Tãm t¾t kiÕn thøc M«n vËt lÝ líp 9

PhÇn I : §iÖn häc

1. Sù phô thuéc cña c•êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn vµo hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu
d©y.
_C•êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu d©y dÉn.
U1 I1

U2 I2
_§å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc cña c•êng ®é dßng ®iÖn vµo hiÖu ®iÖn thÕ cã d¹ng lµ mét ®•êng
th¼ng
®i qua gèc to¹ ®é.

2. §Þnh luËt «m: “ Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn tØ lÑ thuËn víi hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt v¯o
hai
®Çu d©y, tØ lÖ nghÞch víi ®iÖn trë cña d©y“
U
I
R
3. §Þnh luËt «m ®èi víi c¸c lo¹i ®o¹n
m¹ch.
R1 nèi tiÕp R2 R1 song song R2

I = I1 = I2 U = U1 = U2
U = U1 + U2 I = I1 + I2
1 1 1
RT§ = R1 + R2   RR
T§
= R 1 R2
 R
R R R
TD 1 2 1 2
U1 R 1
 I1 R 2

U 2 R2 I 2 R1
4. Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn.
_§iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng tiÕt diÖn vµ ®•îc lµm tõ cïng mét lo¹i vËt liÖu th× tØ lÖ thuËn
víi chiÒu dµi cña d©y.
_§iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng chiÒu dµi vµ ®•îc lµm tõ cïng mét lo¹i vËt liÖu th× tØ lÖ
nghÞch víi tiÕt diÖn cña d©y
_§iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo vËt liÖu lµm d©y dÉn
_ ý nghÜa cña ®iÖn trë suÊt: §iÖn trë suÊt cña mét vËt liÖu hay mét chÊt cã trÞ sè b»ng ®iÖn trë
cña mét d©y dÉn h×nh trô ®•îc lµm b»ng vËt liÖu ®ã cã chiÒu dµi 1m vµ tiÕt diÖn 1m2.
_C«ng thøc tÝnh ®iÖn trë . Trong ®ã: R : ®iÖn trë cña d©y(
: R S
1
) : c a d©y(m)
 : ®iÖn trë suÊt( .m )
chiÒu dµi ñ
S: tiÕt diÖn d©y dÉn(m2)

2 -6
2 2 d2 m
_ L•u ý: _ 1(mm ) = 10 (m ) ; S =  .r = :D= ; V = .S
4 V

2
 _Hai d©y dÉn cïng vËt liÖu th× cïng ®iÖn trë suÊt
nªn: R1S1 R2 .S2 hay R S l = R S l
 112 221
l1 l2
5. C«ng suÊt
®iÖn. U2
P  U.I  I 2R 
R
_ ý nghÜa sè v«n, sè o¸t ghi trªn mçi dông cô ®iÖn cho biÕt hiÖu ®iÖn thÕ ®Þnh møc vµ c«ng
suÊt
®Þnh møc cña dông cô ®ã
P 2
U
VD: §Ìn ghi ( 6V “ 3 W) => U§M = 6V; P§M = 3W; =>I§M = DM =0,5A; R§ = DM = 12 
U DM PDM
6. §iÖn n¨ng – C«ng cña dßng
®iÖn
_ §iÖn n¨ng lµ n¨ng l•îng cña dßng ®iÖn. Dßng ®iÖn mang n¨ng l•îng v× nã cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn
c«ng còng nh• lµm thay ®æi nhiÖt n¨ng cña c¸c vËt kh¸c.
_ C«ng cña dßng ®iÖn s¶n ra trong mét ®o¹n m¹ch b»ng sè ®o l•îng ®iÖn n¨ng mµ ®o¹n m¹ch ®ã
tiªu thô ®Ó chuyÓn ho¸ thµnh c¸c d¹ng n¨ng l•îng kh¸c.
_ C«ng thøc tÝnh C«ng cña dßng ®iÖn( hay ®iÖn n¨ng tiªu thô)
A = P.t = U.I.t Trong ®ã: U ®o b»ng v«n(V)
I ®o b»ng
ampe(A) t ®o
b»ng gi©y(s)
P ®o b»ng o¸t(W) th× c«ng A cña dßng
®iÖn ®o b»ng Jun(J)
1(J) = 1 (W) . 1(s) = 1(V).1(A).1(s)
Ngoµi ra c«ng cña dßng ®iÖn cßn ®•îc ®o b»ng ®¬n vÞ kiloãat giê(kW.h)
1(kW.h) = 1(kW).1(h) = 1000(W). 3600(s) = 3600000(J) = 3,6.106(J)
_ §o ®iÖn n¨ng sö dông( c«ng cña dßng ®iÖn) b»ng c«ng t¬ ®iÖn
_ Mçi sè ®Õm cña c«ng t¬ ®iÖn cho biÕt l•îng ®iÖn n¨ng ®· ®•îc sö dông lµ 1(kW.h)
7. §Þnh luËt Jun – Len x¬

