Professional Documents
Culture Documents
ხელოვნება 5 მასწავლებლის წიგნი
ხელოვნება 5 მასწავლებლის წიგნი
5 maswavleblis
wigni
grifminiWebulia saqarTvelos
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da
sportis saministros mier 2018 wels.
ISBN 978-9941-30-058-5
ART 5
Teacher’s Book
Tbilisi, Georgia
www.sulakauri.ge
sarCevi
danarTi ..........................................................................................................................................................................135
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis ....................................................................................................151
`bednieria is, visac SeuZlia SeamCnios silamaze iq, sadac sxvebi verafers xedaven. yvelaferi mSve-
nieria, Tuki gaqvs amis danaxvis unari~.
kamil pisaro
winasityvaoba
msgavsad imisa, rogorc bavSvi, laparakis dawyebamde, igrovebs sityvaTa marags, xolo laparakis
dawyebis Semdeg dagrovili leqsikuri maragi mohyavs sintaqsur sistemaSi, 10-12 wlis asakSi moswavlem
unda daigrovos cnobebi samyaros Sesaxeb, raTa sagnis Seswavlis momdevno etapze miusadagos sakuTari
gamocdileba da dagrovili informacia arsebul sistemebs; SeZlos sxvadasxva sferoSi miRebuli cod-
nis, faqtebis dakavSireba, klasifikacia, interpretacia; Teoriuli codnis praqtikuli gamoyeneba,
xelovnebis nawarmoebebs, faqtebsa da movlenebs Soris istoriuli da stilisturi paralelebis gavleba.
me-5 klasSi moswavleebis SemoqmedebiT da kvleviT saqmianobaSi aqtiuri CabmiT unda gamovumuSavoT
dakvirvebis, aRqmis, kvleva-Ziebis, informaciis gagebis, damuSavebisa da organizebis, interpretaciis
unari; gavuRvuvoT xelovnebis nawarmoebebis Sedarebis, maT Soris paralelebis gavlebis, kavSirebis
moZiebis unari; kritikuli azrovnebis unari.
Sesavali
1-dan 4 klasamde, moswavleebi ecnobodnen saxviTi xelovnebis sabazo komponentebs – dargebs, Janrebs,
elementebsa da principebs, euflebodnen sxvadasxva masalasa da teqnikas, swavlobdnen TviTgamoxatvis
xerxebs, xelovnebis nawarmoebis analizs.
5
moswavleebs unda gavuRvivoT da ganvuviTaroT:
yy warmosaxvis, fantaziis unari;
yy sakuTari STabeWdilebebis, damokidebulebis, SegrZnebebis verbaluri da saxviTi saSualebebiT
gadmocemis unari;
yy mSvenierebis aRqmis unari;
yy xelovnebis nawarmoebis / garemos emociuri aRqmis unari;
yy xelovnebisadmi interesi da siyvaruli;
yy Ziebis, dakvirvebis, analizis, interpretaciisa da argumentirebuli msjelobis unari;
yy Semoqmedebis survili da unari;
yy sxvadasxva teqnikiT eqsperimentirebisa da namuSevris Sesrulebis unari;
yy Teoriuli codnis praqtikulad gamoyenebis unari;
yy SromiTi unar-Cvevebi.
saxelmZRvanelos struqtura
maswavleblis wigni:
1. sarCevi
2. Sesavali
3. miznebis, Sedegebisa da indikatorebis ruka
4. gakveTilebis scenarebi
5. cnobari
6. danarTi.
moswavlis wigni:
1. sarCevi
2. Tematuri teqstebi ilustraciebiTa da aqtivobebis instruqciebiT
3. leqsikoni
6
maswavleblis wignis sarCevi:
sarCevSi miTiTebulia:
yy gakveTilis rigiTi nomeri (gverdi)
yy Temis dasaxeleba
yy TemasTan dakavSirebuli aqtivobebis raodenoba
Sesavali:
Sesavali Seicavs:
yy avtorebis xedvas dawyebiT klasebSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb
yy zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb
yy praqtikul rCevebs
yy moswavlis Sefasebis principebs
cnobari Seicavs:
damatebiT sacnobaro informacias
danarTi:
moswavlis Sefasebis sqemebi
aqtivobebisTvis saWiro Targebi da sxva damxmare masala.
sailustracio masalis eleqtronuli versia
gakveTilebis scenarebi:
yoveli gakveTilis scenari Seicavs:
yy konkretuli gakveTilis miznebs
yy mosalodneli Sedegebisa da indikatorebis CamonaTvals, romelTa gaRviveba-ganviTarebasac
uwyobs xels konkretuli gakveTili.
yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals
yy vizualuri resursis CamonaTvals
yy aqtivobisTvis saWiro masalis CamonaTvals
yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars
yy Temis Sesabamisi aqtivobis/aqtivobebis etapobriv aRweras
yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul savaraudo Semajamebel kiTxvebs
yy saSinao davalebas
yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fotoinstruqciebiT, interaqtiuli
TamaSebiT.
7
Temebis Sesabamisi aqtivobebi, romlebic saWiroeben gansakuTrebul miTiTebebs, moswavlis wignSi
mocemulia etapobrivi, ilustrirebuli instruqciebis saxiT.
Semajamebeli gakveTilebi interaqtiuli aqtivobebis saxiTaa warmodgenili. maTi saSualebiT mas-
wavlebels SeuZlia Seamowmos da Seafasos moswavleTa mier masalis aTvisebisa da SeZenili unarebis
xarisxi. garda Semajamebeli gakveTilebisa, scenarebSi maswavlebeli ixilavs TemasTan dakavSirebul
yvela aucilebel saazrovno Tu Semajamebel SekiTxvas, romelic aseve daexmareba mas moswavleTa miR-
wevebis SefasebaSi.
wignis daskvniT nawilSi Camowerilia Semajamebeli kiTxvebi, romlebic maswavlebels SeuZlia gamoi-
yenos SerCeviT, gakveTilis Temidan gamomdinare.
maswavlebeli ar aris valdebuli aqtivobebi Caataros saxelmZRvaneloSi mocemuli Tanmimdevro-
bis mixedviT. maTi Tanmimdevroba, monacvleoba Tu gameoreba unda SeirCes ise, rogorc maswavlebeli
miiCnevs mizanSewonilad.
moswavlis wigni:
praqtikuli rCevebi:
1. sivrcis organizeba
aqtivobebis jgufuri, wyvilebSi da individualuri davalebebis Sesruleba iTxovs saklaso sivrcis
sxvadasxvanair organizebas. sasurvelia, xelovnebis maswavlebels qondes sakuTari saklaso oTaxi –
saxelosno, sadac mas saSualeba eqneba magidebi daalagos ise, rogorc moiTxovs aqtivobis piroba.
masala da iaraRebi:
yovel aqtivobas Tan axlavs saWiro masalisa da iaraRebis CamonaTvali, rac maswavlebels saSualebas
aZlevs winaswar gansazRvros da moimaragos isini. aqtivobebisTvis SerCeulia xelmisawvdomi da moswav-
leTaTvis usafrTxo masalisa da iaraRebis aucilebeli minimumi. maswavlebels SeuZlia gaamdidros es
CamonaTvali - gamoiyenos ufro mravalferovani masala, rac ufro sainteresos gaxdis SemoqmedebiT
process.
aqtivobebis Sesrulebisas, masalis danaklisis an araerTgvarovnebis gamo, moswavleebs SesaZloa
SeeqmnaT araTanabari pirobebi davalebis SesrulebisTvis, rac cxadia, imoqmedebs namuSevris xarisxze.
amisTvis, sasurvelia maswavlebelma mSoblebTan winaswari molaparakebiT uzrunvelyos klasSi erTg-
8
varovani sabazo masalis (saxatavi furclebi, feradi furclebi, muyao, saRebavebi, palitrebi, funjebi,
webo, makratlebi, plastilini...) momarageba. masala Seinaxeba klasSi. Sesabamisad, maswavlebels yovelTvis
xelT eqneba dagegmili aqtivobisTvis saWiro resursi.
specifiuri masalis saWiroebis SemTxvevaSi, moswavleebi winaswar CainiSnaven da moitanen mas daTqmuli
droisTvis. maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs, Tadarigi daiWiron da kolofebi, naWrebi,
Zafebi, Rilebi, mZivebi da sxva msgavsi masala winaswar moimaragon da Seinaxon skolaSi (saerTo xmare-
bisTvis), raTa saWiroebis SemTxvevaSi yovelTvis xelT qondeT.
drois organizeba:
gakveTilis pirveli 15 wuTi eTmoba dakveTilis Teoriul nawils, romelic SeiZleba moicavdes rogorc
mxolod gakveTilis Temis ganxilvas, aseve moswavleebis gamokiTxvas, ganvlili masalis gameorebas,
moswavleTa sekiTxvebze pasuxebsa Tu diskusiebs. gakveTilis Semdegi nawili ki eTmoba aqtivobis Ses-
rulebas. Tu maswavlebeli CaTvlis, rom gakveTilis dro mTlianad unda daeTmos aqtivobas, magram amave
dros saWiroa moswavleebisTvis raime iseTi informaciis miwodeba, romelic ar saWiroebs maT aqtiuro-
bas, maswavlebels SeuZlia Teoriuli informacia davalebis Sesrulebis paralelurad miawodos. aseT
SemTxvevaSi drois mogebis mizniT, sasurvelia, gakveTilis dawyebamde, maswavlebelma dafaze Camoweros
aqtivobis Sesasrulebeli instruqciis etapebi, Sesaswavli terminebi, da sxva saWiro informacia.
savarjiSo rveulebi
rveuli (an ubis wignaki), romelSic moswavle samaxsovrod Caiwers axal terminebs, saxelebs, CainiSnavs
saSinao davalebebs, momdevno gakveTilisTvis mosatan masalas... Caxatavs patara eskizebs; CainiSnavs
STabeWdilebebs eqskursiebze, gaakeTebs Canaxatebs; Cawers sakuTar mosazrebebs, gaCenil SekiTxvebs,
referatebs mocemul Temaze, dawers pasuxebs Semajamebel kiTxvebze...
savarjiSo rveulebis warmoeba daexmareba moswavleebs daimaxsovron da Seafason nanaxi Tu Seswavli-
li; miaCvevs maT werilobiT azrebis da ideebis gamoxatvas, organizebulobas.
9
maswavlebels SeuZlia awarmoos sakuTari blogi (eleqtronuli portfolio), romelzec aitvirTeba
moswavleebis namuSevrebis fotoebi. moswavleebs da maT mSoblebs saSualeba eqnebaT blogis meSveobiT
Tvalyuri adevnon saswavlo process.
Sefaseba
moswavlis Sefasebis mizania swavlis xarisxze zrunva – winare codnis dadgena, masze dayrdnobiT
samive kategoriis axali codnis (deklaratiulis, procedurulisa da pirobiseulis) aTvisebis, dau-
flebis procesebsa da gamoyenebis unar-Cvevebze dakvirveba, moswavlis mier Zlieri da susti mxareebis
gamovlenis unari da maswavleblis daxmarebiT, progresis xelSemwyobi nabijebis gadadgma.
ganmsazRvreli Sefaseba adgens moswavlis akademiuri miRwevis dones saswavlo gegmis SedegebTan
mimarTebaSi. misi amocanaa samive kategoriis codnaTa urTierTdakavSirebisa da Teoriuli codnis
praqtikulad gamoyenebis unaris Sefaseba. ganmsazRvreli Sefaseba warmoebs 1-dan 10-mde quliT. qulas
SeiZleba axldes komentari Zlieri mxareebis aRweriTa da susti mxareebis gamosasworebeli rekomen-
daciebiT.
V klasis pirvel semestrSi gamoiyeneba mxolod ganmaviTarebeli, xolo V klasis meore semestrSi ki,
orive - ganmaviTarebeli da ganmsazRvreli Sefasebebi.
semestris ganmavlobaSi moswavleebi fasdebian Semdegi sami komponentis mixedviT:
a) mimdinare saSinao davaleba;
b) mimdinare saklaso davaleba;
g) Semajamebeli davaleba.
mTeli wlis manZilze maswavlebels SeuZlia ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyenos samive komponentSi.
V klasis mTeli saswavlo wlis manZilze, saSinao davalebis komponentSi gamoiyeneba mxolod ganmavi-
Tarebeli Sefaseba.
V klasis II semestrSi, ganmaviTarebelis garda, Semodis ganmsazRvreli Sefasebac. ganmsazRvreli
SefasebiT moswavleebi fasdebian erTnairi wonis mqone Semdeg komponentebSi:
a) mimdinare saklaso davaleba
b) Semajamebeli davaleba
V klasis meore semestrSi saklaso da Semajamebel davalebaTa komponentebSi gamoiyeneba rogorc
ganmsazRvreli, aseve ganmaviTarebeli Sefaseba.
10
V klasis I semestri V klasis II semestri
11
mimdinare (saSinao da saklaso) davalebaTa komponentebi
SeiZleba Sefasdes Semdegi codna da unar-Cvevebi:
codna – teqnikis, proceduris, masalis, saxviTi xerxebis Teoriuli codna; namuSevris Sesaxeb
msjeloba (gamoyenebul masalaze, teqnikasa da mxatvrul-gamomsxvelobiT saSualebebze Sesabamisi
terminologiis gamoyenebiT; sakuTari azris dasabuTebulad warmoCena; xelovnebis sxvadasxva dargis
nimuSebis dakavSireba istoriul, religiur, kulturul da socialur konteqstTan; xelovnebis darge-
bisa da Janrebis amocnoba; da sxv.
12
Semajamebeli davalebebis komponenti
Semajamebeli davalebis komponentSi unda Sefasdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi,
sakiTxi) Seswavla-damuSavebis Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis dasrulebi-
sas moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis standartiT gansazRvruli codnisa da
unar-Cvevebis warmoCena.
13
kriteriumi: codna da wvdoma
maqsimaluri qula – 10
wlis bolos misaRwevi Sedegebi:
1. moswavle asabuTebs sakuTar azrs da flobs Sesatyvis enas (terminebs).
2. msjelobs namuSevris Sesaxeb (gamoyenebul masalaze, teqnikaze, mxatvrul-gamomsxvelobiT
saSualebebze, zogierT dargsa da Janrze, xelovnebis garkveul elementebsa da principebze);
3. moswavle ganixilavs namuSevars (sxvisas da sakuTars) miRebuli codnis konteqstSi: xelovnebis
sxvadasxva dargis nimuSebs akavSirebs istoriul, religiur, kulturul, socialur konteqstTan
da/an sakuTar gamocdilebasTan;
qula deskriptori
0 moswavle ver aRwevs qvemoT gaTvaliswinebul verc erT standarts
14
5-6 moswavle kargad/xSirad asabuTebs sakuTar azrs da kargad flobs Sesatyvis enas
(terminebs).
moswavle kargad/xSirad msjelobs namuSevris Sesaxeb (gamoyenebul masalaze,
teqnikaze, mxatvrul-gamomsxvelobiT saSualebebze, zogierT dargsa da Janrze,
xelovnebis garkveul elementebsa da principebze);
moswavle kargad/xSirad ganixilavs namuSevars (sxvisas da sakuTars) miRebuli
codnis konteqstSi: xelovnebis sxvadasxva dargis nimuSebs kargad/xSirad akav-
Sirebs istoriul, religiur, kulturul, socialur konteqstTan da/an sakuTar
gamocdilebasTan;
15
kriteriumi: SemoqmedebiToba da TviTgamoxatva
maqsimaluri qula – 10
wlis bolos misaRwevi Sedegebi:
1. moswavles SeuZlia SemoqmedebiTi gadawyvetilebis damoukideblad miReba;
2. moswavle amJRavnebs sakuTar xelweras, originalur xedvas, SemoqmedebiT ideebs;
3. moswavles SeuZlia teqnikis, masalis, procedurisa da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis
SemoqmedebiTad gamoyeneba Canafiqris gadmosacemad;
4. moswavle amJRavnebs masaliT, teqnikiTa da proceduriT eqsperimentirebisa da axali mxatvrul-ga-
momsaxvelobiTi xerxebis Ziebisadmi interess.
qula deskriptori
0 moswavle ver aRwevs qvemoT gaTvaliswinebul verc erT standarts
16
5-6 moswavles kargad/xSirad SeuZlia SemoqmedebiTi gadawyvetilebis damoukide-
blad miReba;
moswavle kargad/xSirad amJRavnebs sakuTar xelweras, originalur xedvas, Semo-
qmedebiT ideebs;
moswavles kargad/xSirad SeuZlia teqnikis, masalis, procedurisa da mxat-
vrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis SemoqmedebiTad gamoyeneba Canafiqris gad-
mosacemad;
moswavle kargad/xSirad amJRavnebs masaliT, teqnikiTa da proceduriT eqsperi-
mentirebisa da axali mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis Ziebisadmi interess.
17
kriteriumi: unarebis ganviTareba
maqsimaluri qula – 10
wlis bolos misaRwevi Sedegebi:
1. moswavles SeuZlia teqnikis, masalis da mxatvrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis efeqturad gamoy-
eneba davalebis Sesasruleblad;
2. moswavle amJRavnebs kvleviT unarebs (masalis moZieba, daxarisxeba, damuSaveba, gamoyeneba;
3. moswavles SeuZlia zepiri gamosvla/prezentacia (saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, audi-
toriasTan kontaqti, TvalsaCinoebisa da teqnikuri saSualebebis gamoyeneba, cifruli wigniereba,
kiTxvebze adekvaturi pasuxis gacema; sxvisi azris pativiscemis demonstrireba;
qula deskriptori
18
7-8 moswavles Zalian kargad/TiTqmis yovelTvis SeuZlia teqnikis, masalis da mxat-
vrul-gamomsaxvelobiTi xerxebis efeqturad gamoyeneba davalebis Sesasruleb-
lad;
moswavle Zalian kargad/TiTqmis yovelTvis amJRavnebs kvleviT unarebs (masalis
moZieba, daxarisxeba, damuSaveba, gamoyeneba;
moswavles Zalian kargad/TiTqmis yovelTvis SeuZlia zepiri gamosvla/prez-
entacia (saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema, auditoriasTan kontaqti,
TvalsaCinoebisa da teqnikuri saSualebebis gamoyeneba, cifruli wigniereba,
kiTxvebze adekvaturi pasuxis gacema; sxvisi azris pativiscemis demonstrireba;
19
kriteriumi: CarTuloba
maqsimaluri qula – 10
wlis bolos misaRwevi Sedegebi:
1. moswavle monawileobs saswavlo aqtivobebSi;
2. moswavle reagirebs miTiTebebsa da rCevebze;
3. moswavle TanamSromlobs sxvebTan (mewyvilesTan, jgufis wevrebTan); moswavle organizebulia
(sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro masalis, aRWurvilobis qona).
4. moswavle iCens gonivrul iniciativas.
qula deskriptori
20
9-10 moswavle aqtiurad/yovelTvis monawileobs saswavlo aqtivobebSi;
moswavle aqtiurad/yovelTvis reagirebs miTiTebebsa da rCevebze;
moswavle aqtiurad/yovelTvis TanamSromlobs sxvebTan (mewyvilesTan, jgufis
wevrebTan); moswavle organizebulia (sistemuroba, drois limitis dacva, saWiro
masalis, aRWurvilobis qona).
moswavle aqtiurad/yovelTvis iCens gonivrul iniciativas.
danarTi
gakveTilis bolos dasasmeli Semajamebeli SekiTxvebi:
21
muSaobis procesi
1. ras grZnob, roca xelovnebis nawarmoebs uyureb?
2. ras grZnob, roca namuSevars qmni?
3. namuSevris Seqmnisas romeli etapi gixaria yvelaze metad – procesi Tu Sedegi? ratom?
4. aqamde gagikeTebia msgavsi samuSao? ra gamocdileba SeiZine maSin?
5. ra gamocdileba dagexmara am namuSevris Seqmnisas?
6. gamogivida is, rasac apirebdi Tu raime Secvale?
7. namuSevris Seqmnamde ifiqre Tu ara winaswar, ra masala mouxdeba metad Sens Canafiqrs?
8. ra masala SearCie da gamoiyene? ratom?
9. ra ferebi SearCie da ratom?
10. qaRaldis rogori orientacia (horizontaluri Tu vertikaluri) airCie da ratom?
11. ramdenad Seicvala Seni naxati Canafiqridan saboloo, dasrulebul namuSevramde?
12. ra Secvale da ratom?
13. xelaxla rom iwyebde igives, ras Secvlidi?
14. risi codna dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
15. ra unarebi dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
16. ra codna SeiZine muSaobis dasrulebisas?
17. ra unarebi SeiZine da ganaviTare am namuSevarze muSaobisas?
18. ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?
19. ra gamogivida kargad, ra gagiWirda?
20. namuSevris Seqmnisas, gaiTvaliswine megobrebis azri?
21. namuSevris Seqmnisas gaiTvaliswine maswavleblis rCeva?
22. iTvaliswineb megobrebis an ufrosebis SeniSvnebs? ratom?
23. rogor Seafasebdi am namuSevars?
24. rogor Seafasebdi am namuSevars, maswavlebeli rom iyo?
25. Seni namuSevrebidan, romlebs gamoitan gamofenaze?
gakveTilis Sefaseba
1. ra iswavle dRevandel gakveTilze?
2. dagainteresa Tu ara gakveTilis Temam?
3. ra informacias flobdi manamde?
4. ra gaige axali?
5. kidev ra gainteresebT amis Sesaxeb?
6. vin eTanxmeba? vis aqvs gansxvavebuli azri?
7. SegviZlia sxva kuTxiT SevxedoT am sakiTxs?
8. vinme xom ar daumatebda rames?
9. eTanxmebi Tu ara klasis / megobris mosazrebas?
10. eTanxmebi Tu ara maswavleblis mosazrebas?
11. eTanxmeba Tu ara Tqveni azri sxva mosazrebebs?
12. ra dagexmara damaxsovrebaSi/swavlaSi?
22
13. me SevamCnie, rom... Tqven ra SeamCnieT?
14. me mainteresebs... Tqven ra gainteresebT?
15. riTi gansxvavdeboda es gakveTili sxva gakveTilebisgan?
16. gaqvs Tu ara SeniSvnebi gakveTilis msvlelobis Taobaze?
