You are on page 1of 45

II fldgi

2' m%YAk yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re

2'1 I m;%h yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re

2'1'1' I m;%fha jHqyh

ld,h meh 01hs' uqΩ ,l=Kq 40ls'

Ú jrK y;rla iys; nyqjrK m%Yak 40lska iukaú; fõ' tu tla tla
m%Yakhg ° we;s ^1&" ^2&" ^3&" ^4& jrKj,ska ksjer† fyda jvd;a .e<fmk
jrKh f;a¯u wfmalaId flfr®'

Ú iïmQr®K úIh ksr®foaYhu wdjrKh jk m˙† m%Yak ilia lr we;'

Ú m%Yak ish,a,g u ms<s;=re iemhsh hq;=h'


w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 13 -
2'1'2' I m;%h

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 14 -
w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017
- 15 -
w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017
- 16 -
w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017
- 17 -
2'1'3 ˚ m;%h i|yd wfmaÈs; ms<s;=re yd ,l=Kq °fï mámdáh


m%Yak ms<s;=r m%Yak ms<s;=r
wxlh wxlh

2
01. ''''''''' 1
21. '''''''''

3
02. ''''''''' 22. 3
'''''''''
3
03. ''''''''' 23. 4
'''''''''
4
04. ''''''''' 24. 4
'''''''''
3
05. ''''''''' 25. 3
'''''''''
1
06. ''''''''' 26. 2
'''''''''
1
07. ''''''''' 27. 1
'''''''''
4
08. ''''''''' 28. 2
'''''''''
2
09. ''''''''' 29. 1
'''''''''
2
10. ''''''''' 2
30. '''''''''

1
11. ''''''''' 3
31. '''''''''

2
12. ''''''''' 3
32. '''''''''

4
13. ''''''''' 4
33. '''''''''

3
14. ''''''''' 1
34. '''''''''

2
15. ''''''''' 2
35. '''''''''

1
16. ''''''''' 4
36. '''''''''

3
17. ''''''''' 1
37. '''''''''

4
18. ''''''''' 3
38. '''''''''

4
19. ''''''''' 1
39. '''''''''

2 ''
20. ''''''' 1
40. '''''''''

j.=j 6

ksjer† tla ms<s;=rlg ,l=Kq 02 ne.ska uqΩ ,l=Kq 80ls'

˚ m;%h i|yd wjika ,l=K = 80 = 40


2

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 18 -
w'fmd'i'^id'fm<& úNd.h - 2017
33 - b;sydih - ˚ m;%h
úIh fCIa;% wkqj m%Yak i|yd myiq;dj
100

90

82% 81% 82%


80 78%
76% 76%
73%
71%
70 67% 68%
66% 67% 68% 66% 66% 66%
65%
63% 63%
61% 61%
58% 58% 59%
60
57% 56% 56%
53%
49% 50% 49% YS% ,xld b;sydih
50 49% 49% 48%

- 19 -
43% 42% f,dal b;sydih

myiq;dj
39% 40% 39%
40

30%
30
2'1'4 I m;%hg ms<s;=re iemhSu ms<sn| ks¯ÈK - úIh fÈa;% wkqj

20

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


10

0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
,xld b;sydih
YS% ,xld b;sydih f,dal
f,da l b;sydih
b;sydih
m%Yak wxlh
myiq;dj jeä u m%Yak myiq;dj wvq u m%Yak
úIh fCIa;% m%Yak ixLHdj
wxlh yd tys myiq;dj wxlh yd tys myiq;dj

YS% ,xld b;sydih 31 01 iy 17 - 82% 10 - 30%

f,dal b;sydih 9 33 - 71% 34 iy 40 - 49%

w'fmd'i'^id'fm<& úNd.h - 2017


b;sydih - I m;%h
úIh fÈa;% foflys myiq;dj
70
80

60
70
64%
64%
59%
59%
50
60

50
myiq;dj

40
40

30
30

20
20

10
10

00
YS% ,xld b;sydih
,xld b;sydih f,daf,dal
l b;s ydih
b;sydih
úIh fCIa;%h

2017 jir b;sydih I m;%h ieliSfï ° YS% ,xld b;sydih fldgig m%Yk
a 31la o" f,dal b;sydih
a 09la o" we;=<;a ù we;' YS% ,xld b;sydih iuia; myiq;dj 59%la yd f,dal b;sydih
fldgig m%Yk
iuia; myiq;dj 64%la o nj wkdjrKh fõ'

YS% ,xld b;sydih fldgfia iuia; myiq;dj flfrys 6 - 11 fY%◊


a olajd Ñ;%" nqoO
a Or®uh" isxy,"
b;sydih hk úIhhkaj,ska úIh lreKq isriaj yd ;sriaj ifudaOdkslj fmdaIKh lr .ekSug yels
ùu jdis iy.; ù we;' úfYaIfhka ±kqu mokï lr.;a m%Yk
a j, myiq;dj by< w.hla f.k we;'
YS% ,xldfõ msyà
s u" m%d.a fM;sydisl ia:dk" mQrj
® fM;sydisl ia:dk" uq,a fM;sydisl ia:dk" wdr®:l
ß "
wd.ñl yd iudc is≥ùï tajdg iïnkaO rcjre iy ta ms<n
s | f;dr;=re ,nd.; yels uQ,dY%h" cd;sl
jHdmdrh yd iïnkaO kdhlhska hk f;audjka Tiafia .fõIKd;aul ±kqu mokï lrf.k m%Yk
a
ieliS we;'

a j, myiq;dj 64%l w.hla .kS' hqfrdamfha mqkreoh we;s ùu" thg


f,dal b;sydih iïnkaO m%Yk
n,mE fya;"= mqkreoh YS% ,xldj flfrys we;s l< n,mEï" ldr®ñl úma,jh" tys m%Odk fCIa;% ldr®ñl
úma,jfha m%;M
s ," ldr®ñl úma,jh YS% ,xldj flfrys n,mEu" f,dalfha lemS fmfkk úma,j" f,dal
uyd ix.%du yd iïuq;k
S a iy tajdfha m%;M
s , fuu fldgig wh;a fõ' f,dal b;sydifha úúO is≥ùï
YS% ,xldfõ iudc" wdr®:l
ß yd foaYmd,k b;sydihg úúO wjia:dj, ° n,mE wdldrh ms<n
s | j úuid
ne,Su myiq;dj flfrys n,md we;'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 20 -
2'1'5 I m;%fha tla tla m%Yakfhys jrK f;dard we;s wdldrh - m%;sY; f,i

m%Yak ksjer† tla tla jrKh f;dard we;s YsIH m%;sY;h m%;spdr
wxlh jrKh 1 2 3 4 fkd±lajQ
1 2 15.7% 81.5% 1.4% 1.4% 0.1%
2 3 19.2% 3.5% 58.5% 18.6% 0.2%
3 3 22.3% 6.1% 43.1% 28.2% 0.3%
4 4 4.4% 9.3% 9.8% 76.1% 0.4%
5 3 10.8% 16.4% 66.1% 6.4% 0.3%
6 1 67.1% 22.8% 6.2% 3.8% 0.2%
7 1 67.9% 11.1% 9.8% 11.0% 0.3%
8 4 10.7% 16.2% 14.1% 58.4% 0.6%
9 2 18.3% 66.4% 10.5% 4.5% 0.3%
10 2 13.6% 29.6% 45.9% 10.5% 0.5%
11 1 64.7% 21.0% 6.9% 7.3% 0.2%
12 2 9.9% 67.1% 9.5% 13.2% 0.3%
13 4 21.1% 18.4% 20.9% 39.3% 0.4%
14 3 12.1% 3.4% 77.7% 6.7% 0.1%
15 2 16.8% 72.8% 3.9% 6.2% 0.3%
16 1 81.3% 6.6% 6.6% 5.4% 0.2%
17 3 5.7% 7.9% 81.8% 4.7% -
18 4 8.8% 21.4% 8.6% 60.9% 0.3%
19 4 7.8% 10.9% 14.5% 66.5% 0.4%
20 2 24.7% 60.5% 8.1% 6.5% 0.3%
21 1 56.6% 17.2% 19.1% 7.0% 0.2%
22 3 9.0% 24.3% 39.6% 26.6% 0.6%
23 4 17.4% 14.0% 19.6% 48.5% 0.4%
24 4 13.9% 19.5% 17.0% 49.2% 0.3%
25 3 25.6% 26.9% 39.2% 8.1% 0.2%
26 2 9.3% 66.3% 12.2% 12.0% 0.3%
27 1 63.2% 12.0% 16.1% 8.4% 0.3%
28 2 14.1% 48.3% 23.4% 13.7% 0.6%
29 1 75.7% 7.2% 12.0% 4.8% 0.3%
30 2 20.6% 42.5% 15.9% 20.5% 0.7%
31 3 11.7% 19.4% 62.7% 5.9% 0.3%
32 3 10.2% 9.2% 68.2% 12.3% 0.2%
33 4 9.5% 7.9% 11.5% 70.8% 0.3%
34 1 49.3% 14.6% 20.4% 15.3% 0.4%
35 2 11.5% 56.0% 18.5% 13.7% 0.3%
36 4 9.9% 11.4% 28.3% 50.0% 0.5%
37 1 58.9% 7.4% 27.5% 5.9% 0.4%
38 3 12.2% 15.7% 52.6% 19.2% 0.3%
39 1 55.8% 15.4% 9.0% 19.7% 0.2%
40 1 49.2% 15.3% 14.1% 21.1% 0.3%
j.=j 7
tla tla m%Yakh hgf;a ksjer† jrKh f;dard we;s YsIH m%;sY;h w∫re lr olajd we;'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 21 -
2'1'6' I m;%hg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯ÈK" ks.uk yd fhdackd (

2017 jr®Ifha 1 m;%h ieliSfï ° YS% ,xld b;sydih fldgig m%Yak 31la o f,dal
b;sydih fldgig m%Yak 09la o we;=<;a lr we;'

I m%Yak m;%fha myiq;dj 60% blau jQ m%Yak .Kk 21ls' Y%s ,xld b;sydifhka m%Yak 19la
o" f,dal b;sydifhka m%Yak 02la o Bg we;=<;a fõ' YS% ,xld b;sydih fldgfia 1, 16 iy 17 hk
m%Yakj, myiq;dj 80% blaujd we;' 1 jk m%Yakh foaYSh idys;H uQ,dY% weiq˙ka o" 16 jk m%Yakh
mer◊ úoHdj yd ;dCIKh weiq˙ka o" 17 jk m%Yakh uq,a fM;sydisl hq.h weiq˙ka o ilia lr
we;' tu m%Yakj,g iïnkaO úIh lreKq ;yjqre ùu flfrys fm<fmd; m˙YS,kh yd .=rejreka
úiska Ndú; lrk ,o ksr®udKd;aul bf.kqï b.ekaùï l%ufõo úIh oekqu ;yjqre ùug n,md
we;s nj is;sh yel'

