YUUNIVERITII JIMMAA

KOLLEEJJII SAAYINSII HAWAASAA FI NAMUMMAA

DAMEE BARNOOTA AFAAN OROMOO FI OGBARRUU

MALLEEN QORANNOO AFAAN BRSIISUU KEESSTTI

(RESEARCH METHODS IN TEACHING LANGUAGE) OLLT

(505)

ABBALTII DHUUNFAA MATA DUREE: QORANNOO DIRREE

(FIEALD RESEARCH)

QOPHEESSAAN: GEETAHUUN QABEESSAA DHAABAA

QAAMA ITTI DHIYAATU: IRRISTEE AKKAWAAQ (ASS.

PROF.)

MUDDE,2015 A.L.I
JIMMAA

i
BAAFATA

SEENSA........................................................................................................................................................1
Qorannoo Dirree ( Field Research)..............................................................................................................2
1 Maalummaa Qorannoo Dirree.................................................................................................................2
1.1.Maloota Qorannoo Dirree(Methods Of Field Research)Qorannoon dirree akkaataa idleetti mala
adda ta’e 5n gaggeeffama . Isaanis:.........................................................................................................4
1.2. Kallattiin Ilaaluu(Daawwachuu)........................................................................................................4
1.3. Ilaalcha Hirmaattotaa (Participant Obsrvation)................................................................................4
1.4.Etnoogiraafii/ Sanyaabsaa/ ( Ethnograpy).........................................................................................4
1.5.Af-gaaffii Qulqullinaa ( Qualitative Interviews)..................................................................................5
1.6.Qorannoo Haalaa (Case Study)..........................................................................................................5
2.Qorannoo Dirree Gaggeessuu Keessatti Tarkaanfiilee Fudhatamuu Qaban (Steps in Conducting Field
Research).....................................................................................................................................................6
2.1.Garee Sirrii Ijaaruu (Build The Right Team)........................................................................................6
2.2.Qorannichaaf Namoota Qacaruu (Recruiting People For Study)......................................................6
2.3.Mala Odeeffannoo Walitti Qabuu (Data Collection Methodology)....................................................6
2.4.Daawwnnaa Iddoo ykn Bakkaa (Site Visit).........................................................................................6
2.5.Xiinxala Odeeffannoo (Data Analyis).................................................................................................6
2.6.Bu’aa Hubachuu ykn Dabarsuu (Communicating Results).................................................................6
3.Qabsiisa ykn Hubachiisa Qorannoo Dirree (Field Research Notes)...........................................................7
3.1.Hubachiisa Hojii (Job Notes)..............................................................................................................7
3.2.Yaadannoo Dirree Sirrii (Field Notes Proper).....................................................................................7
3.3.Hubachiisa ykn Mala Yaadannoo (Methodology Notes)....................................................................7
3.4. Joornaalii fi Daayaarii (Journal and Diaries)......................................................................................7
4. Sababoota Qorannoo Dirree Gaggeessuu (Reasons to Conduct Field Research).....................................7
4.1.Hanqina Daataa Irra Aanuu (Overcoming Look of Data)...........................................................8
4.2. Haala Qorannichaa Hubachuu (Understanding Context of the Study).............................................8
4.3. Qulqullina Odeeffannoo Guddisuu (Increasing the Quality of Data).................................................8
4.4. Daataa Garaagaraa Walitti Qabuu (Collecting Ancillary Data)..........................................................8
5. Fakkeenya Qorannoo Dirree (Examples of Field Research).....................................................................8

I
 5.1. Safartuuwwan Hawaasummaa Mana Jireenyaa Gandaa Keessatti Hiikuu (Decipher social metrics
in a slum).................................................................................................................................................8
5.2. Dhiibbaa Tuqaaleen Guddina Daa’imaa Irratti Qaban Hubachuu (Understand The Impact of Sport
on a child’s Development).......................................................................................................................8
5.3. Akaakuu Godaansa Bineensota Qorachuu (Study Animal Migration................................................9
6. Faayidaa Qorannoo Dirree (Advantages of Fieald Research) fi Miidhaa Qorannoo Dirree Disadvantages
of Field Research)........................................................................................................................................9
6.1.Faayidaa Qorannoo Dirree (Advantages of Field Research)...............................................................9
6.2. Miidhaa Qorannoo Dirree (Disadvantages of Field Research)..........................................................9
Guduunfaa (Conclusion)............................................................................................................................11
Wabiilee (References)...............................................................................................................................12

II
SEENSA
Jiruuf jireenya dhala namaa keessatti rakkoon adda addaa ni mudata. Rakkoowwan mudatan
kana ammoo qorannoo irratti geggeessuun fala argachuun ni danda’ama. Haaluma kanaan
gosoota qorannoo keessaa qorannoon dirree isa tokko yeroo ta’u, qorataan rakkoo hawaasa
keessatti mul’ate tokko adda baafachuuf jecha gara dirree ni ba’a jechuudha. Haaluma kanaan
odeeffannoo argachuuf jecha qaama dhimmi sun ilaallatu bira dhaquun qorannoo isaa geggeessa.
Qorannoon dirree mala qulqulleeffataa odeeffannoo walitti qabuun kan namoonni uumamaa
keessa jiran ilaaluu, walitti dhufeenya uumuu fi hubachuuf kan gargaaruudha. Qorannoon dirree
geeggeeffamuu kan jalqabe qorattoota aadaa (Antiroopooloojistootaan) akka ta’eedha. Faadiyaan
qoranno dirree qorattoonni waa’ee namootaa, taateewwaniifi adeemsa qoratan beekumsa ijaan
akka argatan taasisa. Miidhaan qorannoo dirree qaala’aa fi xumuruuf waggoota kan fudhatu
ta’uusaati.

1
Qorannoo Dirree ( Field Research)

1 Maalummaa Qorannoo Dirree

Qorannoon dirree, akkuma maqaan isaa ibsu, kan qorataan tokko qaama dhimmi sun ilaallatu
bira dhaquun qorannoo isaa geggeessuudha. Tarsiimoon kunis, kan odeeffannoon qorannoo
sanaaf ta’u irraa argamu (namoota, siidaawwan, fakkii, ambaa aadaa, hawaasa, daree wkf faa)
bira deemuun fuulaa-fuulatti raga barbaachisu argachuuf gargaaru. Namni tooftaa kanatti
dhimma ba’u odeeffannoo maddeen ragaa lammaffaa irraaargamanitti hingargaaramu jechuu
miti. Caalaatti kan amanuufi xiyyeeffatu isa qaamaan abbaa dhimmaa bira ga’uun argate ta’a
jechuudha.

Dhimmi qorannoon irratti geggeeffamu kamiinuu yoo ta’e, akkataan ittiin abbaa dhimmichaatti
dhiyaatan murteessaadha. Haala kana keessatti hawaasa sana bira bubbuluun, akka isaatti
yaaduufi akka hawaasichaatti hojjechuun odeeffannoo argamu murteessa. Akkaataan itti
funaansa odeeffannoos kan hawaasicha sodaachisu ta’uu hin qabu. Teeppii fi viidiyootti
waraabuunis ta’ee yaadannoo qabachuun erga warra odeeffannoo kennaniin walitti dhufeenyi
gaariin uumamee ta’uu qaba. Qorataan adeemsa kanatti gargaaramuun odeeffannoo gosa
kamiyyuu funaannachuu danda’a.

Fakkeenyaaf, Og-afaan Oromoo qorachuu namni barbaadu yeroo gammachuu (fuudhaafi

heerumaa, daboo, daadoo, Waaqeffannaa), yeroo gaddaa (yeroo du’aa, hongee, beeiaa). Yeroo
finculaa (diddaa, balaaleffannaa, arrabsoo, mormii) afoola gochaafi jechaan
agarsiifamubakkichatti argamuun guuruu qaba. Qaaccessi odeeffannoo kanaa ammo, tooftaa
ammamtaas ta’ee tooftaa akkamtaatiin geggeeffamuu danda’a. (Addunyaa Barkeessaa (2019).

Qorannoon dirree mala qulqulleeffataa (Qualitative) odeeffannoo walitti qabuu kan namoonni
naannoo uumamaa keessa jiran ilaaluu, walitti dhufeenya uumuu fi hubachuuf kaayyeffate
jedhamee hiikama.(https://www.questionpro.com>blogg.)

Qorannoo dirree seenaa dheeraa qaba. Antiroopooloojistoonni aadaa yeroo dheeraaf qorannoo
dirree fayyadamuun aadaa biroo fayyadamaniiru. Aadaan adda ta’uu kan hin qabne ta’us, yeroo
baay’ee kun yeroo darbe qorannoo aadaa jalqabaa jedhamaniin kan ta’ee fi hawaasummaa
keessatti illee garaagarummaan kan gitaa keessatti ture.

