Εισαγωγή Στις Τηλεπικοινωνίες Μαλαματή Λούτα Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών
Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες
Αν. καθηγήτρια Μαλαματή Λούτα

e-mail: louta@uowm.gr
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
Ενότητα 1: Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών

Περιεχόμενα ενότητας 1/1
• Τεχνολογίες Δικτύων Μεταγωγής Πακέτων
– X.25
– Frame Relay
– ATM
Τεχνολογίες Δικτύων Μεταγωγής Πακέτων

• X.25
– Καθορίσθηκε από την ITU-T. Αποτελεί πρότυπο για τα δημόσια δίκτυα μεταγωγής
πακέτων που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε πολλούς συνδρομητές, ανεξάρτητα
του τύπου του εξοπλισμού που αυτοί διαθέτουν.
– Πρότυπο Διεπαφής ανάμεσα στους σταθμούς συνδρομητών (Data Terminal Equipment
-DTE) και σε έναν κόμβο δικτύου μεταγωγής πακέτων (Data Circuit Terminating
Equipment - DCE).
– Η λειτουργικότητα του X.25 έχει καθορισθεί σε τρία επίπεδα:
• Φυσικό Επίπεδο
– Ασχολείται με τη φυσική διεπαφή ανάμεσα σε ένα σταθμό (υπολογιστή, τερματικό) και στη σύνδεση που συνδέει αυτόν τον
σταθμό με τον κόμβο μεταγωγής πακέτων.
– Χρησιμοποιεί την προδιαγραφή φυσικού επιπέδου του προτύπου Χ.21, αλλά σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται
άλλα πρότυπα, όπως το ΕΙΑ-232.
• Επίπεδο Ζεύξης
– Παρέχει αξιόπιστη μεταφορά δεδομένων κατά μήκος της φυσικής σύνδεσης.
– Οργάνωση των δεδομένων σε μία ακολουθία από πλαίσια.
– Το πρότυπο του Επιπέδου Ζεύξης εκδόθηκε από την ITU-T και αναφέρεται ως LAPB (Link Access Protocol Balanced). Είναι
υποσύνολο του HDLC. Παρέχει μόνο ασύγχρονο ισοσταθμισμένο τρόπο μετάδοσης (ΑΒΜ).
• Επίπεδο Δικτύου
– Παρέχει υπηρεσία εξωτερικού νοητού κυκλώματος – αναφέρετεται στη διεπαφή του συνδρομητή με το δίκτυο.
– Εγκαθιδρύει λογικές συνδέσεις (νοητά κυκλώματα) ανάμεσα στους σταθμούς συνδρομητών.
– Το Χ.25 μπορεί να υιοθετηθεί και με ένα δίκτυο αυτοδύναμων πακέτων.
» Στην περίπτωση αυτή ο κόμβος που συνδέεται στο σταθμό προορισμού αποθηκεύει τα πακέτα και τα
ταξινομεί πριν τα αποστείλει στον σταθμό.
– Η πληροφορία ελέγχου που προστίθεται στην επικεφαλίδα του στρώματος πακέτου περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
» Τον αριθμό ακολουθίας του νοητού κυκλώματος.
» Αριθμούς ακολουθίας πακέτων που χρησιμοποιούνται για έλεγχο ροής και σφαλμάτων σε κάθε νοητό
κύκλωμα.

HDLC Πακέτο

• X.25
– Βασικές Έννοιες
• Ένα δίκτυο X.25 αποτελείται από επικοινωνιακούς κόμβους μεταγωγής πακέτων
συνδεδεμένων μεταξύ τους με σημείο προς σημείο ζεύξεις.
• Πολλά πακέτα δεδομένων από διαφορετικούς χρήστες πολυπλέκονται και χρησιμοποιούν τους
ίδιους κόμβους και κοινές επικοινωνιακές διατάξεις έως ότου καταλήξουν στον τελικό
αποδέκτη.
• Αντικειμενικός Σκοπός: Μεγιστοποίηση της χρήσης του δικτύου.
• Απαίτηση: Τα δεδομένα που δρομολογούνται μέσα από το δίκτυο να φθάνουν χωρίς
σφάλματα και στη σωστή σειρά στον αποδέκτη.
– Είναι συνδεσμοστραφής τεχνική (connection – oriented technique).
– Νοητά Κυκλώματα
• Λογικό Μονοπάτι επικοινωνίας ανάμεσα σε συνδρομητές.
• Αποτελείται από πολλά Λογικά Κανάλια.
– Το μήκος του Λογικού Καναλιού περιορίζεται σε μία σύνδεση DTE/DCE.
• Μόνιμο Νοητό Κύκλωμα (Permanent Virtual Circuit-PVC).
– Μόνιμη νοητή σύνδεση μεταξύ δύο συνδρομητών DTE.
– Η εγκαθίδρυσή του γίνεται μία φορά. Δεν απαιτείται κάθε φορά αποκατάσταση κλήσης για την
επικοινωνία δύο συνδρομητών.
• Προσωρινό Νοητό Κύκλωμα (Switched Virtual Circuit-SVC).
– Προσωρινή νοητή σύνδεση μεταξύ δύο DTE.
– Η σύνδεση παραμένει μόνο κατά τη διάρκεια της κλήσης και διακόπτεται μετά το πέρας της μετάδοσης
δεδομένων.

Νοητά Κυκλώματα σε Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων
Νοητά Κυκλώματα σε Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων

• X.25
– Ακολουθία Γεγονότων σε μία Νοητή Κλήση.
• Εγκαθίδρυση Λογικής Σύνδεσης (Νοητού Κυκλώματος) ανάμεσα στους συνδρομητές.
• Μεταφορά Δεδομένων.
• Τερματισμός Λογικής Σύνδεσης (Νοητού Κυκλώματος) ανάμεσα στους συνδρομητές.
• Αναλυτικότερα:
– Αίτηση Κλήσης – Call Request (DTE A προς DCE A & DCE A προς DCE B).
» Το πακέτο περιλαμβάνει τις διευθύνσεις πηγής και προορισμού και τον αριθμό
του λογικού καναλιού που θα χρησιμοποιηθεί.
– Εισερχόμενη Κλήση – Incoming Call (DCE B προς DTE B).
» Το πακέτο εισερχόμενης κλήσης έχει την ίδια μορφή με το πακέτο Αίτησης
Κλήσης, αλλά διαφορετικό αριθμό λογικού καναλιού (επιλεγμένο από το DCE B).
– Αποδοχή Κλήσης – Call Accepted (DTE B προς DCE B & DCE B προς DCE A).
– Σύνδεση Κλήσης – Call Connected (DCE A προς DTE A).
» Χρησιμοποιείται ο αριθμός λογικού καναλιού που είχε ορισθεί στην Αίτηση
Κλήσης.
– Αποστολή πακέτων συνδρομητών Α και Β.
– Αίτηση Τερματισμού – Clear Request (DTE A προς DCE A & DCE A προς DCE B ή DTE Β προς DCE Β & DCE
Β προς DCE Α).
– Ένδειξη Τερματισμού – Clear Indication (DCE B προς DTE B ή DCE Α προς DTE Α).
– Επιβεβαίωση Τερματισμού –Clear Confirmation (DTE B προς DCE B & DCE B προς DCE A ή DTE Α προς
DCE Α & DCE Α προς DCE Β).

• X.25
– Η επικεφαλίδα του X.25:
• Αποτελείται από 3 Byte.
• Το πρώτο Byte αποτελεί τον Αναγνωριστή Γενικής Μορφής (General Format Identifier) και το πεδίο
LCGN (Logical Channel Group Number). O Αναγνωριστής Γενικής Μορφής αποτελείται από το Q Bit, το
D Bit και το SN (Sequence Numbering). Το Q Bit παίρνει την τιμή 1, όταν το πακέτο απευθύνεται όχι
στο DTE, αλλά σε μία άλλη συσκευή που είναι συνδεδεμένη σε αυτό (PAD-Packet Assembler
Disassembler). Το D Bit παίρνει τιμή 1 σε περίπτωση που επιθυμούμε από άκρο σε άκρο επιβεβαίωση
σωστής λήψης των πακέτων δεδομένων. Το SN προσδιορίζει το αν η απαρίθμηση των πακέτων γίνεται
modulo 8 ή modulo 128.
• Το δεύτερο Byte περιλαμβάνει τον αριθμό του Λογικού Καναλιού (LCN-Logical Channel Number). Τα
Πεδία LCGN και LCN αποτελούν τον αναγνωριστή του Λογικού Καναλιού (12 Bit - αριθμός ομάδας &
αριθμός καναλιού).
• Το τρίτο Byte αποτελεί τον Αναγνωριστή του Τύπου του Πακέτου (Packet Type Identifier-PTI), ο οποίος
προσδιορίζει τον τύπο του πακέτου. Στο πεδίο αυτό περιλαμβάνεται ο αριθμός της ακολουθίας των
πακέτων που έχουν αποσταλεί και έχουν ληφθεί (P(S) και P(R)) για την υποστήριξη των λειτουργιών
ελέγχου ροής και σφαλμάτων. Οι ακολουθίες αυτές αποτελούνται είτε από 3 Bit, είτε από 7 Bit, είτε
από 15 Bit. Τα πακέτα ελέγχου ροής (RR, RNR, REJ) διαθέτουν μόνο αριθμό ακολουθίας πακέτων που
έχουν ληφθεί. Επιπρόσθετα, υπάρχει το M Bit, το οποίο καθορίζει το αν το πακέτο δεδομένων είναι
μέρος ενός μεγαλύτερου πακέτου ή όχι.
– Πεδίο Διεύθυνσης διαθέτουν μόνο τα πακέτα αίτησης κλήσης, εισερχόμενης κλήσης,
αποδοχής κλήσης και σύνδεσης κλήσης. Τα πεδία διεύθυνσης καθορίζουν τις διευθύνσεις
των δύο DTE. Κατά την πορεία των πακέτων αυτών μέσα στο δίκτυο καταλαμβάνονται τα
κατάλληλα λογικά κανάλια. Στη συνέχεια, τα πακέτα μεταξύ των δύο συνδρομητών
δρομολογούνται μέσω των λογικών καναλιών που ορίσθηκαν στην κλήση.

• X.25
– Ο έλεγχος ροής επιτυγχάνεται με το μηχανισμό ολισθαίνοντος παραθύρου.
Για τον έλεγχο σφαλμάτων χρησιμοποιείται οπισθοδρόμηση κατά N (ARQ Go
Back N). Η επιβεβαίωση και ο έλεγχος ροής μπορεί να έχει είτε τοπική είτε
από άκρο σημασία.
• Η τοπική επιβεβαίωση είναι περισσότερο διαδεδομένη και πλεονεκτεί λόγω του υψηλότερου
ρυθμού μετάδοσης που επιτυγχάνει. Το DTE όμως δεν μπορεί να είναι βέβαιο για το αν το
πακέτο που έστειλε έχει παραδοθεί στον τελικό αποδέκτη, όπως επίσης δεν γνωρίζει και τον
αριθμό των πακέτων που είναι στο δίκτυο προς τον τελικό αποδέκτη.
– Πληροφορία ελέγχου που σχετίζεται με αποκατάσταση, συντήρηση και
τερματισμό νοητών κυκλωμάτων μεταδίδεται μέσω των πακέτων ελέγχου
κλήσης που μεταφέρονται από το ίδιο κανάλι που χρησιμοποιούν τα
δεδομένα. Επομένως, χρησιμοποιείται ενδοκαναλική σηματοδοσία εντός
ζώνης.
• Σε κάθε ενδιάμεσο κόμβο κατασκευάζεται πίνακας κατάστασης για κάθε νοητό κύκλωμα για
τον έλεγχο και τη διαχείριση των κλήσεων.
– Η πολυπλεξία των νοητών κυκλωμάτων γίνεται στο Στρώμα 3.
– Έλεγχος Σφαλμάτων & Έλεγχος Ροής πραγματοποιείται τόσο από το Στρώμα 2
όσο και από το Στρώμα 3.

• X.25
– Το Χ.25 παρέχει τις ακόλουθες υπηρεσίες για τον έλεγχο και την ανάκτηση
εξαιτίας σφαλμάτων.
• Interrupt
– Χρησιμοποιείται κατά τη φάση μεταφοράς δεδομένων. Τα πακέτα δεν διαθέτουν αρίθμηση
ακολουθιών και χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο καλής λειτουργίας του νοητού κυκλώματος. Με ένα
πακέτο Interrupt, το DTE ζητάει μία άμεση απάντηση από το DTE του δεύτερου συνδρομητή και δεν
περιορίζεται από έλεγχο ροής ή κάποια άλλη υπερφόρτωση του δικτύου.
• Reset
– Στην περίπτωση ενός Reset, τα δύο DTE (κατόπιν συμφωνίας) μηδενίζουν τους μετρητές P(S) και P(R)
στο νοητό κύκλωμα που προσδιορίζει ο αριθμός λογικού καναλιού του πακέτου Reset.
– Το Reset μπορεί να προκληθεί από λανθασμένες συνθήκες: απώλεια πακέτου, λανθασμένη αρίθμηση,
συμφόρηση, απώλεια του εσωτερικού νοητού κυκλώματος.
– Χρησιμοποιούνται τόσο στα PVC, όσο και στα SVC.
• Clear
– Χρησιμοποιείται στα SVC και ποτέ στα PVC. Διακόπτουν μία SVC σύνδεση.
• Restart
– Το Restart αντιμετωπίζει μία πιο σοβαρή κατάσταση σφάλματος. Αντιστοιχεί με την αποστολή μίας
Αίτησης Τερματισμού όλων των νοητών κλήσεων.
– Κατάσταση που απαιτεί Restart είναι η προσωρινή απώλεια πρόσβασης στο δίκτυο.
• Diagnostic
– Το πακέτο αυτό αποστέλλεται από το DCE στο DTE για να ενημερώσει ότι έχει διαγνωσθεί μία
ανωμαλία, η οποία δεν είναι δυνατόν να διορθωθεί με μηχανισμούς τρίτου επιπέδου.

• X.25
– Με την τεχνολογία του X.25, εισάγεται αξιοσημείωτη
επιβάρυνση, η οποία μπορεί να δικαιολογηθεί όταν
υπάρχει σημαντική πιθανότητα σφάλματος σε
οποιαδήποτε από τις συνδέσεις του δικτύου.
– Στα σημερινά δίκτυα με την υψηλής ποιότητας
τεχνολογία ψηφιακής μετάδοσης και τις αξιόπιστες
συνδέσεις μετάδοσης, η τεχνολογία του X.25 είναι
ακατάλληλη και μειώνει σημαντικά τον βαθμό χρήσης
του διαθέσιμου υψηλού ρυθμού μετάδοσης
δεδομένων.

• Frame Relay
– Το Frame Relay εξαλείφει μεγάλο μέρος από την επιβάρυνση που
εισάγεται από το X.25. Οι βασικές διαφορές ανάμεσα στο X.25 και στο
Frame Relay είναι οι ακόλουθες:
• Η σηματοδοσία ελέγχου κλήσης μεταφέρεται σε διαφορετική λογική σύνδεση από
τα δεδομένα του χρήστη. Επομένως, οι ενδιάμεσοι κόμβοι δεν απαιτείται να
κατασκευάζουν πίνακες κατάστασης ή να επεξεργάζονται μηνύματα που
σχετίζονται με τον έλεγχο κλήσης ξεχωριστά ανά σύνδεση.
• Η πολυπλεξία γίνεται στο Στρώμα 2 και όχι στο Στρώμα 3.
• Δεν υπάρχει έλεγχος ροής και έλεγχος σφαλμάτων. Η χρήση τέτοιας υπηρεσίας
από άκρο σε άκρο είναι ευθύνη ενός υψηλότερου στρώματος. Επομένως, δεν
υπάρχει η ανταλλαγή πλαισίων δεδομένων και επιβεβαιώσεων από άλμα σε άλμα.
– Το πλεονέκτημα του Frame Relay είναι ότι έχει απλοποιηθεί η
διαδικασία της επικοινωνίας. Η λειτουργικότητα του πρωτοκόλλου
έχει μειωθεί με αποτέλεσμα να έχουμε βελτίωση στη
διαμετακομιστική ικανότητα του δικτύου με τη χρήση του Frame
Relay σε σχέση με το X.25 (μίας τάξης μεγέθους) και μείωση της
καθυστέρησης.

• Frame Relay
– Αρχιτεκτονική Frame Relay
• Δύο ξεχωριστά επίπεδα λειτουργίας
– Επίπεδο Ελέγχου (Control Plane)
» Εμπλέκεται στην εγκατάσταση και στον τερματισμό των
λογικών συνδέσεων.
– Επίπεδο Χρήστη (User Plane)
» Είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά δεδομένων ανάμεσα
στους συνδρομητές.
» Παρέχει λειτουργικότητα από άκρο σε άκρο.

• Frame Relay
– Αρχιτεκτονική Frame Relay
• Επίπεδο Ελέγχου
– Χρησιμοποιείται ξεχωριστό λογικό κανάλι για τη μεταφορά πληροφορίας ελέγχου (παρόμοια με τη
σηματοδοσία κοινού καναλιού για υπηρεσίες μεταγωγής κυκλώματος).
– Στο Στρώμα Ζεύξης Δεδομένων χρησιμοποιείται το LAPD για παροχή αξιόπιστης υπηρεσίας ελέγχου
ζεύξης δεδομένων με έλεγχο σφαλμάτων και έλεγχο ροής ανάμεσα στο χρήστη και στο δίκτυο (για τη
μεταφορά πληροφορίας σηματοδοσίας).
• Επίπεδο Χρήστη
– Στο Στρώμα Ζεύξης Δεδομένων χρησιμοποιείται το LAPF Core (Link Access Procedure for Frame Mode
Bearer Services).
– Το LAPF είναι μία αναβαθμισμένη έκδοση του LAPD.
– Το LAPF Core μπορεί να θεωρηθεί υπόστρωμα του στρώματος ζεύξης δεδομένων. Οι λειτουργίες που
υποστηρίζονται είναι οι ακόλουθες:
» Οριοθέτηση, Παράταξη και Διαφάνεια Πλαισίων.
» Πολυπλεξία – Αποπολυπλεξία πλαισίων χρησιμοποιώντας το πεδίο διεύθυνσής τους.
» Έλεγχος Πλαισίων ως προς το μέγεθος τους.
» Ανίχνευση σφαλμάτων μετάδοσης.
» Έλεγχος Συμφόρησης (καινούργια λειτουργία του LAPF). Συμφόρηση προκαλείται όταν ο αριθμός των
πακέτων που μεταδίδονται σε ένα δίκτυο προσεγγίζει τη δυνατότητα χειρισμού πακέτων από το δίκτυο .
– Στο LAPF Core δεν υποστηρίζονται λειτουργίες ελέγχου ροής και ελέγχου σφαλμάτων.
– Ο χρήστης μπορεί να επιλέξει επιπρόσθετες λειτουργίες ζεύξης δεδομένων ή επιπέδου δικτύου από
άκρο σε άκρο. Οι λειτουργίες αυτές δεν είναι μέρος της υπηρεσίας Frame Relay.
– Με βάση τις λειτουργίες του LAPF Core, το Frame Relay προσφέρει:
» Διατήρηση της σειράς μεταφοράς των πλαισίων από το ένα άκρο στο άλλο.
» Μικρή πιθανότητα απώλειας πλαισίων.

Αρχιτεκτονική Frame Relay
LAPF Core

• Frame Relay
– Μορφή LAPF Core Πακέτου
• Μορφή παρόμοια με αυτή των LAPD και LAPB μόνο που δεν υπάρχει το πεδίο ελέγχου.
– Υπάρχουν μόνο πλαίσια για μετάδοση πληροφορίας χρήστη (Δεν υπάρχουν πλαίσια ελέγχου).
– Δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί σηματοδοσία εντός ζώνης.
– Δεν είναι δυνατόν να εκτελούνται οι λειτουργίες του ελέγχου ροής και του ελέγχου σφαλμάτων (δεν
υπάρχουν αριθμοί ακολουθίας).
• DLCI (Data Link Connection Indicator)
– Αντίστοιχη λειτουργία με τον αριθμό νοητού κυκλώματος στο X.25 (πολυπλεξία πολλών λογικών
καναλιών πάνω στην ίδια φυσική σύνδεση).
• FECN (Forward Explicit Congestion Notification)
– Ενημερώνει τις επόμενες συσκευές του δικτύου ή τον τελικό αποδέκτη ότι στο δίκτυο υπάρχει
συμφόρηση και τα δεδομένα που έχουν αποσταλεί θα ληφθούν με μεγαλύτερες καθυστερήσεις από
τις συνήθεις. Ο παραλήπτης ενημερώνει τον αποστολέα, ώστε προσωρινά να περιορίσει τον όγκο των
δεδομένων που αποστέλλει.
• BECN (Backward Explicit Congestion Notification)
– Ενημερώνει τον αποστολέα (χρησιμοποιώντας ένα πακέτο με κατεύθυνση προς τον αποστολέα) ότι στο
δίκτυο υπάρχει κίνδυνος συμφόρησης και πρέπει να ελαττωθεί ο ρυθμός αποστολής δεδομένων.
• EA (Address Bit Extension Field)
• C/R (Command/Response Bit)
– Δεν χρησιμοποιείται από το Frame Relay (application specific).
• DE (Discard Eligibility Indicator)
– Ειδοποιεί το δίκτυο ότι το πλαίσιο μπορεί να απορριφθεί σε περίπτωση συμφόρησης.

• Frame Relay
– Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα Frame Relay.
• Ο έλεγχος συμφόρησης σε δίκτυα Frame Relay έχει ως
στόχο:
– Την ελαχιστοποίηση των πλαισίων που απορρίπτονται από το δίκτυο.
– Τη διατήρηση μίας συμφωνημένης ποιότητας υπηρεσίας με υψηλή πιθανότητα και μικρή
διακύμανση.
– Την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας να μονοπωλεί ένας χρήστης τους πόρους του δικτύου σε
βάρος άλλων χρηστών.
– Τη δίκαιη κατανομή πόρων ανάμεσα στους τελικούς χρήστες.
– Τη δημιουργία ελάχιστης επιπρόσθετης κίνησης δικτύου.
– Την αποτελεσματική λειτουργία ανεξάρτητα από τη ροή της κίνησης προς οποιαδήποτε
κατεύθυνση τελικών χρηστών.
– Τον περιορισμό της εξάπλωσης της συμφόρησης σε άλλα δίκτυα και στοιχεία εσωτερικά του
δικτύου.
– Την ελαχιστοποίηση της επίδρασης σε άλλα συστήματα του δικτύου Frame Relay.
– Την ελαχιστοποίηση της διαφοράς ποιότητας υπηρεσίας ανεξάρτητων συνδέσεων στο δίκτυο
κατά τη διάρκεια συμφόρησης (δεν θα πρέπει να υπάρχει ξαφνική υποβάθμιση στην ποιότητα
των λογικών συνδέσεων όταν η συμφόρηση αρχίζει ή έχει ήδη συμβεί).

• Frame Relay
• Ο έλεγχος συμφόρησης είναι δύσκολος σε δίκτυα Frame
Relay, λόγω του ότι δεν υπάρχει έλεγχος της ροής πλαισίων
(δεν χρησιμοποιείται για παράδειγμα ένα πρωτόκολλο
ελέγχου ροής ολισθαίνοντος παραθύρου).
• Τεχνικές ελέγχου συμφόρησης.
– Διαδικασίες Αποφυγής Συμφόρησης (Congestion Avoidance).
» Εκτελούνται στο ξεκίνημα της συμφόρησης για να
ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες στο δίκτυο. Καθώς η
συμφόρηση είναι σε αρχικά στάδια, θα πρέπει να υπάρχει
κάποιος μηχανισμός εμφανούς σηματοδοσίας από το δίκτυο
που θα ξεκινά τις διαδικασίες αποφυγής συμφόρησης.

• Frame Relay
– Διαδικασίες Ανάκτησης από Συμφόρηση (Congestion Recovery).
» Χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την κατάρρευση του δικτύου σε
περίπτωση που αυτό αντιμετωπίζει σοβαρή συμφόρηση.
» Οι διαδικασίες αυτές ξεκινούν σε περίπτωση που το δίκτυο έχει αρχίσει
να απορρίπτει πλαίσια λόγω συμφόρησης.
» Αυτά τα πλαίσια καταγράφονται και εξυπηρετούν ως μηχανισμός
ενδεχόμενης σηματοδοσίας.
– Στρατηγική Απόρριψης (Discard Strategy).
» Σχετίζεται με την πιο σημαντική αντίδραση κατά της συμφόρησης.
» Όταν η συμφόρηση γίνει αρκετά σοβαρή, το δίκτυο αναγκάζεται να
απορρίψει πλαίσια. Τα πλαίσια που απορρίπτονται θα πρέπει να
επιλέγονται με έναν τρόπο δίκαιο προς όλους τους χρήστες.

• Frame Relay
• Στρατηγικές Απόρριψης.
– Διαχείριση Ρυθμού Κίνησης
» Σε περίπτωση σοβαρής συμφόρησης, το δίκτυο πρέπει να απορρίψει πλαίσια.
» Ο πιο απλός τρόπος είναι τα πλαίσια να απορρίπτονται αυθαίρετα, χωρίς να
λαμβάνεται υπόψιν η πηγή ενός πλαισίου. Στην περίπτωση αυτή, η καλύτερη
στρατηγική για ένα τερματικό σύστημα είναι να μεταδίδει πλαίσια όσο
γρηγορότερα μπορεί. Αυτό βέβαια επιδεινώνει το πρόβλημα της συμφόρησης.
» Μία πιο δίκαιη κατανομή πόρων επιτυγχάνεται με το Δεσμευμένο Ρυθμό
Πληροφορίας (Committed Information Rate – CIR). Ο Δεσμευμένος Ρυθμός
πληροφορίας είναι ένας ρυθμός μετάδοσης σε bit ανά δευτερόλεπτο, που το
δίκτυο συμφωνεί να υποστηρίζει για μία συγκεκριμένη σύνδεση. Όποια δεδομένα
μεταδίδονται πέρα από τον CIR έχουν μεγαλύτερη προτεραιότητα για απόρριψη
σε περίπτωση συμφόρησης δικτύου. Τα πλαίσια αυτά διαχωρίζονται από το πεδίο
DE (Discard Eligibility) στο πλαίσιο LAPF.
» Ο ρυθμός CIR δεν είναι σίγουρο ότι θα ικανοποιηθεί. Σε περιπτώσεις ακραίας
συμφόρησης, το δίκτυο μπορεί να αναγκασθεί να παρέχει μία υπηρεσία
μικρότερη από τον CIR. Βέβαια, η απόρριψη των πλαισίων θα αρχίσει πρώτα από
τα πλαίσια των συνδέσεων που έχουν ξεπεράσει το CIR τους.
» Επιπρόσθετα, καθορίζεται ένας μέγιστος ρυθμός, τέτοιος ώστε όλα τα πλαίσια
πάνω από το μέγιστο ρυθμό απορρίπτονται.
Λειτουργία του CIR

• Frame Relay
– Διαχείριση Ρυθμού Κίνησης
» Κάθε κόμβος θα πρέπει να διαχειρίζεται τόσες συνδέσεις ώστε το συνολικό CIR
των συνδέσεων να είναι μικρότερο ή ίσο με τη χωρητικότητα του κόμβου.
Επιπρόσθετα, οι συνδέσεις ενός χρήστη με ένα κόμβο δικτύου Frame Relay δεν
πρέπει να ξεπερνούν το ρυθμό πρόσβασης του χρήστη στο δίκτυο (ρυθμός
δεδομένων ανάμεσα στο χρήστη και στο δίκτυο).
» Ο CIR δεν παρέχει αρκετή ευελιξία. Στην πράξη, μετριέται η κίνηση κάθε λογικής
σύνδεσης για ένα χρονικό διάστημα και βάσει της ποσότητας των δεδομένων που
ελήφθησαν κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος λαμβάνονται κάποιες
αποφάσεις.
» Εκτός από τον CIR, oρίζονται δύο ακόμη παράμετροι:
α. Δεσμευμένο Μέγεθος Καταιγισμού (Committed Burst Size - Βc).
Ορίζεται ως το μέγιστο μέγεθος δεδομένων που συμφωνεί να μεταφέρει το
δίκτυο, κάτω από κανονικές συνθήκες, για ένα χρονικό διάστημα Τ. Τα δεδομένα
μπορεί να είναι ή να μην είναι συνεχόμενα (δηλ. μπορεί να εμφανίζονται σε ένα
πλαίσιο ή σε πολλά πλαίσια). Ισχύει T=Bc/CIR
β. Μέγεθος Υπέρβασης Καταιγισμού (Excess Burst Size -Be).
Το μέγιστο ποσό δεδομένων υπέρβασης εκτός του δεσμευμένου μεγέθους
καταιγισμού που θα επιχειρήσει να μεταφέρει το δίκτυο, κάτω από κανονικές
συνθήκες, για ένα διάστημα Τ. Το δίκτυο δεν δεσμεύεται να παραδώσει τα
δεδομένα αυτά κάτω από κανονικές συνθήκες. Συνεπώς, τα δεδομένα αυτά
παραδίδονται με μικρότερη πιθανότητα από τα δεδομένα του Δεσμευμένου
Μεγέθους Καταιγισμού.
Παράμετροι Ελέγχου Συμφόρησης σε δίκτυα Frame

Relay

Παράμετροι Ελέγχου
Συμφόρησης σε δίκτυα
Frame Relay

• Asynchronous Transfer Mode (ATM)
– Συνδυάζει τα πλεονεκτήματα των συστημάτων μεταγωγής κυκλώματος
και μεταγωγής πακέτων, επιτρέποντας την ταυτόχρονη μετάδοση
πολυμεσικών δεδομένων (φωνής, εικόνας, βίντεο, δεδομένων).
• Πιο συγκεκριμένα, το ATM συνδυάζει υψηλή διαμετακομιστική ικανότητα (throughput),
μικρές καθυστερήσεις, διαφάνεια και πολύ καλή εκμετάλλευση της γραμμής.
– Βασική Αρχή: Η πληροφορία ανεξαρτήτως μορφής τεμαχίζεται σε μικρά
πακέτα σταθερού μεγέθους (κελιά - cell), τα οποία πολυπλέκονται σε
συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων (π.χ. 155,52 Mbps). Για πολυμεσικές
εφαρμογές (μεταφορά ήχου, εικόνας, βίντεο) αφιερώνεται ο αναγκαίος
αριθμός κελιών (ο αναγκαίος ρυθμός μετάδοσης), ενώ ταυτόχρονα τα
κελιά που απομένουν αχρησιμοποίητα διατίθενται για άλλου είδους
μεταφορές, όπως δεδομένων.
• Αποκαθίσταται ένα λογικό μονοπάτι από άκρο σε άκρο (νοητό κύκλωμα) πάνω από το
οποίο τα κελιά ταξιδεύουν από την πηγή στον προορισμό.

– Όπως και στις δύο προηγούμενες connection – oriented techniques και στο
ΑΤΜ υπάρχει φάση αποκατάστασης κλήσης και φάση μεταφοράς δεδομένων.
– Βασικό πλεονέκτημα της ΑΤΜ είναι η ευελιξία της να δεσμεύει και να παρέχει
χωρητικότητα γραμμής ανάλογα με τη ζήτηση και το είδος της εφαρμογής.
• Παρέχει Ποιότητα Υπηρεσίας (Quality of Service – QoS).
• Υπάρχει διαπραγμάτευση παραμέτρων κίνησης, αποδοχή κλήσης (Call Admission Control-CAC)
και παρακολούθηση παραμέτρων κίνησης από το δίκτυο (Usage Parameter Control-UPC).
– Περιλαμβάνει ελάχιστες λειτουργίες ελέγχου ροής και ελέγχου σφαλμάτων
κατά τη μετάδοση των κελιών μέσα στο δίκτυο.
• Κατά βάση, τις λειτουργίες αυτές αναλαμβάνουν οι ακραίοι σταθμοί και τις επιτελούν με
πρωτόκολλα ανωτέρων επιπέδων, γεγονός το οποίο ελαχιστοποιεί την επεξεργασία στους
κόμβους.
– Το κελί έχει σταθερό μέγεθος (53 bytes), απλοποιώντας και ελαχιστοποιώντας
την επεξεργασία που πρέπει να λάβει χώρα στους κόμβους του δικτύου.
• Η μεταγωγή στους κόμβους υλοποιείται εύκολα σε επίπεδο υλικού.
– Οι δύο προηγούμενες ιδιότητες καθιστούν το ΑΤΜ ένα δίκτυο υψηλών
ταχυτήτων.

– Παράμετροι Ποιότητας Υπηρεσίας ATM
• Ρυθμός Εσφαλμένων Κελιών (Cell Error Rate-CER).
• Ρυθμός Χαμένων Κελιών (Cell Loss Ratio-CLR).
• Καθυστέρηση Μετάδοσης Κελιών (Cell Transfer Delay-CTD).
• Μέση Καθυστέρηση Μετάδοσης Κελιών (Mean Cell Transfer
Delay-MCTD).
• Μεταβλητότητα της Καθυστέρησης Μετάδοσης των Κελιών
(Cell Delay Variation-CDV).
• Ρυθμός Εσφαλμένων Μπλοκ Κελιών (Severely – Errored Cell
Block Ratio-SECBR).
• Ρυθμός Λήψης Άσχετων/Λάθος Τοποθετημένων Κελιών (Cell
Misinsertion Rate-CMR).

– Τύποι παραμέτρων κίνησης που μπορούν να
διαπραγματευθούν περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
• Μέσος Ρυθμός Μετάδοσης Κελιών (Average Cell Rate-AvCR).
• Μέγιστο Ρυθμό Μετάδοσης Κελιών (Peak Cell Rate-PCR).
• Ελάχιστο Ρυθμό Μετάδοσης Κελιών (Minimum Cell Rate-MCR).
• Ανεκτό Ρυθμό Μετάδοσης Κελιών (Sustainable Cell Rate-SCR).
– Αποτελεί άνω όριο του Μέσου Ρυθμού Μετάδοσης Κελιών.
• Μέγιστο Μήκος Έκρηξης (Maximum Burst Size -MBS).
– Καθορίζει τον αριθμό των συνεχόμενων κελιών που απέχουν χρονικά
μεταξύ τους όσο απέχουν δύο διαδοχικά κελιά που εκπέμπονται με το
Μέγιστο Ρυθμό Μετάδοσης Κελιών. Ουσιαστικά καθορίζει το μέγιστο
αριθμό κελιών που εκπέμπονται σε PCR.
• Ανοχή στον Καταιγισμό Πληροφοριών (Burst Tolerance-BT).
– Άνω όριο της μεταβλητότητας του ρυθμού άφιξης των κελιών σε έναν
αποδέκτη. Ως αναφορά χρησιμοποιείται ο Ανεκτός Ρυθμός Μετάδοσης
Κελιών.

– Η τεχνολογία ΑΤΜ είναι ένα μοντέλο τριών επιπέδων:
– Είναι υπεύθυνο για τη μετάδοση και τον συγχρονισμό των κελιών.
» Ως τρόπος μετάδοσης των κελιών μπορεί να υιοθετηθεί η χρήση μίας συνεχούς
ακολουθίας κελιών, χωρίς την επιβολή κάποιου είδους πολυπλεξίας πλαισίων. Ο
συγχρονισμός γίνεται κελί προς κελί. Ο τρόπος αυτός μετάδοσης μεγιστοποιεί την
εκμετάλλευση των μέσων. Χρησιμοποιείται στα τοπικά δίκτυα LAN. Ένας
δεύτερος τρόπος μετάδοσης κελιών είναι η ενθυλάκωσή τους σε ένα σύγχρονο
πλαίσιο πολυπλεξίας διαίρεσης χρόνου (χρήση PDH – SDH). Αυτός ο τρόπος
μετάδοσης χρησιμοποιείται σε δίκτυα WAN.
– Χωρίζεται σε δύο υπο-επίπεδα:
» Transmission Convergence (TC) – Οι λειτουργίες του εξαρτώνται από την επιλογή
του τρόπου μετάδοσης (μετάδοση βασισμένη στο SDH ή μετάδοση βασισμένη σε
συνεχόμενη αλληλουχία κελιών ΑΤΜ). Είναι υπεύθυνο για την αναγνώριση και την
εξαγωγή από την ακολουθία των bit της γραμμής των κελιών και αντιστρόφως
(οριοθέτηση / συγχρονισμός κελιών), προσθήκη κενών κελιών για την κάλυψη των
κενών διαστημάτων, δημιουργία και προσαρμογή του πλαισίου μετάδοσης SDH
και αποσυσχέτιση του ρυθμού των πακέτων, δημιουργία του πεδίου HEC (Header
Error Control) της επικεφαλίδας των κελιών κατά τη μετάδοση και έλεγχος του CRC
κατά τη λήψη, τυχαία αναδιάταξη (scrambling) των Bit πληροφορίας.

