Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 34 p.

Imię ..................................................................................

1 Bakterie brodawkowe żyją w brodawkach korzeni łubinu przedstawiciela roślin motylkowych. Bakterie te ( ... / 1 p.)
wiążą azot atmosferyczny i produkują z niego związki azotowe wykorzystywane przez rośliny. W zamian
łubin dostarcza bakteriom związki organiczne, które wytwarza w procesie fotosyntezy.

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 albo 2.

Zależność między bakteriami brodawkowymi a roślinami motylkowymi to
przynosi korzyść tylko jednemu

A. komensalizm, 1.
ponieważ z partnerów.
B. symbioza, 2. jest niezbędna do przeżycia obu gatunkom.

2 Mszyce wydalają słodką ciecz, która jest przysmakiem mrówki – hurtnicy pospolitej. Aby zapewnić sobie ( ... / 3 p.)
stały dostęp do przysmaku, mrówki hodują mszyce i chronią je przed drapieżnikami, m.in. przed
biedronkami.

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących zależności między mszycami a mrówkami.

Zaznacz literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

1. Dla obu organizmów zależność ta jest konieczna do przetrwania. P F

2. Zależność ta nie jest konieczna do przetrwania mszyc. P F
Oba gatunki odnoszą korzyści, ale zależność nie jest konieczna do ich
3. P F
przetrwania.

3 Przytwierdzony do muszli pustelnika ukwiał zapewnia mu ochronę przed drapieżnikami dzięki  parzydełkom. ( ... / 2 p.)
W zamian ukwiał korzysta z resztek, którymi żywi się krab, i zapewnia sobie transport.

Skreśl niepotrzebne wyrazy tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje.

Zależność występująca między pustelnikiem a ukwiałem to komensalizm / protokooperacja. Ta relacja jest /

nie jest konieczna obu organizmom do przeżycia.
4 Uporządkuj informacje dotyczące symbiozy i protokooperacji. Wpisz obok nazw zależności właściwe ( ... / 2 p.)
litery.

A. Zależność między ukwiałem a krabem pustelnikiem

B. Zależność między grzybem a glonem w plesze porostu

C. Niezbędna obu organizmom do przeżycia

D. Nie jest konieczna, ale poprawia jakość życia obu partnerów

E. Zależność między koźlarzem a brzozą                                                

F. Zależność łącząca bąkojady i bawoły

1. Symbioza

2. Protokooperacja
5 Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
( ... / 1 p.)
Komensalizm to zależność
A. antagonistyczna
B. przynosząca jednostronne korzyści.
C. konieczna do przeżycia obu organizmom.
D. przynosząca obustronne korzyści, ale niekonieczna do przeżycia.
6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Komensalizm to zależność między organizmami,
A. która jest im niezbędna do przeżycia i przynosi korzyści obu organizmom.
B. w której jeden organizm czerpie korzyści z obecności drugiego, bez wyrządzania mu szkody.
C. która polega na czerpaniu korzyści przez oba organizmy, ale nie jest konieczna do ich przeżycia.
D. w której jeden organizm czerpie korzyści kosztem drugiego.

Grupa A | strona
1 z 3
7 Na podstawie informacji zawartej w poniższym tekście określ, jaki typ oddziaływania ( ... / 3 p.)
nieantagonistycznego występuje między ptakami a krokodylami. Następnie wymień korzyści, które
czerpią z tego oddziaływania przedstawiciele obu populacji. 

W Afryce żyją pijawniki, nazywane przez tubylców „ptakami krokodyla”. Są one znane z tego, że wyjadają
krokodylom pasożyty i resztki pokarmu spomiędzy zębów oraz owady i pasożyty z powierzchni ich ciał. W
ten sposób pijawniki mogą się pożywić, a krokodyle mają oczyszczone zęby i skórę.
A. Typ oddziaływania nieantagonistycznego: 
B. Korzyści odnoszone przez pijawniki: 
C. Korzyści odnoszone przez krokodyle: 

8 Zaznacz te pary organizmów, które łączy zależność zwana komensalizmem. ( ... / 1 p.)
A. Lew i hieny. C. Bakterie brodawkowe i rośliny motylkowate.
B. Rekin i podnawka. D. Koźlarz i brzoza.
9 Wyjaśnij, dlaczego w środowisku zanieczyszczonym dwutlenkiem siarki giną całe porosty, jeżeli ( ... / 1 p.)
bardziej wrażliwy na skutki wysokiego stężenia dwutlenku siarki w powietrzu jest grzyb.
10 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedzi spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Nieantagonistycznym oddziaływaniem międzygatunkowym nazywamy stałą lub okresową relację między
dwiema populacjami, w której
A. obie populacje ponoszą straty.
B. co najmniej jedna populacja odnosi korzyści, jednak żadna nie ponosi strat.
C. jedna z populacji ponosi straty, a jedna odnosi korzyści.
D. obie populacje czasami odnoszą korzyści, a czasami ponoszą straty.
11 Zaznacz nazwę opisanej zależności międzygatunkowej. ( ... / 1 p.)
Środkowoamerykańskie mrówki pozostają w pewnej zależności z grzybami. Mrówki zdobywają liście z
odpowiednich gatunków roślin i przygotowują z nich podłoże dla grzybów. Grzyby bez opieki mrówek nie są
w stanie przeżyć, z kolei mrówki żywią się grzybami. Młoda królowa matka mrówek, gdy wylatuje na gody,
zawsze zabiera ze sobą kawałek grzybni, który służy jej do założenia nowej hodowli w przyszłym mrowisku.
A. Mutualizm. B. Komensalizm. C. Mikoryza. D. Protokooperacja.
12 Podaj nazwy opisanych rodzajów oddziaływań między organizmami oraz wyjaśnij różnicę między ( ... / 3 p.)
nimi.
A. Podnawka przyczepia się do rekina i przemieszcza się razem z nim. Korzysta także z resztek jego
pokarmu.

B. Bakterie brodawkowe, które żyją w korzeniach roślin motylkowych, powodują powstawanie na nich
brodawek. Bakterie te dostarczają roślinie związków azotowych, a pobierają od niej związki
organiczne.

Różnica:
13 Podaj nazwę opisanej zależności międzygatunkowej. ( ... / 1 p.)
Storczyki to rośliny chronione rzadko występujące w Polsce. Ich rozwój wiąże się z występowaniem
określonych gatunków grzybów. Grzyby te ułatwiają storczykom kiełkowanie oraz pobieranie wody i soli
mineralnych. Z kolei rośliny dostarczają grzybom produkty fotosyntezy.
14 Określ rodzaj zależności łączącej wymienione pary organizmów. Wpisz literę M, jeśli łączy je ( ... / 1 p.)
mutualizm, lub literę P, jeśli jest to protokooperacja.
1. Bakterie brodawkowe i łubin:
2. Rekin i podnawka:

15 Wykreśl wyrazy tak, aby powstała właściwa informacja dotycząca mikoryzy. ( ... / 3 p.)
Mikoryza jest przykładem komensalizmu / mutualizmu. To zależność między grzybem a glonem /
zwierzeciem. Grzyb ułatwia organizmowi, z którym żyje w symbiozie, pobieranie wody z solami
mineralnymi. W zamian otrzymuje związki organiczne / nieorganiczne.
16 Podkreśl nazwy organizmów, które łączy mikoryza. ( ... / 1 p.)
jemioła, maślak, mech płonnik, biedronka, sosna, winniczek

Grupa A | strona
2 z 3
17 Uzupełnij zdania. ( ... / 6 p.)
Przykładem oddziaływania zwanego _____________ jest mikoryza. Jest to związek między grzybami a
_____________ . Grzyby ułatwiają ________________________ , w zamian za to otrzymują
________________________ . Przykładem mikoryzy jest związek grzyba _____________ z _____________
.
18 Przyporządkuj do nazwy oddziaływań nieantagonistycznych odpowiednie opisy (1-2) oraz przykłady ( ... / 2 p.)
organizmów (A-B). 
Komensalizm

Mutualizm
1. oba osobniki czerpią korzyści, jednak związek
A. termity – wiciowce
ten nie jest dla nich koniecznością

2. jeden osobnik czerpie korzyści, drugi nie ponosi

B. rekin – podnawka
strat

Grupa A | strona
3 z 3
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 34 p.
Imię ..................................................................................