_“ NhiÖt lîng to° ra ë d©y dÉn khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua tØ lÖ thuËn víi b×nh ph•¬ng c•êng ®é
dßng
®iÖn víi ®iÖn trë cña d©y v¯ thêi gian dßng ®iÖn ch¹y qua“
_ HÖ thøc: Q = I2Rt Trong ®ã: I ®o b»ng ampe(A)
R ®o b»ng «m(  )
t ®o b»ng gi©y(s) th× nhiÖt l•îng Q ®o b»ng
Jun(J) 1J = 0,24 cal
Q 2
2
U
_suÊt:
HiÖu H CI
.100% ; QCI = m.c.(t2 – t1); QTP = I Rt = Pt = UIt = t
QTP R
PhÇn 2 : §iÖn tõ häc

1. Nam ch©m vÜnh cöu.

_ Nam ch©m nµo còng cã hai cùc. Khi ®Ó tù do, cùc lu«n chØ h•íng B¾c gäi lµ cùc B¾c(N) cùc

3
lu«n chØ h•íng Nam gäi lµ cùc Nam(S).
_ Khi ®Æt hai nam ch©m gÇn nhau, c¸c tõ cùc cïng tªn th× ®Èy nhau, c¸c tõ cùc kh¸c tªn th× hót nhau.
2. Lùc tõ – ThÝ nghiÖm ¬xtet.
_ Lùc t•¬ng t¸c gi÷a hai nam ch©m, gi÷a nam ch©m vµ dßng ®iÖn, gi÷a hai dßng ®iÖn gäi lµ Lùc
tõ.
_ Trong thÝ nghiÖm ¬xtet, d©y dÉn AB song song víi kim nam ch©m

4
_ N¬i nµo trong kh«ng gian cã lùc tõ t¸c dông lªn kim nam ch©m th× n¬i ®ã cã tõ tr•êng
_ Tõ tr•êng tån t¹i xung quanh Nam ch©m, xung quanh dßng ®iÖn, xung quanh Tr¸i ®Êt
3. Quy t¾c n¾m tay ph¶i
_ PhÇn tõ phæ bªn ngoµi èng d©y cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ bªn ngoaif nam ch©m th¼ng gièng
nhau. Bªn trong èng d©ycòng cã c¸c ®•êng søc tõ ®•îc s¾p xÕp gÇn nh• song song.
_ ChiÒu ®•êng søc tõ cña èng d©y phô thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y.
_ Quy t¾c n¾m tay ph¶i: “ N¾m tay ph°i råi ®Æt sao cho chiÒu bèn ngãn tay chØ chiÒu
dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c vßng d©y, ngãn tay c¸i cho·i ra chØ chiÒu ®•êng søc tõ trong lßng
èng d©y.“

4. Nam ch©m ®iÖn

_ Gåm èng d©y dÉn bªn trong cã lâi s¾t non.
_ Cã thÓ lµm t¨ng lùc tõ cña nam ch©m ®iÖn b»ng c¸ch t¾ng c•êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c
vßng d©y hoÆc lµm t¨ng sè vßng d©y cña èng d©y.
5. Lùc ®iÖn tõ _ Quy t¾c bµn tay tr¸i.
_ D©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua ®Æt trong tõ tr•êng vµ kh«ng song song víi c¸c ®•êng søc tõ th×
chÞu t¸c dông cña lùc ®iÖn tõ.
_ ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn d©y dÉn phô thuéc vµo chiÒu dßng ®iÖn vµ chiÒu cña ®•êng
søc tõ.
_ Quy t¾c b¯n tay tr¸i : “ §Æt bµy tay tr¸i sao cho c¸c ®•êng søc tõ h•íng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ
cæ tay ®Õn ngãn tay gi÷a h•íng theo chiÒu dßng ®iÖn th× ngãn tay c¸i cho·i ra 900 chØ chiÒu cña
lùc
®iÖn tõ.“
6. §éng c¬ ®iÖn mét chiÒu
_ Gåm hai bé phËn chÝnh lµ khung d©y dÉn vµ nam ch©m

_ Nam ch©m lµ bé phËn t¹o ra tõ tr•êng( ®øng yªn gäi lµ stato)

_ khung d©y dÉn cho dßng ®iÖn ch¹y qua( quay gäi lµ r«to)
_ Khi ®Æt khung d©y ABCD trong tõ tr•êng vµ cho dßng ®iÖn ch¹y qua khung th× d•íi t¸c dông
cña lùc
®iÖn tõ khung d©y sÏ quay.
7. §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng .
5
_ §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng trong cuén d©y dÉn kÝn lµ sè ®•êng søc tõ xuyªn
qua tiÕt diÖn S cña cuén ®ã biÕn thiªn.
8. M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu.

6
 Mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu cã hai bé phËn chÝnh lµ nam ch©m vµ cuén d©y dÉn. Mét trong
hai bé phËn ®ã ®øng yªn (Stato) bé phËn quay(R«to).
9. C«ng suÊt hao phÝ trªn ®•êng d©y do to¶ nhiÖt
P2 R
PHP = Trong ®ã: PHP : c«ng suÊt hao phÝ(W)
U2
P : C«ng suÊt cÇn truyÒn ®i tõ
nguån(W) U : HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt ë hai
®Çu d©y t¶i(V) R : ®iÖn trë cña d©y t¶i(
)
=> C«ng suÊt hao phÝ do to¶ nhiÖt trªn ®•êng d©y t¶i tØ lÖ nghÞch víi b×nh ph•¬ng hiÖu ®iÖn thÕ ®Æt
vµo hai ®Çu ®•êng d©y t¶i.
=> C¸ch tèt nhÊt ®Ó lam gi¶m hao phÝ do to¶ nhiÖt trªn ®•êng d©y t¶i lµ t¨ng hiÖu ®iÖn thÕ.
10. M¸y biÕn thÕ
_ M¸y biÕn thÕ chØ ho¹t ®éng víi dßng ®iÖn xoay chiÒu
U1 n1

U2 n2
PhÇn 3 : Quang häc
1. Khi tia s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang n•íc th×:
_ Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi
_ Gãc khóc x¹ nhá h¬n gãc tíi
2. Khi tia s¸ng truyÒn ®•îc tõ n•íc sang kh«ng khÝ th×:
_ Tia khóc x¹ n»m trong mÆt ph¼ng tíi
_ Gãc khóc x¹ lín h¬n gãc tíi.
3. _ Khi tia s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang c¸c m«i tr•êng trong suèt r¾n, láng kh¸c th× gãc khóc
x¹ nhá h¬n gãc tíi.
_ Khi gãc tíi t¨ng( gi¶m) th× gãc khóc x¹ còng t¨ng(gi¶m)
_ Khi gãc tíi b»ng 00 th× gãc khóc x¹ b»ng 00, tia s¸ng kh«ng bÞ g·y khóc khi truyÒn qua mÆt
ph©n c¸ch gi÷a hai m«i tr•êng.
4. ThÊu kÝnh héi tô
_ Tia tíi song song víi trôc chÝnh cho tia lã ®i qua tiªu ®iÓm
_ Tia tíi ®Õn quang t©m th× tia lã truyÒn th¼ng theo ph•¬ng tia tíi.
_ Tia tíi qua tiªu ®iªm th× tia lã song song víi trôc chÝnh
§èi víi ThÊu kÝnh héi tô
_ Tr•êng hîp vËt ®Æt ngoµi kho¶ng tiªu cù (d>f) ¶nh thËt, ng•îc chiÒu víi v©t.
d > 2f . ¶nh thËt, ng•îc chiÒu, nhá h¬n vËt
2f > d > f . ¶nh thËt, ng•îc chiÒu, lín h¬n
vËt
1 1 1
 
C«ng thøc ®Ó tÝnh f d d/
to¸n:
d /
h/  h
d
VËt ®Æt rÊt xa thÊu kÝnh , cho ¶nh thËt c¸ch thÊu kÝnh b»ng f.
_ Tr•êng hîp vËt ®Æt trong kho¶ng tiªu cù (d < f). ¶nh ¶o, cïng chiÒu, lín h¬n vËt.

