LỊCH SỬ GIÁO PHẬN VINH

1. Giáo phận Vinh thành lập ngày 27.03.1846.

2. Có 5 vị tử đạo dưới Minh Mạng: Phêrô Lê Tùy, Pet Borie Cao, Pet Vũ Đăng Khoa,
Vincente Nguyễn Thế Điểm, Pet Nguyễn Khắc Tự). 1 vị dưới Thiệu Trị: Pet Hoàng Khanh.
3. GP Vinh là GP Công Giáo Rôma có dân số đông thứ 3 GHCG Việt Nam.
4. Ngày 19.06.1918 Đức Cha André Léonce Joseph Eloy Bắc, thành lập Tuần Chầu Lượt.
5. Năm Thánh Thể GP Vinh bắt đầu và kết thúc 01.01.2018 – 31.12.2018.
6. GP Vinh tách từ GP Tây Đàng Ngoài vào ngày 27.03.1846.
7. Năm 1924 đổi tên giáo phận Nam Đàng Ngoài thành GP Vĩnh (03.12.1924).
8. Ngày 19.03.1627 Cha Đắc Lộ đến truyền giáo ở Cửa Bạng.
9. Năm 1950 GP Vĩnh đổi tên thành GP Vinh.
10. Lịch sử GP vinh được cho là phát triển qua 5 giai đoạn:.
11. Ngày 15.08.1892, dâng hiến giáo phận Vinh cho Đức Mẹ do Đức Cha Trị.
12. Ngày 24.11.1960, các Giám Mục đại diện Tông Tòa thành các Giám Mục Chính Tòa.
13. Nhà thờ Chính toà Xã Đoài được xây dựng lần đầu năm 1846.
14. Nhà thờ Chính toà Xã Đoài bị bom đạn đánh sập năm 1968.
15. Nhà thờ Chính Tòa khởi công xây dựng lại năm 1977.
16. Nhà thờ Chính toà Xã Đoài được cung hiến lần đầu năm 1979.
17. Nhà thờ Chính tòa cung hiến trọng thể năm 2014.
18. Đức Cha tiên khởi Giáo Phận Vinh là Đức Cha Hậu.
19. GPV từ khi thành lập đến nay có 6 Giám mục người nước ngoài.
20. Thời kỳ khai phá GPV diễn ra 1629-1663.
21. Thời kỳ hình thành đại diện tông tòa 1663-1840.
22. Thời kỳ GPV phát triển 1885-1945.
23. Thời kỳ thử thách diễn ra 1846-1885.
24. Thời kỳ cần đại diễn ra 1945 đến nay.
25. ĐTC ra sắc lệnh thành lập GP Vinh ngày 27.03.1846 là Giáo hoàng Grêgôriô XVI với
Sắc lệnh “Ex debitu pastoralis”, ngày 27.03.1846.
26. Linh mục đầu tiên ở Giáo Phận Vinh là Bênêđictô Hiền (08.06.1668).
27. ĐCV Vinh Thanh thành lập vào thời 22.11.1988.

1
 28. Quan Thầy Tiền Chủng Viện Xã Đoài là Thánh Philip Nêri.
29. Tiền Chủng Viện đầu tiên thành lập ở Trang Nứa 1862.
30. Gm Phaolô Nguyễn Thái Hợp được bổ nhiệm 13.05.2010 và được tấn phong 23.07.2010.
31. ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Viên được bổ nhiệm 13.06.2013 và được tấn phong
04.09.2013.
32. Đức Cha Anphong Nguyễn Hữu Long được tấn phong Giám mục ngày 06.09.2013.
33. ĐTC Phanxicô bổ nhiệm Đức Cha Anphong Nguyễn Hữu Long làm Giám mục chính toà
Giáo phận Vinh ngày 22.12.2018.
34. Đức Cha Anphong Nguyễn Hữu Long chính thức nhậm chức Giám mục Giáo phận Vinh
ngày 12.02.2019.
35. Khẩu hiệu ĐGM Phêrô Gioan Trần Xuân Hạp là “Xin cho con say mê Thánh Giá”.
36. Khẩu hiệu ĐGM Phaolô Maria Cao Đình Thuyên là “Cùng chịu đóng đinh vào Thập Giá
Chúa Kitô”.
37. Khẩu hiệu của ĐGM Phaolô Nguyễn Thái Hợp là “Tình yêu và sự thật”.
38. Khẩu hiệu của ĐGM Anphong Nguyễn Hữu Long là “Mang vào mình mùi chiên”.
39. Khẩu hiệu ĐGM Phêrô Nguyễn Văn Viên là “Thầy ban cho anh em binh an của Thầy”.
40. Họ đạo đầu tiên thuộc GP Vinh là Cửa Chúa.
41. Năm 2004 là Năm Thánh Truyền Giáo của GP Vinh.
42. Năm Thánh Thể GP Vinh tổ chức năm 2005.
43. Năm Giới trẻ GP Vinh tổ chức năm 2006.
44. Dòng Mến Thánh Giá Vinh thành lập năm 1936, được Đức Cha Anrê Giuse Bắc chính
thức công nhận.
45. Đức Cha Trị công bố Năm Đại Xá vào năm 1904.
46. Trường Chủng Viện dự bị Phong Xuân thành lập ở Diễn Châu năm 1930.
47. GP Vinh được giao cho Giám mục Vinh vào năm 1951 (ĐC Đức).
48. Đức Giám mục người Việt coi sóc GP Vinh đầu tiên là Gioan Baotixita Trần Hữu Đức.
49. Giám mục người nước ngoài cuối cùng ở vinh là Đức cha Bắc.
50. Ngày 17.08.1925 Tiền Chủng Viện Xã Đoài xảy ra vụ cháy.
51. Giám đốc Tiền Chủng Viện Xã Đoài đầu tiên là Lm Nguyễn Đình Trọng.
52. Ngày 21.07.1960 Tiền Chủng Viện Xã Đoài bị bom phá.
53. Giám đốc ĐCV Vinh Thanh đầu tiên là Tessier Bình.

