Seat No.: ________ Enrolment No.

______________

GUJARAT TECHNOLOGICAL UNIVERSITY

DIPLOMA ENGINEERING – SEMESTER- V EXAMINATION –Summer- 2019

Subject Code: 3351902 Date: 10-05-2019

Subject Name: Design Of Machine Elements
Time: 02:30 PM to 05:00 PM Total Marks: 70
Instructions:

1. Attempt all questions.

2. Make Suitable assumptions wherever necessary.
3. Figures to the right indicate full marks.
4. Use of programmable & Communication aids are strictly prohibited.
5. Use of only simple calculator is permitted in Mathematics.
6. English version is authentic.
Q.1 Answer any seven out of ten.દસ મ ાંથી કોઇપણ સ તન જવ બ આપો. 14
1. List Factors affecting design of machine elements.
૧. મશીનન ઘટકોની ડીજાઈનને અસર કરત ાં પરીબળોની ય દી બન વો.
2. Define Machine design and list out different types of design.
૨. મશીન ડીજાઈનની વ્ય ખ્ય આપી જુ દ જુ દ પ્રક રની ડીજાઈનની ય દી બન વો.
3. State fundamental equation of pure bending with meaning of each terms.
૩. પ્યોર બેંડીંગનુાં મૂળભૂત સૂત્ર લખી દરેક પદનો aaaaઅથથ લખો.
4. Sketch Single Riveted Lap Joint.(Two Views)
૪. સીંગલ રીવેટેડ લેપ જોઇન્ટન બે દેખ વ દોરો.
5. Write equations of modulus of section for rectangular section and elliptical
section.
૫. રેક્ટેંગ્યુલર અને ઈલીપ્ટીકલ સેકસન મ ટે મોડ્યુલસ ઓફ સેકસનન સૂત્ર લખો.
6. Find maximum tensile load carrying capacity for M16 bolt with dc = 0.84d
and [σt] = 80 N/ mm2
૬. M16 બોલ્ટ મ ટે મહતમ તણ વ ક્ષમત શોધો dc = 0.84d અને [σt] = 80 N/ mm2લો.
7. Write assumptions made in the design of thin cylinder.
૭. થીન સસલીંડરની ડીજાઈનમ ટેની ધ રણ ઓ લખો।
8. Enlist the different types of Keys.
૮. જૂ દ જૂ દ પ્રક રની ચ વીઓની ય દી બન વો.
9. List applications of Cotter Joint.
૯. કોટર જોઈંટન ઉપયોગો લખો.
10. Write the composition of following materials as per I.S.designation.
(1)40Ni 2 Cr 1 Mo 28 (2)C35 Mn75
૧૦. આઈ એસ ડેજીગ્નેશન મુજબ નીચેન પદ થથની સવગત આપો.
(1)40Ni 2 Cr 1 Mo 28 (2)C35 Mn75

Q.2 (a) Find rod diameter and spigot diameter for cotter joint if axial load is 70 KN. τ = 55 03
N/mm2, σt = 70 N/mm2 and σc = 110 N/ mm2

1/5
પ્રશ્ન. ર (અ) એક કોટર જોઇન્ટ મ ટે અસક્ષયલ લોડ 70 KN વહન કરવ નો હોય તો રોડ નો વ્ય સ અને ૦૩

સ્પીગોટ વ્ય સ શોધો. τ = 55 N/mm2, σt = 70 N/mm2અને σc = 110 N/ mm2

OR
(a) Two rods are connected by a Knuckle Joint to sustain a maximum load of 03
60 KN. Calculate diameter of the rod and knuckle pin diameter using
following stresses. σt = 80 N/mm2 and τ = 50 N/mm2.

(અ) બે રોડ કે જે નકલ જોઇન્ટથી જોડેલ છે તેમ ાં વધુમ ાં વધુ 60 KN નો લોડ લ ગે છે તો નકલ ૦૩
પીન ડ ય મીટર તથ રોડ ડ ય મીટર શોધો સલ મત ટેનસ ઈલ સ્રેસ તથ શીયર સ્રેસ અનુક્રમે
80 N/mm2અને 50 N/mm2છે .
(b) A hollow shaft having 240 mm internal and 320 mm external diameter rotates 03
at 120 rpm and transmit 3000 hp power. Determine the stress induced in the
shaft.

(બ) એક હોલો શ ફ્ટ કે જે ન આાંતરીક અને બ હ્ય વ્ય સ અનુક્રમે 240mm અને 320mm,છે .120 ૦૩

rpm થી ફરે છે અને 3000hp પ વર ર ન્સમીટ કરે છે .શ ફ્ટમ ાં ઉદભવતો શીયર સ્રેસ શોધો.
OR
(b) Find the minimum size of square hole of 10mm thicknesssteel plate thatcan 03
be punched. for steel plate ultimate shear stress=300 N/mm2,and for punch
permissible crushing stress=150 N/mm2
(બ) 10mmજાડી સ્ટીલ પ્લેટમ ાં ઓછ મ ાં ઓછુ ાં કેટલ મ પનુ સમચોરસ ક ણાં પાંચ ની મદદ થી પ ડી ૦૩
શક ય તે નક્કી કરો. પ્લેટ મ ટે અસલ્ટમેટ સશયર સ્રેસ = 300 N/mm અને પાંચ મ ટે
2

પરસમસસબલ ક્રશશાંગ સ્રેસ = 150 N/mm2છે .

(c) Determine rivet diameter to join 10 mm thick plates by single riveted lap 04
joint. The pitch of the joint 60 mm .Also determines tearing, shearing and
crushing efficiency of joint. σc= 110 N/mm2 σt = 80 N/mm2 τ = 65 N/mm2.
(ક) 10 mmજાડ ઈ ની પ્લેટ ને શસાંગલ રરવેટેડ લેપ જોઇન્ટ વડે જોડવ મ ટે રરવેટ નો ડ યમીટર ૦૪
શોધો. જોઇન્ટ ની સપચ 60mm છે , જોઇન્ટ ની ટીયરરાંગ, સશયરરાંગ, તથ ક્રશશાંગ એરફસસયન્સી
શોધો. પરસમસસબલ સ્રેસ નીચે મુજબ છે : . σc= 110 N/mm2 σt = 80 N/mm2 τ = 65
N/mm2.
OR
(c) Design fulcrum pin for Bell crank lever which lifts load of 5 KN on long arm 04
end.it’s arm length are 500mm and 150mm. take τ = 65 N/mm2and Pb = 20
N/mm2for pin material.
(ક) એક બેલ ક્રેંક લીવર મ ટે ફલક્રમ સપન ની રડજાઇન કરો જે મ ાં લ ાંબ આમથ ન છે ડે 5 KNનો લોડ ૦૪
ઉપ ડવ નો છે . આમથ ની લાંબ ઇ અનુક્રમે 500mm અને 150mmછે . સપન મરટરરયલ મ ટે τ=
65 N/mm2અને Pb = 20 N/mm2લો.
(d) A simple screw jack having square thread has 50 mm mean diameter and 04
pitch of 12.4 mm. If the coefficient of friction between screw and nut is 0.13
.Determine the torque on the screw to lift the load of 25 kN. Find the
efficiency of the screw assuming that the load rotates along with the screw.

(ડ) એક સ દ સ્ક્રૂજેક મ ાં ચોરસ આટ છે , જે નો મીન ડ ય મીટર 50mm છે તથ સપચ 12.4mm ૦૪

છે . જો સ્ક્રૂ અને નટ વચ્ચેનો ઘર્થણ ાંક 0.13 હોય તો 25KN વજન ઊંચકવ સ્ક્રૂ ઉપર કેટલ
ટોકથની જરૂર પડશે? સ્ક્રૂ સ થે જ વજન ફરતુાં હોય તેમ ધ રી સ્ક્રૂ ની એરફસસયસન્સ શોધો.
2/5
 OR
(d) What is pressure vessel? List the materials used for pressure vessel and 04
classify pressure vessel.

(ડ) પ્રેસરવેસલએટ્લેશુાં? પ્રેશર વેસલ મ ટે વપર ત મરટરરયલની ય દી બન વો અને પ્રેશર વેસલ નુાં ૦૪

વગીકરણ કરો.

Q.3 (a) Calculate the thickness of cylinder from the following data using Lame’s 03
theory. (1) Hoop stress = 80 N/mm2 (2) The Internal dia. Of cylinder = 250
mm (3) The maximum pressure of the fluid inside the cylinder is 40 N/mm2

પ્રશ્ન. 3 (અ) લ મી ન સથયોરમ નો ઉપયોગ કરી નળ ક ર ની જાડ ઈ શોધો. (1) હૂ પ સ્રેસ = 80 ૦૩

N/mm2(2) નળ ક ર નો અાંદરનો વ્ય સ = 250mm (3) નળ ક રની અાંદર ફ્લૂઈડ નુાં વધુ મ ાં
વધુ દબ ણ 40 N/mm2છે .
OR
(a) Classify levers based on fulcrum position and explain in brief. 03
(અ) ફલક્રમ ની સસ્થસત ન આધ રે લીવર નુાં વગીકરણ કરો અને ટૂાંકમ ાં સમજવો. ૦૩
(b) What is eccentric loading? Give at least four names of machine elements 03
subjected to eccentric loading.

(બ) એસેંરરક લોડીંગ એટ્લે શુાં ? મશીનન ભ ગ પર એસેંરરક લોડ લ ગતો હોય તેવ કોઈપણ ચ ર ૦૩

ભ ગોન ન મ જણ વો.
OR
(b) If the value of induced hoop stress and longitudinal stress on thin cylindrical 03
shell are 120 MPa and 60 MPa respectively then find value of maximum
shear stress.
(બ) જો પ તળ નળ ક ર શેલ મ ટે ઉદભવતો હૂ પ સ્રેસ અને લોંજીટ્યૂરડનલ સ્રેસ અનુક્રમે 120 ૦૩
MPa અને 60 MPaછે તો મહત્તમ સશયર સ્રેસ શોધો.
(c) The compressive load on the nut and screw clamp is 70 KN. Calculate the 04
diameter of the screw and height of nut. Neglect buckling. Assume single
start square threads of 2 threads/cm. Take for screw .σc = 100 N/mm2 and
bearing pressure Pb = 20 N/mm2
(ક) એક સ્ક્રૂ ક્લેમ્પ અને નટ પર 70KN નુાં દ બબળ લ ગે છે . તો સ્ક્રૂ નો ડ યમીટર અને નટ ની ૦૪

ઊંચ ઈ શોધો. બકશલાંગ અવગણો. શસાંગલ સ્ટ ટથ ચોરસ આટ મ ટે સપચ 2 આટ /સીએમ ધ રો.
સ્ક્રૂ મ ટે σc = 100 N/mm2અને બેરરાંગ પ્રેશરPb = 20 N/mm2છે .

