15.04.

2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

Üç PKK’lının başına ödül koyan ABD’den “YPG le l şk m z geç c , takt ksel” açıklaması
geld . Evet, ama aynı ABD’n n Sur ye özel tems lc s James Jeffrey “YPG’y terör örgütü
olarak tanımlamıyoruz” dem şt . Üstel k ABD YPG’y ağır s lahlarla donatıyor. Haseke’de
YPG’l lere eğ t m ver yor, Münb ç’te Türk ye le ortak devr ye gez yor.

Neye yoralım bu çel şk ler ? ABD ne yapmak st yor? PKK b ç m m değ şt r yor?
Ortadoğu’da ve aslında küresel s yasette dengeler hızla değ ş rken Türk ye de oyun
bozmayı sürdürüyor. Ama oyun ve oyuncu değ ş kl kler de h ç b tm yor. Ne olduğu
İstanbul Meden yet Ün vers tes öğret m üyes Dr. Veysel Kurt le konuştuk. Kurt’un son
çalışması “Ortadoğu’da Ulusal Güvenl k Stratej ler ” adıyla çıktı.

ABD üç PKK’lı terör st başının başına para ödülü koydu. Buna neden ht yaç
duydu?

Amer ka’nın PKK yönet c ler n n başına ödül koyması söylemsel düzeyde d kkat çek c
ve fakat Türk ye’n n terörle mücadeles bağlamında değerlend r ld ğ nde Türk ye’n n
beklent ler n karşılamadığını söylemek mümkün. D kkat çek c olmasının temel sebeb
PKK’nın en üst düzey üç yönet c s ne yönel k bu kararı almış olmasıdır. Türk ye
açısından değers z olmasının sebeb se PKK’nın en çok zayıfladığı ve Kand l’e
hapsolduğu b r dönemde bu kararı almış olmasıdır. Örneğ n benzer b r kararı PKK’ya
mensup PYD yönet c ler n ya da Avrupa’da yaşayan PKK yönet c ler ne yönel k almadı.
Başka b r değ şle sahada somut sonuçlar üretecek uygulamalar yer ne Türk ye’y tesk n
etmeye hatta oyalamaya dönük b r karar almıştır. Amer ka b r yandan Türk ye’y tesk n
etmeye ve PYD’n n Sur ye’n n kuzey nde k faal yetler n perdelemeye dönük b r
söylemsel stratej zlerken, öte yandan PKK’ya da c dd b r mesaj verm ş oldu. Aldığı
kararı artık PKK’ya karşı öneml b r koz olarak kullanacaktır. Y ne de Türk ye bu kararın
gen şlet lmes ve PKK’yla l şk s kanıtlanmış olan bütün k ş lere teşm l ed lmes ç n
gündeme get reb l r.

ABD –MİŞ GİBİ YAPTI

Pek , neden ş md ht yaç duydu?

Neden ş md yaptığına gel nce Amer ka’nın Sur ye’de kalıcı olacağını açıklaması, öte
yandan İran’a karşı yen b r yaptırım dönem n başlatmış olması Amer ka’yı Türk ye’ye
muhtaç bırakmaktadır. Ancak Sur ye’dek stratej s n de PYD üzer nden kurduğu ç n bu

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 1/7

15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

örgütü tasf ye edecek ya da etk s zleşt recek herhang b r hamle yapmaktan

kaçınmaktadır. Dolayısıyla zaten zayıflamış olan ve terör örgütü olarak lan ett ğ PKK’ya
yönel k bu kararı alarak Türk ye b r şey verm ş g b yapmış oldu.

ÇELİŞKİLER İÇİNDE

ABD PKK-YPG konusunda ne yapmak st yor? Geçen hafta l der kadrosundan üç

PKK’lının başına ödül koyan ve bu hamles Türk ye’n n YPG’ye bakışını
değ şt rme çabası olarak değerlend r len ABD’den son olarak “YPG le l şk m z
geç c , takt ksel” açıklaması geld . Ama ABD Sur ye özel tems lc s James Jeffrey
de “YPG’y terör örgütü olarak tanımlamıyoruz da dem şt . Haseke’de YPG’l lere
eğ t m veren ABD Münb ç’te de Türk ye le ortak devr ye gez yor. Neye yoralım bu
farklı tutumları, farklı açıklamaları?

