Professional Documents
Culture Documents
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Δρ. Ιωάννης Τσαλαμάνης
E-mail: itsalamanis@gmail.com
ΔΙΑΛΕΞΗ 1Η
• Γιατί είναι σημαντική η μελέτη των ψηφιακών επικοινωνιών;
Γιατί είναι σημαντική η μελέτη των ψηφιακών επικοινωνιών;
• Πώς ορίζονται οι ψηφιακές επικοινωνίες;
Πώς ορίζονται οι ψηφιακές επικοινωνίες;
• Μήπως γνωρίζετε τα παρακάτω:
ή ςγ ρζ ρ
– Το ταχύτερο CPU διαθέσιμο στην αγορά;
– Το ψηλότερο bandwidth του κορμού του Internet;
– Τον αριθμό των ISPs στην Ελλάδα;
• Ποιές είναι οι σύγχρονες τάσεις στις ψηφιακές επικοινωνίες;
ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
• Σωλήνας κενού (vacuum tube) – Αρχές 20ου αιώνα
– Αλλιώς
Αλλιώς λυχνίες κενού που μπορούν να δημιουργήσουν ή να
λυχνίες κενού που μπορούν να δημιουργήσουν ή να
μετατρέψουν ηλεκτρικό ρεύμα ελέγχοντας την κίνηση των
ηλεκτρονίων μέσα σε ένα περιβάλλον χαμηλής πίεσης.
• Ολοκληρωμένο Κύκλωμα (Integrated circuit):
ανακαλύφθηκε από τον Jack Kilby το 1959 (βραβείο
Nobel Φυσικής το 2000)
• Τί: Κάθε καινούργιο chip
Κάθε καινούργιο chip περιείχε περίπου δυο φορές
περιείχε περίπου δυο φορές
περισσότερα transistor από το προηγούμενο και κάθε chip
βγ φ ρ μή ς μ ρ ηγ μ
έβγαινε σε κυκλοφορία 18‐24 μήνες μετά το προηγούμενο chip.
p
PC hard disk capacity
• Παράδειγμα:
Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ
• Οι μεταβολές κατά τον Moore
– 1962 – 12 transistors/chip
1962 12 transistors/chip
– 1965 – 50 transistors/chip
– 1970 – 10% του κόστους του 1965 ανά transistor
– 1975 65,000 transistors/chip
1975 – 65 000 transistors/chip
• Η αύξηση στην ταχύτητα είναι μεγαλύτερη από την ελάττωση του
μεγέθους λόγω της ταχείας αύξησης στις συχνότητες λειτουργίας.
έθ λό ί ύξ ό λ ί
• ( ) ρ ήρη μ ς ης χ ς
Ο Kuzweil (1999) παρατήρησε ότι ο διπλασιασμός της ισχύος
επεξεργασίας είχε αρχίσει νωρίτερα:
– 1908 (Hollerith Tabulator)
– 1911 (Monroe Calculator)
1911 (Monroe Calculator)
– 1946 (ENIAC)
– 1951 (Univac I)
– 1959
1959 (IBM 7090)
(IBM 7090)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Ο ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ
• Η παρατήρηση του Moore, τώρα γνωστή σαν ο
Η παρατήρηση του Moore τώρα γνωστή σαν ο ‘ΝόμοςΝόμος του
του Moore,
Moore ’
περιέγραφε μια τάση που συνεχίζεται ακόμη κι εξακολουθεί να είναι
ακριβής. Αποτελεί την βάση για τις προβλέψεις της απόδοσης που
γίνονται από πολλούς σχεδιαστές Σε 26 χρόνια ο αριθμός των transistors
γίνονται από πολλούς σχεδιαστές. Σε 26 χρόνια ο αριθμός των transistors
σε ένα chip έχει αυξηθεί πάνω από 3,200 φορές, από 2,300 στο 4004 το
1971 σε 7.5 εκατομμύρια στον επεξεργαστή Pentium II.
• Ο Νόμος του Machrone (Bill Machrone): ο υπολογιστής που επιθυμείτε να
αγοράσετε πάντα κοστίζει $5,000!!!
αγοράσετε πάντα κοστίζει $5 000!!!
• Ο Νόμος του Rock (Arthur Rock): Το κόστος του κεφάλαιου παραγωγής
ημιαγωγών θα διπλασιάζεται κάθε τέσσερα χρόνια.
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ι
Ορισμοί:
ρ μ
• Ψηφιακές Επικοινωνίες
– Η διακίνηση υπολογιστικής πληροφορίας από σημείο σε σημείο μέσω
συστημάτων ηλεκτρικής ή οπτικής μετάδοσης (αλλά και με
ασύρματες συνδέσεις, πχ. δορυφορικές).
– Τέτοια συστήματα συνήθως ονομάζονται
ήμ ή ς μ ζ δίκτυα ψηφιακής
ψηφ ής
επικοινωνίας.
• Τηλεπικοινωνίες
– Αφορούν στη μετάδοση φωνής και video καθώς και δεδομένων.
• Μια σύνθεση πληροφοριών μπορεί να περιέχει:
Μια σύνθεση πληροφοριών μπορεί να περιέχει:
– Φωνή (Voice)
– Εικόνα (Image)
– Video
– Δεδομένα (Data)
• Μια τέτοια σύνθεση είναι γνωστή σαν (VIViD):
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΙΚΤΥΩΝ Ι
• Πελάτης ‐ Client
Ο μηχανικός εξοπλισμός (hardware) εισόδου/εξόδου στο άλλο άκρο του
κυκλώματος επικοινωνίας.
κυκλώματος επικοινωνίας.
• Κύκλωμα ‐ Circuit
Η διαδρομή στην οποία ταξιδεύουν τα μηνύματα
Η διαδρομή στην οποία ταξιδεύουν τα μηνύματα.
• Ομότιμα Δίκτυα (Peer‐to‐peer networks)
Δεν χρειάζονται server ή
Δ άζ ή host
h αλλά σχεδιάζονται για να συνδέουν όμοιους
λλά δ άζ δέ ό
υπολογιστές που μοιράζονται δεδομένα και λογισμικό.
ΤΥΠΟΙ ΔΙΚΤΥΩΝ Ι
Σύμφωνα με την τεχνολογία μετάδοσης:
• Σύνδεση εκπομπής (broadcasting)
– Κοινόχρηστο κανάλι επικοινωνίας.
– Π δί δ ύθ
Πεδίο διεύθυνσης μέσα στα πακέτα καθορίζει τον παραλήπτη.
έ έ θ ίζ λή
– Δυνατότητα αποστολής ενός πακέτου σε όλους τους χρήστες.
– Μετάδοση σε υποσύνολο υπολογιστών, πολυδιανομή – multicasting.
Μετάδοση σε υποσύνολο υπολογιστών, πολυδιανομή
• Σύνδεση από σημείο σε σημείο (point
Σύνδεση από σημείο σε σημείο (point‐to‐point)
to point)
– Πολλές συνδέσεις ανάμεσα σε ζεύγη μηχανών.
– Η διαδρομή μπορεί να περιλαμβάνει και άλλες ενδιάμεσες μηχανές.
– Πολλά πιθανά δρομολόγια, επιλογή καταλληλότερου.
– Μετάδοση με έναν αποστολέα και ένα παραλήπτη, αποκλειστική
διανομή
διανομή – unicasting
unicasting.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΤΥΠΟΙ ΔΙΚΤΥΩΝ ΙΙ
14 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
• Local area networks (LAN).
• Ιδιωτικά δίκτυα μέσα σε ένα κτίριο, κτιριακό συγκρότημα ή
έκταση λίγων χιλιομέτρων.
• Περιορισμένο μέγεθος.
• Γνωστός χρόνος μετάδοσης λόγω συγκεκριμένου μεγέθους.
• Ταχύτητες μετάδοσης από 10 Mbps (πρώτα LAN) μέχρι και 10
Gbps (πρόσφατα LAN).
ΤΟΠΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
• Δίαυλος (Bus) • Δακτύλιος (Ring)
o Ανά πάσα στιγμή το πολύ μία μηχανή
Α ά ά ή λύ ί ή o ΤΤο κάθε bit
άθ bi διαδίδεται μόνο του.
δ δίδ ό
μπορεί να μεταδώσει. o Απαιτείται μηχανισμός διαιτησίας
o Απαιτείται μηχανισμός διαιτησίας για να αποφευχθούν ταυτόχρονες
για να αποφευχθούν συγκρούσεις. μεταδόσεις.
o Ο μηχανισμός διαιτησίας μπορεί να o Ο μηχανισμός διαιτησίας μπορεί να
είναι συγκεντρωτικός ή βάζει τις μηχανές να μεταδίδουν με
αποκεντρωτικός (Ethernet). την σειρά.
o Ethernet ή IEEE 802.3: 10‐100 Mbps, o IEEE 802.5: 4‐16 Mbps.
1
1‐10Gbps.
10Gb
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΔΙΚΤΥΑ ΚΟΡΜΟΥ
• Ένα μεγαλύτερο, κεντρικό δίκτυο που συνδέει μερικά LANs,
άλλα δίκτυα κορμού, μητροπολιτικά δίκτυα και WANs.
• Τυπικά επεκτείνεται σε έκταση πολλών χιλιομέτρων.
• Υποστηρίζει ταχύτητες από 64 Kbps ως 45 Mbps.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
• Metropolitan area networks (MAN).
• Καλύπτουν μία πόλη.
• Παράδειγμα είναι το δίκτυο καλωδιακής τηλεόρασης με μία κεντρική κεραία
που στέλνει το σήμα σε όλους τους συνδρομητές
που στέλνει το σήμα σε όλους τους συνδρομητές.
• Εξέλιξη του δικτύου καλωδιακής τηλεόρασης ώστε να παρέχει και
αμφίδρομες υπηρεσίες Internet.
• Τηλεοπτικό σήμα και Internet
τροφοδοτούνται από μια κεντρική
κεφαλή (head end)
φ λή (h d d) για μετέπειτα
έ
διανομή.
• Wide area networks (WAN).
• Καλύπτουν μία χώρα ή μία ήπειρο.
• Υπολογιστές υπηρεσίας (hosts): εκτελούν τα προγράμματα των χρηστών.
Υπολογιστές υπηρεσίας (hosts): εκτελούν τα προγράμματα των χρηστών
• Δίκτυο επικοινωνίας ή υποδίκτυο (communication subnet): διασύνδεση
των hosts. Αποτελείται από:
– Γραμμές μετάδοσης (transmission lines) που μετακινούν bit ανάμεσα
στους υπολογιστές. Υλοποιούνται από χάλκινα σύρματα, οπτικές ίνες
ή
ή ασύρματα.
ρμ
– Στοιχεία μεταγωγής (switching elements) που συνδέουν τρεις ή
περισσότερες γραμμές μετάδοσης και επιλέγουν σε ποια θα γίνει η
μετάδοση Σήμερα ονομάζονται δρομολογητές (router)
μετάδοση. Σήμερα ονομάζονται δρομολογητές (router).
ΔΙΚΤΥΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΙ
• Κάθε host
άθε os συ
συνδέεται σε ένα LAN
δέε α σε έ α στο οποίο υπάρχει ένας δρομολογητής.
σ ο ο ο ο υ άρχε έ ας δρομο ογη ής
• Πολλές γραμμές μετάδοσης, κάθε γραμμή συνδέει ένα ζεύγος
δρομολογητών.
• Έ
Έμμεση επικοινωνία δύο μη συνεχόμενων δρομολογητών μέσω
ί ύ ό ώ έ
ενδιάμεσων δρομολογητών.
• Το πακέτο παραλαμβάνεται αυτούσιο από τον ενδιάμεσο δρομολογητή
ρ μβ μ ρ μ γη ή
και μετά προωθείται.
• Διασύνδεση συστήματος (Bluetooth, 10m).
• Ασύρματα LAN (WLAN, 802.11, 100m).
• Ασύρματα WAN (δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, χιλιόμετρα).
ΑΣΥΡΜΑΤΑ ΔΙΚΤΥΑ
• Ασύρματα WAN.
Ασύρματα WAN
• Δίκτυο ραδιοκυμάτων που χρησιμοποιείται στα κυψελωτά (cellular) κινητά
τηλέφωνα.
• Χαμηλό εύρος ζώνης.
λό ύ ώ
• Πρώτη γενιά (αναλογική) – κάλυπτε μόνο φωνή.
• Δεύτερη γενιά (ψηφιακή) – κάλυπτε μόνο φωνή.
• Τρίτη γενιά (ψηφιακή) – καλύπτει φωνή και δεδομένα.
• Παρόμοια με τα LAN αλλά με μεγαλύτερη εμβέλεια και πολύ χαμηλότερες
ταχύτητες μετάδοσης
ταχύτητες μετάδοσης.
• Ασύρματα LAN λειτουργούν με 50 Mbps για μερικά μέτρα. Ασύρματα WAN
λειτουργούν με 1 Mbps για αρκετά χιλιόμετρα.
ΟΙΚΙΑΚΑ ΔΙΚΤΥΑ
• Υπολογιστές
Υπολογιστές (Επιτραπέζιοι, notebooks, PDA, περιφερειακά).
(Επιτραπέζιοι notebooks PDA περιφερειακά)
• Διασκέδασης (TV, DVD, VCR, video camera, camera, stereo, MP3)
• Τηλεπικοινωνίες (Τηλέφωνο, κινητό τηλέφωνο,
Τηλεπικοινωνίες (Τηλέφωνο κινητό τηλέφωνο ενδοσυνεννόηση,
ενδοσυνεννόηση
fax)
• Οικιακές συσκευές (microwave, ψυγείο, ρολόι, φούρνος, φώτα,
Οικιακές συσκευές (microwave, ψυγείο, ρολόι, φούρνος, φώτα,
κλιματισμός)
η μ ρ (μ ρη η χ ρμ ρ ς γ ρμ ς ής
• Τηλεμετρία (μέτρηση π.χ. θερμοκρασίας, συναγερμός κλοπής,
παρακολούθηση μωρών).
• Εύκολα στην εγκατάσταση.
Εύκολα στην εγκατάσταση
• Ασφαλή κατά την λειτουργία τους.
• Χαμηλή τιμή
Χαμηλή τιμή.
• Υψηλότερες επιδόσεις από τα υπάρχοντα LAN.
• Σταθερή διασύνδεση με το δίκτυο Σταθερά πρότυπα
Σταθερή διασύνδεση με το δίκτυο. Σταθερά πρότυπα.
• Ασφάλεια και αξιοπιστία.
ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
• Διασύνδεση
Διασύνδεση Ανοικτών Συστημάτων (Open System Interconnection).
Ανοικτών Συστημάτων (Open System Interconnection)
• Βασίστηκε σε μία πρόταση του International Standards Organisation (ISO)
για την τυποποίηση των πρωτοκόλλων που χρησιμοποιούνται στα διάφορα
επίπεδα δικτύων. Κάποιες από τις βασικές αρχές του είναι:
– Όταν χρειάζεται λογική αφαίρεση να δημιουργείται νέο επίπεδο.
– Κάθε επίπεδο εκτελεί μια σαφώς ορισμένη λειτουργία.
Κάθε επίπεδο εκτελεί μια σαφώς ορισμένη λειτουργία
– Η λειτουργία πρέπει να επιλέγεται με στόχο τον καθορισμό διεθνώς
τυποποιημένων πρωτοκόλλων.
– Τα σύνορα των επιπέδων επιλέγονται ώστε να ελαχιστοποιείται η ροή
πληροφορίας μέσω των διασυνδέσεων των επιπέδων.
– Αρκετά μεγάλο πλήθος επιπέδων ώστε να μην ανακατεύονται οι
Αρκετά μεγάλο πλήθος επιπέδων ώστε να μην ανακατεύονται οι
λειτουργίες και ταυτόχρονα αρκετά μικρό ώστε να προσφέρει βολική
αρχιτεκτονική.
ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Ι
• Επίπεδο μεταφοράς (Transport layer).
εδο με αφοράς ( a spo aye )
– Δέχεται δεδομένα από το ανώτερο επίπεδο, τα διασπά σε μικρότερες μονάδες, τα
μεταβιβάζει στο επίπεδο δικτύου, εξασφαλίζει ότι όλα τα τμήματα φτάνουν σωστά στο
άλλο άκρο και όλα αυτά με αποδοτικό τρόπο.
– Είναι ένα πραγματικό επίπεδου «απ’ άκρου εις άκρο», δηλ. ένα πρόγραμμα το
χρησιμοποιεί για να αποστείλει δεδομένα στον προορισμό τους.
• Επίπεδο συνδιάλεξης ή σύνδεσης (Session layer).
ξης ή ης ( y )
– Επιτρέπει σε χρήστες διαφορετικών μηχανών να εγκαθιδρύουν συνδιαλέξεις μεταξύ
τους.
– Περιλαμβάνει έλεγχο διαλόγου, διαχείριση σκυτάλης (token) και συγχρονισμό.
• Επίπεδο παρουσίασης (Presentation layer).
– Ασχολείται με τη σύνταξη και τη σημασιολογία των μεταδιδόμενων πληροφοριών.
• Επίπεδο εφαρμογών (Application layer)
Επίπεδο εφαρμογών (Application layer).
– Περιέχει μία ποικιλία πρωτοκόλλων χρηστών (π.χ. http).
ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ
• Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης (Transmission Control Protocol
ρω ό ο ο έγχου ε άδοσης ( a s ss o o o o oco – TCP) / )/
Πρωτόκολλο Δικτύου (Internet Protocol – IP).
• Διασύνδεση πολλών δικτύων με διαφανή τρόπο βασισμένο σε ένα
ασυνδεσμικό επίπεδο δικτύου
ασυνδεσμικό επίπεδο δικτύου.
• Επίπεδο Διαδικτύου (Internet layer).
– Επιτρέπει στους υπολογιστές υπηρεσίας να μεταδίδουν πακέτα σε οποιοδήποτε
δίκτυο, τα οποία ταξιδεύουν ανεξάρτητα προς τον προορισμό τους.
• Επίπεδο Μεταφοράς (Transport layer).
– Παρόμοιο με του μοντέλου OSI.
ρ μ μ μ
– TCP: συνδεσμοστρεφές πρωτόκολλο το οποίο επιτρέπει τον ροή byte.
– Αυτοδύναμων Πακέτων Χρήστη (User Datagram Protocol – UDP): ασυνδεσμικό
πρωτόκολλο που δεν χρειάζεται την παράδοση πακέτων με την σωστή σειρά.
• Επίπεδο εφαρμογών (Application layer).
– Περιέχει πρωτόκολλα ανώτερου επιπέδου όπως TELNET, FTP, SMTP, DNS, NNTP, USENET
και HTTP.
• Επίπεδο Διασύνδεσης μεταξύ Υπολογιστή Υπηρεσίας και Δικτύου (Host‐
εδο ασύ δεσης με αξύ ο ογ σ ή ηρεσ ας α ύου ( os
to‐Network layer).
Πρωτόκολλα και δίκτυα στο αρχικό μοντέλο TCP/IP
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Ι
1. Τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν εύρος ζώνης 6 MHz. Πόσα bit/sec μπορούν να
σταλούν αν χρησιμοποιούνται ψηφιακά σήματα τεσσάρων επιπέδων και το
κανάλι είναι αθόρυβο;
2. Από
Από ένα αθόρυβο κανάλι 4 kHz παίρνουμε δείγματα κάθε 1
ένα αθόρυβο κανάλι 4 kHz παίρνουμε δείγματα κάθε 1 msec. Ποιος είναι ο
Ποιος είναι ο
μέγιστος ρυθμός μετάδοσης δεδομένων;
3 Ένα
3. Ένα σύστημα χρησιμοποιεί ιεραρχία πρωτοκόλλων 7 επιπέδων. Οι εφαρμογές
σύστημα χρησιμοποιεί ιεραρχία πρωτοκόλλων 7 επιπέδων Οι εφαρμογές
παράγουν μηνύματα μήκους 64 byte. Σε κάθε επίπεδο προστίθεται μια κεφαλίδα
μήκους 4 byte. Τι ποσοστό του εύρους ζώνης του δικτύου χρησιμοποιείται για τις
κεφαλίδες;
4. Μια εικόνα έχει 1024x768 εικονοστοιχεία (pixels) με 3 byte ανά εικονοστοιχείο.
Α
Αν υποθέσουμε ότι η εικόνα δεν είναι συμπιεσμένη, πόσος χρόνος θα χρειαστεί
θέ ό ό δ ί έ ό ό θ ί
για να μεταδοθεί μέσω ενός μόντεμ ταχύτητας 56 kbps, ενός καλωδιακού μόντεμ
ταχύτητας 1 Mbps, ενός δικτύου Ethernet στα 10 Mbps και ενός δικτύου Ethernet
στα
στα 100
100 Mbps
Mbps;
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΙ
5. Θέλουμε
Θέλουμε να στείλουμε μια ακολουθία στιγμιότυπων από μία οθόνη ενός υπολογιστή μέσω
να στείλουμε μια ακολουθία στιγμιότυπων από μία οθόνη ενός υπολογιστή μέσω
μιας οπτικής ίνας. Η οθόνη έχει ανάλυση 480x640 εικονοστοιχεία, και κάθε εικονοστοιχείο
αντιστοιχεί σε 24 bit. Υπάρχουν 60 στιγμιότυπα οθόνης ανά δευτερόλεπτο. Πόσο εύρος
ζώνης απαιτείται, και πόσα micron μήκους κύματος απαιτούνται αν η ζώνη αυτή είναι στα
1 30 i
1,30 micron.
6. Θέλουμε να προσθέσουμε 2 υπολογιστές σε ένα υπάρχον δίκτυο 5 υπολογιστών. Αν το
δίκτυο έχει mesh (όλοι με όλους) τοπολογία α) Πόσες νέες συνδέσεις χρειάζονται β) Αν το
δίκτυο έχει mesh (όλοι με όλους) τοπολογία: α) Πόσες νέες συνδέσεις χρειάζονται; β) Αν το
δίκτυο ήταν δακτύλιος απαντήστε στο (α).
7 Θεωρούμε
7. Θεωρούμε ένα δίκτυο store and forward με 4 ενδιάμεσους
ένα δίκτυο store and forward με 4 ενδιάμεσους κόμβους. Τα πακέτα περιέχουν
κόμβους Τα πακέτα περιέχουν
1.000 bits και εκπέμπονται με ταχύτατα 1 Mbps (1.000.000 bps). Θεωρούμε ότι οι
καθυστερήσεις διάδοσης είναι αμελητέες. Καθώς ένα πακέτο ταξιδεύει, συναντά 2 άλλα
πακέτα όταν φθάνει σε κάθε κόμβο. Πόσο χρόνο χρειάζεται, κατά μέσο όρο για ένα πακέτο
να φθάσει από τον αποστολέα στον παραλήπτη, εάν οι κόμβοι ακολουθούν την αρχή FIFO
(First Come First Serve);
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Ι
8. Υποθέτουμε ότι ένα πακέτο 64 Κbit είναι να μεταδοθεί σε μία ζεύξη με τα
8 οθέ ουμε ό ι έ α α έ ο 6 b t εί αι α με αδοθεί σε μία ζεύξη με α α ακόλουθα
όλουθα
χαρακτηριστικά:
Ταχύτητα διάδοσης = 2 x 108 m/sec
Μήκος ζεύξης = 1000 m
ή ς ζ ξης
Ταχύτητα εκπομπής = 4 Gbps = 4 x 109 bps
α) Ποιος είναι ο χρόνος μετάδοσης για το πακέτο;
β)
β) Ποια είναι η καθυστέρηση διάδοσης της ζεύξης;
η ρη η ης ης ζ ξης;
γ) Εάν ο κόμβος ξεκινά τη μετάδοση σε χρόνο t=0, σε ποια χρονική στιγμή το πακέτο
λαμβάνεται πλήρως από τον παραλήπτη του;
‐
• Για να εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα των ψηφιακών επικοινωνιακών
συστημάτων, ψηφιοποιούμε τις αναλογικές πηγές πριν από τη μετάδοσή τους.
συστημάτων, ψηφιοποιούμε τις αναλογικές πηγές πριν από τη μετάδοσή τους.
– Analog to Digital Conversion (ADC)
• Δηλαδή μετατρέπουμε το αρχικό αναλογικό σήμα της πηγής πληροφορίας σε
ψηφιακό σήμα, το οποίο μεταδίδεται μέσω του δικτύου επικοινωνίας.
• Στον προορισμό, το ψηφιακό σήμα μετατρέπεται ξανά σε αναλογικό και έτσι η
μεταβιβαζόμενη πληροφορία επαναδομείται στην αρχική της μορφή.
β β ζό λ φ ί δ ί ή φή
– Digital to Analog Conversion (DAC)
• Το κύκλωμα δειγματοληψίας λαμβάνει δείγματα τάσης από το εισερχόμενο
μ γμ ηψ ς μβ γμ ης ρχ μ
αναλογικό σήμα με σταθερό και προκαθορισμένο ρυθμό.
– Ο ρυθμός δειγματοληψίας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας στο σύστημα ψηφιοποίησης μιας
αναλογικής πηγής, γιατί η επιλογή μιας λανθασμένης τιμής ισοδυναμεί είτε με απώλεια πληροφορίας
κατά την επαναδόμηση του αρχικού σήματος στον προορισμό είτε με τη δημιουργία επιπλέον
ά δό ύ ή ό ί δ ί λέ
κυκλοφορίας, η οποία είναι περιττή για την ορθή αναπαράσταση της πληροφορίας στον προορισμό.
• Ο κβαντιστής (quantiser) αντιστοιχεί κάθε δείγμα του σήματος με μια τιμή τάσης
από ένα πεπερασμένο σύνολο προκαθορισμένων τιμών, έχοντας ως κριτήριο την
ελάχιστη διαφορά της τάσης του δείγματος με την αντιστοιχιζόμενη τιμή.
• Ο κωδικοποιητής (encoder) αντιστοιχεί κάθε κβαντισμένο δείγμα του αναλογικού
σήματος με ένα στοιχείο από ένα πεπερασμένο διακριτό σύνολο (σύμβολο)
σήματος με ένα στοιχείο από ένα πεπερασμένο διακριτό σύνολο (σύμβολο),
βασιζόμενος σε ένα προκαθορισμένο σχήμα κωδικοποίησης, με σκοπό τον ακριβή
προσδιορισμό του.
• Με αυτόν τον τρόπο ψηφιοποιούμε τελικά το αναλογικό σήμα.
• Οι λειτουργίες του κβαντιστή και του κωδικοποιητή συνθέτουν την παλμοκωδική
διαμόρφωση (Pulse Code Modulation – PCM), μια τεχνική που χρησιμοποιείται
ευρέως στα ψηφιακά συστήματα επικοινωνίας.
• Ο αποκωδικοποιητής (decoder) μετατρέπει την ακολουθία των λαμβανόμενων
Ο δ ή (d d ) έ λ θί λ β ό
ψηφιακών συμβόλων στις αντιστοιχιζόμενες κβαντισμένες τιμές του σήματος. Έτσι,
στην έξοδο του αποκωδικοποιητή λαμβάνουμε τα κβαντισμένα δείγματα του
αρχικού σήματος
αρχικού σήματος.
• Το κύκλωμα επαναδόμησης χρησιμοποιεί αυτά τα κβαντισμένα δείγματα για να
κατασκευάσει μια προσέγγιση του αρχικού αναλογικού σήματος.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
• Έστω ότι θέλουμε να μεταβιβάσουμε το
αναλογικό σήμα x(t) του σχήματος 1 μέσα
από ένα ψηφιακό επικοινωνιακό
σύστημα.
• Αρχικά θα το περάσουμε από τη συσκευή
ADC για να το ψηφιοποιήσουμε.
• Στη συσκευή αυτή θα πρέπει να έχουμε
προσδιορίσει εκ των προτέρων το ρυθμό
δε α οληψίας ο α αλο ού
δειγματοληψίας του αναλογικού
σήματος, τις στάθμες κβάντισης και το
2
σχήμα κωδικοποίησης.
ΜΟΝΤΕΛΟ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
• Σε ένα ψηφιακό επικοινωνιακό
έ ό ό
σύστημα, η εισερχόμενη ψηφιακή
ακολουθία κωδικοποιείται σε δυαδική
μορφή, κρυπτογραφείται για λόγους
ασφαλείας, εξοπλίζεται
φ λ ί ξ λί με
πληροφορία κατάλληλη για έλεγχο
σφαλμάτων και διαμορφώνεται σε
σήμα κατάλληλο προς διάδοση μέσω
του φυσικού μέσου.
φ ύ έ
• Το λαμβανόμενο σήμα υπόκειται την
αντίστροφη επεξεργασία, δηλαδή
ρ φη ξ ργ , η ή
αποδιαμορφώνεται σε δυαδικούς
παλμούς, ελέγχεται για σφάλματα
μετάδοσης, αποκρυπτογραφείται και
αποκωδικοποιείται σε ψηφιακή
ψηφ ή
ακολουθία, πριν μεταβιβαστεί στον
προορισμό.
• Η βασική λειτουργία του κωδικοποιητή πηγής είναι η μετατροπή μιας ακολουθίας
συμβόλων σε ακολουθία δυαδικών ψηφίων ή bits (binary digits).
– Για παράδειγμα, ένας απλός τρόπος κωδικοποίησης ψηφιακής πηγής είναι η αντιστοίχιση του κάθε
συμβόλου με μια μοναδική ακολουθία bits σταθερού μήκους.
• Δύο παράμετροι που λαμβάνονται σοβαρά υπόψη κατά την υιοθέτηση ενός σχήματος
ωδι οποίησης μιας ψηφια ής πηγής εί αι η συχ ότητα εμφά ισης τω δια ριτώ
κωδικοποίησης μιας ψηφιακής πηγής είναι η συχνότητα εμφάνισης των διακριτών
συμβόλων σε ένα μεταβιβαζόμενο μήνυμα, καθώς και η αυτοσυσχέτιση δύο διαδοχικά
εμφανιζόμενων συμβόλων.
• Αν οι πιθανότητες εμφάνισης των συμβόλων είναι ίσες και τα διαδοχικά εμφανιζόμενα
σύμβολα είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους, τότε τα σχήματα κωδικοποίησης σταθερού
μήκους είναι τα πλέον κατάλληλα
ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ‐ ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ
• Στην αντίθετη περίπτωση, ο όγκος της μεταβιβαζόμενης κυκλοφορίας μπορεί να
μειωθεί αν χρησιμοποιήσουμε εξελιγμένα σχήματα κωδικοποίησης μεταβλητού
μειωθεί αν χρησιμοποιήσουμε εξελιγμένα σχήματα κωδικοποίησης μεταβλητού
μήκους.
• Σε αυτά τα σχήματα κωδικοποίησης, το μήκος της ακολουθίας bits που προσδιορίζει τα
σύμβολα είναι μεταβλητό
– π.χ. μπορούμε να επιλέξουμε να κωδικοποιούμε τα σύμβολα a–z με 7 bits, τα σύμβολα A–Z με 8 bits, ενώ
τους αριθμούς 0–9 με 4 bits).
• Το αντάλλαγμα που πληρώνουμε για αυτήν τη μείωση της μεταβιβαζόμενης
κυκλοφορίας είναι η πολυπλοκότητα που εισάγουμε στα κυκλώματα κωδικοποίησης και
αποκωδικοποίησης της πηγής πληροφορίας και η μεγαλύτερη ευαισθησία του
αποκωδικοποίησης της πηγής πληροφορίας και η μεγαλύτερη ευαισθησία του
ψηφιακού συστήματος σε σφάλματα μετάδοσης.
• Αυτό επιτυγχάνεται προσθέτοντας δύο επιπλέον χαρακτηριστικά στη μεταβιβαζόμενη
πληροφορία: την εξουσιοδότηση προσπέλασης και ανάγνωσης (authorization) και την
απόδειξη γνησιότητας (authentication).
• Για παράδειγμα, στα συστήματα επικοινωνίας των διαφόρων τραπεζών οι κινήσεις των
τραπεζικών λογαριασμών πρέπει να είναι προσπελάσιμες και αναγνώσιμες μόνο από
ώ λ ώ έ ί λά ώ ό ό
εξουσιοδοτημένα άτομα (π.χ. τους υπαλλήλους της τράπεζας, τους κατόχους των
λογαριασμών) και όχι από κακόβουλους χρήστες που παρεισέφρησαν στο τραπεζικό
δίκτυο.
δί
• Επίσης, δίνοντας απόδειξη γνησιότητας, βεβαιώνουμε ότι η πληροφορία που έχει
φτάσει σε έναν προορισμό προέρχεται πραγματικά από την ισχυριζόμενη πηγή
φτάσει σε έναν προορισμό προέρχεται πραγματικά από την ισχυριζόμενη πηγή
πληροφορίας.
– Για παράδειγμα, εάν στο σύστημα που ελέγχει τις κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών καταφτάσει μια
εντολή για ανάληψη ποσού, τότε, πριν την εκτελέσει, θα πρέπει να είναι σίγουρο ότι έχει πράγματι δοθεί
από τον εμφανιζόμενο εντολοδόχο.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Σε αντίθεση με τη λειτουργία κωδικοποίησης πηγής, η οποία προσπαθεί να μειώσει τον
όγκο της μεταβιβαζόμενης κυκλοφορίας, ο έλεγχος σφαλμάτων προσθέτει bits στην
όγκο της μεταβιβαζόμενης κυκλοφορίας, ο έλεγχος σφαλμάτων προσθέτει bits στην
κυκλοφορία, τα οποία δεν έχουν καμία απολύτως πληροφοριακή αξία.
• Και όμως, αυτά τα bits ελέγχου δεν είναι καθόλου περιττά, γιατί βοηθούν στον έλεγχο
ορθότητας και, σε μερικές περιπτώσεις, στην αποσφαλμάτωση της λαμβανόμενης
πληροφορίας.
• Ποια είναι τα σφάλματα τα οποία καλείται να ελέγξει αυτή η λειτουργία;
ί φάλ ί λ ί λέ ξ ή λ ί
• Είναι η αλλαγή τιμής ενός μεμονωμένου ή πολλών διαδοχικών bits (από 0 σε 1 ή από 1
σε 0) και η προσθήκη ή η αφαίρεση bits από την ακολουθία των μεταβιβαζόμενων bits
σε 0) και η προσθήκη ή η αφαίρεση bits από την ακολουθία των μεταβιβαζόμενων bits.
• Αυτά τα σφάλματα παρουσιάζονται κατά τη μετάδοση της κυκλοφορίας και οφείλονται
συνήθως σε εσωτερικό θόρυβο από τα κυκλώματα του επικοινωνιακού συστήματος και
συνήθως σε εσωτερικό θόρυβο από τα κυκλώματα του επικοινωνιακού συστήματος και
σε εξωγενή θόρυβο, όπως π.χ., βιομηχανικές παρεμβολές από πομπούς, κινητήρες,
φώτα φθορισμού, κ.ά., ηλιακό–κοσμικό θόρυβο και φυσικές ηλεκτρικές διαταραχές της
ατμόσφαιρας.
μ φ ρ ς
• Η προσθήκη αυτή πραγματοποιείται στο σύστημα του αποστολέα της πληροφορίας.
• Στο σύστημα του παραλήπτη διενεργείται ο έλεγχος σφαλμάτων. Ανάλογα με το
χρησιμοποιούμενο μηχανισμό ελέγχου και το πλήθος των bits ελέγχου σφαλμάτων που
προστίθενται, το σύστημα θα μπορεί να εκτελέσει την πρώτη, τις δύο πρώτες ή και τις
ίθ ύ θ ί λέ ώ δύ ώ ή
τρεις από τις ακόλουθες ενέργειες:
(α) να αναγνωρίσει κάποιες καθορισμένες μορφές και συνδυασμούς σφαλμάτων (π.χ.
θα μπορεί να διαπιστώσει ότι υπέστησαν αντιστροφή τιμής μονό πλήθος από bits,
αλλά δε θα μπορεί να διαπιστώσει τα αντίστοιχα σφάλματα σε ζυγό πλήθος bits),
(β) να εντοπίσει τα εσφαλμένα bits και
(γ) να διορθώσει τα σφάλματα μετάδοσης.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Από τα παραπάνω παρατηρούμε ότι ο έλεγχος σφαλμάτων επιφορτίζει το
επικοινωνιακό σύστημα με τα ακόλουθα κόστη:
επικοινωνιακό σύστημα με τα ακόλουθα κόστη:
(α) το κόστος επεξεργασίας της αρχικής κυκλοφορίας για τον προσδιορισμό της τιμής
των επιπρόσθετων bits ελέγχου,
(β) το κόστος μεταβίβασης της επιπρόσθετης κυκλοφορίας
(β) το κόστος μεταβίβασης της επιπρόσθετης κυκλοφορίας
(γ) το κόστος εκτέλεσης των λειτουργιών αναγνώρισης, εντοπισμού και διόρθωσης
σφαλμάτων μετάδοσης.
• Όσο μεγαλύτερο είναι το εύρος και η ποικιλία συνδυασμών σφαλμάτων που
αντιμετωπίζει ένα ψηφιακό επικοινωνιακό σύστημα, τόσο μεγαλύτερο είναι και το
αντίστοιχο κόστος
αντίστοιχο κόστος.
• Επαφίεται στην κρίση του σχεδιαστή του συστήματος το αν θα δεχτεί, και σε τι ύψος,
να πληρώνει αυτό το κόστος ή αν θα αγνοεί την ύπαρξη σφαλμάτων και θα μεταθέτει
ηρ ςή γ η ρξη φ μ μ
το φόρτο ελέγχου σε άλλα, υψηλότερα, επίπεδα επικοινωνίας.
• Συνήθως, το modem του αποστολέα εξομαλύνει το εξερχόμενο σήμα για να μειώσει το
εύρος ζώνης που απαιτείται για τη διάδοσή του, και το μετατοπίζει σε εκείνο το φάσμα
συχνοτήτων που επιτρέπει ή απαιτεί το φυσικό μέσο μετάδοσης.
• Στη μεριά του παραλήπτη, ο αποδιαμορφωτής πραγματοποιεί την αντίστροφη
μετατροπή, δηλαδή μετατρέπει το εισερχόμενο ηλεκτρικό σήμα σε ψηφιακή
ή δ λ δή έ ό λ ό ή ψ φ ή
ακολουθία.
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ‐ ΑΠΟΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ
• Τις συσκευές διαμόρφωσης – αποδιαμόρφωσης μπορούμε να τις κατηγοριοποιήσουμε
με διάφορους τρόπους:
με διάφορους τρόπους:
(α) ανάλογα με τον τύπο του φυσικού μέσου μετάδοσης (π.χ., για ασύρματες ζεύξεις,
για συνδέσεις μέσω του επιλεγόμενου τηλεφωνικού δικτύου ή μέσω μισθωμένων
κυκλωμάτων αναλογικών ή ψηφιακών)
κυκλωμάτων, αναλογικών ή ψηφιακών),
(β) ανάλογα με το μέγιστο ρυθμό μετάδοσης δεδομένων που μπορούν να επιτύχουν
(π.χ., 56.000 bps),
( ) άλ φά ή ύ ( έ
(γ) ανάλογα με φάσμα το συχνοτήτων που χρησιμοποιούν (π.χ., οι συσκευές
ακουστικών συχνοτήτων χρησιμοποιούν την περιοχή συχνοτήτων 300 – 3400 Hz), κ.ά.
• Ο διεθνής οργανισμός τυποποίησης για τις τηλεπικοινωνίες ITU – T έχει θεσπίσει μία
ευρεία σειρά συστάσεων για τους αποδιαμορφωτές, εξασφαλίζοντας τη
διαλειτουργικότητα και τη συνεργασία μεταξύ των συσκευών από διαφορετικούς
κατασκευαστές.
έ
• Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ένας σχεδιαστής
επικοινωνιακού συστήματος είναι ο θόρυβος (noise), ο οποίος αλλοιώνει το
διαδιδόμενο σήμα.
• Ο θόρυβος προέρχεται τόσο από τα κυκλώματα του αποστολέα και παραλήπτη, όσο και
θό β έ ό ό λώ λέ λή ό
από εξωτερικούς παράγοντες (όπως, π.χ., η ηλεκτρομαγνητική παρεμβολή από
γειτονικά μέσα μετάδοσης ή οι ηλεκτρικές διαταραχές της ατμόσφαιρας).
• Αν η αλλοίωση είναι μεγάλη, τότε κατά την αποδιαμόρφωση του σήματος θα λάβουμε
μία ή περισσότερες λανθασμένες τιμές στα μεταβιβαζόμενα bits.
• Εκτός από τον θόρυβο, το σήμα κατά τη διάδοσή του υπόκειται σε εξασθένιση της
ισχύος του και σε παραμόρφωση, μορφές αλλοίωσης του σήματος που μπορεί να
προκαλέσουν σφάλματα στην μετάδοση.
ρ φ μ η μ η
ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ
• Για παράδειγμα, έστω ότι θέλουμε να μεταβιβάσουμε την ακολουθία bits 11010. Μετά
την κατάλληλη διαμόρφωση, διαδίδουμε μέσω του φυσικού μέσου το σήμα που
την κατάλληλη διαμόρφωση, διαδίδουμε μέσω του φυσικού μέσου το σήμα που
απεικονίζεται στο πλαίσιο (α) του Σχήματος.
• Το modem του αποστολέα μεταβιβάζει τα εισερχόμενα bits διαμορφώνοντας
κατάλληλα το πλάτος του διαδιδόμενου σήματος (πλαίσιο (α)).
• Όμως, ο θόρυβος που προστίθεται κατά τη μετάδοση, αλλοιώνει τα χαρακτηριστικά του
σήματος (πλαίσιο (β)).
• Αυτή η αλλοίωση είναι η αιτία σφάλματος κατά την αποδιαμόρφωση, από όπου
λαμβάνουμε την ακολουθία 10010.
• Ανάλογα με το μηχανισμό ελέγχου σφαλμάτων που έχουμε υλοποιήσει στο σύστημά
μας, το σφάλμα αυτό είναι δυνατό να αναγνωριστεί και να διορθωθεί ή όχι.
φάλ ό ί δ ό ί δ θ θ ίήό
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΣΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ
• Ένα φυσικό μέσο μετάδοσης στα ψηφιακά συστήματα επικοινωνίας χαρακτηρίζεται
κυρίως από τις δύο ακόλουθες ιδιότητες:
κυρίως από τις δύο ακόλουθες ιδιότητες:
(α) το μέγιστο ρυθμό μετάδοσης των bits, ο οποίος εξαρτάται από το εύρος ζώνης
συχνοτήτων που μπορούν να διέλθουν ανεμπόδιστα από το φυσικό μέσο,
(β) την πιθανότητα εμφάνισης σφάλματος κατά τη μετάδοση ενός bit η οποία
(β) την πιθανότητα εμφάνισης σφάλματος κατά τη μετάδοση ενός bit, η οποία
εξαρτάται από την ευαισθησία του φυσικού μέσου στις διάφορες πηγές αλλοίωσης του
διαδιδόμενου σήματος.
