Μαθηματικά ομάδων Προσανατολισμού

θετικών σπουδών & σπουδών

Οικονομίας και Πληροφορικής
επαναληπτικές εξετάσεις 2022
θέματα και ενδεικτικές λύσεις
Επιμέλεια Λύσεων: Χρήστος K. Λοΐζος
www.liveyourmaths.com/
 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΘΕΜ Α Α
A1 . Να α πο δε ίξ ετ ε ό τι , α ν μ ι α σ υ νά ρ τ ηση f ε ί να ι πα ρ α γωγίσ ι μη σε έ να
σ η μ είο x 0 , τότε είναι και συνεχής στο σημείο αυτό.

Μο νάδ ες 7

A2 . Πό τ ε η ε υ θεί α y = λx + β λέ γε τ αι α σ ύμ π τ ωτη της γραφ ι κ ή ς

π α ρ ά σ τ ασ η ς τ η ς συ νά ρ τ η σ η ς f σ τ ο + ∞ ;
Μο νάδ ες 4

A3 . Να δ ι ατ υ πώσε τε το Θ ε ώρη μ α Μέ σ η ς Τι μή ς (Θ . Μ.Τ . ) του Δι α φ ο ρι κ ού

Λ ο γ ισ μ ού και να τ ο ε ρ μ η νε ύ σε τε γε ωμε τ ρι κ ά .
Μο νάδ ες 4

A4 . Να χ αρακτη ρίσε τε τις π ρο τά σε ις πο υ α κο λο υθο ύν γρά φο ντα ς στο

τε τρά δ ιό σας , δ ίπ λα στο γρά μ μ α πο υ α ντιστο ιχ ε ί σε κά θε πρό τα ση , τη
λέ ξ η Σωστ ό, αν η π ρό ταση ε ίνα ι σω σ τή , ή Λ άθ ος, α ν η πρό τα ση ε ίν αι
λα ν θασμ έ νη .
α) Α ν lim f(x) > 0, τ ό τ ε f(x) > 0 κο ντ ά σ το x 0 .
x → x0

β ) Έσ τ ω μι α συ νά ρ τ ησ η f σ υ νε χή ς σ τ ο δι ά στη μ α [ α ,β ]. Α ν f(x) ≥ 0,
β
γ ι α κάθ ε x ∈ [ α , β ] , τότε
∫
α
f(x)dx ≥ 0.

γ ) Έσ τ ω μ ια σ υ νά ρ τ ησ η f ο ρ ι σμ έ νη σ ε ένα δ ι ά σ τη μ α Δ και x 0 έ να
ε σ ωτε ρ ι κό ση μ είο τ ο υ Δ . Α ν η f παρουσιάζει τοπικό ακρότατο στο
x 0 κα ι ε ί να ι πα ρ α γωγίσ ι μη στ ο σ η μεί ο αυ τ ό , τ ότ ε f ′(x 0 ) = 0.
ηµx
δ ) Ι σ χύ ει lim = 0.
x →0 x

ε) H σ υ νά ρ τ η ση f(x) = ln x , x ∈  =  − {0} , εί να ι παρ α γωγίσι μ η στ ο

*

 * κα ι ι σ χύε ι:
1
(ln x )′ = , γι α κάθ ε x ∈  * .
x
Μο νάδ ες 1 0

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΘΕΜ Α Β
Δ ί νο ντ α ι οι σ υ να ρ τή σ ει ς
x
f : (1, + ∞ ) →  μ ε τ ύ πο f(x) = κα ι
x −1
g : ( 0, + ∞ ) →  μ ε τ ύ πο g(x) = lnx.

Β1 . Να β ρε ίτ ε , α ν υ πάρ χο υ ν, τ ι ς κα τα κό ρυ φ ε ς και ο ρι ζό ντι ες α σ ύμ π τ ωτε ς

τ η ς γ ρ α φι κ ή ς πα ρ άσ τ α ση ς τη ς σ υ νά ρ τη σ η ς f .
Μο νάδ ες 6

Β2 . Να α πο δ εί ξε τε ό τι η ε ξί σ ωση f(x) = g(x) έ χε ι μ ί α, τ ου λά χι στ ο ν, ρ ί ζα

σ τ ο δ ιά σ τη μ α ( e, e ) .
2

Μο νάδ ες 8

Β3 . Να π ρ ο σ δι ορ ίσ ετ ε τ η συ νά ρ τ η σ η φ = g  f .
Μο νάδ ες 6
 x 
Β4 . Δ ί νε τ αι ε πι πλέ ο ν η σ υ νά ρ τ η ση με τύ πο h(x) = ln   . Αν
 x − 1
ϕ(x)
= ln x − ln(x − 1) , x ∈ (1, + ∞ ),

να ε ξ ε τ ά σε τε α ν ϕ =h.
Μο νάδ ες 5

ΘΕΜ Α Γ
Δ ί νε τ αι η σ υ νά ρ τ ησ η f :  →  γι α τ η ν ο ποί α ισ χύ ο υ ν:

• Η f εί να ι δ ύο φο ρ ές πα ρ α γ ωγί σιμ η στο .

f(x) − ηµx
lim = 0.
• x →0 x

• f ′(x) f ′′(x) = x , γι α κά θε x ∈  .

Γ1 . i. Να α πο δε ίξ ετ ε ότ ι f(0) = 0 και f ′(0) = 1 (μ ο νά δ ε ς 4 ).

ii. Να β ρε ίτ ε τη ν ε ξί σ ωση τ η ς ε φ α πτομ έ νη ς τ η ς γρ α φι κής πα ρ ά στ α σ η ς

τ η ς f σ τ ο σ η μεί ο μ ε τ ετ μ ημ έ νη x 0 = 0 (μ ο νά δ ε ς 2 ).

Μο νάδ ες 6
ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ
 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

Γ2 . ′(x)
Να α π ο δ εί ξε τε ότι f = x2 + 1 , x ∈  .
Μο νάδ ες 8

Γ3 . Να π ρ ο σ δι ο ρί σε τε τ α δι α στ ή μα τ α σ τ α ο π οί α η συ νά ρ τ η σ η f ε ί να ι κυρ τ ή
ή κ ο ί λη και να β ρ εί τε , α ν υ π ά ρ χο υ ν, τ α σ ημ εί α κα μ πή ς τ η ς γρ α φι κ ή ς
τ η ς π α ρ άσ τ ασ η ς.
Μο νάδ ες 4

Γ4 . Να α πο δ εί ξε τε ότ ι η σ υ νά ρ τ η ση f ε ίνα ι « 1 -1 » (μο νά δ ες 2 ) κα ι στ η
−1
σ υ νέ χε ι α να β ρ ε ίτ ε τ ο πε δί ο ο ρ ισ μ ού τ η ς σ υ νά ρ τ η ση ς f (μο νά δ ε ς 5 ).
Μο νάδ ες 7

ΘΕΜ Α Δ
Δ ί νε τ αι η σ υ νά ρ τ ησ η f μ ε

 − x 3 + 3x + 1 , − 1≤ x ≤ 0

f(x) =  x 2
 x , 0<x≤ .
 e

Δ1. Να α πο δε ίξ ετ ε ό τι η f ε ί να ι σ υ νε χή ς α λλά μ η π α ρ α γωγί σι μη στ ο x 0 = 0.

Μο νάδ ες 6

Δ2. i. Να β ρ είτ ε τ α κρίσ ι μα σ ημ εί α τ η ς f (μ ο νά δ ε ς 3 ).

ii. Να β ρ εί τε τ ο σύνο λο τ ιμ ών τ η ς f (μ ο νά δ ε ς 5 ).

Μο νάδ ες 8

 2  2
Δ3. Να α π ο δεί ξ ετ ε ότ ι γι α κά θ ε α, β ∈  −1,  υ π ά ρ χε ι ξ ∈  −1,  τ έτ οι ο
 e  e
2f(α) + 3f(β)
ώσ τ ε f(ξ) = .
5
Μο νάδ ες 5
2
2 e2 1 e1
∫
e
Δ4. Να α πο δ εί ξε τε ότι x f(x) dx > ( ) − ( ) .
1
e
e e
Μο νάδ ες 6

ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)

1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-
πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να
γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα
θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας
παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία
περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα
φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό
με μελάνι που δεν σβήνει.
4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 17:00

