Untitled

Spis treści
WPROWADZENIE Sukces to cele 7

ROZDZIAŁ 1. Zaczynamy - uwolnij swój potencjał 11
ROZDZIAŁ 2. Przejmij kontrolę nad swoim życiem 21
ROZDZIAŁ 3. Sprecyzuj swoje wartości 33
ROZDZIAŁ 4. Zastanów się nad swoimi przekonaniami 43
ROZDZIAŁ 5. Stwórz swoją własną przyszłość 55
ROZDZIAŁ 6. Wyznacz swoje prawdziwe cele 63
ROZDZIAŁ 7. Wyznacz swój zasadniczy sens 77
ROZDZIAŁ 8. Zacznij od początku 85
ROZDZIAŁ 9. Wyznacz sobie cele finansowe i je osi ągnij 97
ROZDZIAŁ 10. Zostań ekspertem w swojej dziedzinie 109
ROZDZIAŁ 11. Popraw swoje życie rodzinne oraz relacje z innymi 125
ROZDZIAŁ 12. Pracuj nad swoim zdrowiem 139
ROZDZIAŁ 13. Monitornj postępy 15 1
ROZDZIAŁ 14. Usuń przeszkody 16 1
ROZDZIAŁ 15. Otaczaj się odpowiednimi lud źmi 175
ROZDZIAŁ 16. Sporządź plan działania 185
ROZDZIAŁ 17. Mądrze organizuj swój czas 197
6 CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
ROZDZIAŁ 18. We1yfikuj swoje cele każdego dnia 21 1

ROZDZIAŁ 19. Nieustannie wizualizuj swoje cele 223
ROZDZIAŁ 20. Aktywuj swoją nadświadomość 23 7
ROZDZIAŁ 21. Nie poddawaj się, dopóki nie osiągniesz sukcesu 247
WNIOSKI Zacznij działać już dziś 267
B1ian Tracy: Prelegent, autor książek, trener 271
O autorze 272
WPROWADZENIE
Sukces to cele
itam w drngim wydaniu książki Sukces tu i teraz. Pie1wsze wy-

W danie ukazało się w 2003 roku i rozeszło się w setkach tysięcy
egzemplarzy, a książka doczekała się tłumaczefl na ponad dwadzie-
ścia języków. Okazała się największym w hist01ii bestsellerem po-
święconym osiąganiu celów.
Postanowiłem napisać ją od nowa i uaktualnić, aby stała się jeszcze
bardziej przydatna i by pozwalała szybciej osiągać rezultaty w tych jal<Że
niepewnych gospodarczo czasach. Od deski do deski przeczytały ją trzy
kobiety, profesjonalnie zajmujące się pisaniem i k1ytyką literacką -
przeds tawiły później wiele cennych uwag, dzięki któ1ym książka mogła
się s tać bardziej pomocna dla szerszego grona ludzi. C hciałbym za-
tem podziękować Kathe1ine Armstrong, Sarze Jane Hope oraz Janice
Rutledge za ich dociekliwość i wniesiony wkład. Dzięki ich wsparciu
nowe wydanie tej książki jest niepomiernie lepsze.
Chciałbym złożyć szczególne podziękowania mojemu przyjacielowi
i współpracownikowi Cordowi Cooperowi, któ1y przeczytał maszyno-
pis, a na stępnie wprowadził w nim szereg poprawek, pisząc niektóre
fragmenty od nowa i dodając nieco nowego mate1iału. Generalnie rzecz
biorąc, dzięki jego staraniom całość jest bardziej przys tępna i łatwiej się
ją czyta.
Niniejsza k siążka powstała z myślą o ludziach ambitnych, którzy
chcą szybciej wysforować się przed innych. Jeżeli właśnie o tym my-
ślisz, ta książka jest dla Ciebie. Pomysły opisane na kolejnych stro-
nach oszczędzą Ci wielu lat ci ężkiej pracy nad osiąganiem najważ
niejszych dla Ciebie celów.
s CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Przemawiałem już ponad pięć tysięcy razy w pięćdziesięciu czte-

rech krajach do grnp słuchaczy liczących nawet po dwadzieścia pięć ty-
sięcy osób. Moje seminalia i odczyty różniły się od siebie pod wzglę
dem czasu tlwania - czasami tlwały pięć minut, a kiedy indziej pięć
dni. Za każdym razem koncentrowałem się na tym, aby przekazać
odbiorcom swoje najlepsze pomysły na dany temat.
Wypowiadałem się już wielokrotnie na niezliczone tematy. Gdy-
bym miał teraz pięć minut na wystąpienie przed Tobą i przekazanie
tylko jednej myśli, k tóra miałaby Ci pomóc w odniesieniu sukcesów,
powiedziałbym rzecz następującą: „Spisz swoje cele, opracuj plan ich
osiągania i dąż do tego każdego kolejnego dnia".
Postępuj zgodnie z tą radą, a dojdziesz do wniosku, iż nigdy wcze-
śniej nie otrzymałeś cenniejszej wskazówki. Od wielu absolwentów
uczelni wyższych miałem okazję usłyszeć, że ta prosta rada okazała się
dla nich cenniejsza niż czte1y lata studiów. To właśnie ta wskazówka
odmieniła moje życie, a potem życie wielu milionów innych ludzi.
Może odmienić także Twoje.
Punkt zwrotny
Jakiś czas temu w Chicago doszło do spotkania grnpy ludzi sukcesu,
którzy chcieli wymienić się swoimi doświadczeniami życiowymi. Wszy -
scy byli milionerami lub multimilionerami. Wiele lat temu wszyscy
zaczynali od zera. Podobnie jak większość innych ludzi odnoszącyc h
sukcesy tal<Że oni zachowali pokorę i byli wdzięczni za to, co udało
im się osiągnąć, oraz za łaski, jakimi obdarowało ich życie.
Podczas dyskusji nad tym, dlaczego udało im się osiągnąć w życiu
tal< wiele, najmądrzejszy spośród nich wstał i powiedział, że jego zdaniem
„sukces to cele, a reszta to tylko komentarz". Po dłuższej chwili zastano-
wienia pozostali uczestnicy spotkania zgodzili się z tym stwierdzeniem.
Twój czas i Twoje życie są cenne. Nie ma gorszego marnotrawstwa
czasu i życia niż poświęcanie wielu lat na dążenie do celów, które moż
na było osiągnąć w ciągu zaledwie kilku miesięcy. Realizując sprawdzo-
ny proces wyznaczania i osiągania celów, przedstawiony w tej książce,
może sz zyskać nadspodziewanie dużo w zaskalrująco krótkim czasie.
SUKCES TO CELE I 9
Tempo, w jakim będziesz piął się na szczyt, zadziwi Ciebie samego oraz
ludzi z Twojego otoczenia.
Podążaj za liderami, a nie za naśladowcami

Skorzystaj z przedstawionych tu prostych i praktycznych metod i tech-
nik, a w nadchodzących miesiącach i latach w krótkim czasie poko-
nasz drogę „od pucybuta do milionera". Możesz odmienić oblicze
swojej rzeczywistości, zastępując ubóstwo i frnstrację zamożnością
i s atysfakcją. Możesz osiągnąć znacznie więcej niż przyjaciele i człon
kowie Twojej rodziny - więcej nawet niż ktokolwiek, kogo znasz.
Wielokrotnie miałem okazję przekonać się, że przeciętnie inteli-
gentny człowiek, kiernjący się jasnymi celami, radzi sobie zdecydo-
wanie lepiej i działa znacznie skuteczniej niż geniusz, któ1y nie po-
trafi dokładnie s twierdzić, czego tak naprawdę chce.
Moja osobista deklaracja misji od wielu lat pozostaje niezmienna
i brzmi następująco: „Pomagać ludziom tak, aby osiągali cele szyb-
ciej, niż gdyby robili to bez mojej pomocy".
W niniejszej książce zawarłem skondensowaną wersję wszystkiego
tego, czego nauczyłem się na temat osiągania sukcesu i celów. Pos tę
pując zgodnie z kolejnymi krokami, które w niej opisałem, sam wy-
suniesz się na czoło stawki.
Do moich dzieci: ta książka ma być dla Was mapą drogową i prze-
wodnikiem, któ1y pomoże Wam dotrzeć z dowolnego miejsca w chwili
obecnej w dowolne miejsce w przyszłości. Do moich przyjaciół i czytel-
ników: napisałem tę książkę po to, aby zaoferować Wam sprawdzony
system, dzięki któremu możecie zwiększyć tempo zmian w swoim życiu.
Witam i zapraszam! Właśnie zaczyna się nowa, wspaniała przygoda.
ROZDZIAŁ 1.
Zaczynamy - uwolnij
swój potencjał
Najwspanialsze w świecie nie jest to, gdzie się znajdujemy,
ale dokqd zmierzamy.
- OLIVER WEN D ELL H OLMES
o naprawdę wspaniały czas, by żyć. Przed ludźmi kreatywnymi

T i zdeterminowanymi otwierają się dziś niemal nieograniczone
możliwości osiągania rozlicznych celów. Chociaż w Twoim życiu i w go-
spodarce raz bywa lepiej, a raz gorzej, wkraczamy właśnie w epokę
pokoju i zamożności, jal<iej historia do tej pmy nie znała.
Nie ma znaczenia, gdzie zaczynasz, ale jak kończysz

W wieku osiemnastu lat rzuciłem szkołę, nie ukończywszy naul<i.
Moja pie1wsza praca polegała na zmywaniu naczyń na tyłach małego
hotelu. Potem myłem samochody, a jeszcze później - podłogi jako
pracownik firmy sprzątającej. Przez l<ilka kolejnych lat wykonywałem
różne prace fizyczne, w pocie czoła zarabiając na utrzymanie. Szul<a-
łem pracy w tartal<ach i fab1ykach, na farmach i ranczach. Pracowa-
łem jako d1wal, a gdy kończył się sezon na wycinkę drzew, zatrnd-
niałem się przy kopaniu studni.
Pracowałem na budowie na dużych wysokościach oraz jalrn ma1y-
narz na nmweskim frachtowcu pływającym po północnym Atlantyku.
Częs to sypiałem w samochodzie lub w tanich wynajmowanych poko-
jach. W wieku dwudziestu trzech lat w okresie żniw wędrowałem
z miejsca na miejsce i pracowałem dmywczo na roli, spałem w stodole
na sianie i jadłem z rodzinami farmerów. Nie miałem wykształcenia,

niewiele umiałem, więc po zakończeniu żniw pozostawałem bez pracy.
Kiedy nie mogłem znal eźć kolejnego fizycznego zajęcia, zostałem
sprzedawcą pracującym wyłącznie za prowizję. Chodziłem w ciemno
od drzwi do drzwi, od biura do bima. Czasami przez cały dzień udało
mi się zawrzeć tylko jedną transakcję, która pozwalała opłacić pokój
na noc, dzięki czemu nie musiałem spać pod gołym niebem. Trndno
to uznać za wymarzony początek życia.
Dzień, w którym odmieniło się moje życie

Pewnego dnia wziąłem do ręki kartkę papiern i zapisałem na niej nie-
wyobrażalny cel: miałem zarabiać tysiąc dolarów miesięcznie jalrn
akwizytor. Złożyłem tę kartkę, gdzieś odłożyłem i nigdy więcej już jej
nie widziałem.
Trzydzieści dni później moje życie całkowicie się odmieniło. Po-
znałem wtedy technikę sprzedaży, która już w pie1wszym dniu stoso-
wania pozwoliła mi potroić dotychczasowe dochody. W tym samym
czasie właściciel zatrndniającej mnie firmy sprzedał swoje udziały
pewnemu przedsiębiorcy, któ1y właśnie przybył do naszego miasta.
Dokładnie trzydzieści dni po tym, jal< spisałem swój cel na kartce, nowy
właściciel firmy poprosił mnie na stronę i zaproponował tysiąc dolarów
miesięcznie za prowadzenie działu sprzedaży i kształcenie innych sprze-
dawców w posługiwaniu się technikami, dzięki któ1ym sprzedawa-
łem wyraźnie więcej od nich. Przyjąłem tę ofertę i moje życi e już nig-
dy nie było takie jal< wcześniej .
W ciągu kolejnych osiemnastu miesięcy zmieniałem pracę dwukrot-
nie. Zaczynałem jako al<Wizytor, by potem zostać menedżerem sprzedaży
i kierować ludźmi, którzy sprzedawali w moim imieniu. W nowej firmie
zatrndniłem 95 sprzedawców i utworzyłem cały zespół ds. sprzedaży.
Niewiele wcześniej martwiłem się tym, za co kupię kolejny po siłek, a te-
raz chodziłem z portfelem pełnym dwudziestodolarowych banknotów.
Zacząłem uczyć moich sprzedawców, jal< spisywać cele na papierze
oraz jak skuteczniej sprzedawać. Praktycznie z dnia na dzień udało
im się zwiększyć poziom generowanych dochodów nawet dziesięcio
krotnie. Dziś wielu z nich jest milionerami, a nawet multimilionerami.
ZACZYNAMY - UWOLNIJ SWÓJPOTENUAŁ 13
Raz na wozie, raz pod wozem

Muszę jednak przyznać, że nawet po tym moje życie nie było jednym
długim pasmem sukcesów wiodących na szczyt. Zaliczyłem wiele wzlo-
tów i upadków, odnosiłem chwilowe sukcesy, ale również ponosiłem
porażki. Podróżowałem, żyłem i znalazłem zatrudnienie w dziewięt
nastu krajach. Nauczyłem się francuskiego, niemieckiego i hiszpań
skiego. Pracowałem w dwudziestu dwóch różnych dziedzinach.
Na skutek braku doświadczenia lub zwykłej głupoty zdarzało mi się
wydać lub stracić wszystko, co miałem. Musiałem wtedy zaczynać od
nowa - było tal< kilkakrotnie. Kiedy ponownie znajdowałem się w ta-
kiej sytuacji, siadałem nad kartką papieru i wyznaczałem sobie nowe
cele, posługując się metodami, które opiszę w kolejnych rozdziałach.
Po kilku latach wyznaczania i osiągania celów metodą prób i błę
dów postanowiłem w końcu zebrać w jeden system wszystko to, czego
się nauczyłem. Zestawiłem wszystkie pomysły i strategie w całość, dzię
ki czemu udało mi się zdefiniować metodę i proces wyznaczania ce-
lów - określiłem jego początek, środek i koniec. Zacząłem realizo-
wać ten proces każdego dnia.
W ciągu roku moje życie odmieniło się po raz kolejny. W styczniu
tego roku mieszkałem w wynajętym mieszkaniu z wynajętymi mebla -
mi. Miałem 35 tysięcy dolarów długu i jeździłem używanym samocho-
dem, któ1y miałem dopiero spłacić. W grudniu mieszkałem już we
własnym apartamencie wartym 100 tysięcy dolarów. Kupiłem również
mercedesa, spłaciłem wszystkie długi, a na moim koncie spoczywała
suma 50 tysięcy dolarów.
Wtedy zacząłem podchodzić do sukcesu naprawdę poważnie, zro-
zumiałem bowiem, że wyznaczanie celów ma olbrzymią moc. Zain-
westowałem setki, a może nawet tysiące godzin w naukę wyznaczania
i osiągania celów oraz łączyłem najlepsze pomysły, na jal<ie trafiałem,
w jeden kompletny proces, któ1y okazał się niezwykle skuteczny.
J(ażdy może tego dokonać

Kilka lat później zacząłem nag1ywać swoje warsztaty i seminaria na
kasety audio i wideo, aby również inni mogli korzystać z moich metod.
Do dziś wyszkoliłem na całym świecie setki tysięcy ludzi posługują

cych się różnymi językami.
W ten sposób przekonałem się, że moje pomysły sprawdzają się
wszędzie, dosłownie w każdym kraju, bez względu na wykształcenie,
doświadczenie czy pochodzenie ludzi.
Najwspanialsze jest jednak to, że dzięki tym pomysłom ja i wiele
tysięcy innych osób mogliśmy przejąć pełną kontrolę nad własnym
życiem. Regularne i systematyczne wyznaczanie celów pozwoliło nam
wy1wać się z ubóstwa i rozpocząć dostatnie życie, zapomnieć o fmstra -
cjach oraz zacząć się spełniać, ze1wać z miernym działaniem, a także
odnosić sukcesy oraz cze1pać z nich satysfal<cję. Ten system pomoże
również Tobie.
Stwórz swój własny świat

Bodaj największym darem cywilizacji jest potencjał um ysłu zdolnego
kształtować niemal wszystkie aspekty naszego życia. Dzieła ludzkich
rąk, które widzisz wokół siebie, s tanowią owoc myśli zrodzonej w gło
wie pewnej osoby - dopiero później ta myśl została urzeczywistniona.
Każdy element Twojego życia był najpie1w myślą, życzeniem, nadzieją,
marzeniem - Twoim lub cudzym. Myśli człowieka mają moc twór-
czą. Kształtują nasz świat i to, co się na nim dzieje.
Istotę wszystkich religii, systemów filozoficznych, teo1ii metafi -
zycznych, psychologii oraz temii sukcesu można sprowadzić do nastę
pującego stwierdzenia: Jesteś tym, o czym mys1isz przez większość czasu. Twój
świat zewnętrzny stanowi odzwierciedlenie Twojego świata wewnętrz
nego. Twój świat zewnętrzny, czyli to, czego doświadczasz na co dzień,
w znacznej mierze zależy od tego, o czym najczęściej myślisz. O czym -
kolwiek nieustannie myślisz, narodzi się to w Twojej rzeczywistości.
Tysiące ludzi odnoszących sukcesy zapytano, o czym myślą przez
większość swojego czasu . Najczęściej odpowiadali oni, że myślą o tym,
czego pragną, oraz o tym, jak to osiągnąć.
Osoby nieszczęśliwe i nieodnoszące sukcesów przez większą część
czasu myślą o tym, czego nie chcą. Najczęściej mówią o swoich proble-
mach i zmartwieniach, a tal<że wskazują winnych tej sytuacji, podczas
ZACZYNAMY - UWOLNIJ SWÓJPOTENUAŁ 15
gdy ludzie sukcesu koncentrnją swoje myśli i rozmowy na celach, które

najbardziej pragną osiągnąć. Przez większość czasu my ślą i mówią
o tym, czego najbardziej chcą.
Życie bez wyraźnie sprecyzowanych celów przypomina prowadze-
nie samochodu w gęs tej mgle. Możesz mieć najmocniejszy i najbardziej
zaawamowany technicznie samochód, a mimo to będziesz jechał po-
woli i zachowawczo, pokonując tylko krótkie odcinki nawet najlepszych
dróg. Wyznaczając precyzyjne cele, momentalnie rozwiewasz tę mgłę.
Możesz się skoncentrować i wykorzystać całą swoją energię i zdolności
do tego, czego naprawdę chcesz. Precyzyjnie wyznaczone cele pozwa-
lają Ci wcisnąć życiowy pedał gazu w podłogę i pomknąć ku temu,
czego pragniesz od życia.
Funkcja automatycznego znajdowania celów

Wyobraź sobie następujące ćwiczenie:
zdejmujesz gołębia pocztowego
z grzędy, wkładasz go do klatki, którą przyk1ywasz kocem. Następnie
wkładasz klatkę do kartonu i umieszczasz karton w zamkniętej kabi-
nie samochodu. Przejeżdżasz tysiąc kilometrów w dowolnym kiernnku.
Potem otwierasz karton, wyjmujesz z niego klatkę, zdejmujesz z niej
koc i wypuszczasz gołębia. Gołąb pocztowy wzlatuje w górę, zatacza
trzy okręgi, a potem bezbłędnie podąża w k:iernnku oddalonej o tysiąc
kilometrów grzędy. Żadne inne stworzenie na świecie nie dysponuje
tak nieprawdopodobną cybernetyczną funkcją znajdowania celów -
z wyjątkiem Ciebie.
Potrafisz dążyć do celu równie skutecznie jal< gołąb pocztowy, a po-
nad to dysponujesz czymś jeszcze bardziej fantastycznym. Jeśli wy-
znaczysz swój cel absolutnie precyzyjnie, nie musisz nawet wiedzieć, jak
go osiągnąć. Wystarczy, że określisz, czego dokładnie chcesz, a zaczniesz
nieomylnie do tego celu dążyć - j ed nocz e śnie Twój cel zacznie zbli-
żać się do Ciebie. Ty i Twój cel spotkacie się w odpowiednim miejscu
i odpowiednim czasie.
Dzi ęki temu nieprawdopodobnemu cybernetycznemu mechani-
zmowi zlokalizowanemu głęboko w naszych mózgach, prawie zaw-
sze osiągamy wyznaczone cele, jal<iekolwiek by były . Jeżeli chcesz
wrócić wieczorem do domu i pooglądać telewizję, jest niemal pewne,

że tak się właśnie stanie. Jeżeli Twoim celem jest prowadzić wspaniałe
życie w zdrowiu, szczęściu i bogactwie, cel ten najprawdopodobniej
zostanie osiągnięty. Funkcja znajdowania celów nie dzieli ich na lepsze
i gorsze, pod tym względem przypominamy nieco kompute1y. Funkcja
ta włącza się automatycznie i nieustannie pracuje nad tym, by dać Ci
to, czego chcesz - bez względu na to, jakie dane wejściowe podasz.
Natmy nie interesuje, jak ambitne cele sobie postawisz. Wyzna-
czaj małe cele, a Twój automatyczny mechanizm ich znajdowania
pomoże Ci właśnie takie cele osiągać. Ta sama zasada obowiązuje
w przypadku wielkich celów. Tylko od Ciebie zależy, o jal<ich celach
będziesz myślał przez większość czasu - to Ty określasz ich rozmiar,
zakres i stopień uszczegółowienia.
Dlaczego ludzie nie wyznaczają celów?

W tym kontekście nasuwa się celne pytanie: skoro mechanizm osią
gania celów jest automatyczny, dlaczego tal< niewielu ludzi wyznacza
na pi śmie precyzyjne, wymierne i ograniczone czasowo cele, nad któ -
1ych osiągnięciem mogliby pracować każdego dnia? To jedna z naj-
większych tajemnic życia. Moim zdaniem można wskazać czte1y po-
wody, dla któ1ych ludzie nie decydują się na wyznaczanie celów.
Sądzą, że cele nie są ważne

Po pie1wsze większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia celu.
Człowiek dorastający w domu, w któ1ym nie wyznacza się celów, lub
obracający się w środowisku, w któ1ym o celach się nie rozmawia ani się
ich nie ceni, najczęściej wchodzi w dorosłość i idzie przez życie z cał
kowitą nieświadomością tego, że umieję tność wyznaczania i osiąga
nia celów jest być może najistotniejszym z czynników kształtują
cych ich przyszłe losy. Rozejrzyj się wokół siebie. Ilu twoich znajomych
lub członków rodziny wyznacza sobie precyzyjne cele i stara się do nich
dążyć?
ZACZYNAMY - UWOLNIJ SWÓJ POTENUAŁ 17
Nie wiedzą, jak to robić

Drugim powodem, dla którego ludzie nie wyznaczają celów, jest brak
odpowiednich umiejętności. Co gorsza, wiele osób sądzi, że już wy-
znaczyło sobie cele. W rzeczywis tości jednak mają tylko szereg życze6
i marzeń, takich jak: „ być szczęśliwym", „dużo zarabiać", „wieść
szczęśliwe życie rodzinne".
Problem polega na tym, że to w ogóle nie są cele. To zwykłe fantazje
- wszyscy takie snujemy. Cel i życzenie to dwie zupełnie różne rzeczy.
Cel jest precyzyjny i konkretny, przybiera formę pisemną. Można go
szybko i łatwo zakomunikować drugiej osobie. Jest wymierny, dzięki
czemu wiemy, kiedy udaje się go osiągnąć.
Człowiek może ukończyć studia wyższe, nie wysłuchując w trak-
cie nauki nawet godzinnego wykładu na temat wyznaczania celów.
Można odnieść wrażenie, że ludzie decydujący o programach nauczania
w szkołach i na uczelniach zupełnie nie zdają sobie sprawy z tego, jak
istotną rolę wyznaczanie celów odgrywa na późniejszych etapach ży
cia. Oczywiście jeśli ktoś pojmie doniosłość wyznaczania celów dopiero
w dorosłym życiu (jak to miało miejsce w moim przypadku), do pewnego
momentu nie będzie miał poj ęcia, jak są one ważne we wszystkim,
co robi.
Obawiają się porażki
Trzecim powodem, dla którego większość ludzi nie wyznacza celów,

jest strach przed porażką. Porażka boli. Jest tmdna emocjonalnie, a cza -
sem również finansowo. Od czasu do czasu wszyscy ponosimy porażki.
Za każdym razem podejmujemy wówczas postanowienie, że w przy-
szłości będziemy zachowywać większą ostrożność i unikać tego ro-
dzaju potknięć. W konsekwencji wiele osób popełnia błąd polegający
na podświadomym sabotowaniu własnych wysiłków poprzez niewy-
znaczanie celów, które mogłyby w pewnych okolicznościach prowadzić
do porażki. W ten sposób przez całe swoje życie funkcjonują na zde-
cydowanie niższym poziomie efektywności, niż by mogli.
Boją się odrzucenia

Czwartym powodem, dla którego ludzie nie wyznaczają celów, jest
lęk przed odrzu ceniem. Ludzie obawiają się, że j eżeli wyznaczą sobie
jakiś cel i poniosą porażkę, zostaną skiytykowani, a może nawet wy-
śmiani przez innych. Właś nie dlatego, wyznaczając sobie cele, powi-
nieneś zachowywać je w tajemnicy. Nie mów o nich nikomu. Inni
powinni zob aczyć, co udało Ci się osiągnąć - nie musisz ich jednak
informować o tym z wyprzedzeniem. To, czego inni nie wiedzą, nie
może Ci zaszkodzić.
Dołącz do najlepszych 3 procent

W swojej książce zatytułowanej What They Don't Teach You at Haivard
Business School Mark McCormack opisuje badania, które przeprowa-
dzono na Ha1vardzie w latach 1979-1 989. W 1979 roku absolwentom
tam tejszego programu MBA zadano nas tępujące pytanie: „Czy wy-
znaczyłeś sobie precyzyjne cele na przyszłość, spisałeś je i sporządziłeś
plany ich osiągnięcia?".
Okazało się, że zaledwie 3 procent absolwentów dysponowało ce-
lami i planarni spisanymi na papierze. 13 procent badanych wyznaczyło
sobie cele, które jednak nie zostały spisane. Aż 84 procent nie wyzna-
czyło sobie żadnych konkretnych celów poza opuszczeniem szkoły i ko-
rzystaniem z w·oków lata.
W 1989 roku badacze dotarli do tej samej gmpy absolwentów.
Okazało się, że owe 13 procent osób, które wyznaczyły sobie cele, ale ich
nie spisały, zarabiało przeciętni e dwukrotnie więcej niż 84 procent
studentów, którzy nie wyznaczyli sobie żadnych celów. Największym
zaskoczeniem okazało się jednał< to, że gmpa 3 procent absolwentów,
którzy wyznaczyli sobie precyzyjne cele i je spisali, zarabiała prze-
ciętnie dziesięć razy więcej niż pozos tałe 97 procent osób. Jedyna różnica
między tymi gmpami dotyczyła precyzji w definiowaniu celów, które
ich członkowie wyznaczyli sobie po zalrnńczeniu nauki.
ZACZYNAMY - UWOLNIJ SWÓJ POTENUAŁ 19
Nie ma szczęścia bez celów

Earl Nightingale napisał kiedyś: „Szczęście to stopniowa realizacja pew-
nej wartościowej koncepcji lub celu".
Naprawdę szczęśliwy czujesz się tylko w tedy, gdy robisz postępy
- gdy krok po kroku zbliżasz się do czegoś, co jest dla Ciebie ważne.
Viktor Frankl, twórca logoterapii, stwierdził kiedyś, że największą
potrzebą istot ludzkich jest pragnienie poznania sensu życia, pozna-
nia celu, do którego można by dążyć.
Cele zapewniają nam takie właśnie poczucie sensu, wyraźne po-
czucie kiemnku, w któ1ym zmierzamy. Zbliżając się do osiągnięcia wy-
znaczonych celów, stajemy się silniejsi i szczęśliwsi. Mamy więcej ener-
gii i działamy skuteczniej. Czujemy się bardziej kompetentni i bardziej
pewni własnych możliwości. Każdy krok zbliżający do osiągnięcia
danego celu utwierdza nas w przekonaniu, że w przyszłości możemy
wyznaczać kolejne, jeszcze bardziej ambitne cele.
Dzisiaj obawy przed zmianami i troska o przyszłość stały się po-
wszechniejsze, niż były kiedykolwiek wcześ niej . Ogromną zaletą wy-
znaczania celów jest możliwość kontrolowania zmian zachodzących
w naszym życiu. Sf01mułowanie celów daje nam pewność, że w znacz-
nym stopniu sami decydujemy o tym, jakich zmian będziemy doświad
czać. Poprzez cele nadajemy znaczenie i sens wszystkiemu, co robimy.
Jedno z naj ważniej szych przesłań greckiego filozofa Arystotelesa
dotyczy myśli, że człowiek jest organizmem teleologicznym. Greckie
słowo teleos oznacza „osiągający cel" lub „osiągający sens". Alystoteles
uznał, że wszystkie ludzkie działania mają sens i cel. Jes teśmy szczęśliwi
tylko wtedy, gdy w jakiś sposób zbliżamy się do tego, czego pragniemy.
I tutaj właś nie pojawia się wielkie pytanie: Jal<ie cele sobie wyznaczyłeś?
Do czego dążysz? Gdzie chciałbyś dotrzeć i co chciałbyś osiągnąć?
Wszystko za leży od Ciebie

Kluczem do szczęścia w życiu jest wyznaczanie celów, codzienne dą
żenie do nich oraz ich ostateczne osiągnięcie. M echanizm wyznacza-
nia celów jest tak potężny, że już samo myślenie o celach przynosi Ci
szczęście - dzieje się to, jeszcze zamm wykonasz pie1wszy krok

na drodze do ich osiągnięcia.
Chcąc w pełni uwolnić swój potencjał, powinieneś wyrobić sobie
nawyk codziennego wyznaczania celów i codziennego ich osiągania
- aż do końca Twoich dni. Powinieneś osiągnąć niemal laserowe sku-
pienie, żebyś mógł zawsze myśleć i mówić o tym, czego chcesz, a nie
o tym, czego nie chcesz. Już teraz musisz postanowić, że staniesz się
organizmem dążącym do celów. Będziesz jak samonaprowadzający
pocisk lub gołąb pocztowy -bezbłędnie zmierzał w kierunku celów,
które są dla Ciebie ważne.
Nie ma lepszej gwarancji długiego, szczęśliwego, zdrowego i bogate-
go życia niż nieustanne dążenie do osiągania kolejnych rzeczy, któ1ych
naprawdę pragniesz. Precyzyjnie zdefiniowane cele pozwolą Ci uwolnić
potencjał zmierzania ku sukcesom w życiu osobistym i zawodowym.
Dzięki celom pokonasz każdą przeszkodę, a Twojej wizji przyszłości
nic nie będzie ograniczać.
Zaczynamy - uwolnij swój potencjał

l. Wyobraź sobie, że urodziłeś s ię z umiej ętnością osiągania wszel-
kich celów, jakie mógłbyś sobie wyznaczyć . Kim chciałbyś na-
prawdę być, co chciałbyś mieć i co robić?
2. Wskaż czynności, które dają Ci największe poczucie sensu życia.
Co możesz i powinieneś w tej kwestii zmienić?
3. Zastanów s ię nad swoim życiem zawodowym i osobistym. Spró-
buj zrozumieć, w jaki sposób Twoje dotychczasowe myślenie
kształtowało Twój świat . Co możesz i powinieneś zmienić?
4. Jeszcze dziś podejmij postanowienie, że będziesz myślał i mówił
tylko o tym, czego w życiu pragniesz, nie będziesz natomiast d eli-
berował nad tym, czego nie chcesz.
5. Określ cenę, którą będziesz musiał zapłacić, aby osiągnąć najważ
niejsze dla Ciebie cele, a następnie podejmij d ecyzję, że tę cenę
zapłacisz - że zaczniesz to robić od d zisiaj .
6. Wyobraź sobie, że sukces w osiąganiu wyznaczonych przez Ciebie
celów to rzecz pewna i że absolutnie nie masz s ię czego obawiać.
Jakie cele byś sobie wyznaczył?
7. Wskaż jedno działanie, które powinieneś podjąć natychmiast w re-
akcji na wnioski wyciągnięte z powyższego ćw iczenia.
ROZDZIAŁ 2.
Przejmij kontrolę
nad swoim życiem
Co do zasady czlowiek bardzo niewiele zawdzięcza swojemu
urodzeniu - człowiek jest tym, kim sam siebie uczyni.
- A LEXANDER GRAHAM BELL
wieku dwudziestu jeden lat nie miałem grosza przy duszy.

W Mieszkałem w małym, jednopokojowym mieszkaniu. Był śro
dek zimy, a ja pracowałem na budowie. Wieczorami nie bardzo mo-
głem wychodzić z domu (do miejsc, w któ1ych mógłbym się ogrzać),
bo na nic nie było mnie stać, miałem zatem dużo czasu na myślenie.
Pewnego wieczoiu si edziałem przy swoim małym stole kuchennym
i nagle doznałem olśnienia, które od mieniło moje życie. Niespodzie-
wanie uś'wiadolniłem sobie, że kształt reszty mojego życia zależy tylko
i wyłącznie ode mnie. Nikt mi nigdy nie pomoże i nikt nigdy nie przy-
będzie mi na ratunek.
Znajdowałem si ę tysiące kilometrów od rodzinnych stron i dawno
już postanowiłem, że tam nie wrócę. W tamtej chwili zrozumiałem,
że jeśli w moim życiu ma się coś' zmienić, to zmiana ta musi znaleźć
swój początek we mnie. Dopóki ja się nie zmienię, nie zmieni się nic
innego. Sam jestem odpowiedzialny za swoje życie.
Wielkie odkrycie
Do d ziś' pamiętam tamten moment. To było jak pie1wszy skok ze
spadochronem - jednocześnie przerażające i ekscytujące. Oto znala-
złem się na krawędzi życia .. . i postanowiłem skoczyć . Od tej chwili
wiedziałem, że to ja kiernję swoim życiem. Zrozumiałem, że jeśli moja

sytuacja ma się zmienić, najpie1w muszę zmienić się ja. Wszystko
zależało ode mnie.
Później przekonałem się, że moment przyjęcia na siebie odpowie-
dzialno ści za własne życie to olbrzymi skok z dzieciństwa w doro-
słość. Wielka szkoda, że większość ludzi nigdy tego nie robi. Spotkałem
bardzo wiele osób po czterdziestce czy po pięćdziesiątce, które wciąż
narzekają, skarżą się na przykre doświadczenia z przeszłości i z1zucają
odpowiedzialność za swoje problemy na innych bądź na zewnętrzne
okoliczności. Wielu ludzi nadal ma pretensje, że jedno z ich rodziców
coś zrobiło lub czegoś nie zrobiło - im lub dla nich - trzydzieści lub
czterdzieści lat temu. Tacy ludzie są więźniami przeszłości i nie po-
trafią się od niej uwolnić.
Twój największy wróg

Największym wrogiem sukcesu i szczęścia są wszelkiego rodzaju ne-
gatywne emocje, które hamują Cię, męczą i odbierają Ci całą radość życia.
Od zarania dziejów wy1ządziły pojedynczym ludziom i całym społeczeń
stwom więcej k rzywd niż wszystkie histo1yczne plagi razem wzięte.
Jeżeli chcesz być naprawdę szczęśliwy i odnosić wielkie sukcesy,
jednym z Twoich najważniejszych celów powinno być uwolnienie się
od negatywnych emocji. Na szczęście postulat ten można bez pro-
blemu zrealizować, wystarczy tylko dowiedzieć się, jal< to zrobić.
Negatywne emocje, czyli strach, użal anie się nad sobą, zawiść, za-
zdrość, poczucie, że jest się gorszym, czy wreszcie gniew, na ogół stano-
wią skutek oddziaływania czterech czynników. Kiedy je zidentyfikujesz
i wyelilninujesz ze swojego myślenia, automatycznie znikną z niego
również wszelkie negatywne emocje, a ich miejsce zajmą emocje po-
zytywne, talde jal< Iniłość, spokój, radość czy entuzjazm. Całe Twoje ży
cie zlnieni się na lepsze - może się to stać w ciągu kilku minut, a na -
wet kilku sekund.
PRZEJMIJ KONTROLĘ NAD SWOIM ŻYCIEM I 23
Przestań uzasadniać swoje zachowanie

Pie1wszą z czterech podstawowych przyczyn odczuwania negatyw-
nych emocji jest uzasadnianie. Możesz podtrzymywać negatywne na-
stawienie tak długo, jak długo będziesz w stanie uzasadnić taką pmta-
wę przed sobą i innymi ludźmi - jak długo będziesz mógł zasłonić
się gniewem lub zdene1wowaniem. Właśnie dlatego ogarnięci gnie-
wem ludzie nieustannie rozwodzą się na temat swoich negatywnych
emocji i próbuj ą je tłumaczyć. Jeżeli jednak nie zdołasz uzasadnić
swojej negatywności, nie będziesz mógł odczuwać gniewu.
Weźmy na przykład osobę, która ze względu na spowolnienie go-
spodarcze i spadające przychody firmy traci pracę. Takie sytuacje
zdarzają się ciągle i prędzej czy później każdego z nas mogą dotknąć.
Ofiara takiej sytuacji wścieka się jednak na swojego szefa, któ1y tę
decyzję podjął. Zaczyna wtedy uzasadniać swój gniew, wymyślając ko-
lejne argumenty, z któ1ych wynika, że została niesprawiedliwie zwol -
niona. Determinacja może skłonić taką osobę do wstąpienia na drogę
sądową lub podjęcia innego rodzaju próby wyrównania rachunków
z firm ą. Dopóki będzie ona usprawiedliwiać swoje negatywne emocje
wobec byłego szefa i firmy, emocje te zachowają kontrolę nad jej za -
chowaniem i będą wypełniać większą część jej życia i myśli.
Kiedy jednak powie sobie: „ C óż, zostałem zwolniony. To się zdarza.
Nie można odbierać tego osobiś'cie. Ludzie tra cą pracę na okrągło.
Zapewne najlepiej będzie, jak zacznę szukać nowej pracy" , negatywne
emocje natychmiast znikną. Zwolniony pracownik uspokoi się, za-
cznie jasno myś'leć i skoncentiuje się na swoim celu oraz działaniach,
które może podjąć, aby znaleźć nową pracę. Gdy tylko przestanie tłu
maczyć swoje zachowanie, zacznie myśleć bardziej pozytywnie i sku-
teczniej działać.
Nie racjonalizuj, nie szukaj wymówek

Diugą przyczyną negatywnych emocji jest racjonalizacja - polega ona
na próbie znalezienia „społecznie akceptowanego uzasadnienia dla
zachowania, które w n01malnych okolicznościach społecznie uważa się
za niedopuszczalne".
Racjonalizujesz, ponieważ starasz się coś usprawiedliwić lub po-

kazać w korzystnym świetle swoje zachowanie, z powodu którego masz
wyrzuty sumienia lub które czyni Cię nieszczęśliwym. Tłumaczysz takie
postępowanie, znajdując wyjaśnienie, które wydaje się spójne (choć tal<
naprawdę wiesz, że prawdopodobnie sam doprowadziłeś do całej sytu-
acji). Nie1zadko zda1za się, że twmzysz skomplikowane temie dowodzą
ce słuszności Twojego postępowania i wyjaśniające, że w izeczywistości
zachowanie to było zupełnie akceptowalne (szczególnie w danych oko-
licznościach). Tego rodzaju racjonalizacja podt1zymuje negatywne emocje.
Racjonalizacja i uzasadnianie nieodłącznie wiążą się z konieczno-

ścią z1zucenia winy za dany problem na kogoś lub coś innego. Stawiasz
się w roli ofia1y, a drngą osobę lub organizację p1zedstawiasz jalrn swo-
jego oprawcę.
Wzbij s ię ponad opinie innych

Trzecią przyczyną powstawania negatywnych emocji jest nadwrażli
wość na to, jak tral<tują Cię inni ludzie. W p1zypadku niektó1ych osób
fundamentem tożsamości człowieka jest to, co mówią im inni, jal< z ni-
mi rozmawiają, co o nich mówią, a nawet jak na nich patrzą. Opinie
innych ludzi stanowią dla takich osób jedyne źródło poczucia własnej
wartości. Kiedy opinie te z jal<iegoś powodu nabierają negatywnego
charal<tern (lub komuś tak się tylko wydaje), „ofiara" natychmiast
zaczyna się złościć, ogarnia ją poczucie zażenowania i wstydu, wpada
w kompleksy. Może też popaść w depresję i rozpacz, a tal<Że zacząć
użalać się nad sobą. W dużej mie1ze wyjaśnia to, dlaczego zdaniem psy-
chologów niemal wszystl<ie nasze działania mają na celu pozyskanie
szacunku ze strony innych ludzi, a p1zynajmniej zapobi egnięcie utra-
ceniu tego szacunku. Chcąc wyzwoli ć się od nadmiernego przywią
zania do tego, co myślą o nas inni, tizeba uświadomić sobie, że tak
naprawdę inni ludzie w ogóle o nas nie myślą. Większość martwi się
sobą i drobnostkami z własnego życia i na ogół nie ma zbyt wiele
czasu na rozmyślanie o innych. Jak to się mówi, „gdybyś wiedział,
jak rzadko myślą o Tobie inni, poczułbyś się obrażony".
Zdaj sobie sprawę, że inni nie ponoszą odpowiedzialności
Czwartą i najgorszą przyczyną powstawania negatywnych emocji jest

obwinianie. Kiedy podczas moich semina1iów rysuję „Drzewo nega-
tywnych emocji", jego pień opisuję właśnie jako skłonność do obwi-
niania innych ludzi za nasze problemy. Jeśli uda Ci się ściąć pień tego
drzewa, natychmiast umrą wszystkie jego owoce - czyli wszystkie
inne negatywne emocje. Można przyrównać to do lampek choinko-
wych, które gasną natychmiast po wyjęciu w tyczki. z kontaktu.
Odpowiedzialność jako antidotum

Antidotum na wszelkiego rodzaju negatywne emocje to wziąć na siebie
pełną odpowiedzialność za bieżącą sytuację. Nie da się powiedzieć:
„Jestem za to odpowiedzialny" i jednocześnie dalej odczuwać gniew.
Już samo wzięcie na siebie odpowiedzialności powoduje, że wszelkie
negatywne emocje, któ1ych doświadczasz, po prostu znikają.
Odk1ycie tego prostego, lecz jakże ważnego fal<tu: „Jestem za to
odpowiedzialny" oraz jego możliwości w zakresie natychmiastowej eli-
minacji negatywnych emocji stało się punktem zwrotnym w moim
życiu, a także w życiu setek tysięcy moich uczniów.
Wyobraź to sobie! Możesz uwolnić się od negatywnych emocji
i przejąć kontrolę nad swoim życiem dzięki prostemu stwierdzeniu:
„Jestem za to odpowiedzialny''. Powtarzaj to sobie, gdy tylko, z jaldego-
kolwiek powodu, zaczynasz odczuwać gniew lub zdene1wowanie.
Najpie1w musisz uwolni ć się od wszelldch negatywnych emocji,
biorąc na siebie pełną odpowiedzialność za obecną sytuację, a dopiero
potem możesz zacząć wyznaczać i osiągać cele we wszystkich obsza-
rach swojego życia. Tylko będąc wolnym mentalnie i emocjonalnie,
możesz zacząć odpowiednio lderować swoją energią i entuzjazmem.
Bez całkowitej akceptacji osobistej odpowiedzialności za swoje życie
nie może być mowy o jal<imkolwiek postępie. Kiedy jednak weźmies z
już na siebie pełną odpowiedzialność za siebie, nie będzie już żadnych
ograniczeń w kwestii, ldm może sz być oraz co możesz robić i mieć.
Przestań obwiniać innych

Od tego momentu powinieneś przestać obwiniać kogokolwiek za co-
kolwiek - dotyczy to przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Jak
powiedziała Eleanor Roosevelt, „bez twojej zgody nikt nie może spo-
wodować, że poczujesz się gorszy". Komik Buddy Hackett stwierdził
kiedyś: „Nigdy nie chowam do nikogo urazy; ty chowasz do kogoś
urazę, a w tym czasie ten ktoś się bawi!".
Postanów sobie, że odtąd nie będziesz już szukał wymówek i uspra-
wiedliwiał swojego zachowania. Kiedy popełnisz błąd, powiedz „prze-
praszam" i zacznij naprawiać sytuację. Za każdym razem, gdy kogoś
obwiniasz lub szukasz wymówek, sam pozbawiasz się mocy. Tracisz
siłę. Do świadczasz negatywnych emocji i jesteś wściekły. Nie zacho-
wuj się w ten sposób.
Kontroluj swoje emocje

Aby zabezpieczyć swój umysł p1zed negatywnymi emocjami, p1zestań
k1ytykować innych ludzi, narzekać na nich lub ich potępiać. Za każdym
razem, gdy kogoś k1ytykujesz, uska1iasz się na coś, co Ci się nie podoba,
lub potępiasz kogoś za coś, co zrobił lub czego nie zrobił, wyzwalasz
w sobie negatywne emocje, w szczególności gniew. W rezultacie to
Ty cierpisz. Twoja negatywność nie ma przecież żadnego wpływu na
dmgą osobę. Odczuwanie gniewu wobec dmgiej osoby jest równo -
znaczne z p1zyzwoleniem na to, by to ona - na odległość - kon-
trolowała Twoje emocje, a nierzadko również ogólną jakość Twojego
życia. To po prostu niemądre.
W swojej k siążce zatytułowanej The Seat of the Soul Ga1y Zul<av
stwierdza: „Pozytywne emocje dają moc, a negatywne emocje tę moc
odbierają''. Pozytywne emocje, czyli szczęście, ekscytacja, miłość i entu-
zjazm, pozwalają Ci poczuć się silniejszym i bardziej pewnym siebie.
Negatywne emocje, tal<ie jak gniew, ból czy poczucie winy, osłabiają
Cię i wrogo nastawiają do świata, czynią Cię drażliwym i mało przy-
jemnym dla otoczenia.
Kiedy weźmiesz pełną odpowiedzialność za siebie, własną sytu-

acjęoraz wszystko, co przypada Ci w udziale, będziesz mógł z dużą
pewnością siebie przystąpić do pracy i rozwiązywania własnych pro-
blemów. Staniesz się „panem swojego losu i kapitanem swojej duszy''.
Załóż, że sam jesteś własnym szefem

Od tej chwili powinieneś myśleć o sobie jako o prezesie firmy świad
czącej usługi samemu sobie. Zachowuj się tak, jakbyś był samoza-
tmdniony. Masz uwierzyć, że w pełni kontrolujesz wszystkie obsza1y

swojego życia osobistego i zawodowego. Przypomnij sobie, że Twoja
sytuacja wygląda tal<, a nie inaczej z powodu tego, co zrobiłeś lub czego
zaniechałeś. W dużej mierze sam jesteś kowalem swojego losu.
Ty wybierasz, Ty decydujesz
Można pokusić się o dość
ogólne stwierdzenie, że zarabiasz dziś do-
kładnie tyle, ile kiedyś postanowiłeś - ani mniej, ani więcej. Jeżeli
Twoje bieżące dochody Cię nie satysfal<cjonują, zadecyduj, że zaczniesz
zarabiać więcej. Wyznacz sobie odpowiedni cel, opracuj plan i zacznij
go realizować, abyś wreszcie zarabiał tyle, ile chcesz.
Jesteś szefem swojego życia i swojej ka1ie1y zawodowej oraz kowa-
lem własnego losu, a więc to Ty podejmujesz wszelkie decyzje. Ty jesteś
szefem i Ty tu rządzisz.
Sformułuj własną strategię
Prezes firmy jest odpowiedzialny za jej strategię oraz funkcjonowanie,

a Ty jesteś odpowiedzialny za planowanie strategiczne własnego życia
osobistego i zawodowego. Opracowanie ogólnej strategii zarządzania
- czyli wyznaczanie celów, planowanie, definiowanie wskaźników
i osiąganie odpowiednich wyników - należy do Twoich obowiązków.
Ponosisz odpowiedzialność za osiągani e wła ściwych rezultatów
- za ilo ść i jalrnść wykonywanej pracy oraz jej spodziewane efekty.
Jalrn prezes odpowiadasz również za strategię marketingową. Musisz
opracować plan autopromocji i rozwoju, zbudować własny wizemnek
i opakować się na tyle atrakcyjnie, by z powodzeniem sprzedać się na

wysoce konkurencyjnym iynku za najwyższą możliwą cenę.
Jesteś również odpowiedzialny za stra tegię finansową. Musisz
dokładnie określić, jal<ą część swoich usług chcesz sprzedawać, jal<
szybko mają rosnąć Twoje roczne dochody, ile chcesz oszczędzać i inwe-
stować, wreszcie - ile chcesz Inieć pieniędzy w dniu przejścia na eme-
1yturę. To wszystko zależy wyłącznie od Ciebie.
W zakres Twoich obowiązków wchodzi również strategia budo-
wania relacji z innymi, w tym z ludźmi, z któ1ylni spotykasz się często
w życiu rodzinnym i zawodowym. Zawsze polecam moim uczniom,
by ostrożnie dobierali sobie szefów. Wybór konkretnego szefa ma ol-
brzylni wpływ na to, ile będziesz zarabiał, jal< szybkie postępy będziesz
robił i czy będziesz szczęśliwy w swojej pracy. Ten wybór również
należy do Twoich obowiązków. Nie powinieneś pozwolić na to, by kto-
kolwiek dokonał go za Ciebie.
Dokonuj nowych wyborów, podejmuj nowe decyzje

Dokładnie takie samo znaczenie ma wybór życiowego partnera oraz
przyjaciół. Ma on tald sam - lub nawet większy - wpływ na Twoje
sukcesy i Twoje szczęście jak na wszystlde inne decyzje, które po-
dejmujesz. Jeśli któraś z dotychczasowych decyzji Cię nie uszczęśli
wia, tylko od Ciebie zależy, czy zlnienisz swoje pos tępowanie i doko-
nasz nowych wyborów.
Skoro jesteś prezesem, sprawujesz również pełną kontrolę nad
swoim osobistym działem badań i rozwoju, nad szkoleniem samego
siebie oraz nieustannym rozwijaniem własnych umiejętności i posze-
rzaniem wiedzy. Sam musisz rozpoznać własne uzdolnienia, kwalifi-
kacje i kluczowe kompetencje, któ1ych będziesz potrzebował, aby móc
zarabiać w nadchodzących miesiącach i latach. Następnie musisz sam
zainwestować czas i pieniądze w nabycie wszystkich tych umieję tno
ści. Nikt tego za Ciebie nie zrobi. Przykra prawda jest tal<a, że nikt nie
przejmuje się Tobą bardziej niż Ty sam.
Zostań „spółką o potencjale wzrostu"

Rozwińmy nieco tę metaforę: wyobraź sobie, że je steś' spółką, której
akcje są notowane na giełdzie. Czy inni mogą w te akcje i nwestować
i mieć pewność, że w kolejnych miesiącach i latach będą zyskiwać na
wartości, a firma będzie zwiększać rentowność? Czy jesteś „spółką
o potencjale wzrostu", czy też wartość 1ynkowa Twoich akcji ustabi-
lizowała się?
Załóżmy, że postanowiłeś, iż będziesz „spółką o potencjale wzrostu".
Jaką strategię zamierzasz realizować, aby rok po roku osiągać wzrost
dochodów na poziomie 25 - 30 procent? Jesteś prezesem własnego
życia, a w życiu rodzinnym pełnisz funkcję małżonka i rodzica - waż
nym dla Ciebie osobom jesteś winien to, aby się nieustannie rozwijać,
ciągle zyskiwać na wa rtoś ci, więcej zarabiać i osiągać coraz wyższą
rentowność.
Określ swoje poczucie umiejscowienia kontroli

W literaturze psychologicznej duży nacisk kładzie się na temię poczucia
umiejscowienia kontroli. Po ponad pięćdziesięciu latach badal1 psycho-
logowie ustalili, że poczucie umiejscowienia kontroli decyduje o tym, czy
jesteś w życiu szczęśliwy, czy nieszczęśliwy. Już wyjaśniam dlaczego.
Ludzie o wewnętrznym poczuciu kontroli są przekonani, że sami
kiemją własnym życiem i mają nad nim pełną kontrolę. Czują się silni,
pewni siebie i mocni. Są zasadniczo optymistyczni i pozytywnie na-
stawieni do życia. Nie mają problemów sami ze sobą, m ają za to po-
czucie sprawowania kontroli nad własnym losem.
Z dmgiej strony mamy ludzi o zewnęt1znym poczuciu kontroli, którzy
czują się kontrolowani przez szefa, konieczność płacenia rachunków,
fal<t pozostawania w związku małżel1skim, problemy z dziecil1stwa
czy własną bieżącą sy tuację. Właściwie mają poczucie braku kontl'oli
i w rezultacie czują się słabi i przerażeni, są źli oraz negatywnie i wrogo
nastawieni do świata, wreszcie - czują się bezsilni.
Dobra wiadomość jest tal<a, że między ilością odpowiedzialności,
którą na siebie bierzesz, a poczuciem kontroli wys tępuje bezpośrednia
zależność.Im częściej stwierdzasz: „Jestem za to odpowiedzialny", tym

bardziej wewnę trznego charakteru nabiera Twoje poczucie kontroli,
tym stajesz się silniejszy i bardziej pewny siebie.
Zloty trójkąt
Bezpośrednia zależność występuje również między odpowiedzialnością
a szczęściem.
W im większym stopniu bierzesz na siebie odpowiedzial-
ność, tym bardziej jesteś szczęśliwy. Wydaje się zatem, że wszystkie
trzy elementy - odpowiedzialność, poczucie kontroli i szczęście -
znakomicie do siebie pasują .
Im większą przyjmujesz odpowiedzialność, tym bardziej wewnętrz
ne staje się Twoje poczucie kontroli. Im silniejsze masz poczucie, że
kontrolujesz swoje życie, tym jesteś szczęśliwszy. Dzięki optymi-
stycznemu nastawieniu i poczuciu, że sprawujesz kontrolę nad swoim
życiem, będziesz mógł wyznaczać sobie bardziej ambitne cele. Będziesz
również odczuwał większą motywację i determinację do ich osiąga
nia. Zyskasz poczucie, że sam jesteś panem swojego losu i że możesz
zrobić ze swoim życiem wszystko, co tylko zechcesz.
Wszystko w Twoich rękach
W ramach pie1wszego kroku na drodze do wyznaczania celów musisz

uświadomić sobie, że drzemie w Tobie pral<tycznie nieograniczony
potencjał - możesz być, kim chcesz, a tal<Że robić i mi eć wszys tko,
czego tylko zapragniesz. Musisz po prostu chcieć tego wystarczająco
mocno i wystarczająco ciężko pracować, by to osiągnąć.
Dmgi krok polega na tym, byś wziął na siebie pełną odpowiedzial-
ność za swoje życie oraz za wszystko, co się z Tobą dzieje. Koniec z wy-
mówkami i obwinianiem innych.
Ut1wal sobie te dwie myśli - że drzemie w Tobie nieograniczony
potencjał i że ponosisz całkowitą odpowiedzialność za swoje życie -
a będziesz gotowy do wykonania kolejnego kroku, czyli okre śl enia
swojej przyszłości finansowej.
PRZEJMIJ KONTROLĘ NADSWOIMŻYCIEM I 31
Przejmij kontrolę nad swoim życiem

l. Zidentyfikuj swój naj większy problem lub źródło negatywnych
emocji w Twoim życiu. Dlaczego ponosisz odpowiedzialność za tę
sytu ację?
2. Pomyśl, że jesteś prezesem własnej firmy. Czy zachowywałbyś się
inaczej, gdybyś pos iadał 100 procent akcji fumy, w której pracujesz?
3. Podejmij postanow ienje, że od dzi ś przestajesz winić kogokolw iek
za cokolwiek i bierzesz pełną odpowiedzialność za wszystkie ob-
szary swojego życia. Jakie działania powinieneś podjąć, skoro teraz to
Ty tu decydujesz?
4. Przestań szukać wymówek i zacznij robić postępy. Wyobraź sobie,
że Twoje ulubione wymówki n ie znajdują uzasadnienia w faktach
i podejmij odpowiednie działania .
5. Zrozum, że jesteś główną siłą sprawczą w swoim życiu. Znajdu-
jesz się teraz w takiej, a n ie innej sytuacji w wyniku podjętych
wcześ niej decyzji i dokonanych kiedyś wyborów. Co powinieneś
w związku z t ym zmienić?
6. Podejmij postanow ienie, że przebaczysz dzisiaj wszystkim ludziom,
którzy kiedykolwiek wyrządzili Ci krzywdę. Zapomnij o tym. Więcej
o tym nie mów. Zajmij się intensywnie czymś, co jest dla Ciebie
ważne, a nie będziesz miał już czasu, by dalej myśleć n egatywnie.
7. Wskaż jedno konkretne działanie, które podejmiesz bezzwłocznie,
aby przejąć pełną kontrolę nad wszystkimi obszarami swojego życia.
ROZDZIAŁ 3.
Sprecyzuj
swoje wartości
Jeden bowiem jest świat, a sk/ada się nań wszystko,
i btf.q jeden we wszystkim, i jedna istota, i jedno prawo,
jeden rozum wspólny wszystkich stworzeń rozumnych
i prawda jedna.
- MARE K A URELIU SZ (TŁU M. MARIA N R E ITER)
J
edną z cech charakte1ystycznych dla liderów oraz ludzi odnoszą
cych największe sukcesy w innych obszarach życia jest świado
mość tego, kim si ę jest, w co się wierzy i co się sobą reprezen tuje.
Większość ludzi nie potrafi precyzyjnie określić swoich celów, warto -
ści oraz ideałów i w rezultacie kręcą się w kółko, niewiele osiągając.
Z d rugiej strony mamy mężczyzn i kobiety, którzy zostają liderami.
Mają dokładnie takie same, a może nawet mniejsze szanse i możliwości,
a mimo to dokonują ponadprzeciętnie dużo - bez względu na to, czego
się podej mą.
Najważniej szym aspektem życia jest Twoje życie wewnętrzne.
U podstaw Twojej osobowości leżą wyznawane przez Ciebie wartości.
To właśnie od nich zależy, kim jes teś. Wszystkie zachowania przeja-
wiające się na zewnątrz kształtują się pod wpływem wewnętrznych
wartości, niezależnie od tego, czy są one sprecyzowane, czy raczej zama-
zane. Im lepiej sprecyzujesz wewnętizne zasady, tym bardziej dokładne
i skuteczne będ ą Twoje zewnętrzne działania.
Pięć poziomów osobowości

Myśląc o własnej ornbowości, możesz wyobrazić sobie tarczę celow -
niczą otoczoną pięcioma okręgami. Na ornbowość sldada się pięć pier-
ścieni . Zaczynając od środka, pie1wszym z nich są wartości, a dmgim
przekonania.
Od wyznawanych przez Ciebie warto ści zależy, jal<ie są Twoje prze-
konania o sobie samym i otaczającym Cię świecie. Wartości pozy-
tywne, tal<ie jal< miłość, współczucie i hojność, powodują, że wierzysz, iż
ludzie, którzy Cię otaczają, właśnie na tal<ie wartości zasługują, a więc
będziesz odpowiednio się do nich odnosił.
Przekonania mają z kolei wpływ na trzeci pierścień osobowości,
czyli na oczekiwania. Jeżeli wyznajesz pozytywne wartości, uważasz się
za dobrego człowieka i w związku z tym oczekujesz, że będą Ci się przy-
trafiać w życiu dobre rzeczy. Osoba oczekującą samych dob1ych rzeczy
wykazuje optymistyczne nastawienie, jest radosna i dużo myśli o przy-
szłości. Oznacza to, że będziesz dopatlywał się dobra w innych lu-
dziach i sytuacjach.
Czwarty poziom osobowości, zależny od oczekiwań, to nastawienie.
Jest ono zewnętrzną manifestacją czy też odzwierciedleniem Twoich
wartości, przekonań i oczekiwań. Jeżeli zgodnie z Twoimi wa1tościami
świa t to dobre miejsce do życia, a ponadto spodziewasz się w życiu
samych sukcesów, będziesz oczekiwał, że wszystko, co się w Twoim
życiu zdarza, ma być dla Ciebie w jal<iś sposób pomocne. W rezultacie
będziesz pozytywnie nastawiony do innych ludzi, a oni będą z kolei
pozytywnie reagować na Ciebie. Będziesz osobą bardziej radosną i opty-
mistyczną. Będziesz osobą, z którą inni chcą pracować, dla której chcą
pracować, od której chcą kupować, której chcą sprzedawać i pomagać
odnieść sukces. Właśnie dlatego pozytywne nastawienie do świata
idzie w parze z odnoszeniem sukcesów we wszystl<ich sferach życia.
Piątym pierścieniem, czy też poziomem Twojej osobowości, są działa
nia. Przejawiają się one w świecie zewnętrznym jako odbicie Twoich
najgłębszych wartości, przekonań i oczel<iwań. Wła śnie dlatego o do -
konaniach na polu osobistym i zawodowym decyduje przede wszys t-
kim Twoje wnętrze.
SPRECYZUJ SWOJE WARTOŚCI 35
Jak wewnątrz, tak i na zewnątrz

W większości przypadków można stwierdzić,
w jaki sposób myśli dany
człowiek, obse1wując zewnętrzne uwamnkowania jego życia. Najczę
ściej jest tak, że pozytywna i optymistyczna osoba zo1ientowana na
cele i myśląca o przyszłości cieszy się szczęśliwym, bogatym i pełnym
sukcesów życiem zewnętrznym.
A1ystoteles powiedział, że najważniejszym celem i sensem życia
ludzkiego jest osiągnąć swoje własne szczęście. Najszczęśliwszy jesteś
wówczas, gdy Twoje zewnętrzne działania pozostają w zgodzie z Twoimi
wewnętrznymi wartościami. Życie w całkowitej harmonii z tym, co
uważasz za dobre, słuszne i prawdziwe, da Ci szczęście i optymistycznie
nastawi Cię do świata i samego siebie.
Twoje cele muszą b yć zgodne z wyznawanymi przez Ciebie warto -
ściami, a wartości te muszą harmonizować z Twoimi celami. Właśnie
dlatego precyzowanie wyznawanych wartości jest często punktem
wyjścia do znacznych dokonafl i szczytowej wydajności. Chcąc spre-
cyzować wyznawane wartości, musisz zastanowić się, co jest dla Ciebie
w życiu naprawdę ważne. Potem wystarczy już tylko uporządkować
wokół tych wartości całe życie.
Wszelkie próby podejmowania zachowafl sprzecznych z wyzna-
wanymi wartościami spowodują, że znajdziesz się pod wpływem stresu,
negatywnych i nieszczęśliwych myśli, pesymizmu, a nawet złości
i fmstracji. Zatem aby budować wspaniałe życie, musisz wiernie speł
niać obowiązek, jaki masz wobec samego siebie - we wszystkim, co ro -
bisz, musisz kierować się absolutnie klarownymi wartościami.
Powinieneś wiedzieć, czego naprawdę chcesz

Stephen Covey powiedział kiedyś: „Wspinając się po drabinie sukcesu,
upewnij się, że została ona oparta o właściwy budynek". Wielu ludzi
podejmuje daleko idące starania, by osiągnąć swoje cele, a potem prze-
konują się, że wszystkie te dokonania nie przynoszą im żadnej radości
ani satysfal<cji. Pytają potem: „Czy to już wszystko?". Do taldch sytuacji
dochodzi wtedy, gdy zewnętrzne dokonania stoją w sprzeczności z wy-
znawanymi wartościami. Nie pozwól, by to samo przydarzyło się Tobie.
Sokrates powiedział: „Nie warto żyć życiem przez nas niepozna-

nym''. Stwierdzenie to znajduje zastosowanie do wyznawanych przez
Ciebie wartości oraz do wszystkich innych obszarów Twojego życi a.
Precyzowanie wartości to proces, któ1y dokonuje się na bieżąco. Można
powiedzieć, że nieustannie zatrzymujesz czas - jak na przykład pod-
czas meczu koszykówki - i zadajesz sobie pytanie: „Jakie wartości
wyznaję w tej kwestii?".
W Ewangelii wg św. Mateusza napisano: „ C óż bowiem za korzyść
odniesie człowiek, c hoćby cały świat zyskał, a na swej d uszy szkodę
poniósł?" 1 . Najszczęśliwsi ludzie na ziemi to ci, którzy żyją w zgodzie
ze swoimi najgłębszymi przekonaniami i według wyznawanych warto-
ści, z kolei najbardziej nieszczęśliwi są ci, k tórzy próbują żyć inaczej,
niż każą im wyznawane przez nich wartości i ich przekonania.
Zaufaj swojej intuicji

Zaufanie do samego siebie to klucz do wielkości. Zaufanie do siebie sa-
mego rodzi się ze wsłuchiwania w głos intuicji, w ten „cichy i spokojny
głos" pobrzmiewający w naszych wnętrzach. Kobiety i mężczyźni osią
gają wielkość, gdy zaczynają słuchać swojego wewnętlznego głosu i mają
całkowite zaufanie do siły wyższej, która nimi w ten sposób kiernje.
Życie w zgodzie z wyznawanymi wartościami jest jak trakt królew-
ski prowadzący do pewności siebie, szacunku dla samego siebie i poczu-
cia dumy z własnych dokonań. Okazuje się, że niemal każdy problem
możesz rozwiązać, odwołując się do wyznawanych wartości. Jeżeli
zatem zaczynasz od czuwać stres, od razu zaj1zyj w głąb siebie i zapytaj:
„Co takiego teraz robię, co stoi w sprzeczności z wyznawanymi prze-
ze mnie wartościami ?" .
1 Mt 16, 26. Pismo Święte Starrgo i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wydanie piąte,
Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2003 . Wszystkie cytaty biblijne przytoczone
w książce po chodzą właśnie z tego wydania - przyµ. tlum.
Zwracaj uwagę na swoje zachowanie

Skąd masz wiedzieć, jakie wartości tak naprawdę wyznajesz? To proste.
Wyznawane przez Ciebie wartości zawsze znajdują odzwierciedlenie
w Twoich działaniach, szczególnie w tych podejmowanych w stresują
cych okolicznościach. Jeżeli sytuacja zmusi Cię do dokonania wybom
między różnymi opcjami postępowania, przy podejmowaniu decyzji bę
dziesz kierować się tym, co jest dla Ciebie w danej chwili najważniejsze .
Wartości funkcjonują według pewnej hierarchii. Tworzą szereg,
w ramach którego jedne są ważniejsze i bardziej istotne, a inne są mniej
ważne, słabsze. Za jedno z najważniejszych ćwiczeń, jakie możesz wy-
konać, aby dowiedzieć się, kim jesteś i na czym Ci tak naprawdę za-
leży, trzeba uznać nadawanie tym wartościom prio1ytetu. Po ustaleniu
wewnęnznej hierarchii wartości będziesz mógł odpowiednio uporząd
kować swoje życie zewnętrzne.
Przeanalizuj swoje dotychczasowe zachowania

Istnieje kilka wartościowych metod, które ułatwiają poznawanie swoich
prawdziwych wartości. Po pie1wsze możesz przyjrzeć się własnej prze-
szłości. Jal< zachowywałeś się w przeszłości w sytuacjach, w któ1ych
na pizykład znajdowałeś się pod presją? Jal<ie decyzje związane z gospo-
darowaniem czasem i pieniędzmi podejmowałeś, l<iedy byłeś zmuszony
wybierać? Własne odpowiedzi możesz tral<tować jak wskazówl<i, które
pomogą Ci rozstrzygnąć, jal<imi wartościami się wówczas l<ierowałe ś.
Dale Carnegie napisał kiedyś: „Powiedz mi, z jakiego powodu ktoś
czuje się naprawdę ważny, a ja przedstawię ci całą filozofię życiową tego
człowieka".
Co powoduje, że Ty czujesz się ważny? Co zwiększa Twoje poczu-
cie własnej wartości? Co sprawia, że masz do siebie większy szacu-
nek i jeste ś z siebie bardziej dumny? Co takiego udało Ci się dotych-
czas osiągnąć, co dało Ci największą satysfakcję i przepełniło dumą?
Odpowiedzi na te pytania istotnie ułatwiają poznanie wartości, któ-
1ymi l<iemjesz się w życiu.
Ustal, czego pragniesz w głębi serca

Nauczyciel duchowy Emmet Fox pisał o potrzebie odkiywania „pra-
gnień serca". Czego pragnie Twoje serce? Kim w głębi serca - bardziej
niż kimkolwiek innym - chciałbyś być, co chciałbyś mieć i robić
w swoim życiu? Jak mawia mój przyjaciel: „Czym chciałbyś zasłynąć?".
Jakimi słowami powinni opisywać Cię ludzie, gdy Ciebie akurat
nie ma w pobliżu? Co chciałbyś, aby opowiadano o Tobie na Twoim
pogrzebie? Jak powinny zapamiętać Cię Twoje dzieci, członkowie rodzi -
ny, przyjaciele? Jak powinni rozmawiać o Tobie z nimi inni ludzie?
Jaką reputację masz obecnie? Jaką reputacją chciałbyś si ę cieszyć
w przyszłości? Co powinieneś zacząć robić już dzisiaj, aby sobie na taką
reputację zapracować?
Twoja przeszłość nie jest Twoją przyszłością
Wiele osób ma nudne doświadczenia z dzieciństwa. Przyszło im zmagać

się z niesprzyjającymi okoli cznościami, spotykali na swojej drodze
nieodpowiednich ludzi. Zachowywali się w sposób niezgodny z prawem
lub nieakceptowany społeczni e. Trafiali do sądu, a za swoje występki
odsiadywali karę więzienia. Na pewnym etapie życia postanowili się
jednak zmienić. Zaczęli poważnie myśleć o tym, z czego chcieliby być
znani w przyszłości - jal< będą o nich myśleć inni. Postanowili zmi enić
swoje życie i w tym celu przeformułowali wartości, któ1ymi się kiero-
wali. Podejmując odpowiednie decyzje i konsekwentnie się ich trzy-
mając, odmienili swoje życie. Skoro potrafili inni, uda się i Tobie.
Zapami ętaj: nieważne jest to, skąd idziesz, ważne jest to, d okąd
zmierzasz.
Gdybyś rzeczywiście był człowiekiem d oskonałym pod każdym
względem, jal< zachowywałby ś si ę w stosunku do innych? Jal<ie wra -
żenie pozostawiłbyś po rozmowie z innymi ludźmi? Wyobraź sobie,
że jesteś absolutnie idealny. Czym różniłbyś się wówczas od swojego
dzisiejszego „ja"?
Na ile podobasz się samemu sobie?