YS% ,xld b;sydihg w∞< j 40%g wvq myiq;djla fmkajd we;af;a 10, 13, 25 hk m%Yak
;=k mu◊' thska wvq u myiq;djla fmkajd we;af;a 10 jk m%Yakhhs' th 30%ls' tu m%Yakh YS%
,xldj ckdjdi ùu" uq,a fM;sydisl hq.h weiq˙ka ilid we;' ckdjdi jHdma;sh iy tu l,dm
ms<sn| wjfndaOh YsIHhd ;=< jeä †hqKq úh hq;= h' fuys ° fm<fmd; m˙yrKhg Wkka≥ lrùu
yd .x.d ksïk wdY%s; ckdjdi ìysùu ms<sn| ±kqu ;yjqre ls¯u i|yd úúO ksr®udKd;aul
bf.kqï l%ufõo Ndú;fhka idOk uÜgï by< kxjd .; yels nj fmkajd †h yels h'

I m;%fhys f,dal b;sydih fldgig we;=<;a m%Yak 09ka myiq;dj 50% blau jQ m%Yak
ixLHdj 06ls' tys jeä u myiq;dj fmkakqï lrkafka 33 m%Yakh jk w;r" isiqkaf.ka 71%la
ksjer† jrKh f;dard f.k we;' 34 iy 40 m%Yak fol i|yd 49%l wvq myiq;djla fmkajhs'
tu m%Yak i|yd ksjer† jrKh f;dardf.k we;af;a isiqkaf.ka 49%l ms˙ils' fuys ° w∞< mdvï
ms<sn| ±kqu jeä †hqKq ls¯u iy m%Yak ilia lrk úúO m%fNao ms<sn| yqrej ,nd °u wjYH nj
fmfka'

I m;%fha f,dal b;sydih fldgfia m%Yak úYaf,aIKh ls¯fï ° 71% iSudfõ myiq;dj
fmkajd we;af;a 33 jk m%Yakh mu◊' wfkl=;a ishÆ u m%Yak 49% isg 59% olajd mrdihl
myiq;dj fmkakqï ls¯u iqúfYaIS fõ' by; m%Yak ilia fldg we;af;a 11 fY%a◊h fm<fmdf;a
f,dalfha lemS fmfkk úma,j iy f,dal uyd ix.%du iy iïuq;ska hk wjidk mdvï weiq˙ks'
fuu úIh ud;Dld ms<sn| .=re isiq wjOdkh jeä jYfhka fhduq ls¯u wjYH fõ'

m<uqjk m;%h ms<sn| by< idOk uÜgula ,nd °u i|yd bf.kqï b.ekaùï úIh
lreKqj,g w∞< j mska;+r" is≥ùï or®Yk" is;shï" j.= igyka Ndú; ls¯u" w∞< úIh ud;Dld
ms<sn| fCIa;% fmd;a ilia lrùu" flá m%Yak ieliSu" rcjrekaf.a md,k iuh ta yd iïnkaO
is≥ùï j.= .; ls¯u" ±kqu ñkqu ;r. meje;aùu" N=ñld rx.k" ms%hukdm bf.kqï m˙irhla we;s
ls¯u jeks ls%hdldrlï ;=<ska idOk uÜgï jeä †hqKq l< yels h'

fM;sydisl iy mqrdúoHd;aul ia:dk keröu .fõIKh i|yd ie,iqï iys; pd˙ld"


fmryqre iïuka;%K meje;aùu" úoaj;a idlÉPd" m%or®Yk" úIh †k l|jqre ixúOdkh ls¯u
jeo.;a is≥ùï f,aLk .; lr" mka;s ldurfha m%or®Ykh ls¯u ;=<ska o by< idOk uÜgula ,`.d
lr .; yels h'

b;sydih úIh W.kajk .=reNj;=ka ;u ±kqu jeä †hqKq lr .ekSu iy hdj;ald,Sk lr


.ekSu i|yd mqyqKq wjia:dj,g iyNd.S ùu" mdGud,d ye≤¯u" fmd;am;a lshùu" kj b.ekaùï
bf.kqï l%u Ndú;h yd kj ;dCIKh Ndú; ls¯ug fhduq ùu úIh wruqKq idCId;a lr .ekSu
i|yd bjy,a jkq we;'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 22 -
2'2 ˚˚ m;%h yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| f;dr;=re

2'2'1 ˚˚ m;%fha jHQyh

II m;%h - ld,h meh 03hs' uqΩ ,l=Kq 120hs'


fuh I, II yd III jYfhka m%Odk fldgia 3lska hqla; h'

I fldgi
m<uqjk m%Yakh wksjdr®h m%Yakhls' tys ^w& yd ^wd& jYfhka fldgia folls'
^w& fldgi - is;shï ,l=Kq ls¯u - ,l=Kq 18hs'
^wd& fldgi - ft;sydisl isoaê yd mska;+r wdY%s; fldgia ;=klska iukaú; h'
,l=Kq 12hs'
,l=Kq 18 + 12 = 30

II fldgi
jHqy.;" wr®O jHqy.; yd rpkd jr®.fha m%Yak 6lska iukaú; h' bka 4lg
ms<s;=re iemhsh hq;= h' fuu m%Yak" ksmqK;d uÜgïj,g fjka lr we;s ld,Éf√o
ixLHdjg wkql+, j my; mdvï tallj,ska ilia lr we;'
10 fY%aKsh - 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10
11 fY%aKsh - 2, 3, 4, 5, 6 ,l=Kq 18 × 4 = 72

III fldgi
jHqy.;" wr®O jHqy.; yd rpkd jr®.fha m%Yak 2lska iukaú; h' bka tllg
ms<s;=re iemhsh hq;= h' fuu m%Yak" ksmqK;d uÜgïj,g fjka lr we;s ld,Éf√o
ixLHdjg wkql+, j my; mdvï tallj,ska ilia lr we;'
10 fY%aKsh - 9
11 fY%aKsh - 1, 7, 8 ,l=Kq 18 × 1 = 18

wjidk ,l=K .Kkh ls¯u ( I m;%h = 80


II m;%h = 120
wjidk ,l=K = 200 ÷ 2 = 100

'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 23 -
2'2'2 ˚˚ m;%h i|yd wfmaÈs; ms<s;=re" ,l=Kq °fï mámdáh" ms<s;=re iemhSu ms<sn| ks¯ÈK"
ks.uk yd fhdackd

˚˚ m;%fhys tla tla m%Yakh i|yd ms<s;=re iemhSu ms<sn| ks¯CIK m%ia;dr 2" 3" 4'1" 4'2" yd 4'3
weiqfrka b†˙m;a lr we;' m%Yakhg w∞< m%ia;dr fldgi ta ta m%Yakfha ks¯CIK yd ks.uk
iu. olajd we;'

I fldgi
1 m%Yakh

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 24 -
wfmaÈs; ms<s;=re yd ,l=Kq °fï mámdáh
1 m%Yakh
(1) ^w& (i)

^,l=Kq 10&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 25 -
(1) ^w& (ii)

^,l=Kq 08hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 26 -
^wd& (i) A - uqia,sï
B - fojk rdcisxy
C - lSr®;s Y%S ksYaYxlu,a,$ ksYaYxlu,a,
D - ysfrdaIsud ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(ii) 1. - fidfrdõj
2. - c,h ksl=;a ls¯u
3. - jej
4. - lÆ.,a$ .fvd,a ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(iii) 1. - neiaà,h
2. - me˙ia
3. - isrlrejka
4. - m%xY úzma,jh ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

1 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 01 m%Yakh wksjdr®h jqj o ms<s;=re imhd we;af;a
98.68%ls' fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 30la ysñ fõ'

bka ,l=Kq 00 - 07 m%dka;rfha 29%la o


23-30
11%
,l=Kq 08 - 15 m%dka;rfha 36%la o
,l=Kq 16 - 22 m%dka;rfha 24%la o
0-7
16-22 29%
24% ,l=Kq 23 - 30 m%dka;rfha 11%la o
,l=Kq ,ndf.k we;'

8-15 fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 23 fyda Bg jeäfhka


,nd.;a ms˙i 11%la jk w;r 29%la ,ndf.k
36%

we;af;a ,l=Kq 07 fyda Bg wvqfjks'

m%Yakfha fldgia yd wkq fldgiaj, myiq;dj


100

90

80 74%
68% 68%
70
59% 59%
60 54% 56%
54%
myiq;dj

50
42% 41%
38%
40 34%
30 27%

20 17%

10

0
A B C D 1 2 3 4 1 2 3 4

(i) (ii) (i) (ii) (iii)

^w&
(a) ^wd&
(b)

1 m%Yakfhys fldgia
1 yd wkq fldgia

Ú fuu m%Yakfha jeä u myiq;djhla fmkajd we;af;a ^w& fldgfia (i) C jk w;r" tys myiq;dj
74%la fõ' wvq u myiq;dj olajd we;af;a ^wd& (iii) 2 fldgig h' tys myiq;dj 17%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 27 -

m<uq m%Yakfha ^w& fldgfia (i) yd (ii) ms<sfj<ska YS% ,xld is;shu yd f,dal is;shu fldgi
fõ' tys myiq;dj ms<sfj<ska 34%la yd 42%ls' fuhg fya;=j is;shï ,l=Kq ls¯fï ° m%dfhda.sl
w;a±lSï fhd∞ fkd.ekSu iy .=re udr®f.damfoaY ix.%yh ksjer† j Ndú; fkdls¯u h' bf.kqï
WmlrK f,i mka;s ldurh ;=< úúO is;shï m%or®Ykh ls¯u" ksjer† is;shï ,nd ° ksYaÑ;j
ia:dk ,l=Kq ls¯ug yqre ls¯u l< yels h' w;S; yd jr®;udk kdu" is;shï ia:dk fjk fjk
u ,l=Kq ls¯fuka by< myiq;dj fj; <`.dúh yels h'

^wd& (i) fM;sydisl mska;+r yd iïnkaO 1 iy 4 fldgia 68%l myiq;dj ,nd we;s w;r"
2 yd 3 fldgia 59%, 41%l myiq;dj fmkakqï lr we;'

^wd& (ii) fldgfia A, B, C yd D ms<sfj<ska 27%, 38%, 74%, 54% f,i myiq;d uÜgïj, mj;S' fuys °
C yd D fldgiaj, myiq;dj by< uÜgul we;af;a fjk;a úIhhkaf.a yd my< fY%a◊j,ska
,nd.;a ±kqu wod< ùu h'

