EGT3011 SINIF

YÖNETİMİ
İletişim
Prof.Dr. Aydın BALYER
YTÜ Eğitim Fakültesi
Eğitim Bilimleri Bölümü

Oda no: B-310

balyer@yildiz.edu.tr
http://avesis.yildiz.edu.tr/balyer/

2
 Kaynak

1. Balyer, A. (2020). Sınıf

Yönetimi. 2. Basım.
İstanbul: Efe Akademi
Yayınları.
2. Erden, M. (2005). Sınıf
Yönetimi. Epilson
Yayınları: İstanbul.
3. Sarpkaya, R. (Ed.). (2019).
Sınıf Yönetimi. Anı
Yayıncılık: Ankara.
Sınıf Yönetimiyle İlgili Temel
Kