek.
tamlananı, fiilden türemiş bir isimdir?
B) Fabrikanın giriş kapısında iri yarı, iki güvenlik
görevlisi vardı. A) Arkadaşımın defteri sıranın gözünde kalmıştı.

C) Yeni aldığı cep telefonunu okul kantininde unutmuş. B) Makalenin başlığı çok ilginç geldi bana.

D) Kasabanın yeni belediye başkanı oldukça genç C) Çiçeklerin kokusu bizi mest etmişti.
biriydi. D) Kömürün parasını henüz vermedim.
E) Testte uzun ve karmaşık sorular yer alıyordu. E) Annesinin gözlüğü çok pahalıydı.

108
 SÖZCÜKTE YAPI VE EKLER

 Sözcükte Yapı

 Ekler – Yapım Ekleri / Çekim Ekleri

 İSİMLER
Yapım eki almamış isimlerdir. • Su

FİİLLER
1. BASİT
Yapım eki almamış fiillerdir. • yaz - ıyordu - gez - miş - ler
KELİMELER
(KÖKLER) YANSIMALAR
Tabiattaki seslerin taklit edilmesiyle oluşur. • Miyav
Hiçbir yapım eki
almazlar
ORTAK KÖKLER
Kullanıldığı cümleye göre hem isim hem fiil olabilen köklerdir.
• Bu boya-nın rengini beğenmedi.
YAPI BAKIMINDAN KELİMELER (SÖZCÜKLER)

• Bu bahar evi boya-yalım.

2. TÜREMİŞ KELİMELER
Kök ve gövdelere yapım ekleri getirilerek yapılır.
Yapım eki, kök ve gövde arasında anlam ilişkisi vardır.
• çiçek (bitki türü) • çiçek-çi (çiçek satan kişi)

Yapım eki alan bazı kelimelerde ses düşmesi olur.

• küçü(k)-cük

Yapım eki alan bazı kelimelerde ses türemesi olur.

• yaş(I)-t

Yapım eki alan bazı kelimelerde ses değişmesi olur.

• çoğ(k)-al-mak

İSİM
1. isim+isim = Hanımeli 2. sıfat+isim = Eskişehir
3. isim+fiil = Uçaksavar 4. fiil+fiil = Biçerdöver
5. isim+fiilimsi = Günebakan

SIFAT
3. BİLEŞİK 1. sıfat tamlaması + -lı = Beyaz saç-lı adam
KELİMELER 2. kurallı bileşik sıfat = Saç-ı beyaz adam
En az iki veya daha 3. anlamca kaynaşmış sıfat = Var + yemez adam
fazla kelimenin
bitişik veya ayrı FİİL
yazılmasıdır. 1. isim+ yardımcı fiil = hisset/ yardım etmek
2. anlamca kaynaşma= varsay- / göz gezdir-
3. kurallı bileşik fiil = fiil+ fiil / bitişik yazılır
a. Yaklaşma b. Yeterlilik
(fiil + -a/ -e yaz- / öleyaz- ) (fiil + -a/ -e bil- / gelebil- )
c. Tezlik d. Sürerlilik
(fiil+ -ı/ -i ver- / geliver- ) (fiil+ -a/ -e gel- / kal- / dur-)
süregel- / bakakal- / yiyedur-
Sözcükte Yapı Test – 1 bilmeyenkalmasın

3. Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş, asker!

Bilmeyen kalmasın I
Türkçede basit sözcükler yapım ekleri ile türetilir. Gökten ecdâd inerek öpse o pak alnı değer.
II
Sözcüklerin yapım eki ve çekim eki almamış hâline Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhid´i...
kök denir. III IV
Bedr´in aslanları ancak, bu kadar şanlı idi...
Kök hâlindeki sözcük yapım eki aldığında yeni V
kelime olarak karşımıza çıkar. Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangileri türemiştir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve V.

1. Benim mi Allahım bu çizgili yüz?

I II
Ya gözler altındaki mor halkalar?
III 4. Yolcuyum bir kuru yaprak misali
I
Neden böyle düşman görünürsünüz,
Rüzgarın önüne katılmışım ben
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
II
IV
Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı
Zamanla nasıl değişiyor insan!

YAYINLARI

III IV
Hangi resmime baksam ben değilim.
Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı
V
V
Bu dizede numaralanmış sözcüklerden hangisi
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
farklı bir ek almıştır?
yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

5. Ne doğan güne hükmüm geçer,

Ne hâlden anlayan bulunur;
Ah aklımdan ölümüm geçer;
Sonra bu kuş, bu bahçe, bu nur.
Ve gönül Tanrısına der ki:
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili - Pervam yok verdiğin elemden;
sözcük, yapım eki almıştır?
Her mihnet kabulüm, yeter ki
A) Yemekleri doğal ürünlerden hazırlamaya çalışırdı.
Gün eksilmesin penceremden!
B) Yöresel damak tatları konusunda uzmandı.
Bu dizelerde verilen aşağıdaki sözcüklerden
C) Tâ uzak yerlerden müşterileri vardı. hangisi türemiş değildir?
D) Değerli konuklarını el üstünde tutardı. A) Doğan B) Anlayan C) Tanrısı
E) Dükkânına girenler tatlı diline bağlanıp kalırlardı. D) Eksilmesin E) Verdiğin

111
bilmeyenkalmasın 1.B 2.A 3.E 4.E 5.C 6.C 7.C 8.B 9.C 10.A 11.E

6. Bilmezler yalnız yaşamayanlar, 9. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yapısı yönüyle

I diğerlerinden farklıdır?
Nasıl korku verir sessizlik insana; A) Bağlanmak B) Akın
II
C) Leblebi D) İnilti
İnsan nasıl konuşur kendisiyle;
III E) Tutku
Nasıl koşar aynalara,
IV
Bir cana hasret,
Bilmezler.
V
“Bazı birleşik sözcükler oluşumları esnasında iki
sesli yan yana gelirse sesli harflerden biri düşer.”
Buna göre bu dizelerde verilen sözcüklerden
hangisi bu tanıma uymaktadır?
10. Hiçbir şeyden çekmedi dünyada
I
A) I B) II. C) III. D) IV. E) V. Nasırdan çektiği kadar
II
Hatta çirkin yaratıldığından bile
III
O kadar müteessir değildi;
Kundurası vurmadığı zamanlarda
7. Bir akşam uyudu;
IV

YAYINLARI

Anmazdı ama Allah´ın adını,

Uyanmayıverdi.
Aldılar, götürdüler.
Günahkâr da sayılmazdı.
V
Yıkandı, namazı kılındı, gömüldü.
Yazık oldu Süleyman Efendi’ye
Duyarlarsa öldüğünü alacaklılar
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
Haklarını helal ederler elbet. hangisinin yapısı diğerlerine göre farklıdır?
Alacağına gelince...
A) I B) II. C) III. D) IV. E) V.
Alacağı yoktu zaten rahmetlinin.
Bu dizelerde geçen sözcüklerden kaç tanesi
birleşik sözcüktür?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

11. Dünyada sevilmiş ve seven nafile bekler;

I II
8. I. Zannetmek
Bilmez ki giden sevgililer dönmeyecekler.
II. Yorgun III
III. Biraz Bir çok gidenin her biri memnun ki yerinden.
IV. Bütün IV
V. Balık Bir çok seneler geçti dönen yok seferinden
Numaralanmış sözcüklerden hangileri birleşik
V
yapılıdır? Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi yapısı yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V. A) I B) II. C) III. D) IV. E) V.

112
Sözcükte Yapı Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde “olmak” eylemi,

yardımcı eylem değildir?
Bilmeyen kalmasın
A) Bu kentte, tarih ve kültür eserleri harap olmuş.
İki ya da daha fazla sözcüğün bir araya gelmesi
ile birleşik sözcük oluşur. B) Böylelikle bizi de aydınlatmış olursunuz.

Birleşik sözcükler; (isim + isim , belirtisiz isim tamlaması) C) İnsan, “hayır” sözcüğünü öğrenince birey olur.
(sıfat + ad , sıfat tamlaması) ,(fiil + fiil ) ,(isim + fiil) D) Sana söylediklerim bir bir oldu.
(isim + fiilimsi) ,(yansıma + yansıma) ,(ünlü düşmesi) E) Saçına aklar düşmüş, ihtiyar olmuş.
(ünlü türemesi) şeklinde oluşur.

1. Aşağıdakilerin hangisinde değişik yolla

5. İnsanın tarifidir bu oğul, sevdanın değil
oluşmuş birleşik ad vardır?
İnsanı saymayan mutlu olamazmış
A) Yaptığı dedikodular canımı sıkıyordu.
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi
B) Her zaman sağduyusuna güvenirdi. söylenemez?
C) Köylüler biçerdöveri görünce şaşırdılar.
A) Ek-fiilin geniş zaman çekimi kullanılmış.
D) Onu, herkes vurdumduymazlığı ile tanıyordu.
B) Birleşik zaman çekimli fiil vardır.
E) Bize iki çekyat daha gerekli.
C) Adlaşmış ortaç vardır.
D) “Olmak” yardımcı eylem değildir.
E) Yeterlik fiilin olumsuz çekimi kullanılmış.
YAYINLARI

2. Aşağıdakilerin hangisinde tezlik birleşik fiili

kullanılmıştır?
A) Testteki bütün soruları cevaplayabildi. 6. Aşağıdakilerin hangisinde “görmek” sözcüğü
anlamca kaynaşmış birleşik fiil oluşturmuştur?
B) Peşinde koştuğu adamı yakalayamadı.
A) Seni uzun süredir burada göremiyorum.
C) İhtiyar dik merdivende düşeyazdı.
B) Bu tip olayları ancak filmlerde görüyoruz.
D) Bu haberi ona hemen iletiver.
C) Ben bu kitapta bir yanlış görmüyorum.
E) Siz gidedurun, ben size yetişirim.
D) Çocuğun bu hatasını hoş görün!
E) Bugün nedense daha güzel görünüyor.

3. (I) Gelecekte kitapların esamesi bile okunmayacak.

(II) Kitaplar yavaş yavaş eski sanat eserlerine
dönüşecektir. (III) Üç boyutlu kitap, tek boyutlu 7. Aşağıdakilerin hangisinde “etmek” eylemi
dümdüz bir imge haline gelecektir. (IV) Eski yardımcı eylem değildir?
heyecanlar kalmayabilir. (V) Sayfaları elimizle
A) Söyle, ben sana ne ettim?
çeviremeyeceğiz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin B) Arkadaşımı dün akşam yolcu ettim.
yüklemlerini yapılarına göre ikişerli C) Patronu ona hakaret etmiş.
gruplandırırsak hangisi dışta kalır? D) Yaşamından hep şikâyet ederdi.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Çirkinlikleri sonunda mağlup edeceğiz.

113
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil,
yapılışı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Bu işi bitirirsem sana yardım edeceğim
B) Babam sonunda bizim kasabaya başkan oldu
C) Geçen hafta da çakmağımı kaybettim.
D) Verilen soruları çabucak çözüverdi.
E) Olayı duyunca hepimiz kahrolduk.
9. “Fiiller; adlardan, ad soylu sözcüklerden,
yansımalardan, fiillerden çeşitli yapım ekleriyle
oluşturulur.”
Aşağıdakilerin hangisinde yansımadan türemiş
bir fiil vardır?
YAYINLARI
A) Arka odaya geçip çocukları yokladı.
B) Odadaki sinek, sabaha kadar vızıldadı.
C) Torbayı tıka basa doldurmuştu.
D) Kışın ortasında güneş parladı.
E) Ani fren yapınca araba devrilmiş.
10. “Özel birleşik eylemler, birden çok eylemin biçimce
ve anlamca kaynaşmasından oluşur.”
Aşağıdakilerden hangisinde bu açıklamaya
uygun olmayan bir birleşik fiil vardır?
A) Çocuk, boş kâğıdı karalayıverdi.
B) Koşullar elverirse bu yıl tatile gidebilirim.
C) Koşuver de ona yetiş.
D) Bu işin sonunun böyle olacağını zannediyordum.
E) Akşamleyin televizyonun karşısında uyuyakalmışım.
114
1.B 2.D 3.C 4.D 5.D 6.D 7.A 8.D 9.B 10.D 11.C 12.D 13.C
11. Aşağıdakilerden hangisinde “bilmek” eyleminden
türememiş sözcükler vardır?
A) bilgin, bilgece, bilgiç
B) bilgi, bildirici, bilgili
C) bilekçe, bilezik, bileşke
D) bilgiçce, bilgilenmek, bilgelik
E) bilinçlenme, bilgiçlik, bildirim
12. “uçaksavar, imambayıldı, kuşkonmaz” birleşik
sözcüklerinin ortak oluşum özelliği aşağıdakilerden
hangisinde doğru açıklanmıştır?
A) Birinci sözcükler kendi anlamındadır.
B) İkinci sözcükler anlamını yitirmiştir.
C) Sözcüklerde hece düşmesi olmuştur.
D) Sözcüklerin ikisi de anlamını yitirmiştir.
E) Sözcükler tür kayması yoluyla birleşmiştir.
13. “Bir sözcüğün yapıca ve anlamca bölünemez
durumdaki en küçük parçası ‘kök’tür.”
Buna göre, aşağıdaki cümlelerde altı çizili
sözcüklerden hangisi köktür?
A) Bir yudum su istiyordu.
B) Olaya değişik açılardan bakmak zorunludur.
C) Akşama doğru kar yağmaya başladı.
D) Bozuk kapıları teker teker elden geçirdi.
E) Ortalığa kötü bir koku yayılıyordu.
Sözcükte Yapı Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Sözcükler, isim kök ve eylem köklü olmak üzere
iki başlıkta toplanırken bunun yanında ortak kök de
vardır.( Hem isim hem de fiil)
Birleşik sözcükler ikisi ya da biri anlamını kaybederse
sözcükler bitişik yazılır.
Birleşik ile bitişiği karıştırmayalım.
1. Aşağıdaki cümlelerdeki birleşik fiillerden
hangisi diğerlerinden farklıdır?
A) Anlatılanları kulak kabartmış dinliyordu.
B) Otobüsü kaçırınca arkasından bakakaldı.
C) Öğretmenin verdiği ödevleri yapabilirim.
D) Bu olay eskiden beri böyle süregelmektedir.
E) Bir gün bile çocuğa bakıvermedi.
YAYINLARI
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük yapı yönüyle farklıdır?
A) Bu kitap belki bir gün okursun diye yazıldı.
B) Mısralarımı sensiz, yaşlı gecelerde ettiğim
yeminlerde sakladım.
C) Şubat günü gelinlik giymiş tüm İstanbul sokakları.
D) Cevap verecek sözüm kalmadı.
E) Mevsimlik elbise gibidir zaman.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan
zarf yapı bakımından farklıdır?
A) İstanbul yolculuğu yarın başlıyor.
B) Annen benimle çok sıcak konuştu.
C) Sabah, yapılacak çok işimiz var.
D) Asker eşi duayı öyle candan okuyor ki…
E) Rüzgâr güneyden hafif esiyor.
115
bilmeyenkalmasın
4. “Aynı anlam temelinden geldikleri hâlde hem ad
hem de eylem kökü olarak kullanılan sözcüklere
‘ikili (ortak) kök’ denir.”
Buna göre aşağıdakilerden hangisi, “ikili (ortak)
kök” değildir?
A) gör B) göç C) boya
D) tat E) barış
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem
basit, hem türemiş hem de birleşik sözcük
kullanılmıştır?
A) Kapıya gelen hizmetçi kız beklememi istedi.
B) Her akşam ateşböcekleri yanar Amanos Dağlarında.
C) Avlunun önüne vardığımızda atlılar tepelerin
ardında kaybolmuştu.
D) Bu öykülerin üzerimde bıraktığı etkiyi gizlemeye
çalıştım.
E) Bakakalırsın ellerine, gözlerine, hayran hayran.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik sözcük,
belirtisiz ad tamlamasının kaynaşmasından
oluşmuştur?
A) Karagöz oyunlarının metinleri yazıya geçirilmelidir.
B) Şu gördüğüne çobanyıldızı diyorlar.
C) Akşama karnıyarık pişirilecek.
D) Bolu ormanlarında karaağaçlar da vardır.
E) Epey dedikodu ettik, gidelim artık.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı yolla
oluşturulmuş bir birleşik eylem vardır?
A) Bunun böyle olacağını hissetmiştim.
B) Aceleye gerek yok, biraz sabret.
C) Nasıl oldu bilmem, ortadan birden kayboldu.
D) Kaç gündür bu daracık yere hapsolduk.
E) Artık bastonsuz yürüyebiliyormuş.
bilmeyenkalmasın 1.A 2.A 3.D 4.A 5.C 6.B 7.E 8.B 9.E 10.D 11.B 12.C 13.A 14.E 15.C

8. “Bazı deyimler yüklemde gelerek anlamca 12. Natüralist akımın temsilcileri olan yazarlar, sosyal
kaynaşmış birleşik filleri oluşturur.” I

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu tür bir yaraların sebeplerini araştırıp açıklamayı
birleşik fiil yoktur?
II III IV V
A) Sonunda yorgunluktan hasta düştü. amaçlamışlardır.
B) Yaramazlıklarıyla okuldan atılmayı hak etti.
C) Ahmet bu davranışıyla iyice gözden düştü. Altı çizili sözcüklerden hangisi yapısına göre
D) Etrafındaki insanları küçük görüyordu. diğerlerinden farklıdır?
E) Söylenenlerin hiçbirine kulak asmıyor. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. “(Etmek- olmak) fiili bir isimle yan yana gelerek

birleşik fiili oluşturur.”
Aşağıdakilerin hangisinde böyle bir kullanım 13. “Onunla ilk kez bir kitap fuarında karşılaşmıştım.
vardır? I II
A) Yaz mevsimi olmasına rağmen meyveler henüz Çevresine toplanan okuyucularına kitap imzalıyordu.”
olmadı. III IV V
B) Tam eve gelmiştim ki dışarıda bir kavga oldu. Bu cümlede altı çizili sözcüklerden hangisi
C) Kendim ettim, kendim buldum. yapı bakımından farklıdır?

D) Müzayede sergilenen bu tablo iki milyon eder. A) I B) II C) III D) IV E) V

E) Yoldan geçen bir ihtiyara yardım etti.
YAYINLARI

14. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcüğün

10. Aşağıdakilerden hangisinde, birleşik zamanlı
eylem kullanılmıştır?
A) Bu kitabı sana bir şartla verebilirim.
B) Köpek yavaşça kediye yaklaşıp saldırdı.
C) Evin işini sabaha kadar çalışıp bitireceğim.
D) Kardeşinin saçlarını her gün özenle tarardı.
E) Köye gelen eskiciyi köylüler kandırdılar.
kökü tür yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Bahçede evcil tavşan besleyeceğiz.
B) Bu meyveler sulak arazilerin ürünüdür.
C) Bu sıralar nedense çocuksu hareket ediyor.
D) Yaşıtları hep iş güç sahibi oldu.
E) Bu odada kendimi bir tutsak gibi hissediyorum.

15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili sözcük

yapısı yönüyle diğerlerinden farklıdır?
11. Aşağıdakilerden hangisinde, birleşik
A) Affan dedeye para saydım
sözcüklerin oluşum yöntemleriyle ilgili verilen
örnek yanlıştır? Sattı bana çocukluğumu

A) Birleşik sözcüklerde yalnızca birinci sözcük B) Artık ne yaşım var ne adım

anlamını yitirebilir: balkabağı Bilmiyorum kim olduğumu
B) Yalnızca ikinci sözcük anlamını yitirebilir. Kızılırmak C) Hiçbir şey sorulmasın benden
C) İki sözcük de anlamını yitirebilir: hanımeli Haberim yok olan bitenden
D) Sözcüklerden biri, ses düşmesine veya ses D) Bu bahar havası bu bahçe
artmasına uğrayabilir: kahretmek Havuzda su şırıl şırıldır
E) Sözcüklerden biri veya ikisi, tür değişimine E) Ne güzel dönüyor çemberim
uğrayabilir: uyurgezer
Hiç bitmese horoz şekerim

116
Sözcükte Yapı Test – 4 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın 4. Umutsuz günlerimde bir duman

Yansıma sesler isim köktür. Çat, pat, güm, miyav, Yükselir göge doğru,
me… Yaralı bir gemi yavaş yavaş
Gömülür mahsun dağlara
Kök ile gövdeyi karıştırmayalım. Kök, sözcüğün Bu dörtlükte kaç tane “türemiş sözcük”
yapım eki almamış hâlidir. Gövde ise bir sözcüğün kullanılmıştır?
yapım eki de almış hâlidir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

1. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi basit yapıda

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi
bir sözcüktür?
türemiş fiildir?
A) Tutunmak B) Balık
A) Yazarın en etkileyici yönü eserlerindeki farklı
C) Yapışık D) Canlanmak anlatımıydı.
E) Taraftar B) Sınav heyecanı bizi şimdiden sarmaya başladı.
C) Başına gelecekleri günler öncesinden hissetmişti.
D) Farklı türlerden okuduğu birçok kitaptan yeterince
ders almıştı.
E) Soğuk havalarda sokağa çıkarken yanına mutlaka
şapka alırdı.
YAYINLARI

2. I. Dante gibi ortasındayız ömrün.

II. Delikanlı çağımızdaki cevher,
III. Yalvarmak, yakarmak nafile bugün,
IV. Gözünün yaşına bakmadan gider.
6. Öğrenci, ders çalışmaktan yorulmuş biraz
I II III IV
V. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? dinleniyordu.
Numaralanmış dizelerin hangisinde birleşik V
yapılı bir sözcük kullanılmıştır? Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisi
A) I B) II C) III D) IV E) V birleşik yapılıdır?

A) I B) II C) II D) IV E) V

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi kök

yönüyle farklıdır?
3. Aşağıdaki dizelerden hangisinde bütün A) Yemek odasını arka arkaya çakan, mor ve beyaz
sözcükler basittir? şimşekler aydınlatıyordu.
A) Üsküdar, bir ulu rüyayı görenler şehri! B) Yirmi dakika sonra müthiş bir gürültü çevrede
B) Seni gıptayla hatırlar vatanın her şehri. yankılandı.

C) Hepsi der: “Hangi şehir görmüş onun gördüğünü?” C) Yakındaki büyük çam ağaçlarından biri devrilmişti.

D) Bizim İstanbul’u fethettiğimiz mutlu günü! D) Gece gördüğüm düşü yeniden yaşadım sanki.

E) Saklamış durmuş, asırlarca hayalinde bunu. E) Ufkun görünüşü cetvelle çizilmiş kadar düzeldi.

117
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin yüklemleri yapıca
gruplandırılırsa hangisi dışarıda kalır?
A) Adam saatlerdir neden homurdanıyormuş?
B) Onu saatlerce haksız yere alıkoydular.
C) Sende böylece amacına ulaşmış oldun.
D) O, yıllarca bu evde yaşamıştı.
E) Sence bu araba ne kadar eder?
9. I. Uzatıversen ellerini bir ün
II. Sevinçten havalara uçarım.
III. Seni görebilmek uğruna inan
IV. Bakakalırım ufuklara yıllarca
VI. Yeter ki geleceğini söyle
Numaralanmış cümlelerin hangisinde “birleşik
eylem” yoktur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
10. Isınmak için birkaç serçe
Dolmuştu çınar kovuğuna
Mini miniydi gagaları
Acıkmışlardı anlaşılan.
Bu dizelerde kaç tane türemiş sözcük vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
11. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi
bakımından farklıdır?
A) Yazılabilecek miyiz?
B) Gidebilir miyiz?
C) Küçümsememelisin!
D) Duygulanmıştır.
E) Şaşırabilmişti.
1.B 2.B 3.E 4.D 5.B 6.D 7.C 8.B 9.E 10.C 11.C 12.C 13.E 14.D
12. Güneş doğmadan henüz
Erkenken vakit daha
Yıldızları sarmışsa gündüz telaşı
Kapından geçeceğim senin
Nasıl mı anlayacaksın?
Ağlayan yağmurdan…
Bu dizelerde kaç tane basit eylem vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
13. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden
hangisi yapı bakımından farklıdır?
A) Kitabı ilk açtığımda çok şaşırmıştım.
B) Onun yazısı gerçektende güzeldi.
YAYINLARI
C) Her seferinde beni şaşırttı.
D) Büyük bir zevkle okumaya başladım.
E) Böyle kitaplar okumayı düşünmüyorum.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş
kök sözcük vardır?
A) Çiçek dalında güzeldir.
B) Her gün ömrümüzden bir yaprak düşüyor.
C) Fırtınadan evvel gökyüzü kara bulutlarla doldu.
D) Kaptanın yardımcısı genç bir çocuktu.
E) Hekimler ebegümecini eskiden ilaç yerine kullanırdı.
118
 bilmeyenkalmasın

ÇOKLUK EKİ
çokluk belirtir. (-lar, -ler) • Çocuk - lar • Ev - ler

HAL EKLERİ

Bulunma Hali Ayrılma Hali Yönelme Hali Belirtme Hali Yalın Hali
İsmi fiile İsmi fiile yarlı İsmin fiile İsmi geçişli bir İsmin bir başka
bulunma ifadesiyle bağlar. yaklaşma fiile bağlar. kelimeye bağlı
ifadesiyle olmadığını
ifadesiyle bağlar.
-dan, -den, bağlı olduğunu -ı, -i, -u, -ü gösterir.
gösterir.
- tan, -ten • odun-u
-da, -de, - ta, -te
• ben-den, • bilgisayar-ı • taşlar
• tarla-da, -a, -e • aşkımız
• tepe-den
• kütüphane-de • dağlar-a, • kalem
• güzel-e.

İYELİK EKLERİ
İsmin kime veya neye ait olduğunu gösterir.
İSİM ÇEKİM EKLERİ

1.tekil şahıs 2. tekil 3. tekil 1. çoğul 2. çoğul 3. çoğul

eki şahıs eki şahıs eki şahıs eki şahıs eki şahıs eki
-m -n -ı,-i,-u,-ü,-sı, -mız,-miz,- -nız,-niz,- -ları,-leri,
-si,-su,-sü muz,-müz nuz,-nüz
• araba-m • araba-n • araba-ları
• araba-sı • araba-mız • araba-nız

İLGİ HALİ EKLERİ -ım/ -ın , -sı , -mız , -nız/-ları

İsim tamlamasındaki tamlayan ekidir. • benim kitabım / senin kitabın

EŞİTLİK HALİ EKLERİ -ca / -ce

“eşit, gibi, kadar” anlamı katar: • tepece et , kendince söz

VASITA HALİ EKLERİ -la / -le

• arabayla, kitapla

SORU EKLERİ -mı

• Güzel mi? “ ayrı yazılır”

EK FİİL -i
İsmi yüklem yapar. • şairim, şairsin, şairdir

İLGİ ZAMİRİ -ki

• sizinki, bizimki
 bilmeyenkalmasın

İSİM YAPIM EKLERİ

İSİMDEN İSİM FİİLDEN İSİM

YAPAN EKLER YAPAN EKLER

-lık, -lik • boş-luk -mak, -mek • aç-mak

-cı, ci, cu, cü • söz-cü -ma, me, • açıkla-ma
YAPIM EKLERİ

-lı, li, lu, lü • ev-li -ış, iş, uş, üş • otur-uş

-sız, siz, suz • iş-siz -ak, ek • kaç-ak
-ca, ce, ça, çe • Türk-çe -gı, gi, gu, gü, • say-gı
-daş, -taş • arka-daş -kı, ki, ku, kü • at-kı
-z • iki-z -gın, gin, gun, gün • dal-gın
-cıl, -cil, -çıl, -çil • ben-cil -kın, kin, kun, kün • bas-kın
-gan, gen, kan, ken • alın-gan
-ıcı, ici, ucu, ücü • geç-ici
-tı, ti, tu, tü • özen-ti

FİİL YAPIM EKLERİ

FİİLDEN FİİL İSİMDEN FİİL

YAPAN EKLER YAPAN EKLER
-n • dola-n -la, le • baş-la
-ş • döv-ü-ş -al, el • az-al
-t • uza-t -l • ince-l
-dır, dir, dur, • değ-dir -a • kan-a
dür • yaz-dır -ı, i, u, ü • taş-I
-tır, tir, tur, tür • kop-ar -da, de, ta, te • fısıl-da
-ar,er • tık-a -sa, se • su-sa
-a, e • kov-ala -k • ac-ı-k
-ala, ele • piş-i-r
-r
Ekler Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerde, altı çizili sözcüklerden

Bilmeyen kalmasın
Küçültme eki adlara her zaman küçültme anlamı
katmaz. Sevgi, acıma, azımsama gibi anlamlar da
kazandırabilir. Bunun için sözcüğe değil cümleye
bakacağız.
hangisi diğerlerinden farklı bir yapım ekiyle
türemiştir?
A) Kadın, elinde süzgeçle mutfaktan çıktı.
B) Utangaç bir çocukmuşum o zamanlar.
C) Balıklar yüzgeçleriyle hareket eder.
D) Kırtasiyeciden sağlam bir kıskaç aldı.
E) Böcekleri büyüteçle inceliyordu.

1. “-cik, -ceğiz ekleri, adlara küçültme anlamı kattığı

gibi başka anlamlar da katar.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu eklerden
biri “ad”a küçültme anlamı katmıştır?
A) Kadıncağız ne çileler çekti, ben bilirim.
B) Gelirken beni kimsecikler görmedi.
C) Biricik kızımı nasıl üzerim?
D) Şu tepeciği aşınca köyümüze vardık demektir.
E) Adamcağızı ne arayan var ne de soran.
5. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin
hangisinde “-Ii” eki eklendiği sözcüğe,
diğerlerinden farklı bir anlam kalmıştır’?
A) Sözlü sınavlarda daha başarılı olduğumu söylüyor.
YAYINLARI

B) Orada uygulanan eğitim bilinçli insanlar

yetiştirmekten uzak.
C) Böyle süslü köpeklerden hiç hoşlanmıyoruz.
2. Aşağıdaki dizelerde altı çizili sözcüklerin D) Tozlu ayakkabılarla salona kadar girme.
hangisinde, birden çok yapım eki kullanılmıştır? E) Bu kadar akıllı çocuk nasıl bir araya gelmiş?
A) Kara gözlüm çok özledim ben seni.
B) Varlığımı yalnız ona verdim ben.
C) Hava keskin bir yosun kokusuyla dolar.
D) Gözleri yaş dolu yorgun bulutlar.
E) Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü.

6. “-lık eki, addan ad yapar. Bu adların bazısı araç,

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-den /-dan”
eki eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmiştir?
A) Sıkıntıdan ne yapacağını şaşırmıştı.
B) Sıradan bir roman olduğunu hemen anlamıştım.
C) Terden, sırtındakiler sırılsıklam olmuştu.
D) Çocuktan nereye gittiklerini sormuştu.
E) Taşlıktan yürüyerek buraya gelmişti.
bazısı yer, bazısı da nitelik bildirir.”
Aşağıdakilerin hangisinde, “-Iık” eki, farklı bir
anlam ayırtısı katmıştır?
A) Datça’daki koyların çoğu kumluk değildir.
B) Yeni aldıkları yazlık denize yakınmış.
C) Burası, az sayıdaki ormanlık alanlarımızdandır.
D) Bu taşlık yerde yalınayak yürüme.
E) Sazlığın içinde yılanlar yuva yapmış.

121
bilmeyenkalmasın 1.D 2.E 3.B 4.E 5.A 6.B 7.E 8.A 9.E 10.E 11.C 12.B

7. “Hatalarının bedelini kendisi ödemek zorundadır.” 10. “-ken eki, diğer eylemsi eklerinden farklı olarak ad
cümlesi için aşağıdakilerden hangisi soylu sözcüklere de eklenir.”
söylenemez? Aşağıdakilerden hangisinde buna bir örnek
A) Belirtili ad tamlaması kullanılmıştır. vardır?
B) Soyut adlarla tamlama kurulmuştur. A) Tam o yola sapacakken vazgeçti.
C) Tamlayanı düşmüş bir tamlanan vardır. B) Çamlıca’ya çıkarken çok mutlu görünüyordu.
D) Belirtme eki kullanılmıştır. C) Buraya gelmişken sizi de göreyim dedim.
E) Ad durum eki alan birden fazla sözcük vardır. D) Her gün buraya uğrarken bugün uğramayacağı
tuttu.
E) Durumu iyiyken birden fenalaştı.

11. “Türkçede ekler işlevi bakımından yapım eki ve

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili çekim eki olmak üzere ikiye ayrılır.”
sözcük hem yapım hem çekim eki almıştır? Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili sözcük,
A) İnatçılar çevrelerinde pek sevilmezler. işlevi bakımından farklı bir ek almıştır?
YAYINLARI

B) Dalgalı denizde yüzmek tehlikelidir. A) Özlem, yaz güneşi gibi kavuruyor.

C) Kapıda bir yabancı var. B) Buna bir anlam veremiyordu.
D) Dün sokaklar çok kalabalıkmış. C) Sanırım ailem hiç bitmeyecek.
E) Aralarında sıkı bir dostluk vardı. D) Kötü bir söylem tutturmuş.
E) İşlem gücü yüksek bir bilgisayar aldı.

9. Acının miladıyla başlayan bir hikâyedir bu.

I II 12. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük,
gövdeden türemiş sözcük değildir?
Yaşayıp gelmişiz ormanlar gibi yanarak.
III A) Raflara dizili kitaplardan birini aldı.
Her dönemeçte uğultulu uçurumlar… B) Yine ağılı iyice süpürememiş.
IV V
C) Sayılı gün çabuk geçer, derler.
Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi, aldığı
D) Duvara asılı tabloyu beğendin mi?
ek nedeniyle ad olma özelliğini yitirmiştir?
E) Ölçülü davranışlarıyla hayranlığımızı kazandı.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

122
Ekler Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde “-den” eki,

Bilmeyen kalmasın “Kitaplardan hangisi senindi?” cümlesindeki
Belirtme durum eki, yapım eki ve 3. tekil kişi iyelik göreviyle kullanılmıştır?
ekiyle karıştırılmamalıdır. A) Sokaktan geçen satıcılar mahâlle sakinlerini
rahatsız ediyordu.
Bir sözcük önce yapım eki daha sonra da çekim B) Geç gelen seyircilerden birçoğu tiyatroya alınmadı.
eki alır.
C) Çocuğun yaramazlığından hiç de şikâyetçi değildi.
D) Heyecandan ne yapacağımızı şaşırmıştık.
E) Öğretmenimizin gözünden düşmemek için çok
çalışıyorduk.
1. “-i” eki, aşağıdaki altı çizili sözcüklerin
hangisinde “Kalemi yeni mi aldın?” cümlesindeki
göreviyle kullanılmıştır?
A) Bu işlere eli pek yatkındır.
B) Arkadaşı okula hiç yalnız gelmiyor.
C) Çocukları geleceğimiz olarak görüyoruz.
D) Yazları çok hareketlidir buranın.

E) Eseri kısa sürede tanındı.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bütün
sözcükler “hem yapım hem de çekim eki”
almıştır?
YAYINLARI

A) Bölgede varlığımızı duyurmaya başladık.

B) Telefonun arızalı olması işlerimizi aksattı.
C) Ağaçların verdiği serinlik beni rahatlatıyor.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-den” eki D) Anlaştıklarına göre o konu tekrar gündeme
çıkma bildirmez? gelmez.
A) Şuradan sağa dönerseniz aradığınız ev karşınıza E) Çocukluğunun ilk evrelerini hatırlamak istemiyor.
çıkar.
B) Bana öğretmenimden bir mesaj mı getirmiştiniz.
C) Yağ, sudan daha hafif olduğu için yüzeyde kalır.
D) Gözlüğüm elimden düşünce kırıldı sandım.
E) Çok uzaklardan sucuların seslerini duymak bana
Orhan Veli’yi hatırlattı.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili

sözcük, işlevi bakımından farklı bir ek almıştır?
A) Elindeki zıpkınla avına yaklaştı.
B) Yüreğimdeki yangın giderek büyüyordu.
3. “Yapım ekleri, eklendiği sözcüklere farklı anlamlar
C) Bugün çok dalgın, bizi görmedi.
katar.”
D) Bu denli kırgın olabileceğini düşünmemiştim.
Bu cümlede, türemiş kaç tane sözcük vardır?
E) Kızgın bir boğa gibi saldırdı onlara.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7

123
bilmeyenkalmasın 1.C 2.C 3.C 4.B 5.A 6.A 7.D 8.E 9.D 10.B 11.B 12.D

7. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde “- m” 10. “İsimlere çekim ekleri, ‘çoğul eki, iyelik eki, hâl eki’
eki eklendiği sözcüğe farklı anlam katmıştır? sırasıyla eklenir.”
A) Yorgunum, dinleneceğim. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kuralı
örneklendiren bir kullanım vardır?
B) Ben iyiyim, peki sen?
C) Ben bu işlerden uzağım. A) Ödevlerin bitince biraz dinlenebilirsin.

D) Şu sokaktaydı eski evim. B) Bu konu ile ilgili bilgi defterlerinizde var.

E) Sen tembelsin, ben çalışkanım. C) Çocukların istekleri bitmek bilmiyordu.

D) Geçen yaz Mersin’deki teyzemlere gittik.
E) Sıralamada adı Murat olan üç çocuk vardı.

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde iyelik eki ve

8. Aşağıdakilerin hangisinde, “-e (-a)” eki, cümleye hâl eki aynı sözcükte bir arada kullanılmıştır?
“zaman” anlamı katmıştır? A) O günlerde seni görmeyi çok isteniştim.
A) Ders başarı grafiğini odana asmalısın. B) Her bayram, annemi, elleri ile hazırladığı baklavaları
YAYINLARI

B) Sınav sonrası hepimiz kantine koşuştuk. hatırlarım.

C) Otobüsten iner inmez şehre dağıldık. C) Her şeyi yeniden bir düzene oturtmaya çalışıyoruz.
D) Sigaranın zararını size anlatmak isterim. D) Onun gruptan ayrılması herkesi çok üzdü.
E) Müdür Bey öğleye burada olacak. E) Bahar geçmeden solmuştu bahçelerimiz.

9. Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili

isimlerden hangisi yalın hâlde değildir? 12. Aşağıdaki dizelerde geçen altı çizili
A) Bu hatta yapacağımız gezi gelecek haftaya sözcüklerden hangisi ötekilerden farklı bir ek
almıştır?
ertelendi.
B) Çantasından iki gözlük çıkardı. A) Hâlâ dilimdedir tuzu engin denizlerin.

C) Yolculuk boyunca yanında oturan adam ile hiç B) Bildim nedir, ufuktaki sonsuzluğun tadı.
konuşmadı. C) Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü.
D) Bahçe duvarını boydan boya kırmızıya boyamıştık. D) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi.
E) Konuşmacının önüne küçük bir masa konulmuştu. E) Garbın ucu, son kıyıdan en gürültülü.

124
Ekler Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde “-ler” çokluk eki altı

çizili sözcüğe “yoğunluk ve abartma” anlamı
Bilmeyen kalmasın
katmıştır?
Türkçede ekler, ünlü uyumu kurallarına uyarlar.
A) Lokantadaki bütün masalar doluydu.
Bu yüzden eklendikleri hece ya da sözcükteki ünlülere
göre ses değişimine uğrarlar. Ancak -yor, -ken, -ki, B) Bir kuş gibi göklerde süzülüp uçmak istiyordu.
-leyin, -mtrak ve -gil ekleri ses değişimine uğramaz. C) Katar karar turnalar geçiyordu gölün üstünden.
D) Dergilere şiir ve hikâye yazardı.
E) Çakıl taşlarından güzel bir tablo yapmıştı.
1. “-yor, -ken, -ki, -daş, -leyin, -mtrak, -gil ekleri büyük
ünlü uyumuna her zaman uymaz.”
Aşağıdakilerden hangisinde bu eklerden biri
büyük ünlü uyumuna uymuştur?

A) Yemek yiyorum şimdi.

B) Sarımtrak bir gömlek giymiş. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “- den” eki
eylemin nedenini bildirmektedir?
C) Dayımgil köyde yalnız değiller.
A) O adamın nereden geldiğini biliyor musunuz?
D) Akşamleyin şiddetli yağmur başladı.
B) Çocuk tembellikten sınıfta kaldı.
E) Kitap okurken başka dünyalara gidiyor.
C) Onun evden çıktığını gören var mı?
D) Öğretmen ne zaman dersten çıkacak?
E) Bu pantolonu şu mağazadan almış.
YAYINLARI

2. I. Güleriz ağlanacak hâlimize.

II. Bunların hepsi taşınacak yukarıya.
III. Bitecek elbet bu acılar da.
6. Aşağıdakilerin hangisinde “-de” eki ötekilerden
IV. Getir ütülenecek gömlekleri buraya. farklı bir işleve sahiptir?
Yukarıdaki cümlelerin hangi ikisinde “-ecek” eki
yapım ekidir? A) Babası, onu evde bekliyordu.
B) O, hiç sözünde durmazdı.
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV.
C) Bir yanlışta ısrar etmemek gerekir.
D) II. ve III. E) III. ve IV.
D) Yolun sağında bir araba bekliyordu.
E) Sözde birliktelikler çabuk biter.

7. Aşağıdakilerin hangisinde “-den” eki geldiği

3. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük kelimeye “ayrılma, uzaklaşma” anlamı
hem yapım hem çekim eki almıştır? katmamıştır?

A) Bazen öğrencilik günlerimi özlüyorum. A) Dar ve toprak yoldan yürüyerek eve vardılar.
B) Alıngan biriydi sıra arkadaşım. B) Yataktan düşüp kolunu kırmış.
C) Büyükler her zaman küçükleri korur. C) Bayram giysilerini akşamdan hazırladı.
D) Topluluk, seçkin insanlardan oluşuyordu. D) Okuldan geç bir saatte ayrıldılar.
E) Bu yolculuk çok uzun sürdü. E) Yemek masasından en son o kalktı.