^wd& (iii) f,dal b;sydihg w∞< m%Yak tys 1, 3 yd 4 fldgia 50% by< myiq;dj fmkakqï
lrhs' thg fya;=j mska;+r wOHhk Ndú;h ksisf,i fhd∞ .ekSu hs'

mdvïj,g w∞< rEmj, iqúfYaIS ,CIK y∫kdf.k ta ms<sn| j iEu †klu mdvug m%fõYhla
f,i w∞< mska;+rhla y∫kajd °u rEm yd mska;+r mka;s ldurh ;=< m%or®Ykh lrùu wd†h ;=<ska
by< myiq;dj ,nd .; yels h' ì;a;s mqj;am;a i;sm;d m%or®Ykh ls¯u" 10, 11 úIh ksr®foaYhg
w∞< rEm we;=<;a fmd;a msxp ilia lr w∞< lreKq we;=<;a ls¯u ;=<ska by< myiq;dj ,nd °u'

fuu m%Yakfha myiq;dj jeä †hqKq ls¯u i|yd ksrka;rfhka iEu mdvula wjidkfha
úáka úg fM;sydisl ia:dk ,l=Kq lr kï lrùu" is;shï wNHdi fmd;la yd mska;+r
fmd;la m˙yrKh ls¯ug wjia:djla ,nd °u fhda.H fõ' óg wu;rj Y%jH oDYH WmlrK o
fhd∞ .; yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 28 -
II fldgi
2 m%Yakh

wNsu;dr®:h : Y%S ,xldfõ m%d.a ft;sydisl udkjhd Ndú;d l< fuj,ï" Tjqkaf.a „jk rgdfõ
lemS fmfkk ,laIK iy mQr®j ft;sydisl hq.h" tl, Ndú; ;dlaIKh yd wNspdr
úê ms<sn| ±kqu yd wjfndaOh ms˙laiSu'

2. (i) - ñksyd.,alkao
- nqkao,
- m;srdcfj,
- wÆ.,af.a
- Wvu<, ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) - i;=ka ovhï ls¯u


- wdydr i|yd jk øjH tl;= ls¯u
- wdydrfha iajNdjh mßirh wkqj ;SrKh ùu
- l=vd lKavdhï f,i „j;a ùu
- jr®Id ld,fha ° .,a.=ydj, o úh<s ld,fha t<suyka m%foaYj, o „j;a ùu
- u<jqka iïnkaO wNspdr úê wkq.ukh ls¯u
- ffoksl ldr®hhka i|yd úúO fuj,ï Ndú;h ^,l=Kq 02 × 02 = 04hs&

(iii) (a) ÷ m%d.a fM;sydisl hq.fha wjidkh;a" fM;sydisl hq.fha wdrïNh;a w;r
ld, m˙Éf√oh
^ls%'mQ 2400 - ls%s'mQ 450 w;r ld,h&

(b) ÷ rxpduvu ÷ bínkalgqj


÷ .,a fidfydka lk;a; ÷ há.,afmd;a;
÷ y,a≥ïuq,a, ÷ fnr., ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) - ueá n∫ka ksmoùfï ;dlaIKh


- f,day ;dlaIKh
- ksjdi b† ls¯ug ;dlaIKh Ndú; ls¯u
- wdNrK" rEm,djkH lghq;= i|yd
- iqidk b† ls¯fï ° ;dlaIKh Ndú; ls¯u ^,l=Kq 03 + 03 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 29 -
2 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 02 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 91.70%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

14-18 bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 29%la o


,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 33%la o
15% 0-4
29%

,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 23%la o
10-13 ,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 15%la o
23%
,l=Kq ,ndf.k we;'
5-9
33%
fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 15%la jk w;r" 29%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'
100

90

m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj


80

72%
70

60

49%
50

42%
myiq;dj

40
34%

30

22%
20

10

0
(a) (b)

(i) (ii) (iii) (iv)

2 m%Yakfhys fldgia yd wkqfldgia


2

Ú fuu m%Yka hg wh;a wkqfldgia 5 w;=frka myiq;dj jeä u wkqfldgi (ii) jk w;r tys myiq;dj
72%ls' tfiau myiq;dj wvq u fldgi (i) jk w;r tys myiq;dj 22%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 30 -
YS% ,xldfõ m%d.a fM;sydisl udkjhd Ndú;d l< fuj,ï Tjqkf
a .a „jk rgdfõ lemS
fmfkk ,CIK yd mQrj
® fM;sydisl hq.h" tl, Ndú; ;dCIKh yd wNspdrúê ms<n
s | ±kqu
yd wjfndaOh ms˙laiu
S i|yd fuu m%Yk
a h ilia ù we;s w;r" tu m%Yk
a h f;dardf.k we;s YsIH
s ;h 91.70%ls'
m%;Y

fuys (i) jk fldgfia myiq;dj 22%ls' by< myiq;dj ,nd °u i|yd YS% ,xld wdlD;s
is;h
s ul m%d.a fM;sydisl ia:dk ,l=Kq lr kï ls¯u" j.= igyka u.ska ia:dk fjkalr
y∫kd .ekSu u.ska YsIHhdg u`.fmkaúh yels h' ;j o (ii) jk fldgfia myiq;dj 72%ls'
fm<fmd; m˙yrKh i|yd orejka fhduq l< hq;= w;r" lKavdhï lsh
% dldrlï yd ì;a;s mqj;am;a
u.ska f;dr;=re m%or®Ykh ls¯u ;=<k
s a o myiq;dj jeä≥rg;a jr®Okh lr .ekSug YsIHhd fhduq
l< yels h'

(iii) fldgfia (a) yd (b) wkqfldgiaj, myiq;dj ms<f


s j<ska 34%la iy 42%ls' mQrj
®
fM;sydisl hq.hg wh;a ld, m˙Éf√o yd tu hq.fha iqidk N+ñ msyá
s ia:dk" lKavdhï lsh
% dldrlï
yd mejreï Wmfhda.S lr .ekSu u.ska by< myiq;dj ,nd .ekSug YsIHhd fhduq l< yels h'

(iv) fldgig ms<; = e iemhSfï myiq;djh 49%ls' mQrj


s r ® fM;sydisl hq.fha „j;a jQ udkjhd
;dCIKh Ndú;d l< wdldrh ms<n
s | j fCIa;% pd˙ldjla u.ska yd w∞< rEm igyka Ndú; lr
.ekSu ;=<k
s a myiq;dj by< kexùug yels h'

3 m%Yakh

wNsu;dr®:h : Y%S ,xldfõ uOH.; rdcH md,kh yd iïnkaO ks,;, yd ne∫K ldr®hhka" iqúfYaI
rcjreka" .ul md,k is≥ jQ wdldrh iy foaYSh yd úfoaYSh fjf<odu ms<sn| ±kqu
yd wjfndaOh m¯laId ls¯u'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 31 -
3. (i) A - rem wfol
B - wi wfol
C - mk wfol ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) A - mKavqldNh rc
B - ≥gq.euqKq rc
C - jiN rc
D - ,S,dj;S /‚K ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(iii) ÷ kdhl;ajh
- .ï m%OdkSka zz.ñlZZ kñka ye¢kaùu
- .Dym;Ska w;˙ka .ñl f;dard .ekSu
- .ñl" fmd≥ úYajdih †kd .;a Okj;a" n,j;a wfhl= ùu

÷ ldr®hhka
- .fï fmd≥ lghq;=j, ° kdhl;ajh .ekSu
- jeõ kv;a;= ls¯u'
- c,h fnod ye¯u'
- .fï wdrjq,a úi£u'
- .ï w;r iqyo;ajh yd iy„jkh mj;ajd .ekSu
^,l=Kq 02 + 02 + 01 = 05hs&

(iv) ÷ foaYSh fjf<|du


- ixúOdkd;aul foaYSh fjf<|du
- fjf<|fmd, mej;Su
- fjf<| kS;s-¯;s
- fjf<| øjH
- n≥ wh ls¯u

÷ úfoaY fjf<|du
- úfoaY fjf<| ixúOdk
- fjf<| ino;d meje;a jQ rgj,a
- fjf<| jrdhhka
- yqjudre øjH
- ;Sre n≥ wh ls¯u

^hg;a ms˙fihska foaYSh fjf<|du yd úfoaY fjf<|du ms<sn| j tla lreKlaj;a we;=<;a jk
fia lreKq 03la olajd ;sìh hq;= h'& ^,l=Kq 03 + 03 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 32 -
3 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (
m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 03 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 89.97%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

14-18 0-4
bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 22%la o
20% 22% ,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 33%la o
,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 25%la o
,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 20%la o
10-13 ,l=Kq ,ndf.k we;'
25%
5-9
33%
fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 20%la jk w;r" 22%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

100 m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj Ú fuu m%Yk


a hg wh;a fldgia yd wkqfldgia

90
90% 9 w;=frka myiq;dj jeä u fldgi (i) B
jk w;r" tys myiq;dj 90%ls' myiq;dj
80

wvq u fldgi (iv) jk w;r tys myiq;dj


69%

39%ls'
70
66% 64%
60%
60
56%
53%
myiq;dj

50
46%

40
39%

30

20

10

0
A B C A B C D

(i) (ii) (iii) (iv)

3 m%Yakfhys fldgia
3 yd wkqfldgia


YS% ,xldfõ uOH.; rdcH md,kh yd iïnkaO ks,;, yd ne∫Kq ldr®hhka" iqúfYaI
rcjreka" .ul md,kh is≥ jQ wdldrh yd foaYhS yd úfoaYh
S fjf<πu ms<n
s | j ±kqu yd wjfndaOh
ms˙laiu
S fuu m%Yk a fhka n,dfmdrd;a;= fõ'

(i) fuu m%Yk


a fha jeä u myiq;dj fmkajd we;af;a (i) B wkqfldgig h' th 90%ls' A yd
C ms<f
s j<ska 69%l yd 46%l myiq;dj ,nd we;'

(ii) fldgfia ishÆ u wkqfldgia 50%lg jvd by< myiq;dj ,nd we;'

(iii), (iv) fldgia i|yd ms<f


s j<ska 56%la yd 39%la myiq;dj fmkakï
q lrk w;r" myiq;dj
by< kexùu i|yd ì;a;s mqj;am;a ksru
® dKh" w;S; fjf<πu ms<n
s | rEmigyka m%or®Ykh ls¯u"
rcjreka ms<n
s | N+ñld rx.k" w;S; fjf<πug w∞< j fi,a,m
s s yd tajdfha jeo.;alu j.=.; lr
mka;s ldurfha m%or®Ykh ls¯u jeks l%u fhd∞ .; yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 33 -
4 m%Yakh

wNsu;dr®:h : wkqrdOmqr hq.fha b† l< uy jeõ yd tajd b† ls¯fï wruqKq iy Ndú; ;dlaIKh
ms<sn| ;=<kd;aul wjfndaOh ms˙laiSu'

4. (i) ÷ ñkafka˙h jej ÷ ljqvq,a, jej ÷ moúh jej


÷ yqreΩ jej ÷ l,d jej ÷ kdÉp≥j jej
÷ uylkord jej ÷ uyú,ÉÑ jej ÷ .s˙;f,a jej
÷ lka;f,a jej ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) A - Ys,d fuj,ï B - ilfmdarej