OR
(c) A closed coiled helical spring is to be designed for loads ranging from 2.5 04
KN to 3.0 KN. The axial compression of spring for load range is 10 mm,
mean diameter of coil is 36 mm and spring index is 6. Calculate: (i) Diameter
of spring and (ii) No. Of active coils and (iii) spring stiffness. Take G= 0.8 x
105 MPa.
(ક) 2.5 KN થી 3.0 KNલોડ રેંજ મ ટે ક્લોઝ કોઇલ હેસલકલશસ્પ્રાંગ રડજાઇન કરો. એસક્ષયલ ૦૪

કોમ્પ્રેસન = 10mm, કોઇલ મીન ડ યમીટર = 36mm અને શસ્પ્રાંગ ઇંડેક્સ 6 છે . તો (1)

3/5
 શસ્પ્રાંગ નો ડ ય મીટર (2)એસક્ટવ કોઇલ ની સાંખ્ય (3) શસ્પ્રાંગ ની સ્ટીફનેસ શોધો.G =0.8 x
105 MPa.
(d) 20 kN load is acting at the end of the ‘C’ clamp having a rectangular cross 04
section. The eccentric distance is 150 mm. in horizontal direction. Find the
dimensions of rectangular Section if permissible stress is 100 N/mm2 for
clamp. Take h=2b
(ડ) એક સી ક્લેમ્પ ન લાંબચોરસ આડછે દ ન છે ડે 20KN નો લોડ લ ગે છે . એસેંરરક અાંતર ૦૪

હોરરજોંટલ રદશ મ ાં 150mm છે , તો આડછે દ ન મ પ શોધો. આડછે દ મ ટે H= 2b તથ

પરસમસસબલ સ્રેસ 100 N/mm2છે .
OR
(d) A laminated elliptical spring having length 900mm,total load on spring is 04
3600N,maximum deflection 75mm and permissible bending stress 360
N/mm2,Find the no.of leaves, width and thickness .If ratio of width of leaves
and thickness is 12 Take E=2x105 N/mm2
(ડ) એક લેમીનેટેડ ઇસલસપ્ટકલ શસ્પ્રાંગ ની લાંબ ઇ 900mm તથ તેન પર 3600 N નો લોડ લ ગે ૦૪

છે , જો મહત્તમ રડફ્લેક્સન 75mm તથ પરસમસસબલ બેંરડાંગ સ્રેસ 360 N/mm2હોય તો કુલ

પ ટ ની સાંખ્ય તથ પ ટ ની જાડ ઈ અને પોહડ ઇ શોધો.પ ટ મ ટે પહોળ ઈ અને જાડ ઈ નો
ગુણોતર 12 અને E=2x105 N/mm2છે .

Q.4 (a) Compare sliding contact and rolling contact bearing. 03

પ્રશ્ન. ૪ (અ) સ્લ ઇરડાંગ અને રોશલાંગ કૉન્ટૅક્ટ બેરરાંગ ની સરખ મણી કરો. ૦૩
OR
(a) Define following terms related to antifriction bearing (i) Rating life (ii) 03
Average life (iii) Basic Dynamic capacity
(અ) એંરટ ફ્રીક્શન બેરરાંગ ને લગત નીચેન પદો ને વ્ય ખ્ય સયત કરો. (1) રેરટાંગ લ ઇફ (2) એવરેજ ૦૩

લ ઇફ (3) બેસઝક ડ યન સમક કેપેસસટી.

(b) A deep groove ball bearing is subjected to radial load of 10KN and thrust 04
load of 4KN. The inner ring of the bearing rotates at 1000 rpm. For the
average life of 5000 hours determine the basic dynamic capacity of the
bearing. Take X = 0.56, Y = 1.2 ,K=3,V=1and S=1.2
(બ) એક ડીપગ્રૂવ બોલ બેરરાંગ ઉપર રેડીયલ લોડ 10KN તથ થ્રસ્ટ લોડ 4KN લ ગેછે તથ તેની ૦૪
ઇનર રરાંગ 1000 rpmથી ફરે છે .બેરીંગની સરેર શ લ ઈફ 5000 કલ ક લઈ તેની બેઝીક
ડ યન મીક કેપેસસટી શોધો. X = 0.56, Y = 1.2 ,K=3,V=1અને S=1.2લો.
OR
(b) A self aligned ball bearing is required to run for 5 years for 300 working days 04
per years and 8 hours per day. The inner race of the bearing was at 100 rpm.
Determine the basic dynamic capacity of the bearing for the equivalent of 6
KN.
(બ) એક શસાંગલ રો સેલ્ફ એલ ઈનીંગ બોલ બેરરાંગ પ ાંચ વર્થ મ ટે દરરોજન 8 કલ ક લેખે 100 ૦૪

rpmઉપર ચલ વવ મ ાં આવે છે . જો બેરરાંગ ઉપર સમતુલ્ય ભ ર 6 KNહોય તો બેરરાંગની બેઝીક

ડ યન મીક કેપેસસટી શોધો.વર્થમ ાં 300 રદવસ ક મન ગણવ .
(c) A simple flange coupling has to transmit 50 KW at 250 RPM. . Assume 07
torque to be 20 % more than the full load. Calculate (a) Shaft diameter (b)
Key Dimensions and (c) number & size of Bolts. The stresses are as under,

4/5
 For Shaft & Key σ = 100 N/mm2, τ = 50 N/mm2&τc= 75 N/mm2 For Bolt τb =
40 N/mm2.
(ક) એક સ દી ફ્લેંજ કપશલાંગ 250 rpm પર 50KW પ વર ર ન્સમીટ કરે છે . ટોકથ ફુલ લોડ કરત ૦૭

20% જે ટલો વધ રે ધ રી (1) શ ફ્ટ ડ ય મીટર (2) કી ન મ પ (3) બોલ્ટ ની સાંખ્ય અને
સ ઇઝ શોધો. સ્રેસ ની રકમતો, શ ફ્ટ અને કી મ ટે σ = 100 N/mm2, τ = 50 N/mm2&τc=
75 N/mm2તથ બોલ્ટ મ ટે τb = 40 N/mm2.
Q.5 (a) Find Standard six different speed having minimum and maximum speed of 04
224rpm and 710 rpm respectively.
પ્રશ્ન. ૫ (અ) સ્ટ ન્ડડથ છ સ્પીડ શોધો જે મ ાં ઓછ મ ાં ઓછી 224rpmઅને સૌથી વધુમ ાં વધુ 710 rpmશ ફ્ટ ૦૪

સ્પીડ છે .
(b) A solid shaft is transmitting 1 MW power at 240 rpm. Determine the diameter 04
of shaft if maximum torque transmitted exceeds the mean torque by
20%.Maximum shear stress=60 MPa
(બ) એક સોલીડ શ ફ્ટ 240rpm પર 1 MW પ વર ર ન્સમીટ કરે છે , જો મહત્તમ ટોકથ મીન ટોકથ ન ૦૪

20% કરત ાં વધ રે હોય તો શ ફ્ટ ડ ય મીટર શોધો. વધુમ ાં વધૂ સશયર સ્રેસ =60 MPaછે .
(c) Explain factors effecting the value of Factor of safety. 03
(ક) ફેક્ટર ઓફ સેફ્ટીને અસર કરત ાં પરીબળો સમજાવો. ૦૩
(d) Explain stress concentration. 03
(ડ) સ્રેસ કોંસ્રેસન સમજાવો. ૦૩

************

5/5
 Seat No.: ________ Enrolment No.______________

GUJARAT TECHNOLOGICAL UNIVERSITY

DIPLOMA ENGINEERING – SEMESTER- 5(NEW) EXAMINATION –SUMMER-2020

Subject Code: 3351902 Date: 26-10-2020

Subject Name: Design Of Machine Elements
Time:02:30 PM to 05:00 PM Total Marks: 70
Instructions:

1. Attempt all questions.

2. Make Suitable assumptions wherever necessary.
3. Figures to the right indicate full marks.
4. Use of programmable & Communication aids are strictly prohibited.
5. Use of only simple calculator is permitted in Mathematics.
6. English version is authentic.

Q.1 Answer any seven out of ten. દશમ ાંથી કોઇપણ સ તન જવ બ આપો. 14
1. List the factors affecting design of machine element.
૧. મશશન એશિમેંટ ની શિજાઇન ને અસરકત ા પશરબળો જણ વો.
2. Define (1) Ductility (2) toughness
૨. વ્ય ખ્ય આપો ૧) તન્યત ૨) દા ઢત
3. List applications of Cotter Joint.
૩. કોટર જોઇાં ટ ન ઉપયોગો જણ વો.
4. Find maximum tensile load carrying capacity for M20 bolt with dc =
0.84d and [σt] = 90 N/ mm2
૪. M20 બોલ્ટ મ ટે મહતમ તણ વ ક્ષમત શોધો dc = 0.84d અને [σt] = 90 N/ mm2
િો.
5. Define stress concentration and suggest any one method to decrease it.
૫. સ્ટટર ે સ કોસેંટરેશન ની વ્ય ખ્ય આપો અને તેને ઘટ િવ ની કોઇ એક રીત સુચવો.
6. List the advantages of standardization.
૬. સ્ટટ ાંિિ ાઇજેશન ન ફ યદ જણ વો.
7. State fundamental equation of pure bending with meaning of each terms.
૭. પ્યોર બેંિીાંગનુ ાં મૂળભૂત સૂત્ર િખી દરેક પદનો અથા િખો.
8. Define factor of safety and state factors affecting it.
૮. ફે ક્ટર ઓફ સેશટટ ની વ્ય ખ્ય આપો અને તેને અસરકત ા પશરબળો જણ વો.
9. State at least four uses of Pressure Vessels.
૯. પ્રેસર વેસિ ન ઓછ મ ઓછ ચ ર ઉપયોગો જણ વો.
10. State functions of Spring.
૧૦. શસ્ટપ્રાંગ ન ક યો િખો.

Q.2 (a) Determine the force required to cut the 50 mm diameter blank from 10 mm 03
thick plate. Ultimate shear stress for the plate material, τut= 350 N/mm2 .
પ્રશ્ન. ર (અ) 10 મી.મી. જાિ ઇ વ ળી પ્િેટ મ થી 60 મી.મી. વ્ય સનો બ્િેંક ક પવ મ ટે જરુરી ૦૩
બળ શોધો. પ્િેટ નો અલ્ટીમેટ શશયર સ્ટટર ે સ , τut= 350 N/mm2 િો .
OR
(a) Determine the six standard spindle speeds of the machine having minimum 03
1/4
 speed of 376 rpm and maximum speed of 1440 rpm.

