You are on page 1of 12

Professional English Cambridge

International
Legal English Glossary

Indeks angielsko-polski
terminów prawniczych
i • / • • •

wraz z objaśnieniami

Amy Krois-Lindner
and

TransLeaal'
W ydanie uzupełnione i poprawione

Tłum aczenie i opracowanie:


Maciej T. Sawicki, solicitor i barrister (Sydney), członek Okręgowej Izby Radców Prawnych (Warszawa),
dyrektor i w ykładowca specjalistycznej szkoły języka angielskiego dla prawników.

Tłum aczenie I wydania: Roman Kozierkiewicz

© 2006 Cambridge University Press

This text is in copyright.


No reproduction o f any part may take place without the w ritten permission o f Cam bridge University Press.

Cam bridge University Press


Przedstaw icielstw o w Polsce
Plac Przym ierza 6
03-944 W arszawa
cambridge@ cambridge.org.pl
www.cam bridge.org.pl
Indeks angielsko-polski term in ó w prawniczych w raz z objaśnieniam i A-B
Niniejszy indeks opracowany został na podstawie glosariusza z podręcznika asset — mienie — jakikolwiek majątek będący przedmiotem własności i mający
International Legal English. Tłumaczenie oryginału zostało wzbogacone wartość.
0 elementyprawnoporównawcze uwzględniające niedopasowania terminologiczne asset protection — ochrona mienia — metoda minimalizowania ryzyka utraty
wynikające z różnic pom iędzy systemami praw anglojęzycznych a prawem mienia na skutek zobowiązań biznesowych i osobistych.
polskim. Indeks nie pretenduje do roli wyczerpującego słownika prawniczego assign — cedować — przenosić (prawa) na inną osobę.
z zakresu danego pojęcia. Podane objaśnienia mają zastosowanie do kontekstu, assignee — cesjonariusz — osoba, na rzecz której dokonano cesji.
w jakim występują w podręczniku. assignm ent of contract — cesja umowy — przeniesienie umowy na inną
osobę.
abuse of a dominant position (br.) — nadużycie dominującej pozycji assignm ent of rights — cesja praw — przeniesienie praw na inną osobę
— sytuacja, która ma miejsce wówczas, gdy jedna z firm jest w stanie działać w taki sposób, że osoba, na którą prawa zostały przeniesione, uzyskuje wszelkie
całkowicie niezależnie od swoich konkurentów, klientów lub odbiorców, pozostając korzyści z tytułu umowy.
rentowną i angażując się w działalność, która prawdopodobnie utrudni skuteczną assignor — cedent — osoba, która przenosi swoje prawa i obowiązki na inną
konkurencję na tym rynku. W większości ustawodawstw jest zakazane raczej osobę.
to ostatnie działanie — przeszkadzanie skutecznej konkurencji — niż sama associate — współpracownik — młodszy prawnik w firmie prawniczej.
sytuacja dominacji. Niektóre przykłady niewłaściwego zachowania to: odmowa attachment — zajęcie/zatrzym anie — zajęcie rzeczy lub zatrzymanie osoby
udzielenia licencji, geograficzna dyskryminacja cenowa, nieuzasadniona odmowa w wyniku czynności przewidzianych przez prawo.
dostawy lub „drapieżna” polityka cenowa (por. predatory pricing); (am. abuse of attachment lien — zastaw sądowy — zastaw powstały w wyniku postanowienia
monopoly power). sądu wydanego przed w ydaniem wyroku w sprawie, tymczasowy w swojej istocie,
acquired company (br.) — spółka przejmowana — spółka, która została powstały na rzeczach zajętych zgodnie z postanowieniem sądu.
połączona z inną spółką i w związku z tym przestała istnieć (am. transferor). authorised share capital — oferowany kapitał zakładow y — ogólna liczba
acquirer — nabywca — spółka, która uzyskuje kontrolę nad inną spółką. akcji w kapitale zakładowym, jaką spółka może zaoferować swym akcjonariuszom.
acquiring com pany (br.) — spółka przejmująca — spółka, która uzyskuje Znany również jako kapitał nominalny (am. authorized shares).
kontrolę nad inną spółką w ramach fuzji inkorporacyjnej i nadal istnieje po fuzji
(am. survivor). bailiff (br.) — funkcjonariusz, który dokonuje aresztowań i dostarcza wezwania
acquisition of controlling shares — nabycie udziałów większościowych sądowe; (am.) urzędnik sądowy, który czuwa nad porządkiem w czasie rozprawy.
— przejęcie spółki poprzez nabycie pakietu kontrolnego akcji. balance sheet — bilans — sprawozdanie finansowe wykazujące aktywa, pasywa
actual damages — odszkodowanie za udowodnione szkody — por. general i kapitał spółki na dany dzień.
damages. the Bar — palestra — (am.) zawód prawniczy; (br.) barristerzy.
ad hoc (tac.) — w tym celu, doraźnie. bar association — stowarzyszenie barristerów — organizacja prawników,
adm it someone to the Bar (am.) — przyjąć do korporacji barristerskiej która może regulować sprawy związane z wykonywaniem zawodu.
— udzielić osobie zezwolenia (przez korporację barristerską) na wykonywanie bar examination (am.) — pisemny egzamin składany w celu uzyskania
praktyki barristerskiej (br. call someone to the Bar). uprawnień do w ykonywania zawodu barristera.
advocate — adwokat — osoba, która występuje w sądzie jako zawodowy Bar Vocational Course (br.) — aplikacja barristerska — obowiązkowy kurs dla
pełnomocnik procesowy. absolwentów prawa, którzy pragną wykonywać zawód barristera. Następny etap
affidavit — oświadczenie złożone pod przysięgą — pisemne oświadczenie, to praktyka u patrona.
które może być wykorzystane w sądzie jako dowód, złożone przez daną osobę barriers to entry — bariera wejścia — przeszkody, które mogą utrudnić firmie
po oficjalnym zaprzysiężeniu, iż będzie mówiła prawdę. wejście na rynek. Przykładem m ogą być patenty, lojalność klienta, badania
alienability — zbywalność — możliwość przeniesienia, np. tytułu własności. i rozwój, porozumienia w sprawie dystrybucji lub dostaw oraz zarządzenia władz
annual general meeting (AGM) — walne zgrom adzenie — doroczne państwowych.
zgromadzenie akcjonariuszy spółki, na którym m ogą być przedstawiane barrister (br) — barrister [ze względu na różnice systemowe nie zaleca się
1głosowane różne decyzje w sprawach spółki. tłumaczenia anglosaskich prawniczych tytułów zawodowych na język polski] —
answer — odpowiedź na pozew — pismo procesowe pozwanego w odpowiedzi prawnik posiadający uprawnienia do występowania jako pełnomocnik procesowy
na pozew. przed sądami wszystkich instancji; członek jednego ze zrzeszeń barristerskich
anticipatory breach — naruszenie antycypacyjne — naruszenie umowy (Inn of Court).
dokonane przed wykonaniem świadczenia. Strona nienaruszająca umowy może barristers' chambers — kancelarie barristerskie— kancelarie barristerskie lub
uznać takie działanie/zaniechanie za bezpośrednie naruszenie umowy i dochodzić zespół barristerski.
odszkodowania. beneficiary — beneficjent — osoba uprawniona do otrzymania zapłaty.
anti-com petitive (br.) — antykonkurencyjny — oznacza zachowanie, które benefit of the bargain damages — por. expectation damages.
jest szkodliwe dla rynku lub ogranicza konkurencję pomiędzy przedsiębiorstwami bill — projekt ustawy — oficjalna propozycja tekstu ustawy przedstawiana
(am. restraint of trade). parlamentowi w celu jej uchwalenia.
antitrust (am.) — ustawodawstwo antytrustowe — zbiór przepisów, które bill of exchange (br.) — weksel trasowany — papier wartościowy, z którego
regulują działalność gospodarczą i funkcjonowanie rynków; w szczególności prawa można przenieść przez indos; wystawiony na określoną kwotę pieniężną
są to umowy i praktyki ograniczające konkurencję (br. competition law). przez wystawcę (trasanta). Na blankiecie weksla trasowanego zwykle wskazane
apparent a uthority— domniemane pełnomocnictwo — uprawnienie, o którym są trzy strony stosunku wekslowego: 1 ) drawer - trasant (wystawca weksla
można domniemywać, że posiada je przedstawiciel lub on sam utrzymuje, trasowanego; osoba, która za pom ocą weksla reguluje swoje zobowiązanie
że je posiada i co do którego strona trzecia w sposób uzasadniony jest przekonana, zlecając jego zapłatę trasatowi), 2 ) drawee - trasat (płatnik wekslowy; osoba,
że ono faktycznie istnieje, pomimo że formalnie nie zostało ono udzielone przez której wystawca weksla zleca dokonanie zapłaty za weksel) i 3) payee - osoba
mocodawcę/pracodawcę. otrzymująca zapłatę z weksla: może to być remitent (pierwszy wierzyciel
appellant - wnoszący apelację - strona wnosząca apelację do sądu wyższej wekslowy) lub ewentualnie indosatariusz (kolejny wierzyciel wekslowy, który nabył
instancji (US); może to być zarówno powód jak i pozwany; zob. też: petitioner. prawa z weksla od poprzedniego wierzyciela wekslowego).
appellate court (l ub court of appeal, appeals court) — sąd apelacyjny — sąd board of directors — odpowiednik polskiego zarządu i rady nadzorczej
