Postępowanie Sądowoadministracyjne - Tabela Podsumowująca (Prawo)

PPSA – ćwiczenia 1 – 07.10.
2021
Organizacyjne:
• Zespół MSTeams – g9adwby
• 9:45 ćwiczenia w następnym tygodniu
• Dyżur – czwartek, 9.00, s. 1734
• Obecność – 2 dopuszczalne nieobecności w semestrze
• Zaliczenie – zależne od formy egzaminu – jeżeli egzamin stacjonarnie to zaliczenie ćwiczeń pisemnie na
przełomie stycznia i lutego (ok. 20 stycznia). Jeżeli zdalnie – zaliczenie ustne przez czat MSTeams
• Na bieżąco kazusy do rozwiązania, analiza orzecznictwa
• Materiały: wykłady profesor na Moodle, PPSA z 30 sierpnia 2002 r., podręcznik Postępowanie
sądowoadministracyjne pod red. M. Jaśkowskiej
Merytoryczne – NOTATKI Z ĆWICZEŃ:

Istota i model sądownictwa administracyjnego
• W Konstytucji art. 175 – sądy administracyjne jako niezależny, odrębny system od sądów powszechnych. W
Konstytucji mamy domniemanie właściwości na rzecz sądów powszechnych, natomiast zakres kontroli
sadów administracyjnych określono w art. 184. Tam gdzie różne formy działania (lub bezczynność /
przewlekłe prowadzenie) organów chcielibyśmy zaskarżyć – kierujemy do sądu administracyjnego.
• Sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej – na podstawie art. 184 Kontrola
działalności administracji publicznej
Cechy sądownictwa administracyjnego

1. NSA powołano w 1980 r., był wówczas jedynym sądem administracyjnym
działającym na podstawie przepisów KPA. NSA w PRLu miało umocowanie w oparciu
o system enumeracji pozytywnej – przepisy wskazywały, jakie decyzje organów
mogą być przedmiotem kontroli NSA.
2. W 1995 r. wyodrębniono osobną ustawę o NSA – wówczas kontrolę NSA oparto o
system klauzuli generalnej.
Historia 3. W 1990 r. wskazano, że decyzje administracyjne są kontrolowane przez NSA. W
sądownictwa związku z rozwojem samorządu terytorialnego rozszerzono działalność NSA o
administracyjnego kontrolę aktów wydawanych przez jednostki samorządu terytorialnego.
4. W 2002 r., 5 lat po wprowadzeniu konstytucyjnego przepisu dot. dwuinstancyjności,
wprowadzono dwuinstancyjny model sądownictwa (wcześniej sądownictwo
jednoinstancyjne z wyjątkowym modelem rewizji nadzwyczajnej).
5. W latach 1997-2002 istniały przepisy przejściowe, w 2002 r. wprowadzono ustawy
PUSA, PPSA, przepisy wprowadzające PUSA i PPSA. W związku z półtorarocznym
vacatio legis, WSA zaczęły funkcjonować 1 stycznia 2004 r.
Sądownictwo • Sądy administracyjne orzekają w związku z kryterium zgodności z prawem –
administracyjne zakres kontroli będzie opierać się na kryterium legalności – czy organ wydał
zajmuje się decyzję zgodnie z prawem i nie przekroczył granic prawa. Nie ma typowego uznania
kontrolą aktów administracyjnego
administracyjnych
• Obecność dwóch stron. Stronami są w I instacji: skarżący i organ administracji
publicznej, którego działalność lub bezczynność jest przedmiotem skargi. Pozycje
Kontradyktoryjność zarówno skarżącego, jak i organu są równorzędne. W postępowaniu mogą pojawić
się dodatkowi uczestnicy. W II instancji, przed NSA, w zależności od rozstrzygnięcia
WSA, są skarżący i strona, przeciw której skargę wniesiono
• Jest to system ochrony prawa podmiotowego. By zainicjować kontrolę legalności
Postępowanie działań administracji publicznej, należy złożyć skargę. Sądy administracyjne mogą
może być wszczęte prowadzić inne postępowania niż postępowania skargowe np. postępowanie w
tylko skargowo, nie sprawie zniszczenia, zaginięcia akt (postepowanie techniczne); NSA rozpatruje też
z urzędu spory o kompetencje i spory o właściwość między organami administracji
publicznej.
• Kilka lat temu pojawił się środek prawny inny niż skarga – sprzeciw – jest on
możliwy jako środek odwoławczy od decyzji z art. 138 par. 2 (decyzja kasacyjna;
kiedyś te decyzje zaskarżało się skargą, obecnie zaskarża się je sprzeciwem, w takim
postepowaniu są pewne uproszczenia – jest to jedyna różnica między sprzeciwem a
skargą).
Zazwyczaj orzeka • Są sprawy, które są kierowane na posiedzenie niejawne w składzie jedno- lub
się w składzie trzyosobowym (np. postępowanie uproszczone). Na rozprawie najpierw podaje się
trzyosobowym na sentencję, później uzasadnienie – uzasadnienie faktyczne i uzasadnienie prawne
rozprawie (w czasie (właściwość sądu administracyjnego; powołanie się na odpowiednie przepisy).
pandemii
większość spraw
załatwianych drogą
posiedzenia
niejawnego)
• Sądy administracyjne rozpatrują skargi na naruszenie prawa lub interesu
prawnego, naruszenie prawa materialnego i prawa procesowego, sądy
administracyjne kontrolują legalność aktów administracyjnych – naruszenia
przepisów mogą dotyczyć niewłaściwej wykładni lub niewłaściwego zastosowania
przepisu. Skarga nie jest środkiem bardzo sformalizowanym, ma być dostępna dla
przeciętnego obywatela.
• Gdyby założyć, że sąd bada legalność tylko na podstawie zaskarżonych przepisów,
tzw. prawo do sądu mogłoby być naruszone. W postepowaniu przed WSA sąd
Zakres kontroli
orzeka zatem w granicach sprawy, a nie w granicach zarzutu – sąd bada, czy całe
dotychczasowe postępowanie nie narusza przepisów prawa. Inaczej jest przed NSA
– jeżeli WSA wyda wyrok, to przysługuje od niego skarga kasacyjna, która w
odróżnieniu od zwykłej skargi jest środkiem sformalizowanym. Musi zatem zawierać
konkretne zarzuty, które NSA rozpatruje. NSA orzeka tylko w granicach podstaw
zarzutów.
• Sąd w I instancji nie jest zatem związany zarzutami skargi, w II przy skardze
kasacyjnej już jest.
• Omawiana sprawa - https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/19A2D9B286 ):
• Sąd nie prowadzi postępowania dowodowego. Bazuje na podstawie skargi i ma
wgląd do akt z poprzednich instancji. Nie ma przesłuchań świadków, przesłuchań
biegłych, oględzin. Sąd orzeka na podstawie akt sprawy. Dopuszczalny jest tylko
uzupełniający dowód z dokumentu. Sąd orzeka co do zasady kasacyjnie – sąd uchyla
zaskarżoną decyzję, a finalizacja postępowania dzieje się przez organ. Orzeczenie
Przebieg
sądu administracyjnego nie określa praw i obowiązków strony, inaczej niż sądu
postępowania
powszechnego.
I) Decyzja organu I stopnia
II) Decyzja organu II stopnia
III) Postępowanie przed WSA
Możliwe wniesienie skargi kasacyjnej, a w związku z nią
IV) Postępowanie przed NSA.
Merytoryczne – PREZENTACJA:
I. ISTOTA I ORGANIZACJA SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO W POLSCE (model sądownictwa
administracyjnego)
• Ratio legis postępowania sądowoadministracyjnego - weryfikacja, kontrola działalności organów
administracji publicznej pod względem legalności - zgodności z prawem materialnym, procesowym, zakresem
właściwości
• Geneza:
1. 1799-1800 – Francuska Rada Stanu
2. 1876 – Austriacki Trybunał Administracyjny
3. II RP – Najwyższy Trybunał Administracyjny
4. 1980 – Naczelny Sąd Administracyjny
5. 1990 – klauzula generalna
6. 1995 – ustawa o NSA
7. 1997 – Konstytucja (zasada dwuinstancyjności)
8. 2004 – WSA i NSA
• Modele kontroli administracji w Europie:

1. Sądy administracyjne
2. Sądy powszechne
3. Trybunał Konstytucyjny
4. Rada Stanu
Różna ilość instancji (od I po III)
ZAŁOŻENIA KONSTYTUCYJNE - Rozdział VIII - SĄDY I TRYBUNAŁY

Art. 173. • Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.
Art. 174. • Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.
• 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy
Art. 175.
powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.
• 1. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
Art. 176.
2. Ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy.
• Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem
Art. 177.
spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów.
• Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym
w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej.
Art. 184.
• Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu
terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.
• 1. W okresie 2 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji Rada Ministrów przedstawi Sejmowi
projekty ustaw niezbędnych do stosowania Konstytucji.
• 2. Ustawy wprowadzające w życie art. 176 ust. 1 w zakresie dotyczącym postępowania przed
Art. 236
sądami administracyjnymi zostaną uchwalone przed upływem 5 lat od dnia wejścia w życie
Konstytucji. Do czasu wejścia w życie tych ustaw obowiązują przepisy dotyczące rewizji
nadzwyczajnej od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Pakiet trzech ustaw

1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153,
poz. 1270 ze zm., t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm./
2. Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.,
t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 137/
3. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę – PUSA i ustawę – PPSA /Dz.U. Nr 153,
poz. 1271 ze zm./
Cechy sądownictwa administracyjnego w Polsce

1. Dwuinstancyjność (WSA, NSA)
2. Zakres kognicji wyznaczony klauzulą generalną ograniczoną klauzulą enumeracji negatywnej
3. Oparcie na systemie ochrony prawa podmiotowego (system skargowy)
4. Kontrola pod względem legalności
5. Kasacyjny co do zasady model orzekania
Nowelizacje PPSA
1. zwiększenie zakresu orzekania reformatoryjnego przez NSA
2. wprowadzenie możliwości merytorycznego orzekania przez WSA w odniesieniu do
Istotna kontroli decyzji i postanowień
nowelizacja 3. rozszerzenie zakresu rozpoznawania spraw w trybie uproszczonym
PPSA z 9 4. wprowadzenie samokontroli WSA w postępowaniu kasacyjnym
kwietnia 2015 5. rozszerzenie uprawnień referendarzy sądowych
r. 6. wprowadzenie możliwości zawiadamiania przez obwieszczenie o wniesieniu skargi i
możliwości przystąpienia do postępowania
7. modyfikacja przesłanek wyłączenia sędziego
1. wprowadzenie instytucji sprzeciwu do sądu od decyzji wydanych na podstawie art. 138
par. 2 k.p.a. (dotychczas zaskarżanych skargą)
Nowelizacja 2. osłabienie wymogu wyczerpania środków zaskarżenia przed wniesieniem skargi
PPSA 3. (fakultatywność do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, likwidacja wymogu
w związku z wezwania do usunięcia naruszenia prawa)
istotną = modyfikacja postępowania mediacyjnego
nowelizacją • 31 maja 2019 r. – wejście w życie przepisów o elektronicznym postępowaniu
KPA z 7 sądowoadministracyjnym wynikających z ustawy z dnia 10 stycznia 2014 r. o zmianie
kwietnia 2017 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz
r. niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 183 ze zm.) oraz ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o
zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.934)
USTRÓJ SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO

• powoływanie WSA
• pracownicy sądów
• wymagania wobec sędziów
• organy sądów i ich kompetencje
• regulaminy wewnętrznego urzędowania
Art. 1. PUSA - § 1. Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji
publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu
terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej.
§ 2. Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią
inaczej.
Art. 2. Sądami administracyjnymi są Naczelny Sąd Administracyjny oraz wojewódzkie sądy administracyjne.
Art. 3. § 1. Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie
sądy administracyjne.
§ 2. Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich sądów administracyjnych
w zakresie orzekania w trybie określonym ustawami, a w szczególności rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń
tych sądów i podejmuje uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do
właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy innych ustaw.
Status prawny sędziego sądu administracyjnego
Konstytucja RP
• 1. . Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz
ustawom.
• 2. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz
Art. 178
zakresowi ich obowiązków.
Konstytucji
• 3. Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić
działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości
sędziów.
Art. 179 • Sędziowie są powoływani przez Prezydenta Rzeczypospolitej, na wniosek Krajowej Rady
Konstytucji Sądownictwa, na czas nieoznaczony.
• 1. Sędziowie są nieusuwalni.
• 2. Złożenie sędziego z urzędu, zawieszenie w urzędowaniu, przeniesienie do innej siedziby
lub na inne stanowisko wbrew jego woli może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu i
tylko w przypadkach określonych w ustawie.
• 3. Sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na skutek uniemożliwiających mu
Art. 180
sprawowanie jego urzędu choroby lub utraty sił. Tryb postępowania oraz sposób odwołania
Konstytucji
się do sądu określa ustawa.
• 4. Ustawa określa granicę wieku, po osiągnięciu której sędziowie przechodzą w stan
spoczynku.
• 5. W razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych wolno sędziego
przenosić do innego sądu lub w stan spoczynku z pozostawieniem mu pełnego uposażenia.
• Sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody sądu określonego w ustawie, pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub
Art. 181 aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego
Konstytucji zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O
zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się prezesa właściwego miejscowo sądu, który może
nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
PUSA:
• Sędziowie sądów administracyjnych i asesorzy sądowi w sprawowaniu swojego urzędu są
Art. 4
niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.
• § 1. Sędzią sądu administracyjnego jest osoba powołana na to stanowisko przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, która złożyła ślubowanie wobec Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej.
• § 2. Sędziowie sądów administracyjnych są powoływani na stanowisko sędziego
wojewódzkiego sądu administracyjnego, z wyznaczeniem miejsca służbowego (siedziby)
Art. 5.
sędziego, albo na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• § 3. Asesorów sądowych do pełnienia urzędu na stanowisku asesora sądowego powołuje
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
• § 4. Asesorzy sądowi są powoływani na pięć lat, z wyznaczeniem miejsca służbowego
(siedziby) asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym.
• § 1. Do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego
może być powołany ten, kto:
1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
2) jest nieskazitelnego charakteru,
3) ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne
uznane w Polsce,
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego,
Art. 6 5) ukończył 35 lat życia,
6) wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa
administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów
administracji publicznej,
7) pozostawał co najmniej osiem lat na stanowisku sędziego, prokuratora, prezesa,
wiceprezesa, lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej albo
przynajmniej przez osiem lat wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub
notariusza albo przez dziesięć lat pozostawał w instytucjach publicznych na stanowiskach
związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego lub pracował w
charakterze asesora sądowego w wojewódzkim sądzie administracyjnym co najmniej
dwa lata.
• § 2. Wymagania, o których mowa w § 1 pkt 7, nie dotyczą osób z tytułem naukowym
profesora lub ze stopniem naukowym doktora habilitowanego nauk prawnych.
• § 3. W wyjątkowych przypadkach Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej
Rady Sądownictwa, może powołać kandydata na stanowisko sędziego mimo krótszych, niż
określone w § 1 pkt 7, okresów pozostawania na stanowiskach wymienionych w tym punkcie
lub wykonywania zawodu adwokata, radcy prawnego lub notariusza.
• § 4. Osoby, o których mowa w § 2, mogą być zatrudnione na stanowisku sędziego również w
niepełnym wymiarze czasu pracy
• § 1. Do pełnienia urzędu na stanowisku asesora sądowego może być powołany ten, kto
ukończył 30 lat i spełnia wymagania:
1) o których mowa w art. 6 § 1 pkt 1-4 i 6;
2) przez co najmniej cztery lata pozostawał na stanowisku sędziego, prokuratora lub
Art. 6a
prezesa, wiceprezesa, lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej albo co
najmniej przez cztery lata wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza albo
przez sześć lat pozostawał w instytucjach publicznych na stanowiskach związanych ze
stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego
• § 1. Do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego może
być powołany ten, kto spełnia wymagania określone w art. 6 § 1 pkt 1-4 i 6, jeżeli ukończył
40 lat oraz pozostawał co najmniej dziesięć lat na stanowisku sędziego, prokuratora, prezesa,
Art. 7 wiceprezesa, lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej albo przynajmniej
przez dziesięć lat wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego lub notariusza. Wymaganie
ukończenia 40 lat nie dotyczy sędziego, który co najmniej przez trzy lata pozostawał na
stanowisku sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego.
• W sądach administracyjnych są zatrudnieni starsi referendarze sądowi, referendarze sądowi,
Art. 10
starsi asystenci sędziów, asystenci sędziów oraz urzędnicy i inni pracownicy sądowi.
• Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego ustala zasady biurowości w sądach
Art. 11
administracyjnych.
• Zwierzchni nadzór nad działalnością administracyjną sądów administracyjnych sprawuje
Art. 12
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
• § 1. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może delegować, na czas określony, sędziego
wojewódzkiego sądu administracyjnego, za jego zgodą, do pełnienia obowiązków sędziego w
Naczelnym Sądzie Administracyjnym.
Art. 13
• § 2. Minister Sprawiedliwości, na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, może
delegować, na czas określony, sędziego sądu apelacyjnego lub sędziego sądu okręgowego, za
jego zgodą, do pełnienia obowiązków sędziego w sądzie administracyjnym.
• § 1. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego informuje Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej i Krajową Radę Sądownictwa o działalności sądów administracyjnych.
Art. 15 § 2. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego informuje Prezesa Rady Ministrów o
problemach funkcjonowania administracji publicznej wynikających ze spraw rozpatrywanych
przez sądy administracyjne.
• § 1. Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej na sześcioletnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• § 2. Kandydatów na stanowisko Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego wybiera
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego spośród sędziów
Naczelnego Sądu Administracyjnego, którzy w głosowaniu tajnym uzyskali kolejno największą
Art. 44. liczbę głosów. Wybór powinien być dokonany nie później niż trzy miesiące przed upływem
kadencji urzędującego Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. W przypadku
opróżnienia stanowiska w trakcie kadencji, wyboru kandydatów dokonuje się w terminie
jednego miesiąca. Przepisu art. 46 § 5 zdanie drugie nie stosuje się.
• § 3. Obradom Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w części
dotyczącej wyboru kandydatów na stanowisko Prezesa przewodniczy najstarszy wiekiem
sędzia uczestniczący w tym Zgromadzeniu.
SĄDY ADMINISTRACYJNE
Wojewódzkie sądy administracyjne - PUSA
• § 1. Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego województwa lub dla większej
liczby województw.
• § 2. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu
Art. 16
Administracyjnego, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi wojewódzkie sądy
administracyjne oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości, a także może tworzyć, poza
siedzibą sądu, i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów.
• § 1. Wojewódzki sąd administracyjny dzieli się na wydziały, które tworzy i znosi Prezes
Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Art. 17
• § 2. Wydziałem w wojewódzkim sądzie administracyjnym kieruje prezes lub wiceprezes sądu
albo wyznaczony sędzia.
• § 1. W skład wojewódzkiego sądu administracyjnego wchodzą: prezes sądu, wiceprezes sądu
lub wiceprezesi sądu, sędziowie i asesorzy sądowi.
Art. 18
• § 2. Liczbę sędziów, wiceprezesów sądu i asesorów sądowych w wojewódzkim sądzie
administracyjnym określa Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego
• Organami wojewódzkiego sądu administracyjnego są: prezes sądu, zgromadzenie ogólne
Art. 19 sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "zgromadzeniem ogólnym",
oraz kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej "kolegium sądu".
• § 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ustala, w drodze rozporządzenia, regulamin
określający szczegółowo tryb wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów
administracyjnych.
• § 2. W regulaminie, o którym mowa w § 1, określa się w szczególności:
1) wewnętrzną organizację sądów,
Art. 23 2) porządek funkcjonowania sądów,
3) tryb czynności sądowych zapewniających sprawne i szybkie ich wykonywanie,
4) tryb wyznaczania składów orzekających w dostosowaniu do specjalizacji orzeczniczej
sędziów i wpływu spraw,
5) przypadki wyznaczania składów orzekających w drodze losowania z ustaleniem zasad
losowania.
Naczelny Sąd Administracyjny
• W skład Naczelnego Sądu Administracyjnego wchodzą: Prezes Naczelnego Sądu
Art. 30
Administracyjnego, wiceprezesi oraz sędziowie
• Organami Naczelnego Sądu Administracyjnego są: Prezes Naczelnego Sądu
Art. 31 Administracyjnego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego i
Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Art. 32 • Naczelny Sąd Administracyjny ma siedzibę w Warszawie.
• § 1. Na czele Naczelnego Sądu Administracyjnego stoi Prezes Naczelnego Sądu
Administracyjnego, który kieruje jego pracami i reprezentuje na zewnątrz.
Art. 34 • § 2. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego pełni czynności przewidziane w niniejszej
ustawie i w odrębnych przepisach, a także wykonuje czynności administracji sądowej w
stosunku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• § 1. Naczelny Sąd Administracyjny dzieli się na: Izbę Finansową, Izbę Gospodarczą i Izbę
Ogólnoadministracyjną.
• § 2. Izba Finansowa sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy,
nadzór nad orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych w sprawach zobowiązań
podatkowych i innych świadczeń pieniężnych, do których mają zastosowanie przepisy
podatkowe oraz o egzekucji świadczeń pieniężnych.
• § 3. Izba Gospodarcza sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe przepisy,
Art. 39
nadzór nad orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych w sprawach działalności
gospodarczej, ochrony własności przemysłowej, budżetu, dewizowych, papierów
wartościowych, bankowości, ubezpieczeniowych, ceł, cen, stawek taryfowych oraz opłat, z
wyjątkiem opłat w sprawach, o których mowa w § 4.
• § 4. Izba Ogólnoadministracyjna sprawuje, w granicach i trybie określonym przez właściwe
przepisy, nadzór nad orzecznictwem wojewódzkich sądów administracyjnych w sprawach
niewymienionych w § 2 i 3, a w szczególności w sprawach z zakresu budownictwa i nadzoru
budowlanego, zagospodarowania przestrzennego, gospodarki wodnej, ochrony środowiska,
rolnictwa, leśnictwa, zatrudnienia, ustroju samorządu terytorialnego, gospodarki
nieruchomościami, prywatyzacji mienia, powszechnego obowiązku wojskowego, spraw
wewnętrznych, a także cen, opłat i stawek taryfowych, jeżeli są związane ze sprawami
należącymi do właściwości tej Izby.
• § 5. Pracami każdej z Izb kieruje wiceprezes wyznaczony do pełnienia tej funkcji przez Prezesa
• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, po zasięgnięciu opinii Kolegium Naczelnego Sądu
Administracyjnego, określi, w drodze rozporządzenia, regulamin Naczelnego Sądu
Administracyjnego, w którym ustali liczbę stanowisk sędziowskich w Naczelnym Sądzie
Administracyjnym nie mniejszą niż 120, w tym liczbę wiceprezesów tego Sądu oraz liczbę
Art. 43 sędziów w poszczególnych izbach, wewnętrzną organizację Naczelnego Sądu
Administracyjnego oraz zasady wewnętrznego postępowania, biorąc pod uwagę konieczność
zapewnienia sprawnego funkcjonowania Naczelnego Sądu Administracyjnego, jego izb i
organów, specyfikę postępowań prowadzonych przed Naczelnym Sądem oraz liczbę i rodzaj
rozpoznawanych spraw.
• Por. rozporządzenie Prezydenta RP z 5 sierpnia 2015 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania

wojewódzkich sądów administracyjnych, Dz.U. poz. 1177 oraz
• Rozporządzenie Prezydenta RP z 4 lipca 2020 r. Regulamin Naczelnego Sądu Administracyjnego, Dz.U. poz.
1202
• Por. zmiany p.u.s.a. wprowadzone ustawą z 20 grudnia 2019 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 190) m.in. poprzez
wprowadzenie zakazów kwestionowania umocowania sądów i trybunałów oraz oceny zgodności z prawem
powołania sędziego (por. art. 5 par. 1a i 1b p.u.s.a.)
PPSA – ćwiczenia 2 – 14.10.2021

NOTATKI Z ĆWICZEŃ:
Zakres przedmiotowy sądownictwa administracyjnego
Zagadnienia egzaminacyjne
a) Przedmiot skarg do sądów administracyjnych – art. 3
b) Właściwość sądów administracyjnych – art. 3
c) Sprawa sądowoadministracyjna – art. 1 w zw. z art. 3 i art. 5
• Domniemanie właściwości sądów powszechnych – jeżeli nie jest zaznaczone, że sprawa należy do właściwości
sądu administracyjnego, domniemywamy, że właściwy jest sąd powszechny
• System sądownictwa administracyjnego oparty jest na klauzuli generalnej (art. 184 Konstytucji, art. 1 PUSA
i art. 1 PPSA).
• Zakres przedmiotowy w PPSA (jak i np. w KPA) jest zarówno pozytywny – zakres wynikający z art. 1 PPSA i
rozwinięty w art. 3 jak i negatywny – wyłączenia z art. 5 PPSA
• Pojęcie sprawy sądowoadministracyjnej – definicja wynika z art. 1 - prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi normuje postępowanie sądowe w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji
publicznej oraz w innych sprawach, do których jego przepisy stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy
sądowoadministracyjne).
1. W wymiarze przedmiotowym – są to sprawy z zakresu kontroli działalności organów administracyjnych oraz
inne sprawy.
2. W wymiarze sądowym (procesowym) są to sprawy, do których rozpoznania stosuje się przepisy PPSA.
• Możliwe pytanie egzaminacyjne – o sprawy – warto wskazać sprawy z art. 3 PPSA i skupić się na
wyłączeniach z art. 5 PPSA
• Na co możemy złożyć skargę do sądu? – wyliczenie z art. 3
Zadanie
I. Czy przedmiotem skargi do WSA (jeśli tak to na jakiej podstawie prawnej) może być:
1. Decyzja SKO w Toruniu o uchyleniu decyzji wydanej w I instancji przez Prezydenta Miasta Torunia i
przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia, wydana na podstawie art. 138 par. 2 kpa? – NIE, bo na
podstawie art. 64a KPA Od decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks
postępowania administracyjnego, skarga nie przysługuje, jednakże strona niezadowolona z treści decyzji może
wnieść od niej sprzeciw, zwany dalej "sprzeciwem od decyzji". Jest możliwość sprzeciwu, ale nie skargi.
2. Decyzja o odmowie umorzenia zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych? – TAK, na podstawie
art. 3 par. 1 pkt 4a kontroli sądów administracyjnych podlegają pisemne interpretacje przepisów prawa
podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii
zabezpieczających. Zatem od negatywnej decyzji dotyczącej umorzenia zaległości podatkowej wydanej przez
organ drugiej instancji można wnieść skargę do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego w
terminie 30 dni od dnia doręczenia na podstawie art. 53 par. 1 PPSA Skargę wnosi się w terminie trzydziestu
dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
3. Postanowienie Wojewody Podkarpackiego o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania od decyzji
Prezydenta Miasta Rzeszowa, wydane na podstawie art. 134 kpa? – TAK, bo według art. 3 par. 2 pkt 2 PPSA
można wnieść skargę na postanowienia kończące postępowanie. Postanowienie z art. 134 - stwierdzające
niedopuszczalność odwołania czy stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania – takim jest.
4. Postanowienie organu egzekucyjnego w sprawie opisu i oszacowania wartości nieruchomości, na które
przysługuje zażalenie? – TAK, ponieważ przedmiotem kontroli sądów administracyjnych według art. 3 ust. 2
pkt 3 PPSA postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie.
5. Uchwała Rady Gminy W. w sprawie wysokości opłat za wywóz odpadów? - TAK, ponieważ przedmiotem
kontroli sądów administracyjnych według art. 3 ust. 2 pkt 5 są akty prawa miejscowego organów jednostek
samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej. Uchwała Rady Gminy jest aktem
prawa miejscowego i może być zaskarżona.
6. Odpowiedź Prezydenta Miasta W. w sprawie petycji dotyczącej zwiększenia częstotliwości kursowania
autobusów na linii X? – NIE, ponieważ na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy o petycjach sposób załatwienia
petycji nie może być przedmiotem skargi.
7. Treść zaświadczenia w sprawie zaległości podatkowej Jana Kowalskiego? NIE, ponieważ według KPA
zaświadczenie wydane przez organ administracji publicznej nie podlega kontroli sądów administracyjnych.
8. Odmowa wydania zaświadczenia? TAK, ponieważ według art. 219 KPA Odmowa wydania zaświadczenia bądź
zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie następuje w drodze postanowienia, na które
służy zażalenie oraz w związku z formą odmowy, jaką jest postanowienie, na które służy zażalenie i art. 3 ust.
2 pkt 3 PPSA, według którego przedmiotem skargi mogą postanowienia wydane w postępowaniu
egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie – skarga przysługuje.
9. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Pomorskiego, w którym stwierdza on nieważność uchwały RM
Gdańska w sprawie zakazu handlu we wszystkie niedziele? - TAK, ponieważ według art. 3 ust. 2 pkt 7 PPSA
przedmiotem skargi mogą być akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.
Rada miasta jest organem jednostki samorządu terytorialnego, a rozstrzygnięcie nadzorcze aktem nadzoru,
więc istnieje możliwość skargi.
10. Czynność Komendanta Powiatowego Policji polegająca na zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego pojazdu?
TAK, bo na podstawie art. 3 par. 2 PPSA przedmiotem skargi mogą być inne niż określone w pkt 1-3 akty lub
czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów
prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego
w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868,
996 i 1579), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale
1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947), oraz postępowań,
do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw. Do takich zalicza się zatrzymanie dowodu przez
Komendanta Powiatowego Policji jako czynność wywołująca skutek prawny w sferze adresata.
II. Uzupełnij tabelę:
WŁAŚCIWOŚCI WSA – ale właściwości NSA inne, określone w art. 15 PPSA
WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA WSA
Przedmiot skargi Środek zaskarżenia Termin do wniesienia skargi
(z art. 3 par. 2 p.p.s.a.) poprzedzający skargę
• Odwołanie -
obligatoryjny
1. Decyzje administracyjne – wszystkie, chyba że • 30 dni od dnia doręczenia
• Wniosek o ponowne
przepis szczególny wyłącza właściwość skarżącemu rozstrzygnięcia w
rozpatrzenie sprawy –
odwołania sprawie albo aktu, o którym
obecnie
np. przepis antymonopolowy mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
nieobligatoryjny, z
wyjątkami.
• Zażalenie
• Chyba że
2. Postanowienia wydane postanowienie z art.
w postępowaniu administracyjnym: 134 – od razu skarga • 30 dni od dnia doręczenia
1) na które służy zażalenie bez zażalenie skarżącemu rozstrzygnięcia w
2) albo kończące postępowanie • Możliwość sprawie albo aktu, o którym
3) także postanowienia rozstrzygające sprawę co kwestionowania mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
do istoty postanowień
dowodowych przy
zaskarżeniu decyzji
• 30 dni od dnia doręczenia
3. Postanowienia wydane w postępowaniu
skarżącemu rozstrzygnięcia w
egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które • Zażalenie
sprawie albo aktu, o którym
służy zażalenie
mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
4. Inne niż określone w pkt 1-3 akty lub
czynności z zakresu administracji publicznej
dotyczące uprawnień lub obowiązków
wynikających z przepisów prawa, z
• Środek zaskarżenia
wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w
przed wniesieniem
ramach postępowania administracyjnego
skargi jest wyjątkiem,
określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960
jeżeli taki w danym
r. - Kodeks postępowania administracyjnego
przypadku istnieje, to
(Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996 i 1579),
wskazuje go ustawa
postępowań określonych w • 30 dni od dnia, w którym
działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 skarżący dowiedział się o
• NIE MOŻNA SKARŻYĆ
r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. wydaniu aktu lub podjęciu
CZYNNOŚCI W
613, z późn. zm.), postępowań, o których mowa innej czynności
RAMACH
w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16
POSTĘPOWAŃ
listopada 2016 r. o Krajowej Administracji
SFORMALIZOWANYCH
Skarbowej (Dz. U. poz. 1947), oraz postępowań,
– NP. KPA – żeby nie
do których mają zastosowanie przepisy
dublować środków
powołanych ustaw
zaskarżenia
Formy działania mające charakter
indywidualny i kształtujące sytuację prawną
jednostki – mimo że niesformalizowane.
• 30 dni od dnia doręczenia
skarżącemu rozstrzygnięcia w
sprawie albo aktu, o którym
5. Pisemne interpretacje przepisów prawa mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
podatkowego wydawane w indywidualnych • Brak, zaskarżana od (o ile normalnie sąd
sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy razu do WSA rozpatruje sprawę w
wydania opinii zabezpieczających granicach całej sprawy, to
tutaj trzeba podać konkretne
zarzuty i w ich ramach sąd
będzie badał sprawę)
• Środek zaskarżenia • Jeżeli ustawa nie przewiduje
6. Akty prawa miejscowego organów jednostek
przed wniesieniem środków zaskarżenia w
samorządu terytorialnego i terenowych
skargi jest wyjątkiem, sprawie będącej przedmiotem
organów administracji rządowej
jeżeli taki w danym skargi i nie stanowi inaczej,
przypadku istnieje, to skargę można wnieść w
wskazuje go ustawa każdym czasie.
7. Akty organów jednostek samorządu
terytorialnego i ich związków, inne niż
określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z • Tryb zaskarżania jak przy aktach prawa miejscowego
zakresu administracji publicznej np. akty
organizacyjne, akty powołania na stanowisko itp.
• Brak wymogu
8. Akty nadzoru nad działalnością organów
wyczerpania środków • 30 dni od dnia ich doręczenia
jednostek samorządu terytorialnego
zaskarżenia
9. Bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania w przypadkach określonych w
pkt 1–4 lub przewlekłe prowadzenie
postępowania w przypadku określonym w pkt
4a
• Bezczynność = niezałatwienie sprawy w

terminie kodeksowym lub uznanym
przez organ w ramach uznania sprawy • W każdym czasie po
za szczególnie pilną • Ponaglenie wniesieniu ponaglenia do
właściwego organu
• Przewlekłość = gdy organ działa wolniej
niż naszym zdaniem powinien
• Przy interpretacji podatkowej skarżyć

możemy przewlekłość; przy
decyzji/postanowieniu możemy
skarżyć bezczynność lub przewlekłe
prowadzenie postępowania
10. Bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania w sprawach dotyczących innych
niż określone w pkt 1–3 aktów lub czynności
z zakresu administracji publicznej dotyczących
uprawnień lub obowiązków wynikających z
przepisów prawa podjętych w ramach
postępowania administracyjnego określonego
• W każdym czasie po
w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
• Ponaglenie wniesieniu ponaglenia do
postępowania administracyjnego oraz
właściwego organu
postępowań określonych w działach IV, V i VI
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa oraz postępowań, do których mają
zastosowanie przepisy powołanych ustaw
Jest to w ramach tzw. postępowań

niesformalizowanych
PREZENTACJA:
ZAKRES PRZEDMIOTOWY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
ZAŁOŻENIA KONSTYTUCYJNE
Odrębny pion sądownictwa
• 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy
Art. 175 powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.
Zasada dwuinstancyjności
Art. 176 • 1. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
2. Ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy.
• Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem
Art. 177
spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów.
Domniemanie właściwości sądów powszechnych
Klauzula kompetencyjna
• Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie
Art. 184
określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej.
• Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu
Skargi JST na akty nadzoru
1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności
Art. 165 i inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.
1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane

przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne.
2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom
samorządu terytorialnego wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb
Art. 166
przekazywania i sposób wykonywania zadań zleconych.
3. Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej
rozstrzygają sądy administracyjne.
Kontrola sądów administracyjnych, system klauzuli generalnej

Art. 184 określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje
również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów
normatywnych terenowych organów administracji rządowej.
Sprawa sądowoadministracyjna
SPRAWA SĄDOWOADMINISTRACYJNA - PPSA
• Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi normuje postępowanie sądowe w
Art. 1 sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w innych sprawach, do
których jego przepisy stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy sądowoadministracyjne).
Art. 2 • Do rozpoznawania spraw sądowoadministracyjnych powołane są sądy administracyjne.
Przedmiot kontroli sądów administracyjnych
§ 1. Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki
określone w ustawie.
§ 2. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w
sprawach skarg na:
1) decyzje administracyjne;
Art. 3
2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo
kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;
3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy
zażalenie;
4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące
uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności
podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960
r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996 i 1579), postępowań
określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
2015 r. poz. 613, z późn. zm.), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16
listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1947), oraz postępowań, do których
mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;
4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach,
opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;
5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów
administracji rządowej;
6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5,
podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1–4 lub
przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a
9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż
określone w pkt 1–3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień
lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania
administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. – Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych
ustaw
Dodane od 1 czerwca 2017 r.

Art. 3.
§ 2a. Sądy administracyjne orzekają także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie
art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.
Wprowadzenie sprzeciwu zamiast skargi od decyzji uchylających zaskarżoną decyzję i
przekazujących sprawę do ponownego rozpatrzenia podejmowanych na podstawie art. 138 § 2
k.p.a.!!!
§ 3. Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych
przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach.
Zmiany w zakresie przedmiotowym orzekania (2015 - 2017):

1. wyłączenie skarg na postanowienia wierzyciela o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu
oraz na postanowienia, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie
zgłoszonego zarzutu (do 29.07.2020) (postanowienia o charakterze incydentalnym, za
wystarczającą uznano możliwość skarżenia postanowień organu egzekucyjnego w sprawie
zgłoszonych zarzutów)
2. wyłączenie skarg na akty lub czynności inne niż decyzje i postanowienia, podjęte w ramach
postępowania administracyjnego ogólnego, podatkowego, celnego, kontroli celno-
skarbowej (np. na pozostawienie podania bez rozpoznania – ochrona za pomocą skargi na
bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, dodanie pkt 9)
3. wyłączenie możliwości skarżenia bezczynności w odniesieniu do interpretacji podatkowych
(brak celowości zaskarżania wobec regulacji tzw. „milczącej interpretacji”, pozostawienie
skarg na przewlekłe prowadzenie postępowania)
4. objęcie przedmiotem zaskarżenia opinii zabezpieczających przed klauzulą o unikaniu
opodatkowania oraz odmowy wydania opinii zabezpieczających przez Ministra Finansów (w
związku z wprowadzeniem nowej instytucji prawnej do Ordynacji Podatkowej)
5. wprowadzenie sprzeciwu zamiast skargi na decyzje kasacyjne podejmowane w trybie art.
138 par. 2 k.p.a. !!!
• Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 r. sygn. akt SK 37/15, uznał art. 3 §
2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 i 1370), rozumiany jako wyłączający możliwość
wniesienia skargi do sądu administracyjnego na postanowienie w przedmiocie zażalenia na
postanowienie wydane wskutek wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w art. 84c ust. 1
ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, za niezgodny z art. 45 ust.
1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP.
• Art. 3 § 2 pkt 4 częściowo został uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2020 r. sygn.
akt SK 12/20 (Dz.U.2020.2299) z dniem 21 grudnia 2020 r. Zgodnie z tym wyrokiem
wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim jest rozumiany w ten sposób, że nie
obejmuje rozstrzygnięcia organu władzy publicznej w przedmiocie otwartego konkursu ofert
na realizację zadania publicznego, rozpisanego w trybie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia
2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Dotyczy to też art. 3 § 2 pkt 8
p.p.s.a.
Zakres kontroli sądów administracyjnych

ZAKRES KONTROLI SĄDÓW ADMINISTRACYJNYCH
Decyzje • Zewnętrzny akt władczy organu administracji publicznej skierowany na wywołanie
admini- określonych skutków prawnych określających sytuację prawną konkretnie oznaczonego
stra- podmiotu w indywidualnej sprawie
cyjne • Różne nazwy – pozwolenie, zgoda, licencja, koncesja
• Wydawane w postępowaniu ogólnym i innych (np. podatkowym)
Art. 104 KPA (por. 207 OP)

• § 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy
kodeksu stanowią inaczej.
• § 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób
kończą sprawę w danej instancji.
• Też np. decyzja o umorzeniu postępowania (art. 105 kpa)
Wymóg wyczerpania środków zaskarżenia

• Art. 52 ppsa
§ 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu
w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator,
Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.
Uprzednio Od 1 czerwca 2017 r.
Art. 52 Art. 52
§ 2. Przez § 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie
wyczerpanie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie,
środków przewidziany w ustawie.
zaskarżenia należy § 3. Jeżeli stronie przysługuje prawo do zwrócenia się do organu, który wydał decyzję z
rozumieć sytuację, wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść skargę na tę decyzję
w której stronie nie bez skorzystania z tego prawa (wprowadzenie fakultatywności wniosku o ponowne
przysługuje żaden rozpatrzenie sprawy!!!)
środek zaskarżenia,
taki jak zażalenie, Od 9 lutego 2021 r.
odwołanie lub Art. 52 ppsa
wniosek o § 3. cd. Prawo do wniesienia skargi bez zwrócenia się do organu, który wydał decyzję, z
ponowne wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy nie przysługuje stronie, gdy organem, który
rozpatrzenie wydał decyzję, jest minister właściwy do spraw zagranicznych w zakresie spraw
sprawy, uregulowanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach albo konsul -
przewidziany w wyjątek od fakultatywności wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy!!!
ustawie.
Od 1 czerwca 2017 r.
Art. 54a. § 1. Jeżeli przed przekazaniem sądowi skargi jednej ze stron postępowania
administracyjnego, inna strona tego postępowania zwróciła się do organu z wnioskiem
o ponowne rozpatrzenie sprawy, przepisów art. 54 § 2-4 nie stosuje się (tryb
autokontroli). Organ rozpoznaje tę skargę jak wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,
o czym niezwłocznie zawiadamia stronę wnoszącą skargę.
Analogiczne § 2 (gdy wniosek po przekazaniu skargi do sądu)
Termin wniesienia skargi
Art. 53
§ 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w
sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
Uprzednio
§ 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w
sprawie.
Tryb zaskarżania decyzji administracyjnej (odwołanie)

Decyzja organu I instancji
odwołanie
Decyzja organu II instancji
skarga w terminie 30 dni
Wojewódzki Sąd Administracyjny
Tryb zaskarżania decyzji administracyjnej (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy)

wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
ALBO:
skarga
Tryb zaskarżania decyzji kasacyjnej

odwołanie
art. 138 par. 2

sprzeciw w terminie 14 dni

• Od 1 czerwca 2017 r.
Art. 64a. Od decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks
postępowania administracyjnego, skarga nie przysługuje, jednakże strona niezadowolona z
treści decyzji może wnieść od niej sprzeciw, zwany dalej "sprzeciwem od decyzji".
• Art. 64c. § 1. Sprzeciw od decyzji wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia
skarżącemu decyzji.
Post. na • Postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo
które kończące postępowanie albo rozstrzygające sprawę co do istoty
służy Art. 123 KPA
zaża-lenie • § 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia.
• § 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz
nie rozstrzygają o istocie spraw, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
Postanowienia, na które służy zażalenie

Art. 141 KPA
• § 1. Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak
stanowi.
• § 2. Zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a
gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.
Tryb zaskarżania postanowień zaskarżalnych zażaleniem

Postanowienie organu I instancji
zażalenie
Postanowienie organu II instancji
Postanowienia kończące postępowanie w sprawie

• Art. 134 KPA (por. art. 228 OP) - organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia
niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania.
Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.
Tryb zaskarżania postanowień kończących post. w sprawie


• stwierdzające niedopuszczalność odwołania
• stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania
Wniesienie skargi na postanowienie organu odwoławczego o stwierdzeniu uchybienia terminu do

wniesienia odwołania nie jest uzależnione od wcześniejszego wezwania do usunięcia naruszenia
prawa
Por. np. uchwałę 7 sędziów NSA z 29.09.1997 r. FPS 7/97
Postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty
Art. 119 KPA
§ 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które
służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia
zawarcia ugody.
Post. w • Postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy
postęp. zażalenie,
egz. i
zabezp., Art. 17 upea
na które • § 1. O ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzygnięcie i zajmowane przez
służy organ egzekucyjny lub wierzyciela stanowisko w sprawach dotyczących postępowania
zażalenie egzekucyjnego następuje w formie postanowienia.
• Na postanowienie to służy zażalenie, jeżeli niniejsza ustawa lub Kodeks postępowania
administracyjnego tak stanowi. Zażalenie wnosi się do organu odwoławczego za
pośrednictwem organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia
postanowienia.
Tryb zaskarżania postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym

zażalenie
Postanowienie organu II instancji

Inne akty • Inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące
lub uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; z wyłączeniem aktów lub
czynności czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z
dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23,
868, 996 i 1579), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), postępowań, o których mowa
w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej
(Dz. U. poz. 1947), oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych
ustaw; (np. pozostawienia podania bez rozpoznania na podstawie art. 64 k.p.a.)
• akty lub czynności (nie decyzje, postanowienia, akty nadzoru)
1. dotyczą uprawnień, obowiązków wynikających z przepisów prawa
2. wywołują konkretny skutek w sferze sytuacji prawnej adresata
3. w zakresie przyznania, stwierdzenia, uznania (lub ich odmowy) uprawnienia lub obowiązku
4. cel: zupełny system kontroli zewnętrznych działań administracji publicznej
5. Przykłady:
a) czynności materialno-techniczne
b) akty rejestracji, wykreślenia z rejestru
c) odmowa uznania lub stwierdzenia przez organ uprawnień wynikających
z przepisów prawa (jeśli nie wydaje się decyzji deklaratoryjnej)
d) odmowa udostępnienia dokumentacji medycznej pacjentowi ZOZ,
e) odmowa przyjęcia do zakładu adm., pozbawienie korzystania z tych usług (np. biblioteki
publ.)
f) zatrzymanie dowodu rejestracyjnego pojazdu
g) ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 15
udip
h) potwierdzenie skierowania na leczenie uzdrowiskowe
i) zatwierdzenie zmiany organizacji ruchu
j) odrzucenie oferty w postępowaniu konkursowym na stanowisko dyrektora szkoły
k) rozstrzygnięcie o zwrocie części opłaty za kartę pojazdu
Uprzednio
Art. 52 ppsa
• § 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi,
skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po
uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w
którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej
czynności - do usunięcia naruszenia prawa.
Sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy
skarżącego i rozpoznać skargę.

Uprzednio
Art. 53.
• § 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu
dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a
jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia
wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.
Tryb zaskarżania aktów i czynności (uprzednio)

Akt lub czynność
Wezwanie do usunięcia
naruszenia prawa
14 dni
60 dni od Odpowiedź
wezwania
Por. uchwałę NSA I FPS 1/16

• „Przepis art. 53 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.) należy rozumieć w ten sposób, że w
przypadku skargi na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 tej ustawy, skargę
można wnieść najwcześniej następnego dnia, po dniu wniesienia wezwania do usunięcia
naruszenia prawa, nie czekając na doręczenie odpowiedzi organu na to wezwanie.”
• Art. 53 § 2. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej
przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, wnosi
się w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub
podjęciu innej czynności. Sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu
nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę.
Likwidacja wymogu wezwania do usunięcia naruszenia prawa
Tryb zaskarżania aktów i czynności (od 1 czerwca 2017 r.)
Akt lub czynność

Chyba, że ustawa przewiduje środek zaskarżenia przed wniesieniem skargi
Int. • Pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych
prawa sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających = zawiera
podatk., ocenę stanowiska wnioskodawcy z uzasadnieniem prawnym tej oceny
op.
zabezp. Interpretacje podatkowe
• Art. 14b. OP § 1. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (wcześniej min. właściwy ds.
finansów publicznych), na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie,
interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
• Art. 14d. § 1. Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez
zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. (…)
• Art. 14o. § 1. W razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie określonym w art.
14d uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania
interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska
wnioskodawcy w pełnym zakresie.
Opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających

• Art. 119w OP § 1. Zainteresowany może zwrócić się do Szefa Krajowej Administracji
Skarbowej o wydanie opinii zabezpieczającej.
§ 2. Zainteresowani mogą wystąpić ze wspólnym wnioskiem.
§ 3. Wniosek może dotyczyć czynności planowanej, rozpoczętej lub dokonanej.
• Art. 119y. § 1. Szef Krajowej Administracji Skarbowej wydaje opinię zabezpieczającą, jeżeli
przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności nie ma zastosowania art.
119a par. 1.
• Art. 119y. § 2. Szef Krajowej Administracji Skarbowej odmawia wydania opinii
zabezpieczającej, jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności wskazują, że do czynności ma
zastosowanie art. 119a par. 1. Odmawiając wydania opinii zabezpieczającej, wskazuje się
okoliczności świadczące o tym, że do czynności może mieć zastosowanie art. 119a par. 1.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania

• Art. 119a. § 1. Czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej,
sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie
skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny (unikanie
opodatkowania).
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skutki podatkowe czynności określa się na podstawie takiego
stanu rzeczy, jaki mógłby zaistnieć, gdyby dokonano czynności odpowiedniej.
Nowelizacją z 2015 r. dodano:

• Art. 57a. Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w
indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej
może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się
błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd
administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną = WSA
rozpoznaje tę sprawę w granicach zarzutów skargi i powołanej podstawy prawnej
Tryb zaskarżania interpretacji podatkowych i opinii zabezpieczających
Interpretacja lub opinia zabezpieczająca

• Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu
rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
Akty • Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych

prawa organów administracji rządowej;
miejsc.
Art. 94 Konstytucji
• Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na
podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa
miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania
aktów prawa miejscowego określa ustawa.
Art. 87 Konstytucji
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja,
ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze
działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
Uprzednio:
Art. 52 ppsa
§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę
na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu
na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się
lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.
§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej
przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać
na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma
zastosowania.
Tryb zaskarżania aktów prawa miejscowego (uprzednio):

Uprzednio
Art. 101 usg
1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi
przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu
do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.
2a. Skargę na uchwałę lub zarządzenie, o których mowa w ust. 1, można wnieść do sądu
administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy na to
wyrażą pisemną zgodę.
3. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w
postępowaniu administracyjnym.
• Art. 52 ppsa
§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie
będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi
do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym
mowa w § 3, nie ma zastosowania. – UCHYLENIE
• Dodanie:
Art. 53 § 2a W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w
sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, skargę można wnieść w każdym
czasie.
• Art. 101. u.s.g. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub
zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej,
może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.
2a. Skargę na uchwałę lub zarządzenie, o których mowa w ust. 1, można wnieść do sądu
administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy na
to wyrażą pisemną zgodę.
• Art. 62 uwarzw
Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa
miejscowego, wydanym przez wojewodę lub organ niezespolonej administracji rządowej, w
sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.
• Uchylenie ust. 3
Tryb zaskarżania aktów prawa miejscowego (od 1 czerwca 2017 r.)

Akt prawa miejscowego
skarga

chyba, że ustawa przewiduje środek zaskarżenia przed wniesieniem skargi
Akty • Akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5,
prawa podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;
miejsc. • Uchwały i zarządzenia organów JST nietworzące prawa powszechnie obowiązującego, lecz
inne niż z mające charakter ogólny w sferze zewn. lub wewn. np. akty określające sposób korzystania z
pkt 5 dróg gminnych, regulamin parku, akty o powołaniu na określone stanowiska
• Tryb zaskarżania jak przy aktach prawa miejscowego
Akty • Akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;
nadzoru
nad Art. 171 Konstytucji
organami 1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.
JST 2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady
Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.
3. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu
terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.
Art. 165 Konstytucji

1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo własności
i inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej.
Art. 98. usg

1. Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy, w tym rozstrzygnięcia, o których
mowa w art. 96 ust. 2 i art. 97 ust. 1, a także stanowisko zajęte w trybie art. 89, podlegają
zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem w terminie 30 dni
od dnia ich doręczenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów związków i
porozumień międzygminnych.
3. Do złożenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których interes prawny,
uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest
uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy
rozstrzygnięcie nadzorcze.
3a. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały rady gminy,
doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest rada gminy następnej kadencji w
terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady.
4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy
o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu
administracji publicznej.
5. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi
bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.
Art. 91 usg
1. Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności
uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym
niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia, w trybie określonym w art. 90.
2. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub
zarządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich wykonanie.
2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do uchwały lub zarządzenia o zaskarżeniu rozstrzygnięcia
nadzorczego do sądu administracyjnego.
3. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie
o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
Tryb zaskarżania aktów nadzoru

Bezczyn- • Bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1–
ność 4 (decyzje, postanowienia) lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku
określonym w pkt 4a (interpretacje podatkowe)
• Bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż
określone w pkt 1–3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących
uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach
postępowania administracyjnego, podatkowego, celnego (np. nierozpatrzenie wniosku o
sporządzenie odpisu z akt sprawy)
Terminy załatwiania spraw określa art. 35 k.p.a. i przepisy szczególne

Uprzednio
Art. 37 KPA
• § 1. Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35, w przepisach szczególnych,
ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie
do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia
naruszenia prawa.
Tryb zaskarżania bezczynność lub przewlekłości postępowania (uprzednio):
Art. 37 KPA
• § 1. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, gdy:
1. nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych ani w
terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 (bezczynność);
2. postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy
(przewlekłość).
Art. 52 § 2.
• Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie
przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie,
przewidziany w ustawie.
Art. 53 § 2b
• Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym
czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu.
Tryb zaskarżania bezczynność lub przewlekłości postępowania (od 1 czerwca 2017 r.):
Bezczynność lub przewlekłość postępowania + skarga
skarga
Kontrola Art. 3 § 3 ppsa

z ustaw • Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych
szczeg. przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach.
Spory kompetencyjne i o właściwość

• Art. 4 ppsa - Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami
jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile
odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych
jednostek a organami administracji rządowej.
• Art. 15 § 2. Do rozstrzygania sporów, o których mowa w art. 4, oraz do rozpoznawania innych
spraw należących do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy odrębnych
ustaw stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sądem
administracyjnym. Spory, o których mowa w art. 4, Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga
na wniosek postanowieniem przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania sprawy.
Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów na posiedzeniu niejawnym
1. Spory o właściwość m. organami JST i między SKO

2. Spory kompetencyjne m. organami JST i organami administracji rządowej
• spory pozytywne lub negatywne
• rozstrzygane przez NSA (art. 15 par. 1 pkt 4 ppsa)
• postępowanie wszczynane w wyniku wniosku a nie skargi
• we wniosku należy przedstawić stan faktyczny
• rozstrzygane w formie postanowienia poprzez wskazanie organu właściwego do załatwienia
sprawy
• oddalenie wniosku, jeżeli spór nie istnieje lub żaden z organów uczestniczących nie jest
właściwy
• postanowienie NSA niezaskarżalne zażaleniem
Art. 22 § 3 KPA
Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:
1) strona,
2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej,
pozostające w sporze,
3) minister właściwy do spraw administracji publicznej,
4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,
5) Rzecznik Praw Obywatelskich.
Wyłączenia kontroli sądów administracyjnych

• Art. 5 – klauzula enumeracji negatywnej
Art. 5. ppsa Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach:
1) wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji
publicznej
2) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi;
3) odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji
publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa;
4) wiz wydawanych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych lub konsulów, z wyjątkiem wiz:
a) o których mowa w art. 2 pkt 2-5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 810/2009 z dnia
13 lipca 2009 r. ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Wizowy (kodeks wizowy) (Dz. Urz. UE L 243 z
15.09.2009, str. 1, z późn. zm.),
b) wydawanych cudzoziemcowi będącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii
Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy
o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia
14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium
obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2017 r. poz. 900 oraz z 2018
r. poz. 650)
5) zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów.
Właściwość WSA i NSA

• Właściwość sądu = zdolność prawna do rozstrzygnięcia sprawy w postępowaniu sądowym
• Wyróżniamy właściwość miejscową, rzeczową i instancyjną
• Art. 13 ppsa § 1. Wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy sądowoadministracyjne z
wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Domniemanie właściwości sądów wojewódzkich

• Art. 13 ppsa
§ 2. Do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości
ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.
§ 2a. Wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę urząd obsługujący
ministra właściwego do spraw zagranicznych, jest właściwy do rozpoznania skargi na działalność konsula.
§ 3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporządzenia, może przekazać wojewódzkiemu sądowi
administracyjnemu rozpoznawanie spraw określonego rodzaju należących do właściwości innego
wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli wymagają tego względy celowości.
Odstępstwo
• Art. 14. Wojewódzki sąd administracyjny właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwy aż do
ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
Trwałość właściwości sądu

• Art. 14a. Jeżeli wojewódzki sąd administracyjny nie może z powodu przeszkody rozpoznać sprawy lub podjąć
innej czynności, Naczelny Sąd Administracyjny wyznaczy na posiedzeniu niejawnym, w składzie trzech sędziów,
inny wojewódzki sąd administracyjny.
Przekazanie – przeszkoda faktyczna

• Art. 59. § 1. Jeżeli do rozpoznania sprawy właściwy jest inny sąd administracyjny, sąd, który stwierdzi swą
niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu. Postanowienie sądu może zapaść na
posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazanie sprawy. Nie
dotyczy to przekazania sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.
§ 3. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.
Przekazanie – brak właściwości
Art. 15. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny:

1) rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, stosownie do
przepisów ustawy;
2) podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało
rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;
3) podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w
konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej;
4) rozstrzyga spory, o których mowa w art. 4;
5) rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy odrębnych
ustaw.
ZASADY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO

ZASADY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
Art. 78 Konstytucji
• Każda ze stron ma prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej
instancji. Wyjątki od tej zasady oraz tryb zaskarżania określa ustawa.
• 1. Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
Zasada Art. 3 pusa

dwuinstancyjności • § 1. Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w
pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne.
• § 2. Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich
sądów administracyjnych w zakresie orzekania w trybie określonym ustawami, a w
szczególności rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń tych sądów i podejmuje
uchwały wyjaśniające zagadnienia prawne oraz rozpoznaje inne sprawy należące do
właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy innych ustaw.
określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta
obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu
Zasada legalności Art. 1 pusa

• § 1. Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę
działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o
właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi
kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej.
• § 2. Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z
prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.
Art. 6 ppsa przed nowelizacją:
• Sąd administracyjny powinien udzielać stronom występującym w sprawie bez
adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności
procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach
zaniedbań.
Art. 6 ppsa po nowelizacji:

• Sąd administracyjny w razie uzasadnionej potrzeby udziela stronom występującym
w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika
patentowego niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych i skutków ich
Zasada zaniedbań
udzielania pomocy
stronom Art. 140.
• § 1. Stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący udziela
wskazówek co do terminu i sposobu wniesienia środka odwoławczego.
• § 2. Stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy
ogłoszeniu wyroku, sąd z urzędu w ciągu tygodnia od ogłoszenia wyroku doręcza
odpis jego sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka
odwoławczego.
• § 3. Jeżeli sąd doręcza odpis sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym
stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub
rzecznika patentowego poucza ją o terminie i sposobie wniesienia środka
odwoławczego
Art. 210.
• § 1. Strona traci uprawnienie do żądania zwrotu kosztów, jeżeli najpóźniej przed
zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie zgłosi
wniosku o przyznanie należnych kosztów. Stronę działającą bez adwokata, radcy
prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego sąd powinien pouczyć
o skutkach niezgłoszenia wniosku w powyższym terminie.
• § 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania w przypadku orzekania na posiedzeniu
niejawnym, gdy strona nie jest reprezentowana przez adwokata, radcę prawnego,
doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku o kosztach
należnych stronie sąd orzeka z urzędu
Art. 45 Konstytucji
• Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
• Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność,
bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia
prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie.
Art. 10 ppsa
• Rozpoznanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 90 ppsa
• § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe są jawne, a sąd
orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.
• § 2. Sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także
wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.
Art. 96 ppsa
• § 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub części przy drzwiach
zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności,
bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu, a także gdy mogą być
ujawnione okoliczności stanowiące informacje niejawne.
Zasada jawności
• § 2. Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych,
jeżeli wymaga tego ochrona życia prywatnego strony lub inny ważny interes
prywatny. Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach
zamkniętych. Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.
Art. 97 ppsa
• § 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być
obecni na sali: strony, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz
osoby zaufania po dwie z każdej strony.
• § 2. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się
publicznie.
Art. 12a ppsa

• § 1. Dla każdej sprawy z zakresu, o którym mowa w art. 1, tworzy się akta. Akta są
tworzone w postaci elektronicznej lub papierowej.
• § 2. Akta w postaci elektronicznej są przetwarzane z wykorzystaniem systemu
elektronicznego zarządzania dokumentacją w rozumieniu przepisów o narodowym
zasobie archiwalnym i archiwach.
• § 3. Akta w postaci papierowej są przetwarzane w tej postaci oraz z wykorzystaniem
systemu elektronicznego zarządzania dokumentacją w rozumieniu przepisów o
narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.
• § 4. Akta sprawy udostępnia się stronom postępowania. Strony mają prawo
przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt.
Art. 45 Konstytucji
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd
Art. 7. ppsa
• Sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego
załatwienia sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym posiedzeniu.
Art. 16 ppsa
• § 1. Sąd administracyjny orzeka w składzie trzech sędziów, z zastrzeżeniem § 2 i 3,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
• § 2. Sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym orzeka w składzie jednego
sędziego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
• § 3. Zarządzenia poza rozprawą wydaje przewodniczący.
Art. 141 ppsa

• § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od dnia
ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu
niejawnym.
• § 2. W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na
wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo
doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie
czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku.
• § 2a. W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie,
o którym mowa w § 1 i 2, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony,
Zasada ekonomiki nie dłuższy niż trzydzieści dni.;
procesowej
Art. 54 ppsa
• § 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego
działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.
• § 1a. Skargę w formie dokumentu elektronicznego wnosi się do elektronicznej
skrzynki podawczej tego organu. Przepis art. 49a stosuje się odpowiednio.
• § 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i
uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni
od dnia jej otrzymania (…)
• § 3. Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w
całości w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Uwzględniając skargę,
organ stwierdza jednocześnie, czy działanie, bezczynność lub przewlekłe
prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym
naruszeniem prawa. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio
Art. 119.
Sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli:
1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156
§ 1 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach albo wydane
zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania;
2) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym,
a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu
wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy;
3) przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym,
na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie
rozstrzygające sprawę co do istoty oraz postanowienia wydane w postępowaniu
egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4) przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania
1. 5)decyzja została wydana w postępowaniu uproszczonym, o którym mowa w dziale
II w rozdziale 14 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania
administracyjnego.
Kontradyktoryjność
• Wszczęcie postępowania w wyniku skargi/wniosku
• Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności przez sąd na wniosek (art. 61)
• Orzekanie przez NSA w granicach zarzutów skargi kasacyjnej (art. 183)
• Zawieszenie postępowania na wniosek (art. 124)
Art. 61 ppsa
• § 3. Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać
postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności,
o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej
szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów
prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza
wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności
przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także
aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w
granicach tej samej sprawy.
Art. 183 ppsa

• § 1. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej,
bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Strony mogą
przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
Art. 126 ppsa

• Sąd może również zawiesić postępowanie na zgodny wniosek stron.
Zasada
kontradyktoryjności
Oficjalność
i oficjalności
• Orzekanie przez WSA w granicach sprawy, niezwiązanie zarzutami i wnioskami skargi
oraz powołaną podstawą prawną (art. 134)
• Uwzględnianie przez NSA z urzędu przypadków nieważności postępowania (art. 183)
• Zawieszenie postępowania z urzędu (art. 124 i 125)
Art. 134 ppsa

• § 1. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i
wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a (dot.
interpretacji podatkowych)
Art. 124 ppsa

§ 1. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich
zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez
przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela, z zastrzeżeniem §
3;
2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki
uniemożliwiające jej działanie;
3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości
pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;
4) jeżeli w stosunku do strony zostało wszczęte postępowanie upadłościowe, a sprawa
dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości;
5) w razie przedstawienia przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego
Trybunałowi Konstytucyjnemu albo Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
6) w przypadku, o którym mowa w art. 56;
7) jeżeli zarządca sukcesyjny przestał pełnić tę funkcję albo zarząd sukcesyjny wygasł,
w przypadku gdy postępowanie toczyło się z udziałem zarządcy sukcesyjnego
Art. 45 Konstytucji
Zasada dostępu do
sądu
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd
.