(અ) એક મશીન જેની િઘુતમ અને મહત્તમ ઝિપ 376 આરપીએમ અને 1440 ૦૩
આરપીએમ અનુક્રમે છે તો છ સ્ટટ ાંિિ ાઇજ શસ્ટપાંિિ ઝિપ શોધો.
(b) In a double riveted butt joint with two equal cover strips, having zigzag 04
arrangement of riveting the thickness of the plate 16 mm. Consider allowable
tensile , crushing and shear stress are 120 MPa, 160 MPa and 75 MPa
respectively. Calculate :- i) diameter of rivet and ii) pitch of riveted joint.
(બ) િબિ રરવેટેિ સરખી કવર પ્િેટ ધર વત બટ જોઇન્ટ જેની પ્િેટની જાિ ઈ 16 mm છે ૦૪
અને રરવેટની રચન ઝીગઝે ગ પ્રક રની કરેિી છે . તેન મટે રરયલ્સની સિ મત સ્ટટર ે સની
ધ રણ નીચે મુજબ કરો. [σt] = 120 MPa, [σcr] = 160 MPa, [τ] = 75 MPa તો નીચેની
બ બતો શોધો: (i) શરવેટનો વ્ય સ (ii) શરવેટની પીચ.
OR
(b) The compressive load on a screw jack is 80 KN. Safe compressive stress in 04
screw = 110 MPa, pitch of the single start square thread = 8 mm and allowable
bearing pressure = 15 MPa. Find:- (i) Size of the screw and (ii) height of nut.

(બ) એક સ્ટક્રુ જેક પર 80 KN નો કોમ્પ્પ્રેશસવ ભ ર િ ગે છે . સ્ટક્રુ મ ટે નો સિ મત કોમ્પ્પ્પ્રેસીવ ૦૪

સ્ટટર ે સ = 110 MPa, શસાંગિ સ્ટટ ટા ચોરસ આાંટ ની પીચ = 8 mm અને સિ મત બેશરાં ગ
પ્રેસર = 15 MPa હોય તો (i) સ્ટક્રુની સ ઇઝ (ii) નટની ઊાંચ ઈ શોધો.
(c) Two rods are to be joined axially with cotter joint to take 25 kN axial load. If 07
Permissible stresses for rod material are [σt ] = 60 MPa ,[τ] = 42 MPa and
[σcr ] = 120 MPa, Determine the following dimensions while designing a
cotter joint. a) diameter of rod b) diameter of spigot °c) width of cotter.
(ક) 25 kN અશક્ષય ભ ર સહન કરત બે રોિ ને કોટર જોઇાં ટ થી જોિવ છે .જો રોિ ૦૭
મશટશરયિ મ ટે સિ મત સ્ટટર ે સ [σt ] = 60 MPa ,[τ] = 42 MPa અને [σcr ] = 120
MPa,હોય તો કોટર જોઇાં ટ ની શિજાઇન કરતી વખતે નીચે ન મ પ શોધો:
૧) રોિ નો વ્ય સ ૨)શસ્ટપગોટ નો વ્ય સ ૩) કોટર ની પહોળ ઇ
OR
(c) A knuckle joint withstands a tensile force of 15kN. The material of the joint 07
has a tensile strength of 260 N/mm2.Compressive strength is 280 N/mm2,
shear stress=140 N/mm2. Decide the following dimensions with factor of
safety=4, while designing a knuckle joint.Calculate : (1) rod diameter
(2) diameter of the knuckle pin (3) diameter of single eye.
(ક) એક નકિ જોઇાં ટ15kN નુ ટેં સ ઇિ બળ િ ગે છે . જોઇાં ટ મશટશરયિની ટેં સ ઇિ સ્ટટર ેં થ ૦૭
260 N/mm2,કમ્પ્પ્રેશસવ સ્ટટર ેં થ 280 N/mm2 અને શશયર સ્ટટર ેં થ140 N/mm2છે .ફે ક્ટર
ઓફ સેશટટ 4 િઇને નકિ જોઇાં ટન નીચેન મ પ શોધો: ૧) રોિ નો વ્ય સ ૨)
નકિ પીન નો વ્ય સ ૩) શસાંગિ આઇ નો વ્ય સ
Q.3 (a) State the application of levers. 03
પ્રશ્ન. 3 (અ) શિવર ન ઉપયોગો જણ વો. ૦૩
OR
(a) i) State the reason of taper provided on lever from fulcrum towards the ends. 03
ii) State the reason of using bush at fulcrum in lever.
(અ) i)શિવર પર ફિકરમ થી છેિ ની શદશ મ ટે પર આપવ નુ ક રણ જણ વો. ૦૩
ii) શિવરમ પર ફિકરમ પર બુશ વ પરવ નુ ક રણ જણ વો.
(b) Give the equations for the section modulus of the following shapes. (i) 03
Rectangular section (ii) Circular section (iii) Elliptical section
(બ) નીચેન આક રોન સેક્શન મોડ્યુિસ મ ટે ન સમીકરણ િખો: ૦૩
૧) િમ્પ્બચોરસ સેક્શન ૨) વતુાળ ક ર સેક્શન ૩) ઇશિપ્ટીકિ સેક્શન
OR
2/4
 (b) What is eccentric loading? List the machine elements subjected to eccentric 03
loading.
(બ) એસેંશટર ક િોિીાંગ એટિે શુ? પર એસેંશટર ક િોિ િ ગતો હોય તેવ મશીનન ભ ગો ની ૦૩
ય દી િખો.

(c) Design a fulcrum pin of a bell crank lever to lift a load of 2.5 k N acting at 04
the end of 125 mm long arm. The effort is applied at the end of 250 mm long
arm. Allowable shear stress and bearing pressure for pin are 75MPa and 12
MPa respectively. Take L/D = 1.25 for pin.
(ક) એક બેિ ક્રે ન્ક શિવરન 125 mm િ મ્પ્બ આમા ન છેિે 2.5 k N નો ભ ર ઊાંચકવ મ ટે ૦૪
પીનની શિજાઈન કરો.. એફટા બળ 250 mm િ મ્પ્બ એફટા આમા ન છેિે િગ વવ મ ાં
આવે છે . પીન મ ટે મ ન્ય શીયર અને બેશરાં ગ પ્રેસર અનુક્રમે 75 MPa અને 12 MPa છે .
પીન મ ટે L/D = 1.25 િો.

OR
(c) A semi elliptical spring with 950 mm span and 60 mm width of leaves is fixed in 04
a centre using 50 mm wide band. If thickness of each leaf is 4 mm. Determine
the number of leaves to sustain 5 kN loads in centre. Take [σb] = 450 N/mm2.
(ક) સેમી ઇિીપ્ટીકિ શસ્ટપ્રાંગ મ િીવ્સ નો સ્ટપ ન 950 મી.મી. અને 60 મી.મી. િીવ્સની ૦૪
પહોળ ઇ છે . 50 મી.મી. પહોળ ઇ ની બેંિ મધ્યમ છે . જો દરેક િીફની જાિ ઇ 4 મી.મી.
હોય, તો મધ્યમ 5 kN િોિ સહન કરવ મટે િીવ્સની સ ાંખ્ ય શોધો.
[σb] = 450 N/mm2 િો.
(d) The compressive load on a screw jack is 40 kN. Safe compressive stress in screw 04
= 90 N/mm2, pitch of the single start square thread = 6 mm and allowable
bearing pressure = 15 N/mm2. Find: (i) Size of the screw and (ii) height of nut.

(િ) એક સ્ટક્રુ જેક પર 40 kN નો કોમ્પ્પ્રસ ે ીવ ભ ર િ ગે છે . સ્ટક્રુ મ ટે નો સિ મત કોમ્પ્પ્રસ

ે ીવ સ્ટટર ે સ ૦૪
= 90 N/mm2, શસાંગિ સ્ટટ ટા ચોરસ આાંટ ની પીચ = 6 mm અને સિ મત બેશરાં ગ પ્રેસર
= 15 N/mm2 હોય તો (i) સ્ટક્રુની સ ઇઝ (ii) નટની ઊાંચ ઈ શોધો.
OR
(d) A spindle of drilling machine is subjected to a maximum load of 20 kN During 04
operation. Determine the diameter of solid column. If the safe tensile stress for
column material is 60 Mpa. The eccentric distance is 350 mm.
(િ) િર ીિીાંગ મશીનન શસ્ટપાંિિ પર ઓપરેશન દરમ્પ્ય ન 20 kN નો મહત્તમ િોિ આવે છે . ૦૪
મશીનન સોિીિ શસ્ટપાંિિ નો વ્ય સ શોધો . કોિમ મટીશરયિ મ ટે સિ મત ટેં સ ઇિ
સ્ટટર ે સ 60 Mpa. છે . એસેંશટર ક્ અાંતર 350 મી.મી. છે .
Q.4 (a) Define: shaft, axle and spindle. 03
પ્રશ્ન. ૪ (અ) શ ટટ, એકસેિ અને શસ્ટપાંિિ ની વ્ય ખ્ય આપો. ૦૩
OR
(a) Explain the failures of key by showing resisting area with sketch. 03
(અ) કી ન ફે લ્યુઅર રેશસશસ્ટટાં ગ એશરય દશ ાવી આક્રુશતસહ સમજાવો. ૦૩
(b) A solid shaft is transmitting 500 kW power at 600 rpm. Determine the diameter 04
of shaft if maximum torque transmitted exceeds the average torque by 25%.take
allowable shear stress=70 MPa.
(બ) એક ઘન શ શ ટટ 600 rpm પર 500શકિો વોટ પ વર નુ વહન કરે છે . જો મહત્તમ ટોકા ૦૪
,શરેર શ ટોકા થી 25% વધતુ હોય તો શ ટટનો વ્ય સ નક્કી કરો. એિ વેબિ શીયર
સ્ટટર ે સ = 70 Mpa િો.
OR
(b) A closed coiled helical spring is to be designed for loads ranging from 2kN to 04
3kN. The axial compression of spring for load range is 10 mm, mean diameter of
3/4
 coil is 32 mm and spring index is 8. Calculate: (i) diameter of spring and
(ii) No. Of active coils and (iii) spring stiffness. Take G= 0.8 x 105 MPa.