rozpatrujący apelacje od w yroków wydanych przez sądy niższej instancji. w jednym — grupa osób wybrana przez akcjonariuszy w celu podejmowania
arbitration — arbitraż — form a rozstrzygania sporów (alternatywna wobec istotnych decyzji w spółce.
postępowania sądowego), zgodnie z którą spory są rozpoznawane i rozstrzygane bona-fide purchaser for value — nabywca w dobrej wierze i za zapłatą
przez bezstronnego arbitra lub arbitrów wybranych przez strony sporu. — osoba, która nabyła za zapłatą i w dobrej wierze papier wartościowy zbywalny
articles of association (br.) — umowa spółki — dokument określający przez indos.
w ewnętrzną organizację spółki (am. bylaws). bonus — premia — zapłata ponad to, co jest należne lub oczekiwane.
3
B-D
boutique firm — mała specjalistyczna firma — firma prawnicza specjalizująca consensual lien — zastaw konsensualny — zabezpieczenie wierzytelności
się w określonej dziedzinie prawa. ustanowione między dłużnikiem i wierzycielem.
breach of contract — naruszenie umowy — brak wykonania zobowiązania consequential damages — odszkodowanie za szkody specyficzne dla
umownego lub przeszkadzanie drugiej stronie w wykonaniu umowy, które danej sytuacji — odszkodowanie przyznawane za szkody będące konsekwencją
uprawniają do w ystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie. konkretnego czynu niedozwolonego l ub konkretnych, specyficznych okoliczności;
brief — akta lub streszczenie sprawy — dokument lub zestaw dokumentów por. special damages.
zawierających szczegóły sprawy sądowej. consideration — świadczenie (zwykle pieniężne) w zmian za przedmiot
by-law (br.) — przepis lokalny (am. ordinance) umowy — coś, co posiada wartość, przekazywane przez jedną stronę drugiej,
aby skłonić ją do zawarcia umowy. W prawie precedensowym jest to (z pewnymi
call to the Bar (br.) — przyjęcie w poczet barri sterów — nadanie uprawnień wyjątkami) niezbędny element uzyskania prawnej ochrony dla umowy.
do praktyki prawniczej jako barrister (am. admission to the Bar). consolidation — fuzja unijna (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki)
capital structure — struktura kapitałowa — struktura zadłużenia i akcji spółki. — łączenie się spółek przez zawiązanie nowej spółki kapitałowej, na którą prze­
capitalisation — kapitalizacja — działanie polegające na zapewnienie spółce chodzi majątek wszystkich łączących się spółek w zamian za udziały lub akcje
kapitału w drodze emisji papierów wartościowych. nowej spółki.
capitalisation issue — emisja kapitalizacyjna — proces konwersji środków constitutional amendment — zmiana umowy spółki — zmiana firmy spółki,
spółki na kapitał, a następnie jego podział pomiędzy akcjonariuszy w formie wysokości jej kapitału zakładowego l ub przedmiotu działalności.
nowych akcji. contract template — wzór umowy — wzorcowa umowa z poszczególnymi
cartel — kartel — grupa podobnych, niezależnych spółek, które w yraziły zgodę pozycjami, które należy wypełnić.
na wspólne działanie w zakresie kontroli cen i ograniczenia konkurencji. copyright — prawo autorskie — wyłączne prawo do reprodukcji i kontroli
case law (również common law, judge-m ade law) — prawo precedensowe, oryginal nego dzieła sztuki (muzyka, sztuka wizual na, fil m, literatura, itp.).
orzecznictwo — zbiór praw oparty na decyzjach sądowych, w odróżnieniu corporate governance — ład korporacyjny — OECD definiuje corporate
od prawa opartego na ustawach lub aktach normatywnych niższego rzędu. governance jako strukturę instytucjonalną, w ramach której ustalane
certificate of deposit — świadectwo depozytowe — świadectwo wystawione są cele funkcjonowania spółki, sposób ich osiągania oraz sposób monitorowania
przez bank, potwierdzające przyjęcie środków pieniężnych i stanowiące obietnicę osiąganych wyników; corporate governance w węższym znaczeniu rozumiane
ich zwrotu; weksel własny wystawiony przez bank. jest również jako w ładztwo korporacyjne lub nadzór korporacyjny.
certificate of incorporation — certyfikat rejestracji spółki — dokument corporate veil — „zasłona korporacyjna” — rozdział pomiędzy spółką
wystawiony przez instytucję państwową, nadający spółce status osoby prawnej. i jej akcjonariuszami, który oznacza, że akcjonariusze nie są osobiście
Certificate of Incorporation on Change of Name (br.) — świadectwo odpowiedzialni za długi spółki.
rejestracji spółki ze zm ianą firm y— zaświadczenie wydane przez rejestr spółek counter offer — kontroferta — nowa oferta z nowymi warunkami sporządzona
w przypadku zmiany firmy spółki. Konieczne jest złożenie do rejestru kopii uchwały w odpowiedzi na otrzym aną ofertę.
upoważniającej do zmiany firmy spółki wraz z opłatą. court of first instance — sąd pierwszej instancji — por. lower court.
civil la w — prawo cywilne — 1 ) system prawny, pochodzący ze skodyfikowanego creditor — wierzyciel — osoba fizyczna lub prawna, wobec której istnieje
prawa rzymskiego, ustanowiony przez państwo w celu uregulowania stosunków zobowiązanie finansowe.
cywilnoprawnych w tym państwie; 2 ) dziedzina prawa związana ze sprawami criminal law (lub penal law) — prawo karne — dziedzina prawa zajmująca się
spoza zakresu prawa karnego oraz z prawami i środkami ochrony prawnej osób przestępstwami, wymiarem kary, karami i środkami karnymi.
i mienia. Crown Court (br.) — Sąd Koronny — w yższy sąd pierwszej instancji dla spraw
claim ant (UK) - powód, wnioskodawca - osoba, która wnosi pozew do sądu; karnych w Anglii i Walii. Crown Court wraz z High Court of Justice i Sądem
por. plaintiff. Apelacyjnym (Court of Appeal) tw orzą Sąd Najwyższy (Supreme Court of
clerk (br.) — sekretarz — pracownik sądu, który prowadzi rejestry, wypełnia Judicature). Apelacje od orzeczeń sądu koronnego wnoszone są do wydziału
dokumenty i wystawia wezwania sądowe; (am.) również student prawa, który karnego Sądu Apelacyjnego, a następnie do Izby Lordów.
pomaga prawnikowi lub sędziemu w pracach biurowych, takich jak wyszukiwanie cybersquatting— rejestracja domeny internetowej z cudzą nazw ą— praktyka
m ateriałów lub pisanie. rejestrowania w Internecie nazw domen, które są związane z inną spółką,
collateral— przedm iot zabezpieczenia— rzecz zastawiona jako zabezpieczenie a następnie żądanie zapłaty za sprzedaż lub w ynajęcie nazwy takiej domeny.
spłaty długu.
collective bargaining — rokowania zbiorowe — negocjacje pomiędzy damage — uszkodzenie — strata lub uszczerbek na zdrowiu powstałe w wyniku
związkami zawodowymi a pracodawcami, zazwyczaj dotyczące warunków szkody na mieniu lub obrażeń fizycznych.
zatrudnienia. damages — odszkodowanie — środki pieniężne przyznane przez sąd jako
common law (również case law, judge-m ade law) — prawo precedensowe rekompensata za straty lub uszczerbek na zdrowiu powstałe w wyniku szkody
— zbiór praw oparty na decyzjach sądowych, w odróżnieniu od prawa opartego na mieniu lub obrażeń fizycznych.
na ustawach lub aktach normatywnych niższego rzędu. date of employment — data zatrudnienia — dzień, w którym rozpoczyna się
Companies House (br.) — rejestr spółek — instytucja, w której muszą być zatrudnienie danej osoby.
zarejestrowane wszystkie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działające de facto (łac.) — faktycznie, w rzeczywistości.
w W ielkiej Brytanii. Jest to organ wykonawczy brytyjskiego ministerstwa handlu debenture (br.) — skrypt dłużny, niezabezpieczony d łu g — papier wartościowy
i przemysłu (DTI - Departament of Trade and Industries). opatrzony pieczęcią, jako dowód długu lub zabezpieczenia pożyczki na określoną
competition law (br.) — prawo konkurencji — zbiór praw regulujących sumę pieniężną; długoterminowy dług niezabezpieczony żadnym konkretnym
działalność gospodarczą i funkcjonowanie rynków, w szczególności umowy aktywem, lecz raczej ogólną zdolnością do osiągania dochodów przez spółkę
i praktyki ograniczające konkurencję (am. antitrust law). (am. secured debt instrument); (am.) dług niezabezpieczony.
com plaint — pozew — pierwsze pismo procesowe powoda lub w jego imieniu, debtor — dłużnik — osoba posiadająca zobowiązanie finansowe wobec innej
rozpoczynające proces sądowy; w prawie anglosaskim pismo to jest ograniczone osoby.
wyłącznie do przedstawienia faktów, na których oparte jest roszczenie w procesie default — niespełnienie obowiązku lub niedotrzym anie zobowiązania
cywilnym. — niespełnienie obowiązku wynikającego z przepisów prawa lub zobowiązania
com pulsory winding-up (br.) — przymusowa likwidacja — likwidacja wynikającego z umowy; np.: niedokonanie zapłaty należnej kwoty.
zarządzona przez sąd (am. involuntary bankruptcy). defendant (również respondent) — pozwany — osoba, przeciwko której
confer — nadać — przyznać, obdarzyć. wniesiono sprawę do sądu. Określenie defendant stosuje się na ogół w odniesieniu
conflict of interest — konflikt interesów — zderzenie prywatnych interesów do strony, przeciwko której wniesiono pozew w postępowaniu cywilnym; określenie
osoby z jej publiczną lub powierniczą odpowiedzialnością, respondent stosuje się na ogół w odniesieniu do strony, przeciwko której
consensual — konsensualny — uzgodniony ze wszystkimi stronami. skierowany jest wniosek o wydanie określonego postanowienia.
4
D-F
delegate — delegować — przekazywać (obowiązki) innej osobie; powierzać escheat— przejście na rzecz państw a— przejęcie przez państwo nieruchomości
(obowiązki) innej osobie. w przypadku, gdy właściciel nieruchomości zmarł nie pozostawiając testamentu
delegate (br.) — delegat, delegowany — osoba trzecia, na którą przeniesiono ani spadkobierców ustawowych.
obowiązki umowne jednej ze stron (am. delegatee). essential term — konieczny warunek umowy — postanowienie umowne
delegation of duties — przekazanie obowiązków — przeniesienie na inną konieczne dla zawarcia (powstania) danej umowy.
osobę obowiązku świadczenia w ynikającego z umowy z inną osobą. et alii (et al.) (łac.) — i inni
delegator — delegujący — osoba, która przenosi swoje obowiązki na inną osobę. et cetera (etc.) (łac.) — i tak dalej - i inne rzeczy tego samego rodzaju.
delivery — przekazanie posiadania — czynność prawna polegająca exclusive possession — posiadanie wyłączne — wyłączne użytkowanie
na przekazaniu czegoś innej osobie lub przeniesieniu posiadania czegoś na inną i czerpanie korzyści z rzeczy.
osobę. exclusive right — wyłączne prawo — wyłączne prawnie chronione uprawnienie
design right — prawo do wzoru — korzystające z ochrony prawnej prawo lub przywilej.
do określonego wyglądu, stylu rzeczy lub jej faktury (np. faktury tkaniny). execution lien — zastaw egzekucyjny — zastaw powstały na skutek zajęcia
directive — dyrektywa — wiążąca wytyczna władzy naczelnej, na przykład majątku dłużnika celem egzekucji wyroku sądu.
W spólnoty Europejskiej. Dyrektywa W spólnoty Europejskiej jest wiążąca exempli gratia (e.g.) (łac.) — na przykład (np.)
co do skutku, natomiast każde państwo członkowskie może dokonać wyboru exem plary damages — odszkodowanie sankcyjne - zbliżone do nawiązki
sposobu jej wykonania. w prawie polskim (por. punitive damages).
disability — niezdolność — stan uniemożliwiający wykonanie określonej expectation damages (l ub benefit of the bargain damages) — odszkodowanie
czynności na skutek utraty zdolności fizycznej lub umysłowej. za utracone korzyści, lucrum cessans - odszkodowanie za spodziewane
disbar (am.) — skreślić z listy — uznać, iż dana osoba nie ma prawa korzyści, które by osiągnął poszkodowany, gdyby mu nie wyrządzono szkody;
do wykonywania praktyki prawniczej. W Wielkiej Brytanii barrister usunięty odszkodowanie za utratę korzyści, jakie osoba mogłaby uzyskać, gdyby umowa
ze zrzeszenia barristerskiego (Inn of Court) nie może już występować jako została wykonana.
zawodowy pełnomocnik procesowy w sądzie. expert witness — biegły — osoba uznana przez sąd za posiadającą
discharge — zwolnić — zwolnić osobę z obowiązku. specjalistyczną wiedzę oraz umiejętności i której zezwolono na wyrażenie opinii
disclaim er — zastrzeżenie braku odpowiedzialności — uczynione z góry w formie zeznania w sądzie.
zastrzeżenie mające na celu odrzucenie lub negację przyszłych roszczeń lub express contract— umowa w yraźn a— umowa, której warunki zostały dokładnie
praw innych osób. przedstawione na piśmie lub ustnie.
disclaimer of warranties — zastrzeżenie braku odpowiedzialności express warranty — gwarancja wyraźna — gwarancja ustanowiona przez
gwarancyjnej — oświadczenie, które ogranicza odpowiedzialność sprzedawcy sprzedawcę w formie ustnej lub pisemnej.
za w ady sprzedawanych towarów. extraordinary general meeting (EGM) (br.) — nadzwyczajne walne
discrim inatory dismissal — zwolnienie z pracy o charakterze zgrom adzenie akcjonariuszy — zgromadzenie akcjonariuszy inne niż doroczne
dyskryminacyjnym — rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem ze względu walne zgromadzenie, które jest zwoływane w celu przedyskutowania określonych,
na określone uprzedzenie. nadzwyczajnych spraw spółki (am. special meeting).
dividend — dywidenda — zysk spółki wypłacony jej akcjonariuszom.
draft — szkicować, projektować — stworzyć fragment pisma lub planu, które fair dealing (br.) — uczciwość postępowania, uczciwość transakcji — (zob.
zamierza się później zmienić. right of fair use); (am.) obowiązek ujawnienia wszystkich istotnych informacji
drawee — trasat, płatnik wekslowy — osoba wymieniona na wekslu, której spoczywający na członkach władz spółki i stronach umowy.
wystawca weksla zlecił zapłatę sumy wekslowej. Często jest to bank. fair use (am.) — (zob. right of fair use).
drawer — trasant, wystawca weksla trasowanego — osoba wymieniona fee simple — tytuł własności nieruchomości — najszerszy z przewidzianych
na wekslu, która za pom ocą weksla reguluje swoje zobowiązanie wobec remitenta przez prawo precedensowe tytuł w łasności nieruchomości.
(odbiorcy weksla) zlecając zapłatę za weksel trasatowi. fee tail — tytuł prawny do nieruchomości z zastrzeżeniem dziedziczenia
duress — przymus — bezprawna groźba lub przymus stosowane w celu w linii prostej — prawny tytuł do nieruchomości, który istnieje tak długo, jak długo
skłonienia kogoś do zawarcia umowy. żyje pierwotny nabywca tytułu lub którykolwiek z jego zstępnych.
duty — obowiązek — zobowiązanie wymagalne lub należne innej osobie z mocy fiduciary duty — obowiązek powierniczy — zobowiązanie do działania
prawa. wyłącznie w najlepszym interesie drugiej osoby.
duty of care — obowiązek należytej staranności — zobowiązanie osoby file with — złożyć w — złożyć coś (np. pismo w sądzie), otrzymując urzędowe
do działania z należytą ostrożnością lub roztropnością, którego niedochowanie potwierdzenie (np. prezentatę).
skutkuje powstaniem odpowiedzialności prawnej. financing measures — środki finansowania — metody zapewnienia funduszy lub
środków pieniężnych.
easement — służebność — prawo do użytkowania nieruchomości lub first-in-tim e — „pierwszy w czasie” (reguła kolejności) — zasada ustalająca
jej części, z którego korzysta osoba nie będąca właścicielem tej nieruchomości. kolejność zaspokajania roszczeń wierzycieli z majątku dłużnika.
Osoba korzystająca z cudzej nieruchomości nie nabywa jednak żadnych praw fitness for a particular purpose — przydatność dla określonego celu — jeżeli
majątkowych w stosunku do tej nieruchomości. Przykładem służebności jest prawo nabywca nabywa rzecz przeznaczoną dla określonego celu, a sprzedający
przejazdu przez nieruchomość innej osoby w celu dostępu do drogi publicznej. jest tego świadomy, wówczas z mocy prawa powstaje zobowiązanie sprzedającego,
economic effi ciency — efektywność ekonom iczna— wyrażenie ekonomiczne nazywane czasami gwarancją przydatności (warranty of fitness), że nabyta rzecz
odnoszące się do optymalnej produkcji i konsumpcji dóbr i usług. jest odpowiednia dla tego celu.
employment tribunal — sąd pracy — sąd, który rozstrzyga spory pomiędzy fixed charge (br.) — obciążenie stałe — ustanowienie zabezpieczenia pożyczki
pracodawcami a pracownikami. na określonym składniku majątku lub na określonych aktywach, na podstawie
endorsement (br.) — indos — zapis, w tym podpis, na odwrocie dokumentu, którego wierzyciel uzyskuje pierwszeństwo zaspokojenia swojego roszczenia
który zezwala na przeniesienie praw z tego dokumentu (am. indorsement). w wyniku niedotrzymania zobowiązania przez dłużnika (am. security interest in
enforceable — egzekwowalny — zdolny do stania się skutecznym (w oparciu specific assets; przed wprowadzeniem amerykańskiego zunifikowanego kodeksu
o przymus prawny). W przypadku umowy egzekwowalność oznacza także prawną handlowego (UCC) określane jako: chattel mortgage).
możliwość zmuszenia strony umowy do jej wykonania. floating charge (br.) — obciążenie zmienne — form a zabezpieczenia
enforceable right— egzekwowalne praw o— prawnie chronione, egzekwowalne wierzytelności na aktywach dłużnika, których w artość może ulegać zmianie nawet