• Από τα δύο αυτά χαρακτηριστικά μπορούμε να υπολογίσουμε το μέγιστο όγκο της
κυκλοφορίας που μπορεί να μεταδοθεί αξιόπιστα στη μονάδα του χρόνου μέσω ενός
φ
φυσικού μέσου. Αυτός ο δείκτης ονομάζεται διαμετακομιστική ικανότητα (throughput)
ύ έ Α ό δ ί άζ δ ή ό (th h t)
και χαρακτηρίζει συνοπτικά την απόδοση, ή αλλιώς την ταχύτητα, ενός ψηφιακού
συστήματος επικοινωνίας.
ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ
• Σύστροφο ζεύγος (twisted pair).
• Ομοαξονικό καλώδιο (coaxial cable).
• Οπτικές ίνες (fibre optics).
ΣΥΣΤΡΟΦΟ ΖΕΥΓΟΣ
(a) Κατηγορία 3 UTP.
( ) ηγ ρ
(b) Κατηγορία 5 UTP.
• Σύστροφο ζεύγος (twisted pair).
• Ομοαξονικό καλώδιο (coaxial cable).
• Οπτικές ίνες (fibre optics).
ΟΜΟΑΞΟΝΙΚΟ ΚΑΛΩΔΙΟ
• Ομοαξονικό καλώδιο – Coaxial cable.
• Αποτελείται από έναν πυρήνα άκαμπτου χάλκινου καλωδίου, ο οποίος περιβάλλεται
από μονωτικό υλικό.
• Ο μονωτής καλύπτεται από έναν κυλινδρικό αγωγό, συχνά με την μορφή ενός πυκνού
δικτυωτού πλέγματος.
γμ ς
• Ο εξωτερικός αγωγός καλύπτεται από ένα πλαστικό προστατευτικό περίβλημα.
• Έχει καλύτερη θωράκιση, καλύπτει μεγαλύτερες αποστάσεις και ταχύτερα από τα
σύστροφα ζεύγη και έχει άριστη αντοχή στο θόρυβο
σύστροφα ζεύγη, και έχει άριστη αντοχή στο θόρυβο.
• Είδη:
– 50 Ohm (ψηφιακή μετάδοση)
– 75 Ohm (αναλογική μετάδοση καλωδιακή τηλεόραση και Internet)
75 Ohm (αναλογική μετάδοση, καλωδιακή τηλεόραση και Internet).
• Το εύρος ζώνης εξαρτάται από την ποιότητα και το μήκος του καλωδίου, καθώς και
από τον λόγο σήματος προς θόρυβο του σήματος και είναι από 100MHz μέχρι 1 GHz.
• Χρησιμοποιούνταν παλαιότερα για τις υπεραστικές κλήσεις αλλά έχουν
Χρησιμοποιούνταν παλαιότερα για τις υπεραστικές κλήσεις, αλλά έχουν
αντικατασταθεί από τις οπτικές ίνες.
• Χρησιμοποιούνται ακόμη για την καλωδιακή τηλεόραση και τα δίκτυα
μητροπολιτικής περιοχής.
λ ή ή
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΟΜΟΑΞΟΝΙΚΟ ΚΑΛΩΔΙΟ
Ομοαξονικό καλώδιο
ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ
• Σύστροφο ζεύγος (twisted pair).
• Ομοαξονικό καλώδιο (coaxial cable).
• Οπτικές ίνες (fibre optics).
• Οπτικές ίνες – Optical Fibres.
• Εύρος ζώνης πάνω από 50.000 Gbps (50 Tbps).
• Το πρακτικό όριο των σημάτων σήμερα είναι περίπου 10 Gbps λόγω της αδυναμίας
ταχύτερης μετατροπής από ηλεκτρικά σε οπτικά σήματα και αντίστροφα.
• Το οπτικό σήμα μετάδοσης έχει 3 βασικά συστατικά:
– Πηγή φωτός (παλμός φωτός = 1, απουσία φωτός = 0).
• Φωτοεκπέμπουσες δίοδοι (LED).
μ ς ( )
• Λέιζερ ημιαγωγών.
– Μέσο μετάδοσης (εξαιρετικά λεπτή ίνα γυαλιού).
– Ανιχνευτής (φωτοδίοδος που παράγει έναν ηλεκτρικό παλμό όταν πέφτει φως πάνω της,
χ ή φ ρ η ρ μ φ φ η
τυπικός χρόνο απόκρισης = 1nsec => περιορίζει ρυθμό μετάδοσης σε 1Gbps).
• Η μετάδοση βασίζεται στην αρχή της φυσικής σύμφωνα με την οποία όταν μία
Η μετάδοση βασίζεται στην αρχή της φυσικής σύμφωνα με την οποία όταν μία
ακτίνα φωτός περνά από ένα μέσο σε ένα άλλο, π.χ. από τηγμένο πυρίτιο σε αέρα,
η ακτίνα διαθλάται στο όριο τους.
ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ
• (a) 3 παραδείγματα μιας ακτίνας φωτός η οποία από το εσωτερικό μιας ίνας
πυριτίου προσπίπτει στο όριο αέρα/πυριτίου με διαφορετικές γωνίες.
• ( ) φ ς γ γ ής ρ ής
(b) Το φως παγιδεύεται λόγω ολικής εσωτερικής διαθλάσεως. ς
• Καθώς η ακτίνα φωτός διαθλάται όταν προσπίπτει με γωνία ≥ ενός ορίου, τότε
μέσα στην ίδια ίνα μπορούν να αναπηδούν πολλές ακτίνες. Πολύτροπη ίνα
(
(multimode fiber).
)
• Αν η διάμετρος της ίνας είναι λίγα μήκη κύματος φωτός, τότε το φως διαδίδεται σε
ευθεία γραμμή. Μονότροπη ίνα (single‐mode fiber).
– πιο ακριβή, διανύει μεγαλύτερες αποστάσεις π.χ. 50 Gbps για 100Km.
ρ βή, μ γ ρ ς ς χ p γ
• π.χ. ένας παράγοντας απώλειας 2 δίνει 10log
χ ς ρ γ ς ς g102 = 3dB.
• Χρησιμοποιούνται 3 ζώνες μηκών κύματος με κέντρα στα 0.85, 1.30, και 1.55 micron
(10‐6 m) με εύρος ζώνης από 25.000 έως 30.000 GHz.
• Στη ζώνη 0 85 micron έχουμε υψηλότερη εξασθένηση αλλά οικονομία στην
Στη ζώνη 0,85 micron έχουμε υψηλότερη εξασθένηση αλλά οικονομία στην
κατασκευή (ίδιο υλικό κατασκευής λέιζερ και ηλεκτρονικά), ενώ στις άλλες δύο
έχουμε απώλειες κάτω του 5% ανά χιλιόμετρο.
• Χρωματική διασπορά (Chromatic dispersion): κατά τη διάδοση οι παλμοί φωτός
Χρωματική διασπορά (Chromatic dispersion): κατά τη διάδοση οι παλμοί φωτός
εκτείνονται κατά πλάτος. Εξαρτάται από το μήκος κύματος και αποφεύγεται με
ειδικό σχήμα παλμών (solitons) όπου αυξάνεται η απόσταση μετάδοσής τους χωρίς
παραμορφώσεις
παραμορφώσεις.
ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΦΩΤΟΣ
Εξασθένιση του φωτός μέσα σε οπτικές ίνες στην υπέρυθρη περιοχή.
• 850nm – χρησιμοποιούνται infrared LEDs, πλαστικές ίνες και σύνδεσμοι που είναι
χρησιμοποιούνται infrared LEDs, πλαστικές ίνες και σύνδεσμοι που είναι
φτηνοί. Λόγω μεγάλης εξασθένησης, διασποράς και μικρού φάσματος των LED
χρησιμοποιούνται για μικρές αποστάσεις.
• 1300nm – μηδενική ή πολύ μικρή διασπορά. Φτηνά lasers αλλά υψηλή
εξασθένηση σε σχέση με την 1550nm περιοχή. Επίσης η τεχνολογία των οπτικών
ενισχυτών δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο στα 1550nm
ενισχυτών δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο στα 1550nm.
• 1550nm – χαμηλότερη εξασθένηση σε σχέση με τα άλλα μήκη κύματος, άρα και
μεγαλύτερες αποστάσεις. Πρόβλημα με την μεγάλη διασπορά το οποίο
λύ ά Π όβλ άλ δ ά ί
αντιμετωπίζεται με διάφορες τεχνικές, οι οποίες μαζί με τους ανεπτυγμένους
οπτικούς ενισχυτές, καθιστούν αυτή την περιοχή την ιδανικότερη για οπτική
μετάδοση.
μετάδοση
ΚΑΛΩΔΙΑ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
• Παρόμοια με τα ομοαξονικά με εξαίρεση το πλέγμα. Γυάλινος πυρήνας, γυάλινη
Παρόμοια με τα ομοαξονικά με εξαίρεση το πλέγμα. Γυάλινος πυρήνας, γυάλινη
επικάλυψη και πλαστικό κάλυμμα.
• Πολύτροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 50 micron (ανθρώπινη τρίχα).
• Μονότροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 8 10 micron
Μονότροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 8‐10 micron.
• Η γυάλινη επικάλυψη έχει χαμηλότερο δείκτη διάθλασης από τον πυρήνα, έτσι
ώστε το φως να παραμένει στον πυρήνα.
• Τρόποι διασύνδεσης:
– Τερματίζουν σε συζευκτήρες και συνδέονται σε υποδοχές οπτικών ινών (απώλειες 10‐20% ανά
συζευκτήρα, διευκολύνουν αναδιευθέτηση).
– Μηχανική συγκόλληση (γίνονται σε 5’, απώλειες 10%)
Μηχανική συγκόλληση (γίνονται σε 5 απώλειες 10%)
– Τήξη των άκρων (μικρές απώλειες)
• Στη διασύνδεση μπορεί να έχουμε ανακλάσεις με την ανακλώμενη ενέργεια να
Στη διασύνδεση μπορεί να έχουμε ανακλάσεις με την ανακλώμενη ενέργεια να
παρεμβάλλεται στο σήμα.
γ ψη μ ς ής ς
((a) Πλάγια όψη μιας οπτικής ίνας.
)
(b) Τομή ενός περιβλήματος με 3 οπτικές ίνες
ΚΑΛΩΔΙΑ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
• Για την σηματοδοσία χρησιμοποιούνται δύο είδη πηγών φωτός.
– (Li ht E itti Di d ) Φωτοεκπέμπουσες δίοδοι.
LED (Light Emitting Diodes) –
LED Φ έ δί δ
– Semiconductor Lasers ‐ Λέιζερ ημιαγωγών.
• Ο συντονισμός αυτών των πηγών στην κατάλληλη συχνότητα γίνεται
χρησιμοποιώντας τα ιντερφερόμετρα Fabry Perot ή Mach‐Zehnder
χρησιμοποιώντας τα ιντερφερόμετρα Fabry‐Perot ή Mach Zehnder ανάμεσα στο
ανάμεσα στο
λέιζερ και την οπτική ίνα.
Ιδιότητα
η LED Λέιζερ
ζ ρ ημ
ημιαγωγών
γ γ
Ευαισθησία στην θερμοκρασία
θ ί θ ί Μικρή
ή Σημαντική
ή
• ΓΓεωστατικοί Δορυφόροι (Geostationary Satellites)
ίΔ φό (G i S lli )
• Δορυφόροι μέσης γήινης τροχιάς (Medium‐Earth Orbit
Satellites)
• Δορυφόροι χαμηλής γήινης τροχιάς (Low‐Earth Orbit
Satellites)
ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
• Η βασική διαφορά ανάμεσα σε ένα τεχνητό και ένα πραγματικό δορυφόρο (π.χ.
σελήνη) είναι ότι ο τεχνητός μπορεί να ενισχύσει τα λαμβανόμενα σήματα και να
τα ξαναστείλει.
• Περιέχει πολλούς αναμεταδότες (transpoders) οι οποίοι λαμβάνουν σε
συγκεκριμένο φάσμα, ενισχύουν και επανεκπέμπουν σε άλλη συχνότητα για
αποφυγή παρεμβολών με το εισερχόμενο σήμα.
• Οι κατερχόμενες δέσμες ακτινών μπορεί να είναι ευρείες (κάλυψη μεγάλου
ποσοστού της επιφάνειας της γης) ή στενές (κάλυψη περιοχής λίγων εκατοντάδων
km). Ο τρόπος αυτός είναι γνωστός σαν Λυγισμένος Σωλήνας (bent pipe).
• Σύμφωνα με τον νόμο του Kepler
μφ μ μ p η η περίοδος της τροχιάς ενός δορυφόρου
ρ ς ης ρ χ ς ς ρ φ ρ
μεταβάλλεται σύμφωνα με την ακτίνα τροχιάς του υψωμένη στη δύναμη 3/2 (όσο
ψηλότερα τόσο μεγαλύτερη περίοδος).
• π.χ. περίοδος δορυφόρων χαμηλής τροχιάς = 90 min, στα 35.800 km = 24 ώρες
χ ρ ς ρ φ ρ χ μη ής ρ χ ς , ρ ς
ενώ στα 358.000 km γύρω στον ένα μήνα.
Οι ζώνες Van Allen είναι στρώματα σωματιδίων με υψηλό φορτίο τα οποία έχουν παγιδευτεί
στο μαγνητικό πεδίο της γης. Αν ένα δορυφόρος περάσει μέσα από αυτές τις ζώνες, θα
καταστραφεί
καταστραφεί σχετικά γρήγορα από αυτά τα πολύ ενεργά φορτισμένα σωματίδια.
σχετικά γρήγορα από αυτά τα πολύ ενεργά φορτισμένα σωματίδια
ΓΕΩΣΤΑΤΙΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
• Ένας δορυφόρος σε ύψος 35.800 km και σε κυκλική τροχιά πάνω από τον
ισημερινό φαίνεται ακίνητος στον ουρανό (Arthur C.Clarke, 1945). Προχώρησε και
στην περιγραφεί ενός πλήρους συστήματος επικοινωνιών αλλά δεν υλοποιήθηκε
λόγω των δυσκολιών που προκαλούσαν οι λυχνίες.
• Πρώτος τεχνητός δορυφόρος τηλεπικοινωνιών (Telstar, 1962) εξαιτίας των
transistors. Γεωστατικοί δορυφόροι – Geostationary satellites (GEO).
• Όριο τοποθέτησης γεωστατικών δορυφόρων (αποφυγή παρεμβολών) = 2 μοίρες
ως προς επίπεδο ισημερινού.
• Συνεπώς μπορούμε να έχουμε 180 ταυτόχρονα (360/2). Παρόλα αυτά όμως, κάθε
αναμεταδότης μπορεί να χρησιμοποιεί πολλαπλές συχνότητες και πολώσεις για
μ ης μ ρ χρη μ ς χ η ς ςγ
να αυξάνει το διαθέσιμο εύρος ζώνης.