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ

ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

 www.liveyourmaths.com

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

- ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2022

ΘΕΜΑ Α
Α1. Θεωρία σχολικού βιβλίου σελ. 99
Α2. Θεωρία σχολικού βιβλίου σελ. 162

Α3. Θεωρία σχολικού βιβλίου σελ. 128-129 (η πρώτη παράγραφος + σχήμα)

Α4. α) Σωστό
β) Σωστό
γ) Σωστό
δ) Λάθος
ε) Λάθος

ΘΕΜΑ Β
Β1. Δίνονται οι συναρτήσεις:
x
f : (1, +∞ ) →
=  με f ( x ) και g : ( 0, +∞ ) →  με g ( x ) =ln x
x −1
Για την κατακόρυφη ασύμπτωτη:

x  1 
lim
= f ( x ) lim= lim+  x ⋅ 
x →1+
x →1 x − 1
+
x →1  x −1 
x → 1+ ⇔ x > 1 ⇔ x − 1 > 0  1
 ⇒ lim+ = +∞
lim+ ( x − 1) = 0  x →1 x − 1
x →1 

 1 
Άρα, lim+  x ⋅  = +∞ , οπότε η f έχει κατακόρυφη ασύμπτωτη την ευθεία x = 1 από δεξιά.
x →1  x −1 

Για την οριζόντια ασύμπτωτη:

∞

lim =
x ∞
 

f ( x ) lim = lim = lim

( x )′ 1
= 1 ή lim = f ( x) 1
x →+∞ x − 1 (DLH) x →+∞ ′ x →+∞ 1
x →+∞
( x − 1) x →+∞

1
Άρα, η f έχει οριζόντια ασύμπτωτη την ευθεία y = 1 καθώς x → +∞ .
 www.liveyourmaths.com

Β2. Έχουμε την εξίσωση f ( x ) = g ( x ) ⇔ f ( x ) − g ( x ) =

0.

( x)
Θεωρούμε συνάρτηση k= f ( x ) − g ( x ) , x ∈ e, e 2  .

• Η k είναι συνεχής στο  e, e 2  ως πράξεις μεταξύ συνεχών συναρτήσεων.

e e − ( e − 1) 1
• k (e) = f (e) − g (e) = −1 = = >0
e −1 e −1 e −1
e2 e 2 − 2 ⋅ ( e 2 − 1) e 2 − 2e 2 + 2 2 − e 2
k ( e=
2
) f ( e ) − g ( e=) e2 − 1 −=2
2 2
= = 2 < 0,
e2 − 1 e2 − 1 e −1
διότι e > 1 ⇔ e 2 > 1 ⇔ e 2 − 1 > 0
e > 2 ⇔ e2 > 2 ⇔ 2 − e2 < 0

( )
Συνεπώς, είναι k ( e ) ⋅ k e 2 < 0 και άρα, από Θεώρημα Bolzano, υπάρχει ένα τουλάχιστον

x0 ∈ ( e, e 2 ) , τέτοιο ώστε:

k ( x0 ) = 0 ⇔ f ( x0 ) − g ( x0 ) =
0 ⇔ f ( x0 ) =
g ( x0 )

Β3. Θα ορίσουμε τη συνάρτηση ϕ = g  f . Έχουμε:

 x 
• Dg  f = { x ∈ D f και f ( x ) ∈ Dg } =  x > 1 και > 0  = { x > 1 και x > 0} =
 x −1 
= (1, +∞ ) ≠ ∅
x
•  f )( x )
( g= g= ( f ( x ) ) ln
( f ( x ) ) ln= x −1
, x >1

x
Άρα, ( g  f )( x ) = ln , x ∈ (1, +∞ ) .
x −1

x
Β4. Είναι: ϕ ( x ) =ln x − ln ( x − 1) , x > 1 και επιπλέον δίνεται η συνάρτηση h ( x ) = ln , για
x −1
την οποία ισχύει:

 x 
Dh =

 x − 1
> 0, x − 1 ≠ 0  =

{
{ x ( x − 1) > 0 και x ≠ 1} = x 2 − x > 0 και x ≠ 1} =

{ x < 0 ή x > 1 και x ≠ 1} =

= ( −∞, 0 ) ∪ (1, +∞ )
x
Συνεπώς, είναι h ( x ) = ln , x ∈ ( −∞, 0 ) ∪ (1, +∞ ) , ενώ ϕ ( x ) =ln x − ln ( x − 1) , x > 1 .
x −1

Για να είναι ϕ = h , πρέπει:

• D=
ϕ D=
h D και
Για κάθε x ∈ D , να ισχύει ϕ ( x ) = h ( x )
2
•
 www.liveyourmaths.com

Όμως, είναι Dh ≠ Dϕ , επομένως συμπεραίνουμε πως οι φ και h δεν είναι ίσες.