prawo przysługujące danej osobie. codziennie, jak np. akcje; ustanowienie zabezpieczenia pożyczki na majątku spółki
entry of appearance — zapowiedź udziału w rozprawie — pisemne ogółem, a nie na jakimś określonym składniku tego majątku (am. floating lien).
zgłoszenie zamiaru występowanie na rozprawie po stronie pozwanego, które foreseeability — przewidywalność — uzasadnione oczekiwanie możliwych
zawiera imię i nazwisko pozwanego, dane kontaktowe, jak również oświadczenie skutków określonego działania.
o nieuznawaniu roszczenia wraz z uzasadnieniem. 5
F-L
foreseeability rule — zasada przewidywalności — zasada, zgodnie z którą immaterial breach — nieistotne naruszenie umowy — naruszenie umowy,
uzyskanie odszkodowania możliwe jest jedynie wówczas, gdy można dowieść, po którym od strony nienaruszającej nadal wymaga się w ykonania jej zobowiązań
iż strona naruszająca umowę mogła w momencie podpisywania tej umowy umownych, jednakże naruszenie takie może stanowić podstawę do dochodzenia
racjonalnie przewidzieć możliwość wystąpienia szkody. odszkodowania.
form — form ularz — wzór dokumentu lub umowy z pustymi miejscami implied contract — domniemana umowa — umowa, której warunki nie zostały
do w ypełnienia. w sposób szczegółowy określone, lecz raczej są one domniemane na podstawie
formation — powstanie — czynność prawna powodująca zawarcie umowy. okoliczności.
fraud — oszustwo — świadome wprowadzenie w błąd lub zatajenie istotnego implied warranty — domniemana gwarancja — gwarancja, której sprzedawca
faktu w celu uzyskania korzyści. nie udzielił, ale która wynika z przepisów prawa; podobna jest do rękojmi w prawie
fraud in the inducement — oszukańcze nakłanianie — działanie polegające polskim.
na wprowadzaniu w błąd lub udzielaniu fałszywej informacji w celu skłonienia in rem (łac.) — odnośnie rzeczy — (w odróżnieniu do osoby).
osoby do zawarcia umowy. in the course of business— w toku działalności — rozumiane jako: zw ykły tryb
freehold estate— tytu ł prawny do nieruchomości bez ograniczeń czasowych prowadzenia działalności gospodarczej.
— tytuł prawny do nieruchomości, której okres prawa własności lub posiadania incidental beneficiary — przypadkowy beneficjent — osoba, co do której
nie jest określony. nie było założenia, że będzie czerpała korzyści z umowy i która nie jest również
friendly takeover — przyjazne przejęcie — sytuacja, w której spółka próbuje stroną takiej umowy. Osoba ta nie uzyskuje żadnych praw na podstawie takiej
nabyć inną spółkę za zgodą władz spółki, która ma być przejęta. umowy.
indefinite — nieokreślony — niejasny, niepewny, niesprecyzowany.
gain control — uzyskać kontrolę — uzyskanie uprawnień do kierowania spółką infringement — naruszenie — niedozwolone wykorzystanie materiału
lub posiadanie znaczącego wpływu na władze spółki. chronionego prawem autorskim, prawem patentowym lub prawem znaków
garnishment — dokonanie zajęcia majątku osoby trzeciej — 1 ) roszczenie towarowych.
z którym strona A (wierzyciel strony B) zwraca się do sądu o wydanie względem inheritance — spadek — mienie, którego własność jest przenoszona po śmierci
strony B (dłużnik strony A) będącej w posiadaniu majątku lub środków pieniężnych właściciela na osobę w yznaczoną jako spadkobierca.
(np. rachunek bankowy lub płace) należących do/się C (także dłużnik strony injunction — nakaz lub postanowienie — decyzja sądu nakładająca na daną
A), orzeczenia nakazującego B wydanie A majątku lub środków pieniężnych C, osobę obowiązek określonego działania lub zaniechania.
należnych wierzycielowi A; 2) procedura stosowana w postępowaniu sądowym injured party — strona pokrzywdzona — strona, która ucierpiała na skutek
opisana w pkt. 1 powyżej. naruszenia jej praw.
general creditor — wierzyciel nieuprzywilejowany — wierzyciel, który Inn of Court (br.) — jedno z czterech zrzeszeń barristerów; przynależność
nie posiada zastawu lub innego zabezpieczenia wierzytelności w stosunku do takiego zrzeszenia jest niezbędnym warunkiem prowadzenia praktyki
do majątku dłużnika (zwany również wierzycielem niezabezpieczonym). prawniczej jako barrister.
general damages (lub actual damages)— odszkodowanie ogólne— odszkodowanie insolvent — niewypłacalny — niezdolny do uregulowania swoich długów.
za udowodnione szkody. instrument — dokument — pisemny dokument w ywierający skutki prawne.
genuine occupational qualification (GOQ) — obiektywne kryteria zawodowe intangible property rights — prawa do rzeczy niematerialnych — prawo rzeczowe
— określone przypadki, w których płeć lub status małżeński m ogą stanowić lub roszczenie, których przedmiotem jest coś, czego nie można dotknąć lub
kryterium wymagane dla zatrudnienia. odczuć fizycznie.
global firm — firma globalna— firma prawnicza, która zatrudnia setki prawników intended beneficiary — zam ierzony beneficjent — osoba, co do której było
z całego świata. założenie, że będzie czerpała korzyści z umowy, pomimo że nie jest stroną takiej
good faith — dobra wiara — szczere przeświadczenie danej osoby, umowy. W rezultacie osoba ta nabywa uprawnienia do egzekwowania tej umowy.
że przestrzega ona obiektywnych standardów handlowych uczciwej transakcji. intent — zam iar — chęć działania w określony sposób.
good title — egzekwowalny tytuł prawny — istniejący tytuł prawny, wolny inter alia (łac.) — m iędzy innym i.
od obciążeń w postaci zastawów, roszczeń procesowych lub innych. ipso facto (łac.) — tym samym — na mocy samego faktu.
goods — tow ary — przedmioty majątku ruchomego, inne niż pieniądze (am. issue — wydawać, emitować — wydawać lub dostarczać coś oficjalnego.
słowa good można używać w liczbie pojedynczej). issued share cap ital— aktualny kapitał zakładow y— akcje spółki w posiadaniu
grantee — beneficjent przyznania czegoś — osoba, której przyznano prawo akcjonariuszy.
do majątku.
judge — sędzia — urzędnik publiczny, który rozpatruje sprawy i wydaje
hereditament — spadek, dziedzictwo — mienie, które może być przedmiotem orzeczenia w sądzie.
dziedziczenia; odnosi się również do nieruchomości ogółem. judge-m ade law (również case law, common law) — prawo precedensowe
High Court (br.) — sąd wyższego rzędu, rozpatrujący sprawy cywilne większej — zbiór praw oparty na decyzjach sądowych, w odróżnieniu od prawa opartego
wagi i apelacje od orzeczeń sądów hrabstw; (am.) Supreme Court to najwyższy na ustawach lub aktach normatywnych niższego rzędu.
sąd w jurysdykcjach stanowych. judgm ent lien — zastaw z mocy orzeczenia sądowego — zastaw ustanowiony
holder — posiadacz — osoba legalnie posiadająca znak towarowy. na majątku dłużnika, przeciwko któremu zapadł prawomocny wyrok, który
holder in due course (HDC) — osoba, która w dobrej wierze nabywa (zwykle nie został jeszcze wykonany.
za zapłatą) papier wartościowy, który może być przedmiotem dalszego obrotu. judicial lien — zastaw sądowy — zabezpieczenie wierzytelności uzyskane
holder of title — posiadacz tytułu prawnego — osoba, która posiada prawo w wyniku postępowania sądowego wszczętego przez wierzyciela w celu
do rozporządzania określoną rzeczą. zabezpieczenia w ierzytelności na majątku dłużnika.
holiday entitlement — uprawnienie do urlopu — prawo pracownika juris doctor (JD) (am.) — tytuł naukowy absolwenta w ydziału prawa (br. LL.B).
do wykorzystania płatnego urlopu wypoczynkowego. juvenile court — sąd dla nieletnich — sąd rozpoznający sprawy z udziałem
horizontal m erger — fuzja pozioma — połączenie dwóch lub więcej firm, dzieci poniżej określonego wieku.
które znajdują się na tym samym poziomie ekonomicznego łańcucha produkcji
i dystrybucji, np.: dwie hurtownie. lack of legal capacity — brak zdolności do czynności prawnych — brak
hostile takeover — wrogie przejęcie — sytuacja, w której spółka próbuje nabyć zdolności danej osoby do wstąpienia w stosunki umowne, pozywania innych lub
inną spółkę w brew jej woli. bycia samemu pozwanym.
law school (am.) — szkoła prawa — policencjacka szkoła oferująca kursy prawa
id est (i.e.) (łac.) — to jest w cel u uzyskania tytułu absolwenta wydziału prawa.
illegality of the subject matter — nielegalność przedm iotu umowy — lease — najem — umowa, zgodnie z którą prawo do użytkowania rzeczy lub
sytuacja, gdy przedmiot umowy jest niezgodny z prawem, czego konsekwencją zajmowania nieruchomości jest przekazywane innej osobie, zazwyczaj w zamian
6 jest brak możliwości egzekwowania takiej umowy na drodze sądowej. za określoną kw otą pieniężną (czynsz).