Amer ka’nın gen ş bağlamda Sur ye, daha özel bağlamda se PYD le lg l kullandığı
söylemler bugüne kadar hep çel şk l olaylarla geld . Türk ye’ye dönük konuştuğunda bu
örgütle l şk s n n geç c olduğunu, verd kler s lahları ger alacaklarını, Türk ye’ye b r
saldırı düzenlemes n n kabul ed lmeyeceğ n , PYD’y PKK’nın Sur ye kolu olarak kabul
ett kler n , açıkça d le get r yorlar. ABD’n n Sur ye stratej s n neredeyse tamamıyla PYD
üzer nden kurması ve bu örgüte sağladığı yardımlar se bu söylemler fazlasıyla
anlamsız kılıyor. Bu yüzden özell kle Trump yönet m ndek Amer ka’nın ne söyled ğ ne
değ l sahada ne yaptığına bakmak gerek.
Mümb ç konusunda Türk ye le anlaşması ve fakat Fırat’ın doğusunda PYD’ye tıpkı
esk den olduğu g b tırlarca s lah yardımı yapması tam da hem Türk ye hem PYD
l şk ler n ayrı tutmaya dönük b r çabanın gösterges .

TÜRKİYE’NİN TAVRI ÇOK NET

ABD göz boyayarak YPG adıyla PKK’ya Sur ye’de alan açab leceğ n ve
Türk ye’n n de buna razı olacağını gerçekten düşünüyor mu? Neden bu konuda
bu kadar ısrarcı? Planı ne?

Türk ye’n n buna razı olacağını muhtemelen düşünmüyordur, çünkü Türk ye’n n Sur ye
le lg l özell kle Sur ye’n n kuzey le lg l poz syonu oldukça net. Bu poz syon yen
oluşmuş değ l, 2011’de ayaklanmalar başladığında Türk ye’n n d kkat n verd ğ en
öneml bölgelerden b r s burasıydı. Daha da öneml s 2015 yılında Cumhurbaşkanı
Erdoğan’ın ağzından “burada b r devlet ya da devlet ms b r yapının kurulmasına göz
yumulmayacağı”nı açıkça deklare ett . Ancak ABD’n n Sur ye’dek stratej s n n

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 2/7

15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

neredeyse tamamen PYD üzer nden şek llenmes , kend s n bu konuda ısrarcı
davranmaya sevk ed yor. Ayrıca pol t k düzeyde bu konu le lg l öneml b r kararın
alınmamış olması sahadak asker ve s v l bürokratların ns yat f almasına mkan
tanımakta. Sur ye’n n kuzey nde görev yapan Amer kalı askerler buraya tamamen kend
perspekt fler nden ve çok dar b r çerçeveden bakmakta. Sahadak durum üzer nden b r
pol t ka gel şt rmekte olduklarını ve zaman zaman Amer kan yönet m n kna ett kler n de
söyleyeb l r z.

JEFFREY DE İKİRCİKLENDİ

Bu konuda en çarpıcı örnek yaklaşık k ay önce Sur ye Özel tems lc s olarak atanan
James Jeffrey’n n tavrı. Bu göreve gelmezden önce PYD’y PKK’nın Sur ye kolu olarak
tanımlamakta ve aynı anda hem Türk ye hem de bu örgütle çalışmanın mümkün
olmadığını d le get rmekteyd . Ancak göreve geld kten sonra daha üst düzey
yönet c ler n kullandığı k rc kl d l kullanmaya başladığını göreb l yoruz Jeffrey’ n. ABD
ya da uluslararası medyaya konuşurken PYD’n n ABD tarafından terör l stes ne
alınmadığını, Türk medyası ya da yetk l ler yle konuşurken se bu örgütü PKK le
doğrudan l şk lend ren cümleler kurmakta.

