შესავალი

საქართველოს კონსტიტიციის მე_3 მუხლის 1 პუნქტის თანახმად საქართელო არის

დემოკრატიული ფრესპუბლიკა. დემოკრატია ბერძნული წარმოშობის სიტყვაა და
ხალხის მმართელობას, ხალხის ძალაუფლებას ნიშნავს. თანამედროვე დემოკრატია
არის წარმომადეგნობითი დემოკრატია სადაც ხალხი სახელმწიფოს მართავს,
უპირატესად, მის მიერ არჩეული წარმომადეგნელის მეშვეობით ახორციელებს.
წარმომადეგლობითი დემოკრატიის პირობებში, უშვალოდ დემოკრატიის ფორჯები
მხოლოდ გამონაკლის შემთხვევებში, როგორც წარმომადგელობითი დემოკრატიის
ერთგვარი შმავსებელი ინსტრუმენტი გამოიყენება სწორედ ეს პრინციპია ასახული
დემოკრატიის 3 მუხლში.საქართველოს კონსტიტუცია განამტკიცებს დემოკრატიის
უმნიშვენლოვანეს ასპექტს-სახალხო სუვერენიტეტის პრინციპს რომლის თანახმად
სახელმწიფო ხელისუფლების წყაროა ხალხი. დემოკრატი არ არის ხალხის
აბსოლიტური უფლება და იგი ზღვარ დადებულია სამართლებრივი სახელწიფოს
პრინციპით განსაკუთრებით კი ადამიანი ძირითადი უფლებებით. დემოკრატია არის
სახელმწიფოს ფორმა რომელიც საკუთრი მოწინააღმდეგებისგან ყველზე ნაკლებად
იცავს თავს რადგან საკუთარ არსს უერთგულოს იგი იძულებულია დემოკრატიის
ლიკვიდაციისკე მიმათრთული ითმინოს და მას როგორც ნებიმიერ სხვა პოლითიკურ
მსოფლმხედველობას განვითარების თანასწორი შესაძლებლობა მიანიჭოს ნებისმირი
დემოკრტიული სისტემა უმრრავლესობის მართველობის პრინციპს ეფუძნეა თუმცა
დემოკრატიის რეალიზების აუცილებელი პირობა უმრავლესობის მმართველობის
პარალელურად პოლიტიკური უმცირესობების უფლებების დაცვის
უზრუნველყოფაა ეს უფლება უპირველეს ყოვლისა კვალიფიციური უმრავლესობისა
და კვალიფიციური უმცირესობის დათქმით არის უზრუნველყოფილი დემოკრატიის.

დემოკრატიის ნიშნები:

 ხელისუფლების თვითშეზღუდვა კანონით ფ

 ხელისუფლების ლეგიტიმურობა
 ადამიანის უფლებათა ხელშეუვალობა
 თავისუფლება და პლურალიზმი
 ხელისუფლების გადანაწილება და ურთიერთ შემოსაზღვრა
 უმცირესობათა უფლებების გარანტირება

1
 დემოკრატიის ძირითადი პრნციპები

ხალხის გადაქცევა თვითმმართველ საზოგადოებათ ანუ დემოკრატიათ

შესაძლებელია მხოლოდ ამ სოციოლოგიური ერთეულის ბაზაზე, მის მიუცილებელ,
ბუნებრივათ ბოძებულ, გარდაუვალ სოციალურ თვისებებზე. ამ ერთეულის
ცენტრალური ფიგურაა ადამიანი, მისი ინტერესები, მისი მოთხოვნილებები, მისი
საარსებო საშუალებები, მისი წარსული, აწმყო და მომავალი. მაშასადამე, ცხოვრების
მთელი დაწყობილება, საზოგადოების მთელი ურთიერთობა უნდა ემსახურებოდეს
ამ ადამიანს და მის მოთხოვნილებათ.

მაშასადამე, დემოკრატიის ძირითადი პრინციპი: ადამიანი და მისი სუვერენობა, ის

სუვერენია ინდივიდუალურათ თავის კერძო, საოჯახო საქმეებში, სუვერენია
კოლექტიურათ, სხვსთან ერთათ, საერთო, საზოგადო საქმეებში.

დემოკრატია დაფუძნებულია ადამიანის უფლებებზე რომელთა დცვა

ხელისუფლების და საზოგადოების ერთ-ერთი უმთავრესი მოვალეობაა. ადამიანის
უფლებები არის ღირებულებების ერთობლიობა რომელიც უზრუნველყოპს
ადამიანის სიცოცხლეს, თავისუფლებასა და ღირსებას. სწორედ თანასწორობის
პრინციპი წარმოაჩენს რომ მისთვის ყოველი მოქალაქე თანაბრად მნიშვნელოვანია
მათ უნდა ჰქონდეთ თანასწორი შესაძლებლობები და უზრუნველყოფინლი იყვნენ
სამართლიანი და ობიექტური მართლმსაჯულებით

ეკონომიკური თავისუფლებამ უნდა უზრუნველყოს ადამიანის კერძო საკუთრების

დაცვა მეწარმეობა დასაქმება პროპკავშირებშირების გაერთიანება.

