ED

İT
Ö
R
YA
YI
N
EV
İ
 9. SINIF

İ
EV
Türk Dili ve Edebiyatı
N
YI
YA

SORU
R

BANKASI
Ö
İT
ED
 9. SINIF ÖN SÖZ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI “Bir genç kız, her şeyi bilen, her soruya doğru
cevap veren bilge bir adamı şaşırtmak ister. İki
SORU BANKASI elinin arasına bir kelebek koyacak ve bilge ada-
ma, “Avucumun içinde bir kelebek var, canlı mı
EDİTÖR ölümü?” diye soracak. Yaşlı bilge “ölü” derse ke-
Turgut MEŞE lebeği salıverecek, “canlı” derse avucunu bastırıp
kelebeği öldürecek, bilge adam her ne derse kız
YAZAR
tersini ispat etmiş olacak ve böylece ihtiyar bilge
Komisyon yanılmış olacak. Kız kapalı tuttuğu ellerini bilge-
ye doğru uzatır: ‘Avucumun içinde bir kelebek var;

İ
©
canlı mı, ölü mü?’

EV
Tüm hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni
olmaksızın, kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik,
Bilge adam cevap vermeden önce uzun uzun kı-
mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması ve
zın gözlerinin içine bakar ve kızın hiç beklemediği,
dağıtımı yapılamaz.

N
hesaba katmadığı bir cevap verir: “Senin elinde
kızım, senin elinde…”
BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞININ
YI
BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR. Değerli öğrenciler;
Hayatta hiçbir gerçek başarı yoktur ki çalışılmadan
YA

SERTİFİKA NO elde edilsin. Ne kadar etkili kaynaklar edinirseniz

16199 edinin, öğrenim gördüğünüz okul ya da dersha-
ne ne kadar meşhur olursa olsun, çalışmadan bir
ISBN / TARİH adım bile atamazsınız. Yani elinizdeki kelebeğin
978-605-280-157-4 / 12 06 20 geleceği yine sizin elinizde…
R
Ö

SAYFA TASARIMI Çalışmalarınıza ivme kazandıracak, sizi başarıya

Editör Dizgi Ekibi götüren yolu kısaltacak, sizlere az zamanda çok
İT

katkılar sağlayacak eserlerimizden biri de şu an

elinizde. Bu kitap yorucu ve sancılı bir sürecin seç-
KAPAK TASARIMI
kin bir ürünüdür.
ED

Editör Grafik Ekibi

BASKI VE CİLT
Melih Ambalaj
Tüm öğrencilerimize başarılar dileriz.

İvedik Organize Sanayi 1518 Sok.

Matbaacılar Sitesi Mat-Sit İş Merkezi No:2/20
Yenimahalle / ANKARA
Tel: 0 312 384 29 95 – 0 505 925 57 81
Faks: 0 312 342 23 58
www.editoryayinevi.com Kitap hakkında görüş ve önerileriniz için
bilgi@editoryayinevi.com WhatsApp hattımız: 05422620337

2
 İÇİNDEKİLER

1. ÜNİTE: GİRİŞ 5. ÜNİTE: ROMAN

TEST 1�������������������������������������������������������������������� 5 TEST 1���������������������������������������������������������������� 102

TEST 2�������������������������������������������������������������������� 8 TEST 2���������������������������������������������������������������� 107

TEST 3������������������������������������������������������������������ 11
TEST 3�����������������������������������������������������������������111
TEST 4������������������������������������������������������������������ 14

TEST 5������������������������������������������������������������������ 17
6.ÜNİTE: TİYATRO
TEST 6������������������������������������������������������������������ 20
TEST 1���������������������������������������������������������������� 115

İ
TEST 7������������������������������������������������������������������ 24
TEST 2���������������������������������������������������������������� 119

EV
TEST 8������������������������������������������������������������������ 29
TEST 3���������������������������������������������������������������� 124

2. ÜNİTE: HİKÂYE

N
TEST 1������������������������������������������������������������������ 33
7. ÜNİTE: BİYOGRAFİ/OTOBİYOGRAFİ
YI
TEST 2������������������������������������������������������������������ 37 TEST 1���������������������������������������������������������������� 129

TEST 3������������������������������������������������������������������ 41
YA

TEST 4������������������������������������������������������������������ 45
8.ÜNİTE: MEKTUP/E-POSTA
TEST 5������������������������������������������������������������������ 49
TEST 1���������������������������������������������������������������� 135
TEST 6������������������������������������������������������������������ 54
R

TEST 2���������������������������������������������������������������� 138

TEST 7������������������������������������������������������������������ 59
TEST 3���������������������������������������������������������������� 142
Ö

TEST 8������������������������������������������������������������������ 63
TEST 4���������������������������������������������������������������� 146
İT

3. ÜNİTE: ŞİİR TEST 5���������������������������������������������������������������� 149

TEST 1������������������������������������������������������������������ 67
ED

TEST 6���������������������������������������������������������������� 152

TEST 2������������������������������������������������������������������ 70
TEST 7���������������������������������������������������������������� 155
TEST 3������������������������������������������������������������������ 73
TEST 8���������������������������������������������������������������� 158
TEST 4������������������������������������������������������������������ 77

TEST 5������������������������������������������������������������������ 80

TEST 6������������������������������������������������������������������ 84 9. ÜNİTE: GÜNLÜK/BLOG

TEST 1���������������������������������������������������������������� 163

4. ÜNİTE: MASAL/FABL TEST 2���������������������������������������������������������������� 169

TEST 1������������������������������������������������������������������ 89

TEST 2������������������������������������������������������������������ 93
CEVAP ANAHTARI 175
TEST 3������������������������������������������������������������������ 98
3
4
ED
İT
Ö
R
YA
YI
N
EV
İ
YENİ NESİL SORULAR 1. ÜNİTE: GİRİŞ - test 1
1

Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol.

Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.
Başkalarının kusurlarını örtmede gece gibi ol.
Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol.
Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol.

İ
Hoşgörülülükte deniz gibi ol.

EV
Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.

N
YI
Görselde verilenlerde Mevlâna, dilin hangi işlevini kullanmıştır?
A) Göndergesel işlev  B) Kanalı kontrol işlevi  C) Dil ötesi işlev
YA

  D) Heyecana bağlı işlev  E) Şiirsel işlev 

KAZANIM SORULARI
2 Aşağıda verilen ifadelerden hangisi 3 Aşağıda verilenlerden hangisi sanat ile
R

güzel sanatların özellikleri arasında zanaat arasındaki farklardan değildir?

gösterilemez?
A) Zanaat yararlı olanı amaçlarken, sanat
Ö

A) Güzel sanatlar, insanda coşku ve estetik estetik olanı amaçlar.

B) Sanat taklidin, zanaat yaratıcılığın ürü-
İT

duygu uyandırmayı amaçlar.

nüdür.
B) Güzel sanatlarda öznellik ve hayal gücü
C) Sanat eserlerinde farklılık, zanaatta ise
ED

etkindir.
alışılmış olanı tekrar etme ön plandadır.
C) Güzele ulaşma amacı taşır.
D) Sanat eserlerinin eşi ve benzeri yokken,
D) Görsel ve ritmik sanatlar olmak üzere iki zanaat ürünlerinin çok sayıda benzeri
temel kolda gelişme göstermiştir. vardır.

E) Güzel sanatlar, sıradan bir konuyu etki- E) Sanat yeteneğe bağlıyken zanaat usta
çırak ilişkisine bağlıdır.
leyici şekilde sunma temeline dayanır.

EDEBİYAT Bir Metni Edebi Yapan Özellikler

yy İşlenmiş, yoğun ve duygu yüklü bir dil ve anlatımla oluşma
Duygu, düşünce ve hayallerin dil aracılığıyla güzel, etkileyici ve
yy İnsanda güzel duygular, hayaller ve zevkler uyandırma
belli bir şekil içerisinde anlatılması sanatına edebiyat denir. Ede-
yy İnsanın bireysel ve toplumsal gerçeklerini bir kurmaca dün-
biyatın malzemesi dildir; dil ise sese dayalı bir iletişim sistemidir.
yada yansıtma
Dolayısıyla edebiyatı fonetik (işitsel) sanatlar içinde yer alan bir
yy Yoruma açık ve öznel olma
sanat olarak görmek gerekir.
yy Her okunuşta farklı anlamlar içerebilme

5
YENİ NESİL SORULAR GİRİŞ - TEST 2
1 

Görselde verilen güzel sanat dalı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi

İ
doğru olur?

EV
A) Malzemesi ses olduğundan diğer sanatlarla hiçbir ortak yönü yoktur.
B) İnsan doğa ilişkisini temel alan bir sanat dalıdır.

N
C) Bu güzel sanat dalı ile müzik, edebiyat ve dans iç içedir.
YI
D) Özgünlüğün olduğu ve taklidin olmadığı tek sanat dalıdır.
E) Öğreticiliğin amaçlandığı bir güzel sanat dalıdır.
YA

KAZANIM SORULARI
2 Aşağıdaki ifadelerden hangisi sözlü 3 Aşağıdakilerin hangisinde bir sanat dalı
R

edebiyatın özellikleri arasında gösteri- olarak edebiyatın tanımı yapılmıştır?

Ö

lemez? A) Edebiyat ile ilgili kuralları öğreten bilim

dalıdır.
A) Dilden dile, kuşaktan kuşağa söz yoluy-
İT

la aktarılmıştır. B) Herhangi bir bilim dalıyla ilgili oluşturu-

lan eserler bütünüdür.
B) Kalıcılığı sağlamak için genellikle ölçülü
ED

C) Belirli bir dönemde etkili olan sanat an-

ve uyaklı şekilde ifade edilmiştir.
C) Türk edebiyatının İslamiyet öncesindeki
dönemi genel olarak bu özelliktedir.
D) Göktürk Abideleri sözlü edebiyatın ilk
örnekleri kabul edilir.
E) Yabancı etkilerden uzaktır.
layışına bağlı kalınarak yazılan eserlerin
genel adıdır.
D) Ölçülü ve uyaklı şiir söyleme sanatıdır.
E) Duygu, düşünce ve hayallerin söz ya da
yazı aracılığıyla güzel ve etkili bir biçim-
de ifade edilmesidir.

EDEBİYATIN BİLİMLERLE İLİŞKİSİ anlatmaz. O, gerçekle kurmacayı birleştirir, olayları duygu ve

Edebiyat; güzel sanatlardan biri olması yanında, oluşturduğu
sanatın kuralları ve ürünleriyle ilgilenen bir uğraş olarak da de-
ğerlendirilebilir. Edebiyat, ürünlerini ortaya koyarken ve bu ürün-
leri incelerken çeşitli bilim dallarıyla ilişki içindedir. Edebiyatın
ilişkili olduğu bilim dalları şunlardır:
a. Edebiyat - Tarih İlişkisi
Tarihi olaylar, edebiyat dünyasının en çok yararlandığı kaynak-
lardır. Edebiyatçı, geçmişte yaşanmış olayları bir tarihçi gibi
hayallerle daha etkileyici hâle getirir, aklımıza değil ruhumuza
hitap eder.
Bu bakımdan aynı tarihi olayı anlatan bir edebi metinle bir tarihi
metin arasında anlatım ve olayı ele alış bakımından fark vardır.
Bu durum, herkesçe bilinen tarihi gerçeklere uymama şeklinde
algılanmamalıdır. Çünkü edebi eserlerde tarihi olaylar her ne ka-
dar kurmaca ile birleştirilse de olayın merkezinde yer alan tarihi
gerçeklere uygunluk söz konusudur.

8
YENİ NESİL SORULAR GİRİŞ - TEST 3
1 
Yarın denize
açılacağım
Merve. ................................

İ
EV
N
Merve aşağıdakilerden hangisini söylerse dili göndergesel işlevde kullanmış olur?
YI
A) Meteorolojiye göre yarın fırtına olacakmış.
B) Harika! Eminim geri dönmek istemeyeceksin.
YA
C) O zaman ben de hazırlıklar için sana yardım edeyim.
D) Geçen günkü gibi yine vazgeçme sakın.
E) Önce şu halatı demire bağla bakalım.

