REHBERLİK VE

TEMEL KAVRAMLAR
• Geleneksel adı ile ‘’Rehberlik’’, daha kapsamlı adı ile ‘’Psikolojik
Danışma ve Rehberlik’’ eğitim sürecine çağımızın başlarında girmiş yeni
bir anlayış ve uygulamadır. Türkiye'de 1950’li yıllardan itibaren
gelişmeye başlayan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri daha çok
eğitim alanında ve kriz odaklı bir yardım hizmeti olarak görülmektedir.
Ancak 21. yüzyılda toplum, psikolojik danışmanlara daha çok
gereksinim duymaktadır.

• PDR alanının sadece milli eğitim bakanlığına bağlı okullarda psikolojik

danışman yetiştirmekle sınırlanmasının günümüzde psikolojik
danışmanların çalıştıkları alanların genişlemesi nedeniyle yetersiz kaldığı
vurgulanmaktadır. Yurtdışında PDR çalışma alanlarının sadece eğitimle
sınırlandırılmadığı ve uygulamanın da geniş bir yelpazede olduğu
görülmektedir.
• Başlangıçta rehberliğin bir alt hizmet alanı olarak
kabul edilen psikolojik danışma hizmetleri, zaman
içerisinde giderek artan bir önem kazanmış ve
neredeyse rehberlikten bağımsız bir hizmet alanı
haline gelmiştir. Önceleri sadece rehberlik diye
anılan bu hizmetler, zamanla ‘’Rehberlik ve
Psikolojik Danışma’’, sonra da sunulan hizmetlerin
psikolojik yönüne daha fazla vurgu yapmak için
‘’Psikolojik Danışma ve Rehberlik’’ olarak
adlandırılmaya başlanmıştır.
Rehberlik
• Psikolojik Danışma ve Rehberliğin ortaya çıktığı
Amerika Birleşik Devletleri’nde esas alınan psikolojik Psikolojik Danışma
danışma olduğu, rehberliğin ise psikolojik danışma
kapsamında daha küçük bir yere sahip olduğu
anlayışı yerleşeli uzun zaman olmuştur.
Peki PDR Hizmetlerine İhtiyaç Hangi Konularda Artmıştır?
• Aile içi çatışmalar, şiddet ve boşanma.
• Özel eğitim alanında bireylerin eğitsel ve sosyal gelişimlerinin desteklenmesi, bireysel
yeteneklerinin farkında olmalarının ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde
kullanmalarının sağlanması.
• Okulöncesi çocuklarının döneme ilişkin gelişim görevlerini başarıyla yerine getirmesi.
• Çocuğun kendini koruması, özgüvenini geliştirmesi, benlik kavramını oluşturması,
sosyalleşmesi, okula uyum ve ilköğretime hazır olması.
• Çocuğun fiziksel, duygusal, ekonomik ve cinsel istismarının önlenmesi.
• Kadın erkek eşitliği, birey olarak kadınların güçlendirilmesi ve kadınlara karşı her türlü
ayrımcılığın önlenmesi.
• Doğal afetler ve kriz durumlarında sunulacak olan psiko-sosyal hizmetler.
• ‘’Rehberlik, bir insanın başka insana ya da gruba, o insanın ya da grubun en iyi
biçimde yaşamasına, insanların kendilerini gerçekleştirmelerine en elverişli yolları
bulabilmeleri için yapılan yardımlardır.’’
• ‘’Rehberlik bireyin en verimli bir şekilde gelişmesini ve doyum verici uyumlar
sağlamasında gerekli olan tercihleri, yorumları, planları yapmasına ve kararlar
vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve bu tercih ve kararları
yürütmesi için bireye yapılan sistemli ve profesyonel bir yardımdır.’’
• ‘’Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru
kararlar vererek özünü gerçekleştirmesi için yapılan sistematik ve profesyonel bir
yardım sürecidir.’’
• ‘’Rehberlik, kendini anlaması, problemleri çözmesi, gerçekçi kararlar alması,
kapasitelerini kendine uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir
uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye
yapılan psikolojik yardımlardır.’’
 Bu tanımlara bakarak rehberlik kavramını özetlememiz gerekirse;

✔ Rehberlik tek bir işlem değildir, belirli basamakları bulunan ve

birbirine dayanan bir dizi etkinlikleri kapsayan bir süreçtir.
✔ Rehberlik psikolojik yardım hizmeti olarak profesyonel düzeyde
sunulmaktadır.
✔ Rehberlik yardımının merkezinde birey vardır, tüm çabalar bireyin
mutlu ve üretken olabilmesi için bazı nitelikleri kazanmasına yöneliktir.
✔ Rehberlik daha önce de belirtildiği gibi bireyin seçimler yapmasına
yardım etmeye odaklanmaktadır.
✔ Rehberlik yardımının nihai amacı bireyin kendini gerçekleştirmesidir.
Kendini gerçekleştirme kavramına,
sağlıklı bir kişiliğin gelişebilmesi için
gerekli olan ihtiyaçlardan oluşan,
piramit biçiminde bir ihtiyaçlar
hiyerarşisi ortaya koyan Maslow da
önemli yer vermiştir. Maslow, insan
ihtiyaçlarını bir piramit gibi belirli
basamakları olan bir düzen içinde
düşünmüştür. Bu ihtiyaçların en
tepesinde kendini gerçekleştirme
ihtiyacı bulunmaktadır. Ancak, kişinin
kendini gerçekleştirme ihtiyacının
ortaya çıkması için daha alt
basamaklardaki ihtiyaçların yeterince
doyurulması gerekir. Çünkü Maslow’a
göre, bir basamaktaki ihtiyaç
giderilmedikçe sonraki basamakta yer
alan ihtiyaç ortaya çıkmaz.
 Maslow kendini gerçekleştiren bireylerin özelliklerini şu şekilde belirtmektedir;
1. Gerçeği olduğu gibi algılayabilme
2. İçten geldiği gibi davranabilme
3. Bir probleme dönük olma
4. Kendine yeterli olma
5. Çevreden bağımsız olma
6. Takdir edebilme
7. İnsanlıkla özdeşleşme
8. Demokratik bir karakter yapısına sahip olma
9. Nüktedanlık
10. Yaratıcılık
11. Sosyal kalıplaşmaya karşı direniş
PSİKOLOJİK DANIŞMA
ve REHBERLİK
‘Yaşamımda değişiklik yapmam gerekiyor ama nereden
başlayacağımı bilmiyorum.’

‘Korktuğum, bunaldığım ve kendimi yalnız

hissettiğimde çok fazla yemek yiyorum.’

‘Hayatımdaki başarısızlıkların benim suçum olduğunu

düşünüyorum.’

‘Bazı geceler o kadar kaygılanıyorum ki uyuyamıyorum.

’
Çoğumuz yukarıda bulunan cümleleri ve belki daha fazlasını günlük
hayatımızda yaşamaktayız.
 PSİKOLOJİK DANIŞMA NEDİR?

• Psikolojik Danışma, bu ve bu tür

sorunlarda bireyin kendini
anlamasını, farkındalık
sağlamasını, problemlerini
tanımasını ve çözüm yolları
üretmesi, kararlar alması;
çevresiyle uyumlu ve sağlıklı bir
iletişim halinde olması için
uzman kişiler tarafından
sağlanan profesyonel bir yardım
sürecidir
 Tüm bu yorumlardan çıkarılabilecek ortak
noktalar vardır.

PSİKOLOJİK SÜREÇTE DANIŞMA BİR PSİKOLOJİK PSİKOLOJİK

DANIŞMANLIK PSİKOLOJİK SOSYAL DANIŞMANLIK, DANIŞMANLIKTA AMAÇ,
MESLEK ELEMANI
BİR DANIŞMAN VE ORTAMDA DANIŞANIN KENDİNİ VE
OLAN PSİKOLOJİK
ÖĞRENME DANIŞAN GERÇEKLEŞİR. DANIŞMANIN ÇEVRESİNİ DAHA İYİ
SÜRECİDİR. OLMAK YAPTIĞI BİR ANLAYIP KABUL EDEREK,
ÜZERE İKİ YARDIMDIR. BU DAHA ETKİN SEÇİMLER
TARAF VARDIR. YARDIM, YAPMA, KARAR VERME VE
PSİKOLOJİK UYUM GÖSTERME YOLUYLA
YÖNTEM VE
TEKNİKLER
KENDİNİ
YOLUYLA GERÇEKLEŞTİRMESİNE
GERÇEKLEŞİR. YARDIMCI OLMAKTIR.
 Psikolojik Danışma Sürecinde;
• Zorlama yoktur.
• Öğretme veya öğüt verme yoktur.
• Karşılıklı saygı bulunmaktadır.
• İstek ve kararlarda yetkili ve sorumlu danışandır.
• Psikolojik danışma bir yardım etme sürecidir.
• Psikolojik danışman, yetişmesi ve mesleki gelişimi açısından
bir bilim insanı, uygulama açısından ise sahip olduğu bilim ve
teorileri kendi tarzına uygun olarak kullana bir sanatkardır.
• Psikolojik danışma ve rehberlik alanının
çeşitli uzmanlık alanları bulunmaktadır.
Türk PDR-DER’e göre psikolojik danışma
uzmanlık alanları; okul psikolojik
danışmanlığı, evlilik ve aile psikolojik
danışmalığı , kariyer danışmanlığı , ruh
sağlığı psikolojik danışmanlığı ve
rehabilitasyon psikolojik danışmanlığı
olarak belirtilmektedir.
 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uzmanlık Alanları
Okul Psikolojik Danışmanlığı
• Okul psikolojik danışmanlığı; eğitim
kurumlarında ( okul, kolej, kurs vb.)
yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik
hizmetlerine yönelik uzmanlık alanıdır.
Anaokulu, ilkokul , ortaokul ve orta öğretim
eğitim seviyelerinde öğrencilerin eğitsel,
mesleki ve kişisel-sosyal gelişim alanlarına
yönelik farkındalık kazandırma, gelişimlerini
destekleme, problem çözme becerileri
kazandırma, uyum sorunlarıyla baş etme gibi
alanlarda psikolojik danışma alanıdır.
Kariyer Danışmanlığı
• Kariyer danışmanlığı ise bireylerin
mesleki karar verme, kariyer
gelişimlerini sağlama süreçlerini
belirleyen , mesleki kariyer süreçleri
içerisinde karşılaştıklarına sorunlara
yönelik psikolojik danışma
uzmanlık alanıdır. Rehabilitasyon
psikolojik danışmanlığı ise engelli
bireylerin kişilik gelişimi, günlük
yaşama, işe , çevreye uyum ve
mesleki rehabilitasyon, bakım
hizmeti ve modeli ve özel eğitim
gibi sorunlarına yönelik psikolojik
danışma alanıdır.
 Evlilik ve Aile Danışmanlığı
Evlilik ve aile danışmanlığı ise
evlilik ve aile içerisinde yaşanan
bireyler arası yaşanan çatışmalar,
zorlu ve sıkıntılı süreçler veya
aileyi bütünüyle etkileyen çatışma,
zorlu yaşam olayları karşısında
yaşanan süreçler ile baş etmeye,
uyum sağlamaya yönelik
psikolojik danışma alanıdır.
 Okul Psikolojik Danışmanlarının Görevleri

Myrick bu görevleri temelde altı kategoride toparlamaktadır.