7
 1 1 1
 
C«ng thøc ®Ó tÝnh f d d/
to¸n:
d /
h/  h
d
_ Tr•êng hîp tÝnh nhanh: .d = 2f th× d– = d; h– = h: ¶nh thËt ngîc chiÒu cao b»ng vËt.

. d = f th× d– = f; h– = 2h.
2
5. ThÊu kÝnh ph©n k×
_ Tia tíi song song víi trôc chÝnh th× tia lã kÐo dµi qua tiªu ®iÓm
_ Tia tíi ®Õn quang t©m th× tia lã truyÒn th¼ng theo ph•¬ng tia tíi.
§èi víi thÊu kÝnh ph©n k×:
Mäi vÞ trÝ cña vËt tr•íc thÊu kÝnh lu«n cho ¶nh ¶o, cïng chiÒu, nhá h¬n vËt vµ lu«n n»m trong kho¶ng
tiªu cù cña thÊu kÝnh
VËt ë rÊt xa thÊu kÝnh cho ¶nh ¶o c¸ch thÊu kÝnh b»ng f
1 1 1
 
C«ng thøc ®Ó tÝnh f d/ d
to¸n:
d /
h/  h
d
_ Tr•êng hîp tÝnh nhanh: .d = f th× d– = f ; h– = h .
2 2
6. M¸y ¶nh
_ CÊu t¹o : gåm vËt kÝnh(ThÊu kÝnh héi tô), buång tèi, mµn høng ¶nh(phim)
_ ¶nh trªn phim: ¶nh thËt , ng•îc chiÒu, nhá h¬n vËt.
_ Khi chôp ¶nhph¶i ®Æt vËt trong kho¶ng ; d > 2f.
1 1 1
 
_ C«ng thøc ®Ó tÝnh to¸n: f d d/
d
h/  h/
d
7. M¾t
_ VÒ mÆt quang häc hai bé phËn quan trong nhÊt lµ ThÓ thuû tinh(TKHT) vµ mµng l•íi(vâng m¹c)
+ ThÓ thuû tinh ®ãng vai trß nh• vËt kÝnh cßn mµng l•íi ®ãng vai trß nh• mµn høng ¶nh trong m¸y
¶nh.
+ ¶nh trªn vâng m¹c: ¶nh thËt, ng•îc chiÒu, nhá h¬n vËt
1 1 1
 
_ C«ng thøc ®Ó tÝnh f d d/
to¸n:
d /
h/  h
d
8. M¾t cËn – M¾t
l·o
a. m¾t cËn_ BiÓu hiÖn: ChØ nh×n râ nh÷ng vËt ë gÇn kh«ng nh×n râ c¸c vËt ë xa
8
+ §iÓm cùc viÔn cña m¾t cËn gÇn m¾t h¬n so víi m¾t b×nh th•êng
_ C¸ch kh¾c phôc: §eo kÝnh cËn la thÊu kÝnh ph©n k×. kÝnh cËn phï hîp lµ kÝnh cã tiªu ®iÓm
trïng víi
®iÓm cùc viÔn CV cña m¾t.

9
 1 1 1
 
C«ng thøc ®Ó tÝnh f d/ d
to¸n:
d /
h/  h
d
b. M¾t l·o_ §Æc ®iÓm: M¾t l·o lµ m¾t cña ng•êi giµ, chØ nh×n râ nh÷ng vËt ë xa kh«ng nh×n
nh×n râ nh÷ng vËt ë gÇn.
+ §iÓm cùc cËn cña m¾t l·o xa m¾t h¬n soa víi m¾t b×nh th•êng.
_ C¸ch phôc: §eo kÝnh l·o lµ thÊu kÝnh héi tô.
1 1 1
 
_C«ng thøc ®Ó tÝnh f d d/
to¸n:
d /
h/  h
d
9. KÝnh lóp._ KÝnh lóp lµ thÊu kÝnh héi tô cã tiªu cù ng¾n dïng ®Ó quan s¸t c¸c vËt nhá
25
_ Sè béi gi¸c G = 1,5x; 2x; 3x;…C«ng thøc G = ( f ®o b»ng ®¬n vÞ cm)
f
_Dïng kÝnh lóp cã sè béi gi¸c cµng lín th× nh×n ¶nh qua kÝnh cµng lín(râ)
_ Quan s¸t vËt nhá b»ng kÝnh lóp: §Æt vËt trong kho¶ng tiªu cù cña kÝnh sao cho ¶nh ¶o lín h¬n vËt.
M¾t nh×n thÊy ¶nh ¶o ®ã.
1 1 1
 
_C«ng thøc ®Ó tÝnh f d d/
to¸n:
d /
h/  h
d
10. _ Dïng l¨ng kÝnh cã thÓ ph©n tÝch mét chïm ¸nh s¸ng tr¾ng thµnh c¸c chïm ¸nh s¸ng mµu (
§á, vµng, da cam, lôc , lam , chµm , tÝm)
_Trén c¸c ¸nh s¸ng mµu §á, Lôc, lam hoÆc §á c¸nh sen, vµng, lam , mét c¸ch thÝch hîp ta sÏ ®•îc
¸nh s¸ng tr¾ng.
_ Trén c¸c ¸nh s¸ng co mµu tõ §á ®Õn TÝm do l¨ng kÝnh ph©n tÝch ra còng ®•îc ¸nh s¸ng tr¾ng
11_ VËt mµu tr¾ng t¸n x¹ tèt tÊt c¶ c¸c ¸nh s¸ng mµu
_ VËt mµu nµo th× t¸n x¹ tèt ¸nh s¸ng mµu ®ã nh•ng t¸n x¹ kÐm ¸nh s¸ng mµu kh¸c.
_ VËt mµu ®en kh«ng cã khr n¨ng t¸n x¹ ¸nh s¸ng mµu.
12. ¸nh s¸ng cã t¸c dông nhiÖt, T¸c dông sinh häc , T¸c dông quang ®iÖn
_ Trong t¸c dông nhiÖt cña ¸nh s¸ng c¸c vËt cã mµu tèi hÊp thô n¨ng l•îng ¸nh s¸ng m¹nh h¬n c¸c
mµu s¸ng.
PhÇn 4 : §Þnh luËt b¶o toµn n¨ng l•îng – S¶n xuÊt ®iÖn n¨ng
1. §Þnh luËt b°o to¯n n¨ng lîng : “ N¨ng lîng kh«ng tù sinh ra hoÆc tù mÊt ®im¯ chØ chuyÓn ho¸
tõ d¹ng n¯y sang d¹ng kh¸c hoÆc truyÒn tõ vËt n¯y sang vËt kh¸c.”
2. S¶n xuÊt ®iÖn: _ Trong nhµ m¸y nhiÖt ®iªn n¨ng l•îng cña nhiªn liÖu bÞ ®èt ch¸y chuyÓn ho¸
thµnh ®iÖn n¨ng
_ Trong nhµ m¸y thuû ®iÖn ThÕ n¨ng cña n•íc trong hå chøa chuyÓn h¸o thµnh ®iÖn n¨ng.
_ §iÖn giã vµ pin mÆt trêi phï hîp cho viÖc cung cÊp ®iÖn n¨ng ë c¸c vïng nói, h¶i ®¶o xa x«i.
_ Nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n biÕn ®æi n¨ng l•îng h¹t nh©n thµnh n¨ng l•îng ®iÖn, cho c«ng suÊt
rÊt lín nh•ng ph¶i cã hÖ thèng b¶o vÖ rÊt cÈn thËn ®Ò phßng phãng xa h¹t nh©n../. HÕt
1
0
Chóc - c¸ c- em - thi - tèt!!!

1
1
1
2