Δίοδοι

Η ιδανική Δίοδος

Ορθή πόλωση
Χαρακτηριστική τάσης ρεύματος της ιδανικής διόδου.

Ανάστροφη πόλωση
 Εφαρμογή: Ο ιδανικός Ανορθωτής

Κύκλωμα Ανορθωτή

Κυματομορφή Εισόδου Ορθή πόλωση Ανάστροφη πόλωση

Vp
Ημιανόρθωση: VDC =
π

Κυματομορφή Εξόδου
 Κύκλωμα διόδου-αντίστασης

Το κύκλωμα διόδου με αντίσταση σε σειρά

Χαρακτηριστική μεταφοράς του κυκλώματος

Κυματομορφή Εισόδου

Κυματομορφή τάσης στα άκρα της διόδου

 Παράδειγμα: Φόρτιση μπαταρίας

Κύκλωμα φόρτισης μπαταρίας 12V

Η δίοδος άγει όσο υs>12V.

Αυτό συμβαίνει για γωνία αγωγής 2θ όπου:
24cosθ=12 => θ=600
Η μέγιστη τιμή του ρεύματος της διόδου
είναι:

( 24 − 12 )V
Id = = 0.12 A
100Ω
Η μέγιστη τάση ανάστροφης πόλωσης της
διόδου ισούται με:
PIV=24V+12V=36V
Κυματομορφές τάσης εισόδου και ρεύματος
 Λογικές Πύλες με Διόδους

3V

2V
1kΩ
1V
I
I 3V
1kΩ
2V

1V

Πύλη OR Πύλη AND

Y=A+B+C Y=A∙B∙C

I = 3mA I = 4 mA
υY = 3V υY = 1V
 Χαρακτηριστική I-V Διόδου Πυριτίου

  υD   Στατική
iD = I s exp  − 1 Χαρακτηριστική
  ηVT   I-V της Διόδου

Τάση
Κατάρρευσης Ορθή πόλωση

Συμπιεσμένη
κλίμακα
Διευρυμένη κλίμακα

0.5V => Τάση αποκοπής

Κατάρρευση Ανάστροφη πόλωση
0.7V => Τάση ορθής πόλωσης
kT
VT = ≈ 25mV
q
η = 1ή2
Επίδραση της θερμοκρασίας στη χαρακτηριστική ορθής
πόλωσης της διόδου

Για σταθερό ρεύμα, η τάση ορθής

πόλωσης της διόδου ελαττώνεται
κατά 2mV για κάθε βαθμό Κελσίου
αύξηση της θερμοκρασίας.
 Ανάλυση Κυκλωμάτων Διόδων (I)
DC Ανάλυση

Χαρακτηριστική της διόδου

Σημείο λειτουργίας

Ευθεία φόρτου

Κλίση

V 
Χαρακτηριστική της Διόδου: I D = I s exp D  Το σημείο λειτουργίας Q
 ηVT  βρίσκεται από τη λύση του
VDD − VD συστήματος.
Ευθεία φόρτου: VDD = I D R + VD ⇒ I D =
R
 Ανάλυση Κυκλωμάτων Διόδων (II)

ID ID
R3 R3<R2<R1

Q3
R = σταθ. R2 VDD = σταθ.
R1 Q3
Q2
Q2
Q1 Q1

VDD1 VDD2 VDD3VD VDD VD

Μεταβολή Τάσης Πόλωσης Μεταβολή Αντίστασης

Απλουστευμένα Μοντέλα Διόδων (Ι)
Το κατά τμήματα Γραμμικό Μοντέλο

Η εκθετική Ευθύγραμμο τμήμα Β

χαρακτηριστική
Κλίση

Ευθύγραμμο τμ. Α
 Απλουστευμένα Μοντέλα Διόδων (ΙΙ)
Ισοδύναμο
Ιδανική
κύκλωμα διόδου με
Δίοδος αντίσταση
I D = 0 για VD ≤ VD0
Κλίση
V −V
I D = D D0 για VD > VD0
rD

Ιδανική Δίοδος
Παράδειγμα: Αν VDD=5V, VD0=0.65V, R=1kΩ και rD=20Ω,
να υπολογιστούν τα ΙD και VD.

