Ο Πλατωνικός κόσμος των ιδεών

Τι θα σκεφτόσασταν αν σας ενημέρωνα για την ύπαρξη ενός δεύτερου κόσμου

όπου δεν κατοικούν έμβιοι οργανισμοί αλλά ιδέες, πιθανόν να δυσκολευόσασταν
να με πιστέψετε και όμως για τον Πλάτωνα ο κόσμος αυτός είναι υπαρκτός και
εμείς οι ίδιοι μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε αυτόν.
Τον Πλάτωνα τον είχε προβληματίσει ο κόσμος των αισθήσεων. Πίστευε ότι οι
αισθήσεις μας δεν είναι ικανές να μας παρέχουν αντικειμενική γνώση του κόσμου
γιατί αυτός αποτελείται από ύλη, η οποία φθείρεται στο πέρασμα του χρόνου. Έτσι
χάρη σε αυτή του την πεποίθηση προσπάθησε να βρει κάτι αιώνιο, σταθερό και
αμετάβλητο που να μπορεί να μας παρέχει την βέβαιη γνώση.
Ξεκινώντας λοιπόν, η βέβαιη γνώση αφορά τον κόσμο των αισθήσεων και αυτό
γιατί τα πάντα αλλάζουν μέσα στον χρόνο, οπότε τίποτα από αυτά που
αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας δεν παραμένει ίδιο για μεγάλο χρονικό
διάστημα. Ακόμη περισσότερο, το τι αντιλαμβάνεται ο καθένας με τις αισθήσεις μας
διαφέρει, γιατί δεν κοιτάμε όλοι με τα ίδια μάτια αυτόν τον κόσμο, δεν τον
αγγίζουμε με τα ίδια χέρια, δεν οσφραινόμαστε με την ίδια μύτη. Ποια καθίσταται
βέβαιη γνώση; H βέβαιη γνώση είναι αυτή που αποκτούμε χάρη στην λογική μας,
στην οποία και εδράζεται ο κόσμος των ιδεών.
Σε αυτόν τον κόσμο υπάρχουν οι αιώνιες μορφές και σχήματα, τα αρχέτυπα όσων
αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας. Ας πάρουμε ένα απλοϊκό παράδειγμα,
χαρακτηρίζουμε κάτι ως τραπέζι επειδή έχουμε στο νου μας μια συγκεκριμένη ιδέα
για το τι είναι τραπέζι και το αναγνωρίζουμε ως τέτοιο(πίσω από το κανονικό
τραπέζι υπάρχει η ιδέα του τραπεζιού).
Πλάτων, Φαίδων 99d-e
<<Σκέφτηκα λοιπόν, συνέχισε ο Σωκράτης, αφού κουράστηκα να μελετώ τα
υπάρχοντα πράγματα, ότι θα έπρεπε να προσέξω μήπως πάθω αυτό που παθαίνουν
όσοι παρατηρούν και εξετάζουν τον ήλιο στην διάρκεια μιας έκλειψης. Μερικοί,
όπως ξέρετε, καταστρέφουν τα μάτια τους όταν δεν προνοούν να κοιτάξουν την
εικόνα του Ήλιου μέσα στο νερό ή σε άλλο παρόμοιο μέσο. Κάπως έτσι σκέφτηκα
και εγώ και φοβήθηκα μήπως τυφλώσω εντελώς την ψυχή μου με το να κοιτάω τα
πράγματα με τα μάτια μου και με το να προσπαθώ να τα αγγίζω με όλες τις
αισθήσεις μου. Θεώρησα λοιπόν ότι έπρεπε να καταφύγω στους λόγους και μέσα
σε αυτούς να εξετάσω την αλήθεια των πραγμάτων.>>
Για τον φιλόσοφο τα πάντα αποτελούν ιδέες, είτε είναι ηθικές αξίες, όπως το τι
είναι καλό ή κακό κατά περίπτωση, είτε είναι φυσικά είδη, όπως τα ζώα, τα φυτά
κλπ.
Πλάτων, Πολιτεία 596a
<< Συνήθως δεχόμαστε ότι υπάρχει μια καθορισμένη ιδέα για κάθε ομάδα
επιμέρους πραγμάτων με το ίδιο όνομα>>
Καταλήγοντας, η πλατωνική θεωρία των ιδεών έχει παρεξηγηθεί ως αδύνατη και
ακατανόητη, ωστόσο δεν πιστεύω πως ο Πλάτωνας ήθελε να αποδείξει την ύπαρξη
ενός παράλληλου σύμπαντος, αλλά να διακρίνει δυο υπάρχοντες κόσμους, αυτόν
των αισθήσεων και αυτόν της λογικής, δηλαδή την βέβαιη και την αβέβαιη γνώση,
την υποκειμενικότητα και την αντικειμενικότητα.

Πηγή:
https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/filosofia/page_046.html