C - ìfidafldgqj D - ±†.u we;a myk ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(iii) ÷ lDIs ldr®ñl lghq;= †hqKq ls¯u i|yd


÷ .xj;=r md,kh ls¯u i|yd
÷ kd.˙l c, wjYH;d imqrd ,Su ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) (a) ÷ n,xf.dv iuk,jej m%foaYh


÷ iS.s˙h - w,fld,jej" foys.y we<lkao m%foaYh

(b) ÷ hlv iys; iajdNdúl .,a len,s ueá W≥kl oud" urx w`.=re fhdod iajdNdúl iq<x
wdOdrfhka hmia WKq fldg hlv ksiaidrKh ls¯u ^iuk,jej&
÷ foys.ywe<lkao m%foaYfha hlv W≥ka ±,aùug wjYH iq<x n,h uhskyul wdOdrfhka
,nd .ekSu ^,l=Kq 02 + 04 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 34 -
4 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 04 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 90.50%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 20%la o


14-18
15% 0-4
20% ,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 40%la o
,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 25%la o
10-13
,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 15%la o
25% ,l=Kq ,ndf.k we;'
5-9
40%
fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 15%la jk w;r" 20%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj


100 95%
90
83%
80

70 66%

60
58% 57%
51%
myiq;dj

50
39%
40
32%
30

20

10

0
A B C D (a) (b)

(i) (ii) (iii) (iv)

4 m%Yakfhys fldgia
4 yd wkqfldgia

a hg wh;a fldgia yd wkqfldgia 8 w;=frka myiq;dj jeä u wkqfldgi (ii) B jk w;r


Ú fuu m%Yk
tys myiq;dj 95%ls' tfiau myiq;dj wvq u fldgi (iv) B jk w;r tys myiq;dj 32%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 35 -

wkqrdOmqr hq.fha b†l< uyjeõ yd tajd b†ls¯fï wruqKq iy Ndú; ;dCIKh ms<n
s |
;=<kd;aul wjfndaOh ms˙laiu
S i|yd fuu m%Yk
a h ieliS we;'

(i) fldgig 51%l myiq;dj ,nd we;' rcrg YsIg


a dpdrfha wkqrdOmqr yd fmdf<dkakre
hk hq.j, jd˙lr®udka; ms<n
s | j fjka jYfhka y∫kdf.k ke;s nj olakg ,enq◊' ;j o
wkqrdOmqr hq.hg wh;a jd˙lr®udka;j,ska uy jeõ fjkalr y∫kd f.k ke;' tys ° wkqrdOmqr
hq.fha b†lrk ,o uyjeõ ±l n,d .ekSu i|yd isik
q a wOHdmk pd˙ldjlg iyNd.S lrjd .ekSu
yd wkqrdOmqr hq.fha uyjeõ YS% ,xld is;h
s ul ,l=Kq lr kï ls¯u u.ska o myiq;dj jr®Okh lr
.; yels h'

(ii) fldgig w∞< wkqfldgiaj, myiq;dj by< w.hla f.k we;' tys ° w;S;fha mej;s
mer◊ ;dCIKh yd iïnkaO ksru
® dK y∫kd .ekSug yd ms<;
s r
= e jryka ;=<k
s a f;dard .ekSug yels
ùu by< myiq;dj .ekSug fya;= ù we;' ;j o 6 - 11 fY%◊
a j,° o fuu ;dCI◊l ksru
® dK ms<n
s |
±kqu ,nd f.k we;' fuu WmlrK" Ñ;% yd rEm igyka u.ska fmkaùu ;=<k
s a o myiq;dj ;j;a
jr®Okh lr .; yels h'

(iii) fldgig ,nd f.k we;s myiq;dj 57%ls' w;S; jd˙lr®udka; b†ls¯u yd uyjeõ
b†ls¯ug n,mE fya;= fjk fjk u y∫kd f.k ixl,am is;h
s ï j.= igyka u.ska fmkakï
q ls¯u
;=<k
s a myiq;dj ;j ≥rg;a jr®Okh lr .; yels h'

(iv) fldgfia myiq;dj (a) 39%la o (b) 32%la o jYfhka olakg ,enq◊' w;S; YS% ,xldfõ
†hqKq hlv ksii
a drK ;dCIKhla ;snQ njg mqrd úoHd;aul f;dr;=re ,efnk ia:dk fol ksYÑ
a ;j
y∫kdf.k hlv ksii
a drKh is≥ lrk wdldrh ms<n
s | j j.= igykla u.ska ±kqu ,nd †h yel'
tfia u w;S; hlv lr®udka; wdY%;
s úoHq;a udOH jevigyka keröu yd Bg wod< fl!;=ld.dr
oeln,d .ekSu ;=<k
s a o myiq;dj ;j≥rg;a jr®Okh lr .; yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 36 -
5 m%Yakh

wNsu;dr®:h : Y%S ,xldfõ m<uq kd.¯lrK wjêhg wh;a k.r yd tajd m˙ydkshg fya;= jQ lreKq
ms<sn| oekqu o fojk kd.¯lrK wjêfha iqúfYaI rcjre yd wdr®:ßl rgdfõ we;s
jQ fjkialï ms<sn| ;=<kd;aulj we.hSfï yelshdj m˙laId ls¯u'

5. (i) - wkqrdOmqrh
- fmdf<dkakrej
- ud.u
- iS.s˙h ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) - i;=re wdl%uK


- uOH.; md,kh ì| jeàu
- wdrlaIdj ke;sùu
- fjf<odu yd .ukd.uk lghq;= wvmK ùu
- ck;dj fjk;a m%foaYj,g ixl%uKh ùu ^,l=Kq 02 × 02 = 04hs&

(iii) - ud> md,kfhka rc rg uqojd .ekSu


- pkaøNdkq mrdch ls¯u
- oUfoks l;sldj; lrùu
- o<od jykafia oUfokshg jevu lrùu
- fjfyr úydr m%;sixialrKh ls¯u
- fn!oaO fmd;m; ,sùug wkq.%yh ±laùu
- rc;=ud o fmd;am;a ,sùfuka idys;Hhg wkq.%y ±laùu ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) - m%Odk „jfkdamdh lDIslr®uh ùu


- lDIs lghq;= i|yd wyia †h fhdod .ekSu
- m%Odk j.dj ù - c, ys`. m%foaYj, fyaka f.dú;ek
- wdydr fNda. w;s˙la;h fjf<odug fhduq ls¯u;a iu. jdKsc wdr®:ßl rgdjlg keUqre
ùu
- úfoaY fjf<o ino;d ^bka†hdj" wrdìh" Ökh" mr®ishdj yd B‚ma;=j&
- wmkhk fNda. yd wmkhk øjH ^mqjla" .ïñ˙ia" tkid,a" id†lald iy uq;= ue◊la"
we;=ka yd we;a o<&
- ixúOdkd;aul wNHka;r fjf<odula mej;Su' ^,l=Kq 03 + 03 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 37 -
5 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 05 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 42.73%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

14-18 bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 37%la o


,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 28%la o
17%

,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 18%la o
0-4
37%
10-13 ,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 17%la o
18%
,l=Kq ,ndf.k we;'
5-9
100
28% fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 17%la jk w;r" 37%la ,ndf.k
90 we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

80
m%Yakfha fldgiaj, myiq;dj
70
65%
60%
60

50
43%
myiq;dj

40

30 27%

20

10

0
(i) (ii) (iii) (iv)

5 m%Yakfhys5 fldgia

a hg wh;a fldgia 4 w;=frka myiq;dj jeä u fldgi (i) jk w;r tys myiq;dj 65%ls'
Ú fuu m%Yk
tfiau myiq;dj wvq u fldgi (iv) jk w;r tys myiq;dj 27%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 38 -
YS% ,xldfõ m<uq kd.¯lrK wjêhg wh;a k.r yd tajd m˙ydkshg fya;= jQ lreKq
ms<sn| ±kqu o fojk kd.¯lrK wjêfha iqúfYaI rcjre yd wdr®:ßl rgdfõ we;s jQ fjkialï
ms<sn| ;=,kd;aul j we.hSfï yelshdj m˙CId ls¯u i|yd fuu m%Yakh ieliS we;'
wh≥ïlrejkaf.ka 42.73%l f;dard .ekSula is≥ ù we;'

ms<sfj<ska (i) fldgi i|yd 65%l myiq;dj o (ii) fldgi i|yd 60%l myiq;dj o
(iii) fldgi i|yd 43%l myiq;dj o (iv) fldgi i|yd 27%l myiq;dj o olajd we;' m<uq
kd.¯lrKh yd fojk kd.¯lrK ms<sn| ixikaokd;aul f;dr;=re j.=.; ls¯u" m%Yakdj,shla
ieliSu" is;shïj, w∞< ia:dk ,l=Kq ls¯u u.ska by< myiq;dj i|yd <`.d úh yels h'

(ii) fldgi 60%l myiq;dj ,nd we;s w;r" fuu myiq;dj N+ñld rx.k yd fCIa;%
pd˙ld ;=<ska f;dr;=re /ialr ;j≥rg;a by< myiq;dj i|yd <`.d úh yels h'

(iii) fldgi 43%l myiq;djh ,nd we;s w;r" fuh by< kxjd,Su i|yd w∞< ld,"
mqoa.,hka" is≥ùï yd rdcH md,k hq. j.= .; ls¯u yd wE`°ï ^hd ls¯ï& jr®.fha m%Yakj,g
ms<s;=re iemhSfï wNHdij, ksr; lrùu jvd;a iq≥iq h'

(iv) fldgi 27%l myiq;dj ,nd we;s w;r" YS% ,xldfõ wdr®:ßl rgdfõ fjkialï
fjkaj jgyd fkd.ekSu ms<sn| j" rEmigyka wdY%h fldgf.k idlÉPd ls¯u ;=<ska yd w∞<
fjkialï fjkaj y∫kd .ekSu i|yd wjldY ie,iSug wjYH wNHdi lrùu jvd;a iq≥iq h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 39 -
6 m%Yakh

wNsu;dr®:h : uykqjr rdcHfha N+f.da,sh msysàu" iqúfYaI md,lhka" m%dfoaYSh md,k ixúOdk iy
iudc ixúOdkfha lemS fmfkk ,laIK ;=<kd;aulj ms˙laiSu

6. (i) (a) ÷ uyje,s .`.