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA WSA
• Właściwość zależna od miejscowości, w której znajduje się organ
• 16 WSA (wyjątek – woj. mazowieckie, gdzie WSA Warszawa i wydział w Radomiu)
• Wyjątki: w drodze rozporządzenia Prezydenta RP – np. przy kombatantach wówczas właściwość miejscowa
wyznaczona w oparciu o żądanie
• Jeżeli sąd był właściwy w chwili wniesienia skargi, to pozostaje właściwy nawet mimo zmian właściwości
organu, zmian w postępowaniu
ZAGADNIENIA DO OPRACOWANIA
Podmioty postępowania sądowoadministracyjnego
1. Kto może być stroną postępowania sądowoadministracyjnego?
• Art. 32. W postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego
działanie, bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Zasada
kontradyktoryjności – w pierwszej instancji mamy skarżącego i organ, w drugiej instancji mamy skarżącego i
drugą stronę – w II instancji skarżącym może być organ.
2. Jakie podmioty są uprawnione do wniesienia skargi do WSA?
• Na podstawie art. 50 § 1. uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny
(tożsame z pojęciem interesu prawnego przy stronie w KPA), prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich,
Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach
dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym
(organizacja społeczna może występować w różnych konfiguracjach – może wnieść skargę, gdy była stroną;
podmiotem na prawach strony – skarga nie w swoim własnym interesie; uczestnikiem).
3. Jakim podmiotom poza stronami przysługują prawa strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym?
• Według art. 50 § 2. uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają
prawo do wniesienia skargi
4. Czy stowarzyszenie zwykłe (nieposiadające osobowości prawnej) zajmujące się ochroną przyrody może być stroną
postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie dotyczącej interesu prawnego innej osoby?
• Tak, skoro jest organizacją społeczną i w zakresie jej statutowej działalności, pod warunkiem że działa w
sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób i brała udział w postępowaniu administracyjnym.
Może być też uczestnikiem, gdy nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, ale dołączyła do etapu
sądowoadministracyjnego.
5. W jaki sposób i w jakich okolicznościach można nabyć status uczestnika postępowania?
• Według art. 33. UCZESTNIKAMI SĄ INNE PODMIOTY NIŻ STRONY – mają takie same uprawnienia jak strony.
Uczestnicy są w jakiś sposób powiązani ze sprawą – na tyle by dopuścić ich do udziału w postępowaniu.
• Podmioty funkcjonalne – Rzecznicy i prokurator – kiedy wcześniej nie brali udziału w postępowaniu
administracyjnym i chcą się do niego przyłączyć na etapie sądowoadministracyjnym. Sąd musi uwzględnić ich
żądania i dołączyć ich jako uczestników postępowania.
1. Według art. 33 § 1. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli
wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na
prawach strony = uczestnik z mocy prawa
2. Według art. 33 § 2. Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w
postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także
organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej
statutowej działalności. Postanowienie sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o odmowie
dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie = uczestnik dopuszczony przez sąd w formie
postanowienia
3. W postępowaniach, gdzie jest więcej niż 20 uczestników, organ nie musi doręczać pism osobiście –
informacja umieszczana jest w BIP-ie albo drogą obwieszczenia publicznego. Skargi w takim postępowaniu i
kwestie doręczeń określa art. 33 par. 1a i 1b PPSA.
6. Co to jest zdolność sądowa, procesowa i postulacyjna?
• Zdolność sądowa - Art. 25. § 1.Osoba fizyczna, osoba prawna lub organ administracji publicznej mają zdolność
występowania przed sądem administracyjnym jako strona. Zdolność sądową mają ponadto rzecznicy,
prokurator, organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej
działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.
• Zdolność procesowa - Art. 26. § 1. Zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach
sądowoadministracyjnych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności
prawnych, osoby prawne oraz organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 25.
• Zdolność postulacyjna – do samodzielnego, osobistego podejmowania działań w postepowaniu. Wyłączenia
natury fizycznej np. osoba głuchoniema, wyłączenia natury prawnej – przymus adwokacko-radcowski (skarga
kasacyjna)
7. Kto może być pełnomocnikiem strony w postępowaniu sądowoadministracyjnym?
• Art. 35. § 1. Pełnomocnikiem strony może być:
1) adwokat lub radca prawny
2) inny skarżący lub uczestnik postępowania
3) małżonek
4) rodzeństwo
5) wstępni lub zstępni strony
6) osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia
7) inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne
– węższy zakres podmiotowy niż w KPA
8. Umocowanie do dokonania jakich czynności jest objęte zakresem pełnomocnictwa ogólnego?
Art. 39. Pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie
do:
1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie
postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem;
2) udzielenia dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
3) cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
4) odbioru kosztów postępowania.
PREZENTACJA:
PODMIOTY POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
STRONY
Art. 32.
• W postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie,
bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.
STRONY
• Kontradyktoryjność postępowania
• Dwie strony: skarżący + organ administracji
(w II instancji: skarżący i strona przeciwna)
• Stosunek spornoadministracyjny, sądowo-procesowy
• Równorzędna pozycja procesowa (zasada równouprawnienia stron)
STRONY
• Skarżący
• Wnoszący skargę (niezależnie od legitymacji do złożenia skargi)
1. Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi
2. Brak definicji legalnej
3. Organ wykonujący administrację publiczną
4. W znaczeniu organizacyjno-przedmiotowym, a nie personalnym
Legitymacja skargowa
Art. 50.
• § 1. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw
Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w
sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu
administracyjnym.
• § 2. Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do
wniesienia skargi.
Art. 8.
• § 1. Prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu,
a także wnieść skargę, skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania, jeżeli według
ich oceny wymagają tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela. W takim przypadku
przysługują im prawa strony.
• § 2. Rzecznik Praw Dziecka może wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, a także wnieść skargę,
skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania, jeżeli według jego oceny wymaga tego
ochrona praw dziecka. W takim przypadku przysługują mu prawa strony.
• § 3. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców może wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu,
jego oceny wymaga tego ochrona praw mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy w
rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646). W takim przypadku
przysługują mu prawa strony.
Współuczestnictwo
Procesowe • Występowanie po którejś ze stron postępowania więcej niż jednego podmiotu
Czynne • Wielość skarżących
Bierne • Wielość organów
• Gdy prawa i obowiązki będące przedmiotem sporu są wspólne kilku osobom,
Materialne
możliwość objęcia przedmiotu zaskarżenia jedną skargą
• W następstwie połączenia kilku spraw pozostających ze sobą w związku do wspólnego
Formalne
rozpatrzenia
Art. 111.
• § 1. Sąd zarządza połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego
rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli mogły być objęte jedną skargą.]
Art. 111.
• § 2. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego
rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli pozostają one ze sobą w związku.
Art. 12.
• Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o stronie, rozumie się przez to również uczestnika postępowania.
UCZESTNICY POSTĘPOWANIA
Art. 33.
• § 1. Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik
postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach
strony = uczestnik z mocy prawa
Nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r. dodano:

• Art. 33 § 1a. Jeżeli przepis szczególny przewiduje, że strony postępowania przed organem administracji
publicznej są zawiadamiane o aktach lub innych czynnościach tego organu przez obwieszczenie lub w inny
sposób publicznego ogłaszania, osoba, która brała udział w postępowaniu i nie wniosła skargi, a wynik
postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach
strony, jeżeli przed rozpoczęciem rozprawy złoży wniosek o przystąpienie do postępowania = zniesienie
obowiązku indywidualnego zawiadamiania stron o wniesieniu skargi przez sąd, jeżeli w postępowaniu
adm. zawiadamiano je w drodze obwieszczenia lub publicznego ogłoszenia (por. specustawy inwestycyjne)
= wymóg złożenia wniosku o przystąpienie do postępowania przed rozpoczęciem rozprawy

= nie wydaje się postanowienia o dopuszczeniu, ewentualnie postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w
postępowaniu, na które służy zażalenie
Dodano:
• Art. 54 § 4. W przypadku, o którym mowa w art. 33 § 1a, organ zawiadamia o przekazaniu skargi wraz z
odpowiedzią na skargę przez obwieszczenie w siedzibie organu i na jego stronie internetowej oraz w sposób
zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, pouczając o treści tego przepisu = obowiązek zawiadomienia
przyjmującego formę obwieszczenia w tym przypadku przeniesiono na organ

• Art. 33 § 1b. Jeżeli wynik postępowania sądowego nie dotyczy interesu prawnego osób, o których mowa w
§ 1 i 1a, a żądają one dopuszczenia do udziału w postępowaniu, sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym
postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
Art. 33 § 2.
• Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu
administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja
społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej
działalności. Postanowienie sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o odmowie
dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie = uczestnik dopuszczony przez sąd w formie
postanowienia
ZDOLNOŚĆ SĄDOWA, PROCESOWA I POSTULACYJNA

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA
Art. 25 § 4.
• Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w
zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.
• Organizacja społeczna :
1) występuje we własnej sprawie – skarżący, organ
2) występuje w sprawie dot. interesów innych osób
strona – skarżący (jeżeli brała udział w post. adm.)
uczestnik postępowania (dopuszczony przez sąd)
Zdolność sądowa
• Art. 25. § 1.Osoba fizyczna, osoba prawna lub organ administracji publicznej mają zdolność występowania
przed sądem administracyjnym jako strona (zdolność sądowa)
• § 2. Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadające osobowości prawnej.
• § 3. Zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli
przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub
skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku
wynikających z przepisów prawa.
• § 4. Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w
zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.
ZDOLNOŚĆ PROCESOWA
• Art. 26. § 1. Zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych (zdolność
procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz
organizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 25.
§ 2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność do czynności w
postępowaniu w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.
• Art. 27. Osoba fizyczna niemająca zdolności do czynności w postępowaniu może je podejmować tylko przez
swojego przedstawiciela ustawowego.
• Art. 28. § 1. Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne mające zdolność sądową dokonują czynności w
postępowaniu przez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu.
§ 2. Za Skarb Państwa podejmuje czynności w postępowaniu organ jednostki organizacyjnej, z której
działalnością wiąże się postępowanie, lub organ jednostki nadrzędnej.
• Art. 28. § 3. W zakresie określonym ustawą z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej
Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 2261) za:
1) organy administracji rządowej,
2) państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
3) Skarb Państwa
- czynności w postępowaniu podejmuje Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
• § 3a. W przypadku, o którym mowa w § 3, sąd może zawiadomić o toczącym się postępowaniu
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli z uwagi na przedmiot postępowania może zachodzić
potrzeba ochrony ważnych praw lub interesów Rzeczypospolitej Polskiej.
• Art. 28. § 4. Za konsula czynności w postępowaniu podejmuje minister właściwy do spraw zagranicznych.
• Art. 29. Przedstawiciel ustawowy lub organ albo osoby, o których mowa w art. 28, mają obowiązek wykazać
swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej czynności w postępowaniu.
• Art. 31. § 1. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów
dają się uzupełnić, sąd wyznaczy odpowiedni termin. W przypadkach, w których ustanowienie
przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się do właściwego sądu opiekuńczego.
§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę niemającą zdolności sądowej lub procesowej albo
osobę niemającą należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego
terminu braki będą uzupełnione, a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
§ 3. Jeżeli braków powyższych nie można uzupełnić albo nie zostały one w wyznaczonym terminie
uzupełnione, sąd zniesie postępowanie, w zakresie w jakim jest ono dotknięte brakami, i w miarę potrzeby
wyda odpowiednie postanowienie.
Kurator wyznaczany przez s.adm.

• Art. 30. § 1 Dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, jak
również dla strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek strony
przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność niecierpiącą
zwłoki. Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
• Postanowienie, o którym mowa w § 1, może wydać referendarz sądowy
ZDOLNOŚĆ POSTULACYJNA
• Zdolność postulacyjna – do samodzielnego, osobistego podejmowania działań w postępowaniu
• Ograniczenia faktyczne
• Ograniczenia prawne
Przymus adwokacko-radcowski
• Bezwzględny (strona musi ustanowić pełnomocnika)
w zakresie sporządzenia skargi kasacyjnej, zażalenia na odrzucenie skargi kasacyjnej,
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
• Art. 175. § 1. Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, z
zastrzeżeniem § 2 i 3.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator, notariusz, radca
Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący
stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator, Rzecznik
Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.
§ 3. Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:
1) doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji
administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
2) rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej.
PEŁNOMOCNICY
Art. 34.
• Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez
pełnomocników.
Art. 35.
• § 1. Pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny, a ponadto inny skarżący lub uczestnik
postępowania, jak również małżonek, rodzeństwo, wstępni lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze
stroną w stosunku przysposobienia, a także inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne =
ograniczony krąg potencjalnych pełnomocników
• § 2. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może
być również pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Dotyczy to również państwowych i
samorządowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.
• § 3. Osoba prawna lub zarząd spółki partnerskiej świadczący na podstawie odrębnych przepisów pomoc
prawną przedsiębiorcy, osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej, mogą udzielić pełnomocnictwa
procesowego - w imieniu podmiotu, któremu świadczą pomoc prawną - adwokatowi lub radcy prawnemu,
jeżeli zostały do tego upoważnione przez ten podmiot.
Dodano:
• Art. 35 § 4. Pełnomocnikiem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania są przedmiotem skargi, może być także funkcjonariusz lub pracownik kierowanej przez ten
organ jednostki organizacyjnej = usunięto wątpliwości na tle stosowania w postępowaniu
sądowoadministracyjnym art.268a kpa dotyczącego upoważnienia pracownika organu.
Art. 37.
• § 1. Pełnomocnik obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy
pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat, radca prawny,
rzecznik patentowy, a także doradca podatkowy mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im
pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie. Sąd może w razie
wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony.
• § 2. W toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie na posiedzeniu sądu przez oświadczenie
złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu = forma pisemna lub ustnie do protokołu
Art. 37.
• § 1a. Jeżeli odpis pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie zostały
sporządzone w formie dokumentu elektronicznego, ich uwierzytelnienia, o którym mowa w § 1, dokonuje
się z wykorzystaniem kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu
osobistego. Odpisy pełnomocnictwa lub odpisy innych dokumentów wykazujących umocowanie
uwierzytelniane elektronicznie sporządzane są w formatach danych określonych w przepisach wydanych na
podstawie art. 18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących
zadania publiczne = forma dokumentu elektronicznego – od 31 maja 2019 r.
Art. 37a.
• Pełnomocnictwo udzielone w formie dokumentu elektronicznego podpisuje się kwalifikowanym podpisem
elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Art. 44.
• § 1. Sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności osobę niemogącą przedstawić
pełnomocnictwa.
• § 2. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je
złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swojej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie,
sąd pominie czynności procesowe tej osoby.
Art. 38.
• Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pełnomocnictwo osoba przez nią upoważniona, z
wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.
Rodzaj pełnomocnictwa
• Art. 36. Pełnomocnictwo może być:
1) ogólne - do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi;
2) do prowadzenia poszczególnych spraw;
3) do niektórych tylko czynności w postępowaniu.
Art. 39.
• Pełnomocnictwo ogólne lub do prowadzenia poszczególnych spraw obejmuje z samego prawa umocowanie
do:
1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając skargi o wznowienie
postępowania i postępowania wywołanego jej wniesieniem;
2) udzielenia dalszego pełnomocnictwa na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
3) cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
4) odbioru kosztów postępowania.
Art. 40.
• Zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego niż pełnomocnictwo, o którym mowa w art. 36, ocenia
się według treści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa cywilnego.
Art. 41.
• Mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może niezwłocznie prostować lub odwoływać
oświadczenia pełnomocnika.
Wygaśnięcie pełnomocnictwa
1) Zdarzenia procesowe
- realizacja celu pełnomocnictwa
2) Pozaprocesowe zdarzenia dot. mocodawcy
- Śmierć strony, utrata zdolności sądowej (z chwilą zawieszenia postępowania)
3) Pozaprocesowe zdarzenia dot. pełnomocnika
- Śmierć pełnomocnika, utrata zdolności procesowej, kwalifikacji wymaganych do wykonywania funkcji
4) Wypowiedzenie pełnomocnictwa
Art. 42.
• § 1. Wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia
zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do strony przeciwnej i innych uczestników - od dnia doręczenia im
tego zawiadomienia przez sąd.
• § 2. Adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy, który wypowiedział
pełnomocnictwo, jest obowiązany działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni
go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo wypowiedzenia, działać za mocodawcę
przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych
= zrównanie pozycji doradców podatkowych, rzeczników patentowych z adwokatami i radcami prawnymi
Art. 43.
W razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej pełnomocnictwo wygasa. Jednakże pełnomocnik
procesowy działa aż do czasu zawieszenia postępowania.
UDZIAŁ PROKURATORA, RPO, RPD I RMIŚP

Art. 8.
• § 1. Prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu,
ich oceny wymagają tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela. W takim przypadku
przysługują im prawa strony.
• § 2. Rzecznik Praw Dziecka może wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, a także wnieść skargę,
skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania, jeżeli według jego oceny wymaga tego
ochrona praw dziecka. W takim przypadku przysługują mu prawa strony.
Udział RMiŚP
• Art. 8. § 3. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców może wziąć udział w każdym toczącym się
postępowaniu, a także wnieść skargę, skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę o wznowienie postępowania,
jeżeli według jego oceny wymaga tego ochrona praw mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego
przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646). W
takim przypadku przysługują mu prawa strony.
Art. 52. § 1.
• Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu
przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub
Rzecznik Praw Dziecka = chyba że brali udział w post. adm.
Art. 53 § 3.
• W sprawach wskazanych w § 1 i 2 prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka mogą
wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie
indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub
podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania w sprawach, o
których mowa w § 2a.
Art. 97.
• § 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, ich
przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony.
Art. 239.
• Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych:
1) prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka;
2) kurator strony wyznaczony przez sąd orzekający lub przez sąd opiekuńczy dla danej sprawy;
3) strona, której przyznane zostało prawo do pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym
(prawo pomocy), w zakresie określonym w prawomocnym postanowieniu o przyznaniu tego prawa.
Art. 92.
• § 1. Postępowanie przed sądem toczy się z udziałem prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich lub
Rzecznika Praw Dziecka, jeżeli wnieśli skargę albo gdy zgłosili swój udział w postępowaniu przed sądem.
• § 2. Nieobecność prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka na rozprawie nie
wstrzymuje rozpoznania sprawy przez sąd.
Organizacje społeczne
1) Udział we własnej sprawie
2) Skarżący
3) Organ
1) Udział w sprawie dotyczącej interesów prawnych innych osób

2) Skarżący
3) Uczestnik dopuszczony przez sąd
Art. 50. § 1.
• Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw
administracyjnym.
Organizacje społeczne
• Art. 9. Organizacja społeczna, w zakresie swojej działalności statutowej, może brać udział w postępowaniu
w przypadkach określonych w niniejszej ustawie.
• Art. 25 § 4. Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości
prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.
Art. 33§ 2.
• Udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu
administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja
społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej
działalności. Postanowienie sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o odmowie
dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie = uczestnik dopuszczony przez sąd
Pisma, doręczenia i terminy w postępowaniu sądowoadministracyjnym – DO DOMU

• PPSA nie posługuje się bezpośrednio terminem pisma procesowego – według art. 45 pismo w postępowaniu
sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron.
9. Jakie elementy powinno zawierać każde pismo strony?
• Na podstawie art. 46 § 1. PPSA każde pismo strony powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli
ustawowych i pełnomocników;
2) oznaczenie rodzaju pisma;
3) osnowę wniosku lub oświadczenia;
4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5) wymienienie załączników.
Pismo można wnieść podpisem kwalifikowanym, osobistym albo ePUAPem (z elektronicznego dowodu osobistego).
10. Jakie skutki wiążą się z wezwaniem strony do uzupełnienia lub poprawienia pisma procesowego?
Na podstawie art. 130 § 1. PPSA jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek
niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę,
pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne
oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i
rozpoznania go w trybie właściwym.
Skutki określają dalsze paragrafy tego artykułu. I tak:
• Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje
żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu.
• Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.
• Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 871 podlegają zwrotowi bez wzywania do usunięcia
braków, chyba że ustawa stanowi inaczej.
• Jeżeli przepis szczególny przewiduje, że pismo może być wniesione wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, pismo wnosi się wraz z opłatą. Pismo wniesione bez opłaty nie wywołuje skutków, jakie
ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu, o czym sąd poucza wnoszącego pismo.
11. W jaki sposób dokonuje się doręczeń w postępowaniu sądowoadministracyjnym?

• Na podstawie art. 65 §1 PPSA sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy
z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2188 oraz z 2019 r. poz. 1051, 1495 i
2005), przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub organy albo za
pomocą środków komunikacji elektronicznej, na warunkach określonych w art. 74a Ponadto, według
art. 65 §2 do doręczania pism w postępowaniu sądowym przez operatora pocztowego, stosuje się tryb
doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym, jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią
inaczej.
12. Komu doręcza się pisma, jeżeli strona ma przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika?
• Według art. 40 §5 w razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla strony pisma
pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, przy czym stronę należy o tym pouczyć przy
pierwszym doręczeniu.
13. Kiedy ustanawia się pełnomocnika do doręczeń?
• Strona może ustanowić pełnomocnika do doręczeń. Jednak, na podstawie art. 299 § 2 PPSA jeżeli:
a) nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej, innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej
to wówczas ma obowiązek wraz z wniesieniem skargi ustanowić pełnomocnika do doręczeń mającego
miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej.
14. Kiedy sąd administracyjny powinien ustanowić kuratora?
• Według art. 30 §1 PPSA dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela
ustawowego, jak również dla strony niemającej organu powołanego do jej reprezentowania, sąd na wniosek
strony przeciwnej ustanowi kuratora, jeżeli strona ta podejmuje przeciwko drugiej stronie czynność
niecierpiącą zwłoki.
• Według art. 79 § 1. PPSA sąd administracyjny ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że
miejsce pobytu strony nie jest znane.
• Ponadto według art. 78 PPSA jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczona skarga
lub inne pismo w postępowaniu sądowym albo orzeczenie wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw,
doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub pełnomocnika nastąpić tylko do
rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby zainteresowanej przez sąd orzekający
15. Gdzie i kiedy dokonuje się doręczeń?
• Według art. 69 PPSA doręczenia dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata
zastanie.
• Według art. 68 § 1 PPSA w dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej, doręczeń można dokonywać
tylko w wyjątkowych przypadkach, za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu. Ponadto według § 2. za porę
nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej. Zatem – a contrario – doręczeń
możemy dokonywać w dni powszednie, od godz. 7.00 do 21.00.
16. Komu i przy spełnieniu jakich warunków można przekazać pismo, gdy nie zastano adresata? Kiedy nastąpi skutek
doręczenia?
• Według art. 72 PPSA § 1. jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo
dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – zarządcy domu lub dozorcy, jeżeli nie mają oni sprzecznych
interesów w sprawie i podjęli się oddania mu pisma. Ponadto według § 2. jeżeli doręczenia dokonuje się w
miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.
• Według orzecznictwa NSA za skuteczne doręczenie przesyłki samemu adresatowi, wyznaczające początek
biegu terminu do podjęcia czynności prawnej, jest uważane odebranie przesyłki przez dorosłego domownika.
17. Kiedy nastąpi tzw. fikcja doręczenia?
• Fikcja doręczenia nastąpi z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w art. 73 § 1 PPSA (pismo składa
się na okres czternastu dni w placówce pocztowej).
18. Czy odmowa przyjęcia pisma ma wpływ na skutek doręczenia?
• Nie. Według art. 74§ 1. PPSA jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, zwraca się je sądowi z adnotacją o
odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją dołącza się do akt sprawy. W tym przypadku,
na podstawie §2, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
19. W jaki sposób liczy się bieg terminów w postępowaniu sądowoadministracyjnym?
• Według art. 82 PPSA bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy)
rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy ustawa przewiduje
doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.
• Według art. 83§ 1. PPSA terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego, z zastrzeżeniem § 2. tzn.
przepisu określającego, że jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy,
za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.
Obliczanie terminów w prawie cywilnym uregulowano w art. 110-116 KC.
• TERMINY MATERIALNE, PROCESOWE, USTAWOWE, SĄDOWE, AD QUEM, POST QUEM
• Art. 85 – Przywrócenie terminu
20. Wskaż przesłanki przywrócenia terminu do wniesienia skargi.
• Według art. 86§ 1. PPSA sąd na wniosek strony postanowi przywrócenie terminu, jeżeli nie dokonała ona w
terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy.
• Według art. 86§ 2. PPSA przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie powoduje
dla strony ujemnych skutków w zakresie postępowania sądowego.
PREZENTACJA:
PISMA W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

[Art. 45. Pismo w postępowaniu sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron. Też
uczestników]
Elementy Art. 46.
• § 1. Każde pismo strony powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich
przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
Art. 46 § 2.
• § 2. Pismo strony powinno ponadto zawierać w przypadku:

1. Gdy jest pierwszym pismem w sprawie:
a) oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub

siedziby i adresów stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
b) numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz numer PESEL jej
przedstawiciela ustawowego, jeżeli są obowiązani do jego posiadania albo posiadają
go, nie mając takiego obowiązku, lub
c) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer
identyfikacyjny REGON albo numer w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo
numer identyfikacji podatkowej strony wnoszącej pismo, niebędącej osobą fizyczną,
która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest ona
obowiązana do jego posiadania,
d) oznaczenie przedmiotu sprawy;
2)dalszych pism procesowych - sygnaturę akt.
Art. 46 § 2.
• § 2a. W przypadku gdy pismo strony jest wnoszone w formie dokumentu
elektronicznego, powinno ponadto zawierać adres elektroniczny oraz zostać podpisane
przez stronę albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika kwalifikowanym
podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
• § 2b. Zasady podpisywania przewidziane w § 2a dotyczą także załączników wnoszonych
w formie dokumentu elektronicznego.
• § 2c. Pismo wnoszone w innej formie niż forma dokumentu elektronicznego, zawierające
żądanie doręczania pism sądu za pomocą środków komunikacji elektronicznej, powinno
zawierać oznaczenie adresu elektronicznego.
• § 2d. Jeżeli pismo, o którym mowa w § 2a, nie zawiera adresu elektronicznego, sąd
przyjmuje, że właściwym jest adres elektroniczny, z którego nadano pismo wniesione w
formie dokumentu elektronicznego, a gdy wniesiono je w innej formie i zawiera ono
żądanie, o którym mowa w § 2c, doręczenie pism przez sąd następuje na adres wskazany
zgodnie z § 2 pkt 1 lit. a, przy czym w pierwszym piśmie sąd poucza o warunku podania
adresu elektronicznego w żądaniu doręczania pism środkami komunikacji elektronicznej.
Art. 46 § 2.
• § 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo lub jego wierzytelny odpis, jeżeli pismo
wnosi pełnomocnik, który w danej sprawie nie złożył jeszcze tych dokumentów przed
sądem.
• § 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią
upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.
Art. 47. § 1. Do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich
stronom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie
każdego załącznika do akt sądowych.
§ 2. Odpisami w rozumieniu § 1 mogą być także uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione

wydruki poczty elektronicznej.
• Art. 47. § 3. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu

elektronicznego odpisów nie dołącza się. W celu doręczania dokumentów stronom,
które nie stosują środków komunikacji elektronicznej do odbioru pism, sąd sporządza
kopie dokumentów elektronicznych w postaci uwierzytelnionych wydruków, z
zachowaniem wymogów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 16 ust. 3
ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących
zadania publiczne.
• § 4. Sąd, doręczając odpisy pism i załączników w formie innej niż forma dokumentu
elektronicznego, informuje stronę o warunkach wnoszenia pism oraz ich doręczania
przez sąd za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Wymagania Art. 57.

szczególne
skargi • § 1. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a
ponadto zawierać:
1. wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności;
2. oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia
postępowania skarga dotyczy;
3. określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego;
• § 2. W przypadku, o którym mowa w art. 51, skargi mogą być wniesione w jednym piśmie.
• § 3. Jeżeli w jednym piśmie zaskarżono więcej niż jeden akt lub czynność albo bezczynność
lub przewlekłe prowadzenie postępowania, przewodniczący zarządza rozdzielenie tych
skarg.
Wymagania Art. 176.
szczególne
skargi § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:
kasacyjnej 1) oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości,
czy w części;
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3) wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia
lub zmiany.
§ 2. Poza wymaganiami, o których mowa w § 1, skarga kasacyjna powinna czynić zadość
wymaganiom przewidzianym dla pisma strony oraz zawierać wniosek o jej rozpoznanie na
rozprawie albo oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy.
Formularz Art. 252. § 1. Wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony
pisma obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba
fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu
lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą
podatkowym lub rzecznikiem patentowym.
§ 2. Wniosek składa się na urzędowym formularzu według ustalonego wzoru.
Art. 48. § 1. Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie sądu złożyć
oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.
§ 2. Jeżeli dokument znajduje się w aktach organu, o którym mowa w art. 76 § 1 i 2 ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz w art. 194 § 1 i 2 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony przez
ten organ odpis lub wyciąg z dokumentu. Sąd zażąda udzielenia odpisu lub wyciągu, jeżeli strona
sama uzyskać ich nie może. Gdy sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może
wystąpić o jego dostarczenie.
Art. 48. § 3. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego
zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w
sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym,
doradcą podatkowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3a. Jeżeli odpis dokumentu został sporządzony w formie dokumentu elektronicznego,

poświadczenie jego zgodności z oryginałem, o którym mowa w § 3, dokonuje się z wykorzystaniem
kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo podpisu osobistego. Odpisy
dokumentów poświadczane elektronicznie sporządzane są w formatach danych określonych w
przepisach wydanych na podstawie art. 18 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
§ 4. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego

w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym,
doradcą podatkowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter
dokumentu urzędowego.
§ 5. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z urzędu,
zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 3, przedłożenia oryginału tego
dokumentu.
Tryb Art. 49. § 1. Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania
uzupełniania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w
lub terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi
poprawiania inaczej.
pism
§ 2. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza
pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie.
§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.
§ 4. Czynności, o których mowa w § 1 i 2, może wykonywać referendarz sądowy
Przesłanki Art. 58. § 1. Sąd odrzuca skargę:

odrzucenia
skargi 1)jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego;
2)wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia;
3)gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;
4)jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już
prawomocnie osądzona;
5) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności
procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie
organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki
6) jeżeli interes prawny lub uprawnienie wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o
którym mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, nie zostały naruszone stosownie do wymagań
przepisu szczególnego
7) jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne.
Art. 49a.
• Sąd potwierdza wniesienie pisma w formie dokumentu elektronicznego do swojej

elektronicznej skrzynki podawczej przez przesłanie urzędowego poświadczenia odbioru w
rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne, na wskazany przez wnoszącego adres elektroniczny.
Art. 49b.
• 1. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może określić wzory dokumentów

elektronicznych, które mogą być wykorzystywane w postępowaniu w sprawach
sądowoadministracyjnych.
• 2. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego udostępnia wzory dokumentów

elektronicznych, o których mowa w ust. 1, w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
podmiotowej Naczelnego Sądu Administracyjnego.
DORĘCZENIA W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM
Doręczenia Art. 65.
• § 1. Sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23

listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 2188 oraz z 2019 r. poz. 1051,
1495 i 2005), przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione przez sąd osoby lub
organy albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej, na warunkach określonych w
art. 74a.
• § 2. Do doręczania pism w postępowaniu sądowym przez operatora pocztowego, stosuje
się tryb doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym, jeżeli przepisy niniejszego
rozdziału nie stanowią inaczej.
Art. 109. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość zawiadomienia
którejkolwiek ze stron albo jeżeli nieobecność strony lub jej pełnomocnika jest wywołana
nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć,
chyba że strona lub jej pełnomocnik wnieśli o rozpoznanie sprawy w ich nieobecności.
Art. 66. § 1. W toku sprawy adwokaci, radcy prawni, doradcy podatkowi i rzecznicy patentowi
doręczają sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty
lub przesyłką poleconą. W treści pisma procesowego wniesionego do sądu zamieszcza się
oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu przesyłką poleconą.
Pisma nie zawierające powyższego oświadczenia podlegają zwrotowi bez wzywania do
usunięcia tego braku.
Art. 66. § 1a. Przepis § 1 nie dotyczy pism wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego,
podlegających doręczeniu adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu, rzecznikowi
patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, którzy stosują środki
komunikacji elektronicznej do odbioru pism.
• § 2. Doręczenie adresatowi może nastąpić także przez wręczenie mu pisma bezpośrednio

w sekretariacie sądu.
• § 3. Przepis § 1 nie dotyczy wniesienia skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu,

skargi o wznowienie postępowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia.
Art. 67. § 1. Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej osobiście, a gdy nie ma
ona zdolności procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu.
§ 2. Pisma w postępowaniu sądowym lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak również dla jednostki
organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, doręcza się organowi uprawnionemu do
reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.
Art. 67 § 3. Pisma w postępowaniu sądowym dla przedsiębiorców i wspólników spółek

handlowych, wpisanych do rejestru sądowego na podstawie odrębnych przepisów, doręcza się na
adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń.
§ 4. W razie niemożności doręczenia w sposób określony w § 3, stosuje się odpowiednio art. 70 §
2.
§ 5. Jeżeli ustanowiono pełnomocnika lub osobę upoważnioną do odbioru pism w postępowaniu

sądowym, doręczenia należy dokonać tym osobom.
Art. 70. § 1. Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie
swojego zamieszkania, adresu do doręczeń lub siedziby.
§ 2. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem
doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i skutkach jego
niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie postępowania
Pełnomocnik Art. 299.