ΘΕΜΑ Γ
Γ1. (i) Αφού η f είναι παραγωγίσιμη στο  , τότε είναι και συνεχής. Δηλαδή:

lim f ( x ) = f ( 0 ) (1)
x →0

Ισχύει:

f ( x ) − ηµ x
lim =0
x →0 x

Θέτουμε:

f ( x ) − ηµ x
λ ( x) = (2)
x

με lim λ ( x ) = 0 .
x →0

Από (2), έχουμε:

x ⋅ λ ( x) = x ⋅ λ ( x ) + ηµ x
f ( x ) − ηµ x ⇔ f ( x ) =

Είναι:

=lim f ( x ) lim
= ( x ⋅ λ ( x ) + ηµ x ) 0 ⋅ 0 + 0 = 0, δηλαδή lim f ( x ) = 0
x →0 x →0 x →0
(3)

Από (1) και (3), προκύπτει f ( 0 ) = 0 .

Επιπλέον:

f ( x ) − f ( 0 ) f ( 0)=0 f ( x) x ⋅ λ ( x ) + ηµ x  ηµ x 
f ′ (=
0 ) lim = lim = lim = lim  λ ( x ) + = 
x →0 x−0 x →0 x x →0 x x →0
 x 
= 0 +1 = 1

Οπότε, f ′ ( 0 ) = 1 .

(
(ii) Η εξίσωση της εφαπτομένης της f στο 0, f ( 0 ) είναι: )
(i)
y − f ( 0) = f ′ ( 0) ⋅ ( x − 0) ⇒ y =
1⋅ ( x − 0 ) ⇒ y =
x
f ( 0)=0
f ′( 0 ) =1

( )
Άρα, η εφαπτομένη της f στο 0, f ( 0 ) είναι η ευθεία ( ε ) : y = x (διχοτόμος 1ου-3ου τεταρτη-

3
μορίου).
 www.liveyourmaths.com

Γ2. Γνωρίζουμε ότι f ′ ( x ) ⋅ f ′′ ( x ) =

x , για κάθε x ∈  εξ υποθέσεως, οπότε:

2 ′
x2 ′
 ( )
2 x ⇒ ( f ′ ( x ) )  =
2 ⋅ f ′ ( x ) ⋅ f ′′ ( x ) =


Άρα, από Συνέπειες του Θεωρήματος Μέσης Τιμής (Διαφορικού Λογισμού), ισχύει:

( f ′ ( x ) )=
2
x 2 + c, c ∈ 

Θέτουμε στην παραπάνω σχέση x = 0 και προκύπτει:

Γ1(i)
( f ′ ( 0)) =
2
02 + c ⇔ 12= 0 + c ⇔ c =
1

( f ′ ( x ) )=
2
Άρα, x2 + 1 .

Είναι:

x 2 + 1 ≠ 0, για κάθε x ∈  ⇔ ( f ′ ( x ) ) ≠ 0 ⇔ f ′ ( x ) ≠ 0, για κάθε x ∈ 

2

Η f’ είναι συνεχής, αφού η f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη, με f ′ ( x ) ≠ 0 , δηλαδή η f’ διατη-

ρεί πρόσημο στο  και αφού f ′ ( 0 )= 1 > 0 , θα είναι f ′ ( x ) > 0 , για κάθε x ∈  .

( )
2
Τελικά, f ′ ( x ) x 2 + 1 και αφού f ′ ( x ) > 0 , τότε θα ισχύει:
x2 + 1 ⇒ f ′ ( x ) =
=

f ′ (=
x) x 2 + 1, x ∈ 

Γ3. Η f’ είναι παραγωγίσιμη στο  με:

f ′′ ( x )= ( )
′
x2 + 1 =
1
2 x +12
+ 1)′
⋅ ( x2 =
2x
=
2 x2 + 1
x
2
x +1

Είναι:

x
• f ′′ ( x ) = 0 ⇔ 0⇔ x=0
=
x2 + 1 x −∞ 0 +∞
x f'' - 0 +
• f ′′ ( x ) > 0 ⇔ >0⇔ x>0
x +12 f' 4 3
Σ.Κ.
x
• f ′′ ( x ) < 0 ⇔ <0⇔ x<0
x2 + 1

Ο πίνακας μεταβολών της f φαίνεται στο διπλανό σχήμα.

Συνεπώς, η f είναι κοίλη στο ( −∞, 0] και κυρτή στο [ 0, +∞ ) . Στο σημείο 0, f ( 0 ) , η f παρου- ( )
σιάζει σημείο καμπής.

4
 www.liveyourmaths.com

Γ4. Από το ερώτημα Γ2, είναι f ′ (=

x) x 2 + 1, x ∈  .

Όμως, είναι x 2 + 1 > 0 για κάθε x ∈  , άρα f ′ ( x ) > 0 και, αφού η f είναι συνεχής στο  , η
f είναι γνησίως αύξουσα στο  από γνωστό θεώρημα. Κατά συνέπεια, είναι και «1-1».

Για το πεδίο ορισμού της f −1 , ισχύει:

D f=
−1 f ( Α)

Δηλαδή, αρκεί να βρούμε το σύνολο τιμών της f. Είναι:

( )
f συνεχής στο 
f ( Α) = lim f ( x ) , lim f ( x )
f 1 στο  x →−∞ x →+∞

Όμως, η f είναι κυρτή στο [ 0, +∞ ) με την y = x να εφάπτεται στο Ο ( 0, 0 ) . Οπότε, ισχύει:

f ( x ) ≥ x για κάθε x ∈ [ 0, +∞ ) με την ισότητα να ισχύει στο σημείο επαφής. Κατά συνέπεια,
είναι x ≤ f ( x ) και αφού lim x = +∞ , θα είναι: lim f ( x ) = +∞ .
x →+∞ x →+∞

Τελικά:

=f ( Α) ( lim=
f ( x ) , lim f ( x ) )
x →−∞ x →+∞
( −∞, +∞ ) = 

Και άρα:

D f −1 = f ( Α )= 

ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Έχουμε τη συνάρτηση:

− x 3 + 3 x + 1, −1 ≤ x ≤ 0

f ( x) =  x 2
x , 0< x≤
 e

Για να είναι η f συνεχής στο x0 = 0 , πρέπει και αρκεί lim f ( x ) = f ( 0 ) . Είναι:

x →0

• f ( 0 ) = −03 + 3 ⋅ 0 + 1 = 1 ⇒ f ( 0 ) = 1
•
x → 0−
) lim− ( − x3 + 3x + 1=) 1
lim f ( x=
x →0

• f ( x ) lim
lim = = x x 00 (απροσδιόριστη μορφή)
x → 0+ +
x →0

x
ln x
x x e=
Είναι= e x ln x , άρα lim+ x x = lim+ e x ln x .

5
x →0 x →0
 www.liveyourmaths.com

Είναι lim+ x ln x = 0 ⋅ ( −∞ ) (απροσδιόριστη μορφή). Ωστόσο, έχουμε:

x →0

 −∞  1
( ln x )′
 
ln x  +∞  − x2
lim+ ( x ln x =
) lim+ = lim+ = lim+ x = lim+ = lim+ ( − x =
) 0
x →0 x →0 1 DLH x →0 ′ x →0 1 x →0 x x →0
1 − 2
x   x
x
x ln x 0
Άρα, lim+ x= lim+ e = e= 1 .
x
x →0 x →0

Από τα παραπάνω, έχουμε:

( x ) lim+ f=
lim f=
x → 0−
( x ) f=
x →0
( 0 ) lim f=
( x) 1 x →0

Συνεπώς, η f είναι συνεχής στο x0 = 0 .