PKK KURUTULUYOR

PKK nsan kaynağını kaybed yor, şeh rlerden dağlardan ve nler nden b r b r
tem zlen yor. Sayının 14 b ne ulaştığı söylen yor. Eş zamanlı olarak gr -kırmızı
l steler ndek l der kadrosu da operasyonlarla etk s z kılınıyor. Hal böyleyken,
Türk ye zaten PKK’yı b t r yorken ABD üç PKK’lıya ödül koyarak ne yapmaya
çalışıyor? Türk ye’n n başarı h kayes nde yer tutmaya mı, göz boyamaya mı yoksa
PKK’yı uyuyan hücrelere m çev rmek st yor?

PKK nsan kaynağını kaybed yor, evet. Rakamlar üzer nden bunu doğrulamak mümkün.
İç İşler Bakanlığının yaptığı son açıklamaya göre geçen yıla oranla neredeyse bütün
alanlarda c dd b r güç kaybı yaşadığı görülüyor. Örneğ n yurt ç ndek terör st sayısı 3000
c varından 700-800 rakamına kadar ger lem ş durumda. 100 kadar üst düzey örgüt
yönet c s etk s z hale get r ld . Örgütün eylem sayısı da neredeyse yarı yarıya azalmış
durumda. Örgüte katılım se son 30 yılın en düşük sev yes nde. 2015’te katılım 4000
c varında ken 2018’de bu rakam 95’e düştü. PKK’nın bu denl güç kaybetmes tab k
Türk ye’n n terörle mücadeles sonucunda gerçekleşt .

İHA’LAR PKK’YA GÖZ AÇTIRMIYOR

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 3/7
15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

Terör örgütünü tamamen b t rmek mümkün olmayab l r ancak örgütü harekets z hale
get rmek, nsan kaynağını kurutmak, ekonom k kaynaklarını kurutmak, uluslararası
bağlantılarını kesmek, örgütü eylem yapamayacak duruma get r yor. Türk ye’n n yen
terörle mücadele konsept de tam da bu m nvalde d . Yan bütün alanlarda örgüte karşı
ofans f b r konuma geçerek örgütü etk s z hale get rmek üzer ne kuruluydu ve bu
stratej n n sonuç verd ğ n görüyoruz. Bununla b rl kte ‘as metr k b r savaş’ sayılan
terörle mücadele de Türk ye’n n kullandığı araçlarda çeş tlenm ş durumda örneğ n
İHA’ların etk n kullanımı örgütün harekets z bırakılması ve kaynaklarının kurutulması
noktasında çok etk n b r rol oynamakta. Sınırların teknoloj k mkanlarla efekt f kontrolü
de bu açıdan öneml . Ancak burada d kkat etmem z gereken öneml b r nokta var.

DİKKAT: PKK EVRİM Mİ GEÇİRİYOR?

Ned r?

Terör durağan b r fenomen değ l, şartlara adapte olan ve dönüşen b r şey. PKK da hem
organ zasyonel yapısı t bar yle hem de sah p olduğu mkanlar ve coğraf yerleş m
t bar yle dönüşüyor. Nasıl k 1999’da Öcalan’ın yakalanmasından sonra ‘eylems zl k
sürec n ’ fırsata çev rerek dönüştüyse, ş md de dönüşüyor. Bunu d kkate almakta yarar
var. ABD’n n aldığı kararı bu bağlamda da değerlend rmek gerek yor. PKK’nın
şlevs zleşt ğ b r süreçte YPG’y desteklemes ve kalıcı hale get rmeye çalışması bence
bununla lg l . B r başka dey şle aslında PKK’yı ‘Türk ye’ye verd ğ ’ ve tamamen gözden
çıkardığı yanılgısına kapılmamak gerek yor. PKK’nın geç rd ğ dönüşüm öneml bu
anlamda öneml : Artık örgütün ağırlık merkez n n Sur ye’ye kaydığı ve Kand l ya da
S ncar g b dağlık bölgelerde barınan b r örgüt olmaktan çıkarak alan kontrolü sağlayan
b r yapıya dönüşme gayret ç nde olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla Türk ye’n n bundan
sonra d kkat kes lmes gereken nokta da budur.

