Тақырыбы:5 Екі шеңбердің өзара орналасуы

Күні,айы: Мұғалімнің аты-жөні:

Сабаққа қатысқан оқушылар саны: Сабаққа қатыспаған оқушылар
саны:
Оқу 7.1.2.12
бағдарламасына
түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларын талдау;
сәйкес оқу мақсаты
Сабақ мақсаты Барлық оқушылар:
Шеңбер және оған жүргізілетін жанама, екі шеңбердің өзара орналасуы туралы
біледі және оның  қасиеттерін есептер шығаруда қолдана алады
Оқушылардың басым бөлігі:
Екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларымен танысады
Кейбір оқушылар:
Екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларын біледі, есеп шығарғанда қолданады
Сабақтың барысы
Сабақтың Жоспарланған жұмыс Ресурстар
кезеңдері
Сабақтың (МК)Оқушылардың сабаққа дайындығы.Сабақтың басталуына жағымды
басы(2-5 ықпал ететін көңіл күй қалыптастыру. Сабақ мақсатымен таныстыру.
минут) Өткенді қайталау арқылы  жаңа сабақты меңгеруін ұйымдастыру.
Оқушыларды топпен жұмыстандыра отырып оларға түрткі сұрақтар қою.
1.Шеңбер, шеңбердің центрі, радиусы деген не?
2.Шеңбердің хордасы деген не? Қандай хорда диаметр деп аталады?
3.Қандай түзу шеңберге жанама деп аталады?
Тест.
1.Шеңбердің радиусы деп нені айтамыз?
а) шеңбердің кез келген нүктесін центрімен қосатын кесіндіні айтамыз;
ә) шеңбердің центрі арқылы өтетін кесіндіні айтамыз;
б) бір ұшы шеңбердің центрінде жататын кесіндіні айтамыз.
2. Шеңбердің хордасы деп қандай кесіндіні айтамыз?
а) шеңбердің екі нүктесін қосатын кесіндіні айтамыз;
ә) шеңбердің центрімен нүктесін қосатын кесіндіні айтамыз;
б) бір ұшы шеңбердің центрінде жататын кесіндіні айтамыз.
3. Диаметрі 64 мм болатын шеңбердің радиусын табыңдар:
а) 8мм; ә) 32 мм; б) 64 мм.
4. Егер шеңбердің радиусы 4 см болса, оның ең ұзын хордасы неше см
болады?
а) 2см; ә) 4 см; б) 8 см.
5. Шеңбердің радиусы 10 см. Шеңбердің ұзындығын тап:
а) 62,8 см; ә) 6,28 см; б) 20 см.
Тест жұмысына 3 минут уақыт беремін. Жауабы тақтаға ілінеді, оқушылар
бірін бірі тексереді.

Сабақтың Оқулық
ортасы (6-40 Жұптаса отырып диалогтық оқыту модулі бойынша
минут) жұмыстанады, зертеушілік әңгіме, топтық әңгіме, жоғары деңгейлі Аудидиск:
сұрақтар беру, есептер шығарту. №1жұмыс
Шеңберлердің қандай жанасуы сырттай жанасу, ал қандай жанасуы іштей дәптері
жанасуларын қарастырыңдар.
Топпен талдау жасап, бір-біріне түсіндіреді, сұрақтарға жауап береді, Қосымша
ойларын А3 форматына түсіреді, жұп өз постерін қорғайды. тапсырма:1.
Дұрыс дәлелдемені дәптерге барлық оқушылар түсіреді. 7
  Енді шеңберлердің өзара орналасуын қарастырамыз.
 ɷ(O;R) мен ɷ’(O’;R’) шеңберлері берілсін, центрлерінің
арақашықтығы d=OO’.
 R>R’ болсын.
 Шеңберлердің өзара орналасуы олардың центрлерінің
арақашықтығына байланысты.
 Мұнда да үш жағдайдың болуы мүмкін;

 1) Егер R+R’<d және d<R-R’ болса, онда шеңберлер

қиылыспайды.

 2) Егер R=R’<d және R-R’=d болса, онда шеңберлердің ортақ

нүктесі болады(жанасады).
 Ол нүкте центрлер арқылы өтетін түзу бойында жатады.

 3) Егер R=R’>d немесе d>R-R’ болса, онда шеңберлер екі

нүктеде қиылысады.

 Центрлері ортақ шеңберлер концентрлі

шеңберлер деп аталады. Радиустары тең болса,
шеңберлер беттесіп кетеді, ал радиустары әртүрлі
болса, ортақ нүктелері болмайды.

Есептер шығарады:

Әдіс:«Әткеншек» («Карусель») бойынша әр топқа тапсырма береді. Әр

топқа жеке түс маркер береді.
І топқа: Радиустары 22см және 30см болатын шеңберлер жанасады. Іштей
жанасқан жағдайда шеңберлер центрлерінің арақашықтығын табыңдар
ІІ топқа: Радиустары 22см және 30см болатын шеңберлер жанасады.
Сырттай жанасқан жағдайда шеңберлер центрлерінің арақашықтығын
 табыңдар
ІІІ топқа: Радиустары 18см және 12см болатын шеңберлер жанасады.
Іштей жанасқан жағдайда шеңберлер центрлерінің арақашықтығын
табыңдар
Бақылайды, көмектеседі, бағыт береді

Сабақтың Тапсырма
соңы( 41- Түзу мен шеңбердің орналасу
45мин) жағдайлары

Түзу мен шеңбер

қиылыспайды.
Ортақ нүктесі жоқ.

Түзу мен шеңбер

жанасады.
Бір ортақ нүктесі бар.

Түзу мен шеңбер

қиылысады.
Екі ортақ нүктесі бар.

№1.    Шеңбердің радиусы 2,5 см-ге тең. Шеңбер хордасы 6 см- ге тең
болуы  мүмкін бе? Шеңбердің диаметрінің ұзындығын табыңдар.
 Радиусын және диаметрін түрлі түсті қарындашпен сызып көрсетіңдер.
№2. Центрі  С  нүктесі және диаметрі  АВ = 8 см болатын шеңбер
сызыңдар. Радиусын және диаметрін түрлі түсті қарындашпен сызып
көрсет. Радиусының ұзындығы қанша ?
№3. Екі шеңбер бір бірімен сырттай жанасады. Үлкен шеңбердің радиусы 
10 см. Ал кіші шеңбердікі  6 см. Шеңберлер центрлерінің  арақашықтығын
табыңдар.
   №4. Радиустары 4 см жане 8 см, центрлері ортақ екі шеңбер сызыңдар.
Қай шеңбер ішкі жағында орналасады?

Бейнекөріністі қайталап жаттығулар жасауға жағдай жасау

1 )АВС  үшбұрышында  ВС =18 см, ал  В  бұрышының сыртқы бұрышы

1500 тең.  АВ -ге жүргізілген биіктікті табыңыз.
 6 см        9 см            5 см                4 см

Сыныптағы математика пәнінен соңғы екі бақылау жүмысының

нәтижелерін нүктелі және бағанды диаграммаға орналастыр 
Мектепте оқылатын пәндер тізімін құрыңдар. Олардың бір аптадағы
жиілік кестесін құрыңдар Үйренгендерін қолданып есеп шы ғарады.
Қосымша ақпарат
Қорытындылау Төмендегі бөлікті сабағыңыз туралы өз ойыңызды жазуға қолданыңыз.Өз
сабағыңыз бойынша сол жақ бағандағы сұрақтарға жауап беріңіз.
1.Сабақ барысында
өзгертулер енгіздіңіз
бе?
2.Жүргізген жұмыс
түрлері қаншалықты
тиімді болды?

Қорытынды бағалау
Ең жақсы өткен екі нәрсе?
1.
2.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсартар еді?
1.
2.