KAZANIM SORULARI
R

2 Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet et- 3 Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden

kisinde gelişen Türk edebiyatı ile ilgili Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
Ö

değildir? Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak

Verilen mısralardan hareketle, edebi
İT

A) Geçiş dönemi ürünleri

eserlerin özellikleriyle ilgili;
B) İslamiyet öncesi dönemle İslami döne- I. Tek bir anlamın olması
min özelliklerinin eserlerde bir arada
ED

II. Sözcüklerin mecaz anlamda kullanılması

görülmesi
III. Bireyselliği yansıtması
C) Dini - tasavvufi halk edebiyatı
D) Servetifünun edebiyatı IV. Öğreticiliğin ön planda tutulması
yukarıdakilerden hangilerine ulaşılabilir?
E) Türk edebiyatının divan edebiyatı ve
halk edebiyatı olmak üzere iki kolda geli- A) I ve II  B) I ve III  C) II ve III
şimini sürdürmesi   D) II ve IV   E) III ve IV 

f. Edebiyat - Bilim ve Teknik İlişkisi EDEBİYATIN GÜZEL SANATLAR İÇİNDEKİ YERİ

Bilim ve teknik insan hayatını etkileyen, değiştiren, insan hayatı-
na yön veren yenilikleri, gelişmeleri içerir. Bilim ve teknikteki ge-
lişmeler, edebiyatın gelişimini de etkilemiştir. Örneğin, matbaa-
nın bulunması, herkesin edebî eserlere ulaşımını kolaylaştırmış,
gazetenin çıkarılmasına zemin hazırlamış; bu da gazete çevre-
sinde gelişen edebî metinlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
İnsanda coşku ve estetik haz uyandıran ürün ve davranışlara
güzel sanat denir. Güzel sanatlar çeşitli alanlarda ortaya kona-
bilir.
Güzel sanatlar için yapılan en iyi sınıflandırma, bu sanatların
kullandıkları malzemelere göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sı-
nıflandırmaya göre güzel sanatlar şu kollara ayrılır:

11
KAZANIM SORULARI
10 Günü gününe yazılan bu yazılar yazarın ya-
şamından izler taşır. Düzenli olarak yazılır
ve yazarın başından geçen olaylarla ilgili
yorumlarını, o günkü anlayışlarını ve düşün-
celerini yansıtır. Bu yazıların tarih belirtile-
rek kaleme alındığı unutulmamalıdır.
Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Deneme  B) Makale  C) Günlük
  D) Anı  E) Söyleşi 
N
11 Aşağıda verilen sanatçılardan hangisi
deneme türünün dünya edebiyatındaki
YI
kurucusu ve en önemli temsilcisi kabul
edilir?
YA
A) Voltaire  B) Sheakespeare  C) Bacon
  D) Montaigne  E) J.J. Rousseau 
R
Ö
12 Aşağıdakilerden hangisi edebi bir dille
İT
yazılmış olabilir?
A) Yer çekiminin bulunmadığı bir ortamda
ED
insan ağlasa da gözyaşları aşağıya ak-
maz.
B) Bozulmayan tek gıda baldır.
C) Ördeklerin sesleri asla yankı yapmaz.
D) Üzümler mikrodalga fırına atılırsa patlar.
E) Her gece sensizlik düşüyor yüreğime.
Eleştiri: Şiir, tiyatro, hikâye, roman, resim, heykel, film gibi sanat
eserlerinin zayıf ve güçlü yönlerini göz önünde bulundurarak
gerçek değerlerini belirleme amacıyla yapılan inceleme sonucu-
nun anlatıldığı yazı türüne eleştiri (tenkit) denir. Eleştirinin ama-
cı, iyi ve güzel olan sanat yapıtının değerini ortaya çıkarmak,
sanatı iyi ve güzel olmayandan kurtarmak, kalıcı bir niteliğe ka-
vuşturmak ve böylece sanatçıyı daha güzel, daha güçlü, daha
olgun, daha başarılı eserler yaratmaya teşvik etmektir.
16
YENİ NESİL SORULAR
13 Aşağıda verilen parçalardan hangisi öğ-
retici bir metinden alınmış olamaz?
A) Robot teknolojisi, çağımızda ortaya
çıkan birçok bilimsel ve teknolojik
ürünün robota dönüşmesidir. Bu tek-
nolojide bugünkü duruma gelinme-
sinde bilim kurgu filmlerinin çok bü-
yük etkisi vardır.
B) Karadeniz, dünyanın en büyük oksi-
jensiz su kütlesi olma özelliğine sahip
İ
bir iç denizdir. Derinliği yer yer 2000
EV
metreyi aşan bu denizde; 150-200
metrenin altında, bazı bakterilerin dı-
şında canlı yaşamıyor.
C) Alzheimer, son yıllarda adını sıkça
duyduğumuz bir hastalık. Hastalık
beynin bazı bölümlerini hasara uğ-
ratarak zihinsel becerilerin birer birer
yitirilmesine neden oluyor.
D) Bakırcılık da yemenicilik, sedefkar-
lık ve yorgancılığın kaderini paylaştı
en sonunda. Oysa tarihte ilk olarak
Anadolu’da başlayan bakırcılık, Os-
manlı Dönemi’nde doruğa çıkmıştır.
E) Koca bir deniz kadar mavi, koca bir
deniz kadar hırçın ve asildir Van
Gölü. Nice destanlara, nice aşıklara
ev sahipliği yapmıştır. Bir denizden
tek eksiği hep özlemini duyduğu ok-
yanuslara, ummanlara açılmayışıdır.
Sohbet (Söyleşi): Bir yazarın günlük olaylar arasından seçtiği bir
konuyla ilgili kendine özgü görüş ve düşüncelerini, fazla derin-
leştirmeden karşısındakilerle konuşuyormuş gibi anlattığı yazı
türüne sohbet (söyleşi) denir.
Röportaj: Yazarın; kişi, eşya, eser, olay ya da bir yerle ilgili ola-
rak yaptığı incelemelerini, gördüklerini, duyduklarını, gözlemle-
rini, konuyla ilgili konuşmaları fotoğraflarla süsleyerek yazdığı
gazete ve dergi yazılarına röportaj denir. Gazeteciliğin başlama-
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
10 Aşağıda verilenlerden hangisi anlatma- 14
ya bağlı edebi metinler dil ve anlatım
yönünden incelenirken dikkat edilmesi
Dünya üzerinde cep tele-
gereken özelliklerden değildir?
fonu kullanımı arttı. 2015’te
A) Anlatıcının bakış açısı dünyanın %57’si cep tele-
fonu kullanırken 2019’da bu
B) Dilin hangi işlevlerinin ön plana çıkarıldığı
oran %62 sınırına ulaştı.
C) Metnin dilinin doğal dili aynen yansıtma-
sı gerektiği
D) Metindeki kelime ve cümle özellikleri
E) Anlatıcının özellikleri ve anlatma tarzı

İ
EV
11 Türk edebiyatında sahnelenen ilk tiyatro
eseri ve bu eserin yazarı aşağıdakilerin
hangisinde doğru verilmiştir?
A) Vatan yahut Silistre - Namık Kemal

N
B) Şair Evlenmesi - Şinasi
C) Finten - Abdülhak Hamit Tarhan
YI
D) Afife Anjelik - Recaizade Mahmut Ekrem
E) Çerkez Özdenler - Ahmet Mithat Efendi
YA

12 Aşağıda verilenlerden hangisi masalın

özelliklerinden biri değildir?
A) Olayların geçtiği mekânın hayali olması
R

B) Anlatımda geçmiş zamanın kullanılması

C) Belli bir yazarının bulunmaması
Ö

D) Ulusal olması
E) Eğitici nitelik taşıması
İT

13 Aşağıda verilen anahtar ifadelerden Görselde aşağıdakilerin hangisinden

ED

hangisi halk hikâyeciliğinin özelliklerini yararlanılmamıştır?

yansıtmaz?
A) Karşılaştırma
A) Günlük konuşma dili
B) Sayısal verilerden yararlanma
B) Nazım ve nesrin beraber kullanımı
C) Kanıtlama
C) Geçiş dönemi özelliği taşıma
D) Yazılı gelenekten kaynaklanma D) Açıklama
E) Sosyal hayattan izler taşıma E) Soyutlama

Biyografi (Yaşam Öyküsü): Edebiyat, bilim, sanat, siyaset, spor,
ticaret gibi alanlarda tanınmış insanların hayatlarını, eserle-
rini, başarılarını okuyucuya duyurmak amacıyla yalın bir dille,
tarafsız bir görüşle yazılan inceleme yazılarına biyografi (ya-
şam öyküsü) denir. Biyografiler belgesel nitelikte olup gelecek
kuşaklara önemli bilgilerin, tecrübelerin, örneklerin, görüşlerin
aktarıldığı kaynaklardır. Divan edebiyatında biyografi türünün
yerini tutan eserlere “tezkire” denmiştir.
Otobiyografi (Öz Yaşam Öyküsü): Bir kişinin, kendi hayatıyla
ilgili dönemleri bütün ilginç yönleriyle geniş şekilde anlattığı
yazı türüne otobiyografi (öz yaşam öyküsü) denir.
Otobiyografi her ne kadar öznel bir anlayışla kaleme alınsa
da gerçekler göz ardı edilmemelidir.
Mektup: Birbirinden farklı yerlerde bulunan kişi veya kurum-
lar arasında özel ya da resmi iletişimi sağlayan yazı türüne
mektup denir. Mektuplar özel mektuplar, iş mektupları ve

19
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
10 Türkçenin lehçeleri aşağıdaki seçenek- 12
lerin hangisinde doğru verilmiştir? Edebiyatın Diğer Bilimlerle İlişkisi
A) Özbekçe - Uygurca
B) Yakutça - Çuvaşça 3 Psiko
loji
C) Azerice - Kırgızca ji 2
lo
yo
D) Uygurca - Yakutça S os Bun-
ların istedik-
E) Çuvaşça - Tatarca leri zaman alama-

Tarih
4 yacakları kız yoktu.
Adeta bütün eşraf ai-
YENİ NESİL SORULAR leleri arasında ezelden
beri mevcut, değiş- 1

Tıp
11 mez bir mukave-
le vardı.

İ
EV
fe
Felse

D Y 5

N
YI
Buna göre görselde verilen metinde kaç
numaralı bilim dalından yararlanıldığı
YA

söylenebilir?
D Y D Y A) 1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5
1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış
KAZANIM SORULARI
Yukarıda yer alan şemayla ilgili aşağıda
R

13 • Çuvaşistan Özerk Cumhuriyeti’nde konu-

verilen yorumlardan hangisinin yapıl-
şulan Türkçe
ması doğru olur?
Ö

A) 1. kutucukta verilen bilgi doğru değildir bu • Azerbaycan’da konuşulan Türkçe

nedenle 3. kutucuğa doğru gidilmelidir. • Rize’de konuşulan Türkçe
İT

B) 2. kutucukta verilen bilgi doğru olmadı- Yukarıda verilen ifadeler sırasıyla aşağı-
ğından 2. çıkış doğru cevaptır. daki kavramlardan hangileriyle ilgilidir?
ED

C) 3. kutucukta verilen bilgi doğru olduğun-

A) Ağız - Şive - Lehçe
dan 3. çıkış doğru cevaptır.
B) Jargon - Şive - Lehçe
D) 1. kutucuktan sonra 2. kutucuğa ordan-
da 1. çıkışa doğru bir yol izlenmelidir. C) Lehçe - Şive - Ağız
E) 3. kutucuktan sonra 4. çıkış doğru ce- D) Şive - Ağız - Jargon
vaptır. E) Lehçe - Ağız - Şive

Fabl: Hayatla ilgili bir ders vermek ya da insan karakterinin iyi
yönlerini öne çıkarmak amacıyla anlatılan, manzum şekilde ya-
zılan, kahramanların genellikle hayvanlardan seçildiği masalım-
sı türlere fabl denir.
Roman: İnsanların serüvenlerini, iç dünyalarını, toplumsal bir
olay ya da olguyu, insan ilişkilerini ve değişik insanlık durumla-
rını yansıtmayı amaçlayan düzyazı türüne roman denir. Roman;
hikâyenin olay, kişi, mekân ve zaman bakımından daha geniş
kapsamlı bir şeklidir.
Romanda, hikâyeden farklı olarak olaylar ve kişilerle ilgili geniş
tahliller, açıklamalar yer alır.
Masal: Belli bir olay etrafında, hayatla ilgili bir ders vermek ya
da iyi karakter özellikleri taşımanın önemini çarpıcı bir şekilde
anlatmak için yazılan, olağanüstü ve fantastik ögelere yer veren
evrensel yazı türüne masal denir.
Masallar aslında sözlü edebiyat ürünleridir ve birçoğu sonradan
yazıya geçirilmiştir.

22
 KAZANIM SORULARI
4 7
• Herkes sıraya geçsin.
• Hepiniz 23. sayfayı açın.
• Yurdumuz orta kuşakta yer aldığından
dört mevsimi yaşayabilmektedir. • Vah yavrum, bu soğukta mendil satıyor!

• İnsana huzur veren çok güzel bir sesle • Slaytta yazan ifadeleri herkes okuyabili-
söylüyordu şarkıları. yor mu?

• Sesim hepinize ulaşıyor mu? • Türkçede sözcükler genel olarak isimler

ve fiiller olmak üzere ikiye ayrılır.
Verilen cümlelerde dilin işlevlerinden
hangisi örneklendirilmemiştir? Yukarıdaki ifadelerde dilin aşağıdaki iş-
A) Heyecana bağlı işlev levlerinden hangisi örneklendirilmemiştir?

İ
B) Şiirsel işlev A) Alıcıyı harekete geçirme işlevi

EV
C) Kanalı kontrol işlevi B) Kanalı kontrol işlevi
D) Alıcıyı harekete geçirme işlevi C) Dil ötesi işlev
E) Göndergesel işlev D) Heyecana bağlı işlev

N
E) Göndergesel işlev
5 1483 yılında Irak’ın Kerbela kentinde do-
YI
ğan Fuzûlî iyi bir eğitim görmüştür. Yazdı-
ğı eserlerle yalnızca yaşadığı yüzyıla değil 8 Ela gözlerine kurban olduğum
YA

kendisinden sonraki dönemlere de damga- Yüzüne bakmaya doyamadım ben

sını vurmuş bir isimdir. Aşk ve ızdırap şairi İbret için gelmiş derler cihana
olarak da bilinmektedir. Noktadır benlerin sayamadım ben
Yukarıdaki parçada dil hangi işlevde kul- Yukarıdaki metinde dilin işlevlerinden
lanılmıştır? hangisi örneklendirilmiştir?
R

A) Göndergesel işlev A) Kanalı kontrol işlevi

Ö

B) Heyecana bağlı işlev B) Göndergesel işlev

C) Dil ötesi işlev C) Sanatsal işlev
İT

D) Kanalı kontrol işlevi D) Alıcıyı harekete geçirme işlevi

E) Alıcıyı harekete geçirme işlevi E) Dil ötesi işlev
ED

6 Aşağıdakilerden hangisi iletişim süreci-

ni oluşturan unsurların birlikte meydana 9 Aşağıda verilen terimlerden hangisi ile-
getirdikleri bütünlüğü ifade eder? tişimi oluşturan ögelerden biri değildir?