• Η ITU ορίζει την κατανομή των θέσεων στην τροχιά.
• Η δραστηριότητα επακριβούς διατήρησης της συγκεκριμένης θέσης του
Η δραστηριότητα επακριβούς διατήρησης της συγκεκριμένης θέσης του
δορυφόρου, με πυραυλοκινητήρες ονομάζεται διατήρηση σταθμού (station
keeping). Αν εξαντληθούν τα καύσιμα (10 χρόνια) παρασύρεται από την
βαρύτητα,
βαρύτητα, εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και καίγεται ή πέφτει στην γη.
εισέρχεται στην ατμόσφαιρα και καίγεται ή πέφτει στην γη.
ΓΕΩΣΤΑΤΙΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
• Ένας σύγχρονος δορυφόρος έχει γύρω στους 40 αναμεταδότες, εύρους ζώνης 80
MHz ο καθένας.
– Στατικός χωρισμός εύρους ζώνης στατικός
– Χωρισμένος σε χρονικές υποδοχές – time slots
• Αποτύπωμα (footprint) είναι η περιοχή κάλυψης της γήινης επιφάνειας. Με
χρήση πολλών κεραιών / αναμεταδοτών επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτύπωμα.
• ) μ ρ μ χ μη ς
VSAT (Very Small Aperture Terminals) = μικροί σταθμοί χαμηλού κόστους
( y p
(διάμετρος κεραίας 1m σε σχέση με τα 10m ενός GEO, ισχύ 1 watt, ανερχόμενο
κανάλι 19,2kbps, κατερχόμενο 512 kbps). Χρήση σε τηλεόραση με άμεση
δορυφορική εκπομπή (direct satellite broadcast).
• Σε πολλά συστήματα VSAT, οι σταθμοί δεν έχουν επαρκή ισχύ για να
επικοινωνούν ο ένας με τον άλλο. Έτσι για αναμετάδοση της κίνησης
χρη μ
χρησιμοποιούνται επίγειοι σταθμοί, οι ομφαλοί (hubs).
γ μ μφ ( )
• Σε αυτή την περίπτωση είτε ο παραλήπτης είτε ο αποστολέας θα έχει μεγάλη
κεραία και ισχυρό ενισχυτή.
Επικοινωνία VSATs
χρησιμοποιώντας ειδικό
επίγειο σταθμό (hub)
ΓΕΩΣΤΑΤΙΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ
• Τα VSAT παρέχουν τεχνολογία που μπορεί να اκαλωδιώσει بόλο τον κόσμο
(Τρίτος Κόσμος, ευκολία εγκατάστασης / λειτουργίας).
• Διαφορές τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων με επίγειες επικοινωνίες:
– Σημαντική καθυστέρηση (GEO δορυφόροι). Τυπική καθυστέρηση απ’άκρου εις άκρο =
250‐300 msec (540 msec με χρήση hub). Συγκριτικά οι μικροκυματικές έχουν 3μsec/km
ενώ τα καλώδια (χάλκινα / οπτικά) 5μsec/km.
– Μέσα εκπομπής => θέματα προστασίας απορρήτου επικοινωνιών => απαραίτητη
κρυπτογράφηση.
άφ
– Κόστος μετάδοσης ανεξάρτητο της απόστασης
– Άριστη συχνότητα λαθών
– Γρήγορη εγκατάσταση
ή ά
• Δορυφόροι μέσης γήινης τροχιάς ‐ Medium earth orbit (MEO)
• Πιο χαμηλά => μικρότερο αποτύπωμα από GEO.
• 6 ώρες για πλήρη περιστροφή.
• Δεν υπάρχουν τηλεπικοινωνιακοί MEO δορυφόροι.
Δεν υπάρχουν τηλεπικοινωνιακοί MEO δορυφόροι
• Παράδειγμα: 24 δορυφόροι του Παγκόσμιου Συστήματος Ανεύρεσης Θέσης ή
Global Positioning System (GPS) στα 18.000 km περίπου.
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΧΑΜΗΛΗΣ ΓΗΙΝΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ
• Δορυφόροι χαμηλής γήινης τροχιάς ‐ Low earth orbit (LEO)
• Χαμηλό ύψος => πολλοί δορυφόροι για ολοκληρωμένο σύστημα
• Οι σταθμοί εδάφους δεν χρειάζονται πολύ ισχύ επειδή οι δορυφόροι βρίσκονται
κοντά στην γη.
η γη
• Η καθυστέρηση διαδρομής μετ’επιστροφής είναι της τάξης των λίγων msec.
• Τρία παραδείγματα:
IRIDIUM – τηλεφωνία.
– IRIDIUM τηλεφωνία
– Globalstar – τηλεφωνία.
– Teledesic – Internet.
• Ιδέα Motorola 1990, ολοκληρώθηκε 1998.
• Παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες (μετάδοση δεδομένων / φωνής,
Παρέχει τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες (μετάδοση δεδομένων / φωνής
τηλεειδοποίηση, πλοήγηση).
• Όταν ένας δορυφόρος βγαίνει από το οπτικό πεδίο αντικαθίσταται από άλλον
• 66 δορυφόροι (αρχικά 77, από το οποίο πήρε και το όνομα iridium που είναι το
77ο στοιχείο στο περιοδικό σύστημα).
• Βρίσκονται σε ύψος 750 km σε κυκλικές πολικές τροχιές.
• Είναι διατεταγμένοι σε περιδέραια από τον βορρά προς τον νότο με ένα
δορυφόρο κάθε 32 μοίρες γεωγραφικού πλάτους.
• ξ ρ φ ρ ρ ρ η η γη
Με έξι δορυφορικά περιδέραια καλύπτεται όλη η γη.
• Κάθε δορυφόρος υποστηρίζει 48 κυψέλες δίνοντας ένα σύνολο 1628 κυψελών για
ολόκληρη την επιφάνεια της γης.
• Καθένας έχει 3840 κανάλια δίνοντας συνολικά 253 440 κανάλια
Καθένας έχει 3840 κανάλια δίνοντας συνολικά 253.440 κανάλια.
• Χρήση βαριών – ογκωδών δορυφορικών τηλεφώνων.
• Κήρυξε πτώχευση 1999, αγοράστηκε για 25 εκ. $ (στοίχισε 5 δισ. $),
επαναλειτουργεί από το 2001.
λ ί ό 2001
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΧΑΜΗΛΗΣ ΓΗΙΝΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ
(a) Οι δορυφόροι του Iridium σχηματίζουν 6 περιδέραια γύρω από τη γη
(b) 1628 μετακινούμενες κυψέλες καλύπτουν τη γη
• Εναλλακτική σχεδίαση από το Iridium.
ή χ η
• Βασίζεται σε 48 LEO δορυφόρους αλλά χρησιμοποιεί διαφορετικό σύστημα
μεταγωγής.
• Το Iridium αναμεταδίδει κλήση από δορυφόρο σε δορυφόρο γεγονός που
Το Iridium αναμεταδίδει κλήση από δορυφόρο σε δορυφόρο, γεγονός που
απαιτεί προηγμένο εξοπλισμό μεταγωγής στους δορυφόρους.
• Το Globalstar χρησιμοποιεί την παραδοσιακή σχεδίαση λυγισμένου σωλήνα,
δηλαδή χρησιμοποιεί επίγειους σταθμούς για αναμετάδοση
δηλαδή χρησιμοποιεί επίγειους σταθμούς για αναμετάδοση.
• Συνεπώς μεταφέρει μεγάλο μέρος της πολυπλοκότητας στο έδαφος, όπου η
διαχείρισή του είναι ευκολότερη.
• Απαιτεί τηλέφωνο μικρότερης ισχύος, άρα και μικρότερου μεγέθους, αφού
ί λέφ ό ύ ά ό έθ φ ύ
χρησιμοποιούνται μεγάλες κεραίες στους επίγειους σταθμούς οι οποίες μπορούν
να στέλνουν ισχυρά σήματα και να λαμβάνουν ασθενή σήματα.
ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ ΧΑΜΗΛΗΣ ΓΗΙΝΗΣ ΤΡΟΧΙΑΣ
• )Α άδ δά
((a) Αναμετάδοση στο διάστημα ‐ I idi
Iridium
• (b) Αναμετάδοση στο έδαφος ‐ Globalstar
• Απευθύνεται στους χρήστες του Internet που “διψούν”
ς χρή ς ψ γγια εύρος ζώνης.
ρ ς ζ ης
• Στόχος ανερχόμενη ταχύτητα 100 Mbps, κατερχόμενη ταχύτητα 720 Mbps.
• Χρήση κεραία VSAT.
• Παρακάμπτει τελείως το τηλεφωνικό σύστημα
Παρακάμπτει τελείως το τηλεφωνικό σύστημα.
• Αρχική σχεδίαση αποτελείτο από 2888 δορυφόρους μικρού αποτυπώματος
ακριβώς κάτω από την χαμηλότερη ζώνη Van Allen.
• Τελική σχεδίαση με 30 δορυφόρους με μεγαλύτερο αποτύπωμα σε ύψος 1350
km, χρησιμοποιώντας την ζώνη Ka.
• Χρησιμοποιεί μεταγωγή πακέτων στο διάστημα, με κάθε δορυφόρο να έχει την
δυνατότητα να δρομολογήσει πακέτα στους γειτονικούς δορυφόρους.
• Στόχευε στην έναρξη λειτουργίας το 2005 αλλά τον Οκτώβριο του 2002 παρέδωσε
την άδεια χρήσης για τις συχνότητες Ka και ανέστειλε τις λειτουργίες της.
ΔΙΑΛΕΞΗ 4Η
• Ψηφιακό σήμα είναι μία ακολουθία ασυνεχών διακριτών παλμών τάσης
που ονομάζονται στοιχεία του σήματος
που ονομάζονται στοιχεία του σήματος.
• Τα δυαδικά δεδομένα μεταδίδονται κωδικοποιώντας το κάθε bit σε ένα ή
περισσότερα στοιχεία του σήματος.
• Αν τα στοιχεία του σήματος έχουν όλα το ίδιο αλγεβρικό πρόσημο,
Α ί ή έ όλ ίδ λ β ό ό
δηλαδή η τάση παίρνει μόνο θετικές ή μόνο αρνητικές τιμές, τότε το σήμα
ονομάζεται μονοπολικό.
• Αν δεν έχουν όλα το ίδιο πρόσημο, τότε το σήμα ονομάζεται διπολικό.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
• Υπάρχει πλήθος τεχνικών που χρησιμοποιούνται για την κωδικοποίηση
δυαδικών ψηφιακών δεδομένων ώστε να μπορέσουν να μεταδοθούν υπό
δυαδικών ψηφιακών δεδομένων ώστε να μπορέσουν να μεταδοθούν υπό
την μορφή ψηφιακών σημάτων.
• Τα βασικά κριτήρια με βάση τα οποία μπορεί να αξιολογηθεί η κάθε μία
από αυτές τις τεχνικές είναι:
– Τα φάσμα συχνοτήτων του παραγόμενου σήματος
Τα φάσμα συχνοτήτων του παραγόμενου σήματος
– Ο συγχρονισμός
– Η ανίχνευση σφαλμάτων
– Η αντοχή στον θόρυβο
Η αντοχή στον θόρυβο
– Το κόστος
• NRZ‐L(level): το δυαδικό ψηφίο «1» αντιστοιχεί στο ένα επίπεδο τάσης και το
δυαδικό «0» στο άλλο.
• NRZ I(i t d) όταν έχουμε μετάδοση του δυαδικού «0» ο κώδικας διατηρεί την
NRZ‐I(inverted): ό έ άδ δ δ ύ 0 ώδ δ ί
τάση στην τιμή που είχε κατά το προηγούμενο bit, ενώ όταν έχουμε μετάδοση
δυαδικού «1» η στάθμη της τάσης αλλάζει.
NRZ-L
NRZ-I
ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
• Δυαδικοί κώδικες πολλαπλών επιπέδων (Multilevel Binary), όπου κύριο
χαρακτηριστικό είναι το ότι χρησιμοποιούν περισσότερες από δύο στάθμες
χαρακτηριστικό είναι το ότι χρησιμοποιούν περισσότερες από δύο στάθμες
τάσης. Κύριοι κώδικες της κατηγορίας είναι:
• AMI: το δυαδικό ψηφίο «0» αναπαρίσταται με απουσία παλμού τάσης
Bipolar‐AMI:
Bipolar το δυαδικό ψηφίο «0» αναπαρίσταται με απουσία παλμού τάσης
και το δυαδικό «1» αναπαρίσταται με ένα θετικό ή αρνητικό παλμό. Κάθε
εμφάνιση του δυαδικού «1» αναπαρίσταται με παλμό αντίθετης πολικότητας του
προηγούμενου «1»
προηγούμενου «1».
• Pseudoternary: παρόμοια με την Bipolar‐AMI αλλά αντίστροφη.
• Διφασικοί κώδικες (Biphase): όπου κύριο χαρακτηριστικό είναι η αλλαγή του
επιπέδου της τάσης στο μέσο χρόνο μετάδοσης του κάθε δυαδικού ψηφίου
επιπέδου της τάσης στο μέσο χρόνο μετάδοσης του κάθε δυαδικού ψηφίου.
Κύριοι κώδικες της κατηγορίας είναι:
• Κωδικοποίηση Manchester:
• Κάθε περίοδος bit διαιρείται σε δύο ίσα διαστήματα.
– Το 1 στέλνεται με υψηλή και μετά χαμηλή τάση.
μ ψη ή μ χ μη ή η
– Το 0 στέλνεται με χαμηλή και μετά υψηλή τάση.
• Πλεονέκτημα: κάθε περίοδος bit έχει μετάβαση στο μέσον, διευκολύνοντας το
Πλ έ άθ ί δ bit έ άβ έ δ λύ
συγχρονισμό του παραλήπτη με τον αποστολέα.
• Μειονέκτημα: απαιτεί το διπλάσιο εύρος ζώνης από την απλή δυαδική
κωδικοποίηση, καθώς οι παλμοί έχουν το μισό πλάτος.
δ ί θώ λ ίέ ό λά
ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ
• Διαφορική κωδικοποίηση Manchester:
• Κάθε περίοδος bit διαιρείται σε δύο ίσα διαστήματα.
ά ί ί ύ ί ή
– Το 1 υποδηλώνεται με απουσία μετάβασης στην αρχή του διαστήματος.
– Το 0 υποδηλώνεται με μετάβαση στην αρχή του διαστήματος.
• Επιπλέον πλεονέκτημα: Μεγαλύτερη ανοχή στο θόρυβο.