125
bilmeyenkalmasın
8. “Türkçede bütün sözcükler tekildir. Ad soylu
sözcükler (-lar -ler) ekleriyle çoğullanır”.
Aşağıdakilerin hangisinde “-ler” eki, verilen
açıklamanın dışında kullanılmıştır?
A) Basınımız, her şeyin üstünde ülke çıkarları
olduğunu bilmektedir.
B) Üç kardeş kapı önünde oturmuş, annelerini
bekliyor.
C) Ormanlarımızı daha iyi korumak yurttaşlık
görevimizdir.
D) Annem, “Babanızın öğütleri kulağınıza küpe
olsun.” derdi.
E) Türkiye, Ege’deki haklarını korumaya kararlıdır.
YAYINLARI
9. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerde geçen “-r (-er
/-ar ) ” eklerinden hangisi, çekim eki olarak
kullanılmamıştır?
A) Gazete alabilmek için her gün kasabaya inerdi.
B) Bu dergi eskiden haftada bir çıkardı.
C) Eşyalarının izinsiz kullanılmasına çok kızardı.
D) Köyden haber almak için ara sıra mektup yazardı.
E) Ailesinden ayrı kalacağını öğrenince gözleri yaşardı.
10. Aşağıdaki dizelerde geçen altı çizili eklerden
hangisi farklı görevdedir?
A) Ve apaçık gözlerin en derin bir rüyada.
B) Annemin kirpiklerinde bir damla oldu akşam.
C) Denizin sesine kulak ver.
D) Kahroldum, karanlık günlerin kederinden.
E) Mevsimlerin ömrünü yaşamıştı sevgimiz.
126
1.B 2.C 3.C 4.B 5.B 6.E 7.C 8.B 9.E 10.A 11.A 12.D 13.D
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ -den /-dan”
eki cümleye farklı bir anlam katmıştır?
A) Şair hep yalnızlıktan şikâyet ederdi.
B) Susuzluktan çocuğun dili damağı kurumuştu.
C) Çocuklarını yoksulluktan okutamamış.
D) Gürültüden, söylenenleri anlayamamış.
E) Koltuğunda yorgunluktan uyuyakalmıştı.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-e” hâl eki
cümleye “ için ” anlamı katmıştır?
A) Köye gittiğimde önce dayımlara uğruyorum.
B) Bu konuyu kafa kafaya verip bir daha düşünelim.
C) Yeni komşumuza eşyaları taşımasında yardımcı
olduk.
D) Buraya hepimiz seni görmeye geldik.
E) Adamcağız bu gidişle ancak akşama eve varır.
13. “Sıfat tamlamalarında isme (-Ii) eki getirilerek ya
da sıfat tamlamasında adla sıfatın yeri değiştirilip
isme iyelik eki (-i, -si) getirilerek kurallı birleşik sıfat
yapılır.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu türden
birleşik sıfat yoktur?
A) Kısa kollu gömlekleri bavuldan çıkardı.
B) Havası temiz bir yerde yaşamak istiyorum.
C) Yüz sayfalı bir kitaptan sorumluydu bu sınavda.
D) Koyu mavi, çizgili elbisesini giyecekti törende.
E) Üç katlı bir köşk almıştı oğluna.
bilmeyenkalmasın 1. 2. 3. 4. 5. 6. bilmeyenkalmasın
7. 8. 9. 10. 11. 12.

CÜMLENİN YAPISI VE ÖGELERİ

 Cümlenin Ögeleri

 Cümle Çeşitleri

127
bilmeyenkalmasın

CÜMLENİN ÖĞELERİ VE KAVRAM HARİTASI

Öge, anne veya oluşturan unsur demektir. Öksüz (ögsüz) sözcüğü ile bağlantı kurabiliriz. Cümlenin en önemli ögesi
yüklemdir. Yani cümlenin yükünü yüklenen sözcüğüdür. Yükleme kilit soruları sorduğumuzda işimiz çok kolaylaşır.

NOT
Öge bulunurken öncelikle yüklem bulunur, yüklemden sonra diğer ögeleri bulmak için yükleme aşağıdaki soruları
sorarız. Aldığımız cevap bize ögeyi buldurur.

İsim Soylu
-id,-imiş, -ise, -im, -dir,-ydi …
YÜKLEM (İsimlerin sonuna ek eylemler getirilerek isimler yüklem yapılır)
Fiil (Eylem) Soylu
Her fiil yüklem olabilir.

Ne, Kim, (Gerçek, Gizli ve Sözde Özne Soruları)?

ÖZNE
Kimce, Kim Tarafından (Örtülü Özne Soruları)?

BELİRTİLİ NESNE Neyi, Kimi, Nereyi?

BELİRTİSİZ NESNE Ne?

EDAT TÜMLECİ Ne ile, Kim ile, Ne için?

Ne zaman, Ne kadar, Nasıl, Niçin,

ZARF TÜMLECİ
Neden, Niye, Ne diye, Ne taraf

(-e, -de, -den) Kime, Kimde, Kimden,

DOLAYLI TÜMLEÇ
Neye, Nereye, Nerede, Nereden
Cümlenin Ögeleri Test – 1
Bilmeyen kalmasın
Sözcüklerin cümle kuruluşunda üstlendikleri
görevlerdir.
Sözcükler cümle içinde yükleme sorulan bazı
sorulara cevap vererek ögeleri oluşturur.
Cümlede yüklem bulunmak zorundadır. Yüklemler
cümlenin yükünü yüklenen sözcüklerdir.(Ne, Kim,
Neyi, Kimi, Nerede, Kimde, Nereden, Kimden, Ne
zaman, Niçin…?) gibi sorular yükleme sorularak ögeler
bulunur.
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisi sadece özne ve
yüklemden oluşmuştur?
A) Bir akşam, rıhtım boyunca geziniyordum.
B) Adanın çocukları akşamları burada toplanıyorlar.
C) Ayaklarına sürtünen hayvan gözden kayboldu.
D) Vahşi kedilerim birer birer ortadan çekildi.
E) Kadın, sorduğu sorulara cevap alamamıştı.
YAYINLARI
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi tamamen
yüklemden oluşmuştur?
A) Bütün büyük romanlar çoğul dille yazılmıştır.
B) Hayatımın hiçbir döneminde köyde yaşamadım.
C) Birçok çözümsüz sorunun içindeydi.
D) Biz çevresinden etkilenen insanlarız.
E) Mehmet, ince eleyip sık dokurdu.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögeleri
ayırmada bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Ben /böyle bir ozan olmak / istemiyorum.
B) Yozlaşmanın, alçaklığın, üçkâğıtçılığın çoğaldığı
bir zamanda / şiir / bizi /arındırır.
C) Hayattaki her durumun / şiirde / karşılığı / vardır.
D) Gerçek ozanlar / böyle dönemlerde /sımsıkı /
sarılmalıdır/ödünsüzlüğe.
E) Çocuk / babasını görünce ne yapacağını / şaşırdı.
129
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde öge
ayırmada bir yanlışlık yapılmamıştır?
A) İsmail Ağa / şehre / her gidişinde / Selman’a /
bir şeyler / alıyordu.
B) Sabır / mazlumların ve bilgelerin / tarihsel
emanetidir.
C) Uzağı gören çocuklar / bilir / geleceğin uzun
sürdüğünü.
D) Buraya / yeniden geldiğinizde / kimse / sizi /
tanımaz.
E) Gelip geçen / arabaların / zincir sesleri / günün
sessizliğini yırtıyordu.
5. Aşağıdakilerin hangisinde, cümlenin ögesi
olmayan bir ara söz vardır?
A) Geçen yılki tartışmadan sonra, sen de biliyorsun,
onunla konuşmuyorum.
B) Ahmet Bey, özel idarenin müdürü, iki gündür
ofise gelmedi.
C) Cemile Teyze, mahâllenin iğnecisi, çocukların
korkulu rüyasıdır.
D) Dershanedeki öğrenciler, şu çılgın kalabalık,
bana inanırlar.
E) Adam, kısa sürede, bir iki günde, iş bulur.
6. “Suçluyu etkileyen hâkim, kendini mahkûm etmiş
olur.”
Yukarıdaki cümlenin öge dizilişiyle özdeş
cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Birbirimize destek olup dostça yaşamalıyız.
B) Sen, yıllardan beri beni hiç düşünmedin.
C) Oyun masasında batan kozlarını paylaştılar.
D) Bu iki kardeş bildim bileli didişirler.
E) Dünyayı değiştirmek isteyen, hayatını düzenler.
bilmeyenkalmasın
7. “Yurt dışına gidenlerin görevlerini, merkeze dönen
diplomat eşleri üstleniyor geçmişten beri.”
Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde
sırasıyla verilmiştir?
A) Nesne – Özne – Yüklem – Zarf tümleci
B) Özne – Nesne – Yüklem – Zarf tümleci
C) Nesne – Dolaylı tümleç – Yüklem – Özne
D) Nesne – Dolaylı tümleç – Yüklem – Zarf tümleci
E) Dolaylı Tümleç – Nesne – Yüklem – Zarf tümleci
8. “Edebiyatımızda kısa hikâyeyi başlı başına bir tür
olarak önemseyen ilk yazar Ömer Seyfettin’dir.”
Bu cümlenin öge sıralanışı aşağıdakilerin
hangisinde vardır?
A) Ali gel!
B) Babası milletvekili seçildi.
C) Ahmet, akşama gelir.
D) Kardeşim okula başladı.
E) Seninle gelecekmiş.
9. Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Birinci dize tamamen dolaylı tümleçten oluşmuştur.
B) “Her seher” sözü zarf tümlecidir.
C) “açar ve öter” sözcükleri yüklemdir.
D) “bir gül” ve “bir bülbül” sözleri öznedir.
E) “serin serviler” sözü nesnedir.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde
ayırmada bir yanlışlık yapılmamıştır?
A) Bütün anlatılanlar / bence / doğruydu.
B) Bu konuda / inançlıydı o.
C) Bardak / yarısına kadar su / doluydu.
D) Bizi / soran kimmiş?
E) Bunları bize / anlatan Furkan’dı.
1.C 2.C 3.E 4.C 5.A 6.E 7.A 8.A 9.E 10.A 11.D 12.C 13.A 14.A
11. Gece sessiz, mehtap hazin, rüzgâr susuvermemiş,
I II III
inleyen bahçelerde, güller açılıvermiş.
IV V
Bu dizelerde numaralanmış sözcüklerden
hangisi yüklem değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz,
cümlenin herhangi bir ögesi değildir?
A) Köyünü, ilk güzellikleri yaşadığı yeri, hiç unutmadı.
B) Geçenlerde buluştuğumuz yerde, kantinde,
buluşalım.
C) Bu olanları, siz de takdir edersiniz ki, kimse
duymasın.
D) Kardeşini, biricik varlığını, hiç kırar mıydı?
E) Babama, bütün dertlere göğüs geren insana,
hakkını ödeyemem.
YAYINLARI
13. “Birçok cesur ve kabiliyetli kimsenin yeterince
çalışmamak yüzünden başarısız olduklarına şahit
oldum.”
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Dolaylı Tümleç – Yüklem
B) Özne – Zarf Tümleci – Yüklem
C) Özne – Dolaylı Tümleç – Yüklem
D) Zarf Tümleci – Dolaylı Tümleç – Yüklem
E) Özne – Dolaylı Tümleç – Nesne – Yüklem
14. I. Şiir, insanoğlunun çok sevdiği muz gibi öz
meyvelere benzetilebilir.
II. Kitaplarımın hepsi aynı yayınevinden çıktı.
III. Öyküden böyle bir mesaj çıkarılabileceğini
ögelere
düşünüyorum.
IV. Eleştirmenlerin görüşleri yazarın kendini
geliştirmesini sağlar.
Yukarıdaki cümlelerden hangileri ögelerinin
sıralanışı yönünden aynıdır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
130
Cümlenin Ögeleri Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere

Bilmeyen kalmasın
Sözcük grupları (tamlamalar, ikilemeler, birleşik
fiiller, deyimler…) parçalanamazlar yani tek öge olarak
değerlendirilirler.
Yüklem bulunduktan sonra özne bulunmalıdır.
Özneyi bulmadan nesne bulmaya çalışılırsak edilgen
çatılı fiillerde yanılgıya düşebiliriz.
ayırmada yanlışlık yapılmamıştır?
A) Televizyonla / benim oynadığımı / hemen /
anladılar.
B) Şu anda / telefona / bakamayacağını / söyledi.
C) Bu sonbahar gecesinde / içimi / hüzün / kapladı.
D) Hayatın zorluklarına karşı / kendini / iyi hazırlamıştı.
E) Yaşlı kadın / gözlerini / silerek soruları / yanıtladı.

Her öge cümlenin ifade ettiği anlam içinde yüklemle

anlamlı bir ilgi kurmalıdır.

5. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı, nesne

de özne de değildir?
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz A) Dün size kim geldi?
öbeği özne görevindedir? – Öğretmenim.
A) Onun başını kaşıyacak vakti yok. B) Bu kitaplar kimin?
B) Gelir gelmez işe sarıldı. – Sezen’in.
C) Sınavı oldu bittiye getirdi. C) Sen burada kimi tanıyorsun?
D) Arkadaşı da olsa sarmaş dolaş olmayı pek – Hasan’ı,
sevmez. D) Çocuklar masadan neyi almış?
YAYINLARI

E) Kimsenin etlisine sütlüsüne karışmazdı. – Kalemi.

E) Ona ne söyledin?
– Buraya gelmesi gerektiğini.

2. Aşağıdakilerden hangisinde ögeleri ayırmada

bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Yorgun, bezgin, karamsar görünüşleri / vardı /
bu adamların. 6. “Tekdüzelikte hayal gücünü kışkırtan bir şey vardır.”
cümlesinde altı çizili öge aşağıdakilerden
B) Böyle bir serüveni / istemeye istemeye / göze
hangisidir?
almıştı.
A) Belirtili nesne B) Belirtisiz nesne
C) Yıllar sonra gördüğü ilk insandı / bu.
C) Özne D) Zarf tümleci
D) Şimdi /bu hikâyeyi / dinleyeceksin / benden
E) Yüklem
E) Hangi ağacın arkasında ne olduğunu / bilmiyordum.

3. Aşağıdaki sorulardan hangisi zarf tümlecini 7. Aşağıdakilerin hangisinde yan cümle nesne
buldurmaya yöneliktir? görevindedir?

A) Soruların tamamını yarın mı istiyor? A) Bunu kitap okumayana anlatamazsınız.

B) Bu soruyu mu beğenmedin? B) Çevreyi kirletenler sorumsuz insanlardır.
C) Bunu, bize siz mi anlatacaksınız? C) Rıhtımda kalanlar bu kalkıştan elemli.
D) Davetliler yarın bize mi gelecek? D) Bugün teyzemi ziyaret etmeyi düşünüyorum.
E) Bu sorunun yanıtı yok mu? E) Aynı konuyu dinlemekten bıktım.

131
bilmeyenkalmasın 1.A 2.A 3.A 4.C 5.B 6.C 7.D 8.E 9.E 10.D 11.E 12.C 13.B 14.E

8. “Hiçbir zaman pek sevmemiş olduğu bu eşyalara 11. “Benim doğduğum köylerde eskiden şimal
bir bağlılığı olduğunu hissetti.” rüzgârları eserdi.”
Cümlesi için aşağıdakilerden hangisi Bu cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi
söylenemez? yoktur?
A) Nesne ile yüklemden oluşmuştur. A) Özne
B) Yan cümlecik nesne görevindedir. B) Dolaylı tümleç
C) ”etmek” sözcüğü yardımcı eylem olarak kullanılmıştır. C) Zarf tümleci
D) Fiil, basit zamanlıdır. D) Yüklem
E) Belirtili ad tamlaması vardır. E) Nesne

12. “Bir gün bir köylü, Atatürk Orman Çiftliği sınırları

9. “Ünlü yazar, bu akşam, yapıtlarını tanıtmak için
köşedeki yayınevinde üç saat çalıştı.”
Bu cümlede ögelerin sıralanışı, aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
A) özne / belirtili nesne / edat tümleci / dolaylı tümleç
/ zarf tümleci / yüklem
B) özne / dolaylı tümleç / zarf tümleci / edat tümleci
/ zarf tümleci / yüklem
C) özne / zarf tümleci / belirtili nesne / edat tümleci
YAYINLARI
içindeki bir tarlayı kendi tarlasıymış gibi sürüyordu.”
Aşağıdaki cümlelerden hangisi, ögelerin
sıralanışı yönünden bu cümle ile özdeştir?
A) Bir hafta önce Atatürk Öğrenci Yurdu öğrencileri,
yeni yurt binasına taşındılar.
B) Bir pazarcı, hâlden aldığı sebzeleri kendi bostanında
yetişmiş gibi satıyordu.
C) Her akşamüstü komşumuz Hâlime Hanım,
balkondaki çiçekleri büyük bir zevkle sulardı.
D) Öğleden sonra kamyon şoförleri, yük bulmak

/ zarf tümleci / yüklem için Kamyoncular Derneği önünde toplandılar.

D) özne / zarf tümleci / dolaylı tümleç / edat tümleci E) Bu sabah iki eski arkadaşınız, görüşmek için
/ zarf tümleci / yüklem sizi aradı.
E) özne / zarf tümleci / edat tümleci / dolaylı tümleç
/ zarf tümleci / yüklem

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, özneyi

buldurmaya yöneliktir?
A) Yağmura mı yakalandınız?
B) Dışarıda yağmur mu var?
10. İstanbul basını, henüz bir kadın yöneticiyi, genel C) Yağmurda mı ıslandınız?
yayın müdürü yapamadı. D) Yağmuru mu özlediniz?
Bu cümlede ögelerin doğru sıralanışı E) Yağmur durdu mu?
aşağıdakilerden hangisidir?
A) özne / belirtili nesne / zarf tümleci / belirtisiz
nesne / yüklem
B) özne / zarf tümleci / belirtisiz nesne / belirtili
nesne / yüklem 14. (I) Kahvaltısını sonunda bitirdi. (II) Ellerini bir süre
C) özne / zarf tümleci / zarf tümleci / belirtili nesne sonra yıkadı. (III) Dişini acele etmeden fırçaladı.
/ yüklem (IV) Şişkin fotoğraf albümünü açtı. (V) Gençlik
çağlarının siyah beyaz hüznüne daldı.
D) özne / zarf tümleci / belirtili nesne / belirtisiz
nesne / yüklem Numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi
geçişsiz bir fiildir?
E) özne / zarf tümleci / dolaylı tümleç / belirtili nesne
/yüklem A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

132
Cümlenin Ögeleri Test – 3 bilmeyenkalmasın

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “burada”

Bilmeyen kalmasın
Her yüklem bir cümledir.
Ögeler bulunurken YÖN formülünü uygulayın. Yüklem-
Özne- Nesne
Özne bulunmadan, nesne bulunmaz. Önce yüklemi
ardından özneyi, en son da nesneyi bulursanız asla
şaşırmazsınız* Yüklem, çekimli bir fiil ve haber kipinde
ise özneyi bulmak için fiile “…an kim / …an ne” soruları
sorulur.
sözcüğü, kullanıldığı yere göre cümlenin en
önemli ögesi durumundadır?
A) Burada ne satıldığını biliyor musunuz?
B) Hava, burada daha soğuk değil mi Ankara’dan?
C) Yıllardan beri onunla hep burada buluşuyordu.
D) Birkaç saat önce burada bir kaza olduğu
anlaşılıyordu.
E) Burada oturup seni düşünmek bile onu mutlu
ediyordu.

1. “Önümüzdeki günlerin çetin geçeceğini unutma,

diyor.”
Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde 4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “eylemin
sırasıyla verilmiştir? yapılış zamanı” vurgulanmak istenmiştir?

A) Nesne - yüklem A) Bir hafta önce arkadaşımla Donanma Kupası’na

katılmıştık.
B) Nesne - yüklem - yüklem
B) Arkadaşımla Donanma Kupası’na bir hafta önce
C) Özne - yüklem
katılmıştık.
D) Zarf tümleci - nesne - yüklem
C) Donanma Kupası’na bir hatta önce arkadaşımla
E) Özne - nesne - yüklem - yüklem
YAYINLARI

katılmıştık.

D) Arkadaşımla bir hafta önce Donanma Kupası’na
katılmıştık.
E) Bir hafta önce Donanma Kupası’na arkadaşımla
katılmıştık.

2. Bilimin en büyük zaferi, insanın kendisine ve 5. I. Bu güzel sözleri nereden öğrendin?

doğaya karşı duyduğu güvensizliği insan aklı - Kitaplardan.
üstündeki etkisiyle yenmek olacaktır. II. Orada kimlere rastladın?
Bu cümledeki altı çizili öge aşağıdaki - Amcamlara.
cümlelerden hangisindeki altı çizili ögeyle
özdeştir?
III. Neden geç kaldınız?
- Annemiz yüzünden.
A) Kitaplar her zaman gerçeği öğretmez.
IV. Neye ihtiyaç duyuyorsunuz?
B) Allah’ın her günü bütün gücüyle çalışırken evini,
çocuklarını da hiç aklından çıkarmazdı.
- Dostluğa.
V. Neden bunaldın?
C) Bugünün insanbilimi, ilkel kültürler üzerinde
yaptığı araştırmalarla bu gerçeği ortaya koymuştur. - Çözümsüzlükten.

D) Uzun süren yaşamım boyunca insan ruhunun
derinliklerini keşfetmeye çalıştım.
E) Onun hakkında bildiğim her şeyi söyledim size.
Yukarıdaki yanıtların hangileri, sadece dolaylı
tümleçten oluşmuştur?
A) I - Il - IV B) I- II - III C) II - III - IV
D) II - IV - V E) II - III - V

133
bilmeyenkalmasın
6. “Okul birincisi olan öğrenci; törene gelen babasına,
karnesini toplantı bitiminde büyük bir sevinçle
gösterdi.” cümlesi aşağıdakilerin hangisindeki
sorulara karşılık verir?
A) kim, kime, neyi, nerede, nasıl
B) kim, neye, neyi, ne zaman, nasıl
C) kim, kime, neyi, ne zaman, nasıl
D) kim, neyi, kime, nerede, neyle
E) ne, neye, kimi, nerede, neyle
7. Aşağıdakilerden hangisinde ögeleri ayırmada
bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Dekorlar / seyirciyi / o günün ortamına götürerek
/ oyunun etkisini / büyük ölçüde / artırıyor.
B) Üstün bir sanat değeri taşıyan bu yapıt / yıllardır
YAYINLARI
özlemini çektiğimiz, gerçek anlamda bir müzikaldir.
C) Başoyuncu / kendine özgü tekniği ve eşsiz yorum
gücüyle / bu çok zor rolde / ustalığını / kanıtlıyor.
D) Oyundaki olaylar / üç bin kişilik kasabadaki bir
çiftlikte / geçiyor.
E) Oyuncular / rollerinin hakkını vererek / izleyiciye
/ sanatın doruk noktasını / yaşatıyor.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru özneyi
buldurmaya yöneliktir?
A) Parka, çocukları mı götürecekler?
B) Yolda ayağın neye takılmıştı?
C) Bu sınavda birinci olan, kimdi?
D) Özlem’in siyah çantasında ne vardı?
E) Hazırladığın ödevi kime vereceksin?
134
1.A 2.A 3.C 4.B 5.A 6.C 7.A 8.D 9.C 10.A 11.A
9. (I) Bu yaylanın sakinleri (II) karakterlerinin
yaşadıkları yerle benzerliğini (III) ağırladıkları
konuklara (IV) her fırsatta (V) sezdiriyorlar.
Yukarıdaki cümlede, hangi numaralar arasında
kalan öge cümlenin nesnesidir?
A) I. ile II. B) I. ile III. C) II. ile III.
D) III. ile IV. E) IV. ile V.
10. “Sanatçı, kendine özgü çağdaşlık anlayışını ve
eleştirel tavrını bu dizide de başarıyla sürdürüyor.”
Bu cümleyle aşağıdaki cümlelerden hangisi
arasında ögelerin sıralanışı yönünden,
benzerlik vardır?
A) Toplantıya katılanlar, konuyla ilgili görüş ve
önerilerini kürsüde heyecanlı bir ifadeyle dile
getirdiler.
B) Yazar, kendine ve çevresine tanıdık gelmeyen,
bu yeni dünyadan aldıklarını, yalın bir anlatımla
sergiliyor.
C) Konuşmacı, bu toplantıda toplumumuzun kent
ve köy yaşamına ait gözlemlerini dinleyicilere
sunacak.
D) Sağlıklı yaşam koşullarından habersiz olan
kişilerin çoğu sabah, öğle ve akşam yemeklerinde
midelerini tıka basa dolduruyor.
E) Günümüzde dergiler ve gazeteler, deneme
türünün gelişip yaygınlaşmasına uygun bir ortam
hazırlamaktadır.
11. “Çizgi roman” sözü aşağıdaki cümlelerin
hangisinde “sözde özne” göreviyle
kullanılmıştır?
A) Çizgi roman, okunuşundaki kolaylık nedeniyle
tercih edilir.
B) Çizgi roman, sürekliliğini, olayı en heyecanlı
yerinde keserek sağlar.
C) Çizgi roman, okurun eğlenme gereksinimini
karşılar.
D) Çizgi roman, kimi zaman sinemaya esin kaynağı
olur.
E) Çizgi roman, çocuğun hayal gücünü geliştirir.
Cümlenin Ögeleri Test – 4
Bilmeyen kalmasın
Tabiat olayları edilgen çatıda olsalar bile kendiliğinden
oluştuğu için gerçek özne sayılır.
Yüklemi isim olan cümlelerde genellikle nesne
bulunmaz.
Cümlede ismin “-e,-de,-den” hâl ekini alan bir
sözcüğün sorusu da bu eklerden birini alıyorsa o
sözcük dolaylı tümleçtir. “Kime, kimde, kimden ve
nereye, nerede, nereden” sorularına cevap verir.
Yüklemi yönelme, bulunma, çıkma yönüyle etkiler.
1. ”ne.... ne” bağlacı aşağıdaki cümlelerden
hangisinde özneleri bağlamaktadır?
A) Okula ne beni ne de kardeşimi getirirdi.
B) Ne buraya geldi, ne de oraya gitti.
C) Ne Ali’yi aradı ne Ahmet’i.
D) Çantasından ne para ne senet çıktı.
YAYINLARI
E) Ne kitap okur ne sanattan hoşlanır.
2. “Edilgen eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde
zarf tümleci içinde geçen ve aslında eylemi yapan
durumunda olan varlık ‘örtülü özne’dir.”
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde “örtülü
özne” vardır?
A) Düşünceler, belirli bir dünya görüşüne dayanmalıdır.
B) Bu arada, işi aşağılamaya dökenler de var.
C) Murat, yarın Ankara’ya gönderilecekmiş.
D) Daha dün denize gidildi.
E) Kaza yapan araç, trafik ekiplerince götürüldü.
135
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi ögelerine yanlış
ayrılmıştır?
A) Türkçenin kapılarını / Yunus Emre adı verilen
bir anahtarla / açtık.
B) Türkçeyi bir sanat dili hâline getiren / Yunus
Emre’dir.
C) Türkçeyi / güzelleştirip geliştiren herkes / bir
Yunus Emre’dir.
D) Yunus Emre / günümüzde de / sevilerek /
okunmaktadır.
E) Yunus Emre’den önce / Türkçenin anlatım olanakları
/ pek / değerlendirilmemiştir.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ögelere
ayırmada bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Sabahın ilk ışıklarıyla / aydınlanıyor / ortalık.
B) İpek ve baharat yollarının / Doğu’nun denetiminde
olması / doğaldı.
C) Şenol / okulun bahçesinde / kardeşini / bekliyordu.
D) Annemler / biraz önce / dışarı / çıktı.
E) Sen / bilimle uygarlığı / karıştırıyorsun / kafanda.
5. (I) Newton, 1704 yılında “Opticks” adlı yapıtını
yayımladı. (Il) Bu yapıt, yıllar önce yaptığı
çalışmaları içeriyordu. (III) Kitabın sonuna, 38 yıl
önce keşfettiği diferansiyel ve integral hesabını
eklemişti. (IV) Bu ek bölüm, bilim tarihinin en ateşli
tartışmalarından birini başlattı.
Yukarıdaki cümlelerden hangilerinin özneleri
aynıdır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
6. (I) Mutlu olabilmem için her gün bir süre edebiyatla
ilgilenmem gerekir. (Il) Bir zamanlar daha başka
şeylere bağımlıydım. (III) Şimdilerde edebiyatsız
yapamıyorum. (IV) Bir hasta nasıl ilaç alarak
iyileşirse, ben de edebiyatla iyileşiyorum. (V)
Yaşamın sıkıcılığından, kirinden başka türlü
arınamayacağımı fark ediyorum.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinin yüklemi, çekimli bir eylem değildir?
A) I. B) II. C) III, D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın 1.D 2.E 3.C 4.B 5.B 6.B 7.C 8.A 9.C 10.A 11.C 12.C

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yalnızca nesne 10. Aşağıdaki sorulardan hangisi farklı bir ögeyi
ve yüklemden oluşmuştur? buldurmaya yöneliktir?
A) Açık, yalın, gösterişsiz bir anlatımla geniş A) Bu ansiklopediyi nereden aldın?
toplulukların yazarı olmuştur. B) Hanginiz benimle geliyorsunuz?
B) Üstleri ağır kokulu mersin ağaçlarıyla kaplı tepeler C) Bu fıkrayı bana sen mi anlatmıştın?
geçildikten sonra birdenbire kayalar başlar.
D) Kim bu hatayı telafi edecek?
C) On gün boyunca bir sal üstünde açlığa dayanmanın
E) Böyle güzel bir havada yağmur yağacak mı?
bir insanı kahraman yapacağını düşünmemiştim.
D) Şiirlerinde İstanbul sevgisi, geçmişe duyulan
özlem, aşk, sonsuzluk gibi temaları işlemiştir.
E) Yazar, bu romanında Anadolu’ya yönelerek Türk
köylüsünün geri kalmışlığının suçunu aydınlarda
aramıştır.

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklemi 11. “Çocukların severek okuyacakları nitelikli bir kitap,
durum yönünden nitelendiren zarf tümleci
yetişkinlere pek bir şey söylemeyebilir.”
vardır?
YAYINLARI

Bu cümledeki öge sıralanışı aşağıdakilerden

A) Anneler, çocuklarına sevgiyle bakar.
B) Bunu yarın seninle biraz daha konuşuruz.
C) Kavga, onun arkadaşınıza sataşmasıyla başladı.
D) Babam İstanbul’a uçakla geldi.
E) Bütün bu ağaçlar, o fırtınayla devrildi.
hangisinde doğru verilmiştir?
A) Belirtisiz nesne, dolaylı tümleç, özne, yüklem
B) Özne, zarf tümleci, belirtisiz nesne, yüklem
C) Özne, dolaylı tümleç, belirtisiz nesne, yüklem
D| Zarf tümleci, özne, belirtisiz nesne, yüklem
E) Özne, dolaylı tümleç, belirtili nesne, yüklem

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere

ayırmada yanlışlık yapılmıştır?
A) Ruh yüceliği / her şeyi elde etmek için / her şeyi
/ hoş görür. 12. Aşağıdaki soru cümlelerinden hangisi, zarf
B) Her şey / insanın elinde / yeniden / doğar. tümlecini buldurmaya yöneliktir?
C) Kötü insanlar / yeryüzüne serpilmiş bir avuç iyi A) Cümle sonları eylemlerle bitiyor mu?
insanı / sınamaya yararlar.
B) Bu öykü mü sizin bana önerdiğiniz?
D) Yaşam / durmadan ölen, durmadan dirilen çok
C) Soruların cevaplarını bu akşam mı istiyorlar?
kollu bir ahtapottur.
D) Yeni konuyu siz mi anlatacaksınız?
E) Yaşamın ne kadar kısa olduğunu anlamak için
E) Öğrenciler salonda mı toplanacaklar?
/ insan / çok / yaşamalıdır.

136
Cümlenin Ögeleri Test – 5 bilmeyenkalmasın

4. “Kalbini bir mektup gibi buruşturulup fırlatılmış

Bilmeyen kalmasın hissediyorsan içindeki çocuğa sarıl.” cümlesinin
Yükleme yakın öge vurgulu ögedir. öge dizilişi aşağıdakilerin hangisinde doğru
olarak verilmiştir?

Yüklem başta ise vurgu yüklemdedir. A) Nesne - Zarf Tümleci - Yüklem

Soru sözcüğü vurguyu üstünde taşır.
“de” bağlacından önce gelen öge vurgulanır.
“mi” soru edatından önce gelen öge vurgulanır.
B) Zarf Tümleci - Dolaylı Tümleç -Yüklem
C) Nesne - Zarf Tümleci - Dolaylı Tümleç - Yüklem
D) Zarf Tümleci - Zarf Tümleci - Dolaylı Tümleç -
Yüklem
E) Nesne - Zarf Tümleci - Zarf Tümleci - Dolaylı
Tümleç - Yüklem

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “ara söz”

öznenin açıklayıcısı görevinde kullanılmıştır?
A) Tozdan, dumandan, hiçbir şey görülmüyor.
B) Başarıya, herkesin istediği şeye, ulaşmak kolay
mı?
C) Adamlardan biri, elinde çantası olanı, bize kötü
kötü baktı.
5. “Birçok cesur ve kabiliyetli kimsenin yeterince
D) Çeşme’de, bu doğa harikasında, tatile doyum çalışmamak yüzünden başarısız olduklarına şahit
YAYINLARI

olmuyor. oldum.”
E) Ailesiyle, anne ve babasıyla, yirmi gündür Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerden
görüşmüyor. hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Dolaylı Tümleç – Yüklem
B) Özne – Zarf Tümleci – Yüklem
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi belirtisiz nesne
C) Özne – Dolaylı Tümleç – Yüklem
ve yüklemden oluşmuştur?
D) Zarf Tümleci – Dolaylı Tümleç – Yüklem
A) Yeni karşılaştığım sözcüklerin anlamını sorarım.
E) Özne – Dolaylı Tümleç – Nesne – Yüklem
B) Sözlüklerden, bir ansiklopedi okur gibi yararlanırım.
C) İlköğretimde yapılan grup çalışmaları bireyin
sosyalleşmesi açısından önemlidir.
D) Öğretmenlerimiz, ilerleyen ülkemizi daha da
ilerilere götürecek görevler üstlenmelidir.
E) Genç kuşaklara ümit aşılayacak öğretmenler
yetiştirmeliyiz.

6. Aşağıdakilerden hangisi iki ögeli bir cümle

değildir?
3. Aşağıdakilerden hangisi özne ve yüklemden
oluşmuştur? A) Akşam erken olunca güven mekânım evimdeyimdir.
A) Benden istenen işi zamanında bitirdim. B) Sonbaharın kışa yaklaştığı haftalarda kırılganlaşıyor.
B) Yağışlı havada gittikleri için endişeliyim. C) Yaprakların sararmasından sonra tembelleşirim.
C) Başarının anahtarı insanın kendindeymiş. D) Kış hazırlıklarımın hepsini gözden geçiririm.
D) Konukseverliğiniz için çok teşekkür ederim. E) Sobalar yanınca gelen göçmen kuşlara bir sözüm
E) Yapmak istediklerimi bir bir gerçekleştirdim. var.

137
bilmeyenkalmasın 1.C 2.E 3.C 4.B 5.A 6.E 7.A 8.B 9.A 10.C 11.B 12.A

7. “Başarıyı düzenli bir çalışmanın sonunda 10. Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yakalayabilirsiniz.” yüklemdir?
Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde A) – Ne zaman uyandın?
sırasıyla verilmiştir?
– Saat sekizde.
A) Nesne – zarf tümleci – yüklem B) – Yanımıza ne alalım?
B) Nesne – zarf tümleci- nesne – yüklem – Kazak.
C) Nesne – dolaylı tümleç – yüklem C) – İnşaat bitti mi?
D) Dolaylı tümleç – nesne – yüklem – Bitti.
E) Zarf tümleci – dolaylı tümleç – yüklem D) – Okula kim gelmedi?
– Oya.
E) – Hangi derse başlıyoruz?
– Matematiğe.

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yükleminin

türüne göre diğerlerinden farklıdır?
A) Bahçede söküp takmalı bir kulübe kuruluydu.
B) Evimizin dışı tek renge boyanmıştı.
C) Yazlıkların çoğu kiremit çatılıydı.
D) Masalar pamuklu bir dokumayla örtülüydü.
YAYINLARI

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi, ek-

E) Bazı işletmelerin kapılarına kilit vuruludur.
eylem almış bir sıfattır?
A) Bu elmalar henüz tatlanmamış.
B) Eski evimiz de bu kadar genişti.
C) Şu anda olayın gerçek nedenini bilen yok.
D) Söylediklerine göre bu sınıfın en çalışkanı sensin.
E) Yarın hava tüm yurtta yağmurlu olacakmış.

9. Aşağıdakilerin hangisinde cümlenin ögeleri

doğru olarak ayrılmıştır?
A) İletişimin hayatta bir gereklilik, başarıda bir
yöntem, dostlukta bir anahtar olduğunu / iyi /
biliyorum.
B) İletişimin hayatta bir gereklilik, / başarıda bir
yöntem, / dostlukta bir anahtar olduğunu / iyi /
biliyorum.
C) İletişimin hayatta bir gereklilik, başarıda bir
yöntem, dostlukta bir anahtar olduğunu / iyi
biliyorum.
12. Aşağıdakilerden hangisinde “adlaşmış sıfat”
dolaylı tümleç göreviyle kullanılmıştır?
D) İletişimin / hayatta bir gereklilik, / başarıda bir
yöntem, / dostlukta bir anahtar olduğunu / iyi / A) İnsanlar niçin yeniye hemen karşı çıkarlar?
biliyorum. B) Geç gelenleri sınava almadılar mı?
E) İletişimin hayatta / bir gereklilik, başarıda bir C) Uzaklaşan atlılar ufukta küçücük görünüyordu.
yöntem, dostlukta bir anahtar olduğunu / iyi D) Son yıllarda genç sanatçılara değer veriliyor.
biliyorum.
E) Son günlerde ortalıkta pek görünmüyor.

138
Cümlenin Ögeleri Test - 6
Bilmeyen kalmasın
Bazı sözcükler vardır, bunlar yükleme sorulan
sorulardan hiçbirine cevap vermeye tenezzül etmezler.
İşte böyle sözcüklere cümle dışı unsur diyoruz. (ünlemler,
bağlaçlar ve seslenmeler vs.)
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümlenin
herhangi bir ögesi olmayan söze
verilmiştir?
A) Dayımı, o çok sevdiğim insanı, iki yıldır
göremiyorum.
B) Ben bu şehre, İstanbul’a aşığım.
C) Bu filmi, Kelebeğin Rüyası’nı, üç kez seyrettik.
D) Arabam, onsuz yapamazdım hâlbuki; sattım.
E) Mayısta, en sevdiğim ayda, hasta düştüm.
2. “Bir sanatçının kendi başlattığı, sonra, nice
kavgalar içinde, nice güçlüklere karşın yıllar yılı
öncülüğünü yaptığı anlayışa, bir bakıma hep aynı
coşkuyla bağlı kalmasını anlamak kolaydır.”
Yukarıdaki cümlenin öznesi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bir sanatçının kendi başlattığı
B) Bir sanatçının kendi başlattığı, sonra, nice
kavgalar içinde
C) Bir sanatçının kendi başlattığı, sonra, nice
kavgalar içinde, nice güçlüklere karşın yıllar
yılı öncülüğünü yaptığı,
D) Bir sanatçının kendi başlattığı, sonra, nice
kavgalar içinde, nice güçlüklere karşın yıllar
yılı öncülüğünü yaptığı, bir bakıma hep
E) Bir sanatçının kendi başlattığı, sonra, nice
kavgalar içinde, nice güçlüklere karşın yıllar
yılı öncülüğünü yaptığı anlayışa, bir bakıma
hep aynı coşkuyla bağlı kalmasını anlamak
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdakilerin hangisinde yanıt cümlesi,
sadece zarf tümlecinden oluşmuştur?
A) – Kardeşinin doğum günü ne zamandı?
– Geçen hafta.
B) – İstanbul’dan ne zaman ayrıldınız?
– Geçen yıl.
C) – Bütün bu bilgileri nereden elde ettiniz?
yer – Gazetelerden.
D) – Yorgunluğunuzu gideren nedir?
– Okumak.
E) – En çok neden korkarsın?
– Yoksulluktan.
4. “Burada gördüğümüz sanat eserlerinin hepsi 18.
yüzyılda Amerika’ya kaçırılmış antika parçalardı.”
YAYINLARI
Bu cümlenin öznesi, aşağıdakilerden
hangisidir?
A) antika
B) hepsi
C) sanat eserlerinin hepsi
D) gördüğümüz sanat eserlerinin hepsi
E) Burada gördüğümüz sanat eserlerinin hepsi
5. “Gövdesini dört kişinin zor kucaklayacağı bir çınar,
kalınlı inceli dallarını havuzun üstüne uzatmıştı.”
Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde
doğru olarak gösterilmiştir?
A) Belirtili nesne – özne – dolaylı tümleç – yüklem
B) Özne – belirtili nesne – dolaylı tümleç – yüklem
C) Belirtili nesne – özne – zarf tümleci – yüklem
D) Özne – belirtili nesne – zarf tümleci – yüklem
E) Belirtili nesne – dolaylı tümleç – zarf tümleci –
yüklem
139
bilmeyenkalmasın 1.D 2.E 3.B 4.E 5.B 6.D 7.B 8.E 9.D 10.B 11.E

6. Aşağıdaki dizelerden hangisinde dolaylı tümleç 9. En fazla bir yıl sürer

yoktur? Buralarda; yalnızlık, ölüm acısı
A) Bana çiçek gönderme Bu dizelerde aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?
Bir kuş ağacı gönder A) Özne B) Yüklem
B) Konsunlar yastığıma C) Dolaylı tümleç D) Nesne
Uyutmak için beni E) Zarf tümleci
C) Kaldırıp yatağımı
Uçursunlar göklere
D) Kendimi yıldızlarla
Bulayım birdenbire
E) Alnıma dokunsunlar
İyileşmiş desinler
10. “Ben, büyük düşüncelerle ortaya çıkmayan,
değişik bir yol tutturmayı başaran şair ve yazarları
önemsiyorum.”
Bu cümlenin öge sıralanışı, aşağıdakilerden
hangisinde doğru gösterilmiştir?
7. Aşağıdakilerin hangisinde soru, ötekilerden
farklı bir ögeyi buldurmaya yöneliktir? A) özne / zarf tümleci / yüklem
B) özne / nesne / yüklem
A) Söyle yüreğim nedir bu hâlin?
C) özne / nesne / zarf tümleci / yüklem
Nedir bunca telaşa düşüren seni?
D) özne / zarf tümleci / nesne / zarf tümleci / yüklem
YAYINLARI

B) Kim yardım etti bana

E) özne / zarf tümleci / nesne / nesne / yüklem
Kibirli devlerin karşısında?
C) Şimdi beni kimdi kurtaran
Ölümden ve kölelikten?
D) Ey yüreğim, kutsal ateşinle sen
Değil miydin bunları başaran?
E) Hiç oldu mu dindirdiğin
Bir zavallının acılarını?