(b) ÷ n,k
÷ yqkakia.s˙h
÷ ^.,f.or" n,lvqj" .sks.;afyak& ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) A - lr,sheoafoa nKavdr


B - m<uqjk úu,Or®uiQ˙h
C - fcdr®ia µka iams,anr®cka$ iams,anr®cka
D - lSr®;s Y%S rdcisxy ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(iii) ÷ m%dfoaYSh md,k ixúOdkh zzrgjiuZZ kñka ye¢kaùu'


÷ Wvrg rdcHh" rg yd †idj f,i fldgiaj,g fnod md,kh ls¯u'
÷ †idjla fldgiaj,g fnod md,kh ls¯u
÷ md,k tall yd Wm tall Ndr ks,Od¯ka isàu
÷ ks,Od¯kag moúh wkqj wêlrK n,;, ysñ ùu ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) ÷ iudc iïnkaO;d" l=, l%uh u; mokï ùu


÷ uQ,sl újdy l%u ;=kla mej;Su
÷ iajxfmdaIs; ck iudchla mej;Su
÷ iy„jkh yd .=K.rel nj iudcfha olakg ,eîu
÷ bvï tys whs;sh yd N=la;sh mokï lrf.k fldgia lsysmhlg fnod ;sîu
^,l=Kq 02 + 04 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 40 -
6 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 06 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 28%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

14-18 bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 57%la o


11%
,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 20%la o
10-13
12% ,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 12%la o
0-4
,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 11%la o
5-9 57% ,l=Kq ,ndf.k we;'
20%

fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka


,nd.;a ms˙i 11%la jk w;r" 57%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

100
m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj
90
85%

80

70

60

50
myiq;dj

40
35%
32% 30%
30 28%
26%
21% 22%
20

10

0
(a) (b) A B C D
(i) (ii) (iii) (iv)

6 m%Yakfhys fldgia
6 yd wkqfldgia

a hg wh;a fldgia yd wkqfldgia w;=frka myiq;dj jeä u wkqfldgi (i) (a) jk w;r
Ú fuu m%Yk
tys myiq;dj 85%ls' tfiau myiq;dj wvq u wkqfldgi (ii) C jk w;r tys myiq;dj 21%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 41 -
uykqjr rdcHfha N+f.da,Sh msysàu iqúfYaI md,lhska" m%dfoaYSh md,k ixúOdk yd iudc
ixúOdkfha lemS fmfkk ,CIK ;=,kd;aul j ms˙laiSu i|yd fuu m%Yakh ieliS we;' 6 jk
m%Yakfha (i) a iy b hk fldgia i|yd myiq;dj ms<sfj<ska 85%la yd 32%la fõ' m%Yakfha by<
u myiq;dj .x.dj y∫kd .ekSuhs' ≥r®.udr®. y∫kd .ekSu jeä †hqKq ls¯ug is;shï wNHdi
yqrelrùu yd N+f.da, úoHd úIfhka o f;dr;=re ,nd .ekSu ;=<ska by< myiq;dj lrd <`.d úh
yels h'

fuu m%Yakfha (ii) fldgiska uykqjr rdcOdksfha rcjre yd Tjqka iu. mej;s ,kafoais
in|;d ms<sn| ±kqu úuid ne,Su is≥ fõ' wkqfldgiaj, myiq;djh ms<sfj<ska A - 26%, B - 35%,
C - 21%, D - 28%la fõ' ta wkqj myiq;dj ;j≥rg;a by< kexùug fujeks úIhh fldgiaj,
f;dr;=re uqøs; yd úoHq;a udOH u.ska o" Ñ;%mg yd fg,skdgH u.ska o" ±k.ekSug bv m%ia;dj
,nd °u l< yels h' j.= u.ska f;dr;=re /ia ls¯u ;=<ska by< myiq;dj <`.d lrúh yels h'

(iii) fldgfia myiq;dj 22%la jk w;r" tjeks úIhh fldgiaj, ±kqu by< kxjd
jeä myiq;djg <`.d ùu Wfoid is;shï u.ska ia:dk yd m%foaY ms<sn| wNHdi lrùu" N+ñld
rx.kfhka ;k;=re y∫kajd °u" OQrdj,s u.ska úúO;d y∫kd.ekSu bf.kqï-b.ekaùï ls%hdj,sfha
° Ndú; l< yels h'

(iv) fldgfia myiq;djh 30%ls' lreKq meye†,s j b†˙m;a ls¯u yd ksoiqka iemhSfï
wNHdi lrùu" l:ßl" újdo ;r." lKavdhï ls%hdldrlïj, ksr; lrùu" ì;a;s mqj;am;aj,
m%or®Ykh ls¯u fCIa;% fmd;a ksr®udKh ls¯u by< myiq;dj <`.d ùug Wmld¯ jkq we;'

7 m%Yakh

wNsu;dr®:h : flda,anDDla wdKavq l%u m%;sixialrK u.ska is≥ lrk ,o fjkialï iqúfYaI fldg
Y%S ,xldfõ we;s jQ wdKavql%u m%;sixialrK ms<sn| ±kqu o ì%;%dkH md,k iufha
iud„h fjkialï ms<sn|j yd ksoyfika miq we;s lrk ,o nyq ldr®h ixjr®Ok
l%u wdr®:ßl ixjr®Okhg odhl jQ wdldrh o úur®Ykd;aulj ú.%y ls¯u'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 42 -
7. (i) A - l%s'j 1910 - lDDõ uel,ï
B - l%s'j 1931 - fvdkfudar®
C - l%s'j 1947 - fid,an˙ ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) ÷ m˙md,k fjkialï


- jHjia:dodhl yd úOdhl iNd msysgq ùu
- Wvrg yd my; rg taldnoaO ls¯u
- †jhsk m<d;a mylg fn°u
- .ï iNdj wfydais ls¯u

÷ wdr®:ßl fjkialï
- wksjdr®h fiajd rdcld¯ l%uh wfydais ls¯u
- rcfha fjf<| taldêldrh wfydais ls¯u
- j;= j.dj jHdma; ls¯ug wkq.%y ±laùu
- b;s˙ ls¯fï nexl=jla msysgqùug lghq;= ls¯u ^,l=Kq 02 + 02 = 04hs&

(iii) Ú uOHu mka;shla ìysùu


Ú lïlre mka;shla ìysùu
÷ j;= lïlre ms˙ila ìys ùu
÷ kd.˙l m%foaY wdY%s; iajfoaYSh lïlre mka;shla ìysùu
Ú ngysr ixialD;sl wx. furg iudchg tl;= ùu
Ú bx.%Sis NdIdj yd bx.%Sis wOHdmkh ,eîu ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) - .,aTh
- uyje,s

Ú∗ wdr®:ßl ixjr®Okhg odhl jQ wdldrh


÷ j.d lghq;= i|yd c, myiqlï ,nd °u
÷ ú≥,s n,h ksIamdokh ls¯u
÷ kj ckdjdi ìys ls¯u
÷ fnda. j.dj jHdma; ls¯u
÷ .xj;=r md,kh ls¯u
÷ ñ˙†h uiqka fnda ls¯u
÷ kj /lshd ìys ls¯u
÷ lr®udka; wdrïN ls¯u ^issks" lvodis" WΩ .fvd,a&
÷ há;, myiqlï jeä †hqKq ùu ^,l=Kq 02 + 02 + 02 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 43 -
7 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 07 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 50.64%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 48%la o


14-18
13% ,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 25%la o
10-13 ,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 14%la o
,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 13%la o
14% 0-4
48%
100 ,l=Kq ,ndf.k we;'
5-9
90
25%
fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 13%la jk w;r" 48%la ,ndf.k
80 we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

70
m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj
60 57% 57%
52%
50

39% 38%
40

31%
myiq;dj

30

20

10

0
A B C
(i) (ii) (iii) (iv)
7 m%Yakfhys fldgia
7 yd wkqfldgia

a hg wh;a fldgia yd wkqfldgia w;=frka myiq;dj jeä u wkqfldgi (i) B iy C jk


Ú fuu m%Yk
w;r tys myiq;dj 57%ls' myiq;dj wvq u fldgi (iv) jk w;r tys myiq;dj 31%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 44 -
flda,anDDla wdKavql%u m%;sixialrK u.ska is≥ lrk ,o fjkialï iqúfYaIs fldg Y%S
,xldfõ we;s jQ wdKavql%u m%;sixialrK ms<sn| ±kqu" ì%;dkH md,k iufha iudchSh fjkialï
ms<sn|j yd ksoyiska miq we;s lrk ,o nyqldr®h ixjr®Ok fhdackd l%u wdr®:ßl ixjr®Okhg
∞hl jQ wdldrh úur®Ykd;aulj ú.%y ls¯u ms˙laiSu i|yd fuu m%Yakh ieliS we;' fuu
m%Yakh f;dardf.k we;s YsIH m%;sY;h 50.64%ls'

(i) fldgig w∞< iuia; myiq;dj 55.3%ls' ì%;dkH md,k iufha foaYmd,k fjkialï
is≥ jQ" wdKavql%u m%;sixialrK ms<sn|j fjk fjk u y∫kd .; hq;= h' j.= igykla Wmfhda.S
lrf.k tu ±kqu jr®Okh lr .; yel' ;j o flá ,sÅ; m%Yakj,g ms<s;=re ,sùu u.ska ±kqu
;j≥rg;a jr®Okh lr úh yels h'

(ii) fldgig w∞< j myiq;dj 39%la fõ' ì%;dkH md,k iufha flda,anDDla m%;sixialrK
fhdackd ud,dfõ m˙md,k fjkialï yd wdr®:ßl fjkialï ms<sn| fjku y∫kdf.k fkdue;s
ksid lKavdhï ls%hdldrlï u.ska ±kqu ;j;a jr®Okh lr .; yels h' m˙md,k yd wdr®:ßl
fjkialï fjk fjk u ì;a;s mqj;am;a u.ska m%or®Ykh ls¯u ;=<ska myiq;dj jr®Okh lrúh
yels h'

(iii) fldgig w∞< myiq;dj 38%ls' fï i|yd ì%;dkH md,k iufha is≥ jQ iudchSh
fjkialï ms<sn| y∫kd.; hq;= h' fï i|yd j.= igyka Wmfhda.S lr .; yel' ;j o ì%;dkH
md,k iufha is≥ jQ iudchSh fjkialï ms<sn|j kdgHdkqidrfhka b†˙m;a ls¯u ;=<ska isiqka
;=< m%fndaOd;aulj ±kqu jr®Okh l< yel'

(iv) fldgfiys myiq;dj 31%ls' ksoyiska miq YS% ,xldfõ wdrïN lrk ,o nyqldr®h
ixjr®Ok fhdackd l%u furg wdr®:ßl ixjr®Okhg ∞hljQ wdldrh ms<sn| ksis ±kqula ,nd
.ekSu u.ska myiq;dj jr®Okh l< yels h' tys ° isiqka wOHdmk pd˙ldjlg iyNd.S lrf.k
uyje,s c,dY ±l n,d .ekSu ;=<ska ±kqu jr®Okh lr .; yels h' tfia u ã'tia' fiakdkdhl
w.ue;s;=ud ms<sn| orejkag wjfndaOhla ,nd °fuka .,aTh ixjr®Ok jHdmdrh ms<sn| ±k
.ekSug o wjia:dj ,efí' tu.ska fuu m%Yakh i|yd myiq;dj ;j;a jr®Okh l< yel'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 45 -
III fldgi
8 m%Yakh

wNsu;dr®:h : ldr®ñl úma,jh is≥ jQ fCIa;%" kj ksmehqï" iud„h fCIa;%hg is≥ jQ n,mEï
ms<sn| ±kqu" wjfndaOh yd ldr®ñl úma,jfha wdNdIh Y%S ,xldjg n,mE wdldrh
;=<kd;aulj ms˙laiSu'