• Επιπλέον μειονέκτημα: Περισσότερο περίπλοκος εξοπλισμός.
• Η κωδικοποίηση Manchester χρησιμοποιείται σε όλα τα συστήματα Ethernet
Η κωδικοποίηση Manchester χρησιμοποιείται σε όλα τα συστήματα Ethernet
(+0,85V=1, ‐0,85V=0)
(a) Δυαδική κωδικοποίηση,
(b) Κωδικοποίηση Manchester,
(c) Διαφορική κωδικοποίηση
(c) Διαφορική κωδικοποίηση
Manchester
• Η χρήση διφασικών μεθόδων κωδικοποίησης εξασφαλίζει μεν συγχρονισμό αλλά
οδηγεί σε σπατάλη πολύτιμου εύρους ζώνης της τάξης του 50% Οι μέθοδοι
οδηγεί σε σπατάλη πολύτιμου εύρους ζώνης της τάξης του 50%. Οι μέθοδοι
scrambling επιχειρούν να πετύχουν συγχρονισμό χώρίς όμως να θυσιάσουν
πολύτιμο εύρος ζώνης. Οι βασικές τεχνικές scrambling είναι:
• B8ZS (Bipolar with 8‐Zeros substitution): Βασίζεται στην Bipolar‐AMI. Όταν
εμφανίζονται οκτώ συνεχόμενα «0» και ο τελευταίος παλμός πριν από αυτά είναι
θ
θετικός, αντί για τα οκτώ μηδενικά μεταδίδεται: 000+‐0‐+. Αν εμφανίζονται οκτώ
ό ί ώ δ ά δίδ φ ί ώ
συνεχόμενα «0» και ο τελευταίος παλμός πριν από αυτά είναι αρνητικός τότε
μεταδίδεται 000‐+0+‐.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ
• HPB3 (High Density Bipolar 3‐Zeros): Βασίζεται στην Bipolar‐AMI. Οι ακολουθίες
τεσσάρων 0 αντικαθίστανται με ακολουθίες που περιέχουν έναν ή δύο
τεσσάρων «0» αντικαθίστανται με ακολουθίες που περιέχουν έναν ή δύο
παλμούς, ανάλογα την πολικότητα του παλμού πριν τα τέσσερα «0» και τον
αριθμό των «1» που μεσολάβησαν από την προηγούμενη αντικατάσταση. Αν ο
προηγούμενος παλμός είχε θετική πολικότητα και ο αριθμός των «1» ήταν άρτιος
προηγούμενος παλμός είχε θετική πολικότητα και ο αριθμός των «1» ήταν άρτιος
τότε μεταδίδεται ‐00‐, ενώ αν ήταν περιττός μεταδίδεται 000+. Αν ο
προηγούμενος παλμός είχε αρνητική πολικότητα και ο αριθμός των «1» ήταν
άρτιος τότε μεταδίδεται +00+, ενώ αν ήταν περιττός
τότε μεταδίδεται +00+ ενώ αν ήταν περιττός μεταδίδεται 000
μεταδίδεται 000‐.
• Το τηλεφωνικό σύστημα που χρησιμοποιείται για την μετάδοση δυαδικής
πληροφορίας αποτελείται από 3 μέρη
πληροφορίας αποτελείται από 3 μέρη:
– Τους μεταγωγείς
– Τις ζεύξεις μεταξύ των κέντρων μεταγωγής
– Τους τοπικούς βρόγχους
Τους τοπικούς βρόγχους
• Τα δύο πρώτα είναι ψηφιακά, ενώ το τελευταίο είναι αναλογικό.
• Τα σφάλματα στα ψηφιακά τμήματα του συστήματος είναι σπάνια, ενώ είναι
πολύ συνηθισμένα στα αναλογικά
πολύ συνηθισμένα στα αναλογικά.
• Παράλληλα με την αύξηση της χρήσης ασύρματης μετάδοσης οι ρυθμοί
σφαλμάτων είναι κατά τάξεις μεγέθους χειρότεροι από ότι στις ζεύξεις οπτικών
ινών ανάμεσα στα κέντρα μεταγωγής.
ώ ά έ ή
• Συμπέρασμα: Τα σφάλματα μετάδοσης θα συνεχίσουν να μας συντροφεύουν
για πολλά χρόνια ακόμη.
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Εφαρμόζονται 2 βασικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση σφαλμάτων:
• Περιλαμβάνοντας αρκετές πλεονάζουσες πληροφορίες σε κάθε αποστελλόμενη
ά έ ά ί ά ό
ομάδα δεδομένων, έτσι ώστε ο παραλήπτης να μπορεί να συμπεράνει ποια
δεδομένα αλλοιώθηκαν (κωδικούς διόρθωσης σφαλμάτων – error correcting
d ) Η έθ δ ή ά άζ θ ί δό θ φ λ ά
codes). Η μέθοδος αυτή συχνά ονομάζεται και ευθεία διόρθωση σφαλμάτων
(forward error correction).
• Περιλαμβάνοντας αρκετό πλεονασμό (λιγότερος όμως από πριν) ώστε ο
παραλήπτης να μπορεί να συμπεράνει εάν συνέβη ένα σφάλμα, ώστε να ζητήσει
λή ί ά ά έβ έ φάλ ώ ή
αναμετάδοση (κωδικούς ανίχνευσης σφαλμάτων – error detecting codes).
• Σε κανάλια που είναι εξαιρετικά αξιόπιστα, π.χ. οπτικές ίνες, είναι
οικονομικότερη η χρήση ενός κωδικού ανίχνευσης σφαλμάτων με αναμετάδοση
των λίγων ομάδων που εντοπίζονται ως εσφαλμένες.
• Σε κανάλια που παρουσιάζονται πολλά σφάλματα, π.χ. ασύρματες γραμμές,
είναι καλύτερο να προστίθεται αρκετός πλεονασμός σε κάθε ομάδα ώστε να
μπορεί να υπολογιστεί η αρχική, αντί να ζητείται αναμετάδοση που μπορεί να
είναι εσφαλμένη και αυτή.
• Τι ακριβώς είναι ένα σφάλμα;;;
• Κανονικά ένα πλαίσιο αποτελείται από m bit δεδομένων και r bit πλεονασμού ή
άέ ί ί ό έ ύή
ελέγχου. Αν το συνολικό μέγεθος είναι n (n = m + r), τότε έχουμε μία κωδικολέξη
των n bit.
• Αν π.χ. έχουμε τις κωδικολέξεις 10001001 και 10110001, μπορούμε να
προσδιορίσουμε πόσα από τα bit τους διαφέρουν (εδώ 3). Για να το βρούμε
αρκεί να πάρουμε την αποκλειστική διάζευξη (EXOR) των δύο λέξεων και να
μετρήσουμε το πλήθος των 1.
ή λήθ
10001001
10110001
00111000
• Το πλήθος των bit που διαφέρουν ονομάζεται απόσταση Hamming. Αν η
απόσταση δύο κωδικολέξεων είναι d σημαίνει ότι χρειάζονται d σφάλματα για
απόσταση δύο κωδικολέξεων είναι d σημαίνει ότι χρειάζονται d σφάλματα για
να μετατραπεί η μία στην άλλη.
ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Κωδικοί ανίχνευσης σφαλμάτων: Πολυωνυμικός κώδικας (polynomial code) ή
Κυκλικός Έλεγχος Πλεονασμού CRC (Cyclic Redundancy Check).
Κυκλικός Έλεγχος Πλεονασμού – (Cyclic Redundancy Check)
• Ένα k bit πλαίσιο αντιμετωπίζεται ως η λίστα των συντελεστών για πολυώνυμα
με k όρους, από xk‐1 έως x0 (πολυώνυμο βαθμού k‐1).
• Το σημαντικότερο (αριστερότερο) bit είναι ο συντελεστής του xk‐1, το επόμενο
είναι ο συντελεστής του xk‐2, κ.ο.κ.
• Π.χ. το 110001 έχει 6 bit = πολυώνυμο 6 όρων = 1x5 + 1x4 + 0x3 + 0x2 + 0x1 +1x0 =
x5 + x4 +x0
• Η ιδέα είναι να προσαρτηθεί ένα άθροισμα ελέγχου (checksum) στο τέλος του
πλαισίου ώστε να διαιρείται ακριβώς με το παράγον πολυώνυμο (generator
polynomial) (το πιο σημαντικό και λιγότερο σημαντικό bit πρέπει να είναι 1).
• Αποστολέας και παραλήπτης συμφωνούν προκαταβολικά σε ένα παράγον
πολυώνυμο μ
– M(x) = πολυώνυμο δεδομένων (πλαίσιο)
– G(x) = παράγον πολυώνυμο
– T(x) = πολυώνυμο προς μετάδοση
• Αλγόριθμος υπολογισμού του αθροίσματος ελέγχου είναι ο ακόλουθος:
– ΈΈστω r ο βαθμός του G(x). Προσαρτούμε r
β θ ό G( ) Π ύ μηδενικά bit στο λιγότερο
δ ά bit λ ό σημαντικό άκρο του πλαισίου
όά λ ί
(xrM(x)).
– Διαιρούμε ως προς το 2 το παραπάνω πολυώνυμο xrM(x) με το G(x) (δηλ. εκτελούμε XOR).
– Αφαιρούμε το υπόλοιπο της διαίρεσης από το x
φ ρ μ η ρ η μ ρ μ η
rM(x). Το αποτέλεσμα είναι το προς μετάδοση
πλαίσιο μαζί με το άθροισμα ελέγχου Τ(x).
• Μ(x) = x9+x8+x6+x4+x3+x1+x0
δηλ. 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 (βαθμού 9)
η (β μ )
• G(x) = x4+x1+x0 δηλ. 1 0 0 1 1 (βαθμού 4)
• XOR => αν διαφέρουν βάλε 1 αλλιώς 0
– πράξη XOR γίνεται αν οι δύο αριθμοί έχουν τον
(η πράξη XOR γίνεται αν οι δύο αριθμοί έχουν τον
(η
ίδιο αριθμό bits)
• Τ(x) = x13+x12+x10+x8+x7+x5+x4+x3+x2 =
δηλ 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 0 (βαθμού 13)
δηλ. 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 0 (βαθμού 13)
• Πλαίσιο προς μετάδοση = 11010110111110
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Συχνότερα χρησιμοποιούμενος κώδικας διόρθωσης σφαλμάτων είναι ο
Hamming.
Hamming
• Τα bits του μηνύματος αριθμούνται από τα αριστερά προς τα δεξιά, αρχίζοντας
από το 1. Τα bits που η θέσεις τους είναι δυνάμεις του 2, δηλαδή 1,2,4,8,….
είναι bits ελέγχου. Στις υπόλοιπες θέσεις τοποθετούνται τα bits δεδομένων.
ί bit λέ Σ όλ θέ θ ύ bit δ δ έ
• Κάθε bit ελέγχου έχει τέτοια τιμή ώστε να υπάρχει άρτια (ή περιττή) ισοτιμία σε
κάποιο σύνολο bits στα οποία συμπεριλαμβάνεται και ο εαυτός του.
• Κάθε bit δεδομένων ελέγχεται από περισσότερα του ενός bit ελέγχου.
• Για να αναλύσουμε ποια bits ελέγχου ελέγχουν ένα συγκεκριμένο bit
δεδομένων, αναλύουμε τον αριθμό που εκφράζει την θέση του συγκεκριμένου
bit δεδομένων ως άθροισμα δυνάμεων του 2.
• Για παράδειγμα το bit δεδομένων που βρίσκεται στην θέση 13 (8+4+1) ελέγχεται
από τα bits ελέγχου που βρίσκονται στις θέσεις 1, 4 και 8.
γχ βρ ς ς ,
• Όταν φτάσει στον αποδέκτη ένα μήνυμα κωδικοποιημένο με Hamming, τότε ο
αποδέκτης εξετάζει καθένα από τα bits ελέγχου (1 2 4 ) προκειμένου να
αποδέκτης εξετάζει καθένα από τα bits ελέγχου (1,2,4,…) προκειμένου να
διαπιστώσει αν έχουν σωστές τιμές.
• Για κάθε bit ελέγχου που δεν πληρεί τον κανόνα της άρτιας ισοτιμίας με τα bits
δεδομένων που ελέγχει, προστίθεται ο αριθμός θέσης του λανθασμένου bit
ελέγχου σε έναν μετρητή.
• Αν δηλαδή έχουν βρεθεί λανθασμένα τα bits ελέγχου που βρίσκονται στις
θέσεις 1,4 και 8, τότε σημαίνει ότι το bit δεδομένων στη θέση 13 είναι
λανθασμένο, αφού είναι το μόνο που ελέγχεται και από τις 3 αυτές θέσεις.
• Αλλάζοντας την τιμή σε αυτό το bit διορθώνουμε το σφάλμα και αποκαθιστούμε
Αλλάζοντας την τιμή σε αυτό το bit διορθώνουμε το σφάλμα και αποκαθιστούμε
το μήνυμα.
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Αν m ο αριθμός των bits δεδομένων που πρόκειται να μεταδοθούν, τότε ο
αριθμός r των bits του κώδικα Hamming που πρέπει να χρησιμοποιηθούν είναι ο
αριθμός r των bits του κώδικα Hamming που πρέπει να χρησιμοποιηθούν είναι ο
ελάχιστος αριθμός που ικανοποιεί την συνθήκη: m+r+1≤2r.
– Αν για παράδειγμα m=13 τότε πρέπει το r=5 έτσι ώστε m+r+1=19 ≤ 32.
• Το μεταδιδόμενο μήνυμα έχει τη μορφή:
• H1H2D3H4D5D6D7H8D9D10D11D12D13D14D15H16D18D19
• Κάθε bit δεδομένων Di ελέγχεται από τα εξής bit ελέγχου του κώδικα Hamming:
D3: H1,H2 D12: H4,H8
D5: H1,H4 D13: H1,H4,H8
D6: H2,H4 D14: H2,H4,H8
D7: H1,H2,H4 D15: H1,H2,H4,H8
D9: H1,H8 D17: H1,H16
D10: H2,H8 D18: H2,H16
D11: H1,HH2,H
H8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ
• Κάθε bit του κώδικα Hamming Hi ελέγχει τα παρακάτω bits δεδομένων:
H1: D3, D5, D7, D9, D11, D13, D15, D17
H2: D3, D6, D7, D10, D11, D14, D15, D17
H4: D5, D6, D7, D12, D13, D14, D15
H8: D9, D10, D11, D12, D13, D14, D15
H16: D17, D18
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Σχεδιάστε την κωδικοποίηση Manchester για τη ροή bit 0001110101.