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, belirtili

nesneyi açıklamak amacıyla bir ara söz
8. “Şiire toplum sorunlarını savunmak görevini kullanılmıştır?
verenlerin bu işe kuyumculuk diyeceklerini
biliyorum.” cümlesinin ögeleri ve ögelerinin A) Yamaçtaki koruluk, yörenin tek yeşil alanı, hayal
sıralanışı, aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir? meyal görünüyordu.
B) Canı isterse, bu işi ondan daha iyi yapacak kimse
A) Onlar, atlıların tozu dumana kalarak geldiğini
yoktur.
görünce korktular.
C) Fatihli yaşlı adam, kundura tamircisi Sami Efendi,
B) Her çağın kendine özgü bir şiir anlayışı vardır.
o gün kalp krizi geçirmişti.
C) Trendeki yolcular birden bağırıp çağırmaya
D) Arka sırada oturan ufak tefek bir adam, kitabın
başladılar.
yazarı, eleştirileri yanıtlamak üzere söz aldı.
D) O günlerde ne yapacağını tasarlamaya bir türlü
E) Düğün sahibini, damadın büyük kardeşini, eskiden
yanaşmamıştı.
beri tanıyorlardı.
E) Yavrusunun bir kartalın pençeleri arasında
bulutlara doğru yükseldiğini gördü.

140
Cümlenin Ögeleri Test – 7 bilmeyenkalmasın

3. (I) Buraya her hafta sonu balık meraklısı insanlar

gelirdi. (II) Köprü altında çoğunlukla bir dip balığı
Bilmeyen kalmasın
olan karagöz yakalanırdı. (III) Yakalanan balıklar
“nereye” sorusu dolaylı tümleci de zarf tümlecini
arasında bir kiloyu bulanlar da vardı. (IV) Ancak
de buldurur.. Eğer cevap olan sözcük hâl eklerinden acemi avcıların oltaları sık sık dubalara takıldığı
birini almışsa dolaylı tümleçtir. Yalın ise zarf tümlecidir. için masraflar çoğu zaman artardı. (V) Yine de
Haydi içeriye girelim. (nereye?) insanlar balık tutmaktan vazgeçmezlerdi.
Dolaylı Tümleç
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
Haydi, içeri girelim. (nere?) hangisi, yüklemin türü bakımından ötekilerden
Zarf Tümleci
farklıdır?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

1. (I) Ferhat; nakkaşlık yapan, Şirin’e sevdalı,

yiğit bir delikanlıdır. (II) Saraylardaki süslerin ve
fırçasından dökülen zarafetin, Ferhat’ın Şirin’e
olan duygularının ifadesi olduğu söylenir. (III)
Ferhat, Amasya Sultanı Mehmene Banu’ya kız
4. (I) Ahmet Mithat Efendi, bir gün bir arkadaşıyla
kardeşi Şirin için dünürcü gönderir. (IV) Sultan,
Sirkeci’den Bab-ı Ali’ye çıkıyormış. (II) Yolları
Şirin’i vermek istemediği için olmayacak bir iş
üzerinde dilenen bir görme özürlüye rastlamışlar.
ister delikanlıdan.(V) “Şehir’e suyu getir, Şirin’i
(III) Bu işlek cadde üzerinde dilencinin para çanağı
vereyim.” der.
bomboşmuş. (IV) Ahmet Mithat Efendi’nin arkadaşı
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden “Bak.” demiş, “Şu dilenciye mukavva üzerine tatlı
hangisi, yüklemin türü bakımından ötekilerden dilli bir dörtlük yazıp herkesin görebileceği şekilde
farklıdır? önüne bırakacağım; millet nasıl yardım edecek,
YAYINLARI

dönüşte görürüz.” (V) Dörtlüğü yazıp adamın

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
yanından ayrıldıktan sonra gerçekten Ahmet Mithat
Efendi ve arkadaşı dönüşte dilencinin çanağının
dolmak üzere olduğuna şahit olmuşlar.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
hangisi, yüklemin türü bakımından ötekilerden
farklıdır?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

2. (I) Gök gürültüsü, bir fırtınada şimşek çaktıktan ya

da yıldırım düştükten sonra duyulan gürültüdür.
(II) Yağmurla birlikte gelen fırtına bulutlarının
tümü şimşek ve gök gürültüsüne neden olur. (III)
Büyüyen bir fırtına bulutunda elektronlar yağmur
ve kar tanelerinden kurtulduktan sonra pozitif
elektronlar bulutun üstünde, negatifler ise bulutun 5. ”Sanatın, bilimin her alanında olup bitenleri
altında toplanır. (IV) Genleşen hava, ses hızını öğrenmek ve tanımak isteği, bizleri sıtma nöbeti
geçince ses patlamaları oluşur. (V) Şimşek ve gibi sarmıştı.” cümlesinin yüklemine, sırasıyla
gök gürültüsü arasında saniyelerin miktarı sayılır hangi soruları yöneltirsek yanıt alırız?
ve üçe bölünürse yaklaşan fırtınanın uzaklığı
A) Nerede – neyi - kimi – nasıl
kilometre cinsinden saptanır.
B) Neyi – kimi – niçin
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden
hangisi, yüklemin türü bakımından ötekilerden C) Ne – kimi - neden – nasıl
farklıdır? D) Ne – kimi – nasıl
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Nerede – kimi – neyi – nasıl

141
bilmeyenkalmasın 1.E 2.A 3.C 4.C 5.D 6.C 7.A 8.C 9.D 10.E

6. “Etnografya, kültürleri ve kültür oluşumlarını 8. Aşağıdakilerin hangisinde ögelere ayırmada

araştıran bilim dalına verilen isimdir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerinin dizilişi
bakımından bu cümleyle aynıdır?
A) Etnografik araştırmalar topraklarımızda ilk olarak
Meşrutiyet Devrimi’nden sonra başlamıştır.
B) Etnografya ilk kez dünya üzerinde varlık göstermiş
toplulukların dillerini araştırmak amacı ile
kullanılmıştır.
C) Etnografya biliminin dünyada en çok kullandığı
bilimsel araştırma yöntemlerinden bir tanesi
ankettir.
D) Tarih boyu kullanılan ev aletleri, avcılık malzemeleri,
aksesuarlar ve süs eşyaları bir kültürün maddi
değerler bütününü oluşturur.
E) Etnografya, insan ve toplum kavramlarını birbirinden
ayırmadan bir bütünlük içerisinde incelemeye
gayret gösterir.
9. “Sanatın, bilimin her alanında olup bitenleri
YAYINLARI
bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Burada / eski kitapları / aslına uygun şekilde /
tamir ediyoruz.
B) Tarihi yapıların planlarını / yeni eserlerde /
deniyorlar.
C) Eski eşyalara / merakımın bir sonucudur / bu.
D) Akıl hastalarının su sesiyle tedavi edildiği bir
hastanedeyiz / şimdi.
E) Bizler / o güzelim hâlk şiirleriyle / pek /
ilgilenmiyoruz.
öğrenmek ve tanımak isteği, bizleri sıtma nöbeti
gibi sarmıştı.” cümlesinin yüklemine, sırasıyla
hangi soruları yöneltirsek cevap alırız?
A) Nerede - neyi - kimi - nasıl?

B) Neyi - kimi - niçin?

C) Ne - kimi - neden - nasıl?
D) Ne - kimi - nasıl?
E) Nerede - kimi - neyi - nasıl?

7. “Kuzeydeki kuşların soğuk mevsimle ve bitkilerin

yapraklarını dökmesiyle göç ettikleri bilinen bir
gerçektir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin dizilişi
bakımından bu cümleyle aynıdır?
A) Gezici kuşlar, kuluçka yerinden değişik yönlere
doğru ayrılan kuşlardır.
10. Aşağıdakilerden hangisi ögelerinin sayısı
B) Bazı kuş türleri dünyanın her yerinde ve her
bakımından ötekilerden farklıdır?
mevsimde görülebilmektedir.
A) Kitaplarımı raflara yerleştirdim.
C) Kuşların görme organları diğer duyu organlarına
göre çok daha iyi gelişmiştir. B) Heyelandan ötürü yol kapanmış.
D) Kuşların uçma yeteneğinin gelişmiş olması, bütün C) Evimizin inşaatı ay sonunda bitiyor.
dünyaya yayılmalarını sağlamıştır. D) Sabahları dinç kafayla çalışırım.
E) İnsan dışında başka bir canlının sesini taklit etme E) Dostlarına vefalı davranan biridir.
özelliği sadece kuşlarda bulunur.

142
bilmeyenkalmasın

YAPI BAKIMINDAN CÜMLELER

Basit Cümle Bağlı Cümle

“-ki” dışındaki
bağlaçlarla kurulanlar

Basit Cümle Sıralı Cümle

1. Girişik Bileşik Cümle 1. Bağımlı Sıralı Cümle

2. İç içe Bileşik Cümle 2. Bağımsız Sıralı Cümle
3. Bileşik İlgi Cümlesi
4. Şartlı Bileşik Cümle
Cümle Çeşitleri Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumlu,

Bilmeyen kalmasın anlamca olumsuz bir cümledir?
Cümle, basit, birleşik ve sıralı olmak üzere üç
A) Ayrılık, seni de yaraladı mı?
başlıkta incelenir.
B) İnsan bu kadar da yalan söyler mi?

Eksiltili cümle, tamamlanmamış cümledir. Yani C) Senin de yüreğine iner mi geceler?

devam etmesi gereken cümledir. Okuyucu bunların D) Kolunu düşüp de mi kırdın?
anlamını bildiği için cümle devam ettirilmez. E) Yalnız akşamlarında beni aradı mı?

1. Aşağıdakilerden hangisi eksiltili bir cümle

değildir?
A) Mart içeri, pire dışarı
B) İki gözüm iki çeşme
5. “Kalbim ne mutlu, ne üzgün, ne de tam özgürdü.”
C) Al başına belayı
cümlesi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) Böyle işe, böyle aş
A) Öznesi ortak sıralı bir cümledir.
E) Ekmek elden, su gölden
B) Kurallı isim cümlesidir.
C) Biçimce olumlu, anlamca olumsuzdur.
D) Cümlede üç yüklem vardır.
E) Basit yapılı bir cümledir.
YAYINLARI

2. (I) Sanatçı, yönlendirir her zaman okuru. (II) Çünkü

bir sanatçı, okuru için yaşar. (III) Yeri gelir, okuruna
bilgi hazineleri dağıtır. (IV) Yeri gelir onu zamanda
yolculuğa çıkarır. (V) Okuyucu da bilmelidir daima
sanatçının değerini.
Numaralanmış cümlelerden hangi ikisi öge
dizilişine göre özdeştir?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve V.
D) II. ve V. E) III. ve V.
6. Aşağıdakilerden hangisi özne ve yüklemden
oluşmuştur?
A) Benden istenen işi zamanında bitirdim.
B) Yağışlı havada gittikleri için endişeliyim.
C) Başarının anahtarı insanın kendindeymiş.
D) Konukseverliğiniz için çok teşekkür ederim.
E) Yapmak istediklerimi bir bir gerçekleştirdim.

3. “Konularını seçmede, hem duyularından hem de

gözlem gücünden yararlanıyor.”
Bu cümle için aşağıdakilerin hangisi doğrudur?
A) Basit – düz - olumlu – eylem
B) Bileşik – devrik – olumlu – eylem
C) Bileşik – kurallı – olumlu – eylem
D) Basit – kurallı – olumlu – ad
E) Basit – devrik – olumlu – eylem
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, biçimce
olumsuz anlamca olumludur?
A) Sorunları ülke gerçekleri açısından ele almıyor.
B) Nedense, bir dediği diğerini tutmuyor.
C) Fizikten de kimyadan da anlamıyor.
D) Parası olduğu hâlde harcamıyor.
E) Sanki bu işlerin nasıl yürüdüğünü bilmiyor.

144
bilmeyenkalmasın
8. “Onun öykülerindeki kişilere iğne batırın, batırdığınız
yerden kıpkırmızı kan sızdığını göreceksiniz.”
cümlesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Olumlu cümledir.
B) Öznesi ortak sıralı cümledir.
C) İkinci cümlede iki yan cümle vardır.
D) İlk cümle eksiltilidir.
E) Sıralı cümleyi oluşturan cümleler, fiil cümleleridir.
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin
türüne göre diğerlerinden farklıdır?
YAYINLARI
A) Ahmet’in her söylediği doğru değildir.
B) O şimdiye İstanbul’a varmıştır.
C) Dün dershanede kimsecikler yoktu.
D) Ülkenin güneyini saran dağlar, sarptır.
E) Dünyanın dördüncü büyük dili Türkçedir.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin türüne
göre farklıdır?
A) Dedesi erkenden kalkıp bütün bahçeyi bir güzel
sulamış.
B) Arabası yolda bozulunca, eve yürüyerek dönmek
zorunda kaldı.
C) Kalemlerimi de bulamadım okulda, çantamı da.
D) Yoksulluğuna rağmen kimseye eyvallahı yoktu.
E) Annesi çocuğu kucaklayıp yatağına götürdü.
145
1.C 2.C 3.C 4.B 5.E 6.C 7.E 8.D 9.B 10.D 11.A 12.B 13.D
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yan
cümlecik farklı görevde kullanılmıştır?
A) Havaların hissedilir derecede soğuduğunu fark
etmiyor musun?
B) Her zamanki gibi mikrofonu eline aldığında
yerinde duramadı.
C) Otobüs durur durmaz kendisini restorana zor
attı.
D) Kürsüde konuşurken kalbi pır pır ediyordu.
E) Sevdiklerimizin değerini onları yitirince anlıyoruz.
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisi basit, devrik
soru cümlesidir?
A) Ben miyim sizi yalnız bırakan?
B) Çok mu basit sınav soruları?
C) Dokunabilir misiniz yüreklere, ağlayarak?
D) Onu sevdiğimi ona nasıl söyleyebilirim?
E) Dershanenin yeni binasından memnun musu-
nuz?
13. (I) Biraz önce, arka kapaktaki fotoğrafınıza
daldım gittim. (II) Zaman geçiyor, bazen nasıl da
hızlı geçiyor. (III) Zaman bazen durayazıyor. (IV)
Geçerken ve dururken yaralıyor. (V) Şimdi burada
olsaydınız sizleri arar, yanınıza gelmek, diyelim
Moda’da buluşmak isterdim.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede zarf tümleci kullanılmıştır.
B) II. cümle, sıralı bir cümledir.
C) III. cümlenin yüklemi birleşik yapılı fiildir.
D) IV. cümlede bağlaç cümleleri bağlamıştır.
E) V. cümlede çekimli fiil birden çoktur.
Cümle Çeşitleri Test – 2 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın 4. Aşağıdaki dizelerde geçen cümlelerden

hangisi, yapıca diğerlerinden farklıdır?
Bazı cümleler biçimce olumsuz oldukları hâlde
anlamca olumludurlar. A) Sevdanı, umudunu içine alan
Hatıraların şimdi nerede
İçinde soru eki ya da soru sözcüğü bulunmamasına B) Biliyorum nerelere gideceğimi
karşın, gerçek anlamda soru kavramı taşımayan, yanıt
Esen rüzgârlar boyu
gerektirmeyen soru cümlelerine “sözde soru cümlesi”
denir. C) Ilgıt ılgıt esen seher yelleri
Esip esip yere değmeli değil

1. Aşağıdakilerden hangisi, sözde soru D) Mehlika Sultan’a âşık yedi genç

cümlesidir?
A) Neden bu kadar acımasız davranıyorsun?
B) Barış içinde bir dünyayı kim istemez?
C) Bildiğin en iyi spor hangisi?
D) Azat etseler uçamaz mısın?
E) Bu acı haberi ona kim söyleyecek?
2. Aşağıdakilerden hangisi bitmiş bir cümledir?
YAYINLARI
Gece şehrin kapısından çıktı
E) Yapraklarını değiştiriyor çınar
Deri değiştiren sarı yılanlar gibi
5. “Cübbesini arkasına toplamış, kolları sıvalı, iki
büklüm bir ihtiyar, sağ kolunun altında eski bir
kalbur, öteki elinde anahtarlar tutarak küçücük
kapıdan çıktı.”
Bu birleşik cümlede temel cümle, aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Cübbesini arkasına toplamış bir ihtiyar, küçücük
kapıdan çıktı.

A) Mutluluğun şarkısıdır gülleri bana daha da güzel
gösteren
B) Her şeyin gönlüne göre olmasını dileyen yoksul
çocuklar
C) Ey sevgi bağının yeni yeşeren filizleri
D) Gökyüzünü seyrederken yalnızlığa dolan genç
adam
E) Denizin, yosunun kokusunu duymakta direnen
yaşlı gönüller
B) Sağ kolunun altında eski bir kalbur, küçücük
kapıdan çıktı.
C) Küçücük kapıdan çıktı.
D) Kolları sıvalı iki büklüm bir ihtiyar, küçücük kapıdan
çıktı.
E) İki büklüm bir ihtiyar, küçücük kapıdan çıktı.
6. (I) Demokrasiyle yönetilen ülkelerde geniş özgürlükler
vardır. (II) İnsanlar, görüşlerini açıklamakta özgürdür.
(III) Temsilcilerini seçerek yönetime katılırlar. (IV)
Özgürlük başkalarınca verilmemiştir onlara. (V)
Demokrasiye güvenerek yaşarlar.
Yukarıdaki cümlelerin hangisi, yapıca diğerlerinden
farklıdır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

3. “Bir akasya ağacının gölgesine uzanıp atalarımın

bana bıraktıkları eserleri seyretmeye daldım.”
cümlesi için aşağıdakilerden hangisi 7. Aşağıdakilerden hangisi yanıt gerektirmeyen
söylenebilir? soru cümlesidir?

A) Bileşik, kurallı, olumlu, fiil cümlesi A) Ne zaman ne yapacağını sen bilir misin?

B) Basit, kurallı, olumlu, ad cümlesi B) Benim anlattıklarımı not eder misiniz?

C) Bileşik, devrik, olumlu, fiil cümlesi C) Sana kazak mı, pantolon mu alayım?

D) Bileşik, kurallı, olumlu, ad cümlesi D) Hiç senin için kötü söz söyler miyim?

E) Basit, devrik, olumlu, fiil cümlesi E) Bir bardak süt daha vermemi ister misin?

146
bilmeyenkalmasın 1.B 2.A 3.A 4.D 5.C 6.D 7.D 8.C 9.C 10.A 11.C 12.E 13.A 14.E

8. (I) Görmeyin düştüğüm yeri... (II) Harputlu bir aile
var benim vagonda... (III) Alay alay kadın ve çocuk;
yorganlar, sepetler… (IV) Her şey çok tuhaf... (V)
Yumurcaklar bağrışıp duruyorlar durmadan.
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerden
hangisi eksiltili cümledir?
A) I. B) Il. C) III. D) IV. E) V.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi biçimce olumlu,
anlamca olumsuzdur?
A) Pencereden görünmüyor güneş, aylardır.
B) Kimseler yoktu dışarıda.
C) Artık ne gelen var ne giden.
D) Geceler boyu gözümü uyku tutmadı.
E) Kadın, bu manzarayı bugüne değin görmüş
değildi.
12. (I) Anne dövünüyor, saçını başını yoluyordu.
(II) İkide bir tabutun üzerine kapanıyor, “Gülüm!
Gülüm! Gülüm, nasıl korum taş altına ben seni…”
diyordu. (III) Azıcık susar gibi oluyor, sonra yine
başlıyordu. (IV) Odada toplananların ağlayışları,
dövünüşleri anlatılır gibi değildi. (V) Hayretimden
donakalmıştım.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede ikileme kullanılmıştır.
B) II. cümlede iyelik eki almış kelimeler bulunmaktadır.
C) III. cümlede zarf vardır.
D) IV. cümle anlamca olumsuzdur.
E) V. cümle dolaylı tümleç ve yüklemden oluşmuştur.

10. Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ortak sıralı

cümledir? 13. (I) Yıllar yılı lirik şiirin konusu aşk, ölüm ya da din
gibi alanlarla sınırlandırılmıştır. (II) Oysa ne şiir ne
A) “Zlata’nın Günlüğü”, geçen ay yayımlandı, en
de nesir için böyle bir sınırlandırma yapılabilir. (III)
YAYINLARI

çok satan kitaplar listesine girdi. Örneğin bir ozan çevresine bakarken farklı şeyler
B) Zlata, savaştan aylar sonra Avrupa’da ses getirmiş, görmeye çalışır. (IV) Romanda içinde yaşadığımız
ötekilerse unutulup gitmişti. dünyadan farklı bir dünyayla karşılaşırız. (V)
C) Bu kitabı 15 günde çevirdim, hazırlanıp basılması Öyleyse lirik şiir yazan ozanlar da her konuda
da 6 gün aldı. duygusal etkileyici şeyler söylemelidir.

D) Umarım siz bu kitabı okurken savaş biter, Zlata Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi
yan cümlecikle oluşmuş birleşik cümle
kurtulur, yaralar sarılır.
değildir?
E) Herkes bu kitaptan kendi ülkesi için de gerekli
dersleri çıkarmalıdır. A) I. B) Il. C) III. D) IV. E) V.

11. ”Bağımsız sıralı cümlelerin ortak ögeleri bulunmaz.”

Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisi
bağımlı sıralı cümledir?
A) Yaşlısı pardösülüydü, öbürleri sadece birer entari
giymişlerdi.
B) Kiremitler değişti, kafes tamiri yapıldı, kapılar 14. “Şimdi güneş batmış, bozkır tamamen kararmıştı.”
ve tavanlar boyandı.
Bu cümlenin nitelikleri aşağıdakilerden hangisidir?
C) Bunları uzun zaman dilinden düşürmez, herkese
A) Birleşik, kurallı, olumlu, eylem cümlesi
söyler, her yerde tekrarlar.
B) Birleşik, devrik, olumlu, ad cümlesi
D) Pencereye yaklaştım, dışarıda müthiş bir yağmur
yağıyordu. C) Sıralı, devrik, olumlu, ad cümlesi

E) İşyerleri açılır, tezgâhlar çalıştırılır, makineler D) Basit, kurallı, olumlu, eylem cümlesi
işler. E) Sıralı, kurallı, olumlu, eylem cümlesi

147
Cümle Çeşitleri Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapısına göre

Bilmeyen kalmasın farklıdır?
Birleşik cümle, bir cümle ile ona bağlı bir ya da A) Suya vuran alevlerin ışığında sabaha dek şiirler
birden çok yan cümlecikten oluşan cümledir. okuduk.
B) Kasabayı birlikte gezme önerisine aldırmadan
Yan yargılar; fiilimsilerden, iç cümlelerden, şart otele dönmem gerektiğini söyledim.
eki almış sözcüklerden oluşabilir. C) Yanında hiçbir toplantıda ayırmadığı çantasından
kalınca bir kitap çıkardı.
D) Olaylara iyice kaptırmıştı kendini, düşlerini gerçek
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yan cümlecik sanıyordu.
farklı görevde kullanılmıştır?
E) Kartal kanallarıyla güneye doğru uçmak, güneşin
A) Haziranda Ankara’ya gidip sınava girecek. sıcaklığını duymak istiyorum.
B) Soruların değerlendirilmesi bir hafta sonra
yapılacak.
C) Acele etmemi isteyince elim ayağıma dolaştı. 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, biçimce olumlu,
D) Kitap okudukça yeni ufuklar açılıyor önümüzde. anlamca olumsuzdur?
E) İçeri girerken hep dikkatli davranırdı. A) Bu havada sakın dışarı çıkmayın!
B) Ben bu kadar parayla nasıl geçinirim!
C) Çocuklarım beni yıllarca arayıp sormadılar.
D) Benim de bu konuda bir sürü eksiğim var.
E) Böyle bir insandan bize hayır gelmez.
YAYINLARI

2. (I) Kalamış İskelesi’nin arkasından güneş

batıyordu. (Il) İskeleyle tramvay durağı arasında
6. Aşağıdakilerden hangisi, yükleminin türüne
beş on tane çınar vardı. (III) Karakış, ağaçların
göre eylem cümlesi, yükleminin yerine göre
yapraklarını kökünden kazımıştı. (IV) İnce, kalın
devrik ve yapısına göre de birleşik cümledir?
ne kadar dal varsa hepsi gökyüzüne çizilmiş
karakalem desenleri andırıyordu. (V) Güneş, Moda A) Bu dağların eskiden aşinasıdır soyum.
Burnunun arkalarında bir yere saklanmıştı? B) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi.
Yukarıdaki cümlelerden hangisi yapısına göre C) Gövdem taşlara boydan boya uzanıverse...
farklıdır?
D) Uçmak için kanatlanmayı bekleyen kuşlar bilirim.
A) I. B) Il. C) IlI. D) IV. E) V. E) Senin bakışlarında da vardı bu hüzün.

3. (l) Yaban romanının kahramanı Ahmet Celal otuz
beş yaşındadır. (Il) Bir paşanın oğludur. (III) Birinci
Dünya Savaşı’na yedek subay olarak katılır. (IV)
Savaştan, bir kolunu kaybederek geri döner. (V)
Artık savaşamadığı için çok üzgündür.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden
hangi ikisi eylem cümlesidir?
A) I. ile Il. B) II. ile III. C) III. ile IV.
D) IV. ile V. E) I. ile V.
7. A. Çehov, büyük ve usta bir yazardır. Ondan
öğrenilecek ne çok şey var. Doktordu ama çok
hasta bir adamdı. Gözyaşlarıyla gülen biriydi.
Komedyaları acı dramlara benziyordu.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisine örnek
yoktur?
A) Ad cümlesi B) Olumsuz cümle
C) Eylem cümlesi D) Basit cümle
E) Bağlı cümle

148
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisi gerçek (yanıt
gerektiren) bir soru cümlesidir?
A) Dünyamızın barış içinde olmasını kim istemez?
B) Bana yaptığınız iyilikleri nasıl unutabilirim?
C) Bu soğukta paltosuz çıkılır mı dışarı?
D) Testteki üçüncü soruyu çözebildiniz mi?
E) Bunları söyleyecek cesareti nereden buluyorsun?
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yapı bakımından
ötekilerden farklıdır?
A) İstiklal Caddesi’nde dolaşırken onu bir dükkânda
görmüştüm.
B) Bütün yaşamında kendimden sonra
sömürdüğüm, yazı makinem oldu.
C) Son günlerde yazı makinem de benim gibi
yaşlanıyor galiba.
D) Çocuklarımın geçimini yazı makinemin çalışmasına
borçluyum.
E) O günlerde bir hırsızın onu çalacağından çok
korkuyordum.
10. Aşağıdaki dizelerden hangisi, öznesi ortak olan
bağımlı sıralı cümledir?
A) Hoca Nasrettin gibi ağlayan ve
Bayburtlu Zihni gibi gülendir
B) Yol görünür onun garip serine,
Analar babalar umudu keser
C) Çarşambayı sel alır
Bir yâr sever, el alır
D) Yağsın nesi varsa kâinatın
Yalnız bu derin sükût dinsin
E) Ovasından bal akıttın Ege’nin,
Dağlarından yağ...
1.B 2.D 3.C 4.D 5.B 6.B 7.B 8.D 9.C 10.E 11.C 12.A 13.B
11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde, eksiltili cümle
vardır?
A) Ellerim takılırken rüzgârların saçına
Asıldı arabamız bir dağın yamacına
B) Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince
Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince
C) Her tarafta yükseklik, her tarafta ıssızlık
Yalnız arabacının dudağında bir ıslık
D) Kendimi kaptırarak tekerleğin sesine
Uzanmışım, kalmışım yaylının şiltesine
E) Karşıda hisar gibi Niğde yükseliyordu
Sağ taraftan çıngırak sesleri geliyordu
12. Aşağıdaki sıralı cümlelerden hangisi, bir eylem
cümlesiyle bir ad cümlesinden oluşmuştur?
A) Türkçeyi iyi bilir, sohbeti de güzeldir.
tek
B) Yolda hep o konuştu, ben sustum.
C) Gökten ne yağdı da yer kabul etmedi.
D) Akşam sağlam yatıyor, sabah hasta kalkıyor.
YAYINLARI
E) Kimimiz köylüyüz, kimimiz kentli.
13. (I) Bir bahar sabahı güneş, bahçemdeki evvel
zamandan kalma çitlembik ağaçlarının üstünden
doğarken evimin kapısından çıkmıştım. (II)
Caddelerde geziniyor ve ilk yazıyı bitirinceye
kadar ayakta durabilmek için neler yapabileceğimi
düşünüyordum. (III) Buralara; yabanî güller ve
aşısız iğdeler arasında alımlı edalarla kıvrıla kıvrıla
dolaşan, gölgeli, hoş kokulu yollardan inilirdi. (IV)
Minik tüylü kediler, bu kalabalıktan ve ışıktan çok
memnun görünüyorlardı. (V) Ne onların yazı derdi
ne de benim açlık derdim vardı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede isim-fiil, niteleme göreviyle kullanılmıştır.
B) II. cümlede bağ-fiil, bulunma hâl eki almıştır.
C) III. cümle, birden fazla fiilimsinin kullanıldığı bir
birleşik cümledir.
D) IV. cümle, olumlu bir fiil cümlesidir.
E) V. cümle, yapı bakımından sıralı bir cümledir.
149
 Cümle Çeşitleri Test – 4
Bilmeyen kalmasın
Girişik birleşik cümle, yan cümlecikleri fiilimsilerle
kurulan cümlelerdir. Hatırlayınız.
Yüklemin dışında -me/ -ma olumsuzluk eki
getirebildiğimiz kelime eylemsi dolayısıyla yan cümleciktir.
Yan cümlecikler bir cümlede yüklem hariç her öge
olabilirler.
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde
cümlecik, dolaylı tümleç görevindedir?
A) Bir şeyi kaybedeceğimizi anlayınca onu sevdiğimizi
düşünürüz.
B) Bizi beğenenleri her zaman severiz.
C) Bir şeyi çok sevmek, insanı o şeye karşı sağır
ve kör yapar.
D) Sevenin kusurlarını herkes hoş görmelidir.
E) Sevgi, çiçek açmayan yere uğramaz.
2. Aşağıdakilerden hangisi, nesnesi ortak bağımlı
sıralı cümledir?
A) Sen besledin beni, hayat çürüttü.
B) Nar çiçekleri yakınımızdaydı, bizimleydi.
C) Paramız çok azalmıştı, ekmek bile alamıyorduk.
D) Ninem gelir, haftalarca aylarca bizde kalırdı.
E) Buralardan kaçmak, çekip gitmek istiyorum.
3. “Eğitimin rolü, kişiyi daha üst düzeydeki bir
öğrenmeye hazırlamaktır.”
Bu cümlenin özellikleri, aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
A) Birleşik, olumlu, kurallı, eylem cümlesi
B) Basit, olumlu, kurallı, ad cümlesi
C) Sıralı, olumsuz, devrik, eylem cümlesi
D) Basit, olumlu, kurallı, eylem cümlesi
E) Birleşik, olumlu, kurallı, ad cümlesi
bilmeyenkalmasın
4. “Yıldızlar yaz yağmuru altındaydı sanki. Ay ışığı
bahçedeki hanımellerinin üstünden çekilmişti.
Yüreğinin derinliklerinden kopan bir şey, gelip
boğazında düğümlendi. Bir ürpertiydi belki hiç
farkına varmadığı.”
Bu parçada aşağıdakilerden hangisi için örnek
yoktur?
A) Ad cümlesi B) Olumsuz cümle
C) Birleşik cümle D) Eylem cümlesi
E) Devrik cümle
yan
5. Aşağıdakilerden hangisi, şeklen olumsuz,
anlamca olumlu bir cümledir?
A) Toplantıda sanki kendisi yoktu.
B) Sanki benim kulaklarım duymuyor.
C) Sanki içinden geçenleri bilirmiş.
D) Sinemaya gittiğini görmedim sanki.
E) Sanki hiç ders çalışmıyorum.
YAYINLARI
6. Aşağıdakilerin hangisinde hem ad hem eylem
cümlesi vardır?
A) Şu karşıki dağda bir top kar idim.
B) Bu aşk beni diyar diyar gezdirir.
C) Karadır kaşların, ferman yazdırır.
D) Yağmur yağdı, ılgıt ılgıt eridim.
E) Ölüm ver Allah’ım, ayrılık verme.
7. Aşağıdakilerin hangisinde, herhangi bir öge
ortaklığı yoktur?
A) Adamın yere bakanından suyun sessiz akanından
kork.
B) Sazının üstüne saz, sözünün üstüne söz yok.
C) Besle kargayı, oysun gözünü.
D) Evi toplar, yemekleri hazırlar, çiçekleri sularsın.
E) Kör ölür, badem gözlü olur?
150
bilmeyenkalmasın
8. Eskiden İstanbul’un her yerinden —Kalamış’tan,
Fenerbahçe’den, Suadiye’den, Salacak’tan..,—
rahat rahat denize girebilirdiniz.
Bu cümle için aşağıdakilerden
söylenemez?
A) Belirtili ad tamlaması vardır.
B) Durum bildiren zarf tümleci vardır.
C) Yüklem yeterlilik birleşik eylemidir.
D) Basit, olumlu, fiil cümlesidir.
E) Bir ögeyi açıklamayan ara söz vardır.
9. “Yüklemlerine göre cümleler ‘ad cümlesi ve
eylem cümlesi’ olmak üzere ikiye ayrılır. Eylem
cümlelerinin yüklemleri çekimli eylemdir. Ad
cümlelerinin yüklemleri ise ek-eylem almış ad
soylu sözcüktür.”
Aşağıdaki cümlelerden hangisi, yüklemine
göre ötekilerden farklıdır?
A) Uzunluğu iki karış, iki parmaktı sadece.
B) İşi gücü aba altından sopa göstermekti.
C) Tek üzüntümüz sizin geri kalmanızdı.
D) Arabayı üstümüze sürünce kaçıştık.
E) İhtiyar, bahçedeki çardağın altındaydı.
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi,
ötekilerden farklıdır?
A) Sen, gökyüzü berraklığında bir güzellikte boy
ölçüyorsun.
B) Umutlarımız, sonbahar yaprakları gibi teker teker
döküldü.
C) Yağmur yüklü kocaman bulutlardı sanki
yüreğimizdeki umutlar.
D) Onun böylesi yalvarışlarına hiç kimse sessiz
kalamazdı.
E) Bezgin ve heyecansız gözlerle çevresini inceliyordu.
1.E 2.A 3.E 4.B 5.C 6.C 7.C 8.E 9.D 10.D 11.E 12.C 13.E
11. Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ortak bağımlı
sıralı bir cümledir?
A) Gözleri kamaşıyor ve ikide bir gözlerini
hangisi ovuşturuyordu.
B) Zavallı adam tehlikeyi sezmişti fakat kalkıp
gitmekte gecikmişti.
C) Ben de sizi çok sevmiştim; ama bunu hiçbir
zaman anlamadınız.
D) Bu kitabı sana veriyorum; ancak iyi okumalısın.
E) Eleştiriye açığım, der; hiçbir eleştiriden ders
çıkarmaz.
12. Bakıp imreniyorum akınına
Şehrin üstünden geçen bulutların
Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlenin özelliği
değildir?
A) Birleşik cümle B) Olumlu cümle
C) Ad cümlesi D) Eylem cümlesi
YAYINLARI
E) Devrik cümle
13. (I) Bu şehri, yıllar önce ailemle birlikte gezmiştim.
(II) Şehrin galiba bir tek caddesi vardı. (III) Eğri
büğrü uzayan daracık sokaklarından ve yüzlerce
yıllık taş binalarından başka etrafta dikkat çekecek
bir yer yoktu. (IV) Şehir, bir peygamberler şehri
olarak sanki eski çağlardan kopmak istemiyordu.
(V) O tek başına kalan caddesinde ve bir iki
yapıca metre genişliğindeki taş sokaklarında eşeklerle iş
yerlerine gidip gelen insanlar az değildi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede zaman belirteci kullanılmıştır.
B) II. cümlede tamlayan ile tamlanan arasında
sözcükler girmiş olan isim tamlaması vardır.
C) III. cümlede ikileme, bir fiilimsiyi belirtmiştir.
D) IV. cümlede tamlayanı çoğul eki almış olan isim
tamlaması vardır.
E) V. cümle, sıralı, olumlu bir fiil cümlesidir.
151
NOTLARIM
 SES BİLGİSİ

 Ses Bilgisi
 bilmeyenkalmasın

SES BİLGİSİ

SESLER SES OLAYLARI ÜNLÜ UYUMLARI

Ünlü Ünsüz Ünsüz Ünsüz

Büyük Küçük
Harfler Harfler Benzeşmesi Yumuşaması
Ünlü Ünlü
Uyumu Uyumu
Ses Düşmesi Ses Türemesi
Kalın Sert
Ünlüler Ünsüzler
Ünlü Daralması Ulama

İnce Yumuşak Kaşnaşma Vurgu

Ünlüler Ünsüzler
Ses Bilgisi Test – 1 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde orta hece düşmesi

Bilmeyen kalmasın vardır?
Ses bilgisi kuralları dilin korunmasını sağlayan
A) Doktorlar, sağ omuzda iki kırık olduğunu söyledi.
kurallardır.
B) Yüzündeki derin yara izi herkesin dikkatini çekmişti.

En önemli kural ünlü uyumu kuralıdır. Ünlü uyumu
(sesli uyumu) bir sözcüğün Türkçe olduğunu gösteren
kuraldır.
29 harften 8 tanesi sesli 21 tanesi sessiz harftir.
C) Kalbinin derinliklerinde bir sızı saklardı hep.
D) Banka, ödeme yapmak için evrakların aslını
istiyor.
E) Gönül’ün sana anlattığı şeyler gerçek değil.

Sessiz harflerin kendi içinde de kuralları vardır.

1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin

hangisinde hece düşmesi diğerlerinden farklı
bir nedenden kaynaklanmıştır?
A) Sen “Fikrimin İnce Gülü’nü okudun mu?
B) Bu işten de alnımızın akıyla çıktık.
C) Kızımın başarısı göğsümü kabarttı
D) Böyle bir hatayı nasıl yaptınız?
E) Yangında maddi kaybım büyük oldu. 5. Aşağıdakilerin hangisinde hece düşmesi
YAYINLARI

yoktur?
A) Niçin bu soruları yanıtlamadın?
B) Emirlerinizi beklerim, efendim.
C) Böyle günlerde biraz gergin oluyor.
D) Cumartesi günü seni arayacağım.
2. Aşağıdakilerin hangisinde ünlü daralması E) Karnındaki ağrı yüzünden uyuyamadı.
yoktur?
A) Bu kitabı yakında okuyabileceğimi sanmıyorum.
B) Bugünlerde sürekli soru yazıyordu.
C) Sensizliğin acısı başlıyordu geceyle birlikte.
D) Sık sık çocukluk günlerini özlüyordu.
E) Leb demeden leblebiyi anlıyordu.

3. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daralma

ve benzeşmesi aynı sözcükte olmuştur?
A) Dedem, attığını vuran bir avcıydı.
B) Babam, çalışmalarımı yürekten destekliyordu.
C) Pasta, tadından yenmez artık.
D) Okuduğu kitapları başkasına verirdi.
E) Kazdığım çukura kendim düşmüştüm.
yoktur?
A) Eşyalarını yavaş yavaş topluyordu.
B) Onun ardından ağlamayan kalmadı, diyorlar.
C) İçimde nedeni belirsiz yabanıl düşünceler kaynıyor.
D) Herkes mutluydu, bütün çocukların yüzü gülüyordu.
E) Çocuklar yıllardır babalarını bekliyorlardı.

155
 1.D 2.B 3.A 4.D 5.B 6.D 7.E 8.E 9.A 10.E 11.B 12.D

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türeme 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz

sırasında hece düşmesine uğramış bir sözcük
vardır?
A) Her şeyin en iyisini bildiğimizi düşünürüz.
B) Seyrine doyum olmuyor bu manzaranın.
C) Yürekten gülüşüyle içimizi ısıtıverdi.
D) Ne anladığımı kısaca anlattım.
E) Bu çağrıya ben de uymuştum.
türemesi vardır?
A) Yılladır çalışıp çabalayıp elde ettiğim her şey
mahvoldu.
B) Belli ki bundan sonra her şey çok farklı olacak.
C) Beni seviyor diye her söylediğini yapmak zorunda
değilim.
D) Burnunun üzerine aldığı darbe onu epeyce sarstı.
E) Artık ona karşı ne hissettiğimi ben de bilmiyorum.

11. Yanılmış bir kapıyım simsiyah

Kendi üstüme kapanıyorum
Seni Paris’te yitirdim
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili Yanlış bir yerde arıyorum
sözcük ünsüz değişimine örnek gösterilemez? Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından
A) Tutuştuğumuz bir şey sevda. hangisi yoktur?
YAYINLARI

B) Çoğu, bizim önerimizi destekledi A) Ünlü daralması

C) Devletin verdiği yolluğu almadı. B) Ünsüz yumuşaması
D) Davul bile dengi dengine çalarmış. C) Ünsüz benzeşmesi
E) Bu çağa ayak uydurmak çok zordur. D) Hece düşmesi
E) Kaynaştırma harfi

12. “Halk dilinde, kimi sözcüklerin ünsüzleri yer

değiştirilerek kullanılır. Buna metatez (göçüşme)
denir. Bu hem söyleyişte hem de yazıda kusur
oluşturur.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde metateze
9. “Küçücük bir yokuştan tırmanarak daracık bir uğramış bir sözcük yoktur?
sokağa giriyorum.” cümlesinde aşağıdaki ses A) Artık aramızdaki bütün körpüler yıkıldı.
olaylarından hangisi yoktur?
B) İnsan torpakla özdeşleşmiş, onu kendine köle
A) Ünlü daralması yapmıştır.
B) Ünsüz düşmesi C) Ocağın üzerinde duran kirbiti getir de ateş yakalım.
C) Ünlü türemesi D) Öğretmen, her zaman insanların kardeş olduğundan
D) Ünsüz değişimi bahsederdi.
E) Ünsüz benzeşmesi E) Bizler aile olarak eşkili yemeklere bayılırız.

156
Ses Bilgisi Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin seçeneklerin hangisinde ünlü

uyumuna uymayan Türkçe kelime vardır?
Bilmeyen kalmasın
Sözcükler türetilirken veya birleşik sözcük A) Mademki ferman bize ait
oluşturulurken sözcükte ünsüz düşmesi olabilir. Verin de bağrına basalım mührümüzü
B) Tutki karnım acıktı, anneme küstüm
Tek heceli pek çok sözcükte ve yabancı sözcüklerde Tüm şehir bana küstü
yumuşama olmaz. Buna ünsüz uyumuna aykırılık denir.
C) Demek ki senin için
Aşk değil yalan idim
Özel isimlerdeki yumuşama yazıya aktarılmaz.
D) Bil ki toprağa düşen tohum
Ya çürür ya filizlenir
E) Belli ki gittiğin yerden
1. Aşağıdakilerin hangisinde ünlü düşmesi
yoktur? Kara haber var

A) Pikniğe, cumartesi günü gideceğiz.

B) Ben bir yanlışı çoğaltıyorum seninle.
C) Kaygan yolda bir araba devrilmişti.
D) Gecenin bu saatinde nerden geliyorsun?
E) Ufacık bir şey için üzülmeye değmez.

5. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde ses

YAYINLARI

değişimi olmamıştır?
A) Bir insanın ufku geniş olmalıdır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü
türemesine örnek vardır? B) Bugünlerde yüzü gülmüyor.
C) Film saat kaçta başlıyor?
A) Ayağına diken battığı için ağlıyor.
D) Sana kendimi anlatamadım.
B) Cumartesi günü bizde buluşalım.
E) Kazancı giderlerini karşılamıyor.
C) Üzerindeki yelekliği yeni diktirmiş.
D) Savrulan yapraklar beni hüzne boğuyor.
E) Bunları bize sapasağlam teslim etmelisin.

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses

düşmesiyle ilgili bir yazım yanlışı yoktur?
A) Öğretmenimiz, sınavda ikinci beyitin açıklamasını
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sordu.
sözcük hem benzeşme hem yumuşamaya B) Tevfik Fikret, nazımın nesre yaklaştırılmasında
örnek olarak gösterilebilir? öncüdür.
A) Yazlığın bahçesine ağaç diktik. C) Bu sanat, nesilden nesile geçecek, unutulmayacak.
B) Bize uğramayı akıl edememiş. D) Vücudumuzun her yerinden beyne ulaşan sinirler
C) Askere gidene dek yazıştık. sayesinde hareket ediyoruz.
D) Yolunuz uzaksa biraz dinlenin. E) 1960’lardan sonra kırsal nüfusun şehire akmaya
E) Kitapçığın bazı sayfaları kopmuş. başladığı görülüyor.

157
 1.E 2.E 3.E 4.A 5.A 6.D 7.E 8.B 9.B 10.C 11.B 12.E

7. “Türkçede ekler, büyük ünlü uyumu bakımından 10. Aşağıdakilerden hangisinde ulama yoktur?
köklere uyar.”
A) Ayıptır bu zamanda yâr deyip yar işitmek.
Aşağıdakilerin hangisinde, bu kurala uymayan
B) En azından üç dilde düşünüp rüya
sözcük vardır?
göreceksin.
A) Karadeniz Bölgesi ılıman bir iklim yapısına sahiptir.
C) El var titrer durur, el var yumuk yumuk.
B) Çocuklarla birlikte çamurlara bata çıka yürüdük.
D) Adam aldatma onun tek hüneridir.
C) Matematik defterimin nerede olduğunu acaba
E) Bir mermer istiyorum, içini kendimce oymak için.
bilen var mı?
D) İkiniz de bu olaya çok değişik açılardan
bakmaktasınız.
E) Ondaki zekâ bende olsaydı, neler yapmazdım.

11. Aşağıdaki cümlelerde bulunan birleşik

sözcüklerden hangisinde, hem ünlü hem de
ünsüz düşmesi olmuştur?
A) Konferansta, kaybolan değerlerimize ilişkin
görüşlerini açıkladı.
8. “-yor ekinden önce gelen geniş ünlüler daralır.”
B) Pazartesi günü, bu görüşlerini İzmir’deki toplantıda
YAYINLARI

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bu kuralın

da açıklayacaktı.
dışında bir ünlü daralması vardır?
C) Toplantıdan önce bir kahvaltı yapsanız iyi olur.
A) Öğrenciler anlatılanları dikkatle dinliyordu.
D) Farklı gibi görünen bu olgular, birbirleriyle ilişkiliydi.
B) Gitmem diyeni kim zorla gönderiyormuş?
E) Görüşme cumartesiye kalınca herkes sevinmişti.
C) Neden beni beklemiyorsun?
D) Arkadaşını her yerde gözleyip kolluyor.
E) Kitabında, geri kalmışlığın nedenlerini sorguluyor.

12. Sevdiğim arzımı demek’çin sana

Bülbül söylediği dil gerek bana
Şu bağrım kül oldu hep yana yana
Onu söndürmeye sel gerek bana
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü (hece) Bu dörtlük “ses bilgisi” açısından incelendiğinde,
düşmesi yoktur? aşağıdakilerden hangisine rastlanmaz?
A) Yardımlarınızı vakfımızdan esirgemeyiniz. A) Ünsüz yumuşamasına
B) Akıl sır ermez onun bu davranışlarına. B) Yönelme ekinin neden olduğu ses değişmesine
C) Arkadaşlarım burnumda tütüyordu. C) İkinci hecedeki dar ünlünün düşmesine
D) Onun ismini bile zor hatırlıyorum. D) Ulamaya
E) Bu yaptıklarınla benim sabrımı taşırıyorsun. E) Ünsüz türemesine

158
Ses Bilgisi Test – 3 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdakilerin hangisinde, farklı bir ses olayı

Bilmeyen kalmasın
Kaynaştırma harflerinden “y” genel kaynaştırma
harfi olarak görülür. “ş” harfi genellikle üleştirmelerde,
“s” harfi tamlananda, “n” harfi ise tamlayanda
kullanılmaktadır.
görülmektedir?
A) Mektubunu okuyunca onun bir sırrı olduğunu
öğrendi.
B) Nedense kendini bir türlü affedemiyordu.
C) Çok uğraştı ve hakkını almayı başardı.

Noktalama işaretleri ulamayı engeller. D) Sonbaharda yapraklar bir bir sararır.

E) Artık yaşlandığını, gücünün tükendiğini hissediyordu.

1. “-yor eki kendinden önceki geniş ünlüyü daraltır.”

Aşağıdakilerin hangisinde buna örnek bir
kullanım yoktur?
A) Görmüyor musun, bu Ali.
B) Yeni işe başlıyor musun?
C) Onu özlüyordu hâlâ.
D) Olayı çok iyi görüntülüyor. 5. “Gencecik öğretmenler olarak, okuduklarımızı
öğrencilerimize aktarmaktan mutluluk duyuyoruz.”
E) Kitapları dağıtıyor musun?
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından
hangileri vardır?
A) Ünlü daralması - Ünlü düşmesi
B) Ünlü düşmesi - Ünsüz yumuşaması
YAYINLARI

C) Ünsüz yumuşaması - Ünsüz benzeşmesi

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün
sonunda ünsüz yumuşamasına örnek bir D) Ünsüz benzeşmesi - Ünsüz düşmesi
sözcük vardır? E) Ünsüz düşmesi - Ünlü daralması
A) Köşedeki masanın bir ayağı kırılmış.
B) Böyle zayıf bir ateşle balık kızartamayız.
C) Yerdeki rengârenk çiçekleri ayaklarıyla ezdi.
D) Avukat, o sözleriyle hukuk kurallarını çiğnemiş.
E) Bu filmi daha önce de seyretmiştim.

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir ses olayı

yoktur?
A) Sen gittin yaslara büründü cihan
3. “Sonu sert ünsüz seslerden (p, ç, t, k) biriyle biten
bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde Soluyor dallarda gül dertli dertli
ünsüz yumuşaması olur.” B) Ufuk bir tilkidir kaçak ve kurnaz
Aşağıdakilerin hangisinde, bu bilgiye aykırı bir Yollar bir yumaktır uzun ve dolaşık
kullanım görülmektedir?
C) Bu yağmur kanımı boğan bir iplik
A) Elindeki seneti çevirip duruyordu.
İçimde acısız yatan bir bıçak
B) İkisinin arasında seçim yapmak zordu.
D) Güzel geldi diye pınar ağladı
C) Uçağa binebildiler mi sabah?
Saydım altı güzel indi pınara
D) Dördü birlikte bizi karşıladı.
E) Ulusun döktüğü gözyaşının
E) Kâğıdın üzerine adresini yazdı.
Ağusu mermeri deler de geçer.

159

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla
ses olayı yoktur?
A) Son günlerde hiç ders çalıştığını görmedim.
B) Düşük puan aldığıma çok üzülmüş, ağlamıştım.
C) Hiçbir metni ilk okuyuşta anlamıyormuşsun.
D) Telefon edip biraz gecikebileceğinizi söylemiştim.
E) Her derse mutlaka beş dakika geç girerdi.
8. Aşağıdakilerden hangisinde, iki yüklemde de
aynı ses olayı vardır?
A) Yol çok yorucuydu yine de kendimizi iyi
YAYINLARI
hissediyorduk.
B) Sular aniden sapsarı akmaya başladı, ne olduğunu
anlayamadık.
C) Göle taş attık, suda geniş hâlkalar oluştu.
D) Akşama doğru hafif bir rüzgâr çıktı, bu, bizim
serinlememize yetmedi.
E) Çiçek almak istedim, param yetişmedi.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü uyumuna
uymayan bir kelime vardır?
A) Sıcaklık, sıfırın üzerinde kırk dereceyi bulmuştu.
B) Dürüst biri olmadığını geçen gün ona söylemiştim.
C) Gözlerine baktığımda yüreğini görebiliyorum.
D) Hiçbir denizde, hiçbir limana çıkmıyor gemilerim.
E) Yüreğimin sesini dinlediğim için çok mutluyum.
160
1.E 2.A 3.A 4.D 5.C 6.C 7.E 8.C 9.D 10.D 11.A 12.C
10. I. Türkçe sözcükler büyük ünlü uyumuna uyar.
Il. Türkçe sözcüklerin kökünde ikiz ünsüz bulunmaz.
III. Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana bulunmaz.
IV. Türkçe sözcüklerde düz ünlüden sonra yuvarlak
ünlü gelmez.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi
yukarıdaki kurallardan herhangi birine aykırı
değildir?
A) Hiddetle yerinden kalkarak üzerime yürüdü.
B) Biliyorum, korkunun ecele faydası yoktur.
C) Bu şiiri senin için yazdım.
D) Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmak gerek.
E) Kamburu çıkmış yaşlı bir adam geldi.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz
benzeşmesi vardır?
A) Ben ders çalışmayı Dilek’ten daha çok severim.
B) O ağaçları kazasız belasız budayabilir mi?
C) Arkadaşı yol üzerinde epeyce oyaladı.
D) Akıllı insanın yüzünü güldürür.
E) O, bu sınıfın en çekingen öğrencisidir.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz
yumuşaması yoktur?
A) Hava çok soğuk olduğu için üzerimize birer
battaniye daha aldık.
B) Buralara geldiğinden beri burnu büyüdü, kimseye
tenezzül etmiyor.
C) Pehlivanları gözü kesince, güreşmek için kispetini
giymeye başladı.
D) Kazandıklarını bir köşeye koymadığı için sıkıntıya
düştü.
E) Yerler ıslak olduğu için araba kaymış, korkuluklara
sürünmüş.
Ses Bilgisi Test – 4 bilmeyenkalmasın

4. I. Şimdi değil
Bilmeyen kalmasın
II. Yılları bitiremediğinde değil
Türkçe sözcüklere gelen ekler hem ünlü hem
III. Saniyelere hapsolduğunda hatırlayacaksın beni
ünsüz uyumu bakımından köke uymak zorundadır.
Bu nedenle Türkçe sözcüklerde sert ünsüzlerden IV. Huzursuz olduğunda değil
(f,s,t,k,ç,ş,h,p) sonra yumuşak ünsüzler (b,c,d,g) V. Nefessiz kaldığında hatırlayacaksın beni
gelmez. Ekteki yumuşak ünsüz sertleşir.
Bu şiirde hangi dizede ulama yapılmıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

1. Önce baygın bir iniltiydi yamaçtan duyulan,

Sonra bir gölge belirmişti kuş açmaz yoldan
Köyümün titreterek bağrı yanık toprağını
İnliyor, baktım, uzaktan görünen bir kağnı
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından
hangisi yoktur? 5. Aşağıdakilerin hangisinde ünlü daralması
yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz yumuşaması A) Yemeğini yiyince hızla masadan kalktı.

C) Ünsüz düşmesi B) Bizimkiler bu hafta okula gitmiyor.

D) Ünlü düşmesi C) Bizim müdür yine burnundan soluyor.

E) Ünlü daralması D) Annem bana yeni okul arıyor.

E) Melik ne kadar yese doymuyor.
YAYINLARI

2. “Bazen gerçekten sevdiğinizin yolundan gitmenin

bedeli, onun dışında kalan herkesi kaybetmekle
sonuçlanır. Yalnız kalırız ama o öyle yanımızdadır
ki kalabalık ve huzurlu hissederiz.”
6. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
yoktur?
A) Çocuğun elindeki kitaplar yere düştü.
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Zabıtalar ağaca çıkan kediyi indirmeye çalışıyor.
B) Ünlü daralması
C) Bir kâse yoğurdu tek başıma yedim.
C) Ünlü düşmesi
D) Tarlaya gidip buğday başağı topladılar.
D) Ünsüz türemesi
E) Dün biri arayıp seni sordu.
E) Ünsüz yumuşaması

3. Gitti gelmez bahar yeli

7. Aşağıdakilerin hangisinde bir ses olayı yoktur?
Şarkılar yarıda kaldı.
A) Biricik evladını geçen yıl kaybetti.
Bütün bahçeler kilitli
B) Bu evde sizden önce kim kaldı?
Anahtar tanrıda kaldı.
C) Daracık sokaktan hızlıca geçiverdi.
Bu dizelerde büyük ünlü uyumuna uymayan
kaç tane sözcük vardır? D) Hangi şıkkı işaretleyeceksin.
E) Vakti gelmişse biz de gideriz.
A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1

161

8. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi küçük ünlü
uyumu kuralına uymaz?
A) Yaklaşmak B) Çocuk
C) Kabuk D) Seyirci
E) Yangın
9. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde yumuşama
olmaz?
A) Çok B) Süt C) Renk D) Kap E) Cep
10. Aşağıdaki atasözlerinde geçen altı çizili
sözcüklerden hangisinde ötekilerden farklı bir
ses olayı vardır?
YAYINLARI
A) Kalp kalbe karşıdır.
B) Emanetin bağrı yufka olur.
C) Derdin yoksa söyle, borcun yoksa evlen.
D) Leyleği kuştan mı sayarsın yazın gelir, kışın
gider.
E) El elin eşeğini türkü çağırarak ararmış
11. Elif gibi sevmek her şeyi bir kenara bırakıp,
Sevdiğinin gözlerinde hapsolmak demektir.
Severken yaradana her şeyin cevabını verebilmektir.
Dosdoğru yalansız sevmektir…Küçülmeden.
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından
hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi
B) Ulama
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
162
1.C 2.B 3.E 4.D 5.C 6.E 7.B 8.C 9.B 10.B 11.B 12.D 13.E 14.C
12. Sensiz çay içemiyorum,
İçtiğimi sandıkça boğazım yanıyor.
Sensiz çay içemiyorum,
Rabb’e yemin ettim bozamıyorum…
Yukarıdaki dörtlükte kaç tane ses olayı vardır?
A) 7 B) 8 C) 9 D) 10 E) 11
13. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşamasına
örnek yoktur?
A) Bu yemeği kim hazırlamış?
B) Aldığın ilacı nereye koydun?
C) Kardeşi bu yıl dörde geçecekmiş.
D) Çalışacağına dair bize söz verdi.
E) Bu çocuk yürürken sağına soluna dikkat etmez.
14. “Türkçe sözcüklerde ‘kök değişmezliği’ vardır.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralın
dışına çıkmış bir sözcük kullanılmıştır?
A) Kapılar kapalı, köprüler yıkık…
B) Gözler aç, eller bomboş…
C) Bana bir ben gerek, bir de beni anlayan…
D) Dün gece seni düşümde gördüm.
E) Bulutların üstünde su gibi akıyordun.
 YAZIM VE İMLA KURALLARI

 Yazım ve İmla Kuralları

 YAZIM KURALLARI
Iğdır Ovası Suç ve Ceza “eser ve kurum” isimleri
Yer adlarında ilk isimden
büyük harfle başlar.
Van Gölü sonra gelen ve deniz, Leyla ile Mecnun Sadece baş harfleri büyük
nehir, göl, dağ, boğaz vb.
Ege Denizi olursa aradaki bağlaçlar
tür bildiren ikinci isimler SUÇ VE CEZA
küçük harfle başlar.
Nemrut Dağı büyük harfle başlar.
Cumhuriyet Bayramı Özel bir günü ifade eden
Ankara “il, ilçe, kasaba ve köy” bu isimler büyük harfle
Kurban Bayramı
Kalecik ilçesi kelimeleri küçük harfle başlar.
başlar. Anneler Günü
Hacı köyü
Miraç Kandili
Yunus Emre Mahallesi
GMK Bulvarı 15 Haziran Cuma günü Belirli bir tarih varsa “ay
Nene Hatun Caddesi Annem pazar günü ve gün” adları büyük
“mahalle, bulvar, cadde, harfle başlar.
İnkılap Sokak sokak meydan, kale,
Taksim Meydanı köşk...” kelimeleri büyük Kemal dayı Akrabalık adları özel adın
harfle başlar. devamındaysa küçük, başa
Ankara Kalesi gelirse lakap olduğu için
Dayı Kemal
Çankaya Köşkü büyük yazılır.
Kişi adından sonra gelen
F.S.M. Köprüsü akrabalık sözünün büyük
Orhan Baba
harfle başlaması yalnızca
Avrupa kıtası Özel isme bağlı olmayan tarihî ve menkıbevî şahıslar
Asya kıtası “kıta” sözcüğü küçük Susuz Dede’nin için geçerlidir.
ama özel isme bağlı
Ege Bölgesi olan “bölge” büyük harfle
Akdeniz Bölgesi başlar. Dünya, Güneş’in Astronom terimi olan
etrafında döner. Dünya, Güneş kavramları
Van kedisi Tür bildiren kelimeler Bu olayda dünyam yıkıldı. büyük harfle başlar.
Maraş dondurma küçük harfle başlar.

İngiliz anahtarı Düğün Salonu Tabelaların baş harfleri

Antep fıstığı Şehirler Arası Telefon büyük yazılır.

Ali Bey “saygı ve unvan” belirten

5’er değil beşer Üleştirme sayıları her
Kemal Paşa kelimeler büyük harfle
6’şar değil altışar zaman yazıyla yazılır.
başlar.
Cengiz Doktor
13.30’da Saat ve dakika arasına nokta
Kemal Bey Mahallesi “saygı ve unvan” belirten
kelimeler yer adlarında konur. Gelen ek saat tamsa
kullanıldığında özel isimden saate göre değilse dakikaya
Gazi Osmanpaşa Sokağı 13.00’te göre ayrılır.
sonra gelirse bitişik yazılır.

Hürriyet gazetesi Özel isme dahil olmayan

“gazete, dergi” gibi
Kurtuluş Savaşı “Tarihi olay, çağ,
Tempo dergisi sözcükler küçük harfle Tanzimat Dönemi dönem” adları büyük
Türk dili dergisi başlar.
İlk Çağ harfle başlar.
Resmi Gazete Özel isme dahildir. Cilalı Taş Devri
Doğu Anadolu Yönler özel ismin TBMM’yi Büyük harfle yapılan
başındaysa büyük, kısaltmalarda nokta kullanılmaz.
Anadolu’nun kuzeyi sonundaysa küçük yazılır. TDK’de

Kuzeybatı Ara yönler bitişik yazılır. T.C. de nokta kullanılır. T.de nokta kullanılır. (Türkçe)

Alm. Dr. haz. vb. Küçük harfle yapılan

Sayın Bakan, Hitaplar büyük harfle kısaltmalarda ölçü birimleri
başlar. mm cm m g kg hariç nokta kullanılır.
Kıymetli Kardeşim,
Yazım (imla) kuralları Test – 1
Bilmeyen kalmasın
Soru, ünlem, iki nokta ve nokta işaretlerinden sonra
gelen cümleler büyük harfle başlar.
İki noktadan sonra cümle niteliği taşımayan örnekler
verilecekse küçük harfle başlanır.
Bütün özel adlar büyük harfle başlar.
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb.
sözler büyük harfle başlamaz.
1. Aşağıdakilerden hangisinde büyük harflerin
kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Yüzbaşı Ahmet, izinleri bu hafta sonu da kaldırdı.
B) Ayla Teyzem de akşam yemeğe gelecekmiş.
C) Benim nenem de Nene Hatun’a benzer.
D) Dede Korkut destanı Oğuz Türklerine aittir.
E) Sosyal Güvenlik Kurumunda işe başladı.
YAYINLARI
2. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Bu eskiliği sizde görmüşünüzdür: duvarlar da
çiviler, lekeler, çivi yerleri.
B) Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik. (Y.
Kemal Beyatlı)
C) Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir. (Atatürk)
D) İnsanlar, yaptıkları iyiliği unutmaz, kötülüğü ise
hemen unutur.
E) Bu vatanı bize emanet edenler: Mehmetler, Aliler,
Ayşeler…
3. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı
yapılmamıştır?
A) Dün gece ay, dünyaya en yakın hâlini almıştı.
B) Biz dünyadan ayrı yaşarken dünya epey değişmiş.
C) Ona kara haberi verdiklerinde Dünya’sı başına
yıkıldı.
D) Evimizin bütün odaları Güneş alıyordu.
E) Bu kızın yüzü Ay gibi tertemizdi, parlaktı.
165
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “de”
bağlacıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Yurtta sulh, cihanda sulh. (Atatürk)
B) Sen de mi kardeşim? Bunu bize nasıl yaparsın?
C) Partiye katılanlar arasında Zeynep te vardı.
D) Gidip de gelmemek var, gelip de görmemek var.
E) Bu kentte yaşayan insanların birçoğu işsiz.
5. “mi”nin yazımıyla ilgili aşağıdakilerin hangisinde
yanlışlık vardır?
A) O, bir güldü mü dünya da güler adeta.
B) Bu konuda görüşlerinizi belirtecek misiniz?
C) Yaz geldi mi buralarda artık durulmaz.
D) Sıcak bir tas yemekmi, yoksa soğuk sokaklar
mı?
E) Siz de mi onlarla toplantıya katılacaksınız?
6. Aşağıdakilerin hangisinde kısaltmalarla ilgili
bir yazım yanlışı vardır?
A) Öğrenim için ABD’ne gitmeyi düşünüyor.
B) Üniversite sınavına ODTÜ’de girecekmiş.
C) Türkiye AB’ye girmek için hâlen bekliyor.
D) Bugün TBMM’de yangın çıktı.
E) DSİ’ye birçok personel alımı yapıldı.
7. Aşağıdakilerin hangisinde sayıların yazımıyla
ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Sınavsız alım olunca yaklaşık üç bin iki yüz elli
kişi başvurmuştu.
B) Bu yıl okullarda 1 milyon 500 bin kıyafet yardımı
yapılacak.
C) Çocuklar sınıflara 5’şer sıra hâlinde alındı.
D) Artık borç gırtlağa kadar gelmiş, 49.500’e ulaşmıştı
ödeyeceğimiz miktar.
E) Doktor Ayşe Hanım, saat 3’te buraya gelecekmiş.
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “ki”nin
yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer.
B) Mademki gidiyorsun dönüp bir de arkana bakma.
C) Odadaki sıcaklığı görünce dışarı çıkmak istemedik.
D) Senin gömleğin eskimiş, benimki hâlen yeni
duruyor.
E) Sizki bu noktaya gelmek için ne zorluklar çektiniz.
9. Aşağıdakilerin hangisinde yazım yanlışı
yoktur?
A) Türkler Müslüman bir Millettir.
B) Zeki Bey, İslamiyet’i bırakıp hristiyanlığı seçmişti.
C) Öğretmenimiz bize Kırgızca öğreteceğini söylemişti.
YAYINLARI
D) Sayın vali, köyümüzü ziyarete gelmiştir.
E) Kasabadaki insanlar Gül baba, yatırına her yıl
adak adarlardı.
10. Namık Kemal, Zavallı Çocuk’ta, genç bir kızın
I I
kendisinden oldukça yaşlı biriyle görücü yoluyla
evlendirilmesine karşı çıkışını; Akif bey de, vatan
II
sevgisinin kişisel mutluluktan önce geldiğini;
Gülnihâl’de, baskıya karşı duyduğu tepkiyi;
III
Cezmi’de, Kırım Hanı Adil Giray’ın yaşamını;
IV
Celalettin Harzemşah’ta İslam birliği düşüncesini
V V
anlatır.
Bu parçada altı çizili kelimelerden hangisinde
bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
166
1.B 2.A 3.B 4.C 5.D 6.A 7.C 8.E 9.C 10.B 11.B 12.A 13.B
11. Aşağıdaki altı çizili sözlerden hangisinin yazımı
yanlıştır?
A) Sorulardan bir kısmını yanlış cevapladığını fark etti.
B) Teyzemle uzun uzadıya eskilerden sözettik.
C) Kendisinden istenilenleri 3 gün içerisinde hazır
etti.
D) İki yıl boyunca bu köyü çok iyi şekilde yönetti.
E) Aldığımız kaza haberi bizi kahretti.
12. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışlığı
vardır?
A) Ağaçdaki kuş yuvası, fırtınadan yere düştü.
B) Bu ayın 17’sinde tatile çıkmayı düşünüyorum.
C) Öyle sanıyorum ki bu iş burada bitmez.
D) Söylediklerinin hiçbirine inanmadığımı bil.
E) Pek çok konuda olduğu gibi bunda da haklıyım.
13. Süpersport dünya klasmanında 2007,
2010, 2012 ve 2015’in ardından 2016
yılında 5’nci kez açık ara şampiyon olan
II III
motosiklet yarışçısı Kenan Sofuoğlu, hem
IV
Türk hem de İslam dünyasının
haklı gururu olmaya devam ediyor.
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisinin
yazımı yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Yazım (imla) kuralları Test – 2
Bilmeyen kalmasın
Akrabalık bildiren ve özel ada bağlı olmayan meslek
adları küçük harfle başlar.
Lakaplar ya da meslek adları özel adın yerine
geçmişse ve o kişi sadece lakabıyla ya da mesleğini
söyleyerek karşılanabiliyorsa lakap veya meslek adı
tek başına da kullanılsa büyük harfle başlar.
Yer adlarının ilk sözcükleri tek başına kullanıldığında
başka bir varlığı çağrıştırıyorsa bunlardan sonra gelen
tür adları büyük harfle başlar. Çağrıştırmıyorsa küçük
harfle yazılır.
1. Kendisi de Rizeli olan, Rize Çayı’na ve kültürüne
I II
gönül veren iş adamı Hasan Kemal Yardımcı
III
çay ve çay kültürüne de meraklı bir koleksiyoner.
IV V
Altı çizili sözcüklerden hangisinde yazım
yanlışı yapılmıştır?
YAYINLARI
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. Aşağıdakilerin hangisinde sayıların yazımıyla
ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Akşama kadar beş yüz beş soru çözmüş.
B) Yazar bu yıl atmış üç yaşına girecek.
C) Anıl’ın babası elli iki yaşındaymış.
D) Sınava bir milyon iki yüz bin öğrenci başvurmuş.
E) Dünkü sınavda yirmi yedinci soruyu çözememiş.
3. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Yarın saat üçte sınava gireceğim.
B) Gökte uçan kuşları seyrediyorduk.
C) Kadın, ipe asılı çamaşırları topladı.
D) Senin bu renkte bir kazağın vardı.
E) Yemeği pekte beğenmiş gibi durmuyordu.
167
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Van Gölü’nde sandalla bir gezinti yaptık.
B) Ödemiş’de bir sempozyuma katıldım.
C) Malazgirt Ovası’nda bir şenlik düzenlendi.
D) Atatürk Barajı’nda elektrik üretimine başlandı.
E) Çamlıca Tepesi’nden İstanbul çok güzel görünür.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) İnsanoğlunun çalışmamak için bahanesi ağzında:
Şimdi çok yorgunum.
B) Aldığımız elektronik eşyalar saymakla bitmez:
bilgisayar, televizyon, cep telefonları…
C) Toplantı sonundaki tepkisi görülmeye değerdi:
Artık kim tutar bizi!
D) Gazetemizin o günkü manşeti şuydu: yapacak
işler bitmedi daha.
E) Daha dün bana şunu önermişti: İsterseniz gelecek
hafta izne ayrılabilirsiniz.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Gündemlerinizi yarınki toplantıda görüşebiliriz.
B) Yoldaki uyarınızı dikkate alacağım.
C) Bu bölümdeki dipnotlar önemlidir.
D) Bize haber verin ki hazırlık yapalım.
E) Sınavlar okundu, Emre’nin ki en iyisi.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Gazeteleri okuyun da söyleyin fikrinizi.
B) Gece sınırda bir hareketlilik başladı.
C) Bolu’da yine bir kaza olmuş.
D) Saydığınız belirtiler bende de var.
E) Evde sular altında kaldı işyeri de…
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Açıklamaları dinlemeden olayı anlıyabilirsiniz.
B) Çalışmalarımın karşılığını bir bir alıyorum.
C) Görüşme, bekleme odasında 5’te gerçekleşecek.
D) Bilgisayarlardaki virüs sonunda temizlendi.
E) Siz ya da onlar… Benim için kişi önemli değil.
9. “Yazımı kalıplaşmamış ses düşmelerinde, düşen
sesin yerine kesme işareti getirilebilir.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu kuralın örneği bir
kullanım yoktur?
A) N’oldu, neden konuşmuyorsun?
B) Hayrola, beni n’için çağırdınız?
C) Dayanmalıyız, n’eylersin, hepimiz ölmeyecek
miyiz?
D) Tiyatro çalışmalarınızdan n’aber?
YAYINLARI
E) Bu durumda n’apalım dersin?
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Ayaklarımda bir ağrı hissediyorum.
B) Görüşme talebini reddetmişler.
C) Bu yeni dairede daha rahatedeceğiz.
D) Sınavda başarıyı yakalayacağınızı zannediyorum.
E) Davranışlarında bir değişme olursa affedecek.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Askerden dönünce tersanelerde çalışmış.
B) Demin postaneden size bir zarf geldi.
C) Öğrenciler yemekanede toplandılar.
D) Söylediğiniz pastaneyi çok aradık.
E) Yakında bir eczane var mı?
168
1.C 2.B 3.E 4.B 5.D 6.E 7.E 8.A 9.B 10.C 11.C 12.D 13.B 14.D
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) İşimiz yaklaşık on beş saat sonra bitecek.
B) Her zaman bir buçuk porsiyon yemekle doyardı.
C) Ülkemizde her yüz kişiden on sekizi bu hastalığa
yakalanıyor.
D) Yarın onbir günlük bir yolculuğa çıkacağız.
E) Ayda iki üç kitap okumaya çalışıyorum.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
bölümün yazımı yanlıştır?
A) Diz boyu karın içinde bata çıka yürümeye
çalışıyorduk.
B) Konak onca yılın ardından sapa sağlam duruyordu.
C) Okuldan her gün güle oynaya dönerlerdi.
D) Arkadaşlarına evde olanları yana yakıla anlatmıştı.
E) Engelleri omuz omuza vererek aştılar.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
sözcüğün yazımı yanlıştır?
A) Onlara biraz yardım edelim.
B) Size herhangi biri gibi davranamayız.
C) Sorunların birçoğu çözüme kavuştu.
D) Kimseden birşey istemezdi.
E) Elinde birkaç poşet vardı.
Yazım (imla) kuralları Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Ay, dünya, güneş sözcükleri coğrafya ve astronomi
terimi olarak kullanılırsa büyük harfle, değilse küçük
harfle yazılır.
Yön adları özel bir addan önce geliyorsa büyük
harfle, sonra geliyorsa küçük harfle başlar.
Yer ve yön bildiren sözcükler belli bir yeri ya da
orada yaşayan hâlkı anlatmak amacıyla kullanıldıklarında
büyük harfle başlar, sonlarına gelen ekler kesme
işaretiyle ayrılır.
Akrabalık bildiren ve özel ada bağlı olmayan meslek
adları küçük harfle başlar.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Bu ayın beşinde siparişleri teslim etmeliyim.
YAYINLARI
B) 8 Ekim 1940’ta üst düzey bir konuk ağırladık.
C) 19 Mart bize verilen sürenin son günüydü.
D) 1960 Kültürel hayatta verimli bir yıl olmadı.
E) 7 Mayıs 1988 şirketimizin önemli bir yılıydı.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı
vardır?
A) Otobüsler bu tesiste konaklıyacak, diyor.
B) Satıcı müşterileri söze boğuyor, oyalıyor.
C) Şair öncekilerden farklı dizeler yakalıyor, yazıyor.
D) İhtiyaçlarını bu marketten alıyor, kâr ediyor.
E) Palyaço kırmızı kuşağı koluna, beline doluyor.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Aksaray’dan gelen otobüse bineceksiniz.
B) Sahadan Adana’lılar üç iki galip ayrıldı.
C) Dondurmalar Maraş’ın doğal sütlerinden yapılıyor.
D) Ankara, Paris’e gereken bilgileri ulaştırdı.
E) Sıralamada Antalya’yı göremedim.
169
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Tuzgölü çevresi yine az yağış alacak.
B) Marmara’nın güneyi parçalı bulutlu geçecek.
C) Bu hafta kuzey yörelerimiz karla tanışacak.
D) Hava Kuzeydoğu Anadolu’da ısınacak.
E) Yağış Doğu Karadeniz’e kadar ulaşacak.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Mangalın kenarındaki etlerin bir yanı çiy kalmış.
B) Yılbaşından sonra sınavlarımız sıklaşıyor.
C) Çadırda sırayla hapşırmaya başladık.
D) Üç günlük tatili kamp kurarak geçirdik.
E) Balık tutamayınca çantalardaki poğaçalara
saldırdık.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) Kalp hastalıkları sıkı bir perhizle önlenebiliyor.
B) Yemekten önce yenen çukulata iştahı kapatıyormuş.
C) Kutlama mesajları okununca kurdele kesimine
geçildi.
D) Yanındakileri yine acayip sorularla bezdiriyormuş.
E) Oraya ulaşabilmek için yanımıza bir kılavuz
almalıyız.
7. 8 bin 851 kilometrelik uzunluğa sahip olan
I
Çin Seddi çöllerden geçerek, derin ve sarp vadi-
II
leri keserek Çin’in kuzey batısı boyunca uzan-
III
maktadır. Ancak yüzyıllar boyunca, art arda şura-
IV V
sında burasında büyük bölümler yıkılmıştır.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
yazımı yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın 1.D 2.A 3.B 4.A 5.A 6.B 7.C 8.A 9.C 10.D 11.C 12.E

8. 15’nci yüzyılın hemen başında dünyaya gelen 10. 2015 Nobel Kimya Ödülü’ne DNA üzerine yaptığı
I çalışma ile layık görülen Türk bilim adamı Prof.
astronom, matematikçi ve kelâm âlimi I II
II Dr. Aziz Sancar, verdiği röportajda ailesi tarafın
Ali Kuşçu’nun “Fethiye” adını verdiği kitap üç III
bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde dan vatan sever bir insan olarak yetiştirildiğini ve
gezegenlerin küreleri ele alınmakta, ikinci bölümde IV
Dünya’nın şekli ve yedi iklim tanıtılmakta, son hâlâ da öyle olduğunu söyledi.
III V
bölümde ise gezegenlerin birbirleriyle olan uzak- Bu paçadaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
IV yazımı yanlıştır?
lıkları verilmektedir. Döneminde hayli etkin olmuş A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
olan bu eser, küçük bir el kitabı niteliğindedir.
V
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
yazımı yanlıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım

yanlışı vardır?
YAYINLARI

A) Mahkûmlardan birkaçı firar etmiş.

B) Sınav biter bitmez telefon edersin.
C) Bütün çocuklar gibi o çocukta oynayacak.
D) Bugün de okula gidemezsem uyarı alacağım.
E) Elindeki iş her neyse onu hemen bırak.

9. Penguen; uçamayan, dimdik durabilen, perde

I
ayaklı denizkuşudur. Günde ortalama 140 defa
II
suya dalan Antarktika’nın kral penguenleri, bunun
III
ancak yüzde onunda av yakalayabilirler. Tüy dip-
IV
leri deriye yakın kısımda ısıya karşı yalıtkan bir
iç tabaka meydana getirerek vücudu soğuktan
V Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde yazım
korur.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisinin
yazımı yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. l. Takımımız tam bir aheng içinde.
ll. Bırakın ahret suali sormayı!
lll. İlk önce akordiyon çalmayı öğrendim.
lV. Raporu akademideki profösörler hazırladı.
V. Maaşımdan artırabildiğim para bu kadar.
yanlışı yoktur?
A) l. ve lll. B) l. ve lV.
C) ll. ve IV. D) ll. ve V.
E) lII. ve V.

170
Yazım (imla) kuralları Test – 4 bilmeyenkalmasın

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım

yanlışı vardır?
Bilmeyen kalmasın
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. A) Babam hasta oldumu evimizde büyük bir panik
sözler büyük harfle başlamaz. yaşanırdı.
B) İstanbul, yeşil alan açısından da dünyanın sonda
Sayıları oluşturan her sözcük ayrı yazılır. Fakat gelen şehirlerinden biridir.
banka işlemlerinde, çeklerde, senetlerde bitişik yazılır. C) Bu sözlükteki sözcüklerin diziminde bilgisayardan
yararlandık.
Sayılardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle D) Çocuk bahçesinde, çocukların bağıra çağıra
ayrılır ve ünsüz benzeşmesine uyulur. oyun oynayışını seyrediyorduk.
E) Sana ihtiyaç duyup duymadıklarını sordun mu
Rakamlardan sonra kullanılan nokta “-inci, nci” hiç onlara?
ekinin yerini tutar. Bu nedenle ayrıca ek yazılmaz.

1. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden

hangisi doğru yazılmıştır?
A) Stada 15.’inci sırada ben girdim. 4. l. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız
B) Sibel, sınavda 17’inci olmuş. II. Hatırası bile yabancı gelir
C) Öğrenciler 26’ncı dakikadan sonra çıktılar. III. Hayata beraber başladığımız
D) Evliliklerinin 13.üncü gününde ilk kavgalarını
YAYINLARI

IV. Dostlarlada yollar ayrıldı bir bir

yaptılar.
V. Gittikçe artıyor yanlızlığımız
E) Yetmişbeşinci yıl törenleri sürüyor.
Bu dizelerin hangilerinde yazım yanlışı
yapılmıştır?
A) I ve II B) I. ve III. C) Il. ve III.
D) ) III. ve IV. E) IV. ve V.

5. ”Şimdi Hâlic’in iç kısımlarında yanlızlığa terk

2. Aşağıdakilerin hangisinde, birleşik sözcüklerin edilmiş bulunan eski Galata köprüsünü ömrüm
yazımıyla ilgili bir yanlışlık vardır? boyunca hatırlıyacağım.”
A) Sait Faik, dülgerbalığının hikâyesini ne güzel Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir
anlatmış! yazım yanlışı yoktur?
B) Alçakgönüllülüğünün yanı sıra sevecen bir yapısı
A) Büyük harflerin kullanımı
da vardı.
B) Bileşik eylemlerin yazımı
C) Ona rüzgâr gülü diyorlardı, sık sık görüş değiştirdiği
için. C) Sözcük içinde ünsüzlerin yer değiştirmesi
D) O gün kırlarda kuzukulağı ve papatya topladık. D) Ünlü daralması
E) Bu kadar vurdumduymaz insanlarla ne yapılabilir E) Ünsüz yumuşaması
ki?

171
bilmeyenkalmasın 1.C 2.C 3.A 4.E 5.B 6.C 7.A 8.E 9.B 10.A 11.A

6. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı
hangisinin yazımı yanlıştır? vardır?
A) Bazı derslerden muafiyet sınavlarına gireceğim. A) Ders çalışan çocuk, annesi odadan çıkınca
B) Saat 3’te muayenehanesinde olacakmış. kitaplarını kapadı.

C) Mahâllenin en muhafızakar kişilerinden biriydi. B) Televizyondaki bu diziler de artık kabak tatı verdi.

D) Siz gelmeden evrakın muamelesini başlatamam. C) Şakaların da bir zarafeti, espirisi olmalı; bunları
dinlemek zorunda mıyız?
E) Karşımıza muazzam bir manzara çıktı.
D) Bitmek tükenmek bilmeyen bu oyun havaları
çok sıkıcı olmaya başlamıştı.
E) Saatlerdir anlattığı fıkralarla sabrımızı taşırmaya
başlamıştı.

7. “Türkçede özel adlara bağlı meslek adları, saygı

sözcükleri, sanlar ve takma adlar büyük harfle
başlar.”
Bu kurala göre, aşağıdaki cümlelerin
hangisinde bir yazım yanlışı vardır? 10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir
sözcüğün yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Komşularımızdan avukat Hamdi Bey’i dün
kaybettik. A) Yazlıktaki balkonumuzdan geceleri Samanyolu’nu
seyretmeye bayılırdık.
B) Doktor Aliye Hanım, önceleri öğretmen olmak
YAYINLARI

istiyormuş. B) Sonra da onların yanına yerleşip ailenin içgüveyi

olmuştu.
C) Salondaki bay, bayan herkes; Bay Fuat Pınar’ı
dinliyordu. C) Çocuklar, tâ Karaçayır’dan kalkıp bu okula
geliyorlarmış.
D) Kemal Sunal, İnek Şaban tipini başarıyla oynamıştır.
D) Bu keşmekeş içinde yeni çiftler, balayı nedir,
E) Zehra Nine, beni torunu Can’la tanıştırdı.
unuttular.
E) Yüzlerce yıl önce yazılmış lirik şiirler, hâlâ insanları
etkiliyor.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, yazım yanlışı

yoktur?
A) Bir şeye yeni başlıyanlar için hazırlanan seri
kitaplardan aldım. 11. Aşağıdakilerin hangisinde, ikilemelerin
yazımında bir yanlışlık vardır?
B) Firen pedalının yumuşak ve sağlam olması
gerekir. A) Bu işe pisipisine bulaştırıldığına üzülüyor.
C) Herşeyin farkındaydı ama hiçbir şey konuşmuyordu. B) Kırık dökük anıları gözünün önünde canlandı.
D) O güzel saçlarını iki cadde ilerideki kuvaförde C) Küçük kardeşim, oldum olası vurdumduymazdır.
kestirmişti. D) Hastanede aşağı yukarı iki ay kalacaktı.
E) Efes Harabeleri, Türkiye’nin en ünlü turizm E) Şarkıları yıllarca dilden dile dolaşmıştı.
bölgesinde bulunmaktadır.

172
Yazım (imla) kuralları Test – 5 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı

Bilmeyen kalmasın
Tarihler yazılırken araya nokta, kısa çizgi ve bölü
gibi işaretler konur. Eğer ay, yazıyla yazılmışsa bu
işaretler kullanılmamalıdır.
vardır?
A) Buradaki çok daha güzel ve büyük bir otel.
B) Bahçedeki çiçekler ne kadar da güzel görünüyor.
C) Fırındaki keki senin için yaptım, afiyet olsun.