Bireysel ve grupla psikolojik danışma
Sınıf Rehberliği
Akran yardımcılığı programı
Öğretmen, yönetici, okul personeli ve velilerle konsültasyon
Koordinasyon
 İlkeler
İnsan Saygıya Değer Bir Varlıktır
Her birey sahip olduğu özellikler bakımından biriciktir. Dolayısıyla insanoğlu dili, dini, cinsiyeti,
sosyal sınıfı, fiziksel ve psikolojik özellikleri, arzuları, düşünceleri, tercihleri ve kararları
bakımından saygıya değer bir varlıktır. Saygı tüm bu özellikleri kapsamalıdır. Danışman
karşısındaki bireyi değerli bir varlık olarak algılamalı, onun ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmalı,
onu dikkatle dinlemeli ve verdiği kararlarda gerekli bilgi ve desteği sağlamalıdır.
Her Birey Seçme ve Karar Verme Özgürlüğüne Sahiptir
Günümüzde insana kendi yönünü çizmesine, kendi hayatı hakkında karar verme özgürlüğüne
sahip olmasına, kendi davranışlarının sorumluluğunu üstlenmesine ve çeşitli durumlarla ilgili
yaptığı tercihlerle varoluşunu ortaya koymasına fırsat verilmektedir. Bireyin seçme özgürlüğünü
kullanabilmesi için önünde seçim yapabileceği alternatiflerin olması gerekir. Çağdaş demokratik
toplumlar, bireylere kendilerini gerçekleştirme çabalarında kısıtlayıcı ekonomik ve siyasal
engelleri kaldırma ve bireylerin özgürlük sınırlarını elden geldiği kadar genişletme
çabasındadırlar Rehberlik, bireye seçme özgürlüğü tanıyan çevrelerde var olabilir ve rehberliğin
görevi bireyin bu özgürlüğünü kullanabilmesi için seçenekleri algılayabilmesine ve doğru
tercihler yapmasına yardımcı olmaya çalışmaktadır (Kuzgun, 1992).
 Her Birey Yardıma İhtiyaç Duyar ve Yardım Almalıdır.
Birey biyolojik, psikolojik ve sosyal olarak gelişimini sağlayabilmesi için başkalarının
yardımına ihtiyaç duyar. Rehberliğin amaç ıda bireyin kendisini gerçekleştirmesine yardımcı
olmaktır. Bu nedenle her birey için rehberlik hizmetleri açık olmalıdır. Rehberlik hizmetlerini
sadece normalden sapanlara, özürlü ya da uyumsuz bireylere verilen bir yardım hizmeti olarak
da görmemek gerekir. Rehberlik hizmetleri, koruyucu bir hizmet olduğundan sıkıntıya düşen
herkes bu hizmetlerden yararlanabilir.
Rehberlik Hizmetlerinde Yürütülmesinde Gönüllülük Esastır
Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi gönüllülük esasına dayanır. Hiç kimseye, bu hizmetlerden
yararlanması için baskı yapılamaz. Ayrıca rehberlik hizmetleri ile ilgili görevleri yapması için
hiç kimse zorlanamaz. Rehberlik hizmetleri zorlamayla değil, katılım ve işbirliği içerisinde
yürütülür.
Rehberlik Hizmetlerinin Yürütülmesinde Gizlilik Esastır
Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesi esnasında danışmanın mahremiyetine saygı duyulmalı ve
danışanın sırlarının saklanmasına özen gösterilmelidir. Danışanın kendisi ile ilgili paylaştığı
sırları izni olmaksızın hiçbir kurum veya kişiye iletilmemelidir. Danışma ortamlarında güvenin
oluşturulabilmesi için gizlilik ilkesine titizlilikle uyulmalıdır.
 Rehberlik Hizmetlerinde Bireysel Farklara Saygı Duyulmalıdır
Bireyler yetenek, ilgi, değer, tutum, gelişim özellikleri, psikolojik, kültürel, sosyal
ve ekonomik yönleri bakımından birbirinden farklılık gösterirler. Rehberlik
hizmetleri yürütülürken bu özellikler göz önünde bulundurulmalıdır. Eğitim
programları ve ortamı bu özellikler dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Bedence zayıf
olanın öğretmeni tarafından diğer arkadaşları gibi kilolu olmadığı gerekçesiyle
azarlanması ne kadar yadırganacak şeyse aynı şekilde yeteneği düşük olanın iyi
öğrenemediği gerekçesiyle azarlanması o kadar yanlıştır.
Rehberlik Hizmetleri Yaşam Boyu Süren Bir Hizmettir
Rehberlik hizmetleri koruyucu ve geliştirici bir fonksiyona sahiptir. Gelişim
doğumdan ölüme kadar devam eden bir süreçtir. Bu süreçte, her gelişim
döneminin kendine özgü görevlerinin yerine getirilmesinde bireyler zaman zaman
yardıma ihtiyaç duyabilir. Dolayısıyla bireyin yaşamı boyunca atacağı adımlarda
sağlıklı kararlar alabilmesi için bu hizmetlerden yararlanmaya ihtiyacı vardır.
 Rehberlik Hizmetleri Profesyonel Bir Yardım Sürecidir
Rehberlik hizmetleri belli bir plan ve program dahilinde yürütülmektedir. Bu işi yürüten kişilerin
alanda gerekli eğitimi almış ve gerekli yeterliliğe ulaşmış olması gerekir. Rehberlik hizmetleri
uzmanların liderliğinde, idareci, öğretmen ve diğer okul personeli işbirliği içerisinde yürütülmelidir.
Rehberlik Hizmetleri Bireye ve Topluma Karşı Sorumludur
Eğitim, bireye istendik davranışların kazandırılması amacını güder. Rehberlik faaliyetleri
yürütülürken bu amaca dikkat edilmelidir. Bireyin toplumun desteği olmaksızın kendini
gerçekleştirmesi mümkün değildir. İsteklerini toplumla çatışmadan gidermeyi öğrenmesi noktasında
rehberlik hizmetleri gerekli desteği sağlamalıdır. Bu açıdan bakıldığında rehberliğin, bireyi toplumla
karşı karşıya getirme gibi bir amacı taşımadığı net olarak görülür. Aksine rehberliğin amacı bireyin
topluma dinamik bir uyum gösterebilmesi için gerekli duyarlılığı ve beceriyi kazanmasına yardım
etmektir.
Rehberlik Hizmetleri Eğitimin Ayrılmaz Bir Parçasıdır
Eğitimin, öğretim ve yönetim gibi geleneksel iki işlevinin yanında gelişmekte olan rehberlik
hizmetleri üçüncü temel ayağını oluşturmaktadır. Rehberlik hizmetleri yürütülürken eğitimin diğer
fonksiyonları ile ahenk içerisinde olmasına dikkat edilmelidir. Rehberlik hizmetleri bir eğitim hizmeti
olarak düşünülmeli, eğitimden ayrı ama eğitim için yürütülen bir hizmet olarak anlaşılmamalıdır.
EĞİTİM
 Öğretim ve PDR İlişkisi
• Genel olarak öğretim, öğrencilerin bilişsel yeteneklerinin,
rehberlik ise duyuşsal yeteneklerinin geliştirilmesine ağırlık verir.
• Öğretim genellikle gruplara, rehberlik ise bireye ilişkindir.
• Öğretimde ele alınan konular bireyin kendi dışında olup biten
olaylar, durumlar hakkında bilgi verir. Rehberlikte ise bireyin
kendini tanımasına ve geliştirmesine yönelik konular ele alınır.
• Öğretim genellikle bireyin dış dünyasına, rehberlikte ise iç
dünyasına yöneliktir.
• Rehberlik bireyin gönüllü katılımını gerektirir.
• Öğretimin konusu programlarla belirlenmiştir, rehberliğin
konusu ise bireyin özel ihtiyaçlarına yöneliktir.
 Geleneksel Eğitim
- Öğretmen merkezli
- İşlenecek konular önemli
- Ezbercilik
- Otoriter tutum
- Öğrencinin zihinsel gelişimine
önem veriliyor
Çağdaş Eğitim
- Öğrenci merkezli
- Öğrencinin beceriler
kazanması önemli
- Öğrencinin düşünmesi,
anlaması, sorgulaması, analiz,
sentez yapması önemli
- Hoşgörülü, esnek ve
demokratik tutum
- Öğrencinin bütün yönleriyle
gelişmesi önemli (Bedensel,
zihinsel, duygusal, sosyal
gelişim)
 ÇAĞDAŞ EĞİTİM
• Günümüzde teknolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel alanlardaki gelişmelerle
birlikte eğitim anlayış ve uygulamalarında da bazı gelişmeler olmuştur.
“Geleneksel eğitim” anlayışının yerini, “Çağdaş eğitim” almıştır.
 Çağdaş Eğitiminin Üç Boyutu
1) Öğretim: Belirli bir alanda bilgi, beceri ve tutum kazandırmaya
yöneliktir.
2) Yönetim: Eğitim kurumunu amacına yönelik yaşatma ve kişilik
hizmetlerini eşgüdümleme ve yürütmektir.
3) Öğrenci Kişilik Hizmetleri: Çağdaş eğitimin ayrılmaz bir boyutudur.
Diğerlerinden farklı kendine özgü bir hizmettir. Öğrenci kişilik
hizmetlerinde bulunan psikolojik danışma ve rehberlik, bireyin
gelişmesine doğrudan yardıma yöneliktir.
• Eğitim sürecinde öğrencilerin kişisel, sosyal ve duygusal gelişimlerine destek
olmak için neler yapılabilir?

- Ne gibi hizmetlere ihtiyaç vardır?

 Çağdaş Eğitimde Okul

Öğretim Öğrenci Kişilik Yönetim

Hizmetleri

Sağlık Psikolojik Sosyal Özel Eğitim Sosyal ve

hizmetleri Danışma yardım ve özel kültürel
ve hizmetleri yetiştirme hizmetler
Rehberlik hizmetleri
hizmetleri
 Öğrenci Kişilik Hizmetleri
• Çağdaş eğitimin ayrılmaz bir parçası olan öğrenci kişilik hizmetleri okulda
öğrenciye öğretim çalışmalarından ayrı, öğrencinin kişiliğinin duygusal ve
toplumsal yanlarıyla birlikte sağlıklı bir şekilde gelişmesine hizmet eden
etkinlikleri kapsar.
• Öğrenci kişilik hizmetlerinin amacı, öğrencinin eğitim ortamından en üst
düzeyde yararlanabilmesi için gerekli olan imkânları hazırlayarak eğitim
sürecindeki ihtiyaçlarını karşılamak ve bu süreçte var olan engelleri ortadan
kaldırmaktır.
 Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Kapsamı
• Sağlık Hizmetleri: Sağlıkla ilgili önlemler alma, sağlık eğitimi verme, sağlık kontrolleri
ve taramaları yapma, tedavi hizmetleri
• Sosyal Yardım Hizmetleri: Burs, barınma, yemek, maddi yardım sağlama, ulaşım
hizmetleri
• Sosyal Kültürel Hizmetler: Boş zamanların değerlendirilmesi, spor faaliyetleri, çeşitli
etkinlikleri planlama ve yürütme, adaptasyon, sosyalleşme
• Özel Eğitim ve Yetiştirme Hizmetleri: Başarısızlığı giderici önlemler alınması, öğrenme
güçlüğü çekenlerin iyileştirilmesi, özel ilgi ve yeteneklerin geliştirilmesi
• Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri: Psikolojik danışma, oryantasyon, müşavirlik,
bireyi tanıma, bilgi toplama ve yayma, araştırma ve değerlendirme, izleme ve
değerlendirme, çevre ve aile ilişkileri,
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Hizmetleri

• Psikolojik danışma ve rehberlik

hizmetleri, çağdaş eğitimin
yönetim ve öğretim hizmetleri
dışındaki üçüncü boyutu olan
öğrenci kişilik hizmetleri
kapsamında bir hizmet alanıdır.
REHBERLİK VE
PSİKOLOJİK
DANIŞMADA
BAŞLICA HİZMET
TÜRLERİ
REHBERLİKTE BAŞLICA HİZMET TÜRLERİ

01 02 03 04 05
Hizmetlerin Kişi Sayısına Temel Problem Eğitim
Yürütüldüğü Göre Rehberlik İşlevlerine Alanına Göre Düzeyine Göre
Alana Göre Türleri Göre Rehberlik Rehberlik Türleri Rehberlik Türleri
Rehberlik Türleri Türleri
1.Hizmetlerin
Yürütüldüğü
Alana Göre
Rehberlik
Türleri
 Eğitim Alanında Rehberlik Hizmetleri

1 2 3 4 5 6 7

Öğrencilerin Kendilerini Yaşamlarına yön Problemlerin Sosyal yönlerinin Eğitsel anlamda Mesleki kararlarını
çevrelerine etraflıca verecek çözümünde etkili güçlenmesi ve başarılı doğru şekilde
uyum sağlaması tanımaları ve gerçekçi başa çıkma sağlıklı bir iletişim olmalarına almaları gibi
sağlıklı bir benlik seçimler yolları edinmeleri biçimi yardım edilmesi birçok çalışmaya
algısı geliştirmeleri yapmaları geliştirmeleri odaklanmaktadır.
 Hocam, ben meslek
seçimim konusunda
Sevgi, çok kararsızım.Hangi
sana bölümü okumamın
nasıl benim için daha
yardımcı uygun olacağını
olabilirim bilemiyorum.Sizce ne
? yapmam gerekir?
 Kişinin kendine en uygun mesleki rolü
edinmesi

Kişinin kariyerine yönelik sahip oldukları

ile doğru çalışma alanının eşleştirilmesi
Endüstri
Alanında Üretim sürecinde kişinin motivasyonunu
ve performansını arttırma

Rehberlik Mesleğe alınacak kişilerin çok yönlü

tanınması ve buna yönelik ölçme
araçlarının kullanılması
Hizmetleri
Kişinin çalışma sürecinde performansının
sürekli değerlendirilmesi ve geri bildirim
verilmesi
 Kişilerin yaşıyor
oldukları fiziksel
rahatsızlıkların
neden olduğu
psikolojik
zorlanmalarda
onlara destek
olmak

Hasta kişilerin
Toplumda genel tedavi süreçleri
sağlığı koruyacak hakkında
bilgilendirme bilgilendirilmeleri
çalışması yürütmek ve bu süreci daha
gibi konulara bilinçli devam
odaklanmaktadır. ettirmelerine
yardımcı olmak

Sadece hastalarla
değil hasta
yakınları ile de
psikolojik destek
Sağlık Alanında hizmetlerini sunmak

Rehberlik Hizmetleri
Sosyal Yardım
Alanında Rehberlik
Hizmetleri
Yaşlı bakım evleri, huzur evleri gibi
kurumlardaki yaşlı kişilerin buralara
adaptasyonunun sağlanması ve
ortamlarının en uygun hale getirilmesi

Çocuk esirgeme kurumlarındaki

çocukların sağlıklı bir gelişim
göstermelerine yönelik önleyici ve
geliştirici çalışmaların yürütülmesi

Kadın sığınma evlerindeki şiddet

mağduru kadınlara yönelik travma
çalışmaları yapılması

Çeşitli engel gruplarındaki kişilerin ve

ailelerin psikolojik olarak desteklenmesi

Doğal afetlerden etkilene bireylere

yönelik çalışmalarda destek ekip olarak
yer alması
2.Kişi Sayısına göre Rehberlik Türleri

Bireysel Grup
Rehberlik Rehberliği
 Kişi Sayısına göre Rehberlik Türleri
a.Bireysel Rehberlik
Ana mantık bilgilendirme
ihtiyacının sadece o bireye ait
ve ona özgü olmasıdır.
Eğitim ortamlarında tek bir
öğrencinin bilgilendirme
ihtiyacı ortaya çıktığında
onunla sürdürülen çalışmaları
kapsar.
Hizmetin bizzat bireyin
kendisine yönelik olması ve
ona odaklanarak daha
kapsamlı bir şekilde
sürdürülmesi gayesidir.
b.Grup Rehberliği
Grup rehberliği; aynı anda birden fazla
öğrenciye yönelik sürdürülen daha
ziyade önleyici ve geliştirici odaklı
bilgilendirme hizmetleridir.
Okullarda sürdürülen birçok çalışma
hem birçok öğrenciye aynı anda
ulaşmayı sağlar hem de az zamanda
daha fazla çalışmanın yapılmasına
olanak tanır ve ekonomik olduğu için
grup rehberliği şeklinde
sürdürülmektedir.
Sınıf bazında da olabilir, okul çapında
daha geniş sayıdaki öğrenci gruplarıyla
da yürütülmektedir.
• Bireysel veya grup rehberliği;
• temelinde bilgi vermek ve beceri kazandırmak amacıyla yapılır.
• Önleyici ve eğitseldir (psiko-eğitimsel’dir). Yani davranış-beceri öğretimi
temellidir.
• Hizmeti verenin daha bir öğretmen rolü üstlendiği görülmektedir.
• Kazandırılmak istenen beceriler, öğretim programlarının içerisine entegre
edilebilecek türdendir. (İletişim becerileri, çalışma becerileri, plan yapma,
zaman yönetimi, duyguları tanıma, çatışma çözümleme, kendini
tanıma(test ve teknik uygulama – sonuçları paylaşma), üniversite bilgileri vs.)
Rehberlik

Grupça yapıldığı zaman, sınıf sayısı uygun bir mevcuttur.

(sınıfça yapılırsa; sınıf rehberliği; farklı sınıflardan öğrencilerin oluşturulduğu
grupla yapıldığında grup rehberliği adını alır).
Okullarda Yaygın Olarak Sürdürülen Grup
Çalışmalarına Örnekler
Psikolojik danışmanlık

• tedavi edici amaç taşımaktadır.

• Bir sorun vardır ve bunun üzerinde odaklanılır.
• (boşanma veya ölüm sonrası durumla başedebilme , güvensizlik, aşırı içe
kapanıklılık, zarar verici –saldırganca davranışlar, arkadaş geçimsizliği vs
gibi.....)
• Hizmeti veren öğretmen rolünde değil, yardımcı ( sürece katkı koyan birey)
konumundadır
Psikolojik danışma

Danışan ile danışman arasında duygusal ve psikolojik bir bağ kurulmasını

gerektirir.
Konuşulan konular doğası gereği gizlilik içermektedir.
Öğrencinin problemi ya da sıkıntısı üzerinde çalışılmaktadır.
Amaç ise, problemle baş etmesinde davranış değişikliği yaratmaktır.
Kısacası psikolojik danışma

• danışman ve danışanın bir sorun temelinde, ve özel terapötik (iyleştirici)

koşulların oluşturulduğu ortamda yürütülen ve gizlilik gerektiren psikolojik bir
yardım sürecidir.
• Özel koşullar; İçtenlik, saydamlık, koşulsuz kabul, saygı, empatik anayış,
kendini açma, yüzleştirme gibi becerilerin kullanılarak oluşturulan ortam.
• Psikolojik danışmanlık kesinlikle uzmanlık gerektiren bir yardım mesleğidir.
3.Temel a) Önleyici Rehberlik İşlevi

İşlevine Göre
b) Uyum Sağlayıcı Rehberlik
İşlevi
c) Yöneltici Rehberlik İşlevi

Rehberlik d)
e)
Tamamlayıcı Rehberlik İşlevi
Ayarlayıcı Rehberlik İşlevi

Türleri f) Geliştirici Rehberlik İşlevi

 Önleyici
Rehberlik İşlevi
Nedir?

Ortada bir problem yokken ve

problem çıkmasın diye risk faktörlerinin

önceden görülmesi ve buna yönelik
alınan tedbirler önleyici rehberlik işlevi
olarak görülür. Olası riskler bazen
öğrencilerin gelişim dönemlerine özgü
olabileceği gibi bazen de daha önce
tedbir alınmadığı için deneyimlenmiş
problemlerle de ilgili olabilir.
Ergenlik çağındaki öğrencilere yaşamaya başlıyor oldukları fiziksel, cinsel, ruhsal
değişimlerle ilgili düzenlenen bilgilendirme eğitimleri,

Toplumun sağlığını tehlikeye atan bulaşıcı hastalıklarla ilgili korunma eğitimleri,

Bağımlılık yapan maddelerden korunma yolları ile ilgili hazırlanan eğitimler,

Kapsam
Teknolojinin kötüye kullanmanın önüne geçmeye yönelik yapılan bilgilendirme
çalışmaları,

Merkezi sınavlara hazırlanan öğrencilerin olası bir bilgi eksikliğiyle başarısız

olmalarının önüne geçmek için yapılan bilgilendirme çalışmaları vb.
Uyum Sağlayıcı
Rehberlik İşlevi

Rehberliğin uyum sağlayıcı işlevinde hem

hizmetin yapıldığı zaman hem de yapılış biçimi
bağlamında akla öncelikle gelen oryantasyon
çalışmalarıdır. Okula yeni başlayan
öğrencilerin okulun çevresine, arkadaşlarına,
öğretmenlerine, okuldaki eğitim-öğretim
sürecine vs. alışmalarına yönelik sürdürülen
etkinlikler bu işlev kapsamındadır.