– Χωρίζεται σε δύο υπο-επίπεδα:
» Physical Medium Dependent (PMD) – Υπεύθυνο για τη
διασύνδεση με το χρησιμοποιούμενο κάθε φορά φυσικό
μέσο (συνεστραμμένα ζεύγη χάλκινων καλωδίων,
ομοαξονικά καλώδια, οπτικές ίνες) και για το χρονισμό των
bit.
» Οι ρυθμοί μετάδοσης στο ΑΤΜ ξεκινούν από 1,544 Mbps. Ο
πρώτος ρυθμός που τυποποιήθηκε είναι 155 Mbps και στη
συνέχεια ακολούθησαν επεκτάσεις σε ανώτερες και
κατώτερες ταχύτητες.

• Επίπεδο ΑΤΜ
– Είναι αρμόδιο για τη λειτουργία μεταγωγής των κελιών στο δίκτυο. Προσθέτει την επικεφαλίδα (5
Bytes) στο κελί, στην οποία περιλαμβάνονται οι αναγνωριστές νοητού μονοπατιού και νοητής
σύνδεσης (βάσει των οποίων γίνεται η μεταγωγή στους κόμβους) και υλοποιείται ο μηχανισμός
ελέγχου ροής στην πλευρά του χρήστη (διασύνδεση χρήστη – δικτύου.)
• Επίπεδο Προσαρμογής ΑΤΜ (AAL – ATM Adaptation Layer)
– Είναι το επίπεδο που επιτρέπει τη διαχείριση διαφορετικών κατηγοριών υπηρεσιών (φωνή, δεδομένα,
βίντεο) σε ένα δίκτυο ΑΤΜ. Συγκεκριμένα, ο ρόλος του Επιπέδου Προσαρμογής στο ATM είναι η
προσαρμογή των αναγκών των υπηρεσιών στις δυνατότητες του Επιπέδου ΑΤΜ.
– Κατάλληλη επικεφαλίδα τοποθετείται σε κάθε κελί, η οποία ενημερώνει τους κόμβους του δικτύου για
το είδος της πληροφορίας που μεταφέρει το κάθε κελί (προκειμένου ο κόμβος να το χειρισθεί
ανάλογα).
– Οι λειτουργίες του AAL είναι να τεμαχίσουν τα δεδομένα του χρήστη σε κελιά ΑΤΜ και να τα
επανασυγκολλήσουν στον αποδέκτη. Οι λειτουργίες αυτές γίνονται από τον τερματικό εξοπλισμό του
χρήστη.
– Το επίπεδο AAL διακρίνεται σε δύο υπο-επίπεδα:
» Επίπεδο Τεμαχισμού και Επανασυγκόλλησης (SAR- Segmentation and Reassembly)
– Τεμαχισμός κελιών και προσθήκη ακολουθίας κελιού στην επικεφαλίδα (για την
ορθή επανασυγκόλληση των κελιών)
» Επίπεδο Σύγκλισης (Convergence Sublayer) – Χειρισμός χαμένων ή λάθος
τοποθετημένων κελιών, έλεγχο σφαλμάτων μετάδοσης του πακέτου δεδομένων
πριν από τον τεμαχισμό του, έλεγχο χρονισμού πομπού και δέκτη.

– Το μοντέλο αναφοράς για το ATM περιλαμβάνει τρία
ανεξάρτητα επίπεδα:
• Επίπεδο Χρήστη (User Plane)
– Είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά πληροφορίας χρήστη, καθώς
και για τους σχετικούς ελέγχους (έλεγχος ροής, έλεγχος
σφαλμάτων).
• Επίπεδο Ελέγχου (Control Plane)
– Εκτελεί τον έλεγχο κλήσης και τις λειτουργίες ελέγχου σύνδεσης.
• Επίπεδο Διαχείρισης (Management Plane)
– Εκτελεί λειτουργίες διαχείρισης που σχετίζονται με ολόκληρο το
σύστημα και παρέχει συντονισμό μεταξύ των επιπέδων.
– Περιλαμβάνει το σύνολο των λειτουργιών διαχείρισης και
ελέγχου κίνησης που διασφαλίζουν την απρόσκοπτη και
αποδοτική λειτουργία του δικτύου.
Αρχιτεκτονική Πρωτοκόλλων ATM

– Λογικές Ζεύξεις
• Σύνδεση Νοητού Καναλιού (Virtual Circuit Channel-VCC)
• Σύνδεση Νοητού Μονοπατιού (Virtual Path Channel-VPC)
– Τα νοητά μονοπάτια ομαδοποιούν τις συνδέσεις νοητών καναλιών.
Επομένως, λειτουργίες διαχείρισης του δικτύου εφαρμόζονται σε ένα
μικρό αριθμό ομάδων συνδέσεων, παρά σε ένα μεγάλο αριθμό
ανεξάρτητων συνδέσεων.
– Τα πλεονεκτήματα της χρήσης νοητών μονοπατιών είναι τα ακόλουθα:
» Απλοποιημένη αρχιτεκτονική δικτύου.
» Αυξημένη απόδοση και αξιοπιστία δικτύου – το δίκτυο ασχολείται
με λιγότερες συναθροισμένες οντότητες.
» Μειωμένη επεξεργασία και χρόνος αποκατάστασης σύνδεσης – η
προσθήκη νοητών καναλιών σε ένα ήδη εγκαθιδρυμένο νοητό
μονοπάτι περιλαμβάνει ελάχιστη επεξεργασία.
» Βελτιωμένες υπηρεσίες δικτύου – ο χρήστης μπορεί να καθορίσει
κλειστές ομάδες χρηστών ή δίκτυα από δέσμες νοητών καναλιών.
Νοητό Κανάλι και Νοητό Μονοπάτι (Συνδέσεις ΑΤΜ)

• Η διαδικασία αποκατάστασης μίας σύνδεσης νοητού μονοπατιού
είναι διαφορετική από τη διαδικασία αποκατάστασης μίας
σύνδεσης νοητού καναλιού.
• Για την αποκατάσταση μίας σύνδεσης νοητού καναλιού θα
πρέπει: (α) να υπάρχει μία σύνδεση νοητού μονοπατιού με τον
απαιτούμενο κόμβο προορισμού, (β) να υπάρχει αρκετή
διαθέσιμη χωρητικότητα για την υποστήριξη του ζητούμενου
νοητού καναλιού με την κατάλληλη ποιότητα υπηρεσίας.
• Το νοητό μονοπάτι προσδιορίζεται στην επικεφαλίδα ενός ΑΤΜ
κελιού από τον αναγνωριστή νοητού μονοπατιού (Virtual Path
Identifier- VPI)
• Το νοητό κανάλι προσδιορίζεται στην επικεφαλίδα ενός ΑΤΜ
κελιού από τον αναγνωριστή νοητού καναλιού (Virtual Channel
Identifier – VCI), σε συνδυασμό με το VPI.
– Το κάθε νοητό κανάλι αντιστοιχίζεται σε ένα νοητό μονοπάτι.
Αποκατάσταση σύνδεσης
νοητών καναλιών

• Τα VCC μπορεί να εγκαθίστανται ανάμεσα:
– Σε τελικούς χρήστες.
» Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταφέρει δεδομένα
χρήστη ή πληροφορίες σηματοδοσίας ελέγχου ανάμεσα σε
τελικούς χρήστες.
– Σε έναν τελικό χρήστη και στο δίκτυο.
» Χρησιμοποιείται για σηματοδοσία ελέγχου ανάμεσα στο
χρήστη και στο δίκτυο.
– Σε δύο οντότητες δικτύου.
» Χρησιμοποιείται για τη διαχείριση της κίνησης του δικτύου
και λειτουργίες δρομολόγησης.
• Σε όλες τις περιπτώσεις μέσα σε ένα VCC διατηρείται η
ακεραιότητα ακολουθίας των κελιών.
– Τα κελιά παραδίδονται με την ίδια σειρά με την οποία έχουν
αποσταλεί.

• Υπάρχουν ημι-μόνιμα VCC, τα οποία είναι νοητά κανάλια μεγάλης διάρκειας, εγκαθίστανται
μετά από ενέργειες κατά την έναρξη λειτουργίας του δικτύου ή κάποια ενέργεια διαχείρισης
του δικτύου.
• Τα VCC είναι συνδέσεις που δημιουργούνται κατόπιν αιτήσεως των χρηστών και η δημιουργία
τους απαιτεί σηματοδοσία ελέγχου για την εγκατάστασή τους, την υποστήριξή τους και τον
τερματισμό τους.
• Στην περίπτωση που η ανταλλαγή δεδομένων ανάμεσα στους χρήστες γίνεται από ημι-μόνιμα
VCC δεν απαιτείται ανταλλαγή σηματοδοσίας ελέγχου.
• Σε περίπτωση που πρέπει να δημιουργηθεί ένα νέο VCC για την ανταλλαγή πληροφοριών
χρηστών πρέπει να υπάρξει ανταλλαγή πληροφορίας σηματοδοσίας. Η πληροφορία
σηματοδοσίας διακινείται σε διαφορετικές συνδέσεις από τις συνδέσεις για την ανταλλαγή
δεδομένων χρηστών. Υπάρχει ένα μόνιμο κανάλι (χαμηλού ρυθμού δεδομένων), το οποίο θα
χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθεί ένα κανάλι που θα χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της
κλήσης. Το μόνιμο αυτό κανάλι ονομάζεται κανάλι μετα-σηματοδοσίας και χρησιμοποιείται για
την εγκατάσταση καναλιών σηματοδοσίας.
– Το κανάλι μετα-σηματοδοσίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση ενός VCC ανάμεσα στο
χρήστη και στο δίκτυο για ανταλλαγή πληροφορίας σηματοδοσίας ελέγχου κλήσης. Αυτό το κανάλι
μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τη σειρά του για την εγκατάσταση ενός VCC για τη μεταφορά δεδομένων
χρήστη.
– Το κανάλι μετα-σηματοδοσίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση ενός VCC ανάμεσα
στους χρήστες. Αυτό το κανάλι εγκαθίσταται μέσα σε ένα προεγκατεστημένο VPC.

– Κελιά ΑΤΜ
• Σταθερού Μεγέθους – 53 Bytes
– Μικρό Μέγεθος
» Μείωση Καθυστέρησης στην ουρά των κόμβων (ειδικά για ένα υψηλής
προτεραιότητας κελί).
» Αποδοτική μεταγωγή των πακέτων – Υλοποίηση Μεταγωγής σε επίπεδο
υλικού.
• Επικεφαλίδα Κελιού
– Πεδίο Γενικού Ελέγχου Ροής (Generic Flow Control –GFC)
» Αποτελείται από 4 bit.
» Εμφανίζεται μόνο στη διεπαφή χρήστη – δικτύου. Επομένως, έλεγχος
ροής υπάρχει στην τοπική διεπαφή χρήστη – δικτύου.
» Ο μηχανισμός GFC χρησιμοποιείται για την ανακούφιση από σύντομες
καταστάσεις υπερφόρτωσης.
– Πεδίο Αναγνωριστή Νοητού Μονοπατιού (Virtual Path Identifier –VPI).
» Αποτελείται από 8 bit στη διεπαφή χρήστη – δικτύου και από 12 bit στη
διεπαφή δικτύου – δικτύου.
– Πεδίο Αναγνωριστή Νοητού Καναλιού (Virtual Channel Identifier-VCI)
» Αποτελείται από 16 bit.

– Κελιά ΑΤΜ
• Επικεφαλίδα Κελιού
– Πεδίο Τύπου Ωφέλιμου Φορτίου (Payload Type).
» Δηλώνει τον τύπο της πληροφορίας του πεδίου πληροφορίας.
» Αποτελείται από 3 bit. Καθορίζουν εάν τα δεδομένα του πακέτου αποτελούν
δεδομένα χρήστη ή πληροφορίες διαχείρισης δικτύου, καθώς και εάν το
συγκεκριμένο κελί έχει συναντήσει συμφόρηση στο δίκτυο ή όχι.
» Επομένως, με το πεδίο ωφέλιμου φορτίου είναι δυνατόν να παρεμβληθούν κελιά
διαχείρισης δικτύου στο VCC του χρήστη, χωρίς να επηρεαστούν τα δεδομένα του
χρήστη – πληροφορία ελέγχου εντός ζώνης.
– Πεδίο Προτεραιότητας Απώλειας Κελιού (Cell Loss Priority – CLP)
» 1 Bit. Χρησιμοποιείται για να καθορίσει εάν το συγκεκριμένο πακέτο μπορεί να
απορριφθεί σε περίπτωση που εμφανισθεί συμφόρηση στο δίκτυο.
» Ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει το πεδίο αυτό για να στείλει επιπρόσθετα
κελιά στο δίκτυο πέρα από το συμφωνημένο ρυθμό, τα οποία όμως μπορούν να
απορριφθούν από το δίκτυο με μεγαλύτερη προτεραιότητα από τα κελιά που
βρίσκονται μέσα στα συμφωνημένα όρια κίνησης.
– Πεδίο Ελέγχου Σφαλμάτων Επικεφαλίδας (Header Error Control – HEC)
» Χρησιμοποιείται για έλεγχο σφαλμάτων επικεφαλίδας κελιού ΑΤΜ και για
οριοθέτηση/συγχρονισμό κελιών ΑΤΜ (λειτουργίες οι οποίες επιτελούνται από το
Transmission Convergence Sublayer του Φυσικού Επιπέδου).

Μορφή Κελιού ΑΤΜ

– Έλεγχος Ροής
• Ο έλεγχος ροής πραγματοποιείται ανάμεσα στο χρήστη και στο δίκτυο, έτσι ώστε
να αποφευχθούν προσωρινές συνθήκες υπερφόρτωσης, σε περίπτωση που πολλοί
σταθμοί μοιράζονται ένα κοινό μέσο.
• Η ITU-T δεν έχει προδιαγράψει τις τιμές του πεδίου GFC, καθώς υπάρχει άμεση
εξάρτηση από το μηχανισμό ελέγχου πρόσβασης που θα χρησιμοποιηθεί.
• Ο μηχανισμός ελέγχου ροής GFC αποτελεί μέρος μίας προτεινόμενης δυνατότητας
ελεγχόμενης μεταφοράς κελιών (Controlled Cell Transfer-CCT) για τη διασύνδεση
LAN σε ΑΤΜ WAN.
– CCT – στοχεύει στην παροχή καλών υπηρεσιών για υψηλού μεγέθους καταιγισμού
κίνησης με μηνύματα μεταβλητών μεγεθών.
• Ο μηχανισμός ελέγχου ροής GFC πρέπει να υποστηρίζει ένα μηχανισμό επιλογής
μεταξύ των πακέτων προς μετάδοση, βασιζόμενο σε απαιτήσεις ποιότητας
υπηρεσίας.
– Αναγκαιότητα ύπαρξης προτεραιοτήτων και κανόνων (π.χ. Επιλογή πακέτων προς
επεξεργασία που μεταφέρουν πληροφορία ευαίσθητη στην καθυστέρηση).
– Είναι προφανής η ανάγκη ομαδοποίησης των υπηρεσιών.

• Σύμφωνα με ένα σχήμα, ο μηχανισμός ελέγχου ροής GFC μπορεί να υποστηρίζει
τέσσερα επίπεδα προτεραιότητας με το κάθε ένα να αντιστοιχεί σε μία
διαφορετική κατηγορία υπηρεσιών.
• Σύμφωνα με ένα δεύτερο σχήμα, μηχανισμός ελέγχου ροής GFC μπορεί να
υποστηρίζει δύο κατηγορίες υπηρεσίας με δύο στάδια μετάδοσης.
– Τα κελιά της κατηγορίας υψηλής προτεραιότητας μπορούν να μεταδίδονται και στα δύο
στάδια, ενώ τα κελιά χαμηλής προτεραιότητας μπορούν να μεταδίδονται μόνο στο ένα
στάδιο. Υπάρχει μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο με έναν τρόπο που εγγυάται τη
χρησιμοποίηση του μέγιστου εύρους ζώνης για τα κελιά που ανήκουν στην κατηγορία
υπηρεσίας υψηλής προτεραιότητας και τη δίκαιη κατανομή του παραμένοντος εύρους
ζώνης στα κελιά της κατηγορίας υπηρεσιών χαμηλής προτεραιότητας.
– Αναλυτικότερα, το GFC μπορεί να υποστηρίξει δύο ομάδες διαδικασιών:
» Μη ελεγχόμενη μετάδοση.
» Ελεγχόμενη μετάδοση.
» Η ελεγχόμενη μετάδοση είναι δυνατόν να ομαδοποιηθεί επιπρόσθετα
σε δύο ομάδες ελεγχόμενων συνδέσεων (Ομάδα Α, Ομάδα Β).

• Αλγόριθμος Ελέγχου Ροής
– Όταν μία μεταβλητή (TRANSMIT) πάρει την τιμή 0, καμία σύνδεση (ελεγχόμενη ή μη
ελεγχόμενη) δεν μπορεί να αποστείλει κελιά στο δίκτυο.
» Η μεταβλητή TRANSMIT παίρνει την τιμή 0 σε περίπτωση που ληφθεί
ένα σήμα HALT και παραμένει σε αυτή την τιμή μέχρι να ληφθεί ένα
σήμα NO_HALT
– Όταν η μεταβλητή TRANSMIT πάρει την τιμή 1, οι μη ελεγχόμενες συνδέσεις μπορούν να
μεταδίδουν οποιαδήποτε στιγμή.
– Σε περίπτωση που η μεταβλητή TRANSMIT έχει την τιμή 1 και καμία μη ελεγχόμενη
σύνδεση δεν έχει κελιά προς αποστολή:
» Εάν μία μεταβλητή (GO_CNTR) έχει τιμή μεγαλύτερη από το 0, τότε ο
σταθμός μπορεί να αποστείλει ένα κελί σε μία ελεγχόμενη σύνδεση.
Στην περίπτωση αυτή, το κελί σηματοδοτείται ως κελί ελεγχόμενης
σύνδεσης και η μεταβλητή GO_CNTR μειώνεται κατά 1.
» Εάν η μεταβλητή GO_CNTR έχει τιμή ίση με το 0, τότε ο σταθμός δεν
μπορεί να αποστείλει κελιά σε ελεγχόμενη σύνδεση.
» Η μεταβλητή GO_CNTR αρχικοποιείται στην τιμή 0. Με το σήμα SET η
τιμή της μεταβλητής τίθεται ίση με την τιμή της μεταβλητής GO_VALUE,
η οποία έχει αρχική τιμή 1 ή κάποια μεγαλύτερη.

– Έλεγχος Σφαλμάτων Επικεφαλίδας.
• Το πεδίο ελέγχου σφαλμάτων HEC αποτελείται από 8 bit και υπολογίζεται
λαμβάνοντας υπόψη τα υπόλοιπα 32 της κεφαλίδας του κελιού.
• Επειδή τα bit προς έλεγχο είναι σχετικά λίγα σε σχέση με τα bit που
χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση σφαλμάτων είναι δυνατή και η διόρθωση
μονού bit.
• Αλγόριθμος Ελέγχου Σφαλμάτων Επικεφαλίδας στο Δέκτη
– Αρχικά, ο αλγόριθμος βρίσκεται στην κατάσταση διόρθωσης σφαλμάτων του 1 bit.
– Καθώς λαμβάνεται κάθε κελί, εκτελείται ο αλγόριθμος υπολογισμού HEC και η σύγκριση
με τη λαμβανόμενη ακολουθία.
– Όταν δεν ανιχνεύονται σφάλματα ο αλγόριθμος βρίσκεται σε κατάσταση διόρθωσης
σφάλματος 1 bit.
– Σε περίπτωση που ανιχνευθεί σφάλμα, τότε ο δέκτης θα διορθώσει το σφάλμα σε
περίπτωση που είναι σφάλμα σε 1 bit, διαφορετικά ο δέκτης θα ανιχνεύσει ότι έχουμε
σφάλμα σε πολλαπλά bit. Επιπρόσθετα, ο δέκτης μεταβαίνει στην κατάσταση
ανίχνευσης σφάλματος (γιατί ο δέκτης θεωρεί πιθανή τη λήψη και άλλων λανθασμένων
κελιών – λόγω ενός καταιγιστικού θορύβου).
– Ο δέκτης παραμένει στην κατάσταση ανίχνευσης σφαλμάτων, όσο λαμβάνονται
λανθασμένα κελιά. Στην κατάσταση αυτή δεν γίνεται καμία προσπάθεια διόρθωσης
σφαλμάτων και τα κελιά απορρίπτονται.
– Όταν εξεταστεί μία επικεφαλίδα και βρεθεί ότι δεν περιέχει σφάλμα, τότε ο δέκτης
επιστρέφει στην κατάσταση διόρθωσης σφάλματος 1 bit.
Λειτουργία Αλγορίθμου HEC

Λειτουργία Αλγορίθμου
HEC
Πιθανότητα απόρριψης κελιού και πιθανότητα λήψης

φαινομενικά έγκυρου κελιού με εσφαλμένη επικεφαλίδα
συναρτήσει της πιθανότητας λανθασμένου bit

– Μετάδοση Κελιών ATM
• Χρήση μίας συνεχούς ακολουθίας κελιών, χωρίς την επιβολή κάποιου είδους
πολυπλεξίας πλαισίων.
– Διαδικασία Οριοθέτησης Κελιών ΑΤΜ - Ο συγχρονισμός γίνεται κελί προς κελί, βάσει του
πεδίου ελέγχου σφαλμάτων της επικεφαλίδας (HEC). Η λειτουργία που επιτελείται για
το συγχρονισμό είναι η ακόλουθη:
» Στην κατάσταση HUNT εκτελείται bit προς bit ένας αλγόριθμος
οριοθέτησης κελιού για να διαπιστωθεί αν τηρείται ο κανόνας
κωδικοποίησης HEC. Αν ταυτίζεται η λαμβανόμενη με την
υπολογιζόμενη ακολουθία, τότε θεωρούμε ότι έχει βρεθεί μία
επικεφαλίδα και έχουμε μία μετάβαση στην κατάσταση PRESYNC.
» Στην κατάσταση PRESYNC εξετάζεται η δομή του κελιού. Ο αλγόριθμος
οριοθέτησης κελιού εκτελείται κελί προς κελί μέχρι να επαληθευτεί ο
κανόνας δ συνεχόμενες φορές. Στην περίπτωση αυτή έχουμε μία
μετάβαση στην κατάσταση SYNC, διαφορετικά επανερχόμαστε στην
κατάσταση HUNT.
» Στην κατάσταση SYNC, χρησιμοποιείται ο HEC για την ανίχνευση και τη
διόρθωση σφαλμάτων. Η οριοθέτηση χάνεται (και στην περίπτωση
αυτή μεταβαίνουμε στην κατάσταση HUNT) όταν έχουμε σφάλμα στο
HEC α συνεχόμενες φορές.
Διάγραμμα Καταστάσεων για την Οριοθέτηση Κελιών

– Μετάδοση Κελιών ATM
• Χρήση μίας συνεχούς ακολουθίας κελιών, χωρίς την
επιβολή κάποιου είδους πολυπλεξίας πλαισίων.
– Ο συγχρονισμός γίνεται κελί προς κελί, βάσει του πεδίου ελέγχου
σφαλμάτων της επικεφαλίδας (HEC).
» Οι παράμετροι δ και α είναι παράμετροι σχεδιασμού.
Μεγαλύτερες τιμές του δ έχουν ως αποτέλεσμα
μεγαλύτερες καθυστερήσεις στην επίτευξη συγχρονισμού,
αλλά και μεγαλύτερη ανθεκτικότητα έναντι λανθασμένου
συγχρονισμού. Μεγαλύτερες τιμές του α έχουν ως
αποτέλεσμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις στην αναγνώριση
μίας λανθασμένης ακολουθίας κελιών, αλλά και μεγαλύτερη
ανθεκτικότητα έναντι μίας εσφαλμένης αναγνώρισης
λανθασμένης ακολουθίας κελιών.
Χρόνος Διατήρησης Συγχρονισμού σε σχέση με την πιθανότητα

εσφαλμένου bit για διαφορετικές τιμές της παραμέτρου α

Χρόνος Επίτευξης Συγχρονισμού σε σχέση με την πιθανότητα

εσφαλμένου bit για διαφορετικές τιμές της παραμέτρου δ

Asynchronous Transfer Mode (ATM)
Μετάδοση Κελιών ATM
Ένας δεύτερος τρόπος μετάδοσης κελιών είναι η ενθυλάκωσή τους σε ένα
σύγχρονο πλαίσιο πολυπλεξίας διαίρεσης χρόνου (χρήση PDH – SDH).
Ωφέλιμο φορτίο STM-1 για SDH μετάδοση κελιών ATM

– Μεταγωγή Κελιών ATM
• Η μεταγωγή κελιών γίνεται ανά κελί σύμφωνα με τις πληροφορίες επικεφαλίδας
ΑΤΜ.
• Σε κάθε κόμβο ATM διατηρείται ένας πίνακας δρομολόγησης βάσει του οποίου ο
κόμβος ανάλογα με την τιμή VPI/VCI του κελιού και τη θύρα εισόδου του κελιού
αποφασίζει σε ποια θύρα εξόδου θα προωθήσει το κελί και τι τιμές θα δώσει στο
πεδίο VPI/VCI.
• Ένας κόμβος μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνο το πεδίο VPI για τη μεταγωγή κελιού
ή τα πεδία VPI/VCI.
– Η μεταγωγή VP δρομολογεί όλα τα κελιά με το ίδιο VPI στην ίδια θύρα εξόδου.
– Η μεταγωγή VP/VC δρομολογεί κάθε νοητό κανάλι ανεξάρτητα.
• Οι πίνακες δρομολόγησης που τηρούνται εσωτερικά σε κάθε μεταγωγέα ΑΤΜ
πρέπει να ενημερώνονται και να συντηρούνται σύμφωνα με διαδικασίες
διαχείρισης ή/και σηματοδοσίας.
• Ένα κελί που εισέρχεται σε ένα VP (VC) μεταγωγέα με τιμή VPI (VCI) που δεν
εμφανίζεται στον πίνακα δρομολόγησης του μεταγωγέα θεωρείται ότι κακώς
εισήλθε στον συγκεκριμένο VPC (VCC) και απορρίπτεται (απώλεια κελιών).

• ΑΤΜ
– Διαχείριση Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα ΑΤΜ
• Τα δίκτυα ΑΤΜ παρουσιάζουν δυσκολίες στον αποτελεσματικό έλεγχο της
συμφόρησης.
– Μεγάλος ρυθμός μετάδοσης & μικρό μέγεθος κελιών ΑΤΜ.
– Περιορισμένος αριθμός bit στην επικεφαλίδα διαθέσιμα για διαχείριση κίνησης &
επιβολή ελέγχου ροής.
– Η πλειονότητα της κίνησης δεν υπόκειται σε έλεγχο ροής.
» Πηγές φωνής, βίντεο δεν μπορούν να σταματήσουν να παράγουν κελιά,
ακόμη και όταν υπάρχει συμφόρηση στο δίκτυο.
– Η ανάδραση σε καταστάσεις συμφόρησης είναι αργή, αν λάβουμε υπόψιν μας το
μεγάλο ρυθμό μετάδοσης (μικρός χρόνος μετάδοσης κελιού) σε σχέση με τις
καθυστερήσεις διάδοσης κατά μήκος του δικτύου.
– Το ΑΤΜ υποστηρίζει υπηρεσίες με διαφορετικές απαιτήσεις όσον αφορά την ποιότητα
υπηρεσίας (υπηρεσίες με ευαισθησία στην καθυστέρηση και στη μεταβλητότητα
καθυστέρησης και υπηρεσίες με ευαισθησία στην απώλεια πακέτων), καθώς και
υπηρεσίες με πολύ διαφορετικούς τύπους κίνησης (πηγές σταθερού ρυθμού, πηγές
μεταβλητού ρυθμού μετάδοσης).
– Το ΑΤΜ υποστηρίζει εφαρμογές με χωρητικότητα από μερικά Kbps μέχρι αρκετές
εκατοντάδες Mbps.
– Οι υψηλές ταχύτητες μεταγωγής και μετάδοσης κάνουν τα δίκτυα ATM πιο ασταθή από
πλευράς ελέγχου συμφόρησης και κίνησης. Τα σχήματα που βασίζονται σε ανάδραση
εξετάζοντας μεταβλητές συνθήκες είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε ακραίες
διακυμάνσεις.

• ΑΤΜ
– Διαχείριση Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα
ΑΤΜ
• Επίδραση Ταχύτητας
– Λόγω της υψηλής ταχύτητας μετάδοσης και μεταγωγής κελιών στο ATM,
μέχρι να φτάσει στην πηγή κάποια ένδειξη ότι υπάρχει συμφόρηση στο
δίκτυο (π.χ. ότι ένα πακέτο έχει απορριφθεί από το δίκτυο, οπότε η πηγή
θα πρέπει να επαναμεταδώσει το πακέτο που έχει απορριφθεί και
πιθανόν όλα τα επόμενα κελιά) έχουν ήδη μεταδοθεί πάρα πολλά νέα
πακέτα.
• Διακύμανση Καθυστέρησης Κελιού
– Οι υπηρεσίες πραγματικού χρόνου απαιτούν: (α) μικρή καθυστέρηση και
(β) μικρή διακύμανση στην καθυστέρηση (ουσιαστικά., τα κελιά θα
πρέπει να παραδίδονται με σταθερό ρυθμό στο σύστημα προορισμού).
– Μία διαφοροποίηση στο ρυθμό παράδοσης των κελιών είναι
αναπόφευκτη.
» Λόγω καταστάσεων συμφόρησης στο δίκτυο (οπότε είτε έχουμε
αύξηση καθυστερήσεων στις ουρές των κόμβων που έχουν
επηρεαστεί, είτε έχουμε απόρριψη κελιών).

• ΑΤΜ
– Μία διαφοροποίηση στο ρυθμό παράδοσης των κελιών είναι αναπόφευκτη.
» Η διακύμανση καθυστέρησης κελιού μπορεί να οφείλεται στην πηγή
(ακόμη και αν η εφαρμογή παράγει δεδομένα για μετάδοση με
σταθερό ρυθμό), λόγω επεξεργασίας που εκτελείται στα τρία στρώματα
του μοντέλου ΑΤΜ. Συγκεκριμένα, κελιά ΑΤΜ τα οποία ανήκουν σε
διαφορετικές συνδέσεις είναι δυνατόν να φθάνουν σε
επικαλυπτόμενους χρόνους (οπότε το κελί της μίας σύνδεσης θα
καθυστερήσει τόσο χρονικό διάστημα όσο είναι η διάρκεια της
επικάλυψης). Επιπρόσθετα, το στρώμα ΑΤΜ παράγει κελιά διαχείρισης
(OAM-Operation and Maintenance) που πρέπει να παρεμβληθούν στα
κελιά των χρηστών. Τέλος, χρησιμοποιώντας τον τρόπο μετάδοσης SDH,
τα bit της επικεφαλίδας που προστίθενται στο φυσικό στρώμα
καθυστερούν περισσότερο τα κελιά του στρώματος ΑΤΜ. Καμία από
αυτές τις συνιστώσες καθυστέρησης δεν μπορεί να προβλεφθεί με
κάποια λεπτομέρεια και καμία δεν ακολουθεί κάποιο επαναληπτικό
μοντέλο.

Αιτίες Διακυμάνσεων στην Καθυστέρηση Κελιών

• ΑΤΜ
– Για να επιτευχθεί σταθερός ρυθμός παράδοσης κελιών στο σύστημα προορισμού,
εφαρμόζεται η ακόλουθη διαδικασία:
» Ο χρήστης προορισμού καθυστερεί κάθε κελί που φθάνει στον
προορισμό κατά ένα μέγεθος V πριν να το παραδώσει στην εφαρμογή.
Η επιπρόσθετη αυτή καθυστέρηση είναι μεταβλητή και υπολογίζεται
ώστε ο ρυθμός παράδοσης των κελιών να είναι σταθερός ίσος με R
κελιά / δευτερόλεπτο.
» Εάν η υπολογιζόμενη τιμή της καθυστέρησης V είναι αρνητική
(ουσιαστικά, το πακέτο έχει καθυστερήσει πάρα πολύ και δεν μπορεί να
παραδοθεί στον επιτρεπόμενο χρόνο 1/R), τότε το κελί απορρίπτεται.
» Τα κελιά παραδίδονται με σταθερό ρυθμό στο σύστημα προορισμού,
εκτός ίσως από κάποια κενά, λόγω της απόρριψης κελιών που έχουν
καθυστερήσει αρκετά.
» Το μέγεθος της μέγιστης επιπρόσθετης καθυστέρησης V είναι μία
συνάρτηση της μέσης καθυστέρησης που εμφανίζεται σε όλα τα κελιά,
καθώς και της διακύμανσης καθυστέρησης κελιού που έχει
προβλεφθεί.

Αντιμετώπιση Διακυμάνσεων στην Καθυστέρηση

Κελιών

• ΑΤΜ
– Διαχείριση Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα
ΑΤΜ
• Ο έλεγχος κίνησης και συμφόρησης του στρώματος ΑΤΜ θα
πρέπει να υποστηρίζει ένα σύνολο από κλάσεις υπηρεσίας
στρώματος ΑΤΜ επαρκείς για όλες τις προβλεπόμενες
υπηρεσίες δικτύου.
• Ο έλεγχος κίνησης και συμφόρησης του στρώματος ΑΤΜ
δεν θα πρέπει να βασίζεται στα πρωτόκολλα AAL ή σε
ανώτερα στρώματα που εξαρτώνται από την εφαρμογή.
• Ο σχεδιασμός του μηχανισμού ελέγχου κίνησης και
συμφόρησης του στρώματος ΑΤΜ θα πρέπει να
ελαχιστοποιεί την πολυπλοκότητα του δικτύου και των
τερματικών συστημάτων, ενώ θα μεγιστοποιεί το βαθμό
χρήσης του δικτύου.

• ΑΤΜ
• Η στρατηγική ελέγχου κίνησης βασίζεται:
– Στον καθορισμό του κατά πόσο μία νέα σύνδεση ΑΤΜ μπορεί να εξυπηρετηθεί.
– Στη συμφωνία με τους συνδρομητές για τις παραμέτρους απόδοσης που θα
υποστηριχθούν.
• Συνεπώς, συνάπτεται ένα συμβόλαιο κίνησης ανάμεσα στο συνδρομητή και στο
δίκτυο. Ο συνδρομητής συμφωνεί να μην ξεπεράσει τα όρια των παραμέτρων
κίνησης και το δίκτυο εγγυάται συγκεκριμένες παραμέτρους ποιότητας /
απόδοσης για αυτή τη σύνδεση.
• Οι λειτουργίες ελέγχου κίνησης σχετίζονται με την αποκατάσταση αυτών των
παραμέτρων κίνησης και την εφαρμογή τους. Επομένως, σχετίζονται με την
αποφυγή συμφόρησης.
• Εάν ο έλεγχος κίνησης αποτύχει, τότε είναι δυνατόν να συμβεί συμφόρηση. Οι
λειτουργίες ελέγχου συμφόρησης αντιμετωπίζουν καταστάσεις συμφόρησης και
προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τις συνέπειές της.

• ΑΤΜ
• Ο έλεγχος κίνησης και ο έλεγχος συμφόρησης βασίζεται σε ένα σύνολο από λειτουργίες που
εκτελούνται σε ένα φάσμα από χρονικά διαστήματα.
– Μακροπρόθεσμες λειτουργίες.
» Είναι έλεγχοι που επηρεάζουν περισσότερες από μία συνδέσεις ΑΤΜ και
αποκαθίστανται για μακροχρόνια χρήση.
» Παράδειγμα: Διαχείριση Πόρων χρησιμοποιώντας Νοητά Μονοπάτια.
– Λειτουργίες κατά τη Διάρκεια Σύνδεσης.
» Καθορίζουν αν το δίκτυο μπορεί να εξυπηρετήσει μία νέα σύνδεση μίας
συγκεκριμένης ποιότητας υπηρεσίας και τί επίπεδα απόδοσης πρέπει να
συμφωνηθούν.
» Παράδειγμα: Έλεγχος Αποδοχής Σύνδεσης (Connection Admission Control-CAC)
– Λειτουργίες κατά τη διάδοση ενός κελιού από την πηγή στον προορισμό (Round-Trip Propagation Time)
» Οι λειτουργίες αυτές επιτελούνται κατά τη διάρκεια ζωής ενός κελιού στο δίκτυο
και μπορεί να παρέχει αναδράσεις στην πηγή.
» Παράδειγμα: Σηματοδοσία εμφανούς συμφόρησης.
– Λειτουργίες κατά την εισαγωγή ενός κελιού.
» Οι λειτουργίες επιδρούν άμεσα στα κελιά, καθώς αυτά μεταδίδονται.
» Παράδειγμα: Έλεγχος Χρήσης Παραμέτρων (Usage Parameter Control – UPC)
Έλεγχος Προτεραιότητας.
Μορφοποίηση Κίνησης.
Επιλεκτική Απόρριψη Κελιών.