23
yy mTlianoba – romeli mxatvruli xerxiT amTlianebs da `kravs~ mxatvari suraTs, misi calkeuli
nawilebi rom ar daiSalos/daifantos (wonasworoba, koloriti, ganaTeba, sxva)?
yy koloriti – rogoria suraTis saerTo feradovani gama (civi/Tbili, naTeli/bneli, Camqrali/
kaSkaSa da sxv.)? monoqromulia Tu poliqromuli?
yy statika/dinamika – ra gansazRvravs suraTSi statikas (uZravi, gaSeSebuli, gayinuli, gaqvave-
buli) an dinamikas (moZravi, mousvenari)?
yy ritmi – aris suraTSi raime ganmeorebadi, rac qmnis ritms?
yy proporcia/disproporcia – rogoria gamosaxulebis calkeuli nawilebis zomaTa Tanafar-
doba? gangeb xom ar iyenebs mxatvari sagnis disproporcias an deformacias da ra efeqtis miRweva
surs am xerxiT?
yy kompozicia – rogoraa agebuli suraTi? ra gansazRvravs mis struqturas, ConCxs? simetriulia
Tu asimetriuli? mdgradia Tu aramdgradi? ra efeqtis miRweva surs mxatvars am xerxiT?
yy rakursi – sad aris xedvis wertili? qvemodan vxedavT, zemodan Tu pirdapir? axlo kadria Tu
Sori? xom ar aris areuli xedvis wertilebi? Tu areulia, ratom - mocemul epoqaSi arasakmarisi
codnis gamo, ubralod ar aris mniSvnelovani Tu mxatvari gangeb mimarTavs am xerxs da ugulve-
belhyofs wesebs raime efeqtis misaRwevad? eqsperimenti xom ar aris?
yy perspeqtiva – a) haerovani perspeqtiva – aris Tu ara daculi haerovani perspeqtivis wesebi
(wina xedze, axlos mdebare sagnebi mkveTria, mkafio, detalizebuli, xolo Soreul xedze mde-
bare – mkrTali, bundovani, ganzogadebuli) raTa mnaxvelma sivrce, siRrme igrZnos? b) xazovani
perspeqtiva (pataravdeba sagnebi daSorebis mixedviT Tu wina, Sua da ukana xedze gamosaxuli
sagnebi erTi da igive zomisaa? masStabi daculia (calkeul gamosaxulebaTa zomebis Tanafardoba
erTmaneTis mimarT)?
yy ornamenti – aris Tu ara suraTze ganmeorebadi formebi? ramdenad mniSvnelovania isini da
ganapirobebs Tu ara ornamenti suraTis dekoratiul xasiaTs?
cnobari:
24
grafika _ dargi, romelSic wamyvani mniSvneloba naxats eniWeba (mag., fanqriT, tuSiT, naxSiriT da a.S.)
grafikis saxeobebi:
dazguri grafika, beWvduri grafika.
Janrebi:
portreti _ adamianis an adamianTa jgufis gamosaxuleba.
peizaJi _ bunebis an qalaqis xedi.
naturmorti _ usuli sagnebis amsaxveli Janri.
yofiTi Janri _ yoveldRiuri yofis amsaxveli Janri.
istoriuli Janri _ istoriuli pirebisa da movlenebis amsaxveli Janri.
religiuri Janri _ religiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri.
miTologiuri Janri _ miTologiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri.
animalisturi Janri _ cxovelebis amsaxveli Janri.
25
26
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri programa
27
mimarTuleba: komunikacia da interpretacia
s.g.V.3. moswavlem unda SeZlos TanaklaselebTan TanamSromlobiT (wyvilSi, gundSi) Sesasrulebeli
samuSaos dagegmva da ganxorcieleba SemoqmedebiTi da saorganizacio problemis gadasaWrelad.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. erToblivi muSaobisas (RonisZiebis dagegmva/ganxorcieleba, namuSevris Seqmna wyvilSi/jgufSi)
uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs, ideebs, maTTan erTad iRebs saerTo gad-
awyvetilebebs;
2. TanamSromlobs sxvebTan saerTo problemis gadaWrisas;
3. uziarebs Tanaklaselebs dakvirvebis Sedegebs da sakuTar gamocdilebas;
4. iCens sxvebTan TanamSromlobis iniciativas, exmareba sxvebs konkretuli amocanis SesrulebaSi;
5. virtualur jgufebSi aziarebs sakuTar cifrul namuSevars;
6. icavs drois limits yvela tipis aqtivobis Sesrulebisas.
s.g.V.4. moswavlem unda SeZlos individualuri da erToblivi namuSevris wardgena; azris, ideebis,
STabeWdilebebis gaziareba da miRebul codnaze dayrdnobiT saubari gamoyenebuli xerxebis Sesaxeb
sakuTar, TanaklaselTa an cnobil xelovanTa namuSevrebSi Sesabamisi terminologiis gamoyenebiT.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. individualuri, erToblivi namuSevris wardgenisas saubrobs Canafiqris, ideis Sesaxeb da gamoy-
enebul principebze, elementebze, xerxebze, masalaze, teqnikaze da sxv.;
2. saubrobs namuSevris Sinaarsze, Janrze, dargze, aRZrul STabeWdilebebze, ganwyobilebaze (ra
ganwyobilebas uqmnis esa Tu is xazi, feri, forma da sxv.) da sakuTar damokidebulebaze xelovnebis
nawarmoebis mimarT;
3. iyenebs Sesabamis terminebs namuSevarze saubrisas;
4. usmens, acdis sxvebs azris gamoTqmas msjelobis, diskusiis dros, svams da pasuxobs kiTxvebs,
urCevs da Tavad iRebs rCevebs, xmarobs koreqtul gamoTqmebs;
5. namuSevris wardgenisas mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs.
28
s.g.V.6. moswavlem unda SeZlos qarTul xelovnebasa da xelovnebis moRvaweebze msjeloba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
yy saubrobs qarTuli qandakebisa da arqiteqturis ramdenime nimuSze;
yy msjelobs materialuri kulturis Zeglebze, romlebic unaxavs da gamoxatavs Tavis damokidebule-
bas;
yy amoicnobs ramdenime cnobili qarTveli mxatvrisa da moqandakis namuSevars da saubrobs sakuTar
damokidebulebaze.
Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi:
xazi: sxvadasxva tipis da sisqis xazi, konturi da Strixi.
aqtivobebi xaziT:
mxolod Savi fanqris saSualebiT mravali detalis gamoyenebiT moswavle gamosaxavs sakuTar Tavsa
da sxvebs sxvadasxva realur da gamogonil situaciaSi, iyenebs sxvadasxva sisqis xazs, konturs.
asrulebs grafikul namuSevars funjiT da erTi feris saRebaviT. amisTvis jer varjiSobs sxvadasxva
tipis xazis funjiT SesrulebaSi (maswavlebelma unda aCvenos, rogor icvleba xazis sisqe funjze dawo-
lis regulirebiT). STagonebisTvis SesaZlebelia daaTvalieros Cinuri da iaponuri grafikis nimuSebi.
feri: ZiriTadi da Sedgenili, civi da Tbili, kontrastuli ferebi, tonaloba - TeTris an Savi feris
damatebiT miRebuli toni, naxevartonebi, feris gradacia.
aqtivobebi feriT da xaziT:
moswavle Savi flomasteriT furcelze, xelis auReblad xatavs konturul monaxazs (xazi mravaljer
unda gadaikveTos ise, rom gadakveTis adgilebze miRebuli formebi ar iyos Zalian patara zomis). miRe-
bul Semofarglul formebs aferadebs sapirispiro (kontrastuli) da monaTesave ferebiT. imisTvis,
rom naxati ufro efeqturi iyos, gaferadebuli monakveTebi SeiZleba daiStrixos, daikoplos, Caixatos
raime detalebi; xazebs zog adgilas daematos sisqe da a.S.
29
gamoyenebuli principebi:
moswavle gamosaxavs adamianis figuras ZiriTadi proporciebis gaTvaliswinebiT (martivad);
akvirdeba, rogor icvleba obieqtis zoma, feri, simkveTre damkvirveblisgan daSorebis mixedviT da
asaxavs namuSevarSi;
xatavs peizaJs wina da ukana xedebis gamoyenebiT.
masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, akvareli, naxSiri, sangina,
feradi qaRaldi, muyao, qsovili, Zafi, Toki, mavTuli, plastilini, Tixa, bunebrivi, xelovnuri, tradici-
uli da aratradiciuli masala (plastmasis da minis boTlebi, liTonis nivTebi, muyaos da polieTilenis
parkebi da sxv.), funji, makrateli, webo, sadurglo, sameTuneo, saqsovi, samkervalo iaraRi da sxva.
teqnika da procedura: ferwera, grafika da maTi teqnikebi (monasmi, laqa, anabeWdi), grafiti, Zerwva,
aplikacia, qaRaldis nakeTobebi, mozaika, kolaJi, monotipia, modelireba, konstruqcia, fardagi, Teqa,
gobeleni, naqargoba, kompiuteruli teqnologiebi (saxatavi programa, teqsturi redaqtori); daWra,
dawebeba, amokawvra, Runva, grexva, dawvna.
gamoyenebuli masala da teqnika:
moswavles saxlidan moaqvs patara zomis naWrebi raime moxatulobiT da zevidan saRebaviT axatavs,
agrZelebs, amTavrebs mis moxatulobas (imisTvis, rom guaSis saRebavi ar gadavides, ferebs unda Seerios
ramodenime wveTi wyalgamZle (pva) webo).
plastilinis (romelic xmeba) an mariliani comisgan moswavle amzadebs nebismieri formis CarCos
– mrgvali, ovaluri, marTkuTxa... CarCoze amokawravs ornamentebs. rodesac CarCo gaSreba, igi unda
dawebdes Sesaferisi formis muyaos naWerze da gaukeTdes sakidi.
30
zogadi aqtivobebi:
moswavle akvirdeba garemoSi sagnebs, obieqtebs, movlenebs da asaxavs namuSevarSi;
xatavs portrets, naturmortsa da peizaJs naturidan da mexsierebiT meti detalis gamoyenebiT;
warmosaxviT qmnis personaJebs;
asaxavs Tavisi cxovrebis saintereso, an mniSvnelovan momentebs da cdilobs gadmosces sakuTari
grZnobebi maT mimarT;
irCevs mxatvrul xerxebs garkveuli ideis gadmosacemad (magaliTad, qmnis plakats ekologiur an
sxva Temaze);
gamosaxavs axlobel adamianebs (ojaxis wevrebi, megobrebi da sxv.), sayvarel literaturul gmirebs
da cdilobs maT mimarT sakuTari damokidebulebis gadmocemas.
31
32
palitra
cifri da feri
Tema 2: portreti
portetis aRwera
Tema 3: mxatvroba
eskizi da Canaxati
Txzuleba sizmari
anfasi da profili
reliefuri portreti
Temebi da gakveTilebi
1
1
2
1
1
1
2
saswa-
xangr-
drois
Zlivoba
X
1.moswavlem unda SeZlos sakuTar
interesebsa da gamocdilebaze
dayrdnobiT, saxviTi xelovne-
bis elementebisa da principebis
mizanmimarTulad gamoyeneba
namuSevarSi Canafiqris, ideis,
guneba-ganwyobis (emociebis) da
STabeWdilebebis gadmosacemad.
praqtika
X
X
moswavlem unda SeZlos sxvadasxva
masalisa da teqnikis mizanmimarTu-
lad SerCeva da gamoyeneba saku-
SemoqmedebiToba da
X
dagegmva da ganxorcieleba Se-
moqmedebiTi da saorganizacio
problemis gadasaWrelad.
4.moswavlem unda SeZlos indivi-
dualuri da erToblivi namuSevris
wardgena; azris, ideebis, STabeW-
dilebebis gaziareba da miRebul
X
codnaze dayrdnobiT saubari
gamoyenebuli xerxebis Sesaxeb
standartis mimarTulebebi da Sedegebi
terminologiis gamoyenebiT.
5.moswavlem unda SeZlos saxviTi da gamo-
yenebiTi xelovnebis sxvadasxva dargis ni-
X
X
muSebis dakavSireba istoriul, religiur,
kulturul da socialur konteqstTan. aRqma
moswavlem unda SeZlos qarTul
xelovnebis
X
konteqstSi
xelovnebasa da xelovnebis moR-
vaweebze msjeloba.
saswavlo gegmasTan
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul
1 2 3 4 5 6
platonis sxeulebi 1 X X X
Suq-Crdili da moculoba 1 X X
pompeis mozaika 3 X X
kakabaZis navebi 1 X
TiTebiT xatva 1 X
mark Sagalis samyaro,
2 X X X X
gif animacia
monotipia 1 X
sicocxlis xe 2 X X
breigelis andazebi 1 X X X
pirveli arqeologi 2
Tema 3: qandakeba
gfaravdeT Sedu 1 X X X X
pigmalioni da galaTea 1
mobili 2 X
mavTulis qandakeba 1 X
jakometis aCrdilebi 1 X X X
Tema 5: arqiteqtura
maleviCis arqiteqtonebi 1 X X
qalaquri peizaJi 1 X X X
naWris qalaqi 1 X X
33
34
1 2 3 4 5 6
SuamdinareTi 1 X
xamurabis kanonebi 2 X X
Sumerobana 2 X X
minanqari 1 X X X X
Tema7: proeqtebi
1. muzeumi -
muzebi 1 X X X
museioni 1 X X
saganuris mcveli 2 X X X X X
2. warmodgena -
Crdilebis Teatri 3 X
plakati 2 X X X X
3. festivali -
goZaimas 1 X X X
namaste 1 X X
gamarjoba 1 X X X
fardagi 1 X X
foto xelovneba 2 X X
kalimera 1 X X X
samyaros ena 2 X X X X X
Semajamebeli gakveTili 1 X X
gakveTilebis scenarebi
Sesavali gakveTilebi
palitra
mizani:
saRebavebis SezavebiT sasurveli feris miRebis unari
Sedegi:
s.g. 5.1. - 3
s.g. 5.2. - 1
masala:
muyaos naWeri
fanqari
makrateli
saxatavi furceli
palitra
funji
wyali
vizualuri masala:
mxatvrebis palitrebi
mxatvrebis avtoportretebi palitriT an maTive ferweruli namuSevari
gakveTilis msvleloba:
yy ra aris palitra?
palitra aris dafa, romelzec mxatvrebi saRebavebs azaveben.
wylis saRebavebis Sesazaveblad, plastmasis, fosoebiani palitra gamoiyeneba, zeTis saRebavebs ki,
Txel, gluv, xis ficarze azaveben.
yy rogor vuvliT wylis saRebavebis palitras da ra moxdeba, Tu palitris garecxva dagvaviwydeba?
wylis saRebavebi wyalSi ixsneba, amitom, Tu guaSis an akvarelis saRebavi palitraze gaxmeba, dalbobis
Semdeg, advilad gairecxeba. aseve, gamxmari wylis saRebavi Tu kargad dalbeba, saxatavad vargisi gaxdeba.
zeTis saRebavebis palitra ufro rTuli mosavlelia – zeTis saRebavis narCenebs wyali ver recxavs,
radgam es saRebavi wyalSi ar ixsneba. saRebavis narCenebi xis palitridan specialuri daniT unda aifx-
ikos da palitra zeTiani naWriT gaiwmindos. Tu zeTis saRebavi palitraze gaxma, igi ficars miewebeba
da misi afxeka Zalian Zneli iqneba.
Tavis droze, zogierT mxatvars daaviwyda, an daezara Tavisi palitris gawmenda, muSaobis procesSi,
palitraze darCenili saRebavebi gaxma da palitrebi gamousadegari gaxda. am mizeziT, Cvenamde xelux-
leblad moaRwia ramdenime didi mxatvris palitram, ramac saSualeba misca xelovnebis eqspertebs ufro
37
zustad daedginaT, Tu rogor amzadebda saRebavebs, rogori TanmimdevrobiT alagebda maT palitraze,
ra ferebiT xatavda, ra ferebs azavebda erTmaneTSi, esa Tu is mxatvari.
palitridan afxekili saRebavebis analizi gvamcnobs, Tu ra masalisgan amzadebdnen mxatvrebi saRe-
bavebs, risi garkvevac SeuZlebelia suraTze gamosaxuli palitriT.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen mxatvrebis palitrebs, Seadaron isini imave mxat-
vrebis ferwerul suraTebs da amoicnon, Tu romeli maTgani ra feris saRebavebs da ferTa rogor gamas
aniWebda upiratesobas.
aqtivoba:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs Caataron palitrebis konkursi da gamoavlinon Semdegi nom-
inaciebi:
1. yvelaze mowesrigebuli palitra (delakrua)
2. yvelaze mouwesrigebeli palitra (gogeni)
3. yvelaze Wreli palitra (Sagali)
4. yvelaze Raribi palitra (rembrandti)
5. yvelaze mdidari palitra (mone)
6. yvelaze emociuri palitra (van gogi)
7. yvelaze mSvidi palitra
8. yvelaze muqi palitra
9. yvelaze Ria palitra (morandi)
10. yvelaze nazi palitra (siora)
11. palitra sufTa ferebiT
12. palitra WuWyiani ferebiT (sezani)
aqtivoba:
sayvareli mxatvris palitra:
muyaos naWerze daixateba da gamoiWreba palitra.
moswavleebi amoarCeven romelime mxatvris ferwerul namuSevars da plastmasis palitraze an TefSze
ferebis SezavebiT, Seecdebian daamzadon namuSevarSi gamoyenebuli ferebi, romlebsac raime sistemiT
(Tbilidan civisken, naTelidan muqisken, cisartyelas TanmimdevrobiT) daalageben gamoWril palitraze.
imisTvis, rom moswavlem miagnos sasurvel fers, saRebavebi unda Seazavos mcire raodenobiT da
saTadarigo furcelze mosinjos yoveli Sezavebuli feri. Tu Sedegi ar moewoneba, daumatos igive
komponentebi an sxva feric. rodesac moswavle darwmundeba, rom miRebuli Sedegi Seesabameba mis mier
arCeuli mxatvris namuSevarSi gamoyenebul fers da tonalobas, es feri daideba muyaos palitraze.
38
cifri da feri
statistikuri gamokvleva
mizani:
kvlevisa da kanonzomierebis dadgenis unaris ganviTareba
monacemebis sistematizaciis unaris ganviTareba
adamianTa SegrZnebebisa da aRqmis gansxvavebulobis gacnobiereba
Sedegi:
s.g. 5.3. – 1, 3, 4, 5, 6.
masala:
moswavlis kompiuteri
savizito baraTebis zomis 9 furceli yovel moswavles
flomasterebi (12 feri)
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli drois iseTi intervaliT, rom moswavleebma moaswron davalebis warmodgena da daxatva,
CamoTvlis cifrebs erTidan cxramde.
moswavleebma yoveli cifris dasaxelebisas, unda daxuWon Tvalebi, warmoidginon ra ferTan aso-
cirdeba maTTvis es cifri da Semdeg, savizito baraTis zomis furcelze daxaton es cifri Sesabamisi
feris flomasteriT.
rodesac cxrave cifri daixateba, moswavleebi magidebze daalageben cifrebs imis mixedviT, Tu
romeli moswonT an uyvarT ufro da romeli naklebad. Tanmimdevroba yvelaze sayvarelidan yvelaze
usimpatiuromde.
maswavlebeli CamoTvlis cifrebs, moswavleebi ki xelis aweviT aZleven pasuxs – vis uyvars cifri
1? – daTvlian, ramdens uyvars da Caiweren. ase daTvlian cxrave cifrs.
mag. ase Camoweren
1 – moswons 3 moswavles
2 – moswons 1 moswavles
3 – moswons 5 moswavles
4 – moswons 3 moswavles
5 – moswons 8 moswavles
6 – moewona 2 moswavles
da a. S.
gamoitanen daskvnas da Caweren kompiuterSi Seqmnil cxrilSi – romel cifrebs xvdaT meti pativi,
romlebi gavidnen pirvel adgilze, meore adgilze da a. S.
39
adgili cifri moswavleTa raodenoba
1 5 8
2 7 6
3 3 5
4
5
6
7
8
9
erTianebi 3 moswavlem
orianebi 1 moswavlem
samianebi 5 moswavlem
da a. S.
mesame da saboloo etapi – dadgindes, ramdeni sruli damTxvevaa klasSi – romeli erTnairad
gaferadebuli cifri gavida erTnair adgilze. aseTi cifrebi gansakuTrebulad ganixileba. moswav-
leebi dausvamen erTmaneTs SekiTxvebs Tu ratom moswonT an ar moswonT esa Tu is cifri, ratom aris es
cifri am feris.
sabolood gamoitanen daskvnas:
yy ramdeni moswavle aRiqvams cifrebs da ferebs erTnairad da ramdens aqvs sruliad gansxvavebuli
xedva.
yy romel cifrebs SexvdaT umravlesobis simpaTia da romlebi daiwuna yvelam.
maswavlebeli ikiTxavs:
– SeiZleba Tu ara, erTnairad gaferadebuli da erT adgilas gasuli cifrebi da ferebi kanonzo-
mierebad CavTvaloT? da vTqvaT, rom adamianebis umetesobas uyvars es ferebi da es cifrebi?
moswavleebi amoarCeven pirvel da bolo adgilebze gasul cifrebs da imsjeleben, Tu ra feriT arian
isini gaferadebuli da ratom.
ra ferebi gamovlinda sayvarelis, sasiamovnos gasaferadeblad da ra ferebiT gaferadda is, rac ar
uyvarT, ar aris sasiamovno.
gamoitanen daskvnas, rom ferebis es jgufi sasiamovnosTan asocirdeba, es ki usiamovnosTan.
maswavlebeli damxmare SekiTxvebiT mimarTavs moswavleebis msjelobas: romeli ferebi Warbobs
sasiamovno ferebis jgufSi, civi Tu Tbili? Ria Tu muqi?
romeli ferebia neitraluri, arc sasiamovno da arc usiamovno?
40
moswavleebi, kompiuterSi, individualurad Seadgenen cxrils, romelSic zeda rigSi ganalageben
maTTvis sasiamovno ferebs, saSualo rigSi neitralurs da qveda rigSi usiamovnos.
Seadareben erTmaneTis cxrilebs da imsjeleben maT Soris msgavsebasa Tu gansxvavebaze.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, daakvirdnen erTmaneTis sayvarel ferebs da Seadaron isini
patronis xasiaTs daaxlovebiT aseTi kuTxiT – nino yovelTvis mxiarulia da amitom yviTeli pirvel
adgilas dasva, nikos Cxubi uyvars da misTvis wiTeli feria mTavari, sandro wynaria da mwvane feri sia-
movnebs...
41
Txzuleba `sizmari~
mizani:
warmosaxvis unaris ganviTareba;
xelovnebis nawarmoebis analizisa da interpretaciis, azris gaziarebis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.4. – 1, 2, 3.
s .g.V.5. – 1, 2, 3, 4.
s .g.V.6. – 2, 3.
masala:
saweri furceli, kalmistari, cnobil mxatvarTa namuSevrebis reproduqciebi
vizualuri masala:
cnobil mxatvarTa namuSevrebis reproduqciebi (rekomendebuli mxatvrebi da namuSevrebi: niko
firosmani, gigo gabaSvili, oskar Smerlingi, elene axvlediani, zurab niJaraZe, levan WoRoSvili, kar-
lo kaWarava, vefxistyaosnis ilustraciebi (mamuka TavaqaraSvili, mixai ziCi, sergo qobulaZe, lado
gudiaSvili, levan cucqiriZe, irakli ToiZe, rusudan fetviaSvili), sparsuli miniatura, yajaruli
portretebi)
gakveTilis msvleloba:
warmoidgineT, rom xelovnebis romelime nimuSma Tqvenze didi STabeWdileba moaxdina. imdenad didi,
rom... dagesizmraT!
maswavleblis daxmarebiT SearCieT romelime cnobili mxatvris naxati. warmoidgineT, rom sizmarSi
am suraTSi aRmoCndiT. gTavazobT Txzulebis gegmas:
1. aRwereT, ras xedavT – miaqcieT yuradReba detalebs da gamoitaneT daskvna – rogori garemoa? Tu
peizaJia, ra adgilia: udabno, oazisi (palmebi, kaqtusebi), zRva (mSvidi, mRelvare), mdinare, tye (foTlo-
vania Tu wiwvovani) Tu mindori (rogori mcenareebia)? Tu interieria, sasaxlea, taZari Tu saxli? qoxia
Tu qalaquri saxli? mdidruli Tu Raribuli? ra droa (weliwadis dro, dRe, Rame, awmyo Tu warsuli)?;
cxovelebi Tu arian gamosaxuli (Sinauri Tu gareuli)? visTan erTad xarT (ra asakis, romeli socialuri
fenis, ra tansacmeli acviaT)? ra xdeba (ras saqmianoben, ra ganwyobaze arian)? ra SeiZleboda momxdariyo
am momentamde; rogor SeiZleba ganviTardes movlenebi?
2. ra grZnoba dageuflaT? ratom? rogor fiqrobT, ra mxatvruli saSualebebi gamoiyena mxatvarma,
rom Tqven aseTi grZnoba dageufloT (Sinaarsi, ferebi, kontrasti, ganaTeba, sivrce, dinamika/statika)
3. `gaRviZebis~ Semdeg miuTiTeT, sadauri da romeli mxatvris, ra Janris, romeli suraTi `dagsizm-
rebiaT~.
42
muzeumidan STabeWdilebebiT savse davbrundi. daRlils male CameZina. uceb sxvagan aRmovCndi. davi-
naxe, rom . . . . . . . . . . . . . . . . .
vigrZeni, rom. . . . . . . . . . . . . . . . . .
gameRviZa da mivxvdi, rom damesizmra . . . . . . . . . . . (ra periodis) cnobili (sadauri). . . . . . . . .mxatvris
(saxeli da gvari), . . . . . . . . . . . ., (romeli Janris) . . . . . . . . . . . . suraTi, saxelwodebiT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Txzulebis avtori . . . . . . . . . . me-5 klasis moswavle . . . . . . . . . . . TariRi . . . .
aqtivoba:
moswavleebi SearCeven reproduqciebs da daweren Txzulebas.
SeniSvna:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls: http://kargiskola.ge/dawere/ sadac CatvirTulia martivi
programa, romelic saSualebas aZlevs moswavleebs daweron teqsti, gaaformon igi daxatuli an atvir-
Tuli ilustraciebiT da amobeWdon da gaaziaron wignis an statiis formatSi.
43
I Tema: portreti
portretis aRwera
mizani:
xelovnebis nawarmoebis aRweris unari
fantaziis ganviTareba
Sedegi:
s.g. 5.1.
s.g. 5.4.
s.g. 5.5.
vizualuri masala:
ilia repinis portretebi:
pavle tretiakovi
anton rubinSteini
dimitri mendeleevi
mixail glinka
lev tolstoi
ilia repinis avtoportreti
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu romeli istoriuli gmiri, mwerali an sxva gamoCenili
adamiani mowonT da ratom, visgan aiRebdnen magaliTs. moswavleebi sityvierad aRweren, rogoria es
adamiani maT warmosaxvaSi da daxataven mis portrets.
44
20 wlisam daiwyo rusuli saxviTi xelovnebis nawarmoebebis Segroveba. 10 weliwadSi ki, jer kidev
axalgazrdam, roca ukve sakmaod did koleqcias flobda, dawera anderZi – `CemTvis, ferweris WeSmari-
ti moyvarulisTvis, ar arsebobs ukeTesi survili, vidre safuZveli Cavuyaro sazogado, yvelasTvis
misawvdomi, natifi xelovnebis nimuSebis sacavis Seqmnas. sacavis, romelic sargeblobas moutans da
siamovnebas mianiWebs adamianebs~.
tretiakovma Tavisi koleqciisTvis aaSena galerea da Senobaca da kileqciac aCuqa qalaq moskovis
mosaxleobas.
tretiakovis ukanaskneli sityvebi iyo – `gaufrTxildiT galereas da iyaviT janmrTelni~.
dimitri mendeleevi – me-19 saukunis mecnieri qimiis, fizikis, geologiis dargSi, meteorologiis da
hidrodinamikis mkvlevari.
es didi mecnieri skolaSi Zalian cudad swavlobda. studentobisas, moaxerxa da pirvel kursze CarCa
imis gamo, rom maTematikis garda, yvela saganSi oriani miiRo. Tumca, mdgomareoba maleve gamoaswora da
instituti oqros medliT daamTavra.
mendeleevis sayvareli saqmianoba dafleTili wignebis SekeTeba, lamazi CarCoebis da Cemodnebis
damzadeba iyo. CemodnebiT ise gaiTqva saxeli, rom maTi mflobelebi iseve amayobdnen SenaZeniT, rogorc
Cven vamayobT dRes lui viutonis brendis CanTebiT.
mendeleevma Seqmna cxrili, romelzec samyaros Semadgeneli yvela cnobili da jer araRmoCenili
qimiuri elementi ganalaga.
lev tolstoi – am mwerlis wignebs – `omi da mSvidoba~ da `ana kareninas~ dResac kiTxuloben msoflios
yvela kuTxeSi. Znelia moiZebnos adamiani, romelsac misi saxeli gaegos.
45
firosmani, `aktrisa~ da `meezove~
mizani:
gavacnoT moswavleebs niko firosmanis Semoqmedeba
Sedegi:
s.g. 5.3. – 3, 4.
s.g. 5.5. – 4.
s.g. 5.6. – 3
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqrebi
saRebavebi an feradi fanqrebi
vizualuri resursi:
niko firosmanis `meezove~, `aktrisa margarita~ da sxva namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
46
aqtivoba 1:
moswavleebi daxataven niko firosmanis `meezovis~ an `aktrisa margaritas~ asls.
saSinao davaleba:
yoveli moswavle dawers mokle Txzulebas Temaze `ras vfiqrob firosmanis mxatvrobaze~.
(maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom Txzuleba unda asaxavdes maT damokidebulebas am
Semoqmedis mimarT da ara biografiul cnobebs). aseve, Txzulebebi unda daiweros lamazi kaligrafiT.
yoveli moswavle daxatavs firosmanis kidev romelime namuSevris asls.
aqtivoba 2:
moswavleebi moamzadeben masalas gamofenisTvis `Cemi firosmani~. romelzec gamoifineba moswav-
leebis mier gakeTebuli firosmanis namuSevrebis aslebi (SeZlebisdagvarad originalebis fotoebis
TanxlebiT), da moswavleTa mier dawerili Txzulebebi Temaze `ras vfiqrob firosmanis mxatvrobaze~.
Txzulebebi da aslebi gaformdeba, momzaddeba gamofenisTvis. sasurvelia, moswavleebma moamzadon
gamofenisTvis plakati.
47
anfasi da profili
mizani:
vaswavloT moswavleebs portretis sxvadasxva rakursiT daxatva
Sedegi:
s.g. 5.1. – 4, 5, 6, 12.
s.g. 5.2. – 2.
s.g. 5.6. – 3.
asaTvisebeli terminebi:
profili
anfasi
masala:
saxatavi furclebi,
ubralo rbili fanqrebi
vizualuri resursi:
dimitri xaxutaSvilis naxatebi
gakveTilis msvleloba:
48
aqtivoba:
moswavleebi dasxdebian erTmaneTis pirispir da daxataven erTmaneTis portretebs profilSi an sam
meoTxedSi. daxatul portretebs, moculobis misacemad, martivad, StrixebiT dauxataven Crdilebs.
saSinao davaleba:
moswavleebi ubralo fanqriT daxataven ojaxis wevris portrets profilSi.
49
reliefuri portreti
mizani:
vaswavloT moswavleebs profilSi adamianis reliefuri portretis Zerwva
Sedegi:
s.g. 5.2. – 2, 3, 4.
s.g. 5.5. - 3
masala:
muyaos patara naWrebi
2 feris plastilini
xis Cxiri
plastilinis dana
plastilinis dafa
gakveTilis msvleloba:
50
aqtivoba:
moswavleebi muyaos ovalur an mrgval naWerze plastiliniT gaakeTeben bareliefs adamianis pro-
filiT:
muyaos naWerze fanqriT daxataven ovals an wres, gamoWrian mas da dafaraven plastilinis Txeli feniT.
xis wvrili CxiriT daxataven adamianis profils da amoavseben mas sxva feris plastiliniT.
amave feris plastiliniT gaukeTeben namuSevars CarCos.
CarCoze naWdevebiT gamosaxaven ornaments.
rekomendacia:
suraTis ovaluri CarCos dasaxatad, maswavlebeli urCevs moswavleebs gamoiyenon Semdegi xerxi:
farglis gareSe ovalis daxatvis xerxi:
51
II Tema: mxatvroba
eskizi da Canaxati
mizani:
gavacnoT moswavleebs StrixebiT Suq-Crdilisa da moculobis gadmocemis xerxebi
Sedegi:
s.g. 5.1. – 2, 3, 4, 5, 6
masala:
saxatavi furclebi,
ubralo rbili fanqrebi,
orjer mokecili da gaSlili TeTri qaRaldebi
vizualuri masala
sxvadasxva mxatvris eskizebi da Sesabamisi dasrulebuli suraTebi
gakveTilis msvleloba:
Canaxati aris swrafad gakeTebuli naxati, romelsac mxatvari qmnis xelis gasavarjiSeblad, moZrao-
bis, xasiaTis, saintereso detalis dasamaxsovreblad.
Canaxatis keTebisas, mxatvari ar fiqrobs suraTis kompoziciaze, mxatvrul Sinaarsze.
eskizi ki aris mosamzadebelo samuSao, winaswari monaxazi momavali suraTis SeqmnisTvis. eskizi
exmareba mxatvars gaiazros suraTis kompozicia, detalebi.
aqtivoba 1:
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, xelis gasavarjiSeblad, saxatav furcelze, daxaton sxvadasxva
mimarTulebis da siZlieris Strixebi – iribi, swori, xveuli, wriuli, muqi, Ria, 2-3 fena erTi mimar-
TulebiT, 2-3 fena erTmaneTis sapirispiro mimarTulebiT.
maswavlebeli daarigebs oTxad mokecil da Semdeg gaSlil, TeTr (1/4 saxatavi furceli) qaRaldebs
da daalagebs maT moswavleebis win merxebze an samuSao magidebze ise, rom TiTo furcels ramodenime
moswavle xedavdes. moswavleebi unda daakvirdnen dakuWul qaRaldebs, Seadaron, Tu romeli mon-
akveTebia metad ganaTebuli da romelia CrdilSi, romelia adgilia yvelaze naTeli da romelia yvelaze
52
bneli. maswavlebelma unda miaqcios moswavleebis yuradReba imas, rom Crdili yvelgan erTi simuqis ar
aris – qaRaldis is monakveTebi (gansakuTrebiT magidaze dacemuli Crdili), romlebsac sinaTlis sxivi
naklebad xvdeba, ufro muqia, vidre sxva, mag. furclis zedapiris zemodan CrdilSi myofi monakveTebi.
magida, romelzec TeTri qaRaldi devs, TavisTavad qaRaldze ufro muqia, miT ufro im adgilebSi, sadac
mas qaRaldis Crdili ecema. amitom, qaRaldis garSemo, magidis raRac monakveTic unda daiStrixos, raTa
mis fonze qaRaldis siTeTre ukeT gamoCndes.
yvelaze metad ganaTebuli adgilebi ar unda daiStrixos – unda darCes TeTrad; magida da gansakuTre-
biT magidis is nawili, sadac mas qaRaldis Crdili ecema, unda daiStrixos yvelaze muqad (intensiurad).
maswavlebelma unda auxsnas moswavleebs, rom fanqars magrad ar daawven - simuqe fanqarze dawoliT
ki ara, TandaTanobiT, fena-fena, erTmaneTze dadebuli StrixebiT miiRweva. aseTi simuqe haerovnebas
miscems naxats.
aqtivoba 2:
moswavleebi gadaixataven dakecili qaRaldis moxazulobas.
pirobiTad, mkrTalad aRniSnaven nakecebs da daStrixavn CrdilSi myof monakveTebs.
daStrixva iwyeba yvelaze muqi, monakveTidan.
saSinao davaleba:
aseTive meTodiT, moswavleebi daxataven naxats Temaze `xedi Cemi fanjridan~.
davalebis piroba:
naxatze fanjara, romlis miRma rame xedi iqneba daxatuli, unda Candes mTel sigrZeze
da aucileblad unda daixatos drapirebuli farda.
53
platonis sxeulebi
mizani:
TargebiT figurebis awyobis unaris ganviTareba
gavacnoT moswavleebs xuTi wesieri mravalwaxnaga
vaswavloT jgufuri samuSaos dagegmva da ganawileba
Sedegi:
s.g. 5.2. – 3.
s.g. 5.3. – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
waxnagi
wibo
tetraedri
heqsaedri
oqtaedri
ikosaedri
dodekaedri
masala:
maswavleblis mier winaswar momzadebuli xuTive mravalwaxnagas nimuSi,
mravalwaxnagebis (TeTr furclebze dabeWdili) amosaWreli Targebi (ix. danarTi)
fanqari
makrateli
webo
gakveTilis msvleloba:
54
wesier mravalwaxnagebs platonis sxeulebs uwodeben imitom, rom berZeni filosofosis, platonis
swavlebaSi maT didi mniSvneloba eniWebodaT. iTvleboda, rom tetraedri – cecxlis, kubi – miwis,
oqtaedri – haeris, ikosaedri – wylis, dodekaedri ki samyaros simboloa.
aqtivoba:
maswavlebeli daurigebs moswavleebs mravalwaxnagebis Targebs. moswavleebi gamoWrian Targebs,
gadakecaven naxazis mixedviT da aawyoben mravalwaxnagebs. Targebis yoveli gverdi unda gadaikecos
erTi mimarTulebiT. Targis dasawebeblad gamoyofil nawilebs unda waesvas webo da Seikras figurebi.
mravalwaxnagebi unda gakeTdes TeTri qaRaldisgan raTa momdevno aqtivobaze moswavleebma ukeT
dainaxon am sxeulebis moculoba da figurebis waxnagebze Suq-Crdilis ganawileba.
moswavleebi gainawileben samuSaos, raTa daamzadon bevri erTnairi mravalwaxnaga (gansakuTrebiT
moxerxebulebma unda iTavon SedarebiT Zneli Targebis gamoWra – moswavleebis nawili gamoWris, nawili
gadakecavs, nawili ki daawebebs gamoWril da gadakecil Targebs. samuSaos aseTi gadanawilebis Sedegad
ufro meti da xarisxiani figurebis gakeTeba SeiZleba.
sabolood, moswavleebs eqnebaT bevri erTnairi figura, romlebiTac SeuZliaT aawyon axali figurebi:
moswavleebma unda Caataron cdebi – daadon erTmaneTs sxvadasxva xerxiT erTnairi, Semdeg gansxvavebu-
li mravalwaxnagebi da naxon, Tu rogor formebs miiReben isini - mag. kubebiT keTdeba ufro didi kubi,
an paralelepipedi; naxon ra moxdeba, Tu erTmaneTs daadeben or tetraedrs, sams, oTxs... Zalian lamazi
formebi miiReba oqtaedrebiT, dodekaedrebiT...
moswavleebs SeuZliaT SeTanxmdnen erTmaneTSi, da figurebi, romelTa formac moewonebaT, daawebon
erTmaneTs da aagon sxvadasxva saintereso konstruqcia. SesaZloa gakeTdes erTi mTliani namuSevari –
yvela mravalwaxnaga erT did obieqtad Seikras.
(sxva dros, moswavleebs SeuZliaT gaaferadon an feradi qaRaldiT daamzadon mravalwaxnagebi,
gaukeTon maT yunwebi da gaakeTon saaxalwlo mosarTavebi).
damzadebuli figurebidan maswavlebeli amoarCevs da Seinaxavs momdevno gakveTilisTvis ramodenime
kubs da ramodenime tetraedrs.
55
Suq-Crdili da moculoba
mizani:
vaswavloT moswavleebs Suq-CrdiliT martivi figurebis moculobis gadmocema
Sedegi:
s.g. 5.1
s.g. 5.2.
masala:
mravalwaxnagebis modelebi – moswavleebis mier damzadebuli kubebi da tetraedrebi,
TeTri furclebi romlebzec daideba figurebi,
saxatavi furclebi
ubralo rbili Savi fanqrebi.
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi moxerxebulad dailageben magidaze mravalwaxnagebs da ubralo fanqriT daxataven mar-
tiv (an kubi an tetraedri) moculobiT sxeulebs – jer mkrTalad daxataven maT konturs, gansazRvraven,
romeli mxarea ganaTebuli, saiT ecema Crdili. Semdeg ki daStrixaven Crdilian waxnagebs. maswavlebeli
auxsnis moswavleebs, Tu rogor daStrixon figurebi: ganaTebuli gverdi datovon TeTrad, yvelaze muqi
gverdi daStrixon ramdenime, erTi mimarTulebis an erTmaneTis sawinaaRmdego mimarTulebis Strixebis
2-4 feniT, ufro Ria waxnagi – SedarebiT naklebi simuqis StrixebiT... aseve daStrixon dacemuli Crdil-
ic – daakvirdnen mis formas, mimarTulebas da Crdilis simuqis intensivobas.
56
pompeis mozaika
gakveTili I
mizani:
msoflios kulturul memkvidreobasTan – pompeis xelovnebasTan gacnoba
mozaikis teqnikasTan gacnoba;
mSvenierebis gancdis unaris ganviTareba;
xelovnebis nimuSebis aRqmis unaris Camoyalibeba.
Sedegi:
s.g.V.3. – 1, 3.
s.g.V.5. – 3, 4
masala:
krosvordis dasaqseroqsebeli nimuSi (ix. danarTi)
vizualuri masala:
pompeis animalisturi mozaikebi, bmuli: http://www.mathcats.com/explore/tessellations/tesspeople.html
gakveTilis msvleloba:
saxelmZRvanelos teqstis kiTxvis Semdeg maswavlebeli dayofs klass jgufebad, urigebs jgufebs
carieli krosvordis qseroaslebs da moswavleebi avseben krosvords. maswavlebeli gamoavlens gamar-
jvebul jgufs, romelmac sworad da ufro swrafad Seavso krosvordi.
Semdeg maswavlebeli etyvis klass, ra masala dasWirdebaT Semdeg gakveTilze, rom winaswar daiWiron
Tadarigi.
aqtivoba:
moswavleebi avseben krosvords. gamarjvebulia is jgufi, romelic sworad da ufro swrafad Seavsebs
yvela grafas.
57
mozaikis saxelosno
gakveTili II
mizani:
xelovnebis namuSevarSi aratradiciuli masalebis SemoqmedebiTad gamoyenebis unar-Cvevis ganviTareba
martivi mozaikuri kompoziciis Seqmnis unaris ganviTareba
fantaziisa da SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 2, 3, 4, 5.
masala:
muyao, Txevadi webo, sxvadasxva feris marcvleuli (simindi, mwvane da narinjisferi muxudo, sxvadasxva
jiSis lobio, brinji da wiwibura. ZaRlis gamosaxulebas aseve, Zalian uxdeba Cais xmeli foTlebi – bewvi
faqturuli gamodis), puris fqvili, sufris marili, wyali, jami.
vizualuri masala:
moswavleebis mozaikuri namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
58
• 2-5 dRis ganmavlobaSi (damokidebulia temperaturaze) daacadeT gaSroba da Semdeg zemodan
gadausviT ufero laqi.
• moaSoreT namuSevars muyaos fena.
• gauyareT naxvretSi Tasma da dakideT kedelze.
• Semdegi gakveTilisTvis winaswar moifiqreT, ras etyviT damkveTs, ratom aris Tqveni namuSevari
kargi? ecadeT, Tqveni naxelaviT moxibloT, daainteresoT. amas wardgena anu prezentacia hqvia. Zalian
mniSvnelovania, rom sakuTaris wardgenisas sxvis namuSevrebze augi ar TqvaT. mxolod Tqveni mozaikis
karg mxareebze isaubreT. Tu Tqvens naxelavs raime wuni aqvs, uTxariT damkveTs, raSi mdgomareobs nakli
(vTqvaT, mozaikaze bundovnad Cans gamosaxuleba, araakuratulia, mozaika amocvivda an raime msgavsi)
da SekveTis SemTxvevaSi rogor SeZlebT amis gamosworebas. prezentaciisTvis 1-2 wuTi geZlevaT. Tqve-
ni saTqmeli am droSi unda CaatioT. amitom, dainiSneT dro da winaswar saxlSi ivarjiSeT sarkis win an
ojaxis wevrebTan. nu daanagvianebT saTqmels iseTi `usaqmuri~ sityvebiT, rogoricaa `anu~, `xoda~, `isa,
ra qvia~ da a.S. warmatebas gisurvebT!
aqtivoba:
moswavleebi, instruqciis mixedviT, akeTeben mozaikas.