Bu oryantasyon çalışmalarındaki asıl amaç

öğrencilerin beklendik uyum süreçlerini
hızlandırmak ve eğitim sürecine daha sağlıklı
devam etmelerini sağlamaktır.

Ek Bilgi: Rehberliğin uyum sağlayıcı işlevi

sadece yukarıda anlatılan kısımla sınırlı değildir.
Süreç içinde ortaya çıkan her türlü değişime
öğrencileri alıştırmaya yönelik çalışmalar da
bu kapsamda değerlendirilir.
 Öğrencilerin kendi ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri doğrultusunda bir
meslek, üst okul, okul içi alan, sosyal kulüp vb. seçmelerine
yardıma olmaya yönelik yürütülen çalışmalar bu kapsamdadır.

Bireyin kendini en doğru şekilde tanımasına yönelik bireyi tanıma

hizmetlerinin planlanması ve yapılması gereklidir. Özerk bir
şekilde kendi seçimlerini yapan öğrencilerin gelecekte mutlu ve

Yöneltici başardı olmaların buna bağlıdır.

Rehberlik Daha sonra bireye karar durumları ile ilgili alternatifler (meslekler,

İşlevi
alanlar, okullar gibi) hakkında bilgi verme çalışmaları yapılır.

Öğrencilerin kendi özellikleri ile seçeneklerin eşleştirilmesine

yönelik karar verme süreçlerine yardım edilerek yöneltme

işlevi yerine getirilmiş olur.

Öğrencilerin, yaşıyor oldukları sorunlara en etkili şekilde

yardım edecek kişi veya kuramlara yönlendirilmeleri de

bu kapsamdadır.
Tamamlayıcı Rehberlik İşlevi

Okullardaki eğitim-öğretim hizmetleri ile rehberlik ve psikolojik danışma

hizmetleri iç içe geçmiş ve birbirini tamamlayan hizmetlerdir.
Tamamlayıcılık işlevi okulda sürdürülen eğitim-öğretim hizmetlerinin
daha verimli hale gelmesinde önemli rol oynar:

öğretmenlerin ve öğrencilere yönelik her türlü

rehberlik hizmetlerinin
okul idaresinin çalışmada birlikte hareket
amacım doğru
rehberlikle ilgili etmelerinin sağlanmasında
şekilde
olumlu bakış açıları olmazsa olmaz bir çalışma
kavramalarında,
kazanmasında, alanıdır.
 Bu kapsamdaki çalışmalar;

1 2 3
öğretmenlere rehberlik ve psikolojik gerektiğinde sınıf içinde karşılaştıkları sınıfta etkili iletişim ortamı kurmalarına
danışma hizmetlerini anlatmak, öğrenci sorunlarının çözümüne dair stratejiler kazanmak gibi
yönelik onları bilgilendirmek, örneklerle yürütülmektedir.
Ayarlayıcı
Rehberlik İşlevi
Rehberliğin temel ilkeleri net ve değişmez
olmakla birlikte birlikte hangi hizmetin, ne
zaman ve ne kadar yoğunlukta verileceği
gibi soruların yanıtı her okulun kendi öğrenci
özellikleri ve ihtiyaçlarına göre
cevaplanabilir,

İhtiyaçları doğru tespit etmek amacıyla

okulun rehberlik kurulu toplantılarda bu
konuya eğilmek, öğrencilere problem
tarama envanteri uygulamak ve
sonuçlarmı değerlendirmek gibi çalışmalar
yürütülmektedir. Belirlenen bu ihtiyaçlar bir
sonraki adım olan okulun rehberlik
programını hazırlanmasına ışık tutacaktır.

Rehberlik işlevi, “öğrencilerin sahip oldukları

özellik ve ihtiyaçlarının belirlenmesinden
sonra onlara en uygun olan planın,
Rehberliğin geliştirici işlevi de bireyin bilişsel, duyuşsal ve psiko-
motor tüm yönlerinin en üst düzeyde gelişimini desteklemeye
yönelik çalışmalarıdır.

Rehberlik ve psikolojik danışma alanı gelişim psikolojisinin kuram

Geliştirici
ve söylemlerinden yararlanarak çalışmalarını planlar ve sürdürür.
Rehberlik İşlevi
Gelişim psikolojisi alanındaki kuramlarda ortak olan nokta,
bireysel farklılıklar olmakla birlikte, her bireyin belli yaşam
dönemlerinde ortak gelişim görevlerine sahip olduklarıdır.
4.Problem
Alanına Göre
Rehberl k
Türler
❖ Problem Alanına Göre Rehberlik Türleri

Okullarda sürdürülen rehberlik ve psikolojik

danışma hizmetlerinin odaklandığı üç ana
problem alanı bulunmaktadır: Eğitsel problem
alanı, mesleki problem alanı ve kişisel-sosyal
problem alan. Öğrencilere verilecek rehberlik
hizmetlerinin planlanmasında daha önce anlatılan
işlevleri yerine getirmek kadar bahsedilen bu
problem alanlarına dair çalışmaların neler olacağı
da dikkate alınır. Bu üç ana problem alanı her okul
kademesinde ve türünde öğrencilerin az veya çok
muhakkak ihtiyaç duyduğu çalışmaları
içermektedir. Ancak yeniden bir hususu
belirtmekte yarar vardır. Bireyin problem alanları
birbirinden tamamen bağımsız olmayıp birbirini
çoğunlukla etkileyebilmektedir örneğin etkileyerek
ders başarısını düşürebilir veya ders başarısındaki
olumsuzluklar onun gündelik yaşamındaki sosyal
ilişkileri olumsuz anlamda etkileyebilir.
a. Eğ tsel Rehberl k

Temel amacı öğrenc ler n en ver ml şek lde öğrenmeler ne yardımcı olmak
ve onların başarılı olmalarının önündek engeller kaldırmak olan eğ tsel
rehberl k çalışmaları okullarda en yoğun şek lde sürdürülen çalışmaları kapsar.

Eğ tsel rehberl k alanı öğrenc ler n,

● Etk l ve ver ml ders çalışma stratej ler kazanmalarına ve bunları

uygulayarak daha başarılı olmalarını sağlar.
● Var olan zamanlarını doğru yöneterek başarılarının önündek zaman
tuzaklarını fark etmeler n ve bunlara da r y ne olumlu davranışlar
gel şt rmeler n sağlar.
● Sınavlarda yaşadıkları kaygıyı yenmeler konusunda destekler.
● Kend lg ve yetenekler doğrultusunda olan alanlara,klüplere
yönelmeler ne ve böylece daha başarılı olmalarına yardım eder.
b. Mesleki Rehberlik

Çeşitli meslekleri tanımalarını ve

kendi kişisel özelliklerine uygun meslekleri
seçmeleri, mesleğe hazırlanmaları ve
meslekte gelişmeleri amacıyla yapılan
bireylere yardımdır.

Mesleki rehberlik hizmetlerinin

amacı bireyin bir meslekte başarılı
olmasının temel dayanağı olan temel ilgi
yetenek değer gibi özelliklerini
tanımasına yönelik bireyi tanıma
faaliyetleri düzenlemek, meslekleri
tanıtıcı etkinlikleri sürdürmektir.
c. K ş sel-Sosyal Rehberl k

Okullarda öğrenc ler daha başarılı olmalarına yönel k yürütülen

eğ tsel çalışmaların ve kend ler ne en uygun mesleğ seçmeler ç n
ver len meslek rehberl k h zmetler n n yanından bu k alanı doğrudan
veya dolaylı etk leyen k ş sel-sosyal rehberl k çalışmaları da
yapılmaktadır. K ş sel-sosyal rehberl k, eğ t m yaşamlarında öğrenc ler n
k ş sel ve sosyal alandak gel ş m ht yaçlarını karşılamak ve yaşama
uyum sağlamalarına yönel k yapılan faal yetlerd r. Daha çok gündel k
yaşamla lg l d r.
Kişisel-Sosyal Rehberlik

Öğrencilerin kendilerini tanımaları, kabullenmeleri ve böylece olumlu bir

benlik saygısı geliştirmelerine yardımcı olmak
Sosyal beceriler kazanmak
Çatışma çözme, stres yönetimi, problem çözme, karar verme gibi yaşam
becerileri kazanmak,
Gündelik yaşama ve geleceğe dair geliştirdikleri kaygıyla baş etme yollarını
öğrenmelerine destek olmak,
Sağlıklı aile iletişimi sağlamaya yönelik çalışmalar planlamak ve yürütmek,
Gelişim dönemlerine özgü yaşam dönemi uyum sorunlarını atlatmalarına
yönelik destekleyici çalışmalar yapmak
 5.EĞİTİM
DÜZEYİNE GÖRE
REHBERLİK
TÜRLERİ
 Rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerinin hangi eğitim
düzeyinde yürütüldüğü, hangi
hizmetlerin daha öncelikli olacağını
belirler. Okul öncesinden başlayarak
üniversitenin sonuna kadar devam
eden süreçte çocukluk, ergenlik,
genç yetişkinlik gibi birçok gelişim
döneminden bireyin rehberlik
hizmetlerine dair ihtiyacı bu gelişim
dönemine göre değişim
göstermektedir.
Okul Öncesinde Rehberlik Hizmetleri

Okul öncesi dönem bir bakıma diğer eğitim kademelerinin temeli anlamında olan
ve çocuğun daha sonraki eğitim düzeylerinde okula, öğretmene, eğitim- öğretime
dair bakışının nasıl olacağına dair şemaların şekillendiği öğretim basamağıdır.
Okul öncesi dönemi etkinlikleri çocukları ilkokula hazırlar. Bu dönemdeki rehberlik
ve psikolojik danışma hizmetleri çocukta kalıcı izler bırakacağı açıktır.
 Okul öncesi dönem diğer
tüm eğitim düzeyleri gibi
Bu dönemde öncelikli
eğitsel, mesleki ve kişisel
olarak kişisel sosyal rehberlik
sosyal problem alanlarına
hizmetleri ön plandadır.
dair hizmetlerin sistemli
sürdürüldüğü bir kademedir.

OKUL Okul öncesi dönemde Okul öncesi dönemdeki

ÖNCESİNDE
rehberlik hizmetleri çocukların rehberlik
çocuğun kendini tanıması, hizmetinde aile ve
arkadaşlarıyla ve çevresiyle öğretmen arasındaki

REHBERLİK etkileşim içinde olacak

etkinliklere yer verir.
iletişimin büyük bir önem
vardır.

HİZMETLERİ
Okul öncesi dönemdeki
çocuklar için rehberlik
çalışmalarında oyun ağırlıklı
etkinlikle ve grup
çalışmaları
uygulanmaktadır.
 İlkokulda Rehberlik Hizmetleri
Bu dönem 7-10 yaş arasın kapsayan 4 yıl süren bir kademedir. Bu
dönemde okuma yazma gibi beceriler kazandırılmaya çalışılan çocuğun
bilişsel alanda desteklenmesi gerekir. Çocukların okula alıştırılması, okul
fobilerinin aşılmasına yönelik çalışmalar yapılması gerekir. Bu dönemde
çocuğun zihinsel yetersizlik, öğrenme güçlüğü, üstün yetenekli olma vb.
özel eğitim gereksinimi olup olmadığı da tespit edilir.
 Rehberlik hizmetinin ilkokulda yaptığı bazı çalışmalar
Öğrencilerin davranış, tutum ve gelişmelerine
yönelik olarak öğretmenlerle birlikte yaptıkları
konsültasyon çalışmaları ile öğretmenlerin
öğrencilerini daha iyi tanımalarına yardımcı olmak,
İLKOKULDA Grup rehberliği çalışmaları ile gerekli sosyal
REHBERLİK becerilerin kazanılmasında öğrencilere yardımcı
olmak,
HİZMETLERİ Benlik algılarını geliştirmek ve zenginleştirmek için
öğrencilerle grup çalışmaları yapmak, 4. Grup
çaiışmalan ile öğrencilerin kendilerinin ve
başkalarının duygularını anlamalarını kolaylaştırmak,
Grup çalışmalarıyla öğrencilerin problem çözme
davranışlarını geliştirmek.
Ortaokulda
Rehberlik
Hizmetleri
Çocukluktan ergenliğe
geçişin yaşandığı önemli bir
değişim dönemidir. Bu
dönemde yaşanan
zorluklar nedeniyle rehberlik
ve psikolojik danışmanlık
hizmetlerine ihtiyaç vardır.
Çocuklarda bu dönemde
riskli davranışlar görülebilir.
Sınav için ders çalışmada,
meslekleri tanımada
rehberlik servisine
başvurulmalıdır.
 Hızlı bedensel büyümenin
bedende ve kas-sinir
Ergenliğe geçiş Erinlik sürecinin ortaya
Ortaokul döneminde sisteminin
aşamasında çocuğa koyduğu psikolojik ve
rehberlik hizmetinin koordinasyonunda ortaya
bedenindeki hızlı duygusal sorunlarla baş
yaptığı çalışmalar çıkardığı sakarlık, dalgınlık,
değişimleri ve sonuçları edebilme yollarını
şunlardır; sinirlilik, içe kapanıklık,
hakkında bilgi verme gösterme
duyarlık gibi özellikleri
tanımasını sağlama

Karşı cinsi tanımaları ve

Spor, sosyal ve kültürel Aileleri bilgilendirme ve
kabul etmeleri sürecine
aktiviteleri yöneltme onlarla iş birliği kurma
yardımcı olma

ORTAOKULDA REHBERLİK HİZMETLERİ

ORTAÖĞRETİMDE
REHBERLİK HİZMETLERİ

Ortaöğretim dönemi öğrencilerin

içinde bulunduğu gelişim dönemi
ve bu döneme özgü gelişim
ödevleri anlamında bakıldığında
rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerine üst düzeyde ihtiyaç
duyulan bir eğitim kademesidir. Bu
bağlamda bakarsak kendi
bedenini tanıma ve kabullenme,
karşı cinsle sağlıklı ilişkiler kurma,
zararlı alışkanlıklardan uzak durma,
değişen anne baba ve akran
ilişkilerine uyum sağlama, kendi
kimliğini kazanma vb. döneme
özgü birçok konu okul rehberlik
servislerinin gündemlerine aldıkları
çalışma alanlarıdır. Burada
psikolojik danışmaya olan ihtiyacın
da fazlasıyla arttığı gözlemlenir.
Her şeye rağmen bazı
öğrencilerde sözü edilen riskli
davranışlar görülebilir. Bu durumda
bireysel ve grupla psikolojik
danışma hizmetlerinin kullanılması
gerekir.
Ortaöğretim döneminin aynı zamanda
yükseköğretime geçişe ilişkin hazırlık
aşamasını kapsadığını göz önünde
bulundurursak ilgili dönemde hem
eğitsel rehberlik hizmetleri hem de
mesleki rehberlik çalışmalarının işe
koşulması gerektiğini söyleyebiliriz. Bu
aşamada sadece okulu değil ailelerin
de gerek eğitsel gerekse mesleki
rehberlik konusunda bilgilendirilmesi çok
büyük bir önem taşımaktadır.
YÜKSEKÖĞRETİMDE REHBERLİK HİZMETLERİ

Ergenlikten genç yetişkinliğe geçilen bu dönemde aynı şekilde

rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinin önemli yer tuttuğu
görülmektedir. Bu dönemde en çok görülen problemlerden
birisi uyum sorunudur. Bunun sebebi ise çok farklı kültürlerden
gelen öğrencilerdir. Bu sorunun çözümü için öğrencilerin
ihtiyaçlarına göre uyum programlarının hazırlanması
gerekmektedir. Öte yandan temel hususlara (barınmaya,
beslenmeye, sosyalleşmeye vb.) ilişkin ihtiyaçların da çözümü
için okullardaki ilgili birimlerin çalışmalar yürüttüğü
bilinmektedir.
Bu aşamadaki öğrencileri meslek
seçimine yönelik ihtiyaçlarına karşılık
üniversitelerde kariyer rehberliği
çalışmalarının yürütüldüğü bilinmektedir.
Kariyer rehberliği çalışmaları ile seçilen
mesleğe hazırlanma, staj gibi uygulama
alanlarına yönlendirilme, istihdam
olanakları hakkında bilgilendirilme gibi
amaçlar güdülmektedir.
Soru 2

Ailesinin bütün çabalarına rağmen Kaan, verimli çalışma alışkanlıkları edinememiştir,

öğretmeni okul başarısı düşük olan Kaan’ın okuma ve öğrenme ile ilgili sorunları olduğunu
düşünerek onu okul rehberlik servisine göndermiştir.

