In de periode na de Belgische onaf-

hankelijkheid veranderde er niet

.- re". * 2 Onderzoek de praktijk vrn de vriji'eid
veel aan de situatie van de arbei-
der. Ook op politiek vlak bleven de
De grondwet garandeerde ook de vrijheid van het individu en de vrijheid van vereniging. Was dit zo?
arbeiders in de kou. Het is dan ook
niet zo verwonderlijk dat de Bel-
gische overheid de Franse wet Le . t',,r,\r',l,arl.r !!r lr
l.ti (;t.0lilt I l.t.l'.s't'ti H
Chapelier overnam en nog andere
i' '"
wettelijke maatregelen bedacht
om de arbeider te ketenen. Een
artikel bepaalde dat de werkgever
bij betwistingen over het loon op
zijn woord geloofd werd terwijl de
arbeider zijn gelijk moest bewij-
zen. Arbeiders moesten vanaf
1845 ook een werkboekje op zak
hebben. De werkgevers konden er
te allen tijde hun opmerkingen in
noteren en zelfs het boekje bij zich
houden. Arbeiders zonder werk-
boekje of met negatieve opmer-
kingen konden nergens aan de
slag en belandden in de armoede. ffi!:
Het werkboekje was een controle- Naastz)jn loopbaan bevatte hetwerkbaekje cammentaat van de ||erkgever over hetgedtag : . Stakers bij het glasbedrijJ Manseu
en dewerkijver von de arbeider.Dezelaatste macht hetboekje nietzelÍbijhouden.Van 1845 nabij Chatlerai. .ruvure in Le Clobe
instrument in de handen van de tat 1883 was hetverplicht voor iederefabrieksarbeider. lllustrs 1886.

werkgever.

Wat is onvrij aan het werkboekje

De gravure toont stakers bij het :,?
glasbedrijf Manseu te Roux. Nadat ï
i'l eí r eg t ti t-v e ca in r!; € fi rc c
glasblazers en mijnwerkers in de
staking van het voorjaar van 1886 '<cnden d* qroet4*;'s !1€|g€i'.s

reeds de fabriek en het kasteel van {iï:C€rt Gcii rÍ* -siqr. #li i; ::r
Baudoux in de as hadden gelegd, ..C.' : .lq.;t t\1 .J:iót '/,- - :t .

was het tegen de avond ook de :.t\,..'.3L.',(.

beurt aan de moderne glasfabriek
van Roux. Het kwam tot een zwaar
treffen met het leger waarbij vier
arbeiders het leven lieten en tien-
tallen ernstig gewond geraakten.
Een tweede aanval kostte nog
eens aan tien arbeiders het leven,
wat het totale dodenaantal op 28
bracht. Het was een van de hevig-
ste stakingen die ons land heeft
Staken was een middel voor
de arbeiders om hun belangen
gezamenlijk te verdedigen. Wat
overkwam de stakers op ' ?
:y L',...:'tr.i o1'.'' ;:1 ; l--, . C
a''::1., t1': '
e Ook het oprichten van vakbonden was een middel om de belangen van de arbeiders te verdedigen. Wat willen de
Luikse arbeiders?

gekend. De confrontatie met de A-Ci zfli*el ;it*§:ldx t;:er,'-<e,l zÍ ch c.c;-tsi'-;it:c:'i b;j ae var,:c td
ordetroepen was bijzonder hard. d Ërsl*ir
Het gewelddadige karakter van de Doorstreep wat niet past.
staking werd breed uitgesmeerd De praktijk van de vrijheid beant+veo+ddeaa-n-de€rendwe+ / sprak de grondwet tegen,
in de pers. Le Clobe lllustré is een
Brussels weekblad.
60 TUSSEN IDÉE EN PRAKTI]K r8oo - i9r8

Spandoek met een oproep om

zich aan te sluiten bij de vakbond.
Betoging van de afdeling Luik van
de Algemene Centrale in Luik in
1928 (Algemene Centrale Luik-
Hoei-Borgworm-Luik).

92 TUSSEN IDEE EN PRAKTUK