`mozaikosobana~
gakveTili III
mizani:
• namuSevarze saubrisas terminebis adekvaturad gamoyenebis unaris ganviTareba;
• sakuTari namuSevris obieqturad Sefasebis unaris ganviTareba.
• wardgenis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
masala:
moswavleebis mier wina gakveTilze Seqmnili mozaikuri namuSevrebi.
gakveTilis msvleloba:
- kak-kuk!
- vin aris?
- damkveTi.
- ra gnebavT?
59
- mozaika.
- ra gamosaxulebiT?
- maCveneT, ra SegiZliaT...
maswavlebeli wers mocemuli Semajamebeli davalebis komentarebs SemoqmedebiTobis, instruqciis
Sesrulebis, CarTulobis da prezentaciis unarebis Sesaxeb (ix. danarTi)
aqtivoba:
moswavleebi atareben prezentacias.
60
kakabaZis navebi
mizani:
ganzogadebis unaris ganviTareba,
marinistul JanrTan gacnoba,
qarTul xelovnebasTan gacnoba (daviT kakabaZis Semoqmedeba)
bunebrivi formebiT kompoziciis Seqmnis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 1, 5, 6, 10, 11
asaTvisebeli terminebi:
marinistuli peizaJi
ganzogadeba
abstraqcia
silueti
masala:
saxatavi furceli,
ubralo fanqari,
akvarelis saRebavebi,
funji,
palitra, wyali,
winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
daviT kakabaZis ialqniani navebi
Jan arpis abstraqciebi
gakveTilis msvleloba:
61
aqtivoba:
moswavleebi warmosaxviT xataven marinistul peizaJs daviT kakabaZis stilSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs marinistuli peizaJi?
yy ras niSnavs ganzogadeba? abstraqcia?
yy ras niSnavs silueti?
yy ra sxvaoba an msgavsebaa daviT kakabaZis marinistul suraTebs Soris?
yy SeiZleba Tu ara, daviT kakabaZis suraTebi (II da III rigi moswavlis saxelmZRvaneloSi) abstraqtul
namuSevrebs mivakuTvnoT?
62
TiTebiT xatva
mizani:
aratradiciuli mxatvruli xerxebis aTviseba
msoflios SedevrebTan, klod mones SemoqmedebasTan da impresionizmis teqnikis erT-erT maxasiaT-
ebelTan gacnoba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 2, 5.
asaTvisebeli terminebi:
monasmi
masala:
saxatavi furceli, guaSis saRebavebi, xelsawmendi, winsafari, samklaurebi.
vizualuri masala:
klod mone, iaponuri xidi Jivernis baRSi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi xataven peizaJs TiTebiT.
63
mark Sagalis samyaro
I gakveTili
mizani:
xelovnebis nimuSis aRqmis unaris Camoyalibeba;
xelovnebis nawamoebis SemoqmedebiTi interpretaciis unaris ganviTareba;
xelovnebis SedevrebTan (mark Sagalis SemoqmedebasTan) gacnoba;
aplikaciis teqnikiT muSaobis, Canafiqris, grZnobebisa da STabeWdilebebis asaxvis unaris gaRrmaveba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 10, 11, 12
s.g.V.2. – 1,
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 5
s.g.V.5. – 1
masala:
TiTo moswavleze ori TeTri furceli, ubralo fanqari, feradi fanqrebi, lurji da TeTri feris
guaSis saRebavi, palitra, funji, makrateli, webo, winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
mark Sagalisa da moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
yy gaqvT sayvareli adgili, nivTi? ra genatrebaT xolme yvelaze xSirad – adamiani, romelic giyvarT
da iSviaTad naxulobT; adgili, sadac bednierad grZnobdiT Tavs da iq yofna genatrebaT, Sinauri
cxoveli, romelic adre gyavdaT da xSirad ixsenebT; nivTi, romelsac saTuTad inaxavT, radgan
bednier wuTebs gagonebT (warmoidgineT, rom sadRac Sors giwevT didi xniT gadasaxleba, romel
sayvarel nivTs waiRebdiT Tan)?
moswavleebi asaxeleben variantebs. maswavlebeli Camowers maT dafaze.
yy daakvirdiT, ra gamosaxulebebi meordeba mark Sagalis ferwerul tiloebze – Seyvarebuli wyvi-
li, mevioline, soflis saxlebi, eifelis koSki da triumfaluri TaRi, Taiguli, mamali, Zroxa da
cxeni, mze da mTvare.
moswavleebi kiTxuloben teqsts saxelmZRvaneloSi. maswavlebeli sTxovs, teqstSi ipovon pasuxi
kiTxvaze, Sagalis biografiis romel etapebs ukavSirdeba misi namuSevrebis ganmeorebadi gamosaxulebebi
(Sagalis `siyvaruls~, vitebskis provinciul xedebs, ebraul kulturas, parizSi cxovrebas). moswavleebi
ecnobian instruqcias.
– am namuSevarSi Tqven mark Sagalis naxatebis aslebi ki ar unda SeqmnaT, aramed Tqveni sakuTari
TvaliT danaxuli bedniereba, siyvaruli da monatreba warmoadginoT.
Semdeg moswavleebi iwyeben davalebis Sesrulebas.
64
samuSaos Tanmimdevroba:
yy dadeT palitraze jer TeTri, Semdeg lurji feris guaSis saRebavebi. yuradReba miaqcieT am
Tanmimdevrobas, radgan mniSvnelovania, rom lurji feris saRebaviani funji aRar CadoT TeTri
saRebavis qilaSi. TeTri Tu daisvara, is Semdeg sxva ferebis gasaRiaveblad aRar gamogadgebaT.
yy TeTri da lurji feris guaSis saRebavis SezavebiT moamzadeT cisferi feri.
yy dafereT saxatavi furceli cisferi saRebaviT. nu SeecdebiT, rom is erTgvarovnad daferoT. iyos
alag Ria, alag – muqi. ase ca ufro cocxali, mousvenari da mRelvare gamoCndeba.
yy gadadeT cisferi fonisTvis gamzadebuli qaRaldi gasaSrobad.
yy calke furcelze, ubralo fanqriT daxateT ramdenime gamosaxuleba Sagalis sayvareli reper-
tuaridan: Seyvarebuli wyvili, mevioline, soflis saxlebi, eifelis koSki da triumfaluri TaRi,
Taiguli, mamali, Zroxa da cxeni, mze da mTvare. aseve, SegiZliaT daxatoT is gamosaxulebebi, rac
TqvenTvis siyvarulTan da monatrebasTan asocirdeba.
yy gaaferadeT es gamosaxulebebi feradi fanqrebiT.
yy gaferadebuli gamosaxulebebi gamoWeriT makratliT.
yy amasobaSi Tqveni foni ukve mSralia. daalageT masze gamoWrili gamosaxulebebi. nu ecdebiT, rom
isini fexebiT dabla da TaviT maRla daawyoT. piriqiT, gaixseneT, SagalTan isini xSirad, Tavdayira
an gverdulad arian gamosaxulni, Tavisufali frenis mdgomareobaSi.
yy wausviT webo figurebis ukana mxares da daawebeT isini maTTvis gankuTvnil adgilebze.
yy warudgineT namuSevrebi Tanaklaselebs, moawyeT mark Sagalis Semoqmedebisadmi miZRvnili erTi
stendi, sadac mark Sagalis stilSi Seqmnili naxatebis gverdiT sakuTar namuSevrebsac gamofenT.
aqtivoba:
moswavleebi instruqciis mixedviT qmnian namuSevrebs mark Sagalis stilSi (interpretaciebs).
65
gifi Sagalis Temaze
II gakveTili
mizani:
sainformacio teqnologiebis aTviseba da gamoyenebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.2. 1, 6
masala:
kompiuteri – programa Ms Paint da interneti: GIF Maker http://gifmaker.me/
an: animaciis programa: http://www.abcya.com/animate.htm
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
66
67
instruqcia:
yy saxatav programaSi gaxseniT Tqveni naxati: File (saqaRalde) – Open (gaxsna) – moZebneT naxati misi
dasaxelebis mixedviT da daawkapuneT zed kursori. saxatav areze gaCndeba Tqveni naxati.
yy vertikalur panelze zeda marcxena kuTxeSi mdebareobs uswormasworo formis moniSvnis simbolo.
kursoris dawkapunebiT airCieT es instrumenti. miitaneT kursori naxatis sasurvel gamosax-
ulebasTan da TiTis auReblad SemoavleT mis garSemo xazi. gaCndeba wyvetili xaziT aRniSnuli
marTkuTxedi.
yy daawkapuneT figuraze da Tagvidan TiTis auReblad gadaitaneT gamosaxuleba sasurvel adgilze.
yy an: vertikalur panelze marjvena zeda kuTxeSi mdebareobs sworkuTxa formis moniSvnis simbolo.
masze kursoris dawkapunebiT airCieT es instrumenti. miitaneT kursori sasurvel gamosaxulebaze.
daakvirdiT, sad aris gamosaxulebis yvelaze maRali da yvelaze kidura wertilebi da daawkapuneT
maT gadakveTaze. Tagvidan TiTis auReblad moniSneT mis garSemo wyvetili marTkuTxedi ise, rom
gamosaxuleba arsad moiWras.daawkapuneT figuraze da Tagvidan TiTis auReblad gadaitaneT
gamosaxuleba sasurvel adgilze.
yy Tu gamosaxulebis Semcireba an gadideba gsurT, zemoT aRwerili wesiT moniSneT igi. wyvetili
xazis kuTxesTan miitaneT kursori. gaCndeba iribi isari. daawkapuneT isarze da Tagvidan TiTis
auReblad SeamcireT an gazardeT gamosaxulebis zoma.
yy Tu gsurT naxatis romelime gamosaxulebis Setrialeba an sarkiseburad mobruneba, daawkapuneT
horizontaluri panelis Image (gamosaxuleba) simboloze. gaixsneba damatebiTi iaraRebis Camon-
aTvali. airCieT sasurveli – Flip/Rotate (arCeulis sarkiseburad mobruneba/garkveuli kuTxiT
Setrialeba) an Stretch/Skew (arCeulis gawelva/SekumSva) da daawkapuneT sasurvel instrumentze.
sarkiseburad mobruneba SeiZleba horizontalurad, vertikalurad an garkveuli gradusis mqone
kuTxiT (900, 1800, 2700)
yy figurebis adgilmdebareobis Secvlisas, mis sawyis adgilze, naxatis fonze rCeba TeTri laqa.
laqis Sesavsebad, vertikaluri panelis zeda marjvena kuTxeSi mdebare oTxkuTxa moniSvnis instru-
mentiT, fonze moniSneT gamosaxulebebisgan Tavisufali fragmenti. horizontaluri panelis
redaqtirebis (Edit) sarkmelze dawkapunebisas gaixsneba instrumentebis CamonaTvali. airCieT aslis
Seqmna (Copy). Semdeg daawkapuneT amave CamonaTvalis Casmis instrumentze (Paste). sasuraTe areze
gaCndeba fonis fragmentis asli, SemosazRvruli wyvetili marTkuTxediT. daawkapuneT masze da
TiTis auReblad, gadaitaneT cariel adgilze.
yy rodesac GIF-isTvis meore kadrze muSaobas daasrulebT, daawkapuneT horizontaluri panelis
marcxena kidura sarkmelze – saqaRalde (File). gaixsneba axali fanjara instumentebis CamonaTvaliT.
daawkapuneT instrumentze Save as (SeinaxeT, rogorc...), airCieT Senaxvis aadgili (saqaRalde) da
SeucvaleT saxelwodeba. vTqvaT, Tu pirvels erqva XXX, meores daarqviT XXX1.
yy amave wesiT SeqmeniT sxva, 2-3 varianti da daarqviT XXX2, XXX3 da a.S.
yy rodesac versiebze muSaoba dasruldeba, internetSi gaxseniT http://gifmaker.me/
yy atvirTeT Tqvens mier Seqmnili versiebi (Upload Images).
yy daawkapuneT brZanebaze Create Gif animation da Semdeg– Download Gif Animation-ze.
yy CamotvirTuli animacia gaugzavneT maswavlebels eleqtronuli fostiT.
68
aqtivoba:
moswavleebi amuSaveben sakuTar naxatebs (vTqvaT, mark Sagalis mixedviT daxatuls, rom Seqmnan
am gamosaxulebebis caSi frenis STabeWdileba) Ms Paint-is programaSi da atvirTaven maT internetis
rekomendebul programaSi, mza gifs CamotvirTaven da gaugzavnian maswavlebels eleqtronuli fostiT.
69
monotipia
mizani:
yy anabeWdis teqnikisTvis masalebis repertuaris gafarToveba;
yy akvarelis SesaZleblobebTan gacnoba;
yy aslis gadaRebis erT-erT teqnikasTan gacnoba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 2. 5.
asaTvisebeli terminebi:
monotipiamasala:
saxatavi furceli, naxatis reproduqcia, akvarelis saRebavebi, funji, wyali, polieTilenis faili.
vizualuri masala:
raul diufi
raul diufis akvareluri naturmortebis galerea:
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben naxats akvarelis anabeWdiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra sirTuleebs waawydiT am teqnikiT muSaobisas?
yy rogori naxatebis aslis asaRebad ivargebs es teqnika da rogoris – ara? ratom?
yy ra gamogividaT kargad? ras gaakeTebdiT gansxvavebulad, xelaxla rom giwevdeT am teqnikiT
muSaoba?
70
`sicocxlis xe~
2 gakveTili
mizani:
axali terminebis aTviseba da ukve nacnobi terminebis gaxseneba;
gustav klimtis SemoqmedebasTan gacnoba;
aplikaciis teqnikiT muSaobis unaris gaRrmaveba
Sedegi:
s.g.V.1. – 2, 5, 6, 9.
s.g.V.2. – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
simbolo, dekoratiuli, ornamenti, mozaika, aplikacia.
masala:
TiTo moswavleze TiTo mSvidi, araWyetela yviTeli qaRaldi da TiTo Ria narinjisferi qaRaldi
(Tu feradi qaRaldebi ar gaqvT, moswavleebs SeuZliaT winaswar, saxlSi, guaSis saRebavebiT moamzadon
Sesabamisi elferi, raTa gakveTilze ukve gamSrali furclebi qondeT. ase iqceoda anri matisi dekupaJis
teqnikiT muSaobisas);
webo, makrateli, msxvili Savi markeri, flomasterebi, koreqtori, ojaxis wevrebis fotoebi.
vizualuri masala:
gustav klimtis `sicocxlis xe~, sqemebi etapobrivi muSaobisTvis.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, ra aris mozaika. Tu bavSvebma sworad ver upasuxes, maswavlebeli
sTxovs Seaxsenebs, rom mozaika aris daferili kenWebiT an feradi minis namsxvrevebiT awyobili gamosax-
uleba. Semdeg ekiTxeba, unaxavT Tu ara sadme mozaika, sad, da ra iyo zed gamosaxuli.
maswavlebeli aCvenebs bizantiur mozaikis ramdenime nimuSs (eleqtronuli resursebidan). Cvenebi-
sas maswavlebeli gaamaxvilebs yuradRebas oqrosferi kenWebis liclicze, bzinvarebaze, Suq-Crdilis
TamaSze, ornamentebis siuxveze, rac sadResaswaulo iers aZlevs bizantiur mozaikas.
Semdeg acnobs maT instruqcias, ris mixedviTac amave gakveTilze iwyeben muSaobas (xataven xes) da
Semdeg gakveTilze asruleben aplikaciis teqnikiT.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy Ria, mSvidi tonis yviTel qaRaldze ubralo fanqriT daxateT saxelmZRvaneloSi mocemuli sqemis
msgavsi xe, romlis totebi spiralurad anu zambariseburad iqneba daxveuli. roca CaTvliT, rom
totebi lamazad ganawilda da naxati dasrulda, SemoavleT xazebs msxvili Savi markeri.
71
yy daWeriT Ria narinjisferi qaRaldi viwro zolebad – xis tanisTvis ufro sqel zolad (ceris
sisqis), xolo totebisTvis ufro wvril (nekis sisqis) zolebad.
yy es zolebi mokle, frCxilisodena naWrebad daaqucmaceT.
yy fonisTvis gankuTvnil qaRaldze, xis tanis gamosaxulebis gayolebaze, wausviT webo da Savi marker-
iT daxatul konturul xazebs Soris daakariT sqeli zolebisgan daWrili mokle nakuwebi xis tans.
yy fonisTvis gankuTvnil qaRaldze, xis totebis gamosaxulebis gayolebaze wausviT webo da daa-
kariT wvrili zolebisgan daWrili mokle nakuwebi xis totebs, Savi markeriT daxatul konturul
xazebs Soris. totebis kenweroebisTvis gankuTvnil nakuwebs makratliT waaWeriT gverdebi, rom
wawvetebuli forma misceT.
yy zemoT mocemuli sqemebis mixedviT, alag-alag flomasterebiT miaxateT ornamenti. TeTri
detalebisTvis SegiZliaT koreqtori gamoiyenoT.
yy amoWeriT fotoebidan ojaxis wevrebis Tavebi. erT mxares dedis da misi mSoblebis suraTebi unda
daalagoT, xolo meore mxares – mamis. zemoT SemoTavazebuli sqemis msgavsad, gansazRvreT maTTvis
kuTvnili adgilebi xis totebze ise, rom xveulebi ar daifaros. es xom namuSevris mniSvnelovani
dekoratiuli elementia!
yy daawebeT fotoebi maTTvis SerCeul totebze.
aqtivoba:
moswavleebi feradi qaRaldebiT aplikaciis teqnikiT akeTeben `sagvareulo xes~.
72
breigelis `andazebi~
mizani:
xelovnebis nawarmoebis konteqstSi ganxilvisa da cxovrebasTan dakavSirebis unarebis ganviTareba
msoflios SedevrebTan (piter breigelis `xalxur andazebTan~) gacnoba
sakuTari gamocdilebis asaxvis unaris ganviTareba
xelovnebis meSveobiT movlenebze reagirebis unaris ganviTareba;
sakuTari azrisa da damokidebulebis dafiqsirebis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 7, 11.
s.g.V.4. – 2, 3, 4, 5.
s.g.V.5. – 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
fragmenti
masala:
saxatavi rveuli, feradi fanqrebi.
vizualuri masala:
piter breigelis `niderlanduri andazebi~ da misi ramdenime fragmenti.
gakveTilis msvleloba:
73
pasuxebis mosmenis Semdeg maswavlebeli moswavleebs aZlevs dros (20 wT), rom Seasrulon davaleba,
oRond sakuTari Canafiqri jerjerobiT saidumlod Seinaxon. maswavlebeli Seaxsenebs, rom Canafiqris
ukeT gadmosacemad sworad SearCion sasuraTe sibrtyis (horizontaluri an vertikaluri) pozicia;
gamosaxuleba gaazrebulad gaanawilon sibrtyeze; Tu saWiroa, gamoiyenon perspeqtivis principi (wina
da ukana xedebis gamoyenebiT); ecadon namuSevarSi gadmoscen figurebis moZraoba.
Sejameba:
yy TxoveT Tqvens gverdiT mjdoms gamoicnos, Tu ra andazaa asaxuli Tqvens naxatze. daemTxva misi
pasuxi Tqvens Canafiqrs?
SeniSvna:
nawarmoebze aris ramdenime uxamsi gamosaxuleba, amitom yuradReba gaamaxvileT mxolod SemoTavaze-
bul fragmentebze, nu daaTvalierebinebT moswavleebs yvela detals. sakmarisia, moswavleebma moZebnon
SemoTavazebuli fragmentebi suraTze.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy vin iyo piter breigeli? adre Tu gsmeniaT raime am mxatvris Sesaxeb? ra gaxsovT breigelis Semo-
qmedebasTan dakavSirebiT?
yy romeli andaza SearCieT sakuTari namuSevrisTvis?
yy ra gamogividaT kargad?
yy xelaxla rom gqondeT gasakeTebeli, raimes SecvlidiT da sxvagvarad daxatavdiT?
yy ra Tviseba ar mogwonT adamianebSi? rogor asaxavdiT Tqvens damokidebulebas xelovnebis namu-
SevarSi?
aqtivoba:
moswavleebi eZeben suraTze andazebis Sesabamis fragmentebs. Semdeg ixseneben maTTvis nacnob qar-
Tul andazebs da feradi fanqrebiT xataven erT-erTis amsaxvel naxats (Tu ver moaswreben, daamTavreben
saxlSi, saSinao davalebad.
74
animacia
mizani:
animaciis sakuTari xeliT daxatvis unari
Sedegi:
s.g. V.2. – 4.
s.g. V.4. – 2.
s.g. V.5. – 3.
s.g. V.6. – 3.
asaTvisebeli terminebi:
kadri
faza
masala:
mosaxevi kvadratuli furclebis dasta (stikerebi)
fanqari
saSleli
vizualuri masala:
https://www.youtube.com/watch?v=3LG4OSk1gE0
https://www.youtube.com/watch?v=tJc1t_JeJFo (aqtiuri bmulebi agreTve ixile eleqtronul resursebSi)
animaciis daxatva: http://www.abcya.com/animate.htm
gakveTilis msvleloba:
75
imisTvis, rom naxat filmSi moZraoba TvalisTvis aRsaqmelad uwyveti da dinamikuri iyos, wamSi sul
cota 12-16 kadri unda daixatos. 5 wuTiani naxati filmisTvis, fazebis mxatvari 7200 kadrs xatavs.
kidev erTi mxatvari an mxatvrebis jgufi yovel kadrs aferadebs.
adre, naxati filmebi Tavidan bolomde xeliT ixateboda. dRes umetesi naxati filmebis SeqmnaSi,
mxatvarTan erTad, kompiuteruli grafikis specialistebic monawileoben.
marTalia, kompiuterma gaaadvila naxati filmis Seqmnis procesi, Zalian bevri Semoqmedi mainc agr-
Zelebs naxati filmebis xeliT xatvas. ratom?
(maswavlebels SeuZlia magaliTisTvis aCvenos moswavleebs xeliT da kompiuteriT Seqmnili naxati
filmebis kadrebi, raTa moswavleebma Seadaron isini erTmaneTs da imsjelon, Tu ra gansxvavebaa maT
Soris).