Bu durumda, Kaan’a aşağıdaki rehberlik türlerinin hangisinde hizmet sunulmalıdır?

A) Eğitsel

B) Mesleki

C) Kişisel

D) Gelişimsel

E) Yönlendirici
 Soru 3
Öğrencilere yönelik olarak yapılan aşağıdaki uygulamalardan hangisi, daha çok kişisel rehberlik
kapsamında yer alır?

a) Etkili zaman kullanımını öğretmek

b) Verimli ders çalışma yollarını tanıtmak

c) İletişim becerilerini geliştirmek

d) Üst eğitim kurumlan hakkında bilgi vermek

e) Meslekleri tanıtmak
 Soru 4
Etkili ders çalışma yollarını öğretmek ve zamanın verimli kullanılmasını sağlamak, aşağıdaki
rehberlik çeşitlerinden hangisinin görev alanına girer?

a) Kişisel rehberlik

b) Mesleki rehberlik

c) Uyum sağlayıcı rehberlik

d) Düzeltici (sağaltıcı) rehberlik

e) Eğitsel rehberlik
 Soru 5
Meslek seçimine ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

a) İyi bir meslek, kişiye yüksek mevki ve kazanç sağlayan meslektir.

b) Birey, ilk girdiği meslekte yaşam boyu çalışmalıdır.

c) Bir bireyin başarılı olabileceği farklı meslekler vardır.

d) Bireyler mesleklerini olabildiğince erken yaşlarda belirlemelidirler.

e) Birey çalışırsa, her mesleğe ulaşır.

 Soru 6
"Yatarak ya da çok rahat bir koltukta ders çalışmayınız. Işığı iyi alan bir masada, sandalyeye
oturarak çalışınız."

Lise öğrencilerine yönelik böyle bir önerinin temel dayanağı aşağıdakilerden hangisidir?

a) Öğrenme hızının, dersin özelliklerine göre değişebilmesi

b) Öğrenme için, öncelikle belirli bir genel uyarılmışlık durumunun gerekli olması

c) Ders çalışmanın, planlı çaba gerektiren bir uğraş olması

d) Öğrencinin, evde kendi kendine çalışabileceği bir yere ihtiyacının olması

e) Öğrenmede kullanılan bilişsel yaklaşımların bireyden bireye değişebilmesi

 KAYNAKÇA

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik, Prof.Dr.M. Engin DENİZ- Pegem Akademi

 1.Aşama: İl ya da ilçelerde bulunan Rehberlik Araştırma Merkezlerinin Psikolojik
Danışma ve Rehberlik Hizmetleri Bölümü okullarının özelliğine, kademe ve
türüne göreÇerçeve Programı hazırlar ve ders yılı
başlamadan en az bir ay önce ilgili eğitim-öğretim kurumlarına gönderir.
2.Aşama: Resmî ve özel eğitim-öğretim kurumlarında rehberlik ve psikolojik
danışma hizmetlerini yürütmek üzere, rehberlik ve psikolojik danışma servisi
kurulur. Bu servise öğrenci sayısına göre yeterli eleman atanır. Hizmetin özellikleri
açısından uygun fiziki ortam ve gerekli donanım sağlanır.
3.Aşama: Her eğitim-öğretim kurumunda rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerinin planlanması, eş güdümün ve kurum içindeki iş birliğinin komisyonu
rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme
sağlanması amacıyla
misyonu oluşturulur.
4.Aşama: Okul Psikolojik Danışman il çerçeve programını  temel alarak okulunun
rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri programını sınıf düzeylerine, okulun
türüne ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre hazırlar.
5.Aşama: Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürütme komisyonu,
Rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan yıllık program ve yürütme
planını inceler, bu konudaki görüşlerini bildirir. Uygulanması için gerekli önlemleri
6.Aşama: Okul müdürü rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan
program ile yürütme planının birer örneğini ders yılının başladığı ilk ay içerisinde,
yıl sonu çalışma raporunun bir örneğini ise ders yılın tamamlandığı ay içerisinde
bağlı bulunduğu rehberlik ve araştırma merkezine gönderir.
7. Aşama: Okul müdürü Rehberlik ve psikolojik danışma servisiyle iş birliği yaparak
okuldaki öğretmenleri her sınıfa bir sınıf rehber öğretmeni olmak üzere
görevlendirir.
8.Aşama: Sınıf rehber öğretmeni okulun rehberlik ve psikolojik danışma programı
sınıfın yıllık çalışmalarını planlar
çerçevesinde ve bu planlamanın bir örneğini
rehberlik ve psikolojik danışma servisine verir.
9.Aşama: Sınıf rehber öğretmeni sınıfıyla ilgili çalışmalarını , ihtiyaç ve önerilerini
belirten bir raporu ders yılı sonunda ilk hafta içinde rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetleri servisine iletir.
10. Aşama: Okul müdürü rehberlik ve psikolojik danışma servisince hazırlanan yıl
sonu çalışma raporunun bir örneğini ders yılının  tamamlandığı ay içerisinde bağlı
bulunduğu rehberlik ve araştırma merkezine gönderir.
 DOĞRUDAN SUNULAN HİZMETLER DOLAYLI SUNULAN HİZMETLER
▪ Bireyi Tanıma ▪ Okul Rehberlik Programı Hazırlama
▪ Oryantasyon ▪ Müşavirlik (Konsültasyon)
▪ Bilgi Toplama ve Yayma ▪ Çevre ve Velilerle İlişkiler
(bilgilendirme) ▪ Araştırma ve Değerlendirme
▪ Yöneltme ve Yerleştirme
▪ Psikolojik Danışma
▪ İzleme
▪ Sevk (Refere)

REHBERLİK HİZMET ALANLARI

KPSS- EB- SORU 3

Öz güveni düşük bir öğrenciye, öz güvenini yükseltmek için aşağıdaki hizmetlerden hangisi öncelikli
olarak sunulmalıdır?

A) Bilgi verme
B) Psikolojik danışma
C) Oryantasyon (duruma alıştırma)
D) Müşavirlik (konsültasyon)
E) İzleme ve değerlendirme
KPSS- EB- SORU 9
Uyum sıkıntısı çeken, kendini yalnız hisseden, kendini başarısız ve değersiz gören bireylerin sorunlarının
kaynağını ve çözüm yollarını görmelerine yardımcı olmak için, hangi hizmet alanından öncelikle
yararlanmak gerekir?

A) Bireyi Tanıma
B) Psikolojik Danışma
C) Oryantasyon
D) İzleme
E) Bilgi Verme
 KPSS- EB- SORU 6
Okul rehber öğretmeni öğrencilerle bir oryantasyon çalışması yapmış ve yaptığı uygulamaların ne derece etkili
olduğunu ölçmek istemiştir. Bu konuda bilgi toplamak amacıyla öğrencilerin ve öğretmenlerin gözlem görüş ve
önerilerinden yararlanmıştır.
Okul rehber öğretmeninin yaptığı bu çalışma rehberlikte hangi hizmet kapsamında yer alır ?

A) Bilgi verme
B) Bilgi toplama
C) Yöneltme ve yerleştirme
D) İzleme
E) Müşavirlik
 KPSS- EB- SORU 8

Mezunların sonraki yıllarda öğrenime devam edip etmediklerine, ettilerse başarı durumlarına
etmedilerse istihdam durumlarına, işte sağladıkları başarılara ve karşılaştıkları sorunlara ilişkin bilgileri
toplayarak ilgililere duyurmak, rehberlik servisinin hangi faaliyetleri kapsamında yer alır?
A) Yerleştirme
B) Oryantasyon
C) İzleme
D) Müşavirlik
E) Bilgi verme
• DOLAYLI VERİLEN OKUL PDR HİZMETLERİ
 KPSS-EB-SORU 4

Kapsamlı gelişimsel rehberlik programına ilişkin yapılacak aşağıdaki değerlendirmelerden

hangisi yanlıştır?

A) Çeşitli yeterlilik alanlarında kazanımlar içerir.

B) Diğer öğretim programlarıyla birlikte yürütülür.
C) Psikolojik danışma hizmetine ağırlık verir.
D) İlgili tüm personelini işbirliğini gerektirir.
E) Öğrencilerin daha etkili ve yeterli öğrenmelerine yardımcıdır.
 KPSS- EB- SORU 1
Umut, derslerinde yeterince başarılı olamayan bir öğrencidir. Ailesi bu durumu öğretmenin, bireysel
farklılıkları gözetmeksizin sınıftaki öğrencilere aynı şekilde davranmasına ve Umut’la yeterince
ilgilenmemesine bağlamaktadır. Öğretmen ise Umut’ta dikkat eksikliği olduğunu düşünmektedir.
Umut’un ailesi ve öğretmeni arasında ortak bir anlayış, aşağıdaki hizmet alanlarından hangisiyle
sağlanabilir?

A) Oryantasyon
B) Bilgi toplama
C) Grup rehberliği
D) Konsültasyon (Müşavirlik)
E) Yöneltme ve yerleştirme
• Aşağıdakilerden hangisi öğrenciye doğrudan sunulan rehberlik
hizmetlerinden biri değildir?
• A-Oryantasyon
• B-Konsültasyon
• C-Sevk
• D-Yöneltme
• E-Bireyi Tanıma
KPSS- EB- SORU 10
Meslek lisesine gitmek isteyen bir öğrenciye yardımcı olmak amacıyla, rehberlik hizmet alanlarından
hangilerinin sırasıyla kullanılması daha uygun sonuçlar verir?

A) Yöneltme- bireyi tanıma- izleme- müşavirlik

B) Oryantasyon- bireyi tanıma- yöneltme- değerlendirme
C)Bireyi tanıma- müşavirlik- yöneltme- izleme-
D) Bilgi toplama- müşavirlik- bireyi tanıma- yöneltme
E) Müşavirlik- yöneltme- bilgi verme- izleme
EĞİTİMDE REHBERLİK
HİZMETLERİ
REHBERLİK HİZMETLERİNDE
GELİŞİMSEL YAKLAŞIM

Basamaklar halinde
Birbirini izleyen devam eder ve bir
aşamalarla bireyin, basamağı başarıyla
Gelişim Nedir ?
büyümesi, gelişmesi , geçiren kişinin sonraki
olgunlaşmasıdır. basamakları da başarıyla
geçmesi beklenmektedir.
 Yapılan araştırmalar, her bireyin yaşamı boyunca devam eden bir dizi sosyal
beklentileri karşılamak ve yaşamının her döneminde kendine özgü davranış
kalıplarını göstermek durumunda olduğunu savunur.

Bir bebeğin,
• Doğduğunda yutkunabilmesi
• 5-6 yaşlarında yemek yeme, kendi başına giyinebilmesi
• 6-12 yaşlarında ebeveynleri dışındaki yetişkinlerle ilişkiler kurabilmesi
• İlkokul döneminde hedeflenen okuma yazma becerisini kazanabilmesi
• 12-15 yaşlarında kendi değerler sisteminde doğru ve yanlış kavramlarını
geliştirmesi beklenir.
• GELİŞİM SÜRECİ NEDİR?
Yaşamın kendisi olan gelişim süreci, doğumdan önceki süreci de
içine alan, belirli ilkeler doğrultusunda gerçekleşen ve bireyin özellikle
bu dönemlerde desteklendiğinde daha sağlıklı yaşanacak olan bir
süreci ifade eder.
 GELİŞİMİN TEMEL İLKELERİ

1. Gelişim, kalıtım ve 4. Gelişimin kendine özgü

çevrenin etkileşimiyle yönelimleri vardır.
gerçekleşir.

2. Gelişim, sürekli bir 5. Gelişimde bireysel farklılıklar

oluşumdur ve aşamalar vardır.
halinde gerçekleşir.

3. Gelişim, bütünlük
6. Gelişim ardışık ve düzenli bir
içerisinde gerçekleşir.
ilerleme ile olur.
GELİŞİM DÖNEMLERİ
 GELİŞİM
İHTİYAÇLARI
• Gelişimdeki süreklilik, doyurulan bir
ihtiyacın yerine yeni ihtiyaçların
doğmasına neden olur.

• MASLOW’A GÖRE bu ihtiyaçlar sürekli

kişide bir güdülenme yaratarak, onu
harekete geçirmektedir. Kişinin alt
düzeydeki ihtiyaçları belli oranda
karşılanmadığı sürece üst düzey
ihtiyaçları güdülenmez.
Maslow’un
İhtiyaçlar
Piramidi
• İhtiyaçlar iki gruba ayrılmaktadır.

A. Temel İhtiyaçlar: Bu ihtiyaçlar bireyin

her döneminde -doğumdan ölüme B. Üst Düzey İhtiyaçlar: Bu ihtiyaçlar
kadar- var olan ihtiyaçlardır ve bu yaşamın değişik dönemlerinde ve
ihtiyaçların sürekli doyurulması farklı koşullarda ortaya çıkan
gerekmektedir. Bunlar; ihtiyaçlarıdır. Bunlar;

• Fiziksel İhtiyaçlar • Bilme ve Anlama İhtiyacı

• Güvenlik İhtiyacı • Estetik ve Yaratıcılık İhtiyacı
• Sosyal İhtiyaçlar • Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı
• Saygınlık İhtiyacı
Gel ş m görevler
Gelişim görevlerinin çoğu döneme
özgüdür.

Dönemde bireye fırsatlar verildiğinde

görevini yerine getirir ve bir sonraki
dönemde rahat eder.

Gelişim dönemleri benzerlik gösterir

ancak bireysel farklılıklar göz ardı
edilemez.
OKUL ÖNCESİ DÖNEM
2-6 yaş dönemini kapsar.

Yemek yeme, giyinme gibi öz bakım becerileri gelişir.

El-Göz koordinasyonu gelişir.