“de” cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı D) Benki buraların fatihiyim, diyordu yine.
bozulursa bulunma durum eki bozulmazsa bağlaçtır. E) Bizimki yine okuldan kaçmış, gördün mü?

“ki” bağlacı ayrı yazılır fakat bazı sözcüklerde

kalıplaşmış olduğundan bitişik yazılır.

Ör: mademki, hâlbuki oysaki, çünkü, sanki, belki,

meğerki

“mi” edatı cümleye ister soru anlamı kazandırsın,

ister kazandırmasın daima ayrı yazılır, kendisinden
sonra gelen ekler ise “mi”ye bitiştirilir.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı
yoktur? yoktur?
A) Gelecek hafta Pazar günü veli toplantısı var. A) Yarında Ömerlere gideceğiz annemle.
YAYINLARI

B) Sevgili kedim pamuğu her gören çok beğenir.
C) Sen de benimle gelmeyecek misin?
D) O da ara bulucu olmak istemiş.
E) Bir gerçeği görüpte söylememek, aydına yakışmaz.
B) Hakan amca, köyün akıl danıştığı yaşlı bir adamdı.
C) Asfalt yol, Ağrı Dağının eteklerinde son buluyordu.
D) Ben de DSİ’nin bu tutumunu anlıyamadım.
E) Orta Anadolu Yaylalarında bu gelenek hâlâ
yaşıyor.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı

yoktur?
A) Sen oraya gelmiyecek misin?
B) Haydi şu işi bitiri ver!
C) Seni de mi bu konuda üzdüler!
D) Kiprikleri ıslak ıslaktı, ağlamış herhâlde.
E) Artık sizden rahatça ayrıla bilirim.

6. Aşağıdakilerden hangisinde, “Gözlerindeki

sürmeyi kiprikleri kapatıyordu.” cümlesindekine
3. Aşağıdakilerin hangisinde büyük harflerle ilgili benzer bir yazım yanlışlığı vardır?
bir yazım yanlışı vardır?
A) Yalnışını düzeltmek için hiç çaba göstermiyor.
A) Dün akşam Sibel’i düşümde gördüm.
B) Bu kanun 1923’de yürürlüğe girmişti.
B) Bizim Tekir yine hastalanmış.
C) Fazla odanız varmı, diye soruyordu.
C) Dünya ticaretinde Japonlar önde.
D) Her zaman THY’nı tercih ederdi.
D) Şimdi Kartaltepe’de oturuyor.
E) Demek ki seni böyle kandırdı.
E) Gülek geçidi kardan kapanmış.

173
bilmeyenkalmasın
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı yoktur?
A) Buraya gelmemesi için başka bir neden olduğunu
mu sanıyorsun?
B) İnsanoğulu’nu aya vardıran yol, binlerce yılın
emeği üzerinden geçmiştir.
C) Hititler, Persler, Romalılar, Moğollar da fetih
etmişler Anadolu’yu.
D) Kemal Sunalın ölümü, bütün sanatseverleri üzdü.
E) Gece yarısına doğru, gazinoda sadece bir kaç
kişi kalmıştı.
8. Aşağıdakilerin hangisinde ay ve gün adlarının
YAYINLARI
yazımında yanlışlık yapılmıştır?
A) 10 Ocak 1970’te doğduğunu belgeledi.
B) Bu sene yıllık toplantı Ekim’deymiş.
C) Nisanda erken seçim yapılacak.
D) Amcasıyla Kasım 1997’de görüşmüş en son.
E) 3 Kasım günü geleceğini söylemişti.
9. Aşağıdakilerden hangisinde, kısaltmaların
yazımıyla ilgili bir yanlış vardır?
A) TBMM’nin açılış yıldönümü bugün kutlanacak.
B) Akşamüstü PTT’ye uğramam gerekiyor.
C) Bazı tarım ürünleri TMO’ya satılıyormuş.
D) O, geçen yıl ITO’nın bir bölümüne kayıt yaptırmış.
E) Bu işten TEDAŞ’ın sorumlu olduğu söyleniyor.
174
1.C 2.C 3.E 4.D 5.D 6.A 7.A 8.B 9.D 10.D 11.C 12.A
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yazım ve
noktalama açısından yanlışlık yapılmıştır?
A) Ne kadar kibar (!) biri olduğunu göreceksin.
B) Yunus Emre (1240?-1320) ’nin yapıtlarını özenle
okudum.
C) Bunun için Bakanlar Kurulu kararını bekleyeceğiz.
D) Soğuksu Mahâllesi’inde 11’inci Sokakta oturuyordu.
E) Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele
demektir.
11. Aşağıdakilerden hangisi yazım bakımından
doğrudur?
A) Tokat’tan beşde çıkan otobüs mü Ankara’ya
bir buçuk saat kala mola veriyor?
B) Tokat’dan beşte çıkan otobüs mü Ankara’ya
bir buçuk saat kala molaveriyor?
C) Tokat’tan beşte çıkan otobüs mü Ankara’ya bir
buçuk saat kala mola veriyor?
D) Tokat’tan beşte çıkan otobüsmü Ankara’ya bir
buçuk saat kala mola veriyor?
E) Tokat’tan beşte çıkan otobüs mü Ankaraya bir
buçuk saat kala mola veriyor?
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım
yanlışı vardır?
A) 7 Temmuz 2004 cumartesi günü askere gittim.
B) Sonunda Milli Eğitim Bakanlığında çalışmaya
başladı.
C) Coğrafya dersinde Anadolu’nun kuzeyini göreceğiz.
D) Baktım ki gelmiyor, ben onun yanına gittim.
E) Yusuf Bey, bana 5’te geleceğini söylemişti.
 NOKTALAMA İŞARETLERİ

 Noktalama işaretleri
 NOKTALAMA İŞARETLERİ
• Tamamlanmış cümlenin sonuna
• Bazı kısaltmaların sonuna
• “-ıncı, -inci,” ekleri yerine
• Tarihlerde ve saatlerde
• Çarpma işareti yerine
• Her üç basamakta bir
nokta kullanılır.
• Eş görevli sözcük ve kelime
grupları ayırma
• Sıralı cümleleri birbirinden ayırma
• Özne, yüklemden uzak düştüğünde
• Ara söz ve ara cümlelerde
• Anlam kargaşasını önlemede
virgül kullanılır.
• Tür-nitelik değişimi
• Öğeleri arasında virgül bulunan
sıralı cümleler
• Karşılaştırma cümlelerinde
noktalı virgül kullanılır.
• Örneklerden önce
• Alıntılarda tırnaktan önce
• Konuşma çizgisinden önce
• Bölme işareti yerine
• Açıklaması yapılacak cümle
sonunda
• İnternet adreslerinde iki nokta
kullanılır.
• Tamamlanmamış cümle sonuna
• Argo bildiren kelime yerine
• Devam eden örnekler yerine
• Atlanan bölüm yerine üç nokta
kullanılır.
• Duygu bildiren sözcük sonuna
• Seslenme ve hitap
sözlerinden sonra
• Küçümseme ve alay belirtmek
için ünlem kullanılır.
• Soru anlamı taşıyan sözcük ve
cümle sonuna
• Cevabı kendi içinde gizli olan
cümle sonuna
• Kesin olarak bilinmeyen bilgi
yanına soru işareti kullanılır.
• Özel isimlere getirilen eklerden
sonra
• Saygı ve ünvan sözcüklerine
gelen eklerden sonra
• Kısaltmalara getirilen eklerden
sonra
• Rakamlara gelen eklerden önce
• Düşürülen heceyi göstermek için
kesme işarreti kullanılır.
• Ek olarak verilen bilgiler
• Tiyatro metinlerinde konuşan
kişinin tavrı, hareketi
• Bilginin doğruluğunun şüpheli
olduğunu göstermede
• Madde belirten harf veya
rakamdan sonra parantez
kullanılır.
• Satıra sığmayan kelimelerde
• Ara sözün başına ve sonuna
• Kök, gövde ve eklerini ayırmak
için
• Sözcüğün hecelerini ayırmak
için
• Çıkarma işareti
• Negatif değerde olan sayıların
başına kısa çizgi kullanılır.
Noktalama işaretleri Test – 1 bilmeyenkalmasın

3. Aşağıdakilerin hangisinin sonuna ünlem

getirilmelidir?
Bilmeyen kalmasın
NOKTA A) Ben ki senin hayattaki tek dostunum
Bitmiş cümlenin sonuna konur. B) Bu şirketi sana yâr etmem Sedat
C) Lakin, hep söyleyip durmuşumdur
Cümle değerindeki sözlerin sonuna konur. D) Sizden pek çok güzel şey öğrendim
E) Şiir sanatının işçiliğine önem vermiyor
Kısaltmaların sonuna konur.

Kurum kuruluş adlarının kısaltılmasında nokta

kullanılmaz.
4. Düşünüyorum; bugün ne yapayım (I) Sinemaya mı
(lI) yoksa kütüphaneye mi gideyim (III) Yoksa evde
Özel isimler kısaltıldığında, sonda nokta bulunduğu mi oturayım (IV) Söyleyin ne yapayım (V)
için ekleri kesme işareti ile ayırmaya gerek yoktur.
Bu parçada numaralandırılmış yerlerden
hangisine soru işareti getirilemez?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

1. Aşağıdakilerin hangisinde satır sonuna
sığmayan sözcüklerin yazımına ilişkin yanlışlık
yapılmıştır?
A) her şey bir-
denbire oldu.
5. Ustalık düzeyini çoktan yakalamış bir yazar olarak
B) Bu konuyu onunla konu-
( ) yaşamını editörlükle kazanma konusunda ne
şabiliriz. diyeceksin ( ) Çok iyi bilirim ( ) dünyanın en nankör
C) O günlerde Kuş- işidir editörlük ( )
Adasına gitmiştik. Boş bırakılan yerlere aşağıdaki noktalama
dizilerinden hangisi getirilmelidir?
D) Dilekçesini TBMM’
ye iletti sonunda. A) (,) (?) (,) (.)
E) Işığı görünce duru- B) (;) (?) (,) (,)
vereceksin. C) (;) (?) (;) (.)
D) (,) (?) (:) (.)
E) (,) (?) (;) (!)

2. “Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme işaretiyle

ayrılmaz.” 6. “Buralarda yetişenler: arpa, buğday, yulaf…”
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala Bu cümlede üç nokta (…) kullanılmasının
uyulmamıştır? nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yarın Ahmetler bize geliyor. A) Benzer örneklerin devam ettiğini göstermek
B) Genç kız Elazığlı olduğunu söylüyordu. B) Cümlenin devam ettiğini göstermek
C) Ankara’da, Mamak’ta, iki yıl oturmuşlar. C) Bu cümlenin başka bir yerden alıntı olduğunu
D) Fazıl Hüsnü, Türkçe’ci bir ozandır. göstermek
E) Osmanlılar tam beş asır üç kıtada egemenlik D) Cümlenin bittiğini göstermek
sürdü. E) Sıralanan örnekleri özellikle vurgulamak

177
bilmeyenkalmasın 1.C 2.D 3.B 4.B 5.A 6.A 7.C 8.C 9.D 10.B 11.E 12.C 13.C 14.A

7. Beni ( ) tek başıma ulaşabildiğim bilgilerin ( )
edindiğim duyarlığın ötesine ulaştırabilen ( )
bana ( ) tek başıma düşünemediğimi düşündüren
( ) duymadığımı duyuran bir tiyatro özlüyorum.
Bu parçada parantezle belirtilen yerlere
sırasıyla hangi noktalama işaretleri
getirilmelidir?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde üç nokta
yanlış kullanılmıştır?
A) Sana anlatacağım o kadar çok şey var ki…
B) Ahmet, …’in verdiği rüşveti kabul etmedi.
C) Kır atın yanında duran, ya huyundan ya
suyundan...

A) (,) (,) (;) (;) (,) D) İğne atsan yere düşmezdi; baloncular, şekerciler,
ketenhelvacılar...
E) (,) (;) (,) (,) (,)
E) Bu kitabı her okuyuşumda, ilkokul öğretmenimi
C) (,) (,) (;) (,) (,)
hatırlıyorum ...
D) (;) (,) (,) (,) (,)
E) (;) (,) (;) (,) (,)

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna

8. Taş taştır ama taş ( ) Rodin’de heykeldir ( ) Renk
renktir ( ) doğada uyumlu biçimde vardır ama
Van Gogh’ta renk ( ) resimdir.
Bu cümlelerde boş bırakılan yerlere sırasıyla
hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:) (.) (,) (,)
B) (:) (.) (,) (,)
C) (,) (.) (,) (,)
D) (:) (.) (.) (;)
E) (:) (.) (,) (,)
9. “Uğraş, didin, düşün, ara, bul, koş, atıl, bağır”
dizesinde virgülün görevi aşağıdakilerden
hangisidir? kendi yöntemleriyle yapar.
ünlem getirilebilir?
A) Bu parayı nereden bulacakmış
B) Biraz bahçede dolaşmak istedi
C) Bir saattir sana sesleniyorum
D) Çiftlik işlerinden hiç anlamam
E) O da bizimle gelecekmiş
13. Aşağıdakilerin hangisinde, iki noktanın (:)
kullanımı yanlıştır?
A) Mutluluk kapısının tek anahtarı vardır: Sevgi.
B) Bilirim orada her şey vardır: İçtenlik, erinç,
coşku...
C) Bilim: nesnel gerçeklerin kavranılması işlevini

A) Hitap sözcüklerini ayırmak D) Bir tek şey öğrenmişti: Her işte, önce kendi
gücüne güvenmeliydi.
B) Belirtisiz nesneleri ayırmak
E) Hasan: “Ağaç ağaçtır ve ağaçlar konuşmazlar?”
C) Arasözü göstermek
dedi.
D) Yüklemleri ayırmak
E) Zarf tümleçlerini ayırmak 14. Aşağıdakilerden hangisi yazım ve noktalama
bakımından doğrudur?
10. Mevlana ( ) şöyle der ( ) ( ) İnsan ( ) bir çift gözdür A) Sait Faik: “Şiir olmayan yerde insan sevgisi
()() de olmaz.” diyor.
Bu cümlede verilen boşluklara aşağıdaki B) Sait Faik, “Şiir olmayan yer de insan sevgisi
noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla de olmaz diyor.”
getirilmelidir?
C) Sait Faik: “şiir olmayan yerde insan sevgiside
A) (,) (:) (,) (.) (.) (“) olmaz,” diyor.
B) (,) (:) (“) (,) (.) (“) D) ”Sait Faik: Şiir olmayan yerde insan sevgisi
C) (,) (:) (“) (;) (.) (“ ) de olmaz.” diyor.
D) (,) (;) (;) (.) (,) (!) E) Sait Faik: “Şiir olmayan yerde insan sevgisi
E) (;) (,) (;) (,) (“) (…) de olmaz diyor.”

178
Noktalama işaretleri Test – 2 bilmeyenkalmasın

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “tırnak” (“)

Bilmeyen kalmasın
Sayıca az olmakla birlikte bazı kurum ve kuruluşların
adlarının kısaltılmış biçimlerinde farklı bir yol izlenir.
Nokta: Bir yazının maddelerini gösteren rakam
veya harflerden sonra konur.
Tarihlerin yazımında gün, ay ve yılı gösteren
sayıların arasına konur.
yanlış kullanılmıştır?
A) “Bir insanı sevmekle başlar her şey.” demiş Sait
Faik.
B) Yazar, “edat tümleci” diye bir şey tanımazdı.
C) ”Gitmek” değil, “kaçmak” diyorum.
D) Namık Kemal “1840-1888” kırk sekiz yaşında
ölmüş.
E) Kurda “Boynun neden kalındır?” diye sormuşlar;
“Kendi işimi kendim görürüm, onun için...” demiş.

Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak

için konur.

1. Aşağıdakilerden hangisi, yazım ve noktalama

bakımından doğrudur?
A) İpek yolunun 2000 yıllık geçmişinde ticaret
siyaseti, siyaset kültürü etkilemiştir.
4. Beethoven, Ayışığı Sonatı’nı çalıyormuş,
Dinleyenlerden biri üstada sormuş;
B) İpek Yolunun 2000 yıllık geçmişinde ticaret,
– Bununla neyi anlatmak istediniz?
siyaseti, siyaset ise kültürü etkilemişdir.
I II
C) İpek Yolu’nun 2000 yıllık geçmişinde ticaret,
siyaseti, siyasette kültürü etkilemiştir.
Beethoven, sonatı bir kez daha çalmış ve:
III
D) İpek Yolu’nun 2000 yıllık geçmişinde ticaret,
siyaseti; siyaset de kültürü etkilemiştir. – İşte bunu, demiş…

E) İpek Yolu’nun 2000 yıllık geçmişin de ticaret, IV V

siyaseti; siyaset, kültürü etkilemiştir. Bu parçada numaralanmış noktalama
işaretlerinden hangileri yanlış kullanılmıştır?
A) I. ve Il. B) I. ve lII. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) III. ve V.

5. İnsanın dünyayı tanıma ve değiştirme isteği

için iki yol vardır ( ) Bilim ve sanat ( ) Bilim ( )
insanın bilgisel deneyimlerini ( ) sanat ise duyusal
2. Aşağıdakilerin hangisinde, “üç nokta” (…) yanlış
deneyimlerini anlatma biçimidir.
kullanılmıştır?
Bu cümlede ayraçlarla belirtilen yerlere
A) Sen, A…’ye gitmeyecek misin?
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri
B) Sınav sonuçları postalanmış... sırasıyla konmalıdır?
C) Ey kimsesiz, avare çocuklar, hele sizler, hele A) (:) (.) (,) (;)
sizler...
B) (;) (…) (;) (,)
D) Bulabildiğim üç gazeteyi de okurum: Tercüman,
C) (:) (…) (.) (:)
Türkiye, Milliyet…
D) (.) (,) (.) (:)
E) Ben seni bilmez miyim? Sen ne yalancı, ne
dolandırıcı, ne... E) (:) (;) (,) (;)

179
bilmeyenkalmasın
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, iki nokta (:)
yanlış kullanılmıştır? hem de noktalama yanlışı vardır?
A) Picasso: “Resim senin benden istediğin değil,
benim sana verdiğimdir.” der.
B) İki yönü var sanat yapıtının: Biçim ve içerik.
C) En çok okunan kadın yazarımız: Buket Uzuner’dir.
D) Öğrenciler: “Edebiyat kitapları yeni şair ve yazarlara
da yer versin.” diyorlardı.
E) Realizmden etkilenen sanatçılardan bazıları:
Yakup Kadri, Hâlit Ziya, Reşat Nuri...
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, iki nokta (:)
yanlış kullanılmıştır?
A) Ad vermek: Doğu Anadolu’da patatese kartol
derler.
B) Herhangi bir yargıya varmak: Bu işe baban ne
der?
C) Düşünmek, ummak: Akşama eve varırız derken
sabahı bulduk.
D) Koşullar ne olursa olsun bir işi yapmak: Gece
gündüz demedi çalıştı.
E) O hâlde: Ağzımı açıyorum deme, çok fena olursun.
8. Aşağıdakilerden hangisinde, kesme işareti (‘)
ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) Özel adlara gelen yapım eklerinin ayrılmasında
kullanılmaz.
B) Sayılardan sonra gelen bütün eklerin ayrılmasında
kullanılır.
C) Kısaltmalara gelen çekim eklerinin ayrılmasında
kullanılmaz.
D) Bir harften ya da ekten sonra gelen eklerin
ayrılmasında kullanılır.
E) Özel adlara gelen çekim eklerinin ayrılmasında
kullanılır.
180
1.B 2.D 3.D 4.E 5.A 6.C 7.E 8.C 9.B 10.A 11.E
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, hem yazım
A) Onbeş yaşında kendimi öğrenmeye verdim, otuz
yaşında irademe sahip olabildim.
B) Başkalarına gereksinim duymadan
yaşıyabileceklerini sananlar aldanırlar ama;
başkalarının kendisi olmadan yaşayabileceklerini
sananlar daha çok aldanırlar.
C) Okuyamayanların okuyanlardan daha çok olduğu
ülkelerde gerçek yazar ya hapiste olur ya gurbette
ya da başı dertte.
D) Başkalarına karşı maske takmaya alışanlar
sonunda kendi gerçek yüzlerini unuturlar.
E) Bir kum tanesinin sırrını çözmeyi başarsaydık,
bütün Dünya’nın sırrını öğrenmiş olurduk.
10. Ünlem işaretinin yanlış kullanıldığı cümle
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Siz de yazınızın bir yerinde öyle demiyor muydunuz!
B) Git! Gözüm görmesin seni, git!
C) Bu bana çok korkunç geliyor, anlatamayacağım
kadar korkunç!
D) Hey! Gecenin, karanlığın bekçisi yarasalar...
E) Teknedekilere seslendi: Kaçın!
11. – Bu köşede kimi bekliyorsun (I)
– Arkadaşımı (ll)
– Akın’ın küçük kardeşi mi (lll)
– Evet (IV) ya sen (V)
Bu konuşmada belirtilen yerlere sırasıyla
hangi işaretler konmalıdır?
A) (?) (.) (!) (,) (:)
B) (?) (?) (!) (,) (:)
C) (!) (.) (!) (,) (?)
D) (!) (?) (!) (,) (!)
E) (?) (.) (?) (,) (?)
Noktalama işaretleri Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Cümle içinde eş görevli sözcükler ve sözcük öbekleri
arasına virgül konur.
Sıralı cümleler arasında da virgül kullanılır.
Özneyle yüklem arasına başka ögeler girmişse
özneden sonra kullanılır. Tamlama karışıklığını önlemek
için kullanılır.
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde virgül farklı
bir görevde kullanılmıştır?
A) Pazardan aldıkları elma, armut, muz…
B) Sizi buraya çağıran kim? Ahmet, Mehmet, Yasin
mi?
C) Ahmet Bey, bizi kendine yakın buluyor, bizi hep
koruyordu.
D) Artık bilmiyorum; hep stres, hep üzüntü, hep
mutsuzluk olacaktı.
E) Bankaları, mağazaları, pazarları akşama kadar
gezip durdum.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna
nokta getirilmelidir?
A) Bana bunları neden yaptığını anlatır mısın
B) Nasıl bir program hazırladığını biliyorum
C) Ah, bu ağrı canımı çok yakıyor
D) Bir ekmek, iki tabak yemek yedim; sonra
E) Ya bu deveyi gütmeli, ya bu diyardan
3. “Bilgili insanla tartışmak kolay( ) onu etkilemek
güçtür( ) idare etmek kolay( ) yönlendirmekse
olanaksızdır( )”
Bu cümlede, ayraçlarla belirtilen yerlere
sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen
noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (,) (,) (,) (.) B) (,) (;) (,) (.)
C) (,) (:) (,) (.) D) (,) (:) (,) (!)
E) (,) (;) (,) (…)
181
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama
yanlışı vardır?
A) Bu pazar mı, gelecek pazar mı gidiyoruz?
B) Fuzuli (1495? – 1556) XVI. yüzyıl divan
şairlerimizden biridir.
C) Peki, size göre Ankara’mı daha güzel?
D) O, Bursa’da kaç yıldır yaşıyor?
E) Kapıya vurmadan içeri giren öğrenci çok saygılı
(!) bir insana benziyor.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama
yanlışı yapılmıştır?
A) Çocuğu 5 Haziran 1998’de dünyaya geldi.
B) Nisan ayında yağmurlarda birlikte ıslandık.
C) Askerde, Ordulu birçok arkadaşı vardı.
D) Bu konuya Ankara da pek sıcak bakmıyor.
E) Onu ziyarete, sadece Ali’mi gitmiş.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru
işaretinin kullanımı yanlıştır?
A) Bu kitap kaç yılında yazılmış?
B) Yunus Emre (? - ?) şiirleriyle gönüllere seslenmiştir.
C) Gençlik günlerinden beri en çok Fuzuli’yi (?-1566)
okurum.
D) Senin derse gelmeyeceğini bilmiyordum?
E) Onuncu soruyu önce kim çözdü?
7. Kesme işareti (‘) aşağıdakilerin hangisinde
doğru kullanılmıştır?
A) Konuşmasından Malatya’lı olduğu anlaşılıyordu.
B) Bizim sınıf’ın en genç öğrencisi oydu.
C) Menekşe’yi koparıp yere atmışlar.
D) Adanalı’lar memleketlerine çok düşkün insanlardır.
E) Bu olayı bize haber eden Gül’dür.
bilmeyenkalmasın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül yanlış
yerde kullanılmıştır?
A) Temiz, güzel bir evleri varmış.
B) Annesi, dün akşam İstanbul’a gitti.
C) Tembel, ailesini de çok üzer.
D) Fındık, ağaçlarının ardından güneş doğuyor.
E) Dışarıya çıktı, biraz gezip eve döndü.
9. Aşağıdakilerin hangisinde kısa çizgi
kullanılamaz?
A) Aralarında anlamca ilgi bulunan sözcüklerin
arasında
B) Arapça ve Farsça tamlamalarda
C) Roman ve hikâyede karşılıklı konuşmaların
başında
D) Sözcüklerin, kök ve ek ayrımında
E) Mısra sonlarında bitmemiş sözcüklerin hecelerini
ayırmada
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde (…) üç nokta
kullanılması gerekirken kullanılmamıştır?
A) Sokaklar bomboş, hava buz gibiydi.
B) Ara sıra bize hediyeler getirir; kalem, silgi cüzdan…
C) Onun burnu b.’tan çıkmazdı hiç.
D) Şiirlere duygu yükler, acı yükler, hasret yükler o.
E) Mahkemede A ( ) Hanım bize şahitlik edecek.
182
1.C 2.B 3.B 4.C 5.E 6.D 7.E 8.D 9.C 10.C 11.D 12.E 13.E
11. M. Kemal ( ) “Aklın ve ilmin üç büyük düşmanı
vardır ( ) fenalık, cahillik ( ) tembellik ( )” der.
Bu cümlede ( ) işareti ile gösterilen yerlere
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri
getirilmelidir?
A) (;) (;) (,) (!) B) (:) (;) (,) (…)
C) (:) (:) (;) (…) D) (:) (:) (,) (.)
E) (,) (:) (,) (…)
12. Aşağıdakilerin hangisinde virgül yanlış yerde
kullanılmıştır?
A) Amcasına, teyzesine, arkadaşlarına bayram
kartı gönderdi.
B) Çok çalışıyor, dersleri bir türlü anlayamıyor.
C) İki yıldan beri vatanını, oradakileri, unutamıyordu.
D) İhtiyar, çocuğu çağırıp adını sordu.
E) Geçen ay yapılan deneme imtihanının, sonucunu
öğreneceğiz.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “tırnak işareti”
(“ “) yanlış kullanılmıştır?
A) Yakup Kadri “Yaban”da aydınla halkın çatışmasını
anlatmıştır.
B) “İzmir üzerine dünyada bir şehir daha yoktur!”
diyorlar.
C) Bugün öğrenciler “Kendi Gök Kubbemiz” adlı
şiiri incelediler.
D) “Yazım kuralları” bölümünde bazı uyarılara yer
verilmiştir.
E) Babam: “Kurtuluş Savaşını en iyi “Yaban” romanını
okuyarak öğrenirsin.” dedi.
Noktalama işaretleri Test – 4
Bilmeyen kalmasın
Virgül, cümlede anlam gereği özellikle belirtilmek
istenen ögeden sonra kullanılır.
Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler
arasına konur.
Virgülden sonra gelen sözcükler küçük harfle
başlar.(Özel isimler istisnadır)
Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak
için konur.
1. “Kitaptaki her portre, öyküsel içeriği ve dil tadıyla
öne çıkıyor.” cümlesinde virgülün kullanımıyla
özdeş kullanım, aşağıdakilerin hangisindedir?
A) Gardan geçer, manevra sahasına iner, vagonları
seyreder dururmuş.
B) Tarık Dursun, “Geçti Akşam Suları”nda unutamadığı
kişileri anlatıyor.
C) Bugün Kordon’daki, Alsancak’taki, Güzel Yalı’daki
yüksek yapılar imbatı İzmir’in sokaklarına sokmuyor.
D) Geçen hafta salı günü, seninle görüştüğümüz
gün, epeyce yorgun görünüyordu.
E) Zamanın varsa biraz görüşelim, dedi.
2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde iki nokta (:)
farklı görevde kullanılmıştır?
A) Masanın üzerinde kalın bir kitap vardı: Çalıkuşu.
B) Turgay: “Sizlere bir çay ikram edebilirim.”
C) Mustafa Kemal: “Ne mutlu Türk’üm diyene!”
demiştir.
D) Annem:
– Dinlemeden konuşmayın, der.
E) A. Daudet:
– Şiirlerimde renk ve ışıltı her zaman vardı,
demiş.
183
bilmeyenkalmasın
3. “Kıyı gazinolarını yıkan güç; fabrikalara, fabrikacıya
dokunamıyor. Yurtsever sermayeci vatana
kıyarken, vatan sevmezliği düşüncede arıyoruz.
Ülke batıran fabrikacılıktan korkmuyoruz da sanat
ürünlerinden korkuyoruz.”
“Bazı cümlelerde kimi sözcüklerden sonra parantez
içine konan ünlem işareti yazılana inanılmadığını
ya da yazılanla alay edildiğini gösterir.”
Bu açıklamaya göre paragrafta hangi sözcükten
sonra ünlem işareti konmalıdır?
A) ”güç”ten
B) ”fabrikacıya”dan
C) ”yurtsever”den
D) ”ülke batıran”dan
E) ”düşünce”den
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kesme
işareti yanlış kullanılmıştır?
A) 1919 senesi Mayıs’ının 19’uncu günü Atatürk
Samsun’a çıktı.
B) Okulda herkes Selahattin Bey’in başarılarından
bahsediyordu.
C) Türkiye’mizin her köşesi bir cennet gibi.
D) Yardımseverlik Türk’lerin kanında var.
E) Bu kararlar TBMM’nin 112’nci Birleşiminin 2’nci
oturumunda alındı.
5. Aşağıdakilerin hangisinde parantez (ayraç)
farklı bir amaçla kullanılmıştır?
A) Bu yedi sanatçı (Yedi Meşaleciler) hece şiirinde
köklü bir değişiklik yapamadı.
B) Tanzimat’ın ilk iki gazetesini (Tercüman-ı Ahval
ve Tasvir-i Efkâr) başka gazeteler de izledi.
G) Günümüzde çıkan edebiyat dergilerini (Duvar,
Adam Sanat, Varlık) zevkle okuyorum
D) Birey, doğanın ve kültürün sürekli ilerleyişlerini
eş zamanlı (senkronik) olarak yaşamayı
başarmalıdır.
E) Tanzimat’la birlikte edebiyatımıza yeni nesir
türleri (hikâye, roman, tiyatro) girer.
bilmeyenkalmasın
6. I. Tersinden okununca yine aynı anlamı veren
cümlelere, anakiklik denir (“Anastas mum satsana.”).
II. “Okuldan çıkınca hemen eve gel.” demişlerdi.
III. N. Ataç, bir denemesinde, “Orhan Veli’nin şiir
anlayışını desteklediğini” belirtiyor.
IV. F. Saussure şöyle açıklıyor bunu : “Dil, bir
göstergeler sistemidir.”
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde tırnak
işareti (“ “) gereksiz kullanılmıştır?
A) I. ve Il. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta (:)
yanlış kullanılmıştır?
A) Hâlide Edip Adıvar’a göre: Handan en iyi
romanlarından biridir.
B) Yakup Kadri Karaosmanloğlu’nun Kurtuluş Savaşı
sırasında geçen olayları anlattığı romanları vardır:
Yaban, Ankara ...
C) Öğretmen sınıfa geç girdiği için: “Özür dilerim
çocuklar!” dedi.
D) Yazar, kitabını şöyle bitiriyor: “Hiçbir şey hayâl
kadar şaşırtıcı olamaz, yazı hariç.”
E) İlginç bir ad bulmuş kitabına: Benim Adım Kırmızı.
8. Onu nerede görmüştüm acaba (I) Sinemada mı,
tiyatroda mı (II) Gerçekten nerede gördüğümü
hatırlamıyorum (IIl) Sinemada gördüysem hangi
film oynuyordu (IV) Yoksa Brecht’in “Üç Kuruşluk
Opera”sında mıydı (V)
Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisinde
soru işareti kullanılamaz?
A) I. B) II. C) IIl. D) IV. E) V.
184
1.B 2.A 3.C 4.D 5.D 6.B 7.A 8.C 9.B 10.D 11.A
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, parantezle
belirtilen yere noktalı virgül (;) getirilebilir?
A) Adamcağız o anda bütün cesaretini ( ) belki de
düşünme gücünü kaybetmişti.
B) Moliere, Racine, Corneille klasik ( ) Victor Hugo,
Lamartine, A. Dumas romantik sanatçılardır.
C) Hava iyice kararmıştı ( ) sokak lambaları hâlâ
yanmıyordu.
D) Onu bulmanın ne kadar zor olduğunu biliyordu
fakat aramaktan( ) sormaktan vazgeçmiyordu.
E) Kapılar kapanır, konser başlar ( ) kimi seyirciler
koltuklarında utanmaksızın yüksek sesle
konuşmaya devam ederler.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, soru işareti
(?) yanlış kullanılmıştır?
A) Şiirin imge dünyasından duyulan korku nereden
geliyor?
B) Bu durumda sanatçılarla delileri bir tutmuş
olmuyorlar mı?
C) Şiir sezgisi bu denli sağlam olmasaydı, Il. Yeni’nin
en özgün şairi olabilir miydi?
D) Cansever’in şiirini bilir misin diye sormak gerekiyor
onlara?
E) Bu bayat sorun hakkında kalem oynatması neyi
gösterir bize?
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde iki nokta
kullanılması gerekirken kullanılmamıştır?
A) Bilge Kağan: “Türklerim, işitin! Üstten gök
çekilmedikçe…”
B) Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim.
(Falih Rıfkı Atay)
C) At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. (Atasözü)
D) ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara,
1958.
E) Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor.
Noktalama işaretleri Test – 5
Bilmeyen kalmasın
İki noktadan sonra gelen cümle büyük harfle başlar.
İki noktadan sonra genelde açıklama vardır. İçinde
virgül bulunan cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı
virgül kullanılır.
İki noktadan sonra bağımsız bir cümle geliyorsa
bu cümle büyük harfle başlar; art arda örnekler
sıralanıyorsa ilk örnek küçük harfle başlar.
1. Aşağıdakilerin hangisinde noktalama
eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Kitapçı bize pek iyi davranmadı.
B) Satıcı malın fiyatını bilmiyordu.
C) Kapıcı karısına kötü sözler söyledi.
D) Simitçi sokaktan bağırarak geçiyordu.
E) Sütçü sabahları bize uğramıyor.
2. “Virgül, bir kelimenin, kendisinden sonra gelen
kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam
bakımından bağlantısı olmadığını göstermek için
kullanılabilir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgülün
kullanımı, bu kuralın örneği olamaz?
A) Ağlayan yaralı, doktora seslendi.
B) Genç, fidanların çevresini gözden geçirdi.
C) Gerçekten okumak isteyen, birilerine suç bulmaz.
D) Bu sabah, dersine zamanında yetişmişti.
E) Sağlığı bozulan, hemen tedaviye başlamalı.
185
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdakilerin hangisinde virgül (,) diğerlerinden
farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A) Buraları galiba pek tanımıyorsun, dedi.
B) Dedem beni el üstünde tutar, sever.
C) Canı sıkılınca ceketini alıp çıkıyor, dolaşıyor.
D) Yağlıboya tablolarını özenle sildi, parlattı.
E) Son lokmasını zorlukla da olsa çiğnedi, yuttu.
4. Aşağıdakilerin hangisinde üç nokta (…)
diğerlerinden farklı bir işlevde kullanılmıştır?
A) Masanın kenarında iki sandalye… Pencerede
sararmış bir perde…
B) Zirveye doğru tırmandıkça sağımızda köpüklü,
masmavi bir deniz manzarası…
C) Dolabın içinde ne yok ki: oyuncaklar, kitaplar,
eski dergiler, giysiler…
D) Başında kalıbı düzgün, kahverengi kadifeden
bir fötr şapka…
E) Aylardır heyecanla beklediğimiz işler artık başka
bahara…
5. Tepeden aşağılara bakıyorum. Sararmış
başaklarıyla uzanan tarlalar (I) Tarlaların arasında
yükseliyor uzun, salınan kavaklar (II) Ufukla
birleşen mor dağlar (III) Dağların üstünden sağa
sola uzanan uçak dumanları (IV) İlerilerde bir
yerde tozu dumana katan bir kamyon (V)
Bu parçadaki numaralı yerlerin hangisine
ötekilerden farklı bir noktalama işareti
kullanılmalıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın
6. Büyüklerine saygılı olan (I) küçüklerini seven (II)
çevreye duyarlı (III) gelişime açık (IV) çağdaş (V)
bireyler yetiştirmek istiyoruz.
Bu cümledeki numaralı yerlerin hangisine
noktalama işareti konmasına gerek yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Bu üniversiteyi Prof (I) Dr (II) Ahmet Yavaş
kurmuştu (III) Bölümler 29 (IV) Nisan (V) 1970
tarihinde öğrenci almaya başladı (VI)
Bu parçada ayraçla ( ) belirtilen yerlerin
hangisine nokta (.) konmasına gerek yoktur?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.
D) IV. ve V. E) V. ve VI.
8. Amasya denince ilkin elması akla geliyor ( ) kırmızı
yanaklı elması. Sonra da Amasya Konferansı’nı
hatırlıyoruz ( ) Irmağın kenarında kıvrılan tarihi
konaklarını ( ) cumbalı evlerini de saymalı elbette.
Bu parçada ayraçla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (,) (…) (,) B) (.) (.) (,) C) (,) (;) (,)
D) (…) (.) (,) E) (,) (.) (,)
9. İhsan Oktay Anar ( ) susarak kendi mitini üretmiş
nadir yazarlarımızdandır ( ) Onun, Suskunlar adlı
romanı telaşsız ( ) sessiz sedasız kitapçı raflarında
yerini aldığında ( ) sayıları giderek artan Anar
okurlarında bir hareketlilik baş gösteriyor.
Bu parçada ayraçlarla ( ) gösterilen yerlere
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (,) (.) (,) (,) B) (;) (.) (,) (,)
C) (,) (;) (,) (,) D) (,) (.) (…) (,)
E) (,) (!) (,) (,)
186
1.C 2.E 3.A 4.E 5.B 6.E 7.D 8.E 9.A 10.A 11.B 12.D
10. Öğrenci (I) başarısını etkileyen önemli üç nokta
vardır (II) ilgi (III) çalışma ve tekrar (IV) Bunlardan
ilki (V) ikinciyi, ikinci de sonuncuyu etkiler.
Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine
bir noktalama işareti getirmeye gerek yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Bir pazar günüydü. İçimde bir sevinç (I) Kalbim küt
küt atıyor (II) Sanki uzaklardan uçarı bir haber (III)
Nedensiz bir beklenti bu, biliyorum (IV) Böyle bir
haberi beklemek bile güzeldir (V)
Numaralanmış yerlerden hangilerine üç nokta
(…) getirilmelidir?
A) I. ve II. B) I. ve III C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
12. “Cümlede anılmak, açıklanmak istenmeyen bir söz
yerine üç nokta konur.”
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya
uygun olarak kullanılan üç nokta vardır?
A) Eline biraz para geçmeye görsün…
B) Ta dağın tepesinden deniz kıyısına kadar rengârenk
çiçek…
C) Tavan arasında kitaplar, dergiler, eski eşyalar…
D) Bu evi on beş yıl önce ...’dan almışlar.
E) Sınavı kazanınca herkese haber vermeler, hava
atmalar…
Noktalama işaretleri Test – 6 bilmeyenkalmasın

3. Güz ( ) sarı hüzünler perisi ( ) bulutlarını seriyor

Bilmeyen kalmasın kentin üzerine ( ) Yalnız kente mi ( ) İnsanın can
Üç nokta: evine de ( )
Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır. Bu parçada ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla
aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri
Benzer örneklerin sürdürülebileceğini göstermek getirilmelidir?
için kullanılır. A) (;) (,) (…) (,) (…) B) (;) (,) (.) (,) (?)
C) (,) (,) (.) (,) (…) D) (,) (,) (.) (?) (.)
Söylenmek istenmeyen sözler yerine kullanılır. E) (.) (,) (.) (?) (.)

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraçla

belirtilen yere noktalı virgül (;) getirilmelidir?
A) Bu eser ( ) gerçekçi gözlemlerin ürünüdür.
B) Bir an ( ) ne yalan söyleyeyim, ben de tereddüt
ettim.
C) Ben bu işi çok iyi yaparım ( ) bu işle ilgili eğitim
gördüm.
D) Öğretmenler ( ) gençleri yetiştirirken kendilerini
4. İnsanlar büyüdükçe gururları ( ) kibirleri ( ) hasetleri
de büyümektedir adeta ( ) İnsanın büyümesine
de yetiştirirler.
orantılı olarak büyüyen bu olumsuz karakter
E) Senden istediklerim şunlar ( ) Saygılı ol, çalış özelliklerinin zararlarını en aza nasıl mı indirebiliriz
ve bir şeyleri başar. ( ) Islah ve terbiye ederek elbette ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (,) (,) (!) (:) (…)
B) (,) (,) (.) (?) (.)
C) (,) (;) (.) (?) (…)
D) (;) (,) (.) (?) (.)
E) (,) (,) (.) (:) (!)

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir noktalama

yanlışlığı yapılmıştır? 5. Çikolatanın kutusunu araladı ( ) açtı ( ) İçinden bir
avuç aldı ( ) ağzına doldurdu. Yanaklarını şişirerek
A) Gümrükteki memur başını kaldırdı:
çiğnedi ( ) çiğnedi…
– Adınız?
Bu parçada ayraçlarla ( ) gösterilen yerlere
B) Yunus Emre (1240?-1320) , (Doğum yeri: ?) aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
C) Umduk… bekledik… düşündük… işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
D) Elif Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak A) (.) (.) (,) (,) B) (,) (,) (,) (,)
sesini duyunca koştu. C) (,) (.) (,) (,) D) (,) (.) (…) (,)
E) 12 Temmuz 2010 Pazartesinin TDK için önemi E) (.) (.) (.) (.)
büyüktür.