2. Σχεδιάστε τη διαφορική κωδικοποίηση Manchester για τη ροή bit 0001110101.
Υποθέστε ότι η γραμμή βρίσκεται αρχικά στη χαμηλή κατάσταση.
3. Σχεδιάστε την κωδικοποίηση της ροής 010100000000001000 με την μέθοδο
scrambling B8ZS.
4. Σχεδιάστε την κωδικοποίηση της ροής 010100000000001000001 με την μέθοδο
scrambling HPB3.
5. Η ροή bit 10011101 μεταδίδεται με την τυπική μέθοδο CRC. Το παράγων πολυώνυμο
είναι το x3+1.
είναι το x 1.
α) Δείξτε την πραγματική ακολουθία bit που μεταδίδεται, να γίνει και επαλήθευση.
β) Υποθέστε ότι το τρίτο bit από τα αριστερά αντιστρέφεται κατά τη μετάδοση.
Δείξτε
Δείξτε ότι αυτό το σφάλμα ανιχνεύεται στο άκρο του παραλήπτη.
ότι αυτό το σφάλμα ανιχνεύεται στο άκρο του παραλήπτη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
6. Η ροή bit 1010111001 μεταδίδεται χρησιμοποιώντας τον αλγόριθμο διόρθωσης
φ μ
σφαλμάτων Hamming. g
α) Δείξτε την πραγματική ακολουθία bit που μεταδίδεται από τον πομπό.
β) Ελέγξτε την σωστή παραλαβή στον δέκτη.
ΔΙΑΛΕΞΗ 5Η
• Οπτικές ίνες (Optical Fibers) είναι κατασκευασμένες από μεγάλης καθαρότητας
γυαλί και μεταφέρουν το φως από τον πομπό στον δέκτη.
λί φέ φ ό ό δέ
• Εύρος ζώνης πάνω από 50.000 Gbps (50 Tbps).
• Το πρακτικό όριο των σημάτων σήμερα είναι περίπου 10 Gbps λόγω της αδυναμίας
ταχύτερης μετατροπής από ηλεκτρικά σε οπτικά σήματα και αντίστροφα.
• Το οπτικό σήμα μετάδοσης έχει 3 βασικά συστατικά:
– Πηγή φωτός (παλμός φωτός = 1, απουσία φωτός = 0).
ηγή φω ός ( αλμός φω ός , α ουσία φω ός 0)
• Φωτοεκπέμπουσες δίοδοι (LED).
• Λέιζερ ημιαγωγών.
– Μέσο μετάδοσης (εξαιρετικά λεπτή ίνα γυαλιού).
– Ανιχνευτής (φωτοδίοδος που παράγει έναν ηλεκτρικό παλμό όταν πέφτει φως πάνω της,
τυπικός χρόνο απόκρισης = 1nsec => περιορίζει ρυθμό μετάδοσης σε 1Gbps).
• Η μετάδοση βασίζεται στην αρχή της φυσικής σύμφωνα με την οποία όταν μία
ακτίνα φωτός περνά από ένα μέσο σε ένα άλλο, π.χ. από τηγμένο πυρίτιο σε αέρα,
η ακτίνα διαθλάται στο όριο τους.
η ρ ς
ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ
• Παρόμοια με τα ομοαξονικά με εξαίρεση το πλέγμα. Γυάλινος πυρήνας, γυάλινη
Παρόμοια με τα ομοαξονικά με εξαίρεση το πλέγμα. Γυάλινος πυρήνας, γυάλινη
επικάλυψη και πλαστικό κάλυμμα.
• Πολύτροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 50‐100 micron (ανθρώπινη τρίχα).
• Μονότροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 8 10 micron
Μονότροπες ίνες διάμετρος πυρήνα 8‐10 micron.
• Η γυάλινη επικάλυψη έχει χαμηλότερο δείκτη διάθλασης από τον πυρήνα, έτσι
ώστε το φως να παραμένει στον πυρήνα.
• Τρόποι διασύνδεσης:
– Τερματίζουν σε συζευκτήρες και συνδέονται σε υποδοχές οπτικών ινών (απώλειες 10‐20% ανά
συζευκτήρα, διευκολύνουν αναδιευθέτηση).
– Μηχανική συγκόλληση (γίνονται σε 5’, απώλειες 10%)
Μηχανική συγκόλληση (γίνονται σε 5 απώλειες 10%)
– Τήξη των άκρων (μικρές απώλειες)
• Στη διασύνδεση μπορεί να έχουμε ανακλάσεις με την ανακλώμενη ενέργεια να
Στη διασύνδεση μπορεί να έχουμε ανακλάσεις με την ανακλώμενη ενέργεια να
παρεμβάλλεται στο σήμα.
γ ψη μ ς ής ς
((a) Πλάγια όψη μιας οπτικής ίνας.
)
(b) Τομή ενός περιβλήματος με 3 οπτικές ίνες
ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ
• Επειδή ο πυρήνας έχει μεγαλύτερο δείκτη διάθλασης από το περίβλημα, όταν οι
ακτίνες προσπίπτουν στο περίβλημα με μια γωνία μεγαλύτερη της οριακής
ανακλώνται με γωνία ίση με την γωνία της πρόσκρουσης.
• Καθώς η ακτίνα φωτός διαθλάται όταν προσπίπτει με γωνία ≥ ενός ορίου, τότε
μέσα στην ίδια ίνα μπορούν να αναπηδούν πολλές ακτίνες. Πολύτροπη ίνα
(multimode fiber).
• Αν η διάμετρος της ίνας είναι λίγα μήκη κύματος φωτός, τότε το φως διαδίδεται σε
ευθεία γραμμή. Μονότροπη ίνα (single‐mode fiber).
– πιο ακριβή, διανύει μεγαλύτερες αποστάσεις π.χ. 50 Gbps για 100Km.
• Πολύτροπη ίνα.
• Graded Index Πολύτροπη Ίνα.
• Μονότροπη ίνα.
• Graded Index Πολύτροπη ίνα χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι δείκτης διάθλασης
του πυρήνα δεν είναι σταθερός αλλά μειώνεται όσο αυξάνεται η απόσταση από τον
κεντρικό άξονα της ίνας.
ρ ξ ης ς
ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ
• Η εξασθένηση του φωτός μέσα στο γυαλί εξαρτάται από το μήκος της οπτικής ίνας,
το μήκος κύματος του φωτός και το είδος της οπτικής ίνας που χρησιμοποιείται:
το μήκος κύματος του φωτός και το είδος της οπτικής ίνας που χρησιμοποιείται:
ό έ
Εξασθένηση σε decibel (dB) 10log10
ό
έ
• π.χ. ένας παράγοντας απώλειας 2 δίνει 10log102 = 3dB.
• Χρησιμοποιούνται 3 ζώνες μηκών κύματος με κέντρα στα 0.85, 1.30, και 1.55 micron
ρη μ ζ ς μη μ ςμ ρ
με εύρος ζώνης από 25.000 έως 30.000 GHz.
• Στη ζώνη 0,85 micron έχουμε υψηλότερη εξασθένηση αλλά οικονομία στην
ή( ής ζ ρ η ρ
κατασκευή (ίδιο υλικό κατασκευής λέιζερ και ηλεκτρονικά), ενώ στις άλλες δύο
), ς ς
έχουμε απώλειες κάτω του 5% ανά χιλιόμετρο.
• Χρωματική διασπορά (Chromatic dispersion): κατά τη διάδοση οι παλμοί φωτός
εκτείνονται κατά πλάτος. Εξαρτάται από το μήκος κύματος και αποφεύγεται με
εκτείνονται κατά πλάτος. Εξαρτάται από το μήκος κύματος και αποφεύγεται με
ειδικό σχήμα παλμών (solitons) όπου αυξάνεται η απόσταση μετάδοσής τους χωρίς
παραμορφώσεις.
Εξασθένιση του φωτός μέσα σε οπτικές ίνες στην υπέρυθρη περιοχή.
ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ
• 850nm – χρησιμοποιούνται infrared LEDs, πλαστικές ίνες και σύνδεσμοι που είναι
χρησιμοποιούνται infrared LEDs, πλαστικές ίνες και σύνδεσμοι που είναι
φτηνοί. Λόγω μεγάλης εξασθένησης, διασποράς και μικρού φάσματος των LED
χρησιμοποιούνται για μικρές αποστάσεις.
• 1300nm – μηδενική ή πολύ μικρή διασπορά. Φτηνά lasers αλλά υψηλή
εξασθένηση σε σχέση με την 1550nm περιοχή. Επίσης η τεχνολογία των οπτικών
ενισχυτών δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο στα 1550nm
ενισχυτών δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο στα 1550nm.
• 1550nm – χαμηλότερη εξασθένηση σε σχέση με τα άλλα μήκη κύματος, άρα και
μεγαλύτερες αποστάσεις. Πρόβλημα με την μεγάλη διασπορά το οποίο
λύ ά Π όβλ άλ δ ά ί
αντιμετωπίζεται με διάφορες τεχνικές, οι οποίες μαζί με τους ανεπτυγμένους
οπτικούς ενισχυτές, καθιστούν αυτή την περιοχή την ιδανικότερη για οπτική
μετάδοση.
μετάδοση
• Αυτό παραμορφώνει το οπτικό σήμα με αποτέλεσμα στο άλλο άκρο της ίνας οι
λαμβανόμενοι παλμοί να είναι πεπλατυσμένοι σε σχέση με την αρχή της μετάδοσης.
• Αποτέλεσμα της διασποράς είναι η πρόκληση σφαλμάτων καθώς είναι πιθανό να έχουμε
αλληλοεπικάλυψη μεταξύ διαδοχικών παλμών.
2 c
• Ηδ
Η διασπορά υπολογίζεται από την σχέση
ά λ ίζ ό έ D 2
2
• Το μήκος οπτικής ίνας στο οποίο κάνει την εμφάνιση η διασπορά δίνεται από την σχέση
T02 2 c
LD LD
2 B 2 2 D
ΔΙΑΣΠΟΡΑ
ΠΟΜΠΟΙ
• Για την σηματοδοσία χρησιμοποιούνται δύο είδη πηγών φωτός.
– (Li ht E itti Di d ) Φωτοεκπέμπουσες δίοδοι.
LED (Light Emitting Diodes) –
LED Φ έ δί δ
– Semiconductor Lasers ‐ Λέιζερ ημιαγωγών.
• Ο συντονισμός αυτών των πηγών στην κατάλληλη συχνότητα γίνεται
χρησιμοποιώντας τα ιντερφερόμετρα Fabry Perot ή Mach‐Zehnder
χρησιμοποιώντας τα ιντερφερόμετρα Fabry‐Perot ή Mach Zehnder ανάμεσα στο
ανάμεσα στο
λέιζερ και την οπτική ίνα.
Ιδιότητα
η LED Λέιζερ
ζ ρ ημ
ημιαγωγών
γ γ
Ευαισθησία στην θερμοκρασία
θ ί θ ί Μικρή
ή Σημαντική
ή
Optical
Transmitter Receiver
fiber Analyzers
ΣΥΣΤΗΜΑ
∆εδομένα
1 0 0 1 0 1 1 0 1 0 1 0 1 0
1 0 1 1
ΣΥΣΤΗΜΑ
• Τα Lasers σχεδιάζονται χρησιμοποιώντας τις εξισώσεις του laser rate.
• Χαρακτηριστικά των lasers, όπως overshoot, και άλλες ιδιότητες οι οποίες
μπορεί να αλλοιώσουν τους οπτικούς παλμούς και να προσθέσουν θόρυβο
στο σύστημα λαμβάνονται υπόψη.
• Τα χαρακτηριστικά των lasers εξαρτώνται από το υλικό με το οποίο είναι
κατασκευασμένα καθώς και τη γεωμετρία τους.
έ θώ ί
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
ΣΥΣΤΗΜΑ
• Μετατρέπει το οπτικό σήμα σε ηλεκτρικό.
ΣΥΣΤΗΜΑ
Overshoot Fluctuation
of “1” level
Eye Opening
Fluctuation
Fl t ti
of “0” level
ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΑΤΙΟΥ
Ακολουθία ψηφίων που εισέρχεται στη φωτοδίοδο
Timing
Intensity f
fluctuation
fluctuation
∆ιακυμάνσεις
της τιμής “1”
1
∆ιακυμάνσεις
της τιμής “0”
∆ιακυμάνσεις
μ ς
του χρόνου
Το διάγραμμα ματιού παρέχει έναν άμεσο σχηματικό τρόπο για την προβολή της απόδοσης ενός
οπτικού συστήματος.
συστήματος
Ένας πιο αντικειμενικός τρόπος μέτρησης της απόδοσης είναι το Bit Error Ratio ή Bit Error Rate
(BER). Προσδιορίζεται από τον αριθμό των ψηφίων που ανιχνεύονται λανθασμένα (bit errors) σε
συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο προς το συνολικό αριθμό των ψηφίων που μεταδόθηκαν στο
χρονικό περιθώριο.
περιθώριο Στην πράξη το BER θα πρέπει να είναι ίσο ή μικρότερο της τάξεως του 10‐9.
Το scope που χρησιμοποιείται για τα διαγράμματα ματιού έχει ενσωματωμένη λειτουργία που
μετράει το BER. Κάνει συγκεκριμένες στατιστικές υποθέσεις για το ύψος των ψηφιακών ‘1’ and ‘0’
του λαμβανόμενου σήματος.
1. Σε ένα πείραμα μέτρησης του συντελεστή εξασθένησης μίας οπτικής ίνας, η οπτική
ισχύς PS μίας πηγής εισάγεται στην ίνα και μετράται στην έξοδο αυτής μετά από
μήκος L. Αν L = 20km, τότε η λαμβανόμενη ισχύς PR είναι ‐23 dBm. Σε ίδιες συνθήκες,
αν L = 40km αντί για 20km, τότε η λαμβανόμενη ισχύς είναι ‐29 dBm.
