UKŁADY RÓWNAŃ-ZADANIA TEKSTOWE

PRZYKŁAD
W pewnej klasie uczy się 29 uczniów. Dziewcząt jest o 5 więcej niż chłopców. Ilu chłopców i ile
dziewcząt jest w tej klasie?

Etap 1:
Oznaczmy przez
x- liczbę chłopców
y- liczbę dziewczyn

Etap 2:
Zapisujemy odpowiednie równania z których powstał nam układ równań:
x+y=29
y=x+5

Etap 3:
Rozwiązujemy układ wybraną metodą (w tym przypadku drugie równanie sugeruje nam, że
najszybciej jest nam użyć metody przez podstawienie)
x + y=29
y=x+5

x+(x+5) =29
y=x+5

2x=24
y=x+5

x=12
y=17

Etap 4
Sprawdzenie:
Liczba chłopców: 12
Liczba dziewcząt 12+5=17
Liczba uczniów 12+17=24

Etap 5
Odp. W tej klasie jest 12 chłopców i 17 dziewcząt.
(Etap1)

Oznaczmy, przez:
x- obecny wiek ojca,
y- obecny wiek syna.

(Etap 2)
Pomocnicza tabelka:
Dziewięć lat temu obecnie Za dziewięć lat
Wiek ojca x-9 x X+9
Wiek syna X+9 y Y+9
Wiemy, że “Dziewięć lat temu ojciec był sześć razy starszy od syna.”. Zwróć my uwagę, że było to
dziewięć lat temu, czyli ojciec miał wtedy x-9 lat a syn y-9. Zatem korzystając z informacji
otrzymujemy pierwsze równanie naszego układu:

x-9=6(y-9)

Wiemy również, że “Za dziewięć lat obaj będą mieli razem 85 lat.” Zwróćmy uwagę, że będzie to za
dziewięć lat, czyli ojciec będzie miał wtedy x+9 lat a syn y+9. Zatem korzystając z reszty informacji
otrzymujemy drugie równanie naszego układu:

x+9+y+9=85

Powstał nam układ równań:

x-9=6(y-9)
x+9+y+9=85

(Etap 3)

x-9=6(y-9)
x+9+y+9=85 Sprowadźmy najpierw równania układu do najprostszej postaci.

x-9=6y-54
x+y+18=85 Przenieśmy wszystkie niewiadome na lewą stronę a wartości liczbowe na prawą
pamiętając o zmianie znaku.
x-6y=-45
x+y=67 Rozwiązujemy teraz układ równań wybraną przez nas metodą, np. Metodą
przeciwnych współczynników. Najłatwiej będzie nam “usunąć” niewiadomą x.
Żeby to zrobić musimy pomnożyć któreś z równań przez –1 a następnie dodać
równania do siebie.
-x+6y=45
+ x+y=67
-------------------

7𝑦 = 112
𝑦 = 16 Następnie bierzemy jedno z równań i podstawiamy y=16 i wyliczamy jaka para
liczb jest rozwiązaniem układu równania.
x+y=67
y=16

x+16=67
y=16

x=51
y=16

(Etap 4)
Sprawdźmy czy nasze rozwiązanie spełnia warunki zadania.
51-9=6*(16-9)
51+9+16+9=85

42=6*7=42
85=85

(Etap 5)
Pamiętajmy, że w zadaniach tekstowych bardzo ważne jest podanie odpowiedzi.

Odp. Ojciec ma obecnie 51 lat a syn 16 lat.

Zanim przypiszemy niewiadome, zwróćmy uwagę, że skoro Ania i jej siostra są bliźniaczkami to moją
tyle samo lat, więc możemy oznaczyć ich wiek jedną zmienną.

(Etap 1)

Zatem oznaczmy
x- obecny wiek Ani i jej siostry
y- obecny wiek brata Ani.