• ATM
– Τεχνικές Διαχείρισης Κίνησης & Έλεγχος
Συμφόρησης σε Δίκτυα ΑΤΜ
• Διαχείριση Πόρων με χρήση Νοητών Μονοπατιών.
• Έλεγχος Αποδοχής Σύνδεσης.
• Έλεγχος Χρήσης Παραμέτρων.
• Επιλεκτική Απόρριψη Κελιών.
• Μορφοποίηση Κίνησης.
• Έλεγχος Προτεραιότητας

• ΑΤΜ
– Τεχνικές Διαχείρισης Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα ΑΤΜ
– Το δίκτυο παρέχει μία συνολική χωρητικότητα και χαρακτηριστικά απόδοσης στο νοητό
μονοπάτι και αυτά μοιράζονται στις νοητές συνδέσεις.
» Το νοητό μονοπάτι εκτείνεται από χρήστη σε χρήστη. Σε αυτή την
περίπτωση το δίκτυο δεν έχει καμία γνώση για την ποιότητα των
ανεξάρτητων νοητών συνδέσεων εσωτερικά του νοητού μονοπατιού.
Είναι ευθύνη του χρήστη να εξασφαλίσει ότι οι συνολικές απαιτήσεις
από τις νοητές συνδέσεις μπορούν να εξυπηρετηθούν από το νοητό
μονοπάτι.
» Το νοητό μονοπάτι εκτείνεται ανάμεσα σε ένα χρήστη και μία οντότητα
δικτύου. Σε αυτή την περίπτωση, το δίκτυο γνωρίζει την ποιότητα των
νοητών συνδέσεων εσωτερικά του νοητού μονοπατιού και πρέπει να τις
εξυπηρετήσει.
» Το νοητό μονοπάτι εκτείνεται ανάμεσα σε δύο οντότητες δικτύου. Και
σε αυτή την περίπτωση, το δίκτυο γνωρίζει την ποιότητα των νοητών
συνδέσεων εσωτερικά του νοητού μονοπατιού και πρέπει να τις
εξυπηρετήσει.
– Οι παράμετροι ποιότητας που κυρίως ενδιαφέρουν είναι οι Cell Loss Ratio (CLR), Cell
Transfer Delay (CTD), Cell Transfer Delay Variation (CTDV).

• ΑΤΜ
– Η απόδοση μίας νοητής σύνδεσης εξαρτάται από την απόδοση του νοητού μονοπατιού ή των νοητών
μονοπατιών στα οποία εκτείνεται και από το πώς αντιμετωπίζεται σε κάθε κόμβο που επιτελεί
λειτουργίες σχετικές με τη νοητή σύνδεση.
– Η απόδοση ενός νοητού μονοπατιού εξαρτάται από τη χωρητικότητα του νοητού μονοπατιού και τα
χαρακτηριστικά κίνησης των νοητών συνδέσεων που περιέχονται σε αυτό το νοητό μονοπάτι.
– Σχετικά με την ανάθεση των νοητών συνδέσεων σε νοητά μονοπάτια μπορεί να ακολουθηθεί μία από
τις ακόλουθες δύο προσεγγίσεις:
» Ντετερμινιστική Ανάθεση Πόρων: Το νοητό μονοπάτι μπορεί να εξυπηρετήσει το σύνολο των
νοητών συνδέσεων στον υψηλότερο ρυθμό μετάδοσης. Αυτό σημαίνει ότι η χωρητικότητα του
νοητού μονοπατιού είναι τουλάχιστον ίση με το σύνολο των υψηλότερων ρυθμών μετάδοσης
όλων των νοητών συνδέσεων εσωτερικά του νοητού μονοπατιού. Το μειονέκτημα είναι ότι τον
περισσότερο χρόνο η χωρητικότητα του νοητού μονοπατιού δεν χρησιμοποιείται πλήρως και
επομένως το δίκτυο διαθέτει πόρους που δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς.
» Στατιστική Ανάθεση Πόρων: Το νοητό μονοπάτι διαθέτει χωρητικότητα μεγαλύτερη ή ίση με
τους μέσους ρυθμούς των εσωτερικών νοητών συνδέσεων, αλλά μικρότερη από τη συνολική
υψηλότερη ζήτηση. Στην περίπτωση αυτή παρέχεται υπηρεσία στατιστικής πολυπλεξίας. Με τη
στατιστική πολυπλεξία, τα νοητά μονοπάτια έχουν μεγαλύτερη καθυστέρηση και διακύμανση
καθυστέρησης. Επίσης, είναι δυνατόν να εμφανισθεί μεγαλύτερη απώλεια κελιών (ανάλογα με
το μήκος των ουρών των κόμβων που θα χρησιμοποιηθούν).
» Όταν χρησιμοποιείται στατιστική πολυπλεξία είναι προτιμότερο να ομαδοποιούνται σε νοητά
μονοπάτια νοητές συνδέσεις, οι οποίες έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά κίνησης και παρόμοιες
απαιτήσεις όσον αφορά ποιότητα υπηρεσίας. Διαφορετικά, θα είναι δύσκολο να παρέχεται
δίκαιη πρόσβαση σε ροές κίνησης υψηλών και χαμηλών απαιτήσεων.
VCCs και VPCs

• ΑΤΜ
– Ο χρήστης στην αίτησή του για δημιουργία ενός νέου νοητού μονοπατιού / νοητής
σύνδεσης καθορίζει τα χαρακτηριστικά κίνησης και για τις δύο κατευθύνσεις της
σύνδεσης.
– Το δίκτυο αποδέχεται τη σύνδεση μόνο αν μπορεί να διαθέσει τους πόρους που
είναι απαραίτητοι για την υποστήριξη αυτού του επιπέδου κίνησης, ενώ
ταυτόχρονα μπορεί να διατηρήσει το επίπεδο ποιότητας των ήδη υπαρχόντων
συνδέσεων.
– Με την αποδοχή της κλήσης δημιουργείται ένα συμβόλαιο κίνησης με το χρήστη.
Το δίκτυο παρέχει τη συμφωνημένη ποιότητα για όσο διάστημα ο χρήστης
συμμορφώνεται με το συμβόλαιο κίνησης.
– Το συμβόλαιο κίνησης μπορεί να αποτελείται από τέσσερις παραμέτρους κίνησης:
» Peak Cell Rate – PCR (CBR-VBR πηγές).
» Cell Delay Variation – CDV (CBR-VBR πηγές).
» Sustainable Cell Rate – SCR (VBR πηγές).
» Burst Tolerance – BT (VBR πηγές).

• ΑΤΜ
– Ο χρήστης μπορεί να ζητήσει δύο επίπεδα προτεραιότητας κελιού για
μία σύνδεση ATM.
– Η προτεραιότητα ενός ανεξάρτητου κελιού ορίζεται από το χρήστη μέσω
του πεδίου Cell Loss Priority (CLP).
– Όταν χρησιμοποιούνται δύο επίπεδα προτεραιότητας κελιού, οι
παράμετροι κίνησης πρέπει να καθοριστούν και για τις δύο ροές
κίνησης. Αυτό γίνεται συνήθως με τον ορισμό ενός συνόλου
παραμέτρων κίνησης για κίνηση υψηλής προτεραιότητας και ενός
συνόλου παραμέτρων κίνησης για κίνηση χαμηλής προτεραιότητας. Με
αυτά τα στοιχεία, μπορούμε να έχουμε πιο αποτελεσματική διαχείριση
πόρων του δικτύου.

• ΑΤΜ
– Τεχνικές Διαχείρισης Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης
σε Δίκτυα ΑΤΜ
– Όταν μία σύνδεση γίνει αποδεκτή (με βάση τον έλεγχο αποδοχής
σύνδεσης), η λειτουργία ελέγχου χρήσης παραμέτρων του
δικτύου παρακολουθεί τη σύνδεση για να καθορίσει κατά πόσο η
κίνηση είναι σε συμφωνία με τους όρους του συμβολαίου
κίνησης.
– Ουσιαστικά, η λειτουργία ελέγχου χρήσης παραμέτρων επιτελεί
αστυνόμευση κίνησης (traffic policing).
– Ο ρόλος της λειτουργίας ελέγχου χρήσης παραμέτρων είναι η
προστασία των πόρων του δικτύου από υπερφόρτωση, η οποία
θα επηρέαζε αρνητικά τη λαμβανόμενη ποιότητα όλων των
υπολοίπων συνδέσεων.
– Ο έλεγχος χρήσης παραμέτρων μπορεί να επιτελεστεί:
» Σε επίπεδο Νοητού Μονοπατιού.
» Σε επίπεδο Νοητού Καναλιού.

• ΑΤΜ
– Οι λειτουργίες που επιτελούνται στα πλαίσια του ελέγχου
χρήσης παραμέτρων είναι:
» Έλεγχος του μέγιστου ρυθμού κελιού και της σχετικής διακύμανσης
καθυστέρησης.
» Έλεγχος του ανεκτού ρυθμού κελιού και της σχετικής ανοχής
καταιγιστικής κίνησης.
– Γενικός Αλγόριθμος Ρυθμού Πακέτων (Generic Cell Rate Algorithm – GCRA)
» Έχει ως στόχο να καθορίσει αν μία ροή πακέτων συμμορφώνεται με τις
προσυμφωνημένες τιμές χρονικής καθυστέρησης Τ (Τs) και
διακύμανσης χρονικής καθυστέρησης τ (τs).
» Θεωρητικός χρόνος άφιξης πακέτου είναι ο ονομαστικός χρόνος άφιξης
του πακέτου σε περίπτωση που όλα τα πακέτα ισαπείχαν μεταξύ τους
κατά Τ, όταν μία πηγή είναι ενεργή.
» Αν ο πραγματικός χρόνος άφιξης του πακέτου είναι μεγαλύτερος από
την τιμή Τ-τ, τότε το πακέτο είναι σε συμφωνία με τους όρους του
συμβολαίου.

• ΑΤΜ
– Ανάλογα με τα αποτελέσματα της λειτουργίας ελέγχου
χρήσης παραμέτρων, σύμφωνα με την πιο απλή στρατηγική
που θα μπορούσε να υιοθετηθεί, το δίκτυο μεταφέρει τα
συμβατά κελιά και απορρίπτει τα κελιά τα οποία δεν είναι
σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου κίνησης.
– Εναλλακτικά, το δίκτυο μαρκάρει τα κελιά τα οποία δεν
ικανοποιούν το συμβόλαιο κίνησης ως χαμηλής
προτεραιότητας (CLP=1) και τα μεταδίδει. Αυτά τα κελιά είναι
πιθανό να απορριφθούν από το δίκτυο, αν σε κάποιο σημείο
συναντήσουν συμφόρηση.

• ΑΤΜ
– Σε περίπτωση που ο χρήστης έχει καθορίσει δύο επίπεδα προτεραιότητας απώλειας κελιού:
» Ένα κελί που ανήκει στη ροή κίνησης υψηλής προτεραιότητας (CLP=0) και
είναι σύμφωνο με τις παραμέτρους κίνησης της ροής υψηλής
προτεραιότητας μεταδίδεται.
» Ένα κελί που ανήκει στη ροή κίνησης υψηλής προτεραιότητας (CLP=0), δεν
είναι σύμφωνο με τις παραμέτρους κίνησης της ροής υψηλής
προτεραιότητας, αλλά είναι σύμφωνο με τις παραμέτρους κίνησης της ροής
χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1) μαρκάρεται ως κελί χαμηλής
προτεραιότητας και μεταδίδεται.
» Ένα κελί που ανήκει στη ροή κίνησης υψηλής προτεραιότητας (CLP=0) και
δεν είναι σύμφωνο με τις παραμέτρους κίνησης της ροής υψηλής
προτεραιότητας (CLP=0) και της ροής χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1)
απορρίπτεται.
» Ένα κελί που ανήκει στη ροή χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1) και είναι
σύμφωνο με τις παραμέτρους κίνησης της ροής υψηλής προτεραιότητας
(CLP=0) ή της ροής χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1) μεταδίδεται.
» Ένα κελί που ανήκει στη ροή χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1) και δεν είναι
συμβατό με τις παραμέτρους κίνησης της ροής υψηλής προτεραιότητας
(CLP=0) ή της ροής χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1) απορρίπτεται.

• ΑΤΜ
– Αλγόριθμοι Ελέγχου Χρήσης Παραμέτρων
» Οι συστάσεις δεν καθορίζουν σαφώς πώς πρέπει να κατασκευαστούν οι
μηχανισμοί ελέγχου χρήσης παραμέτρων.
» Βασικός αλγόριθμος ελέγχου χρήσης παραμέτρων: Αλγόριθμος Διαρρέοντος
Δοχείου (Leaky Bucket).
» Ο αλγόριθμος διαρρέοντος δοχείου αποτελείται από ένα δοχείο
καθορισμένης χωρητικότητας, του οποίου το περιεχόμενο αδειάζει με ρυθμό
μίας μονάδας ανά μονάδα χρόνου και γεμίζει κατά Τ μονάδες για κάθε
πακέτο που είναι σύμφωνο με το συμβόλαιο κίνησης. Η μέγιστη
χωρητικότητα του δοχείου είναι Τ+τ. Αν κατά την άφιξη ενός πακέτου το
περιεχόμενο του δοχείου είναι μικρότερο ή ίσο με τ, τότε το πακέτο
ικανοποιεί τους όρους του συμβολαίου κίνησης και γίνεται αποδεκτό, ενώ
διαφορετικά είτε απορρίπτεται είτε μαρκάρεται ως ένα κελί που δεν
ικανοποιεί τους όρους του συμβολαίου κίνησης.
» Παράδειγμα: Για ροή πακέτων στους χρόνους 1, 5, 7, 9, 13, 14, 15, σύμφωνα
με τον αλγόριθμο διαρρέοντος δοχείου, τα πακέτα που δεν
συμμορφώνονται με τους όρους του συμβολαίου για Τ=4 και τ=2 είναι τα 9
και 14.
Απόρριψη ή Μαρκάρισμα
πακέτων (CLP=1)
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Παράδειγμα Αλγορίθμου Leaky Bucket

• ΑΤΜ
• Επιλεκτική Απόρριψη Κελιού (Selective Cell Discard)
– Σε περίπτωση συμφόρησης δικτύου, σύμφωνα με την επιλεκτική
απόρριψη κελιού απορρίπτονται τα κελια τα οποία είναι
μαρκαρισμένα ως κελιά χαμηλής προτεραιότητας (CLP=1).
– Στόχος αποτελεί η προστασία των κελιών υψηλότερης
προτεραιότητας από τα δυσμενή αποτελέσματα της συμφόρησης.
– Το δίκτυο δεν μπορεί να διακρίνει τα κελιά που έχουν δηλωθεί από
το χρήστη ότι ανήκουν στη ροή κίνησης χαμηλής προτεραιότητας
(CLP=1) από τα κελιά που έχουν μαρκαριστεί ως χαμηλής
προτεραιότητας κατόπιν της λειτουργίας του ελέγχου χρήσης
παραμέτρων.

• ΑΤΜ
• Μορφοποίηση Κίνησης (Traffic Shaping).
– Η μορφοποίηση κίνησης χρησιμοποιείται για την εξομάλυνση της ροής της κίνησης και
της μείωσης της συσσώρευσης κελιών με αποτέλεσμα μία πιο δίκαιη ανάθεση πόρων
και μειωμένο μέσο χρόνο καθυστέρησης.
– Αλγόριθμος Δοχείου με Κουπόνι (Token Bucket) για τη μορφοποίηση κίνησης.
» Μία γεννήτρια κουπονιών παράγει κουπόνια με ρυθμό ρ και τα
τοποθετεί στον κάδο.
» Ο κάδος έχει μία μέγιστη χωρητικότητα β κουπόνια.
» Τα κελιά που δημιουργούνται από την πηγή τοποθετούνται σε μία
ενδιάμεση μνήμη με μέγιστη χωρητικότητα Κ κελιά.
» Κάθε φορά που μεταδίδεται ένα κελί αφαιρείται ένα κουπόνι από τον
κάδο.
» Αν ο κάδος είναι άδειος, το κελί τοποθετείται στην ουρά περιμένοντας
το επόμενο κουπόνι για να μεταδοθεί.
» Αποτέλεσμα του κάδου με κουπόνι είναι να έχουμε μετάδοση κελιών με
ομαλή ροή ρ κελιά / δευτερόλεπτο, χωρίς διακύμανση καθυστέρησης
μέχρι να αδειάσει η ενδιάμεση μνήμη. Επομένως, ο κάδος με κουπόνι
εξομαλύνει την καταιγιστική κίνηση.

Μορφοποίηση Κίνησης βάσει του Κάδου με

Κουπόνι

• ΑΤΜ
• Μορφοποίηση Κίνησης (Traffic Shaping).
– Μορφοποίηση Κίνησης με τον Αλγόριθμο Διαρρέοντος Δοχείου.
» Εισάγονται δύο νέες λειτουργίες: Σταμάτημα των πακέτων και Άδεια
Εκκίνησης.
» Η λειτουργία Σταμάτημα αντικαθιστά την απόρριψη ή το μαρκάρισμα
των κελιών που δεν είναι σύμφωνα με το συμβόλαιο κίνησης. Το
Σταμάτημα προκαλεί την εναπόθεση του πακέτου στον ενδιάμεσο
μεταγωγέα σε περίπτωση που η ροή του θα προκαλούσε υπερχείλιση
στο δοχείο. Η Άδεια Εκκίνησης επιτρέπει σε ένα πακέτο να μεταδοθεί
και να εισαχθεί στο δοχείο, όταν το περιεχόμενο του δοχείου είναι
τέτοιο που με την εισαγωγή του πακέτου δεν θα υπερχειλίσει.
» Ερώτηση: Πώς διαμορφώνεται το προηγούμενο παράδειγμα του
αλγορίθμου διαρρέοντος δοχείου με τη μορφοποίηση κίνησης;
– Μορφοποίηση Κίνησης με τον Αλγόριθμο Αραίωσης.
» Στη μορφοποίηση κίνησης με αραίωση η προκύπτουσα έξοδος δεν
παραβιάζει το χρόνο καθυστέρησης διαδοχικών πακέτων Τ, αλλά
μπορεί να απορρίψει ή να προσημάνει πακέτα, τα οποία δεν μπορούν
να αραιωθούν με κάποια αποδεκτή διακύμανση τ.

• ΑΤΜ
• Αλγόριθμοι Ελέγχου Προτεραιότητας.
– Εισαγωγή προτεραιοτήτων μπορούμε να έχουμε στο πεδίο του χώρου
(απώλειες πακέτων) και στο πεδίο του χρόνου (χρονική καθυστέρηση
πακέτων).
Κλάση Υπηρεσίας Προτεραιότητα Προτεραιότητα

στο Χώρο στο Χρόνο
Α 2 1
Β 3 2
C 1 3
D 4 4
Ορισμός κλάσεων υπηρεσίας με διαφορετικές προτεραιότητες στο
πεδίο του χώρου και στο πεδίο του χρόνου
Α C C B A
C B B A A
C C C B B A
C C C B A
Ορισμός κλάσεων υπηρεσίας με διαφορετικές

προτεραιότητες στο πεδίο του χώρου και στο πεδίο του
χρόνου

– Κατηγορίες Υπηρεσιών ATM
• Η κατηγοριοποίηση των υπηρεσιών αφορά στο μέγεθος της καθυστέρησης (delay)
και της μεταβλητότητας της καθυστέρησης (delay variation – jitter).
• Υπηρεσίες Πραγματικού Χρόνου (Real Time Services).
– Οι εφαρμογές πραγματικού χρόνου έχουν αυστηρούς περιορισμούς καθυστέρησης.
Συνήθως, καθυστέρηση πάνω από λίγες εκατοντάδες ms γίνεται αντιληπτή και
ενοχλητική.
– Υπηρεσία Σταθερού Ρυθμού (Constant Bit Rate – CBR).
» Χρησιμοποιείται για τις εφαρμογές όπου απαιτείται ένας σταθερός
ρυθμός για τη μετάδοση των δεδομένων και ένα σχετικά αυστηρό άνω
όριο καθυστέρησης και μεταβλητότητας καθυστέρησης μεταφοράς της
πληροφορίας.
» Η CBR χρησιμοποιείται συνήθως για μετάδοση ασυμπίεστης
πληροφορίας ήχου και βίντεο. Παραδείγματα εφαρμογών αποτελούν:
τηλεδιάσκεψη, τηλεφωνία, διανομή ήχου και εικόνας (π.χ. Τηλεόραση)
και ανάκτηση ήχου / εικόνας (π.χ. Βίντεο κατά απαίτηση).
– Υπηρεσία Μεταβλητού Ρυθμού (Variable Bit Rate – rt VBR).
» Είναι προορισμένη για εφαρμογές ευαίσθητου χρόνου. Υπάρχουν
αυστηροί περιορισμοί για την καθυστέρηση και τη διακύμανση της
καθυστέρησης, μόνο που χρησιμοποιώντας αυτή την υπηρεσία οι
εφαρμογές μεταδίδουν σε ρυθμό που μεταβάλλεται με το χρόνο.
Παράδειγμα αποτελεί η μεταφορά συμπιεσμένου βίντεο.

• Υπηρεσίες Μη Πραγματικού Χρόνου (Non Real Time Services)
– Τις υπηρεσίες αυτές χρησιμοποιούν εφαρμογές, οι οποίες δεν έχουν αυστηρούς
περιορισμούς όσον αφορά την καθυστέρηση και τη μεταβλητότητα της καθυστέρησης.
Επομένως, το δίκτυο έχει μεγαλύτερη ευελιξία στο χειρισμό τέτοιων ροών κίνησης και
μπορεί να κάνει μεγαλύτερη χρήση στατιστικής πολυπλεξίας για την αύξηση της
αποδοτικότητας του δικτύου.
– Υπηρεσία Μεταβλητού Ρυθμού (nrt-VBR)
» Με την υπηρεσία αυτή, ο τερματικός σταθμός καθορίζει ένα Μέγιστο
Ρυθμό Κελιών (Peak Cell Rate), ένα Μέσο /Ανεκτό Ρυθμό Κελιών (Mean
/ Sustainable Cell Rate), και ένα κριτήριο σε σχέση με την καταιγιστική
αποστολή κελιών. Με αυτή την πληροφορία, το δίκτυο μπορεί να
διανέμει τους πόρους με αποτέλεσμα να παρέχει σχετικά μικρή
καθυστέρηση και ελάχιστες απώλειες κελιών.
» Η υπηρεσία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεταφορές δεδομένων
όπου ο χρόνος απόκρισης είναι κρίσιμος. Παραδείγματα τέτοιων
εφαρμογών αποτελούν οι κρατήσεις αεροπορικών εταιρειών, οι
τραπεζικές συναλλαγές.

• Υπηρεσίες Μη Πραγματικού Χρόνου (Non Real Time Services)
– Υπηρεσία Ακαθόριστου Ρυθμού (Unspecified Bit Rate – UBR)
» Κάθε δεδομένη στιγμή, μία συγκεκριμένη ποσότητα πληροφορίας καταναλώνεται
για τη μεταφορά κίνησης CBR και VBR (rt & nrt). Υπάρχει επιπρόσθετη
χωρητικότητα, λόγω του ότι δεν έχουν δεσμευθεί όλοι οι πόροι σε κίνηση CBR και
VBR και η VBR εξυπηρετεί καταιγιστική κίνηση, οπότε σε δεδομένες στιγμές
χρησιμοποιείται λιγότερη από τη δεσμευμένη χωρητικότητα.
» Όλη αυτή η διαθέσιμη χωρητικότητα θα μπορούσε να γίνει διαθέσιμη για
υπηρεσίες UBR. Τα κελιά προωθούνται με τεχνική FIFO. Είναι πιθανές απώλειες
και καθυστερήσεις. Δεν γίνεται καμία δέσμευση και δεν παρέχεται καμία
ανάδραση, η οποία να αφορά τη συμφόρηση.
» Αναφέρεται ως υπηρεσία καλύτερης προσπάθειας (Best Effort Services).
» Παραδείγματα εφαρμογών είναι: Μεταφορά κειμένου & εικόνας
– Υπηρεσία Διαθέσιμου Ρυθμού (Available Bit Rate – ABR)
» Μία εφαρμογή που χρησιμοποιεί την υπηρεσία ABR καθορίζει το μέγιστο ρυθμό
κελιού και έναν απαιτούμενο ελάχιστο ρυθμό κελιού. Το δίκτυο διανέμει τους
πόρους του, έτσι ώστε όλες οι εφαρμογές να λαμβάνουν τουλάχιστον
χωρητικότητα ίση με τον ελάχιστο ρυθμό κελιού. Η αχρησιμοποίητη χωρητικότητα
διαμοιράζεται με δίκαιο και ελεγχόμενο τρόπο ανάμεσα σε όλες τις πηγές ABR.
Κάθε χωρητικότητα που δεν χρησιμοποιείται από τις πηγές ABR παραμένει
διαθέσιμη για κίνηση UBR.
• Asynchronous Transfer Mode (ΑΤΜ)

• CBR, rt-VBR, nrt-VBR
– Λειτουργία Ελέγχου Αποδοχής Σύνδεσης και Λειτουργία Ελέγχου
Χρήσης Παραμέτρων.
– Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποδοχής σύνδεσης, το δίκτυο
χρησιμοποιεί το προτεινόμενο συμβόλαιο κίνησης για να καθορίσει
αν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι για τη νέα σύνδεση. Αφού
αποκατασταθεί η νέα σύνδεση, η λειτουργία ελέγχου χρήσης
παραμέτρων μπορεί να απορρίψει ή να μαρκάρει κάθε κελί που
ξεπερνά τις παραμέτρους του συμβολαίου κίνησης.
– Έλεγχος Ανοιχτού Βρόχου: Δεν υπάρχει ανάδραση προς την πηγή
που να σχετίζεται με συμφόρηση.

• UBR, ABR
– Ο έλεγχος ανοιχτού βρόχου δεν είναι κατάλληλος για πολλές
εφαρμογές δεδομένων, για τις οποίες υπάρχει ανοχή σε
απρόβλεπτες χρονικές καθυστερήσεις, καθώς και σε χρονικά
μεταβαλλόμενη διαμετακομιστική ικανότητα.
– Σύμφωνα με μία πρώτη προσέγγιση, οι εφαρμογές αυτές
μπορούν να μοιράζονται τη χωρητικότητα που δεν
χρησιμοποιείται από τις CBR, VBR πηγές με σχετικά μη
ελεγχόμενο τρόπο. Όταν προκύπτει συμφόρηση μέσα στο
δίκτυο, κελιά θα χάνονται και οι πηγές θα προσαρμόζουν
αντίστοιχα το ρυθμό μετάδοσης δεδομένων τους (Σηματοδοσία
Ενδεχόμενης Συμφόρησης). Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για την
υπηρεσία UBR (Υπηρεσία Βέλτιστης Προσπάθειας).
» Αναποτελεσματική Υπηρεσία, γιατί έχουμε αρκετές
απορρίψεις κελιών και αντίστοιχα επαναμεταδόσεις.

• UBR, ABR
– Σύμφωνα με μία δεύτερη προσέγγιση, οι εφαρμογές αυτές
μπορούν να μοιράζονται τη χωρητικότητα που δεν
χρησιμοποιείται από τις CBR, VBR πηγές, παρέχεται όμως
ανάδραση στις πηγές ώστε να προσαρμόζουν δυναμικά το ρυθμό
μετάδοσης δεδομένων τους. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η
απώλεια κελιών. Ουσιαστικά παρέχεται έλεγχος κλειστού
βρόχου. Η προσέγγιση αυτή χρησιμοποιείται στην υπηρεσία
ABR.
– Υπηρεσία ABR.
» Η διαθέσιμη χωρητικότητα (Επιτρεπόμενος Ρυθμός
Μετάδοσης Κελιών – Admitted Cell Rate - ACR) που
χρησιμοποιείται από μία σύνδεση κυμαίνεται ανάμεσα σε
έναν προσυμφωνημένο Ελάχιστο Ρυθμό Κελιού (MCR) και
στο Μέγιστο Ρυθμό Μετάδοσης Κελιού (PCR).
Προσαρμόζεται δυναμικά.
» Βασική διαφορά της υπηρεσίας ABR από την UBR είναι ο
χαμηλός λόγος απώλειας κελιών που επιτυγχάνεται με τη
χρήση της υπηρεσίας ABR.

• ABR
– Μηχανισμός Ανάδρασης
» Η ανάδραση παρέχεται περιοδικά στη μορφή μίας ακολουθίας από κελιά
διαχείρισης πόρων (Resource Management Cells).
» Κάθε κελί διαχείρισης πόρων περιλαμβάνει τρία πεδία που παρέχουν ανάδραση
στην πηγή. Ένα bit ένδειξης συμφόρησης (Congestion Indication), ένα bit ένδειξης
μη αύξησης του ρυθμού μετάδοσης (Non – Increase Indication – NI) και ένα πεδίο
σαφούς ρυθμού κελιού (Explicit Rate).
» Εάν το πεδίο CI έχει τεθεί ίσο με 1, τότε η πηγή μειώνει το ρυθμό μετάδοσης
κελιών εκθετικά βάσει ενός σταθερού παράγοντα μείωσης ρυθμού.
» Εάν το πεδίο NI είναι ίσο με 0, τότε η πηγή μπορεί να αυξήσει το ρυθμό
μετάδοσης της γραμμικά βάσει ενός σταθερού παράγοντα αύξησης.
» Με γραμμική αύξηση και εκθετική μείωση, η πηγή αυξάνει αργά το ρυθμό της
όταν δεν υπάρχει ένδειξη συμφόρησης, αλλά σε υψηλούς ρυθμούς όταν υπάρχει
ένδειξη συμφόρησης θα μειώνει δραστικά το ρυθμό μετάδοσης.
» Εάν το πεδίο NI έχει τεθεί ίσο με 1, τότε εάν ACR > ER, τότε η πηγή θέτει ACR = ER.
» Σε κάθε περίπτωση ο ACR δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό ER.

• ABR
– Μηχανισμός Ανάδρασης
» Για έναν ορισμένο αριθμό κελιών δεδομένων, η πηγή
μεταδίδει ένα κελί Διαχείρισης Πόρων (Forward RM-
FRM). Καθώς λαμβάνεται το κελί αυτό από το δέκτη,
μεταδίδεται προς την πηγή ένα κελί Backward RM-BRM.
» Κάθε κελί FRM και BRM περιλαμβάνει τα πεδία CI, NI και
ER. Η πηγή συνήθως θέτει CI=0, NI=0 ή 1 και ER ίσο με
κάποιο επιθυμητό ρυθμό μετάδοσης (ICR ER PCR).
» Οποιοδήποτε από τα πεδία μπορεί να αλλάξει από ένα
μεταγωγέα ATM ή από τον προορισμό πριν το BRM να
επιστρέψει στην πηγή.

Υπηρεσίες ATM

• Υπηρεσίες Μη Πραγματικού Χρόνου (Non Real Time
Services)
– Υπηρεσία Εγγυημένου Ρυθμού (Guaranteed Frame Rate – GFR)
» Η υπηρεσία εγγυημένου ρυθμού χρησιμοποιείται για την
υποστήριξη IP υποδικτύων κορμού.
» Η υπηρεσία ABR είναι σχετικά δύσκολα υλοποιήσιμη
ανάμεσα σε δρομολογητές πάνω από ένα δίκτυο ATM.
» Μία από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται από την
υπηρεσία εγγυημένου ρυθμού είναι το ότι τα στοιχεία
δικτύου γνωρίζουν τα όρια ενός πακέτου / πλαισίου. Στην
περίπτωση συμφόρησης όπου απαιτείται η απόρριψη
κελιών, τα στοιχεία δικτύου απορρίπτουν τα κελιά, τα οποία
απαρτίζουν ένα πλαίσιο.

• Κλάσεις Υπηρεσίας
– Οι υπηρεσίες ΑΤΜ χωρίζονται σε κλάσεις ανάλογα:
» Με το ρυθμό μετάδοσης (σταθερό ή μεταβλητό).
» Με τον τρόπο μεταφοράς (με σύνδεση ή χωρίς).
» Μία υπηρεσία χαρακτηρίζεται σαν συνδεσμοστραφής όταν απαιτείται η έναρξη
διαδικασίας σηματοδοσίας πριν τη φάση μεταφοράς πληροφοριών χρήστη. Μία
υπηρεσία χαρακτηρίζεται ως ασυνδεσμοστραφής όταν απλώς μεταδίδει
πληροφορίες στο δίκτυο που επιτρέπουν τη δρομολόγηση κάθε πακέτου
ξεχωριστά. Δεν απαιτείται σηματοδοσία και η ακεραιότητα της σωστής σειράς
των κελιών δεν είναι εγγυημένη.
» Με το συγχρονισμό μεταξύ πηγής και προορισμού.
– Ανάλογα με το συνδυασμό των παραπάνω παραμέτρων οι εφαρμογές έχουν ταξινομηθεί σε 4 κλάσεις,
οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα απαιτήσεων.
» Κλάση Α: Σταθερή ταχύτητα, σύνδεση connection–oriented και απαίτηση
συγχρονισμού ανάμεσα στα ακραία σημεία.
» Κλάση Β: Μεταβλητή ταχύτητα, σύνδεση connection–oriented και απαίτηση
συγχρονισμού μεταξύ των ακραίων σημείων.
» Κλάση C: Μεταβλητή ταχύτητα, σύνδεση connection-oriented, δεν απαιτείται
συγχρονισμός.
» Κλάση D: Μεταβλητή ταχύτητα, σύνδεση connectionless, δεν απαιτείται
συγχρονισμός.

– Το επίπεδο ΑΤΜ είναι ανεξάρτητο των υπηρεσιών που παρέχει το δίκτυο.
– Επίπεδο Προσαρμογής ΑΤΜ (AAL – ATM Adaptation Layer)
• Επιτρέπει τη διαχείριση διαφορετικών τύπων δεδομένων (φωνή, δεδομένα, βίντεο) σε ένα
δίκτυο ΑΤΜ.
• Έχει χαρακτηρισθεί ως εξαρτημένο από τις υπηρεσίες και ο ρόλος του είναι η προσαρμογή των
αναγκών των υπηρεσιών στις δυνατότητες του στρώματος ΑΤΜ.
• Οι λειτουργίες του AAL είναι οι ακόλουθες:
– Τεμαχισμός και Επανασυναρμολόγηση.
– Διαχείριση χαμένων & λάθος τοποθετημένων κελιών.
» Διατήρηση της σωστής σειράς των κελιών.
» Λάθος στο πεδίο VPI/VCI στην επικεφαλίδα του ΑΤΜ κελιού έχει ως αποτέλεσμα
τη λανθασμένη εισαγωγή του κελιού σε άλλο VPI/VCI (σε περίπτωση που αυτό
είναι έγκυρο) ή την απόρριψη του κελιού (σε περίπτωση που το πεδίο VPI/VCI δεν
βρίσκεται στους πίνακες δρομολόγησης των κόμβων ΑΤΜ του δικτύου.
– Διαχείριση Σφαλμάτων Μετάδοσης.
» Προστασία περιεχομένου κελιού.
– Έλεγχος ροής και χρονισμού.
» Αναλαμβάνει την επανάκτηση του ρυθμού της πηγής (ώστε η τυχαία
καθυστέρηση που εισάγεται λόγω της στατιστικής φύσης της πολυπλεξίας
ετικετών και της ενταμίευσης στους ενδιάμεσους κόμβους να μην ανακλάται στην
ποιότητα υπηρεσίας που λαμβάνει ο χρήστης).

– Επίπεδο Προσαρμογής ΑΤΜ (AAL – ATM Adaptation Layer)
• Αρχικά ορίστηκαν από την ITU-T 4 τύποι AAL πρωτοκόλλου (1-4). Αργότερα, οι
τύποι 3 και 4 συνενώθηκαν στον τύπο 3/4 και ορίσθηκε ο τύπος πρωτοκόλλου 5.
– AAL 1
» Επιτρέπει μία connection–oriented σύνδεση για δεδομένα σταθερού
ρυθμού (CBR). Ο τύπος αυτός είναι κατάλληλος για φωνή και βίντεο.
– AAL 2
» Αφορά connection–oriented συνδέσεις για εφαρμογές μεταβλητής
ταχύτητας (όπως συμπιεσμένο βίντεο).
– AAL 3/4
» Ο τύπος αυτός επιτρέπει κίνηση μεταβλητού ρυθμού, η οποία
επιπρόσθετα δεν απαιτεί συγχρονισμό ανάμεσα στον αποστολέα και
στον παραλήπτη. Επιπρόσθετα, προσφέρει και άλλες υπηρεσίες,
μεταξύ των οποίων τη δυνατότητα αξιόπιστης μεταφοράς δεδομένων,
καθώς χρησιμοποιεί τμήμα του ωφέλιμου φορτίου (48 byte) για την
αναγνώριση σφαλμάτων.
– AAL 5
» Ο τύπος αυτός έχει τα χαρακτηριστικά του AAL 3/4, αλλά δεν
προσφέρει τις πρόσθετες υπηρεσίες του προηγουμένου,
απλουστεύοντάς το και μη καταναλώνοντας χώρο από το ωφέλιμο
φορτίο.
Στοίβα Πρωτοκόλλων ATM

SAR PDU για AAL 1 και AAL 5
AAL 5 PDU

Παράδειγμα
μετάδοσης AAL -5

Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών
Εισαγωγή στις Τηλεπικοινωνίες

Αν. καθηγήτρια Μαλαματή Λούτα
e-mail: louta@uowm.gr
Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

• Συμφόρηση σε Δίκτυα Δεδομένων
– Επίδραση της Συμφόρησης.
– Έλεγχος της Συμφόρησης.
– Διαχείριση Κίνησης.
Συμφόρηση σε Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων

• Συμφόρηση
– Συμφόρηση εμφανίζεται όταν ο αριθμός των πακέτων που μεταδίδονται μέσω ενός
δικτύου αγγίζει τον αριθμό των πακέτων που μπορεί να διαχειρισθεί το δίκτυο.
– Σκοπός του ελέγχου συμφόρησης είναι η διατήρηση του αριθμού των πακέτων μέσα
στο δίκτυο κάτω από το επίπεδο στο οποίο η απόδοση του δικτύου μειώνεται
δραματικά.
– Το φαινόμενο της συμφόρησης και του ελέγχου συμφόρησης είναι πολύπλοκο.
– Σε κάθε κόμβο δικτύου υπάρχει ένας αριθμός από θύρες που επιτρέπουν τη
διασύνδεσή του με άλλους κόμβους δικτύου ή/και τερματικά συστήματα. Σε κάθε θύρα
ενός κόμβου δικτύου υπάρχουν ουρές εισερχομένων πακέτων και ουρές εξερχομένων
πακέτων (ενδιάμεσες μνήμες). Καθώς φτάνουν τα πακέτα αποθηκεύονται στην
ενδιάμεση μνήμη εισόδου της αντίστοιχης θύρας. Ο κόμβος εξετάζει το εισερχόμενο
πακέτο, παίρνει μία απόφαση δρομολόγησης και μετακινεί το πακέτο στην κατάλληλη
ενδιάμεση μνήμη εξόδου. Αν ο ρυθμός με τον οποίο τα πακέτα φθάνουν και
τοποθετούνται στις ουρές εισόδου των κόμβων ξεπερνά το ρυθμό με τον οποίο τα
πακέτα μπορούν να μεταδοθούν (να επεξεργασθούν, να τοποθετηθούν στην ενδιάμεση
μνήμη εξόδου και να μεταδοθούν), το μήκος των ουρών μεγαλώνει, καθώς και η
καθυστέρηση που αντιμετωπίζουν τα πακέτα. Δεδομένου ότι οι ουρές των κόμβων
έχουν πεπερασμένο μήκος, καθώς το μήκος τους αυξάνει, κάποια στιγμή θα
υπερχειλίσουν με αποτέλεσμα την απώλεια των πακέτων στο δίκτυο.
• Εμπειρικά, όταν η γραμμή για την οποία τοποθετούνται τα πακέτα σε ουρά έχει βαθμό χρήσης
πάνω από 80%, το μήκος της ουράς αυξάνει σε επικίνδυνο βαθμό.

