T.C.

SAKARYA UYGULAMALI BİLİMLER

ÜNİVERSİTESİ

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ

MAKİNA ELEMANLARI II

PROJE: SİLİNDİR BÜKME MAKİNASI

ÖĞRENCİ AD-SOYAD:
ABDULLAH ENES METİN (B170906558)
FATİH MURAT TAŞDEMİR (B170906018)
HAMİ BERKAY AKTAŞ (B160906060)
İSMAİL BEYAZTAŞ (B170906304)
MERT MUHACİR (B1609060652)

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ: PROF. DR. İBRAHİM

ÖZSERT
Tanıtım

Sac levha, metal imalat dünyasında önemli bir rol oynamaktadır. Sac levha, aletlerden menteşelere,
otomobillere, kazanlara, basınçlı kaplara, tankerlere, depolama tanklarına, silolara, borulara ve boru
hatlarına, pompalara vb. kadar çeşitli malzemelerin üretiminde kullanılır. Büyüleyici ve zarif şekiller,
gerilmeden, yırtılmadan veya kesilmeden tek bir düzlem malzemeden katlanabilir. İşlem, parçanın
sürekli olarak doğrusal bir eksen boyunca bükülmesidir. Sac haddeleme makinesinin tasarlandığı
faktör, kullanılacak maksimum sac kalınlığını, şirketin haddeleme makinesinden istediği minimum ve
maksimum içi boş sac silindir çapını içerir. Silindirik ve konik levhalar, çeşitli mühendislik
uygulamaları için kullanılan temel bileşiktir. İşlem, karbon alaşımlı çelikler ve alüminyum alaşımları
ve titanyum alaşımları gibi birçok malzeme kullanılarak gerçekleştirilebilir. Üç ve dört merdaneli
haddeleme makineleri, çeşitli eğriliklere sahip silindirlerin üretimi için vazgeçilmezdir. Haddeleme
işlemi genellikle üç merdane bir bükme makinesi tarafından gerçekleştirilir. Silindir bükme işleminin
tamamı üç adıma ayrılabilir:

1. Boş levha veya plaka konumlandırma

2. Orta silindirin alçaltılması
3. Plakanın beslenmesi

Sac metallerin şekil haddelemesi, bir tabakanın doğrusal ekseni boyunca sürekli bir katlama içerir ve
bu, merdanelerden geçerken malzemenin orijinal formunu değiştirir. Ancak tabakayı çeşitli şekillerde
oluştururken veya yuvarlarken, istenen geometriye kıyasla sıkı toleransları karşılamalarına ihtiyaç
vardır. Makine, mengeneye yerleştirilmiş rulman blokları üzerinde desteklenen üç merdaneden
oluşmaktadır. Üst silindir gerekli itici kuvveti sağlar ve parçayı ayarlanan bükülme yarıçapına göre
büker. Motordan alınan güç, zincir ile ara mile aktarılmakta ve oradan da diğer uçtaki dişli çarka
iletilmektedir. 2 döndürülen dişli çark, 2 adet merdaneyi direkt olarak döndürmektedir. Üst merdane
boşta durmaktadır fakat araya yerleştirilen levha ile birlikte dönmektedir. Üstteki merdane vida
yardımı ile aşağı doğru ittirilmektedir. Bu sayede levha istenilen yarıçapta şekil almaktadır.
1) Levhanın uzunluğu [1]

5-10 mm kalınlığında parça bükülecek ve 1 metre çapında silindir elde edilecektir.

Parça silindir şeklini alacağı için → L1 + L2 = 0 ve α = 360

R > 4T = 500 > 4 ∗ 5 = 20 olduğu için → C = 0,5T = 0,5 ∗ 5 = 2,5 mm

2π(R + C)α 2π(500 + 2,5)360

L = LA = = = 𝟑𝟏𝟓𝟕, 𝟑𝟎 𝐦𝐦
360 360

Kullanacağımız levha uzunluğu 3157,30 mm.