(Etap 2)
Wiemy, że “Dwa lata temu Ania i jej siostra bliźniaczka i ich starszy lat mieli razem 45 lat.” Zwróćmy
uwagę, że dwa lata temu Ania i jej siostra miały x-2 lat a ich brat y-2. Zatem korzystając z reszty
informacji otrzymujemy pierwsze równanie:

2(x-2) +y-2=45

Wiemy również, że “Za trzy lata suma wieku bliźniaczek będzie o 12 większa od wieku ich brata”.
Zwróćmy uwagę, że to będzie za trzy lata więc Ania i jej siostra będą miały wtedy x+3 lat a ich brat
y+3. Zatem korzystając z reszty informacji otrzymamy drugie równanie:

X+3+x+3=y+3+12

Powstał nam zatem układ równań

2(x-2)+y-2=45
x+3+x+3=y+3+12

(Etap 3)

2(x-2)+y-2=45
x+3+x+3=y+3+12 Uprośćmy najpierw równania w układzie.

2x-4+y-2=45
2x+6=y+15 Przenieśmy wszystkie niewiadome na lewą stronę a wartości liczbowe na 2
prawo.
2x+y=51
2x-y=9 Wybieramy metodę rozwiązywania układu, np. W tym przypadku
najłatwiejsza wydaje się tu metoda przeciwnych współczynników, bo nie
musimy mnożyć żadnego równania a wystarczy, że dodamy je do siebie.
2x+y=51
+ 2x-y=9
------------------

4x=60 | :4
x=15 Wstawiamy wyliczonego x do wybranego przez nas równania by obliczyć y

x=15
2x-y=9
x=15
2*15-y=9

x=15
y=21

(Etap 4)
Sprawdzamy, czy rozwiązanie spełnia warunki zadania:
2(15-2)+21-2=45
15+3+15+3=21+3+12

45=45
36=36

(Etap 5)
Odp. Ania i jej siostra mają obecnie 15 lat a ich brat 21 lat.
Zwróćmy uwagę, że mamy obliczyć ilość monet 2- i 5-złotowych.

(Etap1)

Oznaczymy przez
x- liczbę monet 2-złotowych,
y- liczbę monet 5-złotowych.

(Etap2)
Wiemy, że “Skarbnik klasowy zebrał 30 monet o nominałach 2zł oraz 5zł.”. Zatem korzystając z
informacji możemy zapisać pierwsze równanie:

x+y=30

Wiemy również, że “Wszystkie monety ważyły łącznie 169,6kg”. Korzystając z tej informacji i z
informacji, że jedna moneta 2zł waży 5,21g a moneta 5zł- 6,54g możemy zapisać drugie równanie:

5,21x + 6,54y= 169,6

Powstał nam zatem układ równań:

X+y=30
5,21x+6,54y=169,6

(Etap 3)

X+y=30
5,21x+6,54y=169,6 Wybierzmy metodę rozwiązywania układu równań, np. Najprostszą do
zastosowania tutaj wydaje się metoda podstawienia.
X=30-y
5,21(30-y)+6,54y=169,6

X=30-y
156,3 +5,21y+6,54y=169,6

X=30-y
1,33y=13,3

X=30-y
133y=1330

X=30-y
Y=10

X=20
Y=10
(Etap 4)
Sprawdzamy my, czy rozwiązanie spełnia warunki zadania.
20+10=30
5,21*20+6,54*10=169,6

30=30
169,6=169,6

(Etap 5)
Odp. Skarbnik zebrał 20 monet 2-złotowych i 10 monet 5-złotowych.
(Etap1)
Oznaczmy przez x i y długości boków prostokąta [cm].