Psychologowie są zdania, że poczucie własnej wartości decyduje
o Twoim szczęściu . Owo poczucie własnej wartości definiuje się jako
„to, na ile podobasz się samemu sobie". Chodzi o to, jak się postrzegasz
oraz jak o sobie myślisz w codziennych interakcjach z innymi ludźmi .
Twój wizemnek własnego „ja" powstaje na bazie Twojego autoide-
ału, czyli cenionych przez Ciebie cnót, wartości, celów, nadziei, marzeń
oraz ambicji.
Psychologowie ustalili, że w im większym stopniu Twoje bieżące
zachowanie odpowiada temu, które wyobrażasz sobie jalrn idealne, tym
większy masz do siebie szacunek i tym jesteś szczęśliwszy.
Kiedy natomiast swoim zachowaniem sprzeniewierzasz si ę temu
ideałowi, zaczynasz postrzegać samego siebie w sposób negatywny.
Masz poczucie, że nie wykorzystujesz w pełni swojego potencjału, że
Twoje ambicje sięgają wyżej. W rezultacie Twoje poczucie własnej war-
tości maleje, a wraz z nim obniża się poziom odczuwanego szczęścia.
Staraj się, jak możesz

Zacznij zachowywać się zgodnie ze swoimi id eałami . W ten sposób
poprawisz własny odbiór samego siebie, zaczniesz si ę bardziej szano-
wać i będziesz szczęśliwszy - bardziej zadowolony z siebie i otacza-
jącego Cię świata.
Weźmy na przykład sytua cję, w której otrzymujesz od kogoś po-
chwałę, komplement lub nagrodę za swoje dokonania - Twoje poczu-
cie własnej wartości natychmiast rośnie, czasami nawet znacząco. Jes teś
z siebie zadowolony. Masz poczucie, że Twoje życie upływa w całkowi tej
zgodzie z ideałami . Czujesz się ważny, czujesz się ceniony.
Powinieneś zatem świadomie i konsekwentnie dążyć do stwarza -
nia sobie wamnków, w któ1ych wszystkie działania prowadziłyby do
wzrostu Twojego poczucia własnej wartości. Powinieneś zachowywać
się w życiu tal<, jal< gdybyś już dzi ś był tą wspaniałą osobą, którą za-
mierzasz być w przyszłości.
Musisz wiedzieć, w co wierzysz

Jakie wartości wyznajesz dziś w kontekście swojego życia zawodowego?
Czy wierzysz w prawość, ciężką pracę, niezawodność, kreatywność,
współpracę, wykazywanie inicjatywy, ambicję i budowanie dob1ych re-
lacji z innymi? Ludzie żyjący w zgodzie z tymi wartościami odnoszą
większe sukcesy i są znacznie bardziej szanowani niż ich koledzy,
którzy nie uznają tych wartości.
Jałcie wartości wyznajesz w kontekście życia rodzinne.go? Czy wierzysz
w bezwamnkową miłość, gotowość do niesienia pomocy innym, cier-
pliwość, przebaczanie, hojność, ciepło i uwagę? Ludzie, którzy ldemją
się tymi wartościami w relacjach z osobami dla nich najważniejszy
mi, cze1pią z życia więcej satysfakcji niż osoby, któ1ym te wartości
nie są blislde.
Jalde wartości wyznajesz w związku z pieniędzmi i sukcesem finan -
sowym? Czy wierzysz w szczerość, pracowitość, oszczędność, umiar,
wykształcenie, świetne wyniki, jalrnść i wyt1wałość? Osoby ldeiujące się
tymi wartościami odnoszą zdecydowanie większe sukcesy finansowe
i znacznie szybciej osiągają finansowe cele niż ludzie, którzy wyznają
inne wartości.
A co z Twoim zdrowiem? Czy wierzysz w znaczenie samodyscypliny,
samodoskonalenia się i samokontroli, jeżeli chodzi o dietę, al<tyw-
ność fizyczną i wypoczynek? Czy wyznaczasz sobie wysokie standardy
zdrowia i sprawności fizycznej, a następnie każdego dnia starasz się
te standardy spełniać? Ludzie, którzy kiemją się tymi wartościami,
żyją dłużej i są zdrowsi.
Myśl tylko o tym, czego chcesz

Pami ętaj , żestajesz się tym, o czym myślisz przez większość czasu.
Szczęśliwi ludzie od noszący sukcesy myślą o swoich wartościach oraz
o tym, jak mogą je wcielać w życie w każdym kolejnym dniu. W im
większym stopniu wiedziesz życie zgodne z wyznawanymi warto-
ściami, tym jesteś szczęśliwszy i zdrowszy, tym bardziej optymistycz-
nie podchodzisz do życia i masz więcej energii.
SPRECYZUJ SWOJE WARTOŚCI I 41
Dochowaj wierności samemu sobie

Być może najisto tniejszą wartością ze wszystkich jest prawość. Pewien
miliarder powiedział mi kiedyś: „Prawość jest nie tyle wartością samą
w sobie, ile raczej gwarantem wszystkich innych wartości".
W moim odczuciu to bardzo cenne spostrzeżenie. Kiedy bowiem
podejmiesz już postanowienie o przestrzeganiu pewnych określonych
wartości, to od stopnia Twojej prawości zależeć będzie, czy rzeczywiście
uda Ci się zrealizować przyjęte założenia. Im bardziej będziesz się
starał zachowywać przyjęte standardy, tym bardziej prawym będziesz
człowiekiem - od poziomu prawości zależy tymczasem Twoje szczę
ście i poczucie pewności siebie we wszystkim, co robisz.
Wszyscy wielcy ludzie odznaczają się prawością. Wiodą życie w zgo-
dzie z najwyższymi wartościami także wówczas, gdy alrnrat nikt nie
patrzy im na ręce. Przeciętni ludzie zawsze starają się chodzić na skróty
(szczególnie wówczas, gdy akurat nikt nie patrzy), przez co szkodzą
własnej prawości.
Żyj szczerze wobec siebie i innych

Już dziś podejmij postanowienie, że będziesz człowiekiem honoru. Obie-
caj sobie, że będziesz zawsze mówił prawdę i będziesz szcze1y wobec
samego siebie i innych. Sprecyzuj wartości dotyczące wszys tkich ob -
szarów swojego życia. Wypisz je. Zastanów się, jak byś się zachowy-
wał, gdybyś żył w zgodzie z tymi wartościami i absolutnie nigdy się
im nie sprzeniewierzał.
Kiedy weźmiesz już na siebie pełną odpowiedzialność za swoje
życi e i wszystko to, co Ci się przytrafia, a następnie stworzysz idealny
obraz wymarzon ej przyszłości i sprecyzujesz wyzn awane przez siebie
wartości, będziesz m ógł przystąpić do wyznaczania konkre tnych ce-
lów dotyczących poszczególnych obszarów Twojego życia. Znajdujesz si ę
wła śnie na rampie startowej i jesteś gotów pomknąć ku gwiazdom.
Sprecyzuj swoje wartości

l. S porządź listę trzech do pięciu wartości, które odgrywają najważ
niejszą rolęw Twoim życiu . W co naprawdę w ierzysz? Co sobą re-
prezentujesz?
2. Z jakich cech jesteś najlepiej znany wśród ludzi ze swojego oto-
czenia?
3. Wymień najważniejsze z tych wa.itości, którymi kierujesz się w swo-
ich relacjach z innymi ludźmi .
4. Jakimi wartościami się kierujesz, jeżeli chodzi o pieniądze i suk-
ces finansowy? Czy starasz się ich bronić każdego dnia?
5. Przedstaw cha.i·akte1ystykę człowieka idealnego - takiego, którym
chciałbyś być, gdyby nic C ię nie ograniczało.
6. Napisz mowę pogrzebową, którą chciałbyś, aby odczytano pod-
czas Twojego pogrzebu. Określ, jak chciałbyś zostać zapamiętany.
7. W jaki sp osób możesz już dziś zmienić swoje zachowanie, aby za-
cząć żyć w większej zgodzie z wyznawanymi wartościami?
ROZDZIAŁ 4.
Zastanów się nad

swoimi przekonaniami
Od urzeczywistnimia pragnień nierzadko dzieli czlowieka
tylko gotowoś{ do podjęcia wysilku i wiara w sukces.
- R ICHARD M. DEVOS
B Prawo Przekonania. Mówi ono,

yć może najważniejszym ze wszystkich praw myślowych jest
że kiedy wierzysz w coś z przekona-
niem, staje się to rzeczywistością. Wayne Dyer powiedział: „Nie wierzysz
w to, co widzisz, lecz widzisz to, w co już uwierzyłeś". Postrzegasz
świat wokół siebie przez p1yzmat przekonań, nastawienia, uprzedzeń
i już wcześniej wysnutych wniosków. Nie j esteś tym, kim mys1isz, że
jesteś - jesteś tym, co myślisz.
W Księdze Przysłów napisano o człowieku chciwym, że „jak ktoś,
kto przelicza w duszy, tak samo i on [postępuje]" (Prz 23, 7). Oznacza
to, że wszelkie działania s tanowią odzwierciedlenie Twoich najgłęb
szych przekonań na temat samego siebie.
W Ewangelii wg św. Mateusza Jezus mówi: „Według wia1y wa-
szej niech wam się stanie" (Mt 9, 29). Oto kolejny sposób wyrażenia
myśli, z której wynika, że przekonania kształtują rzeczywistość. To one
decydują o tym, co Ci się przytrafia.
W 1905 roku dr William James z Ha1vard University stwierdził, że
„przekonanie tworzy fakt", po czym dodał: „największą rewolucją
mojego pokolenia jest odk1ycie, że ludzie potrafią zmieniać zewnętrzne
aspekty swojego życia, zmieniając wewnętrzny stan swojego umysłu".
Zmień swoje myślenie, a zmienisz swoje życie

Wszelki postęp w życiu jest możliwy tylko dzięki zmianie przekona6
co do własnej osoby i własnych możliwości. Jeżeli chcesz się rozwi-
jać, musisz zmienić swoje wyobrażenia na temat tego, do czego j esteś
zdolny i co pozostaje w zasięgu Twoich możliwości. C hciałbyś podwoić

swoje dochody? Pewnie, że byś chciał! Czy wierzysz, że jest to możliwe?
A może wolałbyś potroić swoje dochody? Czy sądzisz, że to również
jest możliwe?
Nawet jeśli podchodzisz do tej myśli bardzo k1y tycznie, pozwól, że
zadam Ci pytanie. C zyż nie podwoiłeś lub nie potroiłeś już swoich
dochodów, odkąd podjąłeś pie1wszą pracę? Czy nie zarabiasz wyraź
nie więcej niż zarabiałeś na początku? Czyż nie udowodniłeś w ten
sposób sam sobie, że podwojenie lub potrojenie dochodów to w pełni
osiągalny cel? Skoro udało Ci się wcześniej , możesz to zrobić tal<Że
teraz. Możesz to robić w niesko6czoność, musisz się tylko d owiedzieć
jal<. Powinieneś po prostu uwierzyć, że to możliwe. Napoleon Hill
powiedział: „Człowiek może osiągnąć wszys tko to, co jest w stanie
wymyślić i w co potrafi uwierzyć".
Twój program dążenia do sukcesu

Bodaj największy XX-wieczny przełom w zagadnieniu potencjału ludz-
kiego dokonał się wraz ze sformułowaniem temii autokoncepcji. Wszyst-
ko, co możesz w życiu osiągnąć, wszystkie Twoje myśli, uczucia i dzia-
łania pozostają pod kontrol ą Twojej autokoncepcji. Autokoncepcja
stanowi czynnik d eterminujący poziom skuteczności we wszystkim,
co robisz. Można ją przyrównać do głównego programu zainstalowa-
nego na komputerze - jest niejako systemem operacyjnym. Wszys tko,
co osiągasz w świecie zewnętrznym, stanowi rezultat oddziaływania
autokoncepcji.
ZASTANÓW SIĘ NAD SWOIMI PRZEKONANIAMI 45
Garbage In, Garbage Out1

Prz edstawię teraz pewną ciekawostkę na temat autokoncepcji. O tóż
nawet jeżeli autokoncepcja opiera się na błędnyc h przekonaniach na
temat samego siebie oraz świata, Ty interpretujesz jej założenia jako
fakty i będziesz myślał, czuł i zachowywał się w zgodzie z nimi.
Jak można się spodziewać, Twoje przekonania na temat samego
siebie są w dużej mierze subiektywne. Nierzadko nie znajdują poparcia
w faktach. Wynikają z informacji, które przyswajałeś przez całe życie,
oraz sposobu, w jaki te informacje przetwarzałeś. Twoje przekonania
zostały ukształtowane w okresie wczesnego dziecifotwa, zmieniały się
pod wpływem przyjaciół i współpracowników, przeczytanych ksi ążek
i odebranego wykształcenia, a także Twoich doświadczef1 (tych po-
zytywnych i tych negatywnych) oraz tysięcy innych czynników.
Najgorsze ze wszystkich są przekonania ogrnniczające. Jeżeli wierzysz,
że coś Cię ogranicza, to tak właśnie jest - bez względu na to, czy Twoje
przekonania są słuszne, czy nie. Jeżeli uwierzysz, że w danej dziedzi-
nie brakuje Ci umieję tności bądź talentu, będziesz zachowywał się
tak, jak gdybyś rzeczywiście ich nie posiadał.
Wyzbycie się tego rodzaju og raniczaj ących przekonań oraz narzu-
conych sobie ogranicze{1 bywa często najpoważniejszą tmdnością na
drodze do pełnego wykorzystania własnego potencjału.
Nie zwracaj uwagi na ekspertów

Albert Einstein zos tał w młodym wieku odesłany ze szkoły jako dziecko
z zabmzeniami procesu uczenia się. Jego rodzicom powiedziano, że ich
syna nie da się wykształcić. Ci nie zgodzili się jednak z tą oceną i osta-
tecznie zapewnili swojemu dziecku świetną edukację.
Z tym sam ym problemem w okresie dzi ecięcym zmagał się Albert
Schweitzer. Jego rodziców zachęcano, by zaczęli przysposabiać syna
Garbage In, Garbage Out (GIGO) - w tłumaczen iu na język polski: „śmieci

n a wejściu, śmieci na wyj ściu". Jes t to maksyma informatyczna, która mówi ,
że nawet prawidłowy proces prowadzi do otrzymania b łędnych wyników, j eżeli
podane zostaną błędne dane wejściowe - przyp. tlum .
do zawodu szewca, żeby w dorosłym życiu miał jakiś stały i bezpieczny

zawód. Ostatecznie i Einstein, i Schweitzer obronili prace doktorskie
jeszcze przed ukończeniem dwudziestego roku życia i wywarli ol-
brzymi wpływ na XX-wieczne dzieje świata.
W jednym z artykułów poświęconych problemom z nauką w świecie
biznesu wydrukowanym w magazynie „Fortune" autorzy zauważyli,
że wielu prezesów i przedstawicieli najwyższego kierownictwa firm
z opublikowanej w tym czasopiśmie listy 500 największych przedsię
biorstw uznawano na etapie szkolnym za dzieci niezbyt bystre. Tym-
czasem okazało się, że dzięki ciężkiej pracy udało im się osiągnąć
wielkie sukcesy w swoich dziedzinach.
Thomas Edison został usunięty ze szkoły w wieku siedmiu lat. Ro-
dzicom powiedziano, że wszelkie próby kształcenia go to strata czasu
i pieniędzy, ponieważ chłopcu brakuje błyskotliwości i nie da się go
niczego nauczyć . Mimo to Edison został największym wynalazcą cza-
sów nowożytnych. Tego rodzaju histo1ie można by mnożyć w nie-
skończoność.
Ograniczające przekonania, czasami opierające się tylko na poje-
dynczym doświadczeniu lub jednej uwadze, mogą trzymać Cię w miej -
scu przez lata. Większość z nas doświadczyła kiedyś uczucia towarzy-
szącego opanowaniu umiejętności z dziedziny, która wydawała nam się
wcześniej niedo s tępna. Byliśmy wówczas zaskoczeni własną posta-
wą. Być może zdarzyło si ę to również Tobie. Po prostu nagle uświa
damiasz sobie, że Twoje przekonania ograniczające na dany temat nie
znajdują potwierdzenia w faktach.
Jes teś lepszy, niż sądzisz

Pisarka Louise Hay wyraża opinię, że większość naszych problemów
życiowych znajduje początek w przekonaniu: „Nie jestem wystarczająco
dob1y". Dr Alfred Adler stwierdził, że poczucie bycia gorszym, które
kształtuje się w dzieciństwie i często t1wa również w życiu dorosłym,
to rzecz niezwykle charal<te1ystyczna dla ludzi wywodzących się z kul-
tmy Zachodu.
ZASTANÓW SIĘ NAD SWOIMI PRZEKONANIAMI I 47
Z uwagi na swoje negatywne przekonania - któ1ych większość

jest błędna - wielu ludzi nie słusznie uznaje samych siebie za osoby
o zaledwie przeciętnej inteligencji i kreatywności oraz niewielu uzdol-
nieniach, możliwościach lub innego rodzaju kompetencjach. Można
przyjąć, że przekonania te są błędne praktycznie w każdym przypadku.
Prawda jest taka, że drzemie w Tobie potencjał większy, niż kiedy-
kolwiek byłbyś w stanie wykorzys tać. Nikt nie jest od Ciebie lepszy i nikt
nie jest od Ciebie mądrzejszy. Je steśmy od siebie nawzajem lepsi i mą
drzejsi tylko w konkretnych dziedzinach.
Mógłbyś być geniuszem
Zdaniem dra Howarda Gardnera z Ha1vard University, twórcy kon-

cepcji inteligencji wielorakich, posiadasz co najmniej dziesięć róż
nych inteligencji, a każda z nich mogłaby Ci pozwolić być geniuszem.
Problem polega na tym, że w szkołach i na uniwersytetach mierzy
się tylko dwa rodzaje inteligencji: inteligencję werbalną i matematycz-
ną. Geniuszem możesz być jednał< dzięki tal<im inteligencjom jak inteli-
gencja wizualno-przestrzenna (sztuka, design), inteligencja przedsię
biorcza (zaldadanie film), inteligencja fizyczna lub kinestetyczna (gra
na instmmentach muzycznych, pisanie muzyki), inteligencja inter-
personalna (budowanie doskonałych relacji z innymi ludźmi ), inteli-
gencja intrapersonalna (doskonała znajomość własnego wnętrza),
inteligencja intuicyjna (umiejętność wyczucia, co należy w danej chwili
powiedzieć lub zrobić), inteligencja artystyczna (tworzenie dzieł sztuki),
wreszcie inteligencja abstrakcyjna (fizyka, nauki ścisłe ).
Na ścianach wielu szkół w centrach dużych miast znalazły się
plakaty z napisem: „Bóg nie produkuje śmieci". Każdy człowiek mo -
że osiągnąć doskonałość w jal<im ś obszarze. Już dziś tkwi w Tobie
potencjał do funkcjonowania na niepowtarzalnym poziomie w co naj-
mniej jednej dziedzinie, a może nawet w kilku. Musisz tylko us tali ć,
o jal<ą dziedzinę chodzi.
Masz wobec siebie obowiązek pozbycia si ę wszystkich ogranicza -
jących przekonań i u świadomienia sobie, że jesteś ponadprzeciętnie
zdolnym i utalentowanym człowieki e m. Zostałeś stworzony z myślą
o wielkości i sukcesie. Dysponujesz możliwościami i kompetencjami,

które d otąd pozostawały niewykorzystane. Tkwi w Tobie potencjał do
osiągania dowolnych celów, jakie tylko zapragniesz sobie wyznaczyć
- musisz być jedynie gotowy wys tarczająco długo i ciężko nad nimi
pracować.
Z przekonaniami się nie rodzisz - nabywasz je

Dobra wiadomość jest taka, że wszystkie przekonania są nabyte. Oznacza
to, że można się ich oduczyć, szczególnie, jeśli nie przynoszą pozytywnych
skutków. W chwili przyjścia na świat nie miałeś absolutnie żadnych
przekonaf1 dotyczących samego siebie, religii, poglądów politycznych,
innych ludzi czy świata jako takiego. Dzisiaj „wiesz" bardzo dużo róż
nych rzeczy. Jak jednak napisał kiedyś komik Josh Billings: „Człowieka
nie boli to, co wie. Człowieka boli to, o czym wie, że to nieprawda".
Wiele rzeczy, które wiesz na swój temat, to po prostu nieprawda.
W znakomitej większości są to przekonania ograniczające. Pie1wszym
krokiem do uwolnienia kolejnych pokładów własnego potencjału jest
zidentyfikowanie takich przekonail. i zadanie sobie pytania: „A gdyby
to w ogóle nie była prawda?".
A jeślibyś posiadał jakieś nadzwyczajne zdolności w obszarze,
o któ1ym dotychczas sądziłeś, że nie należy do Twoich najmocniejszych
stron, na przykład w sprzedaży, przedsiębiorczości, publicznym prze-
mawianiu czy zarabianiu pieniędzy?
Pomyśl o sobie inaczej

Przekazywałem te zasady dziesiątkom tysięcy ludzi na całym świecie.
Mam szuflady pełne listów oraz e-maile nadesłane przez ludzi, którzy
do momentu spotkania ze mną nigdy nie słyszeli o koncepcji przeko-
nań ograniczających, natomiast po zapoznaniu się z nią całkowicie
zmienili nastawienie do samych siebie. Zaczęli postrzegać siebie jako
ludzi posiadających zdecydowanie bardziej rozbudowane kompeten-
cje w najważniejszych obszarach swojego życia.
ZASTANÓW SIĘ NAD SWOIMI PRZEKONANIAMI I 49
Momentalnie zaczęli się zmieniać i osiągać zupełnie nowe rezultaty.

Ich dochody wzrosły dwu-, trzy-, a nawet czterokrotnie. Wielu z nich
zostało milionerami i multimilionerami. Z dolnych szczebli organiza -
cji awansowali na najwyższe, zostali najbardziej wydajnymi pracow-
nikami swoich firm, czasami również najlepiej zarabiającymi ludźmi
w swoich branżach.
Odkąd zmienili przekonania na temat własnych możliwości, na-
byli nowe umiejętności i podjęli nowe wyzwania. Zaczęli wyznaczać
sobie bardziej ambitne cele i całym sercem angażować się w dążenie
do ich osiągnięcia. Kwestionując własne przekonania i nie al<ceptuj ąc
żadnych wynikających z nich ograniczeń, przejęli pełną kontrolę nad
swoim życiem i stworzyli dla siebie nową rzeczywistość. Skoro udało
się to tal< wielu innym ludziom, może się to udać również Tobie.
Wybierz przekonania, które chcesz wyznawać

Wyobraź sobie, że istnieje „sklep z przekonaniami", któ1y w pewnym
sensie przypmnina sklep z oprogramowaniem komputerowym. Mógł
byś kupować w nim przekonania, które następnie program owałbyś
w swojej podświadomości. Gdybyś mógł dobrać te przekonania w zu-
pełnie dowolny sposób, które z nich byłyby dla Ciebie najbardziej
przydatne?
Oto moja podpowiedź: Wybierz przekonanie: „Jest Ini pisany wielki
życiowy sul<ces".
Stuprocentowe przekonanie co do tego, że jest Ci pisany wielki
sul<ces, skłoni Ci ę do zachowywania się tak, jak gdyby wszystkie wy-
darzenia zachodzące w Twoim życiu stanowiły element jednego wiel -
kiego planu osiągania wielkich rzeczy. Właśnie w ten sposób myślą
ludzie najlepsi w swoich dziedzinach.
Dopatruj się dobra

Ludzie od noszący
sul<cesy dopatmją się dobra w każdej sytuacji i wie-
dzą, że ono zawsze gdzieś się k1yje. Bez względu na to, ilu potknięć
i porażek doświadczaj ą, spodziewają się, że we wszystkim, co im się
so CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
przytrafia, znajdą coś pozytywnego. Są przekonani, że każda pomył

ka stanowi element większego planu, któ1y nieuchronnie przybliża
ich do osiągnięcia wielkiego sukcesu, któ1y jest im pisany.
Optymistyczne przekonania pozwolą Ci wyciągać pozytywne
wnioski z każdego potknięcia i każdej trndnej sytuacji. Wyrobisz sobie
przekonanie, że na drodze do osiągnięcia i utrzymania ostatecznego
sukcesu musisz się jeszcze wiele nauczyć. W rezultacie kolejne pro-
blemy będziesz postrzegał w katego1ii okazji do wyciągnięci a warto-
ściowych wniosków. Napoleon Hill napisał kiedyś: „Każda trndność
lub przeszkoda k1yje w sobie równoważne lub nawet ważniejsze zia-
renlrn korzyści lub przewagi".
Wychodząc z takiego założenia, korzystasz na wszystkim, co Ci się
przytrafia na drodze do Twojego celu - bez względu na to, czy są to
zdarzenia pozytywne, czy negatywne.
Dzia łaj, aby czuć

Zgodnie z psychologicznym i metafizycznym prawem odwracalności
„jest bardziej prawdopodobne, że działaniem zmotywujesz się do od-
czuwania konl<retnych emocji, niż że konl<retne uczucia skłonią Cię
do działania".
Zgodnie z tym prawem podejmując wysiłek, możesz nie mieć po-
czucia, że odnosisz tak wielkie sul<cesy, jakich byś pragnął. Może Ci
zabraknąć pewności siebie, jaka zazwyczaj rodzi się z wcześniejszych
osiągnięć. Częs to będziesz wątpił w swoje możliwości i obawiał się
porażki. Zmuszony będziesz stawić czoła przekonaniu, że nie jesteś
wystarczająco dob1y, a przynajmniej jeszcze nie teraz.
Jeżeli jednak będziesz „zachowywał się, jal< gdybyś" był już czło
wiekiem, któ1ym pragniesz być - posiadającym wszystkie pożądane
cechy i uzdolnienia - Twoje działania spowodują powstanie odpo-
wiednich uczuć. Własnym działaniem wzbudzisz w sobie uczucia,
których pragniesz - tal< działa Prawo Odwracalności .
Jeśli chcesz znaleźć się w gronie liderów w swojej branży, ubieraj
się jal< oni. Chodzi o to, abyś przypominał ich z wyglądu. Wyrób so-
bie takie same nawyki związane z pracą. Wskaż ludzi odnoszących
ZASTANÓW SIĘ NAD SWOIMI PRZEKONANIAMI s1
największe sukcesy w Twoim zawodzie i zacznij się na nich wzorować.

O ile to możliwe, poproś ich o radę - zapytaj, w jaki sposób możesz się
szybciej rozwijać. Po otrzymaniu takiej rady niezwłocznie przystąp
do wcielania jej w życie. Po prostu działaj.
Zacznij chodzić, mówić, ubierać si ę i zachowywać tak jak najlepsi
ludzie w Twojej branży, a szybko zaczniesz się czuć jak jeden z nich.
Będziesz odnosił się do innych tak, jak odnoszą się do nich najlepsi. Bę
dziesz pracować tak samo jak oni. Będziesz osiągał takie same wyniki
jak oni. Zanim się obejrzysz, sam staniesz się jednym z najskuteczniej-
szych ludzi w Twojej branży. W powiedzeniu: „Udawaj, aż się ziści"
tkwi być może pewna przesada, ale tkwi w nim również spore ziarno
prawdy.
Sekret menedżera sprzedaży

Jeden z moich przyjaciół jest menedżerem sprzedaży i odnosi w swojej
pracy wielkie sukcesy. Kiedy zatrndnia nowego sprz edawcę, najpie1w
odbywa z nim szczegółową rozmowę kwalifikacyjną, a gdy kandydat
przejdzie przez nią pomyślnie, mój przyjaciel zabiera go do salonu
Cadillaca. Nalega, aby kandydat zmienił swój dotychczasowy samochód
na auto tej marki. Nowy sprzedawca na ogół przyjmuje ten pomysł
dość sceptycznie. Przeraża go cena samochodu i olbrzymie koszty mie-
sięcznych rat, jakie musiałby płacić po jego zalrnpie. Mój przyjaciel
nalega jednak dalej, stwierdzając, ż e zakup cadillaca stanowi warn-
nek zatrndnienia.
Jak sądzisz, co dzieje się dalej? Sprzedawca jedzie nowym samo-
chodem do domu. Na widok nowego cadillaca żona niemal dostaje
zawału serca. Kiedy w końcu dochodzi już do siebie, sprzedawca zabiera
ją na przejażdżkę po okolicy. Machają mijanym sąsiadom, którzy widzą
ich w nowym samochodzie. Potem sprzedawca parkuje cadillaca na
podjeździe przed domem. Ludzie pod chodzą i podziwiają jego nowy
nabytek. Powoli, ale nieubłaganie dochodzi do zmiany jego podświa
domego nastawienia do własnego potencjału w zakresie zarobkowania.
Po kilk u dniach sprzedawca zaczyna postrzegać siebie jako osobę,
która j eździ nowym cadillakiem. Zaczyna być przekonany, że należy
do najlepiej zarabiających ludzi w swoim zawodzie, do najskutecz-

niejszych przedstawicieli swojej branży. Niemal wszyscy nowi sprze-
dawcy zatiudniani w tej finnie zostają z czasem gwiazdami sprzedaży.
Ich wyniki gwałtownie się polepszają, więc zaczynają zarabiać więcej
niż kiedykolwiek wcześniej. Po krótkim czasie raty za nowy samo-
chód przestają s ta nowić jakikolwiek problem.
Stwórz sobie myślowy ekwiwalent

Emmet Fox powiedział kiedyś: „Twoim głównym zadaniem w życiu
jest s tworzyć sobie myślowy ekwiwalent tego, co chciałbyś osiągnąć
i czym chciałbyś si ę cieszyć w życiu zewnętrznym".
Powinieneś skoncentrować się na ksz tałtowaniu w sobie takich
przekonai'1, które będą sprzyjać odnoszeniu sukcesów, jal<ich pragniesz
w swoim świecie zewnętrznym. W tym celu powinieneś zal<westio-
nować swoje przekonania ograniczające, od rzucić je, a następnie za-
chowywać się tak, jak gdyby ich nie było.
Chcąc wzmocnić proces kształtowania nowych, korzystniejszych
przekonań, musisz poszerzać swoją wiedzę i umiejętno ści w danej
dziedzinie - aż w końcu poczujesz, że jes teś w stanie sprostać każdemu
zadaniu i wyzwaniu. S tawiając sobie nowe i coraz bardziej ambitne
cele we wszystl<ich obszarach życia, dodatkowo przyspieszasz proces
kształtowania nowych i lepszych przekonań. Musisz też konsekwentnie
postępować tal<, jal< gdybyś już był osobą, którą pragniesz zostać.
Chodzi o to, abyś przeprogramował własną podświadomość na suk -
ces poprzez stworzenie myślowego ekwiwalentu, któ1y przejawiałby
się we wszystkim, co mówisz i co robisz.
Zachowuj się zgodnie z nowym wizerunkiem

własnego „ja"
Aby kształtować w sobie nowe przekonania, powinieneś postępować
w sposób z nimi zgodny. Zachowuj się, jak gdybyś wi erzył, że dyspo-
nujesz już wszystl<imi niezbędnymi wniejętnościami i kompetencjami.
W stosunku do innych przyjmuj po stawę pozytywną, optymistyczną
ZASTANÓW SIĘ NAD SWOIMI PRZEKONANIAMI 53
i radosną.
Zachowuj się, jakby Twój sukces b ył gwaran towany. Po-
stępuj tak, jakbyś miał sekretną gwarancję sukcesu, o której nie wie
nikt poza Tobą.
Uświadom sobie, że każdego dnia - każdym działaniem i każ
dym słowem - kształtujesz siebie, a także kontrolujesz rozwój wła
snego charaktem.
Skoro stajesz się tym, o czym myślisz, powinieneś mówić i robić
wyłącznie to, co odpowiada idealnemu wize1unkowi Twojego „ja", wize-
mnkowi osoby, którą pragniesz być, oraz Twoim długoterminowym
ideałom. Powinieneś myśleć i mówić tylko o cechach i zachowaniach,
które przybliżają Cię do chwili, gdy zostaniesz tym, kim chciałbyś być
- zbliżają Cię do celów, które chciałbyś osiągnąć.
Podejmij decyzję
Już dziś podejmij decyzję, że zakwestionujesz i odrzucisz wszystkie
ogra niczające przekonania, które mogą trzymać Cię w miejscu. Za-
stanów się nad sobą i podaj w wą tpliwość te aspekty swojego życia,
w któ1ych brakuje Ci pewności co do własnych umiejętnoś ci czy
kompetencji. Możesz równi eż zapytać rodzinę i przyjaciół, czy oni do-
strzegają w Tobie jakieś przekonania ograni czające. Bliscy częs to do-
strzegają to, czego Ty nie j esteś świadomy. Po ziden tyfikowaniu ta-
kiego przekonania zadaj sobie pytanie: „Co by było, gdyby okazało się
ono nieprawdą?".
A gdybyś tak miał możliwość odnoszenia niesamowi tych sukce-
sów w sferze, w której zgodnie z Twoim obecnym przekonaniem bra-
kuje Ci zdolności? A jeśli okazałoby się, że już w okresie niemowl ęcym
zaprogramowano w Tobie cechy geniusza w tej konkretnej dziedzi -
nie? Co gdyby stało się oczywiste, że już dziś potrafisz zarobić i zatrzy-
mać wszystkie pieniądze, jakich mógłbyś w życiu chcieć? A gdybyś
tak miał „dobrą rękę" do pieniędzy?
Jeżeli uwi erzyłbyś ze stuprocentową pewnością, że wszystkie te
pomysły są prawdą, co zrobiłbyś dzisiaj inaczej?
Twoje słowa powinny znajdować

potwierdzenie w czynach
Twoje przekonania znajdują wyraz w słowach i działaniach. Zadbaj o to,
aby od tej chwili wszystkie Twoje wypowiedzi pozostawały w zgodzie
z przekonaniami na temat tego, co chcesz mieć i kim chcesz zos tać.
Po pewnym czasie kolejne przekonania ograniczające będą us tępować
miejsca przekonaniom sprzyjającym poprawie jakości życia. Z czasem
całkowicie się przeprogramujesz i ukieiunkujesz na sukces. Zajdzie
w Tobie wówczas przemiana, która zadziwi Ciebie samego i wszys t-
kich dookoła.
Zastanów się nad swoimi przekonaniami

I. „Zachowuj s ię, jak gdyby ... !" Gdybyś był jednym z najbardziej
kompetentnych i szanowanych ludzi w swojej dziedzinie, w jaki spo-
sób byś myślał, działał i czuł? Co byłoby inaczej niż dotych czas?
2. Wyo braź sobie, że masz „dobrą rękę" do pieni ędzy. Gdybyś był
wyj ątkowo rzetelnym mened żerem specjalizującym się w finan-
sach, co zrobiłbyś ze swoimi sprawami?
3. Zidentyfikuj przekonania ograniczające, które być może trzymają
Cię w miejscu. Jak byś się zachowywał, gdyby okazały się one zu-
pełnie nieprawdziwe?
4. Znajdź takie przekonanie, k tóre najbardziej chciałbyś mieć na swój
temat. Udawaj, że już dziś wierzysz, iż taki właśnie jesteś.
5. Zastanów się n ad najtrudniejszym problemem, z jakim się w tej
ch w ili zmagasz. Jakie cenne wnioski możesz wyciągnąć, aby m óc
w przyszłości zostać lepszym człowiekiem?
6. Co zro biłbyś inaczej, gdybyś wierzył, że w życiu pisany Ci jest
w ielki s ukces?
7. Na kogo możesz wywrzeć wpływ, mówiąc tej osobie, że Twoim
zdaniem dobrze sobie radzi i odniesie wielki sukces?
ROZDZIAŁ 5.
Stwórz swoją
własną przyszłość
Będziesz równie maty, jak kontrolująca Cię potrzeba.

Będziesz równie wielki, jak Twoje dominujące ambicje.
- JAME S ALLEN
rzez lata przeprowadzono ponad 3300 projektów badawczych

P z udziałem liderów. W ten sposób udało się zidentyfikować jed-
ną cechę wspól ną wszystkim liderom: jest nią wizja. Liderzy kreują
wizję, a inni tego nie robią.
Jak już wcześniej zaznaczyłem, bodaj największym odk1yciem
w całej histo1ii ludzkości jest spostrzeżenie, że człowiek staje się tym,
o czym myśli przez większość czasu, O czym zatem najczęściej myślą
liderzy? Liderzy mys1q o p1zyszlości - o tym, dokąd zmierzają i co mogą
zrobić, aby tam do trzeć.
Ludzie niebędący liderami myślą natomiast o teraźniejszości, czyli
o bieżących przyjemnościach i problemach, Rozmyślają o przeszłości
i zamartwiają się wszystkim tym, co już się s tało i nigdy się nie odstanie.
Myśl o przyszłości
Wspomnianą cechę lidera nazwiemy „01ientacją przyszłościową". Liderzy
myślą o przyszłości - o tym, co chcą osiągnąć i gdzie chcą się ostatecznie
znaleźć, Myślą o tym, czego chcą i co mogą zrobić, aby to coś uzyskać.
Dobra wiadomość jest tal<a, że skupiając się na swojej przyszłości, rów-
nież i Ty zaczniesz myśleć jak liderzy, a więc w krótkim czasie zaczniesz
osiągać podobne jak oni rezultaty,
Po ponad pięćdziesięciu latach badal1 dr Edward Banfield z Ha1vard

University doszedł do wniosku, że najważniejszym czynnikiem decy-
dującym o sukcesie w życiu finansowym i osobistym jest „długa per-
spektywa". Banfield zdefiniował taką perspektywę jako „umiejętność
wybiegania myślami kilka lat w przyszłość w związku z decyzjami
podejmowanymi obecnie".
To jedno z najważniejszych odk1yć, jakie kiedykolwiek stały się na -
szym udziałem. Wa1to się nad tym zastanowić. Im dalej wybiegasz my-
ślami w przyszłość, tym lepsze decyzje podejmujesz obecnie i tym bar-
dziej rosną szan se, że Twoja wymarzona przyszłość się urzeczywistni.
Stwórz pięcioletnią fantazję

Planując s trategię swojego życia osobistego, powinieneś zacząć od dłu
goterminowego punktu widzenia. Rozpocznij od ćwiczenia z idealizacji
wszystkiego, co robisz. Proces idealizacji polega na tworzeniu pięcio
letniej fantazji i zastanawianiu się, jak wyglądałoby Twoje życie
za pięć lat, gdyby było idealne pod każdym względem.
Wyobraź sobie, że nic Cię nie ogranicza

Połączenie idealizacji oraz mientacji przyszłościowej pozwala zneutrali-
zować oddziaływanie przekonal1 ograniczających. Wyobraź sobie przez
chwilę, że absolutnie nic Cię nie ogranicza. Wyobraź sobie, że masz mnó-
stwo czasu oraz wszystkie niezbęd ne umiej ę tności i uzdolnienia, aby
osiągnąć dowolny cel, jaki sobie wyznaczysz. Niezależnie od Twojej
bieżącej sytuacji życiowej wyobraź sobie, że dysponujesz odpowied -
nimi przyjaciółmi, kontaktami i koneksjami, aby otworzyć dowolne
drzwi i osiągnąć wszystko, o czym tylko zamarzysz. Pomyśl, że możesz
być, kim tylko zechcesz, i możesz mieć wszystko to, co jest Ci po-
trzebne w dążeniu do wyznaczonych celów.
Ćwicz bujanie w obłokach

Badając„najskuteczniejszych ludzi", Chades Garfield doszedł do cieka-
wych wniosków. Przyglądał się ludziom, którzy przez wiele lat osiągali
STWÓRZ SWOJĄ WŁASNĄ PRZYSZŁOŚĆ 57
w pracy zaledwie przeciętne wyniki, a nagle zaczęli odnosić wielkie

sukcesy. Odkiył, że wszystkie te osoby w momencie swojej przemia-
ny zaczęły praktykować „bujanie w obłokach".
Bujając w obłokach, wyobrażasz sobie, że możliwe jest ab solutnie
wszystko - że Twoje możliwości są równie nieograniczone jal< błękit
nieba. Wybiegasz myślami kilka lat w przód i wyobrażasz sobie swoje
życie jako pod każdym względem doskonałe. Następnie spoglądasz
wstecz na obecną rzeczywistość i zadajesz sobie następujące pytanie:
„Co musiało wydarzyć się w moim życiu, bym mógł osiągnąć tę wy-
marzoną przyszłość?".
Później wracasz myślami do teraźniej szości i pytasz: „Co musiało
by się wydarzyć, abym mógł kiedyś w przyszłości osiągnąć wszystkie
moje cele?".
Nie wyrzekaj się swoich marzeń
Ćwicząc idealizację i 01ientację przyszłościową, nie możesz nawet

w najmniejszym stopniu wyrzekać się swoich marzeń ani wizji idealnej
przyszłości. Nie zadowalaj się mniej ambitnymi celami czy mniej -
szymi sukcesami. Mierz wysoko i wyobrażaj sobie przyszłość tak, jal<
wyobrażałby ją sobie najpotężniejszy człowiek we wszechświecie. Sam
tworzysz swoją doskonałą przyszłość. Sam decydujesz, czego naprawdę
chcesz, a dopiero potem wracasz do teraźniejszości i zajmujesz się
tym, co jest możliwe w obecnej sytuacji.
Zacznij od swojej firmy i życia zawodowego. Wyobraź sobie, że za pięć
la t Twoje życie zawodowe będzie idealne. Odpowiedz na poniższe
pytania:
1. Jak wyglądałaby moja sytuacja zawodowa?
2. Co bym wtedy robił?
3. Gdzie bym to robił?
4. Z kim bym pracował? Jal<ie obowiązl<i bym wykonywał?
5. Jal<imi umiejętnościami i kompetencjami bym dysponował?
6. Jal<iego rodzaju cele bym osiągał?
7. Jaką pozycję zajmowałbym w swojej dziedzinie? Jaki status bym
osiągnął?
ss CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Ćwicz myślenie bez ograniczeń

Odpowiadając na powyższe pytania, wyobraź sobie, że nic Cię nie ogra-
nicza. Peter Drncker powiedział kiedyś: „ Znacząco przeceniamy to, co je-
steśmy w stanie osiągnąć w ciągu jednego mku. Znacząco niedoceniamy tego,
co jesteśmy w stanie osiągnąć w ciągu pięciu lat''. Nie daj się złapać w tę
pułapkę. Nie lekceważ swojego potencjału.
Dokonaj teraz idealizacji swojego wymarzonego życia finansowego
za pięć lat. Gdyby było ono doskonałe, jal< odpowiedziałbyś na poniż
sze pytania?
1. Ile bym zarabiał?
2. Jal<i styl życia bym prowadził?
3. W jal<im domu bym mieszkał?
4. Jal<im samochodem bym j eździł?
5. Jal<ie luksusy mate1ialne zapewniłbym sobie i swojej rodzinie?
6. Ile miałbym na koncie?
7. Ile oszczędzałbym i inwes tował miesięcznie i rocznie?
8. Ile chciałbym mieć pieniędzy w dniu przejścia na eme1yturę?
Wyobraź sobie, że masz m agiczną tabliczkę. Możesz na niej zapi -

sać, cokolwiek zechcesz. Możesz wymazać wszys tko, co przyd arzyło
Ci si ę w przeszłości i stworzyć wizję swojej wymarzonej przyszłości.
W każdej chwili jeste ś w stanie w całości wyczyścić tę tabli czkę i za -
cząć wszystko od nowa. Nic C i ę nie ogranicza.
Wyobraź sobie idealne życie rodzinne

Wyobraź sobie idealne życie rodzinne i idealny związek za pięć lat od dziś
i odpowiedz na poniższe pytania:
1. Jak wyglądałoby wówczas Twoje życie rodzinne?
2. Z kim byś był? Z kim byś już nie był?
3. Gdzie i jak byś Inieszkał?
4. Jal<i dom byś miał?
5. Jakie relacje utrzymywałbyś z najważniej szymi ludźmi w swoim
życiu, gdyby za pięć lat Twoja wymarzona przyszłość się urzeczy-
wistniła?
STWÓRZ SWOJĄ WŁASNĄ PRZYSZŁOŚĆ I 59
Fantazjując i wyobrażając
sobie wymarzoną przyszłość, zadajesz
wyłącznie pytanie: ,,Jak?".
Stymulujesz w ten sposób swoją kreatywność
i motywujesz się do generowania nowych pomysłów, które pomogą
Ci osiągnąć wyznaczone cele. Ludzie nieodnoszący sul<cesów wiecznie
się zastanawiają, czy dany cel w ogóle da się osiągnąć, podczas gdy
ludzie sukcesu myślą o tym, „jak" to zrobić - poszulrnją sposobów
na urzeczywistnienie swoich wizji i dążenie do celu.
Wyobraź sobie doskonały stan zdrowia

i świetną kondycję fizyczną
Zastanów się nad wszys tkimi aspektami swojego zdrowia i kondycji
fizycznej. Gdybyś za pięć lat był okazem zdrowia, jak odpowiedział
byś na poniższe pytania?
1. Jak byś się czuł? Jak byś wyglądał?

2. Ile byś ważył?
3. Jakie ćwicz enia fizyczne wyko nywałbyś w każdym tygodniu?
4. Jaki byłby ogólny stan Twojego zdrowia?
5. Jakie zmiany musiałbyś już dziś wprowadzić w swojej diecie, ćwi
czeniach fizycznych i innych nawykach związanych ze zdrowiem,
aby cieszyć się w przyszłości d oskonałą formą?
Wyobraź sobie swoje zaangażowanie społeczne

Wyobraź sobie, że za pięć lat b ędziesz ważnym i wpływowym członkiem
swojej lokalnej społeczności. Wnosisz istotny wkład w życie otaczają
cego Cię świata. Tworzysz coś wartościowego dla siebie i innych.
Gdybyś w najwyższym stopniu angażował się w życie społeczne, jal<
odpowiedziałbyś na poniższe pytania?
1. Co byś w tedy robił?

2. Z jal<imi organizacjami byś współpracował? Gdzie byś się udzielał?
3. Jal<ie sprawy byś wspierał? W jaki sposób byś się w nie angażował?
Po prostu to zrób!
Ludzi sukcesu od osób osiągających zaledwie przeciętne wyniki odróż
nia przede wszystkim „01ientacja na działanie". Mężczyźni i kobiety,
którzy dokonują w życiu wielkich rzeczy, są wyraźnie zo1ientowani
na podejmowanie działań. Przez cały czas coś robią, są zawsze zajęci.
Gdy przychodzi im do głowy jal<lś pomysł, natychmiast przystępują
do jego realizacji.
Ludziom nieosiągającym sukcesów nie brakuje dob1ych chęci,
ciągle mają jednał< jal<ąś wymówkę - powód do wstrzymywania się
z działaniem. Jak mówi stare powiedzenie, „dob1ymi chęciami jest
piekło wybrukowane".
Zastanów się nad swoimi kompetencjami, wiedzą, uzdolnieniami,
wykształceniem i umiejętnościami. Gdybyś za pięć lat m ógł rozwinąć
się w maksymalnym stopniu (pamię taj, że nic Cię nie ogranicza), jal<
odpowiedziałbyś na poniższe pytania?
1. Jaką dodatkową wiedzą i umiejętnościami byś dysponował?

2. W jakich dziedzinach byłbyś uznawany za niekwestionowany
wzorzec doskonałości?
3. Co robiłbyś każdego dnia, aby poszerzać swoją wiedzę i doskona -
lić umiejętności, niezbędne ludziom osiągającym najlepsze wyniki
w Twojej dziedzinie?
Po udzieleniu odpowiedzi na wszystl<le te pytania zadajesz sobie

kolejne: „Jak?". Jak nabędziesz umiejętności i wiedzę potrzebne do
tego, aby w nadchodzących latach zostać jednym z najlepszych ludzi
w swojej dziedzinie?
Ułóż swój idealny kalendarz

Określ, jal<l styl życia byłby dla Ciebie idealny. Zaplanuj swoje życie
dzień po dniu. Ułóż wymarzony kalendarz, rozpoczynając od 1 stycznia,
a na 31 grudnia kończąc.
1. Co chciałbyś robić w weekendy i wal<acje?
2. Ile wolnego czasu chciałbyś mieć tygodniowo, mie sięcznie, wresz -
cie w całym roku?
STWÓRZ SWOJĄ WŁASNĄ PRZYSZŁOŚĆ I 61
3. Gdzie chciałbyś pojechać?

4. Jak zorganizowałbyś swój rok, gdyby nic Cię nie ograniczało i gdybyś
miał pełną kontrolę nad swoim czasem?
W Księdze Przysłów napisano: „Gdy nie m a widzenia [prorocze-

go], naród się psuje" (Prz 29, 18). Oznacza to, że bez ekscytującej wi -
zji przyszłości „psujesz się" od środka, a to oznacza, że zaczyna Ci
brakować entuzjazmu i motywacji do kontynuowania podjętych dzia-
łal1. Cytat ten można jednak odwrócić i s twierdzić, że ekscytująca
wizja przyszłości każdego kolej nego dnia motywuje C ię do podejmo-
wania wszelkich działal1 niezbędnych do urzeczywis tnienia tej wizji.
Stwórz swoją idealną przyszłość
Pamiętaj , że „szczęście to stopniowe urzeczywistnianie wartościowej

idei". Precyzyjne i ekscytujące cele lub ideały pozwalają czuć się szczę
śliwszym z samym sobą i całym światem . Zyskasz bardziej pozytywne
nastawienie do życia, b ędziesz też odczuwał większy optymizm. Poczu-
jesz wewnętrzną motywację, by codziennie rano wstać z łóżka, ponie-
waż każdy krok będ zie zbliżał Cię do czegoś, co jest dla Ciebie ważne .
Podejmij postanowienie, że przez cały czas będziesz myś'lał o swojej
idealnej przyszłości. Pamiętaj, że najlepsze dni życia są ci ągl e przed
Tobą. Naj szczęśliwsze chwile jeszcze nie nadeszły. Najwyższe dochody
uda Ci się osiągnąć dopiero w nadchodzącyc h mi esiącach lub latach.
Przyszłość będzie lepsza od wszystkiego, co mogło Ci się zdarzyć w prze-
szłości. Nic Cię nie ogranicza.
Im precyzyjniej określi sz swoją długoterminową przyszłość, tym
szybciej będziesz przyciągał ku sobie ludzi i okoliczności, które pom ogą
Ci tę wizję urzeczywistnić. Im dokładniej wiesz, kim jesteś i czego
pragniesz, tym więcej osiągniesz i tym szybciej będzies z odnosił suk-
cesy we wszystkich obszarach życia.
Stwórz swoją własną przyszłośt

l. Wyobraź sobie, że każdy problem ma swoje rozwiązanie, że wszyst-
kie ograniczenia da się przezwyciężyć i że nic Cię nie ogranicza
w dążeniu do dowolnego celu, jaki sobie wyznaczyłeś.
2. Ćwicz myślenie typu „z przyszłości do teraźniejszości". Wyobraź
sobie siebie za pięć lat i spójrz wstecz na chwilę obecną. Co mu-
siałoby się wydarzyć, aby Twój świat stał się idealny?
3. Wyobraź sobie, że Twoje życie finansowe jest doskonałe pod każ
dym względem . Ile byś w tedy zarabiał? Jaką warto ść osiągnąłby
Twój majątek? Jakie kroki możesz podjąć już dzisiaj, aby tę wizję
zrealizować?
4. Wyo braź sobie, że Twoje życie rodzinne i osobiste jest do skonałe
pod każdym względem. Jak by wtedy wyglądało? Co powinieneś
od dzisiaj robić częściej, a co rzadziej?
5. Ułóż idealny kalendarz. Zaplanuj swój rok od stycznia do grudnia,
pamiętając, że nic Cię nie ogranicza. Co zacząłbyś zmieniać już dziś?
6. Wyobraź sobie, że Twoje zdrowie i kondycja fizyczna są doskonałe.
Jakie kroki możesz podjąć już dzisiaj, aby tę wizję urzeczywistnić?
7. Jakie działanie podejmiesz już teraz w odpowiedzi na zadane wy-
żej pytania?
ROZDZIAŁ6.
Wyznacz swoje
prawdziwe cele
Wystarczy zrozumieć, czego się naprawdę chce,
aby przestać gonić za motylami i zacząć wydobywać z/oto.
- W ILLIAM M OULTON MARSDEN
rndno chyba o taki obszar życia, w któ1ym samodyscyplina mia-

T łaby większe znaczenie niż w przypadku formułowania celów
i codziennego dążenia do ich osiągnięcia.
Od dawna wiadomo, że wszystkie działania człowieka mają jakiś
cel. Cele osiągamy automatycznie, oczywiście pod warnnkiem, że je so-
bie wcześ niej wyznaczyliśmy. Jeżeli zdobędziesz absolutną pewność
co do tego, czego naprawdę chcesz, i zaczniesz codziennie podejmo-
wać więcej działań prowadzących do uzyskania tego czegoś, będziesz
mógł liczyć na niemal gwarantowany sukces.
Pojawia się zatem następujące pytanie: skoro osiąganie celów to
proces automatyczny, sta nowiący stały element Twojego sposobu dzia-
łania, dlaczego tak niewielu ludzi wyznacza sobie cele? Jak wspomi-
nałem w rozdziale 1„ jednym z najważniejszych powodów, dla któ1ych
ludzie nie wyznaczają sobie celów, jest prosty fal<t, że nie wiedzą, jal< to
się robi. Właśnie tym problemem zajmiemy się na kolejnych stronach .
Siedem zasad wyznaczania celów

Istnieje siedem zasad wyznaczania celów. Są to reguły o charal<terze
ogólnym, które znajdują zastosowanie w odniesieniu do praktycznie
każd ego celu. Jeżeli ktoś nie osiąga swoich celów, prawdopodobnie
wynika to z niestosowania jednej z tych siedmiu zasad.
Pie1wsza zasada głosi, że cel musi być jasny, konkretny, szczególowy

i zapisany. Cel nie może być zatem ogólny i niejamy, jak na przykład
„szczęście" czy „zarabianie większych pieniędzy''. Cel powinien być
również konkretny i namacalny, abyś mógł go sobie jamo zwizuali-
zować lub wyobrazić.
Dmga zasada wyznaczania celów mówi, że cele muszą być wymierne
i obiektywne. Powinno się wyznaczać je w taki sposób, aby osoba trze-
cia mogła je przeanalizować i ocenić. „Dużo zarabiać" to żaden cel.
To zwykłe marzenie lub fantazja, jakie wszyscy mamy. Prawdziwy
cel przewiduje, ile dokładnie chcesz zarabiać i kiedy ma się to stać.
Trzecia zasada głosi, że cele muszą być ograniczone czasowo. W odnie-
sieniu do celów należy zatem wyznaczać harmonogramy, terminy
końcowe i pośrednie. W tym miejscu należałoby zwrócić uwagę na to,
że nie ma czegoś takiego jak nierealistyczny cel - można jedynie
mówić o celach z nierealistycznymi terminami. Wyznacz sobie cel
z konkretnym tenninem i harmonogramem jego realizacji, a na pewno
spróbujesz zmieścić się w tych ramach czasowych. Jeżeli nie uda Ci się
osiągnąć celu w terminie, wyznaczysz sobie kolejny termin, a potem
w razie potrzeby jeszcze jeden - będziesz pracował tak długo, aż
w końcu odniesiesz sukces.
Miliony ludzi rocznie podróżują po świecie samolotami. Każdego
dnia nad powierzchnią ziemi przemieszczają się tysiące samolotów
z setkami tysięcy ludzi na pokładzie, docierając niemal wszędzie. linie
lotnicze to dziś działalność biznesowa warta biliony dolarów i mająca
wpływ na życie wszystkich ludzi.
Sukces tej branży oraz skuteczność w zakresie świadczenia usług
transportowych to rezultat systematycznego, skompute1yzowanego
i automatycznego wyznaczania celów na skalę ogólnokrajową. Wybie-
rając się na wycieczkę, myślisz o konkretnym mieście lub innym celu
podróży. Określasz, kiedy chcesz tam polecieć i ile czasu tam spędzisz.
Sprawdzasz odległość, która dzieli Cię od lotniska, i oceniasz czas po-
trzebny na odprawę. Obliczasz, jal< długo potlwa sam lot oraz ile cza-
su będziesz potrzebował, aby dotrzeć do celu po opuszczeniu pokładu
samolotu. Układasz zatem szczegółowy harmonogram całej podróży.
WYlNACZ SWOJE PRAWDZIWE CELE I 65
Rocznie taki proces przeprowadzają setki milionów ludzi. Udaje

im się z powodzeniem przemieścić z punktu A do punktu B z niewia-
1ygodną wręcz precyzją i punktualnością. Oto przykład wyznaczania
celów na poziomie masowym - ten sam proces sprawdza się rów-
nież na poziomie jednostkowym.
Czwarta zasada wyznaczania celów głosi, że cel musi być ambitny.
Cele muszą motywować do wkładania większych starań w działania.
Muszą wykraczać poza wszystko, co udało Ci się osiągnąć w przeszłości.
Powinieneś dążyć do wyznaczania takich celów, któ1ych prawdopo-
dobieństwo osiągnięcia oscyluje wokół 50 procent. Dążenie do osią
gnięcia takiego celu może napawać pewnym niepokojem, zmusza
jednał< do zwiększonego wysiłku, a tym samym pozwala w pełni wy-
korzystać własny potencjał.
Piąta zasada mówi, że cele muszq być zgodne z wyznawanymi przez
Ciebie wartościami oraz ze sobq nawzajem. Nie możesz wyznaczać sobie
celów, które będą sprzeczne. Miałem okazję spotykać ludzi, którzy chcą
odnosić sukcesy w biznesie i każdy dzień spędzać na polu golfowym.
Oczywiste jest, że obu tych celów jednocześnie nie da się osiągnąć.
Szósta zasada wyznaczania celów głosi, że cele muszą być wyważone
- powinny uwzględniać różne aspekty Twojego życia zawodowego,
Twoją sytuację finansową, rodzinną i zdrowotną, Twoją duchowość oraz
zaangażowanie w sprawy społeczności lokalnej. Żeby koło mogło się
obracać bez wibracji, musi zostać wyważone - to samo dotyczy Twoje-
go życia. Jeżeli masz osiągnąć w życiu szczęście i spełnienie, wyzna -
czane przez Ciebie cele nie mogą pomijać żadnego z jego najważniej
szych obszarów.
Siódma zasada głosi, że Twoje życie musi mieć jakiś jeden główny sens.
Powinieneś mieć jeden cel, po którego osiągnięciu Twoje życie po-
prawi się zdecydowanie bardziej niż po osiągnięciu jal<iegokolwiek
innego celu.
Twoje życie wkroczy na ścieżkę do wielkości dopiero wówczas,
gdy nadasz mu jal<iś jeden konkretny sens i skoncentmjesz całą energię
na realizacji tego celu. Wówczas okaże się również, że przy okazji
osiągasz wiele innych, mniejszych celów. Wamnl<iem koniecznym
jest wszalcie posiadanie jednego, najważniejszego celu w życiu. Oprócz
siedmiu zasad wyznaczania celów potrzebujesz również metody ich

określaniai osiągania, którą mógłbyś stosować do wszystkich swoich
celów przez pozostałą część życia.
Dwanaście kroków do wyznaczenia

i osiągnięcia dowolnego celu
Poniżej przedstawiam metodę
wyznaczania celów w dwunastu kro-
kach, którą przekazałem już ponad milionowi ludzi. Można ją przy-
równać do przepisu kulinarnego wymagającego dwunastu składników.
W zależności od sytuacji i konkretnych potrzeb możesz w taki sposób
dobierać poszczególne składniki, aby osiągać różnego rodzaju cele.
Szczęśliwi i odnoszący sukcesy ludzie korzystają z tej metody przez
cały czas, choć czasami w sposób nieświadomy. W przypadku osób,
które nie od noszą sukcesów, co najmniej jednego z tych składników
bralrnje lub jest on na wycze1paniu.
1. Pragnij czegoś - czego tak naprawdę chcesz?

Krok numer jeden na drodze do wyznaczania celów to pragnąć czegoś.
Musisz odczuwać intensywne, wręcz palące pragnienie osiągnięcia
Twojego celu. Powinno to być pragnienie osobiste - powinno dotyczyć
czegoś, czego chcesz dla siebie. Nie chodzi o to, abyś chciał osiągać
coś dla kogoś innego, nigdy nie uda Ci się też podekscytować celem,
któ1y został wyznaczony przez kogoś innego.
Najważniejsze pytania, jal<ie musisz sobie w ko6cu zadać (a na-
stępnie na nie odpowiedzieć), to: „Co takiego chciafbym naprawdę robić
w życiu?", „Czego pragnę dla siebie w głębi serca?", „Jal<ie osobiste
osiągnięcie byłoby dla mnie źródłem największej el<scytacji i entuzja-
zmu?". Gdybyś mógł osiągnąć jeden całkowicie dowolny cel, w którego
przypadku ko6cowy sukces byłby gwarantowany, co by to było? Inten-
sywność Twojego osobistego pragnienia przełoży się na ilość energii
i determinacji, jal<ą będziesz wkładał w realizację danego pragnienia.
Czego naprawdę chcesz? Jal< bardzo tego chcesz?
2. Uwierz, że Twój cel jest osiągalny

Drugi krok na drodze do wyznaczania celów wymaga wia1y lub prze-
konania. Musisz uwierzyć, że zasługujesz na osiągnięcie danego celu
oraz że jesteś do tego zdolny. Przekonanie to swego rodzaju katalizator,
któ1y pozwala zaprząc do pracy całą energię Twojego ciała i umysłu .
W kontekście duchowym talde przekonanie nazywamy wiarą. Wszyscy
ludzie sukcesu - ludzie obojga płci, pracujący we wszelkich możli
wych dziedzinach - to ludzie wielldej wia1y. Wierzą, że są w stanie
osiągać cele, które sobie wyznaczają.
Kiedy już wyznaczysz sobie jasny i precyzyjny cel - chodzi o coś,
czego naprawdę głęboko pragniesz - i zaczniesz do niego dążyć
dziel1 po dniu, będziesz jednocześnie wzmacniał swoje pragnienie
sukcesu i wiarę w niego. Z każdym kolejnym krokiem umacniać się
będzie Twoje przekonanie, że jesteś zdolny tego dokonać. Tal< wła
śnie należy inte1pretować stwierdzenie: „Tysiącłdlometrowa podróż
zaczyna się od jednego kroku".
Twoja determinacja i wyt1wałość w dążeniu do celu będą osta-
tecznie zależeć od tego, jak głęboko wierzysz, że jesteś w stanie ten cel
osiągnąć. W związku z powyższym kluczową kwestią jest to, aby Twoje
cele wydawały się wia1ygodne i osiągalne, szczególnie na początku.
Nie możesz na przykład założyć, że w ciągu jednego roku zosta-
wisz za sobą ubóstwo i osiągniesz niezależność finansową. Wybieraj ąc
tego rodzaju cel, sam skazujesz się na porażkę, ponieważ pozostaje
on poza zasięgiem Twoich możliwości. Musisz wyznaczyć sobie osią
galny cel, a potem wyznaczać kolejne. Osiągając pojedyncze, mniejsze
cele, zyskujesz poczucie większej pewno ści siebie. Rozpędzasz się, aż
w kol1cu osiągniesz punkt, w któ1ym nic nie zdoła zachwiać Twojego
przekonania, że nie ma takiego celu, którego nie mógłbyś osiągnąć
- musisz go tyllrn precyzyjnie zdefiniować, a potem pracować nad nim
odpowiednio ciężko i długo. Nie zapominaj jednak, że naukę wyzna-
czania celów lepiej jest zacząć powoli.
3. Zapisz swój cel

n ·zeci krok polega na zapisaniu wyznaczonego celu. Cel, któ1y nie zo-
stał przelany na papier, w ogóle nie zasługuje na miano celu. Wszy-
scy ludzie odnoszący wielkie sukcesy formułują precyzyjne, pisemne,

konkretne i szczegółowe cele oraz plany, które są nas tępnie regular-
nie we1yfikowane (czasami nawet co dnia). Osobiście zalecam, żebyś
codziennie - każdego dnia, całymi miesiącami i latami - spisywał
i przepisywał swoje cele na nowo. Ćwiczenie to pozwala zaprogra-
mować je głęboko w Twojej podświadomości, gdzie mogą one zacząć
żyć własnym życiem.
Nieustannie zadawaj sobie następujące pytania: „W jaki sposób będę
mierzył postępy w dążeniu do tych celów? Jakie standardy sobie wy-
znaczę? Jal<imi wskaźnikami lub kartami wyników mogę się posłu
żyć, chcąc monitorować swoje sukcesy?".
4. Określ swój punkt wyjścia

W ramach czwartego kroku powinieneś zająć się analizą własnego punktu
wyjścia do osiągnięcia ważniejszych postawionych sobie celów. Gdzie się
teraz znajdujesz? Załóżmy, że chcesz stracić na wadze. Pie1wsze co
musisz zatem zrobić, to określić swoją bieżącą czy też bazową wagę.
Jeżeli chcesz, aby Twój majątek osiągnął określoną wartość, musisz
dokładnie ustalić, jaką wartość ma on dzisiaj.
Oceniając swoją sytuację wyjściową, musisz być ze sobą szcze1y.
Dzięki temu łatwiej Ci będzie wyznaczać cele wia1ygodne i osiągalne
- łatwiej unikniesz celów pozostających poza zasi ęgiem Twoich
możliwości.
5. Określ, dlaczego tego chcesz

W ramach piątego kroku na drodze do wyznaczania celów musisz zdecy-
dować, dlaczego w ogóle Ci na tym celu zależy. Sporząd ź li stę wszyst-
kich osobistych korzyści, które uzyskasz dzięki jego osiągnięciu. Im
więcej powodów, dla któ1ych chcesz dany cel osiągnąć, tym bardziej
intensywne będzie Twoje pragnienie. Powody okazują się paliwem
napędzającym dokonania.
Jeżeli chcesz osi ągnąć konkretny cel z jednego lub dwóch powo-
dów, będzie sz miał raczej niewielką motywację do działania. Spróbuj
jednak znaleźć czterdzieści lub pięćdziesiąt powodów, dla któ1ych warto
go osiągnąć, a będziesz tak zmotywowany, że nikt i nic nie stanie Ci
na drodze do sukcesu .
Miałem wielu przyj aciół i znajomych, którzy stwierdzali, że chcą
zarabiać dużo pieniędzy i osiągnąć wolność finansową. Następnie spo-
rządzali bardzo długie listy rzeczy, które mogliby zrobić z wymarzonymi
pieniędzmi. Wszyscy Ci ludzie od ni eśli wyjątkowe sukcesy w swoich
dziedzinach znacznie szybciej, niż można się było spodziewać, po-
nieważ mieli wystarczająco dużo powodów, aby swoje cele osi ągnąć.
Im więcej takich powodów wymyślisz, tym intensywniejsze stanie się
Twoje pragnienie i tym głębiej będziesz przekonany, że Twój cel może
zostać osiągnięty.
6. Wyznacz termin
Krok numer sześć polega na wyznaczeniu teiminu, w któ1ym osiągniesz
postawiony sobie cel. Wyznaczenie terminu służy możliwie precyzyj-
nemu określ eniu momentu, kiedy dany cel może zostać osi ągnię ty.
W pewnym sensie przypomina to próbę trafienia w tarczę - możesz
trafić w sam środek, choć możesz również trafić w punkty od niego
oddalone. Mniej więcej połowę wszystkich wyznaczonych celów uda
Ci się osiągnąć przed terminem, a dmgą połowę osiągni esz zapewne
już po terminie. Musisz mieć j ed nał< jakiś termin - bierz przykład
z samolotu, któ1y nie zawsze startuje i ląduje o czasie, zawsze ma
natomiast wyznaczoną godzinę startu i lądowania.
Jeżeli wyznaczyłeś sobie rozbudowany cel, podziel proces jego
osiągania na kilka mniejszych, pośrednich etapów. Może się to okazać
bardzo pomocne. Współpracowałem niedawno z firm ą, która zatmd-
niła w dziale sprzedaży młodego absolwenta studiów MBA. Posiadał
on specjali styczną wiedzę z zakresu analizy finansowej i planowania
finansów. Wszystkie wyznaczone cele sprzedażowe postanowił rozpisać
na lata, miesiące, tygodnie, a nawet dni. Codziennie analizował swoje
osi ągnięcia i porównywał je z przygotowanymi wcześ niej planami
(czasem robił to nawet dwa razy dziennie). Już po sześciu miesiącach
był najskuteczniejszym sprzedawcą w całej filmie. Jego wyniki sprzeda-

żowe miesiąc po miesiącu poprawiały się zgodnie z przyjętym wcze-
śniej planem.
Podziel cele na jednodniowe, a nawet godzinne etapy, a z zasko-
czeniem stwierdzisz, jak wiele udaje Ci się zdziałać.
7. Zidentyfikuj przeszkody na swojej drodze

Siódmy krok na drodze do wyznaczania celów polega na identyfiko-
waniu przeszkód, które dzielą Cię od Twojego celu. Dlaczego jeszcze go nie
osiągnąłeś? Co cię hamuje? Co trzyma Cię w miejscu? Ze wszystkich
rzeczy, które pows trzymują Cię przed dalszym działaniem, co jest
najpoważniejszą przeszkodą?
W odniesieniu do wszelkich przeszkód ograniczających możliwość
dążenia do celu znajduje zastosowanie reguła 80/20. Mówi ona, że
w większości przypadków 80 procent powodów, dla któ1ych nie osią
gasz wyznaczonych celów, to powody wewnętrzne. Przyczyny tkwią
w Tobie, a nie w otaczającym Cię świecie. Zaledwie 20 procent wszyst-
kich przeszkód należy do świa ta zewnętrznego i ma związek z obiek-
tywną sytuacj ą lub zachowaniem innych ludzi.
Ludzie przeciętni i mierni zawsze wyc hodzą z założenia, że wi nę
za ich porażki pono szą inni ludzie lub okoliczności zewnętrzne. Tym-
czasem ludzie sukcesu zawsze zadają sobie pytanie: „Co jest we mnie
takiego, co trzyma mnie w miejscu ?".
8. Określ, jakich dodatkowych umiejętności

i jakiej wiedzy potrzebujesz
W ramach kroku numer osiem Twoim zadaniem jest zidentyfikować
dodatkowe umiejętności, informacje i wiedzę, które będą Ci potrzebne do
osiągnięcia wyznaczonego celu. Pamiętaj, że w dzisiejszej epoce in-
formacji wiedza to składnik, bez którego nie może być mowy o sukcesie.
Aby osiągnąć coś, czego jeszcze nigdy nie osiągnąłeś, będziesz zmuszony
zrobić coś, czego jeszcze nigdy nie robiłeś. Będziesz musiał zostać kimś,
kim jeszcze nigdy nie byłeś. Aby wyjść poza dotychczasowy poziom
osiągnięć, musisz chcieć nabyć wiedzę i umiejętności, któ1ych jeszcze
nigdy nie miałeś.
Każdy nowy cel powinien zatem zostać powiązany z celem roz-

wojowym. W odniesieniu do każdego nowego celu powinieneś określić,
czego będziesz musiał się nauczyć i jaką umieję tno ść opanować, aby
urzeczywistnić swoje zamierzenia. Zadaj sobie następujące pytanie:
„Jaka umiejętność - opanowana do perfekcji - mogłaby mi naj-
bardziej pomóc w osiągnięciu tego celu?". Bez względu na to, jakiej
odpowiedzi udzielisz, powinieneś ją zapisać, sporządzić odpowiedni
plan, a nas tępnie każdego kolejnego dnia pracować nad doskonaleniem
wskazanej umiejętności, dopóki nie opanujesz jej do peifekcji. Ta jedna
decyzja może całkowicie odmienić Twoje życie.
9. Wskaż ludzi, których pomocy będziesz potrzebował

W ramach kroku numer dziewięć musisz wskazać osoby, któ1ych wspól-
pracy i wsparcia będziesz potrzebował w dążeniu do osiągnięcia wyzna -
czonego celu. Zacznij od czło nków rodziny, szefa i współpracowni
ków. Pomyśl też o swoich klientach, dostawcach, pracownikach banku .
Czyjej pomocy będziesz potrzebował? Co możesz zrobić, aby to wsparcie
uzyskać? Czy możesz tym osobom jakoś pomóc, aby zapracować na ich
wzajem ność?
Relacje z innymi ludźmi to rzecz bezcenna. Jeżeli chcesz osiągnąć
cokolwiek znaczącego, będziesz potrzebował wsparcia wielu różnych
osób. Im lepsze relacje stworzysz z jak największą grupą ludzi, tym
szybciej b ędziesz osiągał swoje cele i tym więcej Twoje życie będzie zy-
skiwać pod każdym wzgl ędem . Kto odgrywa kluczową rolę w Twoim
życiu zawodowym i osobistym? Kto będzi e taką rolę odg1ywać? Co mo-
żesz zrobić, aby zachęcić tych ludzi do pomocy i współpracy?
1O. Połącz wszystko w jeden plan

