NỘI DUNG

1. Chủ nghĩa xã hội

Điều kiện ra đời

Đặc trưng của chủ nghĩa xã hội

2. Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

3. Quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

 1.Chủ nghĩa xã hội
1.1. Khái niệm

1.2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội

1.3. Những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội

CNXH được tiếp cận ở một số góc độ sau đây

1 2 3 4

Là phong trào Là trào lưu tư Là một khoa Là chế độ xã

thực tiễn, tưởng, lý luận học – hội tốt đẹp,
PTĐT của phản ánh lý CNXHKH, giai đoạn đầu
NDLĐ chống tưởng giải khoa học về của hình thái
lại áp bức, bóc phóng NDLĐ sứ mệnh lịch kinh tế xã hội
lột, bất công, thoát khỏi áp sử của giai cộng sản chủ
chống lại giai bức, bóc lột, cấp công nghĩa.
cấp thống trị. bất công. nhân.
 Chủ nghĩa xã hội
giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa

Chế độ sau thay thế chế độ xã hội trước, tiến bộ và hoàn thiện hơn chế
độ xã hội trước
→Đây là khuynh hướng phát triển của lịch sử xã hội loài người
 Chủ nghĩa xã hội
giai đoạn đầu của hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa
 1.2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội

Điều kiện về kinh tế

Điều kiện ra
đời của
CNXH

Điều kiện chính trị - xã hội

 1.2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội

Điều Cuộc CMCN phát triển mạnh mẽ tạo

nên nền đại công nghiệp cơ khí
kiện (những năm 40 thế kỷ XIX).
kinh
PTSX TBCN phát triển => Sự ra đời
tế hai GC cơ bản, đối lập về lợi ích
nhưng nương tựa vào nhau: TS &
CN.
 1.2. Điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội

Điều
Phong trào công nhân ngành dệt
+ Giai cấp vô sản hiện đại thành phố Liông (Pháp) 1831, 1834
bước lên vũ đài đấu tranh

kiện chống lại giai cấp tư sản với

tư cách là một lực lượng xã
hội độc lập (mâu thuẫn giữa
Phong trào công nhân ngành dệt
thành phố Xilêdi (Đức) 1844

chính giai cấp vô sản hiện đại với

giai cấp tư sản) Phong trào hiến chương Anh (1836 – 1848)

trị xã + Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản đều bị thất bại (bộc lộ yếu kém
hội của mình: chưa có đường lối đấu tranh, chưa có một tổ chức thống
nhất lãnh đạo).

+ Phong trào đòi hỏi phải có lý luận soi đường và cũng từ phong trào
hiện thực ấy là cơ sở thực tiễn để Mác, Ăngghen nghiên cứu xây dựng
nên chủ nghĩa xã hội khoa học.
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

Thể hiện tính nhân

CNXH giải phóng văn, nhân đạo khác
giai cấp, giải biệt về chất so với
phóng dân tộc, các hình thái kinh tế
giải phóng con xã hội trước đó
người, tạo điều kiện
để con người phát
triển toàn diện
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

CNXH là xã hội
do nhân dân Đặc trưng này thể hiện thuộc
lao động làm tính bản chất của CNXH
chủ
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

CNXH có nền kinh tế Đây là đặc trưng về

phát triển cao dựa phương diện kinh tế của
trên lực lượng sản CNXH (Sở hữu, quản lý,
xuất hiện đại và chế phân phối trong quan hệ
độ công hữu về tư sản xuất)
liệu sản xuất chủ yếu
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

CNXH có nhà Nhà nước XHCN là công cụ,

nước kiểu mới phương tiện, biểu hiện tập
mang bản chất trung trình độ dân chủ của
GCCN, đại biểu nhân dân lao động, phản ánh
cho lợi ích, quyền
lực và ý chí của trình độ nhân dân tham gia
nhân dân lao vào mọi công việc của nhà
động nước
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

5
CNXH có nền văn
hóa phát triển cao,
Đặc trưng này thể hiện lĩnh
kế thừa và phát huy
vực văn hóa – nền tảng
những giá trị của
tinh thần của xã hội
văn hóa dân tộc và
tinh hoa văn hóa
nhân loại
1.3. Những đặc trưng cơ bản của chủ nghĩa xã hội

6
CNXH bảo đảm
bình đẳng, đoàn Đặc trưng này nói lên đoàn
kết giữa các dân kết dân tộc, giai cấp và
tộc và có quan hệ cách giải quyết nó (cương
hữu nghị, hợp tác lĩnh vấn đề dân tộc của
với nhân dân các Lênin)
nước trên thế giới
2. Thời kỳ quá độ
chủ nghĩa xã hội
 2. Thời kỳ quá độ chủ nghĩa xã hội

Khái niệm và phân loại

2.1

Tính tất yếu khách quan của thời kỳ

2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

2.3 Đặc điểm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa

xã hội
 Khái niệm và phân loại
2.1

* Khái niệm
Thời kỳ quá độ lên CNXH là thời kỳ
cải biến cách mạng sâu sắc toàn bộ
các lĩnh vực của đời sống xã hội
nhằm thực hiện sự chuyển biến từ
xã hội cũ sang xã hội mới – XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA
 Khái niệm và phân loại
2.1

• Phân loại: 2 kiểu

- Kiểu quá độ trực tiếp từ CNTB lên
CNXH: phán ánh sự phát triển tuần
tự
- Kiểu quá độ gián tiếp từ tiền TBCN
lên CNXH: Phản ánh sự phát triển
nhảy vọt
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Lịch sử nhân loại phát

triển qua các hình thái
KT-XH từ thấp đến cao

Chuyển từ hình thái KT-

XH TBCN lên hình thái
CSCN phải trải qua thời
kỳ quá độ
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

CNXH và CNTB là hai chế độ xã hội có bản chất đối lập nhau. CNTB dựa
trên chế độ sở hữu tư nhân về TLSX, áp bức, bóc lột người. CNXH là chế độ
xã hội dựa trê cơ sở công hữu về TLSX chủ yếu, không áp bức, bóc lột

Chế độ CNXH với nền sản xuất công nghiệp phát triển cao, cơ sở vật chất
kỷ thuật hiện đại cần có thời gian tổ chức, sắp xếp, xây dựng

Những quan hệ xã hội của CNXH không nảy sinh tự phát trong CNTB mà
là kết quả quá trình cải tạo và xây dựng CNXH. Đây cũng là nội dung cần
có thời gian để xây dựng quan hệ xã hội mới.

Công cuộc xây dựng CNXH là mới mẻ, hết sức khó khan và phức tạp.
GCCN và nhân dân lao động cần có thời gian để làm quen và thích nghi
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

“Giữa xã hội tư bản chủ nghĩa

và xã hội cộng sản chủ nghĩa
là một thời kỳ cải biến cách
mạng từ xã hội này sang xã hội
kia. Thích ứng với thời kỳ ấy là
một thời kỳ quá độ chính trị, và
nhà nước của thời kỳ ấy không
thể là cái gì khác hơn là nền
chuyên chính cách mạng của
Karl Marx (1818-1883) giai cấp vô sản”.
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

“Về lý luận, không thể

nghi ngờ gì được rằng
giữa chủ nghĩa tư bản
và chủ nghĩa cộng sản,
có một thời kỳ quá độ
nhất định”

Lenin (1870-1824)
 Tính tất yếu khách quan của thời kỳ
2.2
quá độ lên chủ nghĩa xã hội

Độ dài của thời kỳ quá độ, V.I.Lênin cho rằng: nếu

cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa diễn ra ở một nước
tư bản trung bình hoặc kém phát triển thì nhất định
phải trải qua một “thời kỳ quá độ kéo dài” và cần phải
phân chia thời kỳ quá độ thành những bước quá độ
nhỏ hơn.

Quá độ trực tiếp

Quá độ gián tiếp
 2.3 Đặc điểm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

❖ Những đặc điểm cơ bản của TKQĐ lên CNXH

Tồn tại một nền kinh tế nhiều thành phần trong

Kinh tế một hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất.

❖ Nhiều loại hình sở hữu về tư liệu sản xuất với

những hình thức tổ chức kinh tế đa dạng, đan xen
hỗn hợp và tương ứng với nó là những hình thức
phân phối khác nhau
❖ Hình thức phân phối theo lao động tất yếu ngày
càng giữ vai trò là hình thức phân phối chủ đạo.
 2.3 Đặc điểm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

❖ Những đặc điểm cơ bản của TKQĐ lên CNXH

Kết cấu giai cấp của xã hội trong thời kỳ này đa

Chính
dạng phức tạp.
trị
❖ “Giai cấp công nhân, nông dân, tầng lớp trí thức,
những người sản xuất nhỏ, tầng lớp tư sản và một số
tầng lớp xã hội khác tuỳ theo từng điều kiện cụ thể
của mỗi nước”.
❖ Các giai cấp, tầng lớp này vừa hợp tác, vừa đấu
tranh với nhau.
2.3 Đặc điểm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

❖ Những đặc điểm cơ bản của TKQĐ lên CNXH

Tồn tại nhiều yếu tố tư tưởng và văn hoá

TT-VH
khác nhau.

❖ Tồn tại các yếu tố văn hoá cũ và mới, chúng

thường xuyên đấu tranh với nhau.
❖ Đó là thời kỳ, xét về mọi phương diện, đều có sự
phát triển của tính tự phát tiểu tư sản, nhất là trong
lĩnh vực văn hóa tư tưởng, là thời kỳ chứa đựng mâu
thuẫn không thể dung hòa giữa tính kỷ luật nghiêm
ngặt của giai cấp vô sản và tính vô chính phủ, vô kỷ
luật của các tầng lớp tiểu tư sản.
2.3 Đặc điểm thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

❖ Những đặc điểm cơ bản của TKQĐ lên CNXH

Tồn tại nhiều giai cấp, tầng lớp vừa hợp tác
Xã hội
vừa đấu tranh với nhau

❖ Còn sự khác biệt giữa nông thôn và thành thị,

lao động trí óc và lao động chân tay.
 3. Quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Đặc điểm quá độ lên CNXH ở Việt