1 Mrówki grzybiarki hodują w swoich gniazdach pewien gatunek grzybów, który jest ich głównym źródłem ( ... / 1 p.)
pokarmu. Grzyby te nie są w stanie rozmnażać się i rozwijać poza mrowiskiem.

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B oraz jej uzasadnienie 1 albo 2.

Zależność między mrówkami grzybiarkami a grzybami ma charakter

A. symbiozy, 1. przynosi im obustronną korzyści.
ponieważ oba organizmy nie są w stanie samodzielnie

B. protokooperacji, 2.
przetrwać.

2 Bąkojady odżywiają się owadami pasożytującymi na skórze roślinożernych bawołów. Ptaki mają łatwy ( ... / 3 p.)
dostęp do pożywienia, a bawoły pozbywają się w ten sposób uciążliwych pasożytów.

Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących zależności między bąkojadami a bawołami.

Zaznacz literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

1. Zależność ta poprawia jakość życia obu organizmów. P F

2. Zależność ta jest konieczna do przeżycia bąkojadów. P F
3. Bez bąkojadów populacja bawołów ma mniejsze szanse na przeżycie. P F

3 Hieny są doskonałymi myśliwymi, jednak czasem żywią się resztkami zdobyczy, której nie dojadły lwy. Lwy ( ... / 2 p.)
nie ponoszą z tego powodu strat, ponieważ upolowane zwierzę jest za duże, aby mogły je zjeść same

Skreśl niepotrzebne wyrazy tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje.

Zależność występująca między hieną a lwem to komensalizm / protokooperacja. Ta relacja jest / nie jest
konieczna obu organizmom do przeżycia.
4 Uporządkuj informacje dotyczące symbiozy i protokooperacji. Wpisz obok nazw zależności właściwe ( ... / 2 p.)
litery.

A.  Zależność między kolibrem a roślinami

B.  Zależność między łubinem a bakteriami brodawkowymi

C.  Zależność między borowikiem a sosną

D.  Zależność łącząca mrówki i mszyce

E.   Nie jest konieczna, ale poprawia jakość życia obu partnerów          
F. Niezbędna obu organizmom do przeżycia

1. Protokooperacja 

2. Symbioza 
5 Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
( ... / 1 p.)
Komensalizm to zależność
A. przynosząca obustronne korzyści, ale niekonieczna do przeżycia. 
B. konieczna do przeżycia obu organizmom. 
C. przynosząca jednostronne korzyści.
D. antagonistyczna.
6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Komensalizm to zależność między organizmami,
A. która jest im niezbędna do przeżycia i przynosi korzyści obu organizmom.
B. która polega na czerpaniu korzyści przez oba organizmy, ale nie jest konieczna do ich przeżycia.
C. w której jeden organizm czerpie korzyści kosztem drugiego.
D. w której jeden organizm czerpie korzyści z obecności drugiego, bez wyrządzania mu szkody.

Grupa B | strona
1 z 3
7 Na podstawie informacji zawartej w poniższym tekście określ, jaki typ oddziaływania ( ... / 3 p.)
nieantagonistycznego występuje między ptakami a ratlami. Następnie wymień korzyści, które czerpią z
tego oddziaływania przedstawiciele obu populacji.

W Afryce żyją miodowody, ptaki żywiące się osami i pszczołami. Są one znane z tego, że swoim
zachowaniem podono mogą doprowadzać do uli ratle. Ratle to ssaki żywiące się bezkręgowcami oraz
drobnymi kręgowcami . W poszukiwaniu pokarmu ralte niszczą ule i wyjadają larwy, natomiast miodowody
polują na dorosłe osobniki pszczół i os rojących się przy uszkodzonym ulu.
A. Typ oddziaływania nieantagonistycznego: 
B. Korzyści odnoszone przez miodowody: 
C. Korzyści odnoszone przez ratle;

8 Zaznacz te pary organizmów, które łączy zależność zwana komensalizmem. ( ... / 1 p.)
A. Bakterie brodawkowe i rośliny motylkowate. C. Koźlarz i brzoza.
B. Lew i hieny. D. Rekin i podnawka.
9 Wyjaśnij, dlaczego w środowisku zanieczyszczonym dwutlenkiem siarki giną całe porosty, jeżeli ( ... / 1 p.)
bardziej wrażliwy na skutki wysokiego stężenia dwutlenku siarki w powietrzu jest grzyb.
10 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedzi spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Nieantagonistycznym oddziaływaniem międzygatunkowym nazywamy stałą lub okresową relację między
dwiema populacjami, w której
A. obie populacje ponoszą straty.
B. jedna z populacji ponosi straty, a jedna odnosi korzyści.
C. co najmniej jedna populacja odnosi korzyści, jednak żadna nie ponosi strat.
D. obie populacje czasami odnoszą korzyści, a czasami ponoszą straty.
11 Zaznacz nazwę opisanej zależności międzygatunkowej. ( ... / 1 p.)
Środkowoamerykańskie mrówki pozostają w pewnej zależności z grzybami. Mrówki zdobywają liście z
odpowiednich gatunków roślin i przygotowują z nich podłoże dla grzybów. Grzyby bez opieki mrówek nie są
w stanie przeżyć, z kolei mrówki żywią się grzybami. Młoda królowa matka mrówek, gdy wylatuje na gody,
zawsze zabiera ze sobą kawałek grzybni, który służy jej do założenia nowej hodowli w przyszłym mrowisku.
A. Komensalizm. B. Mikoryza. C. Mutualizm. D. Protokooperacja.
12 Podaj nazwy opisanych rodzajów oddziaływań między organizmami oraz wyjaśnij różnicę między ( ... / 3 p.)
nimi.
A. Mrówki ogrodniczki żywią się grzybami, które hodują w mrowisku. Dzięki ich zabiegom grzyby mają
odpowiednie warunki do rozwoju.

B. Roślina, oplątwa brodaczkowata, żyje na innych roślinach, które są dla niej podporą. Jest samożywna,
a wodę pobiera z powietrza za pomocą specjalnych włosków.

Różnica:
13 Podaj nazwę opisanej zależności międzygatunkowej. ( ... / 1 p.)
Storczyki to rośliny chronione rzadko występujące w Polsce. Ich rozwój wiąże się z występowaniem
określonych gatunków grzybów. Grzyby te ułatwiają storczykom kiełkowanie oraz pobieranie wody i soli
mineralnych. Z kolei rośliny dostarczają grzybom produkty fotosyntezy.
14 Określ rodzaj zależności łączącej poniższe pary organizmów. Wpisz literę S, jeśli łączy je symbioza, lub ( ... / 1 p.)
literę K, jeśli jest to komensalizm.
1. Hiena i lew:
2. Grzyby i glony w plesze porostu:

15 Wykreśl wyrazy tak, aby powstała właściwa informacja dotycząca mikoryzy. ( ... / 3 p.)
Mikoryza jest przykładem mutualizmu / komensalizmu. To zależność między grzybem a zwierzeciem/ glonem.
Grzyb ułatwia organizmowi, z którym żyje w symbiozie, pobieranie wody z solami mineralnymi. W zamian
otrzymuje związki nieorganiczne / organiczne.
16 Podkreśl nazwy organizmów, które łączy mikoryza. ( ... / 1 p.)
ukwiał, mrówka, krokodyl, dąb, paproć, borowik szlachetny

Grupa B | strona
2 z 3
17 Uzupełnij zdania. ( ... / 6 p.)
Przykładem oddziaływania zwanego symbiozą jest _____________. Jest to związek między grzybami a
_____________ . Grzyby ułatwiają ________________________ , w zamian za to otrzymują
________________________ . Przykładem mikoryzy jest związek grzyba _____________ z _____________
.
18 Przyporządkuj do nazwy oddziaływań nieantagonistycznych odpowiednie opisy (1-2) oraz przykłady ( ... / 2 p.)
organizmów (A-B). 
Komensalizm

Mutualizm
1. oba osobniki czerpią korzyści, jednak związek
A. termity – wiciowce
ten nie jest dla nich koniecznością

2. jeden osobnik czerpie korzyści, drugi nie ponosi

B. rekin – podnawka
strat

Grupa B | strona
3 z 3