Krok dziesiąty polega na spmządzeniu planu, w któ1ym określisz, w jaki
sposób osi ągniesz swój cel. Plan to uporządkowana lista zadań, które
musisz wykonać, aby dotrzeć tam, dokąd zmierzasz. Jest to plan podob-
ny do tego, jalci przygotowujesz, wyjeżdżając na wakacje lub udając się
w podróż. Sporządzasz lis tę wszystlcich rzeczy, które musisz ze sobą
zabrać, oraz wszystlciego tego, co będziesz musiał zrobić przed wy-
jazdem i po przybyciu na miejsce.
Gdy rzecz dotyczy wyznaczania celów, musisz dokładnie okre śli ć,

czego chcesz, a na s tępnie to zapisać. Wskazujesz swój punkt wyjścia
i poszukujesz powodów, dla któ1ych chcesz dany cel osiągnąć. Wyzna -
czasz terminy główne oraz pośrednie. Wymieniasz przeszkody, które
będziesz musiał pokonać, oraz problemy, z któ1ymi przyjdzie Ci się
uporać. Definiujesz umiejętności, informacje i wiedzę, które będą Ci
potrzebne. Zastanawiasz się, czyjej pomocy będziesz potrzebował i co
możesz zrobić, aby uzyskać wsparcie ze strony tych osób. Na koniec
zestawiasz te wszystkie elementy i tworzysz z nich jeden plan.
Plan to lista działań uporządkowanych według k1yte1ium czasu,
kolejności oraz stopnia ważności. Co musisz zrobić najpie1w, a czym
zająć się w dm giej kolejności? Co jest ważniejsze, a co mniej ważne?
Co trzeba zrobić, zanim przystąpisz do innych działań? Ze wszystkich
rzeczy, które musisz zrobić, co dla osiągnięcia Twojego celu jest naj -
ważniejsze?
11. Nieustannie wizualizuj sobie swój cel

Krok numer jedenaście zakłada codzienną wizualizację wyznaczonego celu
- jak gdyby został on już osiągnięty. Zobacz swój cel oczami wyobraź
ni. Wyobraź sobie, jak by wyglądał, jeżeli tylko uda si ę go osi ągnąć.
Doświadcz uczucia, które wiązałoby się z momentem osiągnięcia te-
go celu. Wyobraź sobie dumę, zadowolenie oraz szczęście płynące ze
świad omości, że już jes teś osobą, którą chciałbyś być i że osiągnąłeś
cel, któ1y sobie wyznaczyłeś.
Powtarzaj tę wizualizację codziennie, nie zapominając o towarzy-
szących jej doznaniach. Każde wykonanie tego ćwiczeni a skutkuje
coraz głębszym zapadaniem danego celu w Twoją podświadomość
i nadświadomość. Twój cel stanie się w końcu potężną podświad omą
siłą, która będzie C ię motywować i inspirować w dzie!1 i w nocy.
12. Nigdy się nie poddawaj

Krok dwunasty i ostatni polega na tym, żeby wszystkie swoje dzialania
uzupelnić o wyt1walość i determ inację. Z wyprzedzeniem złóż sobie obietni-
cę, że nigdy się nie poddasz. Podejmij tę decyzję jeszcze na długo przed
tym, zanim trafisz na pie1wsze przeszkody lub trud ności. Poweźmij

postanowienie, że - bez względu na okoliczności - wyt1wasz i prę
dzej czy później osiągniesz swój cel.
Tego rodzaju przygotowanie mentalne - czyli postanowienie
o niepoddawaniu się - może okazać się bardziej pomocne niż jakikol-
wiek inny czynnik. Na drodze do swojego celu napotkasz wiele roz-
czarowań i zaliczysz wiele potknięć. To po prostu nieuniknione i nic się
na to nie da poradzić. Musisz z wyprzedzeniem postanowić, że nic
Cię nie powstrzyma. Będziesz wówczas psychicznie przygotowany na
różne przeszkody i problemy, które kiedyś z pewnością się zjawią. Wte-
dy to Ty pokonasz je, a nie one Ciebie.
Zacznij działać już dziś

Chciałbym teraz przedstawić pewne bardzo przydatne ćwiczenie, dzięki
któremu wszystkie informacje zawarte w tym rozdziale ułożą się w je-
den nieskomplikowany proces. Weź czystą kartkę papieru i na samej
górze zapisz słowo „Cele" wraz z dzisiejszą datą.
Sporządź listę przynajmniej dziesięciu celów, które chciałbyś osią
gnąć w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy. Zapisz je, posługuj ąc
się czasem teraźniejszym, jal< gdyby ten rok już minął i cele zos tały
osiągnięte. Jeżeli chcesz na przykład osiągnąć określoną wagę ciała,
powinieneś napisać: „Ważę X kilogramów". Jeżeli m arzą Ci si ę okre-
ślone zarobki, powinieneś sfmmułować swój cel w sposób następujący:
„Zarabiam X rocznie".
Po spisaniu wszystkich dziesięciu celów jeszcze raz przeanalizuj
całą listę, a następnie zadaj sobie taicie pytanie: „Któ1y z celów zapisa-
nych na tej liście miałby największy wplyw na moje życie?".
Kolejny raz przeczytaj swoją li stę i wybierz ten cel, któ1y najlepiej
pasuje do powyższego pytania. To właśnie on stanie się glównym celem
i sensem Twojego życia na najbliższą przyszłość. Będzie podstawowym
czynnil<iem porządkującym Twoje funkcjonowanie. To ten cel rozpi-
szesz z wykorzystaniem opisanej powyżej metody dwunastu kroków.
Zastosuj metodę dwunastu kroków

Skoro wybrałe ś już cel, któ1y naprawdę chcesz osiągnąć i w który
wierzysz, zapisz go na osobnej kartce papiern i wyznacz termin jego
osiągnięcia.
Zastanów się nad swoim punk tem wyjścia i sporządź lis tę powo-
dów, dla któ1ych chcesz go osiągnąć.
Zidentyfikuj potencjalne przeszkody, które mogą utrndni ć Ci jego
osiągnięcie. Wskaż umiejętności i wiedzę, które będziesz musiał po-
zyskać. Zastanów się, czyjej pomocy i wsparcia będziesz potrzebował
w swoich dążeniach.
Sporządź plan działafJ. zmierzających do osiągnięcia wyznaczone -
go celu. Zacznij ten plan realizować i każdego dnia podejmuj kroki,
k tóre przybliżą Twój cel.
Nieustannie wizualizuj sobie swój cel, jal< gdybyś już go osiągnął.
Podejmij postanowienie, że nigdy się nie poddasz i że prędzej czy
później odniesiesz sukces.
Zadziwisz sam siebie

Kiedy zaczniesz wcielać te zasady w życie, z zaskoczeniem stwierdzisz,
jak wiele udaje Ci się osiągnąć. Staniesz si ę bardziej optymistycznym,
silniejszym i skuteczniejszym człowiekiem. Zyskasz większe poczucie
własnej wartości, będziesz też bardziej pewny siebie. O każdej porze
dnia i nocy będziesz czuł się zwyci ęzcą. Doświadczysz wspaniałego
uczucia sprawowania kontroli nad własnym życiem . Będziesz miał
więcej energii i będziesz z większym entuzjazmem podchodził do życia.
Dzięki temu w ci ągu kilku tygodni lub miesięcy osiągniesz znacznie
więcej, niż przeciętny człowi ek osiąga w kilkuletnim okresie.
Naul<a i ćwiczeni a pozwolą Ci konsekwentnie wyznaczać kolejne
cele przez całe życie. „Podstawowa umiejętność człowieka sul<cesu" zo-
stanie na stałe zaprogramowana w Twojej podświadomości. Dołączysz
do najskuteczniejszych członków społeczeflstwa i zostaniesz jedną z naj-
szczęśliwszych i odnoszących największe sul<cesy osób na ziemi.
Wyznacz swoje prawdziwe cele

l. Zastanów s ię, czego naprawdę pragniesz w życiu. Co takiego mają
inni, co Ty także chciałbyś mieć?
2. Jakie jedno przekonanie byłoby najbardziej pomocne w osiąganiu
celów, które są dla Ciebie najważniejsze?
3. Który z potencjalnych celów miałby największy wpływ na Twoje
życie, gdyby udało Ci się go osiągnąć?
4. Jaka umiejętnoś ć - opanowana do absolutnej perfekcji - oka-
załaby się najbardziej przydatna w dążeniu do osiągnięcia Twoich
najważniejszych celów?
5. Czyja pomoc przydałaby się najbardziej, jeżeli chodzi o osiąganie
tych celów?
6. Co stanowi największą przeszkodę na drodze do celu lub utrudnia
jego osiągnięcie?
7. Weź do ręki kartkę i sporządź listę dziesięciu celów, które chciał
byś osiągnąć w nadchodzącym roku. Wybierz jeden z nich i pracuj
nad nim każdego dnia.
ROZDZIAŁ 7.
Wyznacz swój
zasadniczy sens
Do odniesienia zwycięstwa potlzebna jest tylko jedna cecha,
a mianowicie bezwzględne poczucie sensu, świadomość
wlasnych oczekiwań i palqce pragnienie osiqgnięcia tego celu.
- N APO LEO N H ILL
koro stajesz się tym, o czym myślisz przez większość czasu, zasadni-
S czy sens pozwala Ci się koncentrować na dążeniu do celu do-
słownie przez cały czas. Jal< powiedział Peter Diucker: „Kiedy coś zostaje
zrobione, z pewnością stoi za tym monomaniak z poczuciem misji".
Im więcej myślisz o swoim zasadniczym sensie oraz o tym, jak go
osiągnąć, w tym większym stopniu aktywujesz w życiu Prawo Przy-
ciągania. Zaczynasz przyciągać do siebie ludzi, okazje, pomysły i za-
soby, dzięki któ1ym może sz szybciej zmierzać do osi ągnięcia swojego
celu i dodatkowo przyciągać ten cel ku sobie.
Nie bez znaczenia jest tu również Prawo Korespondowania, zgodnie
z którym Twoje d oświadczenia związane ze światem zewnętrznym
korespondują z Twoim wewnętrznym świa tem celów. Wyznacz sobie
zasadniczy sens i cel, o któ1ym będziesz przez cały czas myślał czy
mówił i nad któ1ym będziesz pracował, a świa t zewnętrzny stanie się
lustrzanym odbiciem Twojego świata wewnętrznego.
Zasadniczy sens pozwala również wykorzystać potencjał podświa
domości. Każda myśl, plan i cel, które potrafisz precyzyjnie zdefiniować
z wykorzystaniem świadomego umysłu, zostaną natychmiast podjęte
przez Twój umysł podświadomy (a także przez umysł nadświadomy,
ale o tym porozmawiamy nieco później).
Uaktywnij swój twór siatkowy

W mózgu każdego z nas znajduje się specjalny organ nazywany „ two-
rem siatkowym". Jest to niewielki obszar mózgu, którego funkcjono-
wanie można przyrównać do centrali telefonicznej w dużym budynku
bimowym. Wszystkie rozmowy trafiają najpie1w do centrali, a stamtąd
są przekierowywane do odpowiednich odbiorców. Tak samo działa twór
siatkowy, któ1y przechwytuje wszystkie sygnały zmysłowe i kiemje
je do odpowiednich części mózgu (świadom ości).
W tworze siatkowym znajduje się siatkowy układ aktywujący. Wysyła
jąc swojemu tworowi siatkowemu sygnał związany z wyznaczonym
celem, staniesz się zdecydowanie bardziej wyczulony na ludzi, informa-
cje i okazje, które mogą pomóc Ci w osiągnięciu tego celu.
Czerwony samochód sportowy

Wyobraź sobie, że zdecydowałeś, iż chcesz posiadać cze1wony samochód
sportowy. Zapisujesz sobie ten cel. Zaczynasz o nim myśleć i wizuali-
zować sobie nowy samochód. Proces ten powoduje przesłanie do twom
siatkowego sygnału, że cze1wony samochód sportowy ma dla Ciebie
duże znaczenie. Wizemnek talciego auta błyskawicznie trafia na ekran
Twojego myślowego radam.
Od tego momentu zaczniesz zauważać talcie samochody wszędzie,
gdzie się udasz. Dostrzeżesz je, nawet jeśli znajdują się kilka prze-
cznic od Ciebie. Widzisz je na podjazdach i w salonach. Gdziekolwiek się
znajdziesz, świat będzie Ci się wydawał pełen cze1wonych samocho-
dów sportowych.
Gdybyś postanowił kupić motocykl, wszędzie widziałbyś motocykle.
Gdybyś zdecydował, że jedziesz na Hawaje, wszędzie widziałbyś pla-
katy, reklamy, broszmy oraz spoty telewizyjne zawierające informacje
o walrncjach na tych wyspach. Wysyłanie do twom siatkowego jalcich-
kolwiek sygnałów dotyczących celów powoduje, że siatkowy uldad ak-
tywujący zwiększa Twoje wyczulenie na wszystlcie możliwości poten-
cjalnie prowadzące do ich osiągnięcia.
WYlNACZ SWÓJ ZASADNICZV SENS 79
Osiągnij niezależność finansową
Jeżeli podejmiesz postanowienie o uzyskaniu niezależności finansowej,

zaczniesz dostrzegać wokół siebie różnego rodzaju okazje i możliwości,
które mogą okazać się pomocne w realizacji Twoich planów finanso-
wych . Będziesz zwracać uwagę na hist01ie opisane w gazetach oraz
na okładki książek poświęconych temu zagadnieniu. W skrzynce pocz-
towej będziesz znajdował odpowiednie mateliały reklamowe. Zaczniesz
rozmawiać z ludźmi o zarabianiu i inwestowaniu pieniędzy. Będziesz
miał wrażenie, ż e zewsząd otaczają Cię pomysły i informacje przy-
datne w d ążeni u do osiągnięcia celów finansowych.
Z drugiej strony, jeśli nie wydasz jasnych instrukcji swojemu two-
rowi siatkowemu i pod świadomemu umysłowi, b ędziesz szedł przez
życie tal<, jal< prowadzi się samochód w gęstej mgle. Pozostaniesz nie-
świa d omy zdecydowanej większości okazji i m ożliwości pojawiają
cych si ę wokół Ciebie - po prostu bardzo rzadko będą one przyku-
wać Twoją uwagę.
Niektórzy ludzie powiadają, że „uważność odg1ywa w życiu zasadni-
czą rolę". Kiedy przestajesz zwracać na różne rzeczy uwagę, tracisz
również kontrolę nad swoim życiem. Wyznacz sobie zasadniczy sens
życi a . Dzięki temu podniesiesz poziom swojej świadomości i wyczu-
lenia na wszelkie impulsy z otoczenia, które mogą pomóc Ci w szyb-
szym osiągni ęciu celu.
Twój zasadniczy sens

Twój zasadniczy sens można zdefiniować jako jeden konkretny cel, któ-
1y w danej chwili ma dla Ciebie największe znaczenie. Jest to zazwyczaj
taki cel, któ1y pomoże Ci osiągnąć wiele innych celów - w tym sensie
okaże się bardziej pomocny niż jakikolwiek inny czynnik. Twój za-
sadniczy sens powinien się charal<te1yzować następującymi cechami:
1. Musi dotyczyć czegoś,czego chcesz Ty osobiście. Twoje pragnienie
osiągnięcia tego celu musi być na tyle intensywne, aby już sama
myśl o jego osiągnięciu wzbudzała w Tobie entuzjazm i d awała Ci
poczucie szczęś cia.
so CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLI SZ
2. Musi być jasny i precyzyjny. Chodzi o to, abyś umiał go wyrazić

za pomocą słów. Powinien dać się zapisać tak d okład nie, aby nawet
dziecko mogło się z nim zapoznać i zrozumieć, że jest to coś, czego
chcesz, oraz że nie udało Ci się jeszcze tego osiągnąć.
3. Musi być wymierny i policzalny. Zamiast pisać: „Chcę zarabiać dużo
pieniędzy", sformułuj następujący cel: „Do roku (podać konkretny
rok] będę zarabiał 100 tysięcy rocznie".
4. Musi być wiaiygodny i osiągalny. Twój zasadniczy sens nie może być
tak ambitny ani tak absurdalny, by wydawał Ci się kompletnie
nieo siągalny .
5. Musi charal<te1yzować się mzsądnym prawdopodobieństwem odniesie-
nia sukcesu - na początek mogłoby ono wynosić około 50 procent.
Jeżeli nigdy do tąd nie udało Ci się osiągnąć żadnego większego
celu, wyznacz sobie cel o prawdopodobief1.stwie odniesienia sukcesu
w okolicach 80 - 90 procent. Przynajmniej w początkowym okresie
powinieneś ułatwiać sobie życie. Później będziesz mógł stawiać
sobie niezwykle ambitne cele o bardzo niskim prawdopodobień
stwie sukcesu, a i tak będziesz odczuwał motywację, by dążyć do
ich osiągnięcia. Najpie1w jednak wyznacz sobie cele wia1ygodne
i osiągalne, charakte1yzujące się wysokim prawdopodobieństwem
odniesienia sukcesu, abyś od samego początku miał poczucie, że wy-
grana jest w Twoim zasięgu .
6. Musi pozostawać w zgodzie z pozostałymi celami. Zasadniczy sens po-
winien doskonale komponować się z mniej istotnymi celami oraz
pozostawać w zgodzie z wyznawanymi przez Ciebie wartościami.
Twardo stąpaj po ziemi

Podczas jednego z moich sernina1iów podeszła do mnie pewna kobieta
i powiedziała, że podjęła decyzję w sprawie zasadniczego sensu swojego
życia. Zapytałem ją, co zdecydowała, a ona odpowied ziała mi wów-
cza s: „W czasie najbliższych dwunastu miesięcy zos tanę milionerką".
Z czystej ciekawości zapytałem, na ile wycenia swój obecny ma-
jątek. Okazało się, że nie posiada kompletnie nic. Zapytałem j ą wów-
czas, czym się zajmuje zawodowo. Wyszło na jaw, że właś nie została
WYlNACZ SWÓJ ZASADNICZV SENS I 81
zwolniona z pracy za niekompe tencję. Wtedy zadałem jej pytanie,

dlaczego w takich okolicznościach decyduje się pos tawić sobie cel
uzyskania miliona dolarów w tak krótkim czasie.
Kobieta s twierdziła, że sam przecież mówiłem, iż może wyznaczyć
sobie dowolny ambitny cel. Wystarczy jedynie, że cel ten będzie precy-
zyjny. Ta kobieta żywiła przekonanie, że do sukcesu nie potrzebuje już
niczego więcej. Musiałem wtedy wyjaśnić, że w jej konkretnej sytuacji
ten cel jest tak nierealistyczny i nieosiągalny, że trndności ze zbliżeniem
się do miliona dolarów mogą zniechęcić ją do podejmowania dalszych
prób. Tego rodzaju cel odebrałby jej motywację, zamiast inspirować
do działal1 koniecznych dla uzyskania niezależności finansowej.
Nie sabotuj własnych wysiłków
Kiedy byłem młod szy, popełniłem dokładnie ten sam błąd. Na samym
początku mojej przygody z wyznaczaniem celów postanowiłem uzy-
skać dochody dziesięciokrotnie przekraczające kwotę, jaką udało mi się
zarobić w całym moim życiu. Po wielu miesiącach staral1, wobec bralrn
jakichkolwiek po s tępów, zdałem sobie sprawę, że taki cel w niczym
mi nie pomaga. Tal< wyraźnie wykraczał poza wszystko, co kiedykol-
wiek udało mi się osiągnąć, że nie miał żadnego oddziaływania moty-
wującego. Bardzo chciałem go osiągnąć, ale w głębi serca nie wierzyłem,
że to w ogóle możliwe. Skoro sam w to nie wierzyłem, moja podświa
domość od rzucała tę koncepcję, a mój twór siatkowy nie spełniał swojej
roli. Nie pozwól, by to samo przytrafiło się Tobie.
Ważne pytanie
Oto najważniejsze pytanie, jakie należy sobie zadać w celu poznania
zasadniczego sensu swojego życia: „O czym wsµanialym byś sobie zamarzy!
(może to być tylko jedna 1zecz), gdybyświedzial, że porażka w ogóle nie wcho-
dzi w grę?" .
Gdybyś miał ab solutną pewność, że możesz osiągnąć każdy cel -
mały i duży, krótko- i długoterminowy - jaki byś sobie wyznaczył?
Jeżeli u da Ci się zapisać odpowiedź na to pytanie na kartce papiern,
prawdopodobnie uda Ci się ten cel osiągnąć. Od tego momentu mmisz

się tylko zastanawiać : „Jak to zrobić?". Ogranicza Cię tylko to, jak bar-
dzo chcesz zrealizować swoje zamierzenia i jak długo jesteś w stanie
ciężko pracować nad osiągnięciem tego celu .
Laureat Nagrody Nobla

Jednym z uczestników moich semina1iów był profesor chemii na jed-
nym z wiodących uniwersytetów, któ1y dwa lata wcześniej wspólnie
z dwoma pracownikami otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Powiedział mi, że gdy w wieku dwudziestu kilku lat zdecydował się
kontynuować kalierę uniwersytecką, podjął postanowienie, iż wniesie
znaczny wkład w rozwój chemii. To był zasadniczy sens jego życia.
Profesor koncentrował się na nim przez ponad dwadzieścia pięć lat
i w końcu od niósł sukces.
Powiedział mi wówczas: „Od samego początku było to dla mnie
jame. Nigdy nie wątpiłem, że prędzej czy później przyczynię się do po-
wstania czegoś tak wielkiego, że zostanie mi przyznana Nagroda Nobla
w dziedzinie chemii. Kiedy to się stało, byłem szczęśliwy, ale nie by-
łem zaskoczony".
Bądź gotów ponieść koszty

Wszyscy chcą być milionerami i multimilionerami. Pozostaje tylko py-
tanie, czy jesteś gotów podjąć wszystkie niezbędne działania i zainwe-
stować wiele czasu koniecznego do osi ągnięcia tego celu. Jeżeli j es teś
na to przygotowany, pral<tycznie nic więcej nie stoi Ci na przeszkodzie.
Ćwiczenie z dziesięcioma celami

Wykonywaliśmy je już w poprzednim rozdziale. Weź do ręki kartkę pa-
piem i wypisz na niej dziesięć celów, które chciałbyś osiągnąć w niezbyt
dalekiej przyszłości. Zapisz je w czasie teraźniejszym, jal< gdybyś już
je osiągnął, na przykład: „Ważę X kilogramów", „Zarabiam X rocznie".
WYlNACZ SWÓJ ZASADNICZV SENS 83
Po ukończeniu listy dziesięciu celów przeczytaj ją jeszcze raz i zadaj

sobie następujące pytanie: „Któ1y z wymienionych tu celów miałby
największy pozytywny wpływ na moje życie, gdybym osiągnął go już
teraz?".
Praktycznie we wszystkich przypadkach wskazany w ten sposób
cel będzie Twoim zasadniczym sensem. To właśnie ten cel m oże mieć
największy wpływ na Twoje życie i może pomóc Ci osiągnąć wiele
innych celów.
Wybrany cel zapisz na osobnej kartce. Dopisz do niego wszys tko,
co przychodzi Ci do głowy, a co pomogłoby ten cel osiągnąć, a na s tępnie
niezwłocznie podejmij przynajmniej jedno z tych działań . Zapisz ów
cel również na małej karteczce do notowania i noś ją zawsze przy sobie,
żebyś mógł regularnie swój cel we1yfikować. Myśl o nim rano, w połu
dnie i wieczorem. Nieustannie poszukuj sposobów na jego osiągnięcie.
Szukaj odpowiedzi tylko na jedno pytanie: „Jak?".
Myśl o swoim celu

Wybór zasadniczego sensu oraz decyzja o pełnej koncentracji na dą
żeniu do niego - czyli na pokonywaniu wszystkich przeszkód i trndno-
ści, aż do ostatecznego sukcesu - przyczyni się do przemiany, która
zajdzie w Twoim życiu, w większym stopniu niż jakakolwiek inna
podjęta przez Ciebie decyzja. Nie ma znaczenia, co jest tym zasadniczym
sensem - zapisz go na kartce i już dziś zacznij nad nim pracować .
Wyznacz swój zasadniczy sens

l . O jakiej jednej rzeczy byś zamarzył, gdybyś wiedział, że porażka
w ogóle nie wchodzi w grę?
2. S porządź listę dziesięciucelów, które chciałbyś osiągnąć w nad-
chodzących miesiącach i latach. Zapisz je w czasie teraźniejszym.
Wybierz z tej listy jeden ceł, który miałby największy pozytywny
wpływ na Twoje życie .
3. Określ, w jaki sposób będziesz monitorował p ostępy na drodze

do osiągnięcia tego celu . Zapisz to.
4. S porządź listę wszystkich działań, które mogą zbliżyć Cię do celu.
Bezzwłoczni e podejmij przynajmniej jedno z nich .
84 CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLI SZ
5. Wyznacz cenę, jaką zapłacisz w postaci dodatkowego nakładu pracy,

czasu i wysiłku niezbędnego do osiągnięcia danego celu, a następnie
weź si ę do dzieła i ponieś ten koszt.
6. Każdego dnia podejmuj działania, które zbliżą Cię chociaż o krok

do osiągnięcia Twojego najważniejszego celu .
7. Z wyprzedzeniem podejmij postanowienie, że się nie poddasz, do-
póki nie odniesiesz sukcesu.
ROZDZIAŁ 8.
Zacznij od początku
Twoje zadanie polega na zamknięciu luki między Twojq
bieżqcq sytuacją a celami, które zamierzasz osiqgnqć.
- EARL N IGHTINGALE
Wkonkretny cel, a potem kupujesz

yobraź sobie, że planujesz długą podróż.
Najpie1w wybierasz
mapę, dzięki
której ustalisz
najlepszą drogę do miejsca, do którego chcesz dotrzeć. Każdego kolej-
nego dnia przed wyruszeniem w dalszą podróż lokalizowałbyś swoje
położenie na mapie i sprawdzał, dokąd chcesz się przemieścić w nad-
chodzących godzinach. Życie wiele się pod tym względem nie różni.
Po wyznaczeniu wartości, wizji, mi sji, sensu oraz celów powinie -
neś zastanowić się nad punktem wyjścia. Gdzie dokładnie się dziś
znajdujesz? Jal< wygląda Twoja sytuacja? Jal< radzisz sobie w najważ
niejszych obszarach życia, szczególnie w tych powiązanych z Twoimi
celami?
Stosuj regułę rzeczywistości

Jack Welch, wieloletni dyrektor generalny General Electiic, powiedział
kiedyś, że najważniej szą cechą przywództwa jest „reguła rzeczywistości".
Zdefiniował ją jako umiej ętność postrzegania świata tal<im , jakim on
fal<tycznie jest, a nie taldm, jal<im chcielibyśmy go widzieć. Każde spo-
tkanie poświęcone jaldemuś celowi lub problemowi Welch zaczynał
od pytania: „Jak wygląda rzeczywistość?". Peter Drnd<er nazywał tę ce-
chę „szczerością intelektualną" . Chodzi tu o to, że dokonuje się analizy
faktów jeszcze przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji czy próbą wska-

zania rozwiązania problemu. Abraham Maslow napi sał niegdyś, że naj-
ważniejszą cechą osoby samoświadomej jest umiejętność zachowania
całkowitej szczerości i obiektywizmu względem samego siebie. To
samo dotyczy Ciebie.
Jeżeli chcesz w pełni wykorzystać swój potencjał i osiągnąć wszyst-
ko, co pozostaje w Twoim zasięgu, musisz określić swój punkt wyjścia
w sposób biutalnie szcze1y. Usiądź i dobrze zastanów się nad tym, jak
wygląda Twoja bieżąca sytuacja w każdym z obszarów życia.
Zacznij od tego, gdzie się aktualnie znajdujesz

Jeżeli na przykład postanowisz, że chcesz schudnąć, Twój pie1wszy krok
powinien polegać na zważeniu się. Od tego momentu korzystasz z tej
liczby jal<0 punktu odniesienia, któ1y pozwala Ci stwierdzać, czy ro-
bisz postępy na drodze do swojego celu.
Jeżeli zdecydujesz, że zaczniesz ćwiczyć, na początek zastanów się,
jak często i jak dużo ćwiczysz obecnie. Ile minut dziennie i tygodniowo
poświęcasz na ćwiczenia? Jak intensywnie ćwiczysz? Jal<ie ćwiczenia
wykonujesz? Pamiętaj, aby udzi elić na te pytania możliwie precyzyj-
nych odpowiedzi. Posłużą Ci one potem za punkt wyjścia i podstawę
do sporządzenia planów ćwiczel1 na przyszłość.
Określ swoją stawkę godzinową

Jeżeli myślisz o wyższych zarobkach, najpie1w musisz zastanowić się
i dokładnie ustalić,
ile zarabiasz w chwili obecnej. Ile zarobiłeś w ze-
szłym roku i jeszcze rok wcześniej? Ile zarobisz w tym roku? Ile zara-
biasz miesięcz nie? Kluczowym wskaźnil<iem wydaje się jednal< to, ile
obecnie zarabiasz na godzinę.
Swoją s tawkę godzinową możesz określić, dzieląc roczne dochody
przez 2080, ponieważ mniej więcej za tyle godzin rocznie otrzymujesz
wynagrodzenie. Jeszcze lepiej by było, gdybyś podzielił swoje miesięcz
ne zarobki przez 173, czyli przez przeciętną li czbę godzin przepraco-
wanych w miesiącu.
ZACZNIJ OD POUĄTKU I 87
Wielu moich klientów coachingowych oblicza swoją stawkę go-

dzinową w danym tygodniu i porównuje ją z tymi z ubiegłych tygodni.
Następnie wyznaczaj ą sobie cel w postaci wyższej stawki godzinowej,
aby w ten sposób doprowadzić do wzrostu swoich ogólnych przycho-
dów. P owiniene ś pój ść w ich ślady.
Krótkie terminy i ograniczone wskaźniki finansowe

sprzyjają większej skuteczności
Im bardziej precyzyjne i ograniczone są Twoje obliczenia dotyczące
dochodów lub każdej innej sprawy, tym szybciej uda Ci się poprawić
takie wskaźniki. Większość ludzi myśli na przykład w kategorii mie-
sięcznych i rocznych zarobków. Takie wartości trudniej się analizuje,
nudniej pracuje się też nad ich zwiększeniem. Ludzie osiągający naj -
większe sukcesy starają się myśleć przez p1yzmat stawki godzinowej,
którą można modyfikować nawet minuta po minucie.
Skoro jesteś prezesem własnej firmy usługowej, powiniene ś my-
śl eć o sobie jako o własnym pracowniku, któremu sam płacisz. Spróbuj
pomyśleć, że wypła casz sobie wynagrodzenie za godzinę. Bądź wobec
siebie tak samo wymagający, jak byłbyś względem każdego innego
pracownika zatrndnionego na takich warnnkach. Nie rób niczego, co
nie pozwoli Ci zarobić określonych pieniędzy w ciągu jednej godziny.
Twoja bieżąca wartość netto
Jeżeli wyznaczyłeś sobie długoterminowy cel finansowy, powinieneś

zacząć od dokładnego
oszacowania al<tualnej wartości swojego majątku.
Jeżeli postanowiłeś, że w nadchodzących latach zostaniesz milione-
rem, musisz d okładni e obliczyć, ile pieniędzy udało Ci się dotychczas
zgromadzić.
Wi ększość ludzi albo gubi się w tych obliczeniach, albo podchodzi
do nich nie do k ońca uczciwie. Twoja rzeczywista wartość bieżąca
netto to kwota, jal<a pozostałaby, gdybyś sprzedał cały majątek po cenie
iynkowej, a następnie spłacił wszystkie swoje zobowiązania.
Wiele osób przypisuje wysoką wartość swoim dobrom osobistym

- sądzą, że ich ubrania, samochody, meble i sprzęt RTV są wartościo
we. Tymczasem rzeczywista wartość wszystkich tych przedmiotów
oscyluje zazwyczaj wokół 10 - 20 procent ceny ich zakupu.
Opracuj długoterminowe plany finansowe

Precyzyjne planowanie finansowe polega na obliczeniu swojej bieżącej
wartości netto, a następnie odjęciu jej od wartości długoterminowego
celu finansowego. Podziel uzyskany rezultat przez li czbę lat, w ciągu

któ1ych chciałbyś swój cel osiągnąć. W ten sposób dowiesz się, ile do-
kładnie musisz zaoszczędzić, zgromadzić i zainwestować w każdym
roku, aby uzyskać pożądaną niezależność finansową.
Czy wyznaczyłeś sobie realistyczny cel? Czy biorąc pod uwagę swoją
bieżącą sytuację i wyznaczony limit czasowy, będzi esz w stanie go osią
gnąć? Jeżeli wyznaczyłeś sobie niedostatecznie realistyczny cel, zmuś się
do pełnej szczerości wzgl ędem samego siebie i zwe1yfikuj zarówno
swoje obliczenia, jak i prognozy czasowe.
Ćwicz myślenie zerowe

Jednym z najbardziej wartościowych ćwiczeń, jakie można wykonać,
przy s tępując do planowania swojej długoterminowej przyszłości, jest
„myśleni e zerowe". W trakcie tego ćwiczenia zadajesz sobie nas tę
pujące pytanie: „J eśliby spojrzeć na rzeczywistość z mojej dzi siejszej
perspektywy, to czy podejmuję obecnie działania, któ1ych bym nie
podjął, gdybym miał decyd ować jeszcze raz?".
Bez względu na to, kim jes teś i czym się zajmujesz, w Twoim życiu
z pewnością pojawiaj ą się jal<ieś działania i relacje, w które - z per-
spektywy dzisiejszej wiedzy - dmgi raz byś się nie zaangażował.
J eżeli pozwolisz, by przeszkodą na Twojej drodze były decyzje
podjęte w przeszłości, osiąganie życiowych postępów stanie się bardzo
utmdnione lub wręcz niemożliwe. Jeśli zidentyfikujesz coś, w co dziś
drugi raz byś się nie zaangażował, powinieneś zadać sobie kolejne
pytanie: „Jak mogę się z tego wyplątać i jak szybko mogę to zrobić?".
Oceń wszystkie obszary swojego życia

Zastosuj metodę myślenia zerowego w odniesieniu do ludzi, z któ1ymi
utrzymujesz kontakty osobiste i zawodowe. Czy istnieje jakaś relacja,
w którą dziś drngi raz byś się nie zaangażował? Czy przychodzi Ci na
myśl k toś, z kim lub dla kogo nie chciałbyś już pracować? Odpowia-
dając na te pytania, powinieneś być wobec siebie absolutnie szcze1y.
Przeanalizuj wszystkie aspekty swojego życia zawodowego. Czy
podjąłeś kiedyś jakąś pracę, na którą dziś już byś się nie zdecydował?
Czy przychodzi Ci na myśl jakiś aspekt Twojej pracy lub działalności
biznesowej, o któ1ym masz dziś inne zdanie niż wcześniej? Czy możesz
wskazać jal<iś proces, produkt, usługę lub wyda tl<i, które l<iedyś wy-
dawały Ci się atrakcyjne, lecz drngi raz podjąłbyś w ich sprawie inną
decyzję?
Czas zastanowić się nad swoimi inwestycjami. Czy przychodzi Ci
na myśl jakaś inwestycja: czasu, pieniędzy lub emocji, na k tórą dziś
ponownie byś się nie zdecydował? Jeżeli zidentyfikowałeś problem tego
rodzaju, zastanów się, jal< możesz się z tej sytuacji wyplątać i jak szybko
możesz to zrobić.
Przygotuj się do wprowadzenia niezbędnych zmian

Mam blisl<iego przyjaciela, któ1y w szkole ś redniej i na studiach grał
w golfa. J al<0 kawaler pojawiał się na polu golfowym l<ilka razy w tygo-
dniu. Wokół tej roz1ywl<i zorganizował całe swoje życi e - zimą latał
nawet na południe Stanów Zjednoczonych, by móc grać na polach
niepokiytych śniegiem.
Potem zaczął rozwijać własną firm ę, ożenił się i został ojcem. Nie
potrafił jednak zrezygnować ze swojej koncepcji g1y w golfa kilka razy
w tygodniu. W końcu doszło do tego, że niesamowite zobowiązania
czasowe z tym związane zaczęły negatywnie odbijać się na funkcjo -
nowaniu jego firmy oraz na jego relacjach z żoną i dziećmi.
W pewnym momencie mój przyjaciel przestał radzić sobie ze stre-
sem, wtedy usiadł i zastosował metodę myśl enia zerowego. Uświa
domił sobie wówczas, że jego bieżąca sytuacja nie pozos tawiała żad
nych wątpliwości - jeśli miał osiągać inne, ważniejsze obecnie cele,
musiał dramatycznie skrócić czas poświęcany na grę w golfa. Tak wła

i w ten sposób odzyskał życiową równowagę w ciągu zale-
ś nie zrobił
dwie kilku tygodni. Czy ta sam a zasada znajdzie zastosowanie w Twoim
przypadku? Jakie czasochłonne czynności powinieneś ograniczyć lub
wyeliminować?
Okoliczności nieustannie się zmieniają

Wiele podjętych przez Ciebie decyzji okaże si ę po czasie błędnych.
W chwili podejmowania danej decyzji prawdopodobnie wydawała Ci
się ona zupełnie słuszna, przynajmniej w świetle ówczesnych okoliczno-
ści. Sytuacja mogła się jednał< zmienić, czas zatem skorzys tać z me-
tody myślenia zerowego.
Sygnałem wskazującym na konieczność zastosowania myślenia ze-
rowego jest zazwyczaj stres. Jeżeli zaangażowałeś się w coś, na co dzisiaj
ponownie byś się nie zdecydował, doświadczasz nieustannego stresu,
robisz się podenerwowany, zaczynasz się złościć.
Czasem ludzie poświęcają ogromne ilości czasu, s tarając się osią
gnąć sukces w relacjach osobistych lub biznesowych. Tymczasem gdyby
zastosowali metodę myślenia zerowego, doszliby do wniosku, że najlep-
szym rozwiązaniem byłoby z tych relacji zrezygnować. W zasadzie
wszystlw sprowadza się do tego, czy masz w sobie wystarczająco dużo
odwagi, aby przyzna ć przed samym sobą, że wcześniej się pomyliłeś,
i podjąć niezbędne działania, by błąd naprawić.
Co trzyma Cię w miejscu?

Jeżeli chcesz więcej zarabiać,
zadaj sobie następujące pytanie: „Dla -
czego już dziś nie zarabiam więcej?". Co trzyma Cię w miejscu?
Co jest głównym powodem, dla którego nie udało Ci się jeszcze osiągnąć
upragnionego poziomu zarobków? Przypominam, że musisz być ze sobą
całkowicie szcze1y.
Rozejrzyj się i poszukaj wokół siebie ludzi, którzy zarabiaj ą tyle,
ile Ty chciałbyś zarabiać. Co taldego robią inaczej niż Ty? Jaldch szcze-
gólnych umi eję tności nabyli, któ1ych Ty jeszcze nie po siadłeś? Jal<ich
kompetencji i umiejętności potrzebujesz, aby zarabiać tyle samo co oni?
Jeżeli nie masz pewności, po prostu ich zapytaj. Dowiedz się. To

zbyt istotna sprawa, byś mógł pozwolić sobie na zgadywanki.
Określ własny poziom kompetencji i umiejętności

Dokonaj inwentaiyzacji swoich kompetencji. Na początek zidentyfikuj
kluczowe obsza1y wynikowe w swojej pracy. Chodzi o zadania, które
musisz wykonać dosłownie pe1fekcyjnie, aby móc dobrze wywiązy
wać się ze swoich obowiązków. A zatem - jakie to obsza1y?
Rzadko zdarza się, aby na jakimś stanowisku można było wskazać

więcej niż pięć do siedmiu kluczowych obszarów wynikowych. Są to
zadania o kluczowym znaczeniu. Jeżeli masz dobrze wykonywać pracę,
za którą otrzymujesz zapłatę, powinieneś doskonale radzić sobie z nimi
wszystkimi. Jeśli chcesz zarabiać maksimum tego, ile rzeczywiście byś
mógł, z każdym z tych zadań musisz radzić sobie po prostu świetnie.
Oto ważna infmmacja: Twoja najgorzej rozwinięta kluczowa kompetencja
wyznacza górny poziom korzystania z Twoich pozostałych umiejętności
i jednocześnie określa, ile możesz mal<symalnie zarabiać w swojej
dziedzinie. Możesz radzić sobie doskonale ze wszystkimi aspektami pra-
cy poza jednym, ale to właśnie kompetencje związane z tym obsza-
rem będą u tmdniać Ci robienie dalszych postępów.
W któ1ym obszarze kompetencyjnym jesteś najlepszy w tym, co ro-
bisz? Jal<a umiejętność lub zestaw umiejętności zadecydowały o Twoich
dotychczasowych sukcesach zawodowych? Co takiego robisz równie
dobrze lub nawet lepiej niż inni?
Zidentyfikuj swoje najsłabsze obszary

Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie powyższe pytania spójrz na
swoje odbicie w lustrze i zapytaj: „Które z moich kompetencji są najsła
biej rozwinięte?". Z czym radzisz sobie nie najlepiej i co tym samym
ogranicza Twoje możliwości w zal<resie korzystania z innych kompe-
tencji? Co inni ludzie robią lepiej od Ciebie? Jal<ich kluczowych kom -
petencji Ci bralrnje, żebyś mógł odnosić sukcesy w swojej dziedzinie?
O cokolwiek chodzi, musisz szczerze i precyzyjnie zidentyfikować te
kompetencje, a następnie sporządzić plan doskonalenia się we wska-

zanych obszarach (zagadnienie to zostanie szczegółowo omówione
nieco później).
Wyobraź sobie, że zaczynasz na nowo

Przystępując do realizacji dowolnego ambitnego celu, powinieneś wy-
obrazić sobie, że w dowolnym momencie możesz rozpocząć kalierę
zawodową od nowa. Nie zgadzaj się na to, aby decyzje podjęte w prze-
szłości w jal<lkolwiek sposób trzymały Cię w miejscu bądź ograniczały.

Koncentrnj się na przyszłości.
W dzisiejszych czasach wielu ludzi wycofuje się z obszarów zwią
zanych z posiadanym wykształceniem, doświadczeniem i dotychcza-
sową działalnością i podejmuje zupełnie nowy rodzaj pracy. Tacy lu-
dzie potrafią uczciwie powiedzieć sobie, że dotychczasowe zajęcie nie
daje odpowiednich perspektyw na przyszłość - w związku z tym po-
stanawiają spróbować swoich sił w czymś, co zapowiada się zdecy-
dowanie lepiej. Powinieneś zrobić to samo.
Przeprowadzając ocenę włamej osoby i swojego życia, musisz sta-
wić czoła prawdzie, jakalrnlwiek by była. Jak stwierdził kiedyś Harold
Geneen z ITT, „fal<ty nie kłamią". Poszukuj prawdziwych fal<tów, a nie
fal<tów oczywistych, fal<tów pozornych, fal<tów, na które masz nadzieję
lub które chciałbyś znaleźć . Aby podjąć dobrą decyzję, potrzebujesz
prawdziwych fal<tów.
Przygotuj się do całkowitej przemiany

Spojrzyj chłodnym okiem na obecną sytuację panującą w Twojej filmie
i branży oraz na sytuację związaną z Twoim stanowiskiem pracy. Oceń
obiektywnie konkurencyjną pozycję Twojej filmy na iynku. Poszukując
nowego pomysłu na życie, wykonaj krok w tył i pomyśl, jal< by to było
jeszcze dziś rozpocząć całą karierę zawodową od początku (oczywi-
ście z uwzględnieniem wszystkich dotychczasowych doświadczeń).
Wyobraź sobie, że Twoja praca i cała branża z dnia na dziel1 znikają.
Pomyśl, że musisz podejmować całkowicie nowe decyzje zawodowe.
Zakładając, że dysponujesz zestawem swoich obecnych kompetencji,

gdybyś miał dzisiaj zaczynać wszystko od nowa, na jaką odmienną
ścieżkę kaliery zawodowej byś się zdecydował?
Twoje najcenniejsze aktywa

Twoim największym atutem finansowym jest możliwość zarnbkowania,
czyli możliwość wykorzystania uzdolnief1 i umiejętności na iynku .
Może się zdarzyć, że stracisz dom, samochód, pieniądze zdeponowane
w banku oraz wszystkie meble. Zostanie Ci jedynie ubranie, które aku-

rat będziesz miał na sobie. Dopóki masz jednak możliwość zarobko-
wania, możesz przejść na drugą stronę ulicy i niemal natychmiast
zacząć od nowa budować sobie dobre życie.
Zdolność zarobkowania to niezwykle cenna rzecz. Warto pamię
tać, że ten zasób może zyskiwać lub tracić na wartości. Możliwość za-
robkowania może być warta coraz więcej , jeśli będziesz w nią inwe-
stował i ją rozwijał. Może również tracić na wartości, jeśli będzi esz ją
ignorował i ograniczał się do tego, co osiągnąłeś w przeszłości.
Wiązki zasobów
Pomyśl o sobie jako o „wiązce zasobów" zdolnej do dokonania wielu
różnych rzeczy. Dysponujesz szerokim wachlarzem kompetencji, umie-
jętności, wiedzy, uzdolnief1, wyksz tałce nia i doświadczenia. Możesz
naprawdę dobrze robić w życiu wiele różnych rzeczy lub nauczyć się
je robić. Nie przywiązuj si ę nadmiernie do jednego konkretnego modelu
działania, szczególnie jeśli nie j esteś zadowolony z przebiegu swojej
ka1ie1y zawodowej.
Metoda myślowego rozpoczynania wszystkiego od początku -
jak gdybyś od nowa podejmował wszystkie decyzje zawodowe - po-
zwala Ci zagłębić się we własne wnętrze. Jakie dostrzegasz u siebie
pozytywne nawyki, które pomagają Ci osiągać wyznaczone cele? Jal<ie
wykształciłeś złe nawyki, które trzymają Cię w miejscu? Jal<ie są Twoje
najlepsze cechy osobowości? Co należy do Twoich najsłabszych cech?
Jakich nowych umiejętności i nawyków potrzebujesz, aby w pełni
wykorzystać swój potencjał? Jaki masz plan działania, któ1y pozwo-

liłby Ci je pozyskać? Jakich złych nawyków powinieneś się pozbyć,
a jakie powinieneś zastąpić dob1ymi?
Przejdź od dobrego do wielkiego

Jim Collins stwierdza w swojej bestsellerowej książce Od dobrego do wiel-
kiego, że musisz być gotowy zadawać sobie „brntalnie szczere pytania"
o samego siebie i o swoją fiimę, ponieważ tylko w ten sposób uda Ci się
zidentyfikować i usunąć przeszkody, które uniemożliwiają kroczenie
do przodu. Jakie brntalnie szczere pytania powinieneś sobie zadać,
zanim całym sercem zaangażujesz się w osiąganie postawionych so-
bie celów?
Kiedy pomagam jakiejś finnie w opracowywaniu planów strategicz-
nych, rozpoczynamy sesję od czterech pytań. Pie1wsze z nich brzmi:
„Gdzie znajdujemy się obecnie?". Gromadzimy informacje pochodzące
ze wszystkich zakątków organizacji, aby na ich podstawie sporządzić
jasny i precyzyjny obraz naszego punktu wyjścia - odnoszący się
w szczególności do sprzedaży, pozycji iynkowej i rentowności.
Po drngie pytamy: „Gdzie chcielibyśmy znaleźć się w przyszłości?".
Dokonujemy idealizacji i ćwiczymy orientację przyszłości.ową. Wy-
obrażamy sobie, że w nadchodzących latach możemy dowolnie prze-
obrazi ć firm ę i tworzymy idealną wizję tego, jak powinna ona wyglą
dać, gdyby udało nam si ę odnieść sukces na wszystkich polach.
Trzecie pytanie brzmi: „Jak znaleźliśmy się w bieżącej sytuacji?".
Co zrobiliś my dobrze? Co dziś zrobilibyśmy inaczej? Jałcie największe
sukcesy odnieśli ś my do tej pmy i co o nich zadecydowało? W jal<ich
sferach ponieśliśmy porażl<i i czym były one spowodowane? George
Santayana napisał: „Ci, którzy nie pamiętają o przeszłości, są skazani
na jej powtarzanie".
Po czwarte pytamy zawsze: „Co robimy, aby przejść od obecnej sytu-
acji do miejsca, w któ1ym chcemy się znaleźć?". Opierając się na własnych
doświadczeniach, próbujemy ustalić, jal<ie działania należy ograniczać,
a jal<ie intensyfikować. Co powinni śmy zacząć robić, czego dotychczas
nie próbowaliśmy? Z czego powinniśmy w ogóle zrezygnować?
Sformułuj własny plan strategiczny

Dobra wiadomość jest taka, że dzięki udzieleniu prawidłowych od-
powiedzi na trzy pie1wsze pytania opracowanie planu strategicznego
staje się prostsze, niż byłoby, gdyby próbować układać go bez roze-
znania w tym, gdzie się znajdujemy i jak tu dotarliśmy.
Stare powiedzenie głosi, że „udany początek to połowa sukcesu".
Lekarze powiadają z kolei, że „dobra diagnoza to połowa leczenia" .
Poświęć trochę czasu na uczciwą i szczerą analizę swojej sytuacji, jesz-
cze zanim wymszysz ku wyznaczonemu celowi, a zaoszczędzisz wiele
miesięcy, a nawet lat starań. Często zdarza się, że zgromadzenie tej
wiedzy i przeprowadzenie stosownych analiz rodzi konieczność we1y-
fikacji wyznaczonych celów. Dzięki temu po wymszeniu w drogę bę
dziesz mógł znacznie szybciej dotrzeć do celu.
Zacznij od początku
I. Oceń swoją bieżącą sytuację przez pryzmat najważniejszych ce-
lów, które sobie wyznaczyłeś . Gdzie się obecnie znajdujesz i jak
daleka czeka Cię droga?
2. Zastosuj metodę myślenia zerowego do wszystkich obszarów swoje-
go życia. Co takiego robisz, na co drugi raz byś się dzisiaj nie zde-
cydował?
3. Przeprowadź kompleksową analizę finans ową swojego życia. Ile
zarabiasz? Ile j est wart cały Twój majątek? Jakie cele stawiasz sobie
w tym obszarze?
4. Przeprowadź kompleksową analizę swojego życia i karie1y. Z czym
radzisz sobie świetnie? Z czym mógłbyś radzić sobie lepiej?
5. Określ dokładnie, ile zarabiasz przez godzinę i co takiego robisz,
by na te pieniądze zapracować. Co powinieneś zrobić, aby podnieść
swoją stawkę go dzinową w nad chodzących miesiącach?
6. Wskaż najistotniejszy ze swoich celów i zadaj pytanie : „Dlaczego
go jeszcze nie osiągnąłem? Co takiego powstrzymuje mnie przed
jego osiągnięciem?".
7. Gdyby Twój dotych czasowy sposób zarobkowania przes tał istnieć,
co innego mógłbyś robić, gdzie m ógłbyś to robić i dla kogo?
ROZDZIAŁ 9.
Wyznacz sobie cele

finansowe i je osiągnij
Pieniądze nie sq w życiu najważn iejsze,
ale sq równoważne z tlenem.

- Z IG Z IGLAR
ednym z Twoich najważniejszych obowiązków - czymś, o co za-

J troszczyć możesz się tylko Ty - jest zarządzanie własnymi pie-
niędzmi, kontrolowanie sytuacji finansowej i osiągnięcie niezależno
ści finansowej w czasie utrzymywania aktywności zawodowej.
W tej kwestii nie można zdać się na przypadek Pozyskiwanie pie-
niędzy i gospodarowanie nimi rządzi się szczególnymi regułami, zasa-
dami i prawami. W grę wchodzą tu również pewne stałe i niezmien-
ne czynniki. Chcąc biegle opanować wiedzę medyczną, prawniczą
lub mechaniczną, musiałbyś szczegółowo studi ować daną dziedzinę
przez dłuższy czas. Wiele uwagi musisz również poświęcić swoim fi-
nansom, gdyż w przeciwnym razie napotkasz w tej sferze życi a liczne
problemy.
Nie oszukuj się

Unikaj oszukiwania samego siebie. Ludzie często próbują osiągać różne
cele finansowe i ponoszą porażkę, ponieważ wpadają w myślową
pułapkę racjonalizacji - próbują tłumaczyć swoje niepowodzenia i fm-
stracje, stwierdzaj ąc: „Pieniądze nie są dla mnie takie ważne. Intere-
sują mnie sprawy ważniej sze niż pieniądze. Jestem ponad to".
Mój p1zyjaciel Haiv Eker, któ1y zasłynął dzięki sernina1iom zatytu-

łowanym „Millionaire Mind", spotyka takich ludzi na co dzie11. Słysząc,
że pieniądze nie mają dla kogoś większego znaczenia, Ha1v natych-
miast odpowiada pytaniem: „Jesteś spłukany, co?".
Okazuje się, że niemal wszyscy ludzie, któ1zy nie dbają o pienią
dze, są spłukani i w rezultacie myślą o pieniądzach tal< intensywnie,
że nie zostaje im zbyt wiele czasu na myślenie o czymkolwiek innym.
n ·agizm tej sytuacji polega na tym, że takie osoby postawiły już krzy-
żyk na własnych możliwościach - uznały, że nigdy nie uda im się
osiągnąć niezależności finansowej.
Przejmij kontrolę nad swoimi pieniędzmi

Punktem wyj ścia do p1zejęcia pełnej kon troli nad własnym życiem
finansowym jest wyznaczenie kilku krótko-, średnio- i długote1mino
wych celów finansowych. Następnie musisz sp01ządzić plany ich osią
gania i narzucić sobie samodyscyplinę, dzięki której będziesz te plany
realizował - nawet jeśli Twoje cele są bardzo ambitne i odl egłe.
Aby wyznaczyć i osiągnąć cele fina nsowe, możesz posłużyć się
metod ą dwunastu kroków opi saną w rozdziale 6. - zacznij działać
już dziś. Skuteczność tej metody została potwierdzona przez ponad
milion uczestników moich kilkudniowych semina1iów poświęconych
osiąganiu sul<cesów. Dzięki jej zastosowaniu całkowicie zmienisz na -
stawienie do siebie samego, pi eniędzy oraz p1zyszłości finansowej.
W nadchodzących latach będziesz mógł osiągnąć na polu finansów
więcej, niż wielu ludzi osiąga w całym swoim życiu. Czas zatem za-
brać się do dzieła.
1. Pragnij czegoś - musisz tego naprawdę chcieć

Punktem wyjścia do podjęcia próby osiągnięcia dowolnego celu, a więc
również celu finansowego, jest pragnienie. Dwa najważni ejsze pyta-
nia, jakie musisz sobie zadać (a na s tępnie na nie odpowiedzieć), to:
1. Czego tak naprawdę, ale naprawdę chcesz?
2. Jak bardzo tego chcesz?
wvzNAa SOBIE CELE FINANSOWE 1JE OSIĄGNIJ I 99
Niemiecki filozof F1yde1yk Nietzsche napisał: „Ten, któ1y wie dla-

czego, poradzi sobie z niemal każdym jak".
Ćwicz idealizację. Wyobraź sobie, że nie istnieją żadne ograniczenia
dotyczące tego, kim możesz być, co możesz mieć i co robić w sprawach
finansowych przez kolejne lata. Pomyśl, że masz wszelkie możliwe
uzdolnienia, doświadczenie i wykształcenie, że masz również wszys t-
kich przyjaciół i znajomości, jakich kiedykolwiek możesz potrzebo-
wać. Jakie cele finansowe byś sobie wyznaczył, gdybyś znajdował się
w tak dogodnej sytuacji?
Większość ludzi jest całkowicie pochłonięta własną bieżącą sytuacją
finansową. Sytuację tę charakte1yzują zazwyczaj zadłużenie, nieustanna
walka z rachunkami i wydatkami oraz dochody pozostające na pozio-
mie, któ1y nie bardzo pozwala na rozpat1ywanie czegokolwiek w per-
spektywie dłuższej niż jeden dzień. nudno wyznaczać sobie ekscy-
tujące cele finansowe na przyszłość, gdy tkwi się po uszy w długach.
Aby wyzwolić się z tego rodzaju ograniczeń myślowych, wyobraź
sobie, że masz magiczną różdżkę, dzięki której osiągniesz w przyszło
ści swoje cele finansowe. Jakie cele byś sobie wyznaczył?
Wyznacz cele krótkoterminowe, które obejmować będą ograniczenie
wydatków i całkowite wyjście z zadłużenia. Następnie ustal cele śred
nioterminowe, przyjmując przy tym założenie, że będziesz oszczędzał
i inwestował od 10 do 20 procent swoich dochodów, że kupisz dom,
że zaczniesz oszczędzać na studia dzieci, że przejmiesz pełną kontrolę
nad swoim życiem finansowym. Wyznacz sobie również długotermi
nowy cel w postaci gromadzenia majątku i osiągnięcia pełnej nieza-
leżności finansowej. Chodzi o to, abyś znalazł się w sytuacji, w której
już nigdy nie będziesz musiał martwić się o pieniądze.
2. Uwierz, że Twój cel jest osiągalny

Twoje przekonania stają się Twoją rzeczywistością. Musisz mieć pew-
ność, że cele finansowe, które sobie stawiasz, są wia1ygodne, osiągal
ne, realistyczne i zgodne z wyznawanymi przez Ciebie wartościami.
Cele finansowe powinny być wimygodne, to znaczy zgodne z Twoją
obecną kondycją finansową. Wyznaczaj sobie tal<ie cele, które wypchną
Cię poza dotychczasową s ferę komfortu, ale które będziesz potrafił

ogarnąć. Nie podejmuj postanowienia, że podwoisz swoje dochody
w ciągu roku - lepiej wyznaczyć cel w postaci zwiększenia ich o 20
do 30 procent. Wia1ygodny i rozsądny cel skuteczniej Cię zmotywuje
i pozwoli Ci skupić uwagę na niezbędnych działaniach.
Ponadto cele powinny być osiągalne. Mu sisz zatem wiedzieć, że dys-
ponujesz odpowiednimi zdolnościami, umiejętnościami i sam odyscy-
pliną, aby je osiągnąć. Nie można wykluczyć, że odniesiesz sukces fi -
nansowy, zakładając i rozwijając własną firmę. Powinieneś jednak
pamiętać, że na ogół wymaga to od pięciu do siedmiu lat ciężkiej pracy
i gromadzenia d oświadczeń - dopiero potem zaczniesz odnosić ko-
rzyści pozostaj ące w zasięgu Twoich możliwości.
Zadbaj o to, aby Twoje cele były realistyczne, a zatem by odzwier-
ciedlały Twoje położenie, bieżący poziom umieję tności i kompetencji
oraz sytuacj ę panującą w Twoim otoczeniu.
Na koniec pamiętaj o tym, aby Twoje cele były zgodne z wyznawa-
nymi przez Ciebie wartościami. Możesz być wewnętrznie szczęśliwy tylko
wtedy, gdy w sferze zewnętrznej będziesz dążył do osiągnięcia celów
pozostających w harmonii z tym, co dla Ciebie naprawdę ważne.
3. Zapisz swój cel

Pisanie jest czynno ścią psychoneuromot01yczną. Oznacza to, że zapi-
sując na papierze dowolny cel, wuchamiasz swoje emocje i inteligencję,
a ponadto zaprzęgasz do pracy mięśnie. C hwytając w dłonie kartkę i coś
do pisania, aktywujesz swój zmysł wzroku, zmysł słuchu oraz zmysł
kinestetyczny. Zapisując cel na kartce papiern, programujesz swoją
podświadomość - w niej Twój cel zaczyna żyć wła snym życiem
przez dwadzieścia czte1y godziny na dobę.
Określ precyzyjnie, ile chcesz zarobić w nadchodzącym roku oraz
w ciągu czterech kolejnych lat. Wyznacz sobie cel, w ramach którego
w najbliższej przyszłości będziesz zwiększał wysokość swoich docho-
dów o 25 procent rocznie.
Wskaż swój długoterminowy cel finansowy - oblicz, ile pienię
dzy chciałbyś zgromadzi ć w całym okresie al< tywności zawodowej.
WYlNAa SOBIE CELE FINANSOWE 1JE OSIĄGNIJ I 101
Twój długotenninowy cel finansowy będziemy nazywać Twoją „liczb ą".

Chodzi tu o liczbę, k tórą musisz osi ągnąć, by móc spokojnie i wy-
godnie przejść na emeryturę . Chodzi o liczbę, dzięki której praca sta-
nie się tylko jedną z opcji do wyboru.
Własną liczbę najłatwiej jest wyznaczyć, obliczając, ile pieniędzy
potrzebowałbyś na jeden miesiąc komfortowego życia, gdybyś nie miał
absolutnie żadnych dochodów. Uzyskany wynik pomnóż przez dwa-
naście, a dowiesz się, ile pi eniędzy musiałbyś odłożyć, aby wygodnie
żyć przez jeden rok, nie pracując ani nie uzyskuj ąc dochodów z innych
źródeł. Na koniec pomnóż tę li czbę przez dwadzieścia, ponieważ tyle
lat średnio żyje człowiek po przejściu na emeryturę. W ten sposób
poznasz swoją li czbę.
Załóżmy, że na miesięczne wygodne życie bez uzyskiwania do-
chodów potrzebujesz 5000 złotych. Pomnóż tę kwotę przez dwana-
ście, a uzyskasz 60 OOO złotych. Następni e mnożysz ten wynik przez
dwadzieścia i uzyskujesz kwotę 1,2 miliona złotych. To właśnie ta kwota
staje się Twoim długoterminowym celem finansowym. W każdym
miesiącu i w każdym roku powinieneś analizować swoją sytuację fi -
nansową i sprawdzać, jak blisko lub jak daleko jesteś od osiągnięcia
tego długoterminowego celu finansowego.

Niezbędnym krokiem na drodze do wyznaczania reali stycznych, wia-
1ygodnych i osiągalnych celów jest przeprowadzenie kompleksowej
analizy finansowej na obecnym etapie życia. Musisz precyzyjnie określić
swoją bieżącą sytuacj ę majątkową.
Wyobraź sobie, że miałbyś sprzedać wszystko, co posiadasz -
spieniężyć cały swój majątek i przenieść się do innego kraju. Ile pie-
niędzy zgromadziłbyś, gd ybyś sprzedał dzisiaj wszystko, co masz?
Sporządź wła sną dokumentację finansową - to nie jest takie
nudne. Przygotuj listę wszystkich swoich al<tywów z uwzględnieniem
ich al<tualnej wartości pieniężnej. Następnie opracuj listę wszystkich
zobowiązal1, d ługów i rachunków, jak gdybyś miał je wszystkie spła
cić dzisiaj. Od wartości aktywów odejmij wartość wszystkich zobo-
wiąza(1, a otrzymasz swoją bieżącą warto ść netto.
Wynik, któ1y otrzymasz dzięki tym obliczeniom (warto mieć świa

domość, że w przypadku wielu osób będzie on ujemny), stanowi Twój
punkt wyjścia. Szacując swoją obecną sytuację finansową, bądź ze sobą
absolutnie szcze1y. Dzięki temu będzie Ci łatwiej zacząć wprowadzać
stosowne zmiany.
5 . Określ, dlaczego tego chcesz

- jakie korzyści będziesz z tego miał?
Powody są paliwem napędzającym sukces. Im więcej masz powodów,
aby osiągnąć swoje cele finansowe, tym większą odnajdziesz w sobie
motywację, by zacząć działać i wyt1wać w tym działaniu. Im więcej
masz powodów, tym bardziej będziesz zdeterminowany i konsekwent-
ny, tym chętniej wyjdziesz poza dotychcza sową s ferę komfortu i bę
dziesz podejmował iyzyko, tym agresywniej będziesz działał. Ludzie
od noszą wielkie sukcesy właśnie dlatego, że mają ważne i ekscytujące
powody, by działać.
Sporządź lis tę wszystkich cudownych rzeczy, które mógłbyś zro-
bić w życiu dla siebie i rodziny, gdybyś więcej zarabiał, nie miał długów
i osiągnął niezależność finansową. Zastanów się w szczególności nad
tym, jak kształtowałyby się Twoje emocje, gdyby udało Ci się osiągnąć
wyznaczone cele finansowe. Byłbyś szczęśliwy? Pewny siebie? Dumny?
Spokojny? Podekscytowany? Radosny?
Połącz myśli o osiągnięciu swoich celów finansowych z uczucia-
mi, które się z tym kojarzą, a podwoisz lub wręcz potroisz oddziały
wanie motywacyjne tych celów. Będziesz wytiwale parł naprzód, nie
poddając się w obliczu przeciwno ści losu i rozczarowań.
6. Wyznacz termin - potrzebujesz celu,

do którego mógłbyś dążyć
Dokonałeś analizy swojej sytuacji finansowej, możesz zatem wyzna-
czyć realistyczny i dość odległy termin realizacji poszczególnych ce-
lów finansowych, nie wyłączając Twojego głównego celu w postaci
niezależnoś ci finansowej.
Określ dokładną datę, kiedy zamierzasz uwolnić się od wszystkich
długów. Wyznacz kolejne daty określające, kiedy zaczniesz odkład ać
5, 10 i 20 procent miesięcznych dochodów. Ustal daty dla swoich krót-

ko-, śred nio- i długoterminowych celów finansowych. Podejmowanie
decyzji bez wyznaczenia terminu jej realizacji to w zasadzie strata czasu.

Jal<i.e głównie przeszkody lub tmdnoś'ci napotykasz na swojej dro-
dze? Co trzyma Cię w miejscu, unie możliwiając osiągnięcie Twoich
celów finansowych już dziś? Która z tych przeszkód jest absolutnie
najpoważniejsza i naj ważniejsza?
Jal<i.e najistotniejsze czynnil<i. i ograniczenia decydują o tym, ile za-
rabiasz, oszczędzasz, inwestujesz i gromadzisz? Przez ograniczenie
rozumiem tutaj czynnik, któ1y wyznacza szybkość, z jaką osiągasz ko-
lej ne cele finansowe. Mowa tu o czynniku, któ1y ma na Ciebie naj-
więk szy wpływ hamuj ący.
J eżeli chodzi o ograniczenia, reguła 80/20 znajduje tu szczególne
zastosowanie. Wydaje się, że 80 procent powodów, dla któ1ych nie osią
gasz swoich celów finansowych, tkwi gdzieś w Twoim wnętrzu . W więk
szości przypadków czynnil<i.em ograni czającym okazuje się bral< jednej
lub większej liczby kompetencji, bral< samodyscypliny lub jal<aś wada
charal<terologiczna. Jak sądzisz, co ogranicza Ciebie?
Zadaj sobie następujące pytanie: „Dlaczego nie osiągnąłem jeszcze
moich celów finansowych?". Chodzi o to, abyś zidentyfilrnwał wszystl<i.e
wymówl<i., racjonalizacje i uzasadnienia fal<tu, że nie zarabiasz tyle, ile
byś chciał, że masz długi lub że nie jesteś niezależny finansowo. Od-
powiedź na to pytanie pomoże Ci precyzyjnie określić Twoją bieżącą
sytuację i s twi e rdzić, co powinieneś zrobić, aby stworzyć sobie wy-
marzoną przyszłość.
8. Określ, jakich dodatkowych umiejętności

i jakiej wiedzy potrzebujesz
C hcąc osiągnąć cel finansowy, któ1y wcześniej pozostawał dla Ciebie
nieosiągalny, będziesz musiał zdobyć wiedzę i umiejętności ,któ1ych
nigdy przedtem nie miałe ś.
Jaką dodatkową wiedzę musiałbyś nabyć, aby osiągnąć swoje cele

finansowe? Jakie dodatkowe kompetencje będziesz musiał rozwinąć?
Które z nich mają największe znaczenie? Jaki masz plan na pozyskanie
tej wiedzy i tych umieję tno ści?
Pamiętaj, że kluczowe znaczenie dla osiągnięci a wyznaczonych
celów finansowych ma Twoja zdolność zarobkowania, czyli możliwość ge-

nerowania wyników, za które uzyskałbyś tyle pieniędzy, ile byś chciał.
Rozejrzyj się wokół. Kto zarabia tyle, ile Ty chciałbyś zarabiać? Co te
osoby robią inaczej niż Ty? Jakimi szczególnymi umiejętnościami
i kompetencjami dysponują, któ1ych Tobie dzisiaj brakuje? Jeżeli masz
wątpliwości, zwróć się do tych osób ze stosownym pytaniem. Więk
szość chę tnie udzieli Ci potrzebnych informacji.
Sporządź li stę wszystkich kompetencji oraz wiadomości, któ1ymi
dysponowałbyś, gdybyś był jednym z najlepszych i najlepiej opłaca
nych ludzi w swojej dziedzinie. Upmządkuj pozycje na tej liście według
stopnia ważności, od najważniejszej do najmniej istotnej. Już dziś zrób
coś, co pozwoli Ci pozyskać nową wiedzę lub umiejętności niezbędne
do osiągnięcia Twoich celów finansowych.
9. Wskaż ludzi, grupy oraz organizacje,

których pomocy będziesz potrzebował
Zastanów się, kto z Twojego zawodowego otoczenia m ógłby Ci pomóc
i komu jednocześnie Ty mógłbyś się odwdzięczyć tym samym. Sporządź
li s tę takich osób. Umieś ć na niej między innymi szefa, współpracow
ników i kolegów, a także klientów, dostawców oraz ludzi, od któ1ych
pozyskujesz środki finansowe.
Żeby osiągnąć w życiu cokolwiek wartościowego, będziesz potrze-
bował wsparcia innych ludzi. Jeżeli chcesz uzyskać ich wsparcie, sam
musisz zacząć im pomagać. Szukaj możliwości udzielenia im wspar-
cia, aby zapracować sobie na ich zaufanie i skłonić ich do współpracy
- dopiero potem sam proś o pomoc.
Większość ludzi idzie przez życie zgodnie z „zasadą doraźnych ko-
rzyści". Zasada ta nakazuje poszukiwanie najszybszych i najprost-
szych sposobów natychmiastowego otrzymywania tego, czego się chce.
WYlNAa SOBIE CELE FINANSOWE 1JE OSIĄGNIJ I 1os
Nie ma tu miejsca na rozważania nad długoterminowymi skutkami

podejmowanych działań.
Ujmując rzecz inaczej: w większości przypadków ludzie działają
tylko w imię własnych korzyści i przede wszystkim w swoim interesie.
Ty tymczasem powinieneś zastanawiać się nad tym, jak inni mogą
skorzystać na współpracy z Tobą i w jaki sposób pomogą Ci osiągnąć
Twoje cele.
Przyda Ci się również pomoc i wsparcie ze strony członków rodziny.
Jeżeli osiągnięcie Twoich celów finansowych będzie wymagało długiej
i ciężkiej pracy, nie zapomnij poinformować o tym swoich bliskich.
Wyjaśnij im, jakie korzyści dzięki temu osiągną. Zaplanuj jakieś na -
grody, prezenty lub wyjazdy wakacyjne i powiąż je z odnoszeniem waż
niejszych sukcesów pośrednich. Upewnij się, że wszyscy członkowie
rodziny wspierają Cię w Twoich dążeniach do osiągnięcia wyznaczonych
celów finansowych.
Chcąc pozyskać wsparcie i pomoc innych ludzi, musisz zawsze
przypominać im, co oni będą z tego mieli.
1O. Połącz wszystko w jeden plan

Wiesz już, czego chcesz, od czego zaczynasz i kiedy zamierzasz osiągnąć
poszczególne cele. Wiesz także, jakie przeszkody b ędzies z musiał po-
konać, jaką wiedzę i jakie kompetencje pozyskać, wreszcie - do ja-
kich ludzi i gmp zwrócić się z pro śbą o pomoc i współpracę. Jesteś
gotowy, aby przystąpić do formułowania planu działania.
Posillrnjąc się powyższymi informacjami, sporządź listę wszyst-
kich działań, które będziesz musiał podjąć, aby osiągnąć swoje cele
finansowe. Ułóż wszystkie te działania w kolejności - wskaż, co mu-
sisz zrobić najpie1w, a co może poczekać do momentu załatwienia
ważniejszych spraw.
Uporządkuj swoją li stę również według primytetów. Wskaż sprawy
najistotniejsze i te mniej ważne (skorzystaj z reguły 80/20). Posta-
nów, że będziesz zajmował się najpie1w kwestiami najważniejszymi,
a wszystkie inne działania odłożysz na później.
Teraz dysponujesz już celem oraz planem jego osiągnięcia. Groma-

dząc wymienione powyżej informacje, a także zadając sobie odpo-
wiednie pytania i umieszczając odpowiedzi na nie na kartce papiem,
dziesięciokrotnie zwiększasz swoje szanse na osiągnięcie wyznaczonych
celów finansowych (Twoje szanse wzrastają zatem o 1000 procent).
Nakreśliłeś mapę drogową oraz ha1monogram pokonywania poszcze-
gólnych etapów działania, dzięki czemu będziesz mógł na bieżąco mo-
nitorować czynione pos tępy i porównywać je z wyznaczonymi celami.
Wymszając w drogę ku niezależności finansowej, możesz mieć
wrażenie, że czeka Cię zadanie niemożliwe do wykonania. W takiej sy-
tuacji powinieneś podzielić swoje cele długotenninowe na kilka mniej-
szych celów, aby stały się one zdecydowanie bardziej realistyczne, wia-
1ygodne i osiągalne.
Może się zdarzyć, że nie będziesz w stanie w pełni osiągnąć celu
za jednym razem, zawsze możesz jednał< wykonać pie1wszy krok -
pamiętaj, że to właśnie od gotowości do wykonania pie1wszego kro -
ku zależy, czy wszystko inne będzie możliwe, czy nie.
11. Wizualizuj sobie cel - wyobrai sobie, że już go osiągnąłeś
Zanim coś osiągniesz, musisz to najpie1w zobaczyć. Im precyzyjniej okre-

ślisz realia swojego życia po osiągnięciu niezal eżności finansowej,
tym szybciej będziesz zmierzał w kiemnku swojego celu, a on będzie
zbliżał się do Ciebie.
Jednym ze sposobów wzmacniania potencjału wizualizacji jest two-
rzenie „plalrntu wolności finansowej". Zorganizuj dużą tablicę, na którą
mógłbyś codziennie patrzeć, a nas tępnie powycinaj zdjęcia różnych
rzeczy, które chciałbyś mieć, gdybyś osiągnął niezależnoś ć finansową.
Wycinaj zdjęcia domów, samochodów, jachtów, kurortów tmy-
stycznych, ubrań, biżute1ii, mebli i wszystkiego, co chciałbyś kiedyś
mi eć, gdyby pieniądze nie stanowiły dla Ciebie problemu. Na środku
plakatu przyklej swoje zdjęcie (lub zdjęcie swojej rodziny) i poobkle-
jaj je dookoła powycinanymi zdjęciami. Regularnie spoglądaj na ten
plalrnt. Wyobraź sobie, że wszystko, co możesz umieścić na plakacie,
jest dla Ciebie osiągalne.
To tylko kwestia czasu, zanim sobie takie życie stworzysz lub je

przyciągniesz. Wyobraź sobie, jak byś się czul, gdybyś mieszkał w tym
konkretnym domu lub pojechał na wakacje w to konkretne miejsce.
Pozwól oczom błądzić po kolejnych zdjęciach i poszukuj w tym czasie
w swoim wnętrzu spokoju, uczucia pozytywnego wyczekiwania na to,
że wszystko zmate1ializuje się w Twoim życiu w najodpowiedniejszym
momencie.
12. Uzupełnij swoje działania o wytrwałość

- z wyprzedzeniem podejmij postanowienie,
że nigdy, przenigdy się nie poddasz
Po wyznaczeniu celów finansowych z wyprzedzeniem podejmij posta-

nowienie, że wytiwasz w dążeniu do ich osiągnięcia aż do odniesienia
kol1cowego sukcesu. Zadecyduj, że rozwiążesz wszystkie problemy,
podniesiesz się po każdej porażce, przezwyciężysz wszystkie tmdno-
ści i prędzej czy później osiągniesz swoje cele fi nansowe.
Pamiętaj, że wyznaczając sobie ambitny cel lub cele, narażasz się
na fmstrację, porażki, potknięcia, tmdności i chwilowe niepowodzenia.
Tego rodzaju nieprzyjemności nie da si ę uniknąć. Bez tych wszys t-
kich kłopo tów nie sposób odnieść sukcesu.
Dobra wiadomość jest jednal< taka, że w każdej przeszkodzie lub
niepowodzeniu tkwi ziarno tal<iej samej, a czasem nawet większej ko-
rzyści. Ze wszystkich problemów i tmdności możesz wyciągnąć wniosl<i,
dzięl<i któ1ym łatwiej Ci będzie osiągać kolejne cele. Powinieneś slrn-
pić się właś nie na tych wnioskach, a nie na samym problemie czy
na tym, w jal<i sposób powstrzymuje Cię on od dalszego działania.
Twoje osiągnięcia podlegają tylko i wyłącznie tal<im ograniczeniom,
które sam na siebie nakładasz. Przeszkody i problemy nie powinny
sta nowić ba1ie1y, lecz powinny być źródłem wiedzy. Z wyprzedzeniem
podejmij postanowienie, że będziesz uczył się na każdym popełnio
nym błędzie i że ostatecznie na pewno osiąg ni esz sukces finansowy.
1os CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Wyznacz swoje cele finansowe I je osiągnij

l. Szczegółowo okreś l swoją aktualną wartość netto, abyś dokładnie
wiedział, od czego zaczynasz.
2. Precyzyjnie określ, ile chciałbyś zarabiać na godzinę, miesięcznie
oraz rocznie w kolejnych pięciu latach .
3. Opracuj plan wyjścia z długów - poprzez wydawanie mniejszych
sum, niż zarabiasz .
4. Ustal, ile pieniędzy potrzebowałbyś miesięcznie n a wygodne ży
cie, gdybyś nie miał żadnych dochodów .
5. Zacznij po szerzać swoją wiedzę na temat pieniędzy. Ucz się, jak
zarabiać więcej i jak pomnażać dochody.
6. Poproś o radę innych ludzi sukcesu, szczególnie zan im zainwe-
stujesz środki w firmę lub nieruchomości.
7. Wyznacz sobie cel, że będziesz oszczędzał od 10 do 20 procent docho-
du przez cały pozostały okres aktywności zawodowej. Niezależność
finansowa powin na stać się Twoim absolutnym priorytetem.
ROZDZIAŁ 10.
Zostań ekspertem
w swojej dziedzinie
Czlowiek ponadp1zeciętny to w zasadzie czlowiek przeciętny.
któ1y myśli i marzy o sukcesie i skupia się na bardziej
owocnych dziedzinach.
- MELVIN P O WERS
J eden z Twoich celów można śmiało zacze1pnąć z plakatów rekmtu-

jących do wojska: „możesz w pełni wykorzystać swój potencjał".
Rynek przyznaje znakomite nagrody wyłącznie za znakomite wyniki.
Za wyniki. przeciętne nagrody są przeciętne, a jeżeli ktoś osiąga wyniki
poniżej przeci ętnej, powinien spodziewać się takiej właśnie nagrody
- a dodatkowo fmstracji, poczucia porażki oraz braku satysfakcji.
W naszym sys temie gospodarczym wysokość dochodów zależy od
trzech czynników: od tego, co robisz; od tego, jak dobrze to robisz;
wreszcie tego, jak tmdno jest Cię zastąpić.
Ludzie sukcesu w pewnym punkcie swojej kalie1y zawodowej de-
cydują się „skoncentrować na doskonałości". Postanawiają, że będą
najlepsi w tym, co robią. Deklamją, że zapłacą każdą cenę, poświęcą
wszystko i zainwestują nawet największą ilość czasu, byle tylko zostać
najlepszymi w wybranej przez siebie dziedzinie. W rezultacie udaje
im się wy1wać z gmpy ludzi przeciętnych i wybić na wyżyny, gdzie
zarabiają trzy, czte1y, pięć, a nawet dziesięć razy więcej niż ich koledzy,
którzy nie zdecydowali się na taki krok.
Reguła 80/20 raz jeszcze

Kiedy wiele lat temu zaczynałem zajmować się sprzedażą, ktoś opo-
wiedział mi o zastosowaniu reguły 80/20 właśnie w tej dziedzinie.
Powied ział mi wówczas, że 20 procent wszystkich sprzedawców za-
rabia 80 procent wszystkich pieniędzy generowanych w tej branży.

Automatycznie oznacza to, że pozostałe 20 procent pieniędzy musi
rozłożyć się na pozostałe aż 80 procent sprzedawców. Wtedy właśnie
postanowiłem, że dołączę raczej do tych 20 niż do 80 procent. Decyzja
ta na zawsze odmieniła moje życie.
Miałem trudne dzieciństwo i nie byłem najpilniejszym uczniem,
jako dziedrn nie miałem zatem szczególnie wysokiego poczucia wła
snej wartości, brakowało mi pewności siebie. Nigdy nie sądziłem, że
mógłbym być w czymkolwiek dob1y. Kiedy się za coś brałem i to coś
mi się udawało, błyskawicznie uznawałem to za przypadek lub łut
szczęścia. Przez lata uważałem, że we wszystkim, co robię, jestem
zaledwie przeciętny lub nawet nie.
Wspaniała myśl
Pewnego dnia doznałem jednak nagłego przebłysku świadomości.
Dotarło do mnie, że wszyscy ludzie tworzący 10 procent najlepszych
pracowników w danej dziedzinie zaczynali kiedyś od dolnych 10 pro-
cent. Każdy, kto dziś odnosi sukcesy, ki edyś osiągał znacznie gorsze
wyniki. Co jeszcze ważniejsze, zdałem sobie sprawę, że skoro innym
się udało, może się udać również mnie (oczywiście w granicach roz -
sądku). Zasada ta sprawdza się w niemal wszystkich przypadkach.
Nikt nie jest od Ciebie lepszy i nikt nie jest od Ciebie mądrzejszy.
Ludzie są od siebie lepsi lub mądrzejsi w różnych dziedzinach. Warto
mieć również na uwadze to, że wszystkie kompetencje biznesowe moż
na w sobie wykształcić. Ludzie, którzy w określonych obszarach bizne-
sowych radzą sobie lepiej od innych, po prostu zdobyli konkretne
umiejętności przed innymi. Jeżeli nie osiągasz tyle, co inni, oznacza to,
że musisz popracować nad rozwijaniem pewnych nowych kompetencji.
ZOSTAŃ EKSPERTEM WSWOJEJ DZIEDZINIE 111
Żelazne prawo samorozwoju

Oto kolejna myśl, dzięki
której w moim życiu dokonał się przełom: mo-
żesz nauczyć się wszystkiego, czego potrzebujesz, aby osiągnąć dowolny
cel, któ1y sobie wyznaczysz. Nie ogranicza Cię nic poza tym, w jaki
sposób sam ograniczasz swój umysł i wyobraźnię. Podejmij d ecyzję,
że osiągniesz doskonałość, że zostaniesz jednym z 10 procent najlep-
szych ludzi w swojej dziedzinie, a nikt i nic Cię przed tym nie po-
wstrzyma - tylko Ty sam m ożesz s tanąć sobie na drodze.
Czy będzie łatwo? Oczywiście, że nie. Nie obi ecuję, że cokolwiek
z tego, o czym piszę w tej książce, przyjdzie Ci łatwo. Żeby osiągnąć
jakikolwiek wartościowy cel, potrzeba wiele czasu i sporego wysiłku.
Wystarczy jednak bardzo chcieć i wystarczająco ciężko pracować,
a wszystko będzie możliwe. W chwili osiągnięcia wyznaczonego celu
będziesz wiedział, że warto było tak bardzo si ę starać.
Les Brown, prelegen t i specjalista ds. motywacji, stwierdza: „Aby
osiągnąć coś, czego nigdy wcześniej nie osiągnąłeś, musisz zostać kimś,
kim nigdy wcześniej nie byłeś".
Johann Wolfgang Goethe, niemiecki filozof, powiedział: „Aby mieć
więcej, musisz najpie1w s tać się czym ś więcej".
Jeżeli podejmiesz postanowienie, że zostaniesz jednym z najlep-
szych ludzi w swojej dziedzinie, w Twojej głowie z pewnością pojawi
się pytanie: „Jal< mam to osiągnąć?". Sam fakt, że w najróżniejszych
dziedzinach setkom tysięcy, a nawet milionom ludzi udało się wspiąć
z samego dołu na szczyt, najlepiej świadczy o tym, że może si ę to
udać również Tobie. Wielu z nich (a kto wie, czy nie wszyscy) może
nie dysponować wrodzonymi uzdolnieniami i umiejętnościami, które
przypadły w udziale Tobie. W większości obszarów życiowych o do-
skonałości i wielkich sukcesach decydują ciężka praca i poświęcenie,
a nie wrodzone zd olności czy talent.
Czy wykształcenie jest niezbędne

dla odnoszenia sukcesów?
Kilka lat temu naukowcy przeanalizowali opublilrnwaną przez „Forbesa"
listę czte1ystu najbogatszych kobiet i mężczyzn w Stanach Zjedno-
czonych. W ten sposób ustalili, że osoba, która nie ukończyła szkoły
ś redniej, a następnie trafiła na tę listę, była warta średnio 333 miliony

dolarów więcej niż ci, którzy odebrali wyższe wyksz tałcenie.
Wspominam o tym, ponieważ wiele osób wychodzi z założenia,
że nie najlepsze oceny z czasów szkolnych ograniczają ich po tencjał
w odnoszeniu sukcesów w późniejszym życiu. Nic dalszego od prawdy.
Niektórzy z najbogatszych i odnoszących największe sukcesy oby-
wateli Stanów Zjednoczonych (i całego świa ta) radzili sobie w szkole
raczej kiepsko.
Zapamiętaj następujące pytanie i odpowiedź: „Jal< zjeść słonia?
Po kawałku". Dokładnie tę samą metodę należy zastos ować w dążeniu
do doskonałości w życiu zawodowym. Powinieneś zmierza ć na szczyt
małymi kroczkami, nabywając kolejne pojedyncze umiejętności i do-
konując kolejnych pojedynczych usprawnień.
Zyskujesz na wartości czy raczej tracisz?

Fal<tem jest, że Twoja wiedza i umiejętności starzeją się dziś szybciej
niż kiedykolwiek wcześniej. Wspominałem już, że Twoja zdolność za-
robkowania może zyskiwać lub tracić na wartości w zależności od tego,
czy ją al<tualizujesz, czy też biernie przyglądasz się, jak się starzeje.
To decyzja, którą podejmujesz każd ego dnia (lub której, niestety, nie
podejmujesz).
Jeżeli postanowisz, że zostaniesz jednym z najlepszych specjalistów
w swojej dziedzinie i zaczniesz agresywnie rozwijać swoje umiejętno
ści i poszerzać wiedzę, zyskasz poczucie, że chociaż bierzesz udział
w wyścigu, j es teś w zasadzie jedynym uczestnikiem, któ1y fak tycznie
biegnie. Szybko wybijesz się przed resztę i obejmiesz pozycj ę lidera.
Twoi 1ywale dalej będą tmchtać, robiąc tylko tyle, ile trzeba, żeby nie
stracić pracy. Pomysł konsekwentnego dążenia do doskonałości nigdy
nie przyszedł im nawet do głowy.
Określ, jakiej wiedzy będziesz potrzebował

Podróż ku doskonałości powinieneś rozpocząć od pytania: „Jal<lej do-
datkowej wiedzy, kompetencji i infonnacji będę potrzebował, aby w nad-
chodzących miesiącach i latach zostać specjalis tą w mojej dziedzinie?".
Wyobraź sobie siebie w ciągu najbliższych trzech - pięciu lat. Po-

najlepszym i najlepiej opłacanym człowiekiem w swojej
myśl, że jes teś
branży. Co musiałoby się wydarzyć, aby ta wizja się urzeczywi s tniła?
Co musiałbyś zrobić, czego się nauczyć i czego dokonać? Jakie wniejęt
ności musiałbyś opanować, by zostać specjalistą w swojej dziedzinie?
Podejmij decyzję w sprawie swojej kariery zawodowej

Miałem kiedyś bardzo bliskiego przyjaciela, któ1y pracował w niewiel-
kiej finnie prawniczej. Jego ojciec był prawnikiem, więc mój przyjaciel
zdecydował się pójść w jego ślady. Ukof1czył studia w wieku dwudziestu
kil.ku lat i zaczął prał<tykować prawo razem z kolegalni z uczelni. Szyb-
ko doszedł jednak do wniosku, że to nie dla niego. Postanowił kon-
tynuować swoją ka1i erę w biznesie.
Miał wtedy około dwudziestu sze ściu lat. Pomimo silnego sprze-
ciwu zaangażował wszystkie swoje zasoby i skoncentrował się w pełni
na zdobyciu miejsca na studiach MBA na Ha1vardzie. Z ajęło mu to
dwa lata, w końcu jednak dopiął swego. Dwa kolejne lata poświęcił
na studia i ukończył ten prestiżowy kierunek.
Wrócił do rodzinnego miasta i szukał pracy na różnych stanowi-
skach, w końcu przyjął posadę menedżera najniższego szczebla w szyb-
ko rozwijających się liniach lotniczych . Okazało się, że z punktu wi -
dzenia rozwoju jego ka1ie1y zawodowej była to świetna decyzja. Już
po dzi e sięciu latach zaj ął fotel prezesa tychże linii lotniczych i zara-
biał dziesięciokrotnie więcej niż prawnicy, z któ1ymi studiował. Zos tał
jednym z najmłodszych i najbardziej szanowanych prezesów zarzą
dzających dużymi firma1ni.
Przez cały czas się rozwijasz i dojrzewasz, w związku z czym Twoja
ka1i era zawodowa zmienia się wraz z Tobą - to praktycznie nie-
uniknione. Powinieneś nieu stannie wybiegać myślami w przyszłość
i zastanawiać si ę, jał<ich ulniejętnoś ci i kompetencji będziesz potrze-
bował, aby w nadchodzących latach zarabiać tyle, ile byś chciał.
Wskaż swoje kluczowe obszary wynikowe

Jak wspominałem już wcześniej, na każdym stanowisku pracy wy-
różnić można pięć do siedmiu kluczowych obszarów wynikowych.
Na przykład w zawodzie sprzedawcy te siedem obszarów to: poszu-
kiwanie potencjalnych klientów, budowanie relacji, identyfikacja po-
trzeb, przedstawianie rozwiązań, rozwiewanie wątpliwości i zastrze-
żeł1, finalizacja transakcji oraz naldanianie klientów do ponownych
transakcji i polecenia Twoich usług innym.
Jeżeli zajmujesz si ę sprzedażą, powinieneś w każdym z tych ob-
szarów przyznawać sobie oceny - od jednego do dziesięciu punktów
(gdzie jeden jest oceną najniższą, a dziesięć - najwyższą). Aby znaleźć
się wś ród 20 procent ludzi najlepszych w tej dziedzinie, musisz we
wszystkich tych obszarach osiągnąć co najmniej siódemkę.
Po przeprowadzeniu pełnej sam ooceny we wszystkich obszarach
powinieneś udać się ze swoj ą listą do szefa lub - jeszcze lepiej - do
jednego z klientów i poprosić o sf01mułowanie oceny Twojej pracy we-
dług tych samych zasad. W ten sposób m ożesz dowiedzieć się o sobie
naprawdę wiele, nierzadko bowiem oceniasz siebie zupełni e inaczej
(czytaj: lepiej), niż oceniają C ię inni.
Bez wzgl ędu na to, jakie oceny ostatecznie uzyskasz, powinieneś
wyb rać najsłabszy z obszarów i pracować nad charakte1ystycznymi
dla niego kompetencjami tal< długo, aż rozwiną się one do poziomu
przewyższającego poziom Twoich umiejętności w pozostałych obsza-
rach. Twój najsłabszy obszar wyznacza górny poziom Twoich zarobków
i decyduje o tym, w jal<im tempie i w jakim stopniu rozwijać się będzie
Twoja ka1iera zawodowa.
Przyspiesz
Czas zadać
sobie pytanie, które ma bardzo istotne znaczenie dla po-
zostałychlat Twojego życia zawodowego: „Jal<a jedna umi ejętność -
opanowana do absolutnej perfekcji - miałaby największy pozytywny
wpływ na rozwój mojej ka1ie1y zawodowej?". To właśnie ta umiejęt
ność powinna stać się sed nem wszystkich Twoich starafr w zakresie
rozwoju osobistego i zawodowego.
ZOSTAŃ EKSPERTEM WSWOJEJ DZIEDZIN IE 11S
Jeżeli nie potrafisz udzielić precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie,

porozmawiaj o tym ze swoim szefem. Porozmawiaj ze współpracow
nikami, podwładnymi, z małżonkiem i przyjacióbni. Wprost nie sposób
przecenić znaczenia właściwej odpowiedzi na to pytanie - wskazuje
ona obszar, na któ1ym powinieneś skoncentrować wszystkie swoje
wysiłki.
To właśnie najsłabszy z kluczowych obszarów wynikowych powi-

nien stać się Twoim zasadniczym celem i sensem w rozwoju osobistym
i zawodowym. Zapisz sobie ten cel, wyznacz tennin, sporządź plan, za-
cznij ten plan realizować, a potem codziennie rób coś, co pozwoli Ci
podnosić kompetencje w tym obszarze.
Kiedy opanujesz odpowiednie umiejętności do peifekcji, jeszcze
raz zadaj sobie pytanie: „Jaka jedna umiejętność mogłaby mi najbar-
dziej pomóc?'', a następnie przystąp do jej rozwijania i pracuj nad nią
dopóty, dopóki również i w tej sferze nie osiągniesz pełnej biegłości.
Ludzie bijący rekordy zarobków w swoich dziedzinach uzyskują
osiem, dziewięć lub dziesięć punktów we wszystkich kluczowych ob-
szarach wynikowych. Postaw sobie taki sam cel.
Menedżer doskonały
Jeżeli jesteś menedżerem, o Twoim sukcesie lub porażce decyduje
następujące siedem kluczowych obszarów wynikowych: planowanie,
organizacja, rozdzielanie zadań, delegowanie zadań, nadzór, monito-
rowanie postępów i raportowanie.
Wszyscy menedżerowie odnoszący sukcesy doskonale radzą sobie
w każdym z tych obszarów, a wszyscy słabi menedżerowie nie radzą
sobie przynajmniej w jednym z nich. Poważne braki w jednym z l<lu-
czowych obszarów wynikowych mogą pogrzebać wszelkie Twoje dą
żenia do osiągnięcia sukcesu zawodowego.
Załóżmy, że jalrn menedżer doskonale radzisz sobie ze wszystkim po-
za delegowaniem zadań. Niedoskonałość w tym jednym obszarze trzy-
małaby Cię w miejscu każdego kolejnego dnia. Pracowałem z mene-
dżerami, którzy do tego stopnia nie radzili sobie z delegowaniem zada(1,
że z niczym nie mogli si ę uporać. Prędzej czy później tracili pracę,
ponieważ stanowili zbyt duże obciążenie dla całej firmy.
W każdym z kluczowych obszarów wynikowych przyznaj sobie od

jednego do dziesięciu punktów. Popro ś ludzi z Twojego otoczenia, by
również Cię ocenili. Staraj się p1zy tym dążyć do prawdy, a nie do uzy-
skania dyplomatycznych odpowiedzi uprzejmych współpracowników.
Ocena 360 stopni

Jednym z bardziej popularnych narzędzi zarządzania jest dziś „ocena
360 stopni". Polega ono na przeprowadzeniu ankiety z udziałem
podwładnych badan ej osoby, jej współpracowników oraz przełożonych.
Wszystkie kwestiona1iu sze wypełniane są anonimowo, a następnie
p1zekazywane zewnęt1znemu konsultantowi, któ1y podsumowuje wy-
niki. Menedżer otlzymuje nas tępnie raport z oceny i dzięki temu do-
wiaduje się, jak post1zegają go inni. Wynik nierzadko stanowi dla nie-
go spore zaskoczenie.
Menedżer może na przykład stwierdzić : „Podejmuj ę os trożne
i przemyślane decyzje", tymczasem jego podwładny powie: „Kiedy trze-
ba podjąć decyzję, jest słaby, niezdecydowany i brakuje mu pewności
siebie".
Mamy naturalną skłonność do wysokiego oceniania samych sie-
bie bez względu na to, jal<ie konkretnie d ziałanie stanowi przedmiot
tal<iej oceny. Właśnie dlatego tal< pomocna okazuje się ocena sfor-
mułowana p1zez ludzi z naszego najbliższego otoczenia.
Wyz nacz sobie osobisty cel rozwojowy

Po wskazaniu tego z kluczowych obszarów wynikowych, k tó1y w naj-
większym stopniu wymaga poprawy, wskaż odpowiedni cel, sporządź
plan, zdefiniuj stosowny standard i wyznacz te1min, a potem każdego
dnia pracuj nad swoim rozwojem. Za tydzień, miesiąc lub rok będziesz
radził sobie w tym obszarze po prostu doskonale. Zostaniesz ekspertem.
Zaakceptuj się takim, jakim jesteś

Do najpopularniejszych książek biznesowych ostatnich lat należy po-
zycja Teraz odk1yj swoje silne strony, nawiązująca do innego bestsellera
zatytułowanego Po pie1wsze: złam wszelkie zasady. Wspólny wniosek,
jaki można wyciągnąć z obu tych książek, zdaje się brzmieć następują
co: „Ludzie się nie zmieniają''.
Urodziłeś się z określonymi umiejętnościami, zdolnościami, skłon
nościami, silnymi stronami, słabymi stronami i talentami. Cechy te
k1ystalizują się zazwyczaj pod koniec okresu dojrzewania i w póź
niejszym okresie ulegają co najwyżej nieznacznym zmianom.

Identyfil<acja obszarów, w któ1ych jesteś naprawdę dob1y lub w któ-
1ych możesz być naprawdę dob1y, to jeden z najważniejszych kroków,
jakie podejmujesz w toku swojej ka1ie1y zawodowej. Potem pozostaje
już tylko z całego serca zaangażować się w pracę w danej dziedzinie.
Ma1y Parker Follett, konsultant ds. zarządzania z lat dwudzie-
stych XX wieku, napisała kiedyś: „Najlepszym kiernnkiem do jazdy
konno jest kiernnek, w któ1ym zmierza koń". Najlepszym kiernnkiem
własnego rozwoju jest kiernnek wyznac:zany przez nasze talenty i przy-
rodzone zdolności. Jim Cathcart, autor książek i prelegent, radzi nam:
„Pielęgnuj swoją naturę". To niezwykle istotna rada, którą warto się
kierować przez cały czas owania naszej ka1ie1y zawodowej.
Pojawiłeś się na świecie ze szczególnymi uzdolnieniami i talentami,
które czynią C ię wyjątkowym - te cechy odróżniają Cię od wszyst-
kich innych ludzi. Przedmiotem Twojej fascynacji często stają się te
obsza1y, w któ1ych dzięki swoim szczególnym uzdolnieniom możesz
osiągać więcej i cieszyć się wyższą wydajnością, niż gdybyś zajmował
się czymś innym. Do najważniejszych celów Twojego życia należy
wskazanie jednej lub dwóch umiejętności, z któ1ymi radzisz sobie le-
piej (i które dają Ci więcej radości ) niż z czymkolwiek innym. Potem
pozostaje już tyllrn skoncentrować si ę na tym, by być w tych dziedzi-
nach doskonałym.
Rozwijaj swoje talenty

Koszykarz Michael Jordan powiedział kiedyś: „Wszyscy mamy jal<lś
talent, natomiast zdolnoś ci wymagają ciężl<lej pracy". Poeta Henry
Longfellow napisał natomiast, że „największą tragedią człowieka prze-
ciętnego jest to, że razem z nim do grobu kładzie się tkwiąca w nim
muzyka".
11s CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Możesz przez lata walczyć z pracą, do której nie bardzo się nada-
jesz, a dopiero potem znaleźć ideal ną dla siebie dziedzinę i przez dwa
lata zrobić w niej większe pos tępy, niż wcześniej zrobiłeś przez dwa-
dzieścia lat.
Napoleon Hill napisał niegdyś, że kluczem do sukcesu w Stanach
Zjednoczonych jest „odk1yć, co się naprawdę kocha, a potem poszu-
kać sposobu, by dobrze na tym zarobić".
Większość milionerów, którzy tylko sobie zawdzięczają swój mają
tek, twierdzi, że „w życiu nie przepracowali ani jednego dnia". Po prostu
odk1yli, co sprawia im szczególną radość, a potem robili to z coraz
większą intensywnością.
Zidentyfikuj swoj e szczególne talenty

Istnieje osiem sposobów identyfikacji swoich wyjątkowych talentów
i tego, do czego ma się szczególne predyspozycje. Oto te sposoby:
Po pie1wsze zawsze będzie sz najlepszy i najszczęśliwszy, robiąc to,
co uwielbiasz robić. Gdyby było C ię na to stać, zajmowałbyś się tym
za darmo. Ta praca wyzwala cały Twój potencjał i daje Ci olbrzymią
satysfakcję. Odczuwasz radość, że możesz zajmować się właśnie tym.
Po drugie robisz to dobrze. Wydaje się, że masz naturalny talent,
dzięki któremu uzyskujesz najlepsze wyniki w tej dziedzinie.
Po trzecie ten talent stał się kluczem do większości sukcesów,
które dotychczas zapisałeś na swoim koncie, oraz do towarzyszącego
im poczucia szczęścia. Lubiłeś się tym zajmować już od najmłodszych
lat i właśnie ta działalność przynosiła Ci komplementy i inne wyrazy
uznama.
Po czwarte jest to coś, czego nauczyłeś się bez najmniejszych pro-
blemów i czym zajmujesz się z dużą łatwością. Nauczyłeś się tego tak
łatwo i szybko, że w zasadzie zapomniałeś już, kiedy i jak się to stało.
Po prostu któregoś dnia stwierdziłeś, że robisz to dobrze.
Po piąte to absorbuje Twoją uwagę, wciąga Cię i fascynuje. Lubisz
o tym myśleć, czytać, mówić i dowiadywać się więcej na ten temat.
Ciągniesz do tego jal< ćma do płomienia.
ZOSTAŃ EKSPERTEM WSWOJEJ DZIEDZIN IE 11 9
Po szóste uwielbiasz się o tym uczyć i przez całe swoje życie sta-
jesz się w tym coraz lepszy. Odczuwasz coraz silniejsze wewnętrzne
pragnienie, by w tej konkretnej dziedzinie stać się niekwestionowa-
nym liderem.
Po siódme kiedy to robisz, czas staje w miejscu. Możesz zajmować
się swoją ulubioną dziedziną przez dłuższy czas, nie myśląc przy tym
ani o jedzeniu, ani o śnie. Po prostu zanurzasz się w to całym sobą.
Po ósme naprawdę podziwiasz i szanujesz innych ludzi, którzy są
dobrzy w tym, do czego Ty masz największy talent. Chcesz być taki
jak oni, chcesz przebywać w ich towarzystwie i naśladować ich pod
każdym względem.
Jeżeli coś, czym się obecnie zajmujesz lub czym zajmowałeś się
kiedyś, pasuje do tego opisu, być może znajdziesz dzięki temu pracę,
do której zostałeś stworzony - być może dotrzesz do najgłębszego ze
swoich pragnień.
Urodziłeś się, by być najlepszym

Natmalny talent to coś, z czym się rodzisz i co łatwo Ci rozwijać. To coś,
co zostało wszczepione w Twoją podświadomość. Przyszedłeś na świat,
żeby ten talent wykorzystywać. Musisz zatem zidentyfikować własny
naturalny talent i uzdolnienia, a następnie rozwijać je przez całe życie.
Wiele umiejętności ma charal<ter komplementarny - zależą jed-
na od dmgiej. Oznacza to, że aby korzystać z jednej kompetencji, trzeba
rozwinąć do określonego poziomu pewną inną umiejętność . Czasami
musisz zdobywać i rozwijać umiejętności, które nie dają Ci szczegól-
nej satysfakcji - jes t to jednak cena za możliwość osiągnięcia do-
skonałości w wybranym przez siebie obszarze.
Od celu dzieli Cię jedna umieję tność

Należy przyjąć zasadę, że
od podwojenia Twojej wydajności, wyników
i dochodów może Cię dzielić tylko jedna umiejętność. Zupełnie nie-
wykluczone, że wystarczy rozwinąć się w jednym obszarze, aby móc
zacząć korzystać z wszystkich innych kompetencji na zupełnie no-
wym poziomie.
P amiętaj, że absolutnie wszys tkie kompetencje biznesowe można

w sobie wyksz tałcić - nie mają one charaktern dziedzicznego. Jeżeli
warnnkiem pełnego wykorzystania własnego potencjału jest posia-
danie pewnych umiejętności. biznesowych, stosowne kompetencje
możesz zdobyć przez ćwiczenia i powtarzanie.
Unikaj pułapki słabych wyników

C zęs tozdarza się, że człowiek niezbyt biegły w pewnej dziedzinie
niechętnie podejmuje działania wymagające skorzystania z charakte -
1ystycznych dla niej umiejętno ści. W ten sposób wpada w pułapkę
„wyuczonej bezradności.". Powtarza sobie: „nie jestem w tym dob1y"
albo „nie urodziłem się z talentem do tego".
Taka postawa to wynik zwykłej racjonalizacji i uzasadniania. Zdołasz
opanować każdą umiejętność, która będzie miała dla Ciebie odpo-
wiednio duże znaczenie. Najgorsze, co możesz zrobić, to pozostawać
całymi miesiącami czy latami w jednym miejscu tylko z tego powodu,
że brakuje Ci jakiejś jednej kompetencji, którą przy odrobinie zaan-
gażowania i determinacji będzi esz mógł w sobie rozwi nąć. Nie pozwól,
by Ci się to przytrafiło.
Doskonałość to podróż
Stare powiedzenie głosi, że „jeśli coś jest warte tego, by robić to dobrze,
jest również warte tego, by wcześ niej robić to kiepsko". To nie tre-
ning czyni mistrza - to nied oskonałe próby z czasem prowadzą do
doskonałości.
Wykonując pewne zadanie po raz pie1wszy, prawdopodobnie po-
radzisz sobie nie najlepiej. Będziesz miał wrażenie, że jesteś niezdarny
i niezgrabny, że robisz coś dziwnego. Będziesz się czuł nie na miej -
scu, jal<by gorszy. Nieraz poczujesz zażenowanie. To jednak cena, jaką
trzeba zapłacić za możliwość osiągnięcia doskonałości w swojej dzie-
dzinie. Sukces zawsze ma swoją cenę, a jej element stanowi często
ciężka praca, jaką trzeba włożyć w opanowanie konkretnej umiejęt
ności, bez której nie sposób dotrzeć na szczyt.
ZOSTAŃ EKSPERTEM WSWOJEJ DZIEDZIN IE 121
Skorzystaj ze swojej magicznej różdżki

Pmłuż się techniką magicznej różdżki. Wyobraź sobie, że
wystarczy je-
den rnch magiczną różdżką, abyś był w stanie opanować pewną umie-
jętnoś ć do perfekcji. Co by to było? Gdybyś dzięki magicznej różdżce
mógł wypowiedzieć dowolne życzenie związane z Twoimi talentami
i kompetencjami, czego byś sobie życzył?
Odpowiedź na te pytania pom oże Ci zidentyfikować kolejne cele
dotyczące rozwijania nowych kompetencji i umiejętności niezbęd
nych do osiągnięcia doskonałości w Twojej dziedzinie.
S tań się podmiotem własnego życiowego projektu typu „zrób to
sam". Bądź gotowy zainwestować rok, dwa, a nawet trzy w dążenie
do pełnej doskonałości w kluczowych dla Ciebie obszarach. Bądź goto-
wy zapłacić każdą cenę i zdecydować się na każde poświęcenie, byle tyl -
ko stać się specjalistą w swojej dziedzinie.
Formula trzy plus jeden

Formuła trzy plus jeden pozwala udoskonali ć dowolną umieję tność.
Jest bardzo prosta i sprawdza się za każdym razem. Po pie1wsze co-
dziennie poczytaj coś o danym obszarze kompetencyjnym - nawet
jeśli miałbyś poświęcić na to zaledwie pię tnaście do trzydziestu mi -
nut dziennie. Wiedza się kumuluje. Im więcej będziesz czytać i im
więcej wiedzy będziesz zd obywać, tym głębsze będzie Twoje przeko-
nanie, że możesz stać si ę doskonały.
Po drugie słuchaj w samochodzie mate1iałów edul<acyjnych audio
poświęconych Twojemu zagadnieniu. Przeciętny kierowca spędza w sa-
mochodzie od pięciuset do tysiąca godzin rocznie. Wykorzystaj ten czas
na naul<ę. Możesz zos tać jednym z najlepiej wyksz tałconych ludzi
w swojej dziedzinie tylko dzięki temu, że zamiast m uzyki b ędziesz
słuchał w samochodzie materiałów edul<acyjnych.
Po trzecie bierz udział w warsztatach i semina1i ach poświęconych
Twojemu obszarowi zainteresowań. Życie bardzo wielu ludzi całko
wicie się odmieniło po tym, jak wzięli udział w jedno- lub dwudnio-
wym semina1ium po święco nym jakiemu ś ważne mu zagadnieniu .
Od tamtego momentu zmienili swoje podejście do danej dziedziny.
Ostatni element to założenie, że przy każdej okazji będziesz ćwi

czył to, czego się nauczyłeś. Jeżeli zetkniesz się z dob1ym pomysłem,
natychmiast wciel go w życie. Człowiek, któ1y bez wahania realizuje
jeden dob1y pomysł, generuje większą wa rtość niż ktoś, kto styka się
z setką dob1ych koncepcji, ale żadnej nie wciela w życie.
Ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz

Im intensywniej ćwiczysz to, czego się nauczyłeś, tym bardziej rozwijasz
kompetencje w danej dziedzinie. Im więcej ćwiczysz, tym większą
zyskujesz pewność siebie, tym szybciej wyzbywasz się poczucia, że ta
kompetencja jest w Twoich rękach „nie na Iniejscu", wreszcie tym szyb-
ciej opanowujesz ją do poziomu biegłości. Uiniejętność raz dodana do
zestawu narzędzi myślowych pozostaje do Twojej dyspozycji do kol1ca.
Jeszcze dziś podejmij postanowienie, że dołączysz do 10 procent
ludzi najlepszych w swojej dziedzinie. Wskaż członków tego grona
i postaraj się ustalić, ile zarabiają i co robią inaczej niż Ty. Dowiedz się,
jaką szczególną wiedzę i jakie ulniejętności pozyskali, a następnie sam
zacznij dążyć do ich zdobycia. Pamiętaj, że jeśli coś udało się komuś'
innemu, może udać się i Tobie (oczywiście w granicach rozsądku).
Nikt nie jest od Ciebie lepszy i nikt nie jes t od Ciebie mądrzejszy.
Najważniejsi specjaliści w Twojej dziedzinie na początku w ogóle
w tym obszarze nie działali - co najlepiej świadczy o tym, że możesz
osiągnąć to samo co oni. Musisz po prostu wyznaczyć sobie odpowiedni
cel i odpowiednio ciężko pracować nad jego osiągnięciem. Palniętaj,
że nic Cię nie ogranicza.
Twoje dwanaście kroków do osobistej doskonałości

Poniżejprzedstawiam podsumowanie dwunastu kroków, które musisz
wykonać, aby zacząć odnosić wielkie sukcesy w dowolnym obszarze
życia:
1. Pragnij czegoś. W jakim jednym obszarze chciałbyś być abso-

lutnie doskonały?
2. Uwierz. Jakie działania w zakresie rozwoju osobistego mógłbyś

podjąć już teraz, aby zyskać większą pewność siebie i wzmocnić
swoje przekonanie co do tego, że potrafisz opanować nową umie-
jętność?
3. Zapisz swój cel. Zapisz jasną i wyraźną deklarację w czasie teraź
niejszym, opisując w niej samego siebie - jak si ę czujesz, zacho-
wujesz i wyglądasz dzięki nabyciu nowej kluczowej umiejętności.
4. Określ swój punkt wyjścia. Jakie silne i słabe strony dostrze-
gasz u siebie w danym obszarze?
5. OkreśL dlaczego chcesz przodować w tej dziedzinie. Sporządź
listę pięciu rzeczy, które zmieniłyby się w Twoim życiu na lepsze,
gdybyś opanował daną umiejętność do perfekcji.
6. Wyznacz tennin. Okreś'l dokładnie, kiedy osiągniesz doskonałość
w danym obszarze kompetencyjnym, wyznacz też terminy po-
średnie dla działań, które będziesz w związku z tym podejmował
każdego dnia, w każdym tygodniu i w każdym miesi ącu.
7. Zidentyfikuj przeszkody. Wskaż przeszkody, które stoją na dro-
dze do osiągnięcia doskonałoś'ci, szczególnie te tkwiące w Twoim
wnętrzu.
8. Określ,jakich dodatkowych umiejętności i jakiej wiedzy

potrzebujesz. Pomyśl, jakich szczególnych zasobów będziesz po-
trzebował (w tym książek, mate1iałów audio, semina1iów) oraz jaki
plan nauki będziesz realizował, aby opanować nową umiejętność.
9. Wskaż ludzi, których będziesz potrzebował. Czyja pomoc
i współpraca będą Ci potrzebne, abyś mógł opanować nową umie-
jętność?
10. Sporządź plan. Stwórz li s tę
wszystkich d ziała ń, jakie musisz
podjąć, aby osi ągnąć doskonałość w wybranym obszarze.
11 . Wizualiząj. Popatrz na siebie oczami wyobraźni, spójrz we własne
„wewnętrzne zwierci adło" i zobacz siebie jako szanowanego eks-
perta w swojej dziedzinie. Powtarzaj to ćwiczenie tak długo, aż
Twoja pod świadomość uzna ten obraz za polecenie.
12. Nigdy się nie poddawaj. Wyznaczywszy sobie cel w postaci naby-
cia danej kluczowej umiejętności, podejmij postanowienie, że się
nie poddasz, dopóki nie zostaniesz uznany przez innych za osobę
bardzo d obrą w swojej dziedzinie.
Zastosuj tę sprawdzoną metodę dwunastu kroków i wyuwale pra-

cuj, a osiągniesz pral<tycznie każdy cel, jald sobie wyznaczysz (to trochę
jal< gotowanie według przepisu).
Zostań ekspertem w swojej dziedzinie

l. Postanów już dziś, że znajdziesz s ię w gronie 10 procent ludzi
najlepszych w Twojej dziedzinie. Zadecyduj, że przez całe życie bę
dziesz dążył do doskonało ści.
2. Wskaż kluczowe obszary wynikowe w swojej pracy, czyli wszyst-
ko to, co koniecznie musisz robić dobrze, jeśli chcesz odnos ić suk-
cesy w tej dziedzinie.
3. Wskaż swój najsłabszy obszar wynikowy i rozpocznij realizację
osobistego projektu typu „zrób to sam", dzięki któremu mógłbyś
osiągnąć doskonałość w danej dziedzinie.
4. Określ, jakiej dodatkowej wiedzy potrzebujesz, aby w swojej dzie-
dzinie zdobyć szczyt . Opracuj plan pozyskania tej wiedzy.
5. Podejmij postanowienie, że będziesz uczył się przez całe życie.
Czytaj, słuchaj materiałów edukacyjnych audio, uczęszczaj na kursy
i seminaria, a następnie jak najszybciej wykorzystuj w praktyce to,
czego się nauczyłe ś .
ROZDZIAŁ 11.
Popraw swoje
życie rodzinne
oraz relacje z innymi
Potencja! przeciętne.IJO cz!owieka przypomina wielki,
nieprzebyty ocean, nowy, niezbadany kontynent,
świat pe/en możliwości, które tylko czekają na odk1ycie
i wykorzystanie w jakimś szczytnym celu.
- BRIAN TRACY
J
akość Twojego życia rodzinnego oraz Twoich relacji z innymi
ludźmi w dużej mierze decyduje o tym, czy jesteś szczęśliwy, czy
nieszczęśliwy. Jeżeli zatem chodzi o cele związane z tym ważnym ob-
szarem życia, nie możesz zdać się na przypadek.
Mężczyźni i kobiety mają często odmienne podej ście do budowa-
nia relacji z innymi ludźmi. Tysiące lat temu mężczyźni polowali,
a kobiety zajmowały się domem i dziećmi.
Umiejętności łowieckie były dla mężczyzn źródłe m poczucia pew-
ności siebie i własnej wartości - potrafili przynieść zdobycz do domu
i wykarmić członków rodziny. Status mężczyzny wewnątrz plemienia
zależał od tego, jak dob1ym był myśliwym w porównaniu z innymi.
Okazuje się, że w XXI wieku niewiele się w tej kwestii zmieniło.
Męskie poczucie własnej wartości nadal zależy od umiejętności w zakre-
sie polowania, zarabiania pieniędzy i zapewniania bytu rodzinie. Męż
czyźni w dalszym ciągu porównują się z innymi mężczyznami przez
p1yzmat umiejętności łowieckich. Starają się pozyskiwać liczne sym-
bole statusu, które mają dawać innym myśliwym do zrozumienia, że
utrzymanie rodziny to dla nich żaden problem. Przykładami takich
symboli statusu są samochody, ubrania, drogie zegarki, domy i inne
przedmioty mate1ialne.
Im bardziej coś się zmienia ...

Z kobietami rzecz ma się nieco inaczej. Swój sukces i szczęście postrze-
gają głównie przez p1yzmat jakości swoich relacji z innymi ludźmi,
w szczególności z mężem i dziećmi. Nieu stannie podejmują różne dzia -
łania zmierzające do poprawy jakości relacji z innymi oraz życia ro -
dzinnego. Dla większości kobiet relacje z innymi mają znaczenie
p1io1ytetowe.
Rodzina i dzieci to centralny element życia - zarówno dla kobiet,
jak i dla mężczyzn. Problem polega na tym, że mężczyźni są czasami
do tego stopnia zajęci zarabianiem na utrzymanie swoich rodzin,
że o tym zapominają. Kobietom zdarza się to zdecydowanie rzadziej.
Rodzina i relacje z innymi mają ogromne znaczenie dla równowa-
gi psychicznej, emocjonalnej i fizycznej każdego z nas - oznacza to,
że jasne i precyzyjne cele, a tal<Że szczegółowe plany dążenia do jak
najwyższej jakości życia rodzinnego należy uznać za konieczny wa -
rnnek długoterminowego szczęścia, poczucia spełnienia i satysfakcji.
Zaprojektuj swoje idealne życie rodzinne

i relacje z innymi
Do projektowania idealnego życia rodzinnego oraz relacji z najważ
niejszymi osobami w Twoim życiu doskonale nadaje się metoda dwuna-
stu kroków, która pozwala wyznaczać i osiągać dowolne cele.
1. Pragnij czegoś - czego naprawdę ch cesz?

Wyobraź sobie, że Twoje życie rodzinne i relacje z innymi ludźmi są do-
skonałe pod każdym względem. Jal< by wtedy wyglądały? Czym Twoje
życi e rodzinne różniłoby si ę wówczas od dzisiejszego? Wyobraź sobie,
że jednym m chem magicznej różdżki mógłbyś s tworzyć swoje wyma-
rzone życie rodzinne i relacje z innymi. Jal< by one wyglądały?
Jeżeli wiedziesz samotne życie i poszukujesz właściwego partnera
- swojej drngiej połowy - mam dla Ciebie małe ćwiczenie: weź do
ręki kartkę papiern i wypisz wszystkie cechy, jal<ich oczel<iwałbyś
od swojego wymarzonego partnera.
POPRAW SWOJE ŻYCIE RODZINNE ORAZ RELAUE ZINNYMI 121
Wyobraź sobie, że składasz zamówienie w „fab1yce doskonałych

pa1tnerów życiowych" i otrzymujesz stamtąd dokładnie taką osobę, jaką
opiszesz na papierze. Powinieneś opisać ją zatem możliwie szczegółowo.
Zapisz każdą pozytywną cechę, wszystkie przymioty, jakie w Twoim
przekonaniu powinny charakte1yzować idealnego paitnera. Nie zapomnij
o szczegółach, takich jak wiek, wykształcenie, zdrowie, wygląd ze-
wnętrzny, wyznawane wa1tości, poczucie hwnorn, doświadczenie ży
ciowe, zainteresowania, upodobania, pochodzenie, przyjaciele, hobby, sto-
sunek do dzieci, zapatlywania w kwestii pieniędzy, podróżowania itp.
Zrozum, czego dokładnie chcesz

Kiedy polecam to ćwiczenie uczestnikom moich serninaliów, wiele osób
wysuwa argument, że jest ono zbyt chłodne i mechaniczne, by moż
na było dzięki niemu znaleźć prawdziwe uczucie. Ja uważam, że jest
dokładnie na odwrót. Sporządzenie listy wszystkich pożądanych cech
idealnego partnera pomoże Ci w pełni uświadomić sobie, czego na-
prawdę chcesz - to właśnie tej pełnej świadomości mogło Ci wcześniej
brakować. Obraz partnera doskonałego zostaje zalrnrzeniony w Twojej
podświadomości, co wuchamia w ten sposób jej potencjał. Rozwie-
wając na papierze wszelkie wątpliwości co do tego, jakiego typu oso-
by szukasz, ustanawiasz energetyczne pole siłowe, które przyciąga tę
osobę do Twojego życia (czasami przyciąganie to przybiera niesamo-
wite formy).
Kiedyś sam postanowiłem wykonać to ćwiczenie. Sporządziłem
listę wszystkich cech, któ1ych oczekiwałbym od osoby idealnie odpo-
wiadającej moim upodobaniom. Jakiś czas później na lokalnym uniwer-
sytecie poznałem młodą kobietę, która zapytała mnie, jal< ma znaleźć
dla siebie idealnego partnera. Poleciłem jej, by wykonała to samo
ćwiczenie. Zaproponowałem, aby wypisała na kartce wszystkie cechy
osoby doskonałej, a następnie zaufała, że wszechświat we właściwym
czasie sprowadzi do jej życia właściwą osobę.
Kilka miesięcy później usiedli ś my razem i porównaliśmy nasze li-
sty. W ten sposób doszliśmy do wniosku, że jesteśmy dla siebie stwo-
rzeni. Dziś jesteśmy z Barbarą szczęśliwym małżeństwem z ponad
trzydziestoletnim stażem i mamy czwórkę dorosłych dzieci. Czy ta

metoda się sprawdza? W naszym przypadku się sprawdziła.
Wniosek z tego jest taki, że potrzebujesz jedynie kartki papiern
i kilku minut wolnego czasu. Zważywszy na poważne konsekwencje
dla Twojego życia, to ćwiczenie wydaje się całkiem niezłą inwestycją.
Odmień swoje życie

Przez wiele lat zgłosiło się
do mnie mnós two osób, które stwierdziły,
że powyższe ćwiczenie odmieniło ich życie - byli zakochani i tworzyli
szczęśliwe małżeństwa. Przez wiele miesi ęcy, a nawet lat żyli w poje-
dynkę, aż tu nagle w ich życiu pojawiła się idealna osoba - i to cza-
sami już w trzy dni od opisania jej na kartce. Spróbuj sam i przekonaj
się. Zachęć do tego samego swoich przyjaciół. Jeżeli ćwiczenie przyniesie
w Twoim przypadku oczekiwane rezultaty, być może uznasz je za naj-
ważniejsze ze wszystkich ćwiczeń od mieniających ludzkie życie.
Jeżeli jesteś już po ślubie lub żyjesz w związku, wyob raź sobie, że
jednym mchem magicznej różdżki mógłbyś uczynić ten związek do-
skonałym pod każdym względem. Czym różniłby się wówczas od Two-
ich dzisiejszych relacji z drngą osobą? Co robiłbyś częściej? Co robiłbyś
rzadziej? Jakie podjąłbyś działania, któ1ych dzisiaj nie podejmujesz?
Z czego powinieneś zrezygnować w ogóle, żeby Twój związek mógł
się stać związkiem idealnym?
2. Uwierz - uwierz, a zobaczysz

Twoje przekonania dotyczące własnej osoby i relacji z innymi kształtują
Twoją rzeczywistość. Przekonania do tyczące roli osób tworzących dane
relacje rodzą się jeszcze w okresie wczesnego dzieciństwa i zmieniają
się pod wpływem doświadczeń gromadzonych przez całe życie. Czasami
znajdują oparcie w faktach, a czasami nie. Niewykluczone, że masz zu-
pełnie niesłuszne wyobrażenie tego, jak powinna wyglądać dana re-
lacja. Mogą to być jaki eś gdzieś podchwycone „fakty", które w żaden
sposób nie wpisują się w rzeczywistość drngiej osoby.
Aby osiągnąć szczęście w relacjach z drngim człowiekiem, a w szcze-
gólności zaś w małżeństwie, musisz wyksz tałcić w sobie rozsądne,
osiągalne i korzystne przekonania, dzięki któ1ym obie strony relacji

będą odczuwać coraz większe zadowolenie i czerpać coraz większą sa-
tysfal<cję ze swojego życia. Twoje przekonania powinny być ponadto
zgodne z najwyższymi wartościami, które wyznajesz.
Ponadczasowe zasady
Na temat budowania dob1ych relacji z ludźmi napisano tysiące ksią
żeki artykułów, w któ1ych zawarto kilka ponadczasowych zasad:
1. Podstawą dobrej relacji z dmgim człowiekiem jest bezwamnkowa
al<ceptacja i szacunek. Powinieneś więc al<ceptować dmgą osobę
dokładnie taką, jaką jest, i nie próbować nakłaniać jej do zmiany
podstawowych cech charaktem. Bezwaiunkowa al<ceptacja to naj-
większy dar, jal<i moż esz przekazać swojemu partnerowi.
2. W związku opartym na miłości bardziej troszczysz się o szczęście
i dobrobyt dmgiej osoby niż o siebie. Małżonkowie, którzy się ko-
chają i którzy kochają swoje dzieci, są gotowi na wszelkie poświę
cenia, byle tylko zapewnić sobie nawzajem zdrowie i dostatek.
3. Znalrnmitym wyznacznikiem kondycji danej relacji międzyludz
kiej jest śmiech, a ściślej rzecz biorąc to, jak częs to tworzący tę
relację ludzie wspólnie się ś mieją. Skoro ś miech jest zewnętrznym
przejawem prawdziwego szczęścia, jest to jedyny objaw zadowo-
lenia, którego nie można udawać.
Zakwestionuj swoje przekonania

Punktem wyjścia do rozwiązania problemów i tmdności w relacjach
z innymi często okazuje si ę obszar przekonań, w szczególności zaś prze-
konania ograniczające. Pozytywne przekonania ułatwiają nam życie,
a negatywne je niszczą.
Jeżeli nie potrafisz cze1pać radości ze swoich relacji z innymi, być
może powinieneś zwe1yfikować przekonania co do tego, co jest w tych
relacjach dobre, a co złe; co jest wła ściwe, a co niewłaściwe; co jest
akceptowalne, a co nie. Pamiętaj, że zawsze istnieje możliwość, że to
Ty się mylisz.
3. Zap isz to - sprecyzuj swoje cele na papierze

Sporządź precyzyjną i pozytywną pisemną charakte1ystykę wymarzonej
przyszłości oraz upragnionego stylu życia, jak gdyby już dziś były one
doskonałe pod każdym względem (pisz w czasie teraźniejszym). Wy-
mień wszystkich ważnych członków rodziny oraz inne osoby, z któ1ymi
utrzymujesz istotne relacje, a następnie opisz, jak wyglądałyby Twoje
kontakty z nimi, gdyby były doskonałe.
Opisz wymarzony styl życia. Jak wyglądałoby Twoje życie od rana
do wieczora, od poniedziałku do niedzieli, od stycznia do grudnia?
Gdybyś wiódł wymarzony styl życia, jak spędzałbyś czas z rodziną?
Jak zagospodarowałbyś wieczmy, weekendy i wakacje? Dokąd byś poje-
chał? Co byś tam robił?
Wyobraź sobie, że nic Cię nie ogranicza. Gdyby Twoje życie było
doskonałe, gdzie byś mieszkał? Jak wyglądałby Twój dom? Jakie do-
bra mate1ialne zapewniłbyś swojej rodzinie? Do jakich szkół chodziłyby
Twoje dzieci? Na jal<ie uczelnie byłoby Cię stać? Co byś zrobił, aby to
wszystko było możliwe? Jal<ie ubrania, samochody i inne przedmioty
chciałbyś kupić członkom swojej rodziny?
Już sam fakt spisania tych wszystkich rzeczy na papierze zwięk
sza prawdopodobieństwo ich urzeczywistnienia. Pamiętaj, że zanim
zdecydujesz, czy coś jest osiągalne, musisz na początku zdecydować,
czy to coś jest słuszne. Najpie1w scharakteryzuj swoje idealne życie,
a dopiero potem zacznij się zastanawiać, czy Cię na nie stać.
Najlepiej, gdybyś podejmował te wszystkie decyzje wspólnie z rodzi-
ną. Zapytaj wszystkich jej członków, jal< wyobrażają sobie idealne życie
i idealne relacje rodzinne. Spisz na kartce wszystkie cele i pragnienia,
a na s tępnie zacznij na tej podstawie układa ć swoje życie rodzinne.
4. Określ punkt wyjścia - gdzie znajdujesz się dzisiaj?

Przeprowadź rze tel ną analizę swojej bieżącej sytuacji. Porozmawiaj
z naj ważniejszymi członkami rodziny oraz ludźmi z innych kręgów.
Dowiedz się, co oni o niej sądzą i w jal<i sposób na nią oddziałują.
Kilka lat temu zacząłem prezentować uczestnikom moich semina-
1iów pewne ćwiczenie. Mówiłem im, że mogą zmienić swoje życie je-
dynie na czte1y sposoby:
1. Mogą robić więcej czegoś, co już robią.

2. Mogą robić mniej czegoś, co nie sprawdza się najlepiej.
3. Mogą zacząć robić coś zupełnie nowego, czego jeszcze nigdy nie
próbowali.
4. Mogą z pewnych rzeczy w ogóle zrezygnować.
Najpie1w prosiłem zebranych, aby rozważyli pod tym kątem swoje

życie,
a następnie sugerowałem, by po powrocie do domu zadali człon
kom rodziny następujące pytania:
1. Czy jest coś, co robię, a co twoim zdaniem powinienem robić częściej?
2. Czy jest coś, co robię, a co twoim zdaniem powinienem robić nadziej?
3. Czy jest coś, czego nie robię, a co twoim zdaniem powinienem zacząć
robić?
4. Czy jest coś, co robię, a z czego twoim zdaniem powinienem w ogóle
zrezygnowac?
Powiedziałem uczestnikom semina1iów, że jeśli zbiorą się na od-

wagę, by zadać
te pytania, mogą uzyskać odpowiedzi, które bardzo
ich zaskoczą, a być może nawet zszokują.
Pewnego wieczorn postanowiłem wykonać to ćwiczenie z moją
żoną i dziećmi. Byłem zaskoczony tym, co usłyszałem. Natychmiast za-
brałem się do dzieła i zacząłem postępować zgodnie z ich wskazówkami.
Pewne działania podejmowałem częściej, inne rzadziej, zacząłem
również robić zupełnie nowe rzeczy, a z niektó1ych całkowicie zrezy-
gnowałem. Moje życie bardzo się wtedy zmieniło. Spróbuj, a sam się
przekonasz.
5. Określ, dlaczego tego chcesz

- jakie korzyści będziesz z tego miał?
Sporządź listę wszystkich korzyści, które byś osiągnął, gdyby Twoje
życie rodzinne było doskonałe pod każdym względem. Gdyby wszyscy
członkowie Twojej rodziny byli szczęśliwi i spełnieni, a Ty dysponował
byś znacznymi środkami finansowymi, jakie zmiany spowodowałoby
to w życiu Twoim i każdego z członków Twojej rodziny?
Sporządź listę wszys tkich korzyści, które osiągnęłaby rodzina jako

całośćoraz jej poszczególni członkowie. Napisz, jak każdy z członków
rodziny czułby się sam ze sobą, a także co myślałby o całej rodzinie
i swoim potencjale. Im więcej powodów, dla któ1ych chcesz budować
rodzinę idealną, tym bardziej będziesz zmotywowany i zdetermino-
wany, by osiągnąć swój cel.
6. Wyznacz termin - kiedy chcesz osiągnąć swoje cele?

Skoro wiesz już dokładnie, czego chcesz i dlaczego, powinieneś wyzna -
czyć terminy osiągnięcia każdego z celów, jakie wyznaczyłeś sobie
w odniesieniu do relacji z innymi ludźmi i życia rodzinnego. Wśród
tych celów znajdą się zapewne zamierzenia krótkoternrinowe (niekiedy
dotyczące nawet następnego dnia), ale również zamia1y długotermi
nowe, rozpisane na całe nriesiące, a nawet lata. Jeden z Twoich celów
powinien dotyczyć tego, ile czasu spędzają wspólnie członkowie Twojej
rodziny. Możesz zaplanować pojedyncze wydarzenia organizowane
wieczorami czy w weekendy, ale możesz również pomyśleć o dłuższych
i krótszych wakacjach. W każdym razie wszelkie talde wydarzenia
należy planować z dużym wyprzedzeniem, w przeciwnym razie 1yzy-
kujesz odkładaniem ich na później ze względu na pojawienie się pil-
niejszych spraw.
Z mojego doświadczenia wynika, że rodzinne wal<acje najlepiej pla-
nować z rocznym wyprzedzeniem i z takim samym wyprzedzeniem
w pełni je opłacić. Jeżeli zapłacisz za wakacje, 1yzyko rezygnacji z wy-
jazdu spada praktycznie do zera. W przypadku wakacji niezarezer-
wowanych i nieopłaconych zawsze istnieje pokusa przełożenia urlo-
pu na bardziej dogodny moment.
Być może wśród Twoich celów rodzinnych znalazły się zamierzenia
związane z dobrami mate1ialnymi, na przykład przeprowadzka do więk
szego domu lub do innej dzielnicy, z zalrupem samochodów lub kom-
puterów dla członków rodziny czy zapewnieniem dzieciom wykształ
cenia. Tal<ie cele również powinieneś zaplanować z wyprzedzeniem,
a nas tępnie ui ścić odpowiednie opłaty lub zabezpieczyć na to środl<i.
POPRAW SWOJE ŻYCIE RODZINNE ORAZ RELAUE ZINNYMI 13 3
Jeżeli masz dzieci, powinieneś wybiegać myślami daleko w przy-

szłość i wyznaczać sobie cele długoterminowe. Wiele lat temu, gdy
moje dzieci były małe, przyjaciel mający czwórkę własnego potomstwa
w tym samym wieku zadał mi pytanie, czy planuję wysłać swoje dzieci
do college'u. Odpowi edziałem mu, że oczywiście tak. Zapytał mnie
wówczas, czy odłożyłem wystarczaj ącą sumę, by zapewnić im takie
wykształcenie, na jakie za sługują.
Żadne z moich dzieci nie miało w tedy nawet dziesięciu la t. Nieco
zażenowany musiałem odpowiedzieć koledze, że jalrnś dotychczas o tym
nie pomyślałem. Zapewnienie im środków na studia było jedną z tych
rzeczy, któ1ymi miałem zamiar zająć się później, „gdy przyjdzie wła
ściwa pora".
Przyjaciel uśmiechnął się i powiedział, że on założył już odpowiednie
fundusze powiernicze i dzięki temu ma pewność, że jego dzieci pójdą
na studia bez względu na to, co stanie się z nim w nadchodzących
latach.
Nie musiał mówić nic więcej . Pięć lat później moje dzieci miały
własne fundusze powiernicze z odpowied nią ilością środków, by spo-
kojnie ukol1czyć studia. To była dla mnie wartościowa lekcja.
Jak się potem dowi edziałem, dla wielu rodzin, które wcześniej nie
zabezpi eczyły środków na wykształcenie swoich dzieci, kwota po-
trzebna na sfinansowanie czterech lat studiów okazuje się wielkim
zaskoczeniem.
Nie ma znaczenia, co chcesz robić ze swoją rodziną lub dla niej -
nie odkładaj tego na później. Opracuj harmonogram działania, wyznacz
termin i zacznij jal<: najszybciej gromadzić potrzebne na to środki.
Być m oże unil<:niesz w ten sposób wielkiego stresu i napięcia w póź
niejszym okresie. Niewykluczone, że będzie to jedna z najmądrzej
szych decyzji, jalde ldedykolwiek podejmiesz.
7. Zidentyfikuj przeszkody, które będziesz musiał pokonać,

aby zapewnić sobie wymarzone życie rodzinne
Dlaczego Twoje życie rodzinne oraz Twój styl życia już dziś nie są ide-
alne? Co trzyma Cię w miejscu? Dlaczego na razie nie żyjesz życiem
swoich marze6?
Przyjrzyj się sobie. Czy jest w Tobie - w Twoich przekonaniach,

ideałach, nastawieniu - coś, co może utrndniać dążenie do osiągnięcia
szczęśliwego, satysfakcjonującego i radosnego życia rodzinnego?
Spójrz na otaczający świat. Czy dostrzegasz w nim - w Twojej
pracy, sytuacji finansowej, możliwościach - coś, co może przeszka-
dzać Ci w budowaniu upragnionego życia rodzinnego?
Wskaż jeden największy problem lub trndność, która uniemożliwia
Ci prowadzenie idealnego życia rodzinnego. Co mógłbyś zrobić jeszcze
dziś, aby zacząć u suwać tę przeszkodę i eliminować ograniczenia?
Bodaj najważniejsze pytanie, jal<ie możesz sobie zadać w związku
z dążeniem do osiągnięcia szczęśliwego i spokojnego życia rodzinne-
go oraz dob1ych relacji z innymi ludźmi, brzmi: „Co jest w tej kwestii
najważniejsze?". Wiele problemów małżeńskich i związanych z wy-
chowywaniem dzieci pojawia się dlatego, że zapominamy o tym, co
najistotniejsze.
Ze względu na intensywność emocji obecnych w relacjach rodzin-
nych oraz przez egoistyczne pragnienie, aby zawsze mieć rację i sta-
wiać na swoim w każdej sytuacji, łatwo zapominamy o najważniejszym
celu dotyczącym życia rodzinnego: o szczęściu i dobrobycie najbliższych
nam ludzi. Jeżeli wdałeś się w kłótnię lub innego rodzaju spór albo mu-
sisz podjąć jakąś ważną decyzję, zastanów się nad tym, co jest w tej
sytuacji najważ niejsze.
8. Wskaż wiedzę oraz um iejętności, które będą Ci potrzebne

do zbudowania wymarzonego życia rodzinnego
Pamiętaj, że aby osiągnąć coś, czego nie osiągnąłeś nigdy wcześniej,
musisz stać się l<im ś, l<im nigdy wcześniej nie byłeś. Musisz wyksz tał
cić w sobie cechy oraz nabyć umiejętności, któ1ych nigdy wcześniej
nie posiadałeś.
Na każdym etapie budowania rodziny powinieneś pozosta wać
otwarty na nowe koncepcje i pomysły. Twoje małżeństwo nieustannie
się rozwija, a Ty musisz rozwijać się razem z nim. Twoje dzieci przez cały
czas rosną i doj1zewają, w związku z czym Ty jesteś czasami zmuszony
zmienić swoje nastawienie, aby dotrzymać im kroku - jednocześnie
musisz t1wać przy swoich podstawowych warto ściach i przekazywać
je potomkom.
POPRAW SWOJE ŻYCIE RODZINNE ORAZ RELAUE ZINNYMI 13S
Gdy członkowie Twojej rodziny angażują się

w coś, co jest dla nich
ważne, powinieneś dowiedzieć się na ten temat jak najwięcej, abyś
mógł śledzić ich rozwój zachodzący w różnych kierunkach i rożnych
obszarach - jesteś im to winien.
Kiedy nasze dzieci były małe, po stanowili śmy zacząć rodzinnie
jeździ ć na nartach. Pojechaliśmy do Beaver Creek w Colorado i całą
rodzi ną przez tydzień b raliśmy lekcje narciarstwa. Od tamtej po1y
spędza my rodzinne wakacje na nartach w różnych miejscach Stanów
Zjednoczonych i Kanady. Te wypady są jednym ze źródeł naszych
najpiękniejszych wspomnień. Jal< dziecko przeliteruje słowo miłość?
Odpowiedź brzmi: „C -Z-A-S''.
Kiedy moja córka Cathe1ine stwierdziła, że chciałaby jeździć konno,
Barbara zaczęła się dokształcać ze wszystkich dziedzin hippicznych,
aż w końcu stała się prawdziwym autorytetem. Posiadała szeroką
wiedzę na temat najróżniejszych czynników, które należy wziąć pod
uwagę przy nabywaniu i sprzedawaniu koni, lekcji jazdy konnej, po-
kazów konnych, sprzętu, siodeł oraz innych spraw związanych z jeź
dziectw em sportowym. Dzięki temu oboje mogliśmy w pełni zaanga-
żować się w ka1ierę jeździecką Cathe1ine.
Jedynym sposobem na pogłębienie i poprawę relacji z drngą osobą
jest zacząć poświęcać jej więcej czasu. Im więcej czasu spędzasz z drn-
gą osobą (szczególnie kiedy zajmuje si ę ona czymś, co ma dla niej duże
znaczenie), tym głębsza i bogatsza staje się Wasza relacja. Innego spo-
sobu nie ma.
9. Określ, jakie dodatkowe zdolności interpersonalne

musisz wykształcić, aby w pełni rozwinąć i wykorzystać
swój potencjał do pełnienia roli małżonka, partnera i rodzica
Gdybyś dzięki magicznej różdżce mógł zostać człowiekiem idealnym
w tw01zonych przez siebie relacjach z najważniej szymi członkami
Twojej rodziny, jal< zostałbyś wówczas opisany? Czy inni nazwaliby Cię
uprzejmym? Cierpliwym? Tolerancyjnym? Współczującym ? Przyja-
znym? Czy powiedzieliby o Tobie, że wspierasz innych? Że jes teś źró
dłem inspiracji? Że oddziałujesz motywująco? Z której z tych cech
chciałbyś być znany?
Alystoteles powiedział, że sposobem na wykształcenie w sobie okre-

ślonej cechy jest zachowywanie się tak, jak gdyby już si ę tę cechę po-
siadało - w każdej sytuacji, która tej cechy wymaga. Można również
powiedzieć: „Udawaj, aż się ziści''. Ćwicząc wykazywanie się przy każdej
okazji takimi cechami, jak uwaga, troska, cierpliwość, ciepło czy d obroć,
zapisujesz je na stałe w swojej osobowości, w związku z czym prędzej
czy później s tają się one elementem Twoich automatycznych reakcji.
1O. Sporządt plan - wyznaczając cele,

uwzględnij wszystkich członków rodziny i inne osoby,
z którymi utrzymujesz bliskie kontakty
Dowiedz się,
czego chcą Twoi bliscy, czego potrzebują i na co są gotowi
pracować. Nie zapominaj o dobrej komunikacji. Pytaj o ich opinie i po-
mysły. Słuchaj uważnie, gdy chcą Ci coś powiedzieć. Wskaż osoby
spoza najbliższej rodziny, któ1ych pomocy lub współpracy będziesz
potrzebował przy budowaniu wymarzonego życia rodzinnego. Twoi
hewni, czyli rodzice, bracia, siost1y i inni członkowie rodziny, nierzadko
mają bardzo duży wpływ na to, co możesz osiągnąć w relacjach ze swoją
najbliższą rodziną.
C hcąc nakreślić mapę drogową do sukcesu w relacjach rodzinnych,
sporządź listęwszystkiego, co tylko przychodzi Ci do głowy, a co mo-
głoby pomóc w zbudowaniu wymarzonego życia rodzinnego. Wy-
mief'1 wszystko to, co chciałbyś pozyskać dla swojej rodziny; miejsca,
w które chci ałbyś pojechać; zagadnienia, które chciałbyś opanować;
wreszcie wakacje, na które chciałbyś się udać.
Uporządkuj listę według k1yte1ium pil ności - co musisz zrobić,
zanim przystąpisz do załatwiania kolejnych spraw. Daj poszczegól-
nym pozycjom pie1wszef'1stwo, to znaczy określ, co jest ważniejsze,
a co mniej ważne.
11. Wizualizuj - wyobrat sobie, że Twoje życie rodzinne

jest doskonale pod każdym względem
Stwórz w głowie wyraźny obraz wymarzonego domu i stylu życia.
Wyobraź sobie, że
cieszysz się fantastycznym życiem, które dzielisz
z najważniejszymi osobami. Odtwarzaj ten szczęśliwy obraz tak długo,
aż będziesz wiedział, jakie to uczucie żyć życiem swoich marzeń.
POPRAW SWOJE ŻYCIE RODZINNE ORAZ RELAUE ZINNYMI 13 7
Skoro masz już cel i plan, dokonałeś' przekonującej wizualizacji

i omówiłeśwszystko z członkami rodziny, natychmiast przystąp do
działania. Zrób coś, cokolwiek. Udowodnij, że zależy Ci na stworzeniu
cudownego życia dla siebie i Twoich najbliższych. W tym celu zrób
coś, co jednocześnie świadczyłoby o tym, że dany cel będzie integral-
nym elementem Waszej wspólnej przyszłości.
12. Nigdy się nie poddawaj- klucz do sukcesu

w budowaniu cudownego życia rodzinnego jest prosty:
działaj i nie przestawaj działać
Z wyprzedzeniem podejmij decyzję, że przetrwasz wszelkie nieunik-

nione wzloty i upadki, jakie Ci się przytrafią - że nie poddasz się i wy-
pracujesz wymarzony styl życia dla siebie i swoich najbliższych.
Tak samo jak to jest w wielu innych obszarach życia, budowanie
i podtrzymywanie relacji z innymi ludźmi przez wiele lat również wy-
maga cie1pliwości, wyt1wałości i dalekowzroczności, ponieważ na dro-
dze do celu roi się od trndności, porażek, wyzwal1 i przeciwności losu.
Budowanie i podtrzymywanie wspaniałych relacji z innymi ludź
mi to jednał< źródło szczęścia i największej radości, jakiej m ożna
w życiu doświadczyć.
Popraw swoje życie rodzinne oraz relacje z Innymi

l. Wyo braź sobie, że masz m agiczną różdżkę, za pomocą której mo-
żesz wyczarować sobie idealne życie rodzinne. Czym różniłoby się
ono od Twojego obecnego życia?

2. Spójrz na swoje dotychczasowe życie i wskaż najszczęśliwsze
chwile spędzone w towarzystwie rodziny i innych osób. Co w tedy
robiliście?
3. Gdybyś miał gwarancję sukcesu, jaki jeden cel wyznaczyłbyś sobie
w odniesieniu do życia rodzinnego?
4. Co powinieneś robić częściej, aby poprawić swoje relacje z innymi?
5. Co powinieneś robić rzadziej, aby poprawić swoje relacje z innymi?
6. Czy powinieneś zacząć robić coś, czego do tej pory nie robiłeś?
7. Czy powinieneś z czegoś całkowicie zrezygnować?
ROZDZIAŁ 12.
Pracuj
nad swoim zdrowiem
Nawet najslabsza istota może coś osiągnąć.
jeżeli skoncentruje wszystkie swoje sity na jednym celu.
Nawet najsilniejsze stworzenie może ponieść porażkę,
jeżeli podzieli swoje sity między wiele spraw.
- THOMAS CARLYLE
eden z Twoich celów powinien brzmieć następująco: cieszyć się

J dob1y m zdrowiem, sprawnością fizyczną i mieć dużo energii, czuć
się świetnie z samym sobą, cieszyć się długim, szczęśliwym i wolnym
od bólu życiem.
W XXI wieku w tej kwestii bardzo wiele zależy od Ciebie. Decyzje
do tyczące stylu życia oraz nawyki, które u siebie wyrobiłeś, mogą
mieć ogromny wpływ na j akość i długość Twojego życia.
Niewiele rzeczy dzieje się przypadkiem, w szczególności w kwestii
Twojego zdrowia i sprawności fizycznej. Nie możesz oczel<iwać, że Twoje
finanse czy relacje z innymi same o siebie zadbają. Nie możesz się też
spodziewać, że bez Twojego al<tywnego udziału stan Twojego zdro-
wia i kondycja fizyczna będą utrzymywać się na najwyższym możli
wym poziomie.
Wejdź do strefy
W latach d ziewięćdziesiątych Barry Sears napisał świetną książkę na
temat odżywiania, zatytułowaną The Zone 1• Wyjaśnia w niej, że nasze
ciało przypomina fab1ykę, a jedzenie porównuje do substancji che-
micznych wykorzystywanych w procesie produkcyjnym. Zmieniając
spożywane produkty (substancje chemiczne), możemy zmi enić proces
produkcyjny i jego rezultat.
The Zone uczy, w jaki sposób zdrowiej się odżywiać, aby mieć jak
najwięcej energii i jednocześnie tracić na wadze. W końcowej części
książki Sears odpowiada na najczęściej zadawane pytania o to, jak żyć

i jeść w strefie. Jedno z pytań, które szczególnie przypadło mi do gustu,
brzmiało następująco: „Co się stanie, jeśli wyłamię się z diety i zjem
duży posiłek z deserem albo w ogóle zacznę jeść zbyt dużo, na przykład
w okresie świątecznym?".
Odpowiedź Bany'ego Searsa to klasyk: „Nigdy nie zapominaj, że
bez wzgl ędu na to, co jadłeś' dotychczas, jesteś tylko jeden posiłek
poza s trefą".
W przeszłości mogłeś wyrobić u siebie nawyki, które miały zły
wpływ na Twoje zdrowie, w każd ej chwili możesz je jednak zmienić.
Właśnie teraz możesz postanowić, że będziesz zdrowo jadł, zdrowo pił,
wykonywał ćwiczenia fizyczne i dobrze się wysypiał. W każdym mo-
mencie możesz podjąć decyzję, że odtąd będziesz żyć zdrowo. Wszystko
zależy od Ciebie.
To Ty za siebie odpowiadasz
Niektórzy eksperci wyrażają
przekonanie, że większość chorób skra-
cających życie człowi eka
pojawia się jal<0 skutek niewłaściwych na -
wyków żywieniowych i bralrn troski o utrzymanie kondycji fizycznej
albo ma podłoże psychosomatyczne - oznacza to, że mózg („psy-
che") wywołuj e chorobę naszego ciała („soma" ). Możesz nie mieć
1 Wydanie polskie: Bany Sears, Dieta strefowa, Czerwony Słoń, Gdańsk 2006. Cytaty
w przekładzie własnym tłuma cza - przyp. tlum.
PRACUJ NAD SWOIM ZDROW IEM I 141
pełnej kontroli nad wszystkimi czynnikami decydującymi o Twoim

zdrowiu i ogólnym samopoczuciu, ale w znacznym stopniu kontro-
lujesz sporą ich część.
Punktem wyjścia do osiągnięcia doskonałego stanu zdrowia i kon-
dycji fizycznej jest podjęcie decyzji o tym, że zapracujesz sobie na naj-
lepszą kondycję w całym dotychczasowym życiu, a potem będziesz ją
podtrzymywał w nieskoikzoność. Bez tego rodzaju niewzmszalnej
decyzji nic nie osiągniesz, jeśli ją jednal< podejmiesz i przy niej wy-
uwasz, praktycznie nie będzie dla Ciebie rzeczy niemożliwych.
Program dwunastu kroków

Poniżej przedstawiam dwanaście kroków, które powinieneś podjąć,
aby osiągnąć wszystkie swoje cele związane ze stanem zdrowia i spraw-
nością fizyczną.
1. Pragnij czegoś - jak bardzo tego chcesz?

Czego naprawdę chcesz w związku ze stanem swojego zdrowia i kondy-
cją fizyczną? Silne pragnienie doskonałego zdrowia i sprawności to
punkt wyjścia, bez którego w ogóle nie może być mowy o końskim
zdrowiu. Musisz go pragnąć odpowiednio długo i odpowiednio mocno,
a wtedy nic nie powstrzyma Cię przed osiągnięciem bardzo dobrego
stanu zdrowia.
Wyobraź sobie, że za dotknięciem magicznej różdżki mógłbyś
każdego dnia cieszyć się znalrnmitym zdrowiem. Jal< byś wtedy wy-
glądał? Jal< byś się czuł? Ile byś ważył? Czym różniłby się Twój wygląd
od obecnego? Jakie zmiany musiałbyś wprowadzić w swoim stylu
życia i nawykach zdrowotnych, by móc ci e szyć się końskim zdro-
wiem i witalnością?
Precyzja ma w tej kwestii ogromne znaczenie. Im lepiej rozumiesz,
jaldm człowieldem chciałbyś być i jald styl życia chciałbyś wieść, tym
łatwiej będzie Ci podjąć niezbędne decyzje oraz konieczne działania,
bez któ1ych osiągnięcie tych celów nie byłoby możliwe.
2. Uwierz - musisz mieć absolu tną pewność,

że doskonały stan zdrowia pozostaje w Twoim zasięgu
Bez względu na to, co zrobiłeś lub czego nie zrobiłeś w przeszłości, mu-
sisz uwierzyć, że to, co w sprawie kondycji fizycznej udało się osiągnąć
innym, pozostaje również w Twoim zasięgu (oczywiście w granicach
rozsądku). Nie ma znaczenia, od ilu lat masz nadwagę ani od jak dawna
narzekasz na swoją kondycję - był przecież taki moment w Twoim
życiu, kiedy byłeś szczupły i miałeś doskonałą formę. Mogło to być
dawno temu, ale skoro udało Ci się w przeszłości, może się udać i teraz.
Wielu ludzi żyje w przekonaniu, że kondycja fizyczna (lub jej bral<)
to rzecz zasadniczo niezmienna. Znajdują się w tym stanie od wielu
lat i nie potrafią sobie wyobrazić, że mogłoby być inaczej. Czasami przy-
pisują swoją nadwagę lub brak kondycji skłonnościom genetycznym
lub niewłaściwej gospodarce hormonalnej. W istocie należy to uznać
za próbę racjonalizacji własnej niezdol ności do dokonania faktycz -
nych zmian.
Motywacja czy możliwości?

Wyobraź sobie, że ktoś zaproponował Ci milion dolarów w gotówce
tylko za to, że w ciągu dwunastu miesięcy osiągniesz doskonały stan
zdrowia i świetną kondycję fizyczną. Ten sam darczyl1ca opłaciłby
również wszystkich instruktorów i trenerów, profesjonalnych kucha-
rzy, karnety na siłownię oraz cały niezbędny sprzęt do ćwiczel1. Czy
w takich okolicznościach - gdyby stawką w grze był milion dolarów
- potrafiłbyś zmienić swoje nawyki zdrowotne i osiągnąć cele zwią
zane z kondycją fizyczną?
Jeżeli odpowiedź na to pytanie brzmi: „Tak", to nie rozmawiamy
o braku możliwości, lecz raczej o braku motywacji. Z Twojej deklara-
cji wynil<a, że odpowiednia motywacja pozwoliłaby Ci zmienić wszystkie
nawyki zdrowotne i osiągnąć wymarzony poziom sprawności fizycznej.
Nie zastanawiaj się zatem nad tym, czy jesteś w stanie to zrobić, ale
jal< bardzo chcesz tego dokonać.
Odpvwiedni bodziec
Jeden z moich bliskich przyjaciół przez wiele lat miał nadwagę. Zawsze
potrafił podać jakiś powód lub wymówkę, dlaczego nie może schudnąć.
Pewnego dnia dostał ataku serca. Kiedy się obudził, lekarz powiedział,
że albo w ciągu najbliższych sześciu miesięcy straci dwadzieścia pięć
kilogramów, albo nie przeżyje kolejnego roku.
W obliczu zagrożenia życia mój przyjaciel natychmiast zmienił
dietę, zrezygnował z niezdrowych potraw, zaczął codziennie ćwiczyć
i w ciągu sześciu miesięcy stracił więcej niż przykazane dwadzieścia pięć
kilogramów - zrzucił zbędne kilogramy i już nigdy nie przybrał na wa-
dze. Widmo śmierci okazało się wystarczającym czynnikiem moty-
wującym, aby skłonić go do pokonania wieloletnich niezdrowych
nawyków i rezygnacji z licznych wymówek.
Sukces i porażka, szczególnie w kwestii zdrowia i kondycji fizycznej,
w dużej mierze zależą od Twoich nawyków. Zdrowi ludzie mają prawi -
dłowe nawyki związane ze zdrowiem, natomiast ludzie o raczej sła
bym zdrowiu kształtują nawyki niewłaściwe. Ed Forman, specjalis ta
ds. motywacji, powiedział kiedyś: „Złe nawyki łatwo jest utiwalić,
tiudniej natomiast z nimi żyć; dobre nawyki tiudno si ę kształtuje,
ale zdecydowanie łatwiej się z nimi żyje".
Jeżeli chodzi o zagadnienie kondycji fizycznej i zdrowia, najważ
niejszym przekonaniem, do jalciego możesz dojść, jest wiara w to, że już
dziś masz wystarczającą siłę woli, aby wykształcić wszelkie zdrowe
nawyki potrzebne do osiągnięcia doskonałego stanu zdrowia i kon-
dycji fizycznej, a także do utrzymania ich do końca życia.
3. Zapisz to - zaprogramuj cel w swojej podświadomości

Stwórz precyzyjny i szczegółowy opis wymarzonej kondycji fizycznej
i upragnionego stanu zdrowia. Określ dokładnie, ile chcesz ważyć, ile
chcesz mieć w pasie, ile minut i godzin chcesz poświęcać dziemrie i ty-
godniowo na ćwiczenia, scharal<te1yzuj wszystlcie inne aspekty Twojej
doskonałej kondycji.

Wybierz się na kompleksowe badania medyczne. Dowiedz się dokład
nie, jak wygląd a Twój dzisiejszy stan zdrowia. Ile aktualnie ważysz?
Sporządź charakte1ystykę swojego bieżącego stylu życia w kontekście
dbania o zdrowie i kondycję. Ile razy w tygodniu ćwiczysz? Ile godzin
przesypiasz na co dzień? Czy śpisz zdrowo? Przeanalizuj swoją dietę
i sposób odżywiania się. Wymień produkty spożywcze, które spoży
wasz regularnie, nie zapomnij również o suplementach diety, które
codziennie zażywasz.
Zanim rozpoczniesz jakikolwiek program ćwiczeń fizycznych,
skonsultuj się w tej sprawie z lekarzem. Możesz również porozmawiać
z osobistym trenerem lub innym specjalistą ds. ćwiczeń fizycznych.
Pamiętaj, że Twoja bieżąca sytuacja w zasadzie się nie liczy -
ważne jest tylko to, d okąd zmierzasz.
5. Określ, dlaczego tego chcesz - zastanów się,

jakie korzyści przyniesie Ci doskonała kondycja fizyczna
Wskaż wszystkie korzyści, jakie mogą wynikać z uzyskania kondycji,
jakiej nigdy wcześniej nie miałeś.
Ile będziesz ważył i jak będ ziesz wyglądał? Czym Twoja przyszła
kondycja fizyczna będzie się różnić od dzisiejszej? Jak będziesz się czuł
sam ze sobą? Czy dobra kondycja fizyczna będzie C i ę napawać dumą
i zwiększać Twoją pewność siebie? Jak będą Cię postrzegać inni ludzie?
O ile bardziej atrakcyjny będziesz dla osobników płci przeciwnej?
Niedawno napisał do mnie jeden z moich uczniów, któ1y korzysta
z wydanych przeze mnie mate1iałów audio. Mężczyzna słuchał moich
porad dotyczących wyznaczania celów, sprzedaży oraz sukcesu w życiu
osobistym i w rezultacie zarobił mnóstwo pieniędzy. Przez całe swoje
dorosłe życie miał nieco ponad dziesięć kilogramów nadwagi, co miało
bardzo negatywny wpływ na jego pewność siebie i poczucie własnej
wartości (dotyczyło to w szczególności jego relacji z kobietami).
Potem w jednym z moich programów usłyszał o „trzech białych
nuciznach" - białej mące, białym cul<rze i białej soli. Zalecałem w tym
programie całkowitą eliminację tych produktów z diety, a on posłuchał
PRACUJ NAD SWOIM ZDROW IEM I 14S
mojej rady. Powiedział mi potem, że w ciągu trzech miesięcy s tracił

dziesięć kilogramów i utrzymywał swoją nową wagę przez ponad rok.
Dzięki temu poczuł się bardziej atrakcyjny i bardziej pewny siebie, a jego
życie towarzyskie uległo znacznej poprawie. Był zaskoczony, jak zna-
czącą poprawę odnotował na skutek utraty zbędnych kilogramów,
tym bardziej, że ograniczył się tylko do wyeliminowania z diety culnu,
soli i mąki.
6. Wyznacz termin - wskaż konkretne daty, kiedy chcesz

osiągnąć swoje cele związane ze zdrowiem i kondycją fizyczną
Niewykluczone, że musisz dokonać całkowitej przemiany stylu życia.

Może to pot1wać kilka miesięcy, a nawet dłużej - wszystko zależy
od Twojego punktu wyjścia. Wskaż terminy, w któ1ych podejmiesz
określone nowe działania i osiągniesz pie1wsze wyznaczone cele.
Na początek pamiętaj o tym, aby być wobec siebie cie1pliwym. Wykształ
cenie złych nawyków zdrowotnych zajęło Ci wiele lat, a teraz będziesz
potrzebował kilku miesięcy na zastąpienie ich lepszymi odpowiedni-
kami. Potknięcia na pewno będą się zdarzać. Możesz być najbardziej
zdyscyplinowanym człowiekiem na świecie, ale od czasu do czasu i tak
zdarzy Ci się za dużo zjeść, za dużo wypić czy za mało ćwiczyć. Pamiętaj
jednak, że jesteś zaledwie o jeden krok, jeden czyn i jeden posiłek
od „strefy". Możesz wrócić do niej dosłownie w każdym mom encie.
Zadbaj o to, by Twoje terminy były realistyczne, wia1ygodne i osią
galne. Jedząc mniejsze porcje lepszego jedzenia, rezygnując z deserów
i intensyfikując nieco codzienny program ćwiczeł1, możesz zupełnie
spokojnie tracić na wadze trzy dekagramy dziennie, a to przekłada się
na około kilogram miesięcznie, co daje przynajmniej dwanaście kilo -
gramów rocznie trwałej utraty wagi.
Tracąc na wadze powoli i stopniowo, unikasz efektu „jojo", który
polega na naprzemiennym traceniu i przybieraniu na wadze. Lepiej
stopniowo kształtować nowe nawyki zdrowotne, k tóre pozwolą Ci
chudnąć i więcej już nie tyć. Będziesz stopniowo poprawiał kondycję
fizyczną i utrzymywał ją na tym poziomie.

do osiągnięcia doskonałegostanu zdrowia,
świetnej kondycji fizycznej i energii
Jak już zapewne wiesz, większość przeszkód utmdniających Ci dba-

nie o zdrowie i kondycję fizyczną ma charakter wewnętrzny. K1yją się
one w Twoich postawach i zachowaniach, związanych w szczególności
z poziomem samodyscypliny.
Na szczęście wszystkie nawyki można wykształcić - złe można
wykorzenić i zastąpić dob1ymi. Potrafisz wyrobić u siebie w szczegól-
ności nawyk samodyscypliny, wykazując się nią za każdym razem, gdy
będzie Ci potrzebna.
Wydaje się, że między samodyscypliną a poczuciem własnej war-
tości istnieje bezpośrednia zależność. Jeżeli w dążeniu do osiągnięcia
jednego ze swoich celów starasz się wykazywać większą samodyscy-
pliną, rośnie również Twoje poczucie własnej wartości. Gdy siłą woli
oprzesz się jalciejś pokusie lub wyt1wasz w obliczu przeciwności losu,
zaczynasz odczuwać większy szacunek dla samego siebie. Im większe
masz poczucie wła snej wartości i im bardziej sam si ę sobie podobasz,
tym łatwiej przychodzi Ci zachowywanie dyscypliny. Każde kolejne wy-
zwanie, przy któ1ym musisz wykazać się samodyscypliną, sprzyja zwięk
szaniu poczucia własnej wartości, co z kolei przekłada się na wzmoc-
nienie samodyscypliny. W ten sposób Twoje życie przybiera kształt
spirali prowadzącej ku górze.
8. Określ, jakich dodatkowych umiejętności i jakiej wiedzy

potrzebujesz, aby móc przez cale życie cieszyć się
doskonałym zdrowiem i świetną kondycją fizyczną
Niewykluczone, że wystarczy lektura jednej książki na temat odżywia

nia, ażebyś uświadomił sobie pewne rzeczy i na stałe zmienił podejście
do jedzenia. Czasami jeden program ćwiczeń fizycznych (pozwalający
wzmacniać dolne i górne partie ciała, odpowiednio zrównoważony pod
kątem siły, elastyczności i wytrzymałości) może dać Ci wystarczający
zestaw narzędzi, byś mógł cieszyć się dosko nałą kondycją fizyczną
do końca swoich dni.
Im więcej dowiesz się na temat odżywiania, diety i ćwiczeń fizycz-

nych, tym łatwiej będzie Ci podejmować właściwe decyzje dotyczące
utrzymywania świetnej kondycji fizycznej i dysponowania energią do
końca życia. Czy wiedziałeś, że codzienne spożycie jednego jabłka trzy-
dzieści minut przed wysokobiałkowym ś ni adaniem wzmocni Twój
apetyt, poprawi systematyczność, dostarczy Ci niezbędnej dawki prze-
ciwutleniaczy i pomoże stracić na wadze? W sta1ym powiedzeniu, że
„jedno jabłko dziennie chroni przed lekarzem", tkwi, jak się wydaje,
więcej niż ziarnko prawdy.
Czy wiedziałeś, że dwadzieścia Ininut po rozpoczęciu posillru prze-
stajesz odczuwać głód? Jeżeli jesz mniejsze porcje, spożywaj je wolniej,
a po dwudziestu Ininutach zakończ posiłek. W ten sposób stracisz na
wadze, a przy tym będziesz Iniał więcej energii, lepiej spał w nocy i bę
dziesz znakomicie odżywiony.
9. Wskażludzi, których pomocy i współpracy

będziesz potrzebował, aby zadbać o swój stan zdrowia,
kondycję fizyczną oraz ogólne samopoczucie
Jeżeli Twój cel ma związek z kondycj ą fizyczną, być m oże powinieneś

skonsultować się z lekarzem, instruktorem lub osobistym trenerem.
Eksperci pomogą Ci osiągnąć założone cele znacznie szybciej, niż zrobił
byś to we własnym zakresie. Zastanów się, do kogo zwrócić się po radę.
10. Sporządt plan dz iałania

Sporządź listę wszystkich działań, które możesz podjąć, aby osiągnąć
wymarzony stan zdrowia, kondycję fizyczną i poprawić ogólne samopo-
czucie, a następnie uporządkuj tę listę w kol ejności chronologicznej
oraz według ważności. Od czego powinieneś zacząć? Które działanie
powinieneś podjąć jako drugie? Co jest ważniej sze, a co mniej ważne?
Opracuj pisemny plan przestrzegania diety i ćwiczeń fizycznych
na każdy tydzień i miesiąc. Umów się ze sobą, że każdego dnia będziesz
ćwiczył przez określoną liczbę minu t (nawet, jeśli miałby to być tylko
spacer). Wyznacz sobie cele związane z ruchem, kondycją i wagą na
każdy tydzień i miesiąc, a potem konsekwentnie je osiągaj .
Pami ętaj przede wszystkim o tym, aby do każdego takiego celu

przypisać konkretne działanie, które zobowiążesz się podjąć. Wskaż
dokładnie, co zamierzasz robić, a z czego chcesz zrezygnować, aby osią
gnąć te cele. Następnie wykaż się samodyscypliną i wywiąż się ze swo-
ich zobowiązań.
11. Wizualizuj - osoba, którą „zobaczysz", to osoba,

którą „będziesz"
Wszystkie usprawnienia życia zewnętrznego mają swoje źródło w ob-

razach, które pojawiają się w Twojej głowie. Stwórz jasną, pozytywną
i ekscytującą wizję siebie samego jako człowieka cieszącego się do-
skonałym zdrowiem i świetną kondycją fizyczną przez całe życie.
Wytnij z gazety zdjęcie osoby, której ciało wygląda tak, jak chciałbyś,
aby wyglądało Twoje, i przyklej je na lodówce. Wytnij swoją twarz
z jakiegoś zdjęcia i naklej ją na twarz człowieka wyciętego z gazety,
abyś za każdym razem widział na lodówce samego siebie.
Postaraj się tworzyć codziennie obraz siebie jedzącego lekkie po-
siłki, ćwiczącego regularnie - siebie jako człowieka, któ1y znakomicie
wygląda i tak samo się czuje. Zanim zaśniesz wieczorem, jeszcze raz
wyob raź sobie ten obraz, aby Twoja podświadomość mogła nad nim
w nocy popracować. Budząc się rano, myśl o sobie jak o człowieku
zdrowym, szczupłym i sprawnym. Wybierając potrawy, które będziesz
jadł, za każdym razem zadawaj sobie pytanie: „Co zjadłaby dzisiaj
osoba zdrowa, sprawna, zdyscyplinowana i pełna sił witalnych?".
12. Nigdy się nie poddawaj- z wyprzedzeniem podejmij

postanowienie, że będziesz konsekwentnie i wytrwale
dążył do osiągnięcia swoich celów związanych
z dobrym stanem zdrowia i kondycją fizyczną
Pogódź się z tym, że wprowadzanie zmian w dotychczasowym stylu
życia to proces, w ramach którego wykonujesz dwa kroki w przód
i jeden w tył. Twoim zadaniem jest wykazać się wyt1wało 5cią, dopóki
Twoje nowe, pozytywne nawyki się nie ut1walą, dopóki poszczególne
działania nie zaczną przychodzić Ci z łatwością, niemal automatycznie.
Jeżeli pos tawiłeś sobie za cel cieszyc się doskonałym zdrowiem

i świetną kondycją fizyczną, musisz zacząć działać już dziś. Zrób coś,
cokolwiek. W miejsce większego posiłku zjedz na kolację sałatkę. Kiedy
jesteś spragniony, pij wodę zamiast napojów. Zamiast oglądać telewizję,
idź wieczorem na spacer. Już dziś podejmij postanowienie, że wpro-
wadzisz do swojego życia nawyki charakte1ystyczne dla osób zdro-

wych i wysportowanych - że wytiwasz przy nich dopóty, dopóki nie
staną się integralnym elementem zdrowego stylu życia, jaki zamie-
rzasz prowadzić do końca życi a.
Pracuj nad swoim zdrowiem

l. Określ jeszcze dziś,
jak byś wyglądał i jak byś się czuł, gdybyś cie-
szył się do skonałymzdrowiem.
2. Ustal swoją idealną wagę i zaplanuj, że osiągniesz ją w konkret-
nym terminie.
3. Określ idealny dla siebie poziom sprawności fizycznej i zaplanuj,
jak go osiągniesz.
4. Co powinieneś robić częściej, aby móc cieszyć się doskonałym
zdrowiem i świetną kondycją fizyczną?
5. Co powinieneś robić rzadziej, aby móc cieszyć s ię doskonałym
zdrowiem i świetną kondycją fizyczną?
6. Jakie działania powinieneś podjąć, aby osiągnąć doskonałe zdro -
wie i świetną kondycję?
7. Z jakich działań po winieneś zrezygnować, aby móc cieszyć się
upragnionym zdrowiem?
ROZDZIAŁ 13.
Monitoruj postępy
Dla czlowieka, któ1y kroczy naprzód świadomie
i bl'Z zbędmgo pośpiechu, nie ma drogi zbyt d!ugil'j.
Nil' ma zaszczytów zbyt wielkich dla tego,
kto cierpliwie się na nie przygotowuje.
- JEAN DE LA B RUYERE
ysponujesz olbrzymim potencjałem umysłowym, którego zazwy-

D czaj nie wykorzystujesz w pełni. Systematycznie wyznaczając
cele i opracowuj ąc szczegółowe plany ich osiągnięcia, będziesz mógł
uzyskać te same wyniki przy znacznie mniejszym nakładzie pracy.
Wyznaczanie celów pomaga wykorzystać potencjał umysłu w ponad-
przeciętnym stopniu.
Świadomy wnysł stanowi coś w rodzaju „kwate1y głównej" Twojego
życia. Jego zadaniem jest przetwarzanie informacji pochodzących
z otoczenia, identyfikowanie ich, analizowanie i porównywanie z inny-
mi danymi oraz rozstrzyganie, jakie działania powinny zostać podjęte
w danej sytuacji.
Prawdziwy potencjał tkwi jednak w Twojej podświadomości. To
dzięki niej możesz osiągnąć zdecydowanie więcej, niż udało Ci się
dokonać w całym swoim dotychczasowym życiu. Większość sił Twojego
umysłu kryje się „pod powierzchnią". Powinieneś koniecznie nauczyć
się z nich korzystać, ponieważ mają niezwykłą moc stymulowania
i motywowani.a Ciebie oraz kierowani.a Tobą w dążeniach do osią
gnięcia wyznaczonych celów.
Zaprogramuj swoje cele

Podświadomość funkcjonuje najlepiej, kiedy może zdążać do jasno
sprecyzowanych celów, kierować się konkretnymi zadaniami, szczegó-
łowymi wskaźnikami i sztywnymi terminami. Im więcej takich ele-
mentów zaprogramujesz w swojej podświadom ości, tym lepiej będzie
ona funkcj onować i tym więcej celów osiągniesz w krótszym czasie.
Kiedy już wyznaczysz sobie cele i zaczniesz do nich dążyć, powi-
nieneś koniecznie opracować zestaw wskaźników, które pozwoliłyby
Ci dzień po dniu i godzina po godzinie monitorować postępy. Im bar-
dziej precyzyjne i konkretne będą te wskaźniki, tym większą sku-
tecznością wykażesz się w terminowym osiąganiu celów.
Twoja podświadomość potrzebuje „systemu ponagleń", którego
elementem są narzucone przez Ciebie terminy wykonywania okre-
ślonych zadań i osiągania celów. W przypadku braku systemu pona-
gle11 zbyt łatwo można zacząć odkładać wszystko na później, a potem
na jeszcze później„. w rezultacie za wiele ważnych spraw nigdy się
nie zabierzesz.
Trzy tajemnice skutecznego działania

n ·zy tajemnice skutecznego działania to: zobowiązanie, wykonanie
i zakończ e nie.
Zobowiązanie
Zobowiązuj ąc siędo osiągnięcia danego celu i świadomie rezygnując

z wszelkich wymówek, podejmujesz działanie, które można by po-
równać do wciśnięcia podświadomego pedału przyspieszenia. Stajesz się
wówczas bardziej kreatywny, bardziej zdeterminowany i skoncentro -
wany. Wielcy ludzie starają się podejmować jasne i jednoznaczne zo-
bowiązania, a nas tępnie t1wają przy nich choćby się waliło i paliło.
Wykonanie
D1ugą tajemnicąskutecznego działania jest wykonanie. Istnieje ogrom-
na różnica między wykonaniem zadania w 95 i w 100 procentach.
W tym miejscu warto podkre śli ć, że bardzo wiele osób pracuje ciężko
MONITORUJ POSTĘPY I 153
do momentu, w któ1y m ich zadanie można uznać za wykonane w 90

lub 95 procentach ... potem następuje odprężenie i w efekcie termin
zakończenia pracy się wydłuża. Z tego rodzaju pokusą należy wal -
czyć. Musisz nieustannie zmuszać się do działania i narzucać sobie
dyscyplinę - opierać się naturalnej pokusie zwalniania pod koniec
pracy i wykonywać kolejne zadania od początku do końca.
Cudowny lek natury

Za każdym razem, gdy wykonasz jakieś zadanie, Twój mózg wydziela
niewielką dawkę substancji zwanej endorfiną. Są to naturalne czą
steczki podobne do m mfiny, które wprawiają Cię w błogostan i eufo-
1ię. P owodują, że odczuwasz szczęście i spokój. Dzięki nim stajesz się
bardziej kreatywny. Endorfiny pozytywnie wpływają na Twoją oso-
bowość. Są „cudownym lekiem", któ1y dała nam natura.
Im bardziej istotne jest ukończone zadanie, tym więcej endorfin
uwalnia mózg - można powiedzieć, że to coś w rodzaju nagrody za
sukces. Z czasem uda Ci się pozytywnie uzależnić od tego uczucia
błogości, będ ącego skutkiem „zalania organizmu" endmfinami.
Twój poziom s zczęśliwości podnosi się nawet po ukończeniu nie-
wielkiego zadania, a wykonanie poważniejszego daje Ci jeszcze wię
cej szczęścia. Kiedy pracujesz nad jaldmś dużym projektem, realizu-
jesz wiele pomniejszych zadań, z któ1ych każde stanowi okazję do
zdobycia zastrzyku endmfin. Oznacza to, że regularna i konsekwent-
na praca nad osiągnięciem jaldegoś ważnego celu przekłada się na
nieusta nne poczucie radości i szczęścia.
Ukształtuj w sobie poczucie zwycięstwa

Wszyscy chcemy czuć się jal< zwycięzcy, żeby jednak tego doświadczać,
trzeba wyg1ywać. Poczucie zwycięstwa pojawia się w momencie wy-
konania zadania w 100 procentach. Ko(Kz zadania regularnie, a wyro-
bisz u siebie nawyk kończenia wszystkich rozpoczynanych prac. Kiedy
ten nawyk na stałe zalrnrzeni się już w Twojej osobowości, Twoje życie
zacznie się zmieniać w sposób, którego dziś nawet sobie nie wyobrażasz.
Psychologowie zwracają uwagę na drugi aspekt tej zasady. Dzia -
łania nieulrnńczone wywołuj ą w nas stres i niepokój. Okazuje się, że
ludzie nieszczęśliwi zawdzięczają swój stan ducha w dużej mierze

temu, iż nie potrafią narzucić sobie dyscypliny i wykonać do końca
zleconych im zadań czy powierzonych obowiązków.
Problem odkładania spraw na pótniej

Jeżeli zdarzyło Ci się kiedyś nieustannie odkładać na później wyko-
nanie ważnego zadania, doskonale rozumiesz, o czym mówię. Im dłużej
zwlekasz z rozpoczęciem prac i im szybciej zbliża się termin ich ukoń
czenia, w tym większym stresie żyjesz. W końcu zaczynasz mieć pro-
blemy z zaśnięciem, zmienia się również Twoje usposobienie. Ulgę
i spokój poczujesz dopiero wtedy, gdy przys tąpisz w końcu do działa
nia i ukończysz zlecone zadanie.
To trochę tal<, jal< gdyby natura nagradzała Cię za wszystko, co
zrobisz pozytywnego. Natura również karze Cię - posługując się
w tym celu stresem i poczuciem niezadowolenia - za niepodejmo-
wanie działań, które pomogłyby Ci zbliżyć się do osiągnięcia waż
nych celów.
Zrównoważona karta wyników

Zrównoważona kaita wyników to jedna z bardziej popularnych współ
cześnie koncepcji zarządzania. Dzięki tal<im kartom wyników człon
kowie organizacji na wszystl<ich poziomach odczuwają motywację do
identyfikowania kluczowych wskaźników sukcesu i przyznawania
sobie dziennych oraz tygodniowych ocen w każdym z obszarów.
W tym miejscu chciałbym się jednał< podzielić pewną istotną re-
fleksją. Otóż samo wyznaczenie l<ilku wskaźników i uważne ich śledze
nie pozwala poprawić wyniki uzyskiwane w danym obszarze. Gdyby
na przykład przed planowanym zebraniem ktoś Ci powiedział, że pod-
czas tego zebrania Twoja umiejętnoś ć słuchania zostanie poddana
ocenie, w ciągu zaledwie kilku minut Twoje umiejętności w tym za-
kresie znacząco by wzrosły. Przez całe spotkanie słuchałbyś zdecy-
dowanie bardziej uważnie niż zazwyczaj, ponieważ miałbyś świado
mość, że ktoś Cię obse1wuje.
Ta sama zasada znajduje zastosowanie w przypadku wszystl<ich in-
nych celów, wskaźników i działań, które mają dla Ciebie duże znaczenie
- zaczynasz zwracać na nie większą uwagę na co dzień, dzięki cze-

mu osiągasz lepsze wyniki.
Za najważniejsze działania, jakie możesz podjąć w związku z rozwo-
jem swojej kalie1y zawodowej, należy uznać stworzenie ka1t wyników
oraz wyznaczenie wskaźników i terminów dla wszystkich zadań, któ-
re musisz wykonać, dążąc do osiągnięcia wyznaczonego celu. W ten
sposób aktywujesz swój podświadomy system ponagleń, a on - na
poziomie podświadomości - motywuje Cię, byś wcześniej zaczynał,
ciężej i dłużej pracował oraz doprowadzał rozpoczętą pracę do końca.
Zakończenie
Trzecią tajemnicą skutecznego działania jest zalrnńczenie, które wy-

znacza granicę między sprawami „zalrnńczonymi" i „niezalrnńczo
nymi". Zakończenie spraw odg1ywa istotną rolę zarówno w Twoim
życiu p1ywatnym, jak i zawodowym - bez niego nie będziesz czuł
się szczęśliwy ani nie będziesz miał poczuci.a, że sprawujesz kontrolę
nad sytuacją.
Brak zalrnńczenia (niezamknięte sprawy, wszelki.ego rodzaju nie-
dokończone działania) to jedna z najważniejszych przyczyn stresu,
niezadowolenia oraz porażek w biznesie. Bral< zakończenia odbiera
Ci niesamowite pokłady energii fizycznej i emocjonalnej.
J(luczowa „ość"
Niewykluczone, że w świecie pracy najważniejszą „ością" jest „nie-
zawodn -ość". Nic nie zapewni Ci szybszych awansów i większych za -
robków niż reputacja człowieka, któ1y powierzone zadania wykonuje
szybko, dobrze i terminowo.
Bez względu na to, jakie cele sobie wyznaczyłeś, powinieneś spo-
rządzić listę wszystkich rzeczy, bez któ1ych nie uda Ci się urzeczywistnić
swoich zamierzeń. Wszystkim zamieszczonym na liście zadaniom
przypisz odpowiedni termin, a następnie każdego dnia i w każdej godzi.-
nie staraj się tych terminów dotrzymać. Codziennie monitomj czynione
postępy. W razie potrzeby zwalniaj lub przyspieszaj, pamiętaj jednal<
o tym, że trudno trafić w cel, którego nie widzisz. Im precyzyjniej
zdefiniujesz cele, terminy i wskaźniki, tym więcej osiągniesz i tym

szybciej uporasz si ę ze swoim zadaniem.
Cel i decyzja, którym nie towarzyszy termin, to w zasadzie tylko
pobożne życzenia. Nie mogą być one źródłem energii. To jak strzela-
nie śl epakami - jeżeli nie wyznaczysz sobie sztywnych te1minów,
będziesz nimi strzelał zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Czasem ludzie zadają mi następujące pytanie: „Co się stanie, kiedy
wyznaczę sobie termin, ale nie osiągnę w tym czasie swojego celu?".
To proste. W takiej sytuacji wyznaczasz kolejny termin, a potem
w razie potrzeby jeszcze jeden. Termin to próba odgadnięcia, kiedy
zadanie zostanie wykonane. Im częściej b ędziesz wyznaczał terminy
i próbował ich dotrzymać, tym większej nabierzesz wprawy w przewi-
dywaniu, ile czasu potrzeba na wykonanie danego zadania. Będziesz
coraz lepiej radził sobie z osiąganiem celów i wykonywaniem zadań
w terminie.
Jak zjeść słonia
Zapewne słyszałeś już pytanie: „Jal< zjeść słonia?" oraz odpowiedź:

„Po kawałku".
Myśl ta znajduje zastosowanie przy próbach osiągnięcia dowolne -
go ambitnego celu. Jal< osi ągnąć wielki cel? Trzeba działać stopnio -
wo, wykonywać pojedyncze kroki, osi ągać jeden poziom za drugim.
Podziel swoje długoterminowe cele na cele roczne, miesięczne, ty-
godniowe, a nawet godzinowe. Załóżmy, że Twoim długotenninowym
celem jest osiągnięcie niezależności finansowej. Zastanów się, w jaki
sposób wykorzystasz kolejne godziny jutrzejszego dnia, aby Twój dłu
goterminowy cel (w postaci niezależności finansowej) stał się bar-
dziej realistyczny.
Żeby powiększać swoje dochody, musisz mieć świadomość, że źró
dłem wszelkich zysków jest „wartość dodana''. Przyjrzyj się wszystkim
swoim działa niom i zastanów się, jal< możesz zwiększyć ich wartość,
abyś zasługiwał na więcej, niż zarabiasz dzisiaj.
Zidentyfikuj swój najbardziej wartościowy obowiązek

Zapytaj swojego szefa: „Któ1y z moich obowiązków jest najbardziej
wartościowy?". Bez względu na to, jaką uzyskasz odpowiedź, staraj się
możliwie często zajmować właśnie tą rzeczą i zdobywać w tym ob-
szarze jak największą biegłość. To zadziwiające, ile można osiągnąć,
kiedy podzieli się większe zadania na bardziej przystępne etapy, wy-
znaczy się im te1miny, a potem codziennie po kolei się je realizuje.
Jak mówi stare powiedzenie, „trndno pokonać cały jard od razu, ale
pokonać go cal po calu to betka".
Nieustanne i niekończące się udoskonalenia

Jeżeli chcesz podnieść swoją stawkę godzinową oraz swoje zarobki, po-
szukuj sposobów, aby coraz lepiej wykonywać najważniejsze zadania,
któ1ymi zajmujesz się na co dziel1. Poświęć godzinę dziennie na czy-
tanie literatmy branżowej. W drodze do i z pracy słuchaj mate1iałów
szkoleniowych audio. Kiedy tylko może sz, zapisuj się na dodatkowe
kursy. Dzięki tego typu działaniom znacząco przyspieszysz rozwój swo-
jej ka1ie1y zawodowej. Zainwestuj godzinę lub dwie dziennie w sa-
morozwój, a uzyskasz niewia1ygodne wręcz efekty w postaci więk
szych możliwości osiągania zamierzonych wyników.
Oszczędzaj grosze, a złotówki zaoszczędzą się same

Jeżeli chcesz zostać człowiekiem zamożnym, rozpocznij od kwestio-
nowania nawet najdrobniejszych wydatków. Wyznacz sobie cel oszczę
dzania 3, 5 lub 10 złotych dziennie. Odkładaj te pieniądze na koncie
oszczędnościowym i nie rnszaj ich pod żadnym pozorem. Z czasem
pieniędzy będzie coraz więcej, zacznij więc lokować je w jednostkach
dobrze wybranych funduszy inwestycyjnych. Wyrób sobie nawyk co-
dziennego, tygodniowego i miesięcznego oszczędzania, a następnie
inwestowania tych środków. Pos tępuj w ten sposób przez cały okres
swojej al<tywności zawodowej.
W bardzo krótkim czasie poczujesz, że możesz obniżyć nieco koszty
życia bez utraty poczucia komfortu. Po zwiększeniu dochodów, powi-
nieneś zwiększyć również kwotę oszczędności. Po kilku tygodniach,
1ss CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
miesiącach lub latach całkowicie wyjdziesz z nagromadzonych długów

i będziesz miał do dyspozycji sporo pieniędzy, które będą na Ciebie
pracować. Jeszcze kilka lat takiego życia i możesz osiągnąć pełną
niezależność finansową.
Dokształcaj się
Gdybyś zamiast oglądać telewizję, poświęcał

kwadrans dziennie na
lekturę, przeczytałbyś w ciągu roku około piętnastu książek. Gdybyś
poświęcał te piętnaście minut na lektmę angielskiej klasyki, po siedmiu
latach przeczytałbyś sto najwspanialszych dzieł, jakie kiedykolwiek
napisano. Byłbyś jednym z najlepiej wykształconych i najbardziej elo-
kwentnych przedstawicieli swojego pokolenia. A wszystko to dzięki
piętnastu minutom lektmy przed udaniem się na spoczynek.
Powiększaj swoje dochody

Jeżelizajmujesz się sprzedażą i chcesz więcej zarabiać, uważnie mo-
nitomj liczbę rozmów telefonicznych, prezentacji, ofert oraz transakcji,
które udaje Ci się sfinalizować każdego dnia, tygodnia i miesiąca. Na-
stępnie wyznacz sobie cel w postaci podnoszenia wartości tych wskaź
ników. Podejmij postanowienie, że w każdym kolejnym tygodniu i mie-
siącu będziesz sprzedawał więcej. Codziennie porównuj uzyskane
wyniki z wyznaczonymi standardami.
Możesz kontrolować to, co możesz zmierzyć

Dokonaj uważnej analizy działań, które podejmujesz we wszystkich
obszarach swojego życia . Dla każdego z tych obszarów wybierz jeden
wskaźnik, któ1y najlepiej charakte1yzuje Twoje sukcesy w danej dzie-
dzinie, a następnie skoncentmj całą uwagę właśnie na tym wskaźniku .
Już samo skoncentrowanie się na pewnej wartości pomoże Ci sprawniej
funkcjonować - zarówno w sferze działań świadomych, jak i pod-
świad omych.
Jeżeli na przykład chcesz być zdrowszy, możesz skupić się na liczbie
minut, które przeznaczasz w tygodniu na ćwiczenia fizyczne, lub na
liczbie kalmii spożywanych każdego dnia . Jeśli zależy Ci na sukcesie
finansowym, możesz skoncentrować się na wysokości stawki godzi-

nowej lub na wysokości miesięcznych oszczędności. Jeżeli chcesz odno-
sić sukcesy w sprzedaży, możesz skupić uwagę na liczbie codziennie
wykonywanych telefonów lub liczbie albo wa rtości transakcji, które
finalizujesz w ciągu jednego miesiąca . Aby z powodzeniem kształtować
relacje międzyludzkie, możesz skoncentrować się na liczbie minut
poświęcanych każdego dnia i w każdym tygodniu na utrzymywanie
bezpośrednich kontal<tów z osobami z Twojego najbliższego otoczenia.
Zapewne obiło Ci się o uszy powiedzenie: „Co zmierzone, to zrobio-
ne". Czasami powiada się również, że „nie da się kontrolować czegoś,
czego nie można zmierzyć". Umieję tność wyznaczania konkretnych
wskaźników dla swoich celów, prowadzenia precyzyjnej dokumenta -
cji i monitorowania uzyskiwanych wyników ma olbrzymi wpływ na
to, czy osiągniesz swoje cele dokładnie wtedy, kiedy tego chcesz (lub
nawet wcześniej).
Monitoruj postępy
I . Wyznacz dla każdego obszaru jeden wskaź nik, za po mocą którego
mógłbyś monitorować postępy i sukcesy. Kontroluj swoje poczy-
nania każdego dnia.
2. Zidentyfikuj naj ważniejszy element swojej pracy - chodzi o taki
element, który ma największy wpływ na wys okość Twoich zarob-
ków. Codziennie monitoruj swoją skuteczność w tym obszarze.
3. Wyznacz konkretne, minimalne wielkości codziennych, cotygo-
dniowych i comiesięcznych oszczędności i inwestycji. N arzuć so-
bie dyscyplinę odkładania tych kwot .
4. Podziel wszystkie duże cele na cele bardziej wymierne i przystęp
ne, a następnie skoncentruj się na terminowym wykonywaniu
kolejnych takich zadań.
5. Wyznaczaj wskaźniki i terminy oraz opracowuj standardy i karty
wyników dla wszystkich swoich celów. Skup całą uwagę na tych
liczbach i datach , a cele zaczną osi ągać się same. Potraktuj to jak
zabawę .
6. Podejmij postanow ienie, że każdego dnia osiągniesz przynajmniej
jed ną część jakiegoś większego celu. Nie pozwól sobie na choćby
j eden dzień odstąpienia od tej reguły .
ROZDZIAŁ 14.
Usuń przeszkody
Cz!owiek zainteresowany sukcesem musi nauczyć się
postrzegać porażkę jako zdrowy i nieunikniony element
procesu dążenia na szczyt.
- J OYCE BROTHERS
ardzo częs to ludzie rezygnują

ze swoich celów, jeszcze zanim
B podejmą pie1wszą próbę ich osiągnięcia. Przyczyną rezygnacji są
liczne przeszkody, nudności i problemy, które pojawiają się natych-
miast po tym, jak postanowią przystąpić do działania.
Warto wiedzieć, że ludzie sukcesu ponoszą porażki zdecydowanie
częściej niż osoby, które sukcesów nie osiągaj ą. Ludzie sukcesu pró-
bują co chwil ę czegoś nowego, doznają porażki, podnoszą się po niej
i próbują jeszcze raz - postępują w ten sposób tak długo, aż w końcu
im się uda. Ludzie nieodnoszący sukcesów próbują niewielu rzeczy
(jeśli w ogóle czegoś próbują), po czym bardzo szybko wracają do tego,
co robili wcześniej.
Sukces zawsze poprzedza chwilowa porażka

Powinieneś spodziewać się, że zanim osiągniesz swoje cele, spotkają Cię
liczne niepowodzenia. Porażki i chwilowe upadki powinieneś postrze -
gać w kategmii ceny, którą musisz zapłacić za możliwość osiągni ęcia
wyznaczonych celów. Jak powiedział kiedyś Hemy Ford, „porażka
jest okazją, by zacząć coś jeszcze raz, ale bardziej inteligentnie".
Kiedy już wyznaczysz konkretny cel, zadaj sobie pytanie: „Dla-

czego jeszcze go nie osiągnąłem ?". Co trzyma Cię w miejscu? Dlacze-
go nie osiągnąłeś jeszcze swojego celu?
Zidentyfikuj wszystkie przeszkody, które stoją na drodze do Twojego
celu. Wypisz na kartce nawet najmniejsze drobiazgi, które Twoim zda-
niem m ogą u trndniać Ci działanie lub Cię spowalniać.
Myśl w kategoriach rozwiązań
Pamiętaj, że stajesz się tym, o czym myślisz przez większość czasu. Jeżeli
chodzi o problemy i trndności, ludzie sukcesu mają pewien specjalny
sposób myślenia, któ1y nazywamy „01ientacją na rozwiązania".
Ludzie sukcesu przez większość czasu myślą o rozwiązaniach, pod-
czas gdy ludzie, którzy sukcesów nie odnoszą, myślą głównie o pro-
blemach i trndnościach. Osoby zmientowane na sukces nieustannie
poszukują sposobów na to, by pokonać, obejść lub usunąć p1zeszkody,
które znalazły się na ich drodze. Ludzie zo1ientowani na problem
wciąż myślą o swoich niepowodzeniach, o tym, co je wywołało lub
kto jest im winien, o tym, jak bardzo są nieszczęśliwi lub wściekli al -
bo jak wielkiego mają pecha, że te niepowodzenia spo tkały właśnie
ich. Ludzie zmientowani na rozwiązania wolą zadać sobie jedno proste
pytanie: „Jak można to rozwiązać?" - a potem podejmują niezbęd
ne działania, by pozbyć się problemu.
Na Twojej drodze do celu zawsze będą się pojawiać problemy
i przeszkody. Właśnie dlatego sukces bywa czasem definiowany jako
umiejętność rozwiązywania problemów. Rozwiązywanie problemów
to element przywództwa. To również element skuteczności. Wszyscy
ludzie, którzy dokonali w życiu czegoś ważnego, potrafią rozwiązy
wać problemy pojawiające się na drodze do osiągnięcia wyznaczo -
nych celów.
Rozwiązywanie problemów to umiejętność

Na całe szczęście rozwiązywanie problemów to tal<a sama umiejętność
jak jazda na rowe1ze czy pisanie na klawiaturze - oznacza to, że mo-
żesz ją nabyć. Im częściej będziesz się koncentrował na rozwiązaniach
USUŃ PRZESZKODY 16 3
problemów, tym więcej będzie przychodzić Ci ich do głowy. Im lepiej

będziesz sobie radził z rozwiązywaniem problemów, tym szybciej bę
dziesz zostawiał za sobą każdą napotkaną tmdno5ć. Im lepiej i szyb-
ciej będziesz sobie dawał radę z wyjaśnianiem kolejnych problemów,
tym większe i bardziej kosztowne utmdnienia będą pojawiać się na
Twojej drodze. Prędzej czy później zaczniesz pokonywać takie tmd-
ności, które będą miały poważne konsekwencje finansowe dla Ciebie
i innych ludzi. Właśnie tak zbudowany jest nasz świat.
Jeżeli będziesz pragnął swojego celu wys tarczająco intensywnie,
rozwiążesz każdy problem i pokonasz każdą przeszkodę. Już dziś
dysponujesz odpowiednią inteligencją i zdolnościami, aby pokonać
absolutnie wszystkie tmdnoścL jakie kiedykolwiek mogą pojawić się
na Twojej drodze.
Teoria ograniczeń
Jeden z największych przełomów, jakie dokonały się w ciągu ostat-

nich dziesięcioleci w zakresie myślenia, zos tał opisany w książce
Eliyahu Goldratta Cel, w której autor przedstawił koncepcję teorii ogra-
nicze6. Zgodnie z jej założeniami między wszystkim tym, co robisz,
a wszystkim tym, co chcesz osiągnąć, występuje jaki.eś ograniczenie,
jakiś czynnik hamujący. To właśnie od tego czynnika zależy, jak szybko
dotrzesz do wyznaczonego celu.
Załóżmy, że jedziesz autostradą i nagle trafiasz na roboty drogowe,
z powodu któ1ych dochodzi do zwężenia drogi do jednego pasa mchu.
W ten sposób powstaje „wąskie gardło" - ograniczenie, które wpływa
na to, jak szybko dotrzesz do punktu docelowego. Szybkość, z jaką
pokonasz zwężony odcinek drogi, w dużej mierze zadecyduje o szyb -
kości odnotowanej podczas całej podróży.
Dążąc do dowolnego bardziej znaczącego celu, z pewnością na-
trafisz na pewne ograniczenia czy „wąskie gardła". Twoim zadaniem
jest właściwie je zidentyfikować, a następnie skoncentrować wszystkie
wysiłki na ich usuwaniu. Umiejętność eliminacji takich ograniczeń
ma większy wpływ na zwiększenie tempa Twoich wysiłków niż ja-
kiekolwiek inne działanie, które mógłbyś podjąć.
Ograniczenia wewnętrzne i zewnętrzne

Do ograniczel1 związanych z osiąganiem celów można zastosować
regułę 80/20. 80 procent wszystkich ograniczel1 ma charakter we-
wnętrzny, a zaledwie 20 procent to ograniczenia zewnętrzne, związane
z osobami trzecimi lub kontekstem sytuacyjnym. Można to również

ująć w sposób następujący : w zdecydowanej większości przypadków
to Ty sam jesteś swoją najpoważniejszą przeszkodą na drodze do osią
gnięcia celów, które sobie wyznaczyłeś.
Większość osób ma nudności z zaal<ceptowaniem tego fal<tu, tym-
czasem ludzi sukcesu interesuje przede wszystkim nie to, kto ma rację,
lecz to, co tą racją jest. Ludzie sukcesu koncentrnją się na me1yto-
1ycznych aspektach sytuacji i na tym, co mogą zrobić, aby rozwiązać
dany problem, nie podejmują natomiast prób ochrony własnego ego.
Zajrzyj w głąb siebie

Zadaj sobie pytanie: „Co tal<iego tkwi we mnie, co trzyma mnie w miej-
scu?". Zajrzyj w głąb siebie i zidentyfikuj najważniejsze ograniczenia
związane z Twoją osobowością, temperamentem, umiejętnościami,
kompetencjami, nawykami, wykształceniem i doświadczeniem, które
mogą utrndniać Ci osi ągnięcie wyznaczonych celów. Zadawaj sobie
nawet najtrndniejsze pytania i bądź ze sobą szcze1y aż do bólu.
Na drodze do osiągnięcia celu napotykać będzi esz na ogół prze-
szkody o charal<terze myślowym, przeszkody psychologiczne i emocjo-
nalne. Są to ograniczenia, które tkwią gdzieś wewnątrz Ciebie, rzadziej
natomiast mają charakter zewnętrzny. To właśnie na nich musisz się
skoncentrować w pie1w szej kolej ności, jeśli chcesz osiągnąć wszystko,
co znajduje się w zasięgu Twoich możliwości.
Dwie najważniejsze przeszkody

Za dwie najpoważniejsze przeszkody w osiąganiu sukcesów uznać
należy strach i zwątpienie. Pie1wsza z nich to lęk przed porażką, ubó-
stwem, stratą, zażenowani em lub odrzuceniem. Tego rodzaju strach
powstrzymuje większość ludzi przed podejmowaniem jal<ichkolwiek
USUŃ PRZESZKODY 16S
prób dążenia do wyznaczonych celów. Właśnie przez niego wiele osób

tak szybko i łatwo się poddaje. Wraz z pojawieniem się celu w głowach
tych osób rodzi się strach, któ1y tłumi cały ich zapał do działania.
Drnga najważniejsza przeszkoda w dążeniu do celu - blisko po-
wiązana ze strachem - to zwątpienie we wła sne możliwości. Wą t
pimy w to, że jesteśmy w stanie coś osiągnąć. Porównujemy się z in-
nymi i dochodzimy do wniosku, że oni są lepsi, mądrzejsi i bardziej
kompetentni. Powtarzamy sobie w myślach: „Nie jestem wystarcza-
jąco dob1y". Czujemy się nie na miejscu, wydaje nam się, że nie po-
dołamy wyzwaniu osiągnięcia celów, k tó1ych tak bardzo pragniemy.
Negatywnych emocji można się pozbyć

Na szczęście jeżeli chodzi o strach i zwątpienie, sytuacja nie jest do
kol1ca beznadziejna - a to dlatego, że są to emocje wyuczone, nabyte.
Czy kiedykolwiek widziałeś negatywnie nastawione dziecko? Dzieci
przychodzą na świat pozbawione wszelkich lęków i wątpliwości. Pa-
miętaj więc, że wszystkiego, czego się nauczyłeś, możesz się oduczyć.
Podstawowym antidotum na wątpliwości i strach jest pewność
siebie. Im więcej masz odwagi i im bardziej jesteś pewny siebie, tym
mniej się boisz i mniej jes teś skłonny do powątpiewania, tym mniejszy
wpływ mają te negatywne emocje na Twoje zachowanie i wyniki.
Sekret odwagi i pewności siebie

Odwagi i pewności siebie nabiera się, zdobywając wiedzę i kolejne
umiejętności. Większość lęków i wątpliwości bierze się z niewiedzy oraz
poczucia bycia nie na miejscu. Im bogatszą wiedzą niezbędną do osią
gania wyznaczonych celów będziesz dysponował, tym rzadziej b ędziesz
odczuwał strach - staniesz się odważniejszy i bardziej pewny siebie.
Przypomnij sobie, jak uczyłeś się prowadzić samochód. Byłeś praw-
dopodobnie niesamowicie spięty i ne1wowy, przez co popełniałeś mnó-
stwo błędów. Jeździłeś bardzo niepewnie i przypuszczalnie stwarzałeś
zagrożenie dla siebie i innych użytkowników dróg. Z czasem jednal<
w coraz większym stopniu opanowywałeś sztukę prowadzenia samo-
chodu, stawałeś się w tym lepszy i zyskiwałeś większą pewność siebie.
Dziś wsiadasz do samochodu bez najmniejszych obaw i możesz zu-

pełnie spokojnie przejechać wzdłuż i wszerz cały kraj. Prowadzenie sa-
mochodu idzie Ci na tyle dobrze, że wcale nie musi sz myśleć o tym,
co w danej chwili robisz. Ta sama zasada dotyczy dowolnej innej umie-
jętnoś ci, jaką musi sz opanować, aby osiągnąć postawione sobie cele.
Siła a bezsilność
Dr Martin Seligman z University of Pennsylvania poświęcił ponad dwa-
dzieścia pięć lat na badanie zjawiska, które sam nazwał „wyuczoną
bezradnością" . Seligman rozmawiał z tysiącami osób i doszedł do
wniosku, że ponad 80 procent populacji w mniejszym lub większym
stopniu cierpi na wyuczoną bezradnoś ć, która czasem może przybie-
rać skrajne rozmia1y.
Ludzie cierpiący na wyuczoną bezrad ność żyją w przekonaniu, że
nie są w stanie osiągnąć swoich celów ani podnieść jakości swojego
życia. Najczęściej obse1wowanym przejawem wyuczonej bezradnoś ci
jest stwierdzenie: „Nie dam rady". Kiedy takiej osobie stwarza się pew-
ną możliwość lub wyznacza nowy cel, ona natychmiast odpowiada:
„Nie dam rady", a następnie podaje całą listę powodów, dla któ1ych
nie zdołają osiągnąć danego celu.
„Nie dam rady popchnąć mojej ka1ie1y naprzód. Nie dam rady
znaleźć lepszej pracy. Nie dam rady znaleźć czasu na naul<ę. Nie dam
rady odłożyć żadnych pieniędzy. Nie dam rady schudnąć. Nie dam
rady założyć własnej firmy. Nie dam rady założyć firmy, która byłaby
moim alternatywnym źródłem dochodu. Nie dam rady zmienić mo-
ich relacji z innymi".
O cokolwiek chodzi, tacy ludzie zawsze znajdą jal<iś powód, żeby
stłamsić cały swój potencjał. Ten powód wstrzymuje ich przed po-
dejmowaniem jal<ichkolwiek prób i odbiera wszelkie chęci do wyzna-
czania nowych celów lub wprowadzania zmian w życiu. Oto kolejne
słynne stwierdzenie Hemy'ego Forda: „Niezależnie od tego, czy wie-
rzysz, że możesz coś zrobić, czy w to nie wierzysz, prawdopodobnie
ma sz rację".
USUŃ PRZESZKODY 16 7
Jak się oduczyć bezradności

Wyuczona bezradność jest zazwyczaj rezultatem destruktywnej loy-
tyki, której dana osoba doświadczyła w wieku dziecięcym, negatyw-
nych doświadczeń z okresu dojrzewania oraz porażek poniesionych
w dorosłym życiu. Sposobem na pozbycie się tej natmalnej skłonności
do umniejszania swoich możliwoś ci jest wyznaczanie sobie niewiel-
kich celów, sporządzanie planów ich osiągania i realizowanie tych
planów każdego kolejnego dnia. W ten sposób stopniowo zyskuje się
odwagę i pewność siebie - przypomina to nieco budowanie masy mię
śniowej. Im bardziej będziesz pewny siebie i swoich możliwości, tym
ambitniejsze cele będziesz mógł sobie wyznaczać. Z czasem Twoje oba-
wy i wątpliwości zaczną słabnąć, a na ich miejscu pojawią się odwaga
i pewność siebie - to właś nie te cechy zdominują Twoją mentalność.
Po pewnym czasie zgromadzisz imponującą li czbę sukcesów, a wtedy
nic już nie będzie C ię w stanie powstrzymać.
Pułapka strefy bezpieczeństwa

Kol ejną przeszkodą myślową w osiąganiu celów jest „s trefa bezpie-
czeństwa". Wiele osób popada w samozadowolenie wynikające z ich
obecnej sytuacji. W bieżącej pracy lub związku jest im tal< dobrze i bez-
piecznie, że nie chcą wprowadzać w swoim życiu żadnych zmian, nawet
gdyby miały to być zmiany na lepsze.
Strefa bezpieczeństwa jest poważną przeszkodą dla ambicji, pra-
gnień, dete1minacji i osiągnięć. Ludzie, którzy wpad ną w pułapkę strefy
bezpieczeństwa (szczególnie w połączeniu z wyuczoną b ezradnością),
bardzo często nie potrafią si ę z niej uwolnić. Nie pozwól, by coś ta -
kiego przydarzyło się Tobie.
Wyznaczaj sobie ambitne cele

Sposobem na wy1wanie się ze strefy bezpieczeństwa i pozbycie wy-
uczonej bezradności jest wskazanie wielkich, ambitnych celów. Tego
rodzaju cele powinieneś podzielić na cele cząstkowe, łatwiejsze do zre-
alizowania, a nas tępnie wyznaczyć im terminy i pracować nad nimi
każdego dnia. Strefa bezpieczeńs twa i wyuczona bezradność to przy-

czyn y popadania w letarg, któ1y po krótkim czasie powinien ustąpić
tak samo, jak gdy na wiosnę lód na rzece pęka i zamienia się w krę.
Kiedy to się stanie, zaczniesz coraz szybciej zbliżać się do osiągnięcia
tego wszystkiego, co pozostaje w Twoim zasięgu.
Nadaj przeszkodom odpowiednie priorytety

Po sporządzeniu listy przeszkód stojących na Twojej drodze do wyzna-
czonego celu powinieneś uporządkować je wedrug k1yteiium znaczenia.
Która z tych przeszkód jest najpoważniejsza? Wyobraź sobie, że dys -
ponujesz magiczną różdżką, dzięki której mógłbyś usunąć spod nóg jed-
ną przeszkodę. Która z wyszczególnionych przeszkód najbardziej utrud-
nia Ci życie? Usunięcie której najbardziej by Ci to życie ułatwiło?
Ian Mitroff, konsultant ds. zarządzania, dokonał kilku ciekawych
obse1wacji związanych z przezwyciężaniem problemów i usuwaniem
przeszkód. Jak stwierdza, „bez względu na to, przed jakim problemem
stoimy, przed pie1wszą próbą jego rozwiązania warto zdefiniować go
na kilka różnych sposobów. Należy wystrzegać si ę wszelkich proble-
mów, które można zdefiniować tylko w jeden sposób lub które mają
tylko jedno rozwiązanie".
Jaka odpowiedź przychodzi Ci do głowy, kiedy myśl ąc o wyzna-
czonym celu, zadajesz sobie pytanie: „Dlaczego nie udało mi się go jesz-
cze osiągnąć?"? Co trzyma Cię w miejscu? Co stoi na Twojej drodze?
Dotarłeś do punktu, gdy powi nieneś zajrzeć w głąb siebie i dokładnie
zdefiniować istniejącą przeszkodę, aby móc następnie przystąpić do jej
usuwarna.
W tym celu musisz zadać sobie kolejne pytanie: „Co jeszcze może
okazać się problemem?". To pytanie powinieneś zadawać sobie za każ
dym razem, gdy na Twojej drodze pojawi się jal<aś przeszkoda.
Analiza sprzedaży
Współpracując z filmami i osobami indywidualnymi, zaczynam od celu
w postaci podwojenia zysków lub dochodów. Proponuj ę klientom,
aby zadali sobie nas tępujące pytanie: „Dlaczego nasze zyski lub nasze
USUŃ PRZESZKODY 169
dochody już dziś nie są dwukrotnie wyższe?". W wielu przypadkach

już samo postawienie tego pytania pozwala nam dojść do odpowie-
dzi, która w dość znacznym stopniu różni się od tych najbardziej
oczywistych.
Oto przykład takiego procesu zadawania pytań:
„Nie sprzedajemy wystarczająco dużo". Co jeszcze może być pro-
blemem?
„Nie sprzedajemy wystarczająco dużo w przeliczeniu na jednego
klienta". Co jeszcze może być problemem?
„Nasze reklamy nie przyciągają wystarczającej liczby klientów".
Co jeszcze może być problemem?
W zależności od tego, która z tych obse1wacji okaże się rzeczywistym
źródłem problemu, trzeba będzie podjąć różne działania. Jeżeli potwier-
dzi się, że filma rzeczywiście sp1zedaje za mało, tizeba będzie zwiększyć
sprzedaż. Jeżeli okaże się, że problemem jest sprzedaż w przeliczeniu
na jednego klienta, należy się skupić na zwiększeniu spizedaży na
1zecz jednego klienta. Jeżeli natomiast dojdziemy do wniosku, że pro-
blemem jest reklama, która nie przyciąga wystarczającej liczby klien-
tów, rozwiązanie będzie wymagało znalezienia sposobu na podnie-
sienie jej skuteczności.
Nie przestawaj drążyć

Mógłbyś stwierdzić: „Nasi klienci nie kupują od nas wys tarczająco
dużo". Co jeszcze może być naszym problemem?
„Nasi klienci kupują od nas zbyt rzadko". Co jeszcze może być
naszym problemem?
„Nasi sprzedawcy sprzedają za mało naszym klientom". Talci pro-
blem może nas doprowadzić do rozwiązania w postaci całkowitego
ulepszenia pracy zespołu ds. spizedaży poprzez szkolenia, usprawnienie
procesów rekrntacji i zaiządzania pracownikami. Co jeszcze może być
naszym problemem?
„Nasi konkurenci za dużo spizedają naszym klientom". Tal<a od-
powiedź skłania do zadania kolejnych pytań: „Jaką wartość lub ko -
1zyści uzyskuj ą nasi klienci, kupując u konkurencji? W jaki sposób
możemy zrównoważyć te potencjalne korzyści?". Co jeszcze może być

naszym problemem?
„Generowana sprzedaż nie zapewnia nam wystarczająco dużych
zysków". Co jeszcze m oże być naszym problemem?
„Dokonanie pojedynczej transal<cji pochlania zbyt duże koszty".
Co jeszcze może być naszym problemem?
Chyba rozumiesz już, o co chodzi. Każda nowa definicja problemu
sugeruje nowe sposoby dążenia do celu zdefiniowanego jako wzrost
sprzedaży lub rentowności.
Zastosuj wtaściwe rozwiązanie wtaściwego problemu

Autorzy książki biznesowej McKinsey - sposób na sukces (w której opi-
sano pral<tyki doradcze w zakresie zarządzania stosowane w firmie
McKinsey & Company) sugerują, że jednym z najczęs tszych przejawów
marnotrawienia czasu i pieniędzy jest niewłaściwy dobór rozwiązania
do danego problemu. Zastanów się, czy nie dotyczy to również Ciebie.
Zidentyfikuj swoje ograniczenia oraz inne powody, dla któ1ych
nie ud ało Ci się jeszcze osiągnąć osobistych celów zarobkowych. Każda
definicja taldej przeszkody zasugeruje Ci inny zes taw rozwiązań. Każ
dy z nich wymaga z kolei zastosowania nieco innego podej ścia.
To samo dotyczy Twojego życia osobistego. Od tego, jal< precyzyj-
nie zdefiniujesz „wąskie gardła" utrudni ające Ci dążenie do celu, za-
leżeć będzie dobór odpowiednich kroków, które należy podjąć, aby
wyeliminować problemy.
Powiększaj swoje dochody

Jeżeli chcesz więcej zarabiać, możesz zacząć od zdefiniowania problemu
w następuj ący sposób: „Nie zarabiam wystarczająco dużo". Co jesz-
cze może być moim problemem?
„Nie generuję wystarczającej wartości, aby zasługiwać na większe
pieniądze". Co jeszcze może być moim problemem?
„Nie jestem na tyle dob1y w swojej pracy, aby uzyskiwać wyniki
zasługujące na wyższe wynagrodzenie". Co jeszcze może być moim
problemem?
„Nie wykorzystuję czasu pracy odpowiednio wydajnie". Co jeszcze

może być moim problemem?
„ Wieczmy spędzam przed telewizorem, a weekendy poświęcam
na spotkania towarzyskie. Rzadko czytam lub uczę się czegoś nowe-
go, co pomogłoby mi lepiej wykonywać moją pracę". Aha! Znalazłeś
prawdziwy problem! Teraz wiesz już dokładnie, co powinieneś robić
inaczej, jeśli chcesz rozwiązać swój pie1wotny problem - problem
niesatysfakcjonujących zarobków.
Zdefiniuj przeszkodę, jak gdyby była celem

Kiedy już zidentyfikujesz najpoważniejszą z przeszkód stojących na
Twojej drodze do sukcesu, zanotuj ją na kartce papiem w formie po-
zytywnego celu. Możesz zapisać na przykład następujące stwierdzenie:
„Moim celem jest nieustannie poszerzać wiedzę i doskonalić umie-
jętności, aby dzięki temu znaleźć się w gronie 10 procent najlepiej
opłacanych ludzi w mojej dziedzinie".
Następnie sporządzasz li stę wszystkich działań, które możesz
podjąć, aby uzupełnić wiedzę i rozwinąć umiejętności, poprawić organi-
zację czasu, zwiększyć skuteczność i wydajno ść działania oraz gene-
rować większe przychody dla swojej firmy.
Następny krok polega na wyznaczeniu terminów oraz odpowied-
nich wskaźników dla wszystkich kolejnych działań. Przez cały czas
wywieraj na siebie presj ę. Sam siebie pilnuj. Narzuć sobie dyscyplinę
i motywuj się do podjęcia wszystkich działań, które uważasz za wa -
mnek konieczny do osiągnięcia wyznaczonego celu.
Ćwiczenie polegające na identyfikowaniu przeszkód i wyznacza-
niu na piśmie precyzyjnych celów związanych z usunięciem tej prze-
szkody pozwoli Ci odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
T1wając przy tym postanowieniu, praktycznie gwarantujesz sobie
ostateczny sukces oraz osiągnięcie niemal każdego celu, o któ1ym
tylko zamarzysz.
Dąż do precyzji
Jeżelimasz jakiekolwiek wątpliwości lub obawy co do tego, jak precy-
zyjna jest Twoja definicja problemu, omów tę sprawę z kimś zaufa-
nym. Zapomnij na chwilę o swoim ego i poproś o szczerą informację
zwrotną i konstmktywną k1ytykę. Pogódź się z myśl ą, że masz jakieś
podstawowe wady i słabości, które utmdniają Ci pełne wykorzysta-
nie potencjału. Bądź ze sobą bmtalnie szcze1y.
Kiedy już zdobędziesz gmntowną wiedzę na temat danej prze-
szkody lub problemu, pomysły, możliwości i rozwiązania same zaczną
napływać ze wszystkich stron. Pojawią się szanse, które pozwolą Ci
przezwyciężyć tmdnoś'ci - zarówno te wewnętrzne, jak i zewnętizne.
Zaczniesz szybciej zmierzać ku swojemu celowi.
Niem a l każdy problem da się rozwiązać
Stara iymowanka głosi: „Rozwiązanie problemu istnieje lub nie. Jeśli

istnieje, odnajdziesz je. A jeśli stwierdzisz, że go brak, zapomnisz o nim,
tak czy siak".
Problemy i przeszkody, które napotykasz na drodze do sukcesu,
zazwyczaj można wyeliminować. Twoje zadanie polega na tym, żeby
z maksymalną precyzją określić, co spowalnia Twoje działania, a na-
stępnie skoncentrować cały swój czas i całą uwagę na znoszeniu tego
ograniczenia. Usuwając najpoważni ejszą przeszkodę, moż esz liczyć
na to, że w ciągu kilku miesięcy zrobisz większe postępy, niż więk
szość ludzi osiąga w ciągu kilku lat.
Us uń przeszkody
l . Wyznacz jakiś ambitny cel i zadaj sobie pytanie: „Dlaczego go jeszcze
nie osiągnąłem? Co trzyma mnie w miejscu?". Wym ień wszystkie
przyczyny, jakie przyj dą Ci do głowy.
2. Zajrzyj w głąb siebie i zastanów się, czy nie jest tak, że naj większą
przeszkodą na drodze do sukcesu są Twoje własne lęki i wątpliwoś ci .
3. Zidentyfikuj przeszkodę lub czynnik ograniczający o charakterze
wewnętrznym lub zewnętrznym, które wyznaczają prędkość, z jaką
dążysz d o celu.
4. Opracuj kilka definicji najważniejszego problem u lub przeszkody.

Zadawaj sobie p ytanie: „Co jeszcze może być moim problemem?".
5. Wybierz najlepsze rozwiązanie i uczyń je swoim celem, wyznacz
te1min, opracuj plan działania, a następnie zakasz rękawy i przy-
stąp do jego realizacji. Pracuj nad nim każdego dnia, dopóki nie
rozwiążesz problemu lub nie u suniesz przeszkody.
ROZDZIAŁ 15.
Otaczaj się
odpowiednimi ludźmi
Twoje spojrzenie na życie, postrzeganie samego siebie

oraz ocena własnej wartości w dużej mierze ksztaltujq się
pod wplywem środowiska, w któ1ym się obracasz.
Charakter ludzi, z któ1ymi masz styczność na co dzień,
determinuje, modyfikuje i wp/ywa na przebieg Twojej
karie1y zawodowej.
- 0 RJSON SWETT MARDEN
Z ycie oraz biznes w całości opierają się na relacjach z innymi.

Wszystkie Twoje osiągnięcia i porażki w mniejszym lub więk
szym stopniu zależą od postawy ludzi z Twojego otoczenia. Umiejętność
budowania właściwych relacji z odpowiednimi osobami na każdym
etapie życia i ka1ie1y zawodowej ma ogromny wpływ na to, czy i jak
szybko będzie sz odnosił ewentualne sukcesy.
Im więcej znasz ludzi i z im lepszej strony oni znają Ciebie, tym
większe sukcesy będzi esz osiągał we wszystkim, czego się podejmiesz.
Jedna konkretna osoba, w odpowiednim miejscu i czasie, otworzy
przed Tobą właściwe drzwi, odmieniaj ąc Twoje życie i oszczędzając Ci
wielu lat ciężkiej pracy.
Nikt nie odnosi sukcesów sam

Jednym z najważniej szych elementów procesu wyznaczania celów jest
identyfikacja osób, gmp i organizacji, które mogą pomóc Ci w osiągnię
ciu celów. Bez względu na to, do jalciego celu dążysz, będziesz potrze-
bować pomocy wielu osób. Kim są ci ludzie?
Ludzi, któ1ych pomocy i współpracy b ędziesz potrzebował w nad-

chodzących latach, można podzielić na trzy główne kategmie. Chodzi
o osoby z Twojej filmy i jej otoczenia, członków grnp i organizacji funk-
cjonujących poza Twoim kręgiem zawodowym i towarzyskim, wreszcie
o Twoją rodzinę i przyjaciół. Musisz opracować s trategię, która po-
zwoli Ci skutecznie współpracować z wszystkimi trzema grnpami.
J(luczowe relacje biznesowe

Zacznij od swojej firmy. Kto odg1ywa największą rol ę w Twoim życiu
zawodowym? W jaki sposób planujesz pogłębiać relacje z nimi? Spo-
rządź listę wszystkich osób, które pracują w Twojej firmie i poza nią
- umieść na niej szefa, współpracowników, kolegów, podwładnych,
nie zapomnij również o klientach i dostawcach. Kto z nich może Ci
pomóc, a kto zaszkodzić w d ążeniach do realizacji celów zawodowych
i biznesowych?
Czasami podczas prelekcji pytam, ilu spoś ród moich słuchaczy
zajmuje się obs ługą klienta. Kiedy podnosi się tylko kilka rąk, wyja -
ś niam zebranym, że wszyscy zajmujemy si ę obsługą klienta - bez
względu na to, jak nazywa się nasze stanowisko pracy.
Poznaj swoich klientów

Klientem m ożesz nazwać każdą osobę, od której w jal<iej ś mierze za -
leży Twój sukces lub rozwój Twojej ka1ie1y zawodowej bądź działal
ności. Za klienta możesz też uznać każdego, kto w najmniejszym choćby
stopniu na Tobie polega. Weźmy na przykład szefa, któ1y jest Twoim
najważniejszym klientem w pracy. Umiejętnoś ć spełniani a oczeki-
wań szefa b ędzie miała większy wpływ na Twoją przyszłość, zarobki
i rozwój ka1ie1y niż jakakolwiek inna kompetencja. Możesz mieć na
pieńku ze wszys tkimi innymi, jeśli jednak szef będzie z Ciebie zado-
wolony, utrata pracy raczej Ci nie grozi. Jeżeli natomiast zadowolisz
wszystkich członków organizacji oraz ludzi spoza niej z wyjątkiem szefa,
stworzysz sobie problem, któ1y może znacząco utrndnić rozwój Twojej
ka1ie1y zawodowej.
OTAUAJ SIĘ ODPOWIEDNIMI LUDŹMI 177
Strategia obsługi klienta

Jedną z najlepszych strategii, jakie możesz zastosować, jest sporzą
dzenie listy wszystkich zadań, do któ1ych wykonywania zostałeś za-
trudniony. Zadaj sobie pytanie: „Dlaczego firma mi płaci?", a potem
wypisz na kartce wszystkie odpowiedzi, które przyjdą Ci do głowy. Na-
stępnie idź z tą listą do swojego szefa i poproś go, aby nadał poszczegól-
nym pozycjom odpowiednie p1i01ytety. Co jest dla niego najważniej
sze? Co jest drugą najistotniejszą sprawą, a co trzecią? Uporządkuj
w ten sposób całą listę .
Od tego momentu narzuć sobie dyscyplinę i przez cały dzień pra-
cuj nad zadaniem, które Twój szef wskazał jako najważniejsze. Zadbaj
o to, aby szef zawsze widywał Cię przy pracy nad tym, czemu przypi-
sał największe znaczenie. nudno o inną decyzję, która mogłaby Ci
bardziej pomóc w rozwijaniu ka1ie1y zawodowej.
Dwie cechy kluczowe z punktu widzenia awansu

Kilka lat temu w czarnpiśmie „Success" opublikowano wyniki badań,
w ramach któ1ych stu czterem dyrektorom generalnym przedstawiono
li stę dwudziestu cech pracownika idealnego, prosząc przy tym o wska-
zanie spośród nich tej najważniejszej . 86 procent ankietowanych
wskazało na dwie cechy, które ich zdaniem w największym stopniu
wpływają na pomyślny rozwój ka1ie1y zawodowej. Pie1wszą z nich była
umiejętność nadawania p1i01ytetów, czyli oddzielania tego, co ważne,
od tego, co nieistotne. Drugą cec hą okazała się natomiast umiej ę t
ność jal< najszybszego wykonania zadania i generowania wyników.
Najlepsze, co może sz zrobić dla rozwoju swojej ka1ie1y zawodo-
wej, to zapracować na reputację człowieka, któ1y najważniej sze za -
dania wykonuje szybko i dobrze.
Ciężka praca nad niewłaściwym zadaniem?

Tu pojawia siępewien haczyk. Wielu ludzi pracuje naprawdę ciężko,
ale nie skupia się na tym, co ich szef uznaje za najważniejsze. Smut-
na prawda jest taka, że nawet najdoskonalsze wykonanie mało istot-
nego zadania może w pral<tyce zaszkodzić Twojej ka1ierze, a nawet
narazić Cię na utratę miejsca pracy.
Wamnki i okoliczności zmieniają się cały czas, powinieneś zatem

nieustannie komunikować się z szefem. Upewniaj się, że stale zaj-
mujesz się tym, co Twój szef uważa za najistotniejsze - i staraj się to
wykonywać jak najszybciej.
Inni kluczowi klienci

Twoimi klientami są również współpracownicy - a to dlatego, że
wyniki Twojej pracy często wpływają na ich sytuację. Porozmawiaj
z każdym z nich i dowiedz się, czy jest coś szczególnego, co mógłbyś
zrobić, aby im pomóc. Może coś powinieneś robić częściej lub rzadziej.
Być może musisz podjąć jakieś nowe działania, a z pewnych fonn ak-
tywności zupełnie zrezygnować.
Warto pamiętać, że ludzie cały czas myślą wyłącznie o sobie i swoich
obowiązkach. Zaproponuj, że pomoże sz im lepiej lub szybciej wyko-
nywać ich pracę, a będą skłonni odwdzięczyć Ci się tym samym.
Prawa, które mówi o zbieraniu plonów swojego siewu, nie można
odwrócić. Działa tylko w jedną s tronę. Najpie1w dajesz, dopiero po-
tem coś otrzymujesz. Najpie1w siejesz, a potem zbierasz.
Podczas pracy staraj się wykorzystywać każdą okazję do tego, by
pomagać innym i robić dla nich coś miłego . Każdy uczciwy wysiłek
na rzecz wsparcia innej osoby prędzej czy później przyniesie Ci jakieś
korzyści - najczęściej wtedy, gdy najmniej się będziesz tego spo-
dziewał. Najpopularniejszymi członkami organizacji są osoby, które
zawsze chętnie podają innym pomocną dłoń.
Im większa liczba Twoich przełożonych, podwładnyc h i współpra
cowników wspiera Cię i lubi, tym więcej będziesz zarabiał i tym szyb-
ciej b ędziesz awansował. Zapracuj sobie na reputację tego, któ1y daje,
i tego, któ1y dostaje w zamian.
Szukaj sposobów na to, aby stać się cennym dla ludzi ze swojego
otoczenia. Wówczas ci ludzie zaczną poszul<iwać możliwości udziele-
nia Ci wsparcia w sytuacjach, gdy go najbardziej potrzebujesz.
Graj zespołowo
Bodaj najważniejsząz cech, które możesz wykształci ć w sobie, aby
osiągać długote1minowe sukcesy w życiu zawodowym, jest umiejętność
g1y zespołowej. Aby wno sić wartościowy wkład w pracę zespołu, na
każde zebranie powinieneś przychodzić przygotowany. Siadaj naprze-
ciwko osoby, która przewodzi spotkaniu, i utrzymuj z nią kontakt
wzrokowy. Przedstawiaj swoje opinie i zadawaj pytania, zgłaszaj się
na ochotnika do wykonywania zadań. Jeżeli podjąłeś się realizacji
pewnego działania, wykonaj je dobrze i szybko - chodzi o to, aby wszy-
scy dokładnie wiedzieli, do kogo należy się zwracać z pilnymi i waż
nymi zadaniami w Twoim dziale.
Najważniejszą „ością " jest „niezawodn - ość"
Zapracuj sobie na reputację osoby, na której każdy może polegać i która

zawsze wykonuje powierzone zadania. Dzięki temu stworzysz wokół
siebie pole siłowe pozytywnej energii. Będziesz otrzymywał coraz więcej
ambitnych zadań, a wraz z nimi przyjmował na siebie coraz większą
odpowiedzialność i zdobywał większe nagrody.
Z najdź trochę czasu, by bliżej poznać swoich podwładnych i inne
osoby znajdujące się na niższych szczeblach drabiny korporacyjnej.
Rozmawiaj z nimi i zadawaj im pytania. Zaoferuj swoją pomoc. Bąd ź
dla nich szczególnie miły i uprzejmy. Wyraź uznanie dla ich pracy -
zrób to sam z siebie. Będziesz zaskoczony, jak istotny może to mieć
wpływ na rozwój Twojej ka1ie1y zawodowej.
Inwestuj w budowanie relacji

Jest pewna zasada, która znajduje zastosowanie w odniesieniu do
wszystkich organizacji. Głosi ona, że szczyt zdobywa zawsze ten, kto zna
największą liczbę członków danej organizacji. Początkowo m oże wy-
dawać się, że budowanie relacji z innymi ludźmi to wyjątkowo czaso-
chłonne zaj ęcie. Prawda jest jednak taka, że w nadchodzących mie-
siącach i latach inwestycja ta wielokrotnie się zwróci.
Powini eneś angażować się również poza firmą, a więc na forum
swojej branży oraz w organizacjach i stowarzyszeniach branżowych.
1so CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Menedżerowie i sprzedawcy odnoszący największe sukcesy regular-

nie prowadzą działania networkingowe, podtrzymując relacje z innymi
ludźmi biznesu i gmpami biznesowymi. Przez cały czas powiększają
sieć swoich kontaktów zawodowych i nawiązują nowe znajomości.
Zapoznaj się z działalnością lokalnych stowarzyszeń biznesowych. Wy-
bierz jedną lub dwie gmpy tworzone przez ludzi, z któ1ymi znajom ość
może przynieść Ci korzyści w najbliższych latach. Bierz udział w spo-
tkaniach taldch gmp, przedstawiaj się ich członkom. Jeżeli uznasz, że
członkostwo w danej organizacji może być dla Ciebie pożyteczne, za-
pisz się do niej i nie opuszczaj żadnego spotkania.
Profesjonalny networking
Jal<a jest najlepsza strategia networkingowa? Wybierz ważniejszy ko-
mitet działający w ramach organizacji i zaangażuj się w jego prace.
Zdecyduj się na taki komitet, z którego członkami chciałbyś z czasem
nawiązać znajomość. Zwróć też uwagę na to, czy komitet utrzymuje
kontakty z ważnymi ludźmi z organizacji i spoza niej.
Będąc już członkiem tego komitetu, zgłaszaj się na ochotnika do
wykonywania różnych zadań. Co prawda nie otrzymasz za to wynagro-
dzenia, ale zyskasz możliwość współpracy z najważniejszymi człon
kami wybranej organizacji - a to może przynieść w przyszłości wy-
mierne korzyści.
W Stanach Zjednoczonych bardzo często obsadza się stanowiska
ludźmi, któ1ych ktoś komuś polecił. Duża liczba znajomości w branży
i gęsta sieć współpracowników to zatem większa szansa na to, że w od-
powiednim czasie otworzą się przed Tobą właściwe drzwi.
Myśl i planuj długoterminowo

Spójrz na swoją ka1ierę zawodową w długiej perspektywie. Wypisuj
z lokalnej prasy nazwiska odnoszących sul<cesy członków Twojej spo-
łeczności. Sporządź listę stu najważniej szych „graczy" w Twoim mie-
ście - wpisy uzupełnij informacją o zajmowanym przez nich stano-
wisku i firmie, w której pracują.
Po przygotowaniu listy napisz do każdej z tych osób list, w któ1ym

zawrzesz jakąś treść niezwiązaną z życiem zawodowym. Możesz na
przykład wysłać egzemplarz j akiejś niewielkiej książki, list, wycinek
z gazety lub cokolwiek innego, co mogłoby daną osobę zainteresować
(posillrnj się informacjami, które znalazłeś na ich temat w prasie).
Za każdym razem, gdy dostrzeżesz jal<iś powód, by ponownie
skontaktować się z jedną z tych osób, wyślij jej wiadomość. Zdarza mi
się zadzwonić lub wysłać list do jal<iegoś dyrektora, któ1y zrobił ostatnio
coś na tyle interesującego, że napisano o tym w prasie biznesowej.
Bardzo często dzieje się tak, że w ogóle nie udaje Ini się skontaktować
z tą osobą ani przeprowadzić z nią bezpośredniej rozmowy. Nie zra-
żam się tym i wyt1wale sieję ziarno, ponieważ to, co daję, prędzej czy
później do mnie wróci. W któ1ymś momencie spotykam czołowe po-
stacie lokalnej sceny na grnncie towarzyskim lub biznesowym i wte-
dy osoby te przypominają sobie, że w zeszłym tygodniu, miesiącu lub
roku dostały ode mnie list.
Jeden z moich najważniejszych klientów pamiętał, że ponad trzy
lata wcześniej napisałem do niego list po tym, jak poznałem go przy
okazji konwencji biznesowej. Zapytał mnie wtedy: „Czy to nie pan
napisał do mnie list o tym i o tym?". W ten sposób wywiązała się mię
dzy nalni rozmowa - w rezultacie umówiliśmy się na spotkanie, które
z kolei dało początek wieloletniej współpracy biznesowej z jego firmą.
Daj coś od siebie

Istnieje zasada, która głosi, że „im więcej dajesz od siebie zupełnie
bezinteresownie, tym więcej wróci do Ciebie z zupełnie nieoczekiwa-
nych źródeł".
Żaden wysiłek zmierzający do poszerzania Twojej sieci kontaktów
nigdy nie jest całkowicie stracony. Kolejne znajomości są jal< nasiona,
które mają zróżnicowane okresy kiełkowania. Jedne przynoszą re-
zultaty praktycznie natychmiast, inne natomiast dają efekty dopiero
po kilku miesiącach, a nawet latach. Uzbrój się w cie1pliwość.
Dr David McClelland z Ha1vard University badał cechy ludzi, którzy
odnoszą najwi ększe sukcesy. Ustalił w ten sposób, że wybór „grnpy
odniesienia", czyli ludzi, któ1ymi się zazwyczaj otaczasz, to najważ-
niejszy czynnik wpływający na Twój życiowy sukces lub porażkę. Jak

powiada Zig Ziglar, „jeś'li chcesz latać z orłami, nie możesz przez cały
czas grzebać w ziemi z indykami".
Otaczaj się właściwymi ludtmi

Podejmij postanowienie, że będziesz otaczać się ludźmi, któ1ych lubisz,
podziwiasz, szanujesz i do któ1ych chciałbyś się w przyszłości upodob-
nić. Utrzymuj kontakty z osobami, na któ1ych się wzornjesz i które
z dumą przedstawiłbyś' swoim znajomym i współpracownikom. Wy-
bór pozytywnej i zmientowanej na osiąganie celów grnpy odniesienia
to często najważniejsza rzecz, jaką możesz zrobić, aby wspomóc roz-
wój swojej kalie1y zawodowej.
Utrzymuj kontakty z ludtmi sukcesu

Można podać przykłady osób, które miały przeciętną pracę, uzy-
liczne
skiwały przeciętne wyniki i otrzymywały przeciętne wynagrodzenie,
a potem nagle zmieniły stanowisko i znalazły zatrndnienie w wyjąt
kowo perspektywicznych filmach. Taka osoba całkowicie odmieniła
swoje nastawienie w ciągu zaledwie kilku tygodni. Długot1wały kontakt
z ludźmi optymistycznymi, zmientowanymi na wyniki oraz działanie
powoduje, że osoba do tej po1y przeciętna zaczyna nagle osiągać niesa-
mowite rezultaty. Właś'nie dlatego niemal wszystkie poważne zmia-
ny zachodzące w Twoim życiu mają związek ze zmianą towarzystwa,
któ1ym otaczasz się w życiu zawodowym i osobistym.
Punkty zwrotne
W każdym punkcie zwrotnym Twojego życia pojawia się zazwyczaj ktoś',
kto wyznacza Ci tald lub inny ldernnek, otwiera lub zamyka przed Tobą
konkretne drzwi lub w inny sposób Ci pomaga. Baron de Rothschild
napisał kiedyś: „Nie zawieraj nieprzydatnych znajomości" . Jeżeli na -
prawdę poważnie podchodzisz do kwestii mi strzostw a w swojej dzie-
dzinie, nie możesz tracić czasu na kontal<ty z lud źmi, któ1ych życie
zmierza donikąd (nawet, je śli są przemili). Jeżeli o to chodzi, musisz
zachowywać się egoistycznie i myśleć o sobie i swoich przyszłych ambi-
cjach. Powinieneś wyznaczać sobie i swoim przyjaciołom wysokie

standardy i nie godzić się na żadne kompromisy.
Wiele osób na początkowych etapach ka1ie1y zawodowej buduje
niepotrzebne relacje i zawiera bezwartościowe przyjaźnie. To normalne
i zupełnie naturalne. Wszyscy popełniamy błędy i nie ma w tym nic
złego - szczególnie gdy jesteśmy młodzi i brakuje nam doświadczenia.
Nie można jednak t1wać w sytuacji, która trzyma Cię w miejscu i nie
pozwala wykorzystywać w pełni Twojego potencjału. Trndno o czyn-
nik istotniejszy z punktu widzenia przyszłości niż właściwy dobór
ludzi, któ1ymi się otaczasz.
Najważniejsze relacje z innymi ludźmi

Wszyscy potrzebujemy wsparcia rodziny i przyjaciół. Dlatego też po-
winieneś inwestować niezbędny czas i emocje w budowanie i utrzy-
mywanie jak najlepszego życia rodzinnego. Stabilne i bezpieczne ży
cie rodzinne, w któ1ym nie brakuje ciepłych, pełnych miłości relacji,
pomoże Ci osiągać lepsze wyniki we wszystkich innych obszarach.
Wszelkie zaniedbania w tej sferze i brał< uwagi bardzo szybko ne-
gatywnie odbiją się na wynikach Twojej pracy. Problemy w domu roz-
praszają uwagę i pozbawiają człowieka energii - mogą bardzo sku-
tecznie zaburzyć rozwój kalie1y zawodowej.
Świadome ekstrema
Jeżeli na początku musisz bardzo ci ężko pracować, aby osiągnąć coś
w swojej dziedzinie, nie zapomnij porozmawiać na ten temat z człon
kami rodziny. W całym okresie Twojej ka1ie1y zawodowej będziesz od
czasu do czasu zmuszony zdecydować się na „świadome ekstrema" -
będziesz musiał pracować wieczorami lub na dłuższy czas zrezygno-
wać z urlopów i wal<acji, a wszystko po to, żeby wykorzystać nada-
rzającą się okazję lub po prostu zakończyć rozpoczęty projekt.
Tego typu sytuacje powinieneś zawsze z wyprzedzeniem omówić
z rodziną. Twoi najbliżsi muszą rozumieć, co się dzieje i dlaczego postę
pujesz tal<, a nie inaczej. Uzgodnij z nimi, że wynagrodzisz im wszystkie
wyrzeczenia, na przykład spędzając z nimi więcej czasu lub planując
rodzinne wal<acje. Dbaj o równowagę w swoim życiu.
Zostań ekspertem w zakresie relacji z innymi

Kiedy określisz już, czyjej pomocy - jakich ludzi, gmp i organizacji
- potrzebujesz, by móc osiągnąć swoje cele, podejmij postanowienie, że
zostaniesz ekspertem ds. relacji z innymi. Zawsze traktuj innych lu-
dzi uprzejmie i grzecznie. Okazuj im współczucie. Pamiętaj o złotej
zasadzie: „Czyl1 innym tak, jak chciałbyś, aby czyniono Tobie".
W tej kwestii najprościej kierować się założeniem, że każdą napo-
tkaną osobę należy traktować jal< „klienta wartego milion dolarów".
Odnoś się do innych tak, jak gdyby nie było na świecie ludzi waż niej
szych. Tral<tuj ich tak, jal<by mogli kupić Twoje produkty lub usługi
za okrągły milion dolarów.
Każdego dnia powiniene ś szukać nowych sposobów na udzielanie
innym wsparcia w pracy i życiu osobistym. Takie działania prowadzą
do nagromadzenia ogromnych zasobów pozytywnych uczuć w sto-
sunku do Ciebie - to zaś będzie źródłem korzyści na przestrzeni ko -
lejnych lat.
Otaczaj się odpowiednimi Judim/

I. S porządź listę najważniejszych ludzi, z którymi stykasz się w ży
ciu zawodowym. Opracuj plan, dzięki któremu będziesz mógł
udzielać pomocy każdemu z nich.
2. Przygotuj listę osób, które odgrywają najważniejszą rolę w Twoim
życiu osobistym. Określ, jakiego rodzaju relacje chcesz z nimi
utrzymywać, i co musisz zrobić, aby takie relacje zbudo wa ć.
3. Zidentyfikuj grupy i organizacje działające w Twojej społeczności lo-
kalnej, w któ1ych członkostwo byłoby dla Ciebie najbardziej przy-
datne. Zadzwoń tam już dziś i zgło ś swój udział w najbliższym
spotkaniu .
4. S porządź listę najważniejszych członków Twojej społeczności lo-
kalnej. Opracuj plan na wiązywania z nimi osobistych znajomości.
5. Korzystaj z każdej okazji, by poszerzać sieć swoich kontaktów towa-
rzyskich i zawodowych . Wysyłaj ludziom listy, kartki, faksy ie-maile.
Buduj now e mosty, kie dy to tylko możliwe.
ROZDZIAŁ 16.
Sporządź
plan działania
Wszystkich ludzi sukcesu charakte1yzuje skrupulatność.

Geniusz to sztuka cierpienia nieskończonego bólu [ ... ].
Wszystkie wielkie osiągnięcia sq owocem silnego,
g!ębokiego niemal do bólu, przywiązania
do najdrobniejszego nawet szczegó!u.
- ELBERT H UBBARD
Z
dolność do wyznaczania celów i opracowywania planów działania
to klucz do sukcesu. Nie ma innej umiejętności, która w więk
szym stopniu uła twiałaby wykorzystanie w pełni własnego poten-
cjału we wszystkich sferach działalności.
W dzisiejszych czasach każde osiągnięcie wymaga zajmowania się
wieloma sprawami jednocześnie - każde składa się bowiem z całego
szeregu kroków, które należy podejm ować w ściśle określonej kolej-
noś ci, w przeciwnym razie nie uda się uzyskać żadnych sensownych
rezultatów. Nawet tak prosta czynność jak gotowanie posiłku według
przepisu jest zadaniem złożonym z wielu elementów. Umiejętność
planowania i wykonywania wielu zadań jednocześnie pomoże Ci osi ą
gnąć zdecydowanie więcej , niż osiągają inni ludzie. Zdolność ta ma
kluczowe znaczenie dla Twoich sukcesów.
Wysiłek planistyczny podejmujesz po to, aby przekształcić swój pod-
stawowy cel w uporządkowany, wielozadaniowy projekt, w ramach któ-
rego wyszczególnione zostaną konkretne kroki (z początkiem, środ
kiem i końcem ), a tal<Że tenniny końcowe i pośrednie. Na całe szczęście
umiej ętność tę można zdobyć i doskonalić się w posługiwaniu nią.
Uczyni Cię ona jednym z najskuteczniejszych i najbardziej wpływo

wych ludzi w Twojej firmie lub organizacji. Im częściej będziesz się
w niej ćwiczył, tym skuteczniej będziesz się nią posługiwał.
Formułowanie planu
Tak się szczęśliwie składa, że
w poprzednich rozdziałach zidentyfi-
kowałeś i zgromadziłeś wszystkie niezbędne elementy planu, któ1y
miałby Ci umożliwić osiągnięcie celu lub celów.
1. Dysponujesz jasną i precyzyjną wizją idealnego rezultatu końcowe

go, czyli celu, któ1y jest zgodny z wyznawanymi przez Ciebie warto-
ściami. Wiesz, czego chcesz i dlaczego tego pragniesz.
2. Wypisałeś cele, upoiządkowałeś je według p1i01ytetów i wskazałeś
sens swojego życia .
3. Wyznaczyłeś wskaźniki i standardy, dzięki któ1ym możesz monito-
rować swoje postępy. Określiłeś również terminy końcowe i po-
średnie.
4. Wskazałeśkluczowe przeszkody, tiudności i ograniczenia, które mo-
gą pojawić się
na Twojej drodze do sul<cesu - określiłeś p1i01ytety.
5. Zidentyfikowałeś niezbędną wiedzę i umiejętności, bez któ1ych
nie uda Ci się osiągnąć założonych celów.
6. Upoiządkowałeś te kompetencje według p1i01ytetów i opracowa-
łeś plan poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności z myślą
o osiągnięciu postawionych sobie celów.
7. Zidentyfikowałeś ludzi, giupy i organizacje - zarówno w Twojej
firmie, jak i poza ni ą - któ1ych pomocy i wsparcia będziesz po-
trzebował. Podjąłeś decyzje w sprawie konkretnych kroków, które
podejmiesz w celu pozyskania wsparcia tych ludzi w Twoich dą
żeniach do realizacji wyznaczonych planów.
Przez cały ten czas sporządzałeś pisemne notatki, dzięki któ1ym

dysponujesz teraz mate1iałem i narzędziami niezbędnymi do stwo-
rzenia planu skutecznego działania.
J es teś gotów, aby przystąpić do formułowania planu.
SPORZĄDŹ PLAN DZIAŁANIA 187
Proces planowania jest niezbędny

Czasopismo „Inc." prz eprowadziło pewnego razu badania z udziałem
pięćdziesięciu start-upów. Połowa tych firm przed rozpoczęciem dzia-
łalności poświęciła kilkanaście miesięcy (a czasem nawet więcej) na
opracowanie kompleksowych biznesplanów. Drnga połowa przystąpiła

do działania bez takich dokumentów - po prostu reagowały na ko-
lejne wydarzenia zachodzące w związku z ich codziennym funkcjo-
nowarnem.
Dwa lub trzy lata później badacze ponownie odwiedzili te firmy,
aby uzyskać informacje na temat ich rentowności i innych wskaźników
sukcesu. Na podstawie tych danych sformułowano dość ciekawe
wnioski. Firmy rozpoczynające działalno ść po opracowaniu jasnego,
pisemnego, przemyślanego i szczegółowego biznesplanu odnosiły zde-
cydowanie większe sukcesy i osiągały większe zyski niż te, które podjęły
działalność spontanicznie i nastawiły się na improwizację.
Niemal wszystkie firmy, które rozpoczynały działalność bez precy-
zyjnego biznesplanu i któ1ych założyciele byli „zbyt zajęci", aby przy-
siąść i zająć się szczegółowym planowaniem strategicznym, b01ykały się
z poważnymi kłopotami. Wiele z nich zdążyło już zbankrntować i za-
koikzyć działalność .
Czas jednał< przedstawić najbardziej interesuj ące odk1ycie bada-
czy. O tóż podczas rozmów z założycielami firm zadawali im takie oto
pytanie: „Jal< często wraca Pan/Pani do opracowanych planów stra-
tegicznych w związku z codziennym funkcjonowaniem firmy?".
Niemal wszyscy przedsiębiorcy i przedstawiciele kierownictwa
odpowiadali, że nie zaglądali do swoich planów strategicznych od czasu
ich ukol1czenia. Schowali je wtedy gdzi eś do szuflady i na ogół nie
oglądali ich przez cały rok - aż do momentu, gdy nadchodził czas na
przeprowadzenie kolejnej sesji planowania strategicznego.
Wniosek z tego tal<i, że choć do samego planu wracano raczej rzad -
ko, proces zastanawiania się nad kluczowymi aspektami przyszłej
działalnoś ci miał olbrzymie znaczenie dla sukcesu tych firm.
Planowanie się opłaca

Po skutecznym desancie na plaże Nmmandii generała Dwighta D. Eisen-
howera zapytano o szczegółowy proces planowania, któ1y tę inwazję
poprzedzał. Generał odpowiedział wówczas: „Plany okazały się nie-
przydatne, za to proces planowania był bezcenny" .

Okazuje się, że najważniejszym ze wszystkich początkowych dzia-
ła11, jakie możesz podjąć, jest analizowanie i omawianie kluczowych
elementów skład ających się na biznesplan. Właśnie dlatego Alec
Mackenzie, ekspert w dziedzinie organizacji czasu, stwierdza: „Przy-
czyną każdej porażki jest działanie niepoparte planem".
Sta1y wojskowy al<sjomat mówi, że „nie ma tal<iego planu, któ1y
przet1wałby pie1wszy kontal<t z wrogiem" . Już pie1wszego dnia działal
ności sytuacja zmieni się na tyle, że Twój plan może stać się pod
wieloma względa mi nieaktualny już po l<ilku godzinach. N ajwiększe
znaczenie ma jednał< sam proces planowania. Scott McNealy z firmy
Sun Microsystems stwierdza: „W przypadku start-upów trzeba co trzy
tygodnie formułować wszystkie założenia na nowo".
Podstawa wszystkich wielkich osiągnięć
Wszyscy ludzie sukcesu pracują na podstawie pisemnych planów. Naj -

wspanialsze osiągnięcia ludzkości, od budowy piramid aż po największe
współczesne projekty przemysłowe, można było zrealizować dzięki spi-
sanym i przemyślanym od początku do końca planom - planom,
które pow stały jeszcze przed rozpoczęciem prac.
Okazuje się, że każda minu ta poświęcona na planowanie pozwala
zaoszczęd zić dziesięć minut działania. Każda minuta spędzona na
planowaniu i analizowaniu przyszłych działań pozwoli Ci oszczędzić
czas, pieniądze i energię niezbędną do osiągnięcia oczekiwanych rezul-
tatów. Właś nie dlatego powiada się, że „brak planowania jest równo-
znaczny z planowaniem porażl<i ".
Planowanie pozwala oszczędzić czas i pieniądze

Główną przyczyną porażek jest rozpoczynanie działań niepoprzedzo-
nych procesem planowania. Ludzie, którzy twierdzą, że brakuje im cza -
su, by zajmować się planowaniem, narażają się na niepotrzebne błędy
i wielkie marnotrawstwo czasu, pieniędzy i energii.
Powiada się, że każde początkujące przedsięwzięcie biznesowe to
wyścig z czasem. Od pie1wszego dnia działalności założyciele filmy po-
s zukuj ą sposobów na to, by zarobić więcej, niż trzeba włożyć w samo
utrzymanie się w branży. Jeżeli uda im się opracować właściwy „model
rentowności" i zacząć generować przychody przekraczające koszty, jesz-
cze zanim skończą im si ę pieniądze, firma ma szanse wyj ść na plus
i odnieść sukces. Jeśli jednał< pieniądze sko11czą się, nim fiima nauczy
się generować przychody przekraczające koszty, czeka ją los spadają
cego samolotu - rozbije się i spłonie d oszczętnie.
Przepis na sukces
Przepis na sukces w życiu osobistym i zawodowym, nazywany równi eż
formułą sześciu „P", przedstawia się następująco: „Porządne uPrzednie
Planowanie zaPobiega kiePskim Pral<tykom".
„Porządne uPrzednie Planowanie" przynosi siedem różnych korzyści.
Po pie1wsze proces planowania zmu sza Cię do uporządkowanego
myślenia i iden tyfikacji wszystkich kluczowych spraw, któ1ymi nale-
ży się zająć, jeśli chce się w końcu osiągnąć sukces.
Po d1ugie uważna analiza wszystkich przyszłych działań pozwala Ci
opracować szczegóły tych posunięć, jeszcze zanim je zrealizujesz, dzięki
czemu zaoszczędzisz mnóstwo czasu, pieniędzy i roboczogodzin.
Po trzecie dob1y plan - obszernie omówiony i oceniony - umożli
wia identyfikację błędów i pomyłek, które na późniejszym etapie
mogłyby się okazać katastrofalne w skutkach dla Twojego przedsię
wzięcia. Dob1y plan pozwala Ci zadawać pytania typu: „A co, jeśli ... ?",
na przykład: „Jal<i jest najgorszy możliwy rozwój wypadków, gdyby-
śmy podjęli to konkretne d ziałanie?".
Po czwarte Porządne uPrzednie Planowanie pozwala określić słabe

punkty planu i podjąć działania, które pozwolą te słabości wyelimino-
wać lub zabezpieczyć się przed ich negatywnymi skutkami. Czasem
uda Ci się dostrzec j akiś „katastrofalny błąd", któ1y może doprowa-
dzić do porażki całego przedsięwzięcia . Tylko proces planowania daje
tal<ie możliwości.
Po piąte planowanie pozwala zidentyfikować mocne strony przed-
sięwzięcia oraz potencjalne szanse, któ1ych wykorzystanie pozwoli-
łoby zwiększyć prawdopodobiefotwo odniesienia ostatecznego sukcesu.
Bardzo częs to bywa tak, że do momentu rozpoczęcia procesu planowa-
nia w ogóle nie zdajemy sobie sprawy z istnienia tych mocnych stron,
szans i okazji.
Po szóste planowanie pozwala przeznaczyć czas, pieniądze i wszyst-
l<ie inne zasoby na realizację jednego lub dwóch celów mających
k1ytyczne znaczenie dla powodzenia całego przedsięwzięcia. W sytu-
acji, gdy takiej koncentracji zasobów bralrnje, podejmuje się wielo-
l<ierunkowe działania i w rezultacie niewiele udaje się osiągnąć.
Po siódme proces planowania zaoszczędzi Ci całych godzin, tygo-
dni, a czasem nawet miesięcy niejasności, błędów oraz marnotraw-
stwa pi eniędzy i energii.
Stąd tam n ie do trzesz

W wielu przypadkach proces uważnego planowania i prowadzenia
analiz pozwala ustalić, że osiągnięcie danego celu jest niemożliwe ze
względu na bieżące okoliczności lub brak niezbędnego czasu czy in-
nych zasobów. Niel<iedy bywa tal<, że najlepszym interesem w całej
Twojej ka1ierze zawodowej jest ten, z którego zrezygnowałeś.
Jakiś czas temu pracowałem dla zamożnego człowieka, któ1y
udzielił mi pewnej bardzo wartościowej rady: „Zawsze łatwiej jest się
w coś zaangażować, niż z czegoś wyplątać". Nauczył mnie również,
że myśleć należy, jeszcze zanim zaangażuje się w coś ludzi i inne za -
soby - a nie potem.
Jakże ważna dyscyplina

Planowanie jest dyscypliną i umiejętnością, jest również nawykiem
i kompetencją. W związku z powyższym planowanie to coś, czego
można się nauczyć i w czym można się doskonalić poprzez ćwiczenia.
To łatwiejsze, niż Ci się wydaje.
Sporządi listę wszystkich zadań i działań

Najprostszy plan to lista wszystkich działal1, które musisz podejmować
od początku do kol1ca prac, by osiągnąć konkretny cel. Aby zacząć pro-
ces planowania, weź do ręki kartkę papiem i sporządź listę wszystkich
możliwych zadal1, które musisz wykonać, aby osiągnąć swoje cele.
Kiedy przyjdzie Ci do głowy coś nowego, po prostu dodaj to do li-
sty. Nieustannie ją przeglądaj i we1yfikuj zamieszczone na niej pozycje
- pamiętaj, że przez cały czas będą pojawiać się różne nowe infor-
macje. Lista ta stanie się planem budowy Twojego „domu marzel1",
idealnego celu lub rezultatu.
Nadaj priorytety, określ kolejność
Nadaj poszczególnym pozycjom odpowiednie p1io1ytety i uszereguj te

działania w porządku chronologicznym. Podziel zadania na ważne
i mniej ważne. Ułóż je od najważniejszego do najmniej istotnego.
Uszereguj listę również w porządku chronologicznym - określ,
które zadanie należy wykonać najpie1w, a które w dalszej kolejności.
Często bywa tak, że pewnych zadal1 nie można zakol1czyć, dopóki
coś innego nie zostanie wykonane. Może się także okazać, że jedno
z zadal1 b ędzie „wąskim gardłem" całego procesu.
Zidentyfikuj czynnik ograniczający

Z perspektywy planowania powodzenie całego przedsięwzięcia zależy
często od osiągnięcia konkretnego celu stanowiącego jeden z elementów
planu. Może to być na przykład ulrnl1czenie budowy nowego biurowca,
sklepu lub fab1yki. Może to być te1minowe dostarczenie pie1wszego
gotowego produl<tu, pie1wszy przypadek wyświadczenia usługi lub
osiągnięcie wyznaczonego celu sprzedażowego. Może to być zatmdnie-
nie właściwego człowieka na kluczowym stanowisku. Proces planowa-

nia pozwala zidentyfikować najważniejsze elementy planu i przeznaczyć
większość czasu i energii na realizację zadań, które mają pie1wszo-
planowe znaczenie dla ostatecznego sukcesu całego przedsięwzięcia.
Na początku spodziewaj się porażek

W momencie powstania żaden plan nie jest doskonały. Większość pla-
nów zakładających realizację jakiegoś zupełnie nowego pomysłu będzie
początkowo przynosić kolejne porażki. To zupełnie nmmalne zjawisko.
Podstawowe znaczenie dla sukcesu ma, jal< się okazuje, umiejętność
al<ceptowania info1macji zwrotnej i wprowadzania poprawek w przyję
tym planie działania.
Nieustannie zadawaj sobie pytanie: „Co się sprawdza, a co nie?".
Bardziej koncentmj się na tym, co się udaje, a nie na tym, kto ma rację.
Pamiętaj, że gdy coś się nie powiedzie, powinieneś się rozluźnić,
wziąć głęboki oddech i przystąpić do we1yfikacji swojego planu.
Skoncentruj się na rozwiązaniu
Kiedy staniesz w obliczu problemu, podejmij postanowienie, że będziesz

szukać jego rozwiązania. Powinieneś spodziewać się różnych trudno-
ści, stanowią one typowy element każdego procesu - poweźmij zatem
świadomą decyzję, że będziesz skutecznie na te trudno ści reagował.
Jeżeli nie uda Ci się osiągnąć założonych celów zgodnie z planem,
poszukaj odpowiedzi na pytania: „Na czym polega problem? Co jeszcze
może być problemem? Jakie rozwiązania widzę? Czy są jeszcze jakieś
inne rozwiązania? Co możemy teraz zrobi ć? Jakie działanie podjąć
w pie1wszej kolejności?" .
Może Ci się wydawać, że odkąd podjąłeś starania na rzecz osią
gnięcia nowego celu, nieustannie zmagasz się z problemami, trudno -
ściami i chwilowymi porażkami. To zupełni e naturalne i nie powinno
nikogo dziwić. Rozpoczęcie nowego przed sięwzięcia i doprowadzenie
do ostatecznego sukcesu wymaga wielkiego wysiłku. Taką cenę trze-
ba jednak zapłacić, jeśli chce się osiągnąć wyznaczone cele.
Myśl na papierze
Zawsze myśl na papierze. Przez cały czas tlwania procem planowa-
nia musisz sporządzać kolejne listy. Regularnie we1yfikuj swój plan
i nie przestawaj poprawiać go, dopóki nie będzie doskonały.
Pamiętaj, że planowanie to umiejętność, a to oznacza, że możesz się
tego nauczyć. Umiejętność myślenia, planowania, organizowania i roz-
poczynania dziala11 zapewni Ci w końcu miejsce w gmpie 10 procent
najlepszych ludzi w Twojej branży. Pamiętaj jednak, że to wymaga
czasu.
Jednym ze sposobów „myślenia na papierze" jest stworzenie ar-
kusza planowania projektu, któ1y ułatwia osiągnięcie wielozadanio-
wego celu. W ten sposób powstaje wizualny obraz Twojego celu oraz
kroków niezbędnych do jego osiągnięcia. Metoda ta pomaga określić
silne i słabe punkty procesu planowania.
Model procesu planowania

Na etapie planowania wypisz wzdłuż górnej krawędzi strony liczbę dni,
tygodni czy miesięcy, które Twoim zdaniem pochłonie realizacja pro-
jektu. Jeżeli pracujesz nad dwunastomiesięcznym projektem lub celem,
sporządź li stę dwunastu miesięcy - rozpoczynając od dzisiejszego
dnia. W ten sposób utworzysz oś czasu Twojego projektu.
W lewej kolumnie umieść li s tę wszystkich zadań, które musisz
wykonać. Ułóż je w odpowiedniej kolejności. Od czego musisz zacząć?
Jal<ie zadanie podejmiesz w dmgiej kolejności? I tal< dalej.
W prawym dolnym narożniku arkusza napisz, jal< ma wyglądać
idealny rezultat Twoich działań. Im precyzyjniej sformułuj esz swój
cel, tym łatwiej będzie Ci go osiągnąć.
Wyk01zystaj poziome linie do oznaczania czam niezbędnego na wy-
konanie poszczególnych zad ań od początku do końca. Niektóre z tych
zadań możesz wykonywać jednocześnie, inne będą natomiast wyma-
gać wcześniejszego podjęcia innych działań. Pewne zadania będą miały
wysoki p1i01ytet, a inne znacznie niższy. Dzięki arkuszowi planowa-
nia projektu możesz jamo i precyzyjnie rozpisać cały swój cel.
Zbierz swój zespól

W proces planowania nal eży zaangażować wszys tkie osoby odpowie-
dzialne za realizację przynajmniej części planu. Wiele osób popełnia
błąd polegający na przyjęciu założenia, że dane zadanie można wykonać
łatwo i w krótkim czasie. Potem przychodzi szok związany z fal<tem,

że to samo zadanie, które wydawało si ę łatwe i proste, wymaga kilku
miesięcy pracy. Tego rodzaju ograniczenie czasowe dotyczące l<lu-
czowego elementu Twojego planu może zmusić Cię do jego całkowi
tej we1yfikacji.
Jeden z moich menedżerów postanowił kiedyś' rozesłać wszys t-
kim klientom newsletter z informacjami o nowym przedsięwzięciu
realizowanym w naszej fi nnie. Wezwał projektanta i powiedział mu,
że potrzebuje gotowy mateliał na koniec tygodnia.
Bardzo się zdziwił, kiedy usłyszał, że przygotowanie profesjonal-
nie napi sanego, zaprojektowanego i wyprodukowanego newslettera
zajmuje od sześciu do oś'lniu tygodni, a jego koszt przekracza 2 tysiące
dolarów. Cały pomysł natychmiast trafił do kosza.
Kiedy rozpoczynasz proces planowania, Twoim najpoważniejszym
zadaniem jest poprawna identyfikacja kolejnych zadań i czasu nie-
zbędnego na ich wykonanie. Niekiedy należy być optylni stą, są jednak
również takie sytuacje, kiedy trzeba bezwzględnie wykazać się reali-
zmem - do takich sytuacji należy proces planowania i osiągania
celów. Na każdym etapie procesu planowania musisz być ze sobą ab -
solutnie szcze1y. Pod żadnym pozorem nie możesz zdawać się na łut
szczęścia albo liczyć na to, że prawa natrny na chwilę przestaną
obowiązywać specjalnie dla Ciebie.
Wskaż potencjalne „ wąskie gardło"

W procesie planowania bywa zazwyczaj tal<, że najpie1w musisz roz-
wiązać jeden problem, aby móc w ogóle przystąpić do usuwania innych,
drobniejszych tmdnoś'ci. Zanim zrealizujesz dmgorzędne zalnierzenia,
najczęściej musisz osiągnąć j akiś' jeden główny cel. To samo dotyczy
poszczególnych elementów planu - zawsze znajdzie się jeden element
o znaczeniu kiytycznym dla powodzenia całego przedsięwzięcia.
Wiele film zaczyna działalność po dopracowaniu wszystkich szcze-

gółów za wyjątkiem profesjonalnego procesu sprzedaży - a ten jest
przecież niezbędny dla osiągania przychodów. Firma rozpoczyna pro-
ces planowania strategicznego, wynajmuje przestrzeń bimową, kupuje
meble, instaluje kompute1y i inny sprzęt potrzebny do wytwarzania ofe-
rowanych produktów i świadczenia usług, zatmdnia pracowników ad -
ministracyjnych, zaczyna prowadzić księgowość i inwestuje w reklamę.
Problem w tym, że nikt nie pomyślał o najwyższej jakości procesie
sprzedaży - za kilka miesięcy, a może nawet tygodni, skończą się pie-
niądze i fama przestanie funkcjonować. W dużej mierze to właśnie ten
czynnik zadecydował o tym, że sukces dot-comów zamienił się w ich
wielką porażkę.
Wyznacz krytyczne wyniki

Jakie wyniki musisz uzyskać na każdym etapie całego procesu, aby
osiągnąć końcowy cel? Jak możesz je zaplanować, jakie nadasz im p1io-
1ytety, jak zadbasz o to, aby zostały osiągnięte w terminie? Jal<i masz
plan awa1yjny na wypadek, gdyby coś się nie powiodło? Co zrobisz,
jeśli okaże się, że osi ągnięcie najważniejszych celów pośrednich jest
bardziej czasochłonne i kosztowne, niż zaldadałeś? Czy masz jal<iś
alternatywny scena1iusz? Być może słyszałeś kiedyś następujące słowa:
„Wiell<ie życie nie powinno zależeć od jednej nadziei, podobnie jak
wielki statek nie powinien cumować na jednej cumie".
Planowanie to klucz do sukcesu

Już sam al<t planowania usprawnia proces dążenia do osiągnięcia celów.
Im częściej i bardziej uważnie planujesz swoje przyszłe przedsięwzięcia,
tym większą biegłość osiągasz w procesie planowania. Im lepiej radzisz
sobie z planowaniem, tym więcej pomysłów pojawia się w Twojej
głowie i tym więcej nowych możliwości przyciągasz - dzięki temu
możesz planować i osiągać większe cele.
Umiejętność decydowania o tym, czego dokładnie chcesz, spisania
tego, zaplanowania, a nas tępnie wykonania planu to klucz do wysokiej
skuteczności i znakomitych osiągnięć. To wszystko umiejętności, któ-

re możesz nabyć i opanować. W bardzo krótkim czasie możesz całkowi
cie odmienić swoje życie zawodowe, podwoić przychody lub rentow-
ność firmy, osiągnąć cele i w pełni wykorzystać swój potencjał.
Sporządi plan działania
I. Sporządź listę wszystkich działań, które będziesz musiał podjąć,

chcąc osiągnąć swój cel. Uważaj, żeby
niczego nie pominąć.
2. Uporządkuj tę listę według priorytetów. Które zadanie jest naj-
ważniejsze? Które jest drugie pod względem znaczenia?
3. Ułóż swoją listę chronologicznie. Co musisz zrobić, zanim bę

dziesz mógł przystąpić do innych działań?
4. Ustal, ile czasu i pieniędzy będziesz potrzebować na osiągnięcie
danego celu lub wykonanie jakiegoś zadania. Czy dysponujesz
niezbędnym czasem i innymi zasobami?
5. Regularnie weryfikuj swój plan - zwłaszcza wówczas, gdy
otrzymasz nowe informacje lub gdy sprawy nie układają s ię tak,
jak zakładałeś. Bądź przygotowany na konieczność wprowadzenia
pewnych zmian .
ROZDZIAŁ 17.
Mądrze organizuj
/O
swo1 czas
Czas przecieka nam przez palce jak ziarenka piasku.
Czas uplywa raz na zawsze. Ci, którzy korzystajq
z niego mqdrze, zostanq nagrodzeni wartościowym,
produktywnym i satysfakcjonujqcym życiem.
- R O BIN SHARMA
by osiągnąć wszystkie swoje cele i zostać tym, kim możesz zo-

A stać, musisz przejąć kontrol ę nad swoim czasem. Psychologowie
zgadzają się co do tego, że „poczucie kontroli" stanowi konieczny warn-
nek szczęścia, pewności siebie, siły i ogólnego dobrego samopoczucia.
Poczucie kontroli daje tylko i wyłącznie doskonała organizacja czasu.
Organizacja czasu to na szczęście umiejętność, a więc można ją
opanować dokładnie tak samo jak wszystkie inne umiejętności. Bez
względu na to, jak niezorganizowany byłeś dotychczas i jak często zda -
rzało Ci się odkładać sprawy na później lub angażować się w działa
nia o niewielkiej warto ści, zawsze możesz si ę zmienić. Możesz zostać
jednym z najbardziej wydajnych, skutecznych i produktywnych ludzi
w swojej dziedzinie - wys tarczy, że dowiesz się, jak inni zdołali
przekształcić niejasność w ja sność i jal< przeszli od frns tracji w stan
pełnej koncentracji. Ćwicz nieustannie, a trafi sz do grona najbardziej
ukiernnkowanych na wyniki ludzi w swojej dziedzinie.
Wybory i decyzje
Skoro na awersie monety sukcesu znajduje się umiejętność wyznacza-
nia sobie jasnych i precyzyjnych celów, na jej rewers powinna tra fić
umiejętność zorganizowania swojego życia i skupienia się na najważ

niejszych zadaniach, jakie masz do wykonania każdego dnia. Twoje
dotychczasowe życie jest owocem poszczególnych wyborów i decyzji.
Żeby je w jakikolwiek sposób zmienić lub ulepszyć, musisz dokonać
nowych wyborów i podjąć nowe decyzje, które będą lepiej odpowia-
dać temu, kim naprawdę jesteś i czego chcesz.
Punktem wyjścia do lepszej organizacji czasu jest zatem wyzna-
czenie odpowiednich celów oraz uporządkowanie ich według ważności
i wartości. W absolutnie każdej chwili powinieneś mieć niezachwianą
pewność i jasność co do tego, co akurat jest dla Ciebie najważniejsze.
W pewnych sytuacjach będzie to cel biznesowy, finansowy lub zwią
zany z rozwojem ka1ie1y zawodowej. Kiedy indziej najważniejszy może
być cel powiązany z życiem rodzinnym lub relacjami z innymi ludźmi.
Przy jeszcze innej okazji możesz koncentrować się na swoim zdrowiu
bądź kondycji fizycznej. Za każdym razem musisz zachowywać się
jak strzelec wyborowy, któ1y bierze na cel to, co ma w danej chwili
najwyższy p1i01ytet - upewnij się, że Twoje działania nie przypominają
postępowania osoby obsługującej karabin maszynowy, strzelającej
na ośl ep i starającej się dosięgnąć jak najwięcej celów j ednocześnie.
To, co sluszne
Peter Ouspensky, metafizyk i filozof, został pewnego razu zapytany
przez studenta: „Skąd mam wiedzieć, co powinienem zrobić w danej
sytuacji?".
Ouspensky odpowiedział: „Powiedz mi, co jest twoim celem, a po-
wiem ci, co powini eneś zrobić" .
To bardzo ważne spostrzeżenie. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, co
jest dobre lub złe, mniej lub bardziej ważne albo ma mniejszy lub
większy p1i01ytet, musisz najpie1w wyznaczyć cel, do którego dążysz
w danej sytuacji. Dopiero potem możesz podzielić swoje czynnoś ci na
działania „A" i działania „B".
Działanie „A" zbliża Cię do Twojego celu - im szybciej i w bar-
dziej bezpośredni sposób, tym lepiej. Działanie „B" nie przybliża Cię
do osiągnięcia celu, któ1y ma dla Ciebie duże znaczenie.
MĄDRZE ORGANIZUJ SWÓJ CZAS 199
Znaczenie inteligencji
Instytut Gallupa prowadził badania z udziałem tysięcy kobiet i męż
czyzn - celem było znalezienie podstawowych źródeł sukcesów w życiu
osobistym i zawodowym. Wśród udzielanych odpowiedzi nieustannie
przewijały si ę wzmianki o znaczeniu ,,inteligencji". Kiedy badacze
prosili ankietowanych o zdefiniowanie owej „inteligencji", otrzymy-
wali bardzo ciekawe odpowiedzi. Inteligencji wcale nie postrzegano
przez p1yzmat wysokiego IQ czy dob1ych ocen w szkole. Większość
badanych mówiła o inteligencji w kontekście „sposobu działania" .
Oznacza to, że jes teś inteligentny, jeśli inteligentnie działasz. Jeżeli
działa sz nieinteligentnie, jesteś nieinteligentny - nawet najlepsze
oceny z czasów szkolnych nie mają zatem żadnego znaczenia, po-
dobnie jak uzyskane tytuły naukowe.
Na czym więc polega ten inteligentny sposób działania? Do kategmii
działań inteligentnych zaliczyć należy wszelkie kroki, które zbliżają
Cię do osiągnięcia wyznaczonych celów. Za każdym razem, gdy robisz
coś, co przybliża Cię do Twojego celu, d ziałasz inteligentnie. Działa
niem nieinteligentnym jes t z kolei każd e działanie, które nie przybli-
ża C i ę do Twoich celów lub - co gorsza - oddala C ię od nich .
Powiedzmy to wprost: głupotą jest podejmowanie jal<ichkolwiek
działań, które nie zbliżają Ci ę do osiągnięcia tego, czego pragniesz.
Na świecie roi się od ludzi zachowujących się głupio na co dzień i zupeł
nie niezdających sobie sprawy, jal< negatywny wpływ ma to na ich życie.
Wyznacz swoje długoterminowe cele

Pod s tawąorganizacji czasu jest jasność. Znajdź chwilę, by usiąść nad
kartką papiem i wypisać wszystko, co c hciałbyś osiągnąć w poszcze-
gólnych obszarach swojego życia. To Ty wyznaczasz najważniejsze
długoterminowe cele związane z sukcesem finansowym, w życiu ro-
dzinnym czy stanem zdrowia bądź kondycją fizyczną. Kiedy już wy-
znaczysz sobie jasne i precyzyjne cele, możesz wrócić do teraźniejszości
i zaplanować każdą minutę i godzinę wszystl<ich kolejnych dni w taki
sposób, aby osiągnąć to, co tylko w danym czasie da się osiągnąć.
Zacznij od listy
Podstawowym narzędziem organizacji czasu jest lista uporządkowa
na według p1i01ytetów. To na jej podstawie będziesz cały czas sterował
swoim zachowaniem. Tak naprawdę nie możesz bowiem organizować
czasu - możesz tylko organizować samego siebie. Właśnie dlatego za-
rządzanie czasem wymaga samodyscypliny, samokontroli i opanowa-
nia. Musisz podejmować najlepsze decyzje i dokonywać najlepszych
wyborów, k tóre sprzyjałyby podnoszeniu jakości Twojego życia oso-
bistego i zawodowego. Potem musisz już tylko realizować te decyzje
w pral<tyce.
Zaplanuj swoje życie, sporządzając listę długo-, średnio- i krótkoter-
minowych celów. Na początku każdego miesiąca powinieneś przy-
gotować listę celów, które chciałbyś w danym okresie osiągnąć. Spo-
rządź spis wszystkich działań składających się na wielozadaniowy
projekt, a następnie uporządkuj umieszczone w nim punkty według
ich ważności oraz w porządku chronologicznym.
Planuj z wyprzedzeniem
Już dziś zacznij planować
z wyprzedzeniem każdy tydzień - najle -
piej gdybyś robił
to w niedzielę. Z wyprzedzeniem powiniene ś pla-
nować również kolejne dni - najwygodniej robić to wieczorem po-
przedniego dnia.
Jeżeli wieczorem sporządzi sz listę wszystkich działań, które musisz
podjąć następnego dnia, Twoja podświadomość będzie się nimi zaj -
mować przez całą noc. Rano obudzisz się z nowymi pomysłami i prze-
myśleniami, które pomogą Ci wykonać wszystkie zadania z listy.
Formułując plany na piślnie, aktywujesz Prawo Przyciągania. Zaczniesz
przyciągać do swojego życia ludzi, możliwości i zasoby potrzebne do
osiągnięcia wyznaczonych celów oraz jak najlepszego wykonania za -
planowanych zadań.
MĄDRZE ORGANIZUJ SWÓJ CZAS I 201
Oddziel sprawy pilne od istotnych

Jeżeli zależyCi na dobrej organizacji czasu, musisz oddzielić sprawy pil-
ne od istotnych. Zadania pilne to te związane z istnieniem pewnych
zewnętrznych czynników i wymagai'1. Musisz zająć się nimi natych-
miast. Większość ludzi poświęca znaczną część dnia na reagowanie

na takie właśnie pilne zadania, które przybierają formę telefonów,
„prze1ywników'', sytuacji awa1yjnych oraz oczekiwań formułowa
nych przez szefa lub klientów.
Zadania ważne to natomiast te, które mogą w największym stop-
niu wspomóc Cię w urzeczywistnianiu długoterminowych zamierzeń.
Przykładami takich zadań są: planowanie, organizowanie, analizo-
wanie, badanie zachowań i potrzeb klientów, a tal<Że wyznaczanie p1io-
1y tetów jeszcze przed podjęciem określonych działań.
W tym miejscu należy wspomnieć również o zadaniach pilnych,
ale nieistotnych, talach jal< odbieranie telefonu czy rozmowa ze współ
pracownil<iem, któ1y chce sobie pogadać. To normalne czynności, które
często wykonujemy w trakcie pracy, w związku z czym czasami trndno
je odróżnić od zadań faktycznie związanych z pracą. Różnica polega
na tym, że w odróżnieniu od pracy działania tego typu nie dają efektów.
Możesz zajmować się wieloma pilnymi, ale nieistotnymi sprawami, nie
wnosząc przy tym żadnego wkładu w funkcjonowanie swojej firmy.
Czwarta kategmia zadań obejmuje zadania, które nie są ani pilne,
ani istotne. Przykładem niech będzie tu czytanie gazety lub wyjście
na lunch. Tego rodzaju działania istotnie szkodzą Twojej ka1ierze zawo-
dowej, ponieważ pochłaniają cenny czas - m ógłbyś ten czas wyko-
rzystać na osiąganie wyników, za które Ci się płaci i od któ1ych zale-
ży cała Twoja przyszłość.
Pamiętaj o konsekwencjach
Najważniejszym wyznacznil<iem wartości danego działania lub zadania
są „konsekwencje". Zadanie wartościowe i istotne zawsze pociąga za so-
bą poważne konsekwencje - zarówno wtedy, l<iedy zostanie wykonane,
jak i w tedy, gdy zostanie zlekceważone. Im bardziej istotne są poten-
cjalne konsekwencje danego działania, tym większe jest jego znaczenie.
Zadanie niemające większych lub wręcz żadnych konsekwencji jest

z definicji mało istotne. Jeżeli chcesz mądrze organizować sobie czas,
powinieneś go jak najwięcej poświęcać na zadania, które mogą mieć
poważne konsekwencje dla Twojego życia osobistego i zawodowego.
Zastosuj regułę 80/20

Po sporządzeniu listy zadal1 na nadchodzący dziel1 zwe1yfikuj ją, sto-
suj ąc regułę 80/2 0.
Zgodnie z regułą 80/20 20 procent Twoich działań przełoży si ę na
80 procent generowanej wartości. Zakładając, że na Twojej liście znala-
zło się dziesięć zad ań, możesz przyjąć, że dwa z nich będą warte wię
cej niż pozostałych osiem. Dwa spośród dzi esięciu m ogą potencjalnie
wywołać bardziej znaczące konsekwencje niż pozostałe osiem razem
wziętych.
Niewykluczone, że czasami stosunek ten sięgnie wartości 90/10.
Czasami jedno zadanie z listy obejmującej dziesięć pozycji okaże się bar-
dziej wartościowe niż wszystkie inne zadania łącznie. Problem polega
na tym, że to właśnie to zadanie będziesz najbardziej skłonny odkładać
na później.
Ćwicz kreatywne odkładanie spraw na później

Kiedy już zidentyfikujesz 20 procent najważniejszych zada!1, w stosun-
ku do pozostałych możesz zacząć praktykować „kreatywne odkładanie
ich na później " . Nie możesz zrobi ć wszystkiego naraz, coś będziesz
musiał zatem odłożyć na potem. Pojawia się tu tylko jedno pytanie:
które z zaplanowanych zadań powinieneś przesunąć w czasie?
Odpowiedź jest prosta. Powinieneś odłożyć na później te 80 procent
zadań, które w najmniejszym stopniu przyczynią się do osiągnięcia
Twoich celów i założonych wyników. Skoncentiuj cały swój czas i ener-
gię na tych dwóch d ziałani ach, które pozwolą Ci osiągnąć najwięcej.
J(orzystaj z m etody ABCDE

ABCDE to kolejna metoda wyznaczania plimytetów. Zakłada ona, że
przed podjęciem działań we1yfikujesz swoją listę zadań i przy każ
dym z nich stawiasz li terę A, B, C, D lub E. Już samo wykonanie tego
ćwiczenia i przemyślenie poszczególnych zadań pozwoli Ci istotnie
zwiększyć efektywność i skuteczność późniejszego działania.
1. Zadanie typu A oceniasz jako bardzo istotne. Jego wykonanie lub

niewykonanie niesie ze sobą poważne konsekwencje. Bez względu
na to, czy je wykonasz, czy nie, będzie miało olbrzymi wpływ na
Twoje wyniki oraz ostateczny sukces.
Jeżeli wyznaczyłeś większą liczbę zadaf1 typu A, możesz upo-
rządkować je według ważności, nadając im oznaczenia A-1, A-2,
A-3 itd. Po wykonaniu tego ćwiczenia wskaż zadanie A-1 i skon-
centrnj całą swoją energię na jego wykonaniu - na inne sprawy
przyjdzie czas później.
2. Zadanie typu B to coś, czym powinieneś się zająć. Jego wykonanie
lub niewykonanie powoduje ulniarkowane skutki. Przykładalni
takich działań są: rozmowa telefoniczna z przyjacielem, wspólny
lunch ze współpracownikalni lub sprawdzenie skrzynki pocztowej.
Wykonanie lub niewykonanie tych zadań może spowodować pewne
utrndnienia, konsekwencje takiego zdarzenia nie będą jednak
poważne.
3. Zadanie typu C miło byłoby wykonać, nie spowoduje ono jednak
żadnych konsekwencji. Zadaniami typu C są: wypicie kolejnego
kubka kawy, pogawędka ze współpracownikiem, lektura gazety
czy zakupy w ciągu dnia. Bez względu na to, czy podejlniesz te dzia -
łania, czy nie, nie wywołają one żadnych konsekwencji dla Twojego
życia osobistego lub zawodowego.
Pamiętaj o jednej zasadzie: nigdy nie zaczynaj zadania typu B,
jeżeli masz do skończenia zadanie typu A. Nigdy nie zaczynaj za-
dania typu C, dopóki czeka na Ciebie zadanie typu B. Przez cały
dzień koncentrnj się na zadaniach typu A.
4. Zadanie typu D może sz przekazać do wykonania komuś innemu,
kto pracuje za mniej, niż Ty otrzymujesz lub chciałbyś otrzymywać.
Powinieneś delegować wszystkie zadania, które mogą zostać oddane

innym, ponieważ dzięki temu zyskasz więcej czasu na realizację
spraw typu A - zadal1, które wymagaj ą najwięcej pracy i które
mają największy wpływ na Twoje szczęście i sukces w życiu za-
wodowym bądź osobistym.
5. Zadania typu E możesz całkowicie wyelimi nować. To na przykład
zadania stare, które nie mają już żadnego znaczenia dla osiągnię
cia Twoich najważniejszych celów. Większa część działal1 podej-
mowanych przez Ciebie w ciągu dnia może zostać pominięta bez
żadnych negatywnych konsekwencji.
Prawo wykluczonej alternatywy

Pamiętaj, że zawsze masz wybór. W każdej minucie i w każdej godzinie
podejmujesz kolejne decyzje dotyczące tego, co będziesz robił. Tym
samym decydujesz również, czego robił nie będziesz - w ten sposób
kształtuje się całe Twoje życie. Zgodnie z prawem wykluczonej alter-
natywy podjęcie jednego działania oznacza niepodjęcie innego.
Kiedy zaczynasz wykonywać jakieś zadanie, świadomie lub nie
rezygnujesz z zajęcia się inną sprawą, której w danym momencie mógł
byś poświęcić c:zas. Umiejętność mądrego wyb01u rzeczy, któ1ymi zaj-
miesz się w pie1wszej, dmgiej i trzeciej kolejności, ma wpływ na całe
Twoje życie.
Wybieraj zawsze najbardziej wartościowe zadania

Wysoko opłacani ludzie sukcesu zazwyczaj nie są bardziej inteligent-
ni ani lepiej wyksz tałceni niż ludzie, którzy mało zarabiają i dla któ-
1ych sukces to coś zupełnie obcego. Podstawowa różnica między nimi
polega na tym, że ludzie sukcesu pracują zawsze nad najbardziej
wartościowymi zadaniami, a ludzie nieodnoszący sukcesów marnują
czas, zajmując się błahostkami. Pamiętaj, że zawsze masz wybór.
Możesz wybierać, co chcesz robić częściej, a co będziesz robić rza-
dziej. Twoje decyzje przełożą się na Twój los.
Ćwicz pojedyncze wykonywanie zadań

Pojedyncze wykonywanie zadań to jedna z najpotężniejszych technik
związanych z organizacją czasu i kierowaniem życiem osobistym. Opie-
ra się ona na założeniu, że z chwilą wyznaczenia zadania typu A-1
zaczynasz nad nim pracować i koncentmjesz się wyłącznie na nim
dopóty, dopóki nie zostanie ono w pełni ukończone. Narzuć sobie dys -
cyplinę i nie pozwól, by cokolwiek odwróciło Twoją uwagę od naj -
ważniejszego zadania.
Kiedy poczujesz, że zaczynasz tracić koncentrację albo odczuwasz
pokusę zrobienia sobie prze1wy czy też odłożenia danego zadania na
później, zmotywuj się do pracy, powtarzając sobie: „Wracam do pracy!
Wracam do pracy! Wracam do pracy!". Pomoże Ci to przystąpić do
wykonywania zadania z nową energią i doprowadzić je do szczęśli
wego zalrnńczenia.
Thomas Edison napisał kiedyś: „Żadnej innej cesze nie zawdzięczam
swojego sukcesu w tal< dużym stopniu jal< umiejętności nieustannej
i nieprze1wanej pracy nad jedną rzeczą". Bierz z niego przykła d .
Wyznaczaj partie czasu

Zaplanuj swój dzień z wyprzedzeniem i podziel go na trzydziesto-,
sześćdziesięcio - i dziewięćdziesięciominutowe
partie nieprze1wanej
pracy nad najważniejszym zadaniem, projektem lub raportem. Tego ro-
dzaju partie czasu możesz wyznaczać sobie również w niektóre wieczmy
i weekendy. Pamiętaj przy tym, że wszystkie zadania istotne, mające
poważne konsekwencje, wymagaj ą większych partii czasu - czasu
poświęconego na nieprze1waną pracę nad tym jednym zadaniem.
Earl Nightingale powiedział niegdyś: „Wszystkie wielkie osi ą
gnięcia ludzkości poprzedzał okres, często wieloletni, skoncentrowa -
nych wysiłków".
Nie spuszczaj swojego celu z oczu

Codziennie przed rozpoczęciem pracy, a potem przez cały dzień, po-
winieneś zadawać sobie pięć pytań, na które koniecznie musisz zna-
leźć odpowiedź.
Pie1wsze pytanie bizmi: „Za co mi płacą?". Po co zostałeś zatrndnio-

ny? Czego się od Ciebie oczekuje? Wyobraź sobie, że szef nieustannie
zadaje Ci pytanie: „Za co Ci płacimy?''. Co byś mu odpowiedział?
Zmtałeś zatrndniony po to, żebyś osi ągał konkretne wyniki, które
mają dla Twojej firmy wymi erną wartość finansową. Pamiętaj rów-
nież, że 20 procent uzyskanych przez Ciebie wyników przekłada się
na 80 procent całej generowanej wartości. Musisz z absolutną precy-
zją określi ć, za co Ci się płaci, a następnie przez cały dzień poświęcać
pełną uwagę tym zadaniom, które mają największą wartość dla Twojej
firmy lub organizacji.
Skoncentruj się na działaniach generujących

jak najwyższą wartość
Drngie pytanie, które powinieneś zadawać sobie przez cały dzień, brzmi:
„Które z podejmowanych przeze mnie działań genernją najwyższą
wartość?". Chodzi o czynności, przy któ1ych wykonywaniu w naj -
większym stopniu wykorzystujesz swoje zdolności, kompetencje, do-
świadczenie i umiejętności, w szczególności zaś o te związane z Twoją
firmą, organizacją lub ka1ierą zawodową. Czy wiesz już, o jakich
działaniach mowa?
Jeżeli nie masz pewności, jak należałoby odpowiedzieć na to py-
tanie, porozmawiaj na ten temat z szefem. Zapytaj go, które z podejmo-
wanych przez Ciebie działań genernją jego zdaniem najwyższą wartość.
Bez względu na to, jal<ą odpowiedź otrzymasz, przez cały dzień kon-
centrnj się na pracy nad tymi wskazanymi działaniami.
Skup się na kluczowych obszarach wynikowych

n-zecie pytanie, które powinieneś zadawać sobie przez cały dzie!1, brzmi
następująco : „Które z moich obszarów wynikowych mają charakter
kluczowy?". Jak już wspominałem, kluczowe obsza1y wynikowe obej-

mują te zadania, które koniecznie musisz zrealizować możliwie naj -
lepiej, ponieważ w przeciwnym razie nie uda Ci się osiągnąć rezul-
tatów najważniejszych dla Twojej pracy. To właśnie od kluczowych
obszarów wynikowych w dużej mierze zależy, czy w życiu zawodo-
wym odniesiesz sul<ces, czy poniesiesz porażkę.
Powinieneś z dużą precyzją zdefiniować wszystkie takie zadania
i skoncentrować się nie tylko na ich jak najlepszym wykonywaniu,
lecz również na tym, aby w poszczególnych kluczowych obszarach
wynikowych z każdym dniem radzi ć sobie coraz lepiej. Pamiętaj, że
umiejętność najsłabiej rozwinięta wyznacza górny pułap wykorzy-
stania Twoich możliwości. Nie pozwól, by niedociągnięcia w jednym
z obszarów uniemożliwiały Ci wykonanie kroku naprzód - szcze-
gólnie jeś'li w tym obszarze możesz się dalej rozwijać.
Zrób coś istotnego!
A oto czwarte pytanie, które powinieneś zadawać sobie na co dzień:

„Co mogę zrobić tylko ja, co - zrobione dobrze - przyniosłoby mo-
jej firmie naprawdę istotne korzyści?".
To jedno z najtrafniejszych pytań, jal<ie można sobie zadać, żeby
zmotywować się do koncentracji na wyznaczonym celu. Co tylko Ty
możesz robić, co znajdzie największe pozytywne przełożenie na rozwój
Twojej kalie1y zawodowej? Jeżeli nie jesteś pewien, jak brzmi odpo-
wiedź na to pytanie, porozmawiaj o tym ze swoim szefem. Niewy-
kluczone, że dopóki to pytanie nie padło z Twoich ust, szef nigdy się
nad tym nie zastanawiał. Jest prawdopodobne, że w ogóle się nad tym
nie zastanawiał.
Kiedy dojdziecie do porozumienia w sprawie jednego lub dwóch
zadań, które mógłbyś wykonać z największą k01zyścią dla firmy, skon-
centmj całą energię właśnie na tym - wykonuj te zadania szybko
i dob1ze. To decyzja, która jal< żadna inna może wspomóc rozwój Twojej
ka1ie1y zawodowej.
2os CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Pytanie najważniejsze
Pytanie numer pięć - prawdopodobnie najważniejsze, jakie można
zadać sobie w związku z organizacją czasu - brzmi następująco:
„W jaki sposób mógłbym najlepiej wykorzystać mój czas w tej chwili?".
Wszystkie metody i techniki wyznaczania celów, planowania życia
osobis tego i organizacji czasu mają Ci pomóc w udzieleniu precyzyj-
nej odpowiedzi na to właśnie pytanie - w dowolnej chwili.
Narzuć sobie dyscyplinę, aby regularnie poszukiwać odpowiedzi
na to pytanie. W ten sposób zyskasz pewność, że robisz dokładnie to,
co wynika z odpowiedzi szefa. Zaczniesz osiągać dwu-, a nawet trzy-
krotnie więcej niż ludzie z Twojego otoczenia. Będziesz coraz bardziej
produktywny. Będziesz wykonywał bardziej wartościowe zadania
i w rezultacie osiągniesz więcej niż któ1ykolwiek z Twoich współpra
cowników. Narzuć sobie dyscyplinę w trakcie pracy nad tymi zada-
niami, które pozwalają najlepiej wykorzys tać czas - dzięki temu bę
dziesz odnosić sukcesy.
Zostań osobą szczególnie zorientowaną na wynik

Koniec końców z punktu widzenia wysokiej produktywności i sku-
teczności najważniejszym czynnikiem jest zaangażowa ni e w coraz
lepsze wykonywanie niewielkiej giupy tych zadań, które przekładają się
na zdecydowaną większość osiąganych wyników. Jednocześnie powi-
nieneś uczyć si ę delegować, zlecać lub eliminować wszystkie działania
i czynności, które nie prowadzą do żadnych szczególnych osiągnięć.
Goethe powiadał, że „sprawy najważniej sze nigdy nie powinny
znajdować się na lasce spraw najbardziej błahych". Bardzo prawdo-
podobne, że w kwestii organizacji czasu najważniejszym słowem jest
słowo „nie". Nie wahaj się powiedzieć „Nie!" wszystkim oczekiwaniom,
któ1ych spełni enie trudno byłoby uznać za optymalny sposób na wy-
korzystanie Twojego czasu.
MĄDRZE ORGANIZUJ SWÓJ CZAS 209
J(sztaltuj nawyki związane z organizacją czasu

Organizacja czasu to umiejętność, którą można opanować i ćwiczyć.
Oto podstawowa reguła sukcesu w tej dziedzinie: wyrób w sobie dobre
nawyki i pozwól im przejąć kontrolę nad Twoim życiem.
Codzienny trening pomoże Ci opanować do perfekcji sztukę orga-
nizacji czasu. Zanim zaczniesz kolejny dzień, sporządź listę wszystkich
zadań do wykonania. Nadaj im p1io1ytety i podziel je na pilne i istotne,
zgodnie z regułą 80/20 albo korzystając z metody ABCDE. Wybierz
najważniejsze i bezzwłocznie przystąp do jego wykonania. Skoncen-
tiuj się wyłącznie na tym jednym zadaniu i nie odstępuj od jego re-
alizacji. dopóki nie zostanie w pełni ukończone.
Z chwilą zakończenia ważnego działania doświadczysz przypływu
radości, entuzjazmu i wzrostu poczucia własnej wartości. Będziesz się
czuł silniejszy, przybędzie Ci energii. Będziesz szczęśliwszy i zyskasz
większą kontrolę nad własnym życiem. Poczujesz, że jesteś panem
sytuacji. Zyskasz nową motywację do tego, aby rozpocząć i zalrnńczyć
następne istotne zadanie.
Gdy tylko poczujesz, że zmniejsza się Twoje tempo pracy lub że ogar-
nia Cię pokusa odłożenia spraw na później, zacznij powtarzać: „Zrób
to teraz! Zrób to teraz! Zrób to teraz!". Rozbud ź w sobie pragnienie
bycia pilnym. Wykształć w sobie skłonność do działania. Zacznij,
pracuj i rób to szybko. Narzuć sobie dyscyplinę, by wyznaczyć naj-
ważniejsze zadanie, niezwłocznie przystąpić do jego wykonania oraz
kontynuować pracę nad nim tak długo, aż nie zostanie w pełni uko11-
czone. Powyższe praktyki w zakresie organizacji czasu pozwolą Ci uzy-
skać najlepsze możliwe wyniki we wszystkich obszarach życia.
Mądrze organizuj swój czas
I.Sporządź wyczerpującą listę z informacjami, kim chciałbyś być

oraz co chciałbyś robić i mieć w najbliższych mies iącach i latach .
Przeanalizuj ją i wybierz pozycje, które mogą mieć największe
konsekwencje dla Twojego życia.
2. Wieczorami przygotowuj listę wszystkich zadań, które musisz wy-
konać następnego dnia. Pozwól, by Tw oja podświadomość zaj ęła
się nimi w trakcie snu.
3. Uporządkuj swoją listę według prio1ytetów zgodnie z opisaną w tym

rozdziale regułą 80/20 lub korzystając z metody ABCDE . Podziel
zadania na pilne i mniej pilne oraz istotne i mniej istotne.
4. Wskaż zadanie naj ważniejsze, czyli to, którego wykonanie łub nie-
wykonanie może mieć poważne konsekw encje . Zakreśl je, czyniąc
je swoim zadaniem A- 1.
5. Natychmiast przystąp do realizacji głównego zadania i koncentruj się
wyłącznie na nim tak długo , aż nie zostanie w pełni ukończone.
ROZDZIAŁ 18.
Weryfikuj swoje cele

każdego dnia
Psychologia uczy, że aby coś osfrwnq{

musimy wprowadzi{ to do swojej podświadomości.
- 0 RJSON SWETT MARDEN
za sami pytam swoich słuchaczy, ilu z nich chciałoby podwoić

C swoje dochody. Nic dziwnego, że podnoszą się wszystkie ręce.
Mówię im wtedy coś taki.ego: „Mam dla was dobre wieści. Wszyscy
tu zebrani podwoją swoje dochody - bez żadnych wątpliwości - jeśli
tylko będ ą żyli wystarczająco długo!".
Jeżeli Twoje dochody rosną o 3 - 4 procent rocznie, czyli o tyle, ile
rośnie koszt życia, do podwojenia Twoich dochodów dojdzie po mniej
więcej 25 - 30 latach. To jednak sporo czasu.
Nie warto zatem zastanawiać się nad podwajaniem dochodów,
ale nad tym, jak szybko uda się ten cel osiągnąć.
Zwiększ dwukrotnie tempo osiągania celów

Wiele różnych technik może pomóc Ci w szybszym osiąganiu celów
osobistych i zawodowych. W tym rozdziale chciałbym przedstawić
szczególną metodę - żadna inna metoda znana człowiekowi nie za-
pewniła bogactwa tal< wielu osobom. Jest to metoda prosta, szybka,
skuteczna i gwarantująca sukces - musisz tylko wprowadzić ją w życie.
Wspominałem już, że stajesz się tym, o czym myślisz przez więk
szość swojego czasu. To prawda leżąca u podstaw wszystkich systemów
religijnych i filozoficznych, a tal<Że znajduj ąca wyraz w psychologii
i w literatmze poświęconej osiąganiu sukcesu. John Boyle, mój niegdy-

siejszy nauczyciel, powiedział kiedyś: „Możesz mieć wszystko, o czym
będziesz w stanie nieustannie my5leć". To właśnie cała tajemnica
sukcesu.
Pozytywne myślenie a pozytywna świadomość

Wiele osób rozprawia dziś o znaczeniu „pozytywnego myślenia". Pozy-
tywne myśl enie jest ważne, samo w sobie jednak nie wys tarczy. Jeśli
nim odpowiednio nie pokierujesz i nie będziesz sprawował nad nim
kontroli, może szybko zamienić się w pozytywne formułowanie pob oż
nych życzeń i nadziei. Pozytywne m y5lenie nie musi pełnić wyłącznie
funkcji źródła energii karmiącej inspirację i napędzającej wielkie do-
konania - pozytywne myślenie może stać się czymś więcej niż ogólnym
optymistycznym nastawieniem do życia i zdarzeń w nim zachodzą
cych (pozytywnych i negatywnych).
Jeżeli chcesz koncentrować się na skutecznym osiąganiu wyzna-
czanych celów, powinieneś przekształcić pozytywne myślenie w „pozy-
tywną świadomość". Musisz wiedzieć i z całego serca wierzyć, że od-
niesiesz sukces i osiągniesz postawiony sobie cel. Musisz działać bez
najmniejszych wątpliwości. Musisz być na tyle zdecydowany i zdeter-
minowany, na tyle przekonany o swoim ostatecznym sukcesie, aby
nic nie mogło Cię powstrzymać.
Zaprogramuj swoją podświadomość

Wszystkie działania zmierzające do zaprogramowania podświadomości
za pomocą niewzmszalnego przekonania o nieuchronności sukcesu po-
mogą Ci szybciej osiągać Twoje cele. Metoda, którą za chwilę przedsta-
wię, może pomnożyć Twoje uzdolnienia i umiejętności oraz wyraźnie
zwiększyć tempo, w któ1ym dążysz do kolejnych punktów docelowych.
Jedno z ważniej szych praw myślowych głosi, że wszystko, co tra -
fia do wnętrza, znajduje również wyraz zewnętrzny. Wszystkie prze-
konania głęboko zalrnrzenione w Twojej podświadomości prędzej czy
później przełożą się na wydarzenia zachodzące w świecie zewnętrznym.
WERYFIKUJ SWOJE CELEKAżDEGO DNIA I 213
Celem takiego programowania jes t głębokie zakorzenienie wyzna -

czonych celów w Twojej podświadomości, aby zaczęły tam żyć wła
mym życiem. Ta metoda Ci w tym pomoże.
Systematyczne a losowe wyznaczanie celów

Przez wiele lat starałem się osiągać kolejne cele - spisywałem je raz
lub dwa razy do roku, a następnie we1yfikowałem przy każdej sposob-
ności. To podejście pozwoliło mi odmienić moje życie w niewia1ygodny
wręcz sposób. Często tworzyłem w styczniu listę celów na cały rozpo-

częty właśnie rok. W gmdniu przeglądałem tę listę i stwierdzałem, że
większość celów ud ało mi się osiągnąć, a w tym naprawdę ambitne
i niesamowite cele.
Później poznałem technikę, która po raz kolejny odmieniła moje ży
cie. Odkiyłem, że spisywanie celów raz w roku pozwala osiągnąć bardzo
wiele, ale spisywanie ich z większą częstotliwością przynosi jeszcze
większe korzyści.
Niektórzy autorzy poradników radzą spisywać cele raz w miesiącu,
inni rngernją, że należy to robi ć raz w tygodniu. Ja uważam, że naj -
lepiej robić to codziennie.
Spisuj swoje cele każdego dnia

Oto, na czym polega ta metoda. Weź do ręki kołonotatnik, któ1y bę
dziesz nosić zawsze przy sobie. Każdego dnia zapisuj w nim od dziesię
ciu do piętnastu najważniej szych celów, bez zaglądania na poprzed-
nie listy. Rób tak codziennie, bez wyjątku. Zauważysz, że zaczną się
dziać naprawdę niezwykłe rzeczy.
Pie1wszego dnia będziesz musiał zastanowić się nad tym, jal<ie cele
zamieścić na liście. Większość ludzi nigdy nie miała okazji sporząd zić
listy dziesięciu swoich najważniej szych celów.
Drngiego dnia będziesz spisywał nową li s tę (bez zaglądania do
poprzedniej) - to powinno pójść łatwiej. Zwróć uwagę, że Twoja lista
dziesięciu do piętnas tu celów zmieni się zarówno pod względem opirn
tych celów, jal< i przyznanych im p1i01ytetów. Może się zdarzyć, że cel
zapisany wczoraj na dzisiejszej li ście w ogóle się nie pojawi. Może

być tak, że o nim zapomniałeś i ten cel nie pojawi się już nigdy, ale
może też powrócić w bardziej sprzyjającym momencie.
Każdego kolejnego dnia będziesz precyzyjniej definiował spisy-
wane cele. W końcu dojdzie do tego, że codziennie będziesz nanosił
na papier dokładnie te same słowa. Zmienią się również Twoje p1i01y-
tety, ponieważ cały czas odmienia się Twoje życie. Po około trzydzie-
stu dniach powinieneś jednak stwierdzić, że z dnia na dzień spisujesz
na kartce te same cele.
Twoje życie w końcu przyspieszy

Mniej więcej w tym momencie w Twoim życiu wydarzy się coś nadzwy-
czajnego - doznasz nagłego „przyspieszenia''. Poczujesz się jak pa-
sażer odrzutowca rozpędzającego się na pasie startowym. Zaobser-
wujesz wyraźne postępy w życiu zawodowym i osobistym. W Twojej
głowie pojawią się nowe pomysły i przemyślenia. Zaczniesz przyciągać
ludzi i zasoby, dzięki któ1ym łatwiej będzie Ci osiągać wyznaczone
cele. Zaczniesz robić błyskawiczne postępy, czasami nawet tak szyb-
kie, że będzie Cię to odrobinę przerażać. Wszystko pójdzie w dob1y m
kierunku.
Przemawiałem już w dwudziestu trzech krajach, kierując swoje
słowa do ponad dwóch milionów ludzi. Przed s tawiłem m oją metodę
dzi esi ęciu celów setkom tysięcy uczestników moich seminaliów. Po-
lecam im ćwiczenie nieco prostsze niż to, które proponuję na kartach
tej książki. Oto ono:
Proszę moich słuchaczy, aby sporządzili listę dziesięciu celów, które
chcieliby osiągnąć w nad c hodzącym roku. Następnie przykazuję, by
odłożyli li stę na dwanaście miesięcy i wrócili do niej dopiero po upływie
tego czasu. Kiedy już to zrobią, będą mieli poczucie, jak gdyby zasto-
sowano wobec nich jakąś magiczną sztuczkę. Niemal we wszystkich
przypadkach okazuje się, że osiem na dzi esięć celów udaje si ę osią
gnąć, czasami w zupełnie nieprawdopodobny sposób.
Przedstawiałem to ćwiczenie na całym świecie, mówiąc do ludzi po-
sługujących się wieloma różnymi językami i wywodzących się z różnych
WERYFIKUJ SWOJE CELEKAżDEGO DNIA I 21S
kultur. Gdy w racam do kraju, w któ1ym już byłem, praktycznie zaw-

sze ustawia się do mnie długa kolejka ludzi - jak do młodej pa1y po
ślubie. Ludzie ci opowiadaj ą mi hist01ię za histo1ią o tym, jak ich ży
cie odmieniło się, ponieważ rok temu lub jeszcze wcześniej spisali lis tę
dziesięciu celów.
Moja metoda w praktyce

Dzięki ćwiczeniu omawianemu w tym rozdziale nau czysz się osiągać
zdecydowanie lepsze i szybsze rezultaty niż ludzie, którzy spisują swoje

cele zaledwie raz w roku. Możesz liczyć na wyniki dwu- lub trzykrotnie
lepsze, a ostatecznie również na dziesięciokrotnie lepsze efekty -
wystarczy, że posłużysz się opisaną tu metodą wyznaczania celów,
spisując je każdego dnia.
Żeby mal<symalnie wykorzystać to ćwiczenie, musisz przestrzegać
pewnych zasad. Pie1wsza z nich głosi, że cele powinny zostać sfor-
mułowane w sposób pozytywny, w czasie teraźniej szym i w pie1wszej
osobie.
Aktywuj swoją podświadomość

Podświad omość możesz aktywować jedynie za pomocą zdań twierdzą
cych w czasie teraźniejszym . Oznacza to, że spisujesz swoje cele w taki
sposób, jal< gdyby zostały już osi ągnięte. Zamiast formułować cel
w stylu: „W ciągu nadchodzących dwunastu miesięcy zarobię 50 tysięcy
złotych", powinieneś napisać: „Zarabiam 50 tysięcy złotych rocznie''.
Twoje cele muszą być również pozytywne. Zamiast deklarować:
„Rzucę palenie" lub: „Stracę X kilogramów", powinieneś napisać: „Nie
palę" lub: „Ważę X kilogramów".
Polecenie wydawane podświadomości musi być pozytywne, gdyż
podświadomość lepiej na takie reaguje.
Cele należy ponadto wyrażać w pie1wszej osobie. Od teraz do końca
swoich dni formułuj wszystkie cele w pie1wszej osobie, ponieważ je-
steś jedynym człowiekiem we wszechświecie, któ1y może w ten sposób
o Tobie mówić. Kiedy podświadomoś ć otrzymuje polecenie wyrażone
w pie1wszej osobie, zachowuje się jal< pracownicy linii produkcyjnej
21 6 CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
wykonujący instrukcje dane przez przełożonych. Natychmiast przy-

stępuje do pracy i stara się doprowadzić do osiągnięcia wyznaczone-
go celu.
Zamiast stwierdzać: „Moim celem jest zarabiać 50 tysięcy złotych
rocznie", powinieneś powiedzieć: „Zarabiam 50 tysięcy złotych rocznie".
Wszystkie deklaracje celów zaczynaj słowami typu: „zarabiam", „ważę",
„osiągam", „wyg1ywam", na przykład: „Jeżdżę takim a takim samo-
chodem", „Mieszkam w takim a takim domu", „Zdobywam taki a taki
szczyt górski" itd.
Wyznaczaj terminy realizacji swoich celów

Aby Twoje codzienne cele zyskały moc, przypisuj im odpowiednie ter-
miny realizacji. Możesz napisać na przykład coś takiego: „ W dniu 31
gmdnia [podaj rok] zarabiam 50 tysięcy złotych rocznie".
Jak już wspomniałem w jednym z wcześniejszych rozdziałów,
Twój umysł znalrnmicie reaguje na te1miny i lubi korzystać z tego „sys-
temu ponagleń''. Wyznacz konkretny termin osiągnięcia każdego celu,
nawet jeśli nie wiesz jeszcze, w jaki sposób dany cel zostanie osią
gnięty. Pamię taj, że w razie pojawienia się pewnych nowych infor-
macji zawsze możesz ten termin zmienić. Zadbaj jednał< o to, by każ
dy cel miał swój termin - będzie on pełnił podobną funkcję jak
wykrzyknik kończący zdanie.
Jak bardzo tego ch cesz?

Ćwiczenie polegające na codziennym wypisywaniu dziesięciu celów
to swego rodzaju test, któ1y pozwala określić, jak bardzo pragniesz
osiągnąć swoje cele. Będzie się zdarzać, że zapiszesz sobie jal<iś cel,
a potem zapomnisz zapisać go po raz kolejny. Oznacza to tyle, że albo
w rzeczywistości nie zależy Ci bardzo na tym celu, albo nie masz
pewności, czy p ozostaje on w Twoim zasięgu.
Im większą dyscyplinę narzucisz sobie jednał< w codziennym spisy-
waniu celów na nowo, tym lepiej będziesz wiedział, czego tak naprawd ę
chcesz. Zyskasz również silniej sze przekonanie o tym, że osiągniesz
wszystko, co pozostaje w Twoim zasięgu.
WERYFIKUJ SWOJE CELEKAżDEGO DNIA I 217
Za ufaj procesowi
Nawet kiedy już zaczniesz spisywać cele, możesz nie mieć pomysłu
na to, jak miałbyś je osiągnąć. Na szczęście to nieważne. Chodzi tylko
o to, byś każdego dnia sporządzał nową listę w przekonaniu, że z dnia
na dzień coraz głębiej zakorzeniasz te cele w swojej podświadomości.
W pewnym momencie zyskasz pewność co do tego, że wszystkie są
w pełni osiągalne.
W końcu podświadomość zaakceptuje te cele jako polecenia pocho-
dzące od świadomego umysłu, a wówczas Ty zaczniesz robić i mówić
rzeczy, które będą Cię przybliżać do ich osiągnięcia. Twoja podświado
mość będzie przyciągać ludzi i zdarzenia sprzyjające realizacji planów.
Twój „myślowy komputer" pracuje

dwadzieścia cztery godziny na dobę
Podświadomość działa jak olbrzymi komputer, którego nikt nigdy nie
wyłącza. Jej zadaniem jest pomagać Ci w osiąganiu wyznaczonych ce-
lów. Nie będzi esz musiał si ę bardzo wysilać, aby te cele same zaczęły
się mate1ializować w Twoim życiu, czasami w zupełnie nieoczekiwa -
ny i niesamowity sposób.
Poznałem kiedyś biznesmena z Los Angeles, któ1y miał pewien cał
kowicie absurdalny pomysł. Chciał zgromadzić wiele milionów dolarów
kapitału i zainwestować je w budowę parku roz1ywki na Hawajach.
Na terenie obiektu miały znajdować się restauracje oraz najróżniejsze
wystawy i eksponaty z rozmaitych krajów świata. Był przekonany, że
tal<i park stanowiłby wielką a tral<cję oraz że udałoby mu się zyskać
poparcie wielu państw, a także zebrać kapitał początkowy niezbędny
do umchomienia projektu.
Byłem wówczas młody i nied oświadczony, w związku z czym łagod
nie powiedziałem mu, że jego pomysł to czysta abstral<cja. Stopień
skomplikowania tego przedsięwzięcia był tak duży, a koszty z nim zwią
zane tak znaczące jal< na jego ograniczone zasoby, że zajmowanie się
tym pomysłem byłoby jedynie stratą czasu. Podziękowałem mu za
ofertę pracy przy wdrażaniu tego planu i grzecznie się oddaliłem .
Rzecz działa się w latach sześćdziesiątych. Ponownie usłyszałem

o tym projekcie, kiedy zainteresowała się nim Walt Disney Corpora-
tion. Firma nadała mu nazwę „Expelimental Prototype Community
of Tomonow" (EPCOT Center) i rozpoczęła prace budowlane obok
swojego parku Disney World w Orlando na Florydzie. Cały projekt
wygenerował do dziś setki milionów dolarów i stał się jedną z wielkich
atral<cji przyciągających tmystów z całego świata.
Aktywuj wszystkie sity wszechświata

Jal<0 młody człowiek nie wiedziałem jeszcze, że spisując swój cel -
nawet najbardziej ambitny i nieprawdopodobny - na kartce papieru,
al<tywuję liczne siły wszech świata, dzięki któ1ym to, co niemożliwe,
nierzadko staje się jednał< możliwe. Bardziej szczegółowo wyjaśnię to
zagadnienie w rozdziale poświęconym nad świadomości.
Czasami zapisujesz nowy cel, chociaż do ść sceptycznie oceniasz
prawdopodobieństwo jego realizacji. Możesz świadomi e przyjmować,
że osiągnięcie celu jest możliwe, nie będziesz jednak jeszcze całkowicie
przekonany, że jesteś w stanie tego dokonać. To zupełnie normalne
i naturalne. Nie pozwól, aby powstrzymało Cię to od codziennego sto-
sowania proponowanej przeze mnie metody.
Po prostu to zrób!
Skuteczne stosowanie tej m etody wymaga tylko dwóch rzeczy: koło
notatnika oraz dyscypliny, która przejawiać się będzie w codziennym
spisywaniu pozytywnych celów, sformułowanych w czasie teraźniej
szym i w pie1wszej osobie. Naprawdę niczego więcej Ci nie potrzeba.
Za tydzień, miesiąc lub rok rozejrzysz się wokół siebie i stwierdzisz,
że Twoje życie uległo zadziwiającej odmianie.
Być może masz wątpliwości co do skuteczności tej metody -
pomyśl sobie jednak, że na jej wypróbowanie potrzebujesz zaledwie
pięciu minut dziennie. Przez ponad dwadzieścia lat nie spotkałem ani
jednej osoby, która powiedziałaby mi, że ta metoda się nie sprawdza.
Jes t wręcz odwrotnie. Niemal codziennie dowia duję się z rozmów,
WERYFIKUJ SWOJE CELE KAżDEGO DNIA I 219
listów, telefonów i e-maili od ludzi z całych Stanów Zjednoczonych

i całego świata, że dzięki niej ich życie ulega wprost niewia1ygodnym
przemianom.
Pomnóż swoje wyniki

Skuteczność tej metody można dodatkowo wzmocnić poprzez zasto-
sowanie kilku uzupełniających technik. Po pie1wsze pod pozytyw-
nym celem (wyrażonym w czasie teraźniejszym i w pie1wszej osobie)
wypisz co najmniej trzy działania, które możesz podjąć już teraz, aby
swój cel osiągnąć. Działania te również powinny mieć charakter po-
zytywny i zostać opisane w czasie teraźniejszym i w pie1wszej osobie.
Załóżmy, że Twoim celem jest podniesienie zarobków do określo
nego poziomu. W takiej sytuacji możesz napisać: „Zarabiam 50 tysięcy
złotych rocznie" - a zaraz pod tą deklaracją możesz zamieścić ad -
notację: ( 1) „Codziennie planuję wszystko z wyprzedzeniem", (2) „Bez-
zwłocznie przystępuję do wykonywania naj ważniejszyc h zadań",
(3) „Koncentrnję się wyłącznie na najważniejszym zadaniu i nie od-
stępuję od niego, dopóki nie zostanie ukończone" .
Bez względu na to, jaki cel sobie wyznaczysz, powinieneś bez więk
szych trndności wskazać trzy działania, które możesz podjąć natych-
miast i które zbliżą Cię do jego osiągnięcia. Zapimjąc kolejne działania,
programujesz je w podświadomości razem ze swoim celem. W pewnym
momencie spostrzeżesz, że faktycznie podejmujesz zapisane wcześniej
działania - czasami zupełnie nieświadomie. Z każdym kolejnym kro-
kiem będziesz szybciej zbliżał się do ostatecznego celu.
J(orzystaj z małych karteczek do notowania

Kolejnym sposobem na zwiększenie skuteczności metody codzienne-
go wyznaczania celów jest notowanie ich na małych karteczkach.
Na każdej takiej karteczce zapisz dużymi literami jeden cel. Noś te
karteczki zawsze przy sobie. Gdy tylko masz wolną chwilę, wyjmij je
i przejrzyj swoje cele jeden po drugim.
Wszystkie te cele powinny zos ta ć sformułowane w sposób pozy-

tywny, w czasie teraźniejszym i w pie1wszej osobie. Ktoś kiedyś powie-
dział: „Wolałbym poranek bez śniadania niż poranek bez pozytywnego
stwierdzenia". Za każdym razem, gdy korzystasz z tych karteczek,
weź głęboki oddech, odpręż się, a potem kolejno przejrzyj swoje cele.
Czytając dany cel, wyobraź sobie, że został on już osiągnięty. Zo-
bacz siebie, jak się tym cieszysz, jak odczuwasz przyjemność z osią
gnięcia tego celu.
Odczytując treść poszczególnych karteczek, możesz również wy-
obrażać sobie konkretne działania, niezbędne do osiągnięcia danego
celu. Wyobraź sobie, jak te działania podejmujesz, a następnie roz-
luźnij się i zajmij kolejnym celem.
Najlepiej, gdybyś przeglądał swoje karteczki co najmniej dwa razy
dziennie. Pamiętaj, by mieć je zawsze przy sobie i przeglądać je w ciągu
dnia.
Najlepsze pory na „programowanie myślowe"

Do spisywania celów oraz ich czytania i we1yfikacji najlepiej nadają się
dwie po1y dnia. Powinna to być ostatnia czynność tuż przed udaniem
się na spoczynek oraz pie1wsza rzecz, jaką zrobisz po przebudzeniu.
Spisując cele i we1yfikując je wieczorem, programujesz je w swo-
jej podświadomości. Dzięki temu podświadomość może zajmować się
nimi przez całą noc, kiedy Ty smacznie śpisz. W rezultacie nie raz zdarzy
Ci się obudzić z fantastycznym pomysłem na to, co zrobić lub do ko-
go zwrócić się o pomoc w związku z dążeniem do osi ągnięcia okre-
ślonych celów.
Spi sując i we1yfikując cele rano, przed rozpoczęciem kolejnego dnia,
nastawiasz się na pozytywne myślenie i działanie. Poranne ćwiczenia
fizyczne rozgrzewają Twoje ciało, a poranne przeglądanie celów roz -
grzewa Twój umysł i przygotowuje Cię do tego, że przez cały dzień
będziesz w pełni wykorzystywać swój potencjał.
Spisując i przeglądając swoje cele każdego ranka i każdego wie-
czora coraz głębiej zapisujesz je w swojej podświad omości . Pozwoli Ci
to stopniowo przechodzić od pozytywnego myślenia do pozytywnej
WERYFIKUJ SWOJE CELEKAżDEGO DNIA 221
świadomości. Wykształcisz w sobie głębokie i niewzrnszalne przeko-

nanie, żewszystkie Twoje cele są w pełni osiągalne oraz że ich osią
gnięcie jest tylko kwes tią czasu. Co najważniej sze, będziesz miał rację.
Weryfikuj swoje cele każdego dnia

l . Kup kołonotatnik i codziennie zapisuj w nim od dziesięciu do piętna
stu celów, które chciałbyś osiągnąć w przewidywah1ej przyszłości .
2. Zapisz swoje cele na małych kaiteczkach do notowania, które bę
dziesz zawsze nosil przy sobie. Pamiętaj, aby Twoje cele były pozy-
tywne oraz były spisane w czasie teraźniejszym i w pie1wszej osobie.
3. Każdego wieczoru, zanim udasz się na spoczynek, wyobraź sobie
swoje życie takim, jakim będzie po osiągnięciu wszystkich wyzna-
czonych celów.
4 . Pomyśl o trzech rzeczach, które mógłbyś zrobić, aby osiągnąć każdy
ze swoich celów. Zawsze zastanawiaj s ię nad konkretnymi dzia-
łaniami, które możesz podjąć .
5. Nai·zuć sobie dyscyplinę w codziennym spisywaniu celów bez zaglą

dania do poprzednich list. Pow tai·zaj to ćwiczenie tak długo , aż na-
bierzesz całkowitej pewności , że prędzej czy później osiągniesz
swoje cele .
ROZDZIAŁ 19.
Nieustannie wizualizuj
swoje cele
Ceń swoje wizje i marzenia, bowiem sq one
dziećmi Twojej duszy - przepowiednią tego,
co kiedyś uda Ci się osiqgnqć.
- NAPOLEO N H ILL
osiadasz niemal nieograniczoną siłę umysłu i możesz z niej korzy-

P s tać. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jej istnienia, w związku
z czym nie korzysta z niej w swoich dążeniach do osiągnięcia celów.
Właśnie dlatego mnóstwo ludzi osiąga zaledwie przeci ętne efekty.
Jeżeli zaczniesz korzystać z podświadomości i nadświadomości
i uwolnisz ich uklyty potencj ał, w ciągu roku czy dwóch możesz osi ą
gnąć więcej , niż większość ludzi osiąga przez całe swoje życie.
Najpotężniejsza z Twoich zdolności
Najpotężniejszą z Twoich zdolnoś'ci jest prawdopodobnie umiejętność

wizualizacji. Wszelkie pozytywne zmiany w Twoim życiu biorą początek
z korzystnych przemian, jal<ie zachodzą w Twoich obrazach myślo
wych. Bieżąca sytuacja w dużej mierze ukształtowała się pod wpływem
obrazów myślowych, które dominują obecnie w Twojej świadomości.
Zmieniając te obrazy, czyli pracując wewnąt1z, zmieniasz również swój
świat zewnętrzny, będący odzwierciedleniem świata wewnętrznego.
Wizualizacja powoduje u1uchomienie Prawa Przyciągania, dzięki
któremu p1zyciągasz ku sobie ludzi, okoli czności i zasoby potrzebne
od osiągnięcia wyznaczonych celów.
Wizualizacja pomaga również aktywować Prawo Korespondowania,

które głosi: „jak wewnątrz, tak i na zewnątrz". Wraz ze zmianą we-
wnętrznych obrazów myślowych następuje również zmiana świata
zewnętrznego - trochę na zasadzie lustrzanego odbicia. Pamiętaj, że
stajesz się tym, o czym myślisz przez większość czasu, a więc stajesz się
również kimś, kogo sobie najczęściej wizualizujesz.
Wayne Dyer powiada: „Zobaczysz to, w co uwierzysz". Jim Cathcart
mówi z kolei, że „osoba, którą widzisz, jest osobą, którą się staniesz".
Dennis Waitley zauważa natomiast, iż „obrazy myślowe są zapowie-
dzią nadchodzących wydarzeń".
Albert Einstein powiedział, że „wyobraźnia jest ważniejsza niż fak-
ty". Napoleon Bonaparte podkreślał, iż „wyobraźnia rządzi światem".
Napoleon Hill stwierdził z kolei, że „człowiek może osiągnąć wszystko
to, co jest w stanie wymyślić i w co potrafi uwierzyć".
Znaczenie wizji
Liderzy wszystkich szczebli i wszystl<ich czasów mają jedną cechę
wspólną - jest nią posiadanie wizji. Oznacza to, że potrafią wyobra-
zić sobie idealną przyszłość długo przed tym, zanim się ona urzeczywist-
ni. Walt Disney zobaczył jasną wizję radosnego, czystego i rodzinnego
parku roz1ywki wiele lat wcześniej, nim zbudowano Disneyland.
Wszystl<0, co jest w Twoim życiu wartościowe, ma początek w my-
ślowym obrazie.
Tak czy owak, przez cały czas coś sobie wizualizujesz. Za każdym
razem, kiedy myślisz o kimś lub o czymś, przypominasz sobie pewne
wydarzenie z przeszłoś ci, wyobrażasz sobie nadchodzące wydarzenie
albo snujesz marzenia na jawie, w rzeczywistości przeprowadzasz
proces wizualizacji. Jest rzeczą bardzo ważną, abyś nauczył się kon-
trolować proces wizualizacji i kierować nim - powinie neś umieć
skoncentrować go jak wiązkę lasera na tych celach, które mają dla
Ciebie największe znaczenie.
NIEUSTANNIEWIZUALIZUJ SWOJECELE I 22S
Zobacz sukces, którego pragniesz

Ludzie sukcesu z wyprzedzeniem wizualizują sobie te dokonania, na
któ1ych najbardziej im zależy. Przed każdym nowym doświadczeniem
człowiek sukcesu wizualizuje sobie wcześniejsze udane doświadcze
nie, podobne do tego, które nadchodzi. Skuteczny sprzedawca będzie
sobie wizualizował i przypominał udane prezentacje sprzedażowe.
Skuteczny prawnik - udane rozprawy, zakończone pomyślnym dla
niego werdyktem. Skuteczny lekarz - przypadki, w któ1ych pacjentów
udało się wyleczyć.
Ludzie, którzy sukcesów nie odnoszą, równi eż przez cały czas wi -
zualizują - niestety, w ten sposób działają na własną szkodę. W ob-
liczu nowego wyzwania przypominają sobie i wizualizują wcześniejsze
doświadczenia porażki. Myś'lą o tym, jak ostatnio nie poradzili sobie
z sytuacją, i w wyobraźni widzą kolejną porażkę. Kiedy w końcu sy-
tuacja się urzeczywistnia, wkraczaj ą w nią z podświadomością za-
programowaną na niepowodzenie zamiast na sukces.
Karm swój umysł atrakcyjnymi obrazami

Wyniki, jakie osiągasz w świecie zewnę trznym, s tanowią odzwiercie-
dlenie Twojego wewnętrznego pmtrzegania samego siebie. Twoja samo-
ocena składa się z obrazów, któ1yrni sam wcześniej nakarnliłeś umysł.
Dobra wiadomość jest taka, że sprawujesz pełną kontrolę nad obra -
zami pojawiającymi się w Twojej głowie - możesz ten fal<t wykorzy-
stać, lecz możesz sobie również zaszkodzić. Możesz zdecyd ować, że
będziesz karmił swój umysł pozytywnymi, atrakcyjnymi obrazami
kojarzonymi z sukcesem, albo nieustannie bomba rdować si ę obra-
zami porażek. Wybór należy do Ciebie.
Niemal wszystkie Twoje osiągnięcia oraz porażki życiowe są efektem
prawidłowego bądź nieprawidłowego posługiwania się metodą wizu-
alizacji. Je śli się nad tym zastanowisz, dojdziesz do wniosku, że nie-
mal wszystko, co wcześniej wizualizowałeś sobie w sposób pozytywny,
ziściło się w Twoim życiu. Wizualizowałeś sobie, jal< kończysz szkołę,
i dokonałeś tego. Wizualizowałeś sobie zakup pie1wszego samochodu
i dopiąłeś
swego. Wizualizowałeś sobie swój pie1wszy romantyczny
związek i w końcu poznałeś dmgą połowę. Wizualizowałeś sobie, że je-
dziesz na wycieczkę, dostajesz pracę, znajdujesz mieszkanie lub ku-
pujesz konkretne stroje - i wszystko to stało się rzeczywistością.
Przejmij kontrolę nad swoimi obrazami myślowymi

Przez całe życie nieustannie korzystamy z potęgi wizualizacji. Problem
polega na tym, że większość ludzi posługuje się nią w sposób przypad-
kowy i nieprzemyślany, czasami sobie w ten sposób pomagając, a cza-
sami szkodząc.
Powinieneś wyznaczyć sobie za cel przejęcie pełnej kontroli nad
przebiegiem procesu wizualizacji. Zadbaj o to, aby Twój umysł i obrazy
myślowe przez cały czas koncentrowały się na tym, co chciałbyś mieć,
oraz na tym, jakim człowiekiem chciałbyś być.
Człowiek niezastąpiony
Jerzy Waszyngton, pie1wszy prezydent Stanów Zjednoczonych i czło

wiek, któ1y zdaniem wielu histmyków odegrał nieocenioną rolę w pro-
cesie budowania republiki ame1ykańskiej, rozpoczynał swoje życie
w dość skromnych wamnkach. Urodził się w niewielkim domku
i dorastał w niezbyt uprzywilejowanych okolicznościach. Był jednak
bardzo ambi tny i już w młodym wieku postanowił kształtować swój
charakter w taki sposób, aby w przyszłości obracać się w odpowied-
nich kręgach towarzyskich oraz odnosić tam sukcesy.
Największy wpływ na jego młodość wywarła książka opisująca
130 zasad dob1ych manier i zachowania się. Czytał tę książkę tyle razy,
że w końcu nauczył się jej na pamięć. Następnie zaczął ćwiczyć się
w zachowywaniu nienagannych manier we wszystkich kontaktach
z innymi ludźmi . W okresie rewolucji ame1ykańskiej szczycił się opi-
nią jednego z najlepiej ułożonych i wychowanych przedstawicieli
kolonii ame1ykańskich.
NIEUSTANNIEWIZUALIZUJ SWOJE CELE I 22 7
J(sztaltuj swój charakter

Benjamin Franklin - jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczo-
nych, wybitny mąż stanu, dyplomata, wynalazca i człowiek zamożny
- zaczynał w młodym wieku, zupełnie bez grosza, jalrn uczeń w małej
drukarni. Był bardzo elokwentny i potrafił uzasadnić swoje opinie -
to przysporzyło mu wielu wrogów, którzy potem utrndniali mu osią
gnięcie sukcesu.
Benjamin Franklin uj awnił w swojej autobiografii, że w pewnym
momencie w młodości uświadomił sobie, iż jego własna osobowość
może s tać się poważną przeszkodą na drodze do osiągni ęci a długo
terminowego sukcesu w tworzącym się społeczeńs twie ame1ykańskim.
Pos ta nowi ł zatem wykształcić w sobie kilka wartościowych cnót, ta-
kich jak szczerość, pokora, powściągliwość, dyscyplina i uczciwość -
chod ziło o cechy, które w jego odczuciu stanowiły warunek pełnego
wykorzystania własnego potencjału.
Przez wiele lat tydzień za tygodniem Waszyngton i Franklin prakty-
kowali wizualizację. Myśleli o cechach, które chcieli w sobie wykształ
cić. Wyobrażali sobie, że udało im się już tego dokonać. We wszystkich
kontal<tach z innymi ludźmi odwoływali się do tego „wewnę trznego
lustra" i sprawdzali, jak powinni si ę zachować, a następnie postępowali
w sposób zgodny z tym myślowym obrazem. Z czasem te obrazy tak
mocno zalrnrzeniły się w ich podświadomości, że widoczne u nich cechy
charal<teru stały się natw·alnym elementem ich zachowania.
Jesteś tym, kim możesz być

W książce zatytułowanej What We May Be Piero Fenucci wyjaśnia, w jal<i
sposób możesz nabierać określonych cech, wciąż się nad nimi zastana -
wiając i wyobrażając sobie, że już udało Ci się je nabyć. Czytaj o cesze,
którą chciałbyś mieć. Zgromadź na jej temat jak najwięcej informacji.
Wyobrażaj sobie, że wykazujesz się ni ą zawsze, kiedy zachodzi tal<a
potrzeba.
A1ystoteles napisał, że najlepszym sposobem kształtowania cnót,
któ1ych się w danej chwili nie posiada, jest wyobrażanie sobie okre-
ślonej cnoty i po s tępowanie tak, jak pos tępuje człowiek, któ1y się nią
odznacza. Myśl o sobie jako o człowieku, któ1ym możesz być - nie

o tym, kim jesteś obecnie. Stopniowo zaczniesz przeobrażać się w tę
nową osobę.
Zmień swoje obrazy myślowe

W skrócie wygląda to tak, że ksz tałtujesz swoją osobowość i charal<-
ter poprzez obrazy myślowe, które pojawiają się w Twojej głowie minuta
po minucie i godzina po godzinie. Zmieniając obrazy myślowe, zmie-
niasz swoją mentalność, uczucia oraz zachowania. Zmieniasz sposób
obchodzenia się z innymi ludźmi oraz sposób, w jaki oni na Ciebie
reagują. Zaczynasz skuteczniej działać i uzyskujesz lepsze wyniki. Mo-
żesz odmienić samego siebie na podobieństwo najlepszego człowieka,
jal<im możesz s tać się we własnej wyobraźni. Tego typu działania to
przykład konstruktywnego zastosowania sztuki wizualizacji.
Daj z siebie wszystko

W zawodowym sporcie stosuje się m etodę tre ningową zwaną „próbą
myślową". Najlepsi sportowcy zmagający się w różnych dyscyplinach
wyob rażają sobie swój wys tęp, jeszcze zanim rozpocznie się praw -
dziwa 1ywalizacja. Przez wiele dni i godzin przed ważnymi zawodami
wielokrotnie wizualizuj ą udany występ.
Niejednokrotnie przywołują w pamięci swoje najlepsze wys tąpienia
i odtwarzają je w głowie, jal<by wyświetlali film w własnej myślowej sali
kinowej. Nieraz obse1wują samych siebie, jal< osiągają świetne rezultaty
i wielokrotnie doznają związanej z tym radości i satysfakcji. Zaczynają
odczuwać entuzjazm i cieszą się na samą myśl, że w nadchodzących
zawodach mogą zaliczyć równie udany występ. Kiedy przychodzi dzień
zawodów, tacy sportowcy od samego początku czują się zwycięzcami.
Odpręż się i zobacz pożądany efekt

Na przykład łyżwiarze figurowi siadają wygodnie i wiele razy odtwa-
rzają podkład muzyczny do swoich uldadów. Starają się w pełni roz -
luźnić i z zamkniętymi oczami wyobrażają sobie samych siebie, jak
NIEUSTANNIEWIZUALIZUJ SWOJE CELE I 229
suną po tafli lodowiska. Niewątpliwym atutem takich przejazdów

myślowych jest to, że łyżwiarz nigdy nie popełni błędu ani nie upadnie.
Wielokrotnie obse1wuje siebie samego, jak peliekcyjnie wykonuje
swój przejazd, a dopiero potem wychodzi na lód. Dzięki temu jego
podświadomość przygotowuje się na to, aby przeprowadzić go przez
cały układ bezbłędnie i z wdziękiem.

Pamiętaj, że Twoje ciało nie ma własnego umysłu. Najmniejszy
nawet iuch palców u nóg czy rąk podlega kontroli Twojego centralnego
komputera, czyli mózgu. To on wysyła impulsy w dół kręgosłupa,
kieiując je do odpowiednich mięśni i kontrolując w ten sposób mchy.
Stosując technikę wizualizacji, trenujesz własny mózg. Wg1ywasz mu
działanie, które Twoje ciało wykona potem w odpowiednim momencie.
Cztery aspekty wizualizacji

Można wskazać czte1y aspekty wizualizacji, któ1ych opanowanie za-
pewni Ci możliwość wykorzystania pełnego po tencjału tej techniki
każdego dnia.
Jak często?
Pie1wszym aspektem wizualizacji jest częstotliwość, czyli to, ile razy wizu-
alizujesz sobie dany cel lub siebie samego, gdy zachowujesz się najlepiej,
jal< można się zachować w danej sytuacji lub okolicznościach. Im częściej
wyobrażasz sobie jasny i wyraźny obraz swojego najlepszego zachowa-
nia lub najlepszych wyników, tym szybciej ut1walą się one w Twojej
podświadomości i staną elementem Twojego świata zewnętrznego.
Jak długo?
Diugim aspektem wizualizacji jest czas t1wania obrazu myślowego,

a w zasadzie czas jednokrotnego odtworzenia go w Twoim umyśle.
Jeżeli się odprężysz i głęboko zrelal<sujesz, możesz utrzymywać w głowie
myślowy obraz samego siebie osiągającego najlepsze możliwe wyniki
przez kilkanaście sekund, a czasem nawet kilkanaście minut. Im dłużej
będziesz w stanie zachowywać obraz myślowy, tym mocniej ut1wali
się on w Twojej podświadomości i tym szybciej się urzeczywistni.
Jak wyratnie?
n-zecim aspektem wizualizacji jest ostrość obrazów. Istnieje bezpośrednia
zależność między tym, jak wyraźnie uda Ci się zobaczyć postawiony
sobie cel, a tym, jak szybko uda Ci się go osiągnąć. Na przykładzie
tego aspektu wizualizacji można doskonale zrozumieć siłę Prawa
Przyciągania i Prawa Korespondowania. Ostrość i wyrazistość obrazu
decyduje o tym, jal< szybko dany cel zmate1ializuje się w Twoim świecie
zewnętrznym.
Warto zwrócić uwagę na ciekawą rzecz. Otóż kiedy wyznaczasz

sobie nowy cel, istniejący w Twojej głowie obraz tego celu jest na ogół
niewyraźny i zamazany. Możesz w ogóle nie wiedzieć, jak powinno
wyglądać osiągnięcie tego celu. Im częś ciej jednal< będziesz ten cel
spisywał, weryfikował go i wyobrażał sobie, tym będzie on wyraź
niejszy. Prędzej czy później stanie się jamy jal< słońce. W tym momen-
cie ten cel po prostu pojawi się w Twoim świecie zewnętrznym w do-
kładnie takiej postaci, w jakiej go sobie wyobraziłeś.
Jak intensywnie?
Czwartym aspektem wizualizacji jest intensywność, czyli ilość emocji
powiązanych z danym obrazem myślowym. Okazuje się, że jest to naj -
ważniej szy i najpotężniejszy element procesu wizualizacji. Odpowiednio
wyraźny obraz i wystarczająco intensywne emocje mogą niekiedy
spowodować, że dany cel zostanie natychmiast osiągnięty.
Natura jest neutralna

Powinieneś mieć świadomość, że poszczególne a spekty wizualizacji,
czyli częstotliwość, czas t1wania, ostrość i intensywność, mogą Ci za-
równo pomóc, jal< i zaszkodzić. Wizualizacja przypomina miecz obo-
sieczny - jej ostrza tną w obu kiernnkach. Wizualizacja sprowadzi
do Ciebie wszystko, co sobie jednoznacznie wyobrażasz, bez względu
na to, czy jest to dobre, czy złe.
Przykładem negatywnego wyznaczania celów są zmartwienia.
Chodzi o proces myślenia, wizualizacji i wyobrażania sobie dokładnie
tego, czego byś nie chciał. Procesowi temu towarzyszą lęk i niepokój.
NIEUSTANNIE WIZUALIZUJ SWOJECELE I 231
Kiedy się zamartwiasz, korzystasz z procesu wizualizacji w sposób

negatywny. Przyciągasz ku swojemu życi u dokładnie te problemy,
któ1ych się obawiasz. Jak powiada Hiob: „bo spotkało nmie, czegom się
lękał" (Hi 3, 25 ). Słowa te odnoszą się do tragicznych konsekwencji
negatywnej wizualizacji. Z potęgi wizualizacji trzeba korzystać z dużą
ostrożnością.
Zaproj ektuj dom swoich marzeń
Kiedy braliśmy ślub, moja żona i ja mieliśmy bardzo mało pieniędzy.

Ja rozkręcałem właśnie nową firmę i nasze skromne oszczędności
błyskawicznie się skończyły. Mimo to, jak wszystkie inne pa1y, rozma-
wialiśmy o tym, że kiedyś będziemy mieli „dom ma1zeń". Fantazjowali-
śmy, jal< z całą rodziną mieszkamy w idealnym domu. W końcu posta-
nowiliśmy wykmzystać potęgę wizualizacji w celu pozyskania tal<iego
właśnie miejsca do życia.
Mieszkaliśmy wówczas w wynajmowanym domu i mieliśmy bardzo
mało pieniędzy, a mimo wszystko wykupiliśmy prenumeratę l<ilku cza-
sopism z ogłoszeniami sp1zedaży domów z całych Stanów Zjednoczo-
nych. Zaczęliśmy czytać „Better Homes and Gardens" oraz „Architectural
Digest". W weekendy j eździliśmy oglądać domy na sp1zedaż w najlep-
szych dzielnicach naszego miasta. Chodziliśmy po pokojach pięknych
i drogich domów, wyobrażając sobie, że sami w tal<ich mieszkamy.
Byliśmy głęboko przekonani, że wizualizacja pozwoli nam w końcu
osiągnąć nasz cel, zaczęliśmy zatem gromadzić wycinl<i zdjęć i opisy
domów doskonałych. Po pewnym czasie dysponowaliśmy listą czter-
dziestu dwóch rzeczy, które chcielibyśmy mieć w naszym wymarzo-
nym domu.
W tym czasie pracowałem, rozwijałem famę, zwiększałem dochody
i gromadziłem coraz większe oszczędności. Po roku od momentu,
w któ1ym zdecydowaliśmy się na wizualizację, wprowadziliśmy się
do własnego pięknego domu położonego w uroczej okolicy. Pod wielo-
ma względami był to dom doskonały, wiedzieliśmy jednał<, że nie
jest to jeszcze ,,dom naszych marzeń".
Cierpliwość jest niezbędna

Półtora roku później przeprowadzili śmy się ponownie, tym razem do
San Diego. Po mi esiącu poszukiwań i obejrzeniu kilkudziesięciu do-
mów wystawionych na sprzedaż w całym mieście trafiliśmy do kolej-
nego, któ1y znalazł się na iynku zaledwie dwa dni wcześniej. Od razu
wiedzieliśmy, że znaleźliśmy dom naszych m arzeń. Spojrzeliśmy na
siebie wymownie i rozejrzeliśmy się po domu. Żadne z nas nie miało
najmniejszych wątpliwości.
Przez dwa miesiące negocjowaliśmy ostateczną cenę zalrupu, a przez
pięć kolejnych organizowaliśmy finansowanie - w końcu udało
nam się w terminie objąć dom w posiadanie. Nabyta nieruchomość
miała czterdzieści jeden spośród czterdziestu dwóch cech naszego
domu marzeń.
Myśl „szczupło"
Większość ludzi chciałaby być szczupła i cieszyć się doskonałą kon-

dycją fizyczną. Psychologowie powiedzą Ci, że aby to było możliwe,
musisz m yśleć „szczupło". Jeden ze sposobów kreowania obrazu my-
ślowego szczupłej sylwetki polega na tym, że znajdujemy fotografię
osoby o takim ciele, jakie sami chcielibyśmy mieć, a nas tępni e odci-
namy jej głowę i zastępujemy ją zdjęciem własnej. Tal< przerobione
zdjęcie przyklejamy na lodówce. Ponadto wykonujemy kilka kopii,
które rozmieszczamy w różnych miejscach w całym domu.
Za każdym razem, kiedy patrzysz na zdj ęcie siebie z pięknie wy-
rzeźbi onym ciałe m, podświadomość rejestruje ten fal<t. Po pewnym
czasie stwierdzisz, że mniej jesz i więcej ćwiczysz. Twoja rzeczywi -
s tość zewnętrzna dostosuje się wkrótce do wewnętrznego obrazu.
Znajdź swoją bratnią duszę

Ludzie samotni bardzo często pytają
mnie, w jalci sposób m ogą zna-
leźć swoją bratnią duszę. Pytam ich wówczas, czy sporządzili cha-
ral< te1ystykę wymarzonej drugiej połowy . Zawsze są tym pytaniem
zaskoczeni, a czasem czują się wręcz urażeni: „Przecież gdy już spo-
tkam tę osobę, z pewnością ją rozpoznam".
NIEUSTANNIE WIZUALIZUJ SWOJE CELE I 23 3
Tak to jednak nie działa. W tej sprawie codzienność może przynieść

najwyżej rozczarowanie. Osobom samotnym doradzam zawsze, by
usiadły i sporządziły szczegółową charakte1ystykę swojej wymarzo-
nej drugiej połówki, z uwzględnieniem nawet najdrobniejszych i naj-
bardziej szczegółowych cech, jakich oczekiwałyby od idealnego partnera
życiowego. Sugeruję, żeby precyzyjnie określić wiek, temperament,
osobowość, zainteresowania, wartości, pochodzenie, poczucie humoru,
ambicję oraz wszystkie inne cechy drugiej osoby.
To działanie przynosi naprawdę zadziwiające skutki. Mój dob1y
przyjaciel i absolwent jednego z moich trzydniowych semina1iów wyko-
nał to ćwiczenie natychmiast po ukończeniu zajęć. Dziesięć miesięcy
później spotkał kobietę, która idealnie pasowała do jego opisu. Krót-
ko potem się pobrali, a teraz mają dwójkę ślicznych dzieci - od pie1w-
szego wspólnego dnia cieszą się szczęściem.
Jeżeli doskwiera Ci samotność, wypróbuj to ćwiczenie. Jego efekty
mogą Cię bardzo pozytywnie zaskoczyć.
Jak wewnątrz, tak i na zewnątrz
Wizualizacja może pomóc Ci odmienić na lepsze wszystkie obsza1y

życia. Wcześniej wspominałem już o stosowaniu techniki „idealizacji",
czyli procesu wyobrażania sobie idealnego życia - taldego, jaldm
chci ałbyś żyć w przyszłości. W istocie idealizacja to po prostu swoista
waliacja na temat wizualizacji. Pamiętaj, że nie j esteś w stanie trafić
w cel, którego nie widzisz. Jeżeli natomiast zyskasz absolutną ja-
sność co do tego, czego pragniesz, prędzej czy później z pewnością to
osiągniesz.
Najlepszy czas na wizualizację

Podobnie jak w przypadku wyznaczania celów, najlepszymi porami
dnia na wizualizację są późny wieczór i wczesny ranek. Wizualizując
sobie przed snem cele, jak gdyby już zostały osiągnięte, jeszcze moc-
niej utiwalasz je w swojej podświadomości. W ciągu dnia podświa
domość będzie skłaniać Cię do wypowiadania słów i podejmowania
działań, które przybliżą C ię do osiągnięcia celów.
Kolejną doskonałą porą na wizualizację jest poranek. Przywoływanie

w głowie jasnych i precyzyjnych obrazów tego, co chciałbyś w danym
dniu osiągnąć, powoduje, że Twoje szanse na sukces zdecydowanie
rosną - łatwiej będzie Ci osiągnąć założone cele w terminie.
Źródło wszelkiego postępu

Jak już wspominałem, źródłem wszelkich zmian są przemiany zacho-
dzące w obrazach myślowych. Już dziś zalej swój umysł obrazami siebie
takiego, jal<im chciałbyś się stać, obrazami życia, które chciałbyś prowa-
dzić, oraz obrazami celów, które chcesz osiągnąć. Wycinaj z gazet i cza-
sopism zdjęcia zgodne z wizją Twoich celów i pragnień. Umieszczaj je
wszędzie wokół siebie. Regularnie je oglądaj, rozmawiaj na ich temat
i nieustannie je sobie wyobrażaj.
Postaraj się, by Twoje życie stało się procesem pozytywnej wizu-
alizacji, w ramach którego będziesz cały czas wyobrażał sobie swoje
idealne cele i wymarzoną przyszłość. Nie ma innego ćwiczenia sku-
teczniej m otywującego do wykorzys tywania własnego potencjału.
Nieustannie wizualizuj swoje cele

I . Wybiegaj myśla mi w przyszłość i wyo brażaj sobie, że Twoje życie
jest d oskon ałe pod każdym względem. Jak by wówczas wygląda
ło? Regularnie rysuj w głowie obraz wymarzonego życia, jakie -
kolwiek by było.
2. Wycinaj zdjęcia rzeczy, które chciałbyś mieć, oraz ludzi, do których
ch ciałbyś się upodobnić pod względem fizycznym. Patrz n a nie
i zastanaw iaj się, co mógłbyś zrobić, a by te wszystkie plan y urze-
czywistnić.
3. Korzystaj z techniki prób myślowych przed każdym ważnym wy-

darzeniem. Wyobraź sobie, że we wszystkim, co robisz, zachow u-
jesz s ię optymalnie.
4. Nieustannie ka1m swój umysł precyzyjnymi, ekscytującymi i emo-
cjonuj ącymi obrazami. Pamiętaj , że obrazy powstające w Twojej
wyobraźni stanowią zapowied ź nadchodzących wydarzeń.
NIEUSTANNIEWIZUALIZUJ SWOJECELE I 23S
5. Zaprojektuj swój dom marzeń, firmę marzeń lub karierę marzeń.

Wypisz wszystkie cech y i elementy, które miałaby Twoja dosko-
nała wizja, gdyby się ziściła . Codziennie wyobrażaj sobie, że tak
właśnie będzie .
6. Zadbaj o to, by w izualizacja stała się integralnym elementem Twoje-
go życia. Każdego dnia znajdź czas n a tworzenie ekscytujących
obrazów myślowych, w któ1ych zobaczysz doskonałego siebie
i swoj e idealne życie. Uwierz, że w stosow n ym czasie te obrazy się
urzeczywistnią.
ROZDZIAt 20.
Aktywuj
swoją nadświadomość
Podświadomość pozostaje pod calkowitą

kontrolą świadomości. Z doskonalą precyzją
i w absolutnych szczególach realizuje ona wszystko to,
co zosta/o w niej świadomie zapisane.
- T HOMAS TROWARD
Wktórego
yobraź sobie, że właśnie wprowadziłeś się do nowego domu,
dotychczarnwy właściciel postanowił powierzyć Ci
pewną tajemnicę. Wyjaśnił mianowicie, że w piwnicy znajduje się spe-
cjalne pomieszczenie, a w nim niesamowi ty komputer. Możesz wpro-
wadzić do niego dowolny cel lub pytanie, a on w najodpowiedniejszym
momencie udzieli Ci najlepszej możliwej odpowiedzi. Co ważne, działa
absolutnie za każdym razem, a wszystkie udzielane odpowiedzi oka-
zują się w stu procentach poprawne. Wyobraź sobie, jal< ogromne z mia -
ny zaszłyby w związku z tym w Twoim życiu.
Prawda jest tal<a, że dysponujesz tal<im komputerem i możesz sko-
rzystać z niego w każdej chwili. Nazywa się on „nadświadomością". To
najpotężniejsza zdolność człowieka, jal<ą udało się odk1yć w całej naszej
hist01ii - możesz się do niej odwołać zawsze, gdy tylko tego zapragniesz.
Na kartach tej książki wielokrotnie powtarzałem, że stajesz się tym,
o czym myślisz przez większość czasu, oraz że możesz mieć wszystko,
co jesteś w stanie nieprze1wanie sobie wyobrażać. Omawiałem rów-
nież Prawo Przyciągania i Prawo Korespondowania, wspominałem
także o tym, jal< ważna jest absolutna precyzja i jasność w kwestii tego,
kim chcesz być, co mieć i co robi ć. Pisząc o wszystkich tych spra-
wach, pośrednio odwoływałem się do potęgi Twojej nadświadomoś ci.
Tajemnica wieków
O istnieniu nadświadomofo wiemy od tysięcy lat, rozprawiamy na jej
temat praktycznie od zarania dziejów. Przez większość czasu nadświa
domość stanowiła element tajemnej wiedzy mistyków i mędrców .
Dostęp do tej tajemnicy był pilnie strzeżony, przekazywano ją tylko

długoletnim wiernym uczniom tajemnych szkół antycznego świata.
Wiedza na temat nadświadomości upowszechniła się nieco dopiero
w poprzednim stuleciu, ale również i wtedy dostęp do niej posiadała
jedynie garstka ludzi.
Trzy umysły w jednym

Zygmunt Freud, ojciec psychoterapii, pisał w 1895 roku o trzech umy-
słach: „ego'', „id" oraz „superego". Duża część jego przemyśleń odwo-
ływała się właśnie do tych trzech aspektów naszej percepcji.
Ego było opisywane czasownikiem „jestem" - odnosiło się do tej
części umysłu, która zachowuje gotowość i pozostaje świadoma, wcho-
dzi w interakcje ze światem zewnętrznym, analizuje, decyduje i działa.
My nazywamy ten umysł umysłem świadomym lub po prostu świa
domością.
Według te01ii Freuda id to nieświadoma część naszego umysłu,
czyli to, co my nazywamy podświadomością. To niezwykle pojemny
magazyn wspomnień i uczuć, w któ1ym człowiek gromadzi wszystkie
dotychczasowe myśli, decyzje i doświadczenia. Podświadomość ste-
mje automatycznymi reakcjami naszego ciała i dba o zgodność myśli
i uczuć z wcześ niejszymi doświadczeniami.
To, co Freud nazwał superego, czyli trzeci wymiar myślenia, zo-
stało przez Ralpha Waldo Emersona określone mianem „nadduszy".
Alfred Adler, uczeń Freuda, nazywał to „zbiorową nieświadomością",
a Carl Gustav Jung, któ1y stał w opozycji do twierdzeń Freuda, mó-
wił o „nadświadomości". Napoleon Hill wspominał o „nieskończonej
inteligencji", donosząc przy tym, że praktycznie wszyscy ludzie suk-
cesu w Ame1yce korzystali z niej w całym okresie ka1ie1y zawodowej
- kojarzyli z ni ą najważniejsze przełomowe wydarzenia ze swojego
życia zawodowego i swoje najwi ększe osiągnięcia.
AKTYWUJ SWOJĄ NADŚWIADOMOŚĆ I 239
Włoski p sycholog Roberto Assagioli (a także inni psychologowie)

nazywa ten fenomen „nadświadomym umysłem" lub „wnysłem Boga".
Sama nazwa nie ma tak wielkiego znaczenia, jak to, że chodzi o wielką,
uniwersal ną moc, z której możesz skorzystać w każdym momencie
do osiągnięcia dowolnego celu - wystarczy, że pragniesz go dosta-
tecznie długo i odpowiednio intensywnie.
Źródło wszelkich przełomów

Wszystkie istotne przełomy, jal<ie d okonały się w różnych dziedzinach
na przestrzeni dziejów, były wynil<iem oddziaływania nadświadomości.
Działania nadświadomości doświadczasz zawsze wtedy, gdy przychodzi
Ci do głowy świetny pomysł lub myśl, które pomagają rozwiązać jal<iś
problem lub dylemat. Wiell<ie przełomy naukowe, jak odkrycie DNA
czy pomysł połączenia ceramiki i prądu elekt1ycznego (który dał po-
czą tek koncepcji nadprzewodnictwa), miały swoje źródło właśnie
w nadświado mości.
Wielcy muzycy regularnie korzystali z potęgi nadświadomości, kom-
ponując swoje u two1y. Mozart widział w głowie całą swoją operę, do
ostatniej nuty, jeszcze zanim przystąpił do pisania. Po prostu bezbłędnie
od twarzał kolejne dźwięki z myślowego obrazu, a powstały w ten spo-
sób u twór od razu nadawał się do publicznego odegrania. W histmii
muzyl<i niewiele widziano rzeczy podobnej wagi.
Beethoven stwmzył najważniejsze dzieła już po tym, jal< stracił słuch.
Swoje u twmy widział i słyszał w głowie, zanim p1zelał je na papier. Fizyk
Stephen Hawking cierpi na stwardnienie zanikowe boczne. Choroba jest
tal< zaawansowana, że naukowiec potrzebuje specjalnego komputera, by
wydobywać z siebie pojedyncze dźwięl<i. Dzięl<i umiejętności cze1pania
z zasobów nadświadomości został jednal<Że jednym z najpoczytniejszych
pisa1zy świata - opublikował między innymi Krótką hist01ię czasu.
Największy wynalazca wszech czasów

Thomas Edi son opatentowałw ame1ykańskim urzędzie patentowym
1093 urządzeni a -niemal wszystl<ie jego wynalazki znalazły zasto-
sowanie komercyjne jeszcze p1zed jego ś mi ercią. W 193 1 roku (l<iedy
zmarł) znaczna częśćame1ykal1skich pracowników pracowała w za-

kładach wytwarzających i dyst1ybuujących produkty, któ1ych wyna -
lazcą był Thomas Edison.
Przez cały okres pracy zawodowej Edison regularnie posługiwał się
nadświadomością, rozwiązując pozornie nierozwiązywalne problemy
i osiągając wielkie przełomy w takich dziedzinach, jal< elektlyczność,
kinematografia, nag1ywanie i transmisja dźwięku itd. W ciągu dnia
ucinał sobie regularne drzemki, podczas któ1ych docierał do polda-
dów nadświadomości - czerpał z niej inspirację do pracy nad kolej-
nymi wynalazkami.
Najważniejsze prawo
Kiedy podziwiasz wspaniałe i inspimjące dzieło sztul<i, czytasz klasycz-
ny tytuł lub piękny wiersz, słuchasz niesamowitego utwom muzycz-
nego albo oglądasz zapierający dech w piersiach budynek, doświad
czasz efektów oddziaływania nadświadomości.
Prawo Nadświadomej Aktywności, prawdopodobnie najważniejsze ze
wszystkich praw myślowych, jal<ie l<iedykolwiek odk1yto, mówi: Każda
mys1, plan, cel lub pomysł nieustannie p1zetwarzane p1zez świadomy umysl prę
dzej czy późn iej muszą zostać urzeczywistnione przez umysł nadświadomy.
Zastanów się nad tym! Możesz być, l<im chcesz. Możesz robić i mieć
to, co chcesz. Jeżeli wiesz dokładnie, co to ma być, i potrafisz regu-
larnie korzystać z pokładów swojej nadświadomości, prędzej czy później
osiągniesz każdy cel. Twoją nadświadomość ograniczają tylko ba1ie1y,
które Ty sam nakładasz na swój umysł i swoją wyobraźnię.
Odpowiednie warunki do działania

Twoja nadświadomość funkcjonuje najlepiej, l<iedy jesteś spokojny, pew-
ny siebie, zrelaksowany i gotowy do działania. Nadświadomość zaczyna
pracować, gdy relal<sujesz się w samotności, pozwalasz odpłynąć wszyst-
l<im troskom, siedzisz w całkowitej ciszy lub jednoczysz się z naturą.
Spróbuj się wyciszyć i wsłuchać w swój spokojny, wewnętrzny głos,
a zaczniesz słyszeć podszepty nadświadomości.
Odpowiednikiem superkomputera umieszczonego w piwnicy no-

wego domu jest Twoja intuicja. To ona pozwala Ci się kontaktować
z nadświadomo5cią. Czasami intuicja przemawia do Ciebie tak głośno
i wyraźni e, że pomysł czy wniosek zawarty w jej podpowiedzi może
odmienić całe Twoje życie.
Archimedes, grecki matematyk i fizyk, doznał nadświadomego

przypływu wiedzy na temat wyporności ciał s tałych, kiedy siedział
w wannie. Zafascynowało go to do tego stopnia, że wyskoczył z wody
i biegał nago po ulicach, krzycząc „Eureka!" (,,Znalazłem!"). Podob-
nych przeżyć doświadczasz, kiedy wpadasz na pomysł czy dochodzisz
do wniosku, który pozwala Ci rozwiązać jakiś problem lub zbliża Cię
do wyznaczonego celu.
Jak aktywować swoją nadświadomość

Nadświadomość pobudzają do działania jasne i konkretne cele sfor-
mułowane na piśmie - cele, któ1ych osiągnięcia intensywnie pragniesz,
które regularnie sobie wizualizujesz i nad któ1ych osiągnięciem nie-
ustannie pracujesz. Odprężając się, wizuali zując pewien pożądany
efekt i wyobrażając sobie uczucia związane z jego uzyskaniem, stymu-
lujesz do pracy swoją nadświadomość. To właśnie ona zapewnia Ci po-
mysły i energię niezbędne do osiągni ęcia Twojego celu.
Inspiracja płynąca z nadświadomości może zafundować Ci tal<
duży zastrzyk energii i wprowadzić w stan takiego rozemocjonowania,
że nie będziesz mógł ani spać ani myśleć o czymkolwiek innym. Wów-
czas powinieneś usiąść z kartką papieiu i zapisać na niej wszystkie
pomysły, które przyjdą Ci do głowy. W ten sposób zwykle udaje się
uwolnić umy sł od rozmyślań i spokojnie zasnąć.
Ślepy traf a synchroniczność

Koncepcja nadświadomości pozwala wyjaśnić dwa zjawiska, któ1ych
doświadczasz przez całe życie: przypadkowość oraz synchroniczność.
Im części ej odwołujesz się do pokładów swojej nadświadomości, tym
częściej możesz cieszyć się dobrodziejstwami tych dwóch zjawisk.
Szukaj dobra
Przypadkowość czy też
flepy traf to nic innego jak proces dokonywania
radomych odkiyć na kolejnych ścieżkach życia. Kiedy wyznaczasz
sobie jaki ś cel, a następnie nieustannie go sobie wizualizujesz i pra-
cujesz niernudzenie nad jego osiągnięciem, w Twoim życiu zaczynają
pojawiać się nieoczekiwane pozytywne zdarzenia i doświadczenia,
które zbliżają Cię do realizacji nakreślonych planów.
Możesz natknąć się na pewną informację w artykule prasowym
lub usłyszeć od kogoś coś, o czym wcześniej nie wiedziałeś. Możesz
zmienić alrurat kanał w telewizorze i trafić na program, w któ1ym znaj-
dziesz infonnację niezb ędną do rozwiązania Twojego problemu lub
odpowiedź na jedno z Twoich najważniejszych pytań. Nierzadko bę
dziesz doświadczać przej ściowych porażek i potknięć, a potem okaże
się, że nic lepszego nie mogło Ci się w danym momencie przytrafić.
Co jednał< najciekawsze, jeśli w każdej sytuacji będziesz poszukiwał
czegoś dobrego, zawsze to znajdziesz. Wydaje się, że już samo oczeki-
wanie na dobre rzeczy naprawdę je wywołuje. Wykształć w sobie pewną
i niezachwianą wiarę w magię ślepego trafu, a będzie sz doświadczać
kolejnych przypadkowych zdarzeń, które przybliżą Cię do osiągnięcia
Twoich życiowych celów.
Zdarzenia połączone znaczeniowo

Drugie zjawisko, którego regularnie d oświadczasz, określa się mia-
nem „synchroniczności". Z uwagi na pewną swoją cechę szczególną
różni się ono od Prawa Przyczyny i Skutlru, żelaznego prawa rządzącego
wszechświatem, które przewiduje, że wszystl<a dzieje się z jakiegoś
powodu oraz że każdemu efektowi da się przypisać jakąś przyczynę
możliwą do ustalenia.
Synchroniczność zakłada bowiem, że wszelkie zależności między
dwoma zdarzeniami zachodzącymi jednocześnie i s tnieją jedynie na
płaszczyźnie znaczenia, jal<ie się im przypisuje - owa interpretacja
wynika z przyjmowania konkretnych celów w różnych obszarach życia.
Przykład? Wyznaczyłeś sobie cel - podwojenie uzyskiwanych do-
chodów. W następnym tygodniu rezygnujesz jednał< z pracy lub zosta-
jesz zwolniony, zupełnie znienacka. W pie1wszej chwili bardzo się tym
martwisz, ale już kolejnego dnia jeden z przyjaciół zwraca się do Ciebie
z pytaniem, czy kiedykolwiek rozważałeś pracę w pewnej określ onej
dziedzinie. Tak się składa, że w ostatnim roku czytałeś kilka różnych
artykułów na temat tej branży i zastanawiałeś się, czy by się tym nie za-
jąć. Nie wiedziałeś jednal<, jal< się do tego zabrać. Postanawiasz jeszcze
dokładniej zgłębić temat, znajdujesz rozwijającą się firmę, udajesz się
na rozmowę w sprawie pracy, dostajesz ją i po roku okazuje się, że
zarabiasz dwukrotnie więcej niż na poprzednim stanowisku . Co nie
jest bez znaczenia, nowa praca dodatkowo bardziej Ci się podoba.
Zwróć uwagę, że między tymi dwoma niezależnymi wydarzenia-
mi nie było związku przyczynowo-skutkowego. Nie wiążą się one ze
sobą ani czasowo, ani przestrzennie, łączy je natomiast coś innego:
oba przyczyniły się do tego, że osiągnąłeś cel, któ1y sobie wyznaczyłe ś -
podwoiłeś dochody.
Dwie metody stymulowania nadświadomości

I stniejądwa sposoby pobudzania nadświadomości do działania. Pie1w-
szy z nich polega na koncentracji i intensywnej pracy nad osi ągnię
ciem danego celu. Włóż całe serce w to, co robi sz. Myśl o tym, mów
o tym, pisz o tym, przepisuj swoje cele na nowo i codziennie je we1y -
fikuj. Rób wszystko, co tylko m ożesz, by pomóc sobie w osiągni ęciu
wyznaczonych celów.
Podejmij postanowienie, że b ędziesz konsekwentnie i z determi-
nacją dążyć do realizacji swoich zamierzeń, a wówczas w Twoim ży
ciu zaroi się od różnych synchronicznych i przypadkowych zd a rzeń.
Zupełni e nieoczekiwanie poznasz ludzi skłonnych udzielić Ci pomocy.
Wpadniesz na pomysły i trafi sz na informacje, któ1ymi wcześniej nie
dysponowałeś. W Twojej głowie pojawią się wnioski i przemyślenia,
dzięki któ1ym będziesz szybciej zbliżał si ę do osiągnięcia swoich celów.
Dmgim sposobem stymulowania nadświadomości jest pełen re -
laks i zajęcie umysłu czymś zupełnie innym. Na przykład wyjeżdżaj ąc
na walrncje, zazwyczaj zajmujesz umysł całkowicie nowymi sprawami
i w rezultacie całkowicie przestajesz myśleć o dotychczasowych celach
i problemach. Wydaje się, że w im większym stopniu wyzwolisz się
od codzienności (zarówno w jej fizycznym, jak i psychicznym aspekcie),

tym szybciej Twoja nadświadomość przystąpi do działania i zacznie
podsuwać Ci potrzebne pomysły i przemyślenia. Można by to ująć
inaczej: im bardziej się „nie starasz", tym szybciej Twoja nadświa
domość Ci pomoże.
W przypadku każdego z celów powinieneś próbować obydwu me-

tod. Najpie1w skoncentrnj się wyłącznie na dążeniu do ich osiągnię
cia. Włóż sto procent swojej energii w rozwiązanie danego problemu.
Jeżeli pomimo to nie uda Ci się osiągnąć oczekiwanego przełomu,
zajmij swój umysł czymś innym. Zrób sobie prze1wę. Jedź na wakacje.
Zajmij się ćwiczeniami fizycznymi lub idź do kina. Na chwilę całkowicie
zapomnij o swoim celu. W odpowiednim momencie Twoja nadświa
domość się uaktywni, podpowiadając Ci właściwe rozwiązanie.
Właściwa odpowiedź
Twoja nadświadomość podpowie Ci właściwe rozwiązanie w najlepszym

dla Ciebie momencie. Oznacza to, że kiedy doznasz już inspiracji pocho-
dzącej z nadświadomości, powinieneś niezwłocznie podjąć odpowiednie
kroki. Nie zwlekaj, ponieważ ta okazja może mieć termin ważności.
Kiedy poczujesz wewnętrzną potrzebę działania lub na przykład wyko-
nania telefonu, po prostu to zrób. Jeżeli masz jakieś przeczucie, kiernj
się nim i działaj. Wydaje się, że wszelkie czyny motywowane przebły
skami nadświadomości poprowadzą do kolejnych nadświadomych
pomysłów i przemyśle(1, zbliżających Cię do osiągnięcia celów.
Trzy cechy szczególne

Nadświadoma koncepcja charakte1yzuje się trzema cechami:
• Po pie1wsze pozwala odnieść się do wszystkich aspektów problemu
lub oferuje wszystko, co jest niezbędne do osiągnięcia danego ce-
lu. Tego rodzaju odpowiedź jest kompletna pod każdym względem.
• Po drngie będzie to „oślepiający przebłysk oczywistego". Nad -
świadoma inspiracja będzie wydawać się naturalna, prosta i ide-
alnie dopasowana do okoli czności .
AKTYWUJ SWOJĄ NADŚWIADOMOŚĆ I 24S
• Po trzecie rozwiązanie podsunięte przez nadświadomość daje poczu-

cie szczęścia i ekscytacji, czasem wręcz prawdziwej eufolii. Będzie
to jedna z tych pięknych chwil, które zapamiętasz na długi czas.
Kiedy nachodzi C ię jakieś nadświadome rozwiązanie, zawsze to-

warzyszą mu energia, entuzjazm i motywacja do natychmiastowego
działania. Poczujesz nieodpartą potrzebę bezzwłocznego wdrożenia
tego rozwiązania. Będziesz chciał rzucić wszystko inne i zacząć dzia-
łać - i zawsze będziesz miał racj ę.
Zaufanie to konieczność
Nadświadomość jest najpotężniejszą z Twoich zdolności. Możesz z niej
korzystać o każdej
porze dnia i nocy. Kontaktujesz się z nią poprzez
precyzyjne sformułowanie celów oraz rozbudzenie w sobie niezachwia -
nego przekonania, że właściwa odpowiedź sama pojawi się w najod-
powiedniejszym momencie.
Im bardziej się rozluźnisz i zaufasz tej wielkiej sile, tym szybciej
i sprawniej będzie ona działać. Mówi się, że ,Judzie wstępują na ścieżkę
prowadzącą do wielkości, gdy zaczynają słuchać swojego wewnętrznego
głosu". Wykształć w sobie nawyk kierowania się podszeptami wła
snej intuicji, a prawdopodobnie już nigdy nie popełnisz żadnego błę
du. Korzystając z pokładów nadświadomości, posługujesz się wielką
uniwersalną siłą, która umożliwia Ci dojście do równowagi życiowej.
Będziesz osiągał kolejne cele, a wszystko, czego się podejmiesz, b ę
dziesz robił coraz szybciej. Poczujesz się, jal< gdyby podłączono Cię do
jal<iegoś źródła kosmicznej energii, która pozwala Ci mniejszym na-
kładem sił dokonać znacznie więcej niż kiedykolwiek wcześ ni ej .
Zastanów się nad swoim życiem i przypomnij sobie sytuacje, w któ-
1ych pomogła Ci nad świadomość. Dotychczas doświadczenia te miały
charakter losowy, jednal< wystarczy, że możliwie najjaśniej sprecyzujesz
cele oraz zaczniesz je regularnie we1yfikować i wizualizować, a nad -
świadomość będzie Ci pomagać systematycznie i w sposób przewidy-
walny do końca życia.
Aktywuj swoją nadśwladomośt

l. Pomyśl nad swoim dotychczasowym życiem i przypomnij sobie
sytu ację,w której jakieś nadświadome doznanie pomogło Ci roz-
wiązać problem lub osiągnąć cel. Zastanów się nad tym procesem
oraz rozważ, w jaki sposób mógłbyś go powtórzyć.
2. Wybierz najważniejszy ze swoich celów i nieustannie go sobie wi-
zualizuj. Nabierz całkowitej pewności, że zmaterializuje się on w naj-
bardziej odpowiednim momencie.
3. Rozpocznij codzienną medytację w samotności. Pozwól, by w tym
czasie Twój umysł całkowicie się odprężył i skakał od myśli do
myśli tak długo, aż w głowie pojawi się rozwiązanie lub odpowiedź,
których szukasz.
4. Naucz się od razu reagować na wszelkie nadświadome przemy-
ślenia . Nie wahaj się. Uwierz, że jeżeli zaufasz tej mocy, może
przydarzyć Ci się tylko to, co najlepsze.
5. Spróbuj rozwiązać swój problem, koncentrując całą energię tylko
i wyłącznie na nim. Jeżeli to nie pomoże, zajmij swój umysł czymś
innym. W odpowiedniej chwili właściwe rozwiązanie samo poja-
wi s ię w Twoim życiu lub podpowie Ci je Twoja intuicja.
6. S kuteczność oddziaływania nadświadomości jest wprost proporcjo-
nalna do wia1y w jej moc. Regularnie ćwicz zapominanie o wszyst-
kich problemach i cierpliwe oczekiwanie na właściwą odpowiedź
- ta pojawi s ię na pewno w odpowiednim momencie.
ROZDZIAŁ 21.
Nie poddawaj się, dopóki

nie osiągniesz sukcesu
Dzięki 1zetelności i kompetencji niemal wszystko
jest możliwe. Wielkie dzie!a powstają nie dzięki sile,
lecz dzięki wytrwa/ości.
- SAMUEL J OHNSON
T/" ażdy wielki sukces w Twoim życiu będzie tiiumfem wyt1wało

.l~ści. Umiejętność precyzyjnego określenia, czego tak naprawdę
chcesz, a następnie wytlwania w obliczu wszys tkich trndno5ci i prze-
ciwności aż do ostatecznego osiągnięcia celu zadecyduje o tym, czy bę
dziesz odnosił sukcesy. Powinieneś również wiedzieć, że z wytiwało
ścią nieroze1walnie związana jest odwaga.
Prawdopodobnie największym wyzwaniem, z jaldm przyjdzie Ci się
zmierzyć w życiu, będzie próba pokonania strachu i znalezienie w sobie
odwagi. Winston Chmchill napisał ldedyś: „Odwagę słusznie uznaje się
za najważniejszą z cnót, wszystkie inne cnoty są bowiem jej pochodną".
Pokonać strach
Strach od zawsze był największym wrogiem ludzkości i zawsze nim
będzie. Mówiąc: „Obawiać się musimy tylko i wyłącznie samego stra-
chu", Franklin Delano Roosevelt s tarał się przekazać, że źródłem nasze-
go stresu, niepokoju i nieszczęścia nie są okoliczności, któ1ych się lęka -
my, ale jest nim samo uczucie strachu.
Rozbudź w sobie odwagę i całkowitą pewność siebie, a otworzy się
przed Tobą świat pełen nowych możliwości. Zastanów się tylko -
o czym byś zamarzył, kim byś był lub co byś robił, gdybyś nie bał się
absolutnie niczego na świecie?
Możesz nauczyć się wszystkiego, co jest Ci potrzebne

Na szczęście odwaga to rzecz nabyta, możesz więc ją w sobie rozwinąć
podobnie jak każdą inną cechę. Dlatego powinieneś pracować nad
przezwyciężaniem strachu i jednocześnie nabrać odwagi i pewności
siebie, dzięki któ1ym będziesz mógł z podniesionym czołem radzić

sobie z kolejnymi życiowymi wzlotami i upadkami.
Niezależna felietonistka Ann Landers napisała kiedyś: „Gdyby za-
pytano mnie, jal<ą najcenniejszą radę mogłabym przekazać całej ludzko-
ści, odpowiedziałabym następująco: Spodziewajcie się kłopotów, po-
nieważ są nieodłączną częścią naszego życia. Kiedy się już pojawią,
trzymajcie głowy wysoko. Spójrzcie problemom prosto w oczy i po-
wiedzcie: «Będę większy od was. Nie możecie mnie pokonać»". Właśnie
tego rodzaju postawa pozwala od nosić zwycięstwa.
Przyczyny strachu i remedium nań
Punktem wyjścia do pokonania strachu i nabrania odwagi jest oczy-

wiście analiza tych czynników, które powodują, że mamy skłonność
do odczuwania obaw.
Doskonale wiemy, że podstawowym źródłem strachu jest warnn-
kowanie, któremu zostaliśmy poddani w okresie dziecięcym. Ściślej
rzecz biorąc, w większości przypadków jest to destruktywna k1ytyka
ze strony jednego lub obojga rodziców. Takie doświadczenia z dzie-
ciństwa sprawiają, że odczuwamy strach dwojakiego rodzaju. Pie1w-
szym z rodzajów strachu jest strach przed porażką, któ1y powoduje,
iż nieustannie myślimy: „Nie dam rady, nie dam rady, nie dam rady".
Drngim rodzajem lęku jest strach przed odrzuceniem, sprawiający,
że wciąż myślimy: „Muszę, muszę, muszę".
Oba te lęki są przyczyną tego, że przez większość czasu obawiamy się
utraty pieniędzy, marnowania czasu lub bezowocności inwestycji emo-
cjonalnej w związek z drngą osobą. Stajemy się przeczuleni na punkcie
opinii i potencjalnej kiytyki wygłaszanej przez innych. Czasami do-
chodzi do sytuacji, że obawiamy się zrobić cokolwiek, czego ktoś in-
ny mógłby nie pochwal ać. Nasze lęki nas paraliżują, uniemożliwiają
konstrnktywne działania na rzecz osiągania celów i spełniania marzeń.
NIE PODDAWAJ SIĘ, DOPÓKI NIE OSIĄGNIESZ SUKCESU I 249
Wahamy się, popadamy w niezdecydowanie, odkładamy wszystko na

później, szukamy kolejnych powodów, aby opóźnić działanie. W końcu
pogrążamy się w skrajnej fiustracji, wywołanej dysonansem objawia -
jącym się w postaci myś'li typu: „Muszę, ale nie dam rady" albo: „Nie
dam rady, ale muszę".
Strach i niewiedza chodzą ramię w ramię

Źródłem strachu może być niewiedza. W warunkach ograniczonego
dostępu do informacji możemy odczuwać napięcie i niepewność zwią
zane z ostatecznymi efektami naszych działań. Niewiedza powoduje,
że obawiamy się zmian, boimy się wszystkiego, co nieznane, i za wszel-
ką cenę staramy się unikać tego, co nowe lub inne.
Obse1wację tę można jednał< odwrócić . Samo gromadzenie no-
wych informacji i nabieranie doświadczenia w danej dziedzinie po-
woduje, że stajemy się odważniejsi i bardziej pewni siebie. Są takie
obsza1y życia, które nie budzą w nas obaw, ponieważ w wystarczającym
stopniu opanowaliśmy związane z nimi umiejętności. Przykładami
mogą być tu prowadzenie samochodu, jazda na nartach albo sprzedaż
i zarządzanie. Twoja wiedza i doświadczenie d ają Ci pewność, że po-
radzisz sobie w każdej sytuacji, w jal<iej możesz się znaleźć. Nie masz się
czego obawiać.
Zm ęczenie z każdego uczyni tchórza

Kolejnymi czynnikami rozbudzającymi w nas lęk są zmęczenie i cho-
roba. C złowiek cho1y, obolały, będący w nie najlepszej kondycji fi -
zycznej wykazuje większą podatność na strach i zwątpienie niż osoba
zdrowa, szczęśliwa i pełna energii.
Czasami wystarczy, że prześpisz dobrze całą noc lub pojedziesz na
wal<acje (które pozwolą Ci odzyskać sprawność umysłu i równowagę
emocjonalną), abyś całkowicie zmienił swoje podejście do siebie i do
własnego potencjału. Odpoczynek i relal<s dodają nam odwagi i pewno-
ści siebie w równym stopniu jal< wszystl<ie inne czynnil<i.
2so CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Wszyscy się obawiają

Mam dla Ciebie cenną wskazówkę: wszyscy inteligentni ludzie czego5 się
obawiają. To zupełnie n01malne i naturalne, że martwimy się o prze-
tiwanie - na płaszczyźnie fizycznej, emocjonalnej i finansowej. To nie-
prawda, że człowiek odważny to taki, któ1y się nie boi. Jal< ujął to
Mark Twain: „Odwaga to odpomo5ć na strach i panowanie nad nim,
a nie jego bral<".
Nie chodzi o to, czy się boisz czy nie. Wszyscy się czego5 boimy.
Chodzi o to, jal< radzisz sobie ze swoim strachem. Człowiek odważny nie
zważa na strach i podąża naprzód. Jeszcze jedna cenna uwaga: kiedy
przeciwstawisz się swoim lękom i wyjdziesz im naprzeciw, będziesz bał
się mniej, a jednocze5nie poczujesz się bardziej pewny siebie.
Pamiętaj również, że unikając swoich lęków, pozwalasz im rosnąć
w siłę - w pewnym momencie mogą one przejąć kontrolę nad całym
Twoim życiem. Im bardziej się boisz, tym niższe masz mniemanie o so-
bie, tym jeste5 mniej pewny siebie i tym mniej masz dla siebie szaCUIIku.
Jal< powiedział kiedy5 al<tor Glenn Ford: „Je5li nie zrobisz tego, czego się
boisz, będzie to oznaczać, że panem Twojego życia jest strach".
Przeanalizuj swoje lęki

Poznawszy czymriki, które wywołują u Ciebie strach, powiniene5 zna -
leźć chwilę na obiektywną identyfikację, zdefiniowanie i analizę wła
snych lęków.
Weź do ręki czystą kartkę papiem i na samej górze zapisz pytanie:
„Czego się boję?". Zacznij sporządzać listę strachów, wypisując wszys t-
kie poważne i mniej poważne rzeczy, które wzbudzają Twój niepokój.
Rozpocznij od najczęfoej spotykanych lęków, czyli strachu przed po-
rażką i utratą oraz przed odrzuceniem i k1ytyką.
Osoby owładnięte strachem przed porażką czę s to po5więcają bar-
dzo dużo czasu na uzasadnianie lub maskowanie własnych błędów.
Nie potrafią poradzić sobie z my5lą, że mogły popełnić błąd. Nieustanny
lęk przed odrzuceniem przekłada się natomiast na przywiązywanie
zbyt dużej wagi do opinii otoczenia - ludzie owładnięci tal<im lękiem
często nie potrafią samodzielnie podjąć żadnych działań: dopóki nie
zyskają absolutnej pewności, że ich postępowanie spotka się z aproba tą,

powstrzymają się od jakichkolwiek mchów.
Nadaj swoim lękom priorytety

Kiedy sporządzisz już listę wszystkich lęków, które mogą mieć wpływ
na Twoje myślenie lub zachowanie, uporządkuj je w kolejności od naj-
ważniejszego do najmniej istotnego. Któ1y z lęków ma według Ciebie
największy wpływ na Twoje myślenie lub najbardziej powstrzymuje
Cię przed podejmowaniem działań? Któremu z nich należy się dmga

pozycja na liście? Któ1y byłby następny?
Zastanów się nad najważniejszym ze swoich l ęków i poszukaj od-
powiedzi na trzy poniższe pytania:
1. W jaki sposób lęk ten utmdnia mi działanie?
2. W jal<i sposób pomaga albo jal< pomagał mi dotychczas?
3. W jal<i sposób skorzystałbym na wyzbyciu si ę tego lęku?
Kilka lat temu sam wykonałem to ćwiczenie i d oszedłem do wnio-

sku, że najbardziej obawiałem się ubóstwa. Bałem się, że nie będę miał
pieniędzy, że będę spłukany, a być może nawet zmuszony żyć w nędzy.
Wiedziałem, że ten strach narodził si ę w czasie mojego dzieciństwa
- rodzice, którzy dorastali w okresie wielkiego k1yzysu, nieustannie
zamartwiali się o pieniądze. Dodatkowym czynnil<iem wzmacniają
cym mój lęk było to, że po ukończeniu dwudziestego roku życia wie-
lokrotnie zdarzyło mi się nie mieć przy duszy ani grosza. Potrafiłem
obiektywnie ocenić pochodzenie tego uczucia, ale mimo to nadal spra -
wowało ono kontrolę nade mną. Ten strach czaił się gdzieś we mnie
nawet wówczas, gdy pieniędzy mi nie bralrnwało.
Poszukując odpowiedzi na pie1wsze pytanie („ W jal<i sposób lęk
ten utmdnia mi podejmowanie działa nia?"), s twierdziłem, że bardzo
niechętnie podejmuję iyzyko finansowe. Kiedy chodziło o sprawy
związane z zatmdnieniem, zawsze wol ałem bezpieczniejsze rozwią
zania. C zęsto też przedkładałem bezpieczeństwo nad nowe możliwo
ści i okazje.
Z mojej odpowiedzi na drngie pytanie („W jaki sposób ten lęk mi

pomaga albo jak pomagał mi dotychczas?") wynikało, że chcąc uciec
od lęku przed ubóstwem, wyrobiłem u siebie nawyk poświęcania pracy
ponadprzeciętnej ilości czasu i energii. Byłem bardziej zdeterminowany
i ambitniejszy. Poświęcałem znacznie więcej czasu na naukę o różnych
sposobach zarabiania i inwestowania pieniędzy. Można zatem powie-
dzieć, że w ostatecznym rozrachunku strach przed ubóstwem otwo-
rzył mi drogę do osiągnięcia niezależności finansowej.
Udzieliwszy odpowiedzi na trzecie pytanie („W jaki sposób sko-
rzystałbym na pozbyciu się tego lęku?"), natychmiast zrozumiałem,
że po wyzwoleniu się od strachu byłbym bardziej skłonny do podej-
mowania 1yzyka, bardziej agresywnie dążyłbym do osiąga nia moich
celów finansowych, założyłbym własną firmę i nie obawiałbym się aż
tak bardzo, że za dużo wydaję lub za mało mam. W szczególności nie
przejmowałbym się już zbytnio tym, co ile kosztuje.
Ta obiektywna analiza najpoważniejszego lęku pozwoliła mi roz -
począć proces wyzbywania się go. Tobie również m oże się to udać.
Praktyka tworzy nawyk

Proces nabierania odwagi i pozbywania się strachu może sz rozpocząć
od podejmowania działań, które zwyldo się kojarzyć z odwagą i pewno-
ścią siebie. Wszystko, co będziesz bardzo długo ćwiczył, prędzej czy póź
niej wejdzie Ci w nawyk. Chcesz być bardziej odważny? Po prostu za-
chowuj się odważnie we wszystkich sytuacjach, które tego wymagają.
Poniżej przedstawiam kilka ćwiczeń, które pomagają dodać sobie
odwagi. Pie1wszym i pewnie najważniejszym rodzajem odwagi jest
odwaga rozpoczynania, podejmowania nowych inicjatyw i al<tywnego
działania z wiarą w sukces. To odwaga, która pozwala Ci spróbować
czegoś nowego lub innego i wyjść poza strefę bezpieczeństwa bez żad
nych gwarancji odniesienia sukcesu.
Dr Robert Ronstadt z Babson College, któ1y przez wiele lat pro-
wadził zajęcia z przedsiębiorczości, przeprowadził badania z udziałem
swoich studentów i stwierdził, że zaledwie 10 procent z nich fal< -
tycznie otwo rzyło własne firmy i odnosiło sukcesy w dorosłym życiu.
NIE PODDAWAJ SIĘ, DOPÓKI NIE OSIĄGNIESZ SUKCESU I 25 3
Udało mu się znaleźć tylko jedną cechę wspólną dla tych 10 procent
osób. Była nią gotowość do założenia własnej firmy - gotowość, która
nie ograniczała się wyłącznie do snucia planów.
Odwaga rozpoczynania
Ronstadt jest autorem „reguły k01ytarza". Stwierdził mianowicie, że
zbliżając się do osiągnięcia swoich celów, badani przez niego ludzie
sukcesu podążali jal<by wzdłuż k01ytarza, w któ1ym otwierały się przed
nimi kolejne drzwi - drzwi, któ1ych nigdy by nie zobaczyli, gdyby
nie parli naprzód.
Okazało się, że ci z jego studentów, którzy nie zastosowali nabytej
wiedzy w praktyce, nadal czekali na wystąpienie idealnych warnnków
i okoliczności. Nie byli gotowi wyrnszyć w podróż ko1ytarzem ze wzglę
du na bral< gwarancji sukcesu - a takich gwarancji nie ma się nigdy.
Przyszłość należy do tych, którzy ryzykują

Przyszłość należy do ludzi, któ1zy 1yzykują, a nie do tych, któ1ym zależy
p1zede wszystkim na poczuciu bezpieczeństwa. Pod tym względem
życie zdaje się robić nam na przekór: im bardziej zabiegamy o poczu-
cie bezpieczeństwa, tym mniej bezpiecznie się czujemy; im częściej
próbujemy wyk01zystywać nadarzające się okazje, tym łatwiej jest
nam za spokoić potrzebę bezpieczeńs twa.
Kiedy zaczynasz odczuwać strach lub niepokój i potrzebujesz p1zy-
pływu odwagi, bez której będzie Ci trndno stawić czoła p1zeciwno ściom
i p1zeszkodom, skoncentrnj się na swoich celach. P1zywołaj w głowie
wyraźny obraz osoby, którą chciałbyś być, oraz zachowania, z jakim
chciałbyś być kojarzony. Poczucie strachu to rzecz zupełnie naturalna.
Strach to nic złego, pod warnnkiem że walczysz z nim za pomocą od-
wagi i p1zekonania, iż możesz na sobie polegać. Pamię taj, że kształcisz
w sobie to, o czym nieustannie myślisz - dlatego powinieneś bardzo
uważać.
Panowanie nad strachem i rozwijanie odwagi to konieczny wa1unek
szczęśliwego życia pełnego
sukcesów. Jeżeli podejmiesz postanowienie,
że zaczniesz kształtować nawyki związane z odwagą, w końcu osią

gniesz punkt, w któ1ym strach nie będzie miał już dominującego wpły
wu na Twoje decyzje. Będziesz wyznaczał sobie wielkie i ambitne cele
z przekonaniem, że pozostają one w Twoim zasięgu. W każdej sytuacji
zdołasz zachować spokój i pewność siebie. Odwaga to klucz do sukcesu.
Ucz się od najlepszych

A gdybyś tak mógł spotkać się z jednym z ludzi sukcesu i dowiedzieć się
od niego wszystkiego, czego na temat osiągnięć ten człowiek nauczył
się przez całe życie? Jak sądzisz, czy odnosiłbyś dzięki temu większe
sukcesy?
A gdybyś mógł zobaczyć się z setką ludzi, któ1y na przestrzeni dzie-
jów odnosili wielkie sukcesy, i dowiedzieć się, jakimi zasadami się
kierowali, czego się nauczyli i w czym tkwi tajemnica ich dokonań?
Czy dzięki temu odnosiłbyś większe sukcesy w swoim życiu? A jeśli
mógłbyś się spotkać z ponad tysiącem takich ludzi? Dwoma tysiąca
mi? Trzema?
O wszystkim decyduje działanie

Prawdopodobnie uznałeś, że czas spędzony z tymi wszystkimi ludźmi
sukcesu i możliwość korzystania z ich doświadczeń życiowych byłyby
dla Ciebie olbrzymią pomocą. Prawda jest jednak taka, że cała wie-
dza na nic by Ci się nie przydała, dopóki nie podjąłbyś konkretnych
działań zmierzających do jej wykorzystania.
Gdyby pozyskiwanie informacji na temat zdobywania sukcesów
wystarczyło do osiągania w życiu wielkich rzeczy, sukces byłby wów-
czas pral<tycznie gwarantowany. W księgarniach roi się od różnoraldch
poradników, upakowanych pomysłami na osiąganie większych suk-
cesów. Problem polega na tym, iż nawet najlepsze rady na świecie
pom ogą Ci tylko pod wamnkiem, że znajdziesz w sobie motywację,
by wytiwale i nieustannie dążyć do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Dzięld lekturze tej książld podjąłeś zapewne jaldeś decyzje w sprawie
tego, co będziesz robił częściej, a czym będzie sz zajmował się rzadziej.
Wyznaczyłeś' okre ś'l one

cele w poszczególnych obszarach życiowych,
powziąłeś też pewne postanowienia, któ1ych bardzo chciałbyś dotrzy-
mać. Twoja przyszłość zależy teraz od odpowiedzi na jedno proste
pytanie: „Czy zrobisz wszystko, co sobie postanowiłeś?".
Samodyscyplina jako cecha kluczowa

Z punktu widzenia osiągania sukcesów najważniejszą cechą człowieka
jest samodyscyplina - to nic innego jal< odwoływanie się do charaktern
i siły woli po to, aby w danym momencie podjąć działania stosowne
do okoliczności - bez względu na to, czy ma się na to almrat ochotę,
czy nie.
Siła charal<tern decyduje o tym, czy będziesz w stanie dotrzymać
swoich postanowiel1 i zobowiąza(1, kiedy opadnie początkowy entu-
zjazm towarzyszący ich podjęciu . To nie nabywana wiedza ma decy-
dujące znaczenie z punktu widzenia Twojej przyszłości. Wszystko
zależy od tego, czy jesteś wystarczająco zdyscyplinowany, aby przez dłu
gi czas ponosić koszty nieroze1walnie związane z dążeniem do osią
gnięcia celów.
Samodyscyplina jest Ci potrzebna do wyznaczania celów i sporzą
dzania planów ich realizacji. Przydaje się również w regularnym we-
1yfikowaniu i ual<tualnianiu planów na podstawie nowych infonnacji.
Samodyscypliny potrzebujesz do mądrego gospodarowania czasem
i koncentrowania się na tym, co nal eży w danej chwili robi ć. Bez niej
będzie Ci bardzo tiudno każdego dnia inwestować w siebie, rozwij ać
się w życiu osobistym i zawodowym, a także pozyskiwać wi edzę nie-
zb ędną do osiągania sukcesów, które pozo s taj ą w Twoim zasi ęgu.
Samodyscyplina um ożliwia opóźniani e gratyfikacji w czasie, oszczę
dzanie pieniędzy i odpowiednie gospodarowanie finansami, dzięki
czemu w okresie aktywności zawodowej b ędziesz mógł osiągnąć nie-
zależność finansową. Potrzebujesz samodyscypliny, by nie stracić kon-
centracji na celach i marzeniach oraz by chroni ć je przed skutkami
strachu i zwątpienia.
Wytrwałość to przejaw samodyscypliny

Wydaje się, że główną miarą samodyscypliny jest wyt1wałość, którą wy-
kazujesz się w tedy, gdy sprawy przybierają niekorzystny obrót. Wy-
tiwałość to samodyscyplina w praktyce. Stanowi ona doskonały wy-
znacznik siły charaktern danej osoby. Pokazuje, na ile wieizysz w siebie
i swoją zdolność do osiągania sukcesów.
Za każdym razem, gdy uda Ci się nie ugiąć w obliczu trndności
i pizeciwności, umacniasz w sobie nawyk wyt1wałego działania. W re-
zultacie duma, moc i poczucie własnej wartości na stałe wpisuj ą się
w Twój charakter. Stajesz się silniejszy i bardziej zdecydowany. Zwięk
szasz samodyscyplinę i siłę wewnętizną.
Kształtujesz w sobie żelazną cechę człowieka sul<cesu, która po-
zwoli Ci przeć naprzód i pokonać każdą przeszkodę, z jaką możesz się
zetknąć na swojej drodze.
Wspólna cecha ludzi sukcesu na przestrzeni dziejów

Historia ludzk ości to hist01ia t1iumfu wyt1wałości. Wszyscy wielcy
ludzie przechodzili poważne próby i musieli znosić wiele niedogodności,
zanim udało im się dotrzeć na szczyty sukcesu i dokonań. Swoją wiel-
kość zawdzięczają właśnie wyt1wałości.
Wiele osób jest zdania, że Winston Churchill był najwybitniej-
szym mężem stanu XX wieku. Słynął ze swojej odwagi i wytiwałości.
W najtmdniejszym momencie II wojny światowej, gdy niemiecka
Luftwaffe bombardowała osamotnioną Wielką B1ytanię, zdecydowanie
i wy tlwało ść Wins tona Churchilla inspirowały cały naród do walki,
k tóra w odczuciu wielu musi ała zakończyć się nieuchronną kl ęską.
O przemowach Churchilla John F. Kennedy wyraził się nas tępująco:
„Churchill powołał pod broń j ęzyk angielski i wysłał go do walki".
Jednym z najważniejszych wystąpień, jakie zapisało się w anna -
łach wyt1wałości, było przemówienie Churchilla do narodu, wygło
szone 4 cze1wca 1940 roku. Kończyło się ono słowami : „Nie poddamy
się i nie polegniemy. [ ... ] Będziemy walczyć we Francji, będziemy
walczyć na morzach i oceanach, coraz bardziej pewni siebie i coraz
silniejsi będziemy walczyć na niebie. Będziemy bronić naszej wyspy
NIE PODDAWAJ SIĘ, DOPÓKI NIE OSIĄGNIESZ SUKCESU I 25 7
za wszelką cenę. Będziemy walczyć na plażach i będziemy walczyć

w miejscu lądowań. Będziemy walczyć na polach i na ulicach, będzi emy
też walczyć na wzgórzach. Nigdy się nie poddamy".
Po latach zwrócono się do Churchilla z prośbą, aby spotkał się
z uczniami swojej byłej piywatnej szkoły podstawowej i podzielił z nimi
tajemnicą swego wielkiego sukcesu. S tanął przed młodymi ludźmi,
oparł się na lasce, lekko się trzęsąc, po czym powiedział: „Doświad
czenie mojego życia mogę podsumować w pięciu słowach: nigdy,
przenigdy się nie poddawaj".
Twoja gwarancja ostatecznego sukcesu

Churchill przekonał się, że wyt1wałość to kluczowa cecha gwarantu-
jąca odniesienie sukcesu. Przekonasz się o tym i Ty, gdy zaczniesz
dążyć do realizacji wszystkiego, co sobie pos tanowi łeś.
Calvin Coolidge - prezydent Stanów Zjednoczonych, któ1y tak
nie lubił publicznego przemawiania, że aż otrzymał przydomek „Cichy
Cal" - zapisał się na kartach histo1ii dzięki swoim prostym, ale pa-
miętnym słowom na temat wytlwałości. Napisał, co następuje: „Bądź
wytiwały. Wytiwałości nic nie jest w stanie zastąpić. Nie zastąpi jej
talent, mnóstwo jest bowiem u talentowanych ludzi, którzy nie odnoszą
sukcesów. Nie zastąpi jej geniusz, bo przecież niespełniony geniusz
urósł już do rangi mitu. Nie zastąpi jej wykształcenie, jalrn że świat
pełen jest wykształconych wykolejeńców. Wszechmocne są tylko wy-
t1wałość i determinacja".
Wytrwałość to znak rozpoznawczy sukcesu

Odnoszący sukces biznesmeni i przedsiębiorcy charak te1yzują się
zawsze niezłomną siłą woli i wielką wytiwałością.
W 1895 roku Stany Zjednoczone ogarnął potężny k1yzys gospo-
darczy. W szczytowym momencie tego k1yzysu pewien mężczyzna ze
Środkowego Zachodu stracił swój hotel. Postanowił w tedy napisać
książkę, aby zmotywować innych do wyt1wałej pracy pomimo trud -
ności, z jal<imi zmagał się cały naród.
2ss CELE! ZDOBĘDZIESZ WSZYSTKO, CZEGO PRAGNIESZ, SZYBCIEJ, NIŻ MYŚLISZ
Mężczyzna ten nazywał si ę 0 1ison Swett Marden. Wynajął pokój

nad stajniami dla koni i przez cały rok dniem i nocą pisał książkę, której
nadał tytuł Pushing to the Front. Pewnego późnego wieczoru Marden
ukończył wreszcie os ta tnią s tronę swojego dzieła. Był zmęczony i głod
ny, udał się zatem do pobliskiej kawiarni na kolację. Nie było go w do-
mu tylko przez godzinę, ale w tym czasie w stajniach wybuchł pożar.
Ogień pochłonął cały rękopis książki, ponad osiemset stron tekstu.
Marden odwołał si ę do swoich wewnętrznych zasobów i spędził
kolejny rok na pisaniu książki od nowa. Kiedy wreszcie ją skończył,
udał się z nią do licznych wydawców, jednak nikt nie był zaintere-
sowany wydaniem pozycji traktującej o motywacji, kiedy w kraju
panował głęboki k1yzys, a naród bmykał się z problemem bezrobocia.
Marden przeniósł się wtedy do Chicago i znalazł sobie inne zajęcie.
Pewnego dnia wspomniał o rękopisie przyjacielowi, któ1y znał jakie-
goś wydawcę. W ten sposób książka Pushing to the Front ukazała się
na 1ynku i została wielkim bestsellerem.
Pushing to the Front została uznana przez czołowych biznesmenów
i polityków a me1ykańskich za ksi ążkę, która wprowadziła Stany
Zjednoczone w XX wiek. Wywarła ogromny wpływ na mentalność
tamtejszych decydentów i s tała się klasyką w dziedzinie rozwoju osobi-
stego. I nspi ra cję z niej czerpali tacy ludzie, jak Hemy Ford, Thomas
Edison, Ha1vey Firestone i J.P. Morgan.
Dwie niezbędne cechy

0 1ison Swett Marden stwierdza w swojej ksi ążce, że „można wska -
zać dwie cechy niezbędne dla osiągnięcia sukcesu. Pie1wszą z nich
jest »zabierz - się- do - tegość«, a drugą: »nie-zostawiaj - tegość«". Autor
ujął to w sposób następujący: „Porażki nie zazna człowiek, któ1y ma
świadomość swojej siły, któ1y nie przyjmuje do wiadomości, że został
pokonany. Porażka jest również obca wszystkim zdeterminowanym
przedsięwzięciom oraz niewzrnszonej woli. Porażki nie zazna czło
wiek, k tó1y podnosi się po każd ym potknięciu, któ1y odbija się jak
gumowa piłka i tlwa nawet wówczas, gdy inni już się poddali, wreszcie
- brnie naprzód nawet wtedy, gdy inni już zawrócili''.
Ponad dwa tysiące lat temu Konfucjusz powiedział: „Największą

naszą chwalą nie jest nieponoszenie porażek, lecz podnoszenie się po
każdej z nich".
James J. Corbett, jeden z pie1wszych bokserów, którzy zdobyli
tytuł mistrza świa ta w wadze ciężkiej, stwierdził: „Mistrzem zostaje
się, walcząc w jeszcze jednej rnndzie. Kiedy sprawy przyjmuj ą zły ob-
rót, postanawiasz powalczyć w kolejnej rundzie". Yogi Berra ujął to
w ten sposób: „Dopóki walka t1wa, trzeba walczyć". Dopóki wyt1wale
działasz, koniec nie następuje nigdy.
Elbert Hubbard napisał kiedyś: „Jedyną formą porażki jest rezy-
gnacja z dalszych prób. Porażka może mieć tylko i wyłącznie cha-
ral<ter wewnę trzny, a jedyną nieprzezwyciężalną przeszkodą jest na-
sza własna słab ość w dążeniu do celu".
Vince Lombardi s twierdził: „Nie chodzi o to, czy dasz się powali ć.
Chodzi o to, czy dasz radę się podnieść".
Wszyscy wspomniani wyżej ludzie sukcesu na własnym przykła
dzie przekonali się o wielkim znaczeniu wyt1wałości dla osiągania
wyznaczonych celów. Skutecznych ludzi charal<te1yzuje niesamowita
wy tiwałość, kontynuowanie walki nawet w najtmdniejszych okoliczno-
ściach. Jedyną cechą, która gwarantuje sukces w biznesie, w gromadze-
niu majątku oraz ogólnie w życiu, jest niezachwiana siła woli i de-
terminacja, by t1wać przy swoim postanowieniu także wówczas, gdy
wszystko w Tobie krzyczy, żeby to rzucić, odpocząć lub zająć się
czymś innym.
Wytrwałość to Twój najcenniejszy zasób

Być może najcenniejszym z Twoich zasobów jest umiejętność niepod -
dawania się dłużej niż wszyscy inni. Założyci el czasopisma „Forbes",
B.C. Forbes, któ1y w najtrndniejszym momencie wielkiego k1yzysu
zdołał zapewnić swojej gazecie ważną pozycję na iynku prasowym,
napisał kiedyś: „Hist01ia dowiodła, że najwięksi ludzie sukcesu musieli
pokonać wielkie przeszkody, zanim dotarli na szczyt. Odnosili zwy-
cięstwo właśnie dlatego, że porażki ich nie zniechęciły".
John D. Rockefeller, swego czasu najbogatszy człowiek świata,

któiy sam zapracował na swój majątek, napisał: „Nie sądzę, aby istniała
inna cecha, która miałaby więk5ze znaczenie dla wszelkiego rodzaju
sukcesu niż wytiwałość. Pozwala ona pokonać niemal wszystko, nawet
naturę''.
Conrad Hilton, który zaczynał od marzeń i małego hotelu w Cisco
w Teksasie, a ostatecznie zbudował jedną z najpotężniejszych ko1poracji
hotelarskich świata, powiedział: „Wydaje się, że sukces ma związek
z działaniem. Ludzie sukcesu przez cały czas coś robią. Popełniają błędy,
ale nigdy się nie poddają''.
Thomas Edison, człowiek wielu porażek, ale również wielkich
sukcesów, przeprowadził więcej nieudanych ekspe1ymentów niż ja-
kikolwiek inny wynalazca XIX i XX wieku. Jednocześnie opracował
więcej rozwiązań i otrzymał więcej patentów na procesy przemysłowe
niż jaldkolwiek inny wynalazca z jego epoki. Swoją filozofię działania
opisał następującymi słowami: „Kiedy jestem przekonany, że warto
osiągnąć dany rezultat, poświęcam się mu w pełni i próbuję tal< długo,
aż mi się uda. Niemal wszyscy ludzie, gdy wpadną na jal<iś pomysł,
dopracowują go do momentu, w któ1ym wydaje się on niemożliwy do
zrealizowania, i wtedy się zniechęcają. A to najgorszy moment, aby się
zniechęcać".
Alexander Graham Bell tal< wypowiadał się na temat wyt1wałości:
„Czym jest ta siła, powiedzieć nie umiem; wiem tylko tyle, że ona ist-
nieje i jest dla nas dostępna tylko wówczas, gdy znajdujemy się w stanie
umysłu, w któ1ym dokładnie wiemy, czego chcemy, i jesteśmy w pełni
zdeterminowani, by prowadzić poszuldwania, dopóld tego nie znaj-
dziemy".
Ren McPherson, któ1y wraz z fiimą Dana C01poration odniósł jeden
z największych sul<cesów w hist01ii Stanów Zjednoczonych, w nastę
pujący sposób podsumował swoją życiową filozofię: „Nigdy się nie pod-
dawaj. Nigdy się nie poddawaj. Popełniłem chyba wszystkie możliwe
błędy, ale nigdy się nie poddałem".
Wielki paradoks
Życie niesie ze sobą pewną ciekawą i jednocześnie ważną sprzeczność,
z której powinieneś zdawać sobie sprawę: jeśli jesteś osobą inteligentną,
podejmujesz wszelkie działania, by uporządkować swoje życie i w ten
sposób wyeliminować z niego możliwie wiele trudności i rozczaro-
wań. To zupełnie rozsądna i racjonalna postawa. Wszyscy inteligentni
ludzie starają się dotrzeć do swoich celów jal< najkrótszą drogą, a zatem
starają się za wszelką cenę ograniczać liczbę przeszkód i przeciwności
losu, jal<ie mogą pojawić się w związku z codziennymi czynnościami.
Choćbyśmy nie wiadomo jak się starali, rozczarowania i przeciw-
ności losu są naturalną i nieodłączną częścią ludzkiego życia. Benja-
min Franklin powiedział, że w życiu pewne są tylko dwie rzeczy:
śmierć i podatki - zważywszy jednal< na to, czego uczy życie, wydaje
się, że powinien wspomnieć jeszcze o trzecim pewnym elemencie:
o rozczarowaniach. Możesz uporządkować swoje życie i działania najle-
piej na świecie, a i tak doświadczysz w życiu licznych rozczarowań,
potknięć, przeciwności i porażek. Im większe i bardziej ambitne cele
będziesz sobie wyznaczał, tym częściej będziesz doświadczał rozcza -
rowań i zmagał się z przeciwnościami losu.
Na tym właśnie polega paradoks. Nie możemy rozwijać się i w pełni
wykorzystywać własnego potencjału, jeśli nie będziemy zmagać się
z przeciwnościami i nie będziemy wyciągać z nich wniosków na przy-
szłość. Wszystl<ie wielkie życiowe nauczl<i rodzą się z chwilowych
potknięć i porażek, któ1ych za wszelką cenę staraliśmy się uniknąć.
Można zatem powiedzieć, że mimo naszych usilnych s tarań, los i tak
będzie nam rzucał kłody pod nogi. Jednak gdyby nie one, nie mogli -
byśmy stać się ludźmi zdolnymi do osiągania szczytów i wielkich celów.
Przeciwności losu jako próba

Wielcy myśliciele od wieków głowili się nad tym paradoksem i doszli
do wniosku, że przeciwności losu s tanowią swego rodzaju test, któ1y
musisz zdać, jeżeli chcesz osiągnąć cokolwiek wartościowego. Grecki
hi st01yk Herodot s twierdził : „Przeciwności losu wydobywają z nas
siłę i cechy, które w przeciwnym razie t1wałyby w uśpieniu".
Nasze najlepsze cechy, czyli siła, odwaga, charakter i wyt1wałość,

ujawniają się w nas wtedy, gdy stajemy przed największymi wyzwa -
niami i reagujemy na nie w pozytywny i konstruktywny sposób.
Wszyscy zmagamy się z problemami. Różnica między ludźmi sukce-
su a ludźmi przeciętnymi polega na tym, że ludzie sukcesu wykorzystują
przeciwno5ci losu, by się rozwijać, natomiast ludzie przeciętni godzą się
na to, by przeciwności losu odebrały im motywację i wiarę w sukces.
Podnieś się po rozczarowaniu

Z badań Abrahama Zaleznika z Ha1vard University wynika, że reakcja
na rozczarowanie to całkiem niezły wyznacznik szans na sukces. Jeżeli
rozczarowanie skłania Cię do wyciągania możliwie dużej liczby wnio-
sków na przyszłość i motywuje do kolejnych prób, prawdopodobnie
osiągniesz w życiu wielkie rzeczy.
Sukces znajduje się o krok za porażką

To kolejne wielkie odk1ycie. Twój największy sukces znajduje się za-
zwyczaj zaledwie o krok od miejsca, w któ1ym odczuwasz przemożną
ochotę porzucenia dalszych prób. Wielcy ludzie na przestrzeni dzie-
jów z zadziwieniem przekonywali się, że naj większe przełomy w ich
życiu nas tępowały wówczas, gdy w obliczu wielkich rozczarowai'1
i przeciwności losu wykazywali się wy t1wałością. Wszystkie wielkie
osiągnięcia poprzedza, jal< się zdaje, ostateczny akt wyt1wałości, na-
zywany czasem „próbą wyt1wałości".
Do grona największych ame1ykal1skich przedsiębiorców, którzy
swój sukces zawdzięczają wyłącznie sobie, zalicza się mi ędzy innymi
H. Ross Perot - założyciel firmy EDS Indust1ies, z którą zaczynał od
1000 dolarów i która dzięki jego staraniom osiągnęła wa1tość sięgającą
blisko 3 miliardów dolarów. Perot powiedział kiedyś: „ Większo ść lu-
dzi poddaje się dokładnie wtedy, kiedy ma akurat osiągnąć sukces.
Rezygnują na metr przed linią mety. Poddają się w ostatniej minucie
meczu, o jeden krok przed zwycięskim przyłożenie m".
Herodot napisał: „Niektórzy ludzie porzucają swoje plany w momen-

cie, w któ1ym niemal osiągnęli już swój cel, inni natoiniast odnoszą
zwycięstwa, ponieważ w ostatniej chwili dodatkowo zwiększają swoje
wysiłki".
Wyt1wałość i wola walki to cechy charal<te1ystyczne dla wszystkich
wielkich ludzi. Florence Scovel Shinn napi sała: „Wszystkie wielkie
dzieła i wielkie osiągnięcia dokonały się dzięki wizji. Nierzadko na k rót-
ko przed tego rodzaju sukcesem pojawia się jakaś porażka lub inna
okoliczność zniechęcająca do dalszego działania".
W swojej klasycznej już książce Mys1 i bogać się Napoleon Hill za -
notował: „Zanim w życiu człowieka pojawi się sukces, częs to zd arzają
się przejściowe niepowodzenia albo nawet porażki. Kiedy człowiek
napotyka trudności, najprostszą i najłatwiejszą decyzj ą jest wycofa-
nie się. Tak właśnie postępuje większość" 1 .
Haniet Beecher Stowe, autorka książki zatytułowanej Chata wuja
Toma, jest również autorką tal<ich słów: „Nigdy się nie poddawaj,
ponieważ już za chwilę zła passa ma się odwrócić".
Możesz (jal< to czyni większość ludzi ) nawet nie zdawać sobie z tego
sprawy, ale na ratunek przyjdzie spokojna, ale wszechmocna siła, która
pomoże Ci przet1wać chwile zniechęcenia.
Claude M. B1istol napi sał: „Nieustanny i pełen determinacji wysiłek
pozwala przełamać każdy opór i zmieść z drogi wszystkie przeszkody".
James Whitcomb Riley ujął to następująco: „Jednym z najważniej
szych czynników jest wyt1wałość - dete1minacja, by nigdy nie dopuścić
do sytuacji, gdy energia i entuzjazm ustąpią nieuchronnemu rozcza -
rowaniu".
Zwycięzców cechuje siła t1wania wbrew wszelkim przeciwnościom
losu. Wyt1wałość to uiniejętność ponoszenia kolejnych porażek i nie-
poddawania się - uiniejętność pokonywania nawet największych nud-
ności. C hciałbym przytoczyć niżej wiersz anonimowego autora, któ1y
moim zdaniem wszyscy powinni zanotować w pamięci, by powtarzać
go sobie za każdym razem, gdy odczują pokusę porzucenia dalszych
starań. Wiersz nosi tytuł Nie poddawaj się.
1
Napoleon Hill, Mys1 i bogać się. Jak zrealizować ambicje i osiągnąć sukces, Onepress,
Gliwice 2006, s. 27 - przyp. tfum.
Nie poddawaj się

Czasem wiatr tylko w oczy wieje,
Pozytywnego nic się nie dzieje.
Jesteś spłukany, masz długów bez liku,
Uśmiechnąłbyś się, lecz wszys tko do kitu.
Gdy trosk tysiące przygniata Cię,
Odpocznij, lecz nie poddawaj się!
Może się zdarzyć i Tobie, i mnie,
W zakręcie życia nie zmieścić się.
Porażką wielu ludzi się złości,
A wszystko przez brak wyt1wałości.
Idź ś miało naprzód, choćby i powoli,
Może ta próba na sukces pozwoli.
Sukces porażki jest odwrotnością,
Srebrem, co czeka za wątpliwości ą.
Nie myśl o drodze dalekiej do celu,
Dal z bliżą myliło przed Tobą już wielu.
Potężny cios przyjmujesz na grzbiet,
I zdaje Ci się: jest gorzej niż źle,
To właśnie wtedy:
NIE PODDAW AJ SIĘ!
Nie poddawaj się, póki nie osiągniesz sukcesu

I. Zidentyfikuj największe wyzwanie lub problem, który m usisz p rze -
zwyciężyć, aby osiągnąć najwa żniejszy z Twoich celów. Wyobraź
sobie, że trudność ta zos tała zesłana w charakterze próby Twojego
pragn ienia i d eterminacji. Podejmij postanow ienie, że nigdy się
nie p oddasz.
2. Zastan ów się nad swoim życiem i przypomnij sobie te sytuacje,
w któ1ych dete1minatja i wyt1wałość okazały się kluczem do sukcesu .
Przywołuj z pam ięci tamte wydarzenia za każdym razem, gdy stajesz
wobec nowych trudności lu b innych okoliczności zniechęcających.
3. Z wyprzedzeniem podejm ij postanow ienie, że d opóki bardzo pra -
gniesz osi ągnąć dany cel, nigdy nie przestaniesz do niego dążyć.
NIE PODDAWAJ SIĘ, DOPÓKI NIE OSIĄGNIESZ SUKCESU 26S
4. We w szystkich problemach, trudnościach i chwilowych poraż

kach doszukuj się co najmniej rów nie ważnych albo naw et waż
niejszych korzyści i nowych możliwości . Zaw sze znajdziesz coś,
co okaże się pomocne.
5. Podejmij postanow ienie, że w każdej sytuacji będziesz koncen-
trował się na rozwiązaniach . Po szukuj zawsze potencjalnych roz-
wiązań sw oich problemów i sposobów na osiągnięcie celu, a potem
zabieraj się d o pracy! I nigdy się nie poddaw aj .
WNIOSKI
Zacznij działa ćjuż dziś
P strategii wyznaczania i
oznałeś w ten sposób najbardziej kompleksową ze wszystkich
osiągania celów, jakie kiedykolwiek opi-
sano w książkach. Korzystając z przedstawionych tu reguł i zasad,
będziesz w stanie osiągnąć w nadchodzących miesiącach i latach więcej,
niż większość ludzi osiąga przez cale życie.
Z punktu widzenia życiowego sukcesu najważniejszą cechą, jaką
możesz w sobie wykształcić, jest nawyk realizowania planów, celów,
pomysłów i przemyśleń. Im częściej będziesz prób ował, tym szybciej
odniesiesz sukces. Istnieje bezpośrednia zależność między liczbą rze -
czy, któ1ych próbujesz, a li czbą rzeczy, które osiągasz. Poniżej przed-
stawiam dwadzieścia jeden kroków związanych z wyznaczaniem
i osiąganiem celów wiodących do wspaniałego życia.
1. Zaczynamy - uwolnij swój potencjał. Pamiętaj , że prawdziwego
potencjału nic nie ogranicza. Wszystkie Twoje dotychczasowe
osiągnięcia były zaledwie formą przygotowania do fantastycznych
dokonań, jakie czekają Cię w przyszłości.
2. Przejmij kontrolę nad swoim życiem. Jes teś w stu procentach od-
powiedzialny za wszystko, co dzisiaj robisz, myślisz i mówisz, jesteś
również odpowiedzialny za to, kim od dzisiaj będziesz. Przestań
szukać wymówek i obwiniać innych ludzi. Już dziś zacznij zbliżać się
do osiągnięcia swoich celów.
3. Sprecyzuj swoje wartości. Twoje najważniejsze wartości i przeko-
nania definiują Cię jako osobę. Znajdź chwilę, aby zastanowić się,
w co naprawdę wierzysz i na czym Ci zależy we wszystkich obsza-
rach życia. Nie odstępuj od tego, co wydaje Ci się słuszne.
4. Zastanów się nad swoimi przekonaniami. Twoje przekonania na te-

mat własnych możliwości oraz otaczającego Cię świata mają większy
wpływ na Twoje działania i uczucia niż jakikolwiek inny czynnik.
Zadbaj o to, by miały charakter pozytywny i umożliwiały Ci osią
gnięcie wszystkiego tego, co pozostaje w Twoim zasięgu.
5. Stwórz własną przyszłość. Wyobraź sobie, że w najbliższych mie-

siącach i latach możesz zrobić wszystko, że możesz mieć wszystko
oraz być, kim chcesz. Pomyśl, że nic Cię nie ogranicza. Zaplanuj
przyszłość tak, jak gdybyś dysponował wszelkimi niezbędnymi
zasobami, by stworzyć sobie wymarzone życie.
6. Wyznacz swoje prawdziwe cele. Określ, co tak naprawdę chcesz
osiągnąć we wszystkich obszarach życia. Jasność i precyzja są nie-
zbędne dla szczęśliwego i efektywnego życia.
7. Wyznacz swój zasadniczy sens. Potrzebujesz jednego głównego
celu, wokół którego zbudowałbyś całe życie. Musisz wyznaczyć sobie
jeden podstawowy cel, którego osiągnięcie w największym stop-
niu przybliży Twoje pozostałe cele. Określ, co jest dla Ciebie takim
celem, i pracuj nad nim każdego dnia.
8. Zacznij od początku. Uważnie przeanalizuj swój punkt wyj ścia, jesz-
cze zanim podejmiesz pie1wsze działania zmierzające do osiągania
celów. Oceń dokładnie swoją sytuację i określ w sposób szcze1y i re-
alistyczny, co chciałbyś osiągnąć w przyszłości .
9. Wyznacz sobie cele finansowe i je osiągnij. Dokonaj kompleksowej
analizy finansowej swojego życia i określ, ile chcesz zarabiać w nad -
chodzących latach oraz ile chcesz mieć pieniędzy w dniu przejścia
na eme1yturę. Osiągnięcia tych celów nie możesz zostawiać przy-
padkowi.
10. Zosta11 ekspertem w swojej dziedzinie. Już dziś możesz zostać naj-
bardziej kompetentnym człowiekiem w swojej pracy i dołączyć do
grona 10 procent najlepszych ludzi w Twojej dziedzinie. Wyznacz
sobie taki cel, codziennie pracuj nad jego osiągnięciem i nie prze-
stawaj dopóty, dopóki go nie osiągniesz.
11. Popraw swoje życie rodzinne oraz relacje z innymi. Poweźmij po-
stanowienie, że zbudujesz cudowne i szczęśliwe życie z członkami
swojej rodziny oraz innymi ważnymi dla Ciebie osobami. Wyobraź
ZACZNIJ DZIAŁAĆ JUŻ DZIŚ I 269
rnbie idealne życie i już dzi ś podejmij działania, dzięki któ1ym

będzie się ono mogło urzeczywistnić w przyszłości.
12. Dbaj o zdrowie. Podejmij decyzję, że b ędziesz cieszył się długim,
szczęśliwym i zdrowym życiem - że nigdy nie zabralrnie Ci energii
i będziesz cieszył się doskonalą kondycją fizyczną. Określ, jal< chciał
byś wygląd ać i jal< chciałbyś się czuć, gdyby Twój stan zdrowia nie
pozostawiał absolutnie nic do życzenia. Sporządź plan, któ1y pokaże,
jak to wszystko osiągnąć.
13. Monitomj pos tępy. Wyznacz jasne i precyzyjne wskaźniki, które
będą towarzyszyć Ci na drodze do sukcesu. Pomogą Ci one ocenić
czynione postępy, a tal<Że wprowadzić niezbędne korekty i zmiany.
14. Usuń przeszkody. Sukces zależy od umieję tności usuwania prze-
szkód znajdujących się na drodze do celu. Rozwiązywanie proble-
mów to na szczę ście tal<a sama kompetencja jal< każda inna, a to
oznacza, że możesz ją opanować poprzez ćwiczenia i dzięki temu
szybciej osiągać swoje cele.
15. Otaczaj się odpowiednimi ludźmi . Tmdno o czynnik istotniejszy
z punktu widzenia sukcesu niż dobór ludzi, z któ1ymi spotykasz się
na gmncie zawodowym i towarzyskim. Już dzisiaj podejmij posta-
nowienie, że będziesz otaczał się tylko ludźmi, któ1ych lubisz, sza-
nujesz i podziwiasz. Jeżeli chcesz być orłem, musisz latać z orłami.
16. Sporządź plan działania. Przeciętny człowiek z planem działania
jest zdecydowanie bardziej zapobiegliwy niż geniusz, który tal<im
planem nie dysponuje. Umiejętność planowania i organizowania
z wyprzedzeniem pozwoli Ci osiągnąć nawet najbardziej ambitne
i najbardziej skomplikowane cele.
17. Mądrze organizuj czas. Naucz się podwajać i potrajać swoją wydaj -
ność dzięki sprawdzonym i pral<tycznym wskazówkom dotyczą
cym organizacji czasu. Przed rozpoczęciem działań zawsze wyzna-
czaj odpowiednie p1i01ytety, a następnie staraj się wykorzystywać
czas w najbardziej warto ściowy sposób.
18. We1yfikuj swoje cele każd ego dnia. Codziennie, w każdym tygodniu
i miesiącu znajdź chwilę na we1yfikację celów. Upewnij się, że nadal
zmierzasz we właściwym kiemnku i wciąż pracujesz nad tym, co
jest dla Ciebie ważne. Bądź gotowy do zmiany swoich celów i pla -
nów, gdyby pojawiły się jakieś nowe informacje.
19. Nieustannie wizualizuj swoje cele. Zos tal1 reżyserem filmów od-
twarzanych w Twojej głowie. Wyobraźni a daje Ci zapowiedź nad-
chodzących atrakcji życiowych. Regularnie „oglądaj" swoje cele,
jak gdyby zostały już osiągnię te. Jasne, precyzyjne i ekscytujące
obrazy myślowe aktywują wszystkie siły Twojego umysłu i przy-
ciągaj ą założone cele ku Tobie.
20. Aktywuj nadświadomość. W Tobie i wokół Ciebie znajduje się nie-
wia1ygodna moc, która da Ci wszystko, czego tylko pragniesz lub
potrzebujesz. Korzystaj regularnie z tego nieprzebranego źródła
pomysłów na osiąganie celów.
21. Nie poddawaj się, dopóki nie osiągniesz sul<cesu. W ostatecznym
rozrachunku to umiejętność wyt1wania dłużej niż ktokolwiek inny
okazuje się jedyną cechą, która gwarantuj e sul<ces w życiu. Wy-
t1wałość to przejaw samodyscypliny oraz wyznacznik Twojej wia1y
we własne możliwości. Z wyprzedzeniem podejmij postanowie-
nie, że nigdy, przenigdy się nie poddasz!
Oto one - dwadzieścia jeden najważniejszych zasad wyznaczania

i osiągania celów, jakie kiedykolwiek opracowano. Regularne zapo-
znawanie się z nimi i wprowadzanie ich w czyn pozwoli Ci żyć wspa -
niałym życiem. Teraz już nic nie może Cię powstrzymać.
Powodzenia!

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spis treści

WPROWADZENIE Sukces to cele 7

ROZDZIAŁ 18. We1yfikuj swoje cele każdego dnia 21 1

itam w drngim wydaniu książki Sukces tu i teraz. Pie1wsze wy-

Przemawiałem już ponad pięć tysięcy razy w pięćdziesięciu czte-

Podążaj za liderami, a nie za naśladowcami

o naprawdę wspaniały czas, by żyć. Przed ludźmi kreatywnymi

Nie ma znaczenia, gdzie zaczynasz, ale jak kończysz

na sianie i jadłem z rodzinami farmerów. Nie miałem wykształcenia,

Dzień, w którym odmieniło się moje życie

Raz na wozie, raz pod wozem

J(ażdy może tego dokonać

Do dziś wyszkoliłem na całym świecie setki tysięcy ludzi posługują­

Stwórz swój własny świat

gdy ludzie sukcesu koncentrnją swoje myśli i rozmowy na celach, które

Funkcja automatycznego znajdowania celów

wrócić wieczorem do domu i pooglądać telewizję, jest niemal pewne,

Dlaczego ludzie nie wyznaczają celów?

Sądzą, że cele nie są ważne

Nie wiedzą, jak to robić

Obawiają się porażki

Trzecim powodem, dla którego większość ludzi nie wyznacza celów,

Boją się odrzucenia

Dołącz do najlepszych 3 procent

Nie ma szczęścia bez celów

Wszystko za leży od Ciebie

szczęście - dzieje się to, jeszcze zamm wykonasz pie1wszy krok

Zaczynamy - uwolnij swój potencjał

wieku dwudziestu jeden lat nie miałem grosza przy duszy.

wiedziałem, że to ja kiernję swoim życiem. Zrozumiałem, że jeśli moja

Twój największy wróg

Przestań uzasadniać swoje zachowanie

Nie racjonalizuj, nie szukaj wymówek

Racjonalizujesz, ponieważ starasz się coś usprawiedliwić lub po-

Racjonalizacja i uzasadnianie nieodłącznie wiążą się z konieczno-

Wzbij s ię ponad opinie innych

Zdaj sobie sprawę, że inni nie ponoszą odpowiedzialności

Czwartą i najgorszą przyczyną powstawania negatywnych emocji jest

Odpowiedzialność jako antidotum

Przestań obwiniać innych

Kontroluj swoje emocje

Kiedy weźmiesz pełną odpowiedzialność za siebie, własną sytu-

Załóż, że sam jesteś własnym szefem

tmdniony. Masz uwierzyć, że w pełni kontrolujesz wszystkie obsza1y

Sformułuj własną strategię

Prezes firmy jest odpowiedzialny za jej strategię oraz funkcjonowanie,

i opakować się na tyle atrakcyjnie, by z powodzeniem sprzedać się na

Dokonuj nowych wyborów, podejmuj nowe decyzje

Zostań „spółką o potencjale wzrostu"

Określ swoje poczucie umiejscowienia kontroli

zależność.Im częściej stwierdzasz: „Jestem za to odpowiedzialny", tym

Wszystko w Twoich rękach

W ramach pie1wszego kroku na drodze do wyznaczania celów musisz

Przejmij kontrolę nad swoim życiem

Pięć poziomów osobowości

Jak wewnątrz, tak i na zewnątrz

Powinieneś wiedzieć, czego naprawdę chcesz

Sokrates powiedział: „Nie warto żyć życiem przez nas niepozna-

Zaufaj swojej intuicji

Zwracaj uwagę na swoje zachowanie

Przeanalizuj swoje dotychczasowe zachowania

Ustal, czego pragniesz w głębi serca

Twoja przeszłość nie jest Twoją przyszłością

Wiele osób ma nudne doświadczenia z dzieciństwa. Przyszło im zmagać

Do dziś wyszkoliłem na całym świecie setki tysięcy ludzi posługują

przytrafia, znajdą coś pozytywnego. Są przekonani, że każda pomył