(mag. kompiuteriT Seqmnili iaponuri animes gmirebs gamometyveleba TiTqmis ar ecvlebaT, xeliT
daxatuli multfilmebis, mag. uolt disneis gmirebi ki namdvili msaxiobebi arian).
me-19 saukunis bolos gamoigones kineografi rac moZrav naxatebs niSnavs. kineografi multiplikaciis
erTerTi formaa. es aris naxatebisgan an fotoebisgan Semdgari wignaki, romlis yoveli furceli calkeu-
li kadria. mayurebeli, romelic swrafad furclavs wignaks, gacocxlebul, moZrav naxatebs xedavs.
aqtivoba:
moswavleebi bloknotis furclebze daxataven burTis moZraobis fazebs da daamzadeben kineografs.
sxva dros, maswavlebels SeuZlia SesTavazos moswavleebs amave meTodiT daxaton saxe, romelic gamome-
tyvelebas icvlis, kacuna, an manqana, romelic furclis erTi kididan meoremde miva, an misces moswavleebs
Tavisufleba, Tavad moifiqron axali animaciis personaJi da siuJeti.
saSinao davaleba:
moswavleebi moifiqreben martiv siuJets (mzis amosvla, burTis TamaSi, saxtunaoTi xtoma, saqanela....)
da damoukideblad gaakeTeben kineografs.
76
pirveli arqeologi
mizani:
vaCvenoT moswavleebs Tu rogor aisaxeba istoriuli movlenebi xelovnebaSi
vaswavloT istoriuli siuJetis da personaJebis amocnoba xelovnebis nawarmoebebSi
Sedegi:
s.g. V.5. - 1, 3, 5.
asaTvisebeli terminebi:
ikonografia
mociqulTaswori
masala:
sasurvelia, ilustraciebis dasaTvaliereblad, maswavlebels qondes didi ekrani, an ilustraciebi
CatvirTos moswavleebis kompiuterebSi, raTa maT SeZlon detalebis kargad daTvaliereba.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli mouyveba moswavleebs mociqulTaswori elenes istorias. moswavleebi daaTvaliereben
suraTebs, romlebzec gamosaxulia ambavi, romelic maT moismines.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs gamoTqvan mosazreba:
rogor aisaxa es ambavi xelovnebaSi?
ramdenad Seesabameba suraTebi maT warmodgenas im epoqaze, garemoze - romeli suraTis foni hgavs
yvelaze metad golgoTas... imsjelon suraTebze gamosaxuli adamianebis Cacmulobaze, garegnobaze.
daaTvalieron da Seadaron suraTebi elene dedoflis gamosaxulebiT.
ra Seusabamobas xedaven suraTebze gamosaxul da istoriaSi aRweril personaJs Soris? (elene yvela
suraTze axalgazrdaa - gverdiT jvari raxan uxatia, ukve moxuci unda iyos).
ra aris mTavari niSani, romliTac Cven amovicnobT siuJets, riTi migvaniSneben avtorebi personaJebis
vinaobas? (elenes gverdiT aucileblad didi jvaria gamosaxuli. aseve, ikonografiuli kanoniT, elenes
da konstantines gamosaxulebebsSoris yovelTvis didi jvariagamosaxuli).
aqtivoba1:
rodis gakeTda qandakeba, romelic kapitoliumis muzeumSi inaxeba?
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, kargad daakvirdnen saxelmZRvaneloSi mocemul ilustra-
ciebs, Seadaron isini erTmaneTs da daadginon qandakebis Seqmnis miaxlovebiTi TariRi - (moneta damza-
debulia 326 wels. monetaze gamosaxuli wm. elenes profili Zalian hgavs qandakebis portrets. yvela
sxva suraTze elenes gamosaxuleba daxatulia warmosaxviT. monetaze da qandakebaze portretuli
msgavseba ki migvaniSnebs imaze, rom orive uTuod dedoflis sicocxleSi gakeTda. (qandakeba 320-325
wlebiT TariRdeba)
77
aqtivoba 2:
moswavleebi saxelmZRvaneloSi moyvanil teqstSi ipovian arqeologiuri samuSaos Catarebis Tanmim-
devrobis Sesabamis epizodebs.
Semdeg moswavleebi gaiazreben teqsts misi dasuraTebis kuTxiT - dayofen teqsts epizodebad da
moufiqreben epizodebs mokle aRwerebs (mag. imperatori konstantine sTxovs dedofal elenes, ieru-
salimSi gamgzavrebas~).
78
III Tema: qandakeba
gfaravdeT Sedu!
mizani:
xelovnebis nawarmoebis konteqstSi aRqmis unaris ganviTAareba
komunikaciis, interpretaciisa da warmosaxvis unarebis ganviTAareba
SemoqmedebiTi azrovnebis unarebis gaRviveba
msoflios xelovnebis SedevrebTan (Suamdinaruli xelovneba) gacnoba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 9, 12.
s.g.V.2. – 2, 5.
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.V.5. – 1, 3, 4
asaTvisebeli terminebi:
mrgvali qandakeba, reliefi.
masala:
moswavleebis arCevaniT - saxatavi rveuli an TeTri qaRaldi, ubralo fanqari, saSleli, feradi fan-
qrebi. an – Tixa, saZerwi dafa da saZerwi dana, winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
Sedus qandakebebi sargon II-es sasaxlidan.
gakveTilis msvleloba:
79
yy arsebobs bunebaSi 5-fexa arseba? Tqveni azriT, ratom aqandakebdnen Sedus 5 fexiT?
moswavleebi sakuTar versiebs wamoayeneben. amis Semdgom SeuZliaT ganagrZon kiTxva bolo abzacamde.
vidre ukanasknel abzacze gadavidodnen, maswavlebeli ekiTxeba:
yy kidev erTxel daakvirdiT suraTebs. rogor fiqrobT, es mrgvali qandakebaa Tu reliefi?
savaraudod, moswavleebi daibnevian. zogi ityvis, rom reliefia, zogi ki – mrgval qandakebas mia-
kuTvnebs.
yy saxelmZRvanelos bolo abzacSi Tqven am kiTxvaze pasuxs ipoviT.
moswavleebi ganagrZoben da asruleben kiTxvas, ris Semdegac maswavlebeli aZlevs davalebas.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs reliefi?
yy ra daniSnuleba hqonda Sedus qandakebas?
yy ra gZnobas iwvevs is TqvenSi? rogor fiqrobT, gansxvavdeba is grZnoba, rasac Tqven ganicdiT,
imisgan, rasac Sedus Semxedvare, Zveli Sumerebi ganicdidnen? ratom? ra Seicvala?
aqtivoba:
saxatav rveulSi daxateT sxvadasxva cxovelisa da frinvelis, mwerisa Tu qvewarmavlis nawilebisgan
Semdgari fantastikuri arseba. mieciT gasaqani Tqvens fantazias! SegiZliaT, Tqveni Canafiqri garkveul
Temas daukavSiroT – vTqvaT, mSromeli arseba WianWvelas taniT, futkris frTebiT, spilos xorTumiTa
da xaris rqebiT; gTavazobT fantastikuri arsebis variantebs – susti, nazi, Ronieri, mSiSara, Wkviani,
Sinauri, erTguli, yvelaze saSiSi, sasacilo da sxva.
80
obeliski da mzis saaTi
mizani:
msoflios kulturul memkvidreobasTan gacnoba,
sakuTari xeliT dekoratiul-gamoyenebiTi nivTis gakeTebis unaris SeZena
Sedegi:
s.g. V.2. – 1, 3, 4.
s.g. V.5 – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
obeliski: monumenti – kvadratuli, wawvetebuli qvis sveti.
waxnagi – gverdi
monumenti – qandakebasa da arqiteqturaSi, didi zomis Zegli, romelic mniSvnelovan istoriul
movlenas eZRvneba.
kvarcxlbeki – arqiteqturuli fuZe romelzec dgas Zegli, sveti.
masala:
erTjeradi qaRaldis TefSi (Semosaxazad)
muyaos kvadratuli furceli (A4-is kvadrati)
muyaos marTkuTxa samkuTxedi (Suaze gaWrili 10X10sm. kvadrati)
makrateli
fanqari
webo
Savi flomasteri
vizualuri masala:
obeliskebis da mzis saaTebis fotoebi
gakveTilis msvleloba:
81
Turme, arsebobs kidev erTi, meoTxe ganzomileba, romelSic Cveni samyaro arsebobs – es aris dro.
riTi vzomavT dros?
– saaTiT.
– ra aris saaTi da risTvis gvWirdeba saaTi? ratom viTvliT da vzomavT dros?
saaTis meSveobiT, Cven SegviZlia zustad davgegmoT Cveni cxovreba, gavTvaloT yoveli wuTi - SevaTanx-
moT megobrebTan Sexvedris dro, samuSaos an mgzavrobis xangrZlivoba, davgegmoT warmodgenis daw-
yebis, gamofenis gaxsnis dro, ar davagvianoT gakveTilze, ar velodoT da ar valodinoT, ar davkargoT
tyuilad dro...
odesme Tu gifiqriaT, rogor cxovrobdnen adamianebi saaTis gareSe? rogor iTvlidnen dros maSin,
rodesac saaTebi jer ar iyo gamogonili?
saaTebi daaxlovebiT 2 aTasi wlis win, dedamiwis yvelaze mzian qveyanaSi, egvipteSi, gamoigones.
Zvel egvipteSi, moednebsa da taZrebis win, miRebuli iyo veberTela, erTi mTliani qvisgan gamoTli-
li, oTxkuTxa da wawvetebuli svetebis aRmarTva. aseT monumentebs berZnebi obeliskebs, anu Samfurebs
eZaxdnen. egvipteSi obeliskebi mzis simbolod iTvleboda - legendis Tanaxmad, im adgilas, saidanac
pirvelad amovida mze, adamianebma didi sveti aRmarTes.
obeliskebis wawvetebuli Tavebi oqronarevi metaliT ifareboda da mzesaviT elvarebda. obeliskebis
waxnagebze ki amoWrili iyo mzis RvTaebis da faraonebis sadidebeli warwerebi.
obeliskebs dRemde SemorCaT es funqcia – maT dResac aRmarTaven raime didi movlenis, sabrZolo
gamarjvebis an gmirebis sadideblad.
obeliskebis miwaze dacemuli CrdiliT, romelic dRis ganmavlobaSi, mzis amosvlidan mis Casvlamde,
arasrul wres Semoxazavda, egviptelebi adgenden dros – maT miwaze, aRniSnuli qondaT manZili, romel-
sac gadioda Crdili drois Tanabar monakveTebSi.
Zveli berZnebi mzis saaTis RerZs gnomons uwodebdnen, filas ki, romelzec gnomonis Crdili ecema,
kadrans. mzis saaTebs dRemde gnomons uwodeben.
moswavleebi daaTvaliereben sxadasxva tipis mzis saaTebis gamosaxulebebs. maswavlebeli dasvavs
SekiTxvas:
yy Tqveni azriT, rogor aCvenebs dros mzis saaTi?
ra aris gnomonis muSaobis principi?
(vinaidan, dRis ganmavlobaSi, mze aRmosavleTidan dasavleTisken miemarTeba, Sesabamisad, adgils
icvlis RerZidan kadranze, anu ciferblatze dacemuli Crdilic. Crdili ecema ciferblatis danay-
ofebs, romlebzec cifrebiT an asoebiT saaTebia aRniSnuli.
yy ra nakli SeiZleba qondes mzis saaTs?
yy mzis saaTi ar imuSavebs maSin, rodesac mze ar anaTebs – moRrublul amindSi, Sebindebisas da RamiT.
Zvelad, mzis saaTebs moednebze dgavdnen an Senobebis mziT ganaTebul, samxreTiken mimarTul kedleb-
ze aTavsebdnen.
aqtivoba:
moswavleebi muyaos kvadratul furcelze Semoxazaven did wres, ipovian da fanqriT moniSnaven cen-
trs. centridan kidemde daxazaven erT radiuss.
45 gradusis kuTxis samkuTxa muyaos naWerze daxataven raime ornamemtul motivs, gaaferadeben an
82
gamoWrian mas da daamagreben muyaos diskoze radiusis gaswvriv. samkuTxedis Ziri SeiZleba Camagrdes
radiusze, winaswar CaWril RriWoSi, an dawebdes garedan skoCiT an qRaldis zoebiT.
maswavlebels SeuZlia aCvenos moswavleebs ramdenime mzis saaTis suraTi, raTa biZgi misces maT
fantazias.
saSinao davaleba:
SabaT an kvira dRes, moswavleebma mzis saaTi unda dadon aivanze, an sxva mzian adgilas.
yovel erT saaTSi flomasteriT moniSnon ciferblatze Crdilis mdebareoba da daaweron Sesabamisi
saaTis aRmniSvneli cifri.
yovel or danayofs Soris, SeiZleba gakeTdes Tanabari manZiliT daSorebuli danayofebi, romlebiTac
drois mcire (5, 10 an 30 wuTi) monakveTebi moiniSneba.
moswavleebs, survilisamebr SeuZliaT gaaferadon TavianTi mzis saaTebi.
83
pigmalioni da galaTea
mizani:
miTebTan gacnoba
xelovnebis Zalis gacnobiereba
warmosaxvis, wakiTxulis ilustrirebisa da wardgenis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 10, 12.
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
me-19 s-is amerikeli msaxiobi meri andersoni galaTeas rolSi speqtaklidan `pigmalioni~. foto Ria
baraTze.
gakveTilis msvleloba:
84
wavle, romelsac ukulturo gogonadan namdvil daxvewil qalbatonad gadaaqcevs). is xSirad idgmeba
msoflios sxvadasxva TeatrSi, maT Soris, saqarTveloSic. am piesis mixedviT aris gadaRebuli filmi
`Cemi mSvenieri ledi~ odri hepbernis monawileobiT. rogor fiqrobT, ratom aris es Tema ase saintereso
dRemde? ra Zala hqonia xelovnebas? xelovnebas SeuZlia usulo saganSi sicocxle STaberos.
– daasuraTeT miTi. SearCieT furclis orientacia imis mixedviT, Tu rogori kompoziciis ageba
gsurT, ramdeni personaJi gindaT ganaTavsoT, romel epizods airCevT da sxva. bolos, waradgineT Tqveni
namuSevari klasis winaSe.
aqtivoba:
moswavleebi xataven miTis ilustracias da waradgenen klasis winaSe.
85
mobili da stabili
mizani:
uCveulo, aratradiciuli masalebis gamoyenebis SesaZleblobis danaxva da maTi meSveobiT namuSevris
Seqmnis unari
Sedegi:
s.g. V.2. – 1, 2, 3, 4.
masala:
feradi qaRaldebi
mavTuli
makrateli
wvrilcxviriani brtyeltuCa
webo
Zua an sqeli Zafi
qaRaldis skoCi
aqtivoba
saSinao davaleba:
muyaos patara naWeri
webo
feradi qaRaldi
makrateli
vizualuri masala:
aleqsandre kalderis namuSevrebi
86
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
– erTad gavixsenoT da CamovTvaloT, xelovnebis romel dargs ra masala da iaraRi an mowyobiloba
Wirdeba.
maswavlebels SeuZlia am aqtivobas misces testis saxe da moswavleebs pasuxebi Camoawerinos indi-
vidualurad, an moawyos Sejibri, romelSic gamarjvebulad CaiTvleba moswavleTa is jgufi, romelic
yvela kiTxvaze gascems swor pasuxs da yvelaze mravalferovan masalas da iaraRebs CamoTvlis.
aqtivoba 1:
maswavlebeli Camowers dafaze xelovnebis dargebs, moswavleebi an moswavleTa jgufebi ki furcelze
daweren Sesabamis pasuxebs.
– qva, Tixa, plastilini,
musika – musikaluri instrumentebi, notebi, notebis dasadebi piupitri, diriJoris joxi, musikis
Casaweri mowyobiloba...
ferwera – saRebavebi, funjebi, qaRaldi, tilo, molberti, CarCo
Teatri – scena, kostiumi, niRabi, grimi
kino – kamera, ekrani, kostiumebi, grimi,
grafika – qaRaldi, fanqari, kalami, melani, naxSiri, pasteli
literatura – qaRaldi, kalami, kompiuteri, wigni,
gamokiTxvis Semdeg maswavlebeli aCvenebs moswavleebs aleqsandre kalderis namuSevrebs da sTxovs
maT, daakvirdnen da gamoicnon, Tu ra masaliT gaakeTa avtorma es namuSevrebi (mavTuli, kenWebi, SuSis
natexebi, Rilebi, boTlis sacobebi, meqanizmebis nawilebi, muyao...)
adamianis fantazias ara aqvs sazRvari - Zalian bevri xelovani, tradiciuli masalebis garda,
xelovnebis nawarmoebis Sesaqmnelad iyenebs yvelafers, rasac saWirod CaTvlis Tavisi Canafiqris gan-
saxocieleblad. yvelaze Cveulebrivi, uRimRamo nivTic ki, SeiZleba xelovnebis nawarmoebad vaqcioT,
Tu mas saintereso kuTxiT davanaxebT mayurebels.
moswavleebi gaecnobian aleqsandre kalderis biografias.
aqtivoba 2: `mobili~
moswavleebi saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis Tanaxmad, gaakeTeben mobils.
87
aqtivoba 3: `stabili~
88
mavTulis qandakeba
mizani:
aratradiciuli masalebiT muSaobis unaris ganviTAareba
sivrcobrivi azrovnebis, a da samganzomilebiani konstruirebis unarebis ganviTareba
msoflios kulturul memkvidreobasTan (aleqsandre kalderis SemoqmedebasTan) gacnoba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
monumenturi qandakeba
skulptura
masala:
mavTuli, Tixa an plastilini
vizualuri masala:
aleqsandre kalderis namuSevrebi
kalderis cirkis warmodgenis amsaxveli, 5-wuTiani videoCanaweri:
https://www.youtube.com/watch?v=t6jwnu8Izy0
xolo am 26-wuTiani, Zalian saxaliso videoCanaweris naxva SeiZleba Sin daavaloT moswavleebs:
https://www.youtube.com/watch?v=u4LdlxaxAFA
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi qmnian qandakebas mavTuliT.
89
jakometis aCrdilebi
mizani:
qandakebis aratradiciuli masaliT Seqmnis teqnikis aTviseba
konteqstSi xelovnebis aRqmis unaris ganviTAreba
individualurad namuSevris Seqmnis unarebis ganviTareba
msoflios skulpturuli Sedevrebis (alberto jakometis Semoqmedeba) gacnoba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 3, 5.
s.g.V.4. – 1, 2, 3.
s.g.V.5. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
karkasi
masala:
drekadi mavTuli (erTi cali 50 sm. sigrZis da erTi – 30 sm. sigrZisa, TiToeuli moswavlisTvis), folga
(Tu folga ar gaqvT, ixmareT plastilini. wyalSi dambali da gawuruli gazeTic gamodgeba, rom mavTulis
karkass anu ConCxs `xorci SeasxaT~), asanTis kolofebi, wvrili kenWebi/qviSa an raime sxva masala, rac
asanTis kolofSi Caeteva da mas daamZimebs.
vizualuri masala:
alberto jakometis qandakebebi.
gakveTilis msvleloba:
90
samuSaos Tanmimdevroba:
yy maswavlebeli dagirigebT winaswar daWril mavTulis naWrebs - TiTo 50 sm. sigrZisas da TiTos – 30
sm-ians.
yy 50 sm-ian mavTuli Suaze gakeceT da gadakecvis adgili qinZisTaviviT gadaugrixeT. es qandakebis
Tavia.
yy kisridan gadagrixeT mavTulis orive Reri erTmaneTze daaxloebiT imdenze, rom tani gamovides.
Tavisuflad darCenili grZeli mavTulebi – fexebia.
yy aiReT 30 sm.-iani mavTuli, gauyareT tanis pirvelive grexilis naxvretSi ise, rom orsav mxares
Tanabari sigrZis boloebi dagrCeT. es xelebi iqneba.
yy xelis mavTulebi Suaze gakeceT da beWebis adgilze erTmaneTze gadagrixeT.
yy aiReT folgis naWrebi da ramdenime fenad, mWidrod SemoagragneT mavTulis karkass.
yy TavisTvis folga ragbis mogrZo burTiviT unda daamrgvaloT da karkass `kiserze~ CamoacvaT.
yy Tavi rom ar moZvres, zemodan folgis kidev erTi, mogrZo naWeri SemoaxvieT ise, rom xelebzec
gadavides.
yy mieciT mavTulis karkass TqvenTvis sasurveli pozis Sesabamisi mdgomareoba – moRuneT figuris
kidurebi, moxareT welSi, dasviT, fexi fexze gadaadebineT da a.S.
yy CayareT asanTis kolofebSi qviSa an wvrili kenWebi, rom kolofebi damZimdes.
yy CaarWeT figuris fexebidan gamoSverili mavTulis boloebi asanTis kolofebSi. wvivebis adgilze,
asanTis kolofTan, daamateT cotaodeni folga, rom figura kvarcxlbekze terfebiT `dadges~.
aqtivoba:
saxelmZRvaneloSi moyvanili etapobrivi instruqciis mixedviT, mavTulebiTa da folgiT moswavleebi
akeTeben qandakebebs jakometis stilSi.
91
IV Tema: arqiteqtura
maleviCis arqiteqtonebi
mizani:
xelovnebis nimuSebis aRqmis unaris Camoyalibeba
sivrcobrivi azrovnebis ganviTareba
natifi motorikis ganviTareba
samganzomilebiani konstruqciis Seqmnis unaris Camoyalibeba,
simetriuli da asimetriuli kompoziciebis garCevisa da Seqmnis unaris Camoyalibeba,
wyvilebSi muSaobis unarebis Camoyalibeba
kazimir maleviCis SemoqmedebasTan gacnoba
Sedegi:
s.g.V.2. – 3
s.g.V.3. – 1, 2
asaTvisebeli terminebi:
dinamika, konstruqcia.
masala:
plastilini, saZerwi dafa, plastilinis dana, asanTis Rerebi. muyaos naWeri.
vizualuri masala:
kazimir maleviCis kompoziciebi
maleviCis arqiteqtonebi
moskovis saxelmwifo universitetis Senoba
devid smiti (me-20 s-is amerikeli moqandake): el.resursebSi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebi kixuloben teqsts. maswavlebeli aCvenebs damatebiT sailustracio masalas eleqtro-
nuli resursidan. uambobs, rom polonuri warmoSobis ukraineli mxatvris, maleviCis xelovnebam didi
gavlena moaxdina momdevno Taobebis Semoqmedebaze. magaliTad, qandake devid smiti msgavsi konstruqciis
qandakebebs qmnis. Semdeg uxsnis moswavleebs samuSaos Tanmimdevrobas.
instruqcia:
yy plastilinis briketebi daWeriT araTanabar oTxkuTxedebad – kvadratebad da marTkuTxedebad.
yy muyaos momcro dafaze daamagreT da daakavSireT isini erTmaneTTan asanTis RerebiT (Reri gada-
texeT, rom ar gamoCndes).
yy mewyvilesTan erTad aageT plastilinis feradi formebisgan saintereso asimetriuli konstruqcia.