8. (i) - fmaI lr®udka;h


- hlv yd jdfka lr®udka;h
- .,a w`.=re lr®udka;h ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) A - ikaksfõok
- fudar®ia ú≥,s mKsjqv l%uh
- ≥rl:kh
- .=jka ú≥,s hka;%h
- rEmjdysksh

B - m%jdyk
- uelvï l%uh
- ≥ï˙h tka‚u
- ≥ï fndaÜgqj
- ≥ï kej
- fudagr® r:h
- .=jka hdkh ^,l=Kq 02 + 02 = 04hs&

(iii) ÷ kd.¯lrKh
÷ „jk ;;a;ajh jeä†hqKq ùu
÷ kj /lshd wjia:d ìys ùu
÷ mka;s iys; iudchla we;s ùu
÷ ldr®ñl k.r ckdlSr®Kùu;a iu. tajdfha uqvqlal=" me,am;a ksjdi ìysùu
÷ Y%uh iQrdlEu'
÷ ldka;djka yd <uqka wkdrlaIs;j lïy,aj, fiajfha fhoùu
÷ m˙ir ¥IKh iy ixialD;sl m˙ydksh
÷ iudc iqnidOk lghq;= ms<sn|j rchkaf.a wjOdkh fhduq ùu ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 46 -
(iv) ÷ uyd m˙udK f.dúìï we;sùu ^j;= j.dj wdY%s;&
÷ jeú,s fnda. wdY%s;j lr®udka; weröu
÷ lr®udka; Yd,dj, fndfyda ldr®hhka hka;% iQ;% u.ska is≥ ls¯u
÷ uelvï l%uh ,xldjg y∫kajd °u
÷ há;, myiqlï ixjr®Okh ùu ^uydudr®.$≥ï˙h udr®.$ikaksfõokh$jrdh myiqlï&
÷ idïm%odhsl wdr®:ßl rgdj fjkia ùu
÷ Okjd° wdr®:ßlhg fhduq ùu ^,l=Kq 03 + 03 = 06hs&

8 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 08 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 71.49%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 18%la o


,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 32%la o
14-18 0-4
18%
25%
,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 25%la o
,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 25%la o
,l=Kq ,ndf.k we;'
5-9
32%
10-13
25% fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
,nd.;a ms˙i 25%la jk w;r" 18%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'

m%Yakfha fldgiaj, myiq;dj


100

89%
90

80 78%

70

60
myiq;dj

50
44%
41%
40

30

20

10

0
(i) (ii) (iii) (iv)

8 m%Yakfhys fldgia
8

a hg wh;a fldgia 4 w;=frka myiq;dj jeä u fldgi (i) jk w;r tys myiq;dj 89%ls'
Ú fuu m%Yk
tfiau myiq;dj wvq u fldgi (iv) jk w;r tys myiq;dj 41%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 47 -
ldr®ñl úma,jh is≥ jQ fCIa;%" kj ksmehqï" iudchSh fCIa;%hg is≥ jQ n,mEï ms<sn|
oekqu" wjfndaOh yd ldr®ñl úma,jfha wdNdIh YS% ,xldjg n,mE wdldrh ;=,kd;aulj ms˙laiSu
fuu m%Yakfhka wfmaCIs;h' m%Yakh f;dardf.k we;s ixLHdj 71%ls'

m%Yakfha (i) fldgiska ì%;dkHfha ldr®ñl úma,jh jHdma; jQ m%Odk lr®udka; fCIa;% ;=k
y∫kdf.k kï ls¯u wfmaCIs;h' fuu úIh lreKq ms<sn| ±kqu by< uÜgul mj;sk ksid
89%l myiq;dj ,nd we;'

m%Yakfha (ii) fldgiska ldr®ñl úma,jfha ikaksfõok yd m%jdyk fCIa;%hkays we;s jQ kj


ksmehqï fol ne.ska ms<sfj<ska i|yka ls¯u wfmaCId flfr®' tys myiq;dj 78%ls' ldr®ñl úma,j
iufha kj ksmehqï y∫kd .ekSu ta ms<sn| ±kqu idOksh uÜgul mj;S' ;j≥rg;a myiq;dj
by< kxjd .ekSu i|yd kj ksmehqï iy tajd ksmo jQ mqoa.,hka ms<sn| PdhdrEm" tl;=jla
f.dkq ls¯u" m%or®Ykh ls¯u yd ±kqu ñkqu ;r. meje;aùu jeks ls%hdldrlï flfrys fhduq
ùu iq≥iq h'

m%Yakfha (iii) fldgiska ldr®ñl úma,jh ksid f,dalfha iudc fCIa;%fha yg.;a fjkialï
folla kï fldg úia;r ls¯u wfmaCId flfr®' fuys myiq;djh 44%ls' fuhg fya;= ù we;af;a
ms<s;=re iemhSfï ° iudc fCIa;%fha fukau wdr®:ßl yd foaYmd,k fCIa;%fha yg.;a fjkialï
o ie,ls,a,g f.k ms<s;=r i|yd fhdodf.k ;sîuhs' fuu lreKq ksrjq,aj ;yjqre ls¯u i|yd
fjka fjka jYfhka j.=.; ls¯u" iei£u" f;a¯u" m%or®Ykh ls¯u jeks úúO ls%hdldrlï Ndú;
ls¯u fhda.H fõ'

m%Yakfha (iv) fldgiska ldr®ñl úma,jh YS% ,xldj flfrys n,mE wdldrh ksoiqka ;=kla
olajñka meye†,s ls¯u wfmaCId flfr®' iuia; m%Yakfha wju myiq;dj fuu fldgig ysñ ù
we;s w;r" th 41%ls' ì%;dkH md,k iuh ;=< is≥ jQ jeú,s wdY%s; lr®udka; weröu" lr®udka;
Yd,dj, hka;% iQ;% Ndú; ls¯u" uelvï l%uh ,xldjg y∫kajd °u jeks lreKq ldr®ñl
úma,jh iy .e<mSug wfmdfydi;a ùu myiq;dj wvq ùug fya;= ù we;' fuu úIh lreKq
idOkfha ° ldr®ñl úma,jfha m%;sM, f,i ì%;dkH md,k iuh ;=< YS% ,xldfõ is≥ jQ fjkialï
ms<sn| wOHhkh ls¯u ;=<ska myiq;dj jr®Okh l< yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 48 -
9 m%Yakh

wNsu;dr®:h : f,dal uyd ix.%duhkays mdr®Yjlrejka jQ rgj,a iqúfYaI mqoa.,hka ;=vq ≥ka fya;=
yd úkdYld˙ m%;sM, ms<sn|j úur®Ykh ls¯fï yelshdj ms˙laiSu'

9. (i) - m%xYh
- wfu˙ld tlai;a ckmoh
- reishdj
- uyd ì%;dkH ^,l=Kq 01 × 03 = 03hs&

(ii) A - jqâfrda ú,aika


B - mr®,a
C - hqfoõ
D - f.iagdfmda ^,l=Kq 01 × 04 = 04hs&

(iii) ÷ cr®uksfha ysÜ,r®¾ n,j;a ùu yd Tyqf.a l%shdl,dmh


÷ b;d,sfha uqfida,skSf.a l%shdl,dmh
÷ cmdkfha wdl%uKYS,S m%;sm;a;sh
÷ cd;Skaf.a ix.ufha ≥r®j,;d ^,l=Kq 02 + 03 = 05hs&

(iv) ÷ w;s uy;a „ú; ydks is≥ùu


÷ úYd, Ok ydks yd foam, ydks is≥ùu
÷ hqO wkd:hka ^wx. úl, jQjka" wkd:hka& we;s ùu
÷ †.= ld,Sk m˙ir úkdYh
÷ hqO jeos rgj, we;s jQ wdr®:ßl m˙ydksh ^,l=Kq 03 + 03 = 06hs&

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 49 -
9 m%Yakhg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯CIK" ks.uk yd fhdackd (

m%Yakh i|yd ,l=Kq ,nd we;s wdldrh 09 m%Yakh f;dardf.k we;s ms˙i 24.87%ls' fuu
m%Yakh i|yd ,l=Kq 18la ysñ fõ'

bka ,l=Kq 00 - 04 m%dka;rfha 22%la o


14-18 0-4 ,l=Kq 05 - 09 m%dka;rfha 23%la o
,l=Kq 10 - 13 m%dka;rfha 23%la o
32% 22%

,l=Kq 14 - 18 m%dka;rfha 32%la o
5-9
,l=Kq ,ndf.k we;'
23%
10-13 fuu m%Yakh i|yd ,l=Kq 14la fyda Bg jeäfhka
23%
100 ,nd.;a ms˙i 32%la jk w;r" 22%la ,ndf.k
we;af;a ,l=Kq 04la fyda Bg wvqfjks'
90

80
m%Yakfha fldgia yd wkqfldgiaj, myiq;dj
70 68%
65%

60 57%
56%
54%
52%
50

40 36%
myiq;dj

30

20

10

0
A B C D
(i) (ii) (iii) (iv)

9 m%Yakfhys fldgia yd wkqfldgia


9

a hg wh;a wkqfldgia 7 w;=frka myiq;dj jeä u wkqfldgi (ii) B jk w;r tys myiq;dj
Ú fuu m%Yk
68%ls' tfiau myiq;dj wvq u fldgi (ii) D jk w;r tys myiq;dj 36%ls'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 50 -
f,dal uyd ix.%uhykays mdr®Yjlrejka jQ rgj,a tys ° jeo.;a jQ iqúfYaIS mqoa.,hka
ix.%duj,g ;=vq≥ka fya;= yd tajdfha úkdYld¯ m%;sM, ms<sn| j úur®Ykh ls¯fï yelshdj
ms˙laiSu ms◊i fuu m%Yakh ieliS we;'

fuu m%Yakfha (i) fldgiska m<uq f,dal uyd ix.%dufha ñ;% ms<g wh;a rgj,a 03la kï
ls¯u n,dfmdfrd;a;= jQ w;r tys myiq;dj 65%ls'