(બ) એક ક્િોઝ કોઈિ હેિીકિ શસ્ટપ્રાંગ ની 2kN થી 3kN િોિ રેન્ જ મ ટે શિજાઈન કરવ ની ૦૪
છે . ઉપરોક્ત િોિ રેન્ જ મ ટે શસ્ટપ્રાંગ નુ અક્ષીય કમ્પ્પ્રેસન 10 mm, કોઇિ નો સરેર શ વ્ય
સ 32 mm તેમ જ શસ્ટપ્રાંગ ઇાં િે ક્ષ 6 છે . તો નીચેની શવગતો શોધો.
(i) શસ્ટપ્રાંગનો વ્ય સ (ii) એકટીવ કોઇિ ની સ ાંખ્ ય અને (iii) શસ્ટપ્રાંગ ની સ્ટટીફનેસ.
G = 0.8 x 105 MPa િો.
(c) A simple flange coupling has to transmit 1MW at 240 RPM. . Assume torque 07
to be 20 % more than the full load. Calculate (a) Shaft diameter (b) Key
Dimensions and (c) number & size of Bolts. The stresses are as under,
For Shaft & Key [σc ] = 110 N/mm2, [τ] = 55 N/mm2 &
For Bolt [τ] = 40 N/mm2
(ક) એક સ દ ટિેંજ કપિીાંગ વિે 240 આર.પી.એમ .પર 1 મેગ વોટ પ વર ટર ાંસમીટ ૦૭
કરવ નો છે . મહત્તમ ટોકા ફુિ ટોકા કરત 20 % વધ રે ધ રો. અને આ શવગતો શોધો :
(અ) શ ટટ વ્ય સ (બ) કી ની સ ઇઝ (ક) બોલ્ટની સ ાંખ્ ય અને સ ઇઝ
સ્ટટર ે સ નીચે પ્રમ ણે િો. શ ટટ અને કી મ ટે [σc ] = 110 N/mm2, [τ] = 55 N/mm2
અને બોલ્ટ મ ટે [τ] = 40 N/mm2.
Q.5 (a) A cylindrical air receiver tank has 1.2m inside diameter undergoes maximum 04
internal pressure of 2 N/mm2.if permissible stress for tank material is 60
N/mm2, find the thickness of cylindrical wall and outside diameter of
cylinder. Take joint efficiency of cylinder 80%.
પ્રશ્ન. ૫ (અ) એક નળ ક ર એર શરશસવર ટેં ક નો અન્દર નો વ્ય સ 1.2m છે જેન પર મહત્તમ નુ ૦૪
આાંતશરક દબ ણ િ ગે છે . જો ટેં ક મશટશરયિ મ ટે સિ મત સ્ટટર ે સ [σt ] = 60 N/mm2,
હોય તો નળ ક ર દીવ િ ની જાિ ઇ અને નળ ક ર નો બહ ર નો વ્ય સ શોધો.
નળ ક રન સ ન્ધ ની જોઇાં ટ એશફશસયાંશસ 80% િો.

(b) A ball bearing is subjected to radial load of 9kN and thrust load of 5kN. The 04
inner race of the bearing rotates with 1200 rpm. Expected average life of bearing
is 5000 hrs. Determine the required basic dynamic capacity for the bearing.
Take X=0.56; Y=1.3; and S=1.5.

(બ) બોિ બેશરાં ગને 9 kN રેશિયિ િોિ અને 5 kN થ્રસ્ટટ િોિ આપવ મ આવે છે . બેર ૦૪
બેશરાં ગની અાંદર ની રેસ 1200 આર. પી.એમ . સ થે ફરે છે . બેશરાં ગની અપેશક્ષત
સરેર સ િ ઇફ 5000 કિ ક છે . બેશરાં ગ મ ટે જરૂ રી બશસક િ યનેશમક કે પેશસશટ નક્કી
કરો . X = 0.56, Y = 1.2અને S = 1.5 િો.

(c) Classify pressure vessel. 03

(ક) પ્રેસર વેસિ નુ વગીકરણ કરો. ૦૩
(d) Differentiate between journal bearing and anti-friction bearing. 03
(િ) જનાિ બેરીાંગ અને એન્ટીફ્રીક્શન બેરીાંગ વચ્ચેનો તફ વત િખો. ૦૩

************

4/4
Seat No.: ________ Enrolment No.______________

GUJARAT TECHNOLOGICAL UNIVERSITY

DIPLOMA ENGINEERING – SEMESTER – 5 (NEW) • EXAMINATION – SUMMER - 2021

Subject Code:3351902 Date :23-08-2021

Subject Name: Design Of Machine Elements
Time: 02:30 PM to 05:00 PM Total Marks: 70
Instructions:
1. Attempt all questions.
2. Make Suitable assumptions wherever necessary.
3. Figures to the right indicate full marks.
4. Use of programmable & Communication aids are strictly prohibited.
5. Use of non-programmable scientific calculator is permitted.
6. English version is authentic.

Q.1 Answer any seven out of ten. દશમ ાંથી કોઇપણ સ તન જવ બ આપો. 14
1. Define new design and adaptive design and state its example.
૧. નવી ડિજાઇન અને એિેપડિવ ડિજાઇન ની વ્ય ખ્ય આપો અને તેન ઉદ હરણ
જણ વો.
2. Define (1) hardness (2) malleability
૨. વ્ય ખ્ય આપો ૧) સખત ઇ ૨) ડિપ ઉપણુ
3. List applications of knuckle Joint.
૩. નકલ જોઇાં િ ન ઉપયોગો જણ વો.
4. List the type of stresses.
૪. સ્ટિર ે સ ન પ્રક રો જણ વો.
5. Define stress concentration and state its effects on machine parts.
૫. સ્ટિર ે સ કોસેંિરેશન ની વ્ય ખ્ય આપો અને મશીન ન ભ ગ પર થતી તેની અસર
જણ વો.
6. Define factor of safety and state factors affecting it.
૬. ફે ક્િર ઓફ સેડટિ ની વ્ય ખ્ય આપો અને તેને અસરકત ા પડરબળો જણ વો.
7. List the advantages of standardization.
૭. સ્ટિ ાંિિ ાઇજેશન ન ફ યદ જણ વો.
8. Sketch single riveted double cover butt joint.
૮. ડસાંગલ રીવેિેિ િબલ કવર બિ જોઇાં િ ની આક્રુતી દોરો.
9. State the application of Spring.
૯. ડસ્ટપ્રાંગ ન ઉપયોગો લખો.
10. State at least four materials used for Pressure Vessels.
૧૦. પ્રેસર વેસલ મ િે વપર ત ઓછ મ ઓછ ચ ર મિીરીયલ જણ વો.

Q.2 (a) Determine the force required to cut the blank of 60 mm diameter from 03
12 mm thick plate. Ultimate shear stress for the plate material, τut= 360
N/mm2 .
પ્રશ્ન. ર (અ) 12 મી.મી. જાિ ઇ વ ળી પ્લેિ મ થી 60 મી.મી. વ્ય સનો બ્લેંક ક પવ મ િે જરુરી ૦૩
બળ શોધો. પ્લેિ નો અલ્િીમેિ ડશયર સ્ટિર ે સ , τut= 360 N/mm2 લો .
OR
(a) Determine the six standard spindle speeds of the machine having 03
minimum speed of 300 rpm and maximum speed of 1500 rpm.

1/4
 (અ) એક મશીન જેની લઘુતમ અને મહત્તમ ઝિપ 300 આરપીએમ અને 1500 ૦૩
આરપીએમ અનુક્રમે છે તો છ સ્ટિ ાંિિ ાઇજ ડસ્ટપાંિલ ની ઝિપ શોધો.
(b) In a double riveted butt joint with two equal cover strips, having zigzag 04
arrangement of riveting the thickness of the plate 16 mm. Consider
allowable tensile , crushing and shear stress are 130 MPa, 170 MPa and
80 MPa respectively. Calculate :- i) diameter of rivet and ii) pitch of
riveted joint.
(બ) િબલ રરવેિેિ સરખી કવર પ્લેિ ધર વત બિ જોઇન્િ જેની પ્લેિની જાિ ઈ 16 mm ૦૪
છે અને રરવેિની રચન ઝીગઝે ગ પ્રક રની કરેલી છે . તેન મિે રરયલ્સની સલ મત
સ્ટિર ે સની ધ રણ નીચે મુજબ કરો. [σt] = 130 MPa, [σcr] = 170 MPa,
[τ] = 80 MPa તો નીચેની બ બતો શોધો: (i) ડરવેિનો વ્ય સ (ii) ડરવેિની પીચ.
OR
(b) The compressive load on a screw jack is 50 KN. Safe compressive stress 04
in screw = 120 MPa, pitch of the single start square thread = 8 mm and
allowable bearing pressure = 12 MPa. Find:- (i) Size of the screw and
(ii) Height of nut.
(બ) એક સ્ટક્રુ જેક પર 50 KN નો કોમ્પ્પ્રેડસવ ભ ર લ ગે છે . સ્ટક્રુ મ િે નો સલ મત કોમ્પ્પ્પ્રેસીવ ૦૪
સ્ટિર ે સ = 120 MPa, ડસાંગલ સ્ટિ િા ચોરસ આાંિ ની પીચ = 8 mm અને સલ મત બેડરાં ગ
પ્રેસર = 12 MPa હોય તો (i) સ્ટક્રુની સ ઇઝ (ii) નિની ઊાંચ ઈ શોધો.
(c) Two rods are to be joined axially with cotter joint to take 30 kN axial 07
load. If permissible stresses for rod material are [σt ] = 70 MPa ,[τ] = 40
MPa and [σcr]=110 MPa, Determine the following dimensions while
designing a cotter joint. a) diameter of rod b) diameter of spigot c)
width of cotter.
(ક) 30 kN અડિય ભ ર સહન કરત બે રોિ ને કોિર જોઇાં િ થી જોિવ છે .જો રોિ ૦૭
મડિડરયલ મ િે સલ મત સ્ટિર ે સ [σt ] = 70 MPa ,[τ] = 40 MPa અને [σcr] = 110
MPa,હોય તો કોિર જોઇાં િ ની ડિજાઇન વખતે નીચે ન મ પ શોધો:
૧) રોિ નો વ્ય સ ૨) ડસ્ટપગોિ નો વ્ય સ ૩) કોિર ની પહોળ ઇ
OR
(c) A knuckle joint withstands a tensile force of 10 kN. The material of the 07
joint has a tensile strength of 280 N/mm2, compressive strength is 300
N/mm2 and shear strength =145 N/mm2.take factor of safety 4 and
calculate the following dimensions of a knuckle joint: (1) rod diameter
(2) diameter of the knuckle pin (3) diameter of single eye.
(ક) એક નકલ જોઇાં િ10 kN નુ િેં સ ઇલ બળ લ ગે છે . જોઇાં િ મડિડરયલની િેં સ ઇલ સ્ટિર ેં થ ૦૭
280 N/mm2,કમ્પ્પ્રેડસવ સ્ટિર ેં થ 300 N/mm2 અને ડશયર સ્ટિર ેં થ
145 N/mm2છે .ફે ક્િર ઓફ સેડટિ 4 લઇને નકલ જોઇાં િન નીચેન મ પ શોધો:
૧) રોિ નો વ્ય સ ૨) નકલ પીન નો વ્ય સ ૩) ડસાંગલ આઇ નો વ્ય સ

Q.3 (a) Give classification of levers. 03

પ્રશ્ન. 3 (અ) ડલવર નુ વગીકરણ કરો. ૦૩
OR
(a) i) Levers are tapered from fulcrum towards the ends. Justify the 03
statement.
ii) State the reason of using bush at fulcrum in lever.
(અ) i) ડલવર ફલકરમ થી છેિ ની ડદશ મ િે પર આપેલ હોય છે . ડવધ ન નુ ઉડચતપણુ ૦૩
જાણ વો.ii) ડલવરમ પર ફલકરમ પર બુશ વ પરવ નુ ક રણઆપો.
(b) Give the equations for the section modulus of the following shapes. 03
2/4
 (i) rectangular section (ii) square section (iii) circular section
(બ) નીચેન આક રોન સેક્શન મોડ્યુલસ મ િે ન સમીકરણ લખો: ૦૩
૧) લમ્પ્બચોરસ સેક્શન ૨) ચોરસ સેક્શન ૩) વતુાળ ક ર સેક્શન
OR
(b) Define eccentric loading. List the machine elements subjected to 03
eccentric loading.
(બ) એસેંડિર ક લોિીાંગ ની વ્ય ખ્ય આપો.એસેંડિર ક લોિ લ ગતો હોય તેવ મશીનન ભ ગો ૦૩
ની ય દી લખો.