Ιδανική Δίοδος

VDD − VD0 (5 - 0.65)V

ID = = = 4.26mA
rD + R 20Ω + 1kΩ
VD = VD0 + I D rD = 0.65V + 4.26 mA ⋅ 20Ω = 0.735V
 Απλουστευμένα Μοντέλα Διόδων (ΙΙΙ)
Το Μοντέλο Σταθερής Πτώσης Τάσης

Ευθ. Τμ. Β
(κατακόρυφο)

Ιδανική Δίοδος

Ευθ. Τμ. Α
(οριζόντιο)
Απλουστευμένα Μοντέλα Διόδων-Σύνοψη
 Μοντέλο Μικρού Σήματος της Διόδου

Η συνολική στιγμιαία
τάση της διόδου είναι: υ D ( t ) = VD + υ d ( t )

Εφαπτομένη στο Q
Αντίστοιχα το συνολικό στιγμιαίο ρεύμα:
Κλίση=1/rd

iD ( t ) = I s eυD / ηVT = I s e(VD +υd ) / ηVT =

Σημείο πόλωσης
Q
= I s eVD / ηVT ⋅ eυd / ηVT = I D eυd / ηVT
υ υ
Αν d << 1 ⇒ iD ( t ) ≈ I D (1 + d )
ηVT ηVT
I
⇒ iD ( t ) = I D + D υd = I D + id
ηVT
I 1
⇒ id = D υd = υd
ηVT rd
AC Ανάλυση ηVT Αντίσταση μικρού σήματος ή
rd =
ID δυναμική αντίσταση της διόδου.
1 ∂i
g d = = D iD = I D
rd ∂υ D
Λειτουργία Μικρού Σήματος της Διόδου

Πραγματικό κύκλωμα Ισοδύναμο κύκλωμα

Κύκλωμα για DC ανάλυση Κύκλωμα για AC ανάλυση

VDD = I D R + VD υ s = id ( R + rd )
rd
υd = υs
R + rd
 Χρήση της Διόδου για σταθεροποίηση τάσης

Σε ένα σταθεροποιητή τάσης, η τάση εξόδου πρέπει να διατηρείται σταθερή:

α) παρά τις μεταβολές του ρεύματος φόρτου
β) παρά τις μεταβολές της τροφοδοσίας του σταθεροποιητή.

VDD − VD
ID =
R
ηV
rd = T
ID
rd
υ dpp = 2 ∆VDD
R + rd

π.χ. αν VDD = (10 ± 1)V , VD ≈ 0.7V & R = 20 kΩ ⇒

υ dpp = 10.7 mV
 Λειτουργία στην περιοχή κατάρρευσης- Δίοδοι Zener
VZK, IZK : «γόνατο» της
χαρακτηριστικής
ΙΖΤ : ρεύμα δοκιμής
rZ=ΔV/ΔI : δυναμική αντίσταση

VZ0: σημείο τομής της ευθείας

με τον άξονα των τάσεων ~VZK

Ισοδύναμο Κύκλωμα της Zener

VZ = VZ 0 + I Z rZ
για I Z > I ZK και VZ > VZ 0
 Παράλληλος σταθεροποιητής τάσης με Zener

I R IL
Ρύθμιση γραμμής = ΔVΟ/ΔVS
IZ +
Vs
DC VO Φόρτος Ρύθμιση φορτίου = ΔVO/ΔIL

R rZ
VO = VZ 0 + VS − I L ( rZ //R)
R + rZ R + rZ
rZ
Ρύθμιση γραμμής =
R + rZ

Ρύθμιση φορτίου = −rZ //R

Επιλογή της αντίστασης R ώστε το ρεύμα της Zener VS min − VZ 0 − rZ I Z min

R=
να μη γίνεται πολύ χαμηλό: I Z min + I L max
Άσκηση 1 Για μία δίοδο Zener δίνεται ότι VZ=10V για
IZ=10mA και rZ=50Ω. Να υπολογιστεί η VZ α) αν το ρεύμα
διπλασιαστεί και β) αν το ρεύμα υποδιπλασιαστεί. Ποια η τιμή
VZ0 για το μοντέλο της διόδου.

Το μοντέλο της Zener

Άσκηση 2 Δίνεται το κύκλωμα σταθεροποίησης τάσης του
σχήματος. Η τάση τροφοδοσίας Vs=8V εμφανίζει κυμάτωση
1V από κορυφή σε κορυφή. Η DC τάση στο φόρτο είναι
VΟ=5V. Να ευρεθεί το ρεύμα που διαρρέει τη δίοδο Zener στο
σημείο ηρεμίας. Ποια είναι η μέγιστη επιτρεπτή δυναμική
αντίσταση rZ της διόδου Zener αν η κυμάτωση της τάσης
εξόδου δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 10mV από κορυφή σε
κορυφή. Δίνονται: R=20Ω και RL=100Ω.