Cinsel kimliğin farkına başlanması

Büyükleri örnek alarak insanlarla ilişki kurmayı

öğrenme
Sevilmeyi, sevmeyi ifade öğrenimi

Toplumsal rolleri öğrenme

OKUL DÖNEMİ
Büyük ve küçük kasları kullanmayı öğrenme
Oyunlar ve aktivitelerle beceri kazanma
Kurallara uyarak yaşamayı öğrenme
Kişiler arası ilişkileri zenginleştirme
Anne-Baba dışındaki yetişkinlerle ilişki kurabilme
Bedenini tanıma ve kabullenme
Cinsine uygun rolleri benimseme
Toplumsal ve mesleki rolleri öğrenme
Okuma, yazma ve aritmetik alanında temel becerileri kazanma
Zaman kavramını öğrenme
Kendi kararlarını alıp davranışlarından sorumlu olmayı öğrenme
Vicdan ve değerleri öğrenme
ERİNLİK
DÖNEMİ
11-14 yaş dönemini kapsar

Bir önceki döneme göre daha olgun ilişkiler kurulur

Cinsel ilgileri gizli tutmayı ve denetlemeyi öğrenme

Cinsiyetine uygun toplumsal rol benimseme

Kendine özgü değerler sistemi oluşturma

Geleceğe dönük düşünme

Çevreye uyum yollarını öğrenme

Arkadaşlık, evlilik, aile gibi sosyal görevleri düşüme ve hazırlanma

Kendi cinsinden yaşıtları ile özdeşme

ERGENLİK DÖNEMİ
Toplumsal gruplara katılma ve gruptaki rollerle birlikte kendi
rolünü öğrenme
Kendi cinsinin psiko-sosyal, biyolojik rolünü öğrenerek buna
uygun davranma
Topluma karşı sorumluluklarının farkına vararak vicdan, ahlak
ve değerler sistemi geliştirme
Uygun bir bağımlılık- bağımsızlık tarzı geliştirme ve yürütme

Fiziksel değişimleri kabul etme

Kas koordinasyonunu ve kontrolünü sağlama

Dünyayı ve çevreyi keşfedip kontrol etmesini öğrenme

Evlenme gibi sosyal rollere hazırlık

Meslek seçme ve çalışma hayatına hazırlık

Öğretmenlerin Gelişim
Görevlerini Bilmesinin
Önemi
 Öğrencinin gelişim
Çocuğun gelişimi ve Önceki dönemden
görevlerini yapıp
sosyalleşmesini kalmış görev varsa
yapmadığını görebilir ve
sağlayacak ortamları bunu tamamlamak için
görevleri başarmasına
sağlayabilir ortam hazırlayabilir
yardım edebilir

Çocuğun içinde olduğu Gelişimi destekleyici

Aileyi bilgilendirebilir dönemi bilerek ona ortam ve aktivite
karşı tavır alabilir düzenleyebilir

Öğrenci
Öğrenciyi başarması
değerlendirmelerini
gereken görevler
içinde olduğu döneme
hakkında
ve kişisel farklılıkları
bilinçlendirebilir
bilerek değerlendirebilir
REHBERLİKTE ÇAĞDAŞ
YAKLAŞIM:GELİŞİMSEL
REHBERLİK
Gelişimsel rehberlik nedir

• Gelişimsel rehberlik, bireyin

gelişim görevlerine, sorunlarına
ve özelliklerine yönelik olarak
yürütülen bir hizmettir.
• Rehberlik ve psikolojik danışma
hizmetlerinin, program ya da
meslek seçimi ile
sınırlandırılmasına bir tepki
olarak ortaya çıkan gelişimsel
rehberlik modeli, günümüzde
rehberlik hizmetlerinin
yürütülmesinde esas alınan
yaklaşımdır.
EĞİTİMDE GELİŞİMSEL YAKLAŞIMININ
GEREKLİLİĞİ
• İnsan gelişimine farklı bakış açısını temel
alan bir yaklaşım olan gelişimsel rehberlik
yaklaşımı,rehberlik hizmetlerini kriz ya da
problem durumuna çözüm bulmak olarak
gören klasik rehberlik yaklaşımlarına tepki
olarak doğmuştur.
• Gelişimsel rehberlik yaklaşımına göre
bireylerinher dönemlerinde başarmaları
gereken gelişim görevleri vardır verehberlik
hizmetleri de bu görevleri de bu görevleri
başarıyla tamamlamalarını sağlamaya
yardım etmektir .
Geleneksel ile gelişim rehberlik modeli
arasındaki farklılıklar
GELENEKSEL YAKLAŞIM
Kriz odaklı yardım
Bilgi verme ve yöneltme ekseninde
odaklanma
Uzmanlık hizmetine dayanma
Tepkisel
Görev yönelimli
Zaman çizelgesiyle sınırlı
Öğretimden ayrıştırılmış
Yapılandırılmamış
Var olanı koruma ve sürdürmeye yönelik
Problemli öğrenciye yönelik
GELİŞİMSEL YAKLAŞIM
Gelişmeyi sağlayıcı ve kolaylaştırıcı
Tüm gelişim alanlarına yönelik yeterlilik
kazandırma
Uzmandan çok öğretmen odaklı olma
Yaratıcı ve esnek
Hedef yönelimli
Program bütünlüğü içinde
Öğretimle kaynaştırılmış
Ölçülebilir
Var olanı değerlendirme ve geliştirme
Tüm öğrencilere yönelik
Gelişim rehberliğinin dayandığı temel ilkeler
❖ Gelişimsel rehberlik tüm öğrencilere yöneliktir.
❖ Gelişimsel rehberliğin organize edilmiş ve plânlanmış bir müfredatı
vardır.
❖ Gelişimsel rehberlik programı ardışık ve esnektir.
❖ Gelişimsel rehberlik toplam eğitimsel süreçlerin bütünleyici bir
parçasıdır.
❖ Gelişimsel rehberlik bütün okul personelinin katılımını içerir.
❖ Gelişimsel rehberlik öğrencilerin daha etkili ve yeterli öğrenmelerine
yardım eder.
❖ Gelişimsel rehberlik uzman danışmanlık hizmetleri veren okul
danışmanlarını da kapsar.
 Çocuğun doğumundan ilkokula
başlayıncaya kadar süren döneme «okul
öncesi dönem» denir. Bu dönemdeki
eğitsel etkinliklerin tümüne de «okul
öncesi eğitimi» denir.
A. Okul önces Okulöncesi eğitim, zorunlu ilkokul
çağına gelmemiş çocukların eğitimini
Eğ t m Dönem kapsar. İsteğe bağlıdır ve amacı
çocukların genel gelişimlerini ve milli
eğitimin temel amaç ve genel ilkelerine
uygun olarak çocukların bedensel,
zihinsel ve duygusal gelişimlerini ve iyi
alışkanlıklar edinmelerini sağlamaktır.
• Okul öncesi dönem çocuğun
gelişiminin hızlandığı dönemdir.
Bedensel, zihinsel ve sosyal
gelişimin hızlı olduğu bu yıllar
sihirli yıllar olarak adlandırılır.
• Bu dönemde kazanılan çoğu
alışkanlık yetişkinlikte bireyin
kişilik yapısını, tavır, alışkanlık ve
değer yargılarını önemli biçimde
etkilemektedir.
A.1. Okul öncesi Eğitimde Rehberlik Hizmetlerinin Amaç ve İşlevi

Yapılan araştırmalar okul öncesi dönemlerdeki gelişmelerin çocuğun

sonraki öğrenme ve gelişim alanlarını büyük ölçüde etkilediği yönündedir.

Bloom’a göre 17 yaşına kadar olan zihinsel gelişimin %50’si 4 yaşına

kadar, %30’u 8 yaşına kadar ve %20’si ise 17 yaşına kadar oluşmaktadır.

Çocukların 18 yaşına kadar gösterdikleri okul başarısının %33’ü 0-6 yaş

arasındaki kazanımlarla açıklanabilmektedir.
Okulöncesi dönemde
rehberlik hizmetlerinde
temel amaçlardan biri
çocuğun kendini sınama ve
tanımasına olanak vermektir.
Bu dönemde çocuğun
ilgilerin, yetenek ve
becerilerini geliştirmek
çeşitli etkinlikler yapılmalıdır.
Aile dışında kendini ifade
edeceği farklı bir grupta
olmayı öğrenmesi, bağımsız
davranabilmesi ve kararlar
alma becerisini geliştirmesi
için desteklenmesi önemlidir.
İlkokul - Ortaokul
Dönemi
İLKOKUL?
• Ailesinden farklı bir
çevre olan ilkokul/
ortaokul okullarında
çocuğun psikolojik
dengesini
sağlayabilmesi ve
koruyabilmesi için
okulda gereksinimlerin
karşılanması gerekir.
İlkokul-Ortaokul Dönemi Çocuğu
Gereksinimleri
Sevilme ve Korkudan uzak
koşulsuz ve güvende Ait olma
kabul edilme olma

Bağımsız olma,
Kabul görme ve
tercih yapma ve
takdir edilme
sorumluluk alma
Rehberlik Hizmetlerinin Gerekçe ve Önemi

• İlkokul zorunludur bu nedenle hedef kitlesi geniştir.

• İlkokul sonrası ortaokula devam edenlerin sayısı daha az, liseye devam
oranı ise ½’dir.
• Temel bilgi, görüş, beceri ve tutumların kazanıldığı bir dönemdir.
• Bütünsel gelişime yöneliktir.
1. Bütünsel gelişim, bireylerin zihinsel, fiziksel, sosyal, duygusal ve ruhsal
gelişimini bir arada yürütmelerini sağlayan, kendini gerçekleştirme ve
öğrenme sürecine verilen addır.
Gelişim alanları ve gelişim görevleri açısından kritik bir
dönemdir.

Bireysel farkların daha çok görüldüğü bir eğitim

kademesidir.

Kişisel, eğitsel ve mesleki gelişim açısından temel tutum

ve yönlendirmelerin etkili olduğu bir dönemdir

Sağlıklı bireyler ve sağlıklı toplum oluşturma açısından

önemli bir dönemdir.
OKULLARDA
REHBERLİK VE
PSİKOLOJİK
DANIŞMANLIK

• LİSE DÖNEMİ
• LİSE DÖNEMİNDE REHBERLİK HİZMETLERİNİN AMAÇ VE İŞLEVİ
• LİSE DÖNEMİ REHBERLİK HİZMETLERİNDE ÖĞRETMENİN YERİ
 LİSE • Lise, öğrencilere milli eğitimin genel amaçları ve temel
ilkelerine uygun olarak, temel bir genel kültür
DÖNEMİ kazandırmayı amaçlar. Orta öğretim kurumları aynı
zamanda öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine göre
yükseköğretime, meslek ve iş alanlarına ve hayata
hazırlandığı kurumlardır.
LİSE DÖNEMİ REHBERLİK HİZMETLERİNİN AMAÇ VE İŞLEVLERİ
KAYNAK GELİŞİM ALANI GELİŞİM GÖREVLERİ
FREUD Psikoseksüel Enerjiyi sosyal yönden
onaylanan etkinliklere sarf
edilmesi
ERİKSON Psikososyal Kimlik kazanma, kendini tek
bir birey olarak kabul etme
PİAGET Bilişsel Zihinsel Formal işlemler, soyut
düşüncelerle ilgilenme,
kuramsal durumlar üzerine
düşünme
MASLOW İnsan İhtiyaçları Ego, saygı ihtiyaçları, güven
duygusunun gelişimi, özsaygı,
kendini geliştirme
SUPER Mesleki Gelişim Mesleki önceliklerin
kristalleşmesi, geçici seçimler
yapma, uygun meslek
alanlarının belirlenmesi
SULLİVAN Kişilerarası İlişkiler Kendi cinsi ve karşı cins ile
doyum verici ilişkiler kurma
Ergenler üzerinde
yapılan araştırmalar, bu
dönemde gençlerin
çeşitli sorunlar
yaşadığını ve yardıma
ihtiyaç duyduklarını
ortaya koymuştur.
Lise dönemi, bireyin
kişisel, eğitsel ve
mesleki alanlarda plan
yaptığı bir dönemdir.
Özellikleri konusunda
bilinçlenmesi, çeşitli iş
ve meslek alanlarında
incelemeler yapması ve
hedeflerine ulaşmak
için sistemli çalışması
bu dönemde genci
KİŞİSEL-SOSYAL
REHBERLİK
B reyler n gel ş m sürec içerisinde sadece psikolojik
danışmanların değil diğer öğretmenlerin de öğrencilere bu
süreç içerisinde destek olmaları önemli bir yere sahiptir.
Kişisel problemler bireylerin bulunduğu sosyal ortam ve
ilişkilerden etkilendiği için zamanla kişisel – sosyal
rehberlik hizmetleri olarakta adlandırılmıştır.
 KİŞİSEL SOSYAL REHBERLİK ALANINDA
BİREYLERDEN KAZANMALARI BEKLENEN
YETERLİLİKLER
B rey n başkalarını kabul B rey n karar
etmes ve anlaması Kend yetenekler n n vereb lmes
farkında olması

B rey n amaç Toplum olgusunu

ed nmes kavrayab lmes
 K ş sel
Rehberl k
H zmetler ve
Problem

Ps koloj k danışma ve rehberl k
h zmetler n n sürekl l ğ ve b reylere
dönük olarak düzenlenmes , k ş sel
sorunların ler ps koloj k boyutlara
er şmemes bakımından önem
taşımaktadır. Problemler n kuşkusuz
k ş sel yanları bulunmaktadır. K ş sel
problemlerden bazıları şu şek lded r:
1- Sağlıkla lg l problemler
2- Başkaları le l şk kurmaya a t
problemler
3- C ns yet, kız-erkek l şk ler , aşk
ve evlenme le lg l problemler
4- A le ve a le ç l şk lerle lg l
problemler
5- Kend ne güven, korku ve kaygı
g b ç yaşamla lg l problemler
6- Değer yargıları le lg l
problemler
7-Benl k tasarımı le lg l
 Gel ş msel yaklaşımın vurgulandığı g b öneml
olan bu sorunlar ortaya çıkmadan bunların
önleneb lmes yan uygun ortamların
hazırlanmasıdır.
Genel olarak önley c rehberl k h zmetler ,
gelecekte stenmeyen olay ve durumları
önlemek ç n ş md den bazı önlemler almak
ya da seçenek olarak gelecekte stenen
olay ve durumları artırmak ç n bazı
etk nl klerde bulunmak şekl nde
Benl k saygısı ve Özgüven : İnsanların
özsaygıları hep aynı düzeyde olmaz. Çeş tl yaşam
olayları ve b rey n sah p oldukları özell kler
özsaygıyı olumlu br noktadan olumsuza
götüreb lmekted r.
Çok eleşt r lm ş, önemsen lmem ş, redded lm ş, st smar
ed lm ş, kurban olmuş, dalga geç lm ş, mükemmell yetç
tutumla yet şt r lm ş, başarılı olamamış, etrafındak lerden
farklı olmuş ve kötü b r çevrede yaşamış b reylerd r.
D nlen lm ş, övgü almış, d kkat ed lm ş, sev lm ş, y
l şk ler kurmuş, başarılı olmuş, saygı görmüş, başarmak
ç n fırsatlar sunulmuş.
Beden: uyku problemler , sürekl
gerg n yorgun h ssetme, solunum
sorunları, bedenle fazla lg lenmek.
Başarı: şe odaklanamama, d kkat
sorunu, performans göstereceğ
şlerden kaçınma
İl şk : kend ler ne stemed ğ
şeyler n yapılmasına z n ver rler,
başkalarının görüşler nden end şe
duyarlar, nsanlardan kaçınab l rler,
özür d leme davranışı sürekl d r.
Manev yat/gelecek: kötümser b r
bakış açısına sah pt rler. Gelecek
beklent ler umutsuzdur. Yeters zl k
h ss yle problemler çözülemez
görürler. Çares zl k yaşarlar.
Kend ne l şk n olumlu algılarını
arttırmak ç n üstes nden geld ğ ,
gurur duyduğu, başarılı olduğu
alanlar konuşulur.
Kend s n y h ssedeceğ etk nl k
planlanab l r.
Sosyal destek kaynakları
bel rleneb l r.
Problem çözme becer s öğret l r.
Korku ve Kaygı: Korku,
canlıların görünen ya
da görünmeyen 1. Zeka 2. Sosyal 3. F zyoloj k
tehl keler karşısında İl şk ler Koşullar
gösterd kler tepk d r.
Aşırı olmadığı takd rde
korku, her çocukta 4. K ş l k
5.C ns yet 6. Sosyo-
görülen normal b r Yapısı
heyecan durumudur. ekonomik
Çocuğun korkuları Statü
yandak faktörlerden
 Kaygı se çocuklarda veya Sürekl olarak çocuklara, ler de
yet şk nlerde korku nesnes n n çok zor sınavlara g recekler
bell olmaması durumu olarak söylenerek bunun sonucunda
adlandırılır. Kaygıların ortadan sınavlara yönel k olumsuz
kaldırılması, korkulara oranla duyguların ortaya çıkmasına
daha zordur. neden olunmaktadır.
Okulda ps kolo jk danışmanlar ve
öğretmenler; sınavlara yönel k
öğrenc ler b lg lend rmeler , bu
konuyla nasıl başa çıkılacağı
konusunda sem nerler ver lmes ,
kaygı düzey n n düşürülmes nde
 Ergenl k Dönem Problemler
Ergenl ğ n lk dönem ; genc n kend beden yle lg l mgeler nde, öz
değerler nde, ruh hal nde ve l şk ler nde öneml etk ler oluşturur.
• Erken olgunlaşan erkekler, sınıf arkadaşlarına kıyasla kend
görünüşler nden genell kle daha çok tatm n olurlar ve genell kle
daha olumlu b r ruh hal çer s nded rler.
• Erken olgunlaşan kızlar se; sınıf arkadaşlarına kıyasla daha
çok depresyon, anks yete, a le çatışması ve kend
görünüşler nden tatm ns zl k duygusu yaşarlar.
Er kson'un kuramına göre; k ş sel b r k ml k duygusu oluşturmak,
Okul Öncesinde Kişisel Rehberlik Hizmetleri