do doręczeń
• § 1. Stronie, która ma miejsce zamieszkania, miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę w
innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji
Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu
(EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nie ustanowiła
pełnomocnika do prowadzenia sprawy mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w
Rzeczypospolitej Polskiej, sąd doręcza pisma pocztą przesyłką poleconą za
potwierdzeniem odbioru lub równoważną przesyłką.
Art. 299.
• § 2. Jeżeli strona nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w
Rzeczypospolitej Polskiej lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej,
Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o
Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nie
ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy mającego miejsce zamieszkania lub
siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wraz z wniesieniem skargi ustanowić
pełnomocnika do doręczeń mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w
Rzeczypospolitej Polskiej.
• § 3. W razie niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w § 2, sąd wzywa stronę, aby
uzupełniła ten brak w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia wezwania pod rygorem
odrzucenia skargi. Do wezwania stosuje się odpowiednio sposób doręczenia, o którym
mowa w § 1.
Art. 299.
• § 4. Jeżeli ze skargi wynika, że uczestnik postępowania nie ma miejsca zamieszkania lub

zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim
Obszarze Gospodarczym, sąd, doręczając odpis skargi, zawiadamia go o obowiązku
ustanowienia pełnomocnika do doręczeń mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w
Rzeczypospolitej Polskiej, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia zawiadomienia.
W razie niedopełnienia tego obowiązku pisma w postępowaniu sądowym pozostawia się
w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
• § 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio do uczestnika postępowania, o którym mowa w
art. 33 § 2.
• § 6. Przepisów § 1-5 nie stosuje się, jeżeli:
1)umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej;
2)doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Kurator do • Art. 78. Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczona skarga lub
doręczzeń inne pismo w postępowaniu sądowym albo orzeczenie wywołujące potrzebę podjęcia
obrony jej praw, doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela
lub pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby
zainteresowanej przez sąd orzekający.
• Art. 79.
§ 1. Sąd ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu
strony nie jest znane. Postanowienie sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. O ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku sądowym i
urzędzie właściwej gminy, w sprawach zaś większej wagi, gdy uzna to za potrzebne, także
w prasie.
§ 3. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Sąd może
jednak uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od dnia
wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.
§ 4. Czynności, o których mowa w § 1–3, może wykonywać referendarz sądowy.
• Art. 68. § 1. W dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej, doręczeń można
dokonywać tylko w wyjątkowych przypadkach, za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu.
§ 2. Za porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny siódmej.
• Art. 69. Doręczenia dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam, gdzie się
adresata zastanie.
• Art. 71. § 1. Doręczenia żołnierzom zasadniczej służby wojskowej dokonuje się za
pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.
§ 2. Doręczenia osobom pozbawionym wolności dokonuje się za pośrednictwem
administracji odpowiedniego zakładu.
Doręczenie • Art. 72. § 1. Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo
zastępcze dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – zarządcy domu lub dozorcy, jeżeli nie
mają oni sprzecznych interesów w sprawie i podjęli się oddania mu pisma = zamiana
administracji na zarządcę domu
§ 2. Jeżeli doręczenia dokonuje się w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie
upoważnionej do odbioru pism.
• Art. 73. § 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w art. 65-72,
pismo składa się na okres czternastu dni w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z
dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe albo w urzędzie gminy, dokonując
jednocześnie zawiadomienia określonego w § 2.
• § 2. Zawiadomienie o złożeniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w
placówce pocztowej albo w urzędzie gminy w terminie siedmiu dni od dnia pozostawienia
zawiadomienia, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej, a gdy to nie jest możliwe,
na drzwiach mieszkania adresata lub w miejscu wskazanym jako adres do doręczeń, na
drzwiach biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności
zawodowe.
• Art. 73 § 3. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia
się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż
czternaście dni od dnia pierwszego zawiadomienia o złożeniu pisma w placówce
pocztowej albo w urzędzie gminy.
• § 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa
w § 1.
• Art. 74. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, zwraca się je sądowi z adnotacją o
odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją dołącza się do akt sprawy.
• § 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu
odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Doręczenia elektroniczne – od 31 maja 2019 r.
• Art. 74a. 1. Doręczenie pism przez sąd następuje za pomocą środków komunikacji
elektronicznej, jeżeli strona spełniła jeden z następujących warunków:
1)wniosła pismo w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę

podawczą sądu lub organu, za pośrednictwem którego składane jest pismo;
2)wystąpiła do sądu o takie doręczenie i wskazała sądowi adres elektroniczny;
3)wyraziła zgodę na doręczanie pism za pomocą tych środków i wskazała sądowi adres
elektroniczny.
• § 2. Jeżeli strona zrezygnuje z doręczania pism za pomocą środków komunikacji

elektronicznej, sąd doręcza pismo w sposób określony dla pisma w formie innej niż forma
dokumentu elektronicznego. Oświadczenie o rezygnacji z doręczania pism za pomocą
środków komunikacji elektronicznej składa się w formie dokumentu elektronicznego.
• Art. 74a. § 3. W celu doręczenia pisma w formie dokumentu elektronicznego sąd

przesyła na adres elektroniczny adresata zawiadomienie zawierające:
1. informację, że adresat może odebrać pismo w formie dokumentu elektronicznego,
wraz ze wskazaniem adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać
dokument i pod którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia dokumentu;
2. pouczenie dotyczące sposobu odbioru pisma, a w szczególności sposobu identyfikacji
adresata pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie teleinformatycznym
wykorzystywanym przez sąd do obsługi doręczeń, oraz informację o wymogu
podpisania urzędowego poświadczenia odbioru kwalifikowanym podpisem
elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
• § 4. Zawiadomienie, o którym mowa w § 3, może być automatycznie tworzone i
przesyłane przez system teleinformatyczny sądu, a odbioru tego zawiadomienia nie
§ 5. Datą doręczenia pisma jest data podpisania przez adresata pisma urzędowego
poświadczenia odbioru w sposób, o którym mowa w § 3 pkt 2.
• § 6. W przypadku nieodebrania pisma w formie dokumentu elektronicznego sąd, po
upływie siedmiu dni, licząc od dnia wysłania zawiadomienia, przesyła powtórne
zawiadomienie o możliwości odebrania tego pisma.
• § 7. Do powtórnego zawiadomienia stosuje się przepisy § 3 i 4
• § 8. W przypadku nieodebrania pisma, doręczenie uważa się za dokonane po upływie
czternastu dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia.
• § 9. W przypadku uznania pisma w formie dokumentu elektronicznego za doręczone sąd
umożliwia adresatowi pisma dostęp do treści pisma w formie dokumentu elektronicznego
w systemie teleinformatycznym sądu przez okres co najmniej trzech miesięcy od dnia
uznania pisma w formie dokumentu elektronicznego za doręczone oraz do informacji o
dacie uznania pisma za doręczone i datach wysłania zawiadomień, o których mowa w § 3
i 6.
• § 10. W przypadku pism doręczanych uczestniczącym w postępowaniu przed sądem
prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich i Rzecznikowi Praw Dziecka oraz
organowi, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania
zaskarżono, sąd przesyła pismo bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej
podmiotu publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, za urzędowym poświadczeniem
odbioru.
• § 11. Datą doręczenia pism, o których mowa w § 10, jest data określona w urzędowym
poświadczeniu odbioru.
• § 12. isma sądu, odpisy pism i załączników w postępowaniu sądowym oraz orzeczeń,
doręczane przez sąd w formie dokumentu elektronicznego, są opatrzone kwalifikowanym
podpisem elektronicznym albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną
• Art. 75. Pisma w postępowaniu sądowym i orzeczenia doręcza się w odpisach.
• Art. 76. § 1. Pełnomocnikowi kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników.
§ 2. Uprawnionemu przez kilku uczestników postępowania do odbioru pism w
postępowaniu sądowym doręcza się po jednym egzemplarzu dla każdego uczestnika.
§ 3. Jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko jednemu z nich.
• Art. 77. § 1. Odbierający pismo potwierdza odbiór i jego datę własnoręcznym podpisem.
Jeżeli tego nie może lub nie chce uczynić, doręczający sam oznacza datę doręczenia oraz
przyczyny braku podpisu.
§ 1a. Potwierdzenie odbioru pisma w formie dokumentu elektronicznego następuje w
sposób określony w art. 74a § 5 lub 10.
§ 2. Doręczający stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób doręczenia, a na
doręczonym piśmie zaznacza dzień doręczenia i opatruje to stwierdzenie swoim
podpisem.
• Art. 80. Przepisy o doręczeniu stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, i ustanowieniu
dla niej kuratora stosuje się również do jednostek organizacyjnych, które nie mają
organów albo których organy są nieznane z siedziby.
• Art. 81. Gdy okaże się, że żądanie ustanowienia kuratora lub wywieszenia pisma nie było
uzasadnione, sąd zarządzi doręczenie pisma w sposób właściwy, a w miarę potrzeby
zniesie na wniosek strony zainteresowanej postępowanie przeprowadzone z udziałem
kuratora lub po wywieszeniu pisma w budynku sądowym.
TERMINY
Terminy
Rodzaje • Terminy materialne i procesowe

• Terminy ustawowe i sądowe
• Terminy ad quem i post quem
• Art. 226. § 1. Prawo do żądania kosztów sądowych przedawnia się z upływem trzech lat
licząc od dnia, w którym koszty należało uiścić.
Materialne
• § 2. Prawo strony do żądania zwrotu opłaty sądowej lub zaliczki na pokrycie wydatków
przedawnia się z upływem trzech lat licząc od dnia powstania tego prawa.
• Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu
rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
Procesowe • Art. 87. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym
czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia
terminu.
• Art. 194 § 2. Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od doręczenia postanowienia.
• Art. 141. § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od
Ustawowe
dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu
niejawnym.
• Art. 82. Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy)
rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy
ustawa przewiduje doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.
• Art. 139. § 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto
Sądowe
rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do
czternastu dni. W postanowieniu o odroczeniu sąd powinien wyznaczyć termin ogłoszenia
wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy. Termin ten może być
przedłużony tylko raz i co najwyżej o siedem dni.
Terminy ad • Art. 53. § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu
quem rozstrzygnięcia w sprawie
• Art. 129. W razie zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron sąd postanowi
Terminy post
podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek z nich, nie wcześniej niż po upływie trzech
quem
miesięcy od zawieszenia postępowania.
• Art. 82. Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy)
rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy
ustawa przewiduje doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.
• Art. 84. Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć termin sądowy z urzędu lub
na wniosek strony zgłoszony przed upływem terminu, a także skrócić termin sądowy na
wniosek strony.
• Art. 83. § 1. Terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego, z zastrzeżeniem § 2.
§ 2. Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy,
za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.
Bieg terminu
§ 3. Oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w
rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe lub w polskim urzędzie
konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.
§ 4. To samo dotyczy złożenia pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej
albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego lub aresztu
śledczego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.
§ 5. Datą wniesienia pisma w formie dokumentu elektronicznego jest określona w
urzędowym poświadczeniu odbioru data wprowadzenia pisma do systemu
teleinformatycznego sądu lub właściwego organu.
• Art. 85. Czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest
bezskuteczna.
• Art. 86. § 1. Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym
bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Postanowienie o
przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu
niejawnym.
§ 2. Przywrócenie terminu nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie powoduje
dla strony ujemnych skutków w zakresie postępowania sądowego.
§ 3. Na postanowienie o przywróceniu terminu albo o odmowie jego przywrócenia
przysługuje zażalenie.
• Art. 87. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym
czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia
terminu.
§ 2. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w
Przywrócenie uchybieniu terminu.
terminu § 3. Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem
organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są
przedmiotem skargi.
§ 4. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w
terminie.
§ 5. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko
w przypadkach wyjątkowych.
• Art. 88. Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu
sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
• Art. 89. Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w
sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności,
wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić
do rozpoznania sprawy.
Przywrócenie terminu
• Z dniem 31.05.2019 r. wejście w życie przepisów ustawy z dnia 10 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o
informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw
dotyczących elektronizacja postępowania sądowoadministracyjnego!!!
• Regulacje w zakresie:
1. Akt elektronicznych (art. 12a)
2. Przekształcania przez sąd pism z postaci papierowej na elektroniczną i odwrotnie (art. 12b)
3. Pełnomocnictwa w formie dokumentu elektronicznego (art. 37)
4. Pism w formie dokumentu elektronicznego (art. 46)
5. Skargi w formie dokumentu elektronicznego (art. 54)
6. Doręczeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej (art. 74a)

SKARGA
Przesłanki dopuszczalności postępowania sądowoadministracyjnego
Przesłanki • Istnienie przedmiotu zaskarżenia (aktu lub czynności mieszczących się w zakresie
kontroli sądów adm.)
• Istnienie aktu zaskarżenia (skarga, sprzeciw od decyzji lub wniosek)
SKARGA
• Podstawowy środek prawny powodujący wszczęcie postępowania (dotyczy

przedmiotu zaskarżenia objętego art. 3 par. 2 p.p.s.a.). Od 1 czerwca 2017 r. też
sprzeciw od decyzji wydanych na podstawie art. 138 par. 2 k.p.a.
WNIOSEK
1. Rodzaj pisma procesowego strony uruchamiającego postępowanie sądowe (np.

wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość, o wymierzenie organowi grzywny, o
przyznanie prawa pomocy, o odtworzenie akt, o podjęcie uchwały abstrakcyjnej)
2. Pismo dotyczące określonej czynności w toczącym się postępowaniu (np. wniosek o
wstrzymanie wykonania decyzji)
3. Żądanie zastosowania określonego trybu postępowania (mediacyjnego,
uproszczonego)
PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI SKARGI

(warunki formalne skargi + inne ustawowe wymagania, które muszą być spełnione, by skarga mogła być
rozpatrzona)
Dotyczące • wniesienie skargi przez podmiot dysponujący legitymacją skargową (art. 50)
podmiotów • posiadanie przez skarżącego zdolności sądowej i procesowej (art. 26-27); w przypadku
uprawnionych do skargi jednostek organizacyjnych – wniesienie skargi przez organ lub osobę
wniesienia upoważnioną do działania (art. 28)
Dotyczące wymogów • wymagania związane z zawartością skargi jako pisma strony (art. 46) + kwalifikowane
formalnych pism wymagania skargi (art. 57)
procesowych • wymóg uiszczenia wpisu sądowego (art. 230)
• wniesienie skargi w terminie (art. 53)
Dotyczące trybu • za pośrednictwem organu (art. 54)
wnoszenia • obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia (art. 52)
Art. 50.
• § 1. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw
administracyjnym.
• § 2. Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do
wniesienia skargi.
(np. Organ nadzoru w stosunku do uchwał organów jst)
Art. 52.
• § 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w
postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.
Aktualnie
• Art. 52 § 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie
przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie, przewidziany w ustawie.
• § 3. Jeżeli stronie przysługuje prawo do zwrócenia się do organu, który wydał decyzję z wnioskiem o
ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść skargę na tę decyzję bez skorzystania z tego prawa.
Prawo do wniesienia skargi bez zwrócenia się do organu, który wydał decyzję, z wnioskiem o ponowne
rozpatrzenie sprawy nie przysługuje stronie, gdy organem, który wydał decyzję, jest minister właściwy do
spraw zagranicznych w zakresie spraw uregulowanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
(Dz. U. z 2020 r. poz. 35, 2023, 2320 i 2369) albo konsul.
• Art. 54a. § 1. Jeżeli przed przekazaniem sądowi skargi jednej ze stron postępowania administracyjnego, inna
strona tego postępowania zwróciła się do organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, przepisów
art. 54 § 2–4 nie stosuje się. Organ rozpoznaje tę skargę jak wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, o czym
niezwłocznie zawiadamia stronę wnoszącą skargę.
• § 2. Jeżeli po przekazaniu sądowi skargi jednej ze stron postępowania administracyjnego, inna strona tego
postępowania zwróciła się do organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy organ niezwłocznie
zawiadamia o tym sąd. Sąd niezwłocznie przekazuje skargę wraz z aktami sprawy temu organowi. Przepis §
1 zdanie drugie stosuje się.
Do 31 maja 2017 r.
• Art. 52 § 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę
na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na
piśmie właściwego organu – w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł
się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności – do usunięcia naruszenia prawa. Sąd, po
wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać
skargę.
Od 1 czerwca 2017 r. – brak wymogu wezwania do usunięcia naruszenia prawa!!!
UCHYLENIE od 1 czerwca 2017 r.
• Art. 52 § 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej
przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na
piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.

Art. 53.
• § 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie
albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a.
• Art. 53 § 2. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę
na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia, w
którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. Sąd, po wniesieniu skargi, może
uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę
• Art. 53 § 2a. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie
będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, skargę można wnieść w każdym czasie.
• § 2b. Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po
wniesieniu ponaglenia do właściwego organu.
• Art. 53 § 3. W sprawach wskazanych w § 1 i 2 prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw
Dziecka mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w
sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie
aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania
w sprawach, o których mowa w § 2a.
• Art. 53 § 4. Termin, o którym mowa w § 1 i 2, uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem
strona wniosła skargę wprost do sądu administracyjnego. W takim przypadku sąd ten niezwłocznie przesyła
skargę odpowiednio do organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie, wydał akt lub podjął inną czynność,
będącą przedmiotem skargi.
Tryb wniesienia skargi

Art. 54.
• § 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie , bezczynność
lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.
• § 1a. Skargę w formie dokumentu elektronicznego wnosi się do elektronicznej skrzynki podawczej tego
organu. Przepis art. 49a stosuje się odpowiednio.
Art. 54
• Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami
sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia
jej otrzymania. Skargę wniesioną za pośrednictwem konsula oraz skargę na decyzję wydaną przez ministra
właściwego do spraw zagranicznych w zakresie spraw uregulowanych w ustawie z dnia 12 grudnia 2013 r. o
cudzoziemcach, minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje sądowi wraz z kompletnymi i
uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie sześćdziesięciu dni od dnia jej
otrzymania odpowiednio przez ministra właściwego do spraw zagranicznych albo konsula.
Autokontrola
Art. 54
• § 3. Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, może w
zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania.
• W przypadku skargi na decyzję, uwzględniając skargę w całości, organ uchyla zaskarżoną decyzję i wydaje
nową decyzję. Uwzględniając skargę, organ stwierdza jednocześnie, czy działanie, bezczynność lub
przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem
prawa. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio.
• Art. 54 § 4. W przypadku, o którym mowa w art. 33 § 1a, organ zawiadamia o przekazaniu skargi wraz z
odpowiedzią na skargę przez obwieszczenie w siedzibie organu i na jego stronie internetowej oraz w sposób
zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, pouczając o treści tego przepisu.
Obowiązek zawiadomienia o skardze w formie obwieszczenia, jeżeli w postępowaniu administracyjnym również
ten tryb ogłaszania (np. postępowaniach na podstawie specustaw inwestycyjnych)
1. Art. 54 § 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób oraz
szczegółowe warunki przekazywania skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę do sądu przez
organ, o którym mowa w § 1, oraz ministra właściwego do spraw zagranicznych przekazującego skargę
wniesioną za pośrednictwem konsula.
2. § 6. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, wydając rozporządzenie, o którym mowa w § 5, uwzględni formę

lub postać, w której została wniesiona skarga, postać akt sprawy, której dotyczy skarga, oraz potrzebę
zachowania jednolitego standardu i bezpieczeństwa przekazywanych akt sprawy, skargi i odpowiedzi na
skargę.
Zob. Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 27 maja 2019 r.w sprawie szczegółowego sposobu oraz szczegółowych
warunków przekazywania skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę do sądu administracyjnego, Dz.U.
1003.
Art. 55.
• § 1. W razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2, sąd na wniosek skarżącego
może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6. Postanowienie może
być wydane na posiedzeniu niejawnym.
• § 2. Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego
rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w
skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości.
• § 3. O rażących przypadkach naruszenia obowiązków, o których mowa w § 2 lub w art. 54 § 2, skład
orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków.
Wymagania formalne skargi

Art. 57.
§ 1. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać:
1) wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności;

2) oznaczenie organu, którego działania , bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga
dotyczy;
3) określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego;
4) w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia
naruszenia prawa (dodany nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r. a usunięty nowelizacją z 9 marca 2017 r.)
• Art. 57a. Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie
może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu
wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest
związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną = przy zaskarżaniu interpretacji podatkowych
zawężenie granic rozpoznania do zarzutów i podstawy prawnej powołanych przez skarżącego
Art. 46.
§ 1. Każde pismo strony powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych
i pełnomocników;
Art. 46 § 2.
• Pismo strony powinno ponadto zawierać w przypadku:
1)gdy jest pierwszym pismem w sprawie:
a)oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby i adresów stron,
ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
b)numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz numer PESEL jej przedstawiciela
ustawowego, jeżeli są obowiązani do jego posiadania albo posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub
c)numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer identyfikacyjny REGON albo
numer w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numer identyfikacji podatkowej strony wnoszącej
pismo, niebędącej osobą fizyczną, która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli jest ona obowiązana do jego posiadania,
d)oznaczenie przedmiotu sprawy; C.D. (w prezent. dot. pism)
Art. 47.
• § 1. Do pisma strony należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla doręczenia ich stronom, a ponadto,
jeżeli w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.
• § 2. Odpisami w rozumieniu § 1 mogą być także uwierzytelnione fotokopie bądź uwierzytelnione wydruki
poczty elektronicznej.
Art. 49.
• § 1. Jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków
formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni
pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej.
• § 2. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie, przewodniczący zarządza
pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie przysługuje zażalenie.
• § 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od dnia jego wniesienia.
• § 4. Czynności, o których mowa w § 1 i 2, może wykonywać referendarz sądowy.
ALE: Art. 58.
• § 1. Sąd odrzuca skargę:

gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;
• Nieuzupełnienie braków skargi skutkuje jej odrzuceniem a nie pozostawieniem bez rozpoznania!!!
Skutki wniesienia skargi
Skutki wniesienia skargi:
1. wszczęcie postępowania przed WSA
2. stan zawisłości sprawy sądowoadministracyjnej
3. ujemna przesłanki dopuszczalności skargi w tej samej sprawy (zasada rei iudicatae)
4. ugruntowanie właściwości sądu (art. 14)
5. wyznaczenie granic sprawy
6. obowiązek przekazania sprawy przez organ sądowi (wraz z odpowiedzią na skargę i aktami sprawy)
7. możliwość autokontroli organu (uwzględnienia skargi)
• ALE = brak automatycznego wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności
• Wymóg oceny dopuszczalności skargi - różne skutki niezachowania przesłanek dopuszczalności skargi
Niedopuszczalność skargi
• Brak przedmiotu zaskarżenia = odrzucenie skargi
• Brak podmiotu dysponującego legitymacją procesową:
1. brak zdolności sądowej, procesowej (niedziałanie przedstawiciela)
2. brak w składzie organu jednostki organizacyjnej będącej skarżącym = odrzucenie po bezskut.
wezwaniu
• Niezachowanie warunków formalnych pism procesowych = wezwanie strony do uzupełnienia lub
poprawienia w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi
• Brak uiszczenia wpisu = jw.
• Niewyczerpanie toku odwoławczego = odrzucenie skargi
Art. 58.
§ 1. Sąd odrzuca skargę:
• jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego;

• § 4. Sąd nie może odrzucić skargi z powodu, o którym mowa w § 1 pkt 1, jeżeli w tej sprawie sąd powszechny
uznał się za niewłaściwy.
Art. 59.
• § 1. Jeżeli do rozpoznania sprawy właściwy jest inny sąd administracyjny, sąd, który stwierdzi swą
niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu. Postanowienie sądu może zapaść
na posiedzeniu niejawnym.
• § 2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazanie sprawy. Nie
dotyczy to przekazania sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.
• § 3. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.
Art. 58.
§ 1. Sąd odrzuca skargę:wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia; (gdy terminu nie przywrócono)
2) gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;

3) jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie
osądzona;
4) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa
za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną
skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
• Art. 58 § 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej skarżącego i
niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej
skarżącym, uniemożliwiającego jego działanie, sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie
uzupełniony.
5) jeżeli interes prawny lub uprawnienie wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o którym mowa w art. 3 § 2
pkt 5 i 6, nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego;(dodany nowelizacją z 9
kwietnia 2015 r.; dot. aktów prawa miejscowego i innych aktów organów jst z zakresu adm. publ.,
synchronizacja z ustawami samorządowymi)
6) jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne.
Art. 58 § 3. Sąd odrzuca skargę postanowieniem. Odrzucenie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.
Art. 220.
• § 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata.
W tym przypadku, z zastrzeżeniem § 2 i 3, przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem
pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania.
W razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o pozostawieniu pisma
bez rozpoznania.
• § 2. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju
przedstawiciela, przewodniczący wyznaczy termin do uiszczenia opłaty nie krótszy niż dwa miesiące.
• Art. 220 § 3. Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania, od których
pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd.
• § 4. Zażalenie wniesione na zarządzenie przewodniczącego o pozostawieniu pisma bez rozpoznania lub na
postanowienie sądu o odrzuceniu środków prawnych wymienionych w § 3, wolne jest od wpisu.
Cofnięcie skargi
Art. 60.
• Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna cofnięcie skargi za
niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub
czynności dotkniętych wadą nieważności.
• Skuteczne cofnięcie powoduje umorzenie postępowania
Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności
Zbieg postępowań
• Art. 56. W razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany,
uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania, postępowanie sądowe podlega
zawieszeniu.
Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności
Art. 61.
• § 1. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.

• § 2. W razie wniesienia skargi:
1) na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z
urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od
których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru
natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania
2) na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków
wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać
wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części;
3) na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych
organów administracji rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać
wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły
w życie.
Art. 61 § 3.
• Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu
wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi
niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z
wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza
wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia
skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich
postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.
Art. 61 § 4.
• Postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynności wydane, na podstawie § 2 i 3, sąd może zmienić
lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności.
§ 5. Postanowienia, o których mowa w § 3 i 4, sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.
Art. 61 § 6.
• Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności traci moc z dniem:

1) wydania przez sąd orzeczenia uwzględniającego skargę;
2) uprawomocnienia się orzeczenia oddalającego skargę
Sprzeciw od decyzji
Art. 64a.
• Od decyzji, o której mowa w art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego, skarga nie przysługuje, jednakże strona niezadowolona z treści decyzji może wnieść od
niej sprzeciw, zwany dalej „sprzeciwem od decyzji”.
Art. 64b.
• § 1. Do sprzeciwu od decyzji stosuje się odpowiednio przepisy o skardze, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
• § 2. Sprzeciw od decyzji powinien czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto
zawierać wskazanie zaskarżonej decyzji, żądanie jej uchylenia oraz oznaczenie organu, który wydał
zaskarżoną decyzję.
• § 3. W postępowaniu wszczętym sprzeciwem od decyzji przepisu art. 33 nie stosuje się = brak uczestników
postępowania
Art. 64c.
• § 1. Sprzeciw od decyzji wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji.
• § 2. Sprzeciw od decyzji wnosi się za pośrednictwem organu, którego decyzja jest przedmiotem sprzeciwu
od decyzji.
• § 3. Termin, o którym mowa w § 2, uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona
wniosła sprzeciw od decyzji wprost do sądu administracyjnego. W takim przypadku sąd niezwłocznie wzywa
organ, który wydał zaskarżoną decyzję, do przekazania sądowi kompletnych i uporządkowanych akt sprawy.
• § 4. Organ, o którym mowa w § 2, przekazuje sprzeciw od decyzji sądowi wraz z kompletnymi i
uporządkowanymi aktami sprawy w terminie czternastu dni od dnia jego otrzymania. W przypadku, o
którym mowa w § 3, organ, który wydał zaskarżoną decyzję, przekazuje sądowi kompletne i uporządkowane
akta sprawy w terminie czternastu dni od dnia otrzymania wezwania.
• § 5. Organ, o którym mowa w § 2, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić sprzeciw od decyzji w
całości w terminie czternastu dni od dnia jego otrzymania, uchylając zaskarżoną decyzję i wydając nową
decyzję na podstawie art. 138 § 1 albo 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego.
• § 6. W razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w § 3, sąd na wniosek skarżącego może
orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6. Postanowienie może być
wydane na posiedzeniu niejawnym.
• § 7. Jeżeli organ nie przekazał sądowi sprzeciwu od decyzji, mimo wymierzenia grzywny, sąd rozpoznaje
sprawę na podstawie nadesłanego przez skarżącego odpisu sprzeciwu od decyzji.
Art. 64d.
• § 1. Sąd rozpoznaje sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym w terminie trzydziestu dni od dnia
wpływu sprzeciwu od decyzji.
• § 2. Sąd, rozpoznając sprzeciw od decyzji, może przekazać sprawę do rozpoznania na rozprawie.
Art. 64e.
• Rozpoznając sprzeciw od decyzji, sąd ocenia jedynie istnienie przesłanek do wydania decyzji, o której mowa
w art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Rozpoznanie sprzeciwu od decyzji
• Art. 151a. § 1. Sąd, uwzględniając sprzeciw od decyzji uchyla decyzję w całości, jeżeli stwierdzi naruszenie
art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego. Sąd może ponadto
orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154
§ 6.
• § 2. W przypadku nieuwzględnienia sprzeciwu od decyzji sąd oddala sprzeciw.
• § 3. Od wyroku, o którym mowa w § 1, nie przysługuje środek odwoławczy, z tym że na zawarte w wyroku
postanowienie w przedmiocie grzywny przysługuje zażalenie

PRZEBIEG POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO
PRZEBIEG POSTĘPOWANIA
1. Czynności wstępne
2. Postępowanie rozpoznawcze
3. Rozstrzygnięcie
Fazy I. CZYNNOŚCI WSTĘPNE
postępowania
• zbadanie właściwości sądu
przed sądem
• zbadanie przesłanek dopuszczalności skargi
administracyjnym
• skompletowanie akt sprawy
• wskazanie składu sędziowskiego
• wyznaczenie terminu posiedzenia niejawnego lub rozprawy
• rozpatrzenie wniosków strony dotyczących
- wyłączenia sędziego
- wstrzymania wykonania
- przyznania prawa pomocy
II. POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE
• postępowanie w trybie zwykłym
• postępowania szczególne (mediacyjne i uproszczone)
• przeszkody w prowadzeniu postępowania
(zawieszenie, umorzenie, odroczenie rozprawy)
a) zbadanie zgodności z prawem zaskarżonego aktu lub czynności

b) rozpatrzenie sprawy
c) rozpoznanie sprawy odbywa się na posiedzeniach sądowych
III. ROZSTRZYGNIĘCIE
• Art. 54.
§ 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego
działanie , bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem
skargi.
§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z kompletnymi i
uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę, w postaci papierowej lub
elektronicznej, w terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. Skargę wniesioną za
pośrednictwem konsula oraz skargę na decyzję wydaną przez ministra właściwego do
spraw zagranicznych w zakresie spraw uregulowanych w ustawie z dnia 12 grudnia
Pośredni tryb 2013 r. o cudzoziemcach, minister właściwy do spraw zagranicznych przekazuje sądowi
wnoszenia skarg wraz z kompletnymi i uporządkowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w
terminie sześćdziesięciu dni od dnia jej otrzymania odpowiednio przez ministra
właściwego do spraw zagranicznych albo konsula.
§ 3. Organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania
zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości w
terminie trzydziestu dni od dnia jej otrzymania. W przypadku skargi na decyzję,
uwzględniając skargę w całości, organ uchyla zaskarżoną decyzję i wydaje nową
decyzję. Uwzględniając skargę, organ stwierdza jednocześnie, czy działanie,
bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez podstawy
prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio.
I. CZYNNOŚCI WSTĘPNE – POSZCZEGÓLNE KWESTIE