2
 54. ĐCV Vinh Thanh đóng của 5 năm trong thời gian 1946-1951.
55. Có một nhà in chữ Nôm ở GP Vinh vào năm 1913.
56. Thiếu Nhi Thánh Thế ở Vinh được thành lập và hoạt động bắt đầu năm 1935.
57. Phong trào TNTT GP Vinh chọn Quan Thầy là TGH Gioan Phaolô II.
58. Cộng đồng Công Giáo GP Vinh kéo dài đến nay là 4 thế kỷ.
59. Giáo hạt Nam Quảng Bình chính thức do GP Vinh quản lý vào ngày 15.05.2006.
60. Tác giả sách Song ngữ “Phép Giảng Tám Ngày” là Cha Đắc Lộ (Xuất bản ở Rôma ngày
02.10.1651).
61. Ngày 19.03.1627, Cha Đắc Lộ và Cha Marquez đặt chân đến Cửa Bạng và đặt tên cho
Cửa Bạng là Cửa Thánh Giuse.
62. “Bố Chính” là tên gọi của tỉnh Quảng Bình.
63. Năm 1868-1870, ngôi nhà chung Xã Đoài do Nguyễn Trường Tộ thiết kế.
64. Năm Thánh đầu tiên được tổ chức vào ngày 17.06.1992.
65. Ban Thánh Nhạc thành lập năm 1992.
66. Ban Giáo Lý Giáo phận thành lập ngày 21.11.1994.
67. Giáo Phận Vinh thành lập dưới thời Giáo Hoàng Piô IX (Gregorio XVI ?).
68. Giai đoạn 1846-2016 là kỷ niệm 170 năm thành lập GP.
69. Năm 1980 Tu hội thừa sai bác ái được thành lập.
70. GP Vinh có 14 ban.
71. Năm 2006, GP Vinh đăng cai tổ chức ĐHGT giáo tỉnh lần đầu tiên trong GP (lần 5 của
giáo tỉnh).
72. Các ngày 16-17.01.2016, ĐHGT giáo tỉnh Hà Nội lần thứ 2 được tổ chức tại GP Vinh
(lần thứ 15 giáo tinh).
73. Ngày 07.04.1868 dời trung tâm GP từ Trang Nứa về Xã Đoài.
74. Tin Mừng vào GP Vinh năm l629.
75. Năm l803, Tiểu CV tại Trang Nứa dời vào Hướng Phương với tên gọi là trường Thánh
Giacôbê.
76. Ngày 22.11.1988 ĐCV khai giảng khóa học đầu tiên.
77. Ngày 21.07.1968 Tượng Đức Mẹ rơi xuống giữa cung thánh mà vẫn nguyên vẹn.
78. Tài sản của Xã Đoài còn sót lại đến bây giờ gồm tượng Đức Mẹ và 4 quả chuông.
79. Ngày 03.06.1946 Liên đoàn Công giáo Địa phận Vinh được Cha JB Trân Hữu Đức thành

3
lập.
80. Ngày 24.04.1952 Liên đoàn Công giáo địa phận Vinh tan rã.
81. Ngày 15.08.1991 Khai mạc năm toàn xá.
82. Hằng năm lấy ngày thứ 5 Tuần Thánh là ngày tất cả các Giáo xứ xin tiền giúp người
nghèo khổ. Quy định được áp dụng từ năm 1991.
83. Nhà thờ chính tòa Xã Đoài bị bom đánh sập 1968, khởi công xây lại 1977.
84. Giáo phận Vinh có 14 giáo hạt, 118 giáo xứ (Cập nhật ngày 01.05.2023).