187
bilmeyenkalmasın
6. Çocuklarımızı bizden oldukları için severiz( ) Etlerine
etimiz ( ) kemiklerine kemiğimiz deriz ( ) ama bizim
dünyaya getirdiğimiz daha başka şeyler var ki hiç
de çocuklarımızdan aşağı kalmaz ( ) Ruhumuzun
ve bilgimizin doğurduğu çocuklar bedenimizden
daha yüksek bir yanımızın meyveleridir ve daha çok
bizdendirler ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (.) (;) (,) (.) (.) B) (.) (;) (:) (.) (.)
C) (.) (,) (;) (:) (.) D) (:) (,) (;) (.) (.)
E) (:) (,) (;) (:) (.)
7. Sizi ODTÜ’de felsefe okumayı bıraktırıp Hacettepe’de
tiyatro okumaya teşvik eden neydi ( ) kimdi diye
soruyorlar ( ) Buna iki ayrı cevap verebilirim ( ) Pratik
nedenler ve daha teorik diyebileceğim nedenler ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (?) (.) (:) (…)
B) (,) (.) (:) (…)
C) (?) (:) (;) (.)
D) (?) (.) (:) (.)
E) (,) (.) (:) (.)
8. Platon ( ) çömlekçi zengin olmamalı ( ) diyor ( )
Kesinlikle doğru söylemiş ( ) Çömlekçi zengin olur
da çömlekçiliği bırakırsa çömleksiz ne yaparız
sonra biz ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (,) (;) (,) (!) (?) B) (;) (,) (.) (.) (!)
C) (,) (,) (.) (.) (?) D) (:) (,) (,) (!) (?)
E) (:) (,) (,) (.) (!)
188
1.D 2.C 3.D 4.B 5.C 6.C 7.E 8.C 9.B 10.D 11.D
9. Bakın Süleyman ne diyor( ) ( ) Malın çok olduğu
yerde yiyiciler de çok olur( ) Mal sahibine seyirden
başka ne düşer( ) ( )
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla
hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:) , (‘’) , (.) , (! ) , (‘’)
B) (:) , (‘’) , (.) , (? ) , (‘’)
C) (,) , (‘’) , (.) , (?) , (‘’)
D) (:) , (‘’) , (,) , (?) , (‘’)
E) (,) , (‘’) , (.) , (!) , (‘’)
10. Buna göre( ) gerçek bilgi( ) kaynağı duyu verilerinde
olan fakat zihinle kavramlı ve anlamlı hâle getirilen
bilgidir( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (,) (:) (.)
B) (,) (;) (!)
C) (:) (;) (…)
D) (,) (;) (.)
E) ( ;) (,) (.)
11. Aşağıdaki cümlelerde ayraçlarla ( ) gösterilen
yerlerin hangisine diğerlerinden farklı bir noktalama
işareti getirilmelidir?
A) Annesi, kardeşleri, babası burada kaldılar ( ) o,
tek başına Amerika’ya gitti.
B) Ankara, İstanbul, Çanakkale ve İzmir’i bu gezimizde
( ) Çankırı, Amasya, Samsun ve Trabzon’u
sonrakinde dolaşacağız.
C) Romanı, öyküyü, tiyatroyu bıraktı ( ) deneme,
anı ve biyografi türlerinde yazıyor.
D) Yorucu bir günün sonun da kendimi eve attım
( ) doğruca yatağa girdim.
E) Düşünmek, hayal etmek güzeldir ( ) yapmak,
uygulamak zordur.
bilmeyenkalmasın 1. 2. 3. 4. 5. 6. bilmeyenkalmasın
7. 8. 9. 10. 11. 12.

ANLATIM BOZUKLUKLARI

 Anlatım bozukluğu

189
bilmeyenkalmasın

ANLATIM BOZUKLUKLARI
A. Yapıya Dayalı: Cümleyi oluşturan söz grubu ya da ögelerle ilgilidir.
B. Anlama Dayalı

ÖZNE YÜKLEM UYUMUYLA İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

1. tekillik çoğulluk uyumu 2. kişi uyumu 3. çatı uyumu
• Çiçekler solmuşlar. • Ahmet’le ben giderim. • Otlar yolarak yığılmalıdır.
• Çiçekler solmuş. • Ahmet’le ben gideriz. • Otlar yolunarak yığılmalıdır.

NESNE VEYA TÜMLEÇ EKSİKLİĞİ İLE İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

• Kiralayacağımız eve baktık ve beğendik. • Kiralayacağımız eve baktık ve evi beğendik.

YAZIM VE NOKTALAMAYLA İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

• İhtiyar adama baktı. • İhtiyar, adama baktı.

YAZIM VE NOKTALAMAYLA İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

• Önümüzdeki haftanın programlarını • İzlenmeyen program nasıl hatırlanır?

hatırlattık sizlere sayın seyirciler.

TAMLAMALARLA İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

• Kitap, toplumun gelişmesinde • Kitabın, toplumun gelişmesinde
önemli bir yeri vardır. önemli bir yeri vardır.

KELİMEYLE İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

Kelimenin eksik, fazla ya da yanlış anlamda / yerde kullanımıdır.
• Ağrısız kulak delinir • Ahmet’le ben giderim.

YÜKLEMLE İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

Sıralı ve bağlı cümlelerde yüklemlerden birinin eksik olmasıdır.
• Boyu kısa, bedeni pek biçimli değildi. • Kitabın, toplumun gelişmesinde önemli bir yeri
vardır.

ÖZNEYLE İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI

Sıralı ve bağlı cümlelerde öznelerden birinin eksik olmasıdır.

• Boyu kısa, bedeni pek biçimli değildi. • Kitabın, toplumun gelişmesinde önemli bir
yeri vardır.
Anlatım Bozukluğu Test – 1 bilmeyenkalmasın

3. “Zenginler ve fakirler arasındaki ayrıcalık tamamen

Bilmeyen kalmasın ortadan kaldırılmadıkça dünyanın hiçbir yerine
mutluluk getirilemez, hiçbir zaman.”
Anlatım bozukluğu olan cümlenin kulağı tırmalayacağını
kesinlikle unutmayalım. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin
hangisinden kaynaklanmaktadır?

Bir cümlede anlamları aynı olan veya anlamca A) Çoğul ekinin gereksiz kullanımından
biri diğerini içeren sözcüklerin birlikte kullanılması B) Gereksiz sözcük kullanımından
anlatım bozukluğuna yol açar. C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanılmasından
D) Sözcüğün yanlış yerde kullanılmasından
Sözün yanlış yerde kullanılması mantık hatasına
E) Anlam belirsizliğinden
yol açabilir. Sözün doğrusunu bulalım.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım

bozukluğu vardır?
A) Mutluluğun gizi her dönemde aynı, herkese göre
farklı mıdır? 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu yoktur?
B) Araştırmacılar çok kapalı alanda kalmanın
mutsuzluk sebebi olduğunu söylüyor. A) On yıl çalışarak yazdığı son eserini çok sevdiği
eşine itham etti.
C) Mutluluğu bulduğunu söyleyenler genellikle mutsuz
olanlardır, savını ileri süren araştırmacılar da B) Bu yere çok zor ve çetin yollardan geçerek geldiğini
var. hepimiz biliyoruz.
YAYINLARI

D) Mutluluk araştırma ile bulunacak bir şey midir, C) Şiir kitabına yapılan eleştirilerin çok haksız ve
o da tartışılır. abartılı olduğunu savunuyordu.

E) Mutluluğun sırrı yaşadığını bilmek ve hayata D) Spor ve kültürel faaliyetlere verilen önem bir
sımsıkı sarılmaktır. şehrin gelişmişliğini gösterir.
E) Bitki çeşitliliğinin bölgeden bölgeye hatta yöreden
yöreye farklılık göstermesinden daha doğal ne
olabilir?

2. “Yazar son romanını 14 Kasım 2001 yılında bin bir

zahmetle yayımladı.”
5. “Şair hâlk dilini ve töresini şiirlerinde kullanması
garipsenecek bir durum değildir?”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin
hangisiyle giderilebilir?
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden
hangisiyle giderilebilir?
A) ‘’yayımladı’’ sözcüğü yerine ‘’çıkardı’’ sözcüğü
A) ‘’garipsenecek bir durum değildir,’’ sözü yerine
getirilerek
‘’çok doğaldır’’ sözü getirilerek
B) ‘’son romanı’’ yerine ‘’son yapıtını’’ ifadesi getirilerek
B) ‘’hâlk dilini’’ tamlamasındaki iyelik eki kaldırılarak
C) ‘’bin bir zahmetle’’ yerine ‘’zorlanarak’’ sözcüğü
C) Özneye tamlayan eki getirilerek
getirilerek
D) Yüklemdeki ek-fiil atılarak
D) ‘’yılında’’ sözcüğü yerine ‘’tarihinde’’ sözcüğü
getirilerek E) ‘’şiirlerinde’’ sözcüğünde kullanılan çoğul eki
atılarak
E) ‘’yazar’’ sözcüğünden sonra virgül (,) getirilerek

191
bilmeyenkalmasın
6. “Öğrencileri motive ve teşvik etmeli, cesaretlendirmeli
ve çok destek vermeliyiz.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğuyla özdeş olan
anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinde
vardır?
A) Bu son çalışmalarla hedefimize yaklaştık mı,
yoksa uzaklaştık mı?
B) Akrabalarımıza çok destek olmalı, yakın durmalı
ve çok korumalıyız.
C) İnsanlara saygı duymalı, sevmeli ve anlamalıyız.
D) Derse odaklanmalı, bütün yönleriyle anlamaya
çalışmalıyız.
E) Kimin zeki kimin zeki olmadığını sene sonunda
yapılacak sınavda belli olur.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) İyi bir üniversite ve güzel bir gelecek ancak geceli
gündüzlü çalışarak kazanılabilir.
B) Çok sevdiği o ülkenin fizikî ve beşerî haritasını
YAYINLARI
avucunun içi gibi biliyordu.
C) Modern şiirimizi çok sever, çok okur ve ondan
çok etkilenirdi.
D) Gerçeklerin olduğu gibi anlatılması kitabın nitelikli
olduğunu göstermez.
E) Günümüz insanını anlamak ve ona yardımcı
olmak her romancının görevi olmalıdır.
8. I. Son dönemin en iyi yazarlarından biri birçok
eleştirilere maruz kalınca toplantıyı terk etti.
II. Romanın kurgusu ve dili insanı mest ediyor,
çok okunacaklar listesine şimdiden yazılsın.
III. Herkes şiirin öldüğünden bahsediyor ama kimse
şiire destek vermeyi düşünmüyorlar.
IV. Kişisel gelişim ve tarihsel kitaplar en çok satılanlar
arasında.
V. Hiç kimse durumun kötüye gittiğini kabullenmiyor
hatta herkes yadsımaya çalışıyor.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
anlatım bozukluğu yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
192
1.B 2.D 3.C 4.E 5.C 6.A 7.A 8.E 9.A 10.C 11.A 12.C
9. Kanımca televizyonun gösterdiği filmler
I II
acımasızca ve ayaküstü eleştirilirse bence
III IV V
haksızlık olur.
Bu cümlede altı çizili sözcüklerden hangisi
çıkarılırsa anlamda bir daralma olmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlam
karışıklığının önüne geçmek için bir zamir
kullanılması zorunludur?
A) Dün akşam gelemeyeceğimi söyledim.
B) Bu işi başaracağınıza inanıyorum.
C) Arkadaşlarını davet etti mi?
D) Dergileri evime getirecekti.
E) Çok güzel şiir okuyorsun.
11. “Suçlu sayısının artacağı savunularak büyük bir
cezaevi yaptırılıyor.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin
hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Yanlış anlamda sözcük kullanılmasından
B) Gereksiz sözcük kullanılmasından
C) Anlamca gelişen sözlerin bir arada kullanılmasından
D) Yanlış yerde kullanılan sözcükten
E) Sözcüklerin yanlış yapılandırılmasından
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne ile
yüklem arasında nicelik bakımından uygunluk
yoktur?
A) Teknemiz, mavi sularda ağır ağır ilerliyordu.
B) Sonbahara doğru burada ilkin çimenler sararır.
C) Trafik hataları, insanımızı çileden çıkarıyorlar.
D) O gür saçları bir ay içinde döküldü.
E) Sorunlar hepimizi zaman zaman bunaltır.
Anlatım Bozukluğu Test – 2 bilmeyenkalmasın

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlanan

Bilmeyen kalmasın eki eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım
Etken ve edilgen fiillerin bir arada bulunması ile bozukluğu vardır?
çatı uyumsuzluğu oluşur.
A) Bayram tatilleriyle birlikte tatilimiz yaklaşık on
gün olacak.
Bitki, hayvan, cansız varlık ve organ isimleri çoğul
B) Her insanın yanında güvendiği birilerinin olması
olsa da yüklem tekil olur.
çok güzel.
C) O, bizim derneğimizin üye ve ikinci başkanıdır.
Sözün yanlış yerde kullanılması mantık hatasına
D) Sanatçının bu son romanı, beni düş kırıklığına
yol açabilir. Sözün doğrusunu bulalım.
uğrattı.
E) Edebiyatını ve müziğini tanıdığımız bu ulus,
yakında resimdeki varlığıyla da kendinden söz
1. Selçuklu mimarî özelliklerinin tümünü ettirecek.
I
üzerinde taşıyan ve bu alanda temel eser
II III
olarak sayılan Alaaddin Cami turizmin hizmetine
IV V
açıldı.
Bu cümledeki anlatım bozukluğu, hangi
sözcüğün atılmasıyla giderilebilir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

YAYINLARI

5. “Elindeki yabancı paraya uzun uzun baktı, sonra

aldı, cebine attı.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun benzeri,
2. “Annem de dayım gibi pısırık çocuklardan aşağıdakilerin hangisinde vardır?
hoşlanmadığını söylerdi hep.”
A) Söz vermeme bakma, hep unuturum.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek
için aşağıdaki değişliliklerden hangisi B) Onu gördüm ama konuşamadım.
yapılmalıdır? C) Sözlüğü arıyorum, birkaç sözcüğe bakacağım.
A) “Hoşlanmadığını söylerdi” yerine “hoşlanmıyorum D) Onu göremedim, oysa bir şey söyleyecektim.
derdi” getirilmeli. E) Sözümü sık sık kesiyor, bir şey anlatmaya çalışıyor.
B) “Hep” sözcüğü “söylerdi” den önce getirilmeli.
C) ”de” bağlacı cümleden çıkarılmalı.
D) ”gibi” sözcüğünden sonra virgül (,) kullanılmalı.
E) ”pısırık” sözcüğü yerine “çekingen” sözü getirilmeli.

3. İnanmanız temennisiyle söylüyorum; eğer 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım

I II bozukluğu yoktur?
uçak biletini almamış olsaydım, bu geziden A) Partiler yasal ve yasal olmayan yollarla birbirine
III IV saldırıyor.
vazgeçerdim.
B) Gazetelere inanmıyor, sahtekârlıkla suçluyor.
V
C) Eve arkadaşlarını davet etti ve çay ikram etti.
Bu cümleden altı çizili sözcüklerden hangisi
çıkarılırsa cümlenin anlamı değişmez? D) Hanımına bakıyor, hiç üzmüyor.
E) Bütün gününü kitap okumakla geçiriyor.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

193
bilmeyenkalmasın 1.D 2.D 3.B 4.C 5.A 6.E 7.D 8.C 9.B 10.E 11.B 12.D

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Seni görebilmem için bu denli çabaladım.
B) Sanırım ondan kuşku ettiğimizi anladı.
C) Seni ben, beni sen çok etkiledin.
D) Apartmanın çatısını onarmak için adam tuttuk.
E) Böylesine düzensiz çalışması onun başarısız
olmasını sağladı.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yanlış
anlamda sözcük kullanımından kaynaklanan
bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Moda dünyasındaki değişime ayak uydurmak
gittikçe zorlaşıyor.
B) Değişime ayak uyduramayınca işine son verildi.
C) Rusya’daki değişim rüzgârlarını herkes yakından
izledi.
D) Bu soruyu her öğrenci değişik yanıtlamış.
E) Maçın ilk yarısında bir futbolcu değişimi yapıldı.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

bozukluğu vardır?
8. “Bunca dergileri bir haftada nasıl okuyorsunuz?” A) Kasideler nesip bölümünde yapılan tasvirlere
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun benzeri göre genellikle değişik isimler alır.
YAYINLARI

aşağıdakilerden hangisinde vardır?

B) Hiçbirimiz onu sevmiyor ve destek olmuyorduk.
A) Çocuklar okula yeni gitti. C) Karacaoğlan, Âşık Tarzı Türk şiirinin üstadı kabul
B) Ahmet Beyler yeni geldi. edilir.
C) Birçok insanlarla bu konuyu görüşmüştü. D) Türk insanının duygulu olduğunu ve duygularını
D) Öğretmenler derse şimdi girdiler. nazma dökmekten hoşlandığını söylemiştik.
E) Babamlar İzmir’e gidecek. E) Edebiyatta duygu ve düşünceler; şiir, hikâye,
roman, hitabet gibi türlerle dile getirilir.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne

eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır? bozukluğu vardır?

A) Geçen yıl İzmir’e gitmiş, çok beğenmiş. A) Ne yaparsak yapalım, onlara engel olamayız.

B) İşyerinde herkes onu sever, kırmak istemezdi. B) Bu gazete şimdiye kadar bolca kitap dağıttı.

C) İflas ettiği duyuldu, alacaklıları paniğe kapıldı.
D) İyi bir iş bulmuş, borçlarının büyük bölümünü
ödemiş.
E) Yakalanan hırsızlar yargılandı, hapse atıldı.
C) Basında çıkan haberlerden bütün mahalleli tedirgin
olduk.
D) Son zamanlarda bu tip haberler televizyonda ve
gazetelerde yazılıyor.
E) Bu seneki kadar zorlandığımı hatırlamıyorum.

194
Anlatım Bozukluğu Test – 3
Bilmeyen kalmasın
Ek yanlışlığı, kimi zaman sözcüğün yanlış
yapılandırılması olarak da adlandırılmaktadır.
Sözcük anlamlarına uygun yerde kullanılmadığı
zaman ya da yanlış anlama gelecek şekilde kullanıldığında
anlatım bozukluğu doğar.
Sıralı cümlelerde tümleç (dolaylı tümleç, nesne,
zarf tümleci) kullanılması gereken yerde kullanılmamışsa
anlatım bozukluğu oluşur.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, sözcüğün
yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan bir
anlatım bozukluğu vardır?
A) Batı’da ilköğretimin dirençle karşılaştığı, hatta
bir Lordun halkı okutmayı, bindiğimiz atın bizim
kadar bilgili olmasını istemek kadar budalalık
saydığı doğrudur.
B) Tayfalar çok denizde kaldıkları için yorgun
düşmüşler, karaya çıkınca uzun süre dinlenmeleri
gerekmişti.
C) Gerçek aydınlar, her yerde her zaman mutlu bir
azınlıktır.
D) Batı tarihi, gittikçe aydınlanan hâlk yığınlarının
tarihidir.
E) Bizde, büyük çoğunluğa yönelik eğitim çabaları
Batı kültürlü mutlu azınlıkça kösteklenmektedir.
2. (I) 19 Nisan 1951 tarihinde Paris’te kaldığı otel
odasında noktaladı hayatını. (II) Kapı altlarını,
pencerelerini sımsıkı kapatıp hava gazı musluğunu
açarak. (III) Sessiz ve yavaş bir ölüm. (IV) Bu
onun ilk ve son deneyimi değildi. (V) Birçok kez
düşünmüştü intiharı.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde
anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Eleştirmen, incelediği eser karşısında bir bilim
adamı gibi büsbütün yansız kalamaz.
B) Bazı dergilere göre “dil karmaşası” yeniden
başlıyormuş.
C) Mustafa Kemal, mandaya sürekli karşı çıkarmış,
kongrelerde bu doğrultuda kararlar almıştır.
D) Televizyon programları sıkıcı, radyonunkiler
yetersiz.
E) Sınıfta kargaşa yok bugün, oldukça huzurlu sayılır.
4. “Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra bazı devletlerin,
Türklerin çoğunlukta oldukları topraklar üzerinde
bağımsız bir Türk devleti kurabileceklerini
bildirmelerine karşın, Anadolu’yu yer yer işgale
başladılar.”
YAYINLARI
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu gidermek
için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) “karşın” sözcüğü yerine “karşı” olmalı.
B) ”devletlerin” sözcüğü yerine “devletler” olmalı.
C) ”Türklerin” sözcüğü yerine “Türkler’in” biçiminde
yazılmalı.
D) “yer yer” sözü cümleden atılmalı.
E) “bildirmelerine” sözcüğü yerine “açıklamalarına”
olmalı.
5. Bu gereksiz korumacılığın küçük çocuğa bir yararı
I II III
olmadığı gibi ona zarar verdiğine de inanıyorum.
bir IV V
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerden hangisinin
atılması cümlenin anlamını daraltmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
195
bilmeyenkalmasın
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Mayıs ayında ülkemizin bazı bölgelerinde kayak
yapılırken bazı bölgelerinde de denize girilebiliyor.
B) Yetkililer, yer yer iki metreyi bulan kar yağışına
rağmen, yolların açık tutulacağını söylediler.
C) Bulutlu ve yağışlı havanın, İstanbul’da bir süre
daha etkili olacağı belirtiliyor.
D) Aralıksız yağan yağmur, İstanbul’un altyapı
eksikliklerini bir kez daha ortaya çıkardı.
E) Biz kasabadan ayrılırken karşıki tepelere kar
yağmaya başlamıştı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir sözcüğün
anlamına uygun kullanılmamasından
kaynaklanan bir anlatım bozulduğu vardır?
A) Onu götüren tren, kederimle yüklüydü.
B) Kişi başına düşen gelir açısından pek çok ülkeden
YAYINLARI
geride olduğumuzu savundu.
C) Gerçek, kovuşturma sonunda ortaya çıkacak.
D) Asansöre binemem, kapalı alan fobim var.
E) Turizm mevsiminde burası canlanıp güzelleşir.
8. “Deyimlerin kalıplarının bozulması ya da bir
deyimin anlamına uygun düşmeyen cümlede
kullanılması, anlatım bozukluğuna yol açar.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, böyle bir
durum vardır?
A) Yıllardır uğraşılıyor, cahilliğin kökü kazınamadı.
B) Beni gördüğü zaman hep böyle bülbül kesilir.
C) Onu bu havada dışarı çıkarma, buluttan nem
kapar.
D) Yıllarca üniversitede dirsek çürütmüş, sonunda
doktor olmuştu.
E) Oğlum, o yıllarda ele avuca sığmayan bir çocuktu.
196
1.B 2.D 3.E 4.B 5.E 6.B 7.B 8.C 9.C 10.C 11.A
9. “Hiçbirimiz, ülkemizin, bu uluslararası sorunun
çözülmesi için, tam on on beş yıl uğraştığını
unutmayalım.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özneyle yüklem arasında uyuşmazlık olması
B) Gereksiz sözcük kullanılması
C) Anlamca çelişen sözlere yer verilmesi
D) Yanlış yerde sözcük kullanılması
E) Mantık ilkelerine aykırı olması
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım
bozukluğu vardır?
A) Adamcağız, diploma töreninde biricik torununu
görünce gözyaşlarını tutamadı.
B) Kimi bayramlarda, belediyeye ait toplu taşıma
araçlarına binen yolculardan ücret alınmıyor.
C) Bu yıl törenlerin, İstanbul’un dört bir yanında
değişik etkinliklerle kutlanması planlanıyor.
D) Ülkemizde daha önce gösterilmeyen dokuz film,
bu yılki festival programına alındı.
E) Futboldan başka neredeyse hiçbir spor etkinliğinin
izleyici bulamadığı bir ülkede, olimpiyat oyunlarını
kaç kişi izler?
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, mantık
yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Sabaha karşı rüzgârın da etkisiyle başlayan
yangın, on iki saatte kontrol altına alınabildi.
B) Sözcükleri doğru dürüst seslendiremeyen, üstelik
yerel ağız özellikleri taşıyan kişiler sunucu olmaz.
C) Dünyaca ünlü yazarlarımızı pek de el üstünde
tutmadığımız biliniyor.
D) ”Televizyonda ilk kez” diye sunulan filmin, daha
önce en az üç kez gösterildiğini öğrenince sinirlendi.
E) Kimi sivil toplum örgütlerince yapılan ağaçlandırma
çalışmaları, beni umutlandırıyor.
Anlatım Bozukluğu Test – 4
Bilmeyen kalmasın
Bir sözcük dilbilgisi kurallarına aykırı türetilirse
anlatım bozukluğu doğar.
Bir sözcüğün cümlenin akışına veya anlamına
uygun yerde kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol
açar.
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Bir haftadır yağan yağmur, hiç de kesileceğe
benzemiyordu.
B) Ülkemizde deniz de var, kum da, güneş de.
C) Yurdu koruma görevini kimi zaman yöneticiler,
kimi zaman da halk üstlenir.
D) Karşıya ya kayıkla geçeceksin ya da yüzerek.
E) Tatil köyümüzü beğendiyseniz herkese,
beğenmediyseniz hiç kimseye önermeyin.
YAYINLARI
2. “2018-2019 okul yıllığı öğrencilerce hazırlanmış,
öğretmen ve idarecilerden oluşan bir komisyon
incelemiştir.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu, aşağıdakilerden
hangisiyle giderilebilir?
A) “komisyon” sözcüğünden sonra “tarafından”
getirilerek
B) “komisyon incelemiştir” sözü, “komisyon tarafından
incelenmiştir” yapılarak
C) ”öğrencilerce” sözcüğünden “-ce” eki çıkarılarak
D) “öğretmen” yerine “öğretmenlerden” sözcüğü
getirilerek
E) “yıllığı” sözcüğü yerine “yıllığını” sözcüğü yazılarak
197
bilmeyenkalmasın
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Pek az veya hiç hazırlanmadan yapılan işlerde
başarı olmuyor.
B) Dile, kültüre önemli katkılar kazandıran
yazarlarımızdan birini daha kaybettik.
C) Bir kişinin kültürü, ait olduğu toplumun kültüründen
ayrı değildir.
D) O da diğer arkadaşları gibi, klasik ve hâlk müziğine
önem vermişti.
E) Niyeti kötü veya iyi niyet besleyen herkese çağrıda
bulunduk.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Her zamanki olduğu gibi zarif bir giysiyle toplantıya
yine geldi.
B) Dün buraya sizin çocuklardan ikisi gelmişler.
C) Yazar, edebiyat sosyolojisi üzerindeki araştırmalarıyla
tanıştırılıyor.
D) Kaşgarlı Mahmut hakkındaki bilgilerimiz yok
denecek kadar azınlıktadır.
E) Hafif bir rüzgâr ve yağmur yağdığı zaman ortalığı
hoş bir koku kaplardı.
5. I. Ağaçlar, insanların sağlıklı yaşamasını, temiz
hava almasını ve hava kirliliğini önler.
Il. Ağaçlar, insanların sağlıklı yaşamasını, temiz
hava almasını sağlar ve hava kirliliğini önler.
III. Ağaçlar, insanların sağlıklı yaşamasına, temiz
hava almasına yol açar ve hava kirliliğini önler.
IV. Ağaçlar, insanların sağlıklı yaşamasına neden
olarak temiz hava almasını sağlar ve hava
kirliliğini yok eder.
V. Ağaçlar, insanların sağlıklı yaşamasına, temiz
hava almasına yardımcı olur ve hava kirliliğini
azaltır.
Yukarıdaki cümlelerden hangilerinde anlatım
bozukluğu yoktur?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
D) II. ve V. E) IV. ve V.
bilmeyenkalmasın
6. Aşağıdakilerden hangisinde, öge eksikliğinden
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu yoktur?
A) Öğrendiğiniz bu bilgilerin geliştirilmesi ve yaşam
boyunca yenilerinin eklenmesi gerekir.
B) Bu yönetmeliğe, kurul kararıyla bazı eklemeler
ve çıkarmalar yapılabilir.
C) Toplu taşıma araçlarına sağdan binilir, sağdan
inilir.
D) Bu yasa Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlandı
ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne gönderildi.
E) Kitabın ilk sayfası beni öven cümlelerle doldurularak
geri gönderildi.
7. “Okul binalarının dışında ders araçlarının
sayılarına, spor ve oyun alanlarına harcanan
paralar da önemli boyutlara ulaştı.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu
aşağıdakilerden hangisiyle giderilebilir?
YAYINLARI
A) ”dışında” yerine, “dışına” denerek
B) ”araçlarının sayılarına” yerine, ‘araçlarına” denerek
C) “da” bağlacı cümleden çıkarılarak
D) ”oyun” sözcüğü cümleden çıkarılarak
E) ”harcanan” yerine “ayrılan” denerek
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Şu tepeyi de aştık mı eve vardık demektir.
B) Bu derslere çalışmaktaki amacım, sınavı kazanmak
içindir.
C) Öğrencinin tanımı, kendini gerçekleştirmeye
çalışan kişi demektir.
D) Başarımızın nedeni, derslere gerekli ciddiyeti
göstermemizden kaynaklanmaktadır.
E) Evin önündeki olan bahçeye kimse bakmıyor.
198
1.E 2.B 3.C 4.B 5.D 6.D 7.B 8.A 9.C 10.E 11.D
9. “Yeni bir eve taşındığını söylemişti, onu bir türlü
göremedim.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
belirtilmiştir?
A) Gereksiz sözcük kullanılması
B) Yanlış anlamda sözcük bulunması
C) Zamirin karşıladığı adın anlaşılmaması
D) Tümleç eksikliği
E) Yüklemler arasındaki zaman uyuşmazlığı
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Programı bazen uykumda bazen kahvaltıda, kimi
zaman da dinlenirken seyrettim ve sevdim.
B) Gösteriyi çoğu kimse görmek değil, işitmeyecek
kadar uzaktaydı.
C) Eğitimde yeni yöntemler araştırmak ve daha
verimli hale getirmek gerekir.
D) Hem adılları hem de zamirleri sıralamış peş peşe.
E) Bir sorunlar yumağına dönüşen yaşamımı düzene
koymak zorundayım.
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, anlatım
bozukluğu vardır?
A) Ben de hayallerimin bir gün gerçekleşeceğine
inanıyorum.
B) Hayallerimin bir gün gerçekleşeceğine ben de
inanıyorum.
C) Ben de inanıyorum hayallerimin bir gün
gerçekleşeceğine.
D) Ben de hayallerimin gerçekleşeceğine bir gün
inanıyorum.
E) Ben de bir gün hayallerimin gerçekleşeceğine
inanıyorum.
Anlatım Bozukluğu Test – 5
Bilmeyen kalmasın
Bir cümlede anlamca birbirleriyle çelişkili olan
sözlerin birlikte kullanılması cümlenin anlam bütünlüğünü
bozar. Genellikle kesinlik- ihtimal çelişkisi görülür.
Öznenin tekillik çoğulluk ve şahıs bakımından
uyuşması gerekir yoksa anlatım bozukluğu ortaya
çıkar.
1. “Onun” sözcüğünün çıkarılması aşağıdaki
cümlelerin hangisinde kişi yönünden anlam
belirsizliğine yol açmaz?
A) Buraya onun arkadaşını getirmemeliydin.
B) Onu severim, onun dostları dostum, arkadaşları
arkadaşımdır.
C) Bu, onun yüreğinden kopup gelen bir çığlık değil
miydi?
D) Mutluluk, onun sesini dinlemekten başka neydi
ki?
E) Adam, onun otomobilini kurcalarken yakalandı.
YAYINLARI
2. “Hizmete girmek” sözü, aşağıdaki cümlelerin
hangisinde yanlış kullanıldığı için anlatım
bozukluğuna yol açmıştır?
A) Atatürk Hava Limanı’nın yeni pisti yakında hizmete
girecek.
B) Bu yıl hizmete giren ürünlerle barajlardan sağlanan
enerji üretimi artmış oldu.
C) Kazılarda bulunan heykeller ve diğer tarihi eşyalar,
şehir müzesinde halkın hizmetine girdi.
D) Antalya yöresinde hizmete giren yeni turistik
tesisler, bölgeye gelen turist sayısında önemli
artışlar sağladı.
E) Yeni elektrik santrallerinin hizmete girmesiyle
elektrik açığı önemli ölçüde giderilecek.
199
bilmeyenkalmasın
3. “Eylemleri gereksiz kullanmak, duruluğu ortadan
kaldırır. ‘Eve gitmem gerekiyor.’ yerine, ‘Eve
gitmeliyim.’ denmelidir.”
Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde
gereksiz eylem kullanımına örnek yoktur?
A) Paramızı harcarken ayağımızı yorganımıza göre
uzatmamız gerekir.
B) Davetime gelmediğine göre sebebini açıklaman
gerekli oldu.
C) Arkadaşını pek beğenmedim; onunla ilişkinde
dikkatli olmalısın.
D) Soğuk kış aylarında herkesin palto giymesi gerekli
olur.
E) İki gün daha gecikeceğini bize söylemesi lazım
gelirdi.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili
sözcüğün kullanımı bir anlatım bozukluğuna
yol açmıştır?
A) Beş yaşına dek konuşmayı öğrenmeyen çocukların,
beyinlerinin dilden sorumlu merkezlerinde bir
sorun olduğuna inanılıyor.
B) Bugüne değin hiç kimse, anadilin belli bir yaştan
önce öğrenilmesi gerekip gerekmediğini
düşünmemiştir.
C) Bilim adamları, ikinci bir dili akıcı biçimde
öğrenebilmenin belli bir yaş sınırı olduğuna
inanıyorlar.
D) İkinci bir dil öğrenmek isteyenler, bunu, ergenlik
dönemlerinin ilk yıllarına kadar gerçekleştirmelidir.
E) Anadilini güzel konuşan insan, ikinci bir dili kolay
öğrenir.
5. “Turist ile gezgin arasında iki fark vardır: Birincisi,
evine dönmeyi düşünerek yola çıkar; ikincisi, her
konakladığı yeri evi sayar.”
Bu cümledeki mantık yanlışlığı, aşağıdakilerden
hangisiyle giderilebilir?
A) “evi” sözcüğü yerine “ev” getirilerek
B) ”iki” sözcüğü yerine “önemli bir” getirilerek
C) ”düşünerek” sözcüğü yerine “planlayıp” getirilerek
D) “her” sözcüğü cümleden çıkarılarak
E) “sayar” sözcüğü yerine “zanneder” getirilerek
bilmeyenkalmasın
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Maldan olmak, candan olmaktan iyidir.
B) İşin kötüsü sağlığı da iyice bozulmuştu.
C) Bağlamanın sesi ruhlara dinginlik veriyordu.
D) Işın tedavisinden ölen kadın kanser hastasıydı.
E) Yatar yatmaz uyumuşum, telefonu duymadım.
7. “Meslek ya da işyeri adlarının kullanımındaki
yanlışlık anlatım bozukluğuna yol açar”.
Aşağıdakilerin hangisinde bu nedenden
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Küçük kız, markette çalışıyormuş.
B) Karşı sokakta yeni bir otel yapıldı.
C) Ağabeyim iki yıldır manavcılık yapıyor.
D) Avukatın yazıhanesi henüz açılmamış.
E) Marangozlukta onun üstüne yoktur.
YAYINLARI
8. Aşağıdakilerden hangisinde bir anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Büyük coğrafi keşifleri izleyen yıllarda ulaşım ve
iletişim alanlarında önemli gelişmeler olmuştur.
B) Topluca yaşanan yerlerde lavabolar temiz tutulmalı,
kapı ve pencereler yavaş açıp kapatılmadır.
C) Düzyazı türleri, yazara, sınırsız bir anlatma ve
ifade etme özgürlüğü verir.
D) Eski Türklerde kadına gösterilen eşitliğin devlet
yönetimine de yansıdığını görüyoruz.
E) Mutlu oldukları dönemler yanında hasta, mutsuz
ve sıkıntıda bulundukları zamanlar da oldu.
9. (I) İlkin dar bir dünyadan yola çıkan Necati Cumalı,
yıldan yıla evrenini genişletti. (Il) Şiirlerinin içeriği
gün geçtikçe zenginleşti, ustalaştı. (III) Başarısını,
her şiir yazışında şiire yeni başlıyormuşçasına
heyecanlanmasına borçluydu. (IV) Ona göre,
ozan şiir yazmayı öğrendiğini sandığı an, çıkmaza
girmiş demekti. (V) Cumalı’nın en çok korktuğu şey
de buydu; gelişmemek, hep aynı kalmak...
Bu parçada, numaralanmış cümlelerin
hangisinde, bir anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
200
1.B 2.C 3.C 4.C 5.A 6.D 7.C 8.A 9.B 10.D 11.B 12.E
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Ülkenin 10 milyon olan nüfusunun yüzde 21’i
tarım, yüzde 35’i sanayi ile uğraşmaktadır.
B) Türkiye, Avrupa Konseyi üyesidir ve bu konseyin
tüm çalışmalarına katılmaktadır.
C) Yasaya göre, hiçbir insanın mülküne zarar
verilemez, mülkü elinden alınamaz.
D) Bu dersle ilgili sınavları, kimi zaman yazılı kimi
zaman da sözlü olarak yapılabilir.
E) Ulusal ve uluslararası hukuk kuralları, insanların
yaşamını kolaylaştırmak içindir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinden altı çizili
sözcük çıkarılırsa cümlenin anlamında değişme
olmaz?
A) Buradaki gerçek kanımca sanat gerçeğidir.
B) Her şey sanki aynı anda olup bitiyor gibiydi.
C) Bunun nereden kaynaklandığını kestirmek oldukça
güçtür.
D) Oyunda ayrıca gülünç bulunabilecek mantıksızlıklara
rastlanıyor.
E) Yaşamdaki gerçek ile sanattaki gerçek genellikle
aynı değildir.
12. (I) Bu kitap, insanın kendisi ve çevresi ile ilgili
bilinmeyenleri azaltmayı amaçlamaktadır. (II)
Kendimizi ve çevremizi anlayamamanın getirdiği
ürküntü, dış dünyanın tehlikeli bir alan olarak
algılanmasına neden olur. (IlI) Böyle bir durumda,
davranışlarımızı tehlikelere göre ayarlarız;
enerjimizin büyük bir kısmını bu doğrultuda harcar,
tüketiriz. (IV) Bu, kendi gerçekliğimizi algılayıp
yaşayabilmemizi engelleyen bir durumdur. (V)
İnsanın kendini yaşayabilmesi için çevresindeki
bilinmeyenleri azaltması, aydınlığa çıkarmasıyla
mümkündür.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden
hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) Il. C) IlI. D) IV. E) V.
Anlatım Bozukluğu Test – 6
Bilmeyen kalmasın
Deyimler ve atasözleri kalıplaşmış ve hâlk diline,
kültürüne yerleşmiş kelime gruplarıdır. Bu yüzden
deyimlerdeki kelimeler kesinlikle değiştirilemez.
Kullanılan deyim, cümleye de uygun olmalıdır.
Bazı cümlelerde iyelik zamiri kullanılmadığı zaman
bir anlam belirsizliği ortaya çıkar.
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “senin” ya
da “onun” sözcüklerinden birini kullanarak
giderebileceğimiz bir belirsizlik vardır?
A) Son günlerde hiç ders çalıştığını görmedim.
B) Düşük puan aldığıma çok üzülmüş, ağlamıştım.
C) Hiçbir metni ilk okuyuşta anlamıyormuşsun.
D) Telefon edip biraz gecikebileceğinizi söyledim.
E) Her derse mutlaka beş dakika geç girerdi.
YAYINLARI
2. “Sonuca ulaşmak için her türlü girişimden
kaçınmamayı kararlaştırdılar.” cümlesindeki
anlatım bozukluğu, aşağıdakilerin hangisiyle
giderilebilir?
A) “girişimden” sözcüğü çoğul yapılarak
B) “için” yerine ‘yolunda” getirilerek
C) “girişimden” yerine “çabadan” getirilerek
D) “her türlü” yerine “hiçbir” getirilerek
E) “kararlaştırdılar” yerine “göze aldılar” getirilerek
3. “Yönetici, işin ayrıntılarını çok iyi bilmesi gerekiyor.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özne yanlışlığı
B) Mantık yanlışlığı
C) Gereksiz sözcük kullanımı
D) Tamlayan ekinin eksikliği
E) Özne – yüklem uyuşmazlığı
201
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi, anlatım
yönünden kusursuz bir cümledir?
A) Gazetenin dediklerine inanıyor da benim
söylediklerime inanmıyor.
B) Hafta sonları birlikte toplanır ve şarkılar söylerdik.
C) Antrenörümüz, yetenekli bulduğu futbolcularla
ayrı ayrı ilgilenirdi.
D) Hasan’ı günlerdir göremiyor, onu özlüyor ve oturup
konuşamıyordum.
E) Ülke sorunları karşılıklı anlayış ve birlik içinde
çözümlenebilir.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, anlatım
bozukluğu yoktur?
A) Bu konuda size asla söz verdiğimi sanmıyorum.
B) Defilede diktiği elbiseler büyük beğeni kazandı.
C) Geleneksel örf ve adetlerimizi koruyalım.
D) Ya ben sana ya da sen bana haber ver.
E) Hava çok bulutluydu, ancak yağışlı değildi.
6. “Yirmi katlı bu bina, çevredeki küçük binaların
yanında dağ gibi kalıyordu.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun giderilmesi
aşağıdakilerin hangisiyle mümkündür?
A) “Yirmi katlı” sözü cümleden çıkarılmalı.
B) “çevredeki” sözcüğü yerine “öteki” getirilmeli.
C) “kalıyordu” sözcüğü yerine “görünüyordu” getirilmeli.
D) “bu” sözcüğünden sonra “büyük” sözcüğü eklenmeli.
E) “bu” sözcüğü cümleden çıkarılmalı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “ yanlış yerde
kullanılmış sözcük” yoktur?
A) Çocuklar çok güneşte kaldıkları için yanmış.
B) Tek tek sorunlar ele alınıp çözülecek.
C) Birer birer rakipleriyle karşılaştı ve onları yendi.
D) Kırık pencere camını o gün değiştirdik.
E) Bu kitap yeni piyasaya çıktı.
bilmeyenkalmasın
8. (I) Şair ve yazar Şennur Sezer 1943’te Eskişehir’de
doğdu. (Il) İstanbul Kız Lisesi’nde okudu. (III) Bu
okulu bitirdikten sonra Taşkızak Tersanesi’nde
muhasebe memurluğu yaptı. (IV) 1960’ta, haftalık
“Büyük Gazete” dergisinde röportajları yayımlandı.
(V) 1972- 1974 yıllarında ise, düzenli olarak resim
eleştirileri ve röportajları yazdı.
Numaralanmış cümlelerden hangisinde anlatım
bozukluğu vardır?
Al I. B) II. C) IIl. D) IV. E) V.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, anlatım
bozukluğu vardır?
A) Burada sergilenen eserlerin hepsi birer sanat
harikalarıydı.
B) Burada sanat harikası birçok eser sergilenmekteydi.
C) Birer sanat harikası olan bu eserler burada mı
sergilenmeliydi?
YAYINLARI
D) Buradaki sanat eserlerinin hepsi birer harikaydı.
E) Her biri sanat harikası olan eserler burada
sergilenmişti.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım
bozukluğu vardır?
A) Bu ankete iki bini aşkın öğrenci katılmıştı.
B) Öğrencilerin yüzde doksan dokuzu, amaçlarının
bu okulda karşılandığını belirtmiş.
C) Hafta içinde kursa gelen öğrencilerin sınav
sonuçları ayrı değerlendirildi.
D) Cumartesi ve pazar günleri kursa gelen öğrenciler
nisanın son haftasına kadar ders yapacaklar.
E) Öğrencilerin bir kısmı sınav kaygısı duyduğunu
belirtiyor.
202
1.A 2.D 3.D 4.C 5.E 6.C 7.D 8.E 9.A 10.B 11.D 12.D 13.C
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım
bozukluğu vardır?
A) Kitap okuma alışkanlığı kazandırmalıyız öğrencilere.
B) Zayıfların dostluğu, kinlerinden tehlikelidir.
C) Benim adıma konuşmaya ne hakkı var?
D) Ortalama işçi ücretlerine yüzde 10 zam yapıldı.
E) Oğlumun borçlarını ödemek için evimi sattım.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz
sözcük yoktur?
A) Yağışlar devam ettikçe ekinler gittikçe boy atıyordu.
B) Önce dinlemenizi rica ediyorum: henüz daha
sözün başındayız.
C) Üç saat süreyle görüştükten sonra basına bir
açıklama yaptılar.
D) Sanatta yetenek gerekli ancak bunun başarı için
yeterli olmadığını sanıyorum.
E) Bu ülkelerin birbiriyle karşılıklı savaşmaları
ekonomilerini kısa sürede çökertti.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Zavallı çok çalışıyor ancak başarılı olamıyordu.
B) Belediyenin açtığı resim yarışmasına katılmış
ve yarışmayı kazanmıştı.
C) Ali’nin kazada kullandığı ve çarptığı arabayı
tamirciye götürdük.
D) İnanmak başarmanın yarısıdır, derdi babam.
E) İnsanın ne kadar akıllı olduğu değil, bu aklı ne
için kullandığı önemlidir.
Anlatım Bozukluğu Test – 7 bilmeyenkalmasın

Bilmeyen kalmasın 4. (I) Sol kolundan ve sağ bacağından yaralanmış

bir asker, karlar üzerinde güçlükle yürüyerek
Güzel bir cümlenin temel mantık ilkelerine uygun
ilerliyordu. (II) Asker, düşmanın elinden
olması gerekir aksi taktirde anlatım bozukluğu yapılmış
kurtulmuştu fakat köyüne ulaşması için önündeki
olur.
tepeyi aşması gerekiyordu. (III) Üstelik hava
kararmaya başlamıştı. (IV) Tam bu sırada
arkasından yaklaşan bir hırıltı duydu. (V) Dönüp
baktı; iri cüsseli bir yaratık onu izliyordu.
1. (I) Ahmet Mithat Efendi, otuza yakın roman ve
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
birçok da öykü yazdı. (II) Onun yapıtları büyük bir
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
heyecanla okundu, o günlerde elden ele dolaştı.
(III) Ama bugün kaç kişi onun romanlarını okuma A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
gereği duyuyor ve kaç lise öğrencisi onun adını
biliyor? (IV) Namık Kemal ise iki roman yazmıştı;
hatta biri yarım kalmıştı. (V) Bugün liseyi bitirip
de onun İntibah romanını okumayan çok az kişi
vardır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin 5. (I) Cengiz Aytmatov, bu çağın önemli yazarlarından
hangisinde anlatım bozukluğu vardır? biriydi; buna şüphe yok. (II) Asya’nın son asrını
anlamak için Aytmatov’u okumak ve kişisel
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
kütüphanemizde yer vermek şart neredeyse. (III)
Bu anlamda o, sadece Kırgız yurdu için değil,
bütün Asya için önemli bir kayıp... (IV) Arkasında
hem sayıca hem tema zenginliği ve nitelik
açısından epeyce eser bırakmış olması bir teselli...
2. (I) İnsanın en çok da kalbi temiz olmalıdır. (II) Tüm
YAYINLARI

(V) Çünkü Aytmatov’un kitapları kendilerini okutan,

organlarımıza buyuran bir güç var çünkü onda. (III)
birini okuyunca diğerlerinin peşine takılacağınız
Anlatmaya, yorumlamaya gücümüzün yetmediği
cinsten kitaplar...
bir giz birikimi bu. (III) İnsanı kalbinden tutamadınız
mı, görün, nasıl kayıp gidecek elinizden! (IV) Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
Kalbin gereksinimlerine dikkat edilmedi mi emek hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
de ekmek de yitiriverir anlamını. (V) Ne emek ne A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
ekmek, önce kalbimiz bozuluyor çünkü.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

6. “Öğrencilerin sık yaptıkları yanlışlıklardan biri

3. “Bazen hiç, bazen de gereğinden çok konuşarak de aynı anlama gelen sözcükleri cümlede
bir tutarsızlık örneği gösteriyordu.” cümlesindeki
kullanmalarıdır.” Aşağıdakilerin hangisinde bu
anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerden
durum örneklendirilmiştir?
hangisiyle giderilebilir?
A) Çok uğraştı ama sonunda amacına ulaştı.
A) “hiç” ten sonra “konuşmayıp” getirilerek
B) Komşu ülkelerle politik, ekonomik ve siyasal
B) “gereğinden çok” yerine “gereğinden fazla’
ilişkiler geliştirildi.
getirilerek
C) Esinti, yumuşak; bahar, tatlı kokularla doluydu.
C) “bir” sözcüğü atılarak
D) Sağlıklı ve neşeli bir gençti.
D) Cümlenin başına “o” sözcüğü getirilerek
E) Romanlarında ve öykülerinde olayın akışını
E) “hiç” sözcüğünden sonra “konuşarak” getirilerek
keser, açıklamalara yer verirdi.