α) ποια η τιμή του συντελεστή εξασθένησης της ίνας σε dB/km;
β) αν οι απώλειες σύνδεσης πηγής‐ίνας είναι 3 dB, οι απώλειες σύνδεσης ίνας‐δέκτη
είναι 1 dB, και δεν υπάρχουν
ρχ άλλεςς απώλειες,
ς ποια είναι η ισχύς
χ ς εξόδου
ξ της
ης πηγής;
ηγής
2. Για ίνα με συντελεστή εξασθένησης α = ‐0.3 dB/km και μήκος κύματος διέγερσης λ =
nm να υπολογιστούν:
1550 nm,
α) Η απόσταση υποδιπλασιασμού της εισερχόμενης ισχύος
β) Η απόσταση L1% κατά την οποία η εισερχόμενη ισχύς μειώνεται στο 1%
γ) Αν PS = 1 mW, ποια είναι η ισχύς σε απόσταση L = 100km
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
β Στη
β) η συνέχεια,
χ θεωρείστε
ρ διαθέσιμο
μ έναν EDFA που παρέχει
ρ χ κέρδος
ρ G = 23
dB για ισχύ σήματος στην είσοδό του ίση με –10 dBm. Υπολογίστε ξανά το
μέγιστο μήκος της ζεύξης αν χρησιμοποιηθεί ο ενισχυτής.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
• Wavelength Division Multiplexing (WDM) – Πολυπλεξία Μήκους Κύματος
• Η πληροφορία μπορεί να μεταδοθεί σε περισσότερα από ένα μήκη κύματος
Η πληροφορία μπορεί να μεταδοθεί σε περισσότερα από ένα μήκη κύματος
• Θεωρητικά το ίδιο με το Frequency Division Multiplexing (FDM) που
χρησιμοποιείται στα ηλεκτρικά συστήματα
• Επειδή η μονάδα που χρησιμοποιείται στα οπτικά συστήματα είναι το μήκος
Επειδή η μονάδα που χρησιμοποιείται στα οπτικά συστήματα είναι το μήκος
κύματος (wavelength), το WDM χρησιμοποιείται για να διαχωρίσει τα οπτικά
συστήματα από τα ηλεκτρικά.
Dense-WDM Coarse-WDM
km)
km)
Εξασθέννηση (dB/k
ηση (dB/k
10 10
5 5
Εξασθένη
11.0
0 11.0
0
0.5 0.5
0.1 0.1
08
0.8 11.0
0 12
1.2 14
1.4 16
1.6 18
1.8 08
0.8 1.0
1 0 12
1.2 14
1.4 16
1.6 18
1.8
Μήκος Κύματος (μm) Μήκος Κύματος (m)
• Μεγαλύτερη χωρητικότητα
Μεγαλύτερη χωρητικότητα • Απλός σχεδιασμός
Απλός σχεδιασμός
• Δυσκολίες στον σχεδιασμό και • Ευρύς διαχωρισμός
την υλοποίηση • Ανεξάρτητα κανάλια
ΟΛΟΚΛΗΡΟΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Πομποί Δέκτες
Οπτική Ίνα
Οπτική Ίνα
Ενισχυτής
Πολυπλέκτης Αποπολυπλέκτης
• Περισσότεροι από ένα πομποί, με τον καθένα να χρησιμοποιεί ένα μόνο μήκος κύματος.
• Πολυπλέκτης ο οποίος ενώνει όλα τα κανάλια και τα μεταφέρει σε μία οπτική ίνα.
• Ενισχυτές
χ ς κατά μή
μήκοςς της
ης οπτικής
ής ίναςς γγια ενίσχυση
χ η όλων των καναλιών.
Τρία πράγματα που καθορίζουν την
χωρητικότητα ενός DWDM συστήματος
• B Ο ό ύ ζώ
B = Οπτικό εύρος ζώνης Χωρητικότητα
• C = Bit rate ανά κανάλι T = B*C*D
B
D = Πυκνότητα καναλιών
• D Πυκνότητα καναλιών
ρος ζώνης
ς
D
Φασματική
Φ ή
πτικό εύρ Απόδοση
s = C*D
Οπ
χύς
χύς
SMSR
Οπτική Ισχ
Οπτική Ισχ
Οπτική Ισχ
> 40
dB
• ΣΣε WDM εφαρμογές προτιμούνται τα μονότροπα lasers με χαμηλό πλευρικό
WDM φ έ ύ ό l λό λ ό
τρόπο
• Τα πολύτροπα αποφεύγονται λόγω διακυμάνσεων του κάθε τρόπου
• Ένα μονότροπο laser με χαμηλό Λόγο Καταστολής Πλευρικού Τρόπου (Side
Mode Suppression Ratio (SMSR)) θα περιορίσει την ποιότητα της μετάδοσης
γιατί ο πλευρικός τρόπος μπορεί να παρεμβαίνει στα γειτονικά κανάλια
Οπτική Οπτική
Οπτική Συχνότητα Ισχύς
Άμεση
∆εδομένα Έξοδος
διαμόρφωση Laser
Χρόνος
∆εδομένα
Οπτική Οπτική
Εξωτερική Είσοδος Συνεχές ∆ιαμορφωμένη Συχνότητα Ισχύς
διαμόρφωση Πόλωσης Σήμα Έξοδος
Laser ∆ιαμορφωτής
Χρόνος
ΠΟΛΥΠΛΕΚΤΕΣ
Ξεχωριστές
Εί δ
Είσοδοι
Οπτική απόκριση του κάθε καναλιού
WDM 1 2 3 4 5 6 7 8 Αριθμός Καναλιού
Έξοδος
Οπτική
ή Συχνότητα
χ η
• Δέχονται πολλά wavelength και τα μετατρέπουν σε ένα σήμα που στέλνεται στην
οπτική ίνα
οπτική ίνα
• Προκαλούν απώλειες ανά κανάλι
• Είναι ευαίσθητοι στην θερμοκρασία
• Φιλτράρουν τα γειτονικά κανάλια
• Έχουν εύρος ζώνης διέλευσης του κάθε καναλιού
Οπτική Οπτική
Ο πλευρικός τρόπος του Συχνότητα Ο πλευρικός τρόπος του Συχνότητα
πρώτου καναλιού εισχωρεί πρώτου καναλιού φιλτράρεται
στο δεύτερο κανάλι από τον πολυπλέκτη
• Πολυπλέκτες ανεξαρτήτου ή συγκεκριμένης συχνότητας
• Ανεξάρτητη ή συγκεκριμένη συχνότητα
ξ ρ η ηή γ ρμ η χ η
• Υψηλά ή χαμηλά επίπεδα θορύβου από τα Laser
• Παρεμβολές του πλευρικού τρόπου του Laser
ΑΠΟΠΟΛΥΠΛΕΚΤΕΣ
Οπτική
ή Συχνότητα
χ η
• Δουλεύουν αντίστροφα από τους πολυπλέκτες
• Δέχονται ένα σήμα που περιέχει πολλά wavelength και τα χωρίζουν σε ξεχωριστά
κανάλια
• Έχουν επίπεδη ζώνη διέλευσης και απότομη μεταβολή στην ζώνη αποκοπής
• Χαμηλή ζώνη διέλευσης, μεγάλη εξασθένηση στην ζώνη αποκοπής
• Γραμμική απόκριση φάσης για να μειωθεί το φαινόμενο της διασποράς σε περίπτωση
που το σήμα περάσει από πολλούς αποπολυπλέκτες
ήμ ρ ς ς
Χαμηλή
Χ λή πυκνότητα
ό D και Υψηλή
Υ λή πυκνότητα
ό D και
bit rate καναλιού C bit rate καναλιού C
• Υψηλή φασματική απόδοση:
• Οξύ φιλτράρισμα
Οξύ φιλτράρισμα
• Απόρριψη παρακείμενων καναλιών
1. Κυματοδηγός
μ ηγ ς μη
μηκών κύματος
μ ς εισόδου
2. Περιοχή ελεύθερης μετάδοσης εισόδου
3. Πινακοποιημένοι κυματοδηγοί
4. Περιοχή ελεύθερης μετάδοσης εξόδου
5. Κυματοδηγοί μηκών κύματος εξόδου
O ti l Fib
Optical Fibre
Optical Fibre
ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
System1_1
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ
• Το οπτικό φ
φάσμαμ κάθε καναλιού στην
η είσοδο του πολυπλέκτη
ηφφαίνεται παρακάτω.
ρ
• Οι τέσσερις κορυφές αντιπροσωπεύουν τα τέσσερα WDM κανάλια. Το laser κάθε
καναλιού έχει διαμορφωθεί από διαφορετική πηγή δεδομένων.
ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ
• Το οπτικό φάσμα του σήματος στην έξοδο του αποπολυπλέκτη φαίνεται παρακάτω.
ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ
• Το διάγραμμα που χρησιμοποιείται για να ελεγχθεί η ικανότητα φιλτραρίσματος των πολυπλεκτών
φαίνεται παρακάτω
φαίνεται παρακάτω.
• Το παράδειγμα συγκεντρώνεται σε ένα μόνο κανάλι.
• Μη γραμμικός πομπός (με έντονη παρουσία πλευρικού τρόπου) χρησιμοποιείται στην
προσομοίωση.
• Το οπτικό φάσμα στην έξοδο του πομπού, στην έξοδο του πολυπλέκτη και στην έξοδο του
Τ ό φά έξ δ ύ έξ δ λ λέ έξ δ
αποπολυπλέκτη δίνονται από φασματογράφους SignalAnalyzer (OSA) και στην έξοδο του δέκτη
από SignalAnalyzer (RFSA)
ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ
• Οπτικό φάσμα στην έξοδο του αποπολυπλέκτη.
• Το SMSR έχει αυξηθεί σε 57.6 dB.
57.6 dB
ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ
• Απενεργοποίηση του καναλιού 2 (επιλογή
TxExtModLaser Active στο off) και εκτέλεση της
προσομοίωσης.
• ΕΕνεργοποίηση
ί του δεύτερου
δ ύ καναλιού
λ ύ
(TxExtModLaser Active στο on) και εκτέλεση
της προσομοίωσης.
ΕΝΙΣΧΥΤΕΣ
Optical Amplifiers
Οπτικό
Φάσμα
Πολυπλέκτης
Ενισχυτής
Οπτική Συχνότητα
Οπτικό Φάσμα
Μη επίπεδη ενίσχυση
Οπτική Συχνότητα
μ ή χ η χ μη ς ρ β ς μ γ ρ ς ζ ης
•Ομαλή ενίσχυση, χαμηλός θόρυβος, μεγάλο εύρος ζώνης
• Οι ενισχυτές χρησιμοποιούνται στα WDM συστήματα για να ενισχύσουν την ισχύ όλων
των καναλιών.
• Το προφίλ του φάσματος ενίσχυσης ενός οπτικού ενισχυτή (π.χ. EDFA) έχει πολλές
διακυμάνσεις και δεν ενισχύει όλα τα κανάλια το ίδιο Τα σήματα που είναι κοντά στις
διακυμάνσεις και δεν ενισχύει όλα τα κανάλια το ίδιο. Τα σήματα που είναι κοντά στις
κορυφές θα ενισχυθούν περισσότερο σε σχέση με τα άλλα. Αυτό μπορεί να περιορίζει
την λειτουργία του συστήματος αν ο δέκτης δεν μπορεί να καλύψει την χαμένη ισχύ.
• Ένας τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος είναι η χρήση μηκών κύματος σε
περιορισμένο εύρος ζώνης όπου το κέρδος είναι σχεδόν ομοιόμορφο. Αυτό όμως
περιορίζει το διαθέσιμο εύρος ζώνης του συστήματος και την χωρητικότητα των
καναλιών λόγω της περιορισμένης απόστασης μεταξύ των καναλιών.
καναλιών λόγω της περιορισμένης απόστασης μεταξύ των καναλιών.
• Χωρίς εξομάλυνσης της ενίσχυσης είναι πολύ δύσκολο να πετύχουμε ομαλή και
ομοιόμορφη ενίσχυση όταν χρησιμοποιούνται πολύ ενισχυτές σε σειρά. Εξετάζοντας την
συμπεριφορά των ενισχυτών σε ένα WDM σύστημα, με την βοήθεια προσομοιώσεων,
φ ά ώ έ WDM ύ β ήθ ώ
μπορούμε να βελτιστοποιήσουμε τα χαρακτηριστικά της μετάδοσης και να επιτύχουμε
ομοιόμορφη ενίσχυση.
ΕΝΙΣΧΥΤΕΣ
• Το σύστημα για να ελεγχθεί η συμπεριφορά των EDFA ενισχυτών φαίνεται παρακάτω.
System1_5
ΕΝΙΣΧΥΤΕΣ
• Κάτω
Κάτω αριστερά φαίνεται το σήμα στον δέκτη. Το αντίστοιχο διάγραμμα ματιού φαίνεται δεξιά
αριστερά φαίνεται το σήμα στον δέκτη Το αντίστοιχο διάγραμμα ματιού φαίνεται δεξιά
και είναι πολύ ανοιχτό.
• Loops στο 7, που σημαίνει 7 συνεχόμενες ενισχύσεις. Το οπτικό φάσμα μετά από 7
ενισχύσεις φαίνεται παρακάτω
παρακάτω.
ΕΝΙΣΧΥΤΕΣ
• Το σήμα στον δέκτη του πρώτου καναλιού φαίνεται κάτω αριστερά. Αυτή τη φορά η
ποιότητα είναι πολύ χαμηλή όπως φαίνεται και από το διάγραμμα ματιού κάτω δεξιά.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
3. Υποθέστε ότι έχουμε 3 κόμβους (Πάνω, Κέντρο και Κάτω) που πρέπει να συνδεθούν
με WDM οπτικές ζεύξεις μέσω δρομολογητών για πακέτα IP με 10Gbps ταχύτητα
διεπαφών γραμμής μετάδοσης στους κόμβους ανά μήκος κύματος. Η αναμενόμενη
χωρητικότητα μετάδοσης για κάθε μία από τις 3 συνδέσεις μεταξύ των τριών
κόμβων
μβ είναι 100Gbps. p
(α) Προτείνετε 2 τρόπους σχεδιασμού του απλού δικτύου, χωρίς και με την ύπαρξη
πολυπλεκτών και αποπολυπλεκτών μηκών κύματος (συζευκτών WDM). Υπολογίστε
τον συνολικό αριθμό
ρ μ διεπαφώνφ γργραμμής
μμής στουςς δρομολογητές
ρ μ γη ς των κόμβων
μβ στιςς δύο
περιπτώσεις για το δίκτυο.
(β) Η απόσταση Πάνω‐Κέντρο και Κέντρο‐Κάτω είναι αντίστοιχα 1000km και
2000km. Η απώλεια της ίνας είναι 0.2 dB/km, η οπτική ισχύς των lasers είναι 0 dBm
και η ευαισθησία των δεκτών για λήψη χωρίς σφάλματα είναι ‐20 dBm. Ποιος είναι
ο απόλυτα ελάχιστος αριθμός ενισχυτών με κέρδος 20 dB που χρειάζονται για κάθε
μία από τιςς δύο ζζεύξεις
μ ξ ς γγια τουςς δύο τρόπους
ρ ς σχεδιασμού
χ μ του δικτύου που
αναφέρατε στο ερώτημα (α);