(Etap 2)
Wiemy, że “Długość jednego boku prostokąta jest o 3cm większa od podwojonej długości drugiego.”.
Załóżmy że naszym pierwszym bokiem jest bok długości x i korzystając z informacji ułóżmy pierwsze
równanie:
X=2y+3
Wiemy również, że “... jeśli jego obwód jest równy 36cm.”. Korzystając ze wzoru na obwód
prostokąta, czyli 2x+2y i że znamy, ile on wynosi zapiszmy drugie równanie:
2x+2y=36
Powstał nam układ dwóch równań:
X=2y+3
2x+2y=36

(Etap 3)
X=2y+3
2x+2y=36 Wybieramy metodę rozwiązywania układu, np. przed podstawienie,
które nam sugeruje już równanie pierwsze.

X=2y+3
2(2y+3) +2y=36

X=2y+3
Y=5

X=13
Y=5

(Etap 4)
Sprawdzamy nasze rozwiązania spełnia warunki zadania:
13=2*5+3
2*13+2*5=36

13=13
36=36

Zwróćmy uwagę, że w zadaniu nie pytają nas o długości boków prostokąta a o jego pole zatem
𝑃 = 𝑥 ⋅ 𝑦 = 13 ⋅ 5 = 65[𝑐𝑚2 ]

(Etap 5)
Odp. Pole prostokąta jest równe 65 cm 2
(Etap 1)
Zauważmy, że liczbę A i B możemy zapisać w postaci
A=10x+y i B=10y+x,
gdzie x i y niech oznaczają przestawione cyfry liczb A i B.

(Etap2)
Wiemy, że “... ich suma wynosi 121…". Zatem korzystając z tej informacji ułóżmy pierwsze równanie:
10x+y +(10y+x)=121

Wiemy również, że “... liczba A jest o 7 większa od podwojonej liczby B” zatem korzystając z tej
informacji ułóżmy drugie równanie:
10x+y=2(10y+x)+7

Powstał nam zatem układ równań:

10x+y +(10y+x)=121
10x+y=2(10y+x)+7

(Etap3)
10x+y +(10y+x)=121
10x+y=2(10y+x)+7

11x+11y=121
8x-19y=7

X+y=11
8x-19y=7 Wybieramy metodę rozwiązania układu równań, np. tutaj drugie równanie
sugeruje nam byśmy skorzystali z metody przez podstawianie.

X=11-y
8(11-y)-19y=7

X=11-y
-27y=-81

X=11-y
Y=3

x=8
y=3 Sprawdzamy czy otrzymane liczby spełniają warunki zadania.

(Etap 5)
Odp. Liczba A jest równa 83 a liczba B jest równa 38.
(Etap1)

Oznaczmy, przez
x- liczbę monet 1-złotowych,
y- liczbę monet 5-złotowych.

(Etap 2)
8+x+y=20
2*8+x+5y=48

(Etap3)

X+y=12
X+5y=32

-x-y=-12
+ X+5y=32
----------------

4y=20
Y=5

X+y=12
Y=5

X+5=12
Y=5

X=7
Y=5

(Etap 5)
Odp. Było 7 monet 1-złotowych i 5 monet 5-złotowych.
(Etap1)
Oznaczmy przez
x- liczbę biletów ulgowych,
y- liczbę biletów normalnych

(Etap2)
X+y=¾ * 280
30x+35y=7000

(Etap3)

X+y=¾ * 280
30x+35y=7000

X+y=210
30x+35y=7000

X=210-y
30(210-y) +35y=7000

X=210-y
6300 –30y+35y=7000

X=210-y
5y=700

X=70
Y=140

(Etap 5)
Odp. Bilet normalny kosztował 140 zł a bilet ulgowy 70zł.
(Etap 1)
Oznaczmy, przez
x- cyfra dziesiątek wyjściowej liczby,
y- cyfra jedności wyjściowej liczby.

(Etap2)
10x+y-(10y+x)=36
10x+y+10y+x=110

(Etap 3)

10x+y-(10y+x)=36
10x+y+10y+x=110

9x-9y=36
11x+11y=110

x-y=4
X+y=10

X=4+y
(4+y)+y=10

X=4+y
2y=6

X=7
Y=3

(Etap 5)
Odp. Zatem szukanymi liczbami są 73 i 37.