4
 * Các đời Giám mục quản nhiệm:

STT Tên Thời gian quản nhiệm Ghi chú

Hạt Đại diện Tông tòa Nam Đàng Ngoài

1† Jean-Denis Gauthier Hậu 1846 – 1877 Giáo phận Nam Đàng Ngoài

2† Guillaume-Clément Masson 1848 – 1853

3† Yves-Marie Croc Hòa 1866 – 1885

4† Louis-Marie Pineau Trị 1886 – 1910

5† François Belleville Thọ 1911 – 1912

6† André-Léonce-Joseph Eloy Bắc 1912 – 1924

Hạt Đại diện Tông tòa Vinh

André-Léonce-Joseph Eloy Bắc 1924 – 1947

7† Gioan Baotixita Trần Hữu Đức 1951 – 1960

Giáo phận Vinh

Gioan Baotixita Trần Hữu Đức 1960 – 1971

8† Phaolô Nguyễn Đình Nhiên 1963 – 1969

9† Phêrô Maria Nguyễn Năng 1970 – 1971 de jure[3]

1971 – 1978

* Trống tòa 1978 – 1979

10 † Phêrô Gioan Trần Xuân Hạp 1979 – 2000

11 † Phaolô Maria Cao Đình Thuyên 1992 – 2000

2000 – 2010

12 Phaolô Nguyễn Thái Hợp 2010 – 2018

13 Phêrô Nguyễn Văn Viên 2013 – nay

14 Anphong Nguyễn Hữu Long 2018 – nay

Ghi chú:
● : Giám mục chính tòa.
● : Giám mục phó, Giám mục phụ tá hoặc Giám quản Tông Tòa, Đại diện Tông Tòa.
5
 LỊCH SỬ GIÁO PHẬN HÀ TĨNH
1. Ngày 22 tháng 12 năm 2018, Đức Giáo hoàng Phanxicô ban hành tông sắc thành lập Tân
Giáo phận Hà Tĩnh, tách từ Giáo phận Vinh.
2. Từ năm 1994, Đức cha Phêrô Gioan Trần Xuân Hạp đã đệ trình Tòa Thánh xin chia tách
giáo phận.
3. Tiếp đó, năm 2009, Đức cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên tiếp tục gửi văn thư nhắc lại
thỉnh nguyện chia tách giáo phận của vị tiền nhiệm.
4. Đến ngày 30.7.2010, sau khi Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp nhận sứ vụ Giám mục
tại giáo phận Vinh, Bộ rao giảng Tin Mừng cho các dân tộc đã chủ động gửi văn thư hỏi ý kiến
Đức Cha Phaolô về việc chia tách giáo phận và Đức cha Phaolô tiếp tục xin tách giáo phận như
ý nguyện của hai vị tiền nhiệm.
5. Ngày 16 tháng 9 năm 2003, nhà thờ Văn Hạnh đã được khởi công, với mục tiêu sẽ làm
nhà thờ chính tòa của giáo phận được chia tách. Đến ngày 26 tháng 4 năm 2012, nhà thờ xây
dựng hoàn tất và cử hành lễ khánh thành.
6. Nghi thức chính thức thiết lập Giáo phận và nhậm chức Giám mục Tiên khởi của Giám
mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp diễn ra vào ngày 11 tháng 2 năm 2019.
7. Có 13 giáo hạt: 8 Hà Tĩnh và 5 Quảng Bình.
8. Quan thầy: Mẹ Thiên Chúa (01.01).
9. Đức cha Louis Nguyễn Anh Tuấn:
– Giám quản Tông toà Giáo phận Hà Tĩnh: 19.03.2021 – 25.03.2023.
– Giám mục Chính toà Giáo phận Hà Tĩnh: 25.03.2023 – nay.
10. Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp – Giám mục tiên khởi.
11. Theo thống kê ngày 31.12.2022, giáo phận Hà Tĩnh có 287.063 tín hữu trong tổng số dân
2 tỉnh là 2.379.984 người (chiếm 11,89 % dân số 2 tĩnh Hà Tĩnh và Quảng Bình).
12. Gồm 18 ban.
13. Đức Cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên – người con quê hương, sinh ngày 07.01.1927
tại Giáo họ Tràng Lưu, Giáo xứ Tràng Lưu, Hạt Ngàn Sâu (xã Lộc Yên, huyện Hương Khê,
tỉnh Hà Tĩnh). Mất ngày 29 tháng 08 năm 2022.
14. Đức Cha Phêrô Nguyễn Văn Viên – người con quê hương. Sinh ngày 08 tháng 01 năm
1965 tại giáo xứ Hướng Phương, xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.