(c) Design a fulcrum pin of a bell crank lever to lift a load of 2 k N acting 04
at the end of 120 mm long arm. The effort is applied at the end of 240
mm long arm. Allowable shear stress and bearing pressure for pin
are 75MPa and 12 MPa respectively. Take L/D = 1.25 for pin.
(ક) એક બેલ ક્રે ન્ક ડલવરન 120 mm લ મ્પ્બ આમા ન છેિે 2 k N નો ભ ર ઊાંચકવ મ િે ૦૪
ફલકરમ પીનની ડિજાઈન કરો.. એફિા બળ 240 mm લ મ્પ્બ એફિા આમા ન છેિે
લગ વવ મ ાં આવે છે . પીન મ િે મ ન્ય શીયર અને બેડરાં ગ પ્રેસર અનુક્રમે 75 MPa અને
12 MPa છે . પીન મ િે L/D = 1.25 લો.

OR
(c) A semi elliptical spring with 900 mm span and 50 mm width of leaves is 04
fixed in a centre using 50 mm wide band. If thickness of each leaf is 4
mm. Determine the numbers of leaves to sustain 6 kN load in centre.
Take [σb] = 450 N/mm2.
(ક) સેમી ઇલીપ્િીકલ ડસ્ટપ્રાંગ મ લીવ્સ નો સ્ટપ ન 900 મી.મી. અને 50 મી.મી. લીવ્સની ૦૪
પહોળ ઇ છે . 50 મી.મી. પહોળ ઇ ની બેંિ મધ્યમ છે . જો દરેક લીફની જાિ ઇ 4
મી.મી. હોય, તો મધ્યમ 6 kN લોિ સહન કરવ મિે લીવ્સની સ ાંખ્ ય શોધો. [σb] =
450 N/mm2 લો.
(d) State application, advantages and limitations of power screw. 04
(િ) પ વર સ્ટક્રુ ન ઉપયોગો, ફ યદ અને મય ાદ જણ વો. ૦૪
OR
(d) A spindle of drilling machine is subjected to a maximum load of 15 kN 04
During operation. Determine the diameter of solid column. If the safe
tensile stress for column material is 60 Mpa. The eccentric distance is
300 mm.
(િ) િર ીલીાંગ મશીનન ડસ્ટપાંિલ પર ઓપરેશન દરમ્પ્ય ન 15 kN નો મહત્તમ લોિ આવે છે . ૦૪
મશીનન સોલીિ ડસ્ટપાંિલ નો વ્ય સ શોધો . કોલમ મિીડરયલ મ િે સલ મત િેં સ ઇલ
સ્ટિર ે સ 60 Mpa. છે . એસેંડિર ક્ અાંતર 300 મી.મી. છે .
Q.4 (a) Define: shaft, axle and spindle. 03
પ્રશ્ન. ૪ (અ) શ ટિ, એકસેલ અને ડસ્ટપાંિલ ની વ્ય ખ્ય આપો. ૦૩
OR
(a) Explain the design procedure of key by stating design equation. 03
(અ) કી ને ડિઝ ઈન કરવ ની પધ્ધડત િીજાઇન સમીકરણો લખીને સમજાવો. ૦૩
(b) A solid shaft is transmitting 1 MW power at 300 rpm. Determine the 04
diameter of shaft if maximum torque transmitted exceeds the average
torque by 25%.For the shaft material take allowable shear stress=75
MPa.
(બ) એક ઘન શ ટિ 300 rpm પર 1 મેગ વોિ પ વર નુ વહન કરે છે . જો મહત્તમ િોકા ૦૪
,શરેર શ િોકા થી 25% વધતુ હોય તો શ ટિનો વ્ય સ નક્કી કરો. શ ટિ મિીડરયલ
મ િે એલ વેબલ શીયર સ્ટિર ે સ = 75 MPa લો.
3/4
 OR
(b) A closed coiled helical spring is to be designed for loads ranging from 04
2kN to 3kN. The axial compression of spring for load range is 10 mm,
mean diameter of coil is 40 mm and spring index is 8. Calculate: (i)
diameter of spring and (ii) No. Of active coils and (iii) spring stiffness.
Take G= 0.8 x 105 MPa.
(બ) એક ક્લોઝ કોઈલ હેલીકલ ડસ્ટપ્રાંગ ની 2kN થી 3kN લોિ રેન્ જ મ િે ડિજાઈન કરવ ની ૦૪
છે . ઉપરોક્ત લોિ રેન્ જ મ િે ડસ્ટપ્રાંગ નુ અિીય કમ્પ્પ્રેસન 10 mm, કોઇલ નો સરેર શ
વ્ય સ 40 mm તેમ જ ડસ્ટપ્રાંગ ઇાં િેિ 8 છે . તો નીચેની ડવગતો શોધો.
(i) ડસ્ટપ્રાંગનો વ્ય સ (ii) એકિીવ કોઇલ ની સાંખ્ ય અને (iii) ડસ્ટપ્રાંગ ની સ્ટટીફનેસ.
G = 0.8 x 105 MPa લો.
(c) A simple flange coupling has to transmit 500 kW at 360 RPM. . Assume 07
torque to be 20 % more than the full load. Calculate (a) Shaft diameter
(b) Key Dimensions and (c) number & size of Bolts. The safe stresses are
as follows, For Shaft & Key [σc ] = 110 N/mm2, [τ] = 50 N/mm2 and
For Bolt [τ] = 45 N/mm2
(ક) એક સ દ ટલેંજ કપલીાંગ વિે 360 આર.પી.એમ .પર 500 ડકલોવોિ પ વર િર ાંસમીિ ૦૭
કરવ નો છે . મહત્તમ િોકા ફુલ િોકા કરત 20 % વધ રે ધ રો. અને આ ડવગતો શોધો :
(અ) શ ટિ નો વ્ય સ (બ) કી ની સ ઇઝ (ક) બોલ્િની સાંખ્ ય અને સ ઇઝ
સલ મત સ્ટિર ે સ આ પ્રમ ણે લો.
શ ટિ અને કી મ િે [σc ] = 110 N/mm2, [τ] = 50 N/mm2 અને
બોલ્િ મ િે [τ] = 45 N/mm2.
Q.5 (a) A cylindrical gas storage tank has 1.5m inside diameter undergoes 04
maximum internal pressure of 1.6 N/mm2.if permissible stress for tank
material is 70 N/mm2, find the thickness of cylindrical wall and
outside diameter of cylinder. Take joint efficiency of cylinder 85%.
પ્રશ્ન. ૫ (અ) એક નળ ક ર વ યુ સાંગ્ર હક િેં ક નો અન્દર નો વ્ય સ 1.5m છે જેન પર મહત્તમ 1.6 ૦૪
N/mm2 નુ આાંતડરક દબ ણ લ ગે છે . જો િેં ક મડિડરયલ મ િે સલ મત સ્ટિર ે સ [σt ] =
70 N/mm2, હોય તો નળ ક ર દીવ લ ની જાિ ઇ અને નળ ક ર નો બહ ર નો વ્ય સ
શોધો. નળ ક રન સ ન્ધ ની જોઇાં િ એડફડસયાંડસ 85% લો.

(b) A deep groove ball bearing is subjected to radial load of 10kN and thrust 04
load of 6kN. The inner race of the bearing rotates with 1260 rpm.
Expected average life of bearing is 6000 hrs. Determine the required
basic dynamic capacity for the bearing. Take X=0.56; Y=1.3; and S=1.5.

(બ) િીપ ગ્રુવ બોલ બેડરાં ગને 10kN રેડિયલ લોિ અને 6 kN થ્રસ્ટિ લોિ આપવ મ આવે ૦૪
છે . બેર બેડરાં ગની અાંદર ની રેસ 1260 આર.પી.એમ. થી ફરે છે . બેડરાં ગની અપેડિત
સરેર સ લ ઇફ 6000 કલ ક છે . બેડરાં ગ મ િે જરૂરી બેડજક િ યનેડમક કે પેડસડિ
શોધો. X = 0.56, Y = 1.2અને S = 1.5 લો.

(c) Compare journal bearing with anti-friction bearing. 03

(ક) જનાલ બેરીાંગ ને એન્િીફ્રીક્શન બેરીાંગસ થે સરખ વો. ૦૩
(d) State applications of pressure vessels used in industries. 03
(િ) ઇાં િસ્ટિર ીમ વપર ત પ્રેસર વેસલ ન ઉપ્યોગો જણ વો. ૦૩

************

4/4
 Seat No.: ________ Enrolment No.______________

GUJARAT TECHNOLOGICAL UNIVERSITY

DIPLOMA ENGINEERING – SEMESTER-5 EXAMINATION –WINTER- 2019

Subject Code:3351902 Date: 28-11-2019

Subject Name: Design Of Machine Elements
Time:10:30 AM TO 01:00 PM Total Marks: 70
Instructions:

1. Attempt all questions.

2. Make Suitable assumptions wherever necessary.
3. Figures to the right indicate full marks.
4. Use of programmable & Communication aids are strictly prohibited.
5. Use of only simple calculator is permitted in Mathematics.
6. English version is authentic.
Q.1 Answer any seven out of ten.દસ મ ાંથી કોઇપણ સ તન જવ બ આપો. 14
1. List any four machine parts which are subjected to eccentric loading..
૧. એસેંટ્રીક લોડ લ ગતો હોય તેવ કોઈપણ ચ ર મશીન પ ર્ટન ન મ લખો
2. State the advantages of standardization.
૨. સ્ર્ ન્ડરડ ઇઝેસન ન ફ યદ લખો
3. State fundamental equation of twisting with meaning of each terms.
૩. ટ્વીસ્ર્ીંગનાં મૂળભૂત સૂત્ર લખી દરેક પદનો અથટ લખો.
4. Sketch Single Riveted butt Joint.(Two Views)
૪. સીંગલ રીવેર્ેડ બટ્ર્ જોઇન્ર્ન બે દેખ વ દોરો.
5. Write equations of modulus of section for rectangular section and circular
section.
૫. રેક્ર્ેંગ્યલર અને ઈલીપ્ર્ીકલ સેકસન મ ર્ે મોડ્યલસ ઓફ સેકસનન સૂત્ર લખો.
6. Explain the following designation of materials.
(1) 45C8(2) 49 Cr 1 Mo 28
૬. આઈ એસ ડેજીગ્નેશન મજબ નીચેન પદ થટની વવગત આપો.
(1) 45C8(2) 49 Cr 1 Mo 28
7. Write assumptions made in the design of thick cylinder.
૭. થીક વસલીંડરની ડીજાઈનમ ર્ેની ધ રણ ઓ લખો।
8. List the application of knuckle joint.
૮. નકલ જોઈંર્ન ઉપયોગો લખો.
9. List types of failure of Machine Elements
૯. મશીનન ભ ગોમ ાં ભાંગ ણ થવ ન વવવવધ પ્રક ર લખો.
10. Write the value of progression ratio for R5, R10, R20 and R40 series.
૧૦. R5,R10,R20,અને R40 સીરીઝ મ ર્ે ગણોતરનાં મૂલ્ય લખો

