Παραδείγματα

Ποιες αντιλήψεις διαπερνούν τα

παρακάτω:
Νεοελληνική γλώσσα - Β΄ Γυμνασίου
 Έκθεση 1999
"Οι πολιτιστικές αξίες τότε και μόνον αποκτούν διάρκεια, εφόσον
είναι πανταχού παρούσες. Αλλιώς αφήνουν εντυπώσεις, αλλά όχι
ήθος. Η αρχιτεκτονική των κτηρίων, η αισθητική μιας
διαφημίσεως ή μια εκπομπή από το ραδιόφωνο είναι, με το δικό
τους μέτρο, επίσης πολιτιστικές εκφράσεις. Στο σύνολό τους,
εξίσου σημαντικές με την ύπαρξη μιας συμφωνικής ορχήστρας ή
ενός ωραίου μνημείου. Ο πολιτισμός της καθημερινότητας είναι
μια πρόταση προς το μέλλον, που αγκαλιάζει ωστόσο το παρόν.
Ότι ο πολιτισμός αυτός της καθημερινότητας ασφυκτιά στη
σημερινή Ελλάδα, δίκαια προκαλεί την αγωνία σε όσους έχουν
ακόμα τα μάτια και την ψυχή ανοικτή". (Γ. Γραμματικάκης,
Κοσμογραφήματα).
Πώς κρίνετε την άποψη του συγγραφέα ότι οι διάφορες όψεις της
καθημερινής ζωής αποτελούν σημαντικές εκφράσεις πολιτισμού;
Ποιες εκδηλώσεις και συμπεριφορές συντελούν, κατά τη γνώμη
σας, στην υποβάθμιση του "πολιτισμού της καθημερινότητας" στη
χώρα μας; Πώς νομίζετε ότι μπορούμε να βελτιώσουμε το
πολιτιστικό επίπεδο της ζωής μας;
«Τώρα που έφτασε η στιγμή της αποφοίτησής σας από
το Λύκειο, αξιοποιώντας τις εμπειρίες της σχολικής σας
ζωής, να γράψετε μια επιστολή προς τον Υπουργό
Παιδείας, στην οποία να διατυπώνετε τεκμηριωμένα
τις απόψεις σας για τις αλλαγές που θα θέλατε να
γίνουν στο σχολείο, προκειμένου αυτό να
ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις απαιτήσεις
της σύγχρονης κοινωνίας. (500–600 λέξεις). (Γενικής
παιδείας, Εξετάσεις 2000)
Θέμα εξετάσεων Σεπτ. 2021
• Θέμα 2ο. Εκπαιδευτικός της Γ΄ Γυμνασίου αναφέρει ότι οι περιγραφές που παίρνει κατά την
παραγωγή γραπτού λόγου από τα παιδιά «είναι αρκετά φτωχές», αλλά και ότι «γενικώς τα παιδιά
είναι πολύ λιγόλογα, σύντομα στον λόγο, “να γράψω και να τελειώσω, να πω αυτό το ένα δύο τρία
και τελείωσε”. Έτσι, σκέφτονται συνήθως. Αφιερώνω πολύ χρόνο για να αλλάξω αυτή τη στάση
τους. Τους λέω: “Μη μου λέτε μόνο είναι όμορφος, έχει ξανθά μαλλιά, έχει γαλάζια μάτια και
τελείωσε”. Τους λέω: “παιδιά, για τα μάτια, τι λέμε για τα μάτια; Μεγάλα, μικρά, έξυπνα, πονηρά.
Το βλέμμα; Τι λέμε για το βλέμμα; Ειλικρινές, διαπεραστικό κλπ. Σκεφτείτε έτσι για να είναι πιο
πλούσιες οι περιγραφές σας”».

• Τι είδους κριτική (θετική, αρνητική) θα ασκούσαν στη συγκεκριμένη διδακτική πρακτική της
εκπαιδευτικού οι παρακάτω επιστημονικές προσεγγίσεις: επικοινωνιακή προσέγγιση και
Πολυγραμματισμοί (με εστίαση στην έννοια του Σχεδίου). Οι απαντήσεις σας για την κάθε
προσέγγιση να είναι επιγραμματικές, εστιάζοντας στα πιο ουσιώδη.
«Η γλώσσα μου»: λίγα ιστορικά δεδομένα

• Συγγραφείς: Οικονόμου Μ., Σταύρου, Θρ. & Τριανταφυλλίδης, Μ.

• Κυκλοφορεί το 1955 «για την 5η και 6η Δημοτικού και τις πρώτες

τάξεις της Μέσης Παιδείας».