• Art. 13. § 1. Wojewódzkie sądy administracyjne rozpoznają wszystkie sprawy
sądowoadministracyjne z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość
• § 2. Do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego
obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została
zaskarżona.
• § 2a. Wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę urząd
Właściwość obsługujący ministra właściwego do spraw zagranicznych, jest właściwy do rozpoznania skargi
WSA na działalność konsula.
• § 3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporządzenia, może przekazać
wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu rozpoznawanie spraw określonego rodzaju
należących do właściwości innego wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli wymagają
tego względy celowości
• Art. 14. Wojewódzki sąd administracyjny właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje
właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku
sprawy, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
• Art. 14a. Jeżeli wojewódzki sąd administracyjny nie może z powodu przeszkody rozpoznać
sprawy lub podjąć innej czynności, Naczelny Sąd Administracyjny wyznaczy na posiedzeniu
niejawnym, w składzie trzech sędziów, inny wojewódzki sąd administracyjny.
• Art. 59. § 1. Jeżeli do rozpoznania sprawy właściwy jest inny sąd administracyjny, sąd, który
stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu.
Postanowienie sądu może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
- służy zażalenie
§ 2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem o przekazanie
sprawy. Nie dotyczy to przekazania sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.
§ 3. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.
• Art. 62. Przewodniczący wydziału lub wyznaczony sędzia:
1) zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy, a w razie potrzeby
także innych dowodów;
2) wskazuje skład sędziowski orzekający w sprawie, wyznaczony w sposób, o którym mowa
w art. 17;
3) wyznacza termin posiedzenia niejawnego lub rozprawy, w którym sprawa ma być
rozpoznana.
• Art. 17.
§ 1. Wyznaczanie składu orzekającego do rozpoznania sprawy na rozprawie lub na
posiedzeniu niejawnym określają regulaminy wewnętrznego urzędowania sądów
administracyjnych, wydane na podstawie odrębnej ustawy.
§ 2. Zmiana składu orzekającego może nastąpić jedynie z przyczyn losowych albo gdy sędzia
nie może uczestniczyć w składzie orzekającym z powodu przeszkód prawnych.
• Art. 16.
§ 1. Sąd administracyjny orzeka w składzie trzech sędziów, z zastrzeżeniem § 2 i 3, chyba że
ustawa stanowi inaczej.
§ 2. Sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym orzeka w składzie jednego sędziego,
chyba że ustawa stanowi inaczej.
§ 3. Zarządzenia poza rozprawą wydaje przewodniczący.
• Art. 48. PUSA
§ 1. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawy dyscyplinarne sędziów sądów
administracyjnych:
1) w pierwszej instancji - w składzie trzech sędziów,
Skład sądu
2) w drugiej instancji - w składzie siedmiu sędziów.
§ 2. Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych uprawnieni są wszyscy sędziowie Naczelnego
Sądu Administracyjnego z wyjątkiem Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego,
wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Rzecznika Dyscyplinarnego
Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego zastępcy.
§ 3. Skład sądu dyscyplinarnego wyznacza Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego w
drodze losowania, z listy sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Składowi
orzekającemu przewodniczy sędzia najstarszy służbą na stanowisku sędziego Naczelnego
Sądu Administracyjnego.
§ 4. Rzecznika Dyscyplinarnego Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego zastępcę wybiera
Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego na okres czterech lat.
• Art. 182.
§ 1. Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym skargę
kasacyjną od postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego kończącego
postępowanie w sprawie.
§ 2. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym,
gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu
dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy.
§ 2a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną od wyroku wojewódzkiego
sądu administracyjnego oddalającego sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym.
§ 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w składzie jednego
sędziego, a w przypadkach, o których mowa w § 2, w składzie trzech sędziów.
• Art. 187.
§ 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące
poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznanie sprawy i
przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu.
§ 2. Uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w danej
sprawie wiążąca.
§ 3. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów może przejąć sprawę do
rozpoznania.
Sędzia sprawozdawca
• § 23.
1. Przewodniczący wydziału, z zastrzeżeniem § 27, przydziela sprawy sędziom wydziału,
wyznaczając sędziego sprawozdawcę w sprawie zgodnie ze szczegółowymi zasadami
przydziału spraw sędziom określonymi przez kolegium sądu.
2. Sędziego sprawozdawcę w kolejnych sprawach wniesionych do sądu wyznacza się przez
wskazanie sędziego według kolejności na podstawie alfabetycznej listy sędziów wydziału.
3. Przewodniczący wydziału może wyznaczyć sędziego sprawozdawcę w kolejnych sprawach,
odstępując od kolejności według alfabetycznej listy sędziów wydziału, jeżeli kolejne sprawy
mogły być objęte jedną skargą lub pozostają one ze sobą w związku.
• § 24.
Jeżeli sprawa podlega rozpoznaniu w składzie jednego sędziego, sędzia sprawozdawca jest
składem orzekającym sądu.
a) zmiana składu orzekającego może łączyć się z instytucją wyłączenia sędziego
b) może dotyczyć także wyłączenia protokolanta, referendarza, asesora, prokuratora
c) następuje na wniosek strony, żądania sędziego lub z urzędu (w toku postępowania)
d) cel – zapewnienie bezstronności sądu w rozpoznaniu sprawy
• Art. 18.
§ 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:
1) w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik
sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki;
2) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do
czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron;
5) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi
związane ze sprawą;
6) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność
aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w
Wyłączenie
sprawach, w których występował jako prokurator;
sędziego
6a) dotyczących skargi na decyzję lub postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty
wydanych w postępowaniu administracyjnym nadzwyczajnym, jeżeli w prowadzonym
wcześniej postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczącym kontroli legalności decyzji
albo postanowienia wydanych w postępowaniu administracyjnym zwyczajnym, brał udział w
wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie (znowelizowane
ustawą z 9 kwietnia 2015 r.)
7) w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej.
• Art. 18 § 2. Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa,
przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie
postępowania, nie może orzekać co do tej skargi.
= przesłanki bezwzględne, obligatoryjne

= powiązanie z przedmiotem lub podmiotem postępowania
= wyłączenie z mocy prawa
= nie wydaje się orzeczenia
= okoliczności ustalane na podstawie oświadczeń strony lub sędziego
= postanowienie wydawane w przypadku odmowy wyłączenia na wniosek strony (by móc
je zaskarżyć)
• Art. 19. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego
żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać
uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.
= wystarczy możliwość powstania wątpliwości
= nie tylko stosunek osobisty
= wniosek o wyłączenie na piśmie lub ustnie do protokołu (+ uprawdopodobnienie przyczyn
wyłączenia)
• Art. 20. § 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu
posiedzenia w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.
§ 2. Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna
wyłączenia dopiero później powstała lub stała się jej znana.
§ 3. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności
niecierpiące zwłoki.
§ 4. Wniosek o wyłączenie sądu jest niedopuszczalny i podlega odrzuceniu na posiedzeniu
niejawnym
• Art. 21. Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia i
wstrzymać się od udziału w sprawie.
• Art. 22. § 1. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się
toczy.
§ 2. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym, po
złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy.
§ 3. W razie gdy sąd administracyjny, o którym mowa w § 1, nie może podjąć postanowienia
z powodu braku dostatecznej liczby sędziów, Naczelny Sąd Administracyjny wyznacza inny sąd
do rozpoznania wniosku.
= na postanowienie o odmowie wyłączenia służy zażalenie
• Art. 22. §4. Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego niezawierający podstaw wyłączenia albo
oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu bez składania wyjaśnień przez
sędziego, którego dotyczy. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na
• Art. 24. § 1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wyłączenia
protokolanta, referendarza sądowego, asesora sądowego oraz prokuratora.
§ 2. Wniosek o wyłączenie prokuratora przekazuje się odpowiedniemu prokuratorowi
nadrzędnemu.
• Art. 183 § 2. Nieważność postępowania zachodzi:
1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej
reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był
należycie umocowany;
3) jeżeli w tej samej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte przed sądem
administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w
rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;
• Art. 271. Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:
1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia
wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła
domagać się wyłączenia;
II. POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE – POSZCZEGÓLNE KWESTIE
• Od 31 maja 2019r.
• Art. 12a. § 1. Dla każdej sprawy z zakresu, o którym mowa w art. 1, tworzy się akta. Akta są
Akta sprawy tworzone w postaci elektronicznej lub papierowej.
• Art. 1. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi normuje postępowanie
sądowe w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w innych
sprawach, do których jego przepisy stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy
sądowoadministracyjne).
• Art. 12a § 2. Akta w postaci elektronicznej są przetwarzane z wykorzystaniem systemu
elektronicznego zarządzania dokumentacją w rozumieniu przepisów o narodowym zasobie
archiwalnym i archiwach.
§ 3. Akta w postaci papierowej są przetwarzane w tej postaci oraz z wykorzystaniem systemu
elektronicznego zarządzania dokumentacją w rozumieniu przepisów o narodowym zasobie
archiwalnym i archiwach.
§ 4. Akta sprawy udostępnia się stronom postępowania. Strony mają prawo przeglądać akta
sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt.
§ 5. Sąd, w odniesieniu do akt w postaci elektronicznej, udostępnia stronom akta sprawy w
swoim systemie teleinformatycznym, po uwierzytelnieniu strony w sposób określony w art.
20a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 700, 730, 848 i 1590).
§ 5a. Pełnomocnik, w celu uzyskania dostępu do akt sprawy w postaci elektronicznej, przed
uwierzytelnieniem w sposób, o którym mowa w § 5, podaje sądowi swój numer PESEL, jeżeli
jest obowiązany do jego posiadania albo posiada go, nie mając takiego obowiązku.
§ 6. Akta wszystkich zakończonych prawomocnie spraw sądowoadministracyjnych
przechowuje się we właściwym sądzie administracyjnym przez okres niezbędny ze względu
na rodzaj i charakter sprawy oraz znaczenie materiałów zawartych w aktach jako źródła
informacji.
§ 7. Po okresie przechowywania w sądzie akta sprawy podlegają przekazaniu do właściwych
archiwów państwowych albo zniszczeniu.
§ 8. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia:
1)sposób tworzenia i przetwarzania akt, o których mowa w § 1;
2)warunki i tryb przechowywania i przekazywania akt wojewódzkich sądów
administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego;
3)warunki i tryb niszczenia akt, o których mowa w § 1 i w pkt 2, po upływie okresu ich
przechowywania.
§ 9. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, wydając rozporządzenie, o którym mowa w § 8,
uwzględni w szczególności warunki elektronicznego zarządzania dokumentacją, w rozumieniu
przepisów, o których mowa w § 2 i 3, rodzaje spraw oraz właściwe zabezpieczenie akt przed
dostępem osób nieuprawnionych, utratą tych akt lub ich zniszczeniem.
• zebrania sądu w składzie przewidzianym przepisami prawa celem dokonania określonych
czynności w toku postępowania
• forma rozprawy lub posiedzenia niejawnego
• Art. 90. § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe są jawne, a sąd
orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.
§ 2. Sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także wówczas,
gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.
• Art. 91. § 1. Posiedzenia sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu, ilekroć wymaga tego
stan sprawy.
Posiedzenia
§ 2. O posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony na piśmie lub przez ogłoszenie podczas
sądowe
posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym należy zawsze doręczyć
zawiadomienie na następne posiedzenie. Zawiadomienie powinno być doręczone co najmniej
na siedem dni przed posiedzeniem. W przypadkach pilnych termin ten może być skrócony do
trzech dni.
§ 3. Sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia sprawy zarządzić stawienie się stron lub
jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika.
• Art. 93. W zawiadomieniu o posiedzeniu oznacza się:
1) imię, nazwisko albo nazwę i siedzibę zawiadamianego oraz adres zawiadamianego;
2) sąd oraz miejsce i czas posiedzenia;
3) skarżącego oraz przedmiot sprawy;
4) cel posiedzenia;
5) skutki niestawiennictwa.
• Art. 94. § 1. Posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym budynkiem
tylko wówczas, z zachowaniem wymagań dotyczących bezpieczeństwa, gdy czynności sądowe
muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem
sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia
kosztów.
§ 2. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu
urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość. W takim
przypadku uczestnicy mogą brać udział w posiedzeniu sądowym, gdy przebywają w budynku
innego sądu, i tam dokonywać czynności procesowych, a przebieg czynności procesowych
transmituje się z sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie do miejsca pobytu
uczestników postępowania oraz z miejsca pobytu uczestników postępowania do sali sądowej
sądu prowadzącego postępowanie.
• Art. 95.
§ 1. Na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają - poza stronami i osobami wezwanymi
- tylko osoby pełnoletnie. Przewodniczący może zezwolić na obecność na posiedzeniu
małoletnim.
§ 2. Na posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane.
• Art. 92.
§ 1. Postępowanie przed sądem toczy się z udziałem prokuratora, Rzecznika Praw
Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka, jeżeli wnieśli skargę albo gdy zgłosili swój udział
w postępowaniu przed sądem.
§ 2. Nieobecność prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka na
rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy przez sąd.
• Art. 107. Nieobecność stron lub ich pełnomocników na rozprawie nie wstrzymuje
rozpoznania sprawy.
• Art. 108. W razie nieobecności strony lub jej pełnomocnika na rozprawie, przewodniczący lub
wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia ich wnioski, twierdzenia i dowody
znajdujące się w aktach sprawy.
• Art. 96.
§ 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub części przy drzwiach zamkniętych,
jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa lub
porządkowi publicznemu, a także gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące
informacje niejawne.
§ 2. Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych, jeżeli
wymaga tego ochrona życia prywatnego strony lub inny ważny interes prywatny.
Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych.
Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.
• Art. 97. § 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być
obecni na sali: strony, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby
zaufania po dwie z każdej strony.
§ 2. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się publicznie
• Art. 98. § 1. Przewodniczący otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela głosu, zadaje
pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza orzeczenia.
§ 2. Przewodniczący może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa, jak również uchylić
pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne.
• Art. 106. § 1. Po wywołaniu sprawy rozprawa rozpoczyna się od sprawozdania sędziego, który
zwięźle przedstawia na podstawie akt stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów
skargi.
§ 2. Po złożeniu sprawozdania, strony - najpierw skarżący, a potem organ - zgłaszają ustnie
swoje żądania i wnioski oraz składają wyjaśnienia. Strony mogą ponadto wskazywać podstawy
prawne i faktyczne swych żądań i wniosków. Przewodniczący udziela głosu pozostałym
stronom według ustalonej przez siebie kolejności.
§ 3. Sąd może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z
dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje
nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.
§ 4. Fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez
strony.
§ 5. Do postępowania dowodowego, o którym mowa w § 3, stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu postępowania cywilnego.
• Art. 100. § 1. Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant pod kierunkiem
przewodniczącego spisuje protokół.
§ 2. Z posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową, jeżeli nie wydano orzeczenia.
• Art. 101. § 1. Protokół powinien zawierać:
1) oznaczenie sądu, miejsca i daty posiedzenia, imiona i nazwiska sędziów, protokolanta,
prokuratora, stron, jak również obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i
pełnomocników oraz oznaczenie sprawy i wzmiankę co do jawności;
2) przebieg posiedzenia, w szczególności wnioski i twierdzenia stron, wymienienie zarządzeń
i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone; jeżeli
sporządzenie odrębnej sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w
protokole treści samego rozstrzygnięcia; zamiast podania wniosków i twierdzeń można w
protokole powołać się na pisma przygotowawcze;
3) czynności stron mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
§ 2. Protokół podpisują przewodniczący i protokolant
• Art. 102. Przebieg czynności protokołowanych może być ponadto utrwalony za pomocą
aparatury dźwiękowej, o czym należy przed uruchomieniem aparatury uprzedzić wszystkie
osoby uczestniczące w czynności
• Art. 103. Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu na następnym
posiedzeniu, nie później jednak niż w terminie trzydziestu dni od dnia posiedzenia, z którego
sporządzono protokół. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać się do sądu
w terminie siedmiu dni od doręczenia im zarządzenia.
• Art. 104. W toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i
oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu. Gdy stronę zastępuje adwokat, radca
prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy, przewodniczący może zażądać złożenia
takiego załącznika w wyznaczonym terminie.
• Art. 105. Strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym
posiedzeniu, zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o
wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje
prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o
przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo
gdy strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.
• Art. 113. § 1. Przewodniczący zamyka rozprawę, gdy sąd uzna sprawę za dostatecznie
wyjaśnioną.
§ 2. Można zamknąć rozprawę również w przypadku, gdy ma być przeprowadzony jeszcze
uzupełniający dowód z dokumentów znanych stronom, a przeprowadzenie rozprawy co do
tego dowodu sąd uzna za zbyteczne.
• Art. 114. Od orzeczeń przewodniczącego wydanych w toku rozprawy strony mogą odwołać
się, do czasu zamknięcia rozprawy, do sądu orzekającego.
• Art. 132. Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem.
• Art. 133. § 1. Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba że
organ nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 54 § 2. Wyrok może być wydany na
posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym albo jeżeli ustawa tak stanowi.
§ 2. Sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.
§ 3. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero
po jej zamknięciu.
• Art. 136. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa
poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.
PRZESZKODY W PROWADZENIU POSTĘPOWANIA:
1. Odroczenie rozprawy
2. Zawieszenie postępowania
3. Umorzenie postępowania
ODROCZENIE ROZPRAWY
• dotyczy krótkotrwałych przeszkód dotyczących posiedzenia
• charakter obligatoryjny lub fakultatywny
• w formie postanowienia, na które nie służy zażalenie
Fakultatywne Obligatoryjne
• Art. 99. Sąd nawet • Art. 109. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi
na zgodny nieprawidłowość zawiadomienia którejkolwiek ze stron
wniosek stron albo jeżeli nieobecność strony lub jej pełnomocnika jest
może odroczyć wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną
posiedzenie tylko sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć, chyba
z ważnej że strona lub jej pełnomocnik wnieśli o rozpoznanie sprawy
przyczyny. w ich nieobecności.
• Art. 110. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd postanowi
zawiadomić o toczącym się postępowaniu sądowym osoby,
które dotychczas nie brały udziału w sprawie w charakterze
stron.
ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA
• polega na wstrzymaniu toku postępowania bez przerwania samej sprawy, która jest jego
przedmiotem i bez zakończenia trwającego stosunku procesowego
• z mocy prawa lub na podstawie postanowienia (z urzędu lub na wniosek)
• obligatoryjnie lub fakultatywnie
I. Zawieszenie z mocy prawa (obligatoryjne)
Zawieszenie i • Art. 123. Postępowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania czynności
umorzenie przez sąd wskutek siły wyższej.
postępowania II. Zawieszenie z urzędu w drodze postanowienia (obligatoryjne)
• Art. 124. § 1. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności
procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela
ustawowego charakteru takiego przedstawiciela, z zastrzeżeniem § 3;
2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki
3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej
wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;
4) jeżeli w stosunku do strony zostało wszczęte postępowanie upadłościowe, a sprawa
dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości;
5) w razie przedstawienia przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego Trybunałowi
Konstytucyjnemu albo Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej;
6) w przypadku, o którym mowa w art. 56. (wniesienie skargi po wszczęciu nadzwyczajnego
postępowania administracyjnego)
7) jeżeli zarządca sukcesyjny przestał pełnić tę funkcję albo zarząd sukcesyjny wygasł, w
przypadku gdy postępowanie toczyło się z udziałem zarządcy sukcesyjnego.
• Art. 193 Konstytucji
Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności
aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub
ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się
przed sądem.
• Artykuł 267 TFUE (dawny artykuł 234 TWE)
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie
prejudycjalnym:
a) o wykładni Traktatów;
b) o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne
Unii;
W przypadku gdy pytanie z tym związane jest podniesione przed sądem jednego z Państw
Członkowskich, sąd ten może, jeśli uzna, że decyzja w tej kwestii jest niezbędna do wydania
wyroku, zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie tego pytania.
W przypadku gdy takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym,
którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, sąd ten jest
zobowiązany wnieść sprawę do Trybunału.
Jeżeli takie pytanie jest podniesione w sprawie zawisłej przed sądem krajowym dotyczącej
osoby pozbawionej wolności, Trybunał stanowi w jak najkrótszym terminie.
III. Zawieszenie z urzędu w drodze postanowienia (obligatoryjne)
• Art. 56. W razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w
celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania,
postępowanie sądowe podlega zawieszeniu.
• Art. 124 § 2. W przypadkach wymienionych w § 1 pkt 1, 4 i 7, zawieszenie ma skutek od dnia
zdarzeń, które je spowodowały. Zdarzenia te nie wstrzymują jednak wydania orzeczenia, jeżeli
nastąpiły po zamknięciu rozprawy.
§ 3. Nie zawiesza się postępowania w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania
odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego.
§ 4. Sąd zawiesza, na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, postępowanie, którego
stroną jest podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa w art. 2 pkt 44 ustawy z dnia 10
czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów
oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2019 r. poz. 795, z późn. zm.), w przypadku gdy
jest to niezbędne do prawidłowego prowadzenia przymusowej restrukturyzacji, w tym
zastosowania instrumentów przymusowej restrukturyzacji.
IV. Zawieszenie z urzędu w drodze postanowienia (fakultatywne)
• Art. 125. § 1. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu:
1) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania
administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem
Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dodane nowelizacją z 9
kwietnia 2015 r.);
2) jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby
wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej;
3) jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu skarżącego lub niewykonania przez
skarżącego innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu;
4) w razie śmierci pełnomocnika, chyba że strona działa przed sądem osobiście.
• Od 29 XI 2019 r.
Art. 125. § 1. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu:
1a) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku toczącej się procedury rozstrzygania sporów
dotyczących podwójnego opodatkowania w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 16
października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz
zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (Dz. U. poz. 2200);
§ 2. Jeżeli postępowanie karne lub administracyjne nie jest jeszcze rozpoczęte, a jego
rozpoczęcie zależy od wniosku strony, sąd wyznaczy termin do wszczęcia postępowania, w
innych przypadkach może zwrócić się do właściwego organu.
V. Zawieszenie w drodze postanowienia na wniosek stron
• Art. 126. Sąd może również zawiesić postępowanie na zgodny wniosek stron.
• Art. 192. Z wyjątkiem przypadków określonych w art. 123-125, postępowanie przed
Naczelnym Sądem Administracyjnym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron.
• Art. 127. § 1. W przypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron lub
niemożności nadania sprawie dalszego biegu, zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów
sądowych, które biegną dalej dopiero od dnia podjęcia postępowania.
§ 2. We wszystkich innych przypadkach zawieszenia żadne terminy nie biegną i zaczynają biec
dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania. Terminy sądowe należy w miarę
potrzeby wyznaczyć na nowo.
§ 3. Podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają
na celu podjęcie postępowania albo wstrzymanie wykonania aktu lub czynności. Czynności
podejmowane przez strony, a nie dotyczące tych przedmiotów, wywołują skutki dopiero od
dnia podjęcia postępowania.
• Art. 128. § 1. Sąd postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy ustanie przyczyna
zawieszenia, w szczególności:
1) w razie śmierci strony - od dnia zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych
zmarłego albo zarządcy sukcesyjnego w sprawach wynikających z prowadzenia jego
przedsiębiorstwa, albo ustanowienia we właściwej drodze kuratora spadku;
2) w razie utraty zdolności sądowej - od dnia ustalenia ogólnego następcy prawnego;
3) w razie braku przedstawiciela ustawowego - od dnia jego ustanowienia;
4) gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania - od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia kończącego to postępowanie; sąd może jednak i przedtem,
stosownie do okoliczności, podjąć dalsze postępowanie;
5) jeżeli zarządca sukcesyjny, z którego udziałem toczyło się postępowanie, przestał pełnić tę
funkcję - od dnia zgłoszenia się lub wskazania kolejnego zarządcy sukcesyjnego;
§ 2. Jeżeli w ciągu roku od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą
się lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłego, a postępowanie nie zostanie podjęte z
udziałem zarządcy sukcesyjnego, sąd może z urzędu zwrócić się do sądu spadku o ustanowienie
kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej został ustanowiony. Czynność tę może
wykonać referendarz sądowy
Jeżeli w ciągu roku od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą się
lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłej strony, sąd może z urzędu zwrócić się do sądu
spadku o ustanowienie kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej został ustanowiony.
Czynność tę może wykonać referendarz sądowy.
UMORZENIE POSTĘPOWANIA
Postanowienia:
• O zawieszeniu postępowania (zażalenie)
• O odmowie zawieszenia postępowania
• O podjęciu postępowania
• O odmowie podjęcia zawieszonego postępowania (zażalenie)
• Art. 129. W razie zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron sąd postanowi
podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek z nich, nie wcześniej niż po upływie trzech
miesięcy od zawieszenia postępowania.
• Gdy przeszkoda ma charakter trwały
= oznacza zakończenie postępowania bez osiągnięcia jego celu (rozstrzygnięcia sprawy
sądowoadministracyjnej)
• Na skutek zajścia zdarzeń, które czynią wydanie wyroku zbędnym lub niecelowym (art.
161)
• Na skutek bezczynności stron
• Art. 161. § 1. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania:

1) jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę;
2) w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i
obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba,
której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania;
3) gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.
§ 2. Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
• Art. 60. Skarżący może cofnąć skargę. Cofnięcie skargi wiąże sąd. Jednakże sąd uzna
cofnięcie skargi za niedopuszczalne, jeżeli zmierza ono do obejścia prawa lub
spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności.
• Art. 130. § 1. Sąd umarza zawieszone postępowanie:
1) jeżeli wniosek o podjęcie postępowania zawieszonego na zgodny wniosek stron albo z
przyczyn wskazanych w art. 125 § 1 pkt 3, nie został zgłoszony w ciągu trzech lat od dnia
wydania postanowienia o zawieszeniu;
2) w razie stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową,
a w każdym razie po upływie trzech lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu z
tej przyczyny;
3) w razie śmierci strony, po upływie pięciu lat od dnia wydania postanowienia o
zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.
= przy braku zgłoszenia się następców prawnych, wyeliminowanie luki
§ 2. Umorzenie zawieszonego postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym
powoduje uprawomocnienie się orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego.
• Art. 131. Postanowienie w przedmiocie zawieszenia, podjęcia i umorzenia postępowania
może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania
i o odmowie podjęcia postępowania przysługuje zażalenie = doprecyzowanie
wątpliwości w kwestii zaskarżalności postanowień.
Postępowania szczególne:
1. mediacyjne
2. uproszczone
3. w sprawie odtworzenia akt
4. w sprawie przyznania prawa pomocy
5. w sprawie wymierzenia grzywny
6. w sprawie naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym
bez nieuzasadnionej zwłoki
Postępowanie mediacyjne
• Art. 115. § 1. Na wniosek skarżącego lub organu, złożony przed wyznaczeniem rozprawy,
może być przeprowadzone postępowanie mediacyjne, którego celem jest wyjaśnienie i
rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz przyjęcie przez strony ustaleń co
do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa.
§ 2. Postępowanie mediacyjne może być prowadzone mimo braku wniosku stron o
przeprowadzenie takiego postępowania.
Od 1 czerwca 2017 r. art. 116. § 1. Postępowanie mediacyjne prowadzi mediator wybrany

przez strony.
§ 2. W przypadku postępowania mediacyjnego, o którym mowa w art. 115 § 2 (z urzędu),
jeżeli strony nie dokonały zgodnego wyboru mediatora, sąd, kierując sprawę do mediacji,
Postępowania
wyznacza mediatora posiadającego odpowiednią wiedzę i umiejętności w zakresie
szczególne
prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju. Po skierowaniu sprawy do mediacji
przewodniczący wydziału niezwłocznie przekazuje mediatorowi dane kontaktowe stron oraz
ich pełnomocników, w szczególności numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, jeżeli
je posiada.
§ 3. Mediatorem może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności
prawnych i korzysta z pełni praw publicznych, w szczególności mediator wpisany na listę
stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do prowadzenia
postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego
• Art. 116a. Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu mediacji i

niezwłocznie ujawnić okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwość co do jego
bezstronności, w tym odpowiednio okoliczności, o których mowa w art. 18.
• Art. 116b. Mediator ma prawo do przeglądania akt sprawy i otrzymywania odpisów, kopii lub
wyciągów z tych akt, chyba że strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia
postanowienia kierującego strony do mediacji nie wyrazi zgody na przeglądanie przez
mediatora akt sprawy.
• Art. 116c. § 1. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne.
§ 2. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym są obowiązani
zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedzieli się w związku z prowadzeniem mediacji,
chyba że strony postanowią inaczej.
§ 3. Propozycje ugodowe, ujawnione fakty lub oświadczenia złożone w toku postępowania
mediacyjnego nie mogą być wykorzystywane po jego zakończeniu, z wyjątkiem ustaleń
zawartych w protokole z przebiegu postępowania mediacyjnego.
• Art. 116d. § 1. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z
przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez
wynagrodzenia. Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem
mediacji pokrywają strony.
§ 2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia,
wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego oraz
wydatki mediatora podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy oraz sprawny
przebieg postępowania mediacyjnego, a także niezbędne wydatki związane z prowadzeniem
mediacji.
• Art. 116e. § 1. Mediator sporządza protokół z przebiegu postępowania mediacyjnego.
§ 2. Protokół z przebiegu postępowania mediacyjnego zawiera:
1) czas i miejsce przeprowadzenia mediacji;
2) imię i nazwisko (nazwę) skarżącego, oznaczenie organu, a także ich adresy;
3) imię i nazwisko oraz adres mediatora;
4) dokonane przez strony ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy;
5) podpis mediatora oraz skarżącego i organu.
§ 3. Mediator niezwłocznie doręcza odpis protokołu z przebiegu postępowania mediacyjnego
stronom oraz sądowi, przed którym toczy się postępowanie
• Art. 117. § 1. Na podstawie ustaleń dokonanych w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla
lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do
okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji.
§ 2. Jeżeli strony nie dokonają ustaleń co do sposobu załatwienia sprawy, podlega ona
rozpoznaniu przez sąd.
• Art. 118. § 1. Na akt wydany na podstawie ustaleń, o których mowa w art. 117 § 1, można
wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie trzydziestu dni od dnia
doręczenia aktu albo wykonania lub podjęcia czynności. Skargę sąd rozpoznaje łącznie ze
skargą wniesioną w sprawie na akt lub czynność, w której przeprowadzono postępowanie
mediacyjne.
§ 2. Jeżeli skarga na akt lub czynność wydane lub podjęte na podstawie ustaleń, o których
mowa w art. 117 § 1, nie zostanie wniesiona albo skarga ta zostanie oddalona, sąd umarza
postępowanie w sprawie, w której przeprowadzono postępowanie mediacyjne.
Postępowanie uproszczone
• Art. 119. Sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli:
1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 Kodeksu
postępowania administracyjnego lub w innych przepisach albo wydane zostały z naruszeniem prawa
dającym podstawę do wznowienia postępowania;
2) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z
pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda
przeprowadzenia rozprawy;
3) przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy
zażalenie albo kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty oraz
postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
4) przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania
(dodane nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r., rozszerzenie trybu uproszczonego względem skarg na
postanowienia oraz dotyczące bezczynności/przewlekłości postępowania)
5) decyzja została wydana w postępowaniu uproszczonym, o którym mowa w dziale II w rozdziale 14
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Od 1 czerwca 2017 r.)
• Art. 121. Sprawa może być również rozpoznana w trybie uproszczonym w przypadku, o którym mowa
w art. 55 § 2 [Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie
skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny
przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości.]
• Art. 120. W trybie uproszczonym sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech
sędziów.
• Art. 122. Sąd rozpoznający sprawę w trybie uproszczonym może przekazać sprawę do rozpoznania na
rozprawie.
ZAGADNIENIA DO POWTÓRKI
1. Pojęcie i charakter sprawy sądowoadministracyjnej
2. Właściwość rzeczowa wojewódzkich sądów administracyjnych
3. Właściwość NSA
4. Dostęp do akt sprawy sądowoadministracyjnej
5. Skład sądu i wyłączenie sędziego
6. Zdolność sądowa, procesowa i postulacyjna
7. Uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego
8. Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowoadministracyjnym
9. Warunki wniesienia skargi i wniosku
10. Czynności wstępne w postępowaniu sądowoadministracyjnym
11. Cofnięcie skargi
12. Odrzucenie skargi
13. Tryb uzupełniania braków formalnych skargi i wniosku
14. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności
15. Przywrócenie terminu w postępowaniu sądowoadministracyjnym
16. Sprzeciw od decyzji
17. Rodzaje doręczeń w postępowaniu sądowoadministracyjnym
18. Posiedzenia sądowe
19. Postępowanie mediacyjne
20. Postępowanie uproszczone - opisać
21. Zawieszenie i podjęcie zawieszonego postępowania
22. Umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego
23. Wnoszenie pism do sądu w postaci elektronicznej
24. Strony postępowania sądowoadministracyjnego
25. Nakładanie grzywny na organ
26. Właściwość miejscowa wojewódzkich sądów administracyjnych
27. Rozpoznawanie sporów kompetencyjnych i o właściwość
Postępowanie uproszczone
Uproszczone przed WSA
Postępowanie uproszczone jest rodzajem postępowania szczególnego. Przesłanki rozpatrzenia sprawy w

postępowaniu uproszczonym określa art. 119 PPSA. Według niego sprawa może być rozpoznana w trybie
uproszczonym, jeżeli:
1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 KPA lub w innych
przepisach
2) decyzja lub postanowienie wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia
postępowania
3) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron
w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy
4) przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo
kończące postępowanie, a także postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty oraz postanowienia wydane
w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;
5) przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania (przepis dodany nowelizacją
PPSA z 2015 r.)
6) Ponadto od 2017 sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli decyzja została wydana w
postępowaniu uproszczonym, o którym mowa w dziale II w rozdziale 14 KPA
Oprócz art. 119 również i art. 121 wprowadza przesłankę postępowania uproszczonego - sprawa może być również
rozpoznana w trybie uproszczonym w przypadku, o którym mowa w art. 55 § 2 tj. jeżeli organ nie przekazał sądowi
skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego
odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości.
Istota tego trybu polega na rozpoznaniu sprawy sądowoadministracyjnej na posiedzeniu niejawnym, czyli w
stosunkowo krótkim czasie po wpłynięciu do sądu, w składzie trzech sędziów w celu przyśpieszenia rozpatrywania
spraw. Ponadto na podstawie art. 122 sąd rozpoznający sprawę w trybie uproszczonym może przekazać sprawę do
rozpoznania na rozprawie.
Postępowanie uproszczone możliwe w postępowaniu kasacyjnym - Art. 182 – posiedzenie niejawne NSA – skarga
kasacyjna
§ 1. Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną od postanowienia
wojewódzkiego sądu administracyjnego kończącego postępowanie w sprawie.
§ 2. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, gdy strona, która ją
wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie
zażądały przeprowadzenia rozprawy.
§ 2a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego
oddalającego sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym.
§ 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w składzie jednego sędziego, a w przypadkach,
o których mowa w § 2, w składzie trzech sędziów.
PPSA – ćwiczenia 8 i 9 – 02.12.2021 / 09.12.2021