A) Bağlam  B) Gösterge  C) Kanal A) Gönderici  B) Kanal  C) Belirtke

  D) Simge  E) Kod     D) Mesaj  E) Dönüt 

Lehçe (Diyalekt) Şive (Yakın Lehçe)

Bir dilin bilinmeyen, karanlık bir devrinde kendisinden ayrılan,
çok büyük ses ve şekil farklılıkları gösteren ve farklı bir dil olma
yolunu tutan kollarına lehçe denir. Lehçe, dilde ses ve yapı dü-
zeyinde büyük farklılaşmaların ortaya çıkmasıyla oluşur. Türk
dilinin Çuvaşça ve Yakutça olmak üzere iki lehçesi vardır.
Bir dilin bilinen veya metinlerle izlenebilen devirlerinde kendisinden
ayrılan ve bazı ses ve şekil farklılıkları gösteren kollarıdır. Şivedeki
farklılaşma lehçeye göre daha azdır. Bu yüzden bazı dil bilimciler
şiveyi “yakın lehçe” olarak adlandırır.
Bir dilin şiveleri arasında ses, yapı ve söz dizimi bakımından
benzerlikler görülür.

25
 KAZANIM SORULARI
4 Öğrencilerin çalışırken ara verip dinlenme-
leri gerektiğini düşünenlerdenim. Mola ve-
rilmeden yapılan uzun soluklu bir çalışma,
verimi düşürür. Ellişer kişiden oluşan iki ayrı
gruba yüz soruluk bir test uygulanır. Grubun
biri, testi hiç ara vermeden yanıtlarken, di-
ğer gruba elli sorudan sonra 15 dakikalık
dinlenme verilir. Dinlenme almayan grubun
başarısı, alan grubun başarısından % 30
düşük çıkar.
Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştir-
mek için aşağıdakilerden hangisine baş-
6 Edebiyatta, düşüncenin ardında bir düşün-
ce daha olması, onun ardında gene bir dü-
şünce olması iyidir. Böyle olmazsa edebiyat
bir plastik masaya benzer; dümdüz olur.
Oysa bir tahta masaya benzemesi gerekir;
tahtanın altında başka damarlar, başka bi-
çimde görünümler vardır. Tahtanın derinine
indikçe insan başka biçimlere rastlar.
Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştir-
mek için aşağıdakilerden hangisine baş-
vurulmuştur?

İ
A) Karşılaştırma
vurulmuştur?

EV
B) Tanımlama
A) Tanımlama
C) Benzetme
B) Benzetme
D) Kişileştirme

N
C) Soyutlama
E) Soyutlama
D) Tanık gösterme
YI
E) Sayısal verilerden yararlanma
YA

7 Dil bir anlaşma aracıdır. Bir dilin sözcükle-

5 (I) Balıkçı teknelerine kalmış sessiz, hüzün-
ri, anlatılmak istenenin zihnimizde canlan-
lü limanı balık lokantaları avutuyor. (II) Kale-
masını sağlar. Kullandığımız sözcüklere
nin duvarlarına sırtını dayamış kordondaki
anlamlar yükler, bunların bizde uyandırdığı
çay bahçeleri. (III) Öbek öbek balık ağları-
R

duygu, düşünce, imgelerle birbirimizle ileti-

nın üzerinde kediler var. (IV) Limana adım
şim kurarız. Bir sözcüğün anlamı, çoğu za-
atıp çamlığı geçince eski mahallenin ince,
Ö

man o sözcüğün zihnimizde canlandırdığı

uzun sokaklarında bulursunuz kendinizi.
görüntüden başka bir şey değildir.
(V) Adanın hiç durmadan esen rüzgârıyla
İT

Sulubahçe’deki bağların evlerin önündeki Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştirme

asmaların kokusu gelir burnumuza. yollarından hangisine başvurulmuştur?
ED

Parçadaki numaralanmış cümlelerin A) Tanımlama

hangilerinde insana özgü nitelikler can- B) Benzetme
sız varlıklara aktarılmıştır?
C) Soyutlama
A) I ve II   B) I ve III   C) II ve IV D) Tanık gösterme
  D) III ve IV   E) IV ve V  E) Sayısal verilerden yararlanma

DİLİN İŞLEVLERİ 1. Göndergesel İşlev

İletişim sırasında dili farklı amaçlar doğrultusunda, farklı şekil-
lerde kullanırız. Evde annemizle konuşurken kullandığımız dil ile
okulda öğretmenle konuşurken kullandığımız dil aynı değildir.
Dil, iletişimin özelliğine, bulunduğumuz ortama, ruh hâlimize, ih-
tiyaçlarımıza ve karşımızdaki insanla olan ilişkimize göre farklı
işlevler kazanır. Dilin iletişimdeki işlevlerini şu başlıklar altında
inceleyebiliriz:
Dilin, iletiyi olduğu gibi ifade ederken kazandığı işlevdir. Bu iş-
levde iletinin gönderilme amacı bilgi vermektir. Bu işlev daha
çok kullanma kılavuzlarında, nesnel alıntılarda, ders kitapların-
da, bilimsel yazılarda, kısa not ve özelliklerde, makale, deneme,
fıkra, biyografi, anı, gezi yazısı gibi öğretici metinlerde karşımı-
za çıkar.

30
YENİ NESİL SORULAR HİKÂYE - TEST 2
1

Bir hikâyenin çözüm bölü-

münün görsel bir şekilde
ifadesi yandaki resimde ve-
rilmiştir.

Buna göre aşağıdakiler-

den hangisi bu görselin

İ
metin şeklinde ifadesi ola-

EV
bilir?

A) Babam artık tamamen dönmüştü ve yaşadığımız onca sıkıntı çok geride kalmıştı.

N
B) Hayatımın en güzel dönemini geçirmekteydim çünkü okullar tatil olmuş ben köyüme git-
miştim.
YI
C) Annem ve babam yaşayacakları zorlukları bile bile beraber olmuşlardı sanki.
D) Bir gün yine ben, annem ve babam birlikte tarlaya gitmek için yola çıktık ve yürümeye
YA

başladık.
E) Günler böyle devam ederken ben de hızlıca büyümüştüm ve ailemle tarlaya gidecek yaşa
gelmiştim.

KAZANIM SORULARI
R

2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde toplu- 3 Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı

Ö

luk ismi kullanılmıştır? çizili sözcük somut isimdir?

İT

A) Bayram dolayısıyla her taraf süslenmiş- A) Her konuda olduğu gibi bu konuda da
ti. duygusal davrandı.
ED

B) Köyün etrafı yüksek dağlarla çevriliydi. B) Sevgi ve saygı üzerine neler söylenmedi
C) Makine sesleri tüm fabrikayı kaplamıştı. ki.

D) Kültür, toplumu ayakta tutan unsurlar- C) Dostluk kavramına çok önem veriyordu.
dandır. D) En kötü durumlarda bile umudunu kay-
E) Bu davranışla büyük bir özveri örneği betmezdi.
gösterdi. E) Yağmurlu havalarda yürümekten çok
hoşlanırdı.

2. Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı 3. Gözlemci Anlatıcının Bakış Açısı:

Hikâyedeki olaylar, olay örgüsü içinde yer alan kişilerden birinin
ağzıyla anlatılır. Kahraman anlatıcının bakış açısında olaylar bi-
rinci tekil kişili anlatımla aktarılır. Birinci tekil kişili anlatımın en
belirgin özelliği cümlelerdeki öznelerin genellikle “ben” ve “biz”
olmasıdır.
Bu bakış açısında olaylar dışarıdan görüldüğü biçimiyle nes-
nel bir tarzda aktarılır. Olaylar bize anlatılmıyor da gözümüzün
önünde canlanıyormuş gibi bir izlenim verilir. Kişilerin eylem ve
davranışlarına bakarak duygularının ve ruh hâllerinin nedenini
anlayabiliriz.

37
 KAZANIM SORULARI
4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirti-
siz isim tamlaması kullanılmıştır?
A) Toplantı sonunda herkes şaşkına dön-
müştü.
B) Onunla şimdiye kadar hiç tartışmamış-
tım.
C) Bu konuda herkese söz veriyordu.
D) Çalışan insan her zaman kazanır.
E) Gereksiz bir sürü ayrıntıdan dolayı iki
saat fazla çalıştık.
5 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincir-
leme ad tamlaması vardır?
N
A) Filmdeki olaylar, İsviçre sınırında geçi-
yor.
YI
B) Kitapları, türlerine göre ayırarak kitaplı-
ğa yerleştirdim.
YA
C) Gelecek yıl yaz tatilini Antalya’da geçi-
receğiz.
D) Sanatçı, ilk sergisini önümüzdeki hafta
İstanbul’da açacakmış.
E) Bilim kurgu filmlerinin izleyicisi her yıl
R
biraz daha artıyor.
Ö
İT
6 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tam-
layanı ile tamlananı yer değiştirmiş bir
ED
isim tamlaması vardır?
A) Sözün güzelini söyle sen.
B) Suyu çıktı bu işlerin.
C) Bu köprünün ayağında çatlak var.
D) Yorgun insanlar hanıdır burası.
E) Korkunun ecele faydası yoktur.
HIKÂYEDE ANA DÜŞÜNCE VEYA TEMA
Hikâyedeki olay örgüsünün okuyucuya sezdirmek istediği duygu
ve düşüncenin en kısa ifadesine ana duygu ya da tema denir.
Her hikâyenin bir teması vardır çünkü her hikâye bize hayatla
ilgili bir mesaj vermek amacıyla yazılmıştır.
38
7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soyut
bir ad bulunma hâl eki almıştır?
A) Yaptıkları işin hakkını tam olarak vermi-
yorlar.
B) Bu tür çılgınlıklar onun ruhunda var.
C) Vaktinin çoğunu kitapçılarda geçiriyor-
du.
D) Geçtiğim yerlerde seni arıyorum.
E) Okulda tanıdığım birçok kişiyle şu an
görüşmüyorum.
İ
EV
8 Gönül yarasının acısına dayanılmaz.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu
cümledekine benzer bir tamlama vardır?
A) Üzerindeki eski ve kirli gömlek herkesin
dikkatini çekti.
B) Gecenin ıssız karanlığında saatlerce
dolaştım.
C) Mum çiçeğinin kokusu tüm evi sarmıştı.
D) Dalgaların yırtıcı sesi kulaklarımda hâlâ
uğulduyor.
E) Şehrin orta yerinde panayır kurulacaktı.
9 Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili
sözcüklerden hangisi somut anlamlıy-
ken soyut anlam kazanmıştır?
A) Anlattığın iş hakkında çok düşündüm.
B) Her şeye rağmen sevincini belli etme-
melisin.
C) Yalnızlığa alışmak mümkün değil.
D) Tatlı sözleriyle herkesi kendisine bağla-
mayı başarmıştı.
E) Gökyüzünde gülümseyen güneşe son
bir kez baktı.
HIKÂYEDE ÇATIŞMA
Hikâyenin temasını ortaya çıkaran en önemli unsur çatışmadır.
Birbirine zıt karakterli insanların ilişkilerinde yaşanan çatış-
malar yazarın “iyi olanı öne çıkarma” amacına hizmet eder. İyi
ile kötü arasındaki çatışmadan doğacak tema iyinin ne kadar
önemli olduğu sonucunu ortaya koyacaktır. Çatışmanın “iyi ve
olumlu” yönünü genellikle başkahramanlar temsil eder.
 YENİ NESİL SORULAR
10 
Hava, bir mayıs günü olmasının
hakkını vermektedir. Yolda Yasemin, kardeşi
Emirhan’a bazı ağaçların hangi tür olduklarını
sorar. Emirhan onların elma ve kiraz ağaçları
olduklarını açıklar. Öğlen olmuş güneş
tepeye çıkmıştır. Tam bu sırada ormanda
dolaşırlar. Karınları acıktığında bir ağacın
gölgesinde oturup karınlarını doyururlar.

İ
EV
Daha sonra gezerken ormanda kaybolurlar. Hava da karar-
mıştır. Bir ağacın dibine sığınır, orada beklemeye başlarlar. Eve
gelmedikleri için anne ve babaları telaşlanmış, onları aramaya

N
çıkmıştır. İleride bir ışık görürler bu ışık anne ve babalarının tuttu-
ğu fenerin ışığıdır. Onları görünce pek sevinirler ve bir daha yan-
YI
larında kimse olmadan ormana girmeyecekleri sözünü verirler.

Görseldeki hikâyeden hareketle aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

YA

A) “Ağaç” tür ismi, “elma” ve kiraz” özel isimdir.

B) “Mayıs günü” belirtisiz ad tamlamasıdır.
C) “Telaşlanmış” soyut, “ışık” somut anlamlıdır.
D) “Hava” tekil, “ağaçlar” çoğul isimdir.
R

E) “Ağacın gölgesinde” belirtili ad tamlamasıdır.

KAZANIM SORULARI
Ö

11 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ya- 12 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ya-
zım yanlışı vardır? zım yanlışı vardır?
İT

A) Babamla 10 şubatta memlekete gidece- A) Suçlular yarın mahkemede yargılanacak.

ğiz.
ED

B) Dün, Türkçenin tarihi gelişimiyle ilgili bir

B) Onun, haziran ayında doğduğunu hatırlı- konferans verildi.
yorum. C) Okul müdürüne yönelik suçlamalar me-
C) Gelecek hafta salı günü toplantımız var. rak konusu oldu.
D) Annesi eylül ayında yurda dönüyor. D) Türk Dil Kurumunun bu konudaki tutumu
E) Dünya 11 Eylül 2001 tarihinde büyük bir hepimizi çok etkilemişti.
şok yaşadı. E) Türk Hava Yolları’nın uçak seferleri pa-
zartesi başlayacakmış.