Για να είναι η f παραγωγίσιμη στο x0 = 0 , πρέπει και αρκεί:

f ( x ) − f ( 0) f ( x ) − f ( 0)
lim− = lim+
x →0 x−0 x →0 x−0

Έχουμε:

f ( x ) − f ( 0) f ( x) −1 − x3 + 3x + 1 − 1 3x − x3
• lim = lim = lim− = lim =
x → 0− x−0 x → 0− x x →0 x x → 0− x
2
3− x
= lim = 3
x →0 −
1
0 x ln x
 , lim e =1
f ( x ) − f ( 0) xx −1 xx −1 e x ln x − 1  0  x→0+
• lim+ = lim = lim
= li m =
x →0 x−0 x → 0+ x − 0 x → 0+ x x → 0+ x ( DLH )

( e x ln x − 1)′ e x ln x ( x ln x )′
= lim = lim+=
x → 0+
( x )′ x →0 1

im+ e x ln x ⋅ ( ln x + 1)  1 ⋅ ( −∞ + 1) = −∞
= l=
x →0

f ( x ) − f ( 0) f ( x ) − f ( 0)
Άρα, lim− ≠ lim+ , επομένως η f δεν είναι παραγωγίσιμη στο
x →0 x−0 x →0 x−0
x0 = 0 .

 2
Δ2. (i) Αναζητούμε τα κρίσιμα σημεία της f στα εσωτερικά σημεία του  −1,  , στα οποία η f δεν πα-
e  
ραγωγίζεται ή είναι f ′ ( x ) = 0 .

Από ερώτημα Δ1, η f δεν παραγωγίζεται στη θέση x0 = 0 και το 0 είναι εσωτερικό σημείο του

6
 www.liveyourmaths.com

 2
 −1, e  , άρα στη θέση x0 = 0 έχουμε κρίσιμο σημείο.

Η f είναι παραγωγίσιμη στο ( −1, 0 ) ως πράξεις μεταξύ παραγωγίσιμων συναρτήσεων, με:

( x3 + 3x + 1)′ =−3x 2 + 3 =3 − 3x 2 =3 (1 − x 2 )
f ′ ( x ) =−

Όμως, f ′ ( x ) ≠ 0 για κάθε x ∈ ( −1, 0 ) , οπότε η f δεν παρουσιάζει κρίσιμα σημεία στο ( −1, 0 ) .

 2
Η f είναι παραγωγίσιμη στο  0,  ως πράξεις μεταξύ παραγωγίσιμων συναρτήσεων, με:
 e

f ′ ( x ) = ( x x )′ = ( e x ln x )′ = e x ln x ⋅ ( x ln x )′ = e x ln x ⋅ ( ln x + 1) = x x ⋅ ( ln x + 1)

Είναι:

x x >0
f ′ ( x ) = 0 ⇔ x ⋅ ( ln x + 1) = 0 ⇔ ln x + 1 = 0 ⇔ ln x =−1 ⇔
x
 2
x∈ 0, 
 e
ln 1
⇔ ln x =− ln e ⇔ ln x = ln e −1 ⇔ x =
1−1 e

Συνεπώς, η f παρουσιάζει δύο κρίσιμα σημεία, το x 0 = 0 και το x1 = 1 .

e

(ii) Η συνάρτηση f είναι συνεχής στο [ −1, 0] ως πολυωνυμική και παραγωγίσιμη με:

f ′( x) =( − x3 + 3x + 1)′ =−3x 2 + 3
Είναι:

= ⇔ 3 − 3 x 2 0 ⇔ 3 ⋅ (1 − x 2 ) = 0 ⇔ x =
f ′ ( x ) 0= −1 ή x =
1

Άρα, f ′ ( x ) =−
3 3 x 2 > 0 , για κάθε x ∈ ( −1, 0 ) και αφού η f είναι συνεχής, τότε από γνωστό

θεώρημα, η f είναι γνησίως αύξουσα στο [ −1, 0] .

Συνεπώς, αν Α1 = [ −1, 0] , θα είναι:

f συνεχής στο Α1
f ( Α1 )  f ( −1) , f ( 0 )  =  − ( −1) + 3 ( −1) + 1, 1 = [1 − 3 + 1, 1] = [ −1,1]
3
=
f1  

 2
Η f είναι παραγωγίσιμη στο  0,  με:
 e

7
 www.liveyourmaths.com

f ′ ( x ) = ( x x )′ = ( e x ln x )′ = e x ln x ⋅ ( x ln x )′ = e x ln x ⋅ ( ln x + 1) = x x ⋅ ( ln x + 1)