ROZSTRZYGNIĘCIA W POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM
ZASADY ORZEKANIA
• badanie legalności aktu lub czynności
• (w tym rozstrzygnięć opartych na uznaniu administracyjnym)
• co do zasady kontrola a nie zastępowanie organów administracji
Zasady
• co do zasady kasacyjny model orzekania + zakaz reformationis in peius z wyjątkiem ciężkich
ogólne
naruszeń prawa
• nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r. wprowadzono w określonym zakresie możliwość orzekania
merytorycznego
Zakaz • Art. 134 § 2. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi
reformationis naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności.
in peius
• Art. 134
§ 1. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami
skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a. (nowelizacją z 2015 r.
ograniczono zakres rozpoznania w odniesieniu do interpretacji podatkowych)
• Art. 57a. Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w
indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów
postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania
przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz
powołaną podstawą prawną.
Zasada
niezwiązania
Granice rozpoznania przez sąd są szersze od granic zaskarżenia (wszerz i w głąb)
sądu
1) Treść rozstrzygnięcia determinowana nie tylko treścią skargi, ale granicami sprawy
granicami
2) Możliwość objęcia zakresem rozpoznania wszystkich rozstrzygnięć wydanych w danej sprawie
skargi = brak związania sądu wnioskami skargi co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy, powołaną
podstawą prawną (nie dot. skarg na interpretacje podatkowe)
• Art. 135.
Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów
lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w
granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.
Sprawa rozpatrywana jest na podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dniu wydania
zaskarżonego aktu lub czynności, a nie w dniu wydania orzeczenia !!!
ROZSTRZYGNIĘCIA SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
I. ORZECZENIA
Ia. WYROKI
• rozstrzyganie sprawy wyrokiem
• jest to rozstrzygnięcie sprawy, dotyczy jej istoty
• w tej formie uwzględnia się skargę lub ją oddala
• wydawany w imieniu RP
Zasady • zapada po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy (wyj. art. 55 par. 2)
wyrokowania • możliwy także na posiedzeniu niejawnym np. w postępowaniu uproszczonym
• podejmowany przez sędziów, przed którymi toczyła się rozprawa
• po tajnej naradzie złożonej z dyskusji, głosowania nad orzeczeniem, zasadniczymi
powodami rozstrzygnięcia i po spisaniu sentencji
• podejmowany większością głosów (możliwe zdanie odrębne)
• Art. 132. Sąd rozstrzyga sprawę wyrokiem.
• Art. 133. § 1. Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy, chyba
że organ nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 54 § 2. Wyrok może być wydany
na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym albo jeżeli ustawa tak stanowi.
§ 2. Sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.
§ 3. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się
dopiero po jej zamknięciu.
• Art. 136. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się
rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.
• Art. 137. § 1. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Przebieg narady i
głosowanie nad orzeczeniem jest tajne, a zwolnienie od zachowania w tym względzie
tajemnicy, z zastrzeżeniem § 3, nie jest dopuszczalne. Narada obejmuje dyskusję,
głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia
oraz spisanie sentencji wyroku.
§ 2. Przewodniczący zbiera głosy sędziów, poczynając od najmłodszego stażem na
stanowisku sędziego sądu administracyjnego, sam zaś głosuje ostatni. Sprawozdawca,
jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością głosów. Sędzia, który
przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić
zdanie odrębne i obowiązany jest uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia.
Regulacje Zdanie odrębne może dotyczyć także samego uzasadnienia.
prawne i § 3. Zgłoszenie zdania odrębnego podaje się do wiadomości, a jeżeli członek składu
kwestie orzekającego, który zgłosił zdanie odrębne, wyraził na to zgodę, także jego nazwisko.
proceduralne § 4. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.
Sentencja wyroku zawiera (art. 138):

1. Oznaczenie sądu,
2. Imiona i nazwiska sędziów, protokolanta (+ prokuratora),
3. Datę i miejsca rozpoznania sprawy i wydania wyroku,
4. Imię i nazwisko (nazwę) skarżącego,
5. Przedmiot zaskarżenia,
6. Rozstrzygnięcie sądu
+ Podpisana przez cały skład
Ogłoszenie wyroku
1. co do zasady na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę
2. (możliwe odroczenie publikacji w sprawie zawiłej na czas do 14 dni + 7 dni)
3. na posiedzeniu jawnym, nieobecność stron nie wstrzymuje ogłoszenia
4. przeczytanie sentencji + ustne wskazanie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia
• Art. 139. § 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto

rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do
czternastu dni. W postanowieniu o odroczeniu sąd powinien wyznaczyć termin ogłoszenia
wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy. Termin ten może być
przedłużony tylko raz i co najwyżej o siedem dni.
§ 2. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecność stron nie
wstrzymuje ogłoszenia. Jeżeli ogłoszenie było odroczone, może go dokonać
jednoosobowo przewodniczący lub jeden z sędziów składu orzekającego.
§ 5. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym, podlega niezwłocznie publicznemu
udostępnieniu w sekretariacie sądu, przez okres czternastu dni.
(dodany nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r.)
Uzasadnienie wyroku
a) Z urzędu w terminie 14 dni od ogłoszenia lub podpisania sentencji (na posiedzeniu
niejawnym), chyba że skargę oddalono !!!
b) Gdy skargę oddalono (w całości), to jedynie na wniosek strony złożony w ciągu 7 dni od
ogłoszenia wyroku (doręczenia sentencji)
c) Odmowa w formie postanowienia, na które służy zażalenie
d) zawiera zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze,
stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie
e) sporządzane co do zasady przez sędziego sprawozdawcę + podpisane przez cały skład
• Art. 141. § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od
dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu
niejawnym.
§ 2. W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na
wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo
doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie
czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku.
Nowelizacją dodano:
§ 2a. W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, o
którym mowa w § 1 i 2, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie
dłuższy niż trzydzieści dni.
§ 3. Odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku następuje postanowieniem wydanym na
§ 4. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy,
zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną
rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być
ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać
wskazania co do dalszego postępowania.
• Art. 143. 1. Uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy brali udział w jego wydaniu.
Jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący lub inny
sędzia składu orzekającego zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.
§ 2. Uzasadnienie wyroku może być utrwalone w systemie teleinformatycznym sądu i
opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
• Art. 144. Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia, a jeżeli wyrok
został wydany na posiedzeniu niejawnym - od podpisania sentencji wyroku.
Odpis wyroku
a) z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie
b) z uzasadnieniem sporządzonym na wniosek doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek
• Art. 142. § 1. Odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej
stronie.
§ 2. Jeżeli uzasadnienie wyroku zostało sporządzone na wniosek strony, odpis wyroku z
uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która złożyła wniosek.
TREŚĆ WYROKU
A. Gdy nieuwzględnienie skargi = oddalenie tzn. że zaskarżony akt lub czynność nie narusza prawa,
albo je narusza, ale nie w takim stopniu, który pozwalałby na uwzględnienie skargi
Przed nowelizacją:
• Art. 151. W razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala.
Po nowelizacji:
• Art. 151. W razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części sąd oddala skargę
odpowiednio w całości albo w części = spójność z art. 145 par. 1 pkt 1 dot. uchylenia
decyzji/postanowienia w całości lub w części
B. Gdy uwzględnienie skargi - treść różna w zależności od przedmiotu zaskarżenia

KONTROLA DECYZJI I POSTANOWIEŃ
• Art. 145 § 1. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:
1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:
a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,
b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania
administracyjnego,
c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na
wynik sprawy;
2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą
przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych
przepisach;
3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą
przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych
przepisach.

1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:
a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,
b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania
administracyjnego, (np. art. 145 par. 1 pkt 1-4 i 6 k.p.a.)
c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na
wynik sprawy;
• Art. 145 KPA. § 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie,
jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne,
okazały się fałszywe,
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa,
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który
podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,
4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące
w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję,
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu,
7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od
oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2),
8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało
następnie uchylone lub zmienione.

2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą
przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych
przepisach;
Art. 156 KPA. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
• Art. 145 § 3. W przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2, sąd stwierdzając podstawę do

umorzenia postępowania administracyjnego, umarza jednocześnie to postępowanie.
Gdy uchylenie/stwierdzenie nieważności decyzji i przesłanki do umorzenia postępowania
administracyjnego – umarzać je będzie sąd, a nie organ administracji.
3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą
przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych
przepisach.
(por. k.p.a. np. ograniczenie wznowienia z powodu upływu terminów, nieważności też z
powodu nieodwracalnych skutków prawnych)
Art. 156 KPA § 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt
1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy
decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Art. 146 KPA. § 1. Uchylenie decyzji z przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 1 i 2 nie może
nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło dziesięć lat, zaś z
przyczyn określonych w art. 145 § 1 pkt 3-8 oraz w art. 145a i art. 145b, jeżeli od dnia
doręczenia lub ogłoszenia decyzji upłynęło pięć lat.
§ 2. Nie uchyla się decyzji także w przypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania
mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.
= możliwe uchylenie wszystkich aktów podjętych we wszystkich postępowaniach w

granicach sprawy
= możliwość objęcia kontrolą także aktów wydanych po zakończeniu sprawy
administracyjnej
= możliwość kontroli decyzji zależnej
Art. 145 § 2. W sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innym

postępowaniu, niż uregulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego i
w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przepisy § 1 stosuje się z
uwzględnieniem przepisów regulujących postępowanie, w którym wydano zaskarżoną
decyzję lub postanowienie.

Art. 145a. § 1. W przypadku, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. a lub pkt 2, jeżeli jest
to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd zobowiązuje organ do wydania w określonym
terminie decyzji lub postanowienia wskazując sposób załatwienia sprawy lub jej
rozstrzygnięcie, chyba że rozstrzygnięcie pozostawiono uznaniu organu.
= nie tylko orzekanie kasacyjne, gdy stwierdzono naruszenie przez organ prawa
materialnego dające podstawę do uchylenia decyzji lub naruszenie dające podstawę do
stwierdzenia nieważności decyzji
= określenie sposobu załatwienia sprawy lub jej rozstrzygnięcia przez organ wraz ze
wskazaniem terminu
= nie dotyczy decyzji uznaniowych
Art. 145a. § 2. O wydaniu decyzji lub postanowienia, o których mowa w § 1, właściwy

organ zawiadamia sąd w terminie siedmiu dni od dnia ich wydania. W przypadku
niezawiadomienia sądu, może on orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości
określonej w art. 154 § 6. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
= obowiązek zawiadamiania sądu przez organ o wydaniu decyzji/postanowienia w
terminie 7 dni od ich wydania
= możliwość nałożenia na organ grzywny w przypadku uchybienia obowiązkowi
zawiadomienia

Art. 145a. § 3. W przypadku niewydania decyzji lub postanowienia, o których mowa w §
1, w określonym przez sąd terminie, strona może wnieść skargę, żądając wydania
orzeczenia stwierdzającego istnienie albo nieistnienie uprawnienia lub obowiązku. Sąd
wyda orzeczenie w tym przedmiocie, jeżeli pozwalają na to okoliczności sprawy. W wyniku
rozpoznania skargi sąd stwierdza czy niewydanie decyzji lub postanowienia miało miejsce
z rażącym naruszeniem prawa i może ponadto z urzędu albo na wniosek strony wymierzyć
organowi grzywnę w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz
skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6.
= w przypadku niewydania przez organ decyzji/postanowienia w określonym terminie
możliwość orzeczenia merytorycznego przez sąd w następstwie skargi strony, a także
nałożenia grzywny lub swoistego zadośćuczynienia na rzecz skarżącego
KONTROLA AKTÓW I CZYNNOŚCI, INTERPRETACJI PODATKOWYCH
(art. 3 par. 2 pkt 4 i 4a)
Po nowelizacji:
Art. 146. § 1. Sąd, uwzględniając skargę na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i
4a, uchyla ten akt lub interpretację albo stwierdza bezskuteczność czynności. Przepis art. 145 § 1
pkt 1 stosuje się odpowiednio
=nieuwzględnianie skarg na interpretacje przy naruszeniach nie mających wpływu na
rozstrzygnięcie; usankcjonowanie dotychczasowej praktyki
§ 2. W sprawach skarg na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, sąd może w wyroku
uznać uprawnienie lub obowiązek wynikające z przepisów prawa.
= ze swej istoty nie dotyczyło interpretacji podatkowych
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO I INNE AKTY ORGANÓW JEDNOSTEK SAMORZĄDU
TERYTORIALNEGO
Art. 147. § 1. Sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6,
stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane
z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności np. art. 101
ust. 4, 94 u.s.g.
§ 2. Rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych, wydane na podstawie uchwały lub aktu, o
których mowa w § 1, podlegają wzruszeniu w trybie określonym w postępowaniu
administracyjnym albo w postępowaniu szczególnym.
• Nie stwierdza się nieważności uchwały lub zarządzenia organu jst po upływie roku od ich
podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia w przepisanym terminie albo są
one aktami prawa miejcowego
• Podstawą stwierdzenia nieważności (brak katalogu) – jedynie istotne naruszenie prawa
AKTY NADZORU
• Art. 148. Sąd uwzględniając skargę jednostki samorządu terytorialnego na akt nadzoru
uchyla ten akt.
BEZCZYNNOŚĆ LUB PRZEWLEKŁE PROWADZENIE POSTĘPOWANIA
Przed nowelizacją:
Art. 149. § 1. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4a, zobowiązuje organ do
wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia
albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd
stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym
naruszeniem prawa.
§ 2. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony
o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6.
Przed nowelizacją:
➢ praktyka wydawania przez organ decyzji po wniesieniu skargi na
bezczynność/przewlekłość postępowania
➢ stan bezczynności oceniany wg stanu sprawy na dzień orzekania, co prowadziło wówczas
do umarzania postępowania i uniemożliwiało uzyskanie przez stronę orzeczenia
stwierdzającego naruszenie prawa
➢ bezprzedmiotowa ocena bezczynności przy wydawaniu interpretacji podatkowych przy
przyjętej w prawie podatkowym koncepcji tzw. milczącej interpretacji
Po nowelizacji:
Art. 149. § 1. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4 albo na
przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a:
1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do
dokonania czynności;
2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających
z przepisów prawa;
3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia
postępowania.
Art. 149. § 1a. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe
prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
§ 1b. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2, może ponadto orzec o istnieniu
lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz
niebudzące uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego.
Po nowelizacji:
➢ Art. 149. § 2. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo
na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 §
6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty
określonej w art. 154 § 6.
➢ możliwość stwierdzania dopuszczenia się bezczynności/przewlekłości postępowania także
po wydaniu aktu; stwierdzenia rażącego naruszenia prawa; orzeczenia merytorycznego w
przedmiocie istnienia obowiązku, uprawnienia; nałożenia na organ grzywny lub przyznania
sumy pieniężnej na rzecz skarżącego.
INNE AKTY
Art. 150. W sprawach skarg na akty i czynności niewymienione w art. 145–148 sąd uwzględniając
skargę uchyla lub stwierdza bezskuteczność aktu lub czynności.
Przed nowelizacją:
Art. 152. W razie uwzględnienia skargi sąd w wyroku określa, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt
lub czynność nie mogą być wykonane. Rozstrzygnięcie to traci moc z chwilą uprawomocnienia się
wyroku.
Po nowelizacji:
§ 1. W razie uwzględnienia skargi na akt lub czynność, nie wywołują one skutków prawnych do
chwili uprawomocnienia się wyroku, chyba że sąd postanowi inaczej.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do aktów prawa miejscowego. = co zasady nie wywoływanie
skutków prawnych do chwili uprawomocnienia się wyroku.
• Art. 153. Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu

sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa
uległy zmianie.
Po nowelizacji:
Art. 154. § 1. W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lub
przewlekłe prowadzenie postępowania strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego
organu do wykonania wyroku lub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie,
żądając wymierzenia temu organowi grzywny.
= w związku z zmianą art. 149 ppsa, ograniczono do niewykonania wyroków uwzględniających
skargi na bezczynność/przewlekłe prowadzenie postępowania
Art. 154. § 2. Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec o istnieniu lub
nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące
uzasadnionych wątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Jednocześnie sąd
stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały
miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
§ 3. Wykonanie wyroku lub załatwienie sprawy po wniesieniu skargi, o której mowa w § 1, nie
stanowi podstawy do umorzenia postępowania lub oddalenia skargi.
§ 4. Osobie, która poniosła szkodę wskutek niewykonania orzeczenia sądu, służy roszczenie o
odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
§ 5. Odszkodowanie, o którym mowa w § 4, przysługuje od organu, który nie wykonał orzeczenia
sądu. Jeżeli organ w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie
wypłacił odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego.
§ 6. Grzywnę, o której mowa w § 1, wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.
§ 7. Uwzględniając skargę sąd może przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do
wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6. (przepis dodany nowelizacją)
Art. 155. § 1. W razie stwierdzenia w toku rozpoznawania sprawy istotnych naruszeń prawa lub
okoliczności mających wpływ na ich powstanie, skład orzekający sądu może, w formie
postanowienia, poinformować właściwe organy lub ich organy zwierzchnie o tych uchybieniach.
§ 2. Organ, który otrzymał postanowienie, obowiązany jest je rozpatrzyć i powiadomić w terminie
trzydziestu dni sąd o zajętym stanowisku.
Art. 155. § 3. W razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w § 2, sąd może orzec
o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6. Postanowienie wydaje
się na posiedzeniu niejawnym.
Rozpoznanie sprzeciwu od decyzji

Art. 151a. § 1. Sąd, uwzględniając sprzeciw od decyzji uchyla decyzję w całości, jeżeli stwierdzi
naruszenie art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego. Sąd może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu
organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6.
§ 2. W przypadku nieuwzględnienia sprzeciwu od decyzji sąd oddala sprzeciw.
§ 3. Od wyroku, o którym mowa w § 1, nie przysługuje środek odwoławczy, z tym że na zawarte w
wyroku postanowienie w przedmiocie grzywny przysługuje zażalenie
Ib. POSTANOWIENIA
• Gdy nie wydaje się wyroku
• Na rozprawie (np. postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału w charakterze
Ogólny uczestnika osoby lub organizacji społecznej, która nie brała udziału w postępowaniu
charakter i administracyjnym
podstawy • Na posiedzeniu niejawnym (np. postanowienie o odrzuceniu skargi czy umorzeniu
prawne postępowania)
• Mogą kończyć postępowanie i zamykać drogę do wydania wyroku (np. o umorzeniu
postępowania, o odrzuceniu skargi)
• Mogą kończyć postępowanie w sprawach, w których nie wydaje się wyroku (np. o
rozstrzygnięciu sporu kompetencyjnego)
• Mogą być wydawane w toku postępowania (np. o zawieszeniu postępowania, o
wystąpieniu z pytaniem prawnym do TK)
• Zaskarżalne (np. zażaleniem) i niezaskarżalne
• Art. 160. Jeżeli ustawa niniejsza nie przewiduje wydania wyroku, sąd wydaje orzeczenie w
formie postanowienia.
Art. 161. § 1. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania:
1) jeżeli skarżący skutecznie cofnął skargę;
2) w razie śmierci strony, jeżeli przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i
obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego, chyba że udział w sprawie zgłasza osoba,
której interesu prawnego dotyczy wynik tego postępowania;
3) gdy postępowanie z innych przyczyn stało się bezprzedmiotowe.
§ 2. Postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym.
Art. 162. Rozstrzygnięcia zawarte w postanowieniach niekończących postępowania w sprawie,
wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje się do protokołu bez spisywania odrębnej sentencji,
jeżeli nie przysługuje na nie zażalenie.
Art. 163. § 1. Postanowienia ogłoszone na rozprawie sąd uzasadnia, gdy podlegają one
zaskarżeniu i doręcza stronom.
§ 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu stronom. Gdy stronie
przysługuje środek zaskarżenia, postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem. Doręczając
postanowienie należy pouczyć stronę występującą w sprawie bez adwokata, radcy prawnego,
doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego o dopuszczalności, terminie i sposobie
wniesienia środka odwoławczego
§ 3. Uzasadnienie, o którym mowa w § 1 i 2, należy sporządzić w terminie siedmiu dni od dnia
wydania postanowienia.
Art. 164. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże od chwili, w której zostało
podpisane wraz z uzasadnieniem; jeżeli sąd postanowienia nie uzasadnia, od chwili podpisania
sentencji.
Art. 165. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane
wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.
Art. 166. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli ustawa nie stanowi
inaczej.
II. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA
2a. UCHWAŁY
• Art. 15. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny:
2) podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których
stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych =uchwały
abstrakcyjne
3) podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących
Ogólne
poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej = uchwały konkretne
informacje i
• Art. 264. § 1. Uchwały przewidziane w art. 15 § 1 pkt 2 i 3 Naczelny Sąd Administracyjny
podstawy
podejmuje w składzie siedmiu sędziów, całej Izby lub w pełnym składzie.
prawne
§ 2. Uchwały, o których mowa w art. 15 § 1 pkt 2, Naczelny Sąd Administracyjny podejmuje
na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokuratora Generalnego,
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznika Praw Obywatelskich,
Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Rzecznika Praw Dziecka, a uchwały, o
których mowa w art. 15 § 1 pkt 3, na podstawie postanowienia składu orzekającego
§ 3. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego kieruje wniosek do rozstrzygnięcia przez
jeden ze składów określonych w § 1.
§ 4. Skład siedmiu sędziów może - w formie postanowienia - przekazać zagadnienie
prawne do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Izby, a Izba pełnemu składowi Naczelnego
Sądu Administracyjnego.
Uchwały • Na wniosek Prezesa NSA, Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich,
abstrakcyjne Rzecznika Praw Dziecka
• W wyniku postanowienia składu orzekającego na podstawie art. 187 lub 264 p.p.s.a.
Uchwały konkretne – art. 187

Art. 187. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące
poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznanie sprawy i
przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu = na tej
podstawie o podjęcie uchwały może wystąpić tylko skład NSA
§ 2. Uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w danej sprawie
wiążąca.
= ma wpływ na treść wyroku składu rozpoznającego skargę kasacyjną
rozpoznania.
= rozstrzyga sprawę zamiast składu orzekającego, który wystąpił z pytaniem prawnym
Uchwały konkretne – art. 269

Art. 269. § 1. Jeżeli jakikolwiek skład sądu administracyjnego rozpoznający sprawę nie podziela
stanowiska zajętego w uchwale składu siedmiu sędziów, całej Izby albo w uchwale pełnego składu
Naczelnego Sądu Administracyjnego, przedstawia powstałe zagadnienie prawne do
rozstrzygnięcia odpowiedniemu składowi. Przepis art. 187 § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
1) skład WSA lub NSA!!!
Uchwały
2) odroczenie rozpoznania sprawy i przekazanie zagadnienia
konkretne
3) uchwała wiążąca w danej sprawie
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, skład siedmiu sędziów, skład Izby lub pełny skład
Naczelnego Sądu Administracyjnego podejmuje ponowną uchwałę. Przepisu art. 267 nie stosuje
się.
= nie można odmówić podjęcia uchwały.
§ 3. Jeżeli skład jednej Izby Naczelnego Sądu Administracyjnego wyjaśniający zagadnienie prawne
nie podziela stanowiska zajętego w uchwale innej Izby, przedstawia to zagadnienie do
rozstrzygnięcia pełnemu składowi Naczelnego Sądu Administracyjnego.
• Art. 265. W posiedzeniu całego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego lub w

posiedzeniu Izby udział Prokuratora Generalnego lub jego zastępcy jest obowiązkowy. W
posiedzeniu składu siedmiu sędziów bierze udział prokurator Prokuratury Generalnej.
• Art. 266. § 1. Do podjęcia uchwały przez pełny skład Naczelnego Sądu Administracyjnego
lub przez pełny skład Izby wymagana jest obecność co najmniej dwóch trzecich sędziów
każdej z Izb.
§ 2. Uchwały podejmowane są w głosowaniu jawnym zwykłą większością głosów.
• Art. 267. Naczelny Sąd Administracyjny może - w formie postanowienia - odmówić
podjęcia uchwały, zwłaszcza gdy nie zachodzi potrzeba wyjaśnienia wątpliwości.
• Art. 268. Wniosek o podjęcie uchwały oraz uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego
wymagają uzasadnienia.
2b. ZARZĄDZENIA
• Quasi-orzeczenia
• Wydawane przez przewodniczącego wydziału, przewodniczącego składu, sędziego lub
Ogólny
referendarza
charakter i
• O charakterze wewnętrznym, dotyczącym funkcjonowania sądu (uchylane przez prezesa
podstawy
sądu) lub zewnętrznym (co do zasady niezaskarżalne, chyba że przepis tak stanowi)
prawne
Wyjątkowa zaskarżalność zarządzeń
• Art. 49 § 2. Jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie,
przewodniczący zarządza pozostawienie pisma bez rozpoznania. Na zarządzenie
• Art. 103. Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu na następnym
posiedzeniu, nie później jednak niż w terminie trzydziestu dni od dnia posiedzenia, z
którego sporządzono protokół. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać
się do sądu w terminie siedmiu dni od doręczenia im zarządzenia.
• Art. 227. § 1. Zażalenie przysługuje na zarządzenie przewodniczącego oraz postanowienie
wojewódzkiego sądu administracyjnego w przedmiocie kosztów sądowych, jeżeli strona
nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy.
§ 2. Od zażaleń, o których mowa w § 1, nie pobiera się opłat sądowych.
• Art. 257. Wniosek o przyznanie prawa pomocy, który nie został złożony na urzędowym
formularzu lub którego braków strona nie uzupełniła w zakreślonym terminie, pozostawia
się bez rozpoznania.
• Art. 258. § 1. Czynności w zakresie przyznania prawa pomocy wykonuje referendarz
sądowy.
§ 2. Do czynności, o których mowa w § 1, należą w szczególności:
6) wydawanie zarządzeń o pozostawieniu wniosków bez rozpoznania;
7) wydawanie na posiedzeniu niejawnym postanowień o przyznaniu, cofnięciu, odmowie
przyznania prawa pomocy albo umorzeniu postępowania w sprawie przyznania prawa
pomocy;
• Art. 111. § 1. Sąd zarządza połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w
celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli mogły być objęte jedną
skargą.
Możliwe środki zaskarżenia:

• Odwołania do sądu od zarządzeń przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub
uzupełnienia protokołu (art. 103)
• Sprzeciwy od zarządzeń dotyczących prawa pomocy wydanych przez referendarza (art.
259 par. 1)
• Zażalenia od pozostawienia podania bez rozpoznania przez przewodniczącego (art. 49 par.
2)
3. KONWALIDACJA ROZSTRZYGNIĘĆ
• Dotyczy wyroków, postanowień i zarządzeń
• Ma na celu usunięcie nieistotnych błędów w drodze sprostowania, wyjaśnienia i uzupełnienia
3a. Sprostowanie
Art. 156. § 1. Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne
oczywiste omyłki.
• z urzędu lub na żądanie strony

• brak ograniczenia terminem
• omyłki i błędy muszą być wynikiem działania sądu a nie strony
• mogą dotyczyć sentencji lub uzasadnienia
• sprostowanie nie może prowadzić do zmiany rozstrzygnięcia
• niedokładności np. w oznaczeniu stron
• omyłki pisarskie, niewłaściwe użycie jakiegoś słowa, mylna pisownia, błąd gramatyczny, opuszczenie wyrazu
• omyłki rachunkowe
• inne oczywiste (błąd w imieniu strony)
§ 2. Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym. O sprostowaniu umieszcza się wzmiankę
na oryginale wyroku, a na żądanie stron także na udzielonych im odpisach. Dalsze odpisy powinny być
zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu.
§ 3. Jeżeli sprawa toczy się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, Sąd ten może z urzędu sprostować
wyrok pierwszej instancji.
3b. Uzupełnienie wyroku
Art. 157. § 1. Strona może w ciągu czternastu dni od doręczenia wyroku z urzędu - a gdy wyroku nie doręcza się stronie
od dnia ogłoszenia - zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości skargi albo nie zamieścił w
wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu.
§ 1a. Wniosek, o którym mowa w § 1, zgłoszony po upływie terminu, podlega odrzuceniu. Sąd może wydać
postanowienie na posiedzeniu niejawnym. (dodane nowelizacją)
• termin 14 dni od doręczenia / ogłoszenia

• niemożliwe z urzędu
§ 2. Wniosek o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów sąd może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym = w
pozostałych wypadkach – na rozprawie
§ 3. Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w formie wyroku, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów
(postanowienie) = odmowa uzupełnienia w formie postanowienia, na które służy skarga kasacyjna
Wyjaśnienie treści
Art. 158. Sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści. Postanowienie w tym
przedmiocie sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.
• z urzędu lub na wniosek strony