Q.2 (a) A hollow shaft having 240 mm internal and 320 mm external diameter rotates 03
at 120 rpm and transmit 2240 Kw power. Determine the stress induced in the
shaft.
પ્રશ્ન. ર (અ) એક હોલો શ ફ્ર્ કે જે ન આાંતરીક અને બ હ્ય વ્ય સ અનક્રમે 240mm અને 320mm,છે .120 ૦૩
rpm થી ફરે છે અને 2240 Kw પ વર ટ્ર ન્સમીર્ કરે છે .શ ફ્ર્મ ાં ઉદભવતો શીયર સ્ટ્રેસ શોધો.
OR
(a) A solid shaft is subjected to bending moment of 3.46 kN.m and torque of 11.5 03

1/4
 kN.m . 6ut =690 Mpa. Ultimate τ = 516 Mpa. Find shaft diameter by
equivalent torque if factor of safety is 6.
(અ) એક સોલીડ શ ફ્ર્ પર 3.46 kN.m બેન્ડીંગ મોમેન્ર્ અને 11.5 kN.m ર્ોકટ લ ગે છે જો ૦૩
અલર્ીમેર્ બેંડીંગ અને શીયર સ્ટ્રેસ અનક્રમે 690 Mpa અને 516 Mpa તથ ફેક્ર્ર ઓફ
સેફર્ી 6 હોય તો ઈક્વીવેલ ાંર્ ર્ોકટથી શ ફ્ર્ નો વ્ય સ શોધો.
(b) Find Standard six different speed having minimum and maximum speed of 03
160rpm and 500 rpm respectively.
(બ) સ્ર્ ન્ડડટ છ સ્પીડ શોધો જે મ ાં ઓછ મ ાં ઓછી 160rpmઅને સૌથી વધમ ાં વધ 500 rpmશ ફ્ર્ ૦૩
સ્પીડ છે .
OR
(b) Find the minimum size of circular hole in10mm thickness steel plate that can 03
be punched. for steel plate ultimate shear stress=0.3KN/mm2,and for punch
permissible crushing stress=1.3KN/mm2
(બ) 10mmજાડી સ્ર્ીલ પ્લેર્મ ાં ઓછ મ ાં ઓછાં કેર્લ મ પન ગોળ હૉલ પાંચ ની મદદ થી પ ડી ૦૩
શક ય તે નક્કી કરો. પ્લેર્ મ ર્ે અવલ્ર્મેર્ વશયર સ્ટ્રેસ = 0.3KN/mm2અને પાંચ મ ર્ે
પરવમવસબલ ક્રશશાંગ સ્ટ્રેસ = 1.3KN/mm2છે .
(c) Determine rivet diameter to join 8 mm thick plates by single riveted lap joint. 04
The pitch of the joint 50 mm .Also determines tearing, shearing and crushing
efficiency of joint. σc= 110 N/mm2 σt = 80 N/mm2 τ = 65 N/mm2.
(ક) 8mmજાડ ઈ ની પ્લેર્ ને શસાંગલ રરવેર્ેડ લેપ જોઇન્ર્ વડે જોડવ મ ર્ે રરવેર્ નો ડ યમીર્ર શોધો. ૦૪
જોઇન્ર્ ની વપચ 50mm છે , જોઇન્ર્ ની ર્ીયરરાંગ, વશયરરાંગ, તથ ક્રશશાંગ એરફવસયન્સી શોધો.
પરવમવસબલ સ્ટ્રેસ નીચે મજબ છે : . σc= 110 N/mm2 σt = 80 N/mm2 τ = 65
N/mm2.
OR
(c) In a double riveted butt joint with two equal cover strips, havingzigzag 04
arrangement of riveting the thickness of the plate 9 mm. Consider
allowable tensile , crushing and shear stress are 100 MPa,150 MPa and 80
MPa respectively. Calculate :- i) diameter of rivetand ii) pitch of rivet joint.
(ક) ડબલ રીવેર્ેડ ડબલ કવર બટ્ર્ જોઇન્ર્ વજગ જે ગ પેર્નટ મ ર્ે પ્લેર્ની જાડ ઈ 9mm છે . જો ૦૪
σt = 100 MPa, σcr = 150 MPa અને τ = 80 MPa હોય તો રીવેર્ નો વ્ય સ અને પીચ
શોધો.
(d) Find rod diameter and spigot diameter for cotter joint if axial load is 80 04
KN. τ = 55 N/mm2, σt = 70 N/mm2 and σc = 110 N/ mm2
(ડ) 80KN નો એવક્સયલ લોડ સહન કરવ મ ર્ે કોર્ર જોઇન્ર્ ન રોડન વ્ય સ તથ સ્પીગોર્ ન ૦૪
વ્ય સ શોધો. τ = 55 N/mm2, σt = 70 N/mm2 અને σc = 110 N/ mm2 લો.
OR
(d) Two rods are connected by a Knuckle Joint to sustain a maximum load of 04
15 KN. Calculate diameter of the rod and knuckle pin diameter using
following stresses. σt = 80 N/mm 2 and τ = 50 N/mm2.
(ડ) બે રોડ નકલ જોઇન્ર્ થી જોડ યેલ છે ,15KN નો લોડ સહન કરવ મ ર્ે રોડનો વ્ય સ તથ નકલ ૦૪
પીનનો વ્ય સ શોધો સ્ટ્રેસન મૂલ્યો σt = 80 N/mm2 અને τ = 50 N/mm2લો.
Q.3 (a) If the value of induced hoop stress and longitudinal stress on thin cylindrical 03
shell are 100 MPa and 50 MPa respectively then find value of maximum
shear stress.
પ્રશ્ન. 3 (અ) જો પ તળ નળ ક ર શેલ મ ર્ે ઉદભવતો હૂ પ સ્ટ્રેસ અને લોંજીટ્યૂરડનલ સ્ટ્રેસ અનક્રમે 100 ૦૩
MPa અને 50 MPaછે તો મહત્તમ વશયર સ્ટ્રેસ શોધો.
OR
(a) Classify pressure vessel.List the materials used for pressure vessel. 03

2/4
(અ) પ્રેશર વેસલ નાં વગીકરણ કરો. પ્રેશર વેસલ મ ર્ે વપર ત મરર્રરયલની ય દી બન વો . ૦૩
(b) A Rocker arm lever is used to lift the load of 3 kN. Acting at the end of short 03
arm of the lever. The length of short arm is 150mm and long arm is200
mm.The angle between two arm is 1400 and allowable shear stress and tensile
stress for lever and pin materialsare 40 Mpa and 70 Mpa respectively.
Allowable bearing pressure for pin is 8Mpa. Determine pin dimension. For
pin L/d=1.25
(બ) એક રોકરઆમટન ન ન આમટ ઉપર 3KN નો લોડ લ ગે છે .ન ન આમટની લાંબ ઈ 150mm અને ૦૩
લ ાંબ આમટની લાંબ ઈ 200mm છે ,બે આમટ વચ્ચેનો ખૂણો 1400 છે જો એલ વેબલ શીયર
અને ર્ેનસ ઈલ સ્ટ્રેસ ની કીંમતો અનક્રમે 40 Mpa અને 70 Mpa હોય તથ પીન મ ર્ે બેરીંગ
પ્રેસર 8Mpa હોય તો પીન ન મ પ શોધો,પીન મ ર્ે L/d=1.25 લો.
OR
(b) Explain the design procedure of Bell crank lever. 03
(બ) બેલ ક્રેંક લીવર ની ડીજાઈન સમજાવો ૦૩
(c) The compressive load on the nut and screw clamp is 75 KN. Calculate the 04
diameter of the screw and height of nut. Neglect buckling. Assume single
start square threads of 2 threads/cm. Take for screw .σc = 100 N/mm2 and
bearing pressure Pb = 20 N/mm2
(ક) એક સ્ક્રૂ ક્લેમ્પ અને નર્ પર 75KN નાં દ બબળ લ ગે છે . તો સ્ક્રૂ નો ડ યમીર્ર અને નર્ ની ૦૪
ઊંચ ઈ શોધો. બકશલાંગ અવગણો. શસાંગલ સ્ર્ ર્ટ ચોરસ આર્ મ ર્ે વપચ 2 આર્ /સીએમ ધ રો. સ્ક્રૂ
મ ર્ે σc = 100 N/mm2અને બેરરાંગ પ્રેશર Pb = 20 N/mm2છે .
OR
(c) 25 kN load is acting at the end of the ‘C’ clamp having a rectangular cross 04
section. The eccentric distance is 150 mm. in horizontal direction. Find the
dimensions of rectangular Section if permissible stress is 100 N/mm2 for
clamp. Take h=2b
(ક) એક સી ક્લેમ્પ ન લાંબચોરસ આડછે દ ન છે ડે 25KN નો લોડ લ ગે છે . એસેંરટ્રક અાંતર ૦૪
હોરરજોંર્લ રદશ મ ાં 150mm છે , તો આડછે દ ન મ પ શોધો. આડછે દ મ ર્ે H= 2b તથ
પરવમવસબલ સ્ટ્રેસ 100 N/mm2છે .
(d) Semi elliptical spring has 12 total leaves. First two leaves are of full length and 04
rest of the leaves have graduated leaves. The spring span is 1100 mm and the
width of the middle bend clip is 90 mm. Maximum load on the spring is 6 kN.
Permissible bending stress for the spring is 300 N/mm2.If the ratio of total
thickness of the spring to the width of leaves is 1.5:1, Determine thickness and
width of the leaves.E=2.1x 105N/mm2.