203
bilmeyenkalmasın
7. (I) Yıllardır yurt dışına gidip gelirken İstanbul’da
bir dost evi arardım. (II) Beş yıl önce İstanbul’a
taşındığımda eşime şunu demiştim: (III)
“İstanbul’un en güzel yönlerinden biri, akşam
olunca gidebileceğin kendine ait bir evin
olmasıdır.” (IV) Çünkü sabah olunca bu güzellikler
tablosu İstanbul’dan tamamen ayrılmayacak ve
akşam eve döndüğünde tekrar o sıcacık yuvada
uyuyacaksındır. (V) Çünkü evsiz kalmak; yalnızlığı
giymek ve şehrin onca binasının arasında çıplak
kalmak gibidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
8. (I) Sözü kalıcı kılan, değer katan kitaptır. (II) Üstelik
sağlıklı ve yararlı kitaplar hem dil ve anlatım evremizi
geliştirir hem de düşünce ve duygu dünyamızı
YAYINLARI
genişletip bereketli kılar. (III) Kitaplar, yaşamımızı
daha değerli ve anlamlı bir yörüngeye oturtur. (IV)
Kitaplarla her gün yeni bir şey öğrenmenin zevkini
yaşarız. (V) Zaten bilimlerin en çetini, iyi ve erdemli
yaşamasını bilmek değil midir?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. (I) Deneme; daha çok seçkin bir çevrenin, düşüncesi
gelişmiş, sanatsal zevki yüksek okurların uğraşıdır.
(II) Bunda öğretim süreçlerinin etkisi, yayıncıların
da günahı var elbette. (III) Denemelerle tanışma
şansı bulamadan tamamlanıyor öğretim yılları. (IV)
Yayıncılarsa deneme kitaplarını önemsemiyor;
satılacağına, okunacağına ihtimal vermiyorlar. (V)
Bütün yatırımı romanlara, hafif güncel kitaplara
yapıyorlar.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
204
1.D 2.C 3.A 4.D 5.B 6.B 7E. 8.A 9.D 10.B 11.B 12.D
10. (I) Bahadır’ın yönetmenlik yaptığı dizi setinin
hâli, aslında ülkemizdeki dizi ve film piyasasının
da özeti. (II) Saz vardır ama telleri yoktur; teller
bulunsa bile çalacak adam bulunamayacaktır. (III)
Geyik olması gereken sahnelerde olmayan geyik,
iki dal parçasını geyik boynuzuymuş gibi çalıların
arkasından göstererek oldurulmaya çalışılır. (IV)
Bir de olmayanı varmış gibi seyirciye yutturma
zorunluluğunun altını çizer. (V) Ama bu pratik
çözümler, ne yazık ki Tarkovski olmaya yetmez.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. (I) Lise yıllarında en çok, Tunalı Hilmi caddesinde,
sevdiğim birkaç arkadaşımla birlikte geçirdiğim
anlardan keyif alırdım. (II) Arkadaşlarım ve ben
cadde boyunca bir aşağı bir yukarı yürürdüm.
(III) Her gün, gazetelerin seri ilanlarını neredeyse
ezberleyen Yusuf’un büfesinde soluklanırdık.
(IV) Gazeteleri, dergileri karıştırmamıza ses
çıkarmazdı. (V) Bu rahatlıktan olacak, ne bulursak
okurduk orada. Yıllar sonra bile ayrıntısına kadar
hatırlıyorum o günleri.
Bu parçada, numaralanmış cümlelerin
hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. “Görsel sanatlarda olduğu gibi yazın sanatında
da gençlerin seçicilik zevki geliştirilebilir. Bu
nedenle…”
Bu cümle aşağıdaki yargılardan hangisiyle
bitirilirse anlatım bozukluğu olur?
A) okullarda da yazınsal eserler titizlikle incelenmeli.
B) şiir, roman, öykü incelenmelerine derslerde ağırlık
verilmeli.
C) okullar çocuğa sanat zevkini aşılamaya çalışmalı.
D) öğrenciler arasında sanat zevki git gide
yaygınlaşıyor.
E) edebiyat ders saati artırılmalı.
 GENEL DEĞERLENDİRME

 Genel değerlendirme

 Yazımı Karıştırılan Kelimeler

Genel Değerlendirme Test – 1 bilmeyenkalmasın

1. Bir dostumun şu düşüncesi ne kadar da manidardır
( ) Yüze gülüp arkadan vuran dost ( ) gerçek nefreti
hak eder ( ) Çünkü bunun temelinde iki yüzlülük ( )
sahtekârlık ve seviyesizlik vardır ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (:) (,) (.) (,) (.) B) (:) (;) (!) (,) (.)
C) (!) (,) (.) (,) (.) D) (!) (,) (.) (,) (!)
E) (:) (,) (!) (,) (!)
4. (I) Vestiyerden deri eldivenlerini aldı. (II) Yün
atkısını boynuna dolayıverdi. (III) Ayakkabısını
kapının dışında giydi. (IV) Asansöre bir komşusuyla
bindi. (V) Günlük gazetesini açtı.
Numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi
geçişsiz bir fiildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Aşağıdakilerden hangisinde cümlelerde geçen

altı çizili sözcük farklı bir ses olayı vardır?
A) Sahnedeki oğluna gülücükler yolluyordu.
5. Sizindir artık evin sayısız yemekleri
B) Bu görevleri benim gibi ufacık bir çocuktan nasıl
O ne piliç, o ne kuş kemikleri
YAYINLARI

beklersin?
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine yer
C) Çocuk annesini öpücüklere boğuyordu. verilmemiştir?
D) Babam her zaman, azıcık aşım ağrısız başım
A) Ad B) Adıl C) Önad
derdi.
D) İlgeç E) Belirteç
E) Benim biricik eğlencem kitap okumaktır.

3. Ne saklayayım gaflet ettiğimi

I
Elimle batırmışım gençliğimi 6. “Sabahtan uğradım ben bir fidana”
II Bu dizedeki altı çizili sözcüğün görev yönünden
Binip bineceğim en güzel gemi özdeşi, aşağıdakilerden hangisinde vardır?
III
A) Dünyadan muradın aldın mı gönül.
Aldığını geri vermez dalgalar
B) Artık anam ardımdan bakmasın.
IV V
C) Yarin hayali karşımdan gitmez.
Numaralanmış sözcükler tür yönüyle
gruplandırılsa hangisi dışta kalır? D) Aldılar nazlı yari elimden.
E) Konuşmaktan bıktım diyordu çocuk.
A) I B) II C) III D) IV E) V

207
bilmeyenkalmasın
7. (I) Bağdat Kütüphanesinde görevli bir kadının,
yakılan eserlerin ardından ağlayarak dolaşmasını
unutabilirmiyiz, hem de 21. yüzyıl dünyasında!
(II) Yağmalanmış ulusal müzenin içinde çıldırmış
gibi dolaşan, oradan oraya derin bir acıyla
koşturan müze müdürünün ağzından şu cümleler
dökülmüştü: (III) “Tam yedi bin yıllık tarihimizi,
ruhumuzu, ülkemizin beyin haritasını çaldılar!
(IV) Bundan böyle ne zaman istersem Fuzuli’nin
Leyla ile Mecnun’unun sayfalarını çevirebilirim
ya da Asurîlerden kalma el yazması İncillere
dokunabilirim diye kafamda hayaller kurma
hakkımızı artık elimizden aldılar.” (V) Evet, yüzlerce
yıllık tezhipler, minyatürler, hatlar ne yazık ki artık
yok.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
YAYINLARI
8. (I) Asaf Hâlet Çelebi’nin şu cümleleri, bir zamanlar
“Başka İstanbul yok!” diyerek taşralıları uyarmaya
çalışan insanların iç dünyasını yansıttığı kadar bir
gerçeğe işaret etmesi bakımından da önemlidir: (II)
“İstanbul’la ben can ve gövde gibiyiz. (III) Bazen
benim, bazen onun rolleri değişir. (IV) İstanbul
olmasa ben olmazdım ama bana öyle geliyor ki
ben olmasam belki İstanbul da olmayacaktı.” (V)
Bugün yaşasaydı eğer İstanbul’un ruhunun da
silindiğine şahit olacaktı Çelebi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
208
1.A 2.B 3.E 4.D 5.D 6.B 7.B 8.C 9.B 10.E
9. Caddenin karşı tarafı tren garı... Şimdiye dek
kendilerinden hep daha ağır olan hasret, ayrılık
ve en güzeli de vuslat yükünü sırt sırta yüklenmiş
vagonların mekânı... Çok değil, hareket ettikten
sadece birkaç dakika sonra yol kenarlarında bülbül
seslerini, belki güneşle birlikte horoz ötüşlerini
dinletecek; badanalı evlerin temizliğe uyandıran
kokusunu duyuracak; geçip gittiği ve kılıç gibi
gölgelerin indiği derelerde, Arifiye’de, sürülerin
yaylım yaylım otladığı tepelerde, ovalarda,
Sapanca Gölü’nün Sakarya’ya umut aşılayan
renk armonisinde, kekik kokulu rüzgâra karışarak
uzayan türküleri ve uzun havaları kulaklara
duyuracak trenlerin şimdilik bekleştiği mekân...
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Betimleyici ögeler ve nitelik bildiren sözcükler
kullanılmıştır.
B) Olaylar, kahraman bakış açısıyla aktarılmıştır.
C) Benzetme ve karşılaştırma yapılmıştır.
D) Eksiltili cümleler kullanılmıştır.
E) İkilemeler vardır.
10. (I) Bu şehri, yıllar önce ailemle birlikte gezmiştim.
(II) Şehrin galiba bir tek caddesi vardı. (III) Eğri
büğrü uzayan daracık sokaklarından ve yüzlerce
yıllık taş binalarından başka etrafta dikkat çekecek
bir yer yoktu. (IV) Şehir, bir peygamberler şehri
olarak sanki eski çağlardan kopmak istemiyordu.
(V) O tek başına kalan caddesinde ve bir iki
metre genişliğindeki taş sokaklarında eşeklerle iş
yerlerine gidip gelen insanlar az değildi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede zaman belirteci kullanılmıştır.
B) II. cümlede tamlayan ile tamlanan arasında
sözcükler girmiş olan isim tamlaması vardır.
C) III. cümlede ikileme, bir fiilimsiyi belirtmiştir.
D) IV. cümlede tamlayanı çoğul eki almış olan isim
tamlaması vardır.
E) V. cümlede zincirleme isim tamlaması vardır.
Genel Değerlendirme Test – 2
1. Yeşil pencerenden bir gül at bana
I
Işıklarla dolsun kalbimin içi.
II
Geldim işte mevsim gibi kapına,
III
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.
IV V
Bu dizelerde altı çizili numaralanmış
sözcüklerden hangisinde aldığı ekten dolayı
sözcüğün kökündeki sesli harfte değişim
yaşanmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. I. Gittim, yalnız sizi bulamadım.
II. Derslerine evde yalnız çalışırdı.
III. Bu pansiyonda yalnız evliler kalabilir.
IV. O bilgileri yalnız edebiyat kitaplarında bulabilirsiniz.
V. Gece yarısı eve yalnız geldi.
YAYINLARI
Numaralanmış cümlelerde “yalnız” sözcüğü
sırasıyla hangi görevlerde kullanılmıştır?
A) Bağlaç - zarf - Sıfat - edat - zarf
B) Bağlaç - zarf - edat - sıfat - zarf
C) Bağlaç - zarf – edat- edat- zarf
D) Zarf - bağlaç - sıfat - edat - zarf
E) Zarf - zarf - sıfat - edat – bağlaç
3. “Sabah ezanında köyün üzerinde renk renk
güvercinler, kumrular kanat çırpıyordu.”
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Zarf Tümleci – Dolaylı Tümleç – Nesne – Yüklem
B) Dolaylı Tümleç – Dolaylı Tümleç – Nesne –
Yüklem
C) Zarf Tümleci – Dolaylı Tümleç – Özne – Yüklem
D) Dolaylı Tümleç – Dolaylı Tümleç – Zarf Tümleci
– Özne – Yüklem
E) Zarf Tümleci – Dolaylı Tümleç – Zarf Tümleci –
Özne – Yüklem
209
bilmeyenkalmasın
4. I. Gülü seven, dikenine katlanır.
II. Günümüzün en hızlı taşıtı uçaktır.
III. Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.
IV. Ay, Dünya’mızın bilinen tek uydusudur.
V. Dedem koynunda yattıkça benimsin ey güzel
toprak!
Numaralanmış cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük çoğul anlamda kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. “Simitten, sabahın o leziz insan icadı yemişinden,
söz etmeye gerek var mı?”
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) Bir ad takımı, sıfat görevinde kullanılmıştır.
B) Arasöz dolaylı tümleç görevindedir.
C) Birleşik bir isim cümlesidir.
D) Tamlananı sıfat almış belirtili isim tamlaması
kullanılmıştır.
E) Sıfat-fiil kullanılmıştır.
6. (I) Göz nurunu altmış dokuz yıldır rengârenk
ipliklere, dokumalara aktarıyor dokumacı Cevdet
Usta. (II) Tek göz dükkânından içeri giriyorum. (III)
Raflarda top top sarılmış iplikler... (IV) Tezgâhta
üst üste yığılmış kumaşlardan kimi çizgili, kiminin
üzeri desenli. (V) Kumaşları açıp gösteriyor: İplik
iplik dokunur onlar, düğüm düğüm...” diyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. de türemiş sıfat kullanılmıştır.
B) II. de yer yön zarfı vardır.
C) III. de ikilemeler sıfat görevindedir.
D) IV. de yüklemler türemiştir.
E) V. de zarf-fiil kullanılmıştır.
bilmeyenkalmasın
7. “O” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde tür
bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Okuduğum şiiri o kitapta bulmuştum.
B) O her derste kitaptan şiirler okurdu.
C) Bu bilgileri o derste edindim.
D) O ön sırada yalnız başıma oturuyordum.
E) Geçen yıl o öyküyü okumuştuk.
8. Tatilde birçok iş buldum kendime ( ) tenis ( ) koşu ( )
bahçe işleri ( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (:), (,), (,), (.)
YAYINLARI
B) (;), (,), (.), (…)
C) (:), (,), (.), (…)
D) (,), (,), (,), (.)
E) (:), (,), (,), (…)
9. (I) Kuzguncuk’ta doğdum, büyüdüm. (II) Köklerim
Nakkaştepe’de yaşamış ve orada yatıyor;
doğdukları yeri terk etmeden, edemeden... (III)
Ara sıra evde bir telaş başlardı: Haftaya şehre
gidilecek, büyük teyzelerin oturduğu Fatih ve
Aksaray’a… (IV) Kuzguncuk’tan Köprü’ye vapurla
on beş dakikada gidilirdi. (V) Orası şehir idi,
bizimkisi ise köy.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. sıralı bir cümledir.
B) II. de noktalı virgülden sonrası zarf tümlecidir.
C) III. de bağlaç özel isimleri bağlamıştır.
D) IV. de fiil basit çekimlidir.
E) V. de işaret zamiri vardır.
210
1.A 2.C 3.C 4.D 5.E 6.C 7.B 8.E 9.D 10.B 11.D 12.C
10. “Bunun üzerine üyeler, bir an sessizlik içinde
kaldılar ve herkes ellerini kaldırarak söz istediler”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gereksiz sözcük kullanımı
B) Özne-yüklem uyuşmazlığı
C) Tamlama yanlışlığı
D) Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılması
E) Öge eksikliği
11. (I) Emin Özdemir, Türkçenin geliştirilmesi yönünde
yaptığı çalışmalarla tanınan bir dil bilimcidir.
(II) Özdemir’in son kitabı, yazarın yayımlanmış
yazılarından oluşan bir seçki niteliğinde. (III)
Dilin Öte Yakası, dört ayrı bölümden oluşuyor.
(IV) Edebiyat yapıtının dille olan ilişkisi işleniyor
yazılarda. (V) Dilin işlevi ve toplumsal yapıyla
bağları masaya yatırılıyor.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede iyelik eki almış bir isim-fiil kullanılmıştır.
B) II. cümlede tamlananı sıfat almış belirtili bir isim
tamlaması vardır.
C) III. cümlenin yüklemi yapım eki almış bir fiildir.
D) IV. cümle, 4 ögeden oluşmaktadır.
E) V. cümlede edat kullanılmıştır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Bunca kitabı nasıl okuyorsunuz, bilmiyorum.
B) İş yerinde ne kadar işçi varsa, hepsi zam istiyor.
C) Havaların ısınmasıyla birlikte göçmen kuşlar
dönmeye başladılar.
D) Fındık üretimiyle ilgili istatistikler iç açıcı nitelikte
değil.
E) Bahçede yetişen bir çam fidanını balkonunuzdaki
saksıya dikemezsiniz.
Genel Değerlendirme Test – 3
1. “Ettirgen çatılı fiillerin bulunduğu cümlelerde iş
başkasına yaptırılmaktadır.”
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi bu
tanıma uygun bir fiil vardır?
A) Aldırma gönül , bu günler de geçer.
B) Öğretmenimizle yaptığımız deneyde suyun kaldırma
gücünü öğrendik.
C) Alınanlarla verilenleri hesap ettirdiğimizde iş
netleşti.
D) Ağaçlardan dökülen kırmızı elmaları tek tek
toplatmıştık.
E) Sahnelenmek için onlarca farklı konuda tiyatro
eseri yazıldı.
2. (I) Kütahya, Ege bölgesinde yer almaktadır.
(II) İç Anadolu’yu Ege’ye bağlayan kara ve
demiryollarının kavşağında yer almaktadır. (III)
Manisa kadar büyük yatırımlar olmasa da orta
ölçekte yatırımlar yapılmıştır. (IV) İl merkezinden
YAYINLARI
ilçelere ve ilçelerin birbirlerine karayolu bağlantıları
iyidir. (V) Kütahya birçok el sanatını yüzyıllarca
yaşatmış değerli bir kentimizdir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede isim tamlaması vardır.
B) II. cümlede belgisiz zamir özne görevindedir.
C) III. cümlede bir isim bir sıfat grubuyla nitelenmiştir.
D) IV. cümlede türemiş ve bileşik isimler kullanılmıştır.
E) V. cümlede belgisiz sıfat isim tamlamasının an
lamını tamamlamıştır.
3. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük
diğerlerinden farklı görevdedir?
A) Burası kalabalık bir kıyı kasabasıdır.
B) Kış için çeşitli reçeller hazırlardı.
C) Ekim sonunda soğuk günler başlıyor.
D) Doğum günü hediyesi değerli bir tabloymuş.
E) Baharla birlikte hareketli günler yaşayacağız.
211
bilmeyenkalmasın
4. Yüzümde garip bir mevsim değişikliği… Sulara
I
vuran solgun, mat ışıklar... Başımın üzerinde sık
II
sık yer değiştiren katman katman bulutlar... Ve
III
yaz boyu gölgelerde uyuklayan mahmur kelimeler
IV
yeniden dile gelmeye başlıyor. Şiirler, hikâyeler çok
geçmeden insanı büyüleyen yüzlerini gösteriyor.
V
Bu parçadaki altı çizili tamlamalardan hangisi,
tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. Dün İstanbul’un daha önce hiç görmediğim
bir semtini gördüm. İstanbul’un, Türkiye’nin ve
modern zamanların iki yüzünü bir kez daha ele
veren manzaralardı rastladığım. Bir tarafta çağdaş
uygarlığın vitrini diyebileceğimiz bir semt, öte
tarafta bu vitrinin sahiplerine iş gücü sağlayan
komşu mekânlar…
Bu parçada, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Sıfat-fiil
B) Zarf-fiil
C) Belirtisiz isim tamlaması
D) Haber kipiyle çekimlenmiş fiil
E) Ek-fiil alarak yüklem olmuş isim
6. (I) Kahvaltısını sonunda bitirdi. (II) Ellerini bir süre
sonra yıkadı. (III) Dişini acele etmeden fırçaladı.
(IV) Şişkin fotoğraf albümünü açtı. (V) Gençlik
çağlarının siyah beyaz hüznüne daldı.
Numaralanmış cümlelerden hangisinin yüklemi
geçişsiz bir fiildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
bilmeyenkalmasın 1.D 2.B 3.A 4.A 5.B 6.E 7.E 8.C 9.E 10.C 11.A 12.C 13.E

7. Aşağıdakilerden hangisi ögelerinin sayısı 11. Hani o bırakıp giderken seni

bakımından ötekilerden farklıdır? I

A) Kitaplarımı raflara yerleştirdim. Bu öksüz tavrını takmayacaktın

II
B) Heyelandan ötürü yol kapanmış.
Alnına koyarken veda buseni
C) Evimizin inşaatı ay sonunda bitiyor. III IV
D) Sabahları dinç kafayla çalışırım. Yüzüme bu türlü bakmayacaktın
E) Dostlarına vefalı davranan biridir. V
Bu dizelerde numaralanmış sözcükler ve
eklerden hangisi farklı bir türde zamirdir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Ağladığım senin içindir!
Güldüğüm senin içindir
Öpüp başıma koyduğum
Ekmek gibisin!
Bu dizede kaç tane fiilimsi vardır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

9. Mor sokaklar gözlerimde

YAYINLARI

Köşede sakin köpek 12. Bilim adamları, insanın neden olduğu iklim
Kendi hâlinde I
Kendince değişikliğinin, deniz besin ağları üzerinde
II III
Hiç bilmezdim böyle
uzun vadeli etkisi olabileceğini ortaya koydu.
O sessizliğin içinde.... IV V
Bu dizelerde aşağıda verilenlerden hangisi Bu cümledeki altı çizili sözcüklerin hangilerinde
yoktur? ünsüz yumuşaması yoktur?
A) Niteleme sıfatı B) Dönüşlülük adılı A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.
C) Zarf (belirteç) D) İşaret sıfatı D) III. ve V. E) IV. ve V.
E) Edat (ilgeç)

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ara söz”

öznenin açıklayıcısı görevinde kullanılmıştır?
A) Tozdan, dumandan, hiçbir şey görülmüyor.
13. Aşağıdakilerin hangisinde farklı yolla oluşturulmuş
B) Başarıya, herkesin istediği şeye, ulaşmak kolay bir pekiştirme sıfatı vardır?
mı?
A) Gece ıpıssız caddelerden geçerek eve gittik.
C) Adamlardan biri, elinde çantası olan, bize kötü
kötü baktı. B) Gülünce bembeyaz dişleri görünüyordu.

D) Çeşme’de, bu doğa harikasında, tatile doyum C) Köyleri çırçıplak bir ovanın ortasındaydı.
olmuyor. D) İlk kez böyle sımsıcak bir insanla tanışmıştı.
E) Ailesiyle, anne ve babasıyla, yirmi gündür E) Bu sapasağlam ayakkabıları da hemen eskitmişti.
görüşmüyor.

212
Genel Değerlendirme Test – 4
1. Aşağıdaki pekiştirmelerden hangisi farklı yolla
oluşturulmuştur?
A) Bembeyaz bulutlar vardı.
B) Eli yüzü her tarafı kapkara olmuştu.
C) Yemyeşil ovalardan geçtik.
D) Deniz masmavi görünüyordu.
E) Evi güpegündüz soymuşlar.
2. Aşağıdakilerin hangisinde ad tamlamasını
oluşturan sözcükler arasında “neden-sonuç
ilişkisi” vardır?
A) Adamın iyisi iş başında belli olur.
B) Kedinin dişisi erkeğinden yırtıcıdır.
C) Karadeniz’in kıyıları cennet gibidir.
D) Kaybetme korkusu insanda strese yol açar.
E) Sarımsağın dumanı onu rahatsız etmişti.
3. “Bu soğuk kış gününde kapı aralığından içeri
yüklenen rüzgâr insanda dayanma
azaltıyordu.”
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) Yer yön zarfı kullanılmıştır.
B) Yüklem basit yapılı bir fiildir.
C) Yüklem birleşik çekimli bir fiildir.
D) Hem niteleme hem belirtme sıfatı almış, belirtisiz
bir isim tamlaması vardır.
E) İsim-fiil kullanılmıştır.
bilmeyenkalmasın
4. Yaz tatilimi arkadaşlarımla doyasıya geçirdiğimi
gören babam bana bir ara şöyle öğüt verdi ( ) Tatilini
koşmakla ( ) oynamakla ( ) gülmekle ( ) eğlenmekle
geçiriyorsun ama kırık notlarını yükselteceğin
sınava da hazırlanmayı sakın unutma ( )
Bu parçada ayraçlarla gösterilen yerlere
aşağıda verilen noktalama işaretleri sırasıyla
getirilmelidir?
A) (:) (,) (,) (,) (!)
B) (; ) (,) (,) (,) (.)
C) (:) (,) (;) (,) (.)
D) (,) (,) (,) (,) (!)
E) (;) (,) (;) (,) (!)
5. (I) Anadolu’nun o çorak, çileli, yoksul köyünde
geçti çocukluğum. (II) Ne zaman anılara dalsam
o acılı günlerde bulurum kendimi. (III) Belleğimin
derinliklerine kazınmış, o günlerden kalan kapkara
bir resim canlanır gözümde. (IV) Sanırım ilkokulun
dördüncü sınıfındaydım. (V) Bir gece öksürerek
uyandım, evimiz alevler içindeydi.
YAYINLARI
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede isim tamlaması kullanılmıştır.
B) II. cümlede işaret sıfatı vardır.
C) III. cümlede sıfat-fiil, yan cümle görevinde
kullanılmıştır.
D) IV. cümle bir fiil cümlesidir.
E) V. cümlede tamlayanı düşmüş bir isim tamlaması
vardır.
6. “Her işini zamanında yapmasından olsa gerek,
gücünü aksayan bir küçük iş onu çileden çıkarmaya
yeterdi.”
Bu cümleyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
A) Niteleme ve belirtme sıfatı almış bir isim vardır.
B) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
C) Sıfat-fiil vardır.
D) Deyime yer verilmiştir.
E) Bağlaç nesneleri bağlamıştır.
213
bilmeyenkalmasın 1.E 2.D 3.B 4.A 5.D 6.E 7.B 8.B 9.E 10.D 11.E 12.C 13.C 14.E

7. Aşağıdakilerin hangisinde yüklem fiil değildir? 11. I. Birçok düşünür, düşündüklerini daha geniş kitlelere
A) Seninle bir yağmur başlıyor iplik iplik ulaştırabilmek için yazmıştır.

B) Şiirlerim rüzgârdır uzak dağlardan esen II. İnsanlar şiirleri severek ve zevk alarak okudular mı
ondan çok şey öğrenirler.
C) Bir güzellik doğuyor yüreğime şiirden
D) Durgun sular gibi azalacağım III. Yazınsal bir yapıtı yazdıktan sonra duyulan mutluluk
hiçbir şeye değişilmez.
E) Bir gün birdenbire çıkıp gelmesen
IV. Bilim, insanın en yüce gizleri olan sanatla uğraşır.
V. Kitaba büyük ölçüde bağlı kalınmış, kısa kısa alıntılar
yapılmıştır.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangileri
edilgen çatılı fiillere örnektir?
8. Hani ( ) Okur bana vız gelir( ) ( ) sözü( ) yazarlar
için fantezi olmaktan öteye gidemez( ) A) I ve II B) II ve III C) I ve IV
Bu cümlede ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere, D) II ve V E) III ve V
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (“) , (! ) , (,) , (“) , (.)
B) (“) , (!) , (”) , (,) , (.) 12. “Tür adları tekil bile olsa, kimi zaman çoğul anlamı
C) (“) , (,) , (;) , (‘) , (.) verir.”

D) (“) , (!) , (;) , (‘) , (!) Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi, bu
açıklamaya uygun bir örnektir?
E) (“) , (,) , (;) , (‘) , (.)
A) Gülü geçen hafta diktim.
YAYINLARI

B) Taş camı kırdı.

C) Kitap zekâyı besler.
D) Perde almıştı büyük odaya.
E) Köşedeki çiçek, çok güzel açmıştı.
9. I. Kırılır da bir gün bütün dişliler
II. Döner şanlı şanlı çarkımız bizim
III. Gökten bir el yaşlı gözleri siler
13. Aşağıdakilerden hangisi özne ve yüklemden
IV. Bir gün akşam olur biz de gideriz
oluşmuştur?
V. Kalır dudaklarda şarkımız bizim
A) Benden istenen işi zamanında bitirdim.
Numaralanmış dizelerin hangisinde yüklem,
B) Yağışlı havada gittikleri için endişeliyim.
edilgen çatılı bir fiildir?
C) Başarının anahtarı insanın kendindeymiş.
A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
D) Konukseverliğiniz için çok teşekkür ederim.
E) Yapmak istediklerimi bir bir gerçekleştirdim.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türemiş bir

10. “Kestiğim elmanın burun deliklerimi titreten ekşimsi sıfat vardır?
kokusunu duydum. Kabukları soyup yandaki A) Güneş balçıkla sıvanmaz.
tabağa bıraktığımda hazırladığım meyvelerin B) Korkunun ecele faydası yoktur.
bekleyenleri artmıştı.”
C) Her ağacın meyvesi olmaz.
Bu parçada kaç tane fiilimsi vardır?
D) Mızrak çuvala sığmaz.
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
E) İşleyen demir pas tutmaz.

214
Genel Değerlendirme Test – 5 bilmeyenkalmasın

1. Uykulu olduğumuzda esnememek için sürekli 4. Aşağıdaki cümlelerdeki “O” sözcüğü görevce
I eşleştirilirse hangisi dışta kalır?
olarak ağzımızı tutar, göğsümüzü bastırır, A) O, saygılı davranışlarıyla kendisini hemen sevdiriyor.
II III
B) Bahçeye o dikilecek; saksıya ise bu.
ellerimizi kaşlarımıza ve alnımıza götürerek
IV V C) Senin sevdiğin ve inandığın insan o olamaz.
kendimize masaj yaparız. D) Bir gün o gençler hepimizin gururu olacak.
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerin hangisinde E) O, geçen gün daktilo edilerek temize çekilen
ünlü düşmesi yoktur? yazı mı?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, tamlayan ve

tamlananın yeri bakımından ötekilerden farklı
2. Aşağıdakilerin hangisinde farklı yolla oluşmuş ad tamlaması vardır?
bir pekiştirme sıfatı vardır? A) Geri vereceğiz hepsini hepsini
A) Bahçede kapkara bir köpek vardı. Yeşilini, mavisini gözlerimizin
YAYINLARI

B) Ipıssız yollarda yürümekten hoşlanırdı. B) Beklemekteyiz sonunu ömrümüzün

C) Koltuğunun altında kapkalın bir kitap vardı. Yarımız kaldı, gitti gelmez yarımız
D) Karmakarışık işlerini düzene sokamıyordu. C) Çiçekler soldu, bitti şarkısı kuşun
E) O gece upuzun bir elbise giymişti. Yol tenha, dal mecalsiz, su durgun
D) Hazırlanıyor gökyüzü, ufuk, deniz
Şafakla dökülecek baharların baharı
E) Bu bahar, mesut günler taşımaktadır
Baş başa kalacağız kenarında suyun

3. Aşağıdakilerin hangisinde soru anlamı bir

sıfatla sağlanmıştır?
A) Arkadaşını neden bu kadar beklettin?
6. “Beşik başlarına asılan nazarlık, sokak kapılarına
B) Hangi kitaptan soru çözeceğine hâlâ karar vermedin takılan at nalı gibi o, okulun kapısında bir uğur
mi? simgesi gibiydi.”
C) Başkanın bu teklifini siz nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu cümlede kaç tane ad tamlaması vardır?
D) Geçen hafta yapılan elemelerde kaçıncı oldun? A) 6 B) 5 C) 4 D) 3 E) 2
E) Almanya’daki dayınla görüşmeyeli kaç yıl oldu?

215
bilmeyenkalmasın
7. (I) Burada büyük bir fotoğraf koleksiyonu var.
(II) İzmir ve Bursa’ya dair yayımlanan albümleri
biliyorsunuz. (III) İstanbul’a sıra geldiğinde,
düzenlenmesine ben talip oldum. (IV) Koleksiyona
bazı fotoğraflarla katkılar yaptık. (V) Onları bir
mimar gözüyle okumaya çalıştım.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. de işaret zamiri dolaylı tümleç görevindedir.
B) II. de sıfat-fiil kullanılmıştır.
C) III. de yüklem basit yapılı fiildir.
D) IV. basit cümledir.
E) V. de edat kullanılmıştır.
8. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcükler
tür bakımından aynıdır?
A) Eve geldiğimde vakit ders çalışmak için biraz
geçti.
Öğrenciler, zil çalınca bahçede sıraya geçti.
B) Bu yaz tatilde köye gitmeyi düşünüyorum.
YAYINLARI
Tahtadaki soruları defterine yaz.
C) Boya almak için çarşıya kadar çıkmıştı.
Evin salonunu açık bir renkle boya.
D) Benden sana bir öğüt.
Kendi ununu kendin öğüt.
E) Pembe giyerim pembe.
Pembe yakışır gence.
9. (I) Yıllar yılı lirik şiirin konusu aşk, ölüm ya da din
gibi alanlarla sınırlandırılmıştır. (II) Oysa ne şiir ne
de nesir için böyle bir sınırlandırma yapılabilir. (III)
Örneğin bir ozan çevresine bakarken farklı şeyler
görmeye çalışır. (IV) Romanda içinde yaşadığımız
dünyadan farklı bir dünyayla karşılaşırız. (V)
Öyleyse lirik şiir yazan ozanlar da her konuda
duygusal etkileyici şeyler söylemelidir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi
birleşik cümle değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
216
1.D 2.D 3.E 4.D 5.D 6.B 7.C 8.E 9.A 10.D 11.A 12.B
10. (I) Sözcüklerin kökenini araştırınca gördüm ki “gül”
sözcüğünün anlam serüveni ilginç. (II) Dilimiz, bu
Farsça sözcüğü, kendi toprağının, sözvarlığının
malı kılmış önce. (III) Sonra da sözlüklerin, “çalı
biçimli bir bitki türü ve bu bitkinin çiçeğine verilen
ad” diye tanımladığı bu sözcüğe değişik anlamlar
yüklemiş. (IV) Sadece bir çiçek adı olmaktan
çıkmış artık gül. (V) Yılların akışı içinde özellikle de
şiir dilinde zengin yazınsal bir art alan oluşturmuş
kendine.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede birden çok isim tamlaması vardır.
B) II. cümle devriktir.
C) III. cümlede türemiş sözcükler kullanılmıştır.
D) IV. cümlede “sadece” sözcüğü bağlaçtır.
E) V. cümlede ismin bulunma hâl ekini almış sözcükler
bulunmaktadır.
11. Gök bendeki yükünü alacak en sonunda
I
Herkes benden bir keder bulur hanesinde
II III
Kimler benden ne taşır artık mahşer gününe
IV V
Bu dizelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
sözcük türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Kar; kışın yeryüzünü kapladığı zaman önce bitki-
I
leri şiddetli soğuktan korur, ilkbaharda eridiği
II III
zaman da su olarak toprağa sızar, bitkilerin büyüyüp
IV
gelişmelerini temin eder.
V
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerin hangisinde
diğerlerinden farklı bir ses olayı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Genel Değerlendirme Test - 6
1. İlk durağımız Eyfel Kulesi ( ) Uzun bir turist
kalabalığıyla sıradayız( ) Sonbaharın serin yeli( )
sabah güneşinin aydınlığı( ) Başımın üzerinde
metrelerce yükseklikte uzanan metal yığını( )
Bu parçada ayraçlarla ( ) belirtilen yerlere,
aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (.) (,) (,) (…) (…)
B) (,) (.) (,) (…) (…)
C) (,) (,) (,) (…) (.)
D) (!) (,) (,) (…) (…)
E) (,) (,) (,) (,) (…)
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük
birden fazla niteleme sıfatı almıştır?
A) Onarım gören yol iki şeritli hizmet verecek.
B) Her gün, bu sıkıcı işleri yapmaktan bıkmıştı.
C) Bu kaçıncı bahar seninle görüşmeyeli?
D) Emekli olunca iki katlı, bahçeli bir evde oturmak
istiyorum.
E) Vadinin sonunda birkaç çam ağacı bulabilirsin.
3. “Niteleme ve sayı sıfatları adın yerini tutarsa,
adlaşır; diğer sıfatlar adın yerini
zamirleşirler.”
Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde tür
değiştirmiş sıfat yoktur?
A) Bu kitabı da yarışmanın ikincisine veriyorum.
B) Sıcakta fazla kalınca başına güneş geçti.
C) Genç adam asla doğruluktan ayrılmazdı.
D) Hangisini alacağını bilemiyordu.
E) Yükseklerde hava soğuk oluyor.
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili sözcük ad
tamlamasının sıfatı görevinde değildir?
A) Arkada zincirlenen yüksek Toros dağları,
Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler
B) Serpilmeye başladı, bir yağmur ince ince
Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince
C) Yatağımın yanında esmer bir duvar vardı
Üstünde yazılarla hatlar karışmışlardı
D) Ertesi sabah başladı gün doğmadan yolculuk
Soğuk bir mart sabahı buz tutuyor her soluk
E) Deniz ufkunda bu top sesleri nerden geliyor
Barbaros, belki donanmayla seferden geliyor
YAYINLARI
5. (I) Adana yöresinin zengin bir mutfağı vardır. (II)
Yemek çeşitlerinin bu kadar zengin olmasının
nedeni yörenin çeşitli kültürlerin etkisinde
kalmasıdır. (III) Adana yemeklerinin en büyük
özelliği un, bulgur, et ve çeşitli baharatların
birlikteliğidir. (IV) Aynı zamanda süt, yoğurt,
peynir ve çökelek bol miktarda kullanılmaktadır.
tutarsa
(V) Yöreye özgü kebap ülkenin her yanında çok
ünlüdür.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede ek-fiil kullanılmıştır.
B) II. cümlede birden çok fiilimsi vardır.
C) III. cümlede üstünlük bildiren bir belirteç kullanılmıştır.
D) IV. cümlede bağlaç nesneleri bağlamıştır.
E) V. cümlede edat vardır.
217
bilmeyenkalmasın 1.B 2.D 3.C 4.C 5.D 6.C 7.E 8.B 9.D 10.B 11.D

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili 9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde pekiştirme

sözcükte ünsüz yumuşaması yoktur? sıfatı vardır?
A) Sağlıklı beslenmek için sebze ve meyvenin her A) İpi ağaca sımsıkı bağlayın.
rengini içeren besinlerin tüketilmesi çok önemlidir. B) Kaleyi çepeçevre kuşatan askerler emir bekliyordu.
B) Kış sebze ve meyveleri yaz boyunca güneş ışığını C) Deniz buradan masmavi görünüyor.
çekerek köklerine kadar ulaştırmaktadır.
D) Orman, yemyeşil ağaçlarıyla karşımızdaydı.
C) Yapraklı sebzeler az su ve zeytinyağı ile birlikte
E) Adam yolculuk için çarçabuk hazırlandı.
buharlı tencere veya toprak güveçlerde kısa süreli
pişirilerek tüketilmelidir.
D) Havuç gibi sebzeler ve meyveleri vitaminlerinin
kaybolmaması için kalın doğramak gerekir.
E) Kırmızı ve mor renkli sebze ve meyveler yoğun
antioksidan içerdiği için kansere karşı koruyucudur.

