ƎĺƋĺ,f-‰bvhobm7†h1fb;Ѵ;h|uov|-|‹1Œm;f

9.4  f-‰bvhobm7†h1fb
,
;Ѵ;h|uov|-|‹1Œm;f
ƈĺ'ZLHMHGQDNRZHPHWDORZHNXONL$L%]DZLHV]RQRQDGZyFKQLWNDFKDQDVWĊSQLHQD-
HOHNWU\]RZDQRXMHPQLHNXONĊ$-DN]DFKRZDMąVLĊRELHNXONL"8]DVDGQLMRGSRZLHGĨ
&]\]DREVHUZRZDQ\HIHNWE\áE\LQQ\ZSU]\SDGNXGRGDWQLHJRQDHOHNWU\]RZDQLD
NXONL$"
Najpierwn będą się przyciągać, a gdy się dotkną to będą się od siebie oddalać.

Ɖĺ'RGZyFKVW\NDMąF\FKVLĊ]HVREąPHWDORZ\FKNXO$L%XPLHV]F]RQ\FKQDSRG-
VWDZNDFK]L]RODWRUD]EOLĪRQRQDHOHNWU\]RZDQąUXUĊ]39&U\VE1DVWĊSQLHNXOH
RGVXQLĊWRRGVLHELHU\VFDSRWHPRGGDORQRUXUĊ]39&U\VG:\MDĞQLM]MDZLVND
]DFKRG]ąFHNROHMQRZXNáDG]LHFLDáNXOH±UXUD1DU\VXMUR]NáDGáDGXQNXQDNXODFK
ZSU]\SDGNDFKE±G

a) b)
A B A B

c) d)
A B A B

Na początku kule są obojętne. Po zbliżeniu rurki dochodzi do przesunięcia ładunków. Kulka A

została naelektryzowana ujemnie, a B dodatnio.

43
 ,Ɩĺա$!+,ࡆ"$$+,

Ɗĺ3ODVWLNRZąOLQLMNĊQDHOHNWU\]RZDQRSU]H]SRFLHUDQLHQLąMHGQHJR]GZyFKWDNLFK
VDP\FKOHĪąF\FKQDVWROHNDZDáNyZILOFX.WyU\NDZDáHNILOFX±WHQNWyUHJRXĪ\WR
GRSRFLHUDQLDF]\WHQGUXJL±EĊG]LHVLOQLHMSU]\FLąJDQ\SU]H]QDHOHNWU\]RZDQą
OLQLMNĊ"8]DVDGQLMRGSRZLHGĨ
Bardziej przyciągany będzie ten kawałek, którym pocierana była linijka bo jest on

naelektryzowany dodatnio.

Ƌĺ(OHNWU\F]QLHRERMĊWQHFLDáR IXPLHV]F]RQRZSREOLĪXQDHOHNWU\]RZDQHJRFLDáD II

&LDáRIQDHOHNWU\]RZDáRVLĊSU]H]LQGXNFMĊSDWU]U\VXQHN
I II

&]\ZW\PSU]\SDGNXREDFLDáDRGG]LDáXMąZ]DMHPQLHHOHNWURVWDW\F]QLH"
=D]QDF]SRSUDZQąRGSRZLHGĨ
ĺ 1LHSRQLHZDĪVXPDáDGXQNyZFLDáDIMHVWQDGDOUyZQD]HUR
ĺ
✔ 7DNSU]\FLąJDMąVLĊJG\ĪF]ĊĞüFLDáDIQDáDGRZDQDGRGDWQLRMHVWEOLĪHMFLDáDIIQLĪ
F]ĊĞüFLDáDIQDáDGRZDQDXMHPQLH
ĺ 1LHSRQLHZDĪVLá\HOHNWURVWDW\F]QHG]LDáDMąFHQDGRGDWQLHLXMHPQHáDGXQNLFLDáDI
Z]DMHPQLHVLĊ]QRV]ą

ƌĺ8áyĪWU]\S\WDQLDQDNWyUHPRĪQD]QDOHĨüRGSRZLHG]LZSRQLĪV]\PWHNĞFLH=DSLV]
MHZ]]HV]\FLH
3LRUXQRFKURQ]RVWDáZ\QDOH]LRQ\ZURNXSU]H]$PHU\NDQLQD%HQMDPLQD)UDQ-
NOLQD)UDQNOLQZLHG]LDáZF]HĞQLHMĪHSLRUXQMHVWRJURPQ\PZ\áDGRZDQLHPHOHNWU\F]-
Q\P%\áWDNĪHSU]HNRQDQ\ĪHWDNLHZ\áDGRZDQLHÄĞFLąJQąQDVLHELH´]DRVWU]RQH
PHWDORZHSU]HGPLRW\$E\SRWZLHUG]LüWĊKLSRWH]Ċ]EXGRZDáODWDZLHFZ\SRVDĪRQ\
ZĪHOD]QHRVWU]HLXPRFRZDáĪHOD]Q\NOXF]QDGUXJLPNRĔFXV]QXUND:F]DVLHVLOQHM
EXU]\SXĞFLáODWDZLHFLSU]HNRQDáVLĊĪHU]HF]\ZLĞFLHĪHOD]QHRVWU]HSU]\FLąJD]FKPX-
U\EXU]RZHMáDGXQNLHOHNWU\F]QHNWyUHQDVWĊSQLHVąSU]HND]\ZDQHSRPRNU\PV]QXUNX
GRĪHOD]QHJRNOXF]D.OXF]]RVWDáQDáDGRZDQ\HOHNWU\F]QLH*G\)UDQNOLQ]EOLĪ\áGR
QLHJRUĊNĊSRPLĊG]\MHJRNFLXNLHPDNOXF]HPSU]HVNRF]\áDLVNUDHOHNWU\F]QD3RW\P
GRĞZLDGF]HQLXXF]RQ\]EXGRZDáSLHUZV]\SLRUXQRFKURQZELMDMąFXVLHELHZRJURG]LH
EDUG]RGáXJLPHWDORZ\RVWUR]DNRĔF]RQ\SUĊWQDNWyUHJRV]F]\FLHZF]DVLHEXU]\
ZLGDüE\áRLVNU]HQLH=DRVWU]RQDNRĔFyZNDSUĊWD]ELHUDáDZLĊNV]RĞüáDGXQNyZSU]H-
Sá\ZDMąF\FKPLĊG]\FKPXUąD]LHPLą]DQLPWHáDGXQNL]GąĪ\á\GRWU]HüGR]LHPL7R
FKURQLáRQDMEOLĪV]H]DEXGRZDQLDSU]HGXGHU]HQLHPSLRUXQD

