ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ – Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

ΕΝΟΤΗΤΑ 39: Εξελίξειρ ζε Ελλάδα και Τοςπκία μεηά ηον μικπαζιαηικό πόλεμο (ζελ. 108-110)
Ελλάδα: Το κίνημα ηος 1922 (ζελ. 108)

 Σεπτζμβριοσ 1922: Κίνθμα ςτθ Χίο και ςτθ Λζςβο από μονάδεσ του ελλθνικοφ ςτρατοφ που είχαν υποχωριςει ςτο
μικραςιατικό μζτωπο.
 Αιτιματα του κινιματοσ: 1) παραίτθςθ του βαςιλιά Κωνςταντίνου
2) διάλυςθ τθσ Βουλισ
3) ςχθματιςμόσ νζασ κυβζρνθςθσ (αξιόπιςτθσ για τθν Αντάντ)
4) ενίςχυςθ του ςτρατοφ ςτθ Θράκθ
 Επικεφαλισ του κινιματοσ: οι ςυνταγματάρχεσ Νικόλαοσ Πλαςτιρασ – Στυλιανόσ Γονατάσ.
 Ο βαςιλιάσ Κωνςταντίνοσ αναγκάηεται να παραιτθκεί  νζοσ βαςιλιάσ γίνεται ο γιοσ του, Γεϊργιοσ ο Βϋ.
 Το ςτρατιωτικό κίνθμα εγκακιςτά επαναςτατικι κυβζρνθςθ.

Η ανακωσή ηων Μοςδανιών (ζελ. 108)

 Προςπάκειεσ να διατθρθκοφν τα εδάφθ τθσ Αν. Θράκθσ  ταχφτατθ αναδιοργάνωςθ του ςτρατοφ ςτθν περιοχι.
 Υπό τθν απειλι όμωσ του τουρκικοφ ςτρατοφ και τθν πίεςθ των Άγγλων θ Ελλάδα υποχωρεί.
 11/10/1922: Υπογράφεται θ ανακωχι των Μουδανιών (ςτθ Λιμνο)  Η Ελλάδα παραχωρεί ςτθν Τουρκία τθν
Αν. Θράκθ, από τθν οποία αποχωρεί ο ελλθνικόσ ςτρατόσ και οι ελλθνικοί πλθκυςμοί ( κφμα προςφφγων).

Η «δίκη ηων έξι» (ζελ. 108)

 Οκτϊβριοσ 1922: Σφςταςθ ζκτακτου ςτρατοδικείου για τον καταλογιςμό ευκυνϊν για τθ Μικραςιατικι Καταςτροφι.
 Παραπζμπονται οκτϊ κορυφαίοι πολιτικοί και ςτρατιωτικοί που είχαν θγετικζσ κζςεισ από το 1920 και μετά.
 Οι κατθγοροφμενοι: Δθμιτριοσ Γοφναρθσ, Νικόλαοσ Στράτοσ, Πζτροσ Πρωτοπαπαδάκθσ, Γεώργιοσ Μπαλτατηισ, Νι-
κόλαοσ Θεοτόκθσ, Γεώργιοσ Χατηανζςτθσ, Μιχαιλ Γοφδασ, Ξενοφών Στρατθγόσ  οι ζξι πρϊτοι καταδικάηονται ςε
κάνατο και εκτελοφνται άμεςα (15/11/1922).