Όμως:

x x >0 1
• f ′ ( x ) = 0 ⇔ x x ⋅ ( ln x + 1) = 0 ⇔ ln x + 1 = 0 ⇔ x =
e
1
x
x >0
• f ′ ( x ) > 0 ⇔ x x ⋅ ( ln x + 1) > 0 ⇔ ln x + 1 > 0 ⇔ x >
e
x x >0 1
• f ′ ( x ) < 0 ⇔ x x ⋅ ( ln x + 1) < 0 ⇔ ln x + 1 < 0 ⇔ 0 < x <
e
x 0 1/𝑒 +∞
 1 1 2  f' - 0 +
Συνεπώς, αν Α 2 = 0,  και Α3 = ,  , τότε:
 e e e  f 2 1

 1

f συνεχής στο Α 2
 1   1  e 
f ( Α2 )
= f =  , xlim f ( x )    ,1 αφού lim+ x=
x
lim+ e x ln=
x 0
e= 1
 e  →0   e  
+
f2
 x →0 x →0
 

 1 2

f συνεχής στο Α3
  1   2    1  e  2  e 
f ( Α3 )
= f = , f
          ,
f1
  e   e   e   e 
 

Το ζητούμενο σύνολο τιμών είναι:

 1
  1 2

1 1 2
[ −1,1] ∪   ,1 ∪   ,    =
e e e
f ( Α ) =f ( Α1 ) ∪ f ( Α 2 ) ∪ f ( Α3 ) =
e e e
   
= [ −1,1]

2
2 f1
2  2 e
διότι 2 < e ⇔ < 1 ⇒ f   < f (1) ⇒   < 1 .
e 1 
 , +∞  e e
e 

 2
Δ3. Η f είναι συνεχής στο  −1,  με f ( Α ) = [ −1,1] , δηλαδή
e  

 2
−1 ≤ f ( x ) ≤ 1, για κάθε x ∈  −1,  (1)
 e

 2
• Για x = α ∈  −1,  στην (1): −1 ≤ f (α ) ≤ 1 ⇔ −2 ≤ 2 f (α ) ≤ 2 (2)
e  
 2
• Για x = β ∈  −1,  στην (1): −1 ≤ f ( β ) ≤ 1 ⇔ −3 ≤ 3 f ( β ) ≤ 3 (3)
e  

Από (2) και (3) προσθέτοντάς τις:

8
 www.liveyourmaths.com

2 f (α ) + 3 f ( β )
−5 ≤ 2 f (α ) + 3 f ( β ) ≤ 5 ⇔ −1 ≤ ≤1
5

 2
Άρα, από Θεώρημα Ενδιαμέσων Τιμών, υπάρχει ένα τουλάχιστον ξ ∈  −1,  , τέτοιο ώστε
 e
2 f (α ) + 3 f ( β )
f (ξ ) = και επειδή η f λαμβάνει όλες τις ενδιάμεσες τιμές, θα είναι
5
 2 2 f (α ) + 3 f ( β )
ξ ∈  −1,  με f (ξ ) = .
 e 5

Δ4. Θέλουμε να αποδείξουμε ότι:

2 1
2 2
 2 e  1 e 2 1
∫1
e
xf ( x ) dx >   −   ⇔ ∫1e xf ( x ) dx > f   − f  ⇔
e e e e e e
2 2
⇔ ∫ xf ( x ) dx >  f ( x )  ⇔
1
e e
1
e e
2 2
⇔ ∫1e xf ( x ) dx > ∫1e f ′ ( x ) dx (1)
e e

Αρκεί να δείξουμε ότι:

xf ( x ) > f ′ ( x ) ⇔ xf ( x ) − f ′ ( x ) > 0 ⇔ x ⋅ x x − ( x x )′ > 0 ⇔ x ⋅ x x − x x ( ln x + 1) > 0 ⇔

⇔ x x ⋅ ( x − ( ln x + 1) ) > 0 ⇔ x x ⋅ ( x − ln x − 1) > 0

που ισχύει διότι ln x ≤ x − 1 για κάθε x > 0 με την ισότητα να ισχύει για x = 1 . Όμως,
1 2 
x ∈  ,  , συνεπώς:
e e 

ln x < x − 1 ⇔ − ln x + x − 1 > 0 ⇔ x − ln x − 1 > 0

Κατά συνέπεια:

2 1
(1) 2
 2 e  1 e
xf ( x ) − f ′ ( x ) > 0 ⇒ ∫ 1
e
xf ( x ) dx >   −  
e e e