Ad tamlamalarının tamlayanında ilgi (-ın, -nın), tamlananında ise
iyelik eki (-ı) vardır. (Kapının sesi, okul yolu...)
Ad tamlamaları tamlayan ve tamlanan ilişkisine göre dörde ayrılır.
1. Belirtili Ad Tamlaması
Tamlayanın ilgi (-ın/-in/-un/-ün), tamlananın iyelik (-ı/-i/-u/-ü) eki
aldığı tamlamalardır. Her iki unsuru da ek alarak oluşturulan bu
tür tamlamalarda tamlayan ve tamlanan arasında aitlik ilgisi vardır.
Tamlananda kullanılan iyelik eki bu unsurun neye - kime ait oldu-
ğunu ifade eder. (kalemin ucu, havanın güzelliği)
2. Belirtisiz Ad Tamlaması
Tamlayanın ek almayıp tamlananın iyelik eki aldığı tamlamalar-
dır. Bu tür tamlamalarda bir isim başka bir isme aitlik ilgisiyle
değil, bir nesne ya da kavram ismi oluşturma ilgisiyle bağlıdır.
(kalem ucu, kitap kapağı)

47
 KAZANIM SORULARI
10 Hava aydınlandı mı onu evde tutmanın 13 Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı
I II çizili sözün yazımı yanlıştır?
pek de kolay olmadığını biliyorum oysa ki
A) Ben buraları karış karış bilirim.
III IV V
B) Aradan aşağı yukarı on yıl geçti.
biz onu eve bağlamaya çalışıyorduk.
C) Yeni deniz altılar alınacakmış.
Yukarıdaki cümlede numaralanmış söz-
D) Sabahleyin apar topar yola çıktılar.
cüklerden hangisinin yazımı yanlıştır?
E) İkinci asma köprü yarın trafiğe açılıyor.
A) I  B) II  C) III  D) IV  E) V

11 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir ya-

zım yanlışı vardır?

İ
EV
A) Erkek cesaretini emretmekle, kadın bo-
yun eğmekle gösterir.
B) Bir sürünün üzerine atılacak kurt, onun

N
sayısını düşünmez.
C) Cesaret, tehlikeyi düşünmeden akla en
uygun olan şeyi yapmaktır.
YI
D) Hiçbir zaman tehlikeye düşmemiş biri,
YA

cesaretten sözedemez.
E) Medeni cesaret kişiyi yıldızlara götürür,
korku ise ölüme. 14 Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde
bitişik yazılması gereken “-de”nin ayrı
yazılması sonucu yazım yanlışı ortaya
12 Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili söz- çıkmıştır?
R

cüklerden hangisinin yazımı yanlıştır?

A) Hava o kadar soğuktu ki ne pikniğe ne
Ö

A) Ünlü ressamın iyi bir eğitimi ve güçlü bir de maça gidebildik.

karakteri var. B) Sözümü dinlememelerine rağmen ona
İT

B) Türk Dil Kurumu, son yazım kılavuzunu da ailesine de yardım etmiştim.

yeniden gözden geçirecekmiş. C) Kolay kolay vazgeçmeyen biri olsam da
ED

C) Sanatçının ölmeden önce yazdığı son
eseri klasisizmin önemli yapıtlarından-
dır.
D) Babası her sabah tıraş olmayı alışkanlık
hâline getirmişti.
E) Öğrencilik yıllarından beri kıravat tak-
mayı sevmiyordu.
bu işin başarıya ulaşması çok zor görü-
nüyor.
D) İşe yeni başladığı bu iş yeri de kendisine
umduklarını sunamamıştı.
E) Eline kalemi alınca yepyeni bir dünya da
yepyeni bir yaşam sunuyordu okuyucu-
larına.

yy Hane, name, zade gibi sözcüklerle oluşturulan birleşik söz-
cükler bitişik yazılır (dershane, siyasetname, amcazade...).
yy Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır (güneydoğu...).
yy İki ya da daha çok kelimeden oluşmuş yer adları bitişik yazılır.
yy Tam olarak yer bildirmeyen “alt, üst ve üzeri” sözlerinin sona
getirilmesiyle kurulan sözcükler bitişik yazılır.
yy Sözcüklerden ikincisi veya her ikisi, birleşme sırasında an-
lam değişmesine uğradığında bu sözcükler bitişik yazılır.
yy Kurallı birleşik fiiller ve anlamca kaynaşmış bazı fiiller bitişik
yazılır.
yy Her iki kelimesi de asıl anlamını koruduğu hâlde gelenekleş-
miş olarak “baş, başı, oğlu, kızı, ağa, bey, hanım, efendi, ev”
sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
yy Biraz, birkaç, birkaçı, birtakım, birçok, birçoğu, hiçbir, hiçbiri,
herhangi belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak
bitişik yazılır.

52
YENİ NESİL SORULAR HİKÂYE - TEST 7
1 

İ
EV
Bu görseli doğru biçimde hikâye eden metin aşağıdakilerden hangisidir?
A) Asker uğurlaması vardı o akşam. Teyzemin kızı bağlama, tanımadığım bir kadınsa tef çalı-
yordu. Askere gidecek olan gencin annesi ise köşede oturmuş ağlıyordu.

N
B) İlk kez görmüştüm böyle bir şenlik. Her yıl yapılır kadın erkek birlikte eğlenirlermiş. Kadın-
lar keman, tef çalar oynarlarmış.
YI
C) Bunca yıldır birçok düğüne katıldım. Meydandaki şu dört ufaklık kadar güzel ve uyumlu
oynayanı görmedim. Ne yalan söyleyeyim onlara bakmaktan gelini, kınayı unutmuşum.
YA
D) Herkes bir araya gelmiş eğleniyordu. Bir kadın kendinden geçercesine oynuyor; gelin, da-
mat ve diğer davetliler onu meraklı gözlerle izliyordu. Ancak en köşede hiçbir şey umrunda
olmayan bir kadın vardı: Kızın annesi.
E) Bizim orda adettir askere gidecek olan oğlana şenlik yapmak, yiyip içip eğlenmek. O gün
de böyle bir gündü. Sazlar çalındı, yenildi, içildi oğlan düğün havasında askere gönderildi.
R

KAZANIM SORULARI
Ö

2 Aşağıdaki cümlelerden hangisinin so- 3 Bir güvercin… Beni görünce ürktü . Acaba
nuna soru işareti (?) getirilmelidir? I II
açık kalan pencereden mi girdi içeriye ?
İT

A) Bu konudaki kararı ne olacak, bilmiyo- III

rum Oradan oraya uçuyor, dışarı çıkacak bir yer
arıyor : Maviliği, belki de çok uzaklardaki
ED

B) İşin sonu nereye varacak, hep birlikte

IV
göreceğiz
gemileri görüyor .
C) Beni gördü mü koşa koşa yanıma gelirdi V
D) Bunları yapması için ona kim yetki ver- Bu parçadaki numaralanmış yerlerin
mişti hangisindeki noktalama işareti yanlış
kullanılmıştır?
E) Seninle görüşmeyeli başımdan neler
neler geçti A) I  B) II  C) III  D) IV  E) V

yy Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.
yy Ara sözlerin ve ara cümlelerin başında ve sonunda kullanılır.
yy Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözler arasında
kullanılır.
yy Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra kullanı-
lır.
yy Hitap sözcüklerinden sonra kullanılır.
yy Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır.
yy Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik
bil­diren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam gibi kelimeler-
den sonra konur.
yy Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime ya da kelime
gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısının olmadı-
ğını göstermek için kullanılır.

59
 KAZANIM SORULARI
4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak 6 Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonu-
işareti gereksiz kullanılmıştır? na ünlem işareti konulmalıdır?

A) Şirazlı Sadi “Tüm insanlar bir bütünün A) Konu döndü dolaştı Orta Doğu olayla-
parçalarıyız.” demiş. rına geldi
B) “Tiyatro Tiyatro” dergisi, önceki akşam B) Hem iş bulup çalışacağım hem de tatil
onuncu kuruluş yılını kutladı. yapacağım
C) “Biliyorum ki o hep yanımızda olacaktır.” C) Hiç ses gelmeyince daha yüksekten ba-
sözleriyle konuşmasını bitirdi. ğırdı
D) Bir dostum saksı içinde bir çiçek getirdi; D) Çocuklar, az sonra gelecekler
öğüt de verdi “Haftada bir sulanır.” E) Bu ne uyku be
E) Dün akşam “bize düşünmenin bir tirya-

İ
kilik” olduğunu belirtti.

EV
7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme
işareti (’) yanlış kullanılmıştır?

N
YI A) 1985’ten beri burada çalışıyorum.
B) Onlar 4’üncü katta oturuyorlar.
C) Film saat 16.00’da başlayacakmış.
YA
D) Üç ayda İngilizce’yi öğrendi.
5 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç
( ) işareti, diğerlerinden farklı bir görev- E) Beş yaşındaki kardeşim 100’e kadar sa-
de kullanılmıştır? yabiliyor.

A) İkileme, bir sözcüğün yinelenmesi (tek-

rarlanması), anlamları yakın ya da karşıt
R

olan sözcüklerin yan yana kullanılma-

8 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme
sıyla oluşturulur.
Ö

işareti yanlış kullanılmıştır?

B) Ataç’ın düzyazı türleri (roman, öykü, de-
A) Aylin Hanım’ın masasında ne ararsan
İT

neme) üstüne oldukça ilginç görüşleri

vardı. var.

C) Varlıkları niteleyen ya da belirten söz- B) Atatürk’çü düşüncede bağımsızlığa çok

ED

cüklere sıfat (ön ad) denir. büyük önem verilir.

D) Eleştirilerini nesnel (objektif) olmayan
nedenlere bağlaması, onu başarısız kı-
lıyordu.
E) Bu parçada vurgulanan (üstünde duru-
lan) düşünce gerçeklikten uzak.
C) Sınıf listesinin 9’uncu sırasında yer alı-
yordum.
D) Bu kelimede -de’yi bitişik yazmalısın.
E) 7 Haziran’a kadar tüm dosyaların ince-
lenmesi gerekiyor.

yy Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirin- yy Tırnak içindeki alıntının sonunda bulunan işaret (nokta, soru
den ayırmak için konur. işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır.
yy Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.
TIRNAK İŞARETİ (“ ”) yy Tırnak içine alınan sözlerden sonra gelen ekleri ayırmak için
yy Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler kesme işareti kullanılmaz.
tırnak içine alınır. YAY AYRAÇ ( )
yy Cümle içerisinde eserlerin ve yazarların adları ile bölüm baş- yy Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek
lıkları tırnak içine alınır. bilgiler için kullanılır.

64
YENİ NESİL SORULAR 3. ÜNİTE: ŞİİR - TEST 1
1
ETKİNLİK
Serbest
Gazel Mani Sone Tuyuğ Semai Kaside Destan
Nazım
Halk Şiiri Nazım Biçimleri   
Batı Etkisindeki Türk Şiiri
 
Nazım Biçimleri
Divan Şiiri Nazım Biçimleri   

Yukarıdaki nazım biçimlerini ait oldukları şiir geleneğine göre tabloya işaretleyiniz.

İ
Görselle ilgili olarak aşağıda verilen yorumlardan hangisinin yapılması doğru olur?

EV
A) Gazel, halk şiiri nazım biçimi olduğundan yanlış işaretleme yapılmıştır.
B) Tuyuğ, halk şiiri nazım biçimi olduğu için yapılan işaretleme yanlıştır.
C) Sone, halk şiiri nazım biçimi olduğundan yapılan işaretleme yanlıştır.

N
D) Tuyuğ, Batı etkisinde gelişen Türk şiirine ait bir nazım şeklidir ve bu yüzden işaretleme yanlıştır.
YI
E) Tabloda yapılan işaretlemelerde herhangi bir yanlışlık bulunmamaktadır.

KAZANIM SORULARI
YA

2 Aşağıda verilenlerden hangisi bir şiirde
ahengi sağlayan unsurlar arasında gös-
terilemez?
A) Asonans  B) Redif  C) Kafiye
R
4 Daha çok halk şiirinde kullanılan ve mısra-
lardaki hece sayısının eşitliğine dayanan
ahenk ögesine ……………......... denirken
divan şiirinde hecelerin uzunluk-kısalık ya
da açıklık-kapalılık esasına dayanan ahenk

  D) Tema  E) Aliterasyon 
ögesine ……….......…….. denir.
3 Cennet cennet dedikleri
Ö

Bir köşk ile birkaç huri Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere
İsteyene ver onları sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getiril-
İT

Bana seni gerek seni melidir?