3.1 Nam

Những đặc trưng của CNXH và

3.2 phương hướng xây dựng CNXH ở Việt
Nam hiện nay

https://www.youtube.com/watch?v=w8hR_bBBhl0
 3.1 Đặc điểm quá độ lên CNXH ở Việt Nam

❖ Sự lựa chọn con đường đi lên CNXH ở Việt Nam

“Muốn cứu nước và giải phóng dân
tộc, không có con đường nào khác
con đường cách mạng vô sản”,
“Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ
nghĩa cộng sản mới giải phóng
được các dân tộc bị áp bức và
những người lao động trên thế giới
khỏi ách nô lệ”
Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb.
Chủ tịc Hồ Chí Minh CTQG, Hà Nội, 2000, t 9, tr.314)
(1890-1969)
 3.1 Đặc điểm quá độ lên CNXH ở Việt Nam

❖ Bối cảnh Việt Nam quá độ lên CNXH

 3.1 Đặc điểm quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Xuất phát từ xã hội vốn là thuộc địa, trình độ LLSX rất thấp, hậu
quả của chiến tranh, còn nhiều tàn dư của tư tưởng phong kiến
QUÁ ĐỘ
LÊN CNXH
Ở VIỆT Tác động mạnh mẽ của cuộc các mạng khoa học và công
NAM LÀ nghệ đang tạo ra những cơ hội trong quá trình phát triển
HÌNH THỨC
QUÁ ĐỘ
Phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại ngày nay: Hoà
GIÁN TIẾP bình, độc lập dân tộc, dân chủ, tiến bộ xã hội
BỎ QUA
CHẾ ĐỘ TBCN
Là sự lựa chọn duy nhất đảm bảo độc lập dân tộc và tự do cho
nhân dân
 3.1 Đặc điểm quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Quá độ lên CNXH là con đường tất yếu khách

quan để xây dựng CNXH

Tư tưởng Bỏ qua chế độ TBCN là bỏ qua việc xác lập vị trí

quá độ bỏ thống trị của QHSX và kinh tế thị trường TBCN
qua chế độ
TBCN cần
được hiểu? Kế thừa thành tựu nhân loại đã đạt được trong điều
kiện phát triển CNTB

Quá trình xây dựng tạo ra sự biến đổi về chất trên tất
cả các lĩnh vực
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

1 Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công

bằng, văn minh.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

2 Do nhân dân làm chủ.

 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực

3 lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản
xuất tiến bộ phù hợp.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

4 Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc

dân tộc
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

Con người có cuộc sống ấm no, tự do,

5 hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn
diện.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam

6 bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp
nhau cùng phát triển.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

7 của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân
do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ

nghĩa mà nhân dân ta xây dựng
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011)

8 Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các

nước trên thế giới.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay

Một là, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài
nguyên, môi trường.

Hai là, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa.

Ba là, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc; xây dựng con người, nâng cao đời
sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã
hội.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay

Bốn là, bảo đảm vững chắc quốc phòng và an ninh
quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.

Năm là, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự
chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; chủ
động và tích cực hội nhập quốc tế.

Sáu là, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa,
thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường và
mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất.
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Phương hướng xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay

Bảy là, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Tám là, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Đặc biệt chú trọng Tám mối quan hệ lớn

Đổi Đổi mới Giữa Giữa Giữa Độc Giữa

mới, KT và KTTT tăng xây lập, tự Đảng
ổn đổi mới và trưởng dựng chủ và lãnh
định chính định KT và CNXH hội đạo,
và trị hướng tiến và bảo nhập NN
phát XHCN bộ, vệ Tổ quốc quản
triển công quốc tế. lý, ND
bằng XHCN làm
XH chủ

https://www.youtube.com/watch?v=6ItwIIWZmDs
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Nhiệm vụ cơ bản trong xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay

Căn cứ:
- Điều kiện trong nước và quốc tế
- Phương hướng phát triển và xây dựng đất
nước
- Tổng kết thực tiễn
→ Các nhiệm vụ cơ bản trong việc XD
CNXH ở Việt Nam hiện nay
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Nhiệm vụ cơ bản trong xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay
Phát triển kinh tế nhanh và bền vững

Phát triển Kinh tế thị trường định hướng XHCN

Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo

Xây dựng nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dâ tộc

Quản lý tố xã hội

Khai thác sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường
 Những đặc trưng của CNXH và phương hướng xây dựng
3.2 CNXH ở Việt Nam hiện nay

❖ Nhiệm vụ cơ bản trong xây dựng CNXH ở Việt Nam hiện nay
Bảo vệ chủ quyền, độc lập, lãnh thổ

Thực hiện đối ngoại tự chủ, đa phương, đa dạng

Hoàn thiện nền dân chủ XHCN

Kiện toàn NN, pháp quyền XHCN

Xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh

Xử lý tốt các mối quan hệ lớn