Hojiin hojjetame… “Dirreewwan jechuunis, naannoowwan qo’annoo daangeffamanii kanneen

mata duree qorannoo hawaasummaa ta’an” keessatti.

Qorannoo dirree mana barusaa fi bakka industriitti ta’uu danda’a. Qorannoo dirree ogeeyyii
sabaa fi sablammootaa kan akka Jeen Guudal, Alfreed Raadkiliif-Braawun [1910] fi
Biroonislaaw Malinoowsk [1922] ogeeyyii antiroopooloojii jalqabaa hojii gara fuula duraatiif
moodeela kaa’aniin gaggeeffamuu danda’a.

2
Sababni isaa qorannoon akkamtaa, gaaffiiwwan ‘Maaliif? Akkamitti? jedhaniif deebisuuf waan
ta’eef, qorattoonni dirree haala jiruufi jireenya hahaasaarratti qorannoo geggeessuu barbaadan,

odeeffannoo kan funaannatan waan daawwatan (abuuran), marii’atan , argan, dhaga’an

haalanaannoofi jiruufi jireenya uummatichaa ilaalchisanii waan dubbisaniifi wkf irraati.

Kanaafuu, meeshaaleen odeeffannoo akkamtaa kan ittiin funaanamu daawwannaa,

sakatta’iinsnsa barruu, marii garee xiyyyeeffatamaa, afgaaffiifiwkf ta’a. Akka Zolton (2007:19)
jedhutti, “Qualitative research involves data collecting prorocedures that result primarlyin open-
ended non-numerical data which is analyzed primarly by non-statistical methods). Kanaafuu
akaakuun qorannoo kanaa geggeessuuf akkataan odeeffannoon itti funaanamu, gosni
odeeffannoo, akkaataan itti qaacceffamuufi itti ibsamu isa kaanirraa adda ta’a jechuudha.
Kaayyoon guddaan adeemsa kanatti fayyadamuus, haala jiruufi jireenya hawaasarrattihubannoo
dabaluuf akka ta’e Rossman fi Rallis (1998: 5) ni ibsu.

Akkamii wantootaa bu’uureffachuun hayyoonni qorannoo akkamtaa yoo ibsan, “Qualitative

Research is concerned with qualitative phenomenon,” jedhu. Fakkeenyaaf, amalli namoonni ykn
wantoonni yoomessa tokko keessatti agarsiisaniifi qaban maal akka fakkatu qorachuu yoo feene
akaakuu qorannoo kanaatti dhimma baana. Hawwiin fedhiin, amalli, ilaalchiifi kkf namootaa
maal akka ta’e addaan baasuuf dhimmama jechuudha. Haala kanaan waa’ee wanta itti jiranii,
haala keessa jiranii,bakka jiraatanitti maaltu akka isaanitti dhaga’amu, ilaalchi isaanii maal akka
ta’e kan ittiin addaan baafamuudha.

Haala qorannoo keessatti ilaalchi ilaaluu qofa osoo hintaane waan caaluudha. Kaayyoo qabatanii
karaa karoorfameefi tarsiimoodhaan ilaaluu of keessaa qaba. (Palsy and Atchison, 2014,p.189).
As such, when social scientists talk about being in “ the field,” they are talking about being out in
the real world and involved in the everyday lives of the people they are studying. Akka yaada
hayyoota kanaatti: Saayinstistoonni hawaasummaa waa’ee “dirree” keessa jiraachuu yeroo
dubbatan, waa’ee addunyaa dhugaa keessa ba’anii jireenya guyyaa guyyaa namoota qoratan
keessatti hirmaachuu dubbatu. Yeroo tokko tokko qorattoonni mala odeeffannoo walitti qabuu
kana eeruuf jechoota etnoogiraafii ykn ilaalcha hirmaattotaa jedhanii fayyadamu; kan duraa
baay’inaan Antiroopoolooloojii keessatti kan itti fayyadamu yoo ta’u, inni lammaffaan ammo
bay’inaan hawaasummaa keessatti kan itti fayyadamuudha. Kaayyoo keenyaaf jechoota
gurguddoo lama(2) fayyadamna; qorannoo jalqabaa fi ilaalcha hirmaattotaati. Qorattoonni
ilaalcha hirmaattotaa gaggeessan hamma hirmaatan ykn ilaalaniin garaagarummaa qabu. Palsy
and Atchison (2014, P. 198) Refer to this as “ participant-observer continuum,” ranging from
complete observer. Akka yaada kanaatti, “ hirmaataa-ilaaltuu walitti fufiinsa” jechuun waamu,
hirmaataa guutuu irraa kaasee hanga ilaaltuu guutuutti.