Ουρές Εισόδου και

Εξόδου σε έναν
Κόμβο Δικτύου

• Συμφόρηση
– Συμφόρηση μπορεί να προκληθεί από:
• Ροές πακέτων που προέρχονται από διαφορετικές γραμμές
εισόδου και χρειάζονται όλες την ίδια γραμμή εξόδου.
– Αν η ενδιάμεση μνήμη είναι ανεπαρκής για την αποθήκευση όλων των
πακέτων, τότε κάποια πακέτα θα χαθούν.
– Η προσθήκη περισσότερης μνήμης δεν λύνει σε όλες τις περιπτώσεις το
πρόβλημα, καθώς, αν οι δρομολογητές έχουν άπειρη ποσότητα μνήμης,
μέχρι να έρθει η σειρά των πακέτων να εξυπηρετηθούν, οι χρόνοι
αναμονής των πακέτων θα έχουν λήξει και θα έχουν σταλεί αντίγραφά
τους (ίσως και πολλαπλά), αυξάνοντας το φορτίο σε όλη τη διαδρομή
μέχρι τον προορισμό.
• Αργούς επεξεργαστές
– Αν οι επεξεργαστές καθυστερούν στην εκτέλεση των απαιτούμενων
διαχειριστικών ενεργειών, μπορεί να σχηματισθούν ουρές ακόμη και
όταν υπάρχει περίσσεια χωρητικότητας στις γραμμές.
• Γραμμές χαμηλού εύρους ζώνης
– Έλεγχος Συμφόρησης – Έλεγχος Ροής
• Ο έλεγχος συμφόρησης σχετίζεται με τη διασφάλιση ότι το δίκτυο
είναι σε θέση να μεταφέρει την προσφερόμενη κίνηση.
• Ο έλεγχος ροής σχετίζεται με την κίνηση από σημείο σε σημείο
ανάμεσα σε ένα συγκεκριμένο αποστολέα και σε ένα
συγκεκριμένο παραλήπτη.

Δίκτυο Μεταγωγής Πακέτων & Ουρές Κόμβων

• Επίδραση της Συμφόρησης
– Ιδανική περίπτωση:
• Άπειρη ενδιάμεση μνήμη στις ουρές των κόμβων του δικτύου.
• Επιβαρύνσεις που σχετίζονται με τη μετάδοση του πακέτου ή τον έλεγχο
συμφόρησης θεωρούνται αμελητέες.
– Στην ιδανική περίπτωση, η διαμετακομιστική ικανότητα ενός δικτύου
αυξάνει μέχρι ένα προσφερόμενο φορτίο που είναι ίσο με τη μέγιστη
χωρητικότητα του δικτύου. Για υψηλότερα φορτία, η
διαμετακομιστική ικανότητα του δικτύου παραμένει σταθερή
(κανονικοποιημένη τιμή ίση με 1).
– Στην ιδανική περίπτωση, η καθυστέρηση που αντιμετωπίζει ένα
πακέτο στο δίκτυο είναι αμελητέα για μικρά φορτία (καθυστέρηση
διάδοσης στο δίκτυο από την πηγή στον προορισμό και καθυστέρηση
επεξεργασίας σε κάθε κόμβο). Καθώς το φορτίο στο δίκτυο
αυξάνεται, προστίθενται οι καθυστερήσεις στην ουρά του κάθε
κόμβου με αποτέλεσμα να έχουμε αύξηση της συνολικής
καθυστέρησης. Σε περίπτωση που το φορτίο ξεπεράσει τη
χωρητικότητα του δικτύου, οι καθυστερήσεις αυξάνουν χωρίς όριο.

Ιδανικός Βαθμός
Χρήσης ορτίου
Αύξηση της
Διαμετακομιστικής
Ικανότητας του
Δικτύου συνεπάγεται
αύξηση της συνολικής
καθυστέρησης των
πακέτων στο δίκτυο
(στο χρόνο διάδοσης
και επεξεργασίας
προστίθεται και η
καθυστέρηση στις
ουρές των κόμβων)
Ιδανικός Βαθμός Χρήσης Φορτίου

(Η ισχύς (power) ορίζεται ως ο λόγος της διαμετακομιστικής
ικανότητας προς την καθυστέρηση)

• Επίδραση της Συμφόρησης
– Στην περίπτωση που οι ουρές των κόμβων είναι πεπερασμένες, σε μικρά φορτία, η
διαμετακομιστική ικανότητα του δικτύου αυξάνει με την αύξηση του προσφερομένου φορτίου. Σε
κάποιο σημείο, η διαμετακομιστική ικανότητα αυξάνει με μικρότερο ρυθμό από ότι αυξάνει ο
ρυθμός του προσφερομένου φορτίου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το δίκτυο εισέρχεται σε μία
κατάσταση μέτριας συμφόρησης. Το δίκτυο συνεχίζει να διαχειρίζεται το φορτίο με αυξημένες όμως
καθυστερήσεις.
– Η διαφορά της διαμετακομιστικής ικανότητας από την ιδανική περίπτωση οφείλεται στο ότι το
φορτίο δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλο το δίκτυο. Μερικοί κόμβοι μπορεί να παρουσιάζουν
μέτρια συμφόρηση, ενώ άλλοι μπορεί να παρουσιάζουν σοβαρή συμφόρηση και να χρειαστεί να
απορρίψουν φορτίο κίνησης.
– Επιπρόσθετα, καθώς το φορτίο συνεχίζει να αυξάνει στο δίκτυο, το δίκτυο θα προσπαθήσει να
αποφύγει τις περιοχές υψηλής συμφόρησης δρομολογώντας τα πακέτα από περιοχές με μικρότερη
συμφόρηση. Για να επιτελεστεί η λειτουργία δρομολόγησης όμως πρέπει να ανταλλαχθεί ένας
σημαντικός αριθμός από μηνύματα δρομολόγησης ανάμεσα στους κόμβους για να
προειδοποιήσουν ο ένας τον άλλο για την περιοχή συμφόρησης. Τα μηνύματα αυτά μειώνουν τη
διαθέσιμη χωρητικότητα για τα πακέτα δεδομένων.
– Με τη συνεχιζόμενη αύξηση του φορτίου, οδηγούμαστε τελικά σε μείωση της διαμετακομιστικής
ικανότητας του δικτύου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ενδιάμεση μνήμη σε κάθε κόμβο είναι
πεπερασμένου μεγέθους. Όταν η ενδιάμεση μνήμη γεμίσει, ο κόμβος πρέπει να απορρίψει πακέτα.
Οι πηγές, εκτός από τα καινούργια πακέτα, αναμεταδίδουν και τα πακέτα που έχουν απορριφθεί.
Αυτό χειροτερεύει την κατάσταση, καθώς όλο και περισσότεροι κόμβοι υπερφορτώνονται. Κάτω
από αυτές τις συνθήκες η διαμετακομιστική ικανότητα του δικτύου τείνει στο 0.
Οι συνέπειες της συμφόρησης

Οι συνέπειες της συμφόρησης

• Έλεγχος Συμφόρησης
– Έλεγχος Συμφόρησης Ανοικτού Βρόχου
• Προσπαθεί να εξασφαλίσει μέσω καλής σχεδίασης ότι δεν θα εμφανισθεί
συμφόρηση. Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του συστήματος δεν είναι δυνατόν
να γίνουν διορθώσεις, καθώς αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς να δίδεται
σημασία στην τρέχουσα κατάσταση του δικτύου.
– Περιλαμβάνει:
» Aπόφαση σχετικά με το πότε αποδεχόμαστε τη νέα κίνηση.
» Aπόφαση σχετικά με το πότε θα απορριφθούν πακέτα και ποια.
» Απόφαση σχετικά με χρονοπρογραμματισμό σε διάφορα σημεία
– Έλεγχος Συμφόρησης Κλειστού Βρόχου
• Βασίζονται στην έννοια της ανάδρασης.
• Περιλαμβάνει:
– Παρακολούθηση του συστήματος για να εντοπιστεί πότε και πού εμφανίζεται η
συμφόρηση.
– Μεταβίβαση της πληροφορίας στα σημεία όπου πρέπει αν ληφθεί δράση.
– Προσαρμογή της λειτουργίας του συστήματος για επιδιόρθωση του προβλήματος.

• Για την παρακολούθηση της συμφόρησης στο δίκτυο
μπορούμε να εξετάσουμε:
– Το ποσοστό των πακέτων που απορρίπτονται λόγω έλλειψης
περιοχών προσωρινής αποθήκευσης.
– Το μέσο μήκος των ουρών.
– Το πλήθος των πακέτων των οποίων λήγουν οι χρόνοι αναμονής
και αναμεταδίδονται.
– Η μέση καθυστέρηση των πακέτων.
– Η τυπική απόκλιση της καθυστέρησης των πακέτων.
• Αυξημένες τιμές όλων των παραπάνω υποδηλώνουν
αυξημένη συμφόρηση στο δίκτυο.

• Για τη μεταβίβαση πληροφορίας συμφόρησης στα σημεία όπου πρέπει να
ληφθεί δράση μπορεί να ακολουθηθεί κάποιο από τα ακόλουθα:
– Ο δρομολογητής που εντοπίζει τη συμφόρηση στέλνει ένα πακέτο στην προέλευση ή
στις προελεύσεις της κίνησης ανακοινώνοντας το πρόβλημα.
» Τα πακέτα αυτά αυξάνουν το φορτίο.
– Ο δρομολογητής που εντοπίζει τη συμφόρηση ειδοποιεί τους γειτονικούς του κόμβους
για το σχετικό πρόβλημα μεταβάλλοντας την τιμή ενός bit στο πεδίο του πακέτου, το
οποίο δεσμεύεται για ειδοποίηση συμφόρησης, όταν η συμφόρηση ξεπερνά ένα οριακό
επίπεδο.
– Οι πηγές ή οι δρομολογητές στέλνουν διερευνητικά πακέτα, ρωτώντας ρητά εάν υπάρχει
συμφόρηση. Αυτή η πληροφόρηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για να
δρομολογηθεί η κίνηση, ώστε να παρακαμφθούν τυχόν προβληματικές περιοχές.
• Στη προσαρμογή της λειτουργίας του συστήματος για την επιδιόρθωση του
προβλήματος προσοχή πρέπει να δοθεί στη χρονική κλίμακα των
αποφάσεων, καθώς πολύ γρήγορες αντιδράσεις μπορούν να οδηγήσουν το
σύστημα σε αστάθεια, ενώ πολύ αργές αντιδράσεις στο πρόβλημα δεν θα
έχουν την παραμικρή αξία.

• Πολιτικές Πρόληψης Συμφόρησης

• Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα Μεταγωγής Νοητών Κυκλωμάτων
– Έλεγχος Αποδοχής Νέων Συνδέσεων (Admission Control)
• Αν γίνει αντιληπτό ότι υπάρχει συμφόρηση στο δίκτυο, τότε δεν εγκαθιδρύονται άλλα
νοητά κυκλώματα, έως ότου το δίκτυο επανέλθει σε κανονική λειτουργία.
– Για παράδειγμα, στο τηλεφωνικό δίκτυο όταν υπερφορτώνεται ένας μεταγωγέας
υλοποιεί έλεγχο αποδοχής με το να μην παρέχει τόνο επιλογής στο συνδρομητή.
– Διαπραγμάτευση συμφωνίας κίνησης ανάμεσα στον υπολογιστή υπηρεσίας
και στο δίκτυο κατά την εγκαθίδρυση του νοητού κυκλώματος.
• Κατά την εγκαθίδρυση μίας λογικής σύνδεσης, ο χρήστης και το δίκτυο συνάπτουν ένα
συμβόλαιο, το οποίο καθορίζει το ρυθμό δεδομένων και άλλα χαρακτηριστικά της ροής
κίνησης. Η συμφωνία καθορίζει συνήθως τον όγκο και τη μορφή της κίνησης, την
απαιτούμενη ποιότητα υπηρεσίας και άλλες παραμέτρους.
• Για να τηρήσει τη συμφωνία το δίκτυο, συνήθως, δεσμεύει πόρους (π.χ. χώρο
προσωρινής αποθήκευσης στους δρομολογητές, εύρος ζώνης στις γραμμές μετάδοσης)
κατά μήκος της διαδρομής καθώς εγκαθιδρύει το κύκλωμα.
– Οι δεσμεύσεις των πόρων μπορούν να επιτελούνται συνεχώς (κανονική λειτουργία του
δικτύου ή να πραγματοποιούνται μόνο όταν το δίκτυο είναι σε συμφόρηση).
• Το δίκτυο εγγυάται μία καθορισμένη ποιότητα υπηρεσίας, όσο η ροή κίνησης είναι σύμφωνη
με τις παραμέτρους του συμβολαίου.
• Επιπρόσθετη κίνηση είτε απορρίπτεται, είτε δρομολογείται σε μία βάση υπηρεσίας βέλτιστης
προσπάθειας, αντιμετωπίζοντας όμως πιθανότητα απόρριψης σε περίπτωση συμφόρησης.
• Σε περίπτωση που οι διαθέσιμοι πόροι του δικτύου δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση της
νέας λογικής σύνδεσης, τότε το δίκτυο απορρίπτει την αίτηση δημιουργίας νέας λογικής
σύνδεσης.

• Έλεγχος Συμφόρησης σε Δίκτυα Μεταγωγής
Νοητών Κυκλωμάτων
– Δρομολόγηση των εικονικών κυκλωμάτων
αποφεύγοντας τις προβληματικές περιοχές του
δικτύου που εμφανίζουν συμφόρηση.

– Όταν φθάσουμε σε κατάσταση συμφόρησης μπορεί
να ακολουθηθεί μία από τις δύο γενικές στρατηγικές:
• Η πρώτη στρατηγική για τη μείωση του φορτίου είναι η άρνηση
εξυπηρέτησης χρηστών, η υποβάθμιση της ποιότητας υπηρεσίας σε
άλλους, η απαίτηση από τους χρήστες να χρονοπρογραμματίζουν τις
μεταδόσεις τους με πιο προβλέψιμο τρόπο.
– Απόρριψη κάθε εισερχόμενου πακέτου για το οποίο δεν υπάρχει
διαθέσιμος χώρος ενδιάμεσης μνήμης.
• Σύμφωνα με τη δεύτερη στρατηγική, ο κόμβος που παρουσιάζει
προβλήματα υπερφόρτωσης ασκεί κάποιο έλεγχο ροής στους
γειτονικούς του κόμβους με αποτέλεσμα η ροή της κίνησης να
παραμένει διαχειρίσιμη.
– Με τον τρόπο αυτό, η συμφόρηση σε ένα σημείο δικτύου μπορεί να
διαδοθεί γρήγορα σε μία ολόκληρη περιοχή ή σε όλο το δίκτυο.

– Άσκηση Πίεσης προς τα πίσω (Backpressure)
• Αν ένας κόμβος αντιμετωπίζει συμφόρηση, τότε ο κόμβος μπορεί
να μειώσει ή να σταματήσει τη ροή των πακέτων από τους
γειτονικούς του κόμβους. Αν αυτός ο περιορισμός επιμένει, οι
γειτονικοί κόμβοι θα αρχίζουν να αντιμετωπίζουν και αυτοί
κατάσταση συμφόρησης, οπότε με τη σειρά τους θα πρέπει να
μειώσουν ή να σταματήσουν την κίνηση στις εισερχόμενες
συνδέσεις τους.
• Αυτός ο περιορισμός της ροής της κίνησης διαδίδεται προς τα
πίσω (αντίθετα προς τη ροή της κίνησης δεδομένων) στις πηγές,
οι οποίες περιορίζουν τη ροή νέων πακέτων στο δίκτυο.
• Η τεχνική της εφαρμογής πίεσης προς τα πίσω είναι
περιορισμένης χρησιμότητας, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί
σε ένα δίκτυο με σύνδεση που επιτρέπει έλεγχο ροής άλμα προς
άλμα (π.χ. X.25).
– Το ΑΤΜ και το Frame Relay δεν παρέχουν δυνατότητα ελέγχου ροής
άλμα προς άλμα.

– Πακέτο Φραγής (Choke Packet)
• Ένα πακέτο φραγής είναι ένα πακέτο ελέγχου που παράγεται σε έναν κόμβο που
αντιμετωπίζει συνθήκες συμφόρησης και μεταδίδεται πίσω στον κόμβο της πηγής για να
περιορίσει τη ροή της κίνησης.
• Παράδειγμα πακέτου φραγής αποτελεί το ICMP Source Quench πακέτο (Internet Control
Message Protocol-ICMP).
• Ένας κόμβος δικτύου στέλνει ένα ICMP Source Quench πακέτο στην πηγή σε περίπτωση που
πρέπει να απορρίψει κάποιο πακέτο λόγω κατάστασης συμφόρησης.
– Για κάθε πακέτο που απορρίπτει στέλνει στην πηγή ένα ICMP Source Quench πακέτο.
• Επιπρόσθετα, ένας κόμβος δικτύου μπορεί να στείλει ένα ICMP Source Quench πακέτο σε
περίπτωση που οι ενδιάμεσες μνήμες του πλησιάζουν τη μέγιστη χωρητικότητά τους.
– Στην περίπτωση αυτή, τα πακέτα εξακολουθούν να διαχειρίζονται από τους κόμβους και να
παραδίδονται στους προορισμούς τους.
• Κατά συνέπεια, η λήψη του πακέτου ICMP Source Quench δεν δηλώνει κατά ανάγκη απόρριψη
κάποιου πακέτου από το δίκτυο.
• Σε κάθε περίπτωση, όταν η πηγή λάβει ένα ICMP Source Quench πακέτο, μειώνει το ρυθμό με
τον οποίο στέλνει κίνηση μέχρι να σταματήσει η αποστολή πακέτων ICMP Source Quench. Πιο
συγκεκριμένα, αφού η πηγή έχει μειώσει το ρυθμό αποστολής πακέτων, αγνοεί τυχόν
πρόσθετα πακέτα φραγής τα οποία λαμβάνει για κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
(καθώς αναφέρονται στο ίδιο πρόβλημα) και παρακολουθεί για λήψη νέων πακέτων φραγής
αμέσως μετά. Εάν φθάσει ένα πακέτο φραγής σημαίνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει
συμφόρηση και η πηγή μειώνει ακόμη περισσότερο τη ροή, ενώ αν δεν φθάσει πακέτο κατά
την περίοδο αναμονής, η πηγή μπορεί να αυξήσει πάλι το ρυθμό αποστολής κίνησης στο
δίκτυο.

– Πακέτο φραγής από κόμβο σε κόμβο
• Σε μεγάλες ταχύτητες ή σε μεγάλες αποστάσεις, η
αποστολή ενός πακέτου φραγής δεν λειτουργεί πολύ καλά
επειδή η αντίδραση είναι αρκετά αργή.
– Με βάση την πληροφορία δρομολόγησης
• Οι αλγόριθμοι δρομολόγησης περιλαμβάνουν πληροφορίες
καθυστέρησης σύνδεσης με άλλους κόμβους, οι οποίες
επηρεάζουν τις αποφάσεις δρομολόγησης. Αυτή η
πληροφορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επηρεάσει
και το ρυθμό με τον οποίο αποστέλλονται νέα πακέτα στο
δίκτυο. Υπάρχει όμως πιθανότητα οι καθυστερήσεις αυτές
να μεταβάλλονται πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα να μην
μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για έλεγχο
συμφόρησης.
Έλεγχος Συμφόρησης με
πακέτα αποπνιγμού από
κόμβο σε κόμβο

– Σηματοδοσία Ενδεχόμενης Συμφόρησης
• Σε μία κατάσταση συμφόρησης δικτύου είναι δυνατόν:
– (α) να αυξηθεί η καθυστέρηση που αντιμετωπίζουν τα πακέτα κατά μήκος της διαδρομής τους από την
πηγή στον προορισμό.
– (β) να έχουμε απώλειες πακέτων, καθώς πακέτα μπορούν να απορρίπτονται από το δίκτυο.
• Αν μία πηγή είναι ικανή να ανιχνεύει αυξημένες καθυστερήσεις και πακέτα που απορρίπτονται
από το δίκτυο, τότε θεωρεί πιθανή μία κατάσταση συμφόρησης στο δίκτυο.
• Αν όλες οι πηγές μπορούν να ανιχνεύσουν κατάσταση συμφόρησης στο δίκτυο και μειώσουν
τη ροή της κίνησης προς το δίκτυο, τότε η συμφόρηση του δικτύου θα μειωθεί.
• Μέτρηση της καθυστέρησης ανάμεσα σε δύο τερματικά σημεία μπορεί να γίνει με την
αποστολή ειδικών πακέτων (probe packets), στα οποία υπάρχει χρονική σήμανση (time-
stamps) αναχώρησης από κάποιο σημείο. Η αποστολή αυτών των πακέτων όμως έχει ως
αποτέλεσμα την πρόσθετη επιβάρυνση στο δίκτυο.
• Ο έλεγχος συμφόρησης με βάση την ενδεχόμενη σηματοδοσία είναι ευθύνη των τερματικών
συστημάτων και δεν απαιτεί καμία ενέργεια από τους κόμβους του δικτύου.
• Η ενδεχόμενη σηματοδοσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τεχνική ελέγχου συμφόρησης και
σε δίκτυα χωρίς σύνδεση (π.χ. Διαδίκτυο), αλλά και σε δίκτυα με σύνδεση (π.χ. Frame Relay).
– Στο Διαδίκτυο το Στρώμα Μεταφοράς (TCP πρωτόκολλο / connection-oriented) περιλαμβάνει
μηχανισμούς για την επιβεβαίωση παράδοσης των πακέτων και την κανονικοποίηση της ροής κίνησης
από την πηγή στον προορισμό.
– Αντίστοιχα, σε δίκτυα Frame Relay, το πρωτόκολλο ελέγχου LAPF περιλαμβάνει λειτουργίες με αυτές
του TCP για έλεγχο ροής και σφαλμάτων.

– Σηματοδοσία Εμφανούς Συμφόρησης
• Στις τεχνικές σηματοδοσίας εμφανούς συμφόρησης το δίκτυο ειδοποιεί τα
τερματικά συστήματα για αυξανόμενη συμφόρηση μέσα στο δίκτυο και τα
τερματικά συστήματα μειώνουν τη ροή κίνησης φορτίου μέσα στο δίκτυο.
• Συνήθως, οι τεχνικές σηματοδοσίας εμφανούς συμφόρησης εφαρμόζονται σε
δίκτυα με σύνδεση και ελέγχουν τη ροή των πακέτων σε ξεχωριστές συνδέσεις.
• Οι τεχνικές σηματοδοσίας εμφανούς συμφόρησης εφαρμόζονται σε μία από τις
δύο κατευθύνσεις:
– Προς τα πίσω (Backward)
» Ενημερώνει τον αποστολέα (χρησιμοποιώντας ένα πακέτο με κατεύθυνση προς τον αποστολέα)
ότι στο δίκτυο υπάρχει κίνδυνος συμφόρησης και πρέπει να ελαττωθεί ο ρυθμός αποστολής
δεδομένων. Η πληροφορία μεταδίδεται προς τα πίσω είτε μεταβάλλοντας κάποιο πεδίο στην
επικεφαλίδα ενός πακέτου δεδομένων που έχει κατεύθυνση προς την πηγή, είτε μεταδίδοντας
ξεχωριστά πακέτα ελέγχου στην πηγή.
– Προς τα εμπρός (Forward)
» Ενημερώνει τις επόμενες συσκευές του δικτύου ή τον τελικό αποδέκτη ότι στο δίκτυο υπάρχει
συμφόρηση και τα δεδομένα που έχουν αποσταλεί θα ληφθούν με μεγαλύτερες καθυστερήσεις
από τις συνήθεις. Ο παραλήπτης ενημερώνει τον αποστολέα, ώστε προσωρινά να περιορίσει
τον όγκο των δεδομένων που αποστέλλει. Η πληροφορία μεταδίδεται και σε αυτή την
περίπτωση είτε αλλάζοντας την τιμή κάποιου πεδίου στην επικεφαλίδα ενός πακέτου
δεδομένων ή με αποστολή ξεχωριστών πακέτων ελέγχου.

– Σηματοδοσία Εμφανούς Συμφόρησης
• Διακρίνουμε τρεις κατηγορίες:
– Δυαδική Σηματοδοσία: Χρησιμοποιείται ένα πεδίο 1 bit στην επικεφαλίδα ενός πακέτου
δεδομένων, του οποίου η τιμή υποδηλώνει αν το πακέτο αυτό συνάντησε συμφόρηση
κατά τη διαδρομή του μέσα στο δίκτυο. Την τιμή αυτού του πεδίου μεταβάλλει
οποιοσδήποτε κόμβος του δικτύου που βρίσκεται σε κατάσταση συμφόρησης.
– Σηματοδοσία με Πίστωση: Το σχήμα αυτό βασίζεται στην παροχή συγκεκριμένης
πίστωσης σε μία πηγή όσον αφορά μία λογική σύνδεση. Η πίστωση δηλώνει τον όγκο
των δεδομένων που μπορεί μία πηγή να μεταδώσει στο δίκτυο. Μία πηγή μπορεί να
αποστέλλει δεδομένα στο δίκτυο, μόνο εφόσον διαθέτει πίστωση. Εάν αυτή εξαντληθεί,
η πηγή θα πρέπει να περιμένει επιπρόσθετη πίστωση πριν να στείλει επιπρόσθετα
δεδομένα.
» Τα σχήματα σηματοδοσίας με πίστωση χρησιμοποιούνται συνήθως για
έλεγχο ροής από άκρο σε άκρο, όπου το σύστημα προορισμού
χρησιμοποιεί πίστωση για να αποτρέψει την πηγή να υπερχειλίσει τις
ενδιάμεσες μνήμες του.
– Σηματοδοσία βασισμένη στο Ρυθμό: Τα σχήματα αυτά παρέχουν ένα άνω όριο του
ρυθμού δεδομένων με τον οποίο κάποια πηγή μπορεί να αποστείλει δεδομένα στο
δίκτυο πάνω από μία λογική σύνδεση. Για τον έλεγχο συμφόρησης κάθε κόμβος κατά
μήκος της λογικής σύνδεσης μπορεί να μειώσει το όριο ρυθμού δεδομένων με την
αποστολή ενός μηνύματος ελέγχου στην πηγή.
Μηχανισμοί Ελέγχου Συμφόρησης

– Διαχείριση Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης
• Στην περίπτωση εμφάνισης σοβαρής κατάστασης
συμφόρησης σε ένα δίκτυο (όπου οι κόμβοι του δικτύου θα
αναγκασθούν να απορρίψουν πακέτα), καθίσταται
αναγκαία η θέσπιση προτεραιοτήτων/κανόνων βάσει των
οποίων θα γίνεται η απόρριψη των πακέτων.
– Σύμφωνα με ένα απλό μηχανισμό, τα πακέτα θα μπορούσαν να
απορρίπτονται σύμφωνα με τη σειρά που έφθασαν σε κάποιο
κόμβο που αντιμετωπίζει σοβαρή συμφόρηση (τα πακέτα τα
οποία φθάνουν ενώ δεν υπάρχει διαθέσιμη χωρητικότητα στην
ενδιάμεση μνήμη των κόμβων απορρίπτονται).
– Μηχανισμός Δίκαιης Μεταχείρισης.
» Απουσία άλλων απαιτήσεων, θα θέλαμε όλες οι ροές να
υποφέρουν από τη συμφόρηση στον ίδιο βαθμό. Αν κάθε
κόμβος διατηρεί ξεχωριστή ενδιάμεση μνήμη με το ίδιο
μήκος για κάθε λογική σύνδεση (ή για κάθε ζεύγος πηγή –
προορισμού), τότε οι ουρές με το μεγαλύτερο φορτίο
κίνησης θα έχουν πιο συχνές απορρίψεις, επιτρέποντας στις
συνδέσεις χαμηλής κίνησης δίκαιη κατανομή της
χωρητικότητας.

– Διαχείριση Κίνησης & Έλεγχος Συμφόρησης
• Στην περίπτωση εμφάνισης σοβαρής κατάστασης
συμφόρησης σε ένα δίκτυο (όπου οι κόμβοι του δικτύου θα
αναγκασθούν να απορρίψουν πακέτα), καθίσταται
αναγκαία η θέσπιση προτεραιοτήτων/κανόνων βάσει των
οποίων θα γίνεται η απόρριψη των πακέτων.
– Μηχανισμοί Διασφάλισης Ποιότητας Υπηρεσίας.
» Κατά τη διάρκεια συμφόρησης, οι ροές κίνησης με
διαφορετικές απαιτήσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται
διαφορετικά και να τους παρέχεται διαφορετική ποιότητα
υπηρεσίας.
» Για παράδειγμα, ένας κόμβος μπορεί να μεταδίδει πακέτα
υψηλότερης προτεραιότητας μπροστά από πακέτα
χαμηλότερης προτεραιότητας στην ίδια ουρά.
» Επιπρόσθετα, ένας κόμβος μπορεί να διατηρεί διαφορετικές
ουρές για διαφορετικά επίπεδα ποιότητας υπηρεσίας και να
παρέχει προτεραιότητα στα υψηλότερα επίπεδα.

– Εισαγωγή προτεραιοτήτων μπορούμε να έχουμε στο πεδίο του χώρου (απώλειες πακέτων) και στο
πεδίο του χρόνου (χρονική καθυστέρηση πακέτων).
– Πεδίο του Χώρου:
» Σχήμα Διαμοιρασμού Ενταμίευσης με Αποβολή (Common Sharing with Push Out)
– Στο σχήμα αυτό χρησιμοποιείται ένας ενταμιευτής για όλα τα πακέτα
ανεξαρτήτως κλάσης υπηρεσίας. Όταν ο ενταμιευτής είναι γεμάτος, η άφιξη ενός
πακέτου υψηλής προτεραιότητας σηματοδοτεί την απόρριψη ενός πακέτου
χαμηλής προτεραιότητας, ενώ ένα πακέτο χαμηλής προτεραιότητας που φθάνει
σε μία γεμάτη ουρά απορρίπτεται. Για τη διατήρηση της σειράς διαδοχής των
πακέτων και για λόγους απλότητας η πολιτική που ακολουθείται για την
απόρριψη των πακέτων είναι η Last In First Drop - LIFD.
» Σχήμα Μερικού Διαμοιρασμού Ενταμίευσης (Partial Buffer Sharing) – Για να
αποφευχθεί η συνεχής απόρριψη πακέτων χαμηλής προτεραιότητας, στο σχήμα
αυτό, τα πακέτα χαμηλότερης προτεραιότητας έχουν πρόσβαση σε ενταμιευτή
μόνο όταν η κατάσταση του συστήματος είναι μικρότερη ή ίση μίας τιμής Α, ενώ
τα πακέτα υψηλής προτεραιότητας έχουν πρόσβαση στον ενταμιευτή αρκεί να
υπάρχει χώρος διαθέσιμος. Το σχήμα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε
υποχρησιμοποίηση του συνολικού χώρου του ενταμιευτή, αφού είναι πιθανό να
απορρίπτονται πακέτα χαμηλότερης προτεραιότητας αν και ο ενταμιευτής δεν
είναι γεμάτος. Η παράμετρος Α πρέπει να προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες
του φορτίου κίνησης του δικτύου.

– Εισαγωγή προτεραιοτήτων μπορούμε να έχουμε στο πεδίο του χώρου (απώλειες
πακέτων) και στο πεδίο του χρόνου (χρονική καθυστέρηση πακέτων).
– Πεδίο του Χώρου:
» Σύμφωνα με το Σχήμα Καθολικού Χωρισμού Ενταμιευτή με
Διαμοιρασμό Ενταμίευσης (Complete Buffer Partitioning but Complete
Buffer Sharing), ο ενταμιευτής διαιρείται σε δύο ανεξάρτητα τμήματα,
ένα για κάθε κλάση προτεραιοτήτων. Και τα δύο τμήματα έχουν
πρόσβαση στο κοινό εύρος ζώνης. Αν Σ1 είναι το μέγεθος του
ενταμιευτή που αφιερώνεται στα πακέτα υψηλής προτεραιότητας και
Σ2 είναι το μέγεθος του ενταμιευτή για τα πακέτα χαμηλής
προτεραιότητας, τότε ο λόγος Σ1/ Σ2 δίδει το λόγο προτίμησης που
έχουν τα πακέτα υψηλής προτεραιότητας. Αυτός ο λόγος πρέπει να
προσαρμόζεται στις συνθήκες του φορτίου κίνησης του δικτύου.

– Εισαγωγή προτεραιοτήτων μπορούμε να έχουμε στο πεδίο του χώρου (απώλειες
πακέτων) και στο πεδίο του χρόνου (χρονική καθυστέρηση πακέτων).
– Πεδίο του Χρόνου:
» Διάκριση υπηρεσιών σε δύο κατηγορίες. Αυτές που είναι ευαίσθητες
στη χρονική καθυστέρηση και αυτές που δεν είναι. Στις υπηρεσίες της
πρώτης κατηγορίας πρέπει να παρέχεται υψηλή προτεραιότητα
πρόσβασης.
» Τεχνική Επικεφαλής Σειράς (Head of Line - HOL) – Το πακέτο εισέρχεται
στην ουρά μπροστά από όλα τα μη ευαίσθητα πακέτα (αυτά που έχουν
χαμηλή προτεραιότητα) και τα πακέτα που έχουν την ίδια
προτεραιότητα μεταδίδονται σύμφωνα με το σχήμα First Come First
Served - FCFS.
» Τεχνική Επικεφαλής Σειράς με Άλματα (Head of Line Priority Jumps –
HOL+PJ) – Τα πακέτα χωρίζονται σε κλάσεις. Σε κάθε κλάση ανατίθεται
μία προτεραιότητα εκπομπής. Πακέτα της ίδιας κλάσης ενταμιεύονται
στην ίδια ουρά. Αν ο χρόνος παραμονής του πακέτου σε μία ουρά
υπερβεί μία προκαθορισμένη τιμή, το πακέτο μεταπηδά στην ουρά
υψηλότερης προτεραιότητας. Τα πακέτα όλων των κλάσεων, εκτός της
υψηλότερης κλάσης, συνεχίζουν τα άλματα μέχρι να εξυπηρετηθούν ή
να βρεθούν στην ουρά υψηλότερης προτεραιότητας.