44
 ƎĺƋĺ,f-‰bvhobm7†h1fb;Ѵ;h|uov|-|‹1Œm;f

ҙĺ:\NRQDMGRĞZLDGF]HQLHGRPRZHNWyUHJRFHOHPMHVWREVHUZDFMD]MDZLVNDHOHNWU\-
]RZDQLDSU]H]LQGXNFMĊ
o|uŒ;0m;ruŒ;7lbo|‹ĹSODVWLNRZHOLQLMNLZW\PMHGQDGáXJDRNUąJá\RáyZHN
ZHáQLDQDV]PDWND
oѴ;fm;1Œ‹mmoঋ1bĹ
'áXĪV]ąOLQLMNĊSRGHSU]\MZSRáRZLHMHMGáXJRĞFLQDRáyZNXDNUyWV]ąQDHOHNWU\]XM
SU]H]SRFLHUDQLHMHMRV]PDWNĊ
=EOLĪRGJyU\QDHOHNWU\]RZDQąOLQLMNĊGRMHGQHJR]NRĔFyZOLQLMNLSRGSDUWHMQDRáyZNX
"1_;l-|‹1Œm‹u‹v†m;h7oঋ‰b-71Œ;mb-Ĺ

)‹mbho0v;u‰-1fbĹ

)mbov;hĹ

ƍĺ:HMGĨQDVWURQĊKWWSVFKRODULVSOUHVRXUFHVUXQLGLREHMU]\MDQLPDFMĊLOXVWUX-
MąFąHOHNWU\]RZDQLHFLDáSU]H]LQGXNFMĊ1DVWĊSQLHNOLNQLMSU]\FLVNbL]GHF\GXMMDNL
áDGXQHNEĊG]LHPLDáDNXODR]QDF]RQDQXPHUHP

45
 ,Ɩĺա$!+,ࡆ"$$+,

Қĺ:\MDĞQLMGRF]HJRVáXĪ\SU]HGPLRWNWyUHJRQD]ZDMHVWUR]ZLą]DQLHPORJRJU\IX

Ɛĺ U Z I E M I E N I E

Ƒĺ I Z O L A T O R Y

ƒĺ E B O N I T

Ɠĺ I N D U K C J A

Ɣĺ E L E K T R O N Y

ѵĺ P O L A R Y Z A C J A

ƕĺ D I P O L

Ѷĺ Z A S A D A

Ɩĺ B Ł Y S K A W I C A

ƐƏĺ P I O R U N O C H R O N

ƐƐĺ P I O R U N

Ɛĺ 3RáąF]HQLHFLDáDQDHOHNWU\]RZDQHJR]]LHPLą
Ƒĺ *UXSDFLDáZNWyU\FKQLHZ\VWĊSXMąHOHNWURQ\VZRERGQH
ƒĺ -HGHQ]L]RODWRUyZZ\NRQDQDMHVW]QLHJRSDáHF]NDZ\NRU]\VW\ZDQDZGRĞZLDGF]HQLDFK
]HOHNWURVWDW\NL
Ɠĺ =MDZLVNRSRZRGXMąFH]PLDQĊUR]NáDGXáDGXQNyZZHZQąWU]FLDáDSU]\]DFKRZDQLXMHJR
FDáNRZLWHJRáDGXQNX
Ɣĺ &]ąVWNLQDáDGRZDQHNWyUHPRJąVLĊSU]HPLHV]F]DüZPHWDODFK
ѵĺ =MDZLVNRUR]VXQLĊFLDáDGXQNyZZHZQąWU]DWRPX
ƕĺ &]ąVWHF]NDNWyUDPDELHJXQGRGDWQLLXMHPQ\
Ѷĺ 6]F]HJyOQLHZDĪQHSUDZRIL]\F]QHQS]DFKRZDQLDáDGXQNXHQHUJLL
Ɩĺ 7RZDU]\V]\SLRUXQRZL
ƐƏĺ :\QDOD]HN%HQMDPLQD)UDQNOLQD
ƐƐĺ *ZDáWRZQ\SU]HSá\ZáDGXQNXPLĊG]\FKPXUąD]LHPLą
Elektroskop - urządzenie służące do sprawdzania, czy dane ciało jest naelektryzowane

46