Haaluma walfakkaatuun, saayinstistoonni hawwasummaa qorannoo dirree gaggeessan namoota

naannoo hawaasummaa keessatti akkamitti akka deebii kennan hubachuuf af-gaaffii gaggeessuu
ykn fageenya irraa ilaaluu danda’u. Qorannoo dirree malawwan qorannoo hawaasummaa adda

3
addaa kan hammate yoo ta’u, kunis kallattiin ilaaluu, hirmaannaa daangeffame, xiinxala
sanadootaafi odeeffannoowwan biroo, af-gaaffii al-seerummaa,qorannoo fikkf dabalata.

Qorannoon dirree akka waliigalaatti qorannoo qulqullinaa jedhamuun kan beekamu ta’us yeroo
baayyee qorannoo qulqullinaa gama dachaa kan of keessatti hammateedha.

Qorannoon dirree akkaataa idileetti haala murtaa’e keessatti kan jalqabu yoo ta’ellee kaayyoon
dhumaa qorannichaa amala addaa nama tokkoo haala sana keessatti qabu ilaaluuf xiinxaluuf ta’a.

Sababni fi bu’aan amala murtaa’e tokkoo garuu, jijjiiramoonni hedduun naannoo uumamaa
keessatti jiraachuu isaanii irraa kan ka’e xiinxaluuf rakkisaadha. Irra caalaan odeeffannoo walitti
qabuun guutummaatti sababaa fi bu’aa irratti osoo hin taane irra caalaa walitti dhufeenya irratti
kan hundaa’eedha. Qorannoon dirree walitti dhufeenya kan barbaadu yoo ta’u, baay’inni
saamudaa xiqqaa ta’uun jijjiiramoota lamaa fi isaa ol gidduutti hundeessuun rakkisaa ta’a.

1.1.Maloota Qorannoo Dirree(Methods Of Field Research)Qorannoon dirree akkaataa

idleetti mala adda ta’e 5n gaggeeffama . Isaanis:
1.2. Kallattiin Ilaaluu(Daawwachuu)
Mala kana keessatti odeeffannoo karaa mala ilaalchaatiin ykn mata duree naannoo uumamaa
keessatti walitti qabama. Mala kana keessatti amala ykn bu’aan haalaa qorataan karaa kamiinuu
gidduu hin seenu. Faayidaan ilaalcha kallattiin haala bulchiinsa namootaa, walquunnamtiifi
naannoo isaa irratti ragaa haala qabatamaa (contextual data) dhiyeessuu isaati.

Malli qorannoo dirree kun haala uummataa ykn naannoo uummataa keessatti bal’inaa kan itti
fayyadamu yoo ta’u, rakkoo naamusaa waan kaasuuf naannoo dhuunfaa keessatti hin fayyadu.

1.3. Ilaalcha Hirmaattotaa (Participant Obsrvation)

Malli qorannoo dirree kun, qorataan adeemsa qorannoo keessatti gadi fageenyaan hirmaata, akka
taajjabduu qofatti osoo hintaane, akka hirmaataa tokkoottisdha.

Malli kun illee naannoo uumamaa keessatti kan gaggeeffamu yoo ta’u garaagarummaan jiru
qorataan marii keessatti hirmaachuufi kallattii marii bocuu qofa.

Mala kanaan qorattoonni hirmaattoota qorannichaa waliin haala walsimsiisu kessa jiraatu, akka
isaan walsimsiisan gochuu fi marii gadi fageenyaa akka banamaniif.

1.4.Etnoogiraafii/ Sanyaabsaa/ ( Ethnograpy)

Etnoogiraafiin ilaalcha bal’aa qorannoo hawaasummaa fi gatiiwwan aadaa haala hawaasummaa
guutuuti.

Sanyaabsi gartuuwwan hawaasa tokko keessatti amala, amantaafi haala jiruu fi jireenya addaa
qabaniifi haala jiruufi jireenya bal’aarraa kan maqaa qorachuurratti xiyyeeffata. Riemer (2008:1)
maalummaa sanyaabsaa, “Ethnography is a systematic study of a particular cultural group or

4
phenomenom,based upon extensive fieldwork in one or more selected localities,” jechuun kaa’a.
Qorannoo sanyaabaas haala jiruufi jireenya gartuu tokkoo, akkaataa gartuun sun ofiifi naannoo
isaa itti ilaaluufi rakkoo qabata kanaan gartuu sana mudachaa jirurratti ni geggeeffama. Kaayyoo
guddaan akaakuu qorannoo kanaas, aadaa, ilaalcha, amantaa, afaaniifi duudhaa hawaasichaa
galmeessuun tursuu, rakkoo mul’atuuf furmaata kennuu, ibsuufi hiikuudha. Kaayyoo kana
Descombe (2007:66) akka kanaa gadiitti dhiyeessa.