10. Aşağıdaki cümlelerde, altı çizili sözlerden

hangisi sıfat grubu değildir?

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili
sözcük, sıfatı pekiştirme görevinde değildir?
A) Onlar, en güzel günlerimizdi.
B) Irmak kıyısında daha iri elmalar yetişiyor.
YAYINLARI
A) Karşıdan kolu sakat bir çocuk görünürdü.
B) Böyle eli işte gözü oynaşta, sınav kazanılmaz.
C) Karnı aç insan rahat çalışabilir mi?
D) Açık sözlü insandan zarar gelmez.

C) Orada çok iyi insanlar tanımıştım. E) Çevresi güçlü kişilerle ilişki kurmuştuk.
D) Terli terli çok soğuk şeyler içmeyin.
E) Bundan böyle daha çok çalışmalısın.

8. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili

sözcükte diğerlerinden farklı bir ses olayı
vardır?
A) Afife Jale ödül adaylarının Nisan başlarında 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
açıklanmasının hemen ardından eleştiriler başladı. bozukluğu vardır?
B) Son zamanlarda gittikçe artan ödül sayısı hem A) Akıl ve ruh, bir kitaptan ne kadar etkilenirse insan
eleştirmenlerin hem de izleyicilerin dikkatinden o kadar zenginleşmiş olur.
kaçmadı.
B) İnsanların sizi akıllı bilmeleri için ya onların
C) Jürinin bazen kişi veya kurumlara belirli avantajlar deliliklerine katılın ya da beğenilerine.
sağlayabildiği yıllardır dile getirilen bir gerçek.
C) Adaletten ve erdemden yoksun olan bilgi,
D) Tam anlamıyla şeffaf bir ödül mekanizmasının düzenbazlıktır, böyle bilginin akılla bir ilgisi yoktur.
örneği ne ülkemizde ne de Avrupa’da henüz
D) Akıl, yapmacık hatta çoğu zaman yapmacık
görülmedi.
olmayan davranışları bile hemen fark edebilir.
E) Jürinin kararlarına en az birer yazılı gerekçe
E) Doğanın insanlara en adilce dağıttığı nimet akıldır
eklemesi, buradaki şeffaflığın da doğal bir güvencesi
derler çünkü hiç kimse kendi payından şikayetçi
olacaktır.
değildir.

218
Genel Değerlendirme Test - 7
1. I. Soru kitapçığına kapanmış okuyordu.
II. İki yanına bakmaya çalıştı aynı anda.
III. Zülüflerinin biri daha uzundu.
IV. Peruğum kaymış olmalı, diye düşündü.
V. Kısa tarafını hafifçe çekti.
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda
verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) V. cümlenin yüklemi geçişsiz bir eylemdir.
B) IV. cümledeki “ diye” sözü bağ-fiildir.
C) III. cümlede sıfat olan bir sözcük ek-eylem alarak
yüklem olmuştur.
D) II. cümleki “bakmaya” sözcüğü isim-fiildir.
E) I. cümlede belirtisiz ad takımı vardır.
2. Edebiyatın okuru evindeki rahat koltuğundan
kaldırma (;) onu eyleme sürükleme gücüne
I açısından değerlendirildiğinde aşağıdakilerden
sahip olduğu çoğu zaman göz ardı edilir (.) Bu
II
sözümden edebiyatın bir propaganda aracı olması
YAYINLARI
gerektiği düşünülmesin (.) Ben okurunu
III
biliçlendiren yazarları severim. Ama yazınsallığı
öldürmeden (,) türü kötüye
IV
kullanmadan ve yaptığı işin hakkını vererek (...)
V örneği vardır.
Bu parçadaki numaralanmış noktalama
işaretlerinden hangisi yanlış kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
3. “Cümle ögeleri bulunurken söz öbekleri birbirinden
ayrılmaz.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala
uyulmamıştır?
A) Lise öğretmenimiz / bize / her zaman / duygu
yüklü şiirler / okurdu.
B) Edebiyat çevrelerinin bu kitaba olan ilgisi / bizleri
/ fazlasıyla / memnun etti.
C) Bu şirin kasabada yıllarca kalınabileceğini / her
zaman / dile getiriyordu.
D) Sanatçının piyasaya çıkan / bu son yapıtı /
eleştirmenler tarafından / büyük beğeni / topladı.
E) Sanatçı/ son günlerin moda şarkısını / konserin
bitiminde / seslendirdi.
219
bilmeyenkalmasın
4. “Yan cümleciği fiilimsi ile kurulan birleşik cümlelere
‘girişik bileşik cümle’ denir.”
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bunun örneği
yoktur?
A) Herkes terden sırılsıklam olan tişörtünü
değiştiriyordu.
B) Arkadaşlarına selam verip salondan ayrıldı.
C) Biraz beklerseniz ben de sizinle gelirim, dedi.
D) Kapıdan çıkmak üzereyken geriye dönüp
arkadaşlarına baktı.
E) Gözleri birkaç dakika sevdiklerine takılıp kaldı.
5. “Bütün gün havalansın diye açık bıraktığım
pencereleri tek tek kapatıp uyku pozisyonuna
geçme hâlindeydim.”
Bu cümleyi oluşturan sözcükler ses bilgisi
hangisi söylenemez?
A) “diye” sözcüğünde ünlü daralması vardır.
B) “bıraktığım” sözcüğünde ünsüz uyumuna örnek
vardır.
C) “uyku” sözcüğünde ünlü düşmesi olmuştur.
D) “pozisyonuna” sözcüğünde koruyucu ünsüz
kullanılmıştır.
E) “kapatıp” sözcüğünde ünsüz yumuşamasının
6. (I) Uyumak için yatağına girdi, gözlerini kapattı.
(II) Aklını meşgul eden sorular, rüyalar âlemine
kavuşup gitmesine izin vermiyordu. (III) Yatağından
uykulu gözlerle kalktı. (IV) Odanın içerisinde ileri
geri gidip durdu. (V) Adımları odaya dar gelince dış
kapının önünde duran sokakta aldı nefesini.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümle, sıralı cümledir.
B) II. cümlenin öznesi fiilimsi grubudur.
C) III. cümlede, ünlü düşmesine uğramış sözcük
vardır.
D) IV. cümlede yer-yön zarfı kullanılmamıştır.
E) V. cümlede farklı türde fiilimsiler vardır.
bilmeyenkalmasın 1.A 2.A 3.D 4.C 5.E 6.B 7.C 8.B 9.B 10.B 11.A 12.D

7. Acaba otel çok mu pahâlıydı (I) Bu parayla kaç gün 10. Hafta sonu yapılacak olan Anıtkabir gezisine
kalabilirdi (ll) Çocuklara haber verse mi (lII) yoksa yaklaşık yüz otuz civarında öğrenci katılacak.
birkaç gün tek başına kalsa iyi mi olurdu (IV) Ne Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni
yapacaktı (V) aşağıdakilerden hangisidir?
Numaralanmış yerlerden hangisine soru işareti
A) Anlamca çelişen sözlerin bir arada kullanılması
getirilemez?
B) Gereksiz sözcük kullanımı
A) I. B) Il. C) IIl. D) IV. E) V.
C) Fiilimsi ekinin yanlış kullanılması
D) Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılması
E) Özne-yüklem uyuşmazlığı

8. Ne zaman uzaklara baksam 11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım

Devleşen ayaklarım, yanlışı vardır?
Dere üzerindeki taşlar gibi dağlar.. A) Sınavda 2.’nci olduğunu duyunca çok mutlu oldu.
Sekerek karşı kıyıya; B) 2005 yılında Türk Dil Kurumunun 73. yılını kutladık.
Gözümün gördüğü en son uzağa C) 2876 sayılı Kanun bu yıl yeniden gözden geçiriliyor.
Geçecek gibiydim
YAYINLARI

D) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı tüm yurtta coşku

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi ile kutlandı.
söylenemez? E) Lale festivali 25 Haziranda başlayacak bu yıl.
A) Üstünlük zarfı vardır.
B) Zincirleme ad takımı kullanılmıştır.
C) Edat ek-eylem alarak yüklem olmuştur.
D) Çekimli fiil kullanılmıştır.
E) Yapım eki almış sözcük vardır.

12. I. Ufkunda açarken alevden güller

Her akşam tüllenir dertli gönüller
II. Saatler hüzünle ilerledikçe
Ağır bir kabusu andırır gece
9. (I) Ela gözlü, narin menekşe ile altın çiçeği III. Duvarda tablolar içinde yüzler
annelerinin yanında sürekli çekişirlerdi. (II) Tatlı bir Gecemin rengini alır karşımda
çekişmeydi bu; sen güzelsin, ben güzelim diye... IV. O zaman ki sesler akseder, gelir
(III) Annelerine göre ikisi de güzeldi kızlarının. (IV)
Gün geldi çiçekler serpildi, büyüdü. (V) Boyları
Bir hazin inilti gibi yükselir
uzadıkça çekişmelerini unutup gittiler. Bu dizeler aşağıdaki ses olaylarından hangisini
örneklendirmez?
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde isim
tamlaması vardır? A) Ünsüz düşmesi B) Ünlü düşmesi
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. C) Ünsüz benzeşmesi D) Ünlü daralması
D) III. ve IV. E) IV. ve V. E) Ünsüz yumuşaması

220
Genel Değerlendirme Test - 8 bilmeyenkalmasın

1. Bilge, çölde öğrencileriyle otururken demiş ki (:) 4. (I) Adeta hayatımızın bir parçası olan acıyı zaman
I zaman hepimiz hissederiz. (II) Acı hissi bir işaret ile
“Geceyle gündüzü nasıl ayırt edersiniz (,) tam başlar. (III) Organizmamız için tehlikeli olarak kabul
II edilen bir şey ile sinir uçlarımız uyandırıldığında
olarak ne zaman karanlık başlar, hava ne zaman alarm olarak acı hissedilir. (IV) Omurilik yoluyla
beyne milyonlarca işaret gönderilir. (V) Bu işaretler
aydınlanır (?) ”
daha sonra sınıflandırılır ve bununla beynin acıyı
III
ifade eden daha üst bölmelerine bir mesaj yollanır.
Öğrencilerden biri (;)
IV Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
“Uzaktaki sürüye bakarım, koyunu keçiden
ayıramadığım zaman akşam olmuş demektir (.) ” diye A) I B) II C) III D) IV E) V
V
cevap vermiş.
Bu parçadaki numaralanmış noktalama
işaretlerinden hangisi yerinde kullanılmamıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Aşağıdaki altı çizili eylemlerden hangisi, çatı

değiştirme eki ile geçişli yapılmıştır?
A) Ağrıyan dişini, en sonunda, çektirdi.
B) Anahtarını yitirince kapıyı çilingire açtırdı.
2. (I) Kırlarda gezintiye çıkan bir adam, otlardan C) Okumamak bilgi dağarcığımızı köreltir.
YAYINLARI

birinin dalında küçük bir kozanın varlığını keşfetti.

D) Bahçedeki çimleri oğluna biçtirdi.
(II) Koza ha açıldı ha açılacak gibiydi. (III) Adam,
bunun bir kelebek kozası olduğunu tahmin E) Dilbilgisi, dilin kurallarını sezdirir.
ediyordu. (IV) Böyle bir fırsat bir daha ele geçmez
diye düşündü. (V) Bir kelebeğin dünya yüzü
gördüğü ilk dakikalara şahit olmak istedi.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.

6. (I) Şubat başında yaşadığımız fırtına ve soğuk
hava, bizlere teknolojiye ne kadar bağımlı
yaşadığımızı hatırlattı. (II) Istanbul’da yaşanan
uzun elektrik kesintileri sonucu, kentte yaşam
felç oldu. (III) Çalışmayan trafik lambaları sonucu
trafik kara teslim olmadan keşmekeşe teslim
oldu. (IV) Elektrik ile çalışan tüm sistemler durdu.
(V) Fırınlarda ekmek çıkmadı, elektronik kapılar
3. “Ünlü sanatçı hâlk konserinde bestelediği çalışmadı.
şarkılardan okudu.” Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
aşağıdakilerden hangisidir? A) I. cümlenin öge dizilişi, “özne, dolaylı tümleç,
A) Gereksiz sözcük kullanımı nesne ve yüklem” şeklindedir.
B) Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılması B) II. cümlede, isim tamlaması vardır.
C) Ek yanlışlığı C) III. cümlede, farklı türde fiilimsiler kullanılmıştır.
D) Tamlama yanlışlığı D) IV. cümledeki “ile” sözcüğü ilgeç görevindedir.
E) Anlamca çelişen sözcüklerin kullanılması E) V. cümle, bağımlı sıralı cümle örneğidir.

221
bilmeyenkalmasın 1.D 2.E 3.B 4.C 5.C 6.E 7.C 8.A 9.C 10.D 11.B 12.B

7. Yalnızca kötü bir masal kahramanı 10. “Çocuk eğitiminde bir disiplin yöntemi olarak
Olmaktan öte ağustos böceği cezanın nasıl ve ne zaman kullanılacağı önemli bir
tartışma konusu olmuştur.”
Çok şeyler kanıtladı bana.
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin
Dedi ki
hangisinde sırasıyla verilmiştir?
Vazgeçmişliği de göklere sunmalı
A) Dolaylı tümleç - özne - yüklem
Değerlendirilesi bir ihtimaldi
B) Özne - yüklem
Yılmak ve yılmamak
C) Dolaylı tümleç - zarf tümleci - nesne - yüklem
Bütün imtihan bu olmalı
D) Özne - nesne - yüklem
Bu dizelerde aşağıda verilenlerden hangisi
yoktur? E) Zarf tümleci - özne - nesne – yüklem

A) Birleşik sözcük
B) Ad tamlamaları
C) Bileşik çekimli yüklem
D) Edat (ilgeç)
E) Farklı türde eylemsiler

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım

8. (I) Günümüz dünyasında çevre kirliliği, tüm bozukluğu yoktur?
gezegeni kapsayan boyutlara ulaşmış durumda. (II)
Dünyanın birçok bölgesinde insanlar, nükleer tehdit A) Her yolda kalan insan mutlaka bu ustaya uğrar.
YAYINLARI

ve radyasyondan habersiz bir yaşam sürmektedir. B) Kuru fasulye ve pilav Türk mutfağına özel
(III) Bilim adamları ise bu olumsuzlukların devamı yemeklerdir.
hâlinde dünyadaki yaşayan tüm canlıların ciddi
C) Ön sıradaki çocuk bütün ders boyunca konuştu.
biçimde tehdit altında olduğunu vurguluyorlar. (IV)
Hâlbuki insanoğlunun gelişimi başlarda yaşam ve D) Şüphesiz bu olayı bütün işçiler duymuş olmalı.
doğal çevre ile uyum içinde sürmüştür. (V) Ancak E) Bu toplantıda düşünceler çekinmeden dile getirilmeli.
dünyadaki toplumsal ve teknolojik gelişmelerin
hızla artışı karşısında ekolojik sistemin bu hassas
dengesi giderek bozulmuştur.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin
hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

9. Unut benden kalan ne varsa

12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik
Unutmak tesellidir yalnızlığın
sözcüklerin yazımında yanlışlık yapılmıştır?
Güneşi bir kadeh şarap gibi içip
A) Bu yaptıklarından dolayı seni asla affetmeyeceğim.
Delicesine sarhoş olmak
B) Rica etsem şu tuzluğu uzatabilirmisiniz!
En güzel tarafı imkânsızlığın
C) Yapılanlara sadece bakakaldık, hiçbir şey
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
yapamadık.
A) Edat (ilgeç) B) Üstünlük zarfı
D) Sınava kaydolduğuma dair bir evrak verdiler.
C) Soru sıfatı D) Fiilimsi
E) Reddettiğim teklifi en yakın arkadaşım kabul etmiş.
E) Ad tamlaması

222
Genel Değerlendirme Test - 9 bilmeyenkalmasın

1. Aşağıdakilerin hangisinde ögelere ayırmada 4. I. Artık bu şehirde yaşanmaz.

bir yanlışlık yapılmıştır?
II. Karşıdan bulutlar içinde solgun ay görünüyor.
A) Burada / eski kitapları / aslına uygun şekilde /
III. Tekerlekler yollara bir şeyler anlatıyor.
tamir ediyoruz.
IV. Gökle deniz buluşmuş bir noktada.
B) Tarihi yapıların planlarını / yeni eserlerde / deniyorlar.
V. Ben bir çobanım, dağda gezerim.
C) Eski eşyalara / merakımın bir sonucudur / bu.
Bu dizelerin hangisinin yükleminde geçişlilik
D) Akıl hastalarının su sesiyle tedavi edildiği bir
derecesi artırılmıştır?
hastanedeyiz / şimdi.
E) Bizler / o güzelim halk şiirleriyle / pek / ilgilenmiyoruz. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. “Yüklemi ad soylu sözcüklerden oluşan cümlelerde

çatı özelliği aranmaz.”
Aşağıdakilerden hangisi, buna bir örnek olarak
gösterilebilir? 5. Bu şiir sevda üstüne
YAYINLARI

A) Bütün bunlar hep benim eserim. Tarafımdan yazılmıştır

B) Yer yer huzursuzluk çıkarıyorum. Bu dizelerin yüklemi, çatı yönünden,

aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?
C) Telefonlara hiç cevap vermiyor.
A) Akşam olunca ay tepeye yükselmiştir.
D) Önümüzde geniş bir ova uzanıyor.
B) Öğrenciler, duyduklarına çok üzülmüştür.
E) Kızın saçları omzuna değiyor.
C) Fon müziği bildiğimiz ezgilerle örülmüştür.
D) Yorgunluktan, uykusuzluktan gözleri süzülmüştür.
E) Şimdi engin denizlere açılmıştır.

3. Aşağıdakilerden hangisinde yüklem,

bir durumdan bir başka duruma geçiş
bildirmemektedir? 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi,
A) Tenim bir hafta içinde bronzlaştı. çatısına göre ötekilerden farklıdır?

B) Kızımız gün geçtikçe güzelleşiyor. A) Halı sahada nitelikli bir oyun oynandı.

C) Hasta günden güne iyileşiyor. B) Kazanın sorumluluğunu kendisi yüklendi.

D) Güneşin altında kaldıkça esmerleşiyor. C) Nüfus sayımı sırasında bizim ev atlandı.

E) Hep söylediklerini düşünüyorum. D) Kırmızı desenli halı bizim için dokundu.

E) Eşyalar kısa sürede bir köşeye toplandı.

223
bilmeyenkalmasın
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eylem, çatı
bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Her çiçek koklanmaz.
B) Her damardan kan alınmaz.
C) Dere kenarına çeşme yapılmaz.
D) Her kuşun eti yenmez.
E) Bunu, bir kere okumakla öğrenemez.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde,
“dönüşlü çatılı”dır?
A) Çocuklardan biri de kümese saklandı.
B) Sonunda istediğim bölüme yazıldım.
C) Bahçedeki tüm çiçekler sulandı.
D) Geç kalan memur azarlandı.
E) Okuldaki bütün sınıflar bayram için süslendi.
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi bir
ekle, nesne alabilir duruma getirilmiştir?
A) Zor sorularla, insanları yıldırmayın.
B) Çiçeklerimizi kimseye yoldurmayın.
C) Problemin sonucunu siz buldurmayın.
D) Kendi gazetenizi kardeşinize aldırmayın.
E) Kalabalıkta paranızı çaldırmayın.
10. “Büyük lokma ye, büyük konuşma.” atasözündeki
“büyük” sözleri için aşağıda söylenenlerden
hangisi doğrudur?
A) Birincisi sıfat, ikincisi isim.
B) Birincisi ve ikincisi sıfat.
C) Birincisi sıfat, ikincisi zarf.
D) Birincisi isim, ikincisi sıfat
E) Birincisi ve ikincisi zarf.
1.C 2.A 3.E 4.C 5.C 6.B 7.E 8.A 9.A 10.C 11.B 12.A 13.C
11. I. Öğrencilerden ikisi -Murat ve Osman- zayıf aldı.
Il. Yaz tatilimi doğduğum kasabada, Zile’de,
geçireceğim.
III. Nurullah Ataç, Garip Akımı şairlerini, Orhan
Veli’yi ve arkadaşlarını, her zaman desteklemişti.
IV. Karar önümüzdeki haftaya, 15.02.2018 tarihine,
ertelendi.
V. Güzel sanatlara, resim ve müziğe, ilgi duyuyorum.
Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisinde dolaylı
tümleç, açıklayıcısıyla birlikte verilmiştir?
A) I. ve III. B) II. ve V C) IlI. ve V.
D) I. ve IV. E) Il. ve IV.
eylem
12. Aşağıdakilerin hangisinde sıfat, tamlanan
YAYINLARI
olduğu için adlaşmıştır?
A) Fırından çıkan ekmeklerin yanıklarını bir torbaya
ayırdı.
B) Her ay yoksul mahallelere yiyecek kolileri dağıtırdı.
C) Göz yaşartan başarınızı ulusal gazetelerden
takip ettik.
D) Mesleğinizde en iyi noktaya gelmenizi diliyorum.
E) Yaşama olumlu tarafından bakmanız alkışlanacak
bir durum.
13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde işteş çatılı
fiil yoktur?
A) Yarınki söz verdiğim ödeme için bugünden tutuştum.
B) Komşumuz Ali Bey, mahalle pazarındaki patates
satıcısıyla kapıştı.
C) Utanmaz çocuk, Zeynep Halamlar ’da gelip gidip
bana dalaştı.
D) Dün akşam, izin meselesinden dolayı fabrikadaki
şefle biraz atıştık.
E) İki sanatçı imza gününde uzun uzun tokalaşmıştı.
224
Genel Değerlendirme Test - 10
1. Her zaman insanlara iyiyi ve güzeli tavsiye ederek
hayatıma devam ediyorum.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin dizilişi
bakımından bu cümleyle aynıdır?
A) Sen kendin istedin bu işin böyle olmasını.
B) Gece vakti bana sitem ederek evden ayrıldın.
C) Bahçeye çıkan kedimiz, iki gündür eve dönmedi.
D) Akşam üstü ağlayarak beni çok özleyeceğini
söyledi.
E) Dayak yiyen adam epey bir zaman insan içine
çıkamadı.
2. Ladinleri ( ) kayınları geçip bir yokuştan aşağı
iniyoruz ( ) Gökyüzü ( ) ağaçların dalları arkasında
adeta kayboluyor ( ) Yukarıdan akan gürültülü,
soğuk dereler yolumuzu ( ) dik, kaygan yamaç
soluğumuzu kesiyor.
Yukarıda parantezle belirtilen yerlere sırayla,
YAYINLARI
aşağıdakilerden hangisinde verilen noktalama
işaretleri getirilmelidir?
A) (,) (.) (,) (.) (;)
B) (,) (;) (,) (.) (;)
C) (,) (;) (,) (.) (,)
D) (,) (;) (,) (;) (;)
E) (,) (,) (,) (,) (,)
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) Elimizdeki işleri yetiştirmek için birkaç gün ya da
hiç ara vermeden devam etmeliyiz.
B) Konuşmacı konuyu tatlı tatlı anlatıyor, dinleyiciler
de büyük bir zevkle dinliyordu.
C) Uzman raporları okuyup konu hakkında görüşlerini
bizlere bildirecek.
D) Sergiyle ilgili tüm hazırlıklar tamamlanmış, sergi
sanatseverlerin beğenisine sunulmuştu.
E) Yönetmen, bu son oyununda bir taraftan insanlara
acırken bir taraftan da onları iğneliyordu.
225
bilmeyenkalmasın
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı
vardır?
A) Dün geceki davete niçin gelmedi ki?
B) Dün, sinemaya gitmediniz mi?
C) Konser saat 18’te mi, 20’de mi başlayacak?
D) Verimli ders çalışma yöntemlerini biliyor musun?
E) Hiç tiyatroyu sevmez olur muyum?
5. (I) Elbette, bu sanatçımızın edebiyata şiirle başlamış
olması, romanlarının anlatımını güzelleştirmiş olmalı.
(II)Aslında onun 1960 öncesi yayımladığı şiirleri son
derece başarılı. (III) Fakat o ne yazık ki bu tarihten
sonra pek şiir yazmadı. (IV) İlk romanı ‘’Yılkı Atı’’na
gelinceye kadar uzun süre eser vermedi. (V) Buna
rağmen, şairliğinden gelen sözcükleri yerli yerinde
kullanma yeteneği, ‘’Yılkı Atı’’ gibi ödüllü bir roman
yazmasını sağladı.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden
hangisinde bir anlatım bozukluğu yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
6. (I) Semtin önde gelen iş adamlarından olan Kerim
Bey, kuracağı alışveriş merkezi için o bölgedeki
arsaları satın alıyordu. (II) Geçim sıkıntısı çeken
aileler, verilen yüksek ücret karşılığında arsalarını
satmışlardı. (III)Kararsız olanlar ise bir iki baskı ile
kaderin cilvesine boyun eğip razı olmuşlardı. (IV)
Sadece alışveriş merkezi yapılacak o alanın tam
ortasında kalan iki katlı bir ahşap binada yaşayan
aile bu oldu bittiye karşı gelmişti. (V) Yeni emekli
olan ev sahibi ile çocukları orada mutlu bir hayat
yaşıyorlardı.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümle, içerisinde birden fazla isim tamlaması
olan bağlı bir cümledir.
B) II. cümlenin öznesi fiilimsi grubudur.
C) III. cümle yüklemi birleşik eylem olan birleşik bir
cümledir.
D) IV. cümlede farklı türde isim tamlamaları vardır.
E) V. cümlede bir sıfat tarafından nitelenmiş bir isim
tamlaması vardır.
bilmeyenkalmasın 1.B 2.A 3.A 4.C 5.A 6.A 7.E 8.B 9.A 10.E 11.A 12.D

7. I. Birçok düşünür, düşündüklerini daha geniş kitlelere 10. Aşağıdaki dizelerden hangisinde birleşik
ulaştırabilmek için yazmıştır. zamanlı bir fiil kullanılmıştır?
II. İnsanlar şiirleri severek ve zevk alarak okudular
A) İdam mahkûmunun söz hakkı vardır
mı ondan çok şey öğrenirler.
Bari son arzumu sor da öyle git.
III. Yazınsal bir yapıtı yazdıktan sonra duyulan mutluluk
B) Arının çiçekte göz hakkı vardır
hiçbir şeye değişilmez.
Bir buse için dur da öyle git.
IV. Bilim, insanın en yüce gizleri olan sanatla uğraşır.
C) Madem gidiyorsun bura son durak
V. Kitaba büyük ölçüde bağlı kalınmış, kısa kısa
alıntılar yapılmıştır. Ne adres, ne mektup, ne resim bırak.
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangileri D) Kendinden bir parça bir cisim bırak
edilgen çatılı fiillere örnektir? Saçından birkaç tel ver de öyle git.
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV E) Adımı andıkça ah ah çekeceksen
D) II ve V E) III ve V Ne olur yaşatma, vur da öyle git.

11. Bir bildigim olmalı, bilmez olmuşum

8. “Her zaman insanlara iyiyi ve güzeli tavsiye ederek Bir derdim olmalı, gülmez olmuşum
hayatıma devam ediyorum.” Buralara konmuş göçmen olmuşum
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin dizilişi Bir derdim olmalı, gülmez olmuşum
bakımından bu cümleyle aynıdır?
Bu dizelerdeki fiillerle ilgili;
YAYINLARI

A) Sen kendin istedin bu işin böyle olmasını.

I. Haber kipleri çekimleri örnekleri vardır.
B) Gece vakti bana sitem ederek evden ayrıldın. II. Tasarlama kipi çekimine örnek vardır.
C) Bahçeye çıkan kedimiz, iki gündür eve dönmedi. III. Duyulan geçmiş zaman kipi birden çok
D) Akşamüstü ağlayarak beni çok özleyeceğini kullanılmıştır.
söyledi. yargılarından hangisi söylenemez?
E) Dayak yiyen adam epey bir zaman insan içine A) Yalnız I B) Yalnız II C) I. ve II.
çıkamadı.
D) II. ve III. E) I. ve III.

12. Aşağıdakilerin hangisinde verilen örnek ile

parantez ( ) içindeki açıklama uyuşmamaktadır?
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili
A) Mahallenin bakkalı ve manavı aynı köydenmiş.
sözcükle parantez ( ) içinde verilen bilgi
uyuşmamaktadır? (Birden fazla tamlanan bir tamlayana bağlanabilir.)

A) İnsanlar her pazar buraya gelirler. (-ler, isim çokluk
ekidir.)
B) Bu mahallede çocukluğumu geçirdim. (-luk, isimden
isim yapma ekidir.)
C) Kümeste yumurtlayan tavuklara yem verdim.
(-le, isimden fiil yapma ekidir.)
D) Bazen çocukça davranışlarda bulunuyorum. (-çe,
eşitlik ekidir.)
E) Kardeşimin karnesi bu sene çok iyi. (-im, iyelik
ekidir.)
B) Gözümün ameliyat edildi sol tarafı
(Tamlayan ile tamlanan arasına eylem soylu
sözcükler girebilir.)
C) Dün gece çocuklarını götürmüşler mahallemizin
tiyatroya.
(Tamlayanla tamlana yer değiştirebilir.)
D) Karşı sokağın halı sahasında buluşalım.
(Tamlayan da tamlanan da sıfat alabilir.)
E) Annem Çin işi vazolara çiçek koydu.
(Ad tamlaması, bir ad tamlamasıyla nitelenebilir.)

226
 bilmeyenkalmasın

YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓ YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓

Abzürt Absürt Böle Böyle
Alış veriş Alışveriş Bu gün Bugün
Ap ayrı Apayrı Buda Bu da
Ard arda Art arda Bugünki Bugünkü
Atatürkçülük’ü Atatürkçülüğü Bugünlere Bu günlere, Bu günlerde
Atelye Atölye Burda Burada

Avro/Yuro Euro Büskivi/Püskivi/Pisküvi Bisküvi

Ayak üstü Ayaküstü Cakoben Jakoben

Ayırım Ayrım Camii Cami

Ayit Ait Cant Jant

Aysberk Aysberg Ceryan Cereyan

Azçok Az çok Civa Cıva

Bağzen/ Bazan Bazen Çaçeron Çaçaron

Banlıyo Banliyo Çenber Çember

Bağzı Bazı Çevrim dışı Çevrimdışı

Barıyer Bariyer Çevrim içi Çevrimiçi

Baş vurmak Başvurmak Çiflik Çiftlik

Başetmek Baş etmek Çikulata/Çukulata/ Çikolata

Çukilata/Çukolata
Batari Bateri
Çinakop Çinekop
Bedminton Badminton
Çok bilmiş Çokbilmiş
Beyenmek Beğenmek
Çoşgu Coşku
Beynelminel Beynelmilel
Çünki Çünkü
Beysbol Beyzbol
Dejenarasyon Dejenerasyon
Bilader Birader
Dekarasyon Dekorasyon
Bilahire Bilahare
Deynek Değnek
Bilimum Bilumum
Dilbilim Dil bilim
Bilmemezlik Bilmezlik
Dinazor Dinozor
Bir az Biraz
Direk Direkt
Bir çok Birçok
Doktirin Doktrin
Bir çok şey Birçok şey
Döküman Doküman
Bir kaç Birkaç
Dönör Donör
Bir kaç şey Birkaç şey
Dükkan Dükkân
Birarada Bir arada
Dil bilim Dilbilim
Bire bir birebir
Dinazor Dinozor
Bire birdir Birebirdir
Direk Direkt
Birgün Bir gün
Doktirin Doktrin
Birşey Bir şey

227
bilmeyenkalmasın

YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓ YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓

Döküman Doküman Hergün Her gün
Dönör Donör Herhangibir Herhangi bir
Dükkan Dükkân Herkesden Herkesten
Eksoz/Egsoz/Egzost/ Egzoz Herkez Herkes
Eksos/Ekzoz
Hernasılsa Her nasılsa
Ensrüman Enstrüman
Herne hal ise/ Hernehal Her ne hâl ise
Entellektüel Entelektüel ise
Entellektüalite Entelektüelite Herne kadar / Her ne kadar
Hernekadar
Enternasyonel Enternasyonal
Herşey Her şey
Espiri Espri
Herzaman Her zaman
Eşortman Eşofman
Hıristiyanlık Hristiyanlık
Eşşek Eşek
Hiç bir Hiçbir
Eylence Eğlence
Hiç bir şey Hiçbir şey
Fantazi Fantezi
Hiçkimse Hiç kimse
Farketmek Fark etmek
Hoşçakal Hoşça kal
Felan Falan
Hoşçakalmak Hoşça kalmak
Fonksıyon Fonksiyon
Hoşgeldin Hoş geldin
Fülüt Flüt
Hoşgelmek Hoş gelmek
Gardrop Gardırop
Hukuğun Hukukun
Gel gelelim Gelgelelim
Hükümet Hükûmet
Gidişgeliş Gidiş geliş
Ivırzıvır Ivır zıvır
Git gide Gitgide
İcraa etmek İcra etmek
Gözönü Göz önü
İçiçe İç içe
Gurup Grup
İdaal İdeal
Güçlendirmeğe Güçlendirmeye
İdda/ iddaa İddia
Haftasonu/Haftaiçi Hafta sonu/Hafta içi
İlkönce İlk önce
Haketmek Hak etmek
İşyeri İş yeri
Hala Hâlâ
İtibariyle İtibarıyla
Halbu ki Halbuki
İzalasyon İzolasyon
Hammadde Ham madde
Jenaratör Jeneratör
Harfiyat Hafriyat
Jineokoloji Jinekoloji
Hem fikir Hemfikir
Kakafoni Kakofoni
Herbiri Her biri
Kalıgrafi Kaligrafi
Her daim Her daim
Kamflaj/Kamuflaş Kamuflaj
Her halde, Heralde, Herhâlde
Herhalde Kapuşon Kapüşon
Herbir Her bir Kapütülasyon Kapitülasyon
Her biri Herbiri Kareografi Koreografi

228
 bilmeyenkalmasın

YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓ YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓

Karma karışık Karmakaraşık Krasyon Kreasyon
Karnıbahar Karnabahar Kreter Krater
Kat etmek Katetmek Krıter Kriter
Katadral Katedral Krıtik Kritik
Kavonoz Kavanoz Küpür Kupür
Kavuçuk Kauçuk Labaratuvar Laboratuvar
Kemöterapi Kemoterapi Lavobo Lavabo
Kıravat Kravat Maaşallah Maşallah
Kırıminal Kriminal Madem ki/Oysa ki Mademki / Oysaki
Kimbilir Kim bilir Madur Mağdur
Kimene Kime ne Makina Makine
Kimizaman Kimi zaman Malesef Maalesef
Kiprik Kirpik Malolmak Mal olmak
Kirbit Kibrit Manüpülasyon Manipülasyon
Klavuz Kılavuz Mataryal Materyal
Kokpid Kokpit Matba Matbaa
Kolleksiyon Koleksiyon Maydonoz Maydanoz
Kollektif Kolektif Makinalı Makineli
Komadin Komodin Makinis Makinist
Kominikasyon Komünikasyon Makül olmak Makul olmak
Kompedan Kompetan Makyevelcilik Makyavelcilik
Kompleman Kompliman Makyaş Makyaj
Komser Komiser Mali işler Mali işler
Konjoktür Konjonktür Malikane Malikâne
Konkordoto Konkordato Maliki Maliki
Konsantresyon Konsantrasyon Mali Mali
Konservatuar Konservatuvar Macör Majör
Konsorsyum Konsorsiyum Makus Makûs
Konstriksiyon Konstrüksiyon Manevi Manevi
Konteynır Konteyner Mangalkömürü Mangal kömürü
Kontrad Kontrat Mangenez Manganez
Kontrolor Kontrolör Manüple Maniple
Kontür Kontör Manüpilâsyon Manipülâsyon
Koralasyon Korelasyon Manevelâ Manivelâ
Kordinasyon Koordinasyon Mantelite Mantalite
Kordinatör Koordinatör Manuel Manüel
Kramb Kramp Manyatik Manyetik

229
bilmeyenkalmasın

YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓ YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓

Manyazit Manyezit Operetör Operatör
Manzüme Manzume Orda/Burda Orada/Burada
Marazi Marazi Organizetör Organizatör
Maraşal Mareşal Oriyantasyon Oryantasyon
Marijinal Marjinal Otizim Otizm
Marketink Marketing Otobiyoğrafi Otobiyografi
Markzist Marksist Otokrıtik Otokritik
Marmalat Marmelat Öğünç Övünç
Marûz Maruz Öğünmek Övünmek
Masa üstü Masaüstü Pardesü Pardösü
Maşraba Maşrapa Parelel Paralel
Mataryal Materyal Parentez Parantez
Matba Matbaa Pazıl Puzzle
Maydonoz Maydanoz Pedegoji Pedagoji
Melemen Menemen Pedelog Pedolog
Menapoz Menopoz Pehriz Perhiz
Menejer Menajer Pekçok/Pekaz Pek çok / Pek az
Merityen Meridyen Peşisıra Peşi sıra
Mesala Mesela Pianist Piyanist
Metod Metot Pilaj Plaj
Meyva Meyve Pisikoljk Psikolojik
Mualif Muhalif Plesenta Plasenta
Muhafiyet Muafiyet Poaça Poğaça
Muhattap Muhatap Polikilinik Poliklinik
Musaade Müsaade Potpori Potpuri
Müstehak Müstahak Prafabrik Prefabrik
Mütevazi Mütevazı Proleterya Proletarya
Narsizm Narsisizm Promıyer Prömiyer
Nasyonel Nasyonal Prosödür Prosedür
Naturalizm Natüralizm Provakatör Provokatör
Noluyor N’oluyor/ Ne oluyor Randman Randıman
Nüfüs / Nufus Nüfus Rasgele Rastgele
Obsesiv Obsesif Rastgeldim Rast geldim
Obsiyon Opsiyon Rastgelmek Rast gelmek
Obtimal Optimal Repertuar Repertuvar
Ombutsman Ombudsman Restarosyon Restorasyon
Oparasyon Operasyon Restorant Restoran

230
 bilmeyenkalmasın

YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓ YANLIŞ ✘ DOĞRU ✓

Ritm Ritim Traş Tıraş
Ropörtaj Röportaj Trabzan Tırabzan
Saksafon Saksofon Tremplen Tramplen
Sandoviç /Sandöviç Sandviç Trübin/Türübün Tribün
Sansansyon Sansasyon Türkçe’de/Türkçe’nin Türkçede/Türkçenin
Sarfetmek Sarf etmek Türkçe’miz Türkçemiz
Sarmısak Sarımsak Türkçe’yi Türkçeyi
Senlibenli Senli benli Utopik Ütopik
Seyehat Seyahat Ünvan Unvan
Sezeryan Sezaryen Vaz geçmek Vazgeçmek
Sırıl sıklam Sırılsıklam Ve ya Veya
Silahşör Silahşor Vejataryen Vejetaryen
Sohpet Sohbet Veyahutta Veyahut da
Sovan Soğan Vijdan Vicdan
Sömestr Sömestir Völüm/Völum Volüm
Spekilasyon Spekülasyon Vucüt Vücut
Spontan Spontane Vurdum duymaz Vurdumduymaz
Suç üstü Suçüstü Yada Ya da
Süpriz Sürpriz Yalıkavak’da Yalıkavak’ta
Süpvansiyon Sübvansiyon Yalnış Yanlış
Sutyen Sütyen Yanısıra Yanı sıra
Şanzuman Şanzıman Yanlız Yalnız
Şartel Şalter Yanyana Yan yana
Şarz Şarj Yasadışı Yasa dışı
Tabldot Tabildot Yayınlamak Yayımlamak
Tahtıravalli Tahterevalli Yeni Zellanda Yeni Zelanda
Taktir etmek Takdir etmek Yeradı Yer adı
Tazzik Tazyik Yeradları Yer adları
TBMM’ne TBMM’ye Yüzölçümü Yüz ölçümü
Tebriki Tebriği Zappink/Zaping Zapping
Tehtid/Tehtit Tehdit Zerafet Zarafet
Tesbit Tespit Zatüre Zatürre
Tetenoz Tetanos Zıttı/Zıtı Zıddı
Tiberküloz Tüberküloz Ziğnet / Zinet Ziynet
Tolera Tolere Zirayi Zirai
Tonmaster Tonmayster Zuhal Zühal
Tölerans Tolerans

231
NOTLARIM

232