L-O
leasehold — nieruchomość nadana — nieruchomość, dla której w nadaniu m erg er— fuzja inkorporacyjna (łączenie się poprzez przejęcie) — połączenie
ustalono okres własności lub posiadania, lub dla której istnieje możliwość się dwóch spółek skutkujące rozwiązaniem przejmowanej spółki i przetrwaniem
ustalenia takiego okresu. spółki przejmującej.
legal entity — podmiot prawny — osoba fizyczna lub organizacja, która może merger regulation — przepisy dotyczące fuzji — ustawodawstwo, którego
zawierać umowy i jest odpowiedzialna za swoje działania oraz może być pozwana celem jest ograniczenie antykonkurencyjnej koncentracji sił rynkowych; dziedzina
o odszkodowanie. prawa, która stara się zapewnić, iż łączenie spółek nie wywoła skutków
legal opinion — opinia prawna — dokument, w którym prawnik przedstawia antykonkurencyjnych.
swoją interpretację przepisów prawnych odnoszących się do określonej sytuacji. m inority shareholder — akcjonariusz mniejszościowy — akcjonariusz, który
legal person — osoba prawna — podmiot prawa („sztuczna osoba'), utworzony posiada mniej niż połowę ogółu akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego
zgodnie z przepisami prawnymi, któremu przyznano prawa i obowiązki, i dlatego nie jest w stanie kontrolować działalności gospodarczej spółki.
np. korporacja. minutes — protokół — notatki lub zapisy z przebiegu obrad zgromadzenia.
Legal Practice Course (LPC) (br.) — kurs praktyki prawniczej — kurs, którego monopoly — monopol — organizacja lub grupa kontrolująca w pełni daną
ukończenie wymagane jest dla uzyskania uprawnień solicitora. Jest to pierwszy dziedzinę działalności gospodarczej, przez co pozbawia innych możliwości
etap do uzyskania tytułu solicitora (drugim etapem jest praktyka w charakterze działania w tej dziedzinie.
aplikanta solicitorskiego; ostatni etap to pomyślne ukończenie kursu zawodowych m onopoly right — prawo monopolu — wyłączne prawo wykonania,
umiejętności - Professional Skills Course). wykorzystania lub sprzedaży wynalazku.
licence (br. ) — licencja — zezwolenie lub upoważnienie do działania, które bez moot court — f ikcyjny sąd, przed którym studenci prawa występują
takiego zezwolenia byłoby nielegalne. W tym przypadku nie zachodzi nabycie w hipotetycznych sprawach sądowych.
jakichkolwiek praw rzeczowych (am. license). mortgage — hipoteka — przeniesienie tytułu prawnego do nieruchomości,
lien — prawo rzeczowe zbliżone do zastawu — prawo do rzeczy lub zajęcie często gruntu, na rzecz drugiej osoby jako zabezpieczenie spłaty długu.
rzeczy innej osoby dla zabezpieczenia zapłaty z tytułu zobowiązania; w prawie motion — wniosek — wystąpienie do sądu celem uzyskania postanowienia,
anglosaskim lien różni się od klasycznego zastawu (por. pledge), jednakże dla orzeczenia lub decyzji.
potrzeb niniejszego indeksu oba pojęcia traktowane są jak synonimy i tłumaczone naked debenture (br.) — niezabezpieczona wierzytelność — (am.
jako zastaw. debenture).
lien creditor — wierzyciel zastawniczy — wierzyciel, którego roszczenie negotiable — przenoszalny — możliwy do przeniesienia przez indos lub
jest zabezpieczone prawem zastawu. wręczenie.
life estate— dożywotnie użytkowanie nieruchom ości— prawo do użytkowania negotiable instruments (br.) — dokumenty przenoszalne — dokumenty
nieruchomości przekazane nabywcy tego prawa wyłącznie na okres jego życia. w formie pisemnej i podpisane, z których wynika niekauzalny obowiązek zapłaty
life tenant — użytkownik dożywotni — osoba, która osobiście lub na rzecz innej oznaczonej sumy pieniężnej na żądanie lub w oznaczonym terminie. Jako
osoby posiada prawo do użytkowania nieruchomości dożywotnio lub do końca przykłady można podać weksle trasowane, weksle własne, czeki bankowe lub
życia innej osoby. certyfikaty depozytowe (am. commercial paper).
liquidated damages (lub stipulated damages) — odszkodowanie umowne nemo dat ru le— reguła “nikt nie może dać tego, czego sam nie m a”— zasada
— odszkodowanie, którego w ysokość jest uzgodniona w umowie. stwierdzająca, że osoba nie może przekazać więcej niż posiada. Jeśli ktoś
liquidation — likwidacja — czynności po rozwiązaniu spółki, w wyniku których nie posiada tytułu do czegoś, to nie może przenieść takiego tytułu na inną osobę.
następuje sprzedaż całego majątku spółki, zaś w pływ y są przeznaczone na spłatę nominal capital (także: authorised capital) — nominalny kapitał zakładowy
długów. — ogólna suma akcji, jaką spółka może zaoferować swoim akcjonariuszom.
LL.B. (Legum Baccalaureus) (br.) — Bachelor of Laws — tytu ł absolwenta non-breaching p a rty — strona nienaruszająca u m ow y— strona umowy, która
wydziału prawa ( am. JD juris doctor). nie narusza lub działa zgodnie ze swoimi zobowiązaniami umownymi.
loan capital — kapitał pożyczkowy — forma długoterminowej pożyczki. non-consensual — niekonsensualny — nieuzgodniony lub niesformułowany
lockout — lokaut — uniemożliwienie osobom dostępu do budynku poprzez jego w umowie przez wszystkie strony.
zamknięcie, co powoduje, że pracownicy nie m ogą pracować. non-m onetary relief — niepieniężny środek ochrony prawnej — środek
lower court (lub court of first instance) — sąd niższej (pierwszej) instancji ochrony prawnej, przyznany przez sąd nie w formie pieniężnej lecz innej, np.:
— sąd, od którego orzeczeń służy apelacja do sądu wyższej instancji. w postaci zabezpieczenia, orzeczenia deklaratoryjnego, nakazu wykonania
umowy lub modyfikacji umowy.
magistrates' court (br.) — sąd pokoju — sąd najniższego szczebla o bardzo non-obvious— nieoczywist — cecha wynalazku, która czyni go nieoczekiwanym
ograniczonych kompetencjach. lub zaskakującym, lub różniącym się w dostateczny sposób od innych istniejących
maker — wystawca weksla własnego — osoba, która wystawia weksel własny. rzeczy. Jest to często wymóg dla uzyskania patentu.
market economy gospodarka rynkowa — system gospodarczy, który non-possessory — nieposesoryjny — rodzaj zabezpieczenia wierzytelności,
zezwala na swobodną wymianę dóbr i usług między producentami i konsumentami. na mocy którego dłużnik utrzymuje kontrolę nad rzeczą, ale jest ograniczony
W gospodarce rynkowej ceny i produkcja są w dużej mierze określane przez w tym, co może z nią uczynić.
podaż i popyt. Modelem przeciwstawnym dla gospodarki rynkowej jest centralne notice — zawiadomienie — dokument stanowiący zawiadomienie o fakcie,
planowanie i gospodarka nierynkowa. roszczeniu lub postępowaniu sadowym.
material breach — istotne naruszenie umowy — naruszenie umowy, które novation — nowacja — zastąpienie jednego zobowiązania nowym
jest na tyle znaczące, że strona nienaruszająca jest zwolniona ze swoich zobowiązaniem, tym samym unieważnienie starego zobowiązania.
zobowiązań umownych i może uzyskać odszkodowanie.
mechanic lien (lub mechanic's lien) — prawo zastawu na zabezpieczenie objects — cele — cele lub przedmiot działalności spółki.
zapłaty — zastaw na zabezpieczenie płatności za robociznę i materiały objects clause — klauzula określające cele spółki — rozdział umowy spółki
wykorzystane przy budowie l ub remoncie budynków albo innych budowli. wyszczególniający cele spółki.
memorandum of association (br.) — umowa/statut spółki — oficjalny obligee — uprawniony — osoba, której należy się prawo do czegoś.
dokument wyszczególniający istotne elementy spółki, w tym firmę, adres, obligor — zobowiązany — osoba zobowiązana wobec uprawnionego.
przedmiot działalności i władze spółki. Jest on jednym z dwóch podstawowych o ffe r— oferta— wykazanie zamiaru zawarcia umowy na określonych warunkach,
dokumentów, na podstawie których dokonywana jest rejestracja spółki (am. w rezultacie przyjęcia których przez drugą stronę dochodzi do zawarcia wiążącej
articles of incorporation). umowy.
merchant — kupiec — osoba zajmująca się zakupem i sprzedażą towarów dla offeree — adresat oferty — strona, której złożono ofertę.
zysku. offero r— oferent— strona, która okazuje zamiar zawarcia umowy na określonych
m erchantability — kupiecka gwarancja jakości — prawna gwarancja, że coś warunkach.
nadaje się do zwykłych celów, dla których jest używane; podobna do rękojmi oligopoly — oligopol — sytuacja rynkowa, w której tylko niewielka liczba firm
w prawie polskim. konkuruje pomiędzy sobą. 7
O-P
on n o tc e of the security interest — zawiadom iony o zabezpieczeniu w zależności od roli strony w danym etapie postępowania] - osoba, rozpoczynająca
