Државен натпревар по природни науки - КЛУЧ

5. одделение

1. Заокружи го точниот одговор. Кога кај нас е полноќ во:

а) Берлин е ден/ноќ
б) Сингапур е ден/ноќ
в) Москва е ден/ноќ
г) Холивуд е ден/ноќ
За секој точен одговор се добиваат по 1,5 бода. _____ / 6 б
2. На кое место треба да се постави светилката за девојчето да биде најдобро осветлено и
најдобро да се гледа во огледалото.
_____ / 5 б

За дадени два одговори, еден

точен и еден погрешен се
добиваат 3 бода.

За дадени три одговори, еден

точен и еден погрешен, се
добива 1 бод.

3. Кои се можните сенки што би ги формирал предметот

прикажан на сликата?

а) б) в) г)

д) ѓ) е) ж)
_____ / 6 б
За секој точен одговор се добиваат по 2 бода. За секој нареден погрешен одговор се одбива по 1
бод.

1 
 
4. На филтрите паѓа светлина со различни бои. Заокружи ги сите бои кои нема да поминат низ
филтрите.

За секој точен одговор се добива по 1 бод. _____ / 12 б

5. На обоените површини паѓа светлина со различни бои. Заокружи ги сите бои кои ќе бидат
рефлектирани од површините.

За секој точен одговор се добива по 1 бод. _____ / 8 б

6. Перо правел сончев часовник. За таа цел, на секои два часа ја мерел должината на сенката на едно
стапче. Мерењата се прикажани во табелата.
Час 6 8 10 12 14 16 18 20
Должина на
44 26 14 11 14 21 33 40
сенката (cm)

6.1. Претстави ги овие резултати графички. _____ / 4 б

50 50
Должина на сенката 
Должина на сеннката 

40 40
30 30
(cm)
(cm)

20 20
10 10
0 0
6 8 10 12 14 16 18 20 0 5 10 15 20
Час Час

6.2. Со текот на времето, должината на сенката: _____ / 2 б

а) се намалува
б) се зголемува
в) се намалува, па се зголемува
г) се зголемува, па се намалува
д) не се менува
6.3. Должината на сенката во 19:00 часот изнесува приближно _________ cm. _____ / 4 б
За одговори 37 cm и 38 cm се добиваат 4 бода
За одговори 36 cm и 39 cm се добиваат 3 бода

2 
 
За одговори 35 cm и 40 cm се добиваат 2 бода
6.4. Должината на сенката во 8:00 часот изнесува точно ___26___ cm. _____ / 2 б

7. На сликата е прикажана чаша со вода (чаша А). Во чашата Б нацртај како ќе изгледа
содржината во чашата во првиот момент на додавање на една лажичка сол, а во чашата В
нацртај го изгледот на добиената смеса по мешањето. Немој да ги црташ честичките од
кои се изградени супстанците, туку надворешниот изглед на самите супстанци.
/6б

А Б В

Се признаваат и следниве цртежи:

Цртежи во кои се нацртани честичките на двете супстанци како крукчиња не се

признаваат бидејќи во задачата експлицитно е кажано тие да не се цртаат.
Делумно точни цртежи се бодуваат со 1 или со 2 поена.

3
8. Еден ученик загревал примерок од некоја течност во текот на една минута. Добиените
податоци ги претставил табеларно. / 9 б (6+3)

Нацртај график врз основа на неговите резултати.

Испитуваната течност врие на _95_ °C. (овој одговор носи 3 поени)

време/ѕ температура/°С 140

0 25
120
5 45
100
10 60 температура/°С/
15 72 80
20 82
60
25 90
30 95 40
35 95 20
40 95
0
45 96
0 10 20 30 40 50 60 70
50 100
55 110 време / s
60 125

- За точно нацртан график се добиваат 4 поени.Доколку ученикот нацртал столбест

дијаграм добива 2 поени.
- По еден поен се добива за точно означена оска, што подразбира ознака за величината
и соодветната единица (на пр. температура/°С – за ова добива по 0,5 поени) и точно
нанесување на вредностите при што мора да се внимава на растојанието меѓу нив (на
пр. не може на y-оската да се нанесуваат вредности 45, 60, 72, 82 итн. на еднакви
меѓусебни растојанија – за ова добива по 0,5 поени). График нацртан со вака нанесени
вредности се бодува со 3 поени. Вкупниот број поени за означување на оските е 2.
- Се признава график во кој х и y-оските си ги промениле местата, односно вредностите
за температурата се нанесени на х-оската, а оние за времето на y-оската.

4
9. Под секоја слика во празното поле напиши го начинот на расејување!

Глуварче Капина Јасен

Ветер Животни Ветер

Урми
Рогоз Љубичица (темјанушка)
Вода Животни Распукување

Боровинки Јавор
Лотос
Животни Вода Ветер

Кокос Млечка Топола

Вода Распукување Ветер

Луцерка Рицинус
Багрем
Животни Распукување Животни

___ /15 б.

5
10. Марко сакал да ги истражува условите (факторите) кои се важни за растење на растенијата.
Засадил семиња во неколку саксии. Една од нив претставува контролен примерок (контрола) и е
поставена во следниве услови: во затемнета просторија, редовно полевање со вода, на
температура од 10 °C. Останатите саксии ги поставил на различни места, како што е прикажано
во табелата подолу. Пополни ја табелата, така што за условите кои се испитувани во однос на
контролата напиши да, а ако не се испитувни напиши не.

Услови во кои е поставен примерокот

Светлина Вода Температура
(саксијата)
Саксија 1 Темно место, со вода, 10 °C Контролен примерок (контрола)
Саксија 2 Со светлина, со вода, 10 °C да не не
Саксија 3 Темно место, без вода, 10 °C не да Не
Саксија 4 Со светлина, без вода, 10 °C да да не
Саксија 5 Темно место, со вода, 25 °C не не да
Саксија 7 Со светлина, со вода, 25 °C да не да
Саксија 7 Темно место, без вода, 25 °C не да да
___ /18 б.

11. Заокружи го точниот одговор!

А) Зошто се формираат семињата кај растенијата?

1. Претставуваат храна за животните и птиците.
2. Да ја складираат храната која ја создаваат растенијата.
3. Да израснат во нови растенија.
4. Да дадат форма на плодот.

Б) На пролет на една ливада можат да се забележат нови растенија. Тоа се случува како
резултат на:
1. Паднатите листови од минатата есен веројатно израснале во нови растенија.
2. Капките дожд веројатно носат семиња од кои се развиле растенијата.
3. Растенијата веројатно израснале директно од почвените честички во контакт со капките
дожд
4. Во почвата веројатно имало семиња и од нив израснале новите растенија.

___ /2 б.