İRAN ETKİSİ KIRILACAK

PKK üzer ndek İran etk s n kırmak st yor, yorumlarına katılır mısınız? Bunu
neden yapmak st yor? İran’a konan yaptırım kararlarıyla lg s var mı?

ABD’n n böyle b r hesabı olab l r, ancak bu konu Türk ye açısından b r nc l mesele değ l.
M Kıracak şey Türk ye’n n ulusal güvenl ğ . Aks takt rde PKK’nın b r terör örgütü olarak
varlığını Irak, Sur ye ya da Türk ye’de farklı formlarda devam ett r rken ABD ya da b r
başka ülke tarafından desteklenmes kabul ed leb l r b r şey değ l.

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 4/7

15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

ABD MUĞLAK, RUSYA KARARSIZ

Rusya’nın YPG’ye karşı tutumu ne olur?

Rusya YPG b r yana PKK’yı da b r terör örgütü olarak tanımlamış değ l henüz. PYD’ye
de yönel k şlevsel b r bakış açısına sah p. YPG le ş tutab ld ğ ölçüde bu örgütü
kullanışlı görüyor ve n tek m kullandı da. Ancak Türk ye le Sur ye üzer nde anlaştığı
müddetçe bu örgütü Türk ye’ye karşı kullanmaktan vazgeçt ğ n görüyoruz. PYD le
tamamen çalışmaktan vazgeçt ğ anlamına gel yor mu, tab k hayır. B r anlamda
Rusya’nın PYD’ye stratej k düzeyde bakmadığını ve Türk ye le sah p olduğu l şk ler bu
örgüte önceled ğ n söylemek mümkün. Amer ka se bu anlamda daha muğlak b r tutuma
sah p. B r yandan YPG’n n köken n n PKK’ya dayandığını kabul ederken öte yandan
Türk ye’n n bunu sorun etmemes n st yor. PYD le sah p olduğu l şk lerle Türk ye le
sah p olduğu b r l şk ler b rb r nden ayırarak Türk ye’n n de bunu kabullenmes n
bekl yor. Rusya se bu konuda da müzakereye daha açık b r poz syonda.

KARGAŞA BİRAZ DAHA SÜRER

Ortadoğu’da dengeler, denklemler, denkleme g ren çıkan aktörler faktörler sürekl

değ ş yor. Avrupa le ABD’n n arasının açılıyor görünmes , Kaşıkçı c nayet n n
ortaya çıkardığı yen durum, bölgede neye tekabül ed yor?

Bu saydığınız konuların heps öneml tab , fakat yen b r bölgesel düzen n hdas ed lmes
ç n b r zem n hazırlama potans yel taşıdıklarına da r güçlü şüpheler m var. Çünkü gerek
bölgesel aktörler -İran Suud Arab stan g b -, gerekse Rusya ve ABD g b küresel aktörler
-buna Ç n’ de dah l edeb l r z- hala mevcut karmaşa üzer nden hesap yapmakta ve bu
karmaşadan nemalanmayı terc h etmekted rler. Doğu Akden z’de stratej k kazanımlar
elde etmekten tutun da çatışmalı ortamda s lah satışlarını artırmaya kadar gen ş b r
yelpazede bu sürec b r fırsata çev rme eğ l m hala mevcut. Yen b r düzen kurulması
yönünde bu aktörler n b r rade sah b olduğuna da r şaretler maalesef yok. Dolayısıyla
bölgedek bu karmaşanın b r süre daha devam edeceğ n öngörmek zor değ l.

YEMEN: VEKALETE KURBAN

Yemen’de neler oluyor?

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 5/7

15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

Yemen, İran le Suud Arab stan’ın g r şt kler vekâlet savaşına kurban g d yor. Amer ka
b r yandan bu k ülken n Yemen’de b rb r n yıprattığını key fle seyrederken öte yandan
S ha’larla yürüttüğü operasyonlarla kend s de bu vekalet savaşının b r başka tarafını
teşk l ed yor.

