Professional Documents
Culture Documents
Tổng quan về tình hình ghép tạng tại Bệnh viện Quân Y 103
Tổng quan về tình hình ghép tạng tại Bệnh viện Quân Y 103
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH GHÉP TẠNG TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103
Hoàng Mạnh An*, Phạm Gia Khánh**, Nguyễn Tiến Bình**, Đỗ Tất Cường*, Bùi Văn Mạnh*
40 Số lượng BN 36
30
30 2627
18
20 15
10 34 3 33 3 657
11 1 23 1
0
1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013 Năm
Do đặc thù là BV quân y nên tỉ lệ BN là quân Bảng 2. Quan hệ huyết thống giữa người hiến và
nhân cao (25,3%) (bảng 1). nhận thận (n=198)
Phần lớn BN nhận thận từ người sống hiến Quan hệ Tỉ lệ (%)
Người hiến sống cùng huyết thống 70,7
thận cùng huyết thống (bảng 2).
Người hiến sống không cùng huyết thống 25,8
Người nhận: nam nhiều hơn nữ; người hiến: Người hiến chết não 03,5
nữ nhiều hơn nam (Bảng 3). Bảng 3. Tuổi và giới người nhận thận và hiến thận
Tỉ lệ sống thêm của thận ghép và bệnh nhân Tuổi và Mức tuổi Giới
khá cao (Biểu đồ 2). giới Thấp Cao Trung
Nam (%) Nữ (%)
nhất nhất bình
Bệnh viện cũng đã và đang áp dụng kỹ thuật Nhận 14 65 35,010,3 153 (77,3) 45 (22,7)
nội soi lấy thận để hoàn chỉnh quy trình kỹ thuật Hiến 21 67 43,311,1 77 (38,9) 121(61,1)
lấy thận tốt nhất.
Bảng 1: Đối tượng BN được ghép thận
Đối tượng BN Số lượng BN Tỉ lệ (%)
Quân nhân 50 25,3
Dân 145 73,2
Người nước ngoài 03 01,5
Tổng số 198 100
120
99.2 97.1
100 89.1
98.1 95.2
80
60 69.8
Tỉ lệ sống của thận ghép
Tỉ lệ sống của BN
40
20
0
1 năm 5 năm 10 năm
Biểu đồ 2. Kết quả sau ghép thận (giai đoạn sau năm 2000)
Ghép gan để phục vụ ghép gan trên người
Sau thành công của chương trình ghép thận, Ngày 31/01/2004 ca ghép một phần gan cho
từ những năm 2000 Học viện Quân y và Bệnh một bệnh nhi 9 tuổi từ người sống hiến gan (bố
viện 103 đã quyết tâm triển khai ghép gan trên cho con) đã thành công với sự giúp đỡ kỹ thuật
người. Để thực hiện quyết tâm này hai đề tài của chuyên gia Nhật Bản và sự hỗ trợ của các
cấp nhà nước do GS.TS Phạm Gia Khánh chủ trì bệnh viện lớn trong cả nước. Sau ghép gan bệnh
đã đồng thời được triển khai: nhân khoẻ mạnh, phát triển tốt, tiếp tục học tập
bình thường. Hiện nay sau hơn 11 năm, bệnh
- Nghiên cứu ghép gan thực nghiệm trên
nhân vẫn khoẻ mạnh, chất lượng sống tốt và
lợn
đang học tại trường Trung cấp Quân y.
- Nghiên cứu một số khía cạnh về ghép gan
18
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 4 * 2016 Tổng Quan
Hiện nay Bệnh viện đã ghép gan được 2 giúp của chuyên gia trong và ngoài nước. Đến
trường hợp. nay bệnh nhân đã ghép tuỵ-thận được 15 tháng,
Ghép tim khoẻ mạnh, chức năng các tạng ghép bình
thường. Đây là sự thành công đánh dấu bước
Từ năm 2005 các đơn vị trong Học viện
chuyển biến quan trọng của kỹ thuật ghép tạng
Quân y và Bệnh viện 103 đã triển khai các đề tài
tại Bệnh viện Quân y 103.
nghiên cứu nhằm tiếp tục thực hiện ghép tim
trên người. Hai đề tài cấp nhà nước đã được HƯỚNG PHÁT TRIỂN KỸ THUẬT GHÉP
thực hiện bao gồm: TẠNGTẠIBVQY103THỜIGIANTỚI
- Nghiên cứu ghép tim thực nghiệm và ghép Những thuận lợi cơ bản
tim trên người do PGS.TS Đặng Ngọc Hùng làm
- Luật “Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể
chủ nhiệm đề tài (2007).
người và hiến, lấy xác” đã có hiệu lực pháp luật
- Nghiên cứu ghép tim từ người hiến chết và đang được thực thi.
não do GS.TS Nguyễn Tiến Bình làm chủ nhiệm
- Kỹ thuật ghép thận từ người hiến sống đã
(2010).
trở thành thường quy. Bệnh viện đã có một số
Ngày 17/6/2010 ca ghép tim đầu tiên trên kinh nghiệm bước đầu trong ghép các tạng từ
người tại Việt Nam từ người hiến chết não cho người cho chết não.
một bệnh nhân bị bệnh cơ tim thể giãn đã thành
- Bệnh viện có nguồn nhân lực và đội ngũ
công với sự giúp đỡ của chuyên gia Đài Loan.
BS chuyên khoa tốt, có đủ các trang thiết bị cần
Sự thành công của kỹ thuật gan, ghép tim tại
thiết có thể độc lập tiến hành ghép các tạng.
Học viện Quân y đã khuyến khích và thúc đẩy
- Được sự quan tâm của Bộ Quốc phòng, Bộ
các bệnh viện trong nước tiến hành một số ca
Y tế và sự hợp tác của các cơ sở y tế trong và
ghép gan và ghép tim khác thành công, mở ra
ngoài nước.
một giai đoạn mới cho chuyên ngành ghép tạng
ở Việt Nam. Những thách thức
Mặc dù kết quả ghép tim còn hạn chế, bệnh - Thiếu nguồn tạng ghép để duy trì và phát
nhân tử vong sau 2 năm rưỡi do bị thải ghép triển các kỹ thuật đã đạt được
mạn, suy tim nặng nhưng bước đầu chúng tôi - Bệnh viện đang trong giai đoạn được xây
đã có được một số kinh nghiệm trong tuyển dựng mới hoàn toàn nên trong vài năm tới sẽ rất
chọn bệnh nhân, tổ chức ghép tim và theo dõi khó khăn cho việc thực hiện kỹ thuật cũng như
sau ghép. cơ sở vật chất, hạ tầng cho việc quản lý, điều trị
Ghép đồng thời tuỵ-thận bệnh nhân sau ghép.
Kế thừa kinh nghiệm từ các kỹ thuật ghép - Bệnh viện chưa xây dựng được hệ thống
thận, gan và ghép tim đã thành công trước đó, đăng ký chờ ghép chính thức đạt chuẩn đáp
Bệnh viện Quân y 103 đã tiếp tục nghiên cứu ứng yêu cầu của y học hiện đại
triển khai ghép tuỵ/đồng thời tuỵ-thận trên Hướng phát triển trong những năm tới
người. Đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu ghép - Duy trì thường xuyên, tăng cường chất
đồng thời tụy-thận từ người hiến chết não” do lượng của kỹ thuật ghép thận đã có tại Bệnh
PGS.TS Hoàng Mạnh An chủ trì đã thành công. viện, hoàn thiện kỹ thuật lấy thận nội soi.
Ngày 01/3/2014 ca ghép đa tạng đồng thời (tuỵ -
- Phối hợp với các cơ quan, tổ chức xã hội
thận) cho một bệnh nhân bị đái tháo đường týp
đẩy mạnh công tác vận động hiến tạng để tăng
1 đã được thực hiện thành công do các kíp thầy
nguồn tạng ghép đặc biêt từ người chết não; tiếp
thuốc của Bệnh viện thực hiện không có sự trợ
19
Tổng Quan Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 4 * 2016
tục vận động hiến tạng từ người sống trên cơ sở người đứng đầu các tôn giáo chính và các Hội
đúng pháp luật hiện hành. nghề nghiệp của ngành y tế.
- Xây dựng tốt hệ thống dữ liệu của bệnh - Chính phủ, Bộ Y tế cần có chính sách tôn
nhân chờ ghép vinh và có ưu đãi phù hợp đối với người sống
- Tăng cường hợp tác với các cơ sở y tế và hiến tạng và thân nhân người chết não đã hiến
trung tâm ghép tạng cả trong và ngoài nước. tạng.
Một số kiến nghị nhằm thúc đẩy ghép tạng (Hiện tại nhiều người sống hiến thận, gan
tại BVQY103 chưa được cơ quan BHXH địa
tại Việt Nam
phương cấp thẻ BHYT theo luật định).
Để thúc đẩy chuyên ngành ghép tạng trong
nước phát triển mạnh mẽ và bền vững chúng tôi KẾT LUẬN
kiến nghị cần làm tốt các vấn đề sau: Trong những năm qua BVQY 103 đã đạt
- Chính phủ và Bộ Y tế cần có thêm các văn được một số thành tựu về ghép tạng, đặc biệt về
bản dưới luật để hướng dẫn cụ thể hơn việc ghép thận. Tuy nhiên vấn đề thiếu nguồn tạng
thực hiện “Luật hiến, lấy ghép mô tạng…” ghép đang là vấn đề chính cản trở sự phát triển
- Sau khi thành lập Hội Ghép tạng Việt bền vững của các trung tâm ghép tạng trong cả
Nam, cần tăng cường vai trò của Hội trong việc: nước. Việc tiếp cận với các thông tin khoa học
về hiến và ghép tạng của cộng đồng còn nhiều
+ Là cầu nối giao lưu pháp lý, chuyên môn
hạn chế, đặc biệt về hiến tạng từ người chết não,
kỹ thuật với các cơ quan, tổ chức, trung tâm
trong khi đây là nguồn tạng có tiềm năng rất
ghép trong và ngoài nước
lớn. Thiếu tạng ghép đang tạo ra một thị trường
+ Xây dựng các hướng dẫn điều trị cho ngầm môi giới mua, bán tạng rất phức tạp, nguy
chuyên ngành ghép tạng thống nhất trong cả cơ rủi ro pháp lý không chỉ với xã hội nói chung
nước. mà còn đối với cán bộ, nhân viên y tế nói riêng.
+ Hỗ trợ các đơn vị/trung tâm ghép tạng đào Để chuyên ngành ghép tạng phát triển mạnh
tạo nguồn nhân lực cả trong và ngoài nước. mẽ và bền vững cần có sự đóng góp của toàn xã
- Cần thêm tiếng nói của các chính khách hội trong đó nòng cốt là ngành y tế, pháp luật,
trong các chương trình ghép tạng; sự vào cuộc bảo hiểm xã hội…
mạnh mẽ, thường xuyên của các phương tiện TÀI LIỆU THAM KHẢO
thông tin đại chúng… 1. Kakaei F và Nikeghbalian S. (2011) “Pancreas-Kidney
- Bộ Y tế và Hội vận động hiến tạng, Hội Transplantation”. In Understanding-the-complexities-of-
kidney-transplantation, Chapter 19, pp. 387-406.
ghép tạng Việt Nam cần có chiến lược quốc gia 2. Morris P. (2011) “Kidney Transplantation: Principle and
về giáo dục hiến tạng, với sự tham gia của toàn Practice, 2011.
3. Norman DJ (2005). “Primer on Organ Transplantation”,
xã hội trong đó nòng cốt là ngành y tế, những
Saunders Company.
20