– Εισαγωγή προτεραιοτήτων μπορούμε να έχουμε στο πεδίο του χώρου (απώλειες πακέτων) και στο
πεδίο του χρόνου (χρονική καθυστέρηση πακέτων).
– Σύμφωνα με πιο πολύπλοκα σχήματα είναι δυνατόν να ορισθούν διαφορετικές κατηγορίες υπηρεσιών
με διαφορετικές προτεραιότητες απώλειας και χρονικής καθυστέρησης πακέτων.
» Όταν ένα πακέτο φθάσει στον ενταμιευτή, αν ο ενταμιευτής δεν είναι γεμάτος το
πακέτο εισέρχεται στην ουρά σε μία θέση ανάλογη της ευαισθησίας του ως προς
την καθυστέρηση πρόσβασης (δηλαδή μπαίνει στην ουρά μπροστά από όλα τα
πακέτα που ανήκουν σε τάξεις χαμηλότερης προτεραιότητας πρόσβασης και μετά
από όλα τα πακέτα υψηλότερης προτεραιότητας πρόσβασης-εάν υπάρχουν).
» Αν ο ενταμιευτής είναι γεμάτος, ένα πακέτο που ανήκει στην τάξη χαμηλότερης
προτεραιότητας ως προς τις απώλειες απορρίπτεται από την ουρά και το πακέτο
υψηλότερης προτεραιότητας εισέρχεται σε μία κατάλληλη θέση όπως και
προηγουμένως.
» Εάν δεν υπάρχει πακέτο που να ανήκει σε τάξη χαμηλότερης προτεραιότητας ως
προς τις απώλειες, τότε το εισερχόμενο πακέτο απορρίπτεται.
» Ανάμεσα στα πακέτα που ανήκουν στην τάξη χαμηλότερης προτεραιότητας ως
προς τις απώλειες, η επιλογή του πακέτου που θα απορριφθεί γίνεται με το
σχήμα LIFD, το οποίο είναι το πιο κατάλληλο για τη διατήρηση της διαδοχής των
πακέτων.

Κλάση Υπηρεσίας Προτεραιότητα στο Προτεραιότητα στο

Χώρο Χρόνο
Α 2 1
Β 3 2
C 1 3
D 4 4

χρόνου
A C B B A
C B B A A
C C C B B A
C C C B A

χρόνου

• Αλγόριθμος RED (Random Early Detection/Drop).
– Στόχος: Μείωση απορρίψεων ριπής και αύξηση δικαιοσύνης.
– Ο αλγόριθμος RED λειτουργεί με βάση δύο τιμές (άνω όριο-Max
Threshold και κάτω όριο – Min Threshold) ως προς το μέγεθος
της ουράς του δρομολογητή που είναι κατειλημμένο, καθώς και
με μία πιθανότητα MPD (Mark Probability Denominator).
– Για κάθε εισερχόμενο πακέτο υπολογίζεται το μέσο μήκος της
ουράς.
» Εάν το μέγεθος της ουράς είναι μικρότερο από το Min Threshold τότε το
πακέτο γίνεται αποδεκτό και εξυπηρετείται από το δρομολογητή.
» Εάν το μέγεθος της ουράς είναι μεγαλύτερο από το Max Threshold, τότε το
πακέτο απορρίπτεται.
» Εάν το μέγεθος της ουράς βρίσκεται ανάμεσα στο Min Threshold και στο
Max Threshold, τότε το πακέτο θα απορριφθεί βάσει μίας πιθανότητας με
μέγιστη τιμή ίση με MPD.
Συμφόρησης
• WFQ (Weighted Fair Queuing)
– Υλοποιούνται διαφορετικές ουρές στο δρομολογητή.
– Οι ουρές έχουν διαφορετικά βάρη.
– Εάν n ροές έχουν βάρη w1, w2, …, wn και ο μέγιστος ρυθμός
μετάδοσης δεδομένων του καναλιού είναι Β, τότε ο ρυθμός
αποστολής που μπορεί να στείλει η i-οστή ροή είναι:
B  wi / w1  w2  ...  wn 


• Συστήματα Κινητών Επικοινωνιών
– Βασικές Αρχές Λειτουργίας Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών
– Αρχιτεκτονική Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών
– Δομικά Στοιχεία Δικτύου
– Θεμελιώδεις Λειτουργίες Δικτύου
– Κινητή Τηλεφωνία Πρώτης Γενιάς: Αναλογική Φωνή
– Κινητή Τηλεφωνία Δεύτερης Γενιάς: Ψηφιακή Φωνή
– Κινητή Τηλεφωνία 2,5 G
– Κινητή Τηλεφωνία Τρίτης Γενιάς: Ψηφιακή Φωνή και Δεδομένα
– Κινητή Τηλεφωνία Τέταρτης Γενιάς

Συστήματα Κινητών Επικοινωνιών
– Ιδανικός Στόχος (ανεξαρτήτως αρχιτεκτονικής) :
• Παροχή υψηλής στάθμης υπηρεσιών στο ευρύτερο δυνατό
σύνολο χρηστών, στα πλαίσια του περιορισμένου διαθέσιμου
εύρους ζώνης.
• Υποστήριξη κινητικότητας.
• Διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφορετικών τεχνολογιών των
δικτύων πρόσβασης.

– Συμβατικά Συστήματα Ραδιοεπικοινωνιών
• Αυτόνομες περιοχές.
• Μεγάλη ισχύς εκπομπής.
• Όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περιοχή κάλυψης.
• Δεν υποστηρίζονται διαπομπές.
– Κυψελωτά Συστήματα
• Το περιορισμένο σύνολο διαθέσιμων καναλιών (και
επομένως, ταυτόχρονων συνδιαλέξεων) προήγαγε την ιδέα
της κυψελωτής κινητής τηλεφωνίας (cellular systems),
σύμφωνα με την οποία γίνεται χρήση διατάξεων κυψελών
(cell patterns) μικρών σχετικά διαστάσεων, ενώ ταυτόχρονα
λαμβάνει χώρα επαναχρησιμοποίηση του διαθέσιμου
φάσματος συχνοτήτων σε τακτές αποστάσεις,
εξασφαλίζοντας όμως την αποφυγή ανεπιθύμητων
φαινομένων παρεμβολών.

– Αρχές Κυψελωτών Συστημάτων
• Ο όρος «κυψελωτά» αναφέρεται στο διαχωρισμό της περιοχής κάλυψης σε
κυψέλες, κάθε μία από τις οποίες εξυπηρετείται από ένα σταθμό βάσης.
• Χρήση πολλών σταθμών βάσης με σχετικά μικρές ακτίνες κάλυψης (10 km ή
λιγότερο).
• Σχεδιαστική Επιδίωξη: Μεγιστοποίηση αριθμού χρηστών ανά MHz και ανά
κυψέλη.
Κυψέλη
Σταθμός
βάσης
Σταθμός
βάσης
Σταθμός
βάσης
Σταθμός
βάσης
Σταθμός
βάσης
Σταθμός
βάσης

• Μορφή κυψελών
– Σε ένα ιδανικό κυψελωτό σύστημα:
» Οι κυψέλες θα είναι κυκλικές.
» Η περιοχή εξυπηρέτησης μπορεί να καλυφθεί με σταθμούς
βάσης που είναι διατεταγμένοι σε τριγωνικά, τετραγωνικά ή
εξαγωνικά πλέγματα.
– Για να αποφευχθούν οι επικαλυπτόμενες περιοχές και για να
έχουμε καλύτερη προσέγγιση στη μελέτη κυψελωτών
συστημάτων, οι κυψέλες έχουν σχήμα κανονικού πολυγώνου.
» Τρίγωνο.
» Τετράγωνο.
» Εξάγωνο.

Μορφή κυψελών σε ιδανικά κυψελωτά συστήματα
Μορφή κυψελών σε ιδανικά κυψελωτά συστήματα

Αρχές Κυψελωτών Συστημάτων
Μορφή κυψελών
Σχεδιαστικό πρόβλημα: Τοποθέτηση σταθμών βάσης με τέτοιο τρόπο ώστε οι
περιοχές χωρίς κάλυψη να μην υπερβαίνουν ένα αποδεκτό όριο.
Πραγματική κυψελωτή δομή

• Επαναχρησιμοποίηση συχνοτήτων
– Κάθε διαθέσιμη συχνότητα χρησιμοποιείται ταυτόχρονα σε
πολλές κυψέλες, υπό την προϋπόθεση ότι οι κυψέλες αυτές
βρίσκονται αρκετά μακριά ώστε η παρεμβολή από τις
ταυτόχρονες συνδιαλέξεις είναι αμελητέα.
– Επιτρέπει πολύ υψηλότερη πυκνότητα συνδρομητών / MHz
από ό,τι τα προηγούμενα συστήματα.
» Σε κάθε σταθμό βάσης αποδίδεται ένα μέρος του συνόλου των
διαθέσιμων διαύλων του συστήματος.
» Σε γειτονικούς σταθμούς βάσης αποδίδονται διαφορετικές ομάδες
διαύλων.
» Όλοι οι διαθέσιμοι δίαυλοι του συστήματος αποδίδονται σε ένα μικρό
αριθμό γειτονικών σταθμών βάσης. Οι κυψέλες αυτές απαρτίζουν την
ομάδα επαναχρησιμοποίησης
» Το σχήμα απόδοσης διαύλων στην ομάδα επαναχρησιμοποίησης
επαναλαμβάνεται και για τις υπόλοιπες κυψέλες του συστήματος.
» Οι κυψέλες που χρησιμοποιούν τις ίδιες συχνότητες ονομάζονται
ομοδιαυλικές.

Κυψελωτά συστήματα και επαναχρησιμοποίηση

συχνοτήτων
Κυψελωτά συστήματα
και επαναχρησιμοποίηση
συχνοτήτων

• Το διαθέσιμο εύρος ζώνης κάθε κυψέλης χωρίζεται σε δύο
ομάδες καναλιών.
– Κανάλια Επικοινωνίας (Communication Channels)
» Χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη των κλήσεων στις
οποίες ενέχονται τα κινητά της κυψέλης.
– Κανάλια Ελέγχου
» Χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία κάποιου MT με το
τηλεφωνικό δίκτυο με αποκλειστικό στόχο την ανταλλαγή
πληροφοριών διαχείρισης, ταυτοποίησης και πληροφοριών
σχετικών με τις συνδιαλέξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.
» Είναι λιγότερα από τα κανάλια επικοινωνίας.

• Αύξηση χωρητικότητας κυψελωτών συστημάτων
– Δυναμική ανάθεση συχνοτήτων στους σταθμούς βάσης / Δανεισμός
συχνοτήτων από γειτονικούς σταθμούς βάσης.
– Διάσπαση κυψελών
» Εφαρμόζεται σε περιοχές που αντιμετωπίζουν πολύ υψηλή κίνηση.
– Χρήση κατευθυντικών κεραιών – τομέων στις κυψέλες.
» Μείωση της ομοδιαυλικής παρεμβολής -> Μείωση του μεγέθους της
ομάδας επαναχρησιμοποίησης -> Αύξηση της χωρητικότητας.
» Συνήθως χρησιμοποιούνται 3 τομείς των 120ο ή 6 τομείς των 60ο σε μία
κυψέλη.
– Χρήση μικροκυψελών
» Μείωση της ακτίνας των κυψελών με αντίστοιχη μείωση της
εκπεμπόμενης ισχύος.
» Δεν μεταβάλλεται το μέγεθος της ομάδας επαναχρησιμοποίησης.
» Ίδιος αριθμός συχνοτήτων χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση
μικρότερης περιοχής -> αύξηση χωρητικότητας του συστήματος.
» Κάλυψη δρόμων, μεγάλων κτιρίων.

Διάσπαση Κυψελών

• Υποστήριξη / Διαχείριση Κινητικότητας.
– Κινητικότητα τερματικού (terminal mobility)
– Κινητικότητα χρήστη (user mobility)
» Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν πρόσβαση σε
δίκτυα / υπηρεσίες όντας σε διαφορετικές γεωγραφικές
θέσεις.
» Δεν υποστηρίζεται απαραίτητα κινητικότητα της τερματικής
συσκευής.
– Κινητικότητα υπηρεσίας / συνόδου (service / session mobility)
» Αναφέρεται στη δυνατότητα του δικτύου να παρέχει
αδιάλειπτα υπηρεσίες στο τερματικό και θέση που επιλέγει
ο χρήστης.
» Οι ακριβείς υπηρεσίες που μπορεί να δεχθεί ο χρήστης
εξαρτώνται από τις δυνατότητες του τερματικού και του
δικτύου που εξυπηρετεί το τερματικό.

Κινητικότητα τερματικού
Προσωπική κινητικότητα
Δίκτυο
•ενσύρματο
Ασύρματο •ασύρματο
δίκτυο
•Ανάγκη μεταφοράς •Όχι απαραίτητα

του τερματικού μεταφορά του
•Να υπάρχει ραδιο- τερματικού
κάλυψη
Υποστήριξη Κινητικότητας
Ζώνη 4: Οικουμενική
Ζώνη 3:
Ημιαστική Ζώνη 2: Αστική Ζώνη 1: Κτίρια
MicroCell PicoCell
PicoCell
MacroCell
• Υποστήριξη / Διαχείριση Κινητικότητας.
– Συνεχής παρακολούθηση της τρέχουσας περιοχής στην οποία κινείται ο
χρήστης.
– Περιαγωγή των χρηστών χωρίς να υπάρχει διακοπή εξυπηρέτησης.
» Διαπομπή σε διαφορετική κυψέλη για αδιάλειπτη επικοινωνία
– Είδη Διαπομπής
» Οριζόντια Διαπομπή (Horizontal Handover)
Inter-domain (μεταξύ κελιών διαφορετικών παρόχων της ίδιας
τεχνολογίας )
Intra-domain (μεταξύ κελιών του ίδιου παρόχου δικτύου)
» Κάθετη Διαπομπή (μεταξύ κελιών διαφορετικών τεχνολογιών)

• Διαδικασία Μεταβίβασης Κλήσης (Handover Procedure)
– Είδη Διαπομπής
» Ομαλή (soft handover) – το κινητό τερματικό συντονίζεται με
το νέο σταθμό βάσης, πριν ακόμη εγκαταλείψει τον
προηγούμενο σταθμό βάσης. Με τον τρόπο αυτό δεν
υπάρχει απώλεια σύνδεσης. Το τηλέφωνο πρέπει να είναι σε
θέση να συντονίζεται με δύο συχνότητες την ίδια χρονική
στιγμή. Δεν υποστηρίζεται από τις συσκευές πρώτης και
δεύτερης γενιάς. Αναφέρεται και ως make before break.
» Απότομη (hard handover) – το κινητό τερματικό
εγκαταλείπει τον παλιό σταθμό βάσης πριν συντονισθεί με
τον καινούργιο σταθμό βάσης. Αν ο νέος σταθμός βάσης δεν
μπορεί να εξυπηρετήσει την κλήση (π.χ. γιατί δεν υπάρχει
καμία διαθέσιμη συχνότητα), τότε η κλήση διακόπτεται με
απότομο τρόπο. Αναφέρεται και ως break before make.

UMTS
GSM
WLAN
Κατακόρυφη διαπομπή
Οριζόντια διαπομπή

Απλοποιημένη Αρχιτεκτονική Κυψελωτών

Συστημάτων

• Απώτερος Στόχος κάθε σχεδίασης: σταδιακή εισαγωγή
επιπρόσθετων στοιχείων και λειτουργιών, με τέτοιο τρόπο
ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επίδραση κάθε αλλαγής στην
υπάρχουσα σταθερή επικοινωνιακή υποδομή.
• Η δομή των συστημάτων κινητών επικοινωνιών μπορεί να
θεωρηθεί ότι απαρτίζεται από τρία τμήματα
– Τμήμα Δικτύου Πρόσβασης (Access Network Segment)
» Επιτρέπει την ταυτόχρονη λειτουργία και συνεργασία της
κινητής μονάδας και του σταθερού δικτύου.
– Τμήμα Δικτύου Κορμού (Core Network Segment)
» Παρέχει λειτουργίες Μεταγωγής και Μετάδοσης.
– Τμήμα Ευφυούς Δικτύου (Intelligent Network Segment)
» Εμπεριέχει τη λογική και τα δεδομένα που κάνουν δυνατή
την παροχή υπηρεσιών στους χρήστες.

• Δομικά Στοιχεία Δικτύου
– Κινητό Τερματικό (Mobile Terminal – MT)
» Είναι η φυσική συσκευή που χρησιμοποιεί ο χρήστης
προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στο δίκτυο.
» Εμπεριέχει το απαραίτητο λογισμικό για την εκτέλεση των
λειτουργιών εκείνων που θα του επιτρέψουν την
επικοινωνία με το σύστημα κινητών επικοινωνιών.
– Υποσύστημα Σταθμού Βάσης (Base Station Subsystem – BSS)
» Αποτελεί το σημείο επαφής (interface) μεταξύ των MT και
του δικτύου. Το BSS υποστηρίζει την πρόσβαση των χρηστών
στο δίκτυο και παρέχει διαχείριση των ραδιοδιαύλων.
Αποτελείται από έναν Ελεγκτή Σταθμού Βάσης (Base Station
Controller –BSC), ο οποίος ελέγχει έναν αριθμό από
σταθμούς βάσης και από τους σταθμούς βάσης (Base
Transceiver Station – BTS).

– Σταθμός Βάσης (Base Transceiver Station – BTS)
» Αποτελείται από διατάξεις εκπομπής και λήψης
(συμπεριλαμβανομένων και των κεραιών), καθώς και από
διατάξεις επεξεργασίας του σήματος.
– Ελεγκτής Σταθμού Βάσης (Base Station Controller –BSC)
» Διαχειρίζεται ένα σύνολο από σταθμούς βάσης.
» Συνδέεται με ένα Κέντρο Μεταγωγής Συστήματος Κινητών
Επικοινωνιών (Mobile Switching Center- MSC).
» Παρέχει λειτουργίες μεταγωγής και λειτουργίες που
σχετίζονται με τον έλεγχο και τη διαχείριση κλήσεων και
συνδέσεων.

– Κέντρο Μεταγωγής Συστήματος Κινητών Επικοινωνιών (Mobile Switching Center- MSC)
» Συνιστά στοιχείο του επικοινωνιακού δικτύου κορμού.
» Αποτελεί το σημείο διασύνδεσης του συστήματος κινητών
επικοινωνιών με το κυρίως επικοινωνιακό δίκτυο.
» Υποστηρίζει λειτουργίες μεταγωγής.
» Επιτρέπει την ταυτόχρονη λειτουργία και συνεργασία του δικτύου
πρόσβασης (δηλ. των κινητών χρηστών) με το σταθερό δίκτυο.
» Κύριες λειτουργίες: Έλεγχος κλήσεων, διαπομπή, διαχείριση
κινητικότητας, ασφάλεια πληροφοριών.
– Βάση Δεδομένων του Δικτύου
» Ανάμεσα στα στοιχεία που περιλαμβάνει είναι οι τρέχουσες θέσεις των
χρηστών, τα δικαιώματα των χρηστών, η τρέχουσα κατάσταση του
δικτύου, οι δυνατότητες των τερματικών για την υποστήριξη των
υπηρεσιών.

• Λειτουργίες Πρόσβασης
– Όταν ένα MT ενεργοποιείται, αναζητεί το BTS εκείνο από το οποίο
λαμβάνει το ισχυρότερο σήμα. «Κλειδώνει» στο δίαυλο ελέγχου με
το ισχυρότερο σήμα.
– Όταν το MT θέλει να καλέσει, ενημερώνει μέσω του διαύλου
ελέγχου το BTS, ο οποίος του αποδίδει έναν ειδικό δίαυλο για την
παροχή στοιχείων σχετικά με τη ζητούμενη υπηρεσία.
– Η διαδικασία της πρόσβασης ολοκληρώνεται με την εκχώρηση
διαύλου ελέγχου για να χρησιμοποιηθεί από το κινητό τερματικό.
– Η διαδικασία της πρόσβασης μπορεί να επιτελεστεί και σε
περίπτωση που έχουμε εισερχόμενη κλήση για κάποιο κινητό
τερματικό σε συνέχεια της διαδικασίας αναζήτησης του κινητού
τερματικού.

• Ενεργοποίηση / Απενεργοποίηση MT (Attach / Detach)
– Μέσω αυτών των διαδικασιών, ο χρήστης ειδοποιεί το σύστημα ότι
επιθυμεί ή ότι δεν επιθυμεί αντίστοιχα να λαμβάνει κλήσεις.
– Οι λειτουργίες αυτές ενημερώνουν το δίκτυο σχετικά με την παρούσα
κατάσταση του τερματικού.
• Εγγραφή / Διαγραφή Χρήστη (User Registration / Deregistration)
– Μέσω της διαδικασίας εγγραφής χρήστη, ενημερώνεται το δίκτυο
σχετικά με το τερματικό στο οποίο επιθυμεί ο χρήστης να λαμβάνει τις
κλήσεις που απευθύνονται σε αυτόν.
– Έχει εισαχθεί για την υποστήριξη της κινητικότητας χρήστη (personal
mobility).
– Δεν έχει νόημα σε περίπτωση κινητικότητας τερματικού (terminal
mobility).
– Με τη διαδικασία διαγραφής χρήστη επιτελείται η αντίστροφη
λειτουργία, δηλαδή το δίκτυο ενημερώνεται ότι η συσχέτιση χρήστη
τερματικού, η οποία καθορίστηκε με τη διαδικασία εγγραφής χρήστη,
δεν ισχύει πλέον.

• Ενημέρωση Θέσης (Location Update)
– Κάθε MT για το χρονικό διάστημα που παραμένει ενεργοποιημένο πρέπει να
ενημερώνει το σύστημα σχετικά με την τρέχουσα θέση του.
– Η διαδικασία ενημέρωσης θέσης εκτελείται αυτόματα κάθε φορά που ένα τερματικό
ανιχνεύει αλλαγή της περιοχής εντοπισμού, καθώς κινείται μέσα στην περιοχή κάλυψης
ενός συγκεκριμένου δικτύου.
– Η περιοχή εντοπισμού αποτελείται από ένα σύνολο κυψελών.
– Από την ενεργοποίησή του και μετά, ένα τερματικό ανιχνεύει ένα προς ένα τα μέλη ενός
συγκεκριμένου συνόλου από κανάλια ελέγχου και συνεχώς συντονίζεται με το
ισχυρότερο. Ουσιαστικά εντοπίζει το καταλληλότερο BTS για την εξυπηρέτησή του.
– Μέσω του καναλιού ελέγχου το MT λαμβάνει γνώση σχετικά με την ευρύτερη περιοχή
(ομάδα από BTSs) στην οποία κινείται. Αν διαπιστώσει ότι η περιοχή αυτή έχει αλλάξει,
θα χρησιμοποιήσει αυτό το κανάλι για να ανανεώσει την πληροφορία που κρατά το
σύστημα σχετικά με την τρέχουσα θέση του.
– Στην περίπτωση που έχουμε επικαλυπτόμενες περιοχές, το τερματικό δεν θα
επιχειρήσει να εκτελέσει μία διαδικασία ενημέρωσης θέσης, όσο η ταυτότητα της
περιοχής εντοπισμού είναι διαθέσιμη.

Διαδικασία
ενημέρωσης θέσης με
επικαλυπτόμενες
περιοχές εντοπισμού

• Ενημέρωση Θέσης (Location Update)
– Περιοχή Εντοπισμού / Ενημέρωσης Θέσης (Location Area – LA)
» Περιοχή πέραν της οποίας το MT θα πρέπει να προβεί σε
ενημέρωση σχετικά με τη θέση του.
Μέγεθος περιοχής ενημέρωσης θέσης
» Η μικρότερη δυνατή LA ταυτίζεται με μία κυψέλη. Μία
τέτοια επιλογή ή γενικότερα μίας μικρής κλίμακας LA
συνεπάγεται υψηλότερους ρυθμούς ενημέρωσης δικτύου –
έντονο φορτίο σηματοδοσίας.
» Αντίθετα, η παραδοχή μίας μεγάλης κλίμακας LA
συνεπάγεται σημαντική επιφόρτιση αναφορικά με τον
ακριβή καθορισμό της κυψέλης εντός της οποίας κινείται το
MT.

• Εντοπισμός Θέσης /Αναζήτηση Καλούμενου
Τερματικού (Paging Procedure)
– Όταν κληθεί ο αριθμός κάποιου MT, η σχετική αίτηση προωθείται μέσω του συστήματος
στη βάση δεδομένων, προκειμένου να προσδιοριστεί η περιοχή εντοπισμού στην οποία
θα πραγματοποιηθεί η διαδικασία της αναζήτησης. Αυτή η διαδικασία αναφέρεται ως
διαδικασία εντοπισμού δεδομένων. Ελέγχεται επίσης εάν το τερματικό που
χρησιμοποιεί ο χρήστης είναι ενεργοποιημένο (έλεγχος κατάστασης τερματικού).
– Εν συνεχεία η αίτηση προωθείται μέχρι εκείνα τα στοιχεία του δικτύου (MSCs) που
έχουν καταχωρημένο το συγκεκριμένο MT σε κάποια LA. Στο σημείο αυτό
ενεργοποιείται η διαδικασία της αναζήτησης.
– Καταρχήν αποστέλλονται μηνύματα που περιλαμβάνουν τον κωδικό του καλούμενου
τερματικού προς τους BTSs των κυψελών της σχετικής LA. Κάθε BTS στέλνει μέσω του
διαύλου ελέγχου ένα αναλόγου περιεχομένου μήνυμα.
– Το κάθε ΜΤ είναι συντονισμένο με εκείνο το κανάλι που ακούει ευκρινέστερα. Μόλις
αναγνωρίσει τον κωδικό του αριθμό, συμπεραίνει ότι το μήνυμα το αφορά
αποκλειστικά. Στη συνέχεια, το MT αποκρίνεται στην αίτηση με μία αίτηση παροχής
πρόσβασης και η διαδικασία της αναζήτησης έχει ολοκληρωθεί.
– Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του paging, στα πλαίσια της διαδικασίας
εγκαθίδρυσης κλήσης, ακολουθούν οι έλεγχοι των δικαιωμάτων του χρήστη, και τέλος ο
συντονισμός του κινητού τερματικού με το κατάλληλο κανάλι προκειμένου να αρχίσει η
συνδιάλεξη.

• Εγκατάσταση Κλήσης (Call Set-Up)
– Ο χρήστης, αφού έχει επιτελέσει τη λειτουργία της πρόσβασης, αιτείται τη χρήση
κάποιας υπηρεσίας (π.χ. σύνδεση με κάποιο άλλο τερματικό).
– Η αίτηση φθάνει μέσω του διαύλου ελέγχου που του έχει αποδοθεί στο BTS και από
εκεί διαβιβάζεται στις αρμόδιες διαδικασίες του συστήματος που είναι επιφορτισμένες
με την επεξεργασία της αίτησης.
– Σε πρώτη φάση θα ελεγχθεί κατά πόσο ο χρήστης έχει το δικαίωμα χρήσης της
συγκεκριμένης υπηρεσίας (authentication, user profile inspection / authorization).
– Στη συνέχεια, ειδικά για την περίπτωση υπηρεσιών που περιλαμβάνουν καλούμενα
μέρη, έπονται η φάση της αναζήτησης του καλούμενου τερματικού και οι συναφείς
έλεγχοι των δικαιωμάτων των καλούμενων χρηστών.
– Εφόσον όλοι οι έλεγχοι ολοκληρωθούν με επιτυχία, έχουμε την τελική φάση της
διαδικασίας εγκατάστασης κλήσης, η οποία περιλαμβάνει την εγκατάσταση των
συνδέσεων.
» Ορίζονται οι ραδιοδίαυλοι (κανάλια) μέσω των οποίων θα
πραγματοποιηθεί η συνδιάλεξη.
» Ενημερώνονται τα εμπλεκόμενα μέρη (μέσω των διαύλων καναλιών)
για το κανάλι στο οποίο πρέπει να συντονιστούν προκειμένου να
αρχίσει η συνδιάλεξη.

Διαδικασία εγκαθίδρυσης σύνδεσης

• Τερματισμός Κλήσης (Call Release)
– Ο τερματισμός κλήσης επιτελείται με ανάλογο τρόπο εκείνου που χρησιμοποιείται στα
μη κινητά συστήματα επικοινωνιών. Οποιαδήποτε ενέργεια θα πρέπει να συνοδεύεται
από την αποστολή μηνύματος προς το αντίστοιχο BTS που να γνωστοποιεί ότι το κανάλι
έχει πλέον απελευθερωθεί.
• Διαδικασία Μεταβίβασης Κλήσης (Handover Procedure)
– Αφορά στην αλλαγή σημείου πρόσβασης του κινητού τερματικού στο δίκτυο.
– Η διενέργεια της διαδικασίας διαπομπής πρέπει να είναι διαφανής στο χρήστη, ο
οποίος δεν πρέπει να αντιληφθεί οτιδήποτε.
– Η πλέον πιθανή αφορμή ενεργοποίησής της είναι η πτώση στην απόδοση ενός
ραδιοδιαύλου.
» Απόδοση Ραδιοδιαύλου: καθορίζεται από την ισχύ του σήματος αφενός
και από την ποιότητα του σήματος αφετέρου, η οποία με τη σειρά της
καθορίζεται από παραμέτρους όπως το BER.
– Το δίκτυο μπορεί επίσης να επιβάλλει διαδικασία διαπομπής για λόγους
αποτελεσματικότερης διαχείρισης των πόρων του.

Παράδειγμα Κλήσης
Εξέλιξη των Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών

• Κινητή Τηλεφωνία
– Το 1946 έγινε η εγκατάσταση του πρώτου συστήματος τηλεφωνίας από
αυτοκίνητα στο Saint Luis.
• Το σύστημα χρησιμοποιούσε ένα μόνο μεγάλο πομπό στην κορυφή ενός ψηλού κτιρίου.
• Παρείχε υπηρεσίες ημι-αμφίδρομες σε χρήστες που κινούνταν με αυτοκίνητα, οι οποίοι
έπρεπε να πατούν ένα κουμπί όταν μιλούσαν, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο άκουγαν.
• Συστήματα push - to- talk. Εγκαταστάθηκαν σε πολλές πόλεις (τέλος της δεκαετίας του 1950).
Η τεχνολογία χρησιμοποιείται συχνά στους ασυρμάτους CB, στα ραδιοταξί, καθώς και στα
περιπολικά της αστυνομίας.
– Το 1960 εγκαταστάθηκε το IMTS (Improved Mobile Telephone System).
• Χρησιμοποιούσε έναν πομπό υψηλής ισχύος 200 Watt στην κορυφή ενός λόφου. Υποστήριζε
23 κανάλια, τα οποία εκτείνονταν από τα 150 MHz έως τα 450 MHz.
• Υποστήριζε υπηρεσίες αμφίδρομες.
• Λόγω του μικρού αριθμού καναλιών, οι χρήστες έπρεπε να περιμένουν αρκετή ώρα για να
βρουν διαθέσιμη συχνότητα για διεκπεραίωση κλήσης.
• Επιπρόσθετα, λόγω της υψηλής ισχύος του πομπού στην κορυφή του λόγου, τυχόν γειτονικά
συστήματα θα έπρεπε να βρίσκονται αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά το ένα από το
άλλο, ώστε να αποφεύγονται οι παρεμβολές.
• Η περιορισμένη χωρητικότητα έκανε το σύστημα μη πρακτικό.

• Κινητή Τηλεφωνία Πρώτης Γενιάς : Αναλογική
Φωνή
– Τα κυψελωτά συστήματα 1ης Γενιάς χρησιμοποιούν
• Αναλογική διαμόρφωση συχνότητας για μετάδοση φωνής (FM)
• Μεταλλαγή Μετατόπισης Συχνότητας (FSK) για μετάδοση
πληροφοριών ελέγχου – σηματοδοσία.
• Διαφορετικές κλήσεις χρησιμοποιούν διαφορετικές συχνότητες
(FDMA)
• Αναλογικά Κυψελωτά Συστήματα
– AMPS (Advanced Mobile Phone Service)
– TACS (Total Access Communication System)
– NMT (Nordic Mobile Telephone)
– C-450
– Radiocom 200
– RTMS (Radio Access Communication System)

• Κινητή Τηλεφωνία Πρώτης Γενιάς : Αναλογική Φωνή
– AMPS (Advanced Mobile Phone System)
• Εγκαταστάθηκε για πρώτη φορά το 1982 στις ΗΠΑ. Χρησιμοποιήθηκε επίσης στην
Αγγλία (TACS) και στην Ιαπωνία (MSC-L1).
• Η γεωγραφική περιοχή υποδιαιρείται σε κυψέλες (cells).
– Οι κυψέλες στο AMPS έχουν συνήθως διάμετρο 10 έως 20 Km.
– Στα ψηφιακά συστήματα οι κυψέλες είναι συνήθως μικρότερες.
• Κάθε κυψέλη χρησιμοποιεί ένα σύνολο συχνοτήτων, το οποίο δεν χρησιμοποιείται
από κανέναν από τους γείτονές της.
• Βασική ιδέα που δίνει στα κυψελωτά συστήματα πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα
από τα προηγούμενα συστήματα είναι η χρήση σχετικά μικρών κυψελών και η
επαναχρησιμοποίηση συχνοτήτων μετάδοσης σε κοντινές (αλλά όχι γειτονικές)
κυψέλες.
– Ενώ ένα σύστημα IMTS με διάμετρο 100 Km μπορεί να έχει μία κλήση σε κάθε
συχνότητα, ένα σύστημα AMPS μπορεί να έχει 100 κυψέλες των 10 Km στην ίδια
περιοχή, έτσι ώστε να μπορεί να έχει 10 με 15 κλήσεις σε κάθε συχνότητα, αλλά σε
κυψέλες αρκετά απομακρυσμένες μεταξύ τους.

• Κινητή Τηλεφωνία Πρώτης Γενιάς : Αναλογική Φωνή
• Στο κέντρο κάθε κυψέλης βρίσκεται ένας Σταθμός Βάσης (Base
Transceiver Station - BTS) προς τον οποίο μεταδίδουν όλα τα
τηλέφωνα της κυψέλης. Ο Σταθμός Βάσης υποστηρίζει την
πρόσβαση των χρηστών στο δίκτυο και παρέχει διαχείριση
ραδιοδιαύλων.
• Σε μικρά συστήματα, όλοι οι σταθμοί βάσης συνδέονται σε ένα
μόνο Κέντρο Μεταγωγής Κινητής Τηλεφωνίας (Mobile Switching
Center – MSC).
• Σε μεγαλύτερα συστήματα χρησιμοποιούνται περισσότερα
Κέντρα Μεταγωγής, τα οποία συνδέονται σε κέντρα μεταγωγής
δεύτερου επιπέδου κ.ο.κ.
• Τα Κέντρα Μεταγωγής επικοινωνούν με τους Σταθμούς Βάσης, και
διασυνδέουν το Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών με το δίκτυο
κορμού του σταθερού δικτύου, το οποίο παρέχει λειτουργίες
μεταγωγής και μετάδοσης.

• Κινητή Τηλεφωνία Πρώτης Γενιάς : Αναλογική
Φωνή
• Διαθέσιμο φάσμα 50 MHz στις περιοχές 824-849 MHz και
869-894 MHz.
• Χρησιμοποιεί 832 πλήρως αμφίδρομους ραδιοδιαύλους.
• Το εύρος κάθε ραδιοδιαύλου είναι 30 KHz (ανά
κατεύθυνση).
• Υπάρχουν 21 ραδιοδίαυλοι δεσμευμένοι για πληροφορίες
ελέγχου (δίαυλοι ελέγχου).
• Τυπικό σχέδιο επαναχρησιμοποίησης: χρησιμοποιεί ομάδες
των 12 κυψελών ή ομάδες των 7 κυψελών με τρεις τομείς
ανά κυψέλη.

• Κινητή Τηλεφωνία Δεύτερης Γενιάς : Ψηφιακή Φωνή
– Η ανάπτυξη τεχνικών κωδικοποίησης ομιλίας με χαμηλό ρυθμό
μετάδοσης συνετέλεσε στην πλήρη ψηφιοποίηση των συστημάτων 2ης
Γενιάς.
– Xρήση τεχνικών TDMA και CDMA ως εναλλακτικών λύσεων της FDMA.
– Χρήση τεχνικών κρυπτογράφησης για την ασφάλεια πληροφοριών.
– Χρήση μηχανισμών ανίχνευσης και διόρθωσης σφαλμάτων.
– Ψηφιακά Κυψελωτά Συστήματα

• D-AMPS (Digital -Advanced Mobile Phone System)
• GSM (Global System for Mobile communications)
• DCS-1800 (Digital Cellular System 1800)
• IS-54 (Βόρεια Αμερική / TDMA)
• PDC (Personal Digital Cellular)
– Ιαπωνία / TDMA.
• IS-95 (Βόρεια Αμερική / CDMA) - cdmaOne

– CDMA
• Τεχνική Πολλαπλής Πρόσβασης Διαίρεσης Κώδικα (Code Division Multiple Access)
– Βασική Ιδέα: Κάθε bit του αρχικού σήματος αντικαθιστάται από πολλά
bit (k chips), σύμφωνα με ένα προκαθορισμένο σχέδιο μέσα στο
μεταδιδόμενο σήμα.
– Εάν ο ρυθμός μετάδοσης του αρχικού σήματος είναι D, ο ρυθμός
μετάδοσης του τελικού σήματος είναι kD.
– Συνήθως, έχουμε 64 ή 128 chips ανά bit.
– Η αύξηση του ρυθμού μετάδοσης από τα D bps στα kD bps γίνεται μόνο
αν αυξηθεί το διαθέσιμο εύρος ζώνης κατά ένα παράγοντα k, γεγονός
που κάνει την CDMA μία τεχνική εξάπλωσης φάσματος.
– Αν έχουμε μία διαθέσιμη ζώνη συχνοτήτων 1 MHz και 100 σταθμούς, με
την FDM κάθε σταθμός θα είχε 10 KHz και θα μπορούσε να στέλνει στα
10 Κbps (υποθέτοντας 1 bit / Hz). Με την τεχνική CDMA κάθε σταθμός
χρησιμοποιεί ολόκληρο το 1 MHz, οπότε ο ρυθμός μετάδοσης των chips
είναι 1.000.000 chips / sec. Με λιγότερα από 100 chips / bit, ο τελικός
ρυθμός μετάδοσης / σταθμό είναι μεγαλύτερος για την CDMA από ότι
για την FDM.
– Επιτυγχάνεται πολλαπλή πρόσβαση σε όλη τη χωρητικότητα του κοινού
μέσου με μικρές μόνο παρεμβολές.