The purpose of the ethnographic research is to produce detailed pictures of events or cultures-
descriptions which stand in their own right the need to worry about how representative the
situation is or what the broader implications might be in terms of other events or cultures of the
type, or of contributing to wider theories. Kaayyoo kana galmaan ga’uufis, hunda caalaatti
yoomessa uumamaatti gargaarama. Yoomessa kana keessatti qorataan waan arge, waan dhaga’e,
waan daawwate, waan keessatti hirmaachuun raawwate hunda xiinxalun ibsa. Yaada kana
Fetterman, (1989:28), Rimer (2008:2) keessatti,

“Cultural interpretation involves the ability to describe what the researcher has heard and seen
within the frame of the social group’s view of reality” jechuun ibsu. Ibsi kun ammo, akka
hawaasichaatti yoomessicha keessa jiraachuu qorataa sanaa barbaada.

“In order to craft descriptions of culture, cultural events and cultural practices, an ethnographer
studies real people doing what they do to meet the everyday demands with which they are
confronted.

Odeeffannoo akaakuu kana funaanuf ammo qorannoo sanyaabsaa keessatti daawwannaa

hirmaattotaafi (participant observation) afgaaffiidha.

Etnoogiraafii keessatti hawaasni guutuun haala qabatamaa ta’een ilaalama.

1.5.Af-gaaffii Qulqullinaa ( Qualitative Interviews)

Af-gaaffiin qulqullinaa gaaffilee walitti dhiyeenyaa ta’anii fi kallattiin namoota qorannoof
dhiyaatan gaafatamaniidha.

Af-gaaffiin qulqullinaa yookaan al-seerummaa fi haasawaa, walakkaa caaseffama, sadarkaa fi

banaa yookaan sadan armaan olii hunda walitti makamuu danda’a.

Kunis, qorataaf daataa baay’ee kan isaan keessaa sassaabuu danda’an ni kenna.

Malli qorannoo dirree kun af-gaaffii tokko tokkoon, garee xiyyeeffannoo fi xiinxala
barreeffamaa walitti makame fayyadamuu danda’a.

1.6.Qorannoo Haalaa (Case Study)

Qorannoon haalaa nama haala yookaan taatee gadi fageenyaan xiinxaluudha.

5
Malli kun hojjechuuf rakkisaa fakkaachuu danda’a , haa ta’u malee gadi fageenyaan cuuphamuu
waan of keessaa qabuuf akkasumas malawwan odeeffannoo walitti qabuu sana tilmaamuun
karaalee qorannoo gaggeessan keessaa isa tokko.

2.Qorannoo Dirree Gaggeessuu Keessatti Tarkaanfiilee Fudhatamuu Qaban

(Steps in Conducting Field Research)
Maalummaa qorannoo dirree, guddina, yeroo fi baasii hirmaachisu irraa kan ka’e qorannoon
dirree karoorsuu, hojiirra oolchuu fi madaaluuf baay’ee cimaa ta’uu danda’a. Tarkaanfiiwwan
bu’uuraa bulchiinsa qorannoo dirree keessatti fudhataman tokko tokko akka armaan gadiitti
eeramu.

2.1.Garee Sirrii Ijaaruu (Build The Right Team)

Qorannoo dirree gaggeessuu danda’uuf garee sirrii qabaachuun barbaachisaadha. Gaheen
qorataa fi miseensonni garee garaa kamiyyuu baay’ee barbaachisaa waan ta’eef hojiiwwan isaan
raawwachuu qaban barbaachisaa ta’e ibsamuun ibsuun barbaachisaadha.

Hoggansi olaanaanis milkaa’ina isaaf qorannicha irratti kan kenname ta’uun barbaachisaadha.

2.2.Qorannichaaf Namoota Qacaruu (Recruiting People For Study)

Milkaa’inni qorannoo dirree namoota qorannichi irratti gaggeeffamaa jiru irratti hundaa’a.

Mala saamuda fudhachuu fayyadamuun namoota qaama qorannichaa ta’an argachuun

barbaachisaadha.

2.3.Mala Odeeffannoo Walitti Qabuu (Data Collection Methodology)

Maloonni odeeffannoo walitti qabuu qorataa adda adda. Isaanis: walmakaa qorannoo, af-gaaffii,
qorannoo haalaa fi ilaalcha ta’uu danda’u.

2.4.Daawwnnaa Iddoo ykn Bakkaa (Site Visit)

Daawwannaan iddoo milkaa’ina qorannoo dirreetiif barbaachisaa waan ta’eef yeroo hunda bakka
aadaa fi naannoo uumamaa qabatamaa deebii kennitoota ala kan gaggeeffamuudha. Kanaafuu,
malawwan odeeffannoo walitti qabuun daawwannaa iddoo yeroo dheeraaf karoorfachuun
barbaachisaadha.

2.5.Xiinxala Odeeffannoo (Data Analyis)

Xiinxalli odeeffannoo walitti qabame bu’uura qorannoo dirree mirkaneessuufi bu’aa qorannoo
dirree murteessuuf barbaachisaadha.

2.6.Bu’aa Hubachuu ykn Dabarsuu (Communicating Results)

Daataan erga xiinxalamee booda bu’aa qorannoo kanaa booda fudhattoota qorannichaaf
dabarsuun akka tarkaanfiin irratti fudhatamu gochuun barbaachisaadha.

6
3.Qabsiisa ykn Hubachiisa Qorannoo Dirree (Field Research Notes)
Qorannoo dirree gaggeessuu keessatti galmeen etnoogiraafii qabachuun baay’ee
barbaachisaadha.

Yaadannoowwan dirree galmee etnoogiraafii keessatti wantoota barbaachisoo ta’an keessaa

tokko ta’a. Adeemsi yaadannoo dirree kan jalqabu qorataan adeemsa qorannoo ilaalchaa booda
barreeffamuu qabu keessatti hirmaachuu isaatiini. Gosoonni yaadannoo dirree kun gosa adda
addaa 4 dha.

3.1.Hubachiisa Hojii (Job Notes)

Malli yaadannoo fudhachuu kun yeroo qorataan qorannoo keessa jiruudha.

Kunis mata duree qo’annoo keessa jiruu wajjin walitti dhiyeenyaa fi ija banaa ta’uu danda’a.
Yaadannoowwan asitti argaman gabaabaa fi bifa gabaabfame kan qorataan booda irratti
ijaaramuu danda’uudha.

3.2.Yaadannoo Dirree Sirrii (Field Notes Proper)

Yaadannoowwan kun battaluma taateewwan xumuramaniin booda irratti babal’achuu qabu.

Yaadannoowwan bal’inaan kan ibsaman ta’uu fi jechoonni hamma danda’ametti dhimma

qoratamaa jirutti dhiyoo ta’uu qaba.

3.3.Hubachiisa ykn Mala Yaadannoo (Methodology Notes)

Yaadannoowwan kun mala qorannoo qorataan itti fayyadamu, mala qorannoo haaraa yaadame
kamiyyuu fi akkaataa adeemsa isaanii itti hordofan of keessaa qabu. Yaadannoowwan mala
yaadannoo dirree wajjin qabamuu ykn addaan galmeessuun ni danda’ama garuu,gara gabaasa
xumuraa qorannoo tokkootti karaa argatu.

3.4. Joornaalii fi Daayaarii (Journal and Diaries)

Malli yaadannoo dirree kun jireenya qorataa irratti hubannoo kan kennuudha. Kunis gama
jireenya qorattootaa hunda kan hordofu yoo ta’u, bu’aa Halo ykn loogii kamiyyuu yeroo
qorannoo dirree keessatti uumamuu danda’u dhabamsiisuuf gargaara.

4. Sababoota Qorannoo Dirree Gaggeessuu (Reasons to Conduct Field

Research)
Qorannoo dirree jaarraa 2offaa keessa saayinsii hawaasummaa keessatti baay’inaan itti
fayyadamaa tureera. Garuu walumaagalatti, gaggeessuu fi yeroo baay’ee fudhata, qaala’aa fi
haala baay’ee keessatti weerartuu dha. Kanaafuu, maaliif egaa kun yeroo baay’ee itti fayyadamaa
qorattoonni daataa mirkaneessuuf filatama? Sababoota gurguddoo 4 ilaalla.

4.1.Hanqina Daataa Irra Aanuu (Overcoming Look of Data)

Qorannoo dirree dhimma guddaa qaawwaa daataa furu. Yeroo baay’ee , keessumaa naannoo
murtaa’e keessatti, daataa tokkollee daangeffamaadha.

7
Rakkoo jiru beekamm ykn kabajamuu danda’a garuu qorannoo fi daataa jalqabaa malee kana
karaan itti mirkaneessan hin jiru.

Qorannoo dirree gaggeessuun qaawwaa daataa plug-in qofa osoo hin taane meeshaalee
deeggarsaa walitti qabuuf gargaara kanaaf mala qorannoo qorataa filatamaadha

4.2. Haala Qorannichaa Hubachuu (Understanding Context of the Study)

Yeroo baay’ee odeeffannoon walitti qabame gahaa ta’us qorannoon dirree ammallee
gaggeeffama. Kunis daataa jiru irratti hubannoo argachuuf gargaara.

4.3. Qulqullina Odeeffannoo Guddisuu (Increasing the Quality of Data)

Malli qorannoo kun meeshaalee tokkoo ol fayyadamuun odeeffannoo qulqullina olaanaa qaba.
Daataan walitti qabame irraa inferences gochuun kan danda’amu yoo ta’u, karaa triangulation of
data istaatisksii xiinxaluun ni danda’ama.

4.4. Daataa Garaagaraa Walitti Qabuu (Collecting Ancillary Data)

Qorannoon dirree qorattoota haala yaada naannootti kan kaa’u yoo ta’u kunis sarara yaada
haaraa isaaniif bana. Kunis daataa isaan qoratan walitti qabuuf herrega hin kennine walitti
qabuuf gargaaruu danda’a.

5. Fakkeenya Qorannoo Dirree (Examples of Field Research)

Fakkeenyonni qorannoo dirree muraasni akka armaan gadiitti eeramu.

5.1. Safartuuwwan Hawaasummaa Mana Jireenyaa Gandaa Keessatti Hiikuu

(Decipher social metrics in a slum)
Qulqullina mala ilaalchaa fi af-gaaffii gadifageenya qabu fayyadamuun qorattoonni qaama
commonly ta’uu danda’u safartuuwwan hawaasummaa fi sadarkaa hawaasummaa slum
hubachuuf . Qorannoon kun walabummaa maallaqaafi nuances operational guyyaa guyyaa slum
hubachuus ni danda’a. Xiinxalli daataa kanaa, ganda gandaa (slum) waldaa caaseffama qabu
irraa hangam akka adda ta’e hubannoo kennuu danda’a.

5.2. Dhiibbaa Tuqaaleen Guddina Daa’imaa Irratti Qaban Hubachuu (Understand

The Impact of Sport on a child’s Development)
Malli qorannoo dirree kun gaggeeffamuuf waggoota dacha kan fudhatu yoo ta’u, baay’inni
saamudaa baay’ee guddaa ta’uu danda’a. Xiinxalli daataa qorannoo kanaa ijoolleen teessuma
lafaa fi seenaa adda addaa qaban akkamitti; ispoortiif deebii akka kennan fi dhiibbaa ispoortiin
guddina isaanii irratti qabu irratti hubannoo kenna.

5.3. Akaakuu Godaansa Bineensota Qorachuu (Study Animal Migration

Qorannoo dirree biqilootaa fi bineensota qorachuuf bal’inaan itti fayyadama. Haalli itti
fayyadama guddaan saayinstistoota jijjiirama sababa waliin akkaataa godaansa bineensota
hordofuu fi qorachuudha. Qorannoo dirree waggoota keessatti daataa walitti qabuuf kan gargaaru

8
yoo ta’u, kunis akkaataa bineensonni nagaadhaan akka darban saffisiisuun danda’amu irratti
yaada xumuraa baasuuf gargaara.