2) Levha hesabı [2]

2.1) Levhaya etkiyen yük

4. E. I
W=
R. L

W = Yük (N/mm2)
E = Sıkıştırma esneklik modülüdür = 69 x 103 MPa veya N/mm2 (Malzeme: Alüminyum 1050)
I = Levha atalet momenti (mm4)
R = Eğrilik yarıçapıdır (mm2)
L = Tabakanın uzunluğu (mm)

b. h3 1000 ∗ 53
I= = = 10416,67 mm4
12 12

4 ∗ 69 ∗ 103 ∗ (10416,67)
W= = 𝟏𝟖𝟐𝟐, 𝟏𝟎 𝐍
500 ∗ (3157,30)

2.2) Eğilme gerilimi

M. Y (1822,10) ∗ 500 ∗ (2,5) 𝐍

σ= = = 𝟐𝟏𝟖, 𝟔𝟓
I (10416,67) 𝐦𝐦𝟐

2.3) Gerekli eğrilik yarıçapını elde etmek için sacın orta açıklıkta sapması

W. L3 (1822,10) ∗ (3157,30)3
δ= = = 𝟏𝟔𝟓𝟗, 𝟕𝟒 𝐦𝐦
48. E. I 48 ∗ (69 ∗ 103 ) ∗ (10416,67)

3) Merdane hesabı

3.1) Çalışma yükü

Çalışma yükü = Yük. S

S = Emniyet katsayısı = 1,1

Çalışma yükü = (1822,10) ∗ 1,1 = 𝟐𝟎𝟎𝟒, 𝟑 𝐍

3.2) Eğilme momenti

M = F. l

F = Kuvvet

l = Mil uzunluğu (m) = 1,25 m

Me = (2004,3) ∗ (1,25) = 𝟐𝟓𝟎𝟓, 𝟑𝟗 𝐍𝐦 = 𝟐𝟓𝟎𝟓𝟑𝟖𝟕 𝐍𝐦𝐦

3.3) Merdane çapı

N
Mil malzemesi → 50CrMo4, σeD = 540 (Makine Elemanları Cilt 1 Cetvel 1.1) ve dönel eksen
mm2
olduğu için emniyetli gerilim aşağıdaki formülden bulunmaktadır;

σeD 540 N
σem = = = 135
SD 4 mm2

Eğilme gerilimi formülünden çap çekilir;

Me 3 32 ∗ Me 3 32 ∗ 2505387
σe = ≤ σem → d = √ =√ = 57,39 mm
We π ⋅ σem π ∗ 135

Bulunan bu değer, emniyetli eğilme gerilimine göre elde edilen çaptır ve bunun altında bir değer
seçilemez. Proje kapsamında ise 200 mm çapında bir mil tasarlanacaktır.

Me 2505387 N N
σe = = = 3,19 2
≤ 108 Emniyetli!
We 785398,16 mm mm2

3.3) Burulma momenti

Mb = F. d

F = Yük

d = Mil çapı

Mb = (2004,3) ∗ (0,2) = 𝟒𝟎𝟎, 𝟖𝟔 𝐍𝐦 = 𝟒𝟎𝟎𝟖𝟔𝟏, 𝟗𝟑 𝐍𝐦𝐦

3.4) Toplam moment

MT = √Me 2 + Mb 2 = √𝟐𝟓𝟎𝟓, 𝟑𝟗𝟐 + 𝟒𝟎𝟎, 𝟖𝟔2 = 𝟐𝟓𝟑𝟕, 𝟐𝟓 𝐍𝐦 = 𝟐𝟓𝟑𝟕𝟐𝟓𝟑 𝐍𝐦𝐦

Bulunan değer tek mil içindir. 3 mil hesaba katılırsa;

MT = 2537,25 ∗ 3 = 𝟕𝟔𝟏𝟏, 𝟕𝟓 𝐍𝐦 = 𝟕𝟔𝟏𝟏𝟕𝟓𝟎 𝐍𝐦𝐦

3.4) Gerekli hız

π. d. n π ∗ 0,200 ∗ 60
Vp = = = 𝟎, 𝟔𝟑 𝐦/𝐬
60 60

3.5) Gerekli güç hesabı

P = F. VP
P = 2004,3 ∗ 0,63 = 1262,709 W = 1,26 kW

Bulunan değer tek mil içindir. 3 mil ve 1,2 güvenlik faktörünü hesaba katarsak;

P = 3 ∗ 1,2 ∗ 1,26 = 𝟒, 𝟓𝟑𝟔 𝐤𝐖 = 𝟔, 𝟏𝟕 𝐁𝐆

Katalogdan hesaplanan değere göre 5,5 kW değerinde motor seçeriz ve bu değer 7,48 BG’ye karşılık
gelmektedir [3].

4) Dişli çark hesabı [4]

Evolvent profilli standart diş hesabı yapılmıştır.

Çevrim oranı = i = 2 (Tahmini)

Güç = P = 4,536 kW (Yukarıda hesaplandı)
Kavrama açısı = α = 20° (Tahmini)

4.1) Parametrelerin seçimi

a) Malzeme seçimi: Sert malzeme → 32CrMo12 çeliği

N N
b) Makine Elemanları Cilt 1: Cetvel 1.16 → σAk = 685 mm2
ve σK ≌ 1080 mm2
N
Cetvel 1.9−1.10 → HB ≌ 2480 mm2
 N
c) Tam değişken mukavemet değeri: σD ≌ (0,5). σK = (0,5) ∗ 1080 = 540 mm2
d) Diş kökü çentik etkisi: K ç = 1,5 (1,5∼1,7 alınabilir)

σD 540 N
e) Emniyetli gerilme değeri: σem = Kç
= 1,5
= 360 mm2

N
f) Yüzey emniyet basıncı (gerilmesi): Pem = (0,25) . HB = (0,25) ∗ 2480 = 620 mm2

N
g) Esneklik modülü: 2 dişlinin malzemesi aynı olduğundan → E = E1 = E2 = 2,1 ∗ 105 mm2

4.2) Dişli tasarımı

Girişimi önlemek için döndüren dişli minimum diş sayısı;

2 2
z1 = = = 14,16 = 14
1 1 1 1
i [√1 + ( + 2) sin2 α − 1] 2 [√1 + ( + 2) sin2 20 − 1]
i i 2 2

w1 n1 z2 d02
i= = = = = sabit
w2 n2 z1 d01

Ve çevrim oranından z2 = 28, n2 = 60 d/dk ve n1 = 120 d/dk

b) Form faktörü ( 𝐊 𝐟 ): Kavrama açısı: α = 20°’dir. Buna bağlı olarak Cetvel 14.2 → z1 = 14 için
K f = 3,33

c) Dinamik yük sayısı faktörü ( 𝐊 𝐝 ): Çevre hızı ve yüzey işçiliğine göre seçilir. Cetvel 14.4 →
m
Çevre hızının 4 ′den küçük olması bekleniyor ve hassas işçilik için K d = 1
s

d) Genişlik sayısı (𝚿𝐦 ): Cetvel 14.3’den hassas işleme + tek taraflı yataklama için Ψm = 16

e) Çalışma emniyet katsayısı (Darbe faktörü): Çalışma düzgün veya darbeli olmasına göre S = 1,1
(1 ∼2)

f) Kavrama oranı (ɛ): z1/z2 oranına göre seçim yapılır → ɛ = 1,56 (İnterpolasyon). (Makel Cilt 2
sayfa 283)

g) Moment hesabı: 2 dişlinin aktarması gereken moment;

Md = 7611750 Nmm bulunan değer 3 silindir için bulunan değerdir. 3 silindiri 2 dişli döndürdüğü
için;

7611750
Md = = 𝟑𝟖𝟎𝟓𝟖𝟕𝟓 𝐍𝐦𝐦 = 𝟑𝟖𝟎𝟓, 𝟖𝟕𝟓
2
4.3) Modül belirleme

Diş dibi mukavemetine göre;

3 2. S. Md . K d . K f 3 2 ∗ (1,1) ∗ (3805875) ∗ (1) ∗ (3,33)

m= √ =√ = 6,05 mm
z1 . Ψm . σem . ɛ (14) ∗ (16) ∗ (360) ∗ (1,56)

Aşınma ve ezilmeye göre;

3 2. S. Md . E. K d i + 1 3 2 ∗ (1,1) ∗ (3805875) ∗ (2,1 ∗ 105 ) ∗ (1) (2) + 1

m= √ 2 2 . =√ . = 11,19 mm
z1 . Pem . ɛ. Ψm i (142 ) ∗ (6202 ) ∗ (1,56) ∗ 16 (2)

Hangisi daha büyükse seçilir ve cetvel 14.1’den standart modül seçilir → m = 11 mm

Döndüren Döndürülen
Modül 11 mm
Adım (Hatve) (t = п.m) 34,56 mm
Genişlik (b =Ψm .m) 176 mm
Diş sayıları (z2 = i. z1) 14 28
Yuvarlanma dairesi baş çapı (d01 = z.m) 154 mm 308 mm
Baş dairesi çapı (db1 = m.(z+2) 176 mm 330 mm
Taban dairesi çapı (dta = m.(z-2,5) 126,5 mm 280,5 mm
Mil eksenleri arasındaki uzaklık (a = (d0”+d02)/2) 231 mm

4.4) Diş yükleri

Alt dişliden, yukarıdaki 2 dişliye aktarılan moment ve yükler;

Moment: Md = 3805875 ∗ 2 = 7611750 Nmm

2.Md2 2∗7611750 49426,95

Çevresel/Teğetsel yük: Fç = d02
= Fç = 308
= 2
= 24713,48 N

çF (49426,95) 52599,06
Diş yükü: Fz = cos(α) = (cos(20°))
= = 26299,53
2

17989,94
Radyal/Ayırma kuvveti: Fr = Fç ⋅ tan α = Fz . sin(α) = (52599,06 ) ∗ sin(20°) = 2
=
8994,97 N

Not: İkiye bölünmesinin sebebi, alt dişliden yukarı 2 dişliye aktarım bulunmaktadır.

5) Zincir dişli hesabı [5]

NOT: Bu not, zincir boyutlandırmasının hatalı olduğunun farkında olduğumuzu bilmeniz için
yazılmıştır. Döndüren dişli ile döndürülen zincir ara milin iki ucunda bulunmaktadır. Dolayısıyla
d
ikisinin devir sayısı aynı olmaktadır. Yukarıda, döndüren dişli için n1 = 120 dk
bulunmuştu fakat
d
döndürülen zincir için görüldüğü üzere n2 = 60 dk
. İlk başta dişli ve zincir hesaplarını birbirlerinden
bağımsız olarak yapmıştık. Hesapları birleştirdiğimizde, zincir için kullanmış olduğumuz çevrim oranı
ve devir sayısı gözümüzden kaçtı ve aynı değerlerle hesaba devam ettik. n2 ve i oranı değiştirilerek
zincir boyutlandırması yeni baştan düzenlenebilir. Fakat çizimler yapıldığı ve bunu geç fark ettiğimiz
için yeni baştan düzenlemek için vaktimiz kalmamıştı. Eğer n1 değişirse bütün hesaplar değişir fakat n1
değişmez ise kuvvetler değişmez ve kalan hesaplar da doğru olmaktadır (ara mil, rulmanlar).
Bilinmesini isteriz ki, sadece zincir boyutlandırması hatalı ve bu hata diğer değerleri
değiştirmemektedir.

i = Çevrim oranı = 1
z1 = Döndüren dişli sayısı
z2 = Döndürülen dişli sayısı
d
n1 = Döndüren dişli devir sayısı = 60
dk
n2 = Döndürülen dişli devir sayısı
a = Eksenler arası uzaklık = 300 mm
Pg = Motor gücü = 5,5 kW (Yukarıda hesaplandı)

5.1) Çevrim oranı ve dişli sayısı

i < 5 ise z1 = 17~25

n1 z2 d d
i= = = 1 → z1 = 25 ve z2 = 25 → n1 = 60 ve n2 = 60
n2 z1 dk dk

5.2) Tasarım gücü

Phes = Pg . C1 . C2 . C3 . C4 . C5 . C6
C1 = Diş sayısı etkisi → z1 = 25 olduğu için C1 = 0,76 (Kitap: Mak. Elem. Cilt 2. Sayfa 224)

C2 = Çevrim oranı etkisi → i = 1 olduğu için C2 = 1,28

C3 = Aşırı yükleme etkisi → Normal şartlar, orta darbeli, elek. motor → φ = 2 ve C3 = 1,37

a
C4 = Eksenler arası uzaklık etkisi → P oranına bakılır. Şekil 13.20 → Pg = 5,5 kW = 7,48 BG ve
d
n1 = 60 dk
için 20B zincir seçilir. Cetvel 13.2a’dan 20B zincir için P = 31,75 mm olduğu görülür.
a 300
Buna göre = = 9,45 olur. Bu değere göre C4 = 1,27 (interpolasyon).
P 31,75

π. d1 . n1 z1 . P. n1 25 ∗ (0,03175) ∗ 60
C5 = Yağlama − hız etkisi → V = = =
60 60 60
m
= 0,79 ve orta yağlama için C5 = 1,4
s

C6 = Çark sayısı etkisi → Döndürülen çark sayısı 1 olduğu için C6 = 1

Phes = (7,48) ∗ (0,76) ∗ (1,28) ∗ (1,37) ∗ (1,27) ∗ (1,4) ∗ 1 = 17,72 BG = 13,03 kW

d
Kontrol → Phes = 17,72 BG ve n1 = 60 d
için şekil 13,20’den 28B zincir seçilmesi gerektiği
görülür ve Phes tekrardan hesaplanarak kontrol yapılır.
a 300
C4 → Cetvel 12.2a → P = 44,45 mm olduğu görülür. P
= 44,45 = 6,75 olur.
Bu değere göre C4 = 1,3 (interpolasyon)

z1 . P. n1 25 ∗ (0,04445) ∗ 60 m
C5 → V = = = 1,11 için C5 = 1,4
60 60 s

Phes = (7,48) ∗ (0,76) ∗ (1,28) ∗ (1,37) ∗ (1,3) ∗ (1,4) ∗ 1 = 18,14 BG = 13,33 kW

Tablodan yine 28B seçilir.

Katalogdan 15 kW’lik motor seçilir. Neden? Çünkü kayıplar var.

5.3) Taksimat çapları

Döndüren dişli çark;

d01 = P.T1
|
1
| T1 cetvel 13.3’ten z1 = 25 için T1 = 7,9787 olduğu görülür (T = 180 )
sin( z )
1
|
d01 = (44,45)*7,9787 = 354,65 mm

Döndürülen dişli çark;

d02 = d01 = P.T1 = (38,1)*7,9787 = 354,65 mm

5.4) Hız kontrolü

z1 ⋅ P ⋅ n1 π ⋅ d01 ⋅ n1 π ⋅ (0,35465) ⋅ 60 m
V= = = = 1,11
60 60 60 s

5.5) Bakla sayısı

a z1 + z2 z2 − z1 2 P 300 25 + 25 25 − 25 2 (44,45)
z=2⋅ + +( ) ⋅ =2⋅ + +( ) ⋅ = 38,64
P 2 2∗π a (44,45) 2 2∗π 300
= 39
5.6) Eksenler arası uzaklık

(Z − z). P (39 − 25) ∗ 44,45

a= = ≌ 311,15 mm. Belirlediğimiz mesafeye yakın.
2 2

5.7) Zincir boyu

L
Z= → L = Z. P = (39) ∗ (44,45) = 1733,55 mm
P
5.8) Zincir kuvveti

P ⋅ 1000 (7,48) ∗ 1000

F1 = Fç + Fmç = + G ⋅ V2 = + (0,95) ∗ (1,11)2 = 6739,91 N
V (1,11)

5.9) Statik emniyet kontrolü

FB
SB =
̅̅̅
F1
|
| SD = FB/F1.φ → FB = SD.F1.φ = 7 ∗ 6739,91 ∗ 2 = 94358,74 N (SD ≥ 6 orta darbeli yüklerde)
|
(94358,74 )
SB = ≌ 14 > 7 (Standart) Emniyetli!
̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
(6739,91)

5.10) Yüzey basınç kontrolü

F1
P=
̅̅̅
Fy

Fy = Mafsal değme alanı (mm2)

|
| Cetvel 13.2a → 28B için Fy = d2 . b2 = (15,9) ∗ (46,58) = 740,622 mm2
m N
| Cetvel 13.4 → V = 1,11 s
ve z1 ≥ 15 içn Pem = 21 ∼ 29 mm2
|
F1 (6739,91) N N
P= = = 9,1 < Pem = 21 ∼ 29 Emniyetli!
̅̅̅ ̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅
Fy (740,622) mm 2 mm 2
6) Mil hesabı [3]

6.1) Zincir-dişli ara mil için mil hesabı

6.1.1) Mil malzemesi → Semantasyon çeliği 15CrNi6 ve σK = 410 MPa

6.1.2) Diş yükleri

2.Md2 2∗7611750 49426,95

Çevresel/Teğetsel yük: Fç = d02
= Fç = = = 24713,48 N
308 2

ç F (49426,95) 52599,06
Diş yükü: Fz = cos(α) = (cos(20°))
= = 26299,53
2

17989,94
Radyal/Ayırma kuvveti: Fr = Fç ⋅ tan α = Fz . sin(α) = (52599,06 ) ∗ sin(20°) = 2
=
8994,97 N

Not: Fz = Bileşke kuuvet. Mil hesabında kullanılacaktır.

6.1.3) Zincir kuvvetleri

Aynı milde bulunan elemanların momentlerinin aynı olmasından;

d 0,35465
Mb = (F1 − F2 ). → 1946,040 = (6739,91 − F2 ) ∗ → F2 = 4234,52 N
2 2

Toplam zincir kuvveti Fkol = F1 + F2 = 6739,91 + 4234,52 = 𝟏𝟎𝟗𝟕𝟒, 𝟒𝟑 𝐍

6.1.4) Diyagram

6.1.4.1) Düşey

∑MD = 0 → (Fa2 . 0,05) + (Fkol . 0,15) − (C. 0,1)

= (26299,53 ∗ 0,05) + (10974,43 ∗ .0,15) − (C ∗ 0,1) → C = 29611,41 N

∑Fy = 0 → Fa2 + C = Fkol + D → 26299,53 + 29611,41 = 10974,43 + D → D = 44936,51 N

D noktası iç.in moment 1314,98 Nm ve C noktası için 548,72 Nm.

6.1.4.2) Yatay

∑MD = 0 → (Fa2 . 0,05) − (C. 0,1) = (26299,53 ∗ 0,05) − (C ∗ 0,1) → C = 13149,765 N

∑Fy = 0 → Fa2 + C = D → 26299,53 + 10974,43 = D → D = 39449,295 N

D noktası iç.in moment 1314,977 Nm ve C noktası için 0 Nm.

6.1.5) Toplam moment

D noktası → MdD = √1314,982 + 1314,982 = 𝟏𝟖𝟓𝟗, 𝟔𝟔 𝐍𝐦 = 𝐌𝐚𝐤𝐬𝐢𝐦𝐮𝐦 𝐦𝐨𝐦𝐞𝐧𝐭

C noktası → MdC = √548,722 + 02 = 548,72 Nm

6.1.6) Burulma momenti

Mb = Md = 𝟏𝟗𝟒𝟔, 𝟎𝟒 𝐍𝐦

𝟔.1.7) Mil çapı

16
d3 = [(K e ⋅ Me )2 + (K b . Mb )2 ]1⁄2
π ⋅ σem
|
MN
| σem = σK . (0,18). (0,75) = (410 ∗ 106 ) ∗ (0,18) = 73,8 ∗ 106 m2
|
16
d3 = [(1,5 ∗ 1859,66)2 + (1 ∗ 1946,04)2 ]1⁄2 = 0,06168 m ≌ 61,68 mm
π ∗ (73,8 ∗ 106 )
= 𝟔𝟐 𝐦𝐦

6.2) Merdane için mil hesabı

6.1.1) Mil malzemesi → Semantasyon çeliği 15CrNi6 ve σK = 410 MPa

6.1.2) Diş yükleri

Çevresel/Teğetsel yük: Fç = 24713,48 N

Diş yükü: Fz = 26299,53

Radyal/Ayırma kuvveti: Fr = 8994,97 N

Not: Fz = Bileşke kuuvet. Mil hesabında kullanılacaktır.

6.1.3) Diyagram

6.1.3.1) Düşey
∑MB = 0 → (Fa2 . 0,0004) − (A. 1,2496) = (26299,53 ∗ 0,0004) − (A ∗ 1,2496) → A = 8,42 N

∑Fx = 0 → Fa2 + A = B → 26299,53 + 8,42 = B → B = 26307,95 N

A noktası iç.in moment 10,52 Nm ve B noktası için 0 Nm.

6.1.3.2) Yatay

∑MB = 0 → (Fa2 . 0,0004) − (A. 1,2496) = (26299,53 ∗ 0,0004) − (A ∗ 1,2496) → A = 8,42 N

∑Fx = 0 → Fa2 + A = B → 26299,53 + 8,42 = B → B = 26307,95 N

A noktası iç.in moment 10,52 Nm ve B noktası için 0 Nm.

6.1.4) Toplam moment

A noktası → 𝑀𝑑𝐴 = √10,522 + 10,522 = 𝟏𝟒, 𝟖𝟖 𝑵𝒎 = 𝑴𝒂𝒌𝒔𝒊𝒎𝒖𝒎 𝒎𝒐𝒎𝒆𝒏𝒕

B noktası → 𝑀𝑑𝐵 = √02 + 02 = 0 𝑁𝑚

6.1.5) Burulma momenti

𝑀𝑏 = 𝟒𝟎𝟎, 𝟖𝟔 𝑵𝒎

7) Rulman hesabı [4]

7.1) Ara mil

7.1.1) Yatak

D yatağı → 𝐷𝑡 = √𝐷𝑑 2 + 𝐷𝑦 2 = √44996,512 + 39449,2952 = 59795,79 𝑁

C yatağı → 𝐶𝑡 = √𝐶𝑑 2 + 𝐶𝑦 2 = √29611,412 + 13149,7652 = 32399,88 𝑁

7.1.2) Eşdeğer kuvvet

D yatağı → 𝐹𝑒ş = 𝑉. 𝑋. 𝐹𝑟 + 𝑌. 𝐹𝑎 = 1 ∗ 1 ∗ (59795,79) + 0 ∗ 0 = 59795,79 𝑁

C yatağı → 𝐹𝑒ş = 𝑉. 𝑋. 𝐹𝑟 + 𝑌. 𝐹𝑎 = 1 ∗ 1 ∗ (32399,88) + 0 ∗ 0 = 32399,88 𝑁

7.1.3) Dinamik yük sayısı

𝜌 3
𝐶 𝐶
D yatağı → 𝐿10 = (𝐹 ) → 10 = (59795,79) → 𝐶 = 127841,13 𝑁
𝑒ş

𝜌 3
𝐶 𝐶
C yatağı → 𝐿10 = (𝐹 ) → 10 = ( ) → 𝐶 = 69267,83 𝑁
𝑒ş 32399,88

Katalogdan → 𝟏𝟏𝟎 𝐦𝐦 ç𝐚𝐩𝐥ı, 𝐭𝐞𝐤 𝐬ı𝐫𝐚𝐥ı 𝐬𝐚𝐛𝐢𝐭 𝐛𝐢𝐥𝐲𝐚𝐥ı 𝐫𝐮𝐥𝐦𝐚𝐧 𝐤𝐮𝐥𝐥𝐚𝐧ı𝐥𝐚𝐛𝐢𝐥𝐢𝐫 [6].

7.2) Merdane

A yatağı → 𝐴𝑡 = √𝐴𝑑 2 + 𝐴𝑦 2 = √8,422 + 8,422 = 11,91 𝑁

B yatağı → 𝐵𝑡 = √𝐵𝑑 2 + 𝐵𝑦 2 = √26307,952 + 26307,952 = 37205,06 𝑁

7.2.2) Eşdeğer kuvvet

A yatağı → 𝐹𝑒ş = 𝑉. 𝑋. 𝐹𝑟 + 𝑌. 𝐹𝑎 = 1 ∗ 1 ∗ (11,91 ) + 0 ∗ 0 = 11,91 𝑁

B yatağı → 𝐹𝑒ş = 𝑉. 𝑋. 𝐹𝑟 + 𝑌. 𝐹𝑎 = 1 ∗ 1 ∗ (37205,06) + 0 ∗ 0 = 37205,06 𝑁

7.2.3) Dinamik yük sayısı

𝜌 3
𝐶 𝐶
A yatağı → 𝐿10 = (𝐹 ) → 10 = (11,91) → 𝐶 = 25,46 𝑁
𝑒ş

𝜌 3
𝐶 𝐶
B yatağı → 𝐿10 = (𝐹 ) → 10 = ( ) → 𝐶 = 79543,02 𝑁
𝑒ş 37205,068

Katalogadan → 𝟏𝟏𝟎 𝐦𝐦 ç𝐚𝐩𝐥ı, 𝐭𝐞𝐤 𝐬ı𝐫𝐚𝐥ı 𝐬𝐚𝐛𝐢𝐭 𝐛𝐢𝐥𝐲𝐚𝐥ı 𝐫𝐮𝐥𝐦𝐚𝐧 𝐤𝐮𝐥𝐥𝐚𝐧ı𝐥𝐚𝐛𝐢𝐥𝐢𝐫 [6].

8) Güç vidası tasarımı [7]

8.1) Özellikler

Sürtünme katsayısı = 𝜇 = 0,15

Helezon açısı = α
Sürtünme açısı = ∅
Silindir ağırlığı = W = 76,57 kg = 751,213 N
Adım = P = 4
d0 = 14 mm
dc = 16 mm
Trapez diş ve tek sarım

8.2) Helezon açısı (α)

𝐴𝑑𝚤𝑚
tan(𝜇) =
𝜋. 𝑑

𝑑0 + 𝑑𝑐 14 + 16
𝑑= = = 15 𝑚𝑚
2 2

4
tan(𝜇) = = 4,85°
𝜋. 15

8.3) Sürtünme açısı (∅)

𝑡𝑎𝑛 ∅ = 𝜇

𝜙 = 𝑡𝑎𝑛−1 𝜇 = 𝑡𝑎𝑛−1 (1,04) = 46,12°

8.4) Vida seçimi

𝐴1 = 104 𝑚m2 ve buradan da Tr 16x4 vida seçilir [5].

Teknik resimler

Resimlerin bazıları Word ortamında belirsiz olmaktadır. Daha detaylı görünüm için lütfen PDF’lere
bakınız. Simülasyon Word ortamında çalışmamaktadır, bu yüzden ek olarak verilmiştir.
KAYNAKÇA

[1] Muammer G., Mustafa Y., Mustafa A., Yahya A. (2015). Üretim Yöntemleri ve İmalat
Teknolojileri. 4. Baskı. Seçkin Yayıncılık, Ankara.

[2] Olunlade Bankole A., Ogundola J., Odibal O. (2018). Development of a Motorized Sheet Metal
Rolling Machine. Advances in Research, 17 (1).

[3] Enerji Verimliliği ve Yüksek Verimli Elektrik Motorları, erişim: 30 May 2020,
http://www.elkmotor.com.tr/elkmotor-enerji-verimliligi.aspx

[4] Atilla B. (2014). Makina Elemanları Cilt 2. 2. Baskı. Çağlayan Yayıncılık, İstanbul.

[5] Atilla B. (2012). Makina Elemanları Cilt 1. 4. Baskı. Çağlayan Yayıncılık, İstanbul.

[6] NKS Katalog, Genel Rulman Kataloğu.

[7] Rohan P., Aravind P., Naveen N., Nagalingappa A., Pawan B., Shivaprakash M.V. (2019). Desing
and Fabrication of Manual Roller Bending Machine. International Research Journal of Engineering
and Technology, 6 (7), 2278-2284.

[8] erişim: 01 May 2020, http://www.ssinst.com/ssi/s540/FEMDB/Modulus%20of%20Elasticity.html