92
aqtivoba:
moswavleebi wyvilebSi plastiliniT ageben samganzomilebian konstruqcias maleviCis kompoziciebis
mixedviT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor formebs iyenebda maleviCi?
yy SeiZleba asimetriuli kompozicia gawonasworebuli iyos?
yy Tqven rogori konstruqcia SeqmeniT?
yy Tqven mier Seqmnili konstruqcia myaria, mdgradi da statiuri Tu asimetriuli da dinamikuri?
93
qalaqis dagegmareba
grZelvadiani proeqti
mizani:
arqiteqturuli nagebobebis funqciebis gaazrebisa da garCevis unaris ganviTareba
erTobliv proeqtze muSaobis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. 5.3. – 1, 2, 3.
s.g. 5.4. – 2, 4.
s.g. 5.5. – 2, 3
asaTvisebeli terminebi:
infrastruqtura
impresionizmi
masala:
didi zomis muyaos formati
kolofebi, Txeli muyao
makrateli
webo
saRebavebi
flomasterebi
qaRaldis skoCi
vizualuri masala:
94
gakveTilis msvleloba:
vin aris arqiteqtori – xelovani Tu inJineri?
xeopsis piramida, burj-xalifas caTambjeni, graf drakulas sasaxle, sidneis opera, pizis koSki,
praRis mocekvave saxli, pekinis stadioni, mcxeTis jvari. ra aerTianebs am Senobebs? yvela es da kidev
sxva uTvalavi Senoba arqiteqtoris qmnilebaa.
arqiteqtori erTerTi yvelaze Zvel profesiaTagania.
arqiteqtura aris sarke, romelSic asaxulia kacobriobis istoria – civilizaciebis warmoSoba, ganvi-
Tareba, dacema da aRorZineba. arqiteqturaSi aisaxeba xelovnebis istoriac – sxvadasxva mimdinareobis
waarmoqmnis da ganviTarebis etapebi.
arqiteqtura mudmivad icvleba, arqiteqtoris samuSaos arsi ki mudam erTia – man unda moifiqros da
aagos Senoba, romelic SekveTis moTxovnebs daakmayofilebs.
arqiteqtorebi qmnian sacxovrebel saxlebs, sazogadoebriv da sawarmo Senobebs da nagebobebs, maT
exeba Zveli Senobebis aRdgenac.
Senobis proeqtis Seqmnisas, arqiteqtorma unda da dagegmos, Tu rogor Seerwymeba momavali nageboba
garemos da moifiqros ara marto misi ier-saxe da Sinagani sivrcis mowyobiloba, aramed gaiTvaliswinos,
Tu rogori wyalgayvaniloba, eleqtro momarageba, ganiaveba, ganaTeba, gaTboba da sxva, adamianebisTvis
saWiro funqciebi eqneba Senobas.
arqiteqtorma unda icodes rogor niadagze SeiZleba Senobis dadgma da rogorze ara, icodes samSen-
eblo masalebis Tvisebebi – rogor uZleben isini simZimes, sicxesa Tu sicives, ra pirobebSi ra masalis
da konstruqciis gamoyeneba SeiZleba an ar SeiZleba.
arqiteqturis erTerTi mniSvnelovani ganxraa sacxovrebeli adgilebis – qalaqebis, soflebis dage-
gmareba.
es sfero ganagebs qalaqis an soflis teritoriis mowyobas ise, rom adamianebi masSi moxerxebulad
grZnobdnen Tavs.
aqtivoba:
moswavleebi CamoTvlian da CainiSnaven, Tu saxovrebelis garda, ra daniSnulebis Senobebi unda iyos
qalaqSi (meria, saavadmyofo, policia, saxanZro, maRazia, skola, sportuli dawesebuleba, kafe, bib-
lioTeka, saparikmaxero da sxva).
moswavleebis jgufebi, did formatebze dagegmaven qalaqs sacxovrebeli saxlebiTa da infrastruq-
turiT (quCebs, moedans, sacxovrebel, administraciul, sayofacxovrebo momsaxurebis Senobebs da sxva.
qaRaldisgan damzadebuli moculobiTi figurebiT an sxvadasxva zomis mza kolofebiT gaakeTeben martiv
Senobebs, romlebsac ganalageben TavianT qalaqSi.
moswavleebi ganixilaven erTmaneTis namuSevrebs da imsjeleben, Tu visi qalaqi gamovida ufro kargi
da ratom - xom ar gamorCaT iseTi daniSnulebis Senoba, romelic aucileblad unda iyos qalaqSi, udgeba
Tu ar yvela Senobas gza, ramdenad axlosaa sacxovrebel saxlebTan maRazia da saavadmyofo, gaiTvalis-
wines Tu ara dasasvenebeli adgilebi – mag. parki, sportuli moedani da sxva.
95
qalaquri peizaJi
elene axvlediani
mizani:
qalaquri peizaJis JanrTan gacnoba
qarTul mxatvrobasTan (elene axvledianis Semoqmedeba) gacnoba
qalaqis arqiteqturuli ieris gaazrebis unari
naturaze dakvirvebiT xatvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 7, 8, 12.
s .g.V.5. – 1, 2.
s.g.V.6. – 1, 2, 3
asaTvisebeli terminebi:
pleneri
masala:
saxatavi rveuli, fanqari, saSleli, saTleli
vizualuri masala:
elene axvledianis fotoportreti,
qalaquri peizaJebi
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, es gakveTili Tbil amindSi Catardes, rom moswavleebi eqskursiaze waiyvanoT plenerze,
qalaquri peizaJebis dasaxatad. waiRoT Tan saxatavi rveulebi, fanqrebi, SearCioT romelime kuTxe da
Canaxatebi gaakeToT. pirvel gakveTilze gaecaniT gakveTilis teqsts. SegiZliaT amave gakveTilze gaec-
noT moris utrilos parizul peizaJebs – is xom elene axvledianis sayvareli mxatvari iyo. SeadareT
erTmaneTs parizisa da qarTuli qalaqebis xedebi.
CarTeT moswavleebi eqskursiis dagegmvis procesSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra ganwyobas giqmniT elene axvledianis qalaquri peizaJebi?
yy rogor fiqrobT, ra iwvevs amgvar ganwyobas?
yy TqvenTvis nacnob romel ubans an quCas SearCevdiT dasaxatad? ra aris am adgilas iseTi gansa-
kuTrebuli, rom Tqveni yuradReba miipyro?
yy rogor qalaqSi isurvebdiT cxovrebas – Tanamedrove, xmaurian, caTambjenebian dedaqalaqSi Tu
96
myudro, istoriul patara qalaqSi, sadac garSemo yvelaferi nacnobi da mSobliuria?
aqtivoba:
moswavleebi gadian plenerze (eqskursia qalaqis romelime ubanSi) da xataven qalaqur peizaJs natu-
ridan.
97
naWris qalaqi
mizani:
qalaquri peizaJis JanrSi namuSevris Seqmna aratradiciuli masaliT
kolaJis teqnikis codnis gaRrmaveba
SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTareba
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 7.
s.g.V.2. – 1, 2, 5.
masala:
muyao, tilo, qsovilebisa da maqmanebis narCenebi, pva webo, makrateli.
vizualuri masala:
qsovilis nakuwebisgan Sekerili gadasafarebeli
gakveTilis msvleloba:
maswavlebelma erTi kviriT adre unda gaafrTxilos moswavleebi, moitanon saxlidan usargeblo
qsovilebisa da maqmanebis nakuwebi. Segrovili masala unda ganawildes Tanaklaselebs Soris.
rodesac `qalaqebi~ mzad iqneba, daarqvan maT saxelebi. maswavlebels SeuZlia uTxras, rom qalaqebis
saxelwodebebi xSirad sityva `qalaqiT~ sruldeba. berZnulad qalaqs `polisi~ hqvia – argirupoli, trip-
oli, iliupoli, petrupoli da sxva; gemanulad `burg~– naumburgi, hamburgi, fraiburgi, magdeburgi,
branderburgi. rusulad – novgorodi, zvenigorodi. moswavleebma CamoTvalon saqarTvelos qalaqebisa
da soflebis saxelebi, daakvirdnen bolosarTebs – `-isi~, `-eTi~, `-cixe~ da sxv. da moifiqron maT mier
Seqmnili qalaqebis saxelebi.
aqtivoba:
qsovilebis narCenebisgan, kolaJis teqnikiT, moswavleebi qmnian qalaqur peizaJs.
98
korpusi da Zveli saxli
mizani:
warmosaxvis unarisa da SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTareba;
arqiteqturuli garemos esTetikuri aRqmis unaris gaRviveba;
miRebuli STabeWdilebebis verbalurad gadmocemis da vizualurad asaxvis unaris ganviTareba;
pativiscemis grZnobis ganviTareba warsulis kulturuli Zeglebis mimarT.
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 10.
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
s.g.V.5.
masala:
qaRaldi, ubralo da feradi fanqrebi an flomasterebi, kalami, saTleli, saSleli.
gakveTilis msvleloba:
moswavleebSi SemoqmedebiTi azrovnebisa da warmosaxvis unaris ganviTarebis garda, es gakveTili maT
ufro mgrZnobiareeebs gaxdis arqiteqturuli garemos mimarT. maswavlebeli waaxalisebs moswavleebSi
fantaziis SeuzRudavad gamovlenas. maswavlebeli svams kiTvebs, raTa gaaRvivos maTSi SemoqmedebiTi
azrovneba:
yy es saxlebi dascinian, ebuzRunebian, eCxubebian Tu mowiwebiTa da pativiscemiT esaubrebian erT-
maneTs? ratom?
yy mowonT maT erTmaneTi Tu ara?
yy ra SeiZleba korpuss xiblavdes an ar moswondes Zvel saxlSi?
yy ra SeiZleba Zvel saxls xiblavdes an ar moswondes korpusSi?
yy Tqven rogori saxlebi mogwonT? rogorSi isurvebdiT cxovrebas?
yvela pasuxi Tanabrad misaRebia.
aqtivoba:
moswavleebi weren dialogs Zvel saxlsa da mis mezoblad mdgom axal korpuss Soris da xataven ilus-
tracias.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra gamogividaT kargad? ras SecvlidiT Tqvens ilustraciasa da dialogSi?
yy Tqveni ilustracia zustad xsnis personaJis xasiaTs da garegnobas Tu kidev damatebiT cnobebs
gvawvdis?
yy visi dialogi an ilustracia mogewonaT yvelaze metad da ratom?
99
V Tema: dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba
mizani:
gavacnoT moswavleebs keramikuli WurWlis istoria.
dazianebuli nivTis SekeTebis unar-Cvevebis SeZena,
Sedegi:
s.g. V.2. – 2, 4.
s.g. V.3. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
artefaqti
masala:
patara, TeTri, (naxatebis gareSe) faifuris erTnairi TefSebi (imdeni, ramdeni moswavlecaa klasSi),
romlebsac maswavlebeli winaswar daamtvrevs. yoveli TefSis namtvrevebi srulad (namcecebis CaTvliT),
Seinaxeba konteinerSi an qaRaldis parkSi.
maswavlebels SeuZlia sTxovos moswavleebs, saxlidan wamoiRon uvargisi TefSebi.
keramikis dasawebeblad gankuTvnili webo an pva
! maswavleblis sayuradRebod: moswavleebis usafrTxoebis dasacavad, ar gamoiyenoT Cinuri `super
webo~!
xis wvetiani Cxirebi an webos funjebi
qaRaldi, magidaze dasafenad
Rrubeli an WinWi zedmeti webos mosaSoreblad
masala II aqtivobisTvis:
aRdgenili TefSi
Savi markeri
guaSis saRebavebi
pva webo
funji
wyali
palitra
vizualuri masala:
ganaTxari keramikis nimuSebi
aRdgenili keramikuli WurWeli
100
gakveTilis msvleloba:
101
aqtivoba 1:
maswavlebeli daurigebs moswavleebs konteinerbSi Senaxul WurWlis natexebs.
moswavleebi magidaze dafenil qaRaldze daalageben natexebs da namcecebs,
aqtivoba 2:
moswavleebi pva weboSi areuli guaSis saRebavebiT moxataven restavrirebul WurWels.
102
SuamdinareTi
mizani:
msoflios kulturul saganZurTan (SuamdinareTTan) gacnoba;
warsulisa da Tanamedroveobis Sedarebis unari.
Sedegi:
s.g.V.5. – 1, 3.
asaTvisebeli terminebi:
SuamdinareTi, mesopotamia, Sumerebi, lursmuli damwerloba.
masala:
krosvordis qseroaslebi
vizualuri masala:
Sumeruli cilindruli sabeWdavebi
gakveTilis msvleloba:
103
6. mdinare SuamdinareTSi;
7. mdinare SuamdinareTSi;
8. qveyana, romelic dRes SuamdinareTis teritoriaze mdebareobs;
9. SuamdinareTis erT-erTi mTavari RmerTi;
10. uruqis legendaruli mefe;
11. Suamdinaruli taZari.
aqtivoba:
moswavleebi avseben krosvords.
104
xamurabis kanonebi
mizani:
gavacnoT moswavleebs xamurabis kanonebis Seqmnis istoria
sakuTari mosazrebis Camoyalibebis unaris ganviTareba
jgufuri muSaobis unaris gamovlena
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 4, 5.
s.g.V.3. – 1.
asaTvisebeli terminebi:
stela – vertikalurad mdgari qvis sveti warweriT an reliefuri gamosaxulebiT
Tixis firfita
lursmnuli damwerloba
ornamenti
kodeqsi
motivi
masala:
saweri furclebi
ubralo fanqari
muyaos didi naWrebi jgufebis raodenobis mixedviT
Savi feris plastilini
vizualuri masala:
xamurabis kanonebis stela; Tixis firfitebis gamosaxulebebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli gakveTilis dasawyisSive gayofs klass or jgufad, raTa mogvianebiT am proceduram
ar gamoiwvios aurzauri.
maswavlebeli mouyveba moswavleebs xamurabis kodeqsis istorias, gaacnobs ramodenime kanons kod-
eqsidan (kodeqsSi sul 282 kanonia. kanonebi sakmaod mkacri, sastikic ki iyo. mag.:
yy Tu erTi meores mkvlelobas daswamebs, magram braldebas ver daumtkicebs, bralmdebeli sikv-
diliT daisjeba.
yy Tu mosamarTle gadawyvetilebas miiRebs, magram gairkveva, rom is mcdari iyo, man Tormetjer meti
unda gadaixados vidre braldebulma da mosamarTlis uflebas samudamod dahkargavs.
yy Tu qurdi moparvisas daiWires, is sikvdiliT unda daisajos.
yy Tu mavani masze dabali rangis mamakacs gaartyams, maSin dazaralebulma igive ziani unda miayenos
mas.
105
yy Tu mSenebeli saxls aagebs saguldagulod, mflobelma saxlis yoveli zedapirisTvis mas 2 Sekeli
unda uzRos.
yy Tu mSenebeli kargad ver aaSenebs da Senoba daingreva, igi moklul iqneba.
yy Tu mavani saxlis kedels gaangrevs mis gasaZarcvad da mas daiWeren, sasjelis saxiT mas kedelSi
CaaSeneben.
yy Tu vaJiSvili dedas xels gaartyams, mas xelebs mohkveTen.
yy Tu vaJiSvili ityvis rom misi deda an misi mama misi mSobeli araa, mas enas mohkveTen.
yy Tu saxls cecxli gauCndeba da is vinc mis Casaqrobad mova, xeli waucdeba ojaxis sakuTrebaze,
daisjeba imave cecxlSi dawviT.
yyTu erTi meores kbilebs Caumtvrevs, masac Caumtvreven kbilebs.
yyadamianis SeuracxyofisTvis damnaSave saxalxod, maTraxis 60 dartymiT isjeba.
106
aqtivoba:
yoveli jgufi moamzadebs erT `firfitas~ – moswavleebi TiTebiT gadaglesen da Tanabrad gaanaw-
ileben plastilins muyaos zedapirze.
II gakveTili
masala:
feradi plastilini
brinjis, wiwiburas, muxudos, simindis da sxva msgavsi marcvlebi
feradi plastilini
saxazavi
xis wvetiani Cxirebi
plastilinis dana
aqtivoba:
yoveli jgufi saxazaviT moniSnavs muyaoze imden srtiqons, ramdeni kanonic eqneba dasaweri.
swori xazebis gaswvriv, wvetiani CxiriT Camoweren kanonebs.
plastilinis daniT Seasworeben Secdomebs da zedmet xazebs.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom muyaos kideebze unda darCes adgili CarCos gasakeTe-
blad.
wvetiani CxirebiT, xazebis gayolebaze Camoweren kanonebs.
Ria feris plastiliniT daamzadeben wvril Tokebs, romlebiTac amoavseben muyaoze amoCxapnil asoebs.
plastilinis daniT gaasworeben Secdomebs.
amasobaSi, romelime jgufis wevri, gansxvavebuli feris plastilins daWris Tanabari sisqis zolebad.
am zolebs daagrZelebs da rodesac yvela aso daiwereba, daawebebs maT CarCosTvis gankuTvnil adgilas.
varianti 1 - ornamenti gakeTdeba CarCoze Cawnexili wiwiburas, brinjis da sxva marcvlebiT.
varianti 2 – CarCoebs gaaformeben plastilinis daniT gakeTebuli xazebiT.
gamzadebul kodeqsebs Camokideba saklaso oTaxSi.
107
Sumeruli `omi da mSvidoba~
mizani:
TanamSromlobis, interpretaciisa da komunikaciis unarebis ganviTareba;
xelovnebis konteqstSi aRqmis unaris ganviTareba
msoflios kulturul memkvidreobasTan (Suamdinaruli xelovnebis SedevrTan) gacnoba
Sedegi:
s.g.V.2. – 3, 4, 5.
s.g.V.3. – 1, 2, 3, 4.
s.g.V.4. – 2, 3.
s.g.V.5. – 1, 2, 3, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
ritmi
frizi
masala:
TeTri Tabaxis furceli, cisferi feradi qaRaldi, ubralo fanqari, lurji da wiTeli flomaster-
ebi, webo, makrateli.
vizualuri masala:
uris Standartis ilustraciebi
gakveTilis msvleloba:
rodesac moswavleebi teqstis kiTxvas daasruleben. maswavlebeli maT aCvenebs uris Standartis
fotoebs. sTxovs, yuradReba gaamaxvilon detalebze, magaliTad, skamebis wina fexebze, romlebsac Txis
fexis forma aqvT. maswavlebeli svams kiTxvebs:
– sad aris gamosaxuli `omi~? rogoria maTi iaraRi, aRWurviloba (Subebi), samxedro etlebi? romelia
`mSvidobis~ amsaxveli epizodebi? rogor zeimoben samxedro gamarjvebas Sumerebi (sazeimo lxiniT)?
rogor acviaT (muzaradebi, grZeli labadebi...)? riT irToben Tavs (arfaze dakvriT)? romelia maT Soris
mefe? ra niSniT gamoyo igi xelovanma sxva figurebisgan? (didi zomiT). xom ar gaxsendebaT sxva uZvelesi
xelovnebis nimuSebi, sadac mefis figura sxvebTan SedarebiT didi zomisaa (egvipturi xelovnebis nimuSi,
narmeris fila). kidev raime msgavsebas xom ar xedavT adamianis gamosaxvis egviptur wesTan (rakursebis
aRreva – Tavi da fexebi profilSi, tani ki – anfasSi).
maswavlebeli moismens moswavleebis mier gamoTqmul varaudebs scenaTa identifikaciasTan dakav-
SirebiT.
instruqcia:
108
yy TeTri furceli gayaviT sam grZiv nawilad da gainawileT, rom TiTo moswavles Sexvdes TiTo
grZivi zoli.
yy TiTo zolze ubralo fanqriT daxateT saxlsa da skolaSi Tqveni cxovrebis amsaxveli yofiTi
scenebi.
yy gaWeriT cisferi furceli Suaze grZivad.
yy gamoWeriT da daawebeT daxatuli gamosaxulebebi cisfer furcelze.
yy gadaawebeT Tqveni zolebi erTmaneTs. frizi mzadaa.
aqtivoba:
instruqciis mixedviT, moswavleebi xataven da akeTeben sakuTar frizs.
109
Sumerobana
mizani:
TixiT Zerwvis unaris ganviTareba
miTiTebebis Sesrulebisa da xangrZlivi samuSaos etapobrivad ganxorcielebis unarebis ganviTareba
msoflios kulturul saganZurTan (Sumerul sabeWdavebTan) gacnoba
warsulisa da Tanamedroveobis Sedarebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. V.2 – 3, 4
s.g.V.5. – 1, 3.
asaTvisebeli terminebi:
reliefi, bareliefi, sabeWdavi.
masala:
ubralo fanqari, Tixa, plastilinis dana.
vizualuri masala:
Sumeruli cilindruli sabeWdavebi, moswavlis namuSevrebis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
es gakveTili or akademiuri saaTs daikavebs. teqstis wakiTxvis Semdeg maswavlebeli sTxovs, azri
gamoTqvan saxelmZRvaneloSi dasmuli kiTxvis garSemo – rogor SeiZleba sabeWdavis damzadeba, ra
masaliT, ra proceduriT. moswavleebis mier gamoTqmuli azris mosmenis Semdeg maswavlebeli acnobs
instruqciis I etaps. moswavleebi adareben maT mier gamoTqmul varaudebs instruqciis etapebs da sau-
broben, ramdenad daemTxva maTi mosazreba rekomendacias (swavla aRmoCeniT).
Semdeg moswavleebi Seudgebian am etapis ganxorcielebas. II etapi Semdeg gakveTilze unda Sesruldes.
samuSaos Tanmimdevroba:
I etapi
yy Tixis briketi orad gayaviT. erTi nawili axla dagWirdebaT. meore isev SefuTeT da skoCiT daaweb-
eT, rom Sig haeri ar Sevides da Tixa ar gamagrdes.
yy Tixis naWeri xelis gulebs Soris agoraveT da mieciT ganieri cilindris forma.
yy Semdeg agoraveT brtyel zedapirze, sanam cilindrs gluvi forma ar miecema.
yy cilindrs SuagulSi gauyareT fanqari ise, rom fanqari RerZis funqcias asrulebdes.
yy cilindrze plastilinis daniT daxateT martivi konturuli gamosaxulebebi. ecadeT, mxolod siluetebiT
SemoifargloT. erideT detalebs da wvril xazebs (sqeli xazebi daitaneT).