I R IL

IZ +
Vs
DC VO RL

-
Φωτοδίοδοι

•Αν η περιοχή απογύμνωσης της διόδου

επαφής pn φωτιστεί από φως αρκετά υψηλής
συχνότητας, τα φωτόνια μπορούν να δώσουν
αρκετή ενέργεια ώστε να επιτρέψουν στα
ηλεκτρόνια να περάσουν το ενεργειακό χάσμα
του ημιαγωγού και να δημιουργήσουν ζεύγη
οπών-ηλεκτρονίων.
•Οι φωτοφωρατές μετατρέπουν το φως σε
ηλεκτρικό σήμα. Συνήθως πολώνονται
ανάστροφα ώστε να αυξηθεί το εύρος της
περιοχής απογύμνωσης.
•Τα ηλιακά κύτταρα μετατρέπουν την ηλιακή
ενέργεια σε ηλεκτρική.
 Δίοδοι Φωτοεκπομπής (LED)

•Όταν ηλεκτρόνια και οπές

επανασυνδέονται, απελευθερώνουν
ενέργεια.
•Αυτή η ενέργεια συχνά
απελευθερώνεται σαν θερμότητα
μέσα στον κρύσταλλο, αλλά σε
μερικά υλικά μετατρέπεται σε φως.
•Κατασκευάζονται LED σε μεγάλη
περιοχή μηκών κύματος.
•Το πλαστικό περίβλημα βοηθάει
στην κατευθυντικότητα της δέσμης.
 Κυκλώματα Ανορθωτών

Ανορθωτής Σταθερο-
Φίλτρο ποιητής Φόρτος
Διόδου
τάσης

Σχηματικό διάγραμμα τροφοδοτικού DC

 Ανορθωτής Ημικύματος ή Ημιανορθωτής

VO = 0 , VS < VD0
R R
VO = VS − VD0 , VS ≥ VD0
R + rD R + rD

για rD << R ⇒ υO ≈ υ S − VD0 µε VD0 ≈ 0.7V

Χαρακτηριστική μεταφοράς
του ανορθωτή ημικύματος

Σημαντικά χαρακτηριστικά:
•Μέγιστο ρεύμα ορθής πόλωσης
•Μέγιστη τάση ανάστροφης πόλωσης PIV=Vs
Άσκηση: Για τον ημιανορθωτή, θεωρώντας ότι rD=0, να αποδειχθούν τα
ακόλουθα: α) Η δίοδος αρχίζει να άγει σε γωνία Θ=sin-1(VD0/Vs) και άγει συνολικά
μέσα σε γωνία (π-2Θ). β) Η μέση τιμή της υΟ είναι VO=(1/π)Vs-VD0/2. γ) Η τιμή
κορυφής του ρεύματος είναι (Vs-VD0)/R.
VD0 V 
a) Vs sin Θ = VD0 ⇒ sin Θ = ⇒ Θ = sin −1  D0 
Vs  Vs 
Η δίοδος παύει να άγει για π-Θ =>Ολική αγώγιμη γωνία= (π-Θ)-Θ=π-2Θ

β) υΟ = υ S − VD 0 = Vs sin θ − VD 0
2π
1
2π ∫0
VO = ( Vs sin θ − VD 0 )dθ =

π−Θ
1
=
2π ∫ (V
Θ
s sin θ − VD 0 )dθ =

π−Θ π−Θ
V V
= s
2π ∫
Θ
sin θdθ − D 0
2π ∫ dθ =
Θ

Vs V V V
= 2 cos Θ − D 0 ( π − 2Θ ) ≈ s − D 0
2π 2π π 2
υ −V V −V
γ) υ S = VD0 + iD R ⇒ iD = S D0 ⇒ I d = s D0
R R
Ανορθωτής Πλήρους Κύματος ή Πλήρης Ανορθωτής

VD0 VD0

Χαρακτηριστική μεταφοράς
του ανορθωτή πλήρους κύματος
VD0

PIV = ( Vs − VD0 ) + Vs = 2Vs − VD0

 Ανορθωτής Γέφυρας

Δεν χρειάζεται μετασχηματιστής με μεσαία λήψη.