Yunus Emre’nin yazdığı yukarıdaki şiirin A) hece ölçüsü - aruz ölçüsü
ED

teması aşağıdakilerden hangisidir? B) redif - aruz ölçüsü

A) Dünya güzellikleri C) hece ölçüsü - aliterasyon
B) Allah aşkı D) asonans - hece ölçüsü
C) Dünyanın gelip geçiciliği E) aruz ölçüsü - seci
D) Ahiret inancı
E) Hayattan duyulan memnuniyetsizlik
ŞİİR BİLGİSİ şairlerinin mahlas almalarına ya da mahlaslarını kullanmalarına
Duygu, hayal ve düşüncelerin bir düzene bağlı olarak çekici, et- “tapşırma” denmektedir. Halk şiirinde aşıklar mahlaslarına ya da
kileyici bir dil ve ahenkli mısralar içinde aktarıldığı yazı türüne adlarına genellikle şiirin son dörtlüğünde yer verirler.
şiir denir. Şiir, anlatımındaki yoğunluk, anlam zenginliği, hayal
Şiirle İlgili Terimler
ve imge bakımından düzyazıdan ayrılır.
Nazım biçimi: Bir şiirin dış yapısıdır. Nazımda dizelerin kümele-
Şiirde şairlerin kullandığı takma isimler vardır. Divan edebiya-
nişi, ölçüsü ve uyak düzenine göre aldığı biçimdir. Türk şiirinde
tında bu takma isimlere “mahlas” adı verilir. Divan şiirinde şair-
kullanılan nazım biçimlerini şu şekilde gruplandırabiliriz:
ler genellikle mahlaslarına şiirin son beyitinde yer verirler. Halk

67
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
10 Lirik şiirle ilgili aşağıda verilen ifadele- 12
rin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? Bre ağalar bre beğler
A) Lirik şiir duygulara seslenen şiirdir. Ölmeden bir dem sürelim
Gözümüze kara toprak
B) Aşk, gurbet, özlem, ayrılık ve ölüm te-
Dolmadan bir dem sürelim
maları lirik şiirlerde en fazla ele alınan
temalardır.
C) Hem söyleyiş hem de tema yönüyle
okuyucuyu etkilemek amaçlanır.
D) Lirik şiirler yalnızca düz kafiye düzeniyle
yazılır.
E) Hayal gücü ve söyleyiş güzelliği ön plan-

İ
dadır.

EV
YENİ NESİL SORULAR

N
11 Görselde verilen dizelerin nazım şekli
Beyit, aynı ölçüde aşağıdakilerden hangisidir?
olan anlamca bir
YI
bütünlük oluştu- A) Koşma  B) Varsağı  C) Mâni
ran, iki dizeden
oluşan nazım   D) Mesnevi  E) Nefes 
YA

birimidir.
Y( ) D( )

Kır ve doğa
Epik şiirlerde
güzelliklerini
yiğitlik, kahra-
anlatan şiirlere
manlık, savaş.
pastoral şiir
temaları işlenir.
denir.
R

Y( ) D( ) Y( ) D( )
KAZANIM SORULARI
Satirik şiirler Didaktik
Ö

eleştirici bir
Satirik şiirlerin Lirik şiirlerde
şiirlerin
13 Satirik şiirlere halk edebiyatında ...................,
duygu yönü öğreticilik
anlatımı olan
zayıftır. ağır basar. duygu yönü divan edebiyatında ise ........................ denir.
şiirlerdir. zayıftır.
İT

Y( ) D( ) Y( ) D( ) Y( ) D( ) Y( ) D( ) Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yerlere

sırasıyla aşağıdaki terimlerden hangisi
8. Çıkış

7. Çıkış

6. Çıkış

5. Çıkış

4. Çıkış

3. Çıkış

2. Çıkış

1. Çıkış
ED

getirilmelidir?

A) taşlama - hicviye
Buna göre doğru çıkış aşağıdakilerden
B) koşma - mersiye
hangisi olur?
C) taşlama - cönk
A) 1. çıkış  B) 3. çıkış  C) 5. çıkış D) ağıt - hicviye
  D) 7. çıkış  E) 8. çıkış  E) hicviye - taşlama 

Tam Kafiye: Dize sonlarında bulunan sözcüklerdeki iki ses ben- Cinaslı Kafiye: Dize sonlarında yazılışları aynı, anlamları farklı
zerliğine tam kafiye denir. olan sözcükler cinaslı kafiye oluşturur.
Redif: Dize sonlarında yazılışları, görevleri ve anlamları aynı
Zengin Kafiye: Dize sonlarında bulunan sözcüklerdeki üç veya
olan ek, sözcük ya da sözcük gruplarına redif denir.
daha fazla ses benzerliğine zengin kafiye denir.
Aliterasyon: Bir şiirde ahenk yaratmak amacıyla aynı ünsüz har-
Tunç Kafiye: Dize sonundaki bir sözcüğün tüm seslerinin başka fin yinelenmesine aliterasyon denir.
bir dize sonunda bulunan bir sözcük içinde yer almasıdır. Tunç Asonans: Şiirde ahenk yaratmak amacıyla aynı ünlü seslerin tek-
kafiye en az üç sesten oluşur. rarına asonans denir.

72
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
10 Her nefeste işledim ben bir günah 13
Bir günah için demedim bir gün ah

Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatların-

dan hangisine başvurulmuştur?

A) Cinas   B) Kinaye  C) Tevriye

  D) Teşbih  E) Tezat 

Verilen görsele bir şiir oluşturulmak is-

tenseydi aşağıdaki dizelerden hangisi
bu görsele daha uygun olurdu?

İ
A) İstanbul deyince aklıma,

EV
11 Sen gittin yaslara büründü cihan bir sepet kınalı yapıncak gelir.
Soluyor dallarda gül dertli dertli Şehzadebaşı`nda akşam üstü,
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatların- sepetin üstünde üç tane mum.

N
dan hangisine başvurulmuştur?
B) Hele bir kanatlansın ufuklar,
A) Hüsnütalil B) Tecahülüarif
YI Hele bir içini çeksin orman,
C) Tevriye D) Tenasüp Hele bir kere güneşler yansın,
YA

E) Kinaye Kertenkeleler üşümesin,

C) Yedi tepeye kurulmuş

Pul pul
Gümüş gümüş balıkları
R

Pul pul
Işıktan sudan örülmüş
Ö

12 “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ

Canım İstanbul
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan şühedâ “
İT

D) Keçiyi yardan uçuran

İstiklal Marşı’ndan alınan yukarıdaki
mısralarda aşağıdaki edebi sanatlardan Bir tutam ottur
ED

hangi ikisi örneklendirilmiştir? Gözümün önüne geliyor keçi

A) Telmih - Cinas Hala cıvıl cıvıl gözlerinin içi

B) İstifham - Tekrir E) Evvela dişlerimiz döküldü

C) Mecazımürsel - Mübalağa Sonra saçlarımız
D) Hüsnütalil - Tevriye Arkasından birer birer arkadaşlarımız
E) Tenasüp - İrsal-i mesel Şu canım dünyanın orta yerinde

Abartma (Mübalağa): Duygu ve düşünceleri daha güçlü gös-
termek için bir nesneyi, durumu ya da olayı olduğundan ya çok
fazla ya da çok küçük gösterme sanatına abartma (mübalağa)
denir.
Kinaye (Değinmece): Bir sözü aynı anda hem gerçek hem de
mecaz anlama gelecek şekilde kullanma sanatına kinaye denir.
Kinayeli söyleyişlerde asıl kastedilen mecaz anlamdır.
Tariz (İğneleme): Söylenen sözün ya da kavramın gerçek ve
mecaz anlamının dışında büsbütün tersini kastetme sanatıdır.
Tarizde sözün gerçek anlamı doğru gibi görünse de asıl amaç
gerçek anlamın tam tersi bir anlamı yansıtmaktır. Tariz, bir kişiyi
ya da durumu alaya almak için yapılır ve tersine öğüt olarak da
adlandırılır.

79
 YENİ NESİL SORULAR
15

Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazıları

doğru, bazıları yanlıştır. İlk ifadeden başlayıp cevap oklarını takip
ederek doğru çıkışa ulaşınız.

 Y  D

İ
EV
 Y  D

N  Y  D
YI
YA
R

 Y  D  Y  D  Y  D  Y  D
Ö
İT
ED

Görselde verilenlerden hareketle doğru çıkış aşağıdakilerden hangisi olur?

A) 2. çıkış  B) 3. çıkış  C) 6. çıkış  D) 7. çıkış  E) 8. çıkış 

Ayrıca Eski Yunan’daki Ezop Masalları da bilinen en eski ma-
sal / fabl örnekleri arasındadır. Bunların dışında Oscar Wilde,
Danimarkalı Andersen, Fransız La Fontaine dünya edebiyatında
yapma masallarıyla tanınan sanatçılardandır.
Türk Edebiyatında Masal
Türk masalları tarihin bilinmeyen bir devrinden beri sözlü gele-
nekte yaşamaktadır. Bu masalların toplanıp yazıya geçirilmesi
19. yüzyıldan sonra olmuştur.
Türkiye’de halk ağzından derlenmiş en eski masal kitabı “Billur
Köşk”, en tanınmış masallar ise “Keloğlan Masalları”dır.
Türk edebiyatında Uygur Dönemi eserlerinden olan Kalyanam-
kara ve Papamkara (İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü Düşünceli
Şehzade) masal özelliği gösteren ilk metinlerdendir.
Türk edebiyatında masal sözcüğünü gerçek anlamına bağlı ola-
rak kullanan ilk sanatçı Tanzimat Dönemi sanatçılarından olan
Namık Kemal’dir.

92
KAZANIM SORULARI
10 “Televizyon reklamları radyo ile yapılan rek-
lamlardan daha etkili oluyor.”
“ile” sözcüğü aşağıdaki kullanımlardan
hangisinde bu cümledekiyle aynı görev-
dedir?
A) Bugün radyo ile televizyonun hayatımız-
daki yeri ve önemi yadsınamaz.
B) Ona göre ahlak, düşündüğü ile yaptığı
arasındaki benzerliktir.
C) O, deyimleri ve tekerlemeleri ile İstanbul
Türkçesinin güzelliğini yansıtmıştır.
YENİ NESİL SORULAR
13
Vakti zamanında bir peri padişahının güzel
bir kızı ile ak saçlı, ak yürekli bir yaşlı nine-
nin oğlu varmış. Yaşı on sekiz, boyu selvi,
gözleri ela, adı Namlı Kemankeş, bir bakışı
cihana eş. Ama başında kavak yelleri eser,
aşk nedir bilmezmiş. Alıp başını durmadan
gezermiş. Bir gün geze geze gelmiş bir bay-
ram yerine. Bakmış, bakışmış da karşısında
ne görsün? Adı dillerde, gönlü bilinmedik
illerde peri padişahının kızını görmüş... Kara
kara gözleri varmış, zeytin tanesini andırır-
mış. Oğul balı ağzı, kızaran yanağı göreni

İ
boyu boyuna, huyu huyuna demiş de kızla
D) Sinekli Bakkal ile Tatarcık, Halide

Edip’in toplumsal konulu romanlarıdır.
E) Onu en çok ilgilendiren, gazetenin gül-
mece sayfası ile spor haberleridir.
EV
göz göze gelip derinden bir ah çekmiş. Ah
ile birlikte yer yerinden oynamış, yetmiş iki
dağ birden kazan gibi kaynamış.

N OLAY/KONU
11 “Yalnız” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin
YI
hangisinde edat olarak kullanılmıştır?
YA

A) Yalnız taştan duvar olmaz.

B) Bugünlerde o da herkes gibi çok yalnız- ZAMAN
dı.
C) Bu işi yalnız sen yapabilirsin.
D) Sorunlarını yalnız çözmek istemeni an- MEKAN
R

lıyorum.
Ö

E) Yalnızlık, peşini bırakmayan en büyük

düşmanıydı.
KİŞİLER
İT

12 Aşağıdaki cümlelerin hangisi ünlem

ED

cümlesidir?

A) Yaşasın, yarın karne günü Görselde verilen masalda numaralandı-

B) Okulların tatil edilmesine bir gün var
C) Düğün için hazırlıklar başladı
D) Bayramda herkesi ziyaret edeceğim
E) Çocukken ben de çok zayıftım
rılmış yapı unsurlarından hangileri belir-
gin değildir?
A) Yalnız 1  B) Yalnız 2  C) 1 ve 3
  D) 2 ve 4  E) 3 ve 4 

Dünya Edebiyatında Fabl Türk Edebiyatında Fabl

Fabl türüyle ilgili en eski ürünlere Doğu’da Hint edebiyatında
Pançatantra masalları ile Kelile ve Dimne’de; Batı’da ise Aiso-
pos (Ezop) masallarında rastlamak mümkündür. Ezop masalla-
rını yeniden kaleme alıp manzum biçime getiren La Fontaine de
bu türün önemli isimlerindendir.
Türk edebiyatında fabl türünün ilk örneği XV. yüzyılda Şeyhi
tarafından yazılmış “Harname”dir. Bunun dışında XIX. yüzyılda
Recaîzade Mahmut Ekrem, La Fontaine’den birçok çeviri ya-
parak bu alanda Türk edebiyatına katkıda bulunmuştur. Ayrıca
Cumhuriyet Dönemi’nde Orhan Veli de La Fontaine’den fabl çe-
virileri yaparak bu türün gelişimine katkıda bulunmuştur.

95
 KAZANIM SORULARI
5 • Halkın ortak yaratısı olan ürünlerdir. 8 Aşağıda verilen yazarlardan hangisi fabl
türünde eserler vermiştir?
• Anlatım kısa ve yoğundur.
A) Mauppassant
• Tekerlemelerden yararlanılır.
B) Beydeba
• Olaylar belli bir yer ve zamana bağlı de- C) Flaubert
ğildir.
D) Çehov
• Ulusal ve dini ayrıntılar içermez. E) Dostoyevski
Yukarıda özellikleri verilen yazı türü aşa-
ğıdakilerden hangisidir?

A) Masal  B) Destan  C) Fıkra

İ
  D) Öykü  E) Roman 

EV
9 Aşağıda verilenlerden hangisi fablların

N
asıl yazılış amacını yansıtmaktadır?