• Αποτελείται από 120 ενότητες, στο πλαίσιο των οποίων διδάσκονται

τα κυριότερα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα.
«Αν και η μέθοδος που ακολουθήσαμε, στηριγμένη σε ξένα σχολικά
πρότυπα, αποτελεί για την Ελλάδα νεωτερισμό, ελπίζομε πως θα
καταλάβη ο αναγνώστης πόσο θα βοηθήση, ώστε να γίνει το μάθημα
της γραμματικής πιο αποδοτικό και τερπνό.» (σ. 273).
Προσφορά ενός κειμένου για διάβασμα
Ερωτήσεις κατανόησης =Ζήτηση
 Δομή: διάβασμα – κατανόηση κειμένων

Α Προσφορά ενός κειμένου

Ερωτήσεις κατανόησης = Ζήτηση
α)Τι μας λένε οι δύο πρώτες φράσεις του κειμένου για το
Β πανηγύρι του χωριού; Τι ακούμε και τι βλέπομε σε αυτό; β)
Ποια πρόσωπα αναφέρονται στη διήγηση; Τι κάνει και τι λέει
το καθένα; γ) Διηγήσου ιδιαίτερα τι γίνεται με το μικρό Φώτη
στη σκοποβολή;
 Διάβασμα – γράψιμο στη ν.ε. γλώσσα: διαχρονική προσέγγιση

Δομή Βιβλίο 1955

(Τριανταφυλλίδης
κ.ά.)
Προσφορά Ένα κείμενο
(ανάγνωση)

Ζήτηση Ερωτήσεις
κατανόησης/
επέκτασης
1954 – 1984: Τεράστιες αλλαγές παντού

• Εργασία
• Κοινωνία – καθημερινότητα
• Επιστήμη
• Βλ. Διδασκαλία γλωσσών
Τα βιβλία του (1984-85) (30 χρόνια μετά)
Εισαγωγικό κείμενο = προσφορά
Γνώσεις για τον κόσμο = Προσφορά
Ερωτήσεις κατανόησης =Ζήτηση
Δομή

• Προσφορά ενός κειμένου

• Ερωτήσεις κατανόησης =Ζήτηση

α. Πώς παράγεται ο ήχος; Παράδειγμα.
β. Ποια είδη οργάνων ξέρεις;
γ. Τι ξέρεις για τους υπέρηχους;
 Διάβασμα – γράψιμο στη ν.ε. γλώσσα: διαχρονική προσέγγιση

Δομή Βιβλίο 1955 Βιβλία 1984-85

Προσφορά Ένα κείμενο Ένα κείμενο
(ανάγνωση) (ανάγνωση)

Ζήτηση Ερωτήσεις Ερωτήσεις

κατανόησης/ κατανόησης/
επέκτασης επέκτασης
Βιβλία 2006-2007 (Α΄ Γυμνασίου, 4η ενότητα)
Ερωτήσεις (ζήτηση) βιβλίων 2006-2007
«Ερωτήσεις κατανόησης
1 Πώς τρέφονται τα ελληνόπουλα σήμερα σύμφωνα με το κείμενο;
2. Τι μπορεί να προσφέρει μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή;»
Και πολυτροπικά κείμενα
 Διάβασμα – γράψιμο στη ν.ε. γλώσσα: διαχρονική προσέγγιση

Δομή Βιβλίο 1955 Βιβλία 1984-85 Βιβλία 2006-

2007

Προσφορά Ένα κείμενο Ένα κείμενο 2-3 κείμενα για

(ανάγνωση) (ανάγνωση) ανάγνωση

Ζήτηση Ερωτήσεις Ερωτήσεις Ερωτήσεις

κατανόησης/ κατανόησης/ κατανόησης/
επέκτασης επέκτασης επέκτασης
 Διάβασμα – γράψιμο στη ν.ε. γλώσσα: διαχρονική προσέγγιση
Δομή Βιβλία 1955 Βιβλία 1984-85 Βιβλία 2006-2007 Εξετάσεις Γ΄Λυκείου

Προσφορά Ένα κείμενο (ανάγνωση) Ένα κείμενο 2-3 κείμενα για Ένα κείμενο
(ανάγνωση) ανάγνωση

Ζήτηση Ερωτήσεις κατανόησης/ Ερωτήσεις Ερωτήσεις Ερωτήσεις κατανόησης/

επέκτασης κατανόησης/ κατανόησης/ δομικού τύπου κλπ.
επέκτασης επέκτασης