Ülken n ekonom k kaynaklar açısından oldukça yoksul olması ve çatışmalar dolayısıyla

nsan yardımların gerekl bölgelere ulaştırılamaması bu ülkede öneml b r nsan drama
yol açıyor. İnsan müdahale ç n zaten geç kalınmış durumda. Dahası, çatışmaların b r
süre daha devam etmes durumunda buradak nsan durumun önüne geçmek maalesef
mümkün olmayab l r.

İKİ DEVLET DE SIKIŞTI

Suud Arab stan’ın ve İran’ın farklı sebeplerle de olsa köşeye sıkıştırılıyor olması
Yemen’de ney değ şt r r?

Bu k ülken n Yemen’dek savaşı sürdürmek ç n gerekl kapas teye sah p olduğunu

söylemek mümkün. Ancak İran’ın yaptırımlar dolayısıyla ekonom s n n kötüleşmes ve
Suud Arab stan’ın da Kaşıkçı c nayet dolayısıyla yaptırımlara uğraması bu k ülken n
Yemen üzer ndek savaşını etk leyeb l r. Bu senaryonun gerçekleşmes ç n her k
ülken n c dd anlamda b r mal yetle karşılaşması gerek yor. Bunun gerçekleş p
gerçekleşmeyeceğ ne da r b r öngörüde bulunmak se zor. Çünkü bu konuda etk l olan
aktör Trump yönet m ndek ABD. Trump’ın günlük kararlarla dış pol t kayı yönetmes se
b r öngörü yapmayı gerçekten zorlaştırıyor.

ORTADOĞUNUN FIRSATÇISI İSRAİL

Dünyada ve bölgede dengeler değ ş rken İsra l’de neler oluyor? Gazze’de İsra l
ş ddet yen den alevlend , ateşkes oldu ve ardından da müh m b r st fa geld ?

F l st n meseles ne dah l olab lecek bütün ülkeler kend dertler ne düşmüşken İsra l bu
sürec b r fırsata çev rd . Bu anlamda İsra l’e karşı ses çıkaran b r tek Türk ye kaldı.
İsra l Hamas’ı boğmaya ve F l st n halkının talepler n karşılamaksızın ve bütün pol t k
dd alarını devre dışı bırakan şartlara razı etmeye çalışıyor. Trump’ın desteğ İsra l’
fazlasıyla rahatlatmış durumda. Ayrıca Mısır, BAE ve Suud Arab stan g b Arap
dünyasında etk l ülkeler de kend poz syonuna razı etm ş durumda. B rkaç yıl önces ne
kadar Arap ülkeler İsra l’le normalleşmek ç n F l st n meseles n İsra l’ n önüne b r şart
olarak koyarken bugün F l st n’dek pol t k aktörler İsra l’ n şartlarını kabul etmeler ç n
zorlaman b r ç zg ye geld ler. Bu da İsra l’ n el n oldukça rahatlatmakta ve ‘gerekl
https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 6/7
15.04.2019 SETA Stratej Araştırmacısı Kurt: ABD’n n Amacı ‘Türk ye Oyalansın, PKK Dönüşsün’ | Stratej Araştırmaları | SETA

gördüğü’ durumlarda ş ddet kullanmasını da kolaylaştırmaktadır.Bu durum tab k

İsra l’ n sted ğ pol t kayı uygulayab leceğ anlamına gelm yor. Özell kle son
operasyonun b r f yaskoya dönüştüğünü söylemek mümkün. Savunma Bakanı
L berman’ın st fa etmes ve ülkey erken seç me götürmekle tehd t etmes , İsra l
yönet m n n ç ndek der n görüş ayrılığının sahaya yansıması ve son saldırıların
başarısızlığını göstermes açısından önem taşımaktadır.

[Star, 19 Kasım 2018, Röportaj: Fad me Özkan]

https://www.setav.org/seta-stratej -arast rmac s -kurt-abdn n-amac -turk ye-oyalans n-pkk-donussun/ 7/7