υ D 3 ( ανάστροφη ) = υO + υ D2 (ορθή) ⇒
PIV = Vs - 2VD0 + VD0 = Vs - VD0
VD0

Πλεονεκτήματα:
•Μικρό PIV
•Περίπου μισές σπείρες δευτερεύοντος
Άσκηση: Για τον ανορθωτή γέφυρας του σχήματος, θεωρώντας για τις διόδους
το μοντέλο σταθερής τάσης, να υπολογιστούν: α) το ποσοστό της περιόδου κατά
το οποίο η τάση εξόδου υΟ παραμένει μηδενική και β) η μέση τιμή της υΟ, όταν
στην είσοδο εφαρμόζεται ημιτονικό σήμα τάσης.
Άσκηση: Το κύκλωμα του σχήματος υλοποιεί έναν ανορθωτή
συμπληρωματικής εξόδου. Σχεδιάστε τις κυματομορφές εξόδου υο+ και υο- .
Θεωρήστε για τις διόδους το μοντέλο σταθερής τάσης με VD=0,7V. Αν η μέση τιμή
της τάσης για κάθε έξοδο πρέπει να είναι 15V, να υπολογιστεί το πλάτος του
ημιτόνου στα δευτερεύοντα τυλίγματα του μετασχηματιστή. Ποιο είναι το PIV για
κάθε δίοδο;
 Ανορθωτής με Φίλτρο Πυκνωτή

Χρησιμοποιείται πυκνωτής για μείωση της κυμάτωσης.

Ιδανική δίοδος και ιδανικός πυκνωτής.

Ανορθωτής με Φίλτρο RC

Ιδανική δίοδος και RC>>T.

υO
iL =
R
dυ I
iD = iC + iL = C + iL
dt
Η δίοδος άγει κατά Δt, όπου:

t1 → υ I = υ O
t 2 → υ I = V p ⇒ iD = 0
≈ T → υO = V p − Vr

Vp
Vr << V p ⇒ υO ≈ σταθ . ⇒ DC IL ≈
R
1
ή ακριβέστερα VO = V p − Vr
2
 Ανορθωτής με Φίλτρο RC (συνέχεια)
Υπολογισμός του ρεύματος της διόδου

Κατά την αποκοπή: υ O = V p e − t / RC

στο τέλος της εκφόρτισης:

V p − Vr ≈ V p e −T / RC
T T Vp
για RC >> T ⇒ e −T / RC ≈ 1 − ⇒ Vr ≈ V p =
RC RC fRC
Ο αγώγιμος χρόνος Δt υπολογίζεται από την: Vp cos( ωΔt) = Vp − Vr
για μικρά (ωΔt)
1
cos( ωΔt) ≈ 1 - ( ωΔt)2
2
Qsup = iCav ∆t
ωΔt ≈ 2Vr / Vp
Qlost = CVr
iDav = I L ( 1 + π 2Vp / Vr )
iD max = I L ( 1 + 2π 2Vp / Vr ) ≈ 2iDav
 Ανορθωτής κορυφής πλήρους κύματος

Vp
Vr = Σε σύγκριση με τον ανορθωτή κορυφής
2 fRC ημικύματος:
iDav = I L ( 1 + π Vp / 2Vr ) • Απαιτείται πυκνωτής με τη μισή
χωρητικότητα.
iD max = I L ( 1 + 2π Vp / 2Vr ) • Το ρεύμα σε κάθε δίοδο είναι περίπου
το μισό.

Εφαρμογές:
• Φωρατής κορυφής (Peak Detector)
• Αποδιαμορφωτής ΑΜ
Περιορισμός ή Ψαλιδισμός
Κυκλώματα Περιορισμού - Ψαλιδισμού
 Άσκηση: Να σχεδιαστεί η χαρακτηριστική μεταφοράς
του κυκλώματος αν οι δίοδοι θεωρηθούν ιδανικές

R=
Λύση:
• για − 5V ≤ υ I ≤ 5V
I
δεν άγει κανένας κλάδος ⇒ υO = υ I
• για υ I ≥ 5V
R= R= άγει ο δεύτερος κλάδος ⇒
υ − 5V
υΙ = IR + 5V + IR ⇒ I = I
2R
υI ∆υΟ 1
υO
υO = 5V + IR ⇒ υO = + 2 ,5V ⇒ κλίση = =
2 ΔυΙ 2
1/2

5V • για υ I ≤ −5V
άγει ο πρώ τος κλάδος ⇒
-5V
υ + 5V
5V υI υΙ = IR − 5V + IR ⇒ I = I
2R
υ ∆υ 1
-5V
υO = −5V + IR ⇒ υO = I − 2 ,5V ⇒ κλίση = Ο =
1/2 2 ΔυΙ 2
Αποκατάσταση συνεχούς τάσης
Διπλασιασμός Τάσης