• dotyczy każdego orzeczenia
• wykładnia sentencji, wyjątkowo uzasadnienia
• w tym samym co do zasady składzie
• na postanowienie służy zażalenie
ZADANIE Z ĆWICZEŃ – ROZSTRZYGNIĘCIA

Jakie będzie rozstrzygnięcie WSA (podaj podstawę prawną), jeśli:
1. Skarga została wniesiona po upływie ustawowego terminu
Postanowienie o odrzuceniu skargi, chyba że przywrócenie terminu art. 58 par.1 pkt. 2. Każde postanowienie
o odrzuceniu/ oddaleniu służy skarga kasacyjna art. 173
2. Skarga została wniesiona bez podpisu jej przez skarżącego lub pełnomocnika
Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia skargi bez
rozpoznania, w przypadku braku postanowienie o odrzuceniu art. 58 par. 1 pkt. 3
3. Do skargi nie dołączono odpisów dla pozostałych stron i uczestników postępowania
Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia
skargi bez rozpoznania, w przypadku braku postanowienie o odrzuceniu art. 58 par. 1 pkt. 3. Służy zażalenie
4. Skargę na decyzję organu II instancji wniósł organ, który w tej sprawie wydał decyzję w I instancji
Organ I instancji nie kompetencji do wniesienia skargi, wobec czego odrzucenie skargi. Postanowienie o
odrzuceniu na podstawie art. 58 par. 1 pkt. 6 PPSA
5. Skargę wniosła osoba nie mająca interesu prawnego w zaskarżeniu decyzji
Postanowienie o odrzuceniu skargi na podstawie art. 58 par. 1 pkt 6 PPSA (jeżeli jest to oczywiste). W
przypadku złożonej analizy prawa materialnego i stanu faktycznego dopiero po przeprowadzeniu rozprawy
oddalenie w formie wyroku.
6. Skarga dotyczy aktu, który nie narusza prawa.
Wyrok oddalający skargę na podstawie art.151 PPSA.
7. Skarga dotyczy aktu, który narusza prawo jedynie w niewielkim zakresie niemającym wpływu na sposób
rozstrzygnięcia (np. przytoczenie w uzasadnieniu decyzji przepisów stanowiących podstawę prawną
rozstrzygnięcia bez dodatkowego wyjaśnienia ich treści)
Wyrok oddalający skargę na podstawie art. 151 PPSA.
Rozstrzygnięcia w postaci uwzględnienia skargi
8. Zaskarżona decyzja została wydana w wyniku przestępstwa korupcji

Uwzględnienie skargi art. 145 par. 1 pkt 1b w związku z art. 145 KPA (decyzja uchylona)
9. Zaskarżona decyzja została wydana przez pracownika podlegającego z mocy prawa wyłączeniu od załatwienia
sprawy
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 1 pkt 1b w związku z art. 145 KPA (decyzja uchylona)
10. Zaskarżona decyzja została wydana bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w odpowiednim
zakresie pozwalającym na ustalenie stanu faktycznego sprawy, co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 1 pkt 1c (uchylenie decyzji)
11. Zaskarżona decyzja została wydana w wyniku niewłaściwej wykładni przepisu określającego przesłanki
przyznania danego uprawnienia
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 1 pkt 1a (uchylenie decyzji; dodatkowo może sąd zastosować art. 145a –
Orzekanie merytoryczne)
12. Zaskarżona decyzja została wydana w sprawie, w której organ nie miał podstawy prawnej do nałożenia danego
obowiązku na stronę
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 2, stwierdzenie nieważności decyzji + może umorzyć postępowanie
administracyjne
13. Zaskarżona decyzja została wydana w sprawie, która została już uprzednio rozstrzygnięta inną decyzją
ostateczną
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 2 stwierdzić nieważność + może umorzyć postępowanie
administracyjne
14. Zaskarżona decyzja została wydana przez organ z naruszeniem właściwości miejscowej, lecz od jej doręczenia
upłynęło dziesięć lat
Uwzględnienie skargi art. 145 par. 3; stwierdza wydanie decyzji z naruszeniem prawa, decyzja zostaje w
obrocie prawnym ale można dochodzić odszkodowania w postępowaniu cywilnym (prejudykat).
15. Organ w interpretacji podatkowej dokonał niewłaściwej wykładni przepisów ustawy o VAT
Wyroki uwzględniające- służy skarga kasacyjną.-patrz art.146 § 1 uchylenie tych, a więc nie ma nieważności.
Jest natomiast rodzaj wyroku merytorycznego
16. Zaskarżoną czynnością bezprawnie odmówiono skarżącemu dostępu do materiałów znajdujących się w
czytelni biblioteki
Uwzględnienie skargi stwierdza bezskuteczność czynności art. 146 par. 1-2.
17. Zaskarżona uchwała Rady Miasta została wydana z naruszeniem zakresu upoważnienia ustawowego do wydania
aktu prawa miejscowego
Uwzględnienie art. 147 par. 1 i stwierdza nieważność uchwały (ew. może stwierdzić wydanie uchwały z naruszeniem
przepisów prawa)
18. Wojewoda wydał rozstrzygnięcie nadzorcze w stosunku do uchwały Rady Gminy po upływie 30 dni od doręczenia
mu treści uchwały
Uwzględnienie, uchyla się akt nadzoru na podstawie art. 148
19. Organ dopuścił się bezczynności, bo np. nie odpowiedział na pismo strony zawierające wniosek o udostępnienie
informacji publicznej i nie udzielił żądanej informacji
Uwzględnienie i zobowiązanie organu do załatwienia sprawy w określonym terminie
PPSA – ćwiczenia 10 i 11 – 16.12.2021 / 22.12.2021
ŚRODKI ZAŻALENIA W WSA
1. Środki odwoławcze od nieprawomocnych orzeczeń WSA:
• skarga kasacyjna
• zażalenie
2. Quasi-środki odwoławcze od zarządzeń
3. Środki nadzwyczajne od prawomocnych orzeczeń sądów
• skarga o wznowienie postępowania

• skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Środki zaskarżenia > środki odwoławcze
• Przedmiotem zaskarżenia jest wyrok, postanowienie WSA (ew. zarządzenie, np. o pozostawieniu podania bez
rozpoznania)
• Niewymagane jest wykazanie interesu prawnego (można zaskarżyć też orzeczenie korzystne dla strony)
QUASI-ŚRODKI ODWOŁAWCZE
Quasi-środki odwoławcze
• Przysługują od zarządzeń różnych podmiotów
• np. sprzeciw od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego w zakresie prawa pomocy w
zakresie pozostawienia wniosku bez rozpoznania, przyznania, odmowy przyznania prawa
pomocy, przyznania pełnomocnikowi wynagrodzenia, zwrotu udokumentowanych wydatków.
• Art. 259. § 1. Od zarządzeń i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, strona albo
adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy mogą wnieść do
właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego sprzeciw w terminie siedmiu dni od dnia
doręczenia zarządzenia lub postanowienia. Sprzeciw wniesiony przez adwokata, radcę
prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego wymaga uzasadnienia.
§ 2. Sprzeciw wniesiony po terminie oraz sprzeciw, którego braki formalne nie zostały
uzupełnione, a także sprzeciw wniesiony przez adwokata, radcę prawnego, doradcę
podatkowego lub rzecznika patentowego, niezawierający uzasadnienia, sąd odrzuci na
§ 3. Jeżeli nie wniesiono sprzeciwu albo wniesiony sprzeciw został prawomocnie odrzucony,
zarządzenia i postanowienia, o których mowa w § 1, mają skutki prawomocnego orzeczenia
sądu.
Przepisy
• Art. 167a. § 1. Do zarządzeń oraz postanowień referendarza sądowego stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące zarządzeń przewodniczącego oraz postanowień sądu.
§ 2. Od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego, o których mowa w art. 30 § 1, art. 49
§ 2 oraz art. 234 § 2, przysługuje sprzeciw. Sprzeciw rozpoznaje sąd, w którym wydano
zaskarżone orzeczenie.
§ 3. W razie wniesienia sprzeciwu zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on
wniesiony, traci moc.
§ 4. Sprzeciw wnosi się do sądu w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia stronie zarządzenia
lub postanowienia referendarza sądowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 5. Sprzeciw wniesiony po upływie terminu sąd odrzuca.
§ 6. Sąd rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
• Np. odwołanie od zarządzeń przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub
uzupełnienia protokołu
Art. 103. Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu na następnym
posiedzeniu, nie później jednak niż w terminie trzydziestu dni od dnia posiedzenia, z którego
sporządzono protokół. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać się do sądu w
terminie siedmiu dni od doręczenia im zarządzenia.
ZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA
I. SKARGA KASACYJNA
• Zwyczajny środek zaskarżenia
• Dewolutywny (po reformie względnie)
Cechy
• Suspensywny
• Sformalizowany
Przed nowelizacją z 9 kwietnia 2015 r.:
Art. 173. § 1. Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia
kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu
Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Przedmiot:
- Wyroki WSA
- Postanowienia WSA kończące postępowanie w sprawie (np. o odrzuceniu skargi,
umorzeniu postępowania)
Po nowelizacji:
Art. 173. § 1. Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia
kończącego postępowanie w sprawie, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 58
§ 1 pkt 2–4, art. 161 § 1 oraz art. 220 § 3, przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu
Administracyjnego
Podstawy prawne
Wyłączenie zaskarżalności skargą kasacyjną postanowień o odrzuceniu skargi, w
przypadku:
- skarg wniesionych po terminie (przy braku przywrócenia terminu);
- których braków formalnych nie uzupełniono w wyznaczonym terminie;
- gdy sprawa objęta skargą jest już w toku lub została już prawomocnie osądzona;
- nieopłaconej prawidłowo pomimo wezwania;
- oraz postanowień o umorzeniu postępowania na podstawie art. 161 p.p.s.a.
= wprowadzenie ich zaskarżalności zażaleniem (art. 194 p.p.s.a.)
Art. 191. Naczelny Sąd Administracyjny, na wniosek strony, rozpoznaje również te

postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego, które nie podlegały zaskarżeniu w
drodze zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.
= w ramach skargi kasacyjnej od wyroku można zaskarżyć także postanowienia WSA
niezaskarżalne zażaleniem, które miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy
Art. 173. § 1. Skargę kasacyjną może wnieść strona, prokurator, Rzecznik Praw
Legitymacja
Obywatelskich, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców lub Rzecznik Praw Dziecka
skargowa
Po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem !!!
Art. 174. Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe
zastosowanie;= alternatywa
2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na
wynik sprawy.
Naruszenie prawa materialnego
• Niewłaściwe odczytanie treści przepisu przez sąd (należy wskazać właściwe
rozumienie) lub
• Błąd w subsumpcji, gdy stan faktyczny ustalony w sprawie błędnie uznano za
Podstawy skargi
odpowiadający stanowi hipotetycznemu wyrażonemu w przepisie albo ustalonego
kasacyjnej
stanu faktycznego błędnie nie podciągnięto pod hipotezę normy prawnej co ma
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy
Naruszenie przepisów postępowania
• Dotyczy postępowania przed organami administracji, jak i sądem (liberalizacja
przesłanki)
• Powinno się powiązać naruszenie prawa przez organ z naruszeniem prawa przez WSA
(np. art. 145 par. 1 pkt 1 lit. b lub c lub art. 151)
• Konieczny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (związek przyczynowy między wydanym
orzeczeniem a błędem postępowania)
2 poziomy:
- Wymagania pisma strony (art. 46)
- Wymagania szczególne skargi kasacyjnej (art. 176)
Wymagania pisma strony
Art. 46. § 1. Każde pismo strony powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich
przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
itd.
Szczególne wymagania skargi kasacyjnej
Po nowelizacji:
Wymagania Art. 176. § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:
skargi kasacyjnej 1) oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy
w części;
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3) wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub
zmiany.
§ 2. Poza wymaganiami, o których mowa w § 1, skarga kasacyjna powinna czynić zadość
wymaganiom przewidzianym dla pisma strony oraz zawierać wniosek o jej rozpoznanie na
rozprawie albo oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy.
= usuwalne braki formalne, propagowanie przyspieszonego rozpoznania na posiedzeniu
niejawnym
Art. 177a. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych w art. 176, innych niż
przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, przewodniczący wzywa stronę do
usunięcia braków w terminie siedmiu dni pod rygorem odrzucenia skargi = nieusuwalny brak
formalny
Art. 175. § 1. Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę
prawnego, z zastrzeżeniem § 2-3.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator,
notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor
habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo
jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw
Dziecka.
Przymus
§ 2a. Przepisu § 1 nie stosuje się także wtedy, gdy stroną postępowania jest Prezes
adwokacko-
Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, a także wówczas, gdy czynności w
radcowski
postępowaniu za organy administracji rządowej, państwowe jednostki organizacyjne
nieposiadające osobowości prawnej lub Skarb Państwa podejmowane są przez Prokuratorię
Generalną Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:
1) doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach
egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
2) rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej.
• Art. 177. § 1. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok lub
postanowienie, w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem.
= tryb pośredni
= wymóg doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (gdy WSA oddala skargę
Tryb i termin
trzeba o to wystąpić)
• Art. 177 § 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej dla stron wiąże również
prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka.
Jeżeli jednak orzeczenia nie doręcza się stronie prokurator, Rzecznik Praw
Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka mogą w terminie trzydziestu dni od dnia
wydania orzeczenia wystąpić o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i wnieść skargę
kasacyjną w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpisu orzeczenia z
uzasadnieniem.
Art. 177
§ 3. W razie ustanowienia w ramach prawa pomocy adwokata, radcy prawnego, doradcy
podatkowego lub rzecznika patentowego po wydaniu orzeczenia, na wniosek złożony przez
stronę, której doręcza się odpis orzeczenia z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu, albo
przez stronę, która zgłosiła wniosek o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, termin do
wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia zawiadomienia pełnomocnika o jego
wyznaczeniu, jednak nie wcześniej niż od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia
z uzasadnieniem.
§ 4. Jeżeli pełnomocnik wyznaczony na podstawie art. 253 § 2 nie stwierdza podstaw do
wniesienia skargi kasacyjnej, składa w sądzie, w terminie do wniesienia skargi kasacyjnej,
sporządzoną przez siebie opinię w tym przedmiocie wraz z odpisem dla strony, dla której
został ustanowiony. Sąd doręcza odpis opinii stronie. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej
przez stronę biegnie od dnia doręczenia odpisu opinii, o czym sąd poucza stronę, dokonując
doręczenia.
§ 5. Przepisu § 4 zdanie trzecie nie stosuje się, jeżeli sąd stwierdzi, że opinia nie została
sporządzona z zachowaniem zasad należytej staranności. W takim przypadku sąd zawiadamia
o tym właściwą okręgową radę adwokacką, radę okręgowej izby radców prawnych, Krajową
Radę Doradców Podatkowych lub Krajową Radę Rzeczników Patentowych, która wyznacza
innego pełnomocnika.
§ 6. W przypadku odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie
adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego na wniosek, o
którym mowa w § 3, bieg terminu do wniesienia skargi kasacyjnej nie może rozpocząć się
wcześniej niż od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli strona wniesie środek
zaskarżenia na to postanowienie – wcześniej niż od dnia doręczenia postanowienia
kończącego postępowanie w tym przedmiocie
= przesunięcie rozpoczęcia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej w przypadku złożenia
wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu
Art. 179. Strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej, może wnieść do wojewódzkiego sądu
administracyjnego odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie czternastu dni od doręczenia
jej skargi kasacyjnej.
• Po upływie terminu na wniesienie odpowiedzi lub po zarządzeniu doręczenia
odpowiedzi wnoszącemu skargę kasacyjną, wojewódzki sąd administracyjny
niezwłocznie przedstawi skargę kasacyjną wraz z odpowiedzią i aktami sprawy
Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.
• Art. 178a. Wojewódzki sąd administracyjny umorzy na posiedzeniu niejawnym
postępowanie kasacyjne, jeżeli strona skutecznie cofnęła skargę kasacyjną przed jej
przedstawieniem wraz z aktami sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. Na
postanowienie przysługuje zażalenie.
= przeniesienie w przypadku cofnięcia skargi kasacyjnej na wstępnym etapie
postępowania uprawnienia do umorzenia postępowania z NSA na WSA
(usprawnienie procedury)
• Art. 179a. Jeżeli przed przedstawieniem skargi kasacyjnej Naczelnemu Sądowi
Administracyjnemu wojewódzki sąd administracyjny stwierdzi, że w sprawie zachodzi
nieważność postępowania albo podstawy skargi kasacyjnej są oczywiście
usprawiedliwione, uchyla zaskarżony wyrok lub postanowienie rozstrzygając na
wniosek strony także o zwrocie kosztów postępowania kasacyjnego i na tym samym
posiedzeniu ponownie rozpoznaje sprawę. Od wydanego orzeczenia przysługuje
skarga kasacyjna = wprowadzenie możliwości samokontroli WSA w następstwie
złożenia skargi kasacyjnej (dotychczas tylko w przypadku zażaleń – art. 195 p.p.s.a.)
• Art. 178. Wojewódzki sąd administracyjny odrzuci na posiedzeniu niejawnym skargę
kasacyjną wniesioną po upływie terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak
również skargę kasacyjną, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym
terminie.
= odrzucenie nie ma charakteru definitywnego
Wstępna ocena
= służy zażalenie objęte przymusem adwokackim
dopuszczalności,
• Art. 180. Naczelny Sąd Administracyjny na posiedzeniu niejawnym odrzuci skargę
zachowania
kasacyjną, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez wojewódzki sąd administracyjny, albo
terminu i
zwróci ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków.
wymagań
formalnych skargi
Mechanizm krok po kroku:
kasacyjnej przez
1. Wniesienie skargi kasacyjnej za pośrednictwem WSA
WSA
2. WSA dokonuje wstępnej oceny dopuszczalności i terminowości skargi
3. WSA doręcza skargę kasacyjną stronie przeciwnej
4. Strona przeciwna może przedstawić odpowiedź na skargę
5. WSA przekazuje skargę, odpowiedź i akta sprawy do NSA = stadium zasadnicze
rozpoznania sprawy
Rozpoznanie skargi kasacyjnej
• Art. 181. § 1.Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na rozprawie
w składzie trzech sędziów, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Rozpoznanie
skargi kasacyjnej
• § 2. Naczelny Sąd Administracyjny, rozpoznając skargę kasacyjną od wyroku, wydaje
wyrok, a rozpoznając skargę kasacyjną od postanowienia – wydaje postanowienie =
usankcjonowanie praktyki orzeczniczej
Po nowelizacji:
Art. 182. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym
skargę kasacyjną od postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego kończącego
postępowanie w sprawie.
§ 2. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym,
gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu
dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy =
rozszerzenie trybu uproszczonego niezależnie od podstawy kasacyjnej
§ 2a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną od wyroku wojewódzkiego
sądu administracyjnego oddalającego sprzeciw od decyzji na posiedzeniu niejawnym.
Art. 182a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną od wyroku

wojewódzkiego sądu administracyjnego oddalającego sprzeciw od decyzji w terminie
trzydziestu dni od dnia wpływu.
Przed nowelizacją:
Tryb uproszczony
Art. 182 § 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w składzie
jednego sędziego.
Po nowelizacji:
• Art. 182 § 3. Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w
składzie jednego sędziego, a w przypadkach, o których mowa w § 2, w składzie trzech
sędziów = rozszerzenie składu orzekającego, gdy strona zrzeka się rozprawy
• Art. 183. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi
kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Strony
mogą przytaczać nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.
= rozpoznanie w granicach skargi, a nie w granicach sprawy (inaczej niż WSA) !!!
= możliwość przytaczania nowego uzasadnienia podstaw, lecz nie nowych podstaw
kasacyjnych
= sąd związany wskazaniem podstawy skargi kasacyjnej (nie może badać innych
naruszeń z wyjątkiem przesłanek nieważności)
= z urzędu brana pod uwagę nieważność postępowania
• Art. 183 § 2. Nieważność postępowania zachodzi:
1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do
jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony
nie był należycie umocowany;
3) jeżeli w tej samej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte przed
sądem administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w
rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;
6) jeżeli wojewódzki sąd administracyjny orzekł w sprawie, w której jest właściwy
Naczelny Sąd Administracyjny.
1) postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej (art. 180)
2) wyrok o oddaleniu skargi kasacyjnej (art. 184)
3) wyrok o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i przekazaniu sprawy do ponownego
rozpatrzenia WSA (art. 185 par. 1)
4) wyrok o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i rozpoznaniu skargi (orzeczeniu co do
istoty – art. 188)
5) postanowienie o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i umorzeniu postępowania (art.
189)
6) postanowienie o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i odrzuceniu skargi (art. 189)
7) postanowienie o umorzeniu postępowania (art. 161 w zw. z art. 193)
Rozstrzygnięcia NSA:
• odrzucenie skargi kasacyjnej (gdy po terminie lub niedopuszczalna)
• oddalenie
Art. 184. Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma
usprawiedliwionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego
uzasadnienia odpowiada prawu.
I. Uwzględnienie – wyrok kasacyjny

Art. 185. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla
zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania
sądowi, który wydał orzeczenie, a gdyby sąd ten nie mógł rozpoznać jej w innym składzie
Możliwe
innemu sądowi.
rozstrzygnięcia
§ 2. W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym
składzie.
Niezwiązanie granicami skargi w przypadku nieważności

Art. 186. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną uchyla wyrok także w
części niezaskarżonej, jeżeli zachodzi nieważność postępowania.
Pierwszeństwo wykładni prawa NSA

Art. 190. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną
w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie można oprzeć skargi kasacyjnej od
orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z
wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.
II. Uwzględnienie – wyrok reformatoryjny

Przed nowelizacją:
Art. 188. Jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na
wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, Naczelny Sąd
Administracyjny może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę.
• W tym przypadku Sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w
zaskarżonym wyroku.
Po nowelizacji:
Art. 188. Naczelny Sąd Administracyjny w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej, uchylając
zaskarżone orzeczenie, rozpoznaje skargę, jeżeli uzna, że istota sprawy jest dostatecznie
wyjaśniona = istotne rozszerzenie możliwości orzekania reformatoryjnego przez NSA
III. Postanowienie o uchyleniu zaskarżonego orzeczenia i umorzeniu postępowania lub

odrzuceniu skargi (art. 189)
Art. 189. Jeżeli skarga ulegała odrzuceniu albo istniały podstawy do umorzenia postępowania
przed wojewódzkim sądem administracyjnym, Naczelny Sąd Administracyjny
postanowieniem uchyla wydane w sprawie orzeczenie oraz odrzuca skargę lub umarza
postępowanie.
Art. 187. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznanie
sprawy i przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu.
Pytanie prawne § 2. Uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w danej
sprawie wiążąca.
rozpoznania.
Zawieszenie Art. 192. Z wyjątkiem przypadków określonych w art. 123-125, postępowanie przed
postępowania Naczelnym Sądem Administracyjnym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron.
kasacyjnego
Odpowiednie Art. 193. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów postępowania przed Naczelnym Sądem
stosowanie Administracyjnym, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy postępowania
przepisów i przed wojewódzkim sądem administracyjnym, z tym że Naczelny Sąd Administracyjny
uzasadnienie uzasadnia z urzędu wyroki i postanowienia w terminie trzydziestu dni. Uzasadnienie wyroku
wyroku oddalającego skargę kasacyjną zawiera ocenę zarzutów skargi kasacyjnej.
oddalającego
ZAŻALENIE
Środek zaskarżenia:
• Zwyczajny
Ogólne • Dewolutywny (względnie, możliwość samokontroli)
informacje • Niesuspensywny (nie wstrzymuje wykonania postanowienia, ale może to zrobić sąd
na wniosek strony)
• Mniej sformalizowany (można co do zasady sporządzić osobiście)
Po nowelizacji:
Art. 194. § 1. Zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przysługuje na postanowienia
wojewódzkiego sądu administracyjnego w przypadkach przewidzianych w ustawie, a ponadto
na postanowienia, których przedmiotem jest:
1) przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu;
1a) odrzucenie skargi w przypadkach, o których mowa w art. 58 § 1 pkt 2–4 oraz art. 220 §
3;
1b) umorzenie postępowania
2) wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu
lub czynności, o których mowa w art. 61;
Na co 4) odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku;
przysługuje? 5) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
5a) odrzucenie wniosku o uzupełnienie wyroku albo odmowa jego uwzględnienia
6) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
7) odrzucenie skargi kasacyjnej;
8) odrzucenie zażalenia;
9) zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej;
10) ukaranie grzywną.
Przedmiot zażalenia
• Postanowienia WSA i zarządzenia (np. przewodniczącego o pozostawieniu pisma bez
rozpoznania) wydane w toku postępowania, o charakterze wpadkowym, niekończące
postępowania
• Przysługuje tylko, gdy ustawa tak stanowi
Art. 194 § 2. Zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od doręczenia postanowienia.
§ 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu
Terminy i sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub
wymagania uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia.
formalne § 4. Zażalenie, którego przedmiotem jest odrzucenie skargi kasacyjnej, powinno być
sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego. Przepis art. 175 § 2 i 3 stosuje się
odpowiednio.
• Art. 195. § 1. Akta sprawy wraz z zażaleniem wojewódzki sąd administracyjny
przedstawia Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu po doręczeniu zażalenia
pozostałym stronom. Odpowiedź na zażalenie może być wniesiona wprost do
Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie siedmiu dni od doręczenia zażalenia.
= tryb pośredni
= wstępna ocena przez WSA, ocena merytoryczna przez NSA, ewentualnie WSA (art.
195 par. 2)
• Art. 195 § 2. Jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście
uzasadnione, wojewódzki sąd administracyjny, który wydał zaskarżone
Akta sprawy postanowienie, może na posiedzeniu niejawnym, nie przesyłając akt Naczelnemu
Sądowi Administracyjnemu, uchylić zaskarżone postanowienie i w miarę potrzeby
sprawę rozpoznać na nowo. Od ponownie wydanego postanowienia przysługują
środki odwoławcze na zasadach ogólnych.
Art. 195 § 3. Jeżeli postępowanie zażaleniowe stało się bezprzedmiotowe przed
przedstawieniem zażalenia wraz z aktami sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu,
wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym umarza to postępowanie. Na
postanowienie przysługuje zażalenie.
Wstrzymanie Art. 196. Wojewódzki sąd administracyjny może wstrzymać wykonanie zaskarżonego
wykonalności postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia. Postanowienie takie może zapaść na
postanowienia posiedzeniu niejawnym.
Art. 197. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o
skardze kasacyjnej, z wyłączeniem art. 185 § 2 = co do zasady w składzie jednego sędziego,
możliwe w większym składzie
= rozstrzygnięcie w formie postanowienia
Rozpatrywanie
zażalenia • Np. o odrzuceniu zażalenia, oddaleniu zażalenia, uchyleniu i rozstrzygnięciu co do
istoty
• Wyjątkowo – o uchyleniu i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia = od
orzeczeń nie przysługują środki odwoławcze
• Art. 198. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zażaleń na
zarządzenia przewodniczącego, jeżeli ustawa przewiduje wniesienie zażalenia.
NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA
SKARGA O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA
• Wznowienie - ponowne rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy zakończonej
prawomocnym orzeczeniem w przypadku zajścia ustawowych przyczyn wznowienia.
• Środek zaskarżenia nadzwyczajny (dotyczy prawomocnych orzeczeń, wyroków i
Ogólne postanowień głównie kończących postępowanie w sprawie)
informacje • Niesuspensywny
• Dział VII- Wznowienie postępowania
Art. 270. W przypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem.
• Z przyczyn nieważności (niektórych)
• Z właściwych przyczyn restytucyjnych
• W związku z orzeczeniem TK lub organu międzynarodowego
Przesłanki z przyczyn nieważności (niektórych)
• Art. 271. Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:
1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał
sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia
nie mogła domagać się wyłączenia;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie
reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona
możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed
uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak
reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane
czynności procesowe.
Przesłanki z właściwych przyczyn restytucyjnych
• Art. 273. § 1. Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:
1) orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo
na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;
2) orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa.
• Art. 274. Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy
czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie
karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak
dowodów.
§ 2. Można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności
faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy,
a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
§ 3. Można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego
Przesłanki orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy. W tym przypadku przedmiotem
wznowienia rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżone orzeczenie, lecz są również z urzędu
inne prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy.
Przesłanki w związku z orzeczeniem TK /organu międzynarodowego
Orzeczenie TK
Art. 272. § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał
Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową
międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie
trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili
wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie sądowe nie było jeszcze
prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony,
termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu.
Od 26.01.2021 r. - orzeczenie TSUE

Art. 272. § 2a. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało
wydane orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma wpływ na treść
wydanego orzeczenia. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, z tym że termin do wniesienia
skargi o wznowienie postępowania biegnie od dnia publikacji sentencji orzeczenia Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Rozstrzygnięcie organu międzynarodowego