(ii) fldgfiys wkqfldgiaj, myiq;dj ms<sfj<ska A - 52%, B - 68%, C - 56%,


D - 36%ls' jeä u myiq;dj fuka u wvq u myiq;dj olajd we;s fldgia fol f,i B - 68%la
iy D - 36%la f,i ±laúh yel' D fldgfiys myiq;dj by< kxjd .ekSu i|yd úIh yd úIh
wkqfldgia ms<sn| wdxYsl wjOdkh fhduq ùu jeo.;a fõ'

(iii) fldgfia myiq;dj 57%ls' fuys ° fojk f,dal uyd ix.%duhg ;=vq≥ka fya;=
úia;r ls¯ula n,dfmdfrd;a;= fõ' ;j≥rg;a fuys myiq;djh by< kxjd .ekSu i|yd f,dal
ix.%duj,g wod< lreKq ixikaokd;aulj .e<mSu" lreKq ms<sfj<ska fm<.eiaùu fya;= ms<sn|
nqoaê uKav, idlÉPd meje;aùu jeks Wml%u Ndú; l< yels h'

(iv) fldgfiys myiq;dj 54%ls' bka úuid we;af;a fojk f,dal uyd ix.%dufha
úkdYld¯ m%;sM, ms<sn| lreKq meye†,s ls¯uls' fuys myiq;d ;j≥rg;a jr®Okh lr .ekSu i|yd
f,dal uyd ix.%duj, m%;sM, ms<sn| w;sfr®l lshùï i|yd fhduq ls¯u" w∞< or®Yk" PdhdrEm
keröug ie,iSu" isiqka w;r újdo" idlÉPd ixúOdkh jeks ls%hdldrlï is≥ l< yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 51 -
2.2.3 II m%Yak m;%hg ms<s;=re iemhSu ms<sn| iuia; ks¯ÈK" ks.uk yd fhdackd (

w'fmd'i'^id'fm<& úNd.h - 2017


33 - b;sydih - II m;%h
úIh fÈa;% wkqj tla tla fldgfiys myiq;dj
60 57%

50
44% 45%
42% 60
57%

40 60

50
57%
m%;sY;h

50

40

40
42%

42%
44%

44%
45%

45% ,xld
,xld b;sydih
,xld
30

30
f,da
30

20
f,dal b;sydih
20

10
f,da
ll
20 10

0
I II II III

0
I II II III

10

0
I II III
II m%Yak m;%fha fldgia

I fldgi

m<uq jk fldgig m<uq m%Yakh muKla wh;a jk w;r th wksjdr®h fõ' fuu m%Yakh
ilia ù we;af;a ^w& (i), (ii) yd ^wd& (i), (ii) yd (iii) hk wkqfldgiaj,sks' fuu m%Yakhg
,l=Kq 30la ysñ fõ' YS% ,xld b;sydihg w∞< jkafka ^w& (i)" (wd) (i) B, C o" (ii) mu◊'
f,dal b;sydihg w∞< f;dr;=re ksfhdackh jkafka ^w& (ii) yd ^wd& (i) A yd D yd ^wd& (iii)
hk wkqfldgiaj,sks' m<uq m%Yakfha myiq;dj YS% ,xld b;sydifha 42%la jk w;r f,dal
b;sydihg 44%la fõ'

YS% ,xld b;sydih yd iïnkaO m%Yak w;˙ka jeäu myiq;dj ^w& fldgfia (i) C wkqfldgigh'
th 74%ls' thska úuid nef,kafka .,afmd; Ys,d ,smsh lrjQ fmdf<dkakre md,lhd ms<sn|
f;dr;=re h' fuu rEmh ms<sn| j isiqkag 6 fY%a◊fha isgu ±k.ekSu ;=<ska by; m%Yakhg
jeä myiq;dj ysñ lr .ekSug fya;= fõ'

f,dal b;sydi fldgiska jeäu myiq;dj ysñ lr f.k we;af;a ^wd& (iii) 4 wkqfldgig h'
th 59%la fõ' bka úuid we;af;a m%xY úma,jh yd iïnkaO neiaà,a ysrf.or ms<sn|jhs'
idudkH ±kSu ;=<ska yd mqrjeis wOHdmkh úIh ;=<ska ,nd .kakd ,o myiq;dj by<
w.hla .ekSug fya;= jkakg we;'

YS% ,xld b;sydih fldgfia wvq u myiq;djh ysñlr f.k we;af;a ^wd& (i) A fldgig h'
th 27%ls' fuu wvq myiq;djg fya;= ù we;af;a fm<fmdf;a f;dr;=re m%udKj;a fkdùu
úh yels h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 52 -
f,dal b;sydih fldgfia wvqu myiq;dj ysñ lr .kafka ^wd& (iii) 2 wkqfldgig h' th
17%ls' thska úuid nef,kafka neiaà,h msysgd we;s k.rh ms<sn|jhs' kuq;a ms<s;=r jeä
jYfhka ,shd we;af;a zzrg hZZ ^m%xYh&' fuhg fya;=j jkafka is;shï ms<sn| wjfndaOh yd
rg yd k.rh hkak fjk fjk u y∫kd fkd.ekSuhs'

is;shï ,l=Kq ls¯u yd iïnkaO myiq;dj ,xldj yd f,dalfha fldgia foflau 86%ls'
is;shï ,l=Kq ls¯fï ° is;shï úoHdjg w∞< uQ,sl isoaOdka; ms<sn| ±kqu yd ukd
wjfndaOh" ia:dk ms<sn| j ksYaÑ;j ,l=Kq ls¯u i|yd wNHdij, ksr;ùu fuu by<
myiq;dj flfrys n,md we;' bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha ° mdvug m%fõYhla f,i
is;shï wNHdij, ksr; ùu jeks iqúfYaIs wOHhkhkag fhduq ùu by< myiq;dj <`.d lr
.ekSug fya;= fõ'

II fldgi

,xld b;sydihg w∞< fuu fldgfia myiq;dj 45%ls' fuu fldgfia m%Yak 06la we;'
bka m%Yak 4lg ms<s;=re iemhsh hq;= h' m%Yak f;dard .ekSu 2-7 olajd ms<sfj<ska (2) - 92%,
(3) - 90%, (4) - 91%, (5) - 43%, (6) - 28% iy (7) - 51%l wd† jYfhks' fuys m%Yak f;dard
.ekSfï ° 2, 3 iy 4 hk m%Yak 90% uÜgfï myiq;djhla fmkajhs' thska 2 m%Yakfha
myiq;dj 92%ls' bka úuid nef,kafka YS% ,xldfõ ckdjdi yd wkqrdOmqr hq.fha jd˙
lghq;=" uOH md,kh yd iïnkaOjhs' 2 m%Yakfha (iii) fldgfia A iy B wkqfldgia i|yd
úia;rd;aul ms<s;=rla wjYH fkdùu;a" tu m%Yakh f;dardf.k by< myiq;dj <`.d lr
.ekSug fya;= úh'

iuyr m%Yakj, wkqfldgiays jryk ;=< ,nd ° we;s ms<s;=rej,ska f;dardf.k ksjer†
ms<s;=re iemhSu is≥ l< hq;= h' tu wkqfldgia i|yd by< myiq;djla <`.d lr f.k ;sîu
lemS fmfka' fuys ° ,nd ° we;s ms<s;=re lshùu ;=<ska u;lh wjê ùu" ir, nj yd ksrjq,a
nj by< myiq;djhla ,nd.ekSug fya;= ù we;'

fuu fldgiska wvq u myiq;dj we;af;a 6 jk m%Yakhg h' tys myiq;dj 28%ls' fuu.ska
uykqjr rdcOdksfha N+f.da,Sh msysàu" iqúfYaIs md,lhka" m%dfoaYSh md,kh yd ixúOdkfha
lemS fmfkk ,CIK ms˙laid nef,a' fuu m%Yakh ;=<ska wfmaCIlhkag ms<s;=re ,sùu i|yd
iyhla olajd fkdue;s ùu ckms%h;djh wvq ùug fya;= ù we;'

uykqjr rdcOdksh yd iïnkaO úIh lreKq ixlSr®K neúka wvq wjOdkhla fhduqùug
fya;= jQ ksid f;dard .ekSu iSñ; ù we;'

ixl,am is;shï" j.= igyka" iei∫ï m;% f;a¯ï" nqoaê uKav," idlÉPd" Y%jH oDYH WmlrK"
Ndú; ls¯u" w;sfr®l lsheùï ;=<ska by< myiq;dj <`.d lr .; yel'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 53 -
III fldgi

f,dal b;sydi fldgfia myiq;dj 57%ls' tys m%Yak folla we;s w;r" fuu m%Yak
fol w;=frka jeä u f;a¯u jkafka 8 jk m%Yakhhs' thg 71.49%l ;rï by< m%;spdrhla
olajd we;' thg idfmaCIj 9 jk m%Yakfha f;a¯u 24.87%ls'

8 jk m%Yakh u.ska úuid nef,kafka ldr®ñl úma,jh is≥ jQ fCIa;% kj ksmehqï


iudchSh fCIa;%hg is≥ jQ n,mEï ms<sn| ±kqu wjfndaOh yd ldr®ñl úma,jfha wdNdih
,xldjg n,mE wdldrh ;=,kd;aulj ms˙laiSuhs'

fuu m%Yakh jeä ms˙ila f;dard .ekSug fya;= jkakg we;af;a iSñ; lreKq
m%udKhla we;=<;a ùu yd ir,j b†˙m;a lr ;sîuhs' úIh ksr®foaYfha fï ms<sn| jeä
wjOdkhla fhduqlr ;sîu;a úIh lreKq myiqfjka wOHhkh l< yels ùu;a" ldr®ñl
úma,jfha n,mEï ,xldfõ olakg ,eîu;a fuu f;a¯ug fya;= úh yels h'

9 jk m%Yakh u.ska úuid nef,kafka f,dal uyd ix.%duhkays mdr®Yjlrejka jQ


rgj,a iqúfYaIS mqoa.,hska" ;=vq≥ka fya;= yd úkdYld¯ m%;sM, ms<sn| úur®Ykh ls¯fï
yelshdj ms˙laiSuhs'

iuia; m%Yak m;%h ;=< wvq u ckms%h;djhla ysñ ù we;af;a fuu m%Yakhg hs' tys
myiq;djh 24.87%ls' fuu m%Yakhg w∞< úIh lreKq 11 jk fY%a◊fha fm<fmdf;a
wjidk mdvug we;=<;a jk neúka jeä wjOdkhla fhduq fkdùu ckms%h;djh wvq ùug
fya;= úh yels h' ;j o" ksjer† ms<s;=re iemhSu wju ùug úIh lreKq ksjer† j
.%yKh fkdùu o" n,md we;' myiq;dj jr®Okh i|yd fuu úIh ud;Dldj ms<sn| j jeä
wjOdkhla fhduq ls¯u;a b.ekaùfï ° PdhdrEm ùäfhda or®Yk" m%or®Yk" ±kqu ñkqu ;r.
jeks ksr®udKYS,S bf.kqï b.ekaùï l%ufõo flfr® wjOdkh fhduq l< hq;= h'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 54 -
˚˚˚ fldgi