კანონის უზენაესობა გულისხმობს რომ დემოკრატიულ სახემწიფოში არც მეფე და

არც საყოველთაო პრეზიდენტი არ შეიძლება იდგეს კანონზე მაღლა, კანონის წინაშე
ყველა თანასწორია.აღმასრულებელი ხელისუფლების არჩეული თუ დანიშნული
საჯარო მოხელე ანგარიშვალდებულია როგორც მოქალაქეებსი ასევე ხელისუფლების
საკანონმდებლო და სასამართლო შტოს წინაშე.

2
მაშასადამე, დემოკრატიის ძირითადი პოლიტიკური პრინციპია თავისუფლება.
მოქალაქეობრივი და პოლიტიკური. მაგრამ თავისუფლების ტენდენციაა შექმნას
მოქალაქეთა ნივთიერი უთანასწორობა, გააბატონოს ეკონომიურათ ერთი მეორეზე,
ღარიბი გააღარიბოს, მდიდარი გაამდიდროს, ასეთ პირობაში ხალხი აღარ არის
დაინტერესებული დემოკრატიის შენახვასა და დაცვაში და მისი სუვერენობა ეცემა.
თავისუფლება სპობს დემოკრატიას. ცხადია,

დემოკრატია უმნიშვნელოვანესია საქართველოში რადგან დემოკრატიის გარეშე

სახელმწიფოების განვითარება პრაქტიკულდ შეუძლებელიანა.დემოკრატია ხალხის
ერთ-ერთი გამოხატულებაა და მის გარეშე ვერ იარსებებს ვერცერთი სამართალი
ასევე მნიშველოვანიან, რომ სახელმწიო იყოს დემოკრატიული.

დემოკრატიის მიუცილებელი საფუძველია არა ყოველნაირი თავისუფლება, არამედ,

თავისუფლება განსაზღვრული, რომლის ასპარეზი იფარგლება მოქალაქის და
საზოგადოების ინტერესებით. ეს საზღვარია მოქალაქეთა ეკონომიური თანასწორობა,
პიროვნების ნივთიერი დამოუკიდებლობა, რომლის ჩარჩოში ადამიანი თავისუფლათ
მოქმედებს. დემოკრატიის პრინციპია თავისუფლება და თანასწორობა. აქედან მძიმე
პრობლემა: ამ ორი პრინციპის შეთავსება პოლიტიკაში ისე, რომ მათ ერთიმეორე არ
მოსპონ და მით დემოკრატია არ დაანგრიონ. თუ თავისუფლების ტენდენციაა
თანასწორობის დანგრევა, თავის მხრით თანასწორობის ტენდენციაა თავისუფლების
მოსპობა ან მისი მაქსიმუმამდე დაყვანა მთელის, საზოგადოების და მისი
მმართველობის, მოქალაქეზე გაბატონება. დემოკრატიის ძირითადი პრინციპი
ილახება, დემოკრატია ეცემა. კერძო და საზოგადო ინტერესების შეთანხმება,
მაშასადამე, არის საგანი ყველა დემოკრატიული უფლებრივი ნორმის. ეს ასე
ესმოდათ ძველათ დემოკრატიის ყველა კანონმდებელთ და მის საფუძველზე
აშენებდნენ ხალხურ წყობილებას.“

3
 ხელისუფლების დანაწილების პრინციპი

საქართველოს კონსტიტუციის მიხედვით მე-4 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად

სახელმწიფო ხელისუფლება ხორციელდება ხელისუფლების დანაწილების
პრინციპზე დაყრდნობით.