110
yy amoiReT konturebs Soris areebi plastilinis daniT ise, rom CaRrmavebuli siluetebi miiRoT.
yy plastilinis daniT an nekiT gagliseT, moasworeT CaRrmavebebi, rom gaaTanabroT.
yy Tqveni cilindruli sabeWdavi mzadaa. axla is unda gaSres da gamagrdes. amas dro sWirdeba. amitom,
Semdeg gakveTilamde sadme SeinaxeT.
yy roca Tixa gamagrdeba, SesaZloa ukve Semdeg gakveTilze, gadadiT II etapze.
II etapi:
yy wina gakveTilze gadanaxuli Tixis narCeni gaabrteleT neka TiTis sisqis firfitad. firfitis
zoma cilindris diametris sigrZisa unda iyos. simaRle ki – cilindris simaRlisa.
yy sveli xeliT moasworeT zedapiri, rom gluvi da Tanabari sisqisa iyos. SegiZliaT amisTvis Wiqa
gamoiyenoT, Cipsis muyaos yuTi an konservis qila. Tu zedapiri mainc uswormasworoa, gadmoabru-
neT firfita. zurgis mxare, romelic myar zedapirze ido, ufro swori iqneba.
yy gansazRvreT, sad aris cilindrze naxatis Tavi da bolo. daadeT cilindri firfitis kides ise,
rom zed naxatis dasawyisi moxvdes. daaweqiT xeliT da cilindri firfitaze gadaagoreT. gadag-
orebisas dawola Tavidan bolomde Tanabari Zalis unda iyos. ratom aris es mniSvnelovani? – maSin
naxati firfitaze mkafiod da Tanabrad aRibeWdeba. cilindrze CaRrmavebuli figurebi firfit-
aze reliefurad amoiburceba. aseT gamosaxulebas bareliefi (bas-relief) anu dabali reliefi hqvia.
xom gsmeniaT sityva bas gitara (bas guitar)? is dabal, box xmebs gamoscems. masac, safuZvlad igive
franguli sityva `bas~ anu `dabali~ udevs.
yy axla SegiZliaT gaxvritoT firfitis zeda kuTxeebi, rom Semdgom, roca Tixa gamagrdeba, Toki
gauyaroT da kedelze dakidoT.
mogewonaT Sumerobana?
Tu dro dagrCaT, SegiZliaT saxatav rveulSi lursmuli damwerlobiT, Tqveni saxeli daweroT. gTava-
zobT lursmuli asoebis Sesatyvis qarTul niSnebs. ra Tqma unda, aq yvela saWiro asos ver naxavT, magram
SegiZliaT sxva, msgavsi bgeris aRmniSvneli niSniT SecvaloT. maS, Sumerobana grZeldeba!
aqtivoba:
moswavleebi TixiT akeTeben cilindrul sabeWdavs da mis anabeWds.
111
minanqari
mizani:
dekoratiul-gamoyenebiT xelovnebasTan, kerZod, tixrul minanqarTan da mis teqnikur specifikasTan
gacnoba,
simetriuli dekoratiuli nakeTobis Seqmnis unari.
Sedegi:
s.g. V.1. – 9
s.g. V.2. – 3, 4
s.g. V.5. – 1, 3
s.g. V.6. – 1, 2
asaTvisebeli terminebi:
minanqari, ornamenti
masala:
muyaos oTxkuTxa an wriuli naWeri, ubralo fanqari, plastilini, saZerwi dafa.
vizualuri masala:
namuSevrebis nimuSebi;
xaxulis karedi xati
Tanamedrove minanqris jvrebi
gakveTilis msvleloba:
samuSaos Tanmimdevroba:
yy muyaos marTkuTxa an wriul naWerze moniSneT centri da mis garSemo fanqriT daxateT martivi sime-
triuli, dekoratiuli kompozicia – oTxmklava jvari, mklavebs Soris geometriuli an mcenareuli
ornamentiT.
yy radgan oqrosferTan yvelaze axlos yviTeli feria, tixrebisTvis daamzadeT yviTeli feris plas-
tilinis mogrZo, wvrili `mavTulebi~ da daakariT tixrebi xazebis gayolebaze.
yy tixrebs Soris CadeT sxva feris plastilinis momcro naWrebi da gagliseT isini TiTiT ise, rom
bude amoivsos. rodesac yvela ujredi amoivseba, Tqveni nakeToba mzadaa.
aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT akeTeben dekoratiul, simetriul, ornamentul kompozicias tixruli
minanqris teqnikis imitaciiT.
112
VI Tema: proeqtebi
(6 gakveTili)
gakveTili 1: muzebi
mizani:
muzeumis warmomavlobasTan gacnoba;
kavSirebis danaxvis (personaJTan atributis dakavSirebis) unaris ganviTareba;
Sedegi:
s.g.V.1. – 5, 6, 10, 11, 12.
s.g.V.3. – 1, 2, 3, 4, 5, 6.
s.g.V.4. – 2, 3, 4, 5
asaTvisebeli terminebi:
muzeumi, koleqcia, eqsponati.
masala:
saxatavi rveuli, feradi fanqrebi.
vizualuri masala:
me-16 s., rafael santi, vatikani, stanca dela siniatura, `parnasi~, apoloni da muzebi.
me-19 s., bertel torvaldseni, apoloni da muzebi.
gakveTilis msvleloba:
113
da gaixsenon, Tu ra sityvas agonebs maT es saxeli. museioni, muzeumis winaparia - saukuneebis Semdeg,
xelovnebis taZris principic da saxelic Tanamedrove `muzeumebis~ safuZveli gaxda.
im Soreul dros ki, yvelaze metad saxeli aleqsandriis museionma gaiTqva.
aleqsandre makedonelma, mis mier dabyrobil egvipteSi, daaarsa qalaqi aleqsandria. am qalaqSi,
aleqsandre makedonelis Tanamoazrem, da SemdgomSi egviptis mefem, ptolemei I soterma, muzebis didi
taZari aago. am taZarSi gaerTienbuli iyo samecniero-kvleviTi centri, observatoria, botanikuri baRi
da zooparki, biblioTeka da muzeumi.
muzebis taZarSi xelovani adamianebi erTmaneTs ejibrebodnen ostatobaSi, aqve qmnidnen da warmoad-
gendnen TavianT nawarmoebebs. aleqsandriis museionis WerqveS ikribebodnen im drois udidesi mecnierebi
da xelovani adamianebi – maTematikosebi, fizikosebi, inJinrebi, eqimebi, filosofosebi, istorikosebi,
musikosebi, msaxiobebi, mxarvrebi da poetebi.... maTi muSaobisvis museionSi yvela piroba iyo Seqmnili.
garda kargi samuSao pirobebisa, mecnierebs saSualeba qondaT erTmaneTs Sexvedroden, emusaifaT, ems-
jelaT, ekamaTaT, erTmaneTis gamocdilebas gacnobodnen, erTmaneTis rCevebi gaeziarebiaT... Sedegad,
miviReT udidesi aRmoCenebi, romlebsac dResac ar daukargavT mniSvneloba.
exla ki, davubrundeT muzebs.
adamianebis mimarT keTilganwyobili muzebi xelovnebis warmomadgenlebs ajildovebdnen TavianTi
niWiT, mxars uWerdnen da amxnevebdnen maT, magram Tu vinme gabedavda maTTan asparezobas, sastikad
sjidnen.
114
8. polihimnia – Cafiqrebul pozaSi, saxotbo leqsebis Casaweri gragniliT xelSi.
kaliope (gragniliT xelSi), talia (niRbiT), erato, evterpe (Casaberi musikaluri instrumentebiT),
polihimnia, klio, terfsiqore (kifariT), urania (globusiT da saCvenebeli joxiT), melpomene (Tavze
Teatraluri niRbiT)
dRes muzebi daviwyebas miecnen. aRaravis Wirdeba maTi mxardaWera, aRaravin uxmobs muzebs gasamx-
neveblad. mxolod poeziaSi Tu gaielvebs muzas saxeli.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, gaixsenon Tanamedrove adamianis saqmianobis dargebi, rom-
lebsac ar awyenda zeciuri mxardaWera da moigonon am dargebisTvis axali muzebi.
aqtivoba:
`XXI saukunis muzebi~
moswavleebi daiyofian jgufebad.
yoveli jgufis wevrebi moilaparakeben erTmaneTSi da daasaxeleben 10 sferos, romlebsac dRes
muzebis mfarveloba sWirdebaT.
daxataven muzebs im atributiT, romelic migvaniSnebs maT mier mogonili muzas mfarvelobis sferoze.
museionidan muzeumamde
muzeumSi qcevis wesebi. am gakveTilis Semdeg ukve unda Catardes proeqtis III, gasvliTi gakveTili
muzeumSi – eqskursia
mizani:
muzeumis raobasa da daniSnulebasTan gacnoba;
TanamSromlobisa da saorganizacio unarebis gamomuSaveba.
Sedegi:
s.g.V.3. – 1, 2, 3, 4, 5, 6.
s.g.V.4. – 2, 3, 4, 5.
masala:
A4 formatis furclebi, wiTeli da Savi flomasterebi.
115
vizualuri masala:
muzeumSi qcevis wesebis amsaxveli niSnebi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi moifiqreben da daxataven muzeumSi an xelovnebis gakveTilze qcevis wesebis amsaxvel
simbolur niSnebs, ganixilaven maT, amoarCeven saukeTesoebs da dakideben klasSi.
saganZuris mcveli
mizani:
s.g.V.2. – 3.
s.g.V.3. – 1, 2, 3, 4, 6.
s.g.V.4. – 4, 5.
s.g.V.5. – 2, 3.
masala:
muyaos yuTi, webo, makrateli, a4 formatis furclebi, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
eqvTime TayaiSvilis foto;
me-12 s-is xaxulis karedi xati
gakveTilis msvleloba:
116
aqtivoba:
IV gakveTilze moswavleebi ecnobian qarTuli ganZis Segrovebisa da gadarCenis istorias da eqvTime
TayaiSvilis Rvawls am saqmeSi. Semdeg iyofian jgufebad da inawileben msoflios cnobil muzeumebs
kvlevis Casatareblad. jgufebSi inawileben sakvlev sakiTxebs.
V gakveTilze moswavleebi jgufebSi, muyaos yuTebSi amzadeben muzeumis pirobiT maketebs umniS-
vnelovanesi eqsponatebiTurT.
VI gakveTilze jgufebi waradgenen maketsa da kvlevis Sedegebs.
117
proeqti 2 – Crdilebis Teatri
mizani:
moswavleTa SemoqmedebiTi unarebis gamovlena
jgufuri samuSaos keTebis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g.V.3. - 1, 2, 3, 4, 5, 6
asaTvisebeli terminebi:
Crdilebis Teatri
marioneti
masala:
didi zomis kolofi
naxevrad gamWvirvale qaRaldi (pergamenti) an mitkali
(warmodgenis dros - ganaTebis wyaro – farani an naTura)
Savi, 120 gramini (sqeli) qaRaldi
fanqari
makrateli
webo
xis Cxirebi
qaRaldis skoCi
stepleri
vizualuri masala:
martivi video instruqcia Crdilebis Teatris damzadebisTvis:
ekranis damzadeba
gakveTilis msvleloba:
118
aqtivoba 1:
klasi xmis micemiT amoirCevs erT an or igavs, (moswavleTa raodenobidan gamomdinare).
dagegmavs warmodgenis Catarebis pirobebs, TariRs, mosamzadebeli samuSaoebis vadebs:
1. igavis piesad gadakeTeba, 2. ekranis, dekoraciis da personaJebis momzadeba, 3. warmodgenis dadgma,
4. warmodgenis (RonisZiebis) organizeba da Catareba.
moswavleebi gainawileben funqciebs imis mixedviT, Tu vis ra ufro exerxeba:
piesis momzadeba (wera), warmodgenis dadgma (reJisura), personaJebis da dekoraciebis momzadeba
(xatva, gamoWra, awyoba) Tu warmodgenis warmarTva (msaxioboba).
sasurvelia, moswavleTa erTma jgufma, warmodgenisTvis moamzados afiSa.
aqtivoba 2:
moswavleebi muyaos kolofiT daamzadeben ekrans,
daamzadeben dekoraciebs da personaJebs
daxataven afiSas
aqtivoba 3:
igavis mixedviT daweren piesas
dadgaven warmodgenas
gamarTaven warmodgenas.
119
plakati
mizani:
naswavli masalis gaxseneba, ganmtkiceba, codnis Semowmeba;
wyvilebSi muSaobis, komunikaciisa da TanamSromlobis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g. V.1. – 3, 5, 6.
s.g. V.3. – 1, 2.
s.g. V.4. – 1, 2.
s.g. V.5. – 3.
masala:
kolofSi Cayrili bileTebi plakatis Temebis dasaxelebebiT
ubralo fanqrebi,
saxazavebi,
guaSis saRebavebi, feradi flomasterebi an pasteli
A4 saxatavi furclebi,
A3 formatis saxatavi furclebi yovel wyvils.
vizualuri masala:
plakatebis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi, wyvilebad, kolofSi Cayrili bileTebidan amoiReben erTerT Temas, moifiqreben ideas
120
da misi ganxorcielebis gzas - Tu ra masaliT da xerxiT Seasruleben namuSevars.
Semdeg A4 furclebze feradi fanqrebiT daxataven plakatis eskizs.
plakatis eskizis daxatvisas moswavleebi unda ecadon, kompozicia aagon ise, rom gamoiyos da TvalSi
sacemi gaxdes ideis mTavari komponenti.
dasrulebuli eskizebi daideba iatakze mwkrivad. moswavleebi gaacnoben erTmaneTs TavianT
Canafiqrebs; imsjeleben, asaxavs Tu ara eskizi ideas; gaarCeven, Tu ra xarvezebi aqvT maT namuSevrebs,
miscemen erTmaneTs rCevebs da CainiSnaven maT momdevno gakveTilisTvis.
momdevno gakveTilze, moswavleebi A3 formatis saxatav furclebze gadaitanen momzadebul eskizs
da gaaformeben mas winaswar mofiqrebuli xerxiT.
patara eskizis did formatze gadasatanad SeiZleba eskizebi fanqriT, mkrTalad daiyos kvadratebad.
amdenive kvadratad daiyofa didi formatebic. moswavleebi eskizis patara ujraSi daxatul gamosax-
ulebis monakveTs gadaixataven didi formatis Sesabamis ujraSi. Semdeg moswavleebi RrubeliT an didi
funjebiT moamzadeben fons da gaaferadeben naxatebs da warweras.
plakatis fonis momzadebisas, maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs, rom sasurvelia, gamosaxuleba
da warwera mkveTrad gamoiyofodes fonze – (plakatSi miRebulia kontrastuli ferebis xmareba).
savaraudo Temebi:
`dedamiwa – Cemi saxli~, `imogzaure saqarTveloSi~, `Cveni oTxfexa megobrebi~.
121
proeqti 3: festivali
(6 gakveTili)
I gakveTili: goZaimas!
mizani:
msoflios kulturebTan gacnoba;
gansxvavebuli kulturis dafasebis unaris ganviTareba.
grZelvadian proeqtze muSaobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.1. – 12.
s.g.V.2. – 1, 2, 3, 4.
s.g.V.5. – 1, 4.
asaTvisebeli terminebi:
kimono, samurai, origami
masala:
Txeli muyao, ubralo fanqari, flomasterebi, makrateli, TeTri da feradi qaRaldebi.
vizualuri masala:
Cais ceremonia mxatvrobaSi
Cais ceremonia. foto
kimonos foto:
kitagava utamaro. warCinebuli qalebi
samurai
fexsacmeli
samurais marao
saSinao davalebis – origamis fotoinstruqcia
kimono da samurais kostiumi qaRaldis TojinisTvis: eleqtronul resursSi
saSinao davaleba (el. resursSi)
gakveTilis msvleloba:
122
es gaugebari sityva ukve aRZravs moswavleTa interess da savaraudod, ikiTxaven, ras niSnavs es ucnauri
sityva. maswavlebeli etyvis, rom pasuxi saxelmZRvaneloSia.
moswavleebi kiTxuloben teqsts.
maswavlebels SeuZlia miawodos maT damatebiTi informacia iaponuri kulturis Sesaxeb. magaliTad
is, rom iaponeli, iseve, rogorc Cineli qristianebi, `mamao Cvenos~ locvisas amboben – `brinji Cveni
arsobisa~, radgan swored brinjia maTi yoveldRiuri sakvebi, da ara puri.
mniSvnelovania, rom moswavleebma gaiazron, rom kulturebs Soris gansxvaveba ganpirobebulia
geografiuli mdebareobiT, klimatiT, xalxis wamyvani saqmianobiT, istoriuli viTarebiTa da religiiT.
da rom gansxvavebuli ar niSnavs cuds. moswavleebs unda ganuviTardeT pativiscemisa da dafasebis
grZnoba gansxvavebuli kulturebisadmi.
radgan mTavari davaleba kimonos dizainia da ara figuris ageba, maswavlebels SeuZlia daurigos
moswavleebs danarTidan amobeWdili, qaRaldis Tojinebis Targebi. moswavleebi Targis meSveobiT
gamoWrian gamosaxulebas muyaosgan da gaukeTeben sadgams (ix. ori savaraudo xerxi fotoebze).
Semajamebeli kiTxvebi:
ra mogwonT an ra migaCniaT ucnaurad iaponur kulturaSi da ratom?
kidev ra gainteresebT iaponuri kulturis Sesaxeb?
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben muyaos Tojinebs; xataven, Wrian da acvamen maT kimonos.
saSinao davaleba:
fotoinstruqciis mixedviT wignis saniSnis gakeTeba.
II gakveTili: namaste!
mizani:
msoflios kulturebTan gacnoba;
gansxvavebuli kulturis dafasebis unaris ganviTareba;
grZelvadian proeqtze muSaobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 3.
s.g.V.5. – 1, 3, 4.
masala:
saxatavi furceli, flomasteri.
123
vizualuri masala:
miniatura
fotoebi
Calma
saSinao davaleba – mehendi (xelebis moxatva iniT)
kalamkari
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, maswavlebels Tavadac hqondes sariviT Semoxveuli qsovili da Sublze wertili ekras.
Tu meore qsovilic eqneba, gogonebi tanze, biWebi ki Tavze CalmasaviT daixveven. webovani baraTebisgan
SeuZliaT gamoWran `bindi~ – (ind. wveTi) da daikran Sublze. es ufro dasamaxsovrebels gaxdis gakveTils.
teqstis kiTxvis Semdeg moswavleebi asruleben davalebas.
aqtivoba:
moswavleebi xataven indur kostiumebs da acmeven muyaos Tojinebs.
saSinao davaleba
davalebad eZlevaT sakuTari xelis mtevnis konturuli naxatis mehendis stilSi, ornamentebiT moxat-
va. maswavlebeli gaumaxvilebs moswavleebs yuradRebas imaze, rom mehendis stilSi xSirad gamoiyeneba
ornamenti – mani. sTxovs gaixsenon, unaxavT Tu ara aseTi ornamenti (mesame klasSi maT iswavles qarTuli
tradiciuli lurji sufris dizaini, romelic CvenSi swored indoeTidan Semovida. maswavlebeli uambobs,
rom mehendi – sadResaswaulod inis mcenareuli, organizmisTvis uvnebeli saRebaviT sxeulis moxatvis
wesi, jer kidev 5000 wlis win iyo cnobili. indoelebs swamdaT, rom mehendi maT avi Tvalisgan icavda da
bedniereba mohqonda. dRes mehendi ukve tradiciaa.
mizani:
qarTul erovnul samosTan gacnoba;
dekoratiul-gamoyenebiTi dargis nakeTobis Seqmna;
grZelvadian proeqtze muSaobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 4.
s.g.V.5. – 1, 3, 4.
s.g.V.6. – 2.
masala:
Txeli muyao, flomasterebi an feradi qaRaldebi, webo, makrateli, Tasmebi.
124
vizualuri masala:
ruka
foto
naxatebi: nino brailaSvili; oskar Smerlingi; solomon virsalaZe; Tamar mefis freskuli portreti;
imeruli fafanaki
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ekiTxeba, Tu unaxavT rodesme erovnul samosSi gamowyobili adamiani. rasTan dakav-
SirebiT ecva mas qarTuli kostiumi? iq siaxloves folkloruli ansamblis koncerti an qorwili xom
ar iyo? saqarTveloSi evropuli samosis tareba damkvidrda. Tuki kimono da sari yvela iaponeli da
indoeli qalis karadaSi moiZebneba, qarTuli kostiumi ukve mxolod gansakuTrebul sadResaswaulo
SemTxvevebSi ixmareba da ZiriTadad, xalxuri cekvisa da simReris ansamblebis wevrebze Tu naxavT. nab-
diani Tovlis papa, romelsac mxarze tkbileuliT damZimebuli xurjini aqvs gadadebuli, wiTelformian
santa-klausebs Soris aRarc ki Cans.
qarTuli kostiumebis msgavsia kavkasiis sxva xalxebis kostiumebic – somxebis, yabardoelebis, daR-
estnelebisa da sxv. isinic xom mTis da Tanac, istoriulad meomari xalxia.
eleqtronuli resursidan maswavlebeli aCvenebs svanur da kaxur qudebs, yabalaxs, mwyemsis fafaxs,
qalis leCaqsa da Cixtikops. uambobs, rom mWidrod moTelili Teqis qudi wylis dasalevad Tasis magiv-
robas swevda mgzavrobis dros. maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs, ratom exuraT mwyemsebs fafaxebi
– mTaSi sicivea da matylis Tbili qudi maT icavda.
SekiTxvaze, ratom ara aqvs kintos kostiums samasreebi, moswavleebi, savaraudod, mixvdebian, rom
kinto, quCis xelis vaWari, ar omobda. Sesabamisad, arc Tofi hqonda da arc Tofis wamali sWirdeboda.
teqstis kiTxvis Semdeg moswavleebi akeTeben fafanaks.
aqtivoba:
moswavleebi Txeli muyaosgan Wrian da moxataven fafanaks.
IV gakveTili: fardagi
mizani:
dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis dargSi namuSevris Seqmna
fardagis teqnikasTan gacnoba
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 4.
s.g.V.6. – 2.
masala:
muyaos mogrZo naWeri, kanafi, saqsovi Zafebi, yaisnaRi, saxazavi, fanqari, makrateli.