– D-AMPS (Digital -Advanced Mobile Phone System)
• Το D-AMPS σχεδιάστηκε προσεκτικά για να συνυπάρχει με το AMPS.
• Χρησιμοποιεί ραδιοδιαύλους των 30 KHz όπως και το AMPS και στις ίδιες
συχνότητες, οπότε ένας ραδιοδίαυλος μπορεί να είναι αναλογικός και οι γειτονικοί
του να είναι ψηφιακοί.
• Ανάλογα με το πλήθος τηλεφώνων σε μία κυψέλη, το MSC που διαχειρίζεται την
κυψέλη αποφασίζει ποιοι ραδιοδίαυλοι είναι αναλογικοί και ποιοι ψηφιακοί, ενώ
μπορεί να αλλάζει τύπους ραδιοδιαύλων δυναμικά, καθώς αλλάζει η σύνθεση των
κινητών σε μία κυψέλη.
• Όταν το D-AMPS παρουσιάστηκε ως υπηρεσία, του διατέθηκε μία νέα ζώνη
συχνοτήτων, ώστε να ικανοποιηθεί το αναμενόμενο αυξημένο φορτίο.
– Ανερχόμενα κανάλια: στη ζώνη συχνοτήτων 1850 – 1910 MHz
– Κατερχόμενα κανάλια: στη ζώνη συχνοτήτων 1930 – 1990 MHz
– Πολλά τηλέφωνα D-AMPS μπορούν να χρησιμοποιούν τόσο τη ζώνη των 850 MHz, όσο
και τη ζώνη των 1900 MHz, έτσι ώστε να έχουν μεγαλύτερο εύρος διαθέσιμων καναλιών.

• Σε ένα κινητό τηλέφωνο D-AMPS, το σήμα φωνής που λαμβάνεται από το
μικρόφωνο ψηφιοποιείται και συμπιέζεται λαμβάνοντας υπόψη τις ακριβείς
ιδιότητες του ανθρώπινου φωνητικού συστήματος για να κατεβάσει το εύρος
ζώνης από τα 56 Kbps της τυπικής κωδικοποίησης PCM στα 8 Kbps ή και λιγότερα.
• Η συμπίεση γίνεται από τον κωδικοποιητή φωνής (vocoder) στο τηλέφωνο και όχι
στο σταθμό βάσης ή στο τερματικό κέντρο, έτσι ώστε να μειωθεί σημαντικά το
πλήθος των bit που αποστέλλονται στην ασύρματη σύνδεση.
• Στην κινητή τηλεφωνία υπάρχει τεράστιο κέρδος από το γεγονός ότι η συμπίεση
λαμβάνει χώρα στο τηλέφωνο.
• Συγκεκριμένα, στο D-AMPS τρεις χρήστες μπορούν να μοιράζονται ένα μόνο
ζεύγος συχνοτήτων χρησιμοποιώντας πολύπλεξη με διαίρεση χρόνου.
– Κάθε ζεύγος συχνοτήτων υποστηρίζει 25 πλαίσια / δευτ. των 40 msec το καθένα. Κάθε
πλαίσιο διαιρείται σε έξι χρονικές υποδοχές (time-slots) των 6,67 msec η κάθε μία.
– Κάθε πλαίσιο υποστηρίζει τρεις χρήστες, οι οποίοι χρησιμοποιούν με τη σειρά τις
ανερχόμενες και τις κατερχόμενες συνδέσεις.

• Συγκεκριμένα, στο D-AMPS τρεις χρήστες μπορούν να μοιράζονται
ένα μόνο ζεύγος συχνοτήτων χρησιμοποιώντας πολύπλεξη με
διαίρεση χρόνου.
– Κάθε χρονική υποδοχή έχει μήκος 324 bit, από τα οποία τα 64 bit
χρησιμοποιούνται για χρόνο προστασίας, συγχρονισμό και έλεγχο,
αφήνοντας 260 bit για το ωφέλιμο φορτίο του χρήστη. Από αυτά τα 101
bit χρησιμοποιούνται για διόρθωση σφαλμάτων πάνω από την
ασύρματη σύνδεση, οπότε τελικά μένουν μόνο 159 bit για τη
συμπιεσμένη ομιλία.
– Με 50 χρονικές υποδοχές /δευτ. που χρησιμοποιούνται από ένα χρήστη,
το εύρος ζώνης που διατίθεται για συμπιεσμένη ομιλία είναι 7,95 Κbps.
• Χρησιμοποιώντας καλύτερους αλγορίθμους συμπίεσης, η ομιλία
μπορεί να μειωθεί μέχρι τα 4 Kbps, οπότε μπορούν να χωρέσουν
έξι χρήστες σε ένα πλαίσιο.

D-AMPS Σύστημα με (a) τρεις χρήστες και (b) έξι

χρήστες

• Σε γενικές γραμμές το σύστημα D-AMPS δουλεύει όπως το AMPS, αν και η δομή
ελέγχου του είναι πολύπλοκη.
– Όταν ενεργοποιηθεί ένα κινητό, έρχεται σε επαφή με το σταθμό βάσης από τον οποίο
λαμβάνει το ισχυρότερο σήμα για να ανακοινώσει την ύπαρξή του και μετά
παρακολουθεί ένα κανάλι ελέγχου για εισερχόμενες κλήσεις. Μόλις εντοπισθεί ένα νέο
κινητό στην περιοχή δικαιοδοσίας του, το MSC ενημερώνει την οικεία βάση του χρήστη
για τη θέση όπου βρίσκεται, ώστε να δρομολογούνται οι κλήσεις κατάλληλα.
• Μία διαφορά ανάμεσα στα δύο συστήματα είναι ο τρόπος χειρισμού της
διαπομπής.
– Στο AMPS, το MSC χειρίζεται πλήρως τη διαδικασία της διαπομπής, χωρίς βοήθεια από
τις κινητές συσκευές. Συγκεκριμένα, το MSC που διαχειρίζεται το σταθμό βάσης που έχει
τον έλεγχο του τερματικού, όταν το τερματικό απομακρύνεται, παρατηρεί ότι το σήμα
του τηλεφώνου εξασθενεί και ρωτάει όλους τους σταθμούς βάσης που το περιβάλλουν
πόση ισχύ λαμβάνουν από το τηλέφωνο. Στη συνέχεια, το MSC μεταφέρει τον έλεγχο
στην κυψέλη που λαμβάνει το ισχυρότερο σήμα από το τηλέφωνο. Το τηλέφωνο
ενημερώνεται για την αλλαγή του σταθμού βάσης και αν υπάρχει κάποια κλήση σε
εξέλιξη θα ζητηθεί από το τηλέφωνο να τη μεταφέρει σε ένα νέο κανάλι.
– Στο D-AMPS, κατά το 1/3 του χρόνου, ένα κινητό ούτε στέλνει ούτε λαμβάνει. Επομένως,
μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις χρονικές υποδοχές για να μετρήσει την ποιότητα
της γραμμής. Μόλις ανακαλύψει ότι το σήμα έχει εξασθενήσει, στέλνει ένα σήμα στο
MSC, το οποίο μπορεί να διακόψει τη σύνδεση για να συντονισθεί το κινητό σε κάποιον
άλλο σταθμό βάσης. Η τεχνική αυτή ονομάζεται Διαπομπή Υποβοηθούμενη από το
Κινητό (Mobile Assisted Handover).

– GSM (Global System for Mobile Communications)
• Σε μία πρώτη προσέγγιση το GSM είναι παρόμοιο με το D-AMPS.
– Και τα δύο είναι κυψελωτά συστήματα.
– Και στα δύο συστήματα χρησιμοποιείται πολυπλεξία διαίρεσης συχνότητας
συνδυασμένη με πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου.
• Οι ραδιοδίαυλοι του GSM είναι πολύ ευρύτεροι από τους ραδιοδιαύλου του D-
AMPS (200 KHz έναντι 30 KHz / ανά κατεύθυνση), ενώ περιέχουν σχετικά λίγο
περισσότερους χρήστες (8 έναντι 3), παρέχοντας έτσι στο GSM πολύ υψηλότερο
ρυθμό μετάδοσης δεδομένων ανά χρήστη από ότι στο D-AMPS.
• Ένα σύστημα GSM έχει 124 ζεύγη μονόδρομων ραδιοδιαύλων, κάθε ένας από τους
οποίους έχει εύρος 200 KHz και υποστηρίζει 8 χωριστές συνδέσεις,
χρησιμοποιώντας πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου.
– Θεωρητικά, μπορούν να υποστηριχθούν 992 δίαυλοι σε κάθε κυψέλη.
– Η μετάδοση και η λήψη δεν πραγματοποιούνται στην ίδια χρονική υποδοχή, επειδή οι
πομποδέκτες δεν μπορούν ταυτόχρονα να μεταδίδουν και να λαμβάνουν και
χρειάζονται χρόνο για να αλλάξουν κατάσταση.
GSM Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών

• Τα πλαίσια TDM αποτελούνται από οκτώ πλαίσια δεδομένων (οκτώ χρονικές
υποδοχές).
– Κάθε πλαίσιο δεδομένων αποτελείται από 148 bit και καταλαμβάνει τον δίαυλο για 577
μsec (547 +30 μsec χρόνος προστασίας μετά από κάθε υποδοχή).
– Κάθε πλαίσιο δεδομένων ξεκινάει και τελειώνει με τρία bit 0, έτσι ώστε να διακρίνονται
τα διαδοχικά πλαίσια δεδομένων.
– Περιέχει επιπρόσθετα δύο πεδία Πληροφοριών των 57 bit, με το κάθε ένα από αυτά να
περιέχει ένα bit ελέγχου που δείχνει κατά πόσο το επόμενο πεδίο Πληροφοριών
περιέχει φωνή ή δεδομένα. Ανάμεσα στα πεδία Πληροφοριών υπάρχει ένα πεδίο
Συγχρονισμού, το οποίο χρησιμοποιείται από το δέκτη για να συγχρονιστεί με τα όρια
των πλαισίων του αποστολέα.
• Τα πλαίσια TDM οργανώνονται σε πολυπλαίσια, τα οποία αποτελούνται από 26
πλαίσια TDM ή από 51 πλαίσια TDM.
• Αφού ένα πλαίσιο δεδομένων ενός χρήστη μπορεί να μεταδοθεί μόνο κάθε 4,615
msec, έχουμε μία ταχύτητα 32,06 Kbps – διπλάσια από αυτή του D-AMPS, το οποίο
επιτυγχάνει μετάδοση 324 bit 50 φορές το δευτερόλεπτο, δηλ. 16,2 Kbps.

Δημόσιο επίγειο δίκτυο κινητών επικοινωνιών (PLMN)
GSM
GSM
GSM
Network
Network
NetworkAA
HLR
VLR
PSTN
PSTN
PSTN
MSC Gateway
MSC
BSC
GSM
GSM
GSM
Network
Network
Network BB
BTS
BTS
BTS
BSS


• Σηματοδοσία και έλεγχος υπηρεσιών – βασίζεται στα ευφυή δίκτυα
– Η σηματοδοσία ανάμεσα στα MSC και τα εξωτερικά δίκτυα που αφορά κλήσεις
χρησιμοποιεί το ISDN User Part (ISUP), ενώ η σηματοδοσία μεταξύ MSC και
καταχωρητών θέσης (HLR) πραγματοποιείται μέσω του Mobile Application Part of
SS#7.

• Σηματοδοσία και έλεγχος υπηρεσιών – βασίζεται στα ευφυή δίκτυα
– Η παροχή συμπληρωματικών υπηρεσιών γίνεται από ένα πρόσθετο IN δίκτυο στο
GSM σύστημα, το οποίο ονομάζεται CAMEL (Customized Applications for Mobile
Network Enhanced Logic)
– Νέα SCPs εισάγονται για την παροχή υπηρεσιών. Αυτά είναι τα gsmSCF.
– Τα gsmSSF αναγνωρίζουν ότι ζητείται κάποια συμπληρωματική υπηρεσία.

• Κανάλια Ελέγχου
– Κανάλι Ελέγχου Εκπομπής (Broadcast Control Channel)
» Είναι μία συνεχής ροή εξόδου από τον σταθμό βάσης, η οποία περιέχει
την ταυτότητα του σταθμού βάσης.
» Όλοι οι κινητοί σταθμοί παρακολουθούν την ισχύ του σήματος αυτού
για να δουν αν έχουν μετακινηθεί σε κάποια άλλη κυψέλη.
– Αφιερωμένο Κανάλι Ελέγχου (Dedicated Control Channel)
» Χρησιμοποιείται για ενημέρωση τοποθεσίας, καταχώρηση και
εγκαθίδρυση κλήσεων.
» Συγκεκριμένα, κάθε σταθμός βάσης διατηρεί μία βάση δεδομένων με
τους κινητούς σταθμούς που βρίσκονται την τρέχουσα στιγμή στη
δικαιοδοσία του. Οι πληροφορίες που απαιτούνται για την τήρηση
αυτής της βάσης δεδομένων στέλνονται στο αφιερωμένο κανάλι
ελέγχου.

• Κανάλια Ελέγχου
– Κοινό Κανάλι Ελέγχου (Common Control Channel)
» Διαιρείται σε τρία λογικά υποκανάλια.
» Το πρώτο είναι το κανάλι ειδοποίησης (paging channel), το οποίο
χρησιμοποιείται από το σταθμό βάσης για την ανακοίνωση
εισερχόμενων κλήσεων. Κάθε κινητός σταθμός το παρακολουθεί
συνεχώς για να εντοπίσει κλήσεις, στις οποίες θα πρέπει να απαντήσει.
» Το δεύτερο είναι το κανάλι τυχαίας προσπέλασης (random access
channel), το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να ζητούν να τους
παραχωρηθεί μία υποδοχή στο αφιερωμένο κανάλι ελέγχου. Αν
υπάρξει διένεξη σε δύο αιτήσεις, αυτές παραμορφώνονται και θα
πρέπει να αποσταλούν εκ νέου. Χρησιμοποιώντας την υποδοχή στο
αφιερωμένο κανάλι ελέγχου, το κινητό τερματικό μπορεί να
εγκαθιδρύσει μία κλήση.
» Το τρίτο υποκανάλι είναι το κανάλι παραχώρησης πρόσβασης (access
grant channel), στο οποίο ανακοινώνεται η παραχώρηση της χρονικής
υποδοχής στο αφιερωμένο κανάλι ελέγχου.

• Προς τα Συστήματα Κινητών Επικοινωνιών 3ης Γενιάς
– Συστήματα 2,5 G
• GPRS (General Packet Radio Service)
– Δίκτυο μεταγωγής πακέτων πάνω από το D-AMPS ή το GSM.
– Επιτρέπει στους κινητούς σταθμούς να στέλνουν και να λαμβάνουν πακέτα IP σε μία
κυψέλη.
– Ρυθμός μετάδοσης: Μπορεί να φθάσει τα 160 Kbps.
– Μερικές χρονικές υποδοχές σε κάποιες συχνότητες δεσμεύονται για κίνηση πακέτων
δεδομένων. Το πλήθος και η θέση των χρονικών υποδοχών μπορεί να ορίζεται δυναμικά
από το σταθμό βάσης, ανάλογα με το λόγο κίνησης φωνής προς δεδομένα στην κυψέλη.
– Οι πόροι χρησιμοποιούνται από κοινού από τους ενεργούς χρήστες.
• EDGE (Enhanced Data Rates for GSM Evolution)
– Εισαγωγή νέων τεχνικών διαμόρφωσης (8PSK) – υποστήριξη περισσότερων bit / baud (3
bit / baud).
– Περισσότερα bit / baud σημαίνει περισσότερα σφάλματα / baud, οπότε το σύστημα
EDGE έχει εννιά διαφορετικές μεθόδους διαμόρφωσης και διόρθωσης σφαλμάτων, οι
οποίες διαφέρουν στο ποσοστό του εύρους ζώνης το οποίο αφιερώνεται για τη
διόρθωση σφαλμάτων που εισάγονται λόγω της υψηλότερης ταχύτητας.
– Ρυθμός μετάδοσης: Μπορεί να φθάσει τα 386 Kbps.
• EGPRS (Enhanced GPRS)
– Εφαρμογή του EDGE στο GPRS
– Επιτυγχάνονται περίπου τριπλάσιοι ρυθμοί από εκείνους του κλασικού GPRS.

• Κινητή Τηλεφωνία Τρίτης Γενιάς : Ψηφιακή Φωνή &
Δεδομένα
– ITU– Εξέδωσε το πρόγραμμα δράσης IMT-2000 για να φθάσουμε σε
σύγκλιση φωνής και δεδομένων με ασύρματες διασυνδέσεις υψηλού
• Ο αριθμός 2000 σήμαινε τρία πράγματα:
– Το έτος στο οποίο το σύστημα θα έμπαινε σε λειτουργία.
– Τη συχνότητα στην οποία το σύστημα θα λειτουργούσε (σε MHz).
– Το εύρος ζώνης που θα έπρεπε να προσφέρει (σε KHz).
• Βασικές υπηρεσίες που θα παρέχει το δίκτυο IMT-2000 στους χρήστες τους είναι:
– Μετάδοση φωνής υψηλής ποιότητας.
– Ανταλλαγή μηνυμάτων.
– Πολυμεσικές Εφαρμογές.
– Πρόσβαση στο Internet.
– Ομαδικά Παιχνίδια.
– Κινητό Εμπόριο.
– Εικονοδιάσκεψη
• Επίτευξη υψηλών ρυθμών μετάδοσης
– 2 Mbps για εσωτερικούς χώρους, 384 Kbps για χρήστες που κινούνται με μικρή
ταχύτητα (πεζούς) και 144 Kbps για χρήστες με ταχύτητα μέχρι 50 Km /h.

• Κινητή Τηλεφωνία Τρίτης Γενιάς : Ψηφιακή
Φωνή & Δεδομένα
– ITU– Εξέδωσε το πρόγραμμα δράσης IMT-2000 για να
φθάσουμε σε σύγκλιση φωνής και δεδομένων με
ασύρματες διασυνδέσεις υψηλού εύρους ζώνης.
• Πρώτη Κύρια Τεχνολογική Λύση
– W-CDMA (Wideband CDMA)
» Χρησιμοποιεί εξάπλωση φάσματος άμεσης ακολουθίας.
» Δουλεύει σε εύρος ζώνης 5 MHz και συνεργάζεται με δίκτυα
GSM. Συγκεκριμένα, έχει την εξής ιδιότητα: ένας χρήστης
μπορεί να βγει από μία κυψέλη W-CDMA και να μπει σε μία
κυψέλη GSM χωρίς να χαθεί η κλήση του.
» Το σύστημα αυτό προωθήθηκε έντονα από την Ε.Ε., η οποία
το ονόμασε Παγκόσμιο Σύστημα Κινητών Επικοινωνιών
(Universal Mobile Telecommunications System).

• Κινητή Τηλεφωνία Τρίτης Γενιάς : Ψηφιακή Φωνή &
Δεδομένα
– ITU– Εξέδωσε το πρόγραμμα δράσης IMT-2000 για να φθάσουμε σε
σύγκλιση φωνής και δεδομένων με ασύρματες διασυνδέσεις υψηλού
• Δεύτερη Κύρια Τεχνολογική Λύση
– CDMA2000
» Αποτελεί εξέλιξη του cdmaOne.
» Χρησιμοποιεί εξάπλωση φάσματος άμεσης ακολουθίας.
» Δουλεύει σε εύρος ζώνης 5 MHz, αλλά δεν συνεργάζεται με δίκτυα
GSM. Αποτελεί επέκταση του CDMA όπως περιγράφεται στο διεθνές
πρότυπο IS-95 και είναι συμβατό προς τα πίσω με αυτό.
» Άλλες τεχνικές διαφορές με το W-CDMA είναι ο διαφορετικός ρυθμός
μετάδοσης chips, η διαφορετική διάρκεια πλαισίων, η χρήση
διαφορετικού φάσματος και η διαφορετική μέθοδος συγχρονισμού.

Node B
MSC/ GMSC PSTN, ISDN
RNC
UE VLR PLMN
Node
B
HLR
Node B
RNC SGSN GGSN Δίκτυο ΙΡ
Node B
UTRAN Δίκτυο κορμού Εξωτερικά Δίκτυα
UE: User Equipment SGSN: Serving GPRS Support
Node
RNC: Radio Network Controller GGSN: Gateway GPRS Support
Node
UTRAN: UMTS Terrestrial Radio Access Network
Αρχιτεκτονική Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών

Αρχιτεκτονική Συστημάτων Κινητών Επικοινωνιών 3ης

Γενιάς

• Κινητή Επικοινωνία Τέταρτης Γενιάς : Ψηφιακή Φωνή &
Δεδομένα
– Τα συστήματα κινητών επικοινωνιών 4G θα εστιάζουν στους χρήστες
και στις εφαρμογές.
– Στόχος: Η παροχή πρόσβασης κάθε χρήστη σε οποιοδήποτε πόρο
(υπηρεσία, υπολογιστή, βάση δεδομένων, κλπ) ανεξάρτητα της
γεωγραφικής θέσης του χρήστη, της χρονικής στιγμής που ο χρήστης
αιτείται την πρόσβαση, του τερματικού που χρησιμοποιεί (π.χ.,
υπολογιστής, κινητό), της ετερογένειας των υποκείμενων δικτύων
πρόσβασης, ενώ ανά πάσα χρονική στιγμή ο χρήστης θα πρέπει να
είναι βέλτιστα συνδεδεμένος μέσω του δικτύου που ανταποκρίνεται
καλύτερα στις ιδιαίτερες προτιμήσεις και απαιτήσεις του.

• Κινητή Επικοινωνία Τέταρτης Γενιάς : Ψηφιακή
– Προτεινόμενα Χαρακτηριστικά
• Βασίζεται στο IP.
– Τεχνολογία μεταγωγής πακέτου σε όλα τα στάδια του δικτύου.
– Εισαγωγή του IP Multimedia Subsystem (IMS).
• Υψηλό εύρος ζώνης.
• Συνδεσιμότητα παντού.
• Διαφανής ενοποίηση με τα ενσύρματα δίκτυα.
• Υψηλή ποιότητα υπηρεσιών για πολυμεσικές εφαρμογές.
• Προσαρμοστική διαχείριση πόρων και φάσματος.
• Υλοποίηση πομποδεκτών σε λογισμικό (software radios).

• Κινητή Επικοινωνία Τέταρτης Γενιάς : Ψηφιακή
– Τεχνολογίες
• Long Term Evolution (LTE) και Long Term Evolution –
Advanced (LTE-Advanced)
• WiMAX (IEEE 802.16m)
• Ενδιάμεσα βήματα (Κινητή Επικοινωνία 3.5 G)
– High Speed Packet Access
– High Speed Packet Access +
– ΙΕΕΕ 802.16d (υποστήριξη νομαδικότητας – ο χρήστης μπορεί να
κινείται, αλλά διακόπτεται η σύνδεσή του κατά την αλλαγή
κυψέλης)
– IEEE 802.16e (υποστήριξη φορητότητας – διακόπτεται η
υπηρεσία, αλλά όχι η σύνδεση στο δίκτυο)

Συστήματα Κινητών Επικοινωνιών βασισμένα στο IP

• Δρομολόγηση σε Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων
– Τεχνικές Μεταγωγής Πακέτου
• Τεχνική Αυτοδύναμου Πακέτου
• Τεχνική Νοητού Κυκλώματος
– Χαρακτηριστικά Δρομολόγησης
– Στρατηγικές Δρομολόγησης
• Στατική Δρομολόγηση
– Δρομολόγηση Ελαχίστου Κόστους / Συντομότερης Διαδρομής
• Πλημμύρα
• Τυχαία Δρομολόγηση
• Προσαρμοστική Δρομολόγηση
– Δρομολόγηση με Διανύσματα Απόστασης
– Δρομολόγηση με Κατάσταση Συνδέσμων
• Ιεραρχική Δρομολόγηση
• Δρομολόγηση με Εκπομπή
• Δρομολόγηση με Πολυδιανομή
• Δρομολόγηση σε περιβάλλον κινητής υπολογιστικής
• Δρομολόγηση σε δίκτυα χωρίς υποδομή
Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων

• Η μεταγωγή πακέτου σχεδιάστηκε για να παρέχει μία πιο αποδοτική
λειτουργία από τη μεταγωγή κυκλώματος για καταιγιστική κίνηση δεδομένων
(busrty traffic)
• Με τη μεταγωγή πακέτου, ένας σταθμός μεταδίδει ενότητες δεδομένων (στο
μέγεθος των οποίων έχει τεθεί ένα άνω όριο) που ονομάζονται πακέτα.
Παράδειγμα σύνδεσης μέσω δικτύου μεταγωγής πακέτων

• Δίκτυα Μεταγωγής
– Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτου
• Δίκτυα Μεταγωγής Αυτοδύναμου Πακέτου (Datagram
Switching)
– Κάθε πακέτο αντιμετωπίζεται αυτοτελώς. Κάθε κόμβος επιλέγει
τον επόμενο κόμβο, λαμβάνοντας υπόψη πληροφορίες από
γειτονικούς κόμβους σχετικά με την κίνηση, την αποτυχία μίας
σύνδεσης, και ούτω καθεξής. Επομένως, πακέτα με την ίδια
διεύθυνση προορισμού δεν ακολουθούν πάντα την ίδια
διαδρομή. Υπάρχει ενδεχόμενο τα πακέτα να φθάσουν εκτός
σειράς στον προορισμό, οπότε στην περίπτωση αυτή χρειάζεται
να γίνει αναδιάταξη των πακέτων.
• Δίκτυα Μεταγωγής Νοητού Κυκλώματος (Virtual Circuit)
– Καθορίζεται μία διαδρομή ανάμεσα σε δύο τερματικά και όλα τα
πακέτα ακολουθούν την ίδια διαδρομή. Για τη διάρκεια της
νοητής σύνδεσης, η διαδρομή παραμένει σταθερή.

• Δίκτυα Μεταγωγής
– Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτου
• Δίκτυα Μεταγωγής Αυτοδύναμου Πακέτου (Datagram Switching)
– Κάθε πακέτο ακολουθεί διαφορετικούς δρόμους προκειμένου να φθάσει στον
προορισμό του.
– Ασυνδεμοστραφής Τεχνική (Connectionless).
– Δεν έχουμε εγκατάσταση σύνδεσης.
– Αυξημένη Διαθεσιμότητα.
• Δίκτυα Μεταγωγής Νοητού Κυκλώματος (Virtual Circuit)
– Πριν αποσταλούν τα πακέτα, εγκαθίσταται μία νοητή σύνδεση μεταξύ του αποστολέα
και του παραλήπτη, από όπου θα περάσουν όλα τα πακέτα του μηνύματος.
– Συνδεμοστραφής Τεχνική (Connection oriented).
– Σωστή ταξινόμηση και έλεγχος ορθότητας των παραληφθέντων πακέτων.
– Δυνατότητα για έλεγχο ροής.
– Μικρές μεταβολές στη χρονική απόκριση.
– Μικρότερο επιβάρυνση (overhead).

Παράδειγμα μεταγωγής
αυτοδύναμου πακέτου
Παράδειγμα μεταγωγής
νοητού κυκλώματος

Μέγεθος Πακέτου στα

Αλληλουχία διαδικασιών για τη μετάδοση δεδομένων σε (a)

δίκτυα μεταγωγής κυκλώματος, (b) δίκτυα μεταγωγής νοητού
κυκλώματος και (c) δίκτυα μεταγωγής αυτοδύναμου πακέτου

• Δίκτυα
– Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων
• Εξωτερική Λειτουργία
– Αναφέρεται στη διεπαφή σταθμού με το δίκτυο.
– Λειτουργία Μεταγωγής Αυτοδύναμου Πακέτου (ο σταθμός
προορισμού πρέπει να έχει τη δυνατότητα ταξινόμησης των
πακέτων που λαμβάνει).
– Λειτουργία Μεταγωγής Νοητού Κυκλώματος.
• Εσωτερική Λειτουργία
– Αναφέρεται στο Δίκτυο.
– Λειτουργία Μεταγωγής Αυτοδύναμου Πακέτου.
– Λειτουργία Μεταγωγής Νοητού Κυκλώματος.
– Σε περίπτωση που ο σταθμός αποστολής έχει καθορίσει
λειτουργία μεταγωγής νοητού κυκλώματος και το δίκτυο
λειτουργεί με μεταγωγή αυτοδύναμου πακέτου, ο κόμβος που
συνδέεται στο σταθμό προορισμού αποθηκεύει τα πακέτα και τα
ταξινομεί πριν να τα αποστείλει στο σταθμό.

• Δρομολόγηση
– Λειτουργία του Επιπέδου Δικτύου.
– Η δρομολόγηση στα δίκτυα μεταγωγής πακέτων
βασίζεται στην εύρεση της ελαχίστου κόστους
διαδρομής μέσα στο δίκτυο, όπου το κόστος είναι
συνάρτηση του αριθμού των αλμάτων, της
καθυστέρησης ή άλλων κριτηρίων.
Προσαρμοστικοί αλγόριθμοι δρομολόγησης
βασίζονται στην ανταλλαγή πληροφοριών
κίνησης (γενικότερα κατάστασης) ανάμεσα στους
κόμβους του δικτύου.

• Δίκτυα Μεταγωγής Πακέτων
• Επιθυμητά Χαρακτηριστικά
– Ορθότητα (Correctness).
– Απλότητα (Simplicity).
– Προσαρμοστικότητα / Ανθεκτικότητα (Robustness).
– Σταθερότητα (Stability).
» Σύγκλιση σε κατάσταση ισορροπίας.
– Δικαιοσύνη (Fairness).
– Βελτιστοποίηση (Optimality).
– Αποδοτικότητα (Efficiency).
• Κατηγορίες Αλγορίθμων Δρομολόγησης
– Μη Προσαρμοστικοί Αλγόριθμοι (Non-Adaptive Algorithms)
» Δεν βασίζουν τις αποφάσεις δρομολόγησης σε μετρήσεις ή εκτιμήσεις της
τρέχουσας κίνησης και τοπολογίας. Η επιλογή διαδρομής γίνεται προκαταβολικά
και όχι δυναμικά και μεταφέρεται στους κόμβους του δικτύου κατά την
αρχικοποίηση του δικτύου. Ουσιαστικά υποστηρίζουν στατική δρομολόγηση.
– Προσαρμοστικοί Αλγόριθμοι (Adaptive Algorithms)
» Μεταβάλλουν τις αποφάσεις δρομολόγησης, ώστε να αντανακλούν τις αλλαγές
στην τοπολογία και στην κίνηση.
Σύγκρουση στη δικαιοσύνη και στη βέλτιστη

απόδοση

• Κριτήρια Απόδοσης
– Η επιλογή μίας διαδρομής βασίζεται σε κάποιο κριτήριο απόδοσης (metric).
– Τέτοια κριτήρια απόδοσης μπορεί να είναι:
» Πλήθος αλμάτων (hops) μέσα στο δίκτυο – επιλέγεται η διαδρομή που εμπλέκει
το μικρότερο πλήθος κόμβων. Με το κριτήριο αυτό ελαχιστοποιείται η
κατανάλωση των πόρων του δικτύου.
» Κόστος – επιλέγεται η διαδρομή που επιφέρει το μικρότερο κόστος στο δίκτυο.
Αποτελεί γενίκευση του προηγούμενου κριτηρίου. Σε κάθε σύνδεση αποδίδεται
ένα κόστος και αναζητάται η διαδρομή που επιτυγχάνει το ελάχιστο κόστος. Στην
ειδική περίπτωση ελαχιστοποίησης του πλήθους των αλμάτων το κόστος κάθε
σύνδεσης είναι ίσο με τη 1. Το κόστος στη γενικότερη περίπτωση μπορεί να
αντανακλά την επιθυμία μας για μεγιστοποίηση της συνολικής διεκπεραιωτικής
ικανότητας του δικτύου (throughput) θέτοντας το κόστος κάθε σύνδεσης
αντιστρόφως ανάλογο της χωρητικότητας της σύνδεσης ή για ελαχιστοποίηση της
μέσης καθυστέρησης ανά πακέτο θέτοντας το κόστος κάθε σύνδεσης ανάλογο της
καθυστέρησης στην ουρά των κόμβων. Οι στόχοι αυτοί είναι αντικρουόμενοι,
αφού μεγιστοποίηση της διεκπεραιωτικής ικανότητας του δικτύου συνεπάγεται
αύξηση της μέσης καθυστέρησης, αφού θα έχουμε μεγάλες καθυστερήσεις στις
ουρές των κόμβων. Παραδείγματα αλγορίθμων ελαχίστου κόστους είναι ο
αλγόριθμος Dijkstra και ο αλγόριθμος Bellman – Ford.
Διαδρομή με κριτήριο την ελαχιστοποίηση του πλήθους των αλμάτων : 1 - 3 - 6

Διαδρομή με κριτήριο την ελαχιστοποίηση του κόστους : 1 - 4 - 5 - 6

• Χρόνος και Τόπος της Απόφασης Δρομολόγησης
– Χρόνος Απόφασης
» Δίκτυα Μεταγωγής Αυτοδύναμων Πακέτων – για κάθε πακέτο χωριστά
λαμβάνεται μία απόφαση δρομολόγησης.
» Δίκτυα Μεταγωγής Νοητού Κυκλώματος – η απόφαση δρομολόγησης λαμβάνεται
τη στιγμή που αποκαθίσταται το νοητό κύκλωμα.
– Τόπος Απόφασης
» Ποιός ή ποιοί κόμβοι στο δίκτυο είναι υπεύθυνοι για την απόφαση
δρομολόγησης.
» Δύο προσεγγίσεις μπορούν να ακολουθηθούν. H Κεντρικοποιημένη (Centralised)
και η Κατανεμημένη (Distributed) Προσέγγιση. Σύμφωνα με την κεντρικοποιημένη
προσέγγιση, η απόφαση δρομολόγησης λαμβάνεται από ένα κεντρικό κόμβο (π.χ.
Κέντρο Διαχείρισης Δικτύου). Αυτή η προσέγγιση είναι λιγότερο πολύπλοκη από
την κατανεμημένη, αλλά εισάγει ένα μοναδικό σημείο αποτυχίας (single point of
failure) στο σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις μπλοκαρίσματος
(Bottleneck) εισάγοντας περιορισμούς στη συνολική απόδοση. Η κατανεμημένη
προσέγγιση είναι πιο πολύπλοκη, αλλά και πιο ανθεκτική, καθώς κάθε κόμβος
έχει την ευθύνη επιλογής του επόμενου κόμβου για τα πακέτα τα οποία φθάνουν.
Σύμφωνα με μία τρίτη προσέγγιση, η οποία αναφέρεται ως δρομολόγηση πηγής,
η απόφαση δρομολόγησης λαμβάνεται από τον σταθμό πηγής και στη συνέχεια
μεταδίδεται στο δίκτυο.

• Πηγή Πληροφόρησης και Συχνότητα Ενημέρωσης
– Οι περισσότεροι αλγόριθμοι δρομολόγησης βασίζονται σε γνώση της τοπολογίας του
δικτύου, του φορτίου κίνησης και του κόστους κάθε σύνδεσης. Υπάρχουν όμως και
αλγόριθμοι οι οποίοι δεν χρησιμοποιούν τέτοιες πληροφορίες για την μετάδοση των
πακέτων.
– Στους προσαρμοστικούς αλγορίθμους δρομολόγησης, ο κεντρικός κόμβος ή ο κάθε
κόμβος μπορεί να πάρει μία απόφαση δρομολόγησης χρησιμοποιώντας διαφορετικά
επίπεδα πληροφόρησης. Για παράδειγμα, στην κατανεμημένη προσέγγιση, ο κάθε
κόμβος μπορεί να βασισθεί μόνο σε τοπική πληροφορία (κόστος σύνδεσης κάθε
γραμμής εξόδου του κόμβου), σε πληροφορίες κίνησης / συμφόρησης που συλλέγει
από τους γειτονικούς του κόμβους (κόμβους που είναι άμεσα συνδεδεμένοι σε αυτόν) ή
σε πληροφορίες από όλους τους κόμβους του δικτύου. Στην κεντρικοποιημένη
προσέγγιση, ο κάθε κόμβος χρησιμοποιεί συνήθως την πληροφορία που λαμβάνει από
όλους τους κόμβους του δικτύου.
– Η συχνότητα ενημέρωσης της πληροφορίας που λαμβάνεται από τους κόμβους του
δικτύου στους προσαρμοστικούς αλγορίθμους είναι επίσης μία σημαντική παράμετρος.
Για παράδειγμα, είναι δυνατόν να έχουμε ενημέρωση κάθε ΔΤ δευτερόλεπτα, κάθε
φορά που αλλάζει το φορτίο ή όποτε αλλάζει η τοπολογία. Όσο συχνότερη είναι η
ενημέρωση και η ανταλλαγή πληροφοριών στους κόμβους, τόσο μεγαλύτερη είναι η
κατανάλωση πόρων του δικτύου, αλλά η απόφαση δρομολόγησης βελτιστοποιείται,
καθώς αντικατοπτρίζει την τρέχουσα κατάσταση του δικτύου.