• Art. 272 § 3. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy
potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na
podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.
Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, z tym że termin do wniesienia skargi o
wznowienie postępowania biegnie od dnia doręczenia stronie lub jej pełnomocnikowi
rozstrzygnięcia organu międzynarodowego.
• Art. 275. Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właściwy jest sąd,
Wyczerpalność
który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu
zwykłych
instancji, właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny. Do wznowienia postępowania
środków
na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie = brak
zaskarżenia
wymogu wyczerpania zwykłych środków zaskarżenia
Art. 276. Do skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o
Przymus
postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy niniejszego działu nie stanowią
adwokacko-
inaczej. Jednakże, gdy do wznowienia postępowania właściwy jest Naczelny Sąd
radcowski
Administracyjny, stosuje się odpowiednio przepisy art. 175 = przymus adwokacko-radcowski
Art. 277. Skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym. Termin
ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy
podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w
którym o orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy = nie
Terminy może być wszczęte z urzędu
Art. 278. Po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się orzeczenia nie można żądać
wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie
była należycie reprezentowana.
Art. 279. Skarga o wznowienie postępowania powinna ponadto zawierać
Wymagania 1. oznaczenie zaskarżonego orzeczenia,
formalne skargi o 2. podstawę wznowienia i jej uzasadnienie,
wznowienie 3. okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz
postępowania 4. żądanie o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.
= powyższe wymagania szczególne + wymagania pisma strony
• Art. 280. § 1. Sąd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w
terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z
tych wymagań sąd skargę o wznowienie odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy
rozprawę.
§ 2. Na żądanie sądu zgłaszający skargę o wznowienie postępowania obowiązany jest
uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub
dopuszczalność wznowienia.
• Art. 281. Na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim o dopuszczalności
wznowienia i jeżeli brak jest ustawowej podstawy wznowienia lub termin do
wniesienia skargi nie został zachowany, odrzuca skargę o wznowienie. Sąd może
jednak po rozważeniu stanu sprawy połączyć badanie dopuszczalności wznowienia z
rozpoznaniem sprawy.
= co do zasady dwie fazy:
1. Wstępna – badanie wymogów formalnych
2. Właściwa – co do zaistnienia przesłanki
Badanie skargi,
przebieg
Możliwe rozstrzygnięcia:
postępowania
1. odrzucenie skargi o wznowienie (gdy nie powołano dopuszczalnej podstawy
wznowienia, gdy złożona po terminie, bez pełnomocnika, nie uzupełniono braków w
terminie)
2. oddalenie skargi o wznowienie (podstawa bezzasadna lub nie miała wpływu na treść
orzeczenia)
3. uwzględnienie skargi o wznowienie – zmiana zaskarżonego orzeczenia, uchylenie
orzeczenia i odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania
4. umorzenie postępowania
Granice sprawy:
Art. 282. § 1. Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa
wznowienia.
Przed nowelizacją:
§ 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności oddala skargę
o wznowienie postępowania albo uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie
albo je uchyla i skargę odrzuca lub postępowanie umarza.
Po nowelizacji:
§ 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd oddala skargę o wznowienie albo ją
uwzględnia stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem, który
wznowił postępowanie lub uchyla zaskarżone orzeczenie i skargę odrzuca lub
postępowanie umarza = doprecyzowanie stosowania przepisów właściwych dla
postępowania przed sądem, który wznowił postępowanie (WSA lub NSA)
Art. 282. § 3. W przypadku, o którym mowa w art. 273 § 3, sąd uchyla jedno z orzeczeń
dotyczących tej samej sprawy, utrzymując w mocy inne prawomocne orzeczenie, albo uchyla
wszystkie prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy i orzeka co do istoty sprawy
albo przekazuje sprawę właściwemu wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu do
rozpoznania i rozstrzygnięcia o tej sprawie = gdy później wykryto orzeczenie dotyczące tej
samej sprawy
Wyłączenie Art. 283. Sędzia, którego udziału lub zachowania się w poprzednim postępowaniu dotyczy
sędziego od skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie postępowania.
orzekania
Wykonalność Art. 284. Wniesienie skargi o wznowienie postępowania nie tamuje wykonania zaskarżonego
zaskarżonego orzeczenia. W razie uprawdopodobnienia, że zgłaszającemu wniosek grozi niepowetowana
orzeczenia mimo szkoda, sąd może wstrzymać wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na
skargi posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
Niemożliwość Art. 285. § 1. Niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego
dalszego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania.
wznowienia w § 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skarga o wznowienie postępowania została oparta na
sytuacji z podstawie wznowienia określonej w art. 272 § 1, 2a i 3 (orzeczenie TK, TSUE, organu
art. 285 międzynarodowego)
SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z PRAWEM ZASKARŻONEGO ORZECZENIA
• Dział VIIa
• Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia =
wprowadzona ustawą z 12 II 2010 r. o zmianie pusa i ppsa
• Środek nadzwyczajny, od orzeczeń prawomocnych
• Nie zmierza do wzruszenia wadliwego orzeczenia, pozostaje ono w obrocie prawnym
• Stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia może stanowić prejudykat przy
dochodzeniu odszkodowania przed sądem powszechnym (art. 417 1 par. 2 k.c.)
Ogólne • Gdy nie jest możliwe wznowienie postępowania ani wniosek o uchylenie orzeczenia
informacje w trybie art. 172
Art. 172. Naczelny Sąd Administracyjny unieważnia prawomocne orzeczenie sądu
administracyjnego wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie
podlegała orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania i odrzuca
skargę, jeżeli orzeczenie to nie może być wzruszone w trybie przewidzianym w
ustawie. Sąd orzeka na wniosek Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Do
rozpoznania wniosku stosuje się odpowiednio przepisy o rozpoznaniu skargi
kasacyjnej. = wniosek Prezesa NSA o unieważnienie prawomocnego orzeczenia (brak
właściwości sądu).
Art. 285a par. 1 (dotyczy orzeczeń WSA)
Art. 285a. § 1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Trzy podstawy
przysługuje od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, gdy przez
skargi
jego wydanie została stronie wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze
innych przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
= dotyczy orzeczeń WSA prawomocnych na skutek odrzucenia lub oddalenia np. skargi
kasacyjnej przez NSA
= wymóg uprzedniego skorzystania z dostępnych środków zaskarżenia (np. skargi
kasacyjnej, zażalenia, wniosku o wznowienie postępowania)
Art. 285a par. 2 (dotyczy orzeczeń WSA)
Art. 285a § 2. Skarga, o której mowa w § 1, przysługuje również w wyjątkowych przypadkach
od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli strony nie
skorzystały z przysługujących im środków prawnych, gdy niezgodność z prawem wynika z
naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze
innych przysługujących stronie środków prawnych. = dotyczy orzeczeń WSA prawomocnych
na skutek niewykorzystania środków odwoławczych
Art. 285a par. 3 (dotyczy orzeczeń NSA)
Art. 285a § 3. Od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga nie przysługuje, z
wyjątkiem gdy niezgodność z prawem wynika z rażącego naruszenia norm prawa Unii
Europejskiej. Orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego traktuje się jak orzeczenia
wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi.
§ 4. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia podlega
opłacie stałej.
Art. 285b. W przypadkach, o których mowa w art. 285a § 1, 2 i 3 skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia może wnieść także Prokurator Generalny
Podmioty lub Rzecznik Praw Obywatelskich.
dodatkowo + strona (nie organ)
uprawnione do = przymus adwokacko-radcowski (odpowiednio stosowane przepisy o skardze kasacyjnej)
wniesienia skargi
Art. 285c. Od tego samego orzeczenia strona może wnieść tylko jedną skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Art. 285e. § 1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone
w całości lub w części;
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne;
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia,
Elementy
którego skarga dotyczy;
formalne skargi
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych środków prawnych
nie było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę wniesiono stosując art. 285a § 2 - że
występuje wyjątkowy przypadek uzasadniający wniesienie skargi;
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem.
§ 2. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma strony. Do skargi
- oprócz jej odpisów dla doręczenia ich stronom i uczestnikom postępowania - dołącza się
dwa odpisy przeznaczone do akt Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Art. 285d. Skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia można
oprzeć na podstawie naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania, które
Podstawy skargi spowodowały niezgodność orzeczenia z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została
wyrządzona szkoda. Podstawą skargi nie mogą być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów
lub oceny dowodów.
Art. 285f. § 1. Skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia jego
uprawomocnienia się.
Terminy, § 2. W razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych określonych w art. 285e § 2,
poprawki przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie skargi.
§ 3. Skargę nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art. 175 § 1 oraz skargę, której
braków strona nie uzupełniła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Art. 285g. Po doręczeniu skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw
Wstępna kontrola
Obywatelskich - obydwu stronom, wojewódzki sąd administracyjny przedstawia niezwłocznie
skargi
akta sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. = kontroli wstępnej skargi dokonuje
WSA!!! (tak jak przy skardze kasacyjnej)
Art. 285h. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę o
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, jeżeli ulegała ona
odrzuceniu przez sąd niższej instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę
niespełniającą wymagań określonych w art. 285e § 1, jak również skargę z innych przyczyn
Odrzucenie skargi
niedopuszczalną.
§ 2. Skarga podlega także odrzuceniu, jeżeli zmiana zaskarżonego orzeczenia w drodze innych
środków prawnych była lub jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o którym mowa w
art. 285a § 2.
Art. 285i. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia w składzie trzech sędziów.
Sędziowie
§ 2. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą, jest wyłączony od
orzekania w postępowaniu co do tej skargi.
Art. 285j. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw.
Granice skargi, Skarga podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, chyba że ważne względy
nie sprawy przemawiają za wyznaczeniem rozprawy.
= rozpoznanie w granicach skargi, a nie sprawy
= rozprawa wyjątkowo
Art. 285k. § 1. Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego orzeczenia w razie braku podstawy do stwierdzenia, że zaskarżone
orzeczenie jest niezgodne z prawem.
§ 2. Uwzględniając skargę Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że orzeczenie jest w
zaskarżonym zakresie niezgodne z prawem.
§ 3. Jeżeli sprawa ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądów w
chwili orzekania, Naczelny Sąd Administracyjny - stwierdzając niezgodność orzeczenia z
prawem - unieważnia zaskarżone orzeczenie oraz orzeczenie sądu pierwszej instancji i
Orzeczenia odrzuca skargę.
Rodzaje orzeczeń:
Sąd może:
1. Odrzucić skargę
2. Oddalić skargę
3. Uwzględnić skargę i stwierdzić, że orzeczenie jest niezgodne z prawem
4. Uwzględnić skargę i stwierdzając niezgodność z prawem unieważnić zaskarżone
orzeczenie oraz orzeczenie I instancji i odrzucić skargę
Odpowiednie Art. 285l. W przypadkach nieuregulowanych przepisami niniejszego działu do postępowania
stosowanie wywołanego wniesieniem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
przepisów orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej.
ZADANIA Z ZAJĘĆ – TABELKI
Zwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym
• Środki o charakterze zwyczajnym służą od orzeczeń nieprawomocnych (skarga kasacyjna, zażalenie),

nadzwyczajne od prawomocnych . W ramach tych środków wyróżniamy zażalenie i skargę kasacyjną. Środki
zwyczajne to inaczej środki odwoławcze od orzeczeń WSA. Quasi-środki odwoławcze są to uproszczone środki
prawne, które służą od pewnego typu rozstrzygnięć, postanowień referendarza sądowego w zakresie prawa
pomocy np. pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Podstawą jest art. 259 (sprzeciw w terminie 7 dni); art.
167a. Quasi-środkiem jest też odwołanie od zarządzeń przewodniczącego składu w sprawie sprostowania lub
uzupełnienia protokołu
Postanowienia niezaskarżalne
Postanowienia zaskarżalne
a) Skarga kasacyjna
- postanowienia o odrzuceniu skargi wydane na podst. art. 58 par. 1, pkt 1, 5, 5a, 6
b) Zażalenia
- postanowienia o umorzeniu postępowania
- postanowienia o odrzuceniu skargi wydane na podst. art. 58 par. 1, pkt 2-4 oraz art. 220 par. 3
SKARGA KASACYJNA ZAŻALENIE
• Nieprawomocne wyroki WSA • Postanowienia WSA i zarządzenia (np.

• Postanowienia WSA kończące przewodniczącego o pozostawieniu pisma
postępowanie w sprawie (np. o bez rozpoznania; jeżeli jednak jest to
odrzuceniu skargi – przesłanki z art. 58 i zarządzenie referendarza sądowego –
220 PPSA). Są wydawane zazwyczaj w przysługuje sprzeciw) wydane w toku
fazie wstępnej ale zamykają drogę do postępowania, o charakterze
merytorycznego rozpoznania. wpadkowym, niekończące postępowania
Jeżeli sąd odrzuci skargę na podst. art. 58 pkt 1, • Jeżeli sąd odrzuci skargę na podst. pkt
5, 5a, 6 PPSA to wtedy skarga kasacyjna: 2,3,4 art. 58 to wtedy zażalenie:
1) jeżeli sprawa nie należy do właściwości 2) wniesioną po upływie terminu do jej
sądu administracyjnego wniesienia;
5) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności
Od jakich orzeczeń sądowej albo jeżeli skarżący nie ma 3) gdy nie uzupełniono w wyznaczonym
przysługuje? zdolności procesowej, a nie działa za terminie braków formalnych skargi;
niego przedstawiciel ustawowy albo
jeżeli w składzie organów jednostki 4) jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy
organizacyjnej będącej stroną skarżącą tymi samymi stronami jest w toku lub
zachodzą braki uniemożliwiające jej została już prawomocnie osądzona
działanie
• Zażalenie służy na postanowienie o
5a) jeżeli interes prawny lub uprawnienie
umorzeniu postępowania (od 2015 r., art.
wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o
161 PPSA); możliwość zażalenia na
którym mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, nie postanowienie o odrzuceniu skargi (zależy
zostały naruszone stosownie do wymagań to od podstawy prawnej jeżeli np. nie
przepisu szczególnego uiszczono wpisu)
6) jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi
jest niedopuszczalne.
Art. 50- Skargę kasacyjną może wnieść: Art. 50- Zażalenie może wnieść:
• Strona – organ albo skarżący • strona,

• prokurator, • podmiot, którego sąd nie dopuścił do
Kto może wnieść? • Rzecznik Praw Obywatelskich, udziału w sprawie,
• Rzecznik Małych i Średnich • prokurator,
Przedsiębiorców, • Rzecznik Praw Obywatelskich,
• Rzecznik Praw Dziecka • Rzecznik Praw Dziecka,
• Wszyscy uczestnicy postępowania na • Rzecznik Małych i Średnich
prawach strony Przedsiębiorców.
Art. 174 PPSA - Skargę kasacyjną można oprzeć Środek mniej sformalizowany (wymogi co do treści
na następujących podstawach: – art. 194 PPSA), stąd też konieczne jedynie
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną wskazanie zaskarżonego zażalenia, wniosek o
jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; zmianę lub uchylenie zaskarżonego postanowienia
Czy istnieją 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli i jego krótkie uzasadnienie
ustawowe uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na
podstawy, na wynik sprawy.
jakich trzeba • Podstawy znajdą się w skardze
oprzeć środek kasacyjnej
prawny? • Wymóg przytoczenia podstaw
kasacyjnych wraz z ich uzasadnieniem –
stąd też konieczność sporządzenia jej
przez profesjonalnego prawnika
Art. 46. § 1. Każde pismo strony powinno Zażalenie, by zostać skutecznie złożonym, musi
zawierać: spełnić określone wymagania formalne.
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane,

imię i nazwisko lub nazwę stron, ich Zażalenie powinno:
przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; 1. czynić zadość wymaganiom określonym dla
pisma w postępowaniu sądowym,
2) oznaczenie rodzaju pisma; 2. zawierać wskazanie zaskarżonego
3) osnowę wniosku lub oświadczenia; postanowienia i wniosek o jego zmianę lub
uchylenie,
4) podpis strony albo jej przedstawiciela 3. zawierać zwięzłe uzasadnienie.
ustawowego lub pełnomocnika; • Wymogi powyższe odnoszą się także do
zażalenia na zarządzenie
5) wymienienie załączników itd.
przewodniczącego wydziału w WSA.
Skarga kasacyjna powinna zawierać:

Wymagania
formalne pisma i • oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze
tryb usuwania wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w
uchybień całości, czy w części;
• przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienie;
• wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z
oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub
zmiany.
Poza powyższymi wymaganiami skarga kasacyjna

powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma strony oraz zawierać
wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie albo
oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy.
Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań

formalnych przewidzianych w ustawie innych niż
przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienie przewodniczący wzywa stronę do
usunięcia braków w terminie siedmiu dni pod
rygorem odrzucenia skargi.
Art. 177. § 1. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, Zażalenie wnosimy tak samo, pośrednio za pomocą
który wydał zaskarżony wyrok lub postanowienie, WSA, w terminie 7 dni od doręczenia
w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia postanowienia, na które służy zażalenie.
stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
= tryb pośredni za pomocą WSA
Tryb wniesienia = wymóg doręczenia odpisu orzeczenia z
uzasadnieniem (gdy WSA oddala skargę trzeba o
to wystąpić)
Art. 177 § 3. W razie ustanowienia w ramach
prawa pomocy adwokata, radcy prawnego,
doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego
po wydaniu orzeczenia, na wniosek złożony przez
stronę, której doręcza się odpis orzeczenia
z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu, albo
przez stronę, która zgłosiła wniosek o
sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, termin do
wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia
zawiadomienia pełnomocnika o jego
wyznaczeniu, jednak nie wcześniej niż od dnia
doręczenia stronie odpisu orzeczenia
z uzasadnieniem.
Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał Zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od dnia
zaskarżony wyrok lub postanowienie, w terminie doręczenia postanowienia (art. 194 § 2 p.p.s.a.).
trzydziestu dni od dnia doręczenia stronie odpisu Zażalenie należy wnieść do NSA za pośrednictwem
orzeczenia z uzasadnieniem. WSA, który wydał zaskarżone postanowienie (art.
= tryb pośredni 177 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a.). WSA
odrzuci zażalenie jeżeli zostało ono wniesione po
= wymóg doręczenia odpisu orzeczenia z upływie terminu lub z innych przyczyn było
uzasadnieniem (gdy WSA oddala skargę trzeba o niedopuszczalne, a także jeżeli strona nie
to wystąpić) uzupełniła braków zażalenia w wyznaczonym
terminie (art. 178 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 2
Termin do p.p.s.a). NSA rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu
wniesienia § 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej dla niejawnym (art. 197 § 2 p.p.s.a.).
stron wiąże również prokuratora, Rzecznika Praw
Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka.
• Jeżeli jednak orzeczenia nie doręcza się
stronie prokurator, Rzecznik Praw
Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka
mogą w terminie trzydziestu dni od dnia
wydania orzeczenia wystąpić o
sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i
wnieść skargę kasacyjną w terminie
trzydziestu dni od dnia doręczenia
odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.
Tak, konieczność sporządzenia skargi przez Tak, ale jedynie gdy przedmiotem postanowienia
profesjonalnego prawnika – radcę prawnego jest odrzucenie skargi kasacyjnej
Czy objęte
przymusem
adwokacko-
radcowskim?
Suspensywny – wstrzymuje wykonanie Niesuspensywny (nie wstrzymuje wykonania

postanowienia postanowienia, ale może to zrobić sąd na wniosek
Suspensywność strony)
art. 177 par. 3

Odpowiedź na
środek prawny
TAK – art. 179a - Jeżeli przed przedstawieniem TAK – art. 195 §2. - Jeżeli zażalenie zarzuca
skargi kasacyjnej Naczelnemu Sądowi nieważność postępowania lub jest oczywiście
Administracyjnemu wojewódzki sąd uzasadnione, wojewódzki sąd administracyjny,
administracyjny stwierdzi, że w sprawie zachodzi który wydał zaskarżone postanowienie, może na
Dopuszczalność nieważność postępowania albo podstawy skargi posiedzeniu niejawnym, nie przesyłając akt
autokontroli
kasacyjnej są oczywiście usprawiedliwione, Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu, uchylić
uchyla zaskarżony wyrok lub postanowienie zaskarżone postanowienie i w miarę potrzeby
rozstrzygając na wniosek strony także o zwrocie sprawę rozpoznać na nowo. Od ponownie
kosztów postępowania kasacyjnego i na tym wydanego postanowienia przysługują środki
odwoławcze na zasadach ogólnych.
samym posiedzeniu ponownie rozpoznaje
sprawę.
→Od wydanego orzeczenia przysługuje skarga
kasacyjna.
Wstępna ocena Dokonuje WSA Dokonuje WSA

dopuszczalności
środka (jaki
podmiot, forma)
Generalnie na rozprawie, ale gdy art. 182 - tryb Rozpatrujemy na – co do zasady – postępowaniu
uproszczony, niejawny, skład 3 sędziów niejawnym
Skład orzekający
W granicach podstaw kasacyjnych W granicach sprawy objętej skargą
Zakres orzekania
Możliwe rozstrzygnięcia: Sąd może:

1) Możliwość odrzucenia 1) Odrzucić skargę
2) Możliwość oddalenia 2) Oddalić skargę
3) Uwzględnienie – uchylenie i 3) Uwzględnić skargę i stwierdzić, że

przekazanie sprawy do ponownego orzeczenie jest niezgodne z prawem
Forma i rodzaje rozpatrzenia
4) Możliwość orzekania 4) Uwzględnić skargę i stwierdzając
rozstrzygnięć
reformatoryjnego – art. 188 - Naczelny niezgodność z prawem unieważnić
Sąd Administracyjny w razie zaskarżone orzeczenie oraz orzeczenie I
uwzględnienia skargi kasacyjnej, instancji i odrzucić skargę
uchylając zaskarżone orzeczenie,
rozpoznaje skargę, jeżeli uzna, że istota
sprawy jest dostatecznie wyjaśniona.
5) Możliwość uchylenia wyroku WSA i

postępowania I instancji
Nadzwyczajne środki zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym

SKARGA O WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA – SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z
służy weryfikacji tego, czy jakaś PRAWEM PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA –
kwalifikowana wada mogła mieć wpływ na sygnalizowanie istotnej wady rozstrzygnięcia,
rozstrzygnięcie. Jeżeli tak – sprawę która powodować będzie możliwość dochodzenia
rozpoznaje się jeszcze raz odszkodowania przed sądem powszechnym
• Jest to środek zaskarżenia Przysługuje od:

nadzwyczajny (dotyczy
Od jakich orzeczeń prawomocnych orzeczeń, wyroków i • prawomocnego orzeczenia
przysługuje? postanowień głównie kończących wojewódzkiego sądu
postępowanie w sprawie) administracyjnego, gdy przez jego
• Od orzeczeń prawomocnych nie wydanie została stronie wyrządzona
można wnieść skargi kasacyjnej. szkoda, a zmiana lub uchylenie
orzeczenia w drodze innych
przysługujących stronie środków
prawnych nie było i nie jest możliwe
• orzeczeń WSA prawomocnych na
skutek niewykorzystania środków
odwoławczych
• orzeczeń NSA mających charakter
rażącego naruszenia norm prawa Unii
Europejskiej
Należy odróżniać ten środek od środka z art.
172 PPSA
1) Strona – skarżący lub organ 1) Strona

2) Prokurator
Kto może wnieść? 3) Rzecznicy – RPD, RPO, RMiŚP 2) Podmioty funkcjonalne - w wypadku art.
285a Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw
Obywatelskich
3) Kwestia organu – problematyczna – według

części przedstawicieli doktryny organ mógłby
złożyć taką skargę, ale z drugiej strony nie
widać wyraźnej kompetencji organu do
wystąpienia
Ustawowe Trzy grupy przesłanek wznowienia: Trzy rodzaje przesłanek:

przesłanki i ich
grupy - Z przyczyn nieważności (niektórych) Art. 285a par. 1 (dotyczy orzeczeń WSA)
- Z właściwych przyczyn restytucyjnych § 1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
- W związku z orzeczeniem TK lub prawomocnego orzeczenia przysługuje od
organu międzynarodowego prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu
administracyjnego, gdy przez jego wydanie
została stronie wyrządzona szkoda, a zmiana lub
Art. 271. Można żądać wznowienia uchylenie orzeczenia w drodze innych
postępowania z powodu nieważności: przysługujących stronie środków prawnych nie
1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba było i nie jest możliwe.
nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia =dotyczy orzeczeń WSA prawomocnych na skutek
wyłączony z mocy ustawy, a strona przed odrzucenia lub oddalenia np. skargi kasacyjnej
uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła przez NSA
domagać się wyłączenia; =wymóg uprzedniego skorzystania z dostępnych
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej środków zaskarżenia (np. skargi kasacyjnej,
lub procesowej albo nie była należycie zażalenia, wniosku o wznowienie postępowania)
reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia
przepisów prawa była pozbawiona możności
działania; nie można jednak żądać
wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem Art. 285a par. 2 (dotyczy orzeczeń WSA)
się orzeczenia niemożność działania ustała lub § 2. Skarga, o której mowa w § 1, przysługuje
brak reprezentacji był podniesiony w drodze również w wyjątkowych przypadkach od
zarzutu albo strona potwierdziła dokonane prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu
czynności procesowe. administracyjnego, jeżeli strony nie skorzystały z
przysługujących im środków prawnych, gdy
niezgodność z prawem wynika z naruszenia
Art. 272. § 1. Można żądać wznowienia podstawowych zasad porządku prawnego lub
postępowania również w przypadku, gdy konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności obywatela, chyba że jest możliwa zmiana lub
aktu normatywnego z Konstytucją, umową uchylenie orzeczenia w drodze innych
międzynarodową lub z ustawą, na podstawie przysługujących stronie środków prawnych.
którego zostało wydane orzeczenie.
= dotyczy orzeczeń WSA prawomocnych na skutek
§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o niewykorzystania środków odwoławczych
wznowienie postępowania wnosi się w
terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w
życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Art. 285a par. 3 (dotyczy orzeczeń NSA)
Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału § 3. Od orzeczeń Naczelnego Sądu
Konstytucyjnego orzeczenie sądowe nie było Administracyjnego skarga nie przysługuje, z
jeszcze prawomocne na skutek wniesienia wyjątkiem gdy niezgodność z prawem wynika z
środka odwoławczego, który został następnie rażącego naruszenia norm prawa Unii
odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia Europejskiej. Orzeczenia Naczelnego Sądu
postanowienia o odrzuceniu. Administracyjnego traktuje się jak orzeczenia
wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem
Art. 272§ 2a. Można żądać wznowienia skargi.
postępowania również w przypadku, gdy
zostało wydane orzeczenie Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które ma
wpływ na treść wydanego orzeczenia. Przepis
§ 2 stosuje się odpowiednio, z tym że termin
do wniesienia skargi o wznowienie
postępowania biegnie od dnia publikacji
sentencji orzeczenia Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej.
Art. 272 § 3. Można żądać wznowienia

postępowania również w przypadku, gdy
potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu
międzynarodowego działającego na
podstawie umowy międzynarodowej
ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.
Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, z tym że
termin do wniesienia skargi o wznowienie
postępowania biegnie od dnia doręczenia
stronie lub jej pełnomocnikowi rozstrzygnięcia
organu międzynarodowego.
Do wznowienia postępowania z przyczyn -Naczelny Sąd Administracyjny w jednej instancji
nieważności właściwy jest sąd, który wydał -Tryb pośredni wniesienia skargi – poprzez WSA –
Właściwy sąd zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono to WSA dokonuje wstępnej kontroli
orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest dopuszczalności skargi
Naczelny Sąd Administracyjny. Do wznowienia
postępowania na innej podstawie właściwy
jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie.
-Skargę o wznowienie postępowania wnosi się Art. 285f. § 1. Skargę o stwierdzenie niezgodności z
w terminie trzymiesięcznym. Termin ten liczy prawem prawomocnego orzeczenia wnosi się do
Termin do się od dnia, w którym strona dowiedziała się o sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w
wniesienia podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest terminie dwóch lat od dnia jego
pozbawienie możności działania lub brak uprawomocnienia się.
należytej reprezentacji - od dnia, w którym o
orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ
lub jej przedstawiciel ustawowy.
-Przedawnienie – gdy upłynie 5 lat od
orzeczenia sąd wydaje postanowienie o
odrzuceniu skargi
Tak, na podst. art. 276 w zw. z art. 175 PPSA Tak, w przypadku sytuacji z art. 285b przymus
adwokacko-radcowski (odpowiednio stosowane
Czy objęte przepisy o skardze kasacyjnej)
przymusem
adwokacko-
radcowskim?
Skarga o wznowienie postępowania powinna Art. 285f § 1. Skarga o stwierdzenie niezgodności z

zawierać wymagane elementy pisma strony z prawem prawomocnego orzeczenia powinna
Wymagania art. 46 PPSA, a ponadto: [oprócz podstawowych wymogów pisma strony z
formalne pisma i art. 46] zawierać:
tryb usuwania - oznaczenie zaskarżonego orzeczenia,
uchybień - podstawę wznowienia i jej 1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest
uzasadnienie, wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone
- okoliczności stwierdzające w całości lub w części;
zachowanie terminu do wniesienia 2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
skargi oraz 3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżone
- żądanie o uchylenie lub zmianę orzeczenie jest niezgodne;
zaskarżonego orzeczenia. 4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody,
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego
skarga dotyczy;
Art. 280. § 1. Sąd bada na posiedzeniu 5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego
niejawnym, czy skarga jest wniesiona w orzeczenia w drodze innych środków prawnych nie
terminie i czy opiera się na ustawowej było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę
podstawie wznowienia. W braku jednego z wniesiono stosując art. 285a § 2 - że występuje
tych wymagań sąd skargę o wznowienie wyjątkowy przypadek uzasadniający wniesienie
odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy skargi;
rozprawę. 6) wniosek o stwierdzenie niezgodności
§ 2. Na żądanie sądu zgłaszający skargę o orzeczenia z prawem.
wznowienie postępowania obowiązany jest § 2. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom
uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające przewidzianym dla pisma strony. Do skargi - oprócz
zachowanie terminu lub dopuszczalność jej odpisów dla doręczenia ich stronom i
wznowienia. uczestnikom postępowania - dołącza się dwa
odpisy przeznaczone do akt Naczelnego Sądu
Administracyjnego.
Art. 285f § 2. W razie stwierdzenia niezachowania

warunków formalnych określonych w art. 285e § 2,
przewodniczący wzywa o poprawienie lub
uzupełnienie skargi.
(co do zasady) NIE NIE – ta skarga nie zmierza do wzruszenia
Art. 284. Wniesienie skargi o wznowienie wadliwego orzeczenia, pozostaje ono w obrocie
Suspensywność postępowania nie tamuje wykonania prawnym
zaskarżonego orzeczenia. W razie
uprawdopodobnienia, że zgłaszającemu
wniosek grozi niepowetowana szkoda, sąd
może wstrzymać wykonanie orzeczenia.
Postanowienie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie
Wstępna ocena Art. 280. § 1. Sąd bada na posiedzeniu Art. 285g. Po doręczeniu skargi o stwierdzenie
dopuszczalności niejawnym, czy skarga jest wniesiona w niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
środka terminie i czy opiera się na ustawowej stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator
podstawie wznowienia. W braku jednego z Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich -
(jaki podmiot, tych wymagań sąd skargę o wznowienie obydwu stronom, wojewódzki sąd administracyjny
forma) odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy przedstawia niezwłocznie akta sprawy Naczelnemu
rozprawę. Sądowi Administracyjnemu.
§ 2. Na żądanie sądu zgłaszający skargę o
wznowienie postępowania obowiązany jest kontroli wstępnej skargi dokonuje WSA!!! (tak jak
uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające przy skardze kasacyjnej)
zachowanie terminu lub dopuszczalność
wznowienia.
§ 1. Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w Art. 285j. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje
granicach, jakie zakreśla podstawa skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
Zakres orzekania wznowienia prawomocnego orzeczenia w granicach
§ 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd zaskarżenia oraz w granicach podstaw. Skarga
oddala skargę o wznowienie albo ją podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym,
uwzględnia stosując odpowiednio przepisy o chyba że ważne względy przemawiają za
postępowaniu przed sądem, który wznowił wyznaczeniem rozprawy.
postępowanie lub uchyla zaskarżone • rozpoznanie w granicach skargi, a nie
orzeczenie i skargę odrzuca lub postępowanie sprawy
umarza • rozprawa wyjątkowo
• odrzucenie skargi o wznowienie (gdy Sąd może:
nie powołano dopuszczalnej
podstawy wznowienia, gdy złożona • Odrzucić skargę
po terminie, bez pełnomocnika, nie • Oddalić skargę
Forma i rodzaje
uzupełniono braków w terminie) • Uwzględnić skargę i stwierdzić, że
rozstrzygnięć
• oddalenie skargi o wznowienie orzeczenie jest niezgodne z prawem
(podstawa bezzasadna lub nie miała • Uwzględnić skargę i stwierdzając
wpływu na treść orzeczenia) niezgodność z prawem unieważnić
• uwzględnienie skargi o wznowienie – zaskarżone orzeczenie oraz orzeczenie I
zmiana zaskarżonego orzeczenia, instancji i odrzucić skargę
uchylenie orzeczenia i odrzucenie
skargi lub umorzenie postępowania
• umorzenie postępowania

Postępowanie Sądowoadministracyjne - Tabela Podsumowująca (Prawo)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Postępowanie Sądowoadministracyjne - Tabela Podsumowująca (Prawo)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PPSA – ćwiczenia 1 – 07.10.

Merytoryczne – NOTATKI Z ĆWICZEŃ:

Cechy sądownictwa administracyjnego

• Modele kontroli administracji w Europie:

ZAŁOŻENIA KONSTYTUCYJNE - Rozdział VIII - SĄDY I TRYBUNAŁY

Pakiet trzech ustaw

Cechy sądownictwa administracyjnego w Polsce

USTRÓJ SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO

• Por. rozporządzenie Prezydenta RP z 5 sierpnia 2015 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania

PPSA – ćwiczenia 2 – 14.10.2021

• Bezczynność = niezałatwienie sprawy w

• Przy interpretacji podatkowej skarżyć

Jest to w ramach tzw. postępowań

1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane

Kontrola sądów administracyjnych, system klauzuli generalnej

Dodane od 1 czerwca 2017 r.

Zmiany w zakresie przedmiotowym orzekania (2015 - 2017):

Zakres kontroli sądów administracyjnych

Art. 104 KPA (por. 207 OP)

Wymóg wyczerpania środków zaskarżenia

Tryb zaskarżania decyzji administracyjnej (odwołanie)

Decyzja organu II instancji

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Tryb zaskarżania decyzji administracyjnej (wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy)

wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

Decyzja organu II instancji

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Decyzja organu I instancji

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Tryb zaskarżania decyzji kasacyjnej

Decyzja organu II instancji

art. 138 par. 2

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Postanowienia, na które służy zażalenie

Tryb zaskarżania postanowień zaskarżalnych zażaleniem

Postanowienie organu II instancji

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Postanowienia kończące postępowanie w sprawie

Tryb zaskarżania postanowień kończących post. w sprawie

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Wniesienie skargi na postanowienie organu odwoławczego o stwierdzeniu uchybienia terminu do

Tryb zaskarżania postanowień wydanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym

Postanowienie organu II instancji

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Termin wniesienia skargi

Tryb zaskarżania aktów i czynności (uprzednio)

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Por. uchwałę NSA I FPS 1/16

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających

Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania

Nowelizacją z 2015 r. dodano:

skarga w terminie 30 dni

Wojewódzki Sąd Administracyjny

Akty • Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych

Tryb zaskarżania aktów prawa miejscowego (uprzednio):