Kendini kabul
Özgüven geliştirme
Olumlu benlik kavramı
oluşturma
Sosyalleşmeyi sağlama
İlköğretimde Kişisel Rehberlik Hizmetleri
Öğrencinin kendini gerçekçi bir şekilde
tanımasını sağlamak
Kendini ve başkalarını anlama ve
değerlendirme becerisi geliştirme
Ailedeki roller, görevler
Kişisel hak ve sınırlar
Akran baskısıyla baş etme
Karar verme, plan yapma, uygulama ve
değerlendirme
Erinlik döneminin değişimlerine uyum
sağlama (2. Kademe)
Toplumdaki farklı kültür, meslek ve sosyal
grupları öğrenme
Kişisel güvenliğini sağlama
Ortaöğretimde Kişisel Rehberlik Hizmetleri
Sağlıklı beden imajı
Cinsel kimliğini kazanma ve cinsiyet rolleri
Değerler ve ahlak ilkeleri edinme
Sağlıklı kişiler arası ilişkiler geliştirme
Kişisel ve duygusal bağımsızlığını
kazanabilme
Kişisel sorunlarını çözme
Ergenlik dönemine ilişkin olası sorunlar
hakkında bilgi edinme
Akran baskısıyla baş edebilme
Geleceğe dönük kararlar verebilme
Yükseköğretimde Kişisel Rehberlik Hizmetleri
9 Şubat 1984 tarihli yönetmelikle üniversitelerin
Psikolojik Danışma Merkezleri açmaları ve aşağıdaki
çalışmaları yapmaları beklenmektedir:
Oryantasyon
Akademik danışmanlık (Burs, barınma, sosyal yardım)
Psikolojik danışma
Yaş grubunun ihtiyacına uygun yardım hizmetleri (Kariyer
danışmanlığı, eş seçimi, yalnızlık, depresyon, stres,
özgüven eksikliği, arkadaş ilişkileri, başarısızlık korkusu
vb.)
EĞİTSEL
REHBERLİK
 EĞİTSEL REHBERLİK
NEDİR?

• Eğitsel rehberlik farklı yazarlar

tarafından eğitsel rehberlik
hizmetlerinin içeriğinin
vurgulanması açısından benzer
şekillerde tanımlanmıştır.
Bazı tanımlar;

Bireyin kendi yetenek, ilgi, ihtiyaç, kişilik yapısı ve mevcut imkan ve şartlara
uygun bir öğrenim dalı seçim bu öğrenim dalında başarı ile ilerlemesini
sağlamak için yapılan psikolojik hizmetlere, eğitsel rehberlik ve danışma
denir.

Bireyin yetenek ve ilgilerine uygun bir eğiti dalı seçmesinde ve bu yolda

başarılı olmasında kendisine yapılan yardımlardır.

Öğrencinin yetenekleri ve ilgileri dikkate alınarak okuldaki eğitim

olanaklarından, kendi ihtiyaçlarına uygun düşecek, kendini en iyi
gerçekleştirecek bir öğretim programını izlemesine yardım sağlamaktır.

Çocuğun eğitsel gelişim alanında ona belli yeterlikler kazandırmak,

öğrenmesini kolaylaştırmak, karşılaştığı güçlükleri gidermesine yardım
etmek ve böylece uygun ve etkin bir öğrenme ortamı oluşturmaya yönelik
hizmetler.
EĞİTSEL
REHBERLİĞİN • Temel amacı, öğrencinin okulda iyi bir
öğrenim uyumu sağlamasına ve eğitsel
AMAÇLARI gelişimine yardım etmektir.
 Öğrencilerin devam etmek
Öğrencilerin ilgi, yetenek ve
Öğrencinin sınıfının ve Öğrencilerin ilgi, yetenek, istedikleri üst eğitim
ihtiyaçlarını tanımasına ve
okulunun fiziki ve sosyal eğilim ve özelliklerine uygun kurumları hakkında bilgi
farkındalığının artmasına
çevresine uyumunu sağlamak bir eğitsel ortam yaratmak sahibi olmalarına yardımcı
yardımcı olmak
olmak

Öğrencilerin devam etmek Öğrencilerin ders

Öğrencinin ders seçimi, alan Başarıyı engelleyen faktörleri
istedikleri eğitim programları başarılarının artırılmasına
seçimi ve okul seçimi belirlemek ve ortadan
ile ilgi ve yetenekleri yönelik etkili ve verimli ders
konusunda karar vermesine kaldırmaya yönelik
arasındaki uyumun çalışma yöntemleri hakkında
yardımcı olmak çalışmalar yapmak
sağlanmasına yardımcı olmak bilgi vermek
 EĞİTSEL
REHBERLİĞİN
KAPSAMI
• Eğitsel rehberlik hizmetleri yoluyla
öğrencilere kazandırılmak istenen
asıl amaç öğrencilere "nasıl
öğrenecekleri"ni öğretmektir.
"Öğrenmeyi öğrenmek" olarak ifade
edilen bu konuda, eğitsel rehberlik
hizmetleri öğrencilere, kendi bireysel
öğrenme yollarını keşfetmelerine,
etkili ve verimli çalışma yolları,
zaman yönetimi, sınava hazırlanma
ve sınavla ilgili bilgiler vererek
öğrencilere nasıl öğrenecekleri
konularında yardımcı olur.
• Eğitsel rehberlik hizmetleri eğitim
faaliyetlerinden yararlanan tüm
öğrencilere yöneliktir. Tüm öğrencilerin
ilgi, yetenek ve ihtiyaçları
doğrultusunda eğitim faaliyetlerinden
yararlanması ve başarılı olması amacına
hizmet eder. Bu sebeple tüm öğrenciler
bu hizmetlere ihtiyaç duyarlar. Eğitsel
rehberlik hizmetleri genel olarak grup
rehberliği yoluyla gerçekleştirilir.
• Eğitsel rehberlik hizmetleri süreklidir. Okul
öncesi eğitimden yüksek öğretime kadar
tüm eğitim öğretim kademelerinde,
öğretim yolu boyunca öğrencilerin
gelişimsel ihtiyaçlarına uygun olarak eğitsel
rehberlik hizmetleri devam eder.
Öğrencilerin okula yeni başladığı
zamanlarda oryantasyon-alıştırma
hizmetleri önemli olurken, dönem içerisinde
etkili çalışma yolları, sınavlar yaklaşırken
sınavlar hakkında bilgilendirme hizmetleri
daha önemli olabilir.
• Eğitsel rehberlik
hizmetlerinde takım
çalışması esastır.
Eğitsel rehberlik
hizmetlerinin
yürütülmesinde
yönetici, öğretmenler
uzmanlar, okuldaki
diğer personelin iş
birliği gerekir. Ayrıca
velilerle ve çevredeki
eğitim kurumları da
bu işbirliğine dahil
edilir. Onlardan da
yardım ve destek alınır.
• Öğrencilerin ilgi, yetenek ve
ihtiyaçlarının belirlenmesi, öğrenme
faaliyetleri ile ilgili güçlü ve zayıf yanlarının
belirlenmesi, üstün yetenekli öğrencilerin
ve öğrenme güçlüğü çeken öğrencilerin
özelliklerine uygun eğitim alabilmeleri,
eğitim ortamının öğrencilerin özelliklerine
göre düzenlenmesi, eğitsel rehberliğin
kapsamı içinde yer alır.
• Eğitsel rehberliğin
odağında bireyi tanıma
vardır. Bireye götürülecek
eğitsel yardımlar
psikolojiktir. Yani, öğretim
yöntemleri, ders
programları, konular,
derslerde kazandırılan bilgi
ve beceriler eğitsel
rehberliğin kapsamında
değildir.
• Eğitsel rehberlik
hizmetleri rehberlik
ilkelerine uygun olarak
yürütülür. Eğitsel rehberlik
hizmetlerinin planlanması
okul rehberlik servisinin
görevi olmakla birlikte bu
hizmetlerin yerine
getirilmesinde okuldaki
tüm personel sorumludur.
 PSİKOLOJİK
DANIŞMANLARIN
VE SINIF
REHBER
ÖĞRETMENLERİ
NİN EĞİTSEL
REHBERLİK
HİZMETLERİ İLE
İLGİLİ
GÖREVLERİ
 REHBER
ÖĞRETMENLERİN Eğitsel, mesleki ve bireysel rehberlik çalışmaları için
öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinliklerini
(PSİKOLOJİK yürütür.

DANIŞMANLAR)
SORUMLULUKLAR Sınıflarda yürütülen eğitsel ve mesleki rehberlik
I etkinliklerinden, uygulanması rehberlik ve psikolojik
danışma alanında özel bilgi ve beceri gerektirenleri
uygular.

Eğitim-öğretim kurumundaki seçmeli derslerin

konulmasında çevre koşulları, okulun olanakları,
öğretmen sayısı ve branşı da gözetilerek yeni seçmeli
derslere ilişkin araştırma yapar, bu derslerin zümre
öğretmenlerince gerçekleştirilecek program
çalışmalarında alanı ile ilgili görüşlerini bildirir.
 Okulda özel eğitim gerektiren
öğrenci varsa veya kaynaştırma
eğitimi sürdürülüyorsa, bu
kapsamdaki öğrencilere ve
ailelerine gerekli rehberlik ve
psikolojik danışma hizmetlerini
rehberlik ve araştırma merkezinin
Okulaişbir
birliğiyle verir.
alt öğretim
kademesinden veya nakil yoluyla
gelen öğrencilerin gelişim
dosyalarını inceler, sınıf rehber
öğretmeniyle iş birliği içinde
değerlendirir.
Öğrencilerin ilgi, yetenek ve
akademik başarıları
doğrultusunda eğitsel kollara
yönetilmesi konusunda branş ve
 SINIF REHBER
ÖĞRETMENLERİNİ
N
Rehberlik için ayrılan sürede sınıfa SORUMLULUKLAR
girer. Sınıf rehberlik çalışmaları
kapsamında eğitsel ve mesleki I
rehberlik etkinliklerini, rehberlik ve
psikolojik danışma hizmetleri
servisinin organizasyonu ve
rehberliğinde yürütür.

Sınıfındaki öğrencilerin öğrenci gelişim

dosyalarının tutulmasında, rehberlik ve psikolojik
danışma hizmetleri servisiyle iş birliği yapar.
Sınıfa yeni gelen
öğrencilerin gelişim
dosyalarını rehberlik ve
psikolojik danışma servisi ile
iş birliği içinde inceler,
değerlendirir.

Öğrencilerin ilgi, yetenek ve

akademik başarıları doğrultusunda
eğitsel kollara yönetilmeleri
konusunda psikolojik danışmanla
iş birliği yapar.
 EĞİTSEL
REHBERLİK
HİZMETLERİNİ
N
YOĞUNLAŞTI
ĞI ALANLAR

Her gelişim döneminde öğrencilerin

ihtiyaçları farklı olacağından eğitsel
rehberlik hizmetleri öğrencilerin farklı
öğretim kademelerindeki ihtiyaçlarına
göre düzenlenir.
 • Okulöncesi eğitimde okula uyum ve bir

OKUL sonraki eğitim kademsine hazır olma

esastır. Bu temel hedefe bağlı olarak
çocuğun okulu sevmesi, öğretmen ve
ÖNCESİ arkadaşları sevmesi, okuma yazma, basit
matematik gibi temel öğrenme becerileri

EĞİTİM
geliştirme amaçlara yönelik etkinliklerdir.
 • Öğrencilerin öğrenme güçlüklerinin
belirlenmesi v e giderilmesi , eğitsel
planlamalar yapılması, verimli çalışma
İLKÖĞRETİ yollarının tanıtılması, okula uyum eğitsel
M kararlar almasına ve tercihler yapmasına
yönelik hizmetleri içerir.
 ORTAÖĞRE
TİM
• Bu dönemde öğrencilerin daha
sistemli ve daha planlı çalışmaları,
geleceğe yönelik kararlar alması ,
üst eğitim kurumları hakkında bilgi
edinmesi , branş seçme ile ilgili bilgi
verme bu dönemde eğitsel
rehberlik hizmetlerinin kapsamını
oluşturur.
 ORYANTASYON
HİZMETLERİ

Oryantasyon hizmeti , öğrencilerin yeni başladıkları

bir ortam olarak okulu ve bulunduğu çevreyi
tanıması , birlikte eğitim yapacağı kişilerle
tanışması , yeni ortama çabuk ve kolay uyum
sağlaması , eğitim sürecinin başarılı geçmesi
açısından son derece önemlidir.
 Oryantasyon h zmetler kapsamında öğrenc lere
bu başlıklar altından b lg lend rme yapılır

Okulun bina ve Okulda uygulanan

Okulun tarihçesi Okul çevresi
fiziksel olanakları eğitim programları

Öğrenci kişilik ,
Ders dışı eğitsel ,
psikolojik
sosyal kültürel Okul kuralları
danışma
etkinlikler
hizmetleri
ÜST EĞİTİM
KURUMLARI
HAKKINDA
BİLGİLENDİRME
• Okulu bitirip üst eğitim
kurumuna devam etmek
isteyen öğrencilere yönelik bir
çalışmadır. Devam edecekleri
üst kurumlar, bu kurumun yeri,
mezun olanların iş bulma
imkanları, süresi, giriş sınavları
hakkında bilgilerle öğrencilerin
bilgilendirilmesi sağlanır
 ETKİN ÇALIŞMA YOLLARI

• Çocuklara öğretim sağlamanın

önemli bir amacı onlara yaşantıları
boyunca kendi öğrenme rollerini
gerçekleştirmelerine yardım
etmektir. Çocukların mevcut bilgileri
kullanarak yeni durumlar için kendi
kendine üretebilme becerisinin
kazandırılması önemlidir.
 ÖĞRENME
STİLLERİ

• Öğrenme stilleri ile

ilgili çok çeşitli
sınıflandırmalar
yapılsa da yaygın
olanlar bunlardır :
görsel , işitsel ,
kinestetik-dokunsal
• Görsel
• Dünyayı görüntülerle algılarlar. Daha çok
gördüklerini hatırlarlar. Renklere simetriye önem
verirler.

• İş tsel
• Çevreyi söz ve seslerle algılarlar. Küçük yaşta
konuşma becerileri ile dikkat çekerler. Ahenkli ve
düzenli konuşurlar.