(ડ) એક સેમી ઇવલવપ્ર્કલ શસ્પ્રાંગમ ાં કલ 12 પ ર્ છે ,જે પૈકી પ્રથમ બે પ ર્ ફૂલ લાંબ ઈ અને ૦૪
બ કીન ગ્રેડ્યએર્ેડ લાંબ ઈન છે , શસ્પ્રાંગ ની લાંબ ઇ 11000mm તથ તેન પર મહતમ 6K N
નો લોડ લ ગે છે , તથ સેંન્ટ્રલ બેન્ડ વક્લપની પહોળ ઈ 90 mm અને પરવમવસબલ બેંરડાંગ સ્ટ્રેસ
300 N/mm2 પ ર્ મ ર્ે પહોળ ઈ અને જાડ ઈ નો ગણોતર 1.5:1, અને E=2x105
N/mm2છે .તો પ ર્ ની જાડ ઈ અને પહોળ ઈ શોધો.
OR
(d) A laminated elliptical spring having length 1000mm,total load on spring is 04
4KN,maximum deflection 75mm and permissible bending stress 360
N/mm2,Find the no.of leaves, width and thickness .If ratio of width of leaves
and thickness is 12 Take E=2x105 N/mm2
(ડ) એક લેમીનેર્ેડ ઇવલવપ્ર્કલ શસ્પ્રાંગ ની લાંબ ઇ 1000mm તથ તેન પર 4K N નો લોડ લ ગે છે , ૦૪
જો મહત્તમ રડફ્લેક્સન 75mm તથ પરવમવસબલ બેંરડાંગ સ્ટ્રેસ 360 N/mm2હોય તો કલ પ ર્

3/4
 ની સાંખ્ય તથ પ ર્ ની જાડ ઈ અને પહોળ ઈ શોધો.પ ર્ મ ર્ે પહોળ ઈ અને જાડ ઈ નો
ગણોતર 12 અને E=2x105 N/mm2છે .
Q.4 (a) Compare journal bearing and antifriction bearing. 03
પ્રશ્ન. ૪ (અ) જનટલ બેરરાંગ અને એંર્ી ફ્રીક્શન બેરરાંગ ની સરખ મણી કરો. ૦૩
OR
(a) Define following terms (i) Bearing life (ii) Bearing characteristic Number 03
(iii) Bearing Pressure
(અ) નીચેન પદો ને વ્ય ખ્ય વયત કરો. (1) બેરીંગ લ ઇફ (2) બેરીંગ કેરેકટ્રીસ્ટ્રીક નાંબર(3) બેરીંગ પ્રેસર ૦૩
(b) A deep groove ball bearing is subjected to radial load of 10KN and thrust 04
load of 4KN. The inner ring of the bearing rotates at 1000 rpm. For the
average life of 5000 hours determine the basic dynamic capacity of the
bearing. Take X = 0.56, Y = 1.2 ,K=3,V=1and S=1.2
(બ) એક ડીપગ્રૂવ બોલ બેરરાંગ ઉપર રેડીયલ લોડ 10KN તથ થ્રસ્ર્ લોડ 4KN લ ગેછે તથ તેની ૦૪
ઇનર રરાંગ 1000 rpmથી ફરે છે .બેરીંગની સરેર શ લ ઈફ 5000 કલ ક લઈ તેની બેઝીક
ડ યન મીક કેપેવસર્ી શોધો. X = 0.56, Y = 1.2 ,K=3,V=1અને S=1.2લો.
OR
(b) A self aligned ball bearing is required to run for 6 years for 300 working days 04
per years and 8 hours per day. The inner race of the bearing was at 120 rpm.
Determine the basic dynamic capacity of the bearing for the equivalent of
5KN.
(બ) એક શસાંગલ રો સેલ્ફ એલ ઈનીંગ બોલ બેરરાંગ છ વર્ટ મ ર્ે દરરોજન 8 કલ ક લેખે 120 rpmઉપર ૦૪
ચલ વવ મ ાં આવે છે . જો બેરરાંગ ઉપર સમતલ્ય ભ ર 5 KNહોય તો બેરરાંગની બેઝીક ડ યન મીક
કેપેવસર્ી શોધો.વર્ટમ ાં 300 રદવસ ક મન ગણવ .
(c) A simple flange coupling has to transmit 40 KW at 450 RPM. . Assume torque 07
to be 25 % more than the full load. Calculate (a) Shaft diameter (b) Key
Dimensions and (c) number & size of Bolts. The stresses are as under, For
Shaft & Key σ = 100 N/mm2, τ = 50 N/mm2&τc= 75 N/mm2 For Bolt τb = 40
N/mm2.
(ક) એક સ દી ફ્લેંજ કપશલાંગ 450 rpm પર 40KW પ વર ટ્ર ન્સમીર્ કરે છે . ર્ોકટ ફુલ લોડ કરત ૦૭
25% જે ર્લો વધ રે ધ રી (1) શ ફ્ર્ ડ ય મીર્ર (2) કી ન મ પ (3) બોલ્ર્ ની સાંખ્ય અને
સ ઇઝ શોધો. સ્ટ્રેસ ની રકમતો, શ ફ્ર્ અને કી મ ર્ે σ = 100 N/mm2, τ = 50 N/mm2 &
τc= 75 N/mm2તથ બોલ્ર્ મ ર્ે τb = 40 N/mm2.

Q.5 (a) Explain factors affecting the Design of Machine Elements 04

પ્રશ્ન. ૫ (અ) મશીન કે તેન ભ ગોની ડીજાઈન ઉપર અસર કરત ાં પરીબળો સમજાવો. ૦૪
(b) What are the Preferred numbers?List advantages and application of Preferred 04
numbers.
(બ) પ્રીફરડ નાંબર એટ્લે શાં? પ્રીફરડ નાંબરન ફ યદ અને ઉપયોગો લખો. ૦૪
(c) Explain factors effecting the value of Factor of safety. 03
(ક) ફેક્ર્ર ઓફ સેફ્ર્ીને અસર કરત ાં પરીબળો સમજાવો. ૦૩
(d) Explain stress concentration. 03
(ડ) સ્ટ્રેસ કોંસ્ટ્રેસન સમજાવો. ૦૩

************

4/4
 Seat No.: Enrolment No.

GUJARAT TECHNOLOGICAL UNIVERSITY

DIPLOMA ENGINEERING– SEMESTER –5 (NEW) EXAMINATION – WINTER-2020

Subject Code:3351902 Date:11-02-2021

Subject Name:Design Of Machine Elements
Time:10:30 AM TO 12:30 PM Total Marks:56
Instructions:
1. Attempt any FOUR Questions from Q.1 toQ.5.
2. Make Suitable assumptions wherever necessary.
3. Figures to the right indicate full marks.
4. Use of programmable & Communication aids are strictly prohibited.
5. Use of only simple calculator is permitted in Mathematics.
6. English version is authentic.

Q.1 Answer any seven out of ten. દસ મ ાંથી કોઇપણ સ તન જવ બ આપો. 14

પ્રશ્ન. ૧ 1 Define F.O.S.
૧ ફેકટર ઓફ સેફટીની વ્યાખ્યા આપો
2 State types of design and explain any one.
૨ ડિઝાઇન ના પ્રકાર જણાવી કોઇ એક સમજાવો.
3 State the advantages of standardization
૩ માનનનર્ાારણના ફાયદા જણાવો.
4 State type of stresses.
૪ સ્ટ્રેસના પ્રકાર જણાવો.
5 What do you mean by buckling?
૫ બકલલિંગ એટલે શિં તે સમજાવો.
6 Classify pressure vessels.
૬ પ્રેસર વેસલ્સન વગીકરણ લખો.
7 Define Bearing Life.
૭ બેરીંગ લાઇફ ની વ્યાખ્યા લખો.
8 Write the application of leaf spring.
૮ લીફ લસ્ટ્પ્રિંગના ઉપયોગો લખો.
9 Identify the material - (1) 40 C8 (2) 49 Cr 1 Mo28
૯ પદાર્ાને ઓળખો - (1) 40 C8 (2) 49 Cr 1 Mo28
10 Write the value of progression ratio for R5, R10, R20 and R40 series.
૧૦ R5,R10,R20,અને R40 સીરીઝ માટે ગણોત્તરનિં મલ્ય લખો
Q.2 (a) Define (1) Plasticity (2) Toughness & (3) Hardenability 03
પ્રશ્ન. ૨ અ વ્યાખ્યા લખો. (1) પ્લાસ્ટ્ટીસીટી (2) ટફનેસ અને (3) હાિાનેબીલીટી ૦૩
OR
(a) Differentiate between V-thread and square thread. 03
અ વી થ્રેિ અને સ્ટ્્વેર થ્રેિ વચ્ચેનો તફાવત લખો. ૦૩
(b) Write R 10/3 series for numbers 10 and 100 03
બ 10 ર્ી 100 વચ્ચેની સિંખ્યા માટે R 10/3 સીરીઝ લખો. ૦૩
OR
(b) Standardize six speeds between 250 RPM and 1400 RPM 03
બ 250 RPM અને 1400 RPM ની મયાાદામાિં છ સ્ટ્પીિ પ્રમાણીત કરો. ૦૩

1/4
 (c) A double riveted lap joint is made between 12 mm thick plates. The rivet 04
diameter and pitch are 20 mm and 60 mm respectively. If allowable stresses for
plate and rivets are [σt] = 50 N/mm2,[] = 40 N/mm2,[σcr] = 40 N/mm2, find
minimum force which will rupture the joint.

ક 12 મીમી જાિી પ્લેટ િબલ રીવેટેિ લેપ જોઇન્ટર્ી જોિાયેલ છે . રીવેટનો િાયામીટર અને પીચ ૦૪
અનક્રમે 20 મીમી અને 60 મીમી છે . જો પ્લેટ અને ડરવેટ માટે એલાઉએબલ સ્ટ્રેસીસ [σt] = 50
N/mm2,[] = 40 N/mm2,[σcr] = 40 N/mm2 હોય તો જોઇન્ટને રેપચર કરતિં ઓછા માિં
ઓછ બળ શોર્ો.
OR
(c) In a triple riveted butt joint with two equal cover strips, having zigzag 04
arrangement of riveting the thickness of the plate 10 mm. Consider allowable
tensile, crushing and shear stress are 100 MPa, 150 MPa and 80 MPa
respectively. Calculate: - (i) diameter of rivet and (ii) pitch of rivet joint.
ક ડરપલ ડરવેટેિ સરખી પ્લેટ ર્રાવતા બટ જોઇન્ટ કે જે માિં પ્લેટની જાિાઇ 10 mm છે અને ડરવેટની ૦૪
રચના ઝીગઝેગ પ્રકારની કરેલી છે . એલાઉએબલ સ્ટ્રેસીસ [σt] = 100 MPa, [σcr] = 150 MPa,
[]= 80 MPa હોય તો શોર્ો.: (i) ડરવેટનો વ્યાસ (ii) ડરવેટની પીચ.
(d) A Cotter joint is to be designed for joining two same diameter rod having axial 04
load of 60 kN. If allowable stress [σt] = 75 N/mm2,[] = 0.8 [σt], and [σc] = 2
[σt]. Calculate (i) Rod diameter of spigot end (ii) Thickness and diameter of
spigot collar.
િ 60 kN અનિય લોિ લેવા માટે બે સમાન વ્યાસવાળા રોિ ને જોિવા માટે એક કોટર જોઇન્ટની ૦૪
ડિઝાઇન કરવાની છે . જો માન્ય સ્ટ્રેસ [σt] = 75 N/mm2,[] = 0.8 [σt], and [σc] = 2 [σt]
હોય તો શોર્ો. (i) નસ્ટ્પગોટ છે િાનો વ્યાસ (ii) નસ્ટ્પગોટ કોલરનો વ્યાસ અને જાિાઇ.
OR
(d) Knuckle joint is to be design for taking 40 kN tensile load. Allowable stresses 04
are [ft] = 65 N/mm2,[ fs] = 50 N/mm2,[ fcr] = 120 N/mm2 calculate (i) Rod
diameter (ii) Pin diameter (iii) Thickness of single eye.
િ 40 kN નો ટેન્સાઇલ લોિ લેવા માટે એક નકલ જોઇન્ટની ડિઝાઇન કરવાની છે . માન્ય સ્ટ્રેસ [ft] = ૦૪
65 N/mm2,[ fs] = 50 N/mm2,[ fcr] = 120 N/mm2 હોય તો શોર્ો. (i) રોિનો િાયામીટર
(ii) નપનનો િાયામીટર (iii) લસિંગલ આઇની જાિાઇ.
Q.3 (a) State the modulus of section with neat sketch for the following cross sections. 03
(a) Hollow Rectangular Cross Section
(b) Elliptical Cross Section
(c) Hollow Circular Cross Section
પ્રશ્ન. ૩ અ નીચેના આિછે દ માટેના મોડ્યલસ ઓફ સે્શન જણાવો. ૦૩
(અ) પોલ લિંબ ચોરસ ક્રોસ સે્શન
(બ) ઇલીપ્ટીકલ ક્રોસ સે્શન
(ક) પોલ સર્યલર ક્રોસ સે્શન
OR
(a) State the application of leaf spring and materials of leaf spring used for 03
automobiles.
અ લીફ લસ્ટ્પ્રિંગના ઉપયોગ તેમ જ ઓટોમોબાઈલ માટે વપરાતી લીફ લસ્ટ્પ્રિંગના મટીરીયલ જણાવો. ૦૩
(b) State importance of preloading. 03
બ પ્રીલોડિિંગની અગત્યતા જણાવો. ૦૩
OR
(b) A pulley is fixed on a shaft with the help of rectangle cross section key. The 03

2/4
 shaft is transmitting 1000 N.m torque. Allowable shear and crushing stresses are
50 N/mm2 and 90 N/mm2 respectively. Determine the dimensions of the key
considering 20% overloading. Consider key width = 0.3 shaft diameter and
key thickness = 0.2 shaft diameter.
બ એક લિંબચોરસ આિછે દવાળી કી વિે શાફ્ટ ઉપર પલી ડફટ કવામાિં આવી છે . આ શાફ્ટ 1000 N.m ૦૩
જે ટલો ટોકા રાન્સમીટ કરે છે . એલાવેબલ નશયર સ્ટ્રેસ તર્ા ક્રસીંગ સ્ટ્રેસ અનક્ર્મે 50 N/mm2 and
90 N/mm2 છે . 20% ઓવરલોિીંગ ર્ારીને કીના માપ શોર્ો. કીની પહોિાઇ = 0.3 x શાફ્ટનો
વ્યાસ તર્ા કીની ર્ીકનેસ = 0.2 x શાફ્ટનો વ્યાસ ગણવિં.
(c) Design a fulcrum pin and lever cross section of a bell crank lever to lift a load 04
of 5000 N acting at longer end of arm. Length of arms are 500 mm and 125
mm. Take allowable stress [σt] = 80 N/mm2,[] = 40 N/mm2,[Pb] = 12
N/mm2. Take L/dp = 1.25 for pin. Neglect bending of pin.
ક એક બેલ ક્રેન્ક નલવરના લાિંબા છે િા પર 5000 N નો ભાર ઉચકવા માટે પીનની તર્ા નલવરના ૦૪
આિછે દની ડિઝાઈન કરો. લીવરના આમાસની લિંબાઇ 500 mm અને 125 mm છે . માન્ય સ્ટ્રેસ
[σt] = 80 N/mm2,[] = 40 N/mm2,[Pb] = 12 N/mm2 લો. પીનમાટે L/dp = 1.25
લો. પીનનિં બેન્િીંગ અવગણો.
OR
(c) A Rocker arm lever is used to lift the load of 3.2 kN. Acting at the end of short 04
arm of the lever. The length of short arm is 180 mm and long arm is 200 mm.
The angle between two arm is 1500 and allowable stress [σt] = 75 N/mm2, []
= 60 N/mm2,[Pb] = 10 N/mm2. Determine pin dimension. For pin L/dp =1.2
ક એક રોકરઆમાના નાના આમા ઉપર 3.2 kN નો લોિ લાગે છે . નાના આમાની લિંબાઈ 180 mm ૦૪
અને લાિંબા આમાની લિંબાઈ 200 mm છે . બે આમા વચ્ચેનો ખૂણો 1500 છે . જો એલાવેબલ સ્ટ્રેસ
[σt] = 75 N/mm2, [] = 60 N/mm2,[Pb] = 10 N/mm2 હોય તો. પીનના માપ શોર્ો.
પીન માટે L/dp =1.2 લો..
(d) The frame of C clamp has rectangular cross section of 90mm x 45mm. A 04
maximum clamping load of 30kN is acting at a distance of 155mm from the
inner edge of the frame. Find maximum stress and minimum stress.
િ એક ‘C’ ્લેમ્પની ફ્રેમન ક્રોસ સેકસન 90mm x 45mm લિંબચોરસ છે . 30kN નો મહત્તમ ૦૪
્લેલમ્પિંગ લોિ ફ્રેમની અિંદરની ર્ારર્ી 155mm ના અિંતરે લાગે છે . તો ફ્રેમના સેકસનમાિં ઉત્તપન ર્તા
મહત્તમ સ્ટ્રેસ અને લઘત્તમ સ્ટ્રેસ શોર્ો.
OR
(d) A closed coil helical spring operates for the load range of 3kN to 3.5kN. The 04
deflection is 8 mm and spring index is 6. If permissible shear stress for spring
material is 300 N/mm2 and G = 80 kN/mm2. Determine (i) Spring wire
diameter (ii) Number of active coils (iii) Spring stiffness.
િ એક ્લોઝિ કોઇલ હેલીકલ સ્ટ્પ્રીંગ પર 3kN ર્ી 3.5kN નો રેંન્જ લોિ લાગે છે . સ્ટ્પ્રીંગન િીફ્લેકસન ૦૪
8 mm અને સ્ટ્પ્રીંગ ઇન્િેિ 6 છે . જો પરમીસીબલ શીયર સ્ટ્રેસ 300 N/mm2 and G = 80
kN/mm2 હોય તો શોર્ો. (i) સ્ટ્પ્રીંગ વાયર િાયામીટર (ii) એ્ટીવ કોઇલની સિંખ્યા (iii) સ્ટ્પ્રીંગની
સ્ટ્ટીફનેશ.
Q.4 (a) Differentiate between shaft, axle and spindle. 03
પ્રશ્ન. ૪ અ શાફ્ટ, એિલ અને સ્ટ્પીન્િલ વચ્ચેનો તફાવત જણાવો. ૦૩
OR
(a) Explain types of levers based on number of fulcrums. 03
અ ફલ્ક્રમની સિંખ્યા મજબ લીવર ના પ્રકાર સમજાવો. ૦૩
(b) A cylinder with 150 mm inside diameter and 15 mm plate thickness is subjected 04
to internal pressure of 5 N/mm2. Determine hoop stress, longitudinal stress and

3/4
 maximum shear stress in the cylinder.
બ એક નળાકાર પ્રેસર વેસલ નો આિંતરીક વ્યાસ 150 mm અને જાિાઇ 15 mm છે . તેમાિં આિંતરીક ૦૪
દબાણ 5 N/mm2 છે . તો હપ સ્ટ્રેસ ,લોન્ીટિીનલ સ્ટ્રેસ અને મહત્તમ શીયર સ્ટ્રેસ શોર્ો.
OR
(b) What is pressure vessel? List the materials used for pressure vessel and classify 04
pressure vessel.
બ પ્રેસર વેસ્ટ્લસ શિં છે ? પ્રેસર વેસ્ટ્લસ બનાવવા માટે વપરાતા મટીરીયલ્સ જણાવો. પ્રેસર વેસ્ટ્લસનિં ૦૪
વગીકરણ કરો.
(c) A simple flange coupling has to transmit 50 KW at 250 RPM. . Assume torque 07
to be 20 % more than the full load. Calculate (a) Shaft diameter (b) Key
Dimensions and (c) number & size of Bolts. The stresses are as under, For
Shaft & Key [σt] = 75 N/mm2, [] = 50 N/mm2,[σc] = 120 N/mm2 For Bolt
[]= 40 N/mm2
ક એક સાદા ફ્લેન્જ કપલીંગ વિે 250 RPM પર 50 KW પાવર રાન્સમીટ કરવાનો છે . મહત્તમ ટોકા ૦૭
કલ ટોકા કરતાિં 20 % વર્ારે ર્ારો અને શોર્ો. (અ) શાફ્ટ િાયામીટર (બ) કી ની સાઇઝ (ક) બોલ્ટની
સિંખ્યા અને સાઇઝ. શાફ્ટ અને કી માટે [σt] = 75 N/mm2, [] = 50 N/mm2,[σc] = 120
N/mm2 તર્ા બોલ્ટ માટે []= 40 N/mm2.
Q.5 (a) State types of stresses on machine elements and explain briefly. 03
પ્રશ્ન. ૫ અ મશીન એલીમેન્ટ ના સ્ટ્રેસીસ જણાવો અને ટિંક માિં સમજાવો. ૦૩
(b) Broadly classify anti-friction bearing. Write their advantages and applications. 03
બ એન્ટી-ફ્રી્શન બેરીંગનિં બહોળ વગીકરણ આપો. તેના ફાયદા અને ઉપયોગો લખો. ૦૩
(c) A hydraulic press is capable to produce 50 x 104 N maximum force. Working 04
pressure of fluid is 20 N/mm2. Determine the diameter of the plunger operating
the table. For the permissible stress of 100 N/mm2 for the cast steel cylinder in
which the plunger operates, find the suitable thickness required.
ક એક હાઇડ્રોનલક પ્રેસ જે 50 x 104 મહત્તમ બળ ઉત્પન્ન કરવા સિમ છે . પ્રવાનહ નિં વકીંગ દબાણ ૦૪
20 N/mm2 છે . ટેબલ ચલાવતા પ્લિંજરનો વ્યાસ શોર્ો. જે માિં પ્લિંજર ચાલે છે તે કાસ્ટ્ટ આયાન
નસનલન્િ માટે પરમીસીબલ સ્ટ્રેસ 100 N/mm2 હોય તો જોઇતી યોગ્ય જાિાઇ શોર્ો.
(d) Explain the following terms related to antifriction bearings. 04
(i) Rating life (ii) Average life (iii) Basic static capacity (iv) Basic dynamic
capacity
િ એન્ટીફ્રીકશન બેરીંગના સિંદભામાિં નીચેના પદો સમજાવો. ૦૪
(i) રેટીંગ લાઇફ (ii) સરેરાસ લાઇફ (iii) બેનઝક સ્ટ્ટેટીક િમતા (iv) બેનઝક િાયનેમીક િમતા

************

4/4