A) Toplumsal sorunlara çözüm bulmak

YI
B) Birbirine zıt görüşleri birleştirmek
C) Çocukların hayal dünyalarını anlamak
YA

6 Aşağıda verilenlerden hangisi masal tü- D) Okuyana ahlak dersi vermek

rünü örneklendirmez? E) Çocukların güzel vakit geçirmelerini
sağlamak
A) Kelile ve Dimne
B) Pamuk Prenses
R

C) Keloğlan
D) Kutadgu Bilig
Ö

E) Billur Köşk 10
İT

I. Fabl türünün kişiler, olay, yer, zaman ol-

mak üzere dört öğesi vardır.
ED

II. Fablda olayı yaşayan kahramanlar ge-

nellikle hayvanlardır.

III. Başa gelebilecek her şey fablın konusu

olabilir.

7 Aşağıda verilen anahtar kavramlardan IV. Fablda yer unsuru olayı yaşayacak hay-
hangisi masalın özelliklerinden birini vanın özelliğine göre ayrıntılı olarak ve-
yansıtmaz? rilir.

A) Zamanın ve mekânın belirsizliği V. Fabllarda olayın geçtiği zaman dilimi

B) Kişileştirme ve konuşturmalar kronolojik bir sıra takip eder.

C) Anonimlik Numaralandırılmış cümlelerden hangisi

D) Gerçeklik fabllarla ilgili yanlış bir bilgi içerir?

E) Tek yönlü karakter ve tipler A) I  B) II  C) III  D) IV  E) V

100
 KAZANIM SORULARI
4 Roman ve hikâye arasındaki farklılıkları
yansıtan aşağıdaki ifadelerden hangi-
sinde bir bilgi yanlışı söz konusudur?
A) Romanda olay örgüsü anlatılırken
hikâyede tek bir olay anlatılır.
B) Romanda kahramanlar derinlemesine
ele alınırken hikâyede daha yüzeysel bir
şekilde ele alınır.
C) Romanda geniş çevre betimlemeleri
yapılırken hikâyede betimlemeler daha
kısa tutulur.
7 Romanlarda belirli bir sınıfı ya da insan eği-
limini temsil eden kişilerdir. Bu kişiler evren-
seldir ve genel özelliklere sahiptir. Bireysel
olmaktan çok başkalarında da bulunan,
ortak özellikler taşıyan ve bu özellikleri be-
lirgin bir şekilde temsil eden bu kişiler tek
bir yönleriyle ele alınırlar. Derinliği olmayan
bu kişiler aynı olaylar karşısında her zaman
aynı tepkileri verirler.
Yukarıda verilen açıklama aşağıdaki te-
rimlerden hangisiyle ilgilidir?

İ
D) Romanda zaman kavramı derinlemesi- A) Karakter B) Yardımcı kişi

EV
ne ele alınırken hikâyede zaman kısa C) Hakim kişi D) Tip
tutulur ve derinlemesine ele alınmaz.
E) Başkahraman
E) Romanda farklı bakış açıları kullanılabi-

N
lirken hikâyede sadece ilahi bakış açısı
kullanılır.
YI 8 Aşağıda verilen ifadelerden hangisi ro-
man türünün bir özelliği değildir?
5 Aşağıda verilen eserlerden hangisi mo-
YA
A) Romanda merak unsuru ön plandadır.
dern romanın dünya edebiyatındaki ilk
B) Yazıldığı dönemin sosyal ve siyasal
örneği kabul edilir?
hayatından, yazarın zihniyetinden izler
A) Madam Bovary B) Don Kişot taşır.
C) Suç ve Ceza D) Sefiller C) Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden
R

meydana gelir.
E) Babalar ve Oğullar
D) Dünya edebiyatındaki en eski yazınsal
Ö

türdür.
6 Genellikle insanların serüvenlerini, iç dün- E) Kişi, yer ve zaman olayı tamamlayan en
İT

yalarını, toplumsal bir olay ya da olguyu, önemli yapı unsurlarıdır.

insan ilişkilerini ve değişik insanlık durum-
ED

larını yansıtmayı amaçlayan uzun anlatıma

dayalı düzyazı türüne …….........… denir.
9 Aşağıdaki yazarlardan hangisi modern
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıda- romanın dünya edebiyatındaki ilk örne-
kilerden hangisi getirilmelidir? ğini kaleme almıştır?

A) roman   B) fabl   C) masal A) Balzac   B) Dostoyevski  C) Stendhal

  D) tiyatro   E) hikâye    D) Cervantes  E) Victor Hugo 

Mekân (Yer): Romanlardaki kişilerin yaşadığı, olayların geçtiği
yerdir mekân. İnsanlar gibi, roman kişileri de belli bir çevrede
yaşar. Bu çevre, okuyucuya betimleme yoluyla anlatılır. Roman-
da olayların geçtiği ve kişilerin yaşadığı yerler, çevre ve diğer
mekânlar çok ayrıntılı şekilde verilir.
Zaman: Romanlarda zaman kavramı belirgindir. Olay veya olay-
lar belirli bir zaman diliminde yaşanır. Romanlarda fiiller genel-
likle “-di’li geçmiş zaman” kipinde kullanılır.
Romanda Dil ve Anlatım
Her romancı eserini kendine özgü görüş, anlayış ve anlatış özel-
liğine göre oluşturur. Anlatmaya bağlı eserler, özellikle de roman
ve hikâyeler birinci veya üçüncü kişi ağzından anlatılır. Hikâyede
olduğu gibi romanda da anlatım bakımından çeşitli bakış açıları
söz konusudur. Bu bakış açılarını hatırlarsak:

103
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
13 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru 15
anlamı bir zamirle sağlanmıştır?
Roman kahramanları ruhsal
A) Bu kadar zamandır ona neden katlan- ve fiziksel özellikleriyle tanıtı-
dın? lır. Kişilerin kendine özgü ayırt
edici özellikleriyle diğerlerin-
B) Tüm bu eşyalara ne kadar para verdi- den ayrılanlarına .......................;
kıskançlık, cimrilik, korkaklık
niz? gibi benzerlerinin niteliklerini
C) Kaçıncı sınıfa geçtin? abartılı bir biçimde üzerin-
de toplayanlarına ..........................
D) Verdiğin sözleri ne zaman tutmayı dü- denir.
şünüyorsun?
E) Evde sizden başka kim var? Görselde boş bırakılan yerlere aşağıda-
kilerden hangileri getirilmelidir?

İ
EV
A) karakter - tip B) huy - karakter
C) tip - karakter D) tip - huy
E) tip - kişilik

N
YI
YENİ NESİL SORULAR
YA
14
KAZANIM SORULARI
16 Kimi zamirler, özneyi pekiştirerek belirtir.
Bunlar tek başlarına asıl şahıs zamirlerinin
R

yerini tutabildikleri gibi, onlarla birlikte de

kullanılabilirler.
Yaban adlı kitaptan alınan yukarıdaki
Ö

bölümde çatışmanın nedeni aşağıdaki- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu

lerden hangisidir? açıklamaya uygun bir zamir vardır?
İT

A) Köyde yaşamanın zor olması A) Doğrusu onun sözüne pek kulak asma-
B) Bir önceki neslin yeni nesille anlaşama- dım.
ED

ması B) Bence, alınan sonuç pek de olumlu de-

C) Köylünün yabancıya olan ön yargısı ğil.
D) Köydeki ekonomik zorluklar C) Bu elbiseyi ben kendim diktim.
E) Savaş nedeniyle insanların herkesten D) İşittiklerimiz bunları doğrular niteliktey-
korkması di.
E) Ahmet o yaz, tatilini bizde geçirecekti.

Konularına Göre Roman Türleri
Macera Romanı: Günlük hayatta sıkça rastlanmayan, şaşırtıcı
olayları ele alan roman türüdür.
Sosyal Roman: Toplumsal sorunları ele alan roman türüdür. Bu
romanlarda sosyal hayattaki değişimler, ekonomik problemler,
savaşlar, göçler ve bu olayların etkileri anlatılır.
Bilim Kurgu Romanı: Gerçek zaman ve mekân dışında, genel-
likle ileri derecede teknolojik ve bilimsel gelişmelerin yer aldığı,
hayal gücüne dayanan roman türüdür.
Tarihi Roman: Tarihi olayları ve şahsiyetleri konu alan roman
türüdür.
Fantastik Roman: Gerçek dışı olayların gerçek dışı bir dünyada
anlatıldığı roman türüdür.
Psikolojik Roman: İnsan psikolojisinin derinlemesine ele alındı-
ğı, olaydan çok olayların birey üzerinde bıraktığı psikolojik etkiyi
ele alan roman türüdür. Bu tür romanlara tahlil romanı da den-
mektedir.

110
 YENİ NESİL SORULAR
9 

İ
EV
N
YI
Yukarıdaki görseli aşağıda verilen kesitlerden hangisi en iyi şekilde yansıtmaktadır?
A) Naim Efendi, büyük konağın en yaşlı kişisidir. Tam bir Tanzimat efendisidir. Gelenek ve
YA
göreneklerine sıkı sıkıya bağlıdır. Karısı Nefise Hanım ölmüş, konaktaki düzen bozulmuş-
tur. Naim Efendi, kızı Sakine Hanım, damadı Servet Bey, torunları Seniha ve Cemil ile aynı
konakta yaşamaktadır.
B) Ali Rıza Bey, değerlerini her şeyden üstün tutan bir aydındır. Ahlak, dürüstlük ve adalet
vazgeçemeyeceği değerlerdir. Trabzon’daki memurluk görevinden ayrıldıktan sonra karısı,
R

dört çocuğu ve torunuyla İstanbul’a gelir. Ailesiyle beraber Bağlarbaşı’ndaki babadan kal-
ma eve yerleşirler. Bir süre işsiz kaldıktan sonra Muzaffer Bey’in müdürlük yaptığı şirkette
Ö

çalışmaya başlar.
C) Çok idealist bir kızdır. Güzelliği başına bela olur. Çeşitli dedikodular çıkar. Zeyniler Köyü’nde
İT

iken tanıştığı Doktor Hayrullah Bey’le Kuşadası’nda ikinci kez karşılaşır. Babacan bir adam
olan Hayrullah Bey, Feride’yi kızı gibi korur; halkın dedikodusu üzerine onunla kağıt üze-
rinde evlenir.
ED

D) Münire ve Cemil, iki komşu yalıda oturan ailelerin çocuklarıdır ve küçüklüklerinden beri bir-
birlerini sevmektedirler. Cemil sevdiği kızı ailesinden istemiş olsa da Münire’nin babasının
Cemil’i haşarı-çapkın bulmasından dolayı reddedilir.
E) Zehra, okulun başöğretmenidir. Mesleğinin tüm görevlerini, sorumluluklarını yerine getir-
mektedir fakat geçmişte yaşadığı kötü olaylardan dolayı acıma duygusu nedir bilmeyen,
merhametsiz bir öğretmendir. Bu yüzden bütün öğrencilerinin yaptıkları hiçbir yanlışı affet-
mez en ufak bir hataya bile büyük tepkiler gösterir, onları cezalandırdı.

ZAMİRLER (ADILLAR)
Ad olmadıkları hâlde cümlede ad yerine kullanılan, adların yerini
tutan sözcük ve eklere zamir denir. Zamirler, sözcük hâlindeki
zamirler ve ek hâlindeki zamirler olmak üzere ikiye ayrılır.
Sözcük Hâlindeki Zamirler
a. Kişi (Şahıs) Zamirleri: Kişi adlarının yerini tutan sözcüklerdir.
Kişi zamirleri çekim eklerini alabilir ve bu sayede çeşitli anlam
ilgileri kazanabilir.
Türkçede kullanılan kişi zamirleri “ben, sen, o, biz, siz, onlar”
sözcükleridir.
b. İşaret (Gösterme) Zamirleri: Adların yerini işaret yoluyla tutan
sözcüklerdir. Türkçede kullanılan başlıca işaret zamirleri şunlar-
dır: bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, öteki, beriki, diğeri...
c. Belgisiz Zamirler: Varlık adlarının yerini kesin olarak de-
ğil de yaklaşık olarak tutan, belirsizlik bildiren sözcüklerdir.
Belgisiz zamirlerin hangi ismin yerini tuttuğu belli değildir.

113
 KAZANIM SORULARI
4 (I) Anlattıklarıyla beni en çok etkileyen kişi 7 “Yolcu, çaresizce bu araca binerek yavaş
babaannemdi. (II) Anlattıklarına inanma- yavaş yol alır.” cümlesindeki “yavaş yavaş”
sam da onlardan etkileniyordum. (III) Ön- zarfının türü aşağıdakilerden hangisidir?
celeri beni büyüleyen şeyin, onun anlattığı
A) Zaman zarfı B) Miktar zarfı
masallar olduğuna inanmıştım. (IV) Son-
radan, büyüleyenin anlatılanlar değil, ona C) Yer-yön zarfı D) Durum zarfı
katılan ruh olduğunu fark ettim. (V) Önemli E) Soru zarfı
olanın; ne söylendiği değil, nasıl söylendiği
gerçeğini sonradan anladım.

Verilen metindeki numaralanmış cümle- 8 Aşağıdaki seçeneklerde verilen açıkla-

lerin hangisinde zaman zarfı kullanılma- malardan hangisi ayraç içinde verilen
mıştır? terimle ilgili değildir?