Η ζςνθήκη ηηρ Λοζάνηρ (ζελ. 109)

 Φκινόπωρο-Χειμϊνασ 1922: διαπραγματεφςεισ μεταξφ Ελλάδασ και Τουρκίασ ςτθ Λοηάνθ τθσ Ελβετίασ για υπογραφι
ςυνκικθσ ειρινθσ.
 Εκπρόςωποσ τθσ Ελλάδασ  Ελευκζριοσ Βενιηζλοσ.
 Τελικι ςυμφωνία: 24/07/1923  «Συνιθκη της Λοζάνης» .
 Όροι τθσ ςυνκικθσ: 1) επιςθμοποίθςθ τθσ τουρκικισ κυριαρχίασ ςτθ Μ. Αςία και ςτθν Αν. Θράκθ
2) παραχϊρθςθ ςτθν Τουρκία τθσ Κμβρου και τθσ Τενζδου
3) ςυμφωνία για αμοιβαία ανταλλαγι πλθκυςμών (οι χριςτιανοί τθσ Τουρκίασ κα πάνε ςτθν Ελ-
λάδα – οι μουςουλμάνοι τθσ Ελλάδασ κα πάνε ςτθν Τουρκία)  εξαιροφνται το Πατριαρχείο
Κων/πόλεωσ, οι Ζλλθνεσ τθσ Κων/πολθσ, τθσ Κμβρου και τθσ Τενζδου και οι μουςουλμάνοι τθσ
Δυτικισ Θράκθσ
 Οριςτικι αποτυχία τθσ «Μεγάλθσ Ιδζασ», 80 χρόνια μετά τθν διατφπωςι τθσ από τον Ιωάννθ Κωλζττθ.

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 1

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ – Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ
Κοινωνικέρ και πολιηικέρ εξελίξειρ ζηην Ελλάδα (ζελ. 109)
 Εςωτερικά προβλιματα ςτθν Ελλάδα το 1922-1923: 1) ραγδαία επιδείνωςθ τθσ οικονομικισ κατάςταςθσ
2) κατακόρυφθ πτϊςθ των μιςκϊν
3) ανάγκθ αποκατάςταςθσ των βετεράνων του πολζμου και
των προςφφγων από τθ Μ. Αςία
4) ανάγκθ αφξθςθσ τθσ αγροτικισ παραγωγισ
 Απόφαςθ επαναςτατικισ κυβζρνθςθσ: απαλλοτρίωςθ και διανομι γαιϊν ςε πρόςφυγεσ και γθγενείσ ακτιμονεσ.
 Αντιδράςεισ από τουσ εργάτεσ: μεγάλο κφμα απεργιϊν το καλοκαίρι του 1923.
θ
 Υιοκζτθςθ του Γρθγοριανοφ θμερολογίου από τθν Ελλάδα (1 Μαρτίου 1923).
 Οκτϊβριοσ 1923  αποτυχθμζνο κίνθμα ανατροπισ τθσ επαναςτατικισ κυβζρνθςθσ  προκιρυξθ εκλογϊν.
 Δεκζμβριοσ 1923  Εκλογζσ από τισ οποίεσ απζχουν τα φιλοβαςιλικά κόμματα  ςυμμετζχουν μόνο οι «Φιλε-
λεφκεροι» του Βενιηζλου και θ «Δθμοκρατικι Ζνωςθ» του Αλζξανδρου Παπαναςταςίου.
 Νικθτισ ο Βενιηζλοσ, ο οποίοσ όμωσ αργότερα παραιτείται.
 Αποχωρεί από τθν Ελλάδα ο βαςιλιάσ Γεϊργιοσ Βϋ  αντιβαςιλζασ ορίηεται ο ναφαρχοσ Παφλοσ Κουντουριϊ-
τθσ.

Κοινωνικέρ και πολιηικέρ εξελίξειρ ζηην Τοςπκία (ζελ. 109-110)

 Στθν Τουρκία ο Κεμάλ γίνεται Πρόεδροσ τθσ Τουρκικισ Δθμοκρατίασ  αναγκάηει τον Σουλτάνο να αποχωριςει.
 Ο Κεμάλ αλλάηει τον χαρακτιρα του τουρκικοφ πολιτεφματοσ  από ςουλτανικό-κρθςκευτικό γίνεται κοςμικό-λαϊκό
(=δθμοκρατικό).
 Ενζργειεσ του Κεμάλ για τον εκςυγχρονιςμό τθσ Τουρκίασ και τθ μετατροπι τθσ ςε ζνα ςφγχρονο κράτοσ δυτικοφ τφπου:
1) Δθμιουργία οργανωμζνων ςυςτθμάτων δθμόςιασ υγείασ και εκπαίδευςθσ
2) Ειςαγωγι του λατινικοφ (ευρωπαϊκοφ) αλφαβιτου ςτθ κζςθ του αραβικοφ-μουςουλμανικοφ
3) Κατάργθςθ τθσ πολυγαμίασ
4) Παραχϊρθςθ δικαιϊματοσ ψιφου ςτισ γυναίκεσ
5) Κατάργθςθ τθσ παραδοςιακισ μουςουλμανικισ ενδυμαςίασ (φζςι-φερετηζσ)
6) Επιβολι χριςθσ οικογενειακϊν επικζτων (ο ίδιοσ υιοκετεί το επίκετο «Ατατοφρκ» = πατζρασ των Τοφρκων)
 Οι πρωτοβουλίεσ του Κεμάλ όμωσ βρίςκουν απιχθςθ ςτα ανϊτερα και πιο καλλιεργθμζνα ςτρϊματα τθσ τουρκικισ κοι-
νωνίασ (αςτοί-ζμποροι).
 Τα πολυπλθκι κατϊτερα ςτρϊματα τθσ τουρκικισ κοινωνίασ (κυρίωσ ςτθν επαρχία τθσ χϊρασ) ςυνεχίηουν να ηουν με
τον παλιό οκωμανικό-μουςουλμανικό τρόπο ηωισ.

Εξσηήζεηο
1) Πνηνη ήηαλ νη πξσηαγσληζηέο, πνηα ηα αηηήκαηα θαη πνηα ηα απνηειέζκαηα ηνπ ζηξαηησηηθνύ θηλήκαηνο
ηνπ Σεπηεκβξίνπ 1922;
2) Τη ήηαλ ε «δίθε ησλ έμη» θαη πνηα ήηαλ ε εηπκεγνξία ηεο;
3) Πνηεο ήηαλ νη απνθάζεηο ηεο ζπλζήθεο ηεο Λνδάλεο θαη πνηνο εθπξνζώπεζε ηελ Ειιάδα ζηηο δηαπξαγκα-
ηεύζεηο πνπ έγηλαλ γη’ απηήλ;
4) Πνηα ζνβαξά πξνβιήκαηα είρε λα αληηκεησπίζεη ε Ειιάδα ην 1923 θαη ζε πνηεο θνηλσληθέο θαη πνιηηηθέο
εμειίμεηο νδήγεζαλ;
5) Με πνηεο ελέξγεηεο ν Κεκάι επηρείξεζε λα κεηαηξέςεη ηελ Τνπξθία ζε ζύγρξνλν θξάηνο δπηηθνύ ηύπνπ;

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 2

 ΝΕΟΣΕΡΗ & ΢ΤΓΦΡΟΝΗ Ι΢ΣΟΡΙΑ – Γ΄ ΓΤΜΝΑ΢ΙΟΤ

Εηθόλεο

Ο Νικόλαοσ Πλαςτιρασ Ο Στυλιανόσ Γονατάσ Στιγμιότυπο από τθ «δίκθ των ζξι»

Οι ζξι που καταδικάςτθκαν Ο Ελευκζριοσ Βενιηζλοσ υπογράφει Τα εδάφθ τθσ Ελλάδασ πριν (αριςτερά)
ςε κάνατο από το ςτρατοδικείο τθν ςυνκικθ τθσ Λοηάνθσ και βάηει και μετά (δεξιά) τθ Συνκικθ
τθσ «δίκθσ των ζξι» οριςτικά τζλοσ ςτθ «Μεγάλθ Ιδζα» τθσ Λοηάνθσ

Παναγιώτης Λουπάσης – Υιλόλογος (Μ.Α. Κλασική Υιλολογία) ΢ελίδα 3