125
vizualuri masala:
instruqcia
xurjini
gakveTilis msvleloba:
miniSnebebi:
gadazomeT muyaos grZiv kideebze 1 sm-iani monakveTebi da moniSneT xazebiT. CaWeriT niSnulebi. ukana
mxares kanafi erTi kidis Wrilebs Soris gaabiT, xolo waRma pirze – or kides Soris, grZivad.
msxvil gorgals daWimul kanafSi ver gaatevT. amitom, moWeriT Zafis daaxloebiT 1 metriani mon-
akveTebi, daaxvieT brtyel wvril muyaoze da is advilad gaeteva kanafsa da muyaos Soris.
Tu qveda rigSi saqsov Zafs kanafis zemodan gaatarebT, zeda rigSi is qvemodan unda gaataroT.
Tu Zafis Secvla gsurT, ganaskveT ori Zafis bolo da ganagrZeT qsova
aqtivoba:
saxelmZRvanelos teqstis kiTxvis Semdeg moswavleebi foto instruqciis mixedviT qsoven calmxriv
xurjins.
V gakveTili: fotoxelovneba
mizani:
gavacnoT moswavleebs aleqsandre roinaSvilis Semoqmedeba
Sedegi:
s.g. 5.3.
asaTvisebeli terminebi:
eTnografia
masala:
126
saxatavi furclebi
ubralo fanqrebi
feradi fanqrebi
vizualuri masala:
aleqsandre roinaSvilis fotoebi
gakveTilis msvleloba:
saxviTi xelovnebis dargebi – qandakeba, ferwera da grafika uxsovari droidan arseboben, maTi isto-
ria aTaswleulebs iTvlis. fotografia da kino ki sul mTlad axalgazrda dargebia – fotografia me-19
saukunis dasawyisSi warmoiSva, kino ki me-19 saukunis miwuruls.
foto laTinurad sinaTles niSnavs, grafia ki weras – gamodis, fotografia sinaTliT weras niSnavs.
fotoxelovnebis ZiriTadi Janrebi igivea, rac mxatvrobaSi - portreti, peizaJi, naturmorti, yofiTi
fotografia; fotos specifiuri Janria reportaJi da arqiteqturuli Zeglebis fotografia.
ra gansxvavebaa mxatvrobas da fotografias Soris?
fotos gamogonebamde, mxatvroba garemos asaxvis erTaderTi saSualeba iyo. amitom, igi miT ufro
fasobda, rac ufro zustad asaxavda realur samyaros.
naxati uceb ar iqmneba, foto ki erTi daCxakunebiT mzad aris.
foto, samyaros asaxavs zustad iseTs, rogoric is im wams, im daCxakunebis momentSi aris. mxatvari
namuSevars qmnis didxans, namuSevris Seqmnisas, rac ar unda zustad asaxavdes garemos, mainc Tavisi
gemovnebiT cvlis mas – odnav cvlis kompozicias, rakurss, fers, suraTs aklebs an amatebs detalebs...
mxatvari namuSevarSi gadmogvcems Tavis xedvas, Tavis damokidebulebas, foto ki zustad gadmogvcems
imas, rac im wams dainaxa fotokameram.
pirveli qarTveli fotografi aleqsandre roinaSvili iyo. roinaSvilma fotografiis xelobis
swavla 14 wlisam daiwyo. xelobas ise kargad daeufla, rom ramdenime wlis Semdeg, misma maswavlebelma,
ganTqmulma fotografma xlamovma, mas aCuqa yvelaferi, rac damoukideblad muSaobisTvis iyo saWiro,
maT Soris sakuTari fotoaparati, ris merec roinaSvilma Tbilisis centrSi, axlandel rusTavelis
gamzirze, sakuTari foto-saxelosno gaxsna. saxelosnos saxelad `sasuraTxato~ uwoda.
aleqsandre roinaSvili iyo erTerTi im pirveli moRvaweTagani, romlebic qarTuli erovnuli muzeumis
daarsebas cdilobdnen. roinaSvilma moiara kavkasia, gadaiRo istoriuli Zeglebi, kavkasiis sxvadasxva
kuTxis macxovrebeli, sxvadasxva erovnebis adamianis fotoebi. Seisyida da Seagrova istoriuli mniS-
vnelobis da eTnografiuli nivTebis didi koleqcia, Seqmna kavkasiis xedebis fotoalbomi.
roinaSvilis damsaxurebiT, dRes Cven SegviZlia vnaxoT, rogori iyo qarTuli xuroTmoZRvrebis
Zeglebi 150 wlis win, rogor icvamdnen, rogor cxovrobdnen adamianebi im dros.
aleqsandre roiniSvilma Seqmna misi Tanamedrove, yvela damsaxurebuli adamianis portreti, romelTa
suraTebi dResac amSvenebs bevr dawesebulebas – iakob gogebaSvilis, ilias, akakis, vaJas, al. yazbegis
da sxva CvenTvis Zvirfasi adamianebis saxeebi swored roinaSvilis wyalobiT SemorCa istorias.
maswavlebeli gaamaxvilebs moswavleebis yuradRebas roinaSvilis mier gadaRebul suraTebze gamo-
saxuli sxvadasxva xelobis da erovnebis warmomadgeneli adamianebis Cacmulobaze da ityvis:
127
– daakvirdiT fotoebze gamosaxuli adaamianebis Cacmulobas, tanisamosis detalebs, amoarCieT
erTerTi foto da daxateT adamiani msgavsi CacmulobiT.
aqtivoba 1:
moswavleebi amoarCeven fotos da gadaixataven mas, an damoukideblad, STabeWdilebiT daxataven 1
an 2 adamians iseTive CacmulobiT, rogoric fotozea gamosaxuli.
aqtivoba 2:
maswavlebeli daavalebs moswavleebs. garkveul vadaSi, Seagrovon an Tavad gadaiRon fotoebi, gaa-
keTon Canaxatebi, romlebic warmoaCenen Tanamedrove adamianebis Cacmulobas (moxucebi, axalgazrdebi,
sxvadaxva profesiis adamianebi, rogor vicvamT Sin da gareT....
daTqmul vadaSi, moswavleebi, maswavlebelTan erTad, ganixilaven Segrovebul masalas – daajgufeben
Tematurad fotoebsa da Canaxatebs, moufiqreben maT saTaurebs da ganmartebiT warwerebs; moifiqre-
ben, Tu ra formiT waradgenen namuSevrebs (albomi, cifruli prezentacia, plakatebi...) da Caatareben
prezentacias Temaze `Tanamedrove moda~.
VI gakveTili: kalimera!
mizani:
msoflios kulturebTan gacnoba;
gansxvavebuli kulturis dafasebis unaris ganviTareba;
grZelvadian proeqtze muSaobis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.2. – 1, 2, 3, 4.
s.g.V.3. – 1, 3, 4.
s.g.V.5. – 1, 2, 3, 5.
asaTvisebeli terminebi:
elada, mimika
masala:
qaRaldi, makrateli, webo, an Tixa.
vizualuri masala:
Zveli berZnuli Teatris Senobisa da Teatraluri niRbebis fotoebi
moswavleebis namuSevrebi
128
gakveTilis msvleloba:
kalimera! – maswavlebeli berZnulad esalmeba klasSi Semosul moswavleebs. sasurvelia, Tavze daf-
nis gvirgvini an misi qaRaldis imitacia ekeTos. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon, ra ician
saberZneTis Sesaxeb (vTqvaT, miTebi).
moswavleebi kiTxuloben teqsts. maswavlebeli sTxovs, saxeebze sxvadasxva emocia gamoxaton. aux-
snis, rom sityvebis gareSe, mxolod mimikiT, adamians bevri ramis `Tqma~ SeuZlia. sTxovs, gamoajavron,
rogori mimika aqvs maswavlebels, roca moswavlis warmatebiT kmayofilia an piriqiT, brazobs. rogor
SeiZleba asaxo Cafiqrebuli, SeSinebuli, gakvirvebuli, aRtacebuli gamometyveleba.
Semdeg maswavlebeli sTxovs, gaixsenon, Tu arian namyofi TeatrSi, rogoria Tanamedrove Teatris
darbazi (daxuruli sivrce, ukan Caketili scena, fardebs miRma damaluli kulisebi, foie). maswavle-
beli uambobs, rom Zvel saberZneTSi Teatraluri warmodgena RmerT dionisosadmi msxverplSewirviT
iwyeboda da amitom, orxestras (scenis win mdebare naxevarwriuli sivrcis) SuaSi fimela - samsxverplo
idga. dRevandeli Teatri ki, religiasTan aRaraa dakavSirebuli. Tumca is, rom mayurebelTa skamebi
aRmarTs unda miuyvebodes, Zvel berZnul da Tanamedrove TeatrebisTvis saerToa.
maswavlebeli gaumaxvilebs bavSvebs yuradRebas imaze, rom Ria cis qveS gamarTul Zvel berZnul
TeatrSi dekoraciis rols Tavad buneba asrulebda. sTxovs, gaixsenon, rogoria dekoracia Tanamedrove
TeatrSi.
maswavlebeli aseve uambobs:
– berZen msaxiobebs fexze maRalZiriani koturnebi ecvaT, rom Soridan kargad gamoCeniliyvnen.
Tavdapirvelad, yvela rols erTi msaxiobi TamaSobda. xolo qoro anu gundi mTxrobelis funqcias
asrulebda. Semdeg gaCnda meore msaxiobic. ase gaxda SesaZlebeli dialogebis warmarTva. mogvianebiT,
mesame msaxiobic daemata. zogjer speqtakli mTavrdeboda `RmerTis~ caSi freniT – msaxiobi TokiT eki-
da amweze, e.w. `maxinaze~ da scenas gadaufrenda xolme. Zvel saberZneTSi msaxiobebi mxolod mamakacebi
iyvnen (sxvaTa Soris, iaponiaSi axlac inarCuneben tradiciul Teatrs – kabukisa da noos, sadac qalebis
rolebsac, dRemde mxolod mamakacebi asruleben).
maswavlebels, xelmisawvdomi masalebidan gamomdinare, SeuZlia aarCios, ra masaliT Seasrulon
moswavleebma aqtivoba – gaakeTon Zveli berZnuli Teatraluri niRabi qaRaldiT, papiemaSeTi Tu TixiT.
qaRaldis niRbis fotoinstruqcia mocemulia davalebaSi.
papiemaSes teqnologiis gamoyeneba saxalisoa da amasTanave, maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom
amiT usargeblo, ukve gamoyenebuli qaRaldi (saukeTesoa Zveli gazeTebi) axal sicocxles SeiZens da rom
amiT bavSvebi dazogaven narCenebs da gadaarCenen xeebs gaCexvisgan. gTavazobT papiemaSes damzadebis wess:
• moswavleebs win unda edoT jami, romelSic asxia Txevadi webo pva-narevi wyali; Tavis zomaze
gaberili buSti, romelic skotCiT aris dawebebuli magidaze, rom muSaobisas xelidan ar gasxltes.
• naxmari qaRaldi an Zveli gazeTebi daxieT TiTis sigrZisa da siganis nakuwebad.
• CaalbeT nafleTebi weboian wyalSi.
• Tu raime sakarnavalo niRabi mogepovebaT, dafareT mza modeli sveli qaRaldis fenebiT. Tu
niRbis mza modeli ar gaqvT, saxis formis misacemad gaberili buSti gamoiyeneT.
• dafareT buStis naxevari sveli qaRaldis fenebiT. ori fenis Semdeg daWmuWnili qaRaldiT
gaakeTeT samkuTxa SemaRleba cxviris adgilze. warbebis, tuCebisa da nikapis adgilze ki, dadeT sveli
qaRaldis meti fenebi, rom es adgilebi amoiburcos.
129
• rodesac qaRaldi gaSreba, gaxeTqeT buSti, SemoacaleT niRbis forma, gamoWeriT Tvalebi da
piri. gauyareT Tasma yurebis adgilebze.
Tu speqtaklis gamarTvas gadawyvetT, SearCieT berZnuli miTi, vTqvaT, herakles romelime gmiroba.
TeTri qsovilisgan (gamodgeba zewrebi) gaakeTeT kostiumebi da dapatiJeT Tanaskolelebi an mSoblebi.
afiSa da mosawvevi baraTebi ar dagaviwydeT!
aqtivoba:
moswavleebi akeTeben Zvel berZnul Teatralur niRbebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
130
samyaros ena
mizani:
xelovnebis samyaroze codnis gaRrmaveba;
mSvenierebis gancdis unaris ganviTareba;
xelovnebisadmi mudmivi interesisa da siyvarulis gaRviveba;
xelovnebis, rogorc komunikaciis saSualebis gaazreba.
asaTvisebeli terminebi:
universaluri ena
masala:
saxatavi furceli, markerebi, Wikarti.
vizualuri masala:
gamonaTqvamebis avtorebis portretebi.
gakveTilis msvleloba:
teqstis wakiTxvis Semdeg moswavleebi msjeloben, Tu rogor esmiT cnobili adamianebis gamonaTqvamebi.
cdiloben, Camoayalibon sakuTari gansazRvreba, ra aris xelovneba. sasurvelia, yvelam gamoTqvas azri.
siTamamisTvis, maswavlebels SeuZlia misces bavSvebs fanqari da uTxras, rom mikrofonia. bavSvebma erTi
winadadebiT unda Camoayalibon, ra aris maTTvis xelovneba da `mikrofoni~ gverdiT mjdoms gadascen.
amgvarad, yvela CaerTveba. erTmaneTis azris mosmenis Sedegad CamouyalibdebaT sakuTari formulireba,
gahyvebaT es fiqri saxlSi, rac saSinao davalebis SesrulebaSi daexmareba maT.
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben, ra aris xelovneba, ganixilaven cnobili adamianebis gamonaTqvamebs, amoarCeven
maTTvis yvelaze sainteresos, daweren lamazi kaligrafiiTa da msxvili asoebiT da gamoakraven klasSi.
saSinao davaleba:
erTi winadadebiT Camoayalibe da dawere, Seni azriT, ra aris xelovneba. momdevno gakveTilze ganix-
ileT erTmaneTis namuSevrebi da saukeTeso frazebi gaaformeT da gamoakariT klasSi.
131
sityvobana
mizani:
naswavlis gaxseneba, ganmtkiceba, codnis Semowmeba;
wyvilebSi muSaobis, komunikaciisa da TanamSromlobis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.V.3. – 1, 2, 4, 6.
s.g.V.4. – 1, 2, 3, 4, 5.
masala:
qudi, Tasi an jami, patara baraTebi, wiTeli da mwvane fanqrebi, saaTi wamzomiT.
gakveTilis msvleloba:
132
yy daTvaleT baraTebi, ramdeni sityva gamoicaniT wyvilSi. gamarjvebuli wyvilebi eqspertebad
cxaddebian da taSs imsaxureben!
am TamaSis garTulebuli variantisTvis, moaWeriT baraTebs terminebis ganmartebebi. datoveT mxolod
termini. moswavleebma Tavad unda auxsnan mniSvneloba mewyviles.
aqtivoba:
moswavleebi TamaSoben sityvobanas.
133
danarTi
Tema: ras gviambobs pompei
krosvordi:
Sveulad, centrSi: adamianis uZvelesi kulturis Semswavleli mecniereba.
Tarazulad:
1. moedani Zveli romis imperiaSi, romelzedac imarTeboda asparezoba da sxva sanaxaobebi;
2. Zvel saberZneTsa da romSi biWebis fizikuri aRzrdis skola, sadac maT avarjiSebdnen;
3. masala, risganac amzadebdnen mozaikis natexebs;
4. Zveli romis ganTqmuli qalaqi;
5. italiis Tanamedrove qalaqi, romlis maxloblad mdebareobs vulkani vezuvi;
6. Zveli romis qalaqi, romlis daarseba miewereba gmir herakles.
7. gamosaxuleba, Sedgenili cementis fenaze damagrebuli, erTmaneTTan mWidrod miwyobili feradi
kenWebisagan;
8. mebrZoli Zvel romSi, romelic sxva mebrZols an cxovels eWideboda mayurebelTa gasarTobad;
9. mesame romauli qalaqi, romelic vezuvis amofrqvevas emsxverpla 79 wels.
10. mdidari moqalaqis kerZo saxli Zvel romSi.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
135
Tema: mozaikis saxelosno
Semajamebeli davaleba. kriteriumebisa da komentarebis nimuSi:
komentari
kargia, rom ramdenime feris marcvlebi gamoiyene. kargi iqneboda, CarCo fonisgan
gansxvavebuli feriT gamogesaxa;
Seni gamosaxuleba kargad ikiTxeba fonze. cota akuratuloba aklia.
kargia, rom damoukideblad moifiqre, ra gamosaxo. iyavi gansxvavebuli;
136
kriteriumi: moswavle aumjobesebs prezentaciis unars
komentari
ise Cumad saubrobdi, Zalian gamiWirda Seni xmis gagoneba. es namuSevari ufro Tavda-
jerebul wardgenas imsaxurebda;
sxva dros mimarTe mTel klass da ara maswavlebels. namuSevari ukeT dagvanaxe da meti
isaubre muSaobis procesisa da Sedegis Sesaxeb.
sxva dros ecade, sxvebsac usmino. Seni keTilganwyoba da Tavazianoba sxvebis mimarT
konfliqtebs agaridebs.
momeCvena, rom Cqarobdi saubris dasrulebas. mgoni, Seni namuSevari ufro Tavdajere-
bul wardgenas imsaxurebda;
sxva dros ecade, mimarTo mTel klass da ara maswavlebels an erT megobars. es namuSe-
vari xom namdvilad Tavad gaakeTe, maS, ratom gagiWirda kiTxvebze pasuxis gacema? Sen
nawilobriv isaubre muSaobis procesisa da Sedegis Sesaxeb.
sxva dros ecade, sxvebs ufro yuradRebiT usmino. Seni keTilganwyoba da Tavazianoba
sxvebis mimarT konfliqtebs agaridebs.
137
kriteriumi: moswavle CarTulia aqtivobaSi
komentari
Sen Seasrule zogierTi miTiTeba. yvela etapze rom yuradRebiT gemuSava, Sedegic
ukeTesi gamogividoda;
kargia, rom saWiro masala nawilobriv moitane. sxva dros Caiwere CamonaTvali da
masalis motana aRar dagaviwydeba. Seni samuSao adgili iseve sufTad unda datovo,
rogorc dagxvda. sxva dros ecade, Seni mondomeba dasawyisidan bolomde gagyves. maSin
namuSevris dasrulebasac moaswreb.
kargia, rom Tavidan kargad Seasrule yvela miTiTeba. bolo etapzec rom yuradRebiT
gemuSava, Sedegic ukeTesi gamogividoda;
kargia, rom TiTqmis yvela saWiro masala moitane, Seni samuSao adgili mialage da droSi
TiTqmis Caetie. sxva dros ecade, Seni mondomeba dasawyisidan bolomde gagyves.
yoCaR, Sen Tavidanve kargad Seasrule yvela miTiTeba da Sedegic SesaniSnavi gamogivida;
yoCaR, rom yvela saWiro masala moitane, sxvebsac gaunawile, Seni samuSao adgili mial-
age da yvelaferi droulad moaswari.
138
gakveTili: korpusi da Zveli saxli
139
gakveTili: SuamdinareTi
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
140
Tema: proeqti `festivali~
muyaos Tojinis Targi:
141
142
Tema: proeqti `festivali~
testi
sari iaponia
qitoni indoeTi
kimono saqarTvelo
Coxa saberZneTi
___________ _____________
143
__________ _____________
romeli cekvis kostiumi Seqmna solomon virsalaZem varZiis Tamar mefis freskis mixedviT?
__________
berZnuli Tanamedrove
orive
144
II nawili. maqsimaluri Sefaseba – 10 qula.
kriteriumi: unarebis ganviTareba (2 qula)
kriteriumi: SemoqmedebiToba da TviTgamoxatva (2 qula)
kriteriumi: CarTuloba (1 qula)
11. ubralo fanqriT moxate xelis mtevnis gamosaxuleba mehendis ornamentiT (maqs. 5 qula).
Semajamebeli Sefaseba:
145
gakveTili: platonis sxeulebi
146
147
148
149
gakveTili: platonis sxeulebi
150
aqtiuri bmulebi istis davalebebisTvis
gv. gakveTilis davaleba
saTauri
48 `aktrisa~ da moswavleebi maswavleblis mier SeTavazebul bmulze daaTvaliere-
`meezove~ ben niko firosmanis namuSevrebs da mokled, werilobiT Camoayalibe-
ben TavianT STabeWdilebas am xelovanis Sesaxeb.
60 mozaikis maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs saxaliso interaqtiul
saxelosno bmuls, sadac SesaZlebelia mozaikuri naxatis sxvadasxva xerxiT
daxatva.
63 kakabaZis maswavlebeli daviT kakabaZis SemoqmedebasTan gacnobis mizniT Ses-
navebi Tavazebs moswavleebs bmuls:
https://burusi.wordpress.com/art/david-kakabadze/
68 gifi Sagalis moswavleebi amuSaveben sakuTar naxatebs (vTqvaT, mark Sagalis
Temaze mixedviT daxatuls, rom Seqmnan am gamosaxulebebis caSi frenis
STabeWdileba) Ms Paint-is programaSi. Semdeg atvirTaven naxatebs
internetis rekomendebul programaSi (ix. Sesabamisi scenari), mza
gifs CamotvirTaven da gaugzavnian maswavlebels eleqtronuli
fostiT.
77 animacia maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, mosinjon martivi cifru-
li animaciis daxatva. es martivi programa saSualebas miscems maT
ekranze gaacocxlon sakuTari naxatebi.
http://www.abcya.com/animate.htm
101 korpusi da maswavleblis mier miTiTebuli bmuli moswavleebs saSualebas mis-
Zveli saxli cems, wignis an statiis formatSi daweron kompiuterSi da gaafor-
mon cifruli naxatebiT an atvirTuli suraTebiT sakuTari Txzule-
ba. gauziaron megobrebs da amobeWdon namuSevari.
117 proeqti http://museum.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=31
`muzaTa am bmulze moswavleebi miiReben informacias saqarTveloSi arsebu-
taZari~ li muzeumebis Sesaxeb.
122 plakati maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, saWiroebisamebr, plakatis
warwerebi akrifon kompiuterul programaSi (MS WORD), amobeWdon
da daawebon daxatul plakatebs.
151