3 ms<s;=re iemhSfï ° ie,ls,su;a úh hq;= lreKq yd fhdackd (

3'1 ms<s;=re iemhSfï ° ie,ls,su;a úh hq;= lreKq (

fmd≥ Wmfoia (
Ú m%Yak m;%fha ° we;s uQ,sl Wmfoia lshjd fyd¢ka f;areï f.k ms<s;=re iemhsh hq;=h' tkï
tla tla fldgiska fldmuK m%Yak ixLHdjlg ms<s;=re iemhsh hq;= o" l=uk m%Yak wksjdr®h o"
fldmuK ld,hla ,efí o" fldmuK ,l=Kq ,efí o" hk lreKq ms<sn|j ie,ls,su;a úh
hq;= w;r m%Yak fyd¢ka lshjd ksrjq,a wjfndaOhla we;s lr f.k m%Yak f;dard .; hq;=h'

Ú ˚ m;%fha m%Yakj,g ms<s;=re iemhSfï° ksjer† fyda jvd;a .e<fmk fyda ms<s;=r f;dard .;
hq;=h' ;jo meye†,sj tla l;sr ,l=Kla muKla fh†h hq;=h'

Ú ˚˚ m;%fha m%Yakj,g ms<s;=re iemhSfï° iEu m%Yakhla u wÆ;a msgqjlska wdrïN l< hq;=h'

Ú ksjer† yd meye†,s w;a wl=rej,ska ms<s;=re ,súh hq;=h'

Ú wh≥ïlref.a úNd. wxlh iEu msgqjlu w∞< ia:dkfha ,súh hq;=h'

Ú m%Yak wxl" fldgia wxl yd wkqfldgia wxl ksjer†j ,súh hq;=h'

Ú ksYaÑ; flá ms<s;=re ,sùug wjYH wjia:dj,° °r®> úia;r we;=<;a fkdls¯u fukau
úia;rd;aul ms<s;=re iemhsh hq;= wjia:dj,° flá ms<s;=re iemhSu o fkdl< hq;=h'

Ú m%Yakh wid we;s wdldrh wkqj ;r®ldkql+,j yd úYaf,aIKd;aulj lreKq b†˙m;a l<
hq;=h'

Ú ˚˚ m;%fha tlsfkl fldgiaj,ska kshñ; m%Yak ixLHdjg muKla ms<s;=re iemhSug ld,h
ñvx.= l< hq;= w;r" jeämqr m%Yakj,g ms<s;=re iemhSug ld,h jeh fkdl< hq;=h'

úfYaI Wmfoia (
Ú is;shï ,l=Kq ls¯fï ° ie,ls,su;a úh hq;= lreKq (
÷ k.r ,l=Kq ls¯fï ° ksjer† ia:dkh meye†,sj ;s;a ,l=Kla fhdod ,l=Kq lr kï ls¯u
÷ jeõ ,l=Kq ls¯fï ° ksjer† jej f;dardf.k udhsï ;=< m%foaYh w∫re lr kï ls¯u
÷ .x.d iy l∫jeá ,l=Kq ls¯fï ° ksjer†j y∫kd.; yelsjk f,i kï ls¯u

Ú wid we;s m%Yakj,g WÑ; m˙† ms<s;=re b†˙m;a ls¯u


Ú lreKq ±laùu yd tajd meye†,s ls¯u" úia;r ls¯u fyda ikd: ls¯u wkqj m%Yakj, ,l=Kq
nr ;nd we;s nj f;areï .ekSu
Ú jHQy.; rpkd jr®.fha° ksoiqka yd idOl b†˙m;a l< hq;= ùu
Ú ms<s;=re ,sùfï ° we.hSfï myiqj i|yd wjYH ;ekays f√o fjka l< hq;= ùu
Ú wkqms<sfj<ska ms<s;=re kï ls¯u l< hq;= wjia:dj,° ta i|yd ie<ls,su;a ùu

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 55 -
ú≥y,am;sjreka Wfoid Wmfoia (

Ú úIh ixjr®Okh i|yd jdr®Isl ie,iqï ilia ls¯ug yd tajd ls%hd;aul ls¯ug wjYH u.fmkaùu
yd wkq.%yh ;j≥rg;a mqΩ,a whq˙ka ,nd †h hq;= h'

Ú úIh ixjr®Okh i|yd wNHka;r we.hSï yd wëCIK ls%hdj,sh hdj;ald,Skj ie,iqï lr


ixúOdkd;aulj mj;ajdf.k hd hq;= h'

Ú .=rejrekaf.a úIh ixjr®Okh i|yd fldÜGdi" l,dm yd wud;HdxY uÜgñka mj;ajk jevuqΩ
i|yd iEu .=reNj;l= u iyNd.S lrùug ldre◊l úh hq;= h'

Ú bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sh ;j≥rg;a ixjr®Okh ls¯u i|yd mdi,a mdol .=re ixjr®Ok
jevigyka ie,iqï lr ls%hd;aul ls¯ug wjYH mshjr .; hq;= h'

Ú ld,igyka ,nd °fï ° úIh m%ùK;djh iys; .=reNj;=kag uQ,sl;ajh ,nd °u w;HdjYH h'

Ú .=reNj;=kag ;u úIh ms<sn| j.lSu mejfrk m˙† úIh ud,dj ls%hd;aul ls¯u wjia:dj ,nd
°u' ^tla YsIH lKavdhula jir lSmhla tla .=reNj;l=f.a úIh Ndrldr;ajhg iïnkaO ls¯u&

Ú jdr®Islj ;Hd." iy;slm;a ,nd °u jeks we.hSï ls%hdudr®. ms<sn|j wjOdkh ;j≥rg;a fhduq
lrùu

Ú b;sydih úIh ixjr®Okh i|yd mdif,a mj;sk iïm;aj,g .e<fmk m˙† ia:dkhla" WmlrK"
wdY%s; .%ka:" is;shï ,nd °u wd† wjYH mshjr .ekSug ;j≥rg;a ldre◊l úh hq;= h'

Ú úúO úIhhka i|yd mqyqKqj fyda m;aùï ,enQ .=reNj;=kaf.a ld, igyk iïmQr®K ls¯fï
wfmaCIdfjka b;sydih úIh bf.kqï b.ekaùï yd we.hSï i|yd fhduq fkdl< hq;= h' th
úIhg fukau isiqkag o lrk n,j;a ydkshls'

úIhNdr .=reNj;=kag Wmfoia (

Ú w'fmd'i'^id'fm<&g kshñ; úIh ksr®foaYh wdjrKh jk m˙† bf.kqï b.ekaùï ie,iqï lr


ls%hd;aul l< hq;= h'

Ú bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha ° .=re udr®f.damfoaY ix.%yh m˙YS,kh lrñka th o bf.kqï


WmlrKhla jYfhka Ndú; ls¯ug jvd;a wjOdkh fhduq lrùu'

Ú bf.kqï b.ekaùï ls%hdj,sfha ° ta ta ksmqK;djhkag yd úIh ikaOdrhg w∞< fhda.H;u


bf.kqï l%ufõo f;dard .; hq;= h'

Ú yels;dla ≥rg bf.kqï wdOdrl ;=<ska ixl,am idOkhg wjia:d i,id †h hq;= h'

Ú w'fmd'i'^id'fm<& úNd.h iïnkaOj YS% ,xld úNd. fomdr®;fïka;=fõ mr®fhaIK yd ixjr®Ok


YdLdj u.ska ilia fldg we;s we.hSï jdr®;d m˙YS,kh fldg th úIh ixjr®Okh i|yd fhd∞
.; hq;= h'

Ú wvq idOk uÜgï fmkakqï flfrk úIh fldgia i|yd idOk uÜgu ixjr®Okh ls¯ug úfYaI
jevuqΩ" l|jqre" jHdmD;s" mejreï jeks ls%hdldrlï fhd∞ .; yelsh'

Ú udisl m¯CIK" jdr m¯CIK" mdi,a mdol we.hSï jeks ls%hdldrlï ;=<ska isiqkaf.a idOk
uÜgï y∫kdf.k úIh ixjr®Ok ie,iqï ilia fldg ls%hd;aul ls¯u'

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 56 -
3'2 bf.kqï yd b.ekaùï l%shdj,sh ms<sn| woyia yd fhdackd :

bf.kqï b.ekaùï yd we.hSï l%shdj,sh ;=<ska m%;sM, ixjr®Okh i|yd ls%hd;aul l<hq;=
fhdackd (

÷ iEu YsIH YsIHdjl flfrys u fm!oa.,sl wjOdkh fhduq ls¯u

÷ bf.kqï wdOdrl Ndú; ls¯u

÷ úIh l%shdldrlï m%fndaOd;aul whq˙ka ixúOdkh ls¯u

÷ ie,iqï lrk ,o fÈ;% pd˙ld ixúOdkh ls¯u

÷ úfYaIfhkau fm<fmd; m˙yrKh i|yd Wkka≥ lrùu

÷ isiq ksr®udK ^úIhhg wod<& mka;sfha m%or®Ykh ls¯u ^ ì;a;s mqj;am;a" iÛrd" m%fya,sld"
flá m%Yak yd ms<s;=re ix.%y ilia ls¯u&

÷ b;sydih úIhh i|yd ldurhla$ m%foaYhla fjka lr ixjr®Okh ls¯u

÷ újD; .%ka: m¯laIKj,g fhduqfldg lrKq .fõIKh ls¯u

÷ bf.kqï wdOdrl jYfhka ksjer† is;shï Ndú; ls¯u yd is;shï ix.%y ilia lrùu

÷ ms<s;=re ,sùfï ° lreKq ksjer† j ixúOdkh" m%.=K ls¯fï wNHdi lrùu

÷ .fuys$ m%foaYfhys$ rfgys ft;sydisl ia:dk yd is≥ùï ckm%jdo weiqfrka fidhd


ne,Sug yd wOHhkhg fhduq lrùu

÷ rEmjdyskS$ .=jkaú≥,s$ mqj;am;aj, wOHdmksl jevigyka idlÉPd iy ,smsj,ska


f;dr;=re /ia ls¯ug fhduq ls¯u'
^kso - uyd ixpdfr®" jkaokd" i;s wka; mqj;am;aj, m<jk úfYaI w;sfr®l&

÷ m%ùk foaYlhkaf.a Woõ Wmldr ,nd .ekSu

÷ nqoaê uKav, idlÉPd" úúO mdi,a ;=< yd mdi,a w;r ixúOdkh ls¯u

÷ YsIH jHdmD;s ie,iqï ls¯u" ksisf,i miqúmrï ls¯u

w'fmd'i' ^id'fm<& b;sydih - we.hSï jdr®;dj 2017


- 57 -

You might also like