wierzytelności — w sytuacji, gdzie istnieje zabezpieczenie wierzytelności postępowanie w danej instancji (występuje z powództwem lub wnosi apelację);
pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem, zawiadomienie następuje po doprowadzeniu por. plaintiff
do wzmocnienia tego zabezpieczenia (np. przez rejestrację w odpowiednim picketing — pikietowanie — demonstracja poza miejscem pracy, w której
rejestrze). osoby gromadzą się w celu uniemożliwienia innym osobom dostępu do budynku,
ordinance (am.) — zarządzenie — przepis lokalny (br. by-law). zazwyczaj jako próba skłonienia drugiej strony do spełnienia określonych żądań.
ordinary course of business — zw ykły tryb prowadzenia działalności Taka demonstracja jest często organizowana w czasie strajku.
gospodarczej. plaintiff — powód — osoba, która występuje z powództwem.
ordinary resolution (br.) — uchwała nie wymagająca kwalifikowanej pleading — pismo procesowe — oficjalne oświadczenie złożone w formie
większości głosów — uchwała uchwalana zw ykłą większością głosów pisemnej, przedstawiające stanowiska stron w danej sprawie (żądanie powoda
akcjonariuszy na dorocznym walnym zgromadzeniu. lub odpowiedź pozwanego).
ordinary shares (br.) — akcje zwykłe — akcje dające prawo głosu i prawo pledge — zastaw (klasyczny) — umowa wymagająca z reguły przeniesienia
do dywidendy, które są najbardziej powszechnym rodzajem akcji (am. common posiadania rzeczy stanowiącej zabezpieczenie długu l ub zobowiązania z dłużnika
shares). na wierzyciela lub osobę trzecią; również kolokwialne określenie rzeczy będącej
obciążonej prawem zastawu.
paralegal — m erytoryczny pracownik kancelarii bez uprawnień — osoba, pledgee — zastawnik — osoba, której przysługuje prawo zastawu l ub wierzyciel
która pomaga w pracy prawniczej, al e sama nie posiada uprawnień do prowadzenia w transakcji zabezpieczonej.
samodzielnej praktyki prawniczej. Należy zwrócić uwagę, że w Polsce słowem pledgor — zastawca — osoba, która obciąża swoją rzecz prawem zastawu lub
prawnik określa się wszystkie osoby, które ukończyły studia prawnicze, natomiast dłużnik w transakcji zabezpieczonej.
w krajach anglosaskich słowo lawyer jest często rozumiane wąsko i oznacza possessory — posesoryjne — rodzaj zabezpieczenia wierzytelności, które
wyłącznie prawnika posiadającego pełne uprawnienia zawodowe (qualified daje wierzycielowi prawo do posiadania/kontrolowania rzeczy obciążonej
lawyer), np.: solicitor lub barrister. zabezpieczeniem.
parallel behaviour — naśladownictwo — zachowywanie się w podobny predatory pricing — „drapieżna” polityka cenowa — ustalanie ceny towarów
sposób do innych; np. ustalanie cen na tym samym poziomie co konkurenci lub na niskim, często dumpingowym (tj. poniżej kosztów wytwarzania) poziomie
produkowanie towarów w podobnej ilości do innych firm w tej samej branży. w celu wyeliminowania konkurencji.
Parol Evidence— dowód z przesł uchania— zasada, że dowód z przesłuchania, pre-emption rights (br.) — prawo pierwokupu, tu rozumiane jako: prawo
który pozostaje w sprzeczności z warunkami umowy, nie może zmieniać, poboru — prawo akcjonariuszy do utrzymania proporcjonalnego udziału
interpretować lub negować warunków tej umowy, jeżeli była ona sporządzona we własności spółki przez nabycie akcji nowej emisji, w ilości proporcjonalnej
w formie pisemnej. do już posiadanych przez nich akcji, przed publicznym zaoferowaniem tych
party — strona — osoba lub podmiot zawierający umowę. nowych akcji (am. pre-emptive rights).
passage of title — przeniesienie tytułu — zmiana właściciela rzeczy. preference shares (br.) — akcje uprzywilejowane — akcje o szczególnych
passage of risk — przejście ryzyka — moment, w którym ryzyko uprawnieniach, np. uprzywilejowanie w uprawnieniach do dywidendy w stosunku
(np. uszkodzenia) przechodzi z jednej strony na drugą (i w związku z tym przenosi do akcji zwykłych; zazwyczaj jednak akcje uprzywilejowane nie dają prawa głosu
się również odpowiedzialność, np. za ubezpieczenie towarów). (am. preferred shares).
passing off — imitacja, plagiat — rodzaj nieuczciwej i nielegalnej konkurencji, price-fixing — sztuczna polityka cenowa — sposób ustalania ceny na towar,
polegającej na czynieniu czegoś, co opinia publiczna obiektywnie utożsamia sprzecznie z uwarunkowaniami podaży i popytu, a więc sprzecznie z zasadami
z działalnością kogoś innego, w rezultacie czego ten ktoś ponosi szkodę. wolnego rynku.
patent — patent — urzędowe nadanie wynalazcy wyłącznych praw w zakresie priority — pierwszeństwo — prawo egzekwowania roszczenia przed innymi.
wytwarzania, używania lub sprzedaży wynalazku w oznaczonym okresie czasu. priority creditor — wierzyciel uprzywilejowany — wierzyciel, który posiada
payee — tu: wierzyciel wekslowy — osoba, na rzecz której następuje zapłata pierwszeństwo w stosunku do innych wierzycieli lub posiada pierwsze roszczenie
z weksla. w stosunku do majątku dłużnika.
pecuniary compensation — odszkodowanie pieniężne — środek ochrony privity of contract — wyłączność stosunku umownego — wyłączność relacji
prawnej, który polega na rekompensacie szkody w formie odszkodowania prawnych pomiędzy stronami umowy.
pieniężnego. pro forma (łac.) — pro forma — dla zachowania wymogów formalnych,
penal law (lub criminal law) — prawo karne — dziedzina prawa zajmująca się pozorów.
przestępstwami, wymiarem kary, karami i środkami karnymi. pro rata (łac.) — proporcjonalnie.
penetrate the market — badać rynek — także: wchodzić na rynek. profit-and-loss account (br.) — rachunek zysków i strat — zestawienie
per annum (łac.) — przez/na rok. zawierające podsumowanie przychodów i kosztów spółki za dany okres (am.
per se (łac.) — sam przez się. profit-and-loss statement l ub income statement).
perfected— (udoskonalone) w zm ocnione— sytuacja, gdy wierzyciel podejmuje promisee — osoba otrzymująca przyrzeczenie — osoba, której złożono
czynności prawne, polegające na rejestracji lub innych zbliżonych działaniach, obietnicę lub zapewnienie, że coś zostanie uczynione lub zaniechane.
w celu wzmocnienia (w stosunku do pozostałych wierzycieli) zabezpieczenia promisor — przyrzekający — osoba składająca obietnicę lub zapewnienie,
swojej wierzytelności ustanowionego na rzeczy należącej do innej osoby; np.: że coś zostanie lub nie zostanie uczynione.
rejestracja zastawu w rejestrze zastawów. prom issory note — weksel własny — papier wartościowy, w formie ściśle
perfection of security — (udoskonalenie) wzmocnienie zabezpieczenia określonej przez prawo, podpisany przez wystawcę i zawierający bezwarunkowe
— podjęcie przez wierzyciela czynności prawnych, polegających na rejestracji lub przyrzecznie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniężnej osobie wskazanej
innych zbliżonych działaniach, w celu wzmocnienia zabezpieczenia rzeczowego na wekslu lub okazicielowi weksla.
swojej wierzytelności w stosunku do innych wierzycieli; np.: rejestracja zastawu punitive damages (lub exemplary damages) — odszkodowanie sankcyjne
w rejestrze zastawów. — odszkodowanie mające na celu ukaranie strony naruszającej umowę
performance — wykonanie, świadczenie — spełnienie zobowiązań za zachowanie, które jest naganne, np. za oszustwo; zbliżone do nawiązki
wymaganych przez umowę. w prawie polskim.
personal liability — odpowiedzialność osobista — sytuacja, w której osoba pupillage (br.) — praktyka u patrona — jednoroczna praktyka aplikanta
za swoje zobowiązania odpowiada swoim majątkiem osobistym. u partona, stanowiąca niezbędny warunek dla uzyskania uprawnień barristerskich,
personal property (w prawie precedensowym także: chattels) — majątek osobisty, którą rozpoczyna się po ukończeniu szkolenia dla aplikantów barristerskich (Bar
ruchomości — rzeczy ruchome (w odróżnieniu od nieruchomości), które m ogą być Vocational Course).
przedmiotem własności. pour (pur) autre vie — do końca życia drugiej osoby — prawa do majątku
petitioner (US) — wnioskodawca [odmiennie do procedury polskiej pojęcie przekazywane tylko na okres do końca życia określonej osoby, innej niż nabywca
8 to nie ogranicza się do postępowania nieprocesowego; rozumiane jest kontekstowo tych praw.
Q-S
quasi-security — quasi-zabezpieczenie — podobne do zabezpieczenia z tym, Sale of Goods A ct (br.) — ustawa o sprzedaży towarów — ustawa regulująca
że wierzyciel jest właścicielem rzeczy stanowiącej przedmiot zabezpieczenia, sprzedaż towarów w W. Brytanii.
natomiast rzecz znajduje się w posiadaniu dłużnika. W przypadku niedotrzymania sale of substantially all assets — zbycie wszystkich aktywów — forma
umowy przez dłużnika, wierzyciel może po prostu przejąć rzecz w swoje posiadanie. nabycia, zgodnie z którą sprzedawane są wszystkie lub praktycznie wszystkie
Służy ono temu samemu celowi co zabezpieczenie, ale nie jest zaliczane przez aktywa i pasywa.
prawo precedensowe do katalogu klasycznych zabezpieczeń. sale by sample — sprzedaż na podstawie próbki — sprzedaż na podstawie
quorum — kworum — liczba akcjonariuszy lub członków władz spółki, którzy próbki dostarczonej nabywcy przez sprzedawcę, dzięki której strony zakładają, iż
muszą być obecni na posiedzeniu władz spółki, aby je uznać za ważne i mogące pozostałe towary będą tej samej jakości co próbka.
skutecznie podejmować wiążące uchwały. security — zabezpieczenie — rzecz zastawiona w celu zabezpieczenia
spełnienia obietnicy lub spłaty pożyczki.
race relations— stosunki rasow e— społeczne, polityczne lub osobiste kontakty security agreement — umowa o zabezpieczenie — umowa, na podstawie
pomiędzy ludźmi o różnych odmiennych cechach fizycznych. której osoba obciąża składnik swojego majątku ograniczonym prawem
real property — nieruchomość — grunt i wszystko, co jest z nim trwale rzeczowym, ustanowionym na rzecz innej osoby jako zabezpieczenie wykonania
związane. zobowiązania.
reasonable reliance — obiektywnie uzasadnione zaufanie — poleganie security interest — prawo zabezpieczenia w ierzytelności — prawo rzeczowe
na umowie, która jest uważana za uczciwą, dobrze przemyślaną l ub sporządzona nabyte na podstawie umowy lub z mocy prawa w celu zabezpieczenia otrzymania
zgodnie ze zdrowym rozsądkiem. płatności lub wykonania zobowiązania.
reasonably prudent person (lub reasonable person) — obiektywnie serve (a document on someone) — doręczyć (dokument komuś) — doręczyć
ostrożna osoba — fikcyjna osoba, której hipotetyczne zachowanie wyznacza komuś dokument prawny (z którego wynika zazwyczaj konieczność stawienia się
standard należytej staranności przyjmowany w prawnej argumentacji w sprawach przed sądem lub zastosowania się do decyzji sądu).
0 odszkodowanie za szkody w yrządzone z winy nieumyśl nej. sex discrim ination — dyskryminacja płci — odmienne traktowanie, polegające
redundancy dismissal (br.) — zwolnienie za pracy w związku z redukcją zazwyczaj na przyznawaniu przywilejów jednym i odmowie tych przywilejów
zatrudnienia — rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem ze względu innym ze względu na płeć.
na likwidację jego stanowiska pracy (am. layoff). share consolidation (br.) — konsolidacja akcji — proporcjonalna wymiana
Registrar of Companies (br.) — kierownik rejestru handlowego — urzędnik aktualnych akcji spółki na mniejszą ilość akcji, o większej wartości nominalnej
odpowiedzialny za prowadzenie wykazu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością każdej z nich (am. reverse stock split).
zarejestrowanych w rejestrze spółek. share subdivision (br.)— podział akcji — wymiana starych akcji na wielokrotność
regulation — zarządzenie — zarządzenie stanowiące nakaz stosowania się nowych akcji w taki sposób, aby po wymianie akcjonariusze zachowali takie same
do określonych reguł lub zakazów. proporcje posiadanych akcji (am. stock split).
rejection — odrzucenie — odmowa przyjęcia oferty. Sherman Act (am.) — ustawa Shermana — ustawa federalna w USA uchwalona
release — zwolnienie — zwol nić osobę ze zobowiązania. w 1890 r., która zabrania ingerencji w odniesieniu do wolnej konkurencji i zmierza
relevant market — (ten konkretny, o który chodzi) rynek — obszar, na który do ograniczenia monopoli i trustów. Jakakolwiek umowa lub rozwiązanie, które
m ogą być nałożone skuteczne ograniczenia konkurencji. W analizach badających skutkowałyby ograniczeniem handl u, są zabronione na podstawie tej ustawy.
konkurencyjność wyróżnia się dwa rodzaje rynków: rynek danego produktu shrink-wrap contract — umowa na opakowaniu — umowa licencyjna lub
1rynek geograficzny. Ich określenie następuje w wyniku analizy rynku, na którym umowne warunki, zamieszczone na zewnętrznym opakowaniu danego towaru.
dane przedsiębiorstwo może podnieść ceny powyżej poziomu uznanego Konsument potwierdza akceptację w arunków umowy przez otwarcie opakowania.
za konkurencyjny, a pomimo to nie stać się niedochodowym. Często stosowane w przemyśle oprogramowania komputerowego.
reliance damages — odszkodowanie związane z poleganiem na zawartej sic (łac.) — tak.
umowie — odszkodowanie za szkody poniesione przez powoda w związku z jego single European market — jednolity rynek europejski — utworzony
oczekiwaniami, że umowa zostanie wykonana. na podstawie Jednolitego Aktu Europejskiego, który wszedł w życie z dniem 1
rem ainderm en— beneficjent pozostałości majątku — osoba, która nabyła tytuł stycznia 1993 r.; trzon procesu europejskiej integracji gospodarczej, obejmującego
do tej części majątku pozostawionego przez zmarłego dożywotniego użytkownika, znoszenie przeszkód w swobodnym przepływie towarów, usług, osób i kapitału
która nie została przekazana spadkobiercom w testamencie. pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
remedy — środek ochrony prawnej — środek zapobiegający, naprawiający lub small-claims court — sąd ds. drobnych roszczeń — sąd rozpatrujący
kompensujący naruszenie prawa. roszczenia z powództwa cywilnego do ograniczonej kwoty pieniężnej.
respondent — pozwany — por. defendant. sole practitioner — prawnik prowadzący jednoosobową kancelarię —
restitution damages — odszkodowanie restytucyjne — odszkodowanie, które prawnik, który wykonuje swój zawód w formie jednoosobowej kancelarii.
jest równe sumie pieniężnej, jaką strona naruszająca otrzymała na podstawie solicitor (br.) — solicitor [ze względu na różnice systemowe nie zaleca się
naruszonej umowy. tłum aczenia anglosaskich prawniczych tytułów zawodowych na język polski]
right — prawo (jako uprawnienie) — uznane przez prawo i prawnie chronione — prawnik uprawniony do prowadzenia doradztwa prawnego i przygotowywania
uprawnienie. dokumentów prawnych.
right of fair use (am.) — prawo uczciwego użytkownika — argument solo practice — jednoosobowa kancelaria — kancelaria z tylko jednym
strony pozwanej w związku z powództwem o naruszenie prawa autorskiego prawnikiem.
w przypadku, gdy zgoda artysty nie jest wymagana tak długo, jak wykorzystanie solvent — w ypłacalny — zdolny do regulowania swoich długów.
jego dzieła jest umiarkowane lub mieści się w rozsądnych granicach (najbliższym special damages (także: consequential damages) — odszkodowanie
ekwiwalentem jest koncepcja uczciwego postępowania / uczciwej transakcji (fair za szkody specyficzne dla danej sytuacji — odszkodowanie przyznawane
dealing) stosowana w W. Brytanii; jednakże pojęcie fair dealing jest bardziej za szkody będące konsekwencją konkretnego czynu niedozwolonego lub
restrykcyjne niż doktryna uczciwego użytkowania (doctrine of fair use) przyjęta konkretnych, specyficznych okoliczności.
w USA i, aby obrona była skuteczna, sposób użytkowania musi mieścić się special resolution — uchwała wymagająca kwalifikowanej większości
w jednej z określonych enumeratywnie kategorii). głosów — uchwała w sprawie najważniejszych decyzji spółki (takich jak
rights issue — oferta nabycia akcji nowej emisji zgodnie z prawem zmiana umowy spółki lub obniżenie kapitału zakładowego) podjęta na walnym
poboru — oferta nabycia akcji spółki nowej emisji skierowana do jej aktualnych zgromadzeniu, zapadająca kwalifikowaną większością, zazwyczaj 75% głosów.
akcjonariuszy, w ilości proporcjonalnej do już posiadanych przez nich akcji. specific performance — przymusowe wykonanie umowy — sytuacja, w której sąd
nakazuje stronie naruszającej, aby wykonała swoje zobowiązania umowne.
salaried partner — wspólnik etatowy — młodszy wspólnik; osoba, która statute — ustawa — akt normatywny w formie pisemnej ustanowiony przez organ
jest wspólnikiem prawniczej spółki osobowej, ale otrzymuje regularną pensję ustawodawczy, jak np. parlament, w odróżnieniu od prawa stanowionego przez
zamiast udziału w zysku (jak equity partner). sądy.
9
S-W
Statute of Frauds — ustawa o oszustwach — ustawa stanowiąca, że niektóre transfer — przekazanie — przekazanie lub przeniesienie rzeczy lub prawa
rodzaje umów dotyczące na przykład gruntów, przyrzeczenia zawarcia małżeństwa na inną osobę w jakikolwiek sposób.