İ
EV
A) I ve II  B) I ve IV  C) II ve IV A) Kişileri arasında cin, peri gibi kahraman-
  D) III ve V  E) IV ve V  ların da bulunduğu tiyatro türü (feeri)
B) Herhangi bir olayı canlandırmak için

N
oyuncunun yaptığı yüz hareketleri (mimik)
5 Aşağıda verilen sanatçılardan hangisi
C) Tiyatroda, sahnenin arkasında bulunan
Türk edebiyatında Batılı anlamda tiyat-
YI kısım; sahne arkası (kulis)
ronun ilk örneklerine rastlanan Tanzi-
mat Dönemi’nde tiyatro yazan sanatçı- D) Bir oyunda, kişilerden birinin kendi ken-
YA

lardan biridir? dine yaptığı konuşma (diyalog)

A) Turan Oflazoğlu B) Refik Erduran E) Kişi kadrosu sınırlı olan ve esprili bir içe-
C) Haldun Taner D) Necati Cumalı riğe sahip kısa oyunlar (skeç)
E) Namık Kemal
R

9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eyle-

6 I. Çocuk, yanındakiyle durmadan konuşu- min gerçekleştirilme şekli belirtilme-
Ö

yordu. miştir?
II. Tüm öğrenciler bahçede dizildi.
İT

A) Çocuklar korku içinde birbirlerine sarıl-

III. Dün gece hastane hastane dolaştık. dılar.
IV. Olanlardan sadece ben mi sorumluyum?
ED

B) O, nerede nasıl davranacağını bilir.

V. Mutluluk kavramını sorgulamaya başla-
C) Buraya koşarak geldim.
mıştı.
D) Sorunlarınızı, ilgililerle konuşarak çöz-
Numaralandırılmış cümlelerin hangile-
melisiniz.
rinde zarf kullanılmıştır?
E) Pastayı küçük küçük parçalara ayırıp
A) I ve II   B) I ve III   C) II ve III servis yaptık.
  D) III ve IV   E) IV ve V 

Töre Komedisi: Gelenek ve göreneklerin, törelerin bozuk yön- Modern Tiyatro

lerini ele alan, bunların yaşanılan zamana uymamasından kay-
naklanan gülünç durumları yansıtan komedilerdir.
Karakter Komedisi: İnsanların karakterinden kaynaklanan gü-
lünç durumları yansıtan komedilerdir.
Entrika Komedisi: Yalnızca güldürme amacı taşıyan, günlük ha-
yatta yaşanan olayları merak uyandıracak ve insanları şaşırta-
cak biçimde anlatan komedilerdir.
19. yüzyılda dram türünün ortaya çıkmasıyla klasik tiyatronun
yanında bir de modern tiyatro adı altında bir akım ortaya çıkmış-
tır. Bu akım tiyatroyu günlük yaşama yaklaştırma ve gerçekliği
sağlama temeline dayanır.
Dram: 19. yüzyılda trajedinin katı kurallarını yıkmak ve tiyatroyu
günlük yaşama yaklaştırmak amacıyla başlatılan tiyatro türüdür.

120
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
4 “İyi” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han- 6
gisinde zarf görevinde kullanılmıştır?
Tiyatro eserindeki
A) İyi günler diyerek hızlıca yanımızdan 1
olay örgüsüne denir.
uzaklaştı.
B) Öğretmenlerimiz hepimize karşı çok iyi
davranıyorlardı.
Oyunun geçtiği yeri canlan-
C) Mağazanın bu yılki işleri geçen yıla 2 dırmak için kullanılan ışık,
oranla çok iyiydi. eşya gibi araçların tümü.

D) İyi niyetinden şüphe duymadığımız,

onurlu bir insandı. Hayatı hem acıklı hem
güldürücü yönleriyle bir
E) Dünyada iyinin ve kötünün mücadelesi 3
bütün olarak yansıtmayı

İ
sonsuza kadar devam edecek.

EV
amaçlayan tiyatro türüdür.

Görselde verilen tanımlara karşılık ge-

YENİ NESİL SORULAR len terimler sırasıyla aşağıdakilerin han-

N
gisinde doğru verilmiştir?
5
A) Dramatik örgü-Dekor-Dram
YI
B) Trajedi-Aksesuar-Komedi
C) Dramatik örgü-Aksesuar-Trajedi
YA

Oyunda
D) Dram- Dekor-Aksesuar
tek kişinin
Metin dışı, o an kendi kendine E) Dramatik örgü-Aksesuar-Dram
akla geldiği gibi konuşması.
hareket etme,
söz söyleme.
Oyuncunun
KAZANIM SORULARI
R

sözü karşıda-
Perde gerisinde
kine bırakırken
7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman
oyunu metinden zarfı kullanılmamıştır?
söyleyeceği son
Ö

takip eden,
söz.
unutulan sözleri
A) Kitabı okumaya başlar başlamaz olayla-
oyunculara hatır- Bir olayı can-
rın gelişimini merak etmişti.
İT

latan görevli. landırmak için

tiyatro oyuncu- B) Güneşin batışıyla birlikte sokak lamba-
sun yaptığı el kol
ları yanmıştı.
ED

hareketleri.
C) Düğün alayını görünce çok heyecanlan-
mıştık.
Aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı
yukarıda verilmemiştir? D) Sabahın erken saatlerinde yola koyulur-
duk.
A) Monolog  B) Pandomim  C) Tuluat
E) Karşımıza çıkan bu fırsatı değerlendire-
  D) Suflör  E) Replik  medik.

Durum Zarfı: Fiile ya da fiilimsiye sorulan “nasıl” sorusunun ce-
vabı olan zarflardır. Fiilin nasıl yapıldığını ve ne durumda oldu-
ğunu belirten durum zarfları aynı zamanda nitelik, sebep, kesin-
lik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık ve tavır ifade edebilir. Durum
zarfları kimi zaman da kendisi gibi zarfların durumunu belirtir.
Zaman Zarfı: Fiile ya da yükleme sorulan “ne zaman” sorusu-
nun cevabı olan zarflardır. Zaman zarfları fiilin anlamını zaman
bakımından tamamlar, eylemin yapılma zamanını belirtir. “Dün,
bugün, yarın, akşam, kışın, geceleyin, ilkin, şimdilik, yine, de-
min, daha, hâlâ, henüz, derhal, bazen...” gibi kelimeler, cümlede
zaman zarfı görevinde kullanılabilir.

125
 KAZANIM SORULARI
4 Türk edebiyatında biyografi türünün ge- 7 Anadolu sahasında yazılan ilk şairler
lişimi düşünüldüğünde divan edebiyatı- tezkiresi aşağıdakilerden hangisidir?
na özgü aşağıda verilen edebi türlerden
A) Heşt Behişt
hangisinin biyografiyle benzerlik gös-
terdiği söylenebilir? B) Mecalisü’n Nefais
C) Tezkiretü’ş Şuara
A) Gazel   B) Mesnevi   C) Tezkire
D) Gülşen-i Şuara
  D) Sefaretname   E) Rubai  
E) Meşairü’ş Şuara

İ
8 Aşağıdakilerden hangisi Atatürk’ün ha-
5 Türk edebiyatındaki ilk tezkire ve bu

EV
yatını yansıtan biyografik eserlerden
eserin yazarı aşağıdakilerin hangisinde
olan “Tek Adam” adlı eserin yazarıdır?
doğru verilmiştir?
A) Şevket Süreyya Aydemir
A) Mecalisü’n Nefais - Ali Şîr Nevai

N
B) Abidin Dino
B) Heşt Behişt - Sehi Bey
C) Necip Fazıl Kısakürek
C) Tezkiretü’ş Şuara - Latifi
YI
D) Bedri Rahmi Eyüpoğlu
D) Gülşen-i Şuara - Ahdi
E) Sabahattin Ali
E) Meşairü’ş Şuara - Aşık Çelebi
YA

9 Otobiyografi ile biyografiyi karşılaştıran

aşağıdaki ifadelerin hangisinde bir bilgi
R

6
yanlışı vardır?
I. Kişinin doğum tarihine denk gelen
Ö

A) Hem otobiyografi hem de biyografi kişi-

önemli toplumsal olaylar
sel yaşamı konu alan metinlerdendir.
İT

II. Etkilenilen ve örnek alınan kişiler

B) Biyografi türündeki metinlerde sanat-
III. Hayata bakış açısı, görüş ve düşünceler sallık ön plandayken otobiyografilerde
ED

IV. Aile ve sosyal çevre öğreticilik ön plandadır.

C) Otobiyografide anlatıcı birinci kişiyken
Numaralanmış ifadelerden hangisi bi-
biyografide anlatıcı üçüncü kişidir.
yografilerde bulunması gereken özellik-
ler arasında gösterilebilir? D) Her iki metin türünde de dil, gönderge-
sel işlevde kullanılır.
A) I ve II  B) I ve III  C) II ve III E) Her iki metin türünde de kişi yaşamı bir
  D) I, II ve IV  E) I, II, III ve IV   bütün olarak ele alır.

yy Biyografiler açık, yalın ve duru dille yazılır. Anlatımda ciddi
bir üslup vardır.
yy Biyografi kesinlikle kronolojik sıraya göre yazılır. Kişinin do-
ğumundan o anki durumuna, eğer ölmüşse ölümüne kadarki
süreç ele alınır.
yy Biyografilerde gereksiz ayrıntılara girilmez.
yy Nesnel bir yaklaşımla biyografi yazılmalıdır.
yy Dil, göndergesel işlevde kullanılır.
Türk Edebiyatında Biyografi
Türk edebiyatı, yaşam öyküsü niteliğindeki yapıtlar bakımından
oldukça zengindir. Divan edebiyatında şairlerin biyografilerine,
eserlerine yer veren, şiirleri hakkında değerlendirmelerin bu-
lunduğu eserlere tezkire denmiştir. Tezkireler biyografi türünün
edebiyatımızdaki ilk örnekleridir.

130
YENİ NESİL SORULAR 8.ÜNİTE: MEKTUP/E-POSTA - test 1
1

Tarım arazilerinin
nadasa bırakılmak
yerine yakılması Nesli tükenen
tarımsal verimi ve hayvan ve bitki Ekolojik denge
Ekolojik
doğayı olumsuz türü oldukça son 50 yılda
denge ile ilgili
etkilemektedir. büyük ölçüde
yorumlarınızı fazladır.
bozuldu.
alabilir miyiz?

İ
EV
ZİRAAT
MÜHENDİSİ BİYOLOG EKOLOJİST

N
YI
Verilen görsel sözlü anlatım türlerinden hangisine örnek gösterilebilir?

A) Münazara  B) Açık oturum   C) Söylev  D) Forum  E) Röportaj

YA

KAZANIM SORULARI

2 İnsan bir dosta, bir yabancıya bir olayı, bir 3 “Benim çocukluğumda internet yoktu. İle-
duyguyu, bir düşünceyi iletebiliyordu. Üs- tişim araçları da bu kadar yaygın değildi.
R

telik bunu kolayca, bir sanat yapıtından so- Alırdım kalemi elime duygumu, düşüncemi,
rumlu olmak gibi tehlikeli bir gerilime düş- isteğimi, olayları, başlardım kâğıda yazma-
Ö

meksizin yapabiliyordu. Böylece geçmiş ya. Hal hatırla başlar, selam ve sevgiyle
zamanlarda ………………., insanlar arasın- bitirirdim. Yazdıklarımın gitmesi de gelmesi
İT

da bağlar kurabiliyor, insandan insana ileti- de uzun sürecekti bilirdim ama acele cevap
len haberlerin sihirli bir güç taşıdığı huzurlu bekler, postacıyı gözlerdim.”
bir dünyada sayısız küçük olağanüstü şey-
ED

ler gerçekleştirebiliyordu. Yukarıda anlatılanlara göre yazarın bah-

settiği metnin türünün aşağıdakilerden
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda-
hangisi olduğu söylenebilir?
kilerden hangisi getirilebilir?

A) mektup  B) fıkra  C) makale A) Mektup  B) Dilekçe  C) Deneme 

  D) deneme  E) biyografi    D) Günlük  E) Haber yazısı 

MEKTUP MEKTUP TÜRLERİ

Mektup; uzakta bulunan herhangi bir dosta, arkadaşa gönderi-
len ya da kamu kuruluşları arasında haberleşmeyi sağlayan bir
yazı türüdür.
Mektup, insanların konuşma, dertleşme, fikir paylaşma ve ha-
berleşme ihtiyacından doğmuş bir metin türüdür.
Özel Mektuplar: Akraba ve dost gibi yakın çevredeki insanla-
ra yazılan mektup çeşididir. Özel mektupların diğer bir türü de
edebi mektuplardır. Edebi mektuplar, sanatçı ve edebiyatçıların,
daha çok genel konular üzerinde yazdıkları özel mektuplardır.
Resmî Mektuplar: Resmî dairelerin ve tüzel kişilik taşıyan ku-
ruluşların birbirleri ile ya da kişilerin devlet daireleriyle yapmış
oldukları yazışmalara resmi mektup denir.

135
YENİ NESİL SORULAR MEKTUP/E-POSTA - TEST 3
1
OLAY TUTANAĞI
28.09.2019 tarihinde 10.00-10.20 saatleri arasında nöbet görevini yürüttüğüm Çankırı Anadolu
Lisesi ön bahçesinde bir kalabalık fark edilmiş, futbol maçı yaparken 9 - C şubesi öğrencilerin-
den Z... yere düşerken kafasını kale direğine vurması sonucu bayılmıştır. İlk müdahalesi yapılarak
Z...’nin hemen en yakın sağlık ocağına sevk edilmesi sağlanmıştır.
İşbu olay tutanağı tarafımdan olay yerinde tanzim edildikten sonra olay yerinde bulunanlarca imza altına
alınmıştır. 28.09.2019 saat 10.15

1. Tanık 2. Tanık Nöbetçi Öğretmen Okul Müdürü

İ
EV
Osman AK Burak KILIÇ Yeliz ATAŞ Ali SEDEF

N
Görselde verilen tutanak ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi yanlış olur?

A) Tutanak yazısı sonuçlandırıldıktan sonra belgenin altı, tutanağı düzenleyen görevliler ve

YI
tanıklar tarafından imzalanmıştır.
B) Tutanağın yeri, saati ve tarihi belirtilmiştir.
YA

C) Tutanağın başlığı belirlenerek tam ortaya büyük harflerle yazılmıştır.

D) Olay sırasında orada bulunanların isimleri tutanağa yazılıp imzaları alınmıştır.
E) Tutanak düzenlenirken olay mahallinde bulunan iz ve deliller tespit edilip tutanağa geçiril-
miştir.
R

KAZANIM SORULARI
2 Dilekçe ile ilgili; 3 Çeşitli dilek, ihbar ve şikâyetleri bildirmek
Ö

veya herhangi bir konuda bilgi talep etmek

I. Nesnel olunmalı
amacıyla resmi veya özel kurumlara yazılan
İT

II. Kısa ve öz yazılmalı imzalı ve adresli mektuplara ........................

denir.
III. Dilekçe sahibinin adı soyadı ve açık ad-
ED

resi belirtilmeli Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere

aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) tutanak  B) dilekçe  C) e-posta
A) Yalnız I B) Yalnız II
  D) haber yazısı  E) mülakat 
C) Yalnız III D) II ve III
E) I, II ve III

Gelecek Zaman: Gelecek zaman eki “-ecek” ekidir ve eylemin
gelecek bir zamanda yani anlatıştan sonra yapılacağı anlamını
taşır.
Şimdiki Zaman: Şimdiki zaman eki “-yor” ekidir ve eylemde bildi-
rilen iş ile anlatışın aynı zamanda olduğu anlamını taşır.
Geniş Zaman: Geniş zaman ekleri “-r, -ar, -ır” ekleridir ve eylem-
de bildirilen işin herhangi bir zamanda yapılabileceği anlamını
taşır. Geniş zaman çekiminde fiilde “her zaman” sözcüğünün
anlamı vardır ve genel durumlar ifade edilir. Geniş zamanın
olumsuz çekiminde “-maz” eki kullanılır.

142
KAZANIM SORULARI YENİ NESİL SORULAR
13 Dilekçenin şekil ve içerik özellikleriyle il- 15 Fiilimsilerin Kullanılma Oranları
gili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dilekçeler el yazısıyla yazılabileceği gibi

%80
bilgisayarda da yazılabilir. Zarf-fiil

B) İmzasız dilekçeler kayda alınmaz ve bu Sıfat-fiil

%40 %50
dilekçelere cevap verilmez.
İsim-fiil
C) Dilekçeler bireysel yazılır, toplu dilekçe-
ler dikkate alınmaz.

%10 %30
İsim-fiil
D) Ciddi bir üslup kullanılır, aşırı övgü ve
yergilerden kaçınılır.
E) Dilekçeler belirli bir resmiyeti olan bel- Sıfat-fiil

İ
gelerdir.

EV
YENİ NESİL SORULAR
Aşağıdaki cümlelerden hangisi %50’lik
14 dilime giren biri tarafından yazılmış ola-

N
bilir?

A) Bilinmez diyarlara gitme!

YI
B) Seninle akşam yürüyüşe çıkalım.
1 Ağaçlardan düşen yaprakları
C) İçimde maziden kalma duygular var.
YA
süpürdüler.
D) Ben gidince hüzünler bırakırım.
2 Ceviz, bu tür açık alanlar için
E) Her seven, sevilenin boy aynasıdır.
vazgeçilmez bir ağaçtır.

3 Rahat bir işim, sıcak bir odam

R

var.
KAZANIM SORULARI
Ö

Yarın tanıtıma gelen kişilere

4 birer kitap hediye edeceksin. 16 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil ha-
ber kiplerinden biriyle çekimlenmiştir?
İT

A) Bahçedeki işleri bitirdikten sonra evin

tadilat işleriyle uğraş.
ED

B) Bayram tatilinde birkaç günlüğüne tatile

çıkalım.
Görselde numaralandırılmış cümlelerin
hangilerinde fiilimsi yoktur? C) Her hafta mutlaka ziyaretime gelir.
D) Sorumluluk almaktan kaçmak yerine
A) Yalnız 1  B) Yalnız 3  C) 1 ve 2
onlarla yüzleşmelisin.
  D) 1 ve 3  E) 3 ve 4  E) Akşama doğru arabayı servise götürün.

Ek Fiil (Ek Eylem) Fiilde Yapı

Kip eki almış fiillere eklenerek bu fiilleri birleşik zamanlı hâle ge-
tiren ve isimlere getirilerek isimlerin yüklem olmasını sağlayan
eklere (idi, imiş, ise) ek fiil denir.
Ek fiilin görevleri şunlardır:
yy Basit zamanlı fiillere getirilerek bu fiilleri birleşik zamanlı yapma
yy İsimlere ya da isim soylu sözcüklere (zamir, sıfat, edat, fiilim-
si) getirilerek bu sözcükleri yüklem yapma
Fiiller yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik fiiller olmak
üzere üç başlıkta incelenir.
Basit Fiiller: Kök hâlinde olan, yapım eki almayan ve başka
bir sözcükle birleşmeyen fiiller yapıca basit fiillerdir. (koş, gel,
ağla...)

145
 KAZANIM SORULARI
4 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ku-
rallı birleşik eylem yoktur?
A) Her an kurtulabilirim bu sıkıcı ortamdan.
B) Bunları hallediver, daha önemli görevler
seni bekliyor.
C) Her şey yerli yerine oturuverdi.
D) Sırlarımızı ağzından kaçırayazdı bizim
çocuk.
E) Hayatı nasıl sevdiysem onu da öyle sev-
dim.
N
5 Aşağıdaki cümlelerde bulunan birleşik
fiillerden hangisi yapılışı bakımından
YI
farklıdır?
A) Çocuk olduğu yere yığılıvermesin mi?
YA
B) Onun yaptıklarına hayretle bakakalmış-
tık.
C) Onay olmazsa bu inşaatı yapamazsınız.
D) Evi terk edeceğini anlayınca yıkıldık.
R
E) Sokakta düşeyazacakmış gibi oldum.
Ö
İT
ED
6 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çi-
zili fiil yapısına göre diğerlerinden fark-
lıdır?
A) Okuduğum tüm kitaplar gibi bu kitap da
hayallerimi zenginleştirdi.
B) Öğretmen zaman zaman sesini yüksel-
tiyordu.
C) Evimizin karşısındaki eski bina yıkıla-
cak, yerine yenisi yapılacakmış.
D) Sohbet koyu olunca vaktin nasıl geçtiği-
ni anlamamıştık.
E) En sevdiği şarkı çalmaya başlayınca
radyonun sesini iyice açtı.
156
7 Aşağıdaki seçeneklerde verilen fiiller-
den hangisi fiilden türemiştir?
A) koştur(mak)
B) gözle(mek)
C) sarar(mak)
D) süslen(mek)
E) paylaş(mak)
İ
EV
8 Aşağıda verilen cümlelerin hangisinde
anlamca kaynaşmış birleşik fiil vardır?
A) Onu uzun yıllardır tanıyanlar bile bu
davranışı ondan beklemiyordu.
B) Görüş alışverişinde bulunmak, farklı fi-
kirlere açık olmak başarının anahtarıdır.
C) Miting alanı çok kalabalıktı, iğne atsan
yere düşmezdi.
D) Balkondan sarkan ipi çekince saksı aşa-
ğıya düştü.
E) Çocukların internet kullanımının artması
aileleri endişelendiriyor.
9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “et-
mek” sözcüğü yardımcı fiil olarak kulla-
nılmamıştır?
A) Hepimizi dolandırdığını çok geç fark et-
tik.
B) İnsanoğlu zor zamanlarında sabretmeyi
bilmelidir.
C) Bana ettiklerini unutacak değilim.
D) Bu parayı kuruşu kuruşuna hak ettiğini
her yerde dile getiriyordu.
E) Bu konuda yaptığımız çalışmaların ne
derece faydalı olacağını kamuoyunun
takdirine arz ediyoruz.
 KAZANIM SORULARI
4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
kullanılmıştır?
A) Çatlaklarla dolu cildi kurumuş ve sol-
muştu.
B) Evin etrafı yabani otlarla kaplıydı.
C) Peşini bırakmayan bu adamdan kurtul-
manın yollarını arıyordu.
D) Sana küçük bir hediye aldım.
E) Sivri dili, başına çok iş açmıştı.
5 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
(eylemsi) yoktur?
A) İzmir’e giderken beni de götür.
N 8 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-
YI
B) Beni unutanları ben de unuttum.
C) Bugün her sıkıntı bizde, her olanak on-
YA
lardadır.
D) Bu yürüyüşlerin faydasını fazlasıyla gö-
rüyorum.
E) Yaptığı hatalar ona olan güvenimi sarstı.
R
Ö
İT
6 Konuşurken düşüncenizi iyi anlatamadığı-
I
nızı farz edin. Geri alamazsınız, çünkü
ED
II
dinleyen kişilere gitmiştir. Yeni cümleniz is-
III
ter istemez öncekinin yetersizliğini kapatma
IV
kaygısı taşıyacaktır. Öte yandan siz ne ka-
dar açıklarsanız açıklayın dinleyiciler kendi-
lerine uygun düşen vurgulanmış sözcükleri
V
alacaktır.
Bu parçadaki numaralanmış sözcükler-
den hangisi fiilimsi değildir?
A) I  B) II  C) III  D) IV  E) V
7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
kullanılmamıştır?
A) Seninle işim bitmedi, görülecek çok he-
sabımız var.
B) Görünmez kaza işte, elden bir şey gel-
miyor.
C) Tüm odunlar kırılıp odunluğa taşınacak.
D) Gece yarısına kadar çalışmıştı ve tüm
işleri bitirmişti.
E) Yapılan sorgulama çok da uzun sürme-
di.
İ
EV
fiil diğerlerinden farklı bir görevde kul-
lanılmıştır?
A) Okumayan insan lütfen tartışmaya katıl-
masın.
B) Yürekten gelen sözlerle arkadaşını te-
selli etti.
C) Parayla satın alınan bir şey değildir sev-
gi.
D) Bu odaya da giren çıkan belli değil.
E) Ara sıra kalbimi yoklayan sızılar artmıştı.
9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen
bağ-fiil ötekilerden farklı bir sorunun ya-
nıtıdır?
A) Düşüncelerini hiç çekinmeden söylerdi.
B) Soruları bütün yönleriyle düşünerek ya-
nıtlıyordu.
C) Sınavdan hemen sonra güle oynaya evi-
ne gitti.
D) İşi zamanında bitirmek için ölesiye ça-
balıyordu.
E) Bence o buraya geleli çok değişti.
159
 YENİ NESİL SORULAR
18 

İ
EV
N
YI
YA
R

Öznesine Göre Nesnesine Göre

Ö

 çişli

iye getirdi. şyalarını topladı.
İT

  çişsiz

ütün camlar kırıldı.
 
ıralama dışında kaldı.
ED

İşteş  

 
şlar uçtu.
ökülenleri çöpe attı.

önüşlü    
ütün aile düğüne hazırlandı. ırdı.


Görseldeki numaralandırılmış fiil çatılarından hangilerinin örneği yanlış verilmiştir?

A) I ve VI   B) II ve VIII  C) III ve VII

  D) IV ve V  E) III ve VI 

168
 YENİ NESİL SORULAR
10
.......................................................

Yolun kenarına çam fideleri dikiliyordu.

Mezun olduğunu duyunca sevindim.

O filmi, mutlaka görmelisin.

Sanatçı, bu kasabadan sürgün edilmişti.

İ
EV
Yukarıda verilen görsellerin yanında bu görsellerle ilgili cümleler yer almaktadır. Cümleler öz-
nelerine göre çatı özelliği ilk cümleden başlanarak etken, edilgen ve dönüşlü olacak şekilde
sıralanmıştır.
Buna göre boşluğa aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilebilir?

A) Sınav saatinin erteleneceği söylendi.

N
YI
B) O, derslerine zamanında çalışır.
C) Zaman konusu çok ince ayarlanmıştı.
YA

D) Kendisine bir duvar saati hediye edilmişti.

E) Zamanın nasıl geçtiği kolay kolay fark edilmez.

KAZANIM SORULARI
R

11 Çeviri yapmadan ya da ciddi bir eser oku- 13 (I) Köşedeki masaya oturdu. (II) Eldivenleri-
madan yatarsam vicdanım rahatsız oluyor. ni çıkarıp yanına koydu. (III) Usulca çanta-
Ö

Beni; okumak, özellikle de çeviri yaşatıyor. sını açtı. (IV) Küçük el aynasını çıkardı. (V)
Yüzünü uzun uzun inceledi.
İT

Yukarıdaki cümlede kaç tane geçişli fiil

vardır? Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden
hangisinin yüklemi geçişsiz bir fiildir?
ED

A) 1  B) 2  C) 3  D) 4  E) 5
A) I  B) II  C) III  D) IV  E) V

12 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eyle- 14 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne

min karşılıklı yapıldığı anlamı vardır? yüklem ilişkisi diğerlerinden farklıdır?

A) Matematik sınavına çok iyi çalıştık. A) Gereksiz eşyalar evden atıldı.

B) Patlama olunca sağa sola kaçıştık. B) Çöpler şehir dışına atıldı.
C) Bir an göz göze gelip bakıştık. C) Ameliyattan çıkan babasına doğru atıldı.
D) Problemi çözmek için de çok uğraştık. D) Yavru kediler sokağa atıldı.
E) Hayatın güçlüklerine artık iyice alıştık. E) Yaramaz, sınıftan atıldı.
171