• K nestet k-dokunsal
• Öğrenme stilleri içerisinde en problemli olandır.
Nedeni ise doğdukları andan itibaren çok hareketli
olmaları ve sürekli hareket etmelerinin çevre
tarafından engellenmesidir. Uzun süre ders
çalışamazlar. Aktif olarak hareket ettikleri zaman
daha iyi şekilde öğrenirler.
 Öğrenme
Stratejileri
• Öğrenme stratejileri
“öğrenen kişinin öğrenme
sırasında
gerçekleşebileceği ve onun
kodlama sürecini
etkilemesi umulan
davranışlar ve
düşünceler”dir.
 ÖĞRENME
STRATEJİLERİNİN
AMACI NEDİR?

• Öğrencinin duyuşsal durumu

etkileme ve onun yeni bilgiyi
seçmesini, örgütlemesini ve
bütünleştirmesini
kolaylaştırmaktır.
ÖĞRENME STRATEJİLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

Dikkat Stratejileri Tekrar Stratejileri

Anlamlandırma Örgütleme Stratejileri

Stratejileri
 1-D kkat Stratej ler

• Çevreden gelen bilgilerden birey

için gerekli olanların kısa süreli
belleğe geçişini sağlayan en
önemli süreç dikkattir. Dikkat
yönelme yöneltme kullanılan
stratejilerinden biri, metinde
yazılanların altını çizmedir. Altını
çizme, okunan metinde önemli
düşüncelerle, önemli olmanın
ayırt edilmesine dayanır.
2-Tekrar Stratejileri

• Tekrar stratejisi metindeki ya da

anlatımdaki belirli ifadeleri tekrar
etme, yazılı bir metinden konu
cümlelerini ve ayrıntılı detayları
tanımlama, okuma, sözel ya da
içten bir cümleyle başka bir
cümleyi bir araya getirme gibi
süreçleri içerir. Kısa süreli
belleğin süre ve depolamadaki
sınırlılığı, tekrar ve gruplama
stratejileri ile artırılabilir. Olduğu
gibi hatırlanması istenen
bilgilerin öğrenilmesinde bu
stratejiler etkilidir.
 3- Anlamlandırma
Stratejileri

• Anlamlandırmayı artıran stratejiler,

bilginin aynen uzun süreli belleğe
geçişinden çok anlamlı bir bütün olarak
yerleştirilmesini sağlar. Bu stratejiler,
yeni bilgiyi mevcut olan bilginin
birleştirilmesine yardımcı olur.
Anlamlandırmayı gerçekleştirmeye
yönelik birçok etkinlik vardır. Nist ve
Simpson (1988)’e göre metin ya da
paragraf kenarlarına açıklamalar ve
kodlamalar yapma anlamlandırmayı
sağlayan en etkili tekniklerdir. Bu
teknikler öğrencilerin anahtar fikirleri
seçmesine, bu fikirleri yeniden
kodlayarak kendi ifadelerine
dönüştürmesine yardım eder.
4- Örgütleme Stratejileri

• Örgütleme stratejileri gruplama,

terim ya da düşünceleri bir araya
getirme, küçük alt parçalara
bölmeyi içerebilir. Ayrıca önemli
düşünceleri belirlemeyi ya da daha
geniş bilgiden ana düşünceleri
çıkarmayı da içerir. Bu stratejilerde
taktik ve öğrenme etkinlikleri olarak,
özellikleri benzerlik ve farklılıklara
göre gruplama, karşılaşılan bilgi
bütününü anlamlı ve önemli
öğelere ayırma, bir metinin
içerisindeki temel, yardımcı
noktaları ve bunlar arasındaki
ilişkileri gösterme gibi durumlar
sayılabilir.
ZAMAN NEDİR?
• Kayıp zaman geri getirilemez
• -Benjamin
Franklin

• Üç saat erken bir dakika geçten daha iyidir.

• -William
Shakespeare

• Hayatta bütün başarılarım; her zaman ve

her işte zamanından bir çeyrek saat önce,
harekete geçmeme borçluyum.
• - Oscar
Wilde
• Su akarken testiyi doldurmalı.

• Bugünün işini yarına bırakma.

• Terazi var, tartı var; her şeyin bir zamanı var.

• Erteye kalan arkaya kalır.

• Boşa harcadığın bir dakika, ömründen çaldığın bin dakika.

• Geçen zamana üzülmek, rüzgarı kovalamaya benzer. (Rus

atasözü)
ZAMANI ETKİLİ KULLANMA TEKNİKLERİ

*KANBAN *EİSENHOWER
*POMODORO
TEKNİĞİ MATRİSİ
 KANBAN TEKNİĞİ

• Kanban tekniği ile yapmanız gereken ne kadar iş

olduğunu somut bir şekilde görebilir, planlarınızı bu
doğrultuda yapabilirsiniz.

• Görevlerinizi bir yere yazıp toplu bir şekilde

tuttuğunuz için yapmanız gerekenleri unutmazsınız.

• Yapmakta olduğunuz işleri sınırlandırarak yığılmayı

önlersiniz ve bir işe daha iyi odaklanabileceğiniz için
işlerinizi daha kaliteli ve verimli yaparsınız.

• Bitirdiğiniz işlerin sayısını görmek size bir sonraki

işinizde gereken motivasyonu sağlayarak sizi üretken
tutar.
POMODORO
Zaman yönetiminde ve verimli
çalışmakta zorluk yaşayanların
kullandığı basit ama etkili bir
yöntemdir.
Seans bittiğinde, bir pomodoro’yu
işaretlemek ve tamamlanan görevi
kaydetmek
Saati 25 dakikaya ayarlamak ve alarm
Bir yapılacaklar listesi yapmak ve bir
çalana kadar tek bir göreve
alarm saatine sahip olmak
odaklanmak
Dört pomodoro’dan sonra 15-30
dakikalık uzun bir ara vermek. Daha
odaklı çalışmanızı sağlar. Çalışma
5 dakikalık bir ara vermek sürekliliğini sağlar. İşleri
ertelemenizi engeller. Zamanımızı
yönetmemize yardımcı olur. Daha
üretken hale gelmemizi sağlar.
EISENHOWER MATRİSİ
ÇALIŞMA ORTAMININ DÜZENLENMESİ
Çalışmak için oturan bir insanın dikkatini dağıtan faktörler ya çevreden gelir ya da kişinin kendi zihninden kaynaklanır.

Çalışma ortamının belirli özelliklere sahip olması öğrenmeyi kolaylaştırır ve çalışmak için ayrılan zamandan en üst düzeyde
yarar sağlanmasına imkan verir.

Çalışma odası mümkünse özel olarak hazırlanmalıdır.

Çalışma masası camın hemen yanında olmamalı, böylece çalışan kişinin yazın sıcaktan, kışın soğuktan etkilenmesi
önlenmelidir.

Gün ışığı tercihen karşıdan gelmeli, böylece çalışan kişinin gölgesi çalışma malzemesinin üstüne düşmemelidir.

Çalışma odası iyi havalanmalıdır. Çünkü havadaki oksijenin azalması, gerginliğe yol açar ve bu durum da baş ağrısı gibi
öğrenmeyi güçleştiren birçok etkinin doğmasına sebep olur.
 ETKİN DİNLEME

• Dinlemenin öğrenmedeki önemi büyüktür.

Öğrencinin ders süresi içinde dinleyerek ve
izleyerek öğrenebileceği bir konuyu , kendi
başına çalışarak gereğince öğrenmesi için
gereken süre en az üç ders saatine eşittir.
Bunun nedenleri şöyle sıralanabilir.
• Sınıf içinde yapılan sözlü
anlatımlar konunun özünü
ve en can alıcı yanlarını
öğrenciye verme olanağı
yaratır.
• Anlatımda yazı tahtası ,
harita, vb. görsel araçların
kullanılması görsel-işitsel
dinleme olanağı sağlar. Bu
da anlama kolaylığı sağlar.
• Sınıf içi grup etkileşimi
öğrenmede etkilidir.
• Sınıf içi etkileşimde öğrenci,
sınavlarda sorumlu olduğu
yerlerin ipuçlarını öğrenir.
Bu da sınav hazırlığını daha
bilinçli yapmasına yardımcı
olur böylece ders başarısı
da artmış olur.
Dinleme Becerisini
Geliştirebilmek İçin Yapılması
Gerekenler Vardır.

1. DİNLEMEYE HAZIR OLMA

2. DERSE ZAMANINDA GİRMEK
3. DİNLERKEN AKTİF OLMA
4. DERSİN ANA FİKRİNİ BULMA
5. NOT ALMA
Not almada dikkat
edilmesi gereken ilkeler

1. Önemli noktaları yakalamaya çalışın

2. Dinleme ile not alma arasında bir
denge oluşturun
3. Kısaltmalar ve semboller kullanın
4. Kendi ifadenizi kullanın
5. Anladığınız yerlerde soru sorun
6. Önemli olabilecek uyarı ve ödevleri
not edin
7. Not almaya ilk günden başlayın ve
düzenli olarak devam edin
8. Not alma ortamını iyi seçin
9. Notlarınızı en kısa zamanda gözden
geçirin
 ETKİLİ OKUMA
• Okulda öğrenme, dinleme kadar, büyük
ölçüde okumaya dayanır. Çünkü okul
yaşamında öğrenilecek gereçler
çoğunlukla yazılı metinlerden oluşurlar.
• Okumanın amacı anlamak olduğuna
göre, okuma hızı başa baş gitmek
zorundadır. Yeteri kadar anlamadan hızlı
okumanın bir faydası yoktur. Aynı
şekilde gereğinden yavaş okumanın da
faydası yoktur.
• Öğrencilerin etkili okuma becerilerini
geliştirmek için kullanılabilecek etkili
okuma yöntemlerinden birisi de İSOAT
yöntemidir. Bu teknik F. Robinson
tarafından 1941 yılında geliştirilmiş ve
hala yaygın olarak kullanılıyor.
İSOAT Yöntemi İle
Okuma 5 Aşamalı İZLE (GÖZ at) SOR
Şekilde
Düzenlenmektedir.

OKUMA ANLAT

Test et
• İSOAT : İzle – Sor – Oku – Anlat – Tekrarla
EĞİTSEL REHBERLİK
 Eğ tsel Rehberl k Ned r?

Bireyin kendi yetenek, ilgi, ihtiyaç, kişilik yapısı, duygu,

özellikleri, sosyal durumu ve zekâ seviyeleri dikkate
alınarak uygun bir eğitim alanını seçmesi ve bu alanda
başarılı olması için kendisine yapılan yardımlara “Eğitsel
Rehberlik” denir.
 Eğitsel Rehberliğin Amacı
Öğrencinin öğrenimi devam ettirmek istediği alandaki bir okulu seçmesi ve bu okula
girebilmesini sağlamak

Öğrencinin okula ve okulun bulunduğu çevreye uyum sağlamasına yardımcı olmak.

Girdiği okuldaki alanlardan ve seçmeli derslerden kendine en uygun olanı seçmesini

sağlamak

Gerekli başarıyı gösterebilmesi için etkili ve verimli ders çalışmayı öğrenmesi ve gerekli
çalışma alışkanlıklarını göstermesini sağlamak, başarısını engelleyen etmenlerin
azaltılmasına ya da ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak

İlgi yetenek ve kişilik özelliklerini keşfetmesine yardımcı olmak ve geliştirmesine uygun

ortam sağlamak

Üstün veya özel eğitime muhtaç öğrencileri tespit etmek ve ihtiyaç duydukları desteği
sağlamak.

Okul yaşamıyla meslek yaşamı arasındaki ilişkiyi sağlamak.

Üstün yetenekli öğrencileri belirlemek ve ilgili alanlara yönlendirmek

 Eğ tsel Rehberl ğ n Yararları
Okula ve eğitim ortamına
uyum sağlama.
Ver ml ders çalışma
tekn kler n n kazandırılması.
Öğrenc ler n öğrenme
st ller n n bel rlenmes .
Hızlı ve etk l okuma
alışkanlığının kazanılması.
Ders araç – gereçler n etk l
kullanma.
D kkat n toplayab lme ve
mot vasyonu arttırma.
Not tutma becer ler n n
kazandırılması.
Zamanı etk l kullanma ve boş
zamanlarını ver ml
Planlı ve programlı
çalışabilme.
Yönergeler ve tal matları
zleyeb lme.
Uygun ve gerçekç eğ tsel
kararlar(okul seç m , alan
seç m , ders seç m vb.) verme.
Akadem k anlamda öz güven
kazanma.
Başarıyı engelleyen etmenler
azaltma ya da ortadan
kaldırma.
Öğrenc n n lg , yetenek,
eğ t m ve özell kler ne uygun
eğ tsel ortamlar oluşturma.
Sınav s stemler n tanıtma ve
sınavlara hazırlanma.
Sınav kaygısı le başa
Eğitsel Rehberliğin İlkeleri
s Eğitsel rehberlik hizmetleri, rehberliğin
işlevleri arasında yer alan koruyucu, önleyici
ve geliştirici boyutlara dayalı olarak
düzenlenir.
s Eğitsel rehberlik hizmetleri düzenlenirken
aşağıdaki ilkelerin dikkate alınması gerekir:
s Eğitsel rehberlik hizmetleri daha çok bilgi
vermeye dönüktür.
s Bu hizmetler her öğrenim düzeyinde sunulur.
s Eğitsel rehberlik hizmetleri genelde grup
halinde yapılır, gruba dönüktür.
s Bu çalışmalar, okul psikolojik danışmanı,
sınıf rehber öğretmeni, idare, veli gibi
öğrenciyle ilgili olan herkesin işbirliğine
dayalı olarak düzenlenir.
s Eğitsel rehberlik hizmetleri, kişisel ve
özellikle de mesleki rehberlik hizmetleriyle
ilişkilidir.
s Eğitsel rehberlik çalışmaları, sınıf içi ya da
sınıf dışı etkinliklere dayalı olarak sürdürülür.
 Eğitsel Rehberlikte Öğretmen Davranışları
Eğitsel rehberlik kapsamında öğretmenden
sergilemesi
beklenen davranışları şöyle sıralanabilir:
s Öğretmenler, uygun bir öğrenme atmosferinin
oluşturulmasına yardım ederler.
s Öğretmenler, öğrencilerin bireysel
farklılıklarının ortaya çıkmasına olanak
sağlayan bir eğitim ortamının düzenlenmesine
yardım ederler.
s Öğretmenler, öğrenme ortamının
zenginleştirilmesini sağlayarak öğrenmeyi her
birey için anlamlı hale getirirler.
s Öğretmenler, öğrencilerin çalışma
alışkanlıklarını desteklerler; ilgi ve yeteneklerini
geliştirirler, sosyal ilişkilerinin güçlenmesine
katkı sağlarlar ve okul yaşantılarının daha
doyumlu hale gelmesine yardım ederler.
s Öğretmenler, öğrencilerin güven duygusu
geliştirmelerine katkı sağlayarak, başarılı bir
kimlik geliştirmelerine yardım ederler.
s Öğretmenler, öğrencilerin; problem çözme,
karar verme ve bireysel çalışma becerilerinin
gelişmesine katkı sağlarlar.
 EĞİTSEL REHBERLİKTE
PROBLEM(KONU) ALANLARI
s Okula ve Çevreye Uyum
s Eğitsel Yönlendirme ve Alan Seçimi
s Eğitsel Kollar
s Okul Başarısı
s Çalışma Güdüsü
s Verimli Ders Çalışma Yöntemleri
s Öğrenme Güçlüğü Çeken Öğrencilerin Belirlenmesi
s Üstün Yetenekli Öğrencilerin Belirlenmesi
 Okul ve Çevreye Uyum
s Çocuğun aileden sonra sosyalleşme sürecine devam ettiği
yerlerden biri de okul öncesi eğitim kurumlarıdır. Çocuk
okulun ve sınıfın bir bireyi olarak sosyalleşmesi okul içinde
olumlu ilişkiler geliştirerek kişiler arası ilişkilerin gelişimine
katkı sağlaması, en küçük toplumsal kurum olan aileden
sonra okul ve sınıfın bir üyesi olarak toplumsal kuralları
öğrenmesi amaçlanmaktadır.
Okula uyum süreci aşağıdaki alan ve işlevlere dayalı olarak
yapılmaktadır;
s Okulun fiziksel koşulları ve olanakları
s Okulun personeli
s Okul rehberlik servislerinin işlevleri
s Okulda uyulması gereken kurallar
s Sınıf geçme ve not sistemi
Rehberl k örneğ
Bir   dersten başarılı olmak için hangi notu almalıyım?
Teşekkür-takdir   almak için ortalamam kaç olmalı?
*Alan   seçme koşuları nedir?
*Alanımı   hangi yıl seçeceğim?
*Daha   sonra fikrimi değiştirebilir miyim?
*Alan   değiştirme koşulları nedir?
*Sabah   geç kalırsam ne yapmalıyım?
*Okulda   nasıl giyinmeliyim?
*Hangi   davranışlar ödül almamı sağlar?
*Hangi   davranışları yaparsam ceza alırım?

Gibi bu sorular ders saatinde öğrencilere yöneltilir ve verilen

yanıtlara göre öğretmen destekleyici doğru bilgiyi sınıfa sunar.
Eğ tsel Yönlend rme ve Alan
Seç m
s Eğitsel yönlendirme,
yöneltme sınıfı olan lise
1 de başlar. Öğretmen,
öğrencilerini alan
konusunda
bilgilendirirken,
derslerdeki başarı
durumlarını, bilgi ve
yeteneklerini göz önünde
bulundurarak uygun
eğitsel alanlara, okullara,
seçmeli derslere, eğitsel
kulüplere yönlendirir.
Eğitsel Kollar
s “Eğitsel kollar, öğrenci topluluklarıdır, eğitsel kol çalışmaları
öğrenciyi özgürleştirerek, toplumun örgütlü ve etkin bir bireyi
haline getirir”
s Okullarda, eğitsel kol çalışmaları İlkokul, Ortaokul, Lise ve Dengi
Okullar Eğitici Çalışmalar Yönetmeliğine göre düzenlenmektedir. Bu
yönetmelikte, eğitici çalışmaların amacı, eğitici kollar, gün ve haftalar,
genel milli kültürü artırıcı faaliyetler, özel ilgi ve meraklar yönünden
çalışmalar, okullar ve diğer kuruluşlar arasında ilişkileri geliştirici
çalışmalar, beden eğitimi çalışmaları, okullarda çıkarılacak dergi, gazete
ve yıllıklar, okullarda gösterilecek filmler, yapılacak gösteriler geniş
olarak açıklanmaktadır.
s Eğitsel kollarda yapılacak çalışmaların planlanması, yönetilmesi tamamı
ile öğrenciler tarafından yapılmaktadır. Rehber öğretmenlerin görevi
genel bir gözetim ve denetlemedir.
s Yönetmelik okullarda her öğrencinin en az bir eğitsel kola girmesini
zorunlu kılmıştır.
s Yönetmeliğin birinci bölümünde eğitici çalışmaların ilkeleri şu şekilde
belirlenmiştir.
s -  “Öğrencilerin okul hayatına mümkün olduğu kadar geniş ölçüde
katılmaları ve kendi kendilerini yönetmeye alışmaları esastır” (madde 6).
s -  Eğitici kol çalışmalarını yöneten öğretmenlerin görevi genel bir
gözetim ve denetimden ileri gitmez, işlerin planlanması ve yürütülmesi
öğrencilere bırakılır” (madde 15).
Yönetmeliğin 17. maddesinde adı
geçen kırküç eğitsel kol şunlardır:
s Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma, Tanıtma ve s Yayın Kolu
Okul Müzesi Kolu
s Müzik Kolu
s Fen ve Teknolojik Kolu
s Resim Kolu
s El Sanatları Kolu
s Folklar Kolu
s Fotoğrafçılık Kolu
s Kültür ve Edebiyat Kolu
s Büro Makinaları Bakımı ve Tamir Kolu
s Müsamere ve Temsil Kolu
s Koleksiyonculuk Kolu
s Kütüphanecilik Kolu
s Bahçe İşleri Kolu
s Yangın ve Diğer Tehlikeleri Önleme Kolu
s Ormancılık ve Ağaçlandırma Kolu
s Gezi ve İnceleme Kolu
s Hayvanları Koruma Kolu
s Okul-İş Yerleri İlişkileri Kolu
s Turizm ve Tanıtma Kolu
s Tutumlu Olma Kolu
s Trafik Kolu
s Haberleşme Kolu
s İzcilik Kolu
s Okul Araç ve Gereçlerini Koruma Kolu
s Hava-Gözlem Kolu
s Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kolu
s Beslenme Kolu
s Çocuk yardımlaşma ve Dayanışma Kolu
s Vakıf Kolu
s Kızılay Kolu
s Satranç Kolu
s Köycülük Kolu
s Okulu Güzelleştirme Kolu
s Sağlık ve Temizlik Kolu
s Kooperatifçilik Kolu
s Toplum Kurallarına Uyma ve Görgü Kolu
s Su Ürünleri Kolu
s Spor Kolu
s Pulculuk Kolu
s Havacılık Kolu
s Halk Eğitimi Kolu
 EĞİTSEL KOL DOSYASINDA BULUNMASI
GEREKENLER
s 1- Eğitici çalışmalar değerlendirme çizelgesi
s 2- Eğitsel kol rehber öğretmenler kurulu Toplantı notları
s 3- İç yönetmelik
s 4- Yıllık çalışma planı
s 5- Karar Defteri
s 6- Eğitsel kollar pano çalışmaları çerçeve programı
s 7- Eğitsel kola seçilen öğrencilerin listesi
s 8- Panoya asılan çalışmaların örnekleri
s 9- Yıl sonu faaliyet raporu
 Okul Başarısı

s Öğrenme kapasitesinin geliştirilememesi, akademik sorunların

yaşanmasına neden olur. Akademik sorunlar, bireyin içe dönük
tutumlar sergilemesine yol açar ve psikolojik sorunların ortaya
çıkmasına neden olur.
s Okul başarısının ortaya çıkması için; çalışma ortamını
düzenleme, zamanı planlama, belleği geliştirme ve güdüleme
gibi alanlarda öğretmenlere öğrencilerini bilgilendirme,
destekleme görevleri düşmektedir.
 Çalışma Güdüsü

s Öğrenmeyi etkileyen kaynaklar; öğretmen merkezli

eğitimde dışsal, öğrenci merkezli eğitimde içseldir. Eğitsel
rehberlikten hız alan öğrenme modelinde, içsel güdü
kaynaklarının daha önemli olduğu vurgulanır.
s Her ne kadar içsel güdü kaynaklarının önemi vurgulansa
da öğretmenler; içsel ve dışsal güdü kaynaklarını birlikte
kullanarak daha etkili sonuçlar elde edeceklerini
bilmelidirler.
Verimli Ders Çalışma Yöntemleri
s Bireysel özelliklere önem verilmesi neticesinde gerçekleşir.
s Her öğrenci için standart bir çalışma programı olamaz. Ancak
öğrencilerin; not tutma teknikleri, ana fikri çıkarabilme, çalışma
zamanını ayarlama, kaynakları kullanma vb. konularda
bilgilendirilmeleri ders çalışma becerisini geliştirmede katkı
sağlayabilir.
 Verimli Ders Çalışma Teknikleri
Nelerdir
s Amaç belirlemek
s Planlı çalışmak
s Zamanı etkin şekilde değerlendirmek
s Verimi engelleyen etmenleri ortadan kaldırmak
s Çalışma ortamını seçmek
s Ders çalışırken aynı anda birden fazla iş
yapmamak
s Not tutmak
s Etkili ve verimli okumak
s Tekrarlar yaparak unutmayı önlemek
 Öğrenme Güçlüğü Çeken
Öğrenc ler n Bel rlenmes
s Eğitsel rehberlik hizmeti olarak
öğretmenlerin öğrenme güçlüğü çeken
öğrencileri tanımlayabilmesi, ayırt
edebilmesi ve ilgili kişi ya da alanlara
yönlendirmesi gerekir.
 Üstün Yetenekl Öğrenc ler n
Bel rlenmes
s Üstün yetenekli çocukların diğerlerine
oranla farklı öğrenme stil ve becerilere
sahip oldukları göz önünde
bulundurulmalıdır.
 Üstün Yetenekl Öğrenc ler n
Bel rlenmes
s Öğretmenler, öğrencilerine iyi birer
model olarak onlarda olumlu sosyal
davranışlar gelişmesini sağlayabilir,
onların başkalarına yardımcı olmalarını ve
çevrelerine duyarlı birer kişi haline
gelmelerini sağlayabilirler.
 Sınav Kaygısıyla Baş Etmeye
Yardım
s Sınav kaygısı ise sınav öncesinde öğrenilen
bilginin, sınav sırasında etkili bir biçimde
kullanılmasına engel olan ve başarının
düşmesine yol açan yoğun bir kaygıdır.
Eğitsel rehberlik kapsamında öğrencilerin
bu kaygıyla baş etmelerine yardımcı
olunur.
KPSS – ÇIKMIŞ SORULAR
s 1 )  Dinlemenin öğrenme sürecindeki önemi
büyüktür. Okul öğrenmelerimizin çoğu
dinleme yoluyla gerçekleşir. Bu nedenle
dinleme öğrenci başarısını önemli düzeyde
etkileyen ve geliştirebilen bir ders çalışma
becerisidir. Ders dinleme becerisini
geliştirmek için yapılması gerekenlerden
birisi de not tutmaktır.
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi not
tutarken dikkat edilmesi gerekenlerden biri
değildir?
s A) Anlatılan her şey eksiksiz yazılmaya
çalışılmalıdır ve ders notları zaman zaman
tekrar edilerek öğrenmenin kalıcılığı
sağlanmalıdır
s B)Tüm sözcük ve cümleleri yazmak yerine
kısaltmalar kullanılmalıdır.
s A
s 2 )  Aşağıdaki çalışmalardan hangisi eğitsel
rehberlik kapsamında yer alır?
s A)Öğrencilerin mesleki gelişim görevlerini
yerine getirip getirmediklerinin tespit
edilmesine yönelik çalışmalar yürütülmesi
s B)Mesleklere yönelik yanlış inanışların
ortadan kaldırılmasıyla ilgili çalışmalar
yürütülmesi
s C)Kelimeleri tanıma ve anlama güçlüğü
yaşayan öğrencilerin bu sorunlarının
nedenlerinin araştırılması
s D)Arkadaşlarıyla iletişim problemleri yaşayan
öğrencilere çatışma çözümüne ilişkin kitaplar
okutularak sosyal beceri kazandırılması
s E)Sosyal ortamlarda çekingen davranan
s C
s 3 ) Aşağida verilenlerden hangisi başarıya
odaklanma tutumuna sahip öğrencilerin
özelliklerinden biri değildir?

s A)Okul ve ders dışı etkinliklere yönelir.

s B)Başarılı olma ihtiyacı, motivasyonunu
olumlu yönde etkiler.
s C)Çalışma stratejileri kullanır.
s D)Yeteneğinin daima gelişmeye açık
olduğunu bilir.
s E)Planlı çalışmaya özen gösterir.
s A
s 4 ) Eğitsel rehberliğin temel amacı, öğrenciye
öğrenmeyi öğretmektir. Bu amaca yönelik
olarak yürütülen hizmetler farklı rehberlik
türlerinde yer alan ortak çalışmalarla da
gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin;
öğrencilere öğrenmeyi öğretmek amacıyla
gerçekleştirilen bir çalışma farklı yönleriyle
hem eğitsel hem de kişisel rehberliğin
kapsamında yer alabilir. Aşağıdakilerden
hangisi bu amaca yönelik olarak hem eğitsel
hem de kişisel rehberliğin çalışma
kapsamında yer almaktadır?
s A)Özgüvenin arttırılması
s B)Zaman yönetimi
s C)Bilgiyi uzun süreli bellekte saklama
s D)Etkili ve verimli ders çalışma
s E
s 5 )  Kaygı, kişinin bir uyaranla karşı karşıya
kaldığında yaşadığı, bedensel, duygusal ve
zihinsel değişimlerle kendini gösteren bir
uyarılmışlık durumudur. Sınav kaygısı ise,
sınav öncesinde öğrenilen bilginin, sınav
sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına
engel olan ve başarının düşmesine yol açan
yoğun bir kaygıdır.
Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi sınav
kaygısının nedenlerinden biri sayılamaz?
s A)Aile ve çevrenin beklentilerinin yüksek
olması
s B)Sınıf ortamında yaşanan yoğun rekabetten
dolayı başarısız olma korkusu
s C)Olumsuz benlik algısından ötürü
başarısızlığı kabul etme
s D)Zamanı iyi kullanamama
s C
s 6 )  Öğrencilerden beklediğimiz başarıyı
yakalamalarının bir şartı da uygun ortamda
çalışmalarını sağlamaktır. Başarıyı isteyen bir
birey ders çalışmaya öncelikle ortamını
düzenlemekle başlamalıdır. Çalışma ortamı
iyi aydınlatılmalı, oda sıcaklığı normal olmalı,
çalışma masası öğrencinin fiziksel
özelliklerine uygun olmalıdır.
Buna göre, çalışma ortamının
düzenlenmesine yönelik çalışmalar
aşağıdakilerden hangisinin kapsamında yer
almaktadır?
s A)Oryantasyon
s B)Kişisel rehberlik
s C)Bireyi tanıma
s D)Eğitsel rehberlik
s E)Mesleki rehberlik
s D
s 7 ) Çalışma ortamının aydınlığı, ısısı gibi
fiziki koşullar öğrenmeyi etkileyen
faktörlerden hangisi ile ilgilidir?

s A)Güdülenme
s B)Kaygı
s C)Genel uyarılmışlık düzeyi
s D)Tutum
s E)Olgunlaşma
s C
s 8 ) Ebru Hanım’ın sınıfındaki öğrencilerden
Ceyda'ya hiperaktivite ve dikkat bozukluğu tanısı
koyulmuş ve kullanması için birtakım ilaçlar
verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi Ebru Hanım’ın bundan
sonraki süreçte Ceyda’yla ilgili olarak alacağı
tedbirlerden biri değildir?
s A)Ceyda’nın yaşadığı ö e patlamaları ve dürtü-
selliği nedeniyle arkadaşlarıyla yaşadığı iletişim
problemlerinde uzlaştırıcı rol oynamalıdır.
s B)Yaptığı olumlu davranışlar ve azalttığı olumsuz
davranışları için Ceyda’yı ödüllendirmelidir.
s C)Ceyda’nın kullandığı ilaçların kusma, bulantı
yapabileceğini bilmeli ve bu durumlarla
karşılaşırsa aileye haber vererek hekime
başvurmalarını sağlamalıdır.
s D)Ceyda’nın dikkat süresinin az olduğunu göz
önünde bulundurmalı ve ders içinde zaman
zaman mola vermelidir.
s E
s 9 ) Aşağıdakilerden hangisi ‘başarısızlığı
kabul etme’ tutumuna sahip öğrencilerin
özelliklerinden biri değildir?
s A)Çaba harcamaktan ve çalışmaktan
kaçınır.
s B)Okul ve ders dışı etkinliklere yönelir.
s C)Dışsal mazeretlere sığınır.
s D)Sürekli destek ve yönlendirme ihtiyacı
duyar.
s E)Başarısızlığı normal görür.
s B
KAYNAKÇA
http://www.nkfu.com/egitsel-rehberlik-
nedir-konu-anlatimi/
http://egitimbilimlerinotlari.com/tag/
egitsel-rehberlik/
http://www.kpssdersanesi.com/konu/egitsel-
rehberligin-amaclari-konusu.html
http://www.egitisim.gen.tr/tr/index.php/
arsiv/sayi-1-10/sayi-2-sinif-yonetimi-
haziran-2003/29-egitsel-kol-
calismalarinin-sinifa-etkisi
Rehberlik ve Özel Eğitim / Pegem Akademi