i sprzedaży towarów o wartości przekraczającej określonąsum ę pieniężnązostaną tribunal — trybunał — ciało posiadające uprawnienia sądowe lub quasi-sądowe.
uznane za nieważne, o ile nie są sporządzone w formie pisemnej i podpisane tru s t— zarząd pow ierniczy— konstrukcja prawna stosowana wobec odłożonych
przez obydwie strony. Taka ustawa została po raz pierwszy uchwalona w Anglii środków pieniężnych lub majątku danej osoby lub spółki, zarządzanych na ich rzecz
w 1677 r. i służy jako w zór dla ustaw amerykańskich. przez inną osobę lub spółkę. W USA trusty są połączeniami przedsiębiorstw
statutory form s — formy ustawowe — form y wymagane przez prawo. w celu uzyskania pozycji monopolistycznej.
statutory lien — zastaw ustawowy — ustawowe zabezpieczenie w ierzytelności trustee — powiernik — osoba, która posiada coś w zarządzie powierniczym
powstałych ze stosunków gospodarczych pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem. sprawowanym na rzecz innej osoby.
stipulated damages — odszkodowanie umowne — por. liquidated damages. trustee in bankruptcy — syndyk masy upadłości — osoba wyznaczona
subject m atter— przedm iot— rzecz będąca przedmiotem świadczenia umownego. do prowadzenia spraw upadłego.
submit — złożyć (dokument) — dostarczyć dokument (w sposób prawnie trustee in sequestration — zarządca sekwestrowy — osoba wyznaczona
przewidziany) w celu podjęcia decyzji przez inne osoby. do prowadzenia spraw związanych z majątkiem innej osoby do momentu ustalenia
subscriber— subskrybent— osoba, która nabyła akcje spółki na podstawie umowy, przez sąd prawa własności do tego majątku.
sui juris (łac.) — swoim prawem — zdolny wykonywać własne uprawnienia. trustee under a deed of arrangement — zarządca w ramach układu
z w ierzycielam i— osoba upoważniona w układzie z wierzycielami do prowadzenia
takeover bid (br.)— oferta przejęcia— złożona przez spółkę oferta nabycia po cenie spraw majątkowych i spraw osoby niewypłacalnej w okresie spłaty długów
minimalnej pakietu kontrolnego akcji innej spółki z prawem głosu (am. tender offer).
i zaspokajania roszczeń wierzycieli.
tangible chattel — ruchomość — majątek, inny niż grunt, który można dotknąć
trustee under a trust of deed — powiernik tytułu własności nieruchomości
lub poczuć fizycznie. — osoba, która jest w posiadaniu tytułu prawnego do nieruchomości innej osoby,
target — cel — spółka, która jest przedmiotem próby przejęcia.
która zastawiła tę nieruchomość jako zabezpieczenie pożyczki.
tax lien — zastaw podatkowy — zastaw powstały z mocy prawa na majątku
trustbuster (am.) — urzędnik do walki z trustami — osoba, która zwalcza trusty
dłużnika w wyniku zaległości podatkowych. antykonkurencyjne; często jest to urzędnik władz federalnych.
tenem ent — nieruchomość dzierżawiona — majątek będący przedmiotem
dzierżawy np. grunt (prawo posiadania i użytkowania przez dzierżawcę gruntu ultra vires (łac.) — przekraczający kompetencje — nieupoważniony, osoba
będącego w łasnością innej osoby). wykraczająca poza udzielone jej uprawnienia.
term of years — czas określony — ustalony okres, na który przyznano tytuł unauthorised use — nieuprawnione wykorzystanie — sprzedaż, udzielenie
prawny do nieruchomości. licencji lub inna transakcja z zakresu praw autorskich, zwłaszcza w celu
termination of employment — rozwiązanie stosunku pracy — zakończenie osiągnięcia korzyści majątkowej, przeprowadzona bez upoważnienia osoby
okresu pracy lub zatrudnienia. posiadającej prawa autorskie.
term s and conditions of employment — warunki i zasady zatrudnienia — undertakings (br.) — przedsięwzięcia (gospodarcze), przedsiębiorstwa
określony czas, na jaki osoba jest zatrudniona oraz inne warunki stosunku pracy. — przedsiębiorstwo, spółka l ub grupa spółek (am. business, firm l ub enterprise).
third-party beneficiary — osoba trzecia jako beneficjent — osoba, unfair dismissal — bezpodstawne zwolnienie — niesłuszne rozwiązanie
która nie jest stroną umowy, jednakże z niej korzysta i przysługuje jej prawo umowy o pracę z pracownikiem. O kwalifikacji zwolnienia jako bezpodstawne
do egzekwowania tej umowy. decyduje odpowiedź na pytanie czy pracodawca zwalniając pracownika działał
third-party beneficiary contract — umowa na rzecz osoby trzeciej jako w sposób obiektywnie uzasadniony.
beneficjenta — umowa przewidująca przyznanie praw i obowiązków osobie Uniform Commercial Code (UCC) (am.) — jednolity kodeks handlowy
trzeciej, która nie jest stroną umowy. — ustawa harmonizująca przepisy o sprzedaży i transakcjach handlowych
tie-in arrangement (również: tying arrangem ent, tied arrangement) we wszystkich stanach USA.
— transakcja wiązana — nabywca może zakupić towar pod warunkiem United Nations Convention on the Contracts for the International Sale
jednoczesnego nabycia również innego towaru. Towar, który nabywca pierwotnie of Goods Act (CISG) — Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie
pragnie nabyć jest nazywany towarem wiążącym (tying produkt), zaś drugi towar, umów na podstawie ustawy o międzynarodowej sprzedaży towarów —
do którego nabycia jest zmuszony wraz z pierwszym, nazywany jest towarem konwencja Narodów Zjednoczonych ustalająca zasady obowiązujące w umowach
związanym (tied produkt). Transakcje takie m ogą dotyczyć również usług. międzynarodowej sprzedaży towarów.
title — tytuł prawny — prawo kontrolowania i rozporządzania majątkiem lub usufruct — użytkowanie — prawo użytkowania przez określony czas rzeczy
prawo własności do majątku. będącej w łasnością innej osoby, która później ma być zwrócona właścicielowi
to the bearer of — na okaziciela — wyrażenie oznaczające, że kwota pieniężna w stanie niepogorszonym, za wyjątkiem zużycia będącego następstwem
z weksla l ub z czeku należna jest każdemu posiadaczowi takiego dokumentu. prawidłowego użytkowania.
to the order of — na zlecenie — wyrażenie wskazujące osobę, na rzecz której versus (vs. lub v.) (łac.) — przeciwko.
należy dokonać zapłaty kwoty pieniężnej z weksla l ub z czeku. vertical m erger — fuzja pionowa — połączenie dwóch lub więcej firm
tort — czyn niedozwolony przez prawo precedensowe — czyn niedozwolony działających na różnych poziomach ekonomicznego łańcucha produkcji
przez prawo precedensowe, popełniony w relacjach pomiędzy osobami i dystrybucji, na przykład producent i dystrybutor.
fizycznymi, za który prawo precedensowe przewiduje odszkodowanie lub/i inny vest — przyznać — 1 ) przekazać komuś pełny tytuł własności, 2 ) przekazać
środek ochrony prawnej. osobie natychmiastowo skuteczne stałe prawo.
trade m ark (br.) — znak towarowy — słowo, zwrot lub symbol stosowane przez videlicet (viz.) (łac.) — mianowicie.
producenta l ub sprzedawcę w cel u odróżnienia jego w yrobów od innych wyrobów voluntary liquidation (UK) — likwidacja dobrowolna — zakończenie
(am. trademark). działalności gospodarczej spółki na podstawie uchwały wspólników spółki (am.
trade secret — tajemnica handlowa — receptura, metoda, procedura, itp., dissolution lub winding-up).
które są utrzymywane w tajemnicy i wykorzystywane wyłącznie przez jedną firmę
w arranty of title — gwarancja tytułu prawnego — gwarancja, że sprzedawca
w celu utrzymania przewagi konkurencyjnej.
posiada tytuł prawny do sprzedawanej rzeczy oraz że rzecz ta nie jest obciążona
trade union (br.) — związek zawodowy — stowarzyszenie pracowników
zastawem lub innymi obciążeniami poza tymi, które zostały ujawnione
utworzone dla wspierania wzajemnych interesów w zakresie zatrudnienia,
i że przeniesienie tytułu własności do rzeczy jest prawnie skuteczne.
np. czas pracy, płace, warunki itp. (am. labor union).
winding-up — likwidacja — proces zakończenia działalności gospodarczej
trainee solicitor (br.) — aplikant solicitorski — osoba odbywająca praktykę
poprzez uregulowanie zobowiązań oraz podział lub sprzedaż aktywów.
u patrona, w ym aganą dla zdobycia uprawnień solicitora. Jest to drugi etap
writ — wezwanie — dokument informujący daną osobę, iż będzie brać udział
do uzyskania tytułu solicitora (następuje on po ukończeniu kursu praktyki
w postępowaniu sądowym i zawierający instrukcje, co ona musi zrobić.
prawniczej (Legal Practice Course), a ostatnim etapem jest pomyślne ukończenie
written resolution — pisemna uchwała — wyrażone na piśmie oświadczenie
kursu zawodowych umiejętności - Professional Skills Course).
woli lub opinia ustalona na zgromadzeniu.
Plac Przymierza 6
03-944 Warszawa
Tel/Fax (0 22) 826 97 49

You might also like