ხელისუფლების დანაწილების ცნება ჩანასახის სახით ჯერ კიდევ ძველ რომში

გაჩნდა. ხელისუფლების დანაწილება სახელმწიფო მმართველობის სისტემის
ორგანიზების ძირითადი პრინციპია. აღნიშნული პრინციპი გულისხმობ სახელმწიფო
ხელისუფლების დაყოფას ფუნქციების მიხედვით და მიზნად ისახავს პოლიტიკური
ძალაუფლების შეზღუდვას ხელისუფლების განშტოებათა შორის ურთიერთ
კონტროლისა და ურთიერთ გაწონასწორების ქმედებითი სისტემის ჩამოყალიბების
საფუძველზეე. ამგვარად სისტემამ უნდა უზრუნველყოს ძალაუფლების ქმედებითი
შეკავება და კონტროლი,გაზარდოს საზოგადოებსი წინაშე ხელისუფლების
ანგარიშვალდებულებისა და პასუხისმგებლობის ხარისხი და ხელი შეუწყოს საჯარო
მიზნებისა და ამოცანების ეფექტიან განხორციელებას. ხელისუფლების
დამოუკიდებლობა უნდა იყოს გარანტირებული. ხელისუფლებათა განაწილებისას
მთავარია არა ის, რომ ხელისუფლება განაწილებულია ან ის, რომ ხელისუფლებას
ახორციელებს სხვადასხვა ორგანო, არამედ ის, რომ თითოეული ამ ხელისუფლების
მფლობელი თანასწორია თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, ე.ი. ისინი სრულიად
დამოუკიდებელი არიან და ერთმანეთის მიმართ ანგარიშვალდებული არ არიან,
თუმცა მჭიდრო ურთიერთკავშირში იმყოფებიან. დემოკრატიის ეს ფუძემდებლური
პრინციპი ახალი ქართული კონსტიტუციის მნიშვნელოვანი მონაპოვარია. მისი
მიზანია არ დაუშვას ერთი რომელიმე ხელისუფლების განდიდება, საზოგადოებაში
ავტორიტარული და დიქტატორული რეჟიმის დამკვიდრება. ასევე,
ურთიერთკავშირისა და გაწონასწორების პრინციპზე დაყრდნობით, სახელმწიფო
მმართველობაში შესაძლო შეცდომების მინიმუმამდე დაყვანა.კლასიკური გაგებით,
ხელისუფლრბის დანაწიოლების იდეა გულისხმობს საჯარო ფუნქციებსა და
ძალაუფლების განაწილებას ხელისუფლების სამ განშტოებას - საკანონმდბლო,
აღმასრულებელი, და სასამართლო ხელისუფლებებს შორის. გარდა ამისა
ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის თანახმად, მყარად უნდა იყოს დაცული
ხელისუფლების თითოეული განშტოების ძირეული ფუნქციუები: საკანონმდებლო
ხელისუფლებას უნდა ჰქონდეს სრულფასოვანი შესაძელბლობა, აღასრულოს კანონი
აგრეთვე, საკანონმდებლო აქტებისა და პარლამენტის მიოერ განსაზღვრული ქვეყნის
საშინაო და საგარეო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებენის ფრგლებში,
განახორციელოს ქვეყნის საშნაო და საგარეო პოლიტიკა.

4
დემოკრატიული სახემწიფოს ძირითად პრინციპს თავისუფლება წარმოადგენს.
თავისუფლების ერთ-ერთი ნიშანი ის არის რომ რიგ-რიგობით ყველა მოქალაქე
ქვეშერვდომიც და ხელმზრვანელიცა. თანასწორობა დემოკრატიული კანონები ხორციედება
არა ღირსების არამედ რაოდენობის მიხედვით, რადგან აქ სამარტალიც ასეთია“ წერს
არისტოტელე, ანუ, საუბარია იმაზე, რომ დემოკრატიის ძირთადი პრინციპით სწორი და
სამართლიანი ისაა, რასაც უმრავლესობა პიქრობს და შესაბამისად,სახელმწიფოს მიზანიც ამ
უმრავლესობის ხედვას უნდა დაემთხვეს. არ აქვს მნი/სვნელობა კონკრეტული პირისა და თუ
დაჯგუფების ავტორიტეტს, გამოცდილებს თუ ან თუნდაც მატერიალურ შესაძლებლობებს,
მათი აზრი უარყოფითი უნდა იყოს, თუ ის მოსაზლეობის უმრავლების შეხედულებას არ
ემთხვევა. ბერძნული გაგებით დემოკრატიულ სახლმწიფოში ძლიერი ხალხის უმრავლესობა
და არა კონკრეტული ინდივიდები. რაც შეეხება იმას თუ რატომაა არისტოტელეს აზრით,
ყველა ადამიანის დემოკრატიისას ხელმძღვანელიც და ქვეშევდომიც, ჩემი აზრით ეს
შემდეგნაირად აისახება დემოკრატიული მართველობისას ყველა ხელმძღვანელ პირს ირჩევს
ხალხი, ანუ ყველა ხელმძღვანელობს თითოეულს, ხოლო შემდგომ ეს თითოეული
ხელმძღვანელობს ყველას. შესაბამისად ასეთ წყობაში ნებისმიერი ადამიანი
დაქვემდებარებულიცაა და იმავდროულად ზემდგომიც. საბოლოს შეიძლება ითქვას რომ
დემოკრატიული სახელმწიფოებრივი წყობის შექმნიდან მოყოლებული მისი უამრავი
სახესხვაობა და ვარიაცია შეიქმნა მსოფლიო მაშტაბით. თუმცა მიუხედავად
დემოკრატიულიის კონკრეტული სახელმწიფოებრივი ფორმების ცვლილებისა, ყველა
დემოკრატიული რეჟიმი სამართლინად შერაცხვა შესაძლებელია თუ გრძევლვადიან
პერიოდში გადაწტვეტილების მიმღები არა ცალკეული ადამიანები არამედ საზოგადოების
უმრავლესობის ერთობაა. საქართველოს კონსტიტუცისს თანახმად გათვალისწინებული 3
მუხლის მიხედვით დემოკრატია სახელმწიოს ხელისუფლების წაროა და არავის აკვს უფლება
ხელში ჩაიგდოს მთლიანი ძალაუფლება

5
6