6. Faayidaa Qorannoo Dirree (Advantages of Fieald Research) fi Miidhaa

Qorannoo Dirree Disadvantages of Field Research)
6.1.Faayidaa Qorannoo Dirree (Advantages of Field Research)
Qorannoon dirree qorattoonni waa’ee namoota, taateewwanii fi adeemsa qoratan beekumsa ijaan
akka argatan taasisa. Malli biraa jireenya guyyaa guyyaairratti leensii dhiyeenyaa walfakkaatu
hin dhiyeessu. Jireenya guyyaa guyyaa irratti dhiyeenyaan ilaaluun kun qorattonni dirree waa’ee
namootaafi adeemsaalee daataa bay’ee bal’aa ta’e argachuu danda’u, tarii mala biraa
fayyadamuun argachuu danda’an caalaa bal’inaan argachuu danda’u jechuudha. Qorannoon
dirree qaamolee muuxannoo namootaa ykn walquunnamtii garee kanaan dura hin beeknees
saaxiluu danda’a. Keessattuu kun cimina addaa qorannoo dirree ti. Malleen biroo kan akka af-
gaaffii fi qorannootiin, deebii kennaan tokko gaaffii akkamitti deebii isaa hin beekne akka
deebisu ykn odeeffannoo inni hin beekne nuuf kenna jennee eeguu akka hin dandeenye
beekamaadha. Akkasumas qorannoon dirree akkaataa idileetti yeroo dheeraa keessatti waan
raawwatamuuf, dhugaawwan hawaasummaa qorataa tokkoof battalumatti illee ifa ta’uu dhiisuu
danda’a garuu yeroon kan argaman adeemsa pirojektii qorannoo dirree keessatti mul’achuu
danda’u.

Daataa baay’ee bal’aa ta’e argamsiisa.

Gahee fi barbaachisummaa haala hawaasummaa cimsee ibsa.

Dhugaawwan hawaasummaa battalumatti ifa ta’uu dhiisuu danda’an ykn hirmaattonni qorannoo
hin beekne ta’uu danda’an saaxiluu danda’a.

Naannoo dhugaa fi uumamaa jijjiiramoota irratti jijjiirama hin qabnee fi naannoon doktorummaa
hin qabne keessatti kan gaggeeffamuudha. Qorannoon kun naannoo mijataa ta’etti gaggeeffamaa
waan jiruuf waa’ee mata dureewwan garaa garaa illee odeeffannoon walitti qabuun ni
danda’ama.

6.2. Miidhaa Qorannoo Dirree (Disadvantages of Field Research)

Qorannoon kun qaal’aa fi yeroo kan fudhatu yoo ta’u xumuruuf waggoota fudhachuu danda’a.

Qorataan qorannoo keessatti loogii irraa of fageessuun baay’ee rakkisaa dha.

Yaadannoowwan sirriitti waan qorataan jedhu ta’uu qabu garuu moggaasni moggaasaa hordofuuf
baay’ee cimaadha.

Mala kanaan, jijjiiramaa alaa to’achuun kan hin danda’amne yoo ta’u kunis yeroo hunda
maalummaa qorannichaa kan jijjiiruu dha.

9
Bal’ina dhabuu danda’a; odeeffannoo baay’ee bal’aa walitti qabuu jechuun daataa baay’ee irraa
walitti qabuu dadhabuu jechuudha.

10
Guduunfaa (Conclusion)
Qorannoon dirree kan qorataan tokko qaama dhimmi sun ilaallatu bira dhaquun qorannoo isaa
kan geggeessuudha. Kan odeeffannoon irraa argamus namoota, siidaawwan, fakkii, ambaa
aadaa, hawaasa, daree barnootaa fi kkf ta’uu danda’a. Qorannoon dirree kan jalqabame ogeessota
antiroopooloojistootaan akka ta’eedha. Qorannoon dirree mala qulqulleeffataatti (Qualitative)
gargaaramuun odeeffannoo walitti qabuun kan namoonni naannoo uumamaa keessa jiran ilaaluu,
walitti dhufeenya uumuu fi hubachuuf kan gargaaruudha.

Faayidaan qorannoo dirree qorattoonni waa’ee namoota, taateewwanii fi adeemsa qoratan

beekumsa ijaan akka argatan taasisa. Daataa bal’aa ta’e argamsiisa. Gahee fi barbaachisummaa
haala hawaasummaa cimsee ibsa.

Miidhaan qorannoo dirree qaala’aa fi xumuruuf waggoota fudhachuu danda’a.

11
Wabiilee (References)
Addunyaa Barkeessaa Bitootessa, (2019). Akkamtaa Qorannoo Hujoo. Finfinnee.

Descombe, M. (2007). The Good Research Guide for Smaall-scale Social Research Projects.
Third Edition, Open University Press.

https://www.questionpro.com>blogg.

Palsy, T., and Atchison, C. (2007). Research decitions: Quantitative, qualitative, and mixed
methods approaches (5th ed). Toronto, Canada: Nelson Education.

Rossman,G.B., and Rallis S. F. (1998). Learning in the field: An introduction to qualitative

research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Zoltan. D. (2007). Research Method in Applied Linguistics. Quantitative, Qualitative and Mixed
Methodology. Oxford: Oxford University Press.

12