• Αρχή της βέλτιστης κατάστασης (optimality principle)
– Εάν ο δρομολογητής Β βρίσκεται στη βέλτιστη διαδρομή από το
δρομολογητή Α στο δρομολογητή Γ, τότε η βέλτιστη διαδρομή
από τον Β στο Γ βρίσκεται πάνω στην ίδια διαδρομή.
– Το σύνολο βέλτιστων δρομολογίων από όλες τις προελεύσεις σε
έναν προορισμό σχηματίζει ένα δένδρο με ρίζα τον προορισμό.
Αυτό το δένδρο ονομάζεται δένδρο προορισμού (sink tree). Το
δένδρο προορισμού δεν είναι απαραίτητα μοναδικό.
– Στόχος των αλγορίθμων δρομολόγησης είναι να ανακαλύψουν
και να χρησιμοποιήσουν τα δένδρα προορισμού για όλους τους
δρομολογητές.
Δένδρο Προορισμού για το Δρομολογητή Β με κριτήριο

την ελαχιστοποίηση του πλήθους των αλμάτων

Δρομολόγηση σε Δίκτυα Μεταγωγής

Αυτοδύναμου Πακέτου
Δρομολόγηση σε Δίκτυα Μεταγωγής

Νοητού Κυκλώματος

• Στατική Δρομολόγηση
– Μη προσαρμοστικός αλγόριθμος δρομολόγησης.
– Στη στατική δρομολόγηση καθορίζεται μία στατική διαδρομή για κάθε ζεύγος κόμβων
που ανταλλάσσουν δεδομένα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε αλγόριθμος
ελαχίστου κόστους (για παράδειγμα. Dijkstra, Bellman Ford). Τα κόστη των συνδέσεων
δεν μεταβάλλονται με τις μεταβολές της κίνησης στο δίκτυο, αλλά βασίζονται σε
ιστορικά στοιχεία κίνησης.
– Με τη στατική δρομολόγηση δεν υπάρχει διαφοροποίηση στη δρομολόγηση για τα
αυτοδύναμα πακέτα και για τα νοητά κυκλώματα. Όλα τα πακέτα ακολουθούν την ίδια
διαδρομή από την πηγή στον προορισμό.
– Η στατική δρομολόγηση είναι πολύ απλή μέθοδος, αλλά δεν είναι εύκαμπτη και
ανθεκτική, καθώς δεν αντιδρά σε πιθανές υπερφορτώσεις ή αποτυχίες του δικτύου.
– Μία τροποποίηση της στατικής δρομολόγησης που διαχειρίζεται καλύτερα πιθανές
αποτυχίες κόμβων ή συνδέσεων είναι η τροφοδότηση κάθε κόμβου με μία εναλλακτική
πρόταση όσον αφορά τον επόμενο κόμβο για κάθε προορισμό.
Στατική Δρομολόγηση
• Αλγόριθμοι Ελαχίστου Κόστους
– Αλγόριθμος Dijkstra
• Βρίσκει τη βέλτιστη διαδρομή (διαδρομή ελαχίστου
κόστους) από έναν κόμβο s προς όλους τους
υπόλοιπους κόμβους του δικτύου δημιουργώντας
μονοπάτια αυξανόμενου μεγέθους.
• Ο αλγόριθμος τρέχει σε στάδια. Σε κάθε στάδιο
επιλέγεται και προστίθεται ο κόμβος με το μικρότερο
κόστος μονοπατιού.
• Ο αλγόριθμος τερματίζεται όταν έχουν εξεταστεί όλοι
οι κόμβοι του δικτύου

Δρομολόγηση
ελαχίστου
κόστους βάσει
αλγορίθμου
Dijkstra από τον
κόμβο Α στον
κόμβο D για τον
μη
προσανατολισμέ
νο γράφο του
σχήματος (α)

Δρομολόγηση ελαχίστου κόστους βάσει αλγορίθμου Dijkstra

από τον κόμβο v1 στον κόμβο v6 για τον προσανατολισμένο
γράφο του σχήματος της διαφάνειας 15

Iter T L(2) Path L(3) Path L(4) Path L(5) Path L(6) Path
1 {1} 2 1–2 5 1-3 1 1–4  -  -
2 {1,4} 2 1–2 4 1-4-3 1 1–4 2 1-4–5  -
3 {1, 2, 4} 2 1–2 4 1-4-3 1 1–4 2 1-4–5  -
4 {1, 2, 4, 5} 2 1–2 3 1-4-5– 1 1–4 2 1-4–5 4 1-4-5–

3 6
5 {1, 2, 3, 4, 2 1–2 3 1-4-5– 1 1–4 2 1-4–5 4 1-4-5–
5} 3 6
6 {1, 2, 3, 4, 2 1-2 3 1-4-5- 1 1-4 2 1-4–5 4 1-4-5-
5, 6} 3 6
Δρομολόγηση ελαχίστου κόστους βάσει αλγορίθμου Dijkstra από τον

κόμβο v1 στον κόμβο v6 για τον προσανατολισμένο γράφο του σχήματος
της διαφάνειας 15

• Αλγόριθμοι Ελαχίστου Κόστους
– Αλγόριθμος Bellman-Ford
• Ως πρώτο βήμα, ο αλγόριθμος βρίσκει τα μονοπάτια ελάχιστου
κόστους από έναν κόμβο s προς κόμβους του δικτύου, υπό την
προϋπόθεση ότι τα μονοπάτια αυτά περιλαμβάνουν ένα μόνο
άλμα.
• Σε δεύτερη φάση, ο αλγόριθμος βρίσκει τα μονοπάτια ελάχιστου
κόστους από έναν κόμβο s προς κόμβους του δικτύου, υπό την
προϋπόθεση ότι τα μονοπάτια αυτά περιλαμβάνουν δύο άλματα.
– Σε περίπτωση που το κόστος από τον κόμβο s προς έναν κόμβο n
είναι μικρότερο από αυτό που έχει υπολογιστεί στο πρώτο βήμα,
αναπροσαρμόζεται η διαδρομή μέσω ενός μονοπατιού ενός
άλματος προς κάποιον κόμβο j (s->j) – όπως έχει υπολογιστεί στο
προηγούμενο βήμα - και της απευθείας σύνδεσης του κόμβου j
στον κόμβο n.
Δρομολόγηση ελαχίστου κόστους βάσει αλγορίθμου Bellman - Ford

από τον κόμβο v1 στον κόμβο v6 για τον προσανατολισμένο γράφο
του σχήματος της διαφάνειας 15

h Lh(2) Pat Lh(3) Path Lh(4) Path Lh(5) Path Lh(6) Path
h
0  -  -  -  -  -
1 2 1-2 5 1-3 1 1-4  -  -
2 2 1-2 4 1-4-3 1 1-4 2 1-4-5 10 1-3-6
3 2 1-2 3 1-4-5-3 1 1-4 2 1-4-5 4 1-4-5-6
4 2 1-2 3 1-4-5-3 1 1-4 2 1-4-5 4 1-4-5-6
Δρομολόγηση ελαχίστου κόστους βάσει αλγορίθμου Bellman - Ford

από τον κόμβο v1 στον κόμβο v6 για τον προσανατολισμένο γράφο
του σχήματος της διαφάνειας 15

• Δρομολόγηση με Πλημμύρα
– Μη προσαρμοστικός αλγόριθμος δρομολόγησης.
– Δεν απαιτεί γνώση πληροφοριών κατάστασης δικτύου.
– Κάθε πακέτο εισερχόμενο σε ένα κόμβο στέλνεται σε όλους τους γειτονικούς του
κόμβους με εξαίρεση τον κόμβο από τον οποίο προήλθε.
– Η πλημμύρα παράγει ένα τεράστιο πλήθος αντιγράφων των πακέτων (στην
πραγματικότητα ένα άπειρο πλήθος).
» Μέτρα περιορισμού του πλήθους των παραγόμενων αντιγράφων
1. Κάθε κόμβος θυμάται την ταυτότητα των πακέτων που
επαναμετάδωσε. Όταν φθάσουν διπλά αντίγραφα, αυτά
απορρίπτονται.
2. Σε κάθε πακέτο τοποθετείται σε ένα πεδίο ένας μετρητής αλμάτων.
Αρχικοποιείται στο μήκος της διαδρομής από την πηγή στον
προορισμό. Σε περίπτωση που το μήκος της διαδρομής δεν είναι
γνωστό, η αρχική τιμή του μετρητή είναι ίση με τη χειρότερη
περίπτωση, δηλαδή την πλήρη διάμετρο του υποδικτύου.
– Επιλεκτική Πλημμύρα (Selective Flooding) – το εισερχόμενο πακέτο δεν πηγαίνει σε
κάθε εξερχόμενη γραμμή του κόμβου, αλλά μόνο στις γραμμές που πηγαίνουν κατά
προσέγγιση προς τη σωστή κατεύθυνση.

Δρομολόγηση με πλημμύρα

• Δρομολόγηση με Πλημμύρα
– Πολύ ανθεκτική μέθοδος. Ό,τι και να έχει συμβεί, ένα πακέτο θα φθάσει στον
προορισμό, εφόσον υπάρχει ένα τουλάχιστον μονοπάτι ανάμεσα στην πηγή και στον
προορισμό. Χρήσιμη σε στρατιωτικές εφαρμογές.
– Επειδή δοκιμάζονται όλες οι διαδρομές, ένα τουλάχιστον αντίγραφο του πακέτου που
θα φθάσει στον προορισμό θα έχει χρησιμοποιήσει τη διαδρομή με τα λιγότερα
άλματα. Επομένως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο σύγκρισης για τους άλλους
αλγορίθμους δρομολόγησης.
– Το πακέτο φθάνει σε όλους τους κόμβους που είναι γειτονικοί με την πηγή.
Χρησιμοποιείται στα ασύρματα δίκτυα προκειμένου τα μηνύματα που μεταδίδονται να
μεταδίδονται σε όλους τους σταθμούς που είναι εντός της εμβέλειας της πηγής.
– Η δρομολόγηση με πλημμύρα χρησιμοποιείται για τη διασπορά σημαντικής
πληροφορίας σε όλους τους κόμβους ενός δικτύου – π.χ. πληροφορία δρομολόγησης.
– Μειονέκτημα της μεθόδου αυτής αποτελεί το υψηλό φορτίο κίνησης που δημιουργεί, το
οποίο είναι ανάλογο της συνδεσιμότητας του δικτύου.

• Τυχαία Δρομολόγηση
– Η γραμμή εξόδου (και συνεπώς ο επόμενος κόμβος στη διαδρομή) επιλέγεται τυχαία, εξαιρουμένης
της γραμμής εισόδου του πακέτου.
– Αν όλες οι γραμμές εξόδου έχουν την ίδια πιθανότητα να επιλεγούν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το
σχήμα εκ περιτροπής (round-robin).
– Αν η πιθανότητα επιλογής της κάθε γραμμής εξόδου βασίζεται στη χωρητικότητα της γραμμής, τότε το
σχήμα θα μπορούσε να παρέχει καλή κατανομή της κίνησης.
– Απλή και Ανθεκτική μέθοδος που εισαγάγει μικρό φορτίο κίνησης.
• Προσαρμοστικοί Αλγόριθμοι Δρομολόγησης
– Πολύπλοκη η λήψη απόφασης. Αυξάνεται το υπολογιστικό φόρτο στους κόμβους του δικτύου.
– Οι αποφάσεις δρομολόγησης μεταβάλλονται, καθώς αλλάζουν οι συνθήκες στο δίκτυο. Οι αποφάσεις
δρομολόγησης επηρεάζονται από βλάβες ή πιθανές υπερφορτώσεις στους κόμβους ή στους
τηλεπικοινωνιακούς διαύλους.
– Στην προσαρμοστική δρομολόγηση αντάλλασσεται πληροφορία ανάμεσα στους κόμβους για την
κατάσταση του δικτύου. Διαφορετικά επίπεδα πληροφόρησης είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν:
τοπική πληροφόρηση, πληροφόρηση από γειτονικούς κόμβους, πληροφόρηση από όλους τους
κόμβους.
– Όσο περισσότερη πληροφορία ανταλλάσσεται και όσο πιο συχνά ανταλλάσσεται τόσο καλύτερες είναι
οι αποφάσεις δρομολόγησης, αλλά στην περίπτωση αυτή το δίκτυο επιβαρύνεται αρκετά περισσότερο.
– Μία προσαρμοστική στρατηγική μπορεί να αντιδρά πολύ γρήγορα προκαλώντας ταλαντώσεις που
καταλήγουν σε συμφορήσεις ή πολύ αργά, χωρίς καμία ανταπόκριση.
Προσαρμοστική Δρομολόγηση βάσει τοπικής πληροφόρησης

(Επιλογή: Γραμμή Εξόδου 3 όπου συνολική καθυστέρηση = 4)

– Δρομολόγηση με Διανύσματα Απόστασης (Distance Vector Routing)
» Αναφέρεται και ως Κατανεμημένος Αλγόριθμος Δρομολόγησης Bellman – Ford ή ως αλγόριθμος
Ford – Fulkerson. Χρησιμοποιήθηκε στο Internet με το όνομα RIP.
» Κάθε δρομολογητής διατηρεί έναν πίνακα δρομολόγησης. Κάθε καταχώρηση του πίνακα αυτού
περιλαμβάνει για τον συγκεκριμένο προορισμό την προτιμώμενη γραμμή εξόδου για τον
προορισμό αυτό και μία εκτίμηση της απόστασης ή του χρόνου προς τον προορισμό αυτόν.
» Ο κόμβος έχει μία εκτίμηση της «απόστασης» (π.χ. της καθυστέρησης) για τους γειτονικούς του
κόμβους. Αν χρησιμοποιείται το πλήθος των αλμάτων, η απόσταση είναι ένα άλμα. Αν
χρησιμοποιείται το μήκος των ουρών, ο κόμβος εξετάζει κάθε ουρά εξόδου. Αν χρησιμοποιείται
η καθυστέρηση, τότε ο δρομολογητής μπορεί να τη μετρήσει στέλνοντας ένα πακέτο «echo», το
οποίο λαμβάνεται από τον παραλήπτη και αποστέλλεται πίσω όσο ταχύτερα γίνεται.
Μετρώντας το χρόνο της διαδρομής μετ΄επιστροφής και διαιρώντας το με το δύο, ο κόμβος έχει
μία λογική εκτίμηση της καθυστέρησης.
» Κάθε T msec κάθε κόμβος στέλνει σε κάθε γείτονά του μία λίστα με τις εκτιμώμενες
καθυστερήσεις προς κάθε προορισμό. Ο κόμβος γνωρίζει το χρόνο που απαιτείται για να
φθάσει σε κάθε γείτονά του, οπότε με τον τρόπο αυτό μπορεί να βρει ποια εκτίμηση είναι η
καλύτερη και να αναθεωρήσει την αντίστοιχη καταχώρηση στον πίνακα δρομολόγησής του.
» Πρόβλημα της μέτρησης ως το άπειρο: Η δρομολόγηση με διανύσματα απόστασης συγκλίνει
στη σωστή απάντηση, αλλά συγκλίνει αργά. Συγκεκριμένα, αντιδρά γρήγορα στα καλά νέα,
αλλά αντιδρά αργά στα άσχημα νέα. Στην πραγματικότητα, τα άσχημα νέα γίνονται αντιληπτά
μετά από άπειρες ανταλλαγές μηνυμάτων ανάμεσα στους κόμβους. Για το λόγο αυτό είναι
σκόπιμο να θέτουμε ένα άνω όριο στο μέγεθος των ανταλλαγών. Για παράδειγμα, αυτό μπορεί
να είναι ίσο με το μήκος της μέγιστης διαδρομής +1. Σε περίπτωση που το μέτρο σύγκρισης
είναι η χρονική καθυστέρηση δεν υπάρχει κάποιο καθορισμένο άνω όριο. Πάντως
χρειαζόμαστε μία υψηλή τιμή για να αποφευχθεί ο χαρακτηρισμός μίας διαδρομής ως άκυρης
σε περίπτωση που αυτή έχει μεγάλη καθυστέρηση.
Δρομολόγηση με Διανύσματα Απόστασης

Πίνακας Δρομολόγησης του κόμβου J

Πρόβλημα σύγκλισης στη δρομολόγηση με

διανύσματα απόστασης

– Δρομολόγηση με Κατάσταση Συνδέσμων (Link State Routing)
» Κάθε κόμβος πρώτα πρέπει να ανακαλύψει τους γείτονές του. Για να
πετύχει το στόχο αυτό, κάθε κόμβος στέλνει ένα ειδικό πακέτο
χαιρετισμού (hello) σε κάθε γραμμή από σημείο σε σημείο.
» Μετά πρέπει να μετρήσει την καθυστέρηση ή το κόστος προς κάθε έναν
από τους γείτονές του. Ο κόμβος μπορεί να αποκτήσει μία εκτίμηση της
καθυστέρησης για τους γειτονικούς του κόμβους στέλνοντας ένα
πακέτο «echo», το οποίο λαμβάνεται από τον παραλήπτη και
αποστέλλεται πίσω όσο ταχύτερα γίνεται. Μετρώντας το χρόνο της
διαδρομής μετ΄ επιστροφής και διαιρώντας το με το δύο, ο κόμβος έχει
μία λογική εκτίμηση της καθυστέρησης.
» Στη συνέχεια πρέπει να κατασκευάσει ένα πακέτο που να περιλαμβάνει
όλα όσα ο κόμβος έχει μάθει. Το πακέτο ξεκινά με την ταυτότητα του
αποστολέα, συνεχίζεται με έναν αριθμό ακολουθίας και την ηλικία του
πακέτου. Στο τέλος υπάρχει μία λίστα των γειτόνων και η εκτίμηση της
καθυστέρησης του κόμβου για κάθε ένα από αυτούς.

– Δρομολόγηση με Κατάσταση Συνδέσμων (Link State Routing)
» Το πακέτο αυτό πρέπει να αποσταλεί σε όλους τους άλλους κόμβους του δικτύου.
Χρησιμοποιείται η μέθοδος της πλημμύρας, όπου για να περιορισθούν τα
αντίγραφα των πακέτων, κάθε κόμβος διατηρεί όλα τα πακέτα που έχει λάβει.
Κάθε πακέτο χαρακτηρίζεται μοναδικά από το σταθμό προέλευσης και τον αριθμό
ακολουθίας του πακέτου. Ένα πακέτο με μεγαλύτερο αριθμό ακολουθίας είναι
πιο πρόσφατο από ένα άλλο με μικρότερο αριθμό ακολουθίας που προήλθαν από
τον ίδιο σταθμό. Τα αντίγραφα που λαμβάνονται από κάποιον κόμβο
απορρίπτονται και τα πακέτα που προέρχονται από τον ίδιο σταθμό προέλευσης,
αλλά ο αριθμός ακολουθίας τους είναι μικρότερος από αυτόν που ήδη υπάρχει
στη λίστα των πακέτων στον κόμβο απορρίπτονται ως απαρχαιωμένα. Η ηλικία
του πακέτου μειώνεται μία φορά ανά δευτερόλεπτο. Το πεδίο ηλικία μειώνεται
επίσης από τους δρομολογητές κατά τη διαδικασία της πλημμύρας. Με τον τρόπο
αυτό διασφαλίζεται ότι κανένα πακέτο δεν μπορεί να επιβιώσει για απεριόριστη
χρονική περίοδο (τα πακέτα με μηδενική ηλικία απορρίπτονται). Η ηλικία έχει
τέτοια τιμή που διασφαλίζει ότι τα πακέτα δεν θα χαθούν, παρά μόνο εάν ο
κόμβος καταρρεύσει.
» Τέλος, ο κόμβος πρέπει να υπολογίσει τη συντομότερη διαδρομή προς όλους τους
άλλους κόμβους του δικτύου. Μόλις ένας κόμβος συσσωρεύσει ένα πλήρες
σύνολο πακέτων κατάστασης συνδέσμων μπορεί να κατασκευάσει το γράφο του
δικτύου. Η συντομότερη διαδρομή προς όλους τους πιθανούς προορισμούς
μπορεί να κατασκευασθεί με εφαρμογή του αλγορίθμου Dijkstra.
Δρομολόγηση βάσει κατάστασης συνδέσμων

• Ιεραρχική Δρομολόγηση
– Οι δρομολογητές διαιρούνται σε περιφέρειες (regions).
» Κάθε δρομολογητής γνωρίζει πως πρέπει να δρομολογηθούν τα πακέτα μέσα
στην περιφέρειά του, δεν γνωρίζει τίποτα όμως για την εσωτερική δομή των
άλλων περιφερειών.
– Πλεονέκτημα: Μείωση καταχωρήσεων στους πίνακες δρομολόγησης που υπάρχουν στους
δρομολογητές, μικρότερη πολυπλοκότητα, λιγότερη κατανάλωση πόρων δικτύου.
– Μειονέκτημα: Επιλογή Διαδρομών Αυξημένου Μήκους.
– Σχεδιαστική παράμετρο αποτελεί το πλήθος των επιπέδων που πρέπει να έχει η ιεραρχία (περιφέρειες,
συστοιχίες, ζώνες, τομείς ...)
» Παράδειγμα: ένα υποδίκτυο με 720 δρομολογητές θα χρειαζόταν κάθε
δρομολογητής να έχει έναν πίνακα δρομολόγησης με 720 καταχωρήσεις. Αν το
υποδίκτυο χωρισθεί σε 24 περιφέρειες με 30 δρομολογητές στην κάθε
περιφέρεια, ο πίνακας δρομολόγησης σε κάθε δρομολογογητή θα είχε συνολικά
53 καταχωρήσεις (30 τοπικές και 23 απομακρυσμένες καταχωρήσεις). Αν
υιοθετηθεί ιεραρχία τριών επιπέδων, με 8 συστοιχίες, με 9 περιφέρειες σε κάθε
συστοιχία και 10 δρομολογητές σε κάθε περιφέρεια, κάθε δρομολογητής
χρειάζεται 10 τοπικές καταχωρήσεις, 8 καταχωρήσεις για δρομολόγηση στη δική
του συστοιχία και 7 καταχωρήσεις για δρομολόγηση σε απομακρυσμένες
συστοιχίες (συνολικά 25 καταχωρήσεις).
» Βέλτιστο πλήθος επιπέδων για ένα υποδίκτυο Ν δρομολογητών είναι lnN, το
οποίο απαιτεί συνολικά elnN καταχωρήσεις ανά δρομολογητή.
Ιεραρχική Δρομολόγηση

• Δρομολόγηση με Ευρεία Εκπομπή (Broadcasting): Αποστολή πληροφορίας προς όλους
τους κόμβους του δικτύου
– Αποστολή διαφορετικών πακέτων σε κάθε προορισμό.
» Σπατάλη εύρους ζώνης.
» Η πηγή πρέπει να έχει μία λίστα με όλους τους προορισμούς.
– Πλημμύρα.
» Παράγει πάρα πολλά πακέτα.
» Καταναλώνει πολύ εύρος ζώνης.
– Δρομολόγηση πολλαπλών προορισμών (Multi-destination Routing)
» Κάθε πακέτο περιλαμβάνει τη λίστα όλων των προορισμών.
» Όταν το πακέτο φθάσει σε κάποιο δρομολογητή, ο δρομολογητής εξετάζει το σύνολο
των προορισμών για να καθορίσει τις γραμμές εξόδου που θα χρειαστούν. Μία γραμμή
εξόδου θα χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που βρίσκεται στη βέλτιστη διαδρομή για
έναν τουλάχιστον προορισμό.
» Ο δρομολογητής παράγει νέα αντίγραφα του πακέτου για κάθε γραμμή εξόδου που θα
χρησιμοποιηθεί και κάθε αντίγραφο περιλαμβάνει μόνο τους προορισμούς στους
οποίους το πακέτο θα φθάσει από τη συγκεκριμένη γραμμή εξόδου.
» Μετά από έναν αριθμό αλμάτων, κάθε πακέτο θα περιλαμβάνει ένα μόνο προορισμό
και θα μπορεί να αντιμετωπισθεί σαν κανονικό πακέτο.

• Δρομολόγηση με Ευρεία Εκπομπή (Broadcasting): Αποστολή της πληροφορίας
προς όλους τους κόμβους του δικτύου
– Χρήση Δένδρου Προορισμού (Sink Tree) ή Δένδρου Κάλυψης (Spanning Tree)
» Δένδρο Κάλυψης: Υποσύνολο του δικτύου, το οποίο περιλαμβάνει
όλους τους κόμβους, αλλά δεν περιλαμβάνει βρόχους.
» Δένδρο Προορισμού: Το σύνολο των βέλτιστων δρομολογίων από όλες
τις προελεύσεις προς ένα συγκεκριμένο προορισμό. Η ρίζα του δένδρου
είναι ο προορισμός. Το δένδρο προορισμού δεν είναι απαραιτήτως
μοναδικό.
» Αν κάθε δρομολογητής γνωρίζει τις γραμμές που ανήκουν στο δένδρο –
κάλυψης, μπορεί να αντιγράφει το εισερχόμενο πακέτο εκπομπής σε
όλες τις γραμμές που ανήκουν στο δένδρο - κάλυψης, εκτός από τη
γραμμή από την οποία έφθασε το πακέτο.
» Η μέθοδος αυτή κάνει αποδοτική χρήση του εύρους ζώνης και παράγει
το απολύτως ελάχιστο πλήθος πακέτων που απαιτούνται για να γίνει η
εκπομπή.
» Πρέπει να υπάρχει η γνώση κάποιου δένδρου – κάλυψης από όλους
τους δρομολογητές. Μερικές φορές η πληροφορία αυτή είναι
διαθέσιμη (δρομολόγηση με κατάσταση συνδέσμων) και μερικές φορές
όχι (δρομολόγηση με διανύσματα απόστασης).

• Δρομολόγηση με Εκπομπή (Broadcasting)
– Προώθηση Αντίστροφης Διαδρομής (Reverse Path Forwarding)
» Προσέγγιση της συμπεριφοράς του προηγούμενου αλγορίθμου, ακόμη
και όταν οι δρομολογητές δεν έχουν γνώση των δένδρων – κάλυψης.
» Όταν ένα πακέτο φθάσει σε ένα δρομολογητή, ελέγχει ο δρομολογητής
εάν το πακέτο χρησιμοποίησε τη γραμμή που χρησιμοποιείται κανονικά
για εκείνη την προέλευση. Αν αυτό ισχύει, ο δρομολογητής θεωρεί ότι
είναι το πρώτο αντίγραφο που λαμβάνει και προωθεί αντίγραφά του σε
όλες τις γραμμές, εκτός από εκείνη από την οποία έφθασε. Αν το
πακέτο φθάσει στο δρομολογητή από μία διαφορετική γραμμή από
εκείνη που θα προτιμούσαμε για να φθάσουμε στην προέλευση, το
πακέτο απορρίπτεται ως πιθανό αντίγραφο.
» Η μέθοδος αυτή δεν απαιτεί οι δρομολογητές να γνωρίζουν τα δένδρα
– κάλυψης, είναι απλή στην υλοποίηση, δεν απαιτεί την επιβάρυνση
της λίστας προορισμών σε κάθε πακέτο εκπομπής και δεν χρειάζεται
κάποιος ειδικός μηχανισμός για να σταματήσει τη διαδικασία, όπως
χρειάζεται στη μέθοδο της πλημμύρας.
Δρομολόγηση Εκπομπής (a) Δίκτυο, (b) Δένδρο Προορισμού

για τον κόμβο Ι, (c) Δένδρο που κατασκευάζεται με την
προώθηση της αντίστροφης διαδρομής

• Δρομολόγηση με Πολυδιανομή (Multicasting)
– Αποστολή μηνυμάτων σε αυστηρά καθορισμένες ομάδες, οι οποίες είναι αριθμητικά
μεγάλες σε μέγεθος, αλλά μικρές σε σχέση με το σύνολο του δικτύου (οπότε δεν είναι
εφαρμόσιμη ούτε η δρομολόγηση με ευρεία εκπομπή, ούτε η αποστολή ξεχωριστών
μηνυμάτων σε κάθε μέλος της ομάδας).
– Η πολυδιανομή απαιτεί διαχείριση των ομάδων (δημιουργία & καταστροφή ομάδων,
προσχώρηση και αποχώρηση από ομάδες).
– Οι δρομολογητές πρέπει να γνωρίζουν ποιοι υπολογιστές ανήκουν σε ποιές ομάδες.
» Είτε οι υπολογιστές ενημερώνουν τους δρομολογητές τους για αλλαγές
στις ομάδες που ανήκουν.
» Είτε οι δρομολογητές περιοδικά ρωτούν τους υπολογιστές στην περιοχή
τους σε ποιές ομάδες ανήκουν.
» Οι δρομολογητές ενημερώνουν τους γείτονές τους και έτσι οι
πληροφορίες διαδίδονται στο δίκτυο.

• Δρομολόγηση με Πολυδιανομή (Multicasting)
– Κάθε δρομολογητής φτιάχνει ένα δένδρο – κάλυψης, το
οποίο καλύπτει όλους τους υπόλοιπους δρομολογητές.
– Υποθέτοντας ότι ο κάθε δρομολογητής έχει γνώση της
τοπολογίας του δικτύου και των υπολογιστών που ανήκουν
σε κάθε ομάδα, το δένδρο – κάλυψης περικόπτεται,
απομακρύνοντας όλες τις γραμμές που δεν οδηγούν σε
κάποιο μέλος της ομάδας που καθορίζει το πακέτο
πολυδιανομής. Επομένως, δημιουργούνται ειδικά δένδρα –
κάλυψης για κάθε ομάδα. Τα πακέτα πολυδιανομής
προωθούνται μόνο κατά μήκους του κατάλληλου δένδρου –
κάλυψης.

Δρομολόγηση Πολυδιανομής (a) Δίκτυο, (b) Δένδρο Κάλυψης για

τον κόμβο αριστερά, (c) Δένδρο πολυδιανομής για την ομάδα 1,
(d) Δένδρο πολυδιανομής για την ομάδα 2

• Δίκτυα Ειδικού Σκοπού (Mobile Ad-Hoc Networks)
– Δίκτυα χωρίς υποδομή.
– Κινητοί Υπολογιστές Υπηρεσίας με ενσωματωμένους δρομολογητές.
– Περιβάλλον με περιορισμούς εμβέλειας, κατανάλωσης μπαταρίας και εύρους
ζώνης και με παρεμβολές.
– Η τοπολογία ενός δικτύου ειδικού σκοπού μεταβάλλεται συνεχώς, χωρίς
προειδοποίηση.
– Αλγόριθμος Δρομολόγησης με Διανύσματα Απόστασης Κατόπιν Αιτήσεως για
Δίκτυα Ειδικού Σκοπού (Ad-Hoc On Demand Routing Vector – AODV)
» Αλγόριθμος Δρομολόγησης με Διανύσματα Απόστασης,
προσαρμοσμένος στις ειδικές συνθήκες των δικτύων ειδικού
σκοπού.

– Αλγόριθμος Δρομολόγησης με Διανύσματα Αποστάσης Κατόπιν Αιτήσεως για Δίκτυα
Ειδικού Σκοπού (Ad-Hoc On Demand Routing Vector – AODV)
» Ένα δίκτυο ειδικού σκοπού μπορεί να περιγραφεί από ένα γράφο. Δύο
κόμβοι είναι συνδεδεμένοι, αν μπορούν να επικοινωνήσουν άμεσα με
τους πομποδέκτες τους (ο ένας βρίσκεται στην εμβέλεια του άλλου).
Για λόγους απλότητας θεωρούμε ότι ο γράφος είναι συμμετρικός.
» Σε κάθε κόμβο διατηρείται ένας πίνακας δρομολόγησης που
περιλαμβάνει για προορισμούς τον επόμενο κόμβο στον οποίο πρέπει
να αποσταλούν τα πακέτα για να φθάσουν στον καθορισμένο
προορισμό.
» Σε περίπτωση που ένας κόμβος δεν γνωρίζει πώς να φθάσει σε έναν
προορισμό αποστέλλει ένα πακέτο ΑΙΤΗΣΗΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ
(RouteRequest) στους γειτονικούς του κόμβους (στους κόμβους με τους
οποίους είναι άμεσα συνδεδεμένος).

– Αλγόριθμος Δρομολόγησης με Διανύσματα Αποστάσης Κατόπιν Αιτήσεως για Δίκτυα Ειδικού
Σκοπού (Ad-Hoc On Demand Routing Vector – AODV)
» Στο πακέτο ΑΙΤΗΣΗΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ, η διεύθυνση της προέλευσης σε
συνδυασμό με τον αριθμό ακολουθίας προέλευσης του πακέτου (μετρητής
που καθορίζεται από την προέλευση) καθορίζει μοναδικά το πακέτο. Το
πακέτο ΑΙΤΗΣΗΣ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ αναζητείται από τους γειτονικούς κόμβους
σε τοπικούς πίνακες στοιχείων ιστορικού. Εάν το πακέτο υπάρχει, σημαίνει
ότι το πακέτο που έχει ληφθεί τώρα είναι αντίγραφο, έχει επεξεργασθεί στο
παρελθόν και δεν εξετάζεται περαιτέρω. Αν δεν υπάρχει κάποια σχετική
καταχώρηση, δημιουργείται μία νέα καταχώρηση και συνεχίζεται η
επεξεργασία.
» Οι γειτονικοί κόμβοι εξετάζουν τους δικούς τους πίνακες δρομολόγησης. Εάν
βρεθεί κάποια καταχώρηση για τον ζητούμενο προορισμό, για την οποία
ισχύει Αριθμός Ακολουθίας Προορισμού > Αριθμός Ακολουθίας Προορισμού
του εισερχόμενου πακέτου, τότε επιστρέφουν πίσω στον κόμβο ένα έγκυρο
δρομολόγιο. Διαφορετικά, αυξάνουν τον μετρητή αλμάτων του πακέτου
κατά 1 και το προωθούν στους γειτονικούς τους κόμβους. Παράλληλα,
δημιουργούν μία νέα καταχώρηση στον πίνακα αντίστροφων δρομολογίων
τους, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για να κατασκευασθεί το αντίστροφο
δρομολόγιο και η απάντηση να φθάσει στην προέλευση και θέτουν σε
λειτουργία ένα χρονόμετρο για τη νέα καταχώρηση αντίστροφου
δρομολογίου. Αν το χρονόμετρο λήξει, η καταχώρηση διαγράφεται.

– Αλγόριθμος Δρομολόγησης με Διανύσματα Αποστάσης Κατόπιν
Αιτήσεως για Δίκτυα Ειδικού Σκοπού (Ad-Hoc On Demand Routing Vector
– AODV)
» Όταν το πακέτο φθάσει στον προορισμό, τότε ο προορισμός
απαντάει στην ΑΙΤΗΣΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ με ένα πακέτο
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟΥ. Ο Μετρητής αλμάτων τίθεται
στο 0 και αυξάνει κατά 1 σε κάθε κόμβο κατά την
αντίστροφη διαδρομή και το πεδίο Χρόνος Ζωής ελέγχει για
πόσο χρόνο θα είναι έγκυρο το δρομολόγιο (μπορεί να
αρχικοποιηθεί σε τιμή ίση με τη διάμετρο του δικτύου).
» Οι ενδιάμεσοι κόμβοι (που βρίσκονται στην αντίστροφη
διαδρομή) μαθαίνουν τη διαδρομή προς τον προορισμό.
Πακέτο RouteRequest
Πακέτο RouteReply

Εύρεση Δρομολογίου σύμφωνα με τον αλγόριθμο AODV από

τον σταθμό προέλευσης Α στον σταθμό προορισμού Ι
(α) Πίνακας Δρομολόγησης του κόμβου D πριν την

κατάρρευση του κόμβου G, (β) αναθεωρημένος γράφος
δικτύου μετά την κατάρρευση του κόμβου G


• Τηλεφωνία
– Τηλεφωνικό Σύστημα
• Δίκτυα Μεταγωγής Κυκλώματος
– Αρχές Μεταγωγής Κυκλώματος
» Μεταγωγή Διαίρεσης Χώρου
» Μεταγωγή Διαίρεσης Χρόνου
• Σηματοδοσία Ελέγχου
– Σηματοδοσία σχετιζόμενη με το κανάλι
– Σηματοδοσία Κοινού Καναλιού
– Σύστημα Σηματοδοσίας Νο 7
• Εισαγωγή στα Ευφυή Δίκτυα
• Μετάδοση Ηχητικών Σημάτων σε Δίκτυο Μεταγωγής
Πακέτων

Τηλεφωνία
– Η μετάδοση ήχου μεταξύ απομακρυσμένων σταθμών.
• Τηλεφωνικό Δίκτυο
– Αποτελείται από:
• Τους σταθμούς των Συνδρομητών
• Τα Τηλεφωνικά Κέντρα.
• Τον Τοπικό ή Συνδρομητικό Βρόχο ή Τελευταίο Μίλι (Local
Loop ή Last Mile) – Δίκτυο Πρόσβασης.
• Το Δίκτυο Μετάδοσης - Ζευκτικό Δίκτυο - Δίκτυο Κορμού.
Τηλεφωνία
– Σταθμοί Συνδρομητών
• Τηλέφωνα.
• Ιδιωτικά Τηλεφωνικά Κέντρα (Private Branch Exchange-PBX).
• Εσωτερικές Γραμμές για τη σύνδεση των εσωτερικών
τηλεφώνων, Εξωτερικές Γραμμές για τη σύνδεση με το
δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο, Σταθεροζευκτικές Ζεύξεις (Tie
Lines) για τη σύνδεση του κέντρου με άλλα ιδιωτικά
τηλεφωνικά κέντρα
– Τηλεφωνικά Κέντρα
• Τοπικό ή Τερματικό Κέντρο (Local Exchange, Central Office).
• Διαβιβαστικά Τηλεφωνικά Κέντρα (Transit, Tandem).
• Υπεραστικό Κέντρο (Toll)
• Διεθνές Κέντρο

Τηλεφωνία
– Ιεραρχία των τηλεφωνικών κέντρων
Τηλεφωνία
– Δομή δημόσιου τηλεφωνικού δικτύου

Τηλεφωνία
– Δομή δημόσιου τηλεφωνικού δικτύου
Τηλεφωνία
Τηλεφωνικό Δίκτυο : Δίκτυο Μεταγωγής

Κυκλώματος

Τηλεφωνία
Εγκαθίδρυση Σύνδεσης στο Τηλεφωνικό Δίκτυο

(περιλαμβάνει την εγκατάσταση ανεξάρτητης σύνδεσης από την
επιθυμητή είσοδο στην επιθυμητή έξοδο εντός ενός συνόλου εισόδων
και εξόδων για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται για τη μεταφορά
πληροφορίας – λειτουργία της μεταγωγής)
Τηλεφωνία
– Ψηφιακός Μεταγωγέας
• Στόχος του είναι η εγκαθίδρυση ενός διαφανούς καναλιού για τη σύνδεση δύο
οποιονδήποτε σταθμών που επιθυμούν να επικοινωνήσουν.
– Διεπαφή
Καθορίζει τα Μηχανικά, Ηλεκτρικά, Λειτουργικά και
Διαδικαστικά Χαρακτηριστικά.
– Μονάδα Ελέγχου
Στόχος της Μονάδας Ελέγχου είναι η εγκαθίδρυση συνδέσεων
(περιλαμβάνει τη διαχείριση και την επιβεβαίωση των αιτήσεων
για σύνδεση, τον έλεγχο διαθεσιμότητας του παραλήπτη και την
εγκαθίδρυση της σύνδεσης), η διατήρηση των συνδέσεων και ο
τερματισμός των συνδέσεων.
• Μπλοκάρισμα: εμφανίζεται όταν δεν είναι δυνατή η σύνδεση δύο σταθμών, λόγω
έλλειψης πόρων δικτύου για να εξυπηρετήσουν τη συγκεκριμένη σύνδεση (ο
παραλήπτης είναι ελεύθερος να δεχθεί την αίτηση του αποστολέα).
– Πόροι Δικτύου: Χωρητικότητα Ζεύξεων & Εσωτερική
Χωρητικότητα Μεταγωγής.
• Στα τηλεφωνικά δίκτυα μία κατάσταση μπλοκαρίσματος είναι γενικά αποδεκτή (οι
περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις είναι εν γένει σύντομες και επομένως ένα μόνο
μέρος των τηλεφώνων θα είναι απασχολημένο κάθε στιγμή). Αυτό δεν ισχύει για
μετάδοση δεδομένων.

Τηλεφωνία
Ψηφιακός Μεταγωγέας
Τηλεφωνία
• Μεταγωγή Διαίρεσης Χώρου (Space Division Switching)
Τα μονοπάτια σύνδεσης ανάμεσα στους σταθμούς είναι
διαχωρισμένα στο χώρο.
Βασικό στοιχείο του μεταγωγέα αποτελεί ένα σύνολο μεταλλικών
διασταυρώσεων ή διόδων, οι οποίες ενεργοποιούνται από τη
μονάδα ελέγχου.
Ο αριθμός των διασταυρώσεων που απαιτούνται αυξάνεται με το
τετράγωνο του αριθμού των σταθμών που συνδέονται στο
μεταγωγέα.
Υπάρχει μία μόνο διαδρομή από μία είσοδο σε μία έξοδο.
Οι διασταυρώσεις δεν χρησιμοποιούνται αποδοτικά, ακόμη και
στην περίπτωση που όλοι οι σταθμοί είναι ενεργοί.
Απώλεια μίας διασταύρωσης αντανακλά την έλλειψη
δυνατότητας επικοινωνίας ανάμεσα στους δύο σταθμούς των
οποίων οι γραμμές διασυνδέονται στη συγκεκριμένη
διασταύρωση.

Τηλεφωνία
Ψηφιακός Μεταγωγέας
Διαίρεσης Χώρου
Ενός Σταδίου με 10
Εισόδους
Τοπολογία Μήτρας
Τηλεφωνία
Τα προηγούμενα προβλήματα επιλύονται με τη χρήση
μεταγωγέων πολλαπλών σταδίων.
Ο αριθμός των διασταυρώσεων μειώνεται.
Υπάρχουν περισσότερα από ένα δυνατά μονοπάτια για τη
σύνδεση δύο σταθμών, αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα του
μεταγωγέα.
Ο μεταγωγέας ενός σταδίου δεν εμφανίζει κατάσταση
μπλοκαρίσματος, ενώ στο μεταγωγέα πολλαπλών σταδίων
είναι δυνατόν να εμφανισθεί μπλοκάρισμα.
Η διαδικασία της μεταγωγής είναι πιο πολύπλοκη στο
μεταγωγέα πολλαπλών σταδίων.

Τηλεφωνία
Ψηφιακός Μεταγωγέας Διαίρεσης Χώρου Τριών

Σταδίων
Τηλεφωνία
Ψηφιακός Μεταγωγέας Διαίρεσης Χώρου Τριών

Σταδίων με 10 Εισόδους

Τηλεφωνία
Αριθμός διασταυρώσεων σε μεταγωγέα τριών σταδίων:
2Νxk+kx(N/n)x(N/n).
Θεώρημα Clos: Ένας μεταγωγέας για να μην παρουσιάζει
κατάσταση μπλοκαρίσματος θα πρέπει να περιλαμβάνει κατ’
ελάχιστο k=2n-1 διακόπτες στο 2ο στάδιο.
Παραδείγματα
1) Σχεδιάστε έναν μεταγωγέα τριών σταδίων ώστε για Ν=200 να
μην παρουσιάζεται κατάσταση μπλοκαρίσματος.
Πόσες διασταυρώσεις έχει ο συγκεκριμένος μεταγωγέας τριών
σταδίων και πόσες ο αντίστοιχος μεταγωγέας ενός σταδίου;
n=10, N/n=20, k=2n-1=19. Οπότε, έχουμε 20 διακόπτες 10x19 στο
1ο στάδιο, 19 διακόπτες 20x20 στο δεύτερο στάδιο και 20
διακόπτες 19x10 στο 3ο στάδιο. Συνολικό πλήθος διασταυρώσεων
είναι: 2x20x(10x19)+19x(20x20) =15200.
Τηλεφωνία
• Μεταγωγή Διαίρεσης Χρόνου (Time Division Switching)
Σε κάθε σταθμό (γραμμή εισόδου) εκχωρείται μία χρονοσχισμή. Κατά τη διάρκεια
αυτής της χρονοσχισμής, η διασύνδεση του σταθμού (γραμμής εισόδου) με μία
αρτηρία υψηλής ταχύτητας ενεργοποιείται επιτρέποντας την είσοδο δεδομένων
στην αρτηρία. Για την ίδια χρονοσχισμή μία από τις υπόλοιπες γραμμές είναι
ενεργοποιημένη για την έξοδο των δεδομένων. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η
μεταγωγή των δεδομένων από τον σταθμό εισόδου στο σταθμό εξόδου. Σε
διαδοχικές χρονοσχισμές ενεργοποιούνται διαδοχικά ζευγάρια εισόδου / εξόδου,
διατηρώντας με τον τρόπο αυτό διαφορετικές συνδέσεις στην αρτηρία.
Για να μην έχουμε μπλοκάρισμα, θα πρέπει ο αριθμός των χρονοσχισμών που θα
θεωρήσουμε να είναι ίσος με τον αριθμό των σταθμών που συνδέονται στο
μεταγωγέα.
Η διάρκεια της χρονοσχισμής πρέπει να είναι ίση με το χρόνο μετάδοσης των
δεδομένων και την καθυστέρηση διάδοσής τους στην αρτηρία από το σταθμό
εισόδου στο σταθμό εξόδου. Για σταθερές χρονοσχισμές θεωρούμε χρόνο
διάδοσης στην αρτηρία το χρόνο που απαιτείται για τη διάδοση των δεδομένων
από άκρο σε άκρο.
Σε περίπτωση που δεν έχουμε σταθερή εκχώρηση χρονοσχισμών σε γραμμές
εισόδου, αλλά αυτές εκχωρούνται κατά απαίτηση έχουμε μπλοκαρισμένο
μεταγωγέα.

Τηλεφωνία
• Μεταγωγή Διαίρεσης Χρόνου (Time Division Switching)
.
Τηλεφωνία
– Βασικά χαρακτηριστικά τηλεφωνικού συστήματος
• Αναλογικά κυκλώματα προς το τηλεφωνικό κέντρο
• Ψηφιακή μετάδοση 64 Kbps μεταξύ των κέντρων
– 8 bit με ρυθμό δειγματοληψίας 8 KHz
• Η πληροφορία που μεταφέρεται μεταξύ γειτονικών κόμβων
βασίζεται στην πολυπλεξία διαίρεσης χρόνου (TDM).
– Σε κάθε σύνδεση αντιστοιχεί μία χρονική θυρίδα.
– Το πλήθος των συνδέσεων πολυπλέκεται χρονικά σε μία ζεύξη
συνενώνοντας όλες τις αντίστοιχες χρονικές θυρίδες σε ένα πλαίσιο,
το οποίο επαναλαμβάνεται στην ίδια συχνότητα που
επαναλαμβάνεται και η χρονική θυρίδα.
• Η ψηφιακή μεταγωγή που χρησιμοποιείται βασίζεται σε ένα
συνδυασμό μεταγωγής διαίρεσης χρόνου και διαίρεσης χώρου.

Τηλεφωνία
Μεταγωγή Διαίρεσης Χώρου - Χρόνου
Τηλεφωνία
– Σηματοδοσία Ελέγχου
• Σύνολο των σημάτων που ανταλλάσσονται μεταξύ των τηλεφωνικών κέντρων ή
μεταξύ τηλεφωνικών κέντρων και συσκευών για να εγκαθιδρύσουν, να
διαχειρισθούν και να τερματίσουν μία τηλεφωνική σύνδεση.
• Παραδείγματα: Σήμα Ειδοποίησης Συνδρομητή για Εισερχόμενη Κλήση
(ενεργοποίηση κουδουνιού), σήμα κλήσης καλούμενου, σήμα κατειλημμένου
καλούμενου, σήμα ετοιμότητας του καλούντος, σήμα επιλογής.
• Σήμα Επιλογής
– Παλμική Επιλογή – Για κάθε ψηφίο του τηλεφωνικού αριθμού κλήσης αποστέλλονται
ισάριθμοι παλμοί προς το τηλεφωνικό κέντρο.
– Τονική Επιλογή – Αντί για παλμούς αποστέλλονται κωδικοποιημένες συχνότητες (τόνοι)
προς το τηλεφωνικό κέντρο. Για κάθε ψηφίο του τηλεφωνικού αριθμού κλήσης
αποστέλλεται ένας συνδυασμός δύο διαφορετικών συχνοτήτων (Dual Tone Multi-
Frequency). Η τονική επιλογή πλεονεκτεί έναντι της παλμικής στην ταχύτητα επιλογής
και στη μη παρεμβολή θορύβου σε άλλες τηλεφωνικές γραμμές.

Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία Τηλεφωνικής Συσκευής – Κέντρου.
– Βρόχος Ρεύματος (ο συνδρομητής σήκωσε το μικροτηλέφωνο
και θέλει να προβεί ή να απαντήσει σε μία κλήση).
– Σήμα Ετοιμότητας – ο συνδρομητής μπορεί να προβεί στη
διενέργεια μίας κλήσης.
– Σήμα Επιλογής Καλούμενου.
– Σήμα Κλήσης (ο καλούμενος είναι ελεύθερος).
– Σήμα Κουδουνισμού.
– Σήμα Κατειλημμένου.
– Σήμα που χρησιμοποιείται για σκοπούς χρέωσης.
Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία Κέντρων.
– Μετάδοση του αριθμού του καλούμενου μεταξύ των κέντρων
– Μετάδοση πληροφορίας στα κέντρα του δικτύου σε περίπτωση
που μία κλήση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί.
– Μετάδοση πληροφορίας για τον τερματισμό μίας σύνδεσης και
κατά συνέπεια για την ελευθέρωση των πόρων που είχαν
δεσμευθεί.
– Μετάδοση πληροφορίας για τη διαχείριση του δικτύου
(πληροφορία για διάγνωση βλαβών και απομόνωση αυτών,
καθώς και πληροφορία που περιλαμβάνει την κίνηση στα κέντρα
και στις μεταξύ τους ζεύξεις, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για
υποστήριξη και δρομολόγηση των κλήσεων).

Τηλεφωνία
• Πρόοδος τηλεφωνικής κλήσης.
– Ο καλών συνδρομητής σηκώνει το μικροτηλέφωνο.
– Το συνδρομητικό κέντρο αντιλαμβάνεται το ρεύμα βρόχου (απαίτηση για κλήση).
– Το συνδρομητικό κέντρο αποστέλλει το σήμα ετοιμότητας.
– Ο καλών προβαίνει στην αποστολή παλμών ή τόνων επιλογής (καθορίζει τον
καλούμενο).
– Το συνδρομητικό κέντρο αναγνωρίζει την επιλογή και δρομολογεί την κλήση.
– Το συνδρομητικό κέντρο του καλούμενου αποστέλλει το σήμα κατειλημμένου σε
περίπτωση που ο καλούμενος είναι κατειλημμένος και το σήμα κλήσης σε περίπτωση
που ο καλούμενος είναι ελεύθερος.
– Όταν απαντήσει ο καλούμενος, τα κέντρα διακόπτουν το σήμα κουδουνισμού και
αποκαθίσταται η τηλεφωνική επικοινωνία.
– Η σύνδεση ελευθερώνεται σε περίπτωση που ο καλών τοποθετήσει το μικροτηλέφωνο
στη θέση του.
– Σε περίπτωση μπλοκαρίσματος (τα τηλεφωνικά κέντρα δεν είναι δυνατόν να
εγκαθιδρύσουν τη σύνδεση ανάμεσα στον καλούντα και στον καλούμενο), αποστέλλεται
ένα σήμα μπλοκαρίσματος στον καλούντα.
Τηλεφωνία
• Λειτουργίες Σηματοδοσίας Ελέγχου.
– Σηματοδοσία Επίβλεψης.
» Παρέχει το μηχανισμό για την εξασφάλιση των πόρων που χρειάζονται
για την εγκαθίδρυση μίας κλήσης. Η χωρητικότητα των μεταγωγέων και
των τηλεπικοινωνιακών διαύλων ανατίθεται σε μία σύνδεση με
σηματοδοσία επίβλεψης. Επίσης, περιλαμβάνει πληροφορία που
αφορά την κατάσταση μίας κλήσης ή μίας προσπάθειας κλήσης.
Αναλυτικότερα:
» Παρέχει πληροφορίες για την κατάσταση των γραμμών.
» Ενημερώνει το κέντρο για το κατά πόσο μία γραμμή εντός του κέντρου
(circuit) ή ένα κύκλωμα εκτός του κέντρου είναι κατειλημμένο ή
ελεύθερο.
» Ενημερώνει το κέντρο για το κατά πόσο ο καλούμενος είναι ελεύθερος
ή κατειλημμένος.
» Ενημερώνει το κέντρο για το ότι ο καλών σήκωσε το ακουστικό.
– Σηματοδοσία Διεύθυνσης.
» Προσδιορίζει τον καλούμενο συνδρομητή. Η διεύθυνση που
δημιουργείται από τη συσκευή του καλούντα μεταδίδεται μέσω
δικτύου για την υποστήριξη της λειτουργίας δρομολόγησης, για τον
εντοπισμό και την ειδοποίηση του καλούμενου.

Τηλεφωνία
• Λειτουργίες Σηματοδοσίας Ελέγχου.
– Σηματοδοσία Πληροφορίας Κλήσης.
» Αναφέρεται στα σήματα που παρέχουν στους συνδρομητές
πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της κλήσης. Για το
σκοπό αυτό χρησιμοποιείται μία ποικιλία από ακουστικούς
τόνους (π.χ., το σήμα που λέει στο τηλέφωνο να
κουδουνίσει).
– Σηματοδοσία Διαχείρισης Δικτύου.
» Χρησιμοποιείται για την υποστήριξη του δικτύου, τον
εντοπισμό και την επισκευή βλαβών, καθώς και για την
παροχή πληροφοριών για τη γενικότερη εικόνα του δικτύου.
Παραδείγματα αποτελούν η παροχή σημάτων για την
αλλαγή προσχεδιασμένων διαδρομών ενός μεταγωγέα
(υποστήριξη δρομολόγησης) και σημάτων κατάστασης που
περιλαμβάνουν το μέγεθος της κίνησης, καταστάσεις
υπερφόρτωσης, αποτυχίες κλπ, τα οποία αποστέλλονται
από έναν μεταγωγέα προς άλλους μεταγωγείς ή προς
κέντρα διαχείρισης δικτύου.
Τηλεφωνία
Τηλεφωνικό Δίκτυο
Σηματοδοσία Ελέγχου

Τηλεφωνία
Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία Ελέγχου Συνδρομητή – Δικτύου.
– Αναλογική Μετάδοση (στο κλασικό τηλεφωνικό δίκτυο).
– Ενδοκαναλική σηματοδοσία - χρησιμοποιείται το ίδιο κανάλι για τη μετάδοση της
σηματοδοσίας ελέγχου και για τη μεταφορά της κλήσης με την οποία σχετίζεται η
σηματοδοσία. Η σηματοδοσία ακολουθεί το ίδιο μονοπάτι που ακολουθεί και η κλήση.
Πλεονέκτημα αποτελεί το ότι δεν απαιτούνται πρόσθετες υποδομές για τη μετάδοση
της σηματοδοσίας.
– Η ενδοκαναλική σηματοδοσία διακρίνεται σε εντός ζώνης (in-band), στην οποία
χρησιμοποιείται η ίδια ζώνη συχνοτήτων με τα σήματα φωνής που μεταφέρονται (0 –
4000 Hz) και σε εκτός ζώνης σηματοδοσία (out-band), στην οποία διατίθεται μία στενή
ζώνη συχνοτήτων μέσα στα 4 KHz για τη μετάδοση πληροφορίας σηματοδοσίας. Η εντός
ζώνης σηματοδοσία μπορεί να χρησιμοποιήσει τη σύνδεση, μόνο σε περίπτωση που δεν
υπάρχουν σήματα φωνής στο κύκλωμα. Η εκτός ζώνης σηματοδοσία μπορεί να
αποσταλεί είτε υπάρχουν σήματα φωνής στη γραμμή είτε όχι, επιτρέποντας με αυτόν
τον τρόπο συνεχή επίβλεψη και έλεγχο μίας κλήσης. Παρόλα αυτά, το εύρος ζώνης που
είναι διαθέσιμο για την μεταφορά πληροφορίας σηματοδοσίας είναι μικρό και
εξυπηρετούνται έγκαιρα μόνο απλές μορφές μηνυμάτων ελέγχου.
– Απαίτηση για μείωση της καθυστέρησης που εισάγεται μέχρι την εγκαθίδρυση της
σύνδεσης.
– Απαίτηση για υποστήριξη πολύπλοκων & σύνθετων λειτουργιών ελέγχου.

Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία Ελέγχου στα Τηλεφωνικά Κέντρα
Δικτύου.
– Ψηφιακή Μετάδοση.
– Κωδικοποίηση PCM με συχνότητα δειγματοληψίας 8000 Hz
και 8 Bits ανά δείγμα.
– Η κβαντοποίηση είναι μη γραμμική.
– Οι ζεύξεις χρησιμοποιούν Πολύπλεξη με Διαίρεση Χρόνου
(Συστήματα Πλησιόχρονης Ιεραρχίας Τ1, Ε1)
– Σηματοδοσία CAS (Channel Associated Signaling)
– Σηματοδοσία Κοινού Καναλιού CCS (Common Channel
Signaling)
Τηλεφωνία
– Συστήματα Πλησιόχρονης Ιεραρχίας (Plesiochronous Digital Systems-PDH)
• Ιεραρχία δομών TDM διαφόρων χωρητικοτήτων που έχει προδιαγραφεί από την AT&T και
από την ITU-T (G.740-G.750)
• Πολύπλεξη πλησιόχρονων σημάτων
– Πλησιόχρονα σήματα – σήματα που προέρχονται από πηγές με κοινό σήμα χρονισμού ή που
προέρχονται από πηγές με διαφορετικό ρολόι, αλλά έχει προηγηθεί ο συγχρονισμός τους (με την
τεχνική παρεμβολής παλμών), έτσι ώστε οι πηγές να έχουν ίδιο ρυθμό μετάδοσης δεδομένων

Τηλεφωνία
• Συστήματα Πλησιόχρονης Ιεραρχίας (Plesiochronous Digital Systems-PDH)
• Αμερικάνικο Σύστημα T1
– T1 – πρώτο επίπεδο ιεραρχίας
» DS-1(Digital Signal-1), το οποίο πολυπλέκει 24 κανάλια και επιτυγχάνει ρυθμό
μετάδοσης 1,544 Mbps (Μήκος πλαισίου 193 Bits, ρυθμός μετάδοσης 8000
πλαίσια / sec).
» Τηλεφωνική σηματοδότηση: Channel Associated Signaling
Υπάρχει μικρή υποβάθμιση της ποιότητας του σήματος φωνής, η οποία όμως δεν
είναι σημαντική για την απλή τηλεφωνία.
» Κωδικοποίηση: B8ZS.
• Ευρωπαϊκό Σύστημα Ε1
– E1 – πρώτο επίπεδο ιεραρχίας
» Πολυπλέκει 32 κανάλια, όπου τα 30 μεταδίδουν καθαρή πληροφορία και τα 2
χρησιμοποιούνται για συγχρονισμό και μετάδοση σήμανσης.
» Η πρώτη οκτάδα ψηφίων χρησιμοποιείται για συγχρονισμό πομπού και δέκτη και
δείχνει την έναρξη του πλαισίου και η δέκατη έκτη οκτάδα ψηφίων
χρησιμοποιείται κυρίως για μετάδοση σήμανσης των 30 τηλεφωνικών καναλιών.
» Επιτυγχάνει ρυθμό μετάδοσης 2,048 Mbps (Μήκος πλαισίου 256 bit, ρυθμός
μετάδοσης 8000 πλαίσια / sec).
» Το κάθε κανάλι μεταφέρει κωδικοποιημένη κατά PCM φωνή (ρυθμός μετάδοσης
64 Kbps)
» Κωδικοποίηση: HDB3.
Τηλεφωνία
Αμερικάνικο Σύστημα T1

Τηλεφωνία
• Αμερικάνικο Σύστημα Τ1 των 24 καναλιών
– Πληροφορία ελέγχου μεταφέρεται στο 8 bit κάθε καναλιού ανά 6
πλαίσια.
• Σηματοδοσία CAS
– Ευρωπαϊκό Σύστημα Ε1 των 30 καναλιών.
Α. Σταθερή και συμφωνημένη συσχέτιση των Bit σήμανσης της 16ης
χρονοσχισμής του κάθε πλαισίου με το κάθε κανάλι φωνής.
Β. Κάθε χρονοσχισμή αποτελείται από 8 Bit. Για τη μεταφορά της
σηματοδοσίας ελέγχου χρησιμοποιείται η 16η χρονοσχισμή του κάθε
πλαισίου. Χρησιμοποιούνται 4 Bit για τη μεταφορά σηματοδοσίας
ελέγχου που αφορά ένα κανάλι φωνής. Επομένως, η 16η χρονοσχισμή
μεταφέρει ταυτόχρονα τη σηματοδοσία ελέγχου που αφορά σε δύο
κανάλια φωνής. Συνεπώς, για τη μεταφορά της σηματοδοσίας ελέγχου
και των 30 καναλιών χρειάζονται 15 συνεχόμενα πλαίσια.
Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία CCS
– Τα σήματα ελέγχου μεταφέρονται μέσω διαδρομών, οι οποίες είναι
εντελώς ανεξάρτητες από τα κανάλια φωνής. Μία ανεξάρτητη διαδρομή
μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες ελέγχου για έναν αριθμό καναλιών
συνδρομητών και επομένως αποτελεί ένα κοινό κανάλι ελέγχου για αυτά
τα κανάλια των συνδρομητών.
– Επομένως, με την τεχνική μεταφοράς σηματοδοσίας κοινού καναλιού
αφιερώνεται ένα ανεξάρτητο κανάλι υψηλής ταχύτητας για να
μεταφέρει μόνο πληροφορία σηματοδοσίας.
– Με αυτή την τεχνική σηματοδοσίας έχουμε ταχύτερη αποκατάσταση
σύνδεσης, οι πόροι δικτύου δεν δεσμεύονται μέχρι να απαντήσει ο
καλούμενος, έχουμε στη διάθεσή μας μεγαλύτερο εύρος ζώνης για τη
μεταφορά επιπρόσθετης πληροφορίας σηματοδοσίας (π.χ. αριθμός
καλούντος). Επιπρόσθετα, δεν έχουμε παρεμβολή των σημάτων
κλήσεων συνδρομητών με τα σήματα ελέγχου. Βέβαια, τόσο το
πρωτόκολλο σηματοδοσίας όσο και η αρχιτεκτονική δικτύου που
υποστηρίζει αυτό το πρωτόκολλο είναι πολύπλοκα.
– Η μετάδοση σηματοδοσίας γίνεται βάσει της τεχνικής μεταγωγής
πακέτων.

Τηλεφωνία
Ενδοκαναλικό Σύστημα Σηματοδοσίας και Σύστημα

Σηματοδοσίας Κοινού Καναλιού
Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία CCS
– Συσχετιζόμενη Λειτουργία – Τα σήματα ελέγχου μεταβιβάζονται
ανάμεσα στους μεταγωγείς, αλλά βρίσκονται σε διαφορετικά
κανάλια από τις κλήσεις των συνδρομητών. Οι μεταγωγείς θα
πρέπει να υποστηρίζουν τις λειτουργίες σηματοδοσίας.
– Μη Συσχετιζόμενη Λειτουργία – Υπάρχουν επιπρόσθετοι κόμβοι
στο δίκτυο (Signal Transfer Points – STP). Σε αυτή την περίπτωση
υπάρχουν δύο ανεξάρτητα δίκτυα (δίκτυο σηματοδοσίας
ελέγχου που ελέγχει και διαχειρίζεται τις κλήσεις των
συνδρομητών & δίκτυο μεταγωγής κυκλώματος που εξυπηρετεί
τις κλήσεις των συνδρομητών) που διασυνδέονται με ζεύξεις
ανάμεσά τους. Και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει οι κόμβοι
μεταγωγής κυκλώματος να υλοποιούν τμήματα των λειτουργιών
σηματοδοσίας για να μπορούν να λαμβάνουν τα σήματα
ελέγχου.

Τηλεφωνία
Συσχετιζόμενη και Μη
Συσχετιζόμενη λειτουργία
σηματοδοσίας κοινού
καναλιού
Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία SS-7 (Signaling System No 7)
– Δημιουργήθηκε από την ITU-T. Στόχος ήταν η δημιουργία
ενός διεθνούς προτύπου κατάλληλου για σηματοδοσία
μεταξύ τηλεφωνικών δικτύων (δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο,
δίκτυο ISDN, συστήματα κινητής τηλεφωνίας).
– Με το SS7 τα μηνύματα ελέγχου δρομολογούνται μέσω του
δικτύου για να επιτελέσουν διαχείριση κλήσης
(αποκατάσταση, υποστήριξη, τερματισμό) και λειτουργίες
διαχείρισης δικτύου.
– Το SS7 υλοποιείται χρησιμοποιώντας τεχνολογία μεταγωγής
πακέτου, αν και το δίκτυο το οποίο ελέγχεται είναι δίκτυο
μεταγωγής κυκλώματος.

Τηλεφωνία
– Στοιχεία Σηματοδοσίας
– Σημείο Σηματοδοσίας (Signaling Point – SP) – Σημείο το οποίο μπορεί να
χειρισθεί μηνύματα σηματοδοσίας SS7. Τερματικά σημεία, τα οποία δεν
μπορούν να επεξεργασθούν μηνύματα που δεν απευθύνονται άμεσα σε
αυτά (π.χ. Κόμβοι μεταγωγής κυκλώματος).
– Σημείο Μεταφοράς Σήματος (Signaling Transfer Point – STP) – Σημεία τα
οποία είναι ικανά να δρομολογούν μηνύματα ελέγχου. Μπορεί να είναι
ένας κόμβος δρομολόγησης ή να περιλαμβάνουν και λειτουργίες των
SPs.
– Ζεύξη σηματοδοσίας είναι μία ζεύξη δεδομένων που ενώνει σημεία
σηματοδοσίας.
– Επίπεδο Ελέγχου – Υπεύθυνο για την αποκατάσταση και διαχείριση των
συνδέσεων.
– Επίπεδο Πληροφορίας – Όταν αποκατασταθεί μία σύνδεση,
μεταφέρεται πληροφορία από ένα χρήστη σε έναν άλλο.
Τηλεφωνία
Μη Συσχετιζόμενη λειτουργία
σηματοδοσίας κοινού
καναλιού.
Επίπεδο Ελέγχου – Επίπεδο
Πληροφορίας

Τηλεφωνία
– Ιεραρχική δομή του δικτύου σηματοδοσίας.
– Τα SPs αποτελούν το χαμηλότερο επίπεδο, ενώ τα STP το υψηλότερο
επίπεδο. Επιπρόσθετα, είναι δυνατόν τα STP να δομηθούν σε
περισσότερα του ενός επίπεδα.
– Σύμφωνα με την ITU-T: Σε ένα δίκτυο με ένα επίπεδο STP, κάθε SP που
δεν είναι ταυτόχρονα και STP πρέπει να είναι συνδεδεμένο με δύο
τουλάχιστον STP και η αλληλοσύνδεση των STPs πρέπει να είναι όσο το
δυνατόν πιο πλήρης. Σε ένα δίκτυο με δύο επίπεδα STP, κάθε SP που δεν
είναι ταυτόχρονα και STP πρέπει να είναι συνδεδεμένο με δύο
τουλάχιστον STP του χαμηλότερου επιπέδου, κάθε STP του χαμηλότερου
επιπέδου πρέπει να είναι συνδεδεμένο με δύο τουλάχιστον STP του
υψηλότερου επιπέδου και η αλληλοσύνδεση των STPs του υψηλοτέρου
επιπέδου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο πλήρης.
Τηλεφωνία
Παράδειγμα Πρωτοκόλλων

Τηλεφωνία
Στοίβα Πρωτοκόλλων SS7 OSI
Τηλεφωνία
• ISDN User Part (ISUP)
– To ISUP χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση και απόλυση συνδέσεων
μεταγωγής κυκλώματος.
– Χρησιμοποιείται μόνο μεταξύ κέντρων (ποτέ μεταξύ βάσεων δεδομένων
και κέντρων – για την επικοινωνία αυτή χρησιμοποιείται το SCCP).
– Κατάλληλο και για το PSTN (όχι μόνο για το ISDN).
– Βασικά Μηνύματα ISUP
» Initial Address Message (IAM) – χρησιμοποιείται για να αρχίσει η
κατάληψη των απερχόμενων κυκλωμάτων, καθώς και για την
αποστολή πληροφοριών σχετικών με τη δρομολόγηση της κλήσης.
» Address Complete Message (ACM) – μήνυμα που δείχνει ότι όλα τα
απαραίτητα ψηφία για τη δρομολόγηση της κλήσης έχουν ληφθεί.

Τηλεφωνία
• ISDN User Part (ISUP)
– Βασικά Μηνύματα ISUP
» Answer Message (ANM) – μήνυμα που δείχνει ότι η
κλήση απαντήθηκε.
» Release Message (REL) – μήνυμα προς οποιαδήποτε
διεύθυνση που δείχνει ότι το κύκλωμα έχει τεθεί σε
ανενεργό κατάσταση και είναι έτοιμο να καταργηθεί με
τη λήψη του Release Complete Message (RLC).
» Release Complete Message (RLC) – μήνυμα προς
οποιαδήποτε διεύθυνση σε απόκριση του REL.
Τηλεφωνία
– Εγκαθίδρυση Κλήσης

Τηλεφωνία
Τηλεφωνία

Τηλεφωνία
Τηλεφωνία

Τηλεφωνία
3. Το STP W προωθεί το 4. Το STP Χ προωθεί το

ΙΑΜ προς STP Χ ΙΑΜ προς SP Β
2. Το SP A στέλνει Initial
Address Message (ΙΑΜ)
προς STP W
1. Σηκώνει το ακουστικό
και επιλέγει αριθμό. Το
κέντρο A προσδιορίζει το
κέντρο Β και εκχωρεί
κύκλωμα Α-Β.
Τηλεφωνία
5. Το SP Β αντιλαμβάνεται ότι
εξυπηρετεί τον καλούμενο,
• Σηματοδοσία SS-7 (Signaling System No 7) δημιουργεί Address Complete
– Εγκαθίδρυση Κλήσης Message (ACM) [A,B, trunk]
και το αποστέλλει στο STP Z,
παράγει σήμα κωδωνισμού
6. Το STP Ζ προωθεί το προς Β και σήμα κλήσης στο
ACM προς STP Y και το κύκλωμα προς Α
STP Y στο SP A.
7. Το SP A λαμβάνει το
ACM και συνδέει τον
συνδρομητικό βρόχο στο
κύκλωμα Α-Β. Ο καλών
ακούει το σήμα κλήσης.

Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία SS-7 (Signaling System No 7) 8. Ο καλούμενος σηκώνει το
– Εγκαθίδρυση Κλήσης ακουστικό, το SP Β αποστέλλει
το μήνυμα Answer Message
(ΑΝΜ) [A,B, trunk] και το
9. Το STP Ζ προωθεί το αποστέλλει στο STP Z.
ΑΝΜ προς STP Y και το
STP Y στο SP A.
10. Το SP A λαμβάνει το
ΑΝΜ και συνδέει τον
καλούντα και προς τις
δύο κατευθύνσεις.
Τηλεφωνία
Εισαγωγή Ευφυή Δίκτυα (Intelligent Networks)
Έλεγχος υπηρεσιών

Τηλεφωνία
• Εισαγωγή Ευφυή Δίκτυα (Intelligent Networks)
– Στα παραδοσιακά δίκτυα, ο έλεγχος των υπηρεσιών πραγματοποιείται
στους κόμβους μεταγωγής του δικτύου (π.χ. Q.931 πρωτόκολλο του D
καναλιού στο ISDN).
– Στα Ευφυή Δίκτυα ο έλεγχος υπηρεσιών πραγματοποιείται σε ένα
κεντρικό εξυπηρετητή ελέγχου (Service Control Point – SCP), ο οποίος
αλληλεπιδρά με ένα ξεχωριστό πρωτόκολλο σηματοδοσίας με τους
εμπλεκόμενους κόμβους μεταγωγής.
– Οι μεταγωγείς και οι δρομολογητές αποτελούν κόμβους μεταγωγής της
υπηρεσίας (Service Switching Point – SSPs).
– Το πρωτόκολλο σηματοδοσίας που χρησιμοποιείται είναι το SS-7.
– Το σύνολο των μηνυμάτων INAP (Intelligent Network Application Part)
καθορίζει τις δυνατότητες του ελέγχου υπηρεσιών.
– Το κίνητρο ήταν η εισαγωγή υπηρεσιών γρήγορα, ευέλικτα και
ανεξάρτητα από τα στοιχεία δικτύου.
Τηλεφωνία
Εισαγωγή Ευφυή Δίκτυα (Intelligent Networks)
Ευφυή Δίκτυα

Τηλεφωνία
• Σηματοδοσία SS-7
Τηλεφωνία
• Εισαγωγή Ευφυή Δίκτυα
(Intelligent Networks)
– SSP – Service Switching Point
τηλεφωνικό κέντρο με δυνατότητα
μεταφοράς της κλήσης στο SCP
– SCP – Service Control Point
σημείο ελέγχου που περιλαμβάνει
τη λογική των υπηρεσιών
– SDP – Service Data Point
βάση δεδομένων
– SMS – Service Management System
– SCE – Service Creation Environment
Δημιουργία της υπηρεσίας
– IP – Intelligent Peripheral
Ειδικά Περιφερειακά

Εισαγωγή Στις Τηλεπικοινωνίες Μαλαματή Λούτα Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Εισαγωγή Στις Τηλεπικοινωνίες Μαλαματή Λούτα Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών