1 . PIERRE DE FERMAT 1601-1665)
VARIA OPERA
MATHEMATICA
D. PETRI DE FERMAT,
SENATORIS TOLOSANI.
Acceflerunt {elect quedam ejufdem Epiftole, vel
ad ipfuma plerifque doétifsimis viris Gallice, Latine,
vel Italict, de rebus ad Mathematicas difciplinas ,
aut Phyficam pertinentibus {cripte.
TOLOS&,
‘Apud JOANNEM PECH, Comitiorum Foxenfiam Typographum juxta
Collegium PP. Socieutis JESU.
M, DC, LXXIX.METHODUS
Ad difquirendam maximam & minimam.
MNIS deinventione maximz & minimz do€tina , duabus pofitioni-
B bus ignotis innititur, & hac unica praceptiones ftatuatur quilibet queftio-
nis terminus effe A, five planum, five folidum , aut longitudo , prout pro-
pofito Gatisfieri par eft, & inventa maxima aut minima in terminis fub A ,
gradu ut libet inuolutiss Ponatur rurfus idem qui prius effe terminus A,
+ E, iterumque inveniatur maxima aut minima in terminis fub A & E,, gradibus ut
libet coefficientibus. Adzquentur, utloquitur Diophantus. duo homogenea maxima
aut minima aqualia & demptis communibus ( quo pera@to homogencaomnia ex parte
alterutra (ab E,, vel ipfius gradibus afficiuntut ) applicentur omnia ad E, yelad elatio-
rem ipfius gradum , donec aliquod ex homogencis, ex parte utravis affedtione fubE,
omnino liberetur.
Elidantur deinde utrimque homogenea fub E, aut ipfius gradibus quomodolibet in-
voluta & reliqua equentur. Aut fiex und parte nihil fupereft zquentur fane , quod co-
dem recidit , negataad firmatis. Refolutio ultima iftius equalitatis dabit ualorem A,
qui cognita , maxima aut minima ex repetitis prioris refolutionis veltigiis innotefeet.
Exemplum fiabijcimus
Sit reéta AC, ita dividenda in E, ut reétang. A E C, fit maximum ; Reéta AC, di-
catur B.
A E Cc
ponatur par altera B, effe A, ergo reliqua erit B, — A, & re€tang. fab fegmentis crit
B,inA,—A? quod debet inueniri maximum. Ponatur rurfus pars altera ipfius B,
effe A, ~+ E, ergd reliqua crit B, —, A— E, & reétang. Sub. fegmentis erit B, in A,
—,A’ +B, in E,’E inA, —E, quod debet adzquati faperioti reétang, B, in A,
— A? , demptis communibus B, in E, adzquabitur A, in E* + E*, & omnibus per
E, divifis B, adzquabitur "A + E, elidatue EB, zquabitur *A, igitur B , bifuiam
eft dividenda , ad folutionem propofiti, nec potelt generalior dari methodus.
aE Bene 3e0G Jen Jerk Jen Seok Beak Je: aE eae desk Beh IE Bea Jesh deDe Tangentibus linearum curvarum.
D fuperiorem methodum inventionem Tangentium ad data punéta in lineis
quibufcumque curvis reducimus.
a
N
Sit data, verbi gratia,Parabole B DN, cujus vertex D,, diameter DC, & punétum in
cadatum B., ad quod ducenda eft reéta BE , tangens parabolen , & in punto E, cum
diametro concurrens , ergo fumendo quodlibet punéum O1, in reéta BE, & ab co
ducendo ordinatam O1,4 punéto autem B, ordinatam BC major erit proportio
CD, ad D1, quim quadrati BC, ad quadratum O1, quia punéum O, ett extra
parabolen , fed propter fimilitudinem triangulorum , ut BC, quad. ad OI, quad. ita
CE, quad. ad1E, quad. Major igitur erit proportio CD ad DI, quam quadrati
CE ad quad.1E, Cum autem punéum B detur datur applicata BC, ergo punéum
C datur etiam C D, Sit igitur CD, equalis D , date. Ponatut CE, effe A, ponatur
Cleflé E, ergoD, autD—E habebit majorem rationem, quam A’ ad A* + E*--A,
in E, Et ducendo inter fe medias &extremasD inA*+ D inE*—D inA in E,
majuserit quam D, in A’— AtinE, Adzquentur igitur juxta faperiorem metho-
dum, demptis itaque communibus D, in E? — D, in Ain E adzquabitur— A’ in
E, aut quod idem eft, D in E?, + A’ in E, adzquabitur D in A inE, Omnia
dividantur per E, ergo D in E+ A* adzquabitur D in A, elidatur D in E,
ergo A? zquabitur D in A*, ideoque A zquabitur D, ergo CE, probavimus du-
plam ipfiusC D, quod quidem ita fe habet.
Nec unquam ‘fallit methodus, imd ad plerafque quaftiones pulcherrimas poteft cx-
tendi , ejus enim beneficio centra gravitatis in figuris lineis curvis & re€tis comprehen-
fis ,& in folidisinvenimus , & multa alia , de quibus fortaffe alias, fi otium fuppetar.
Dequadraturis fpatiorum fub lineis curvis & reétis contentorum, imo & de proporti
ne folidorum ab eis ortorum ad conos cjufdem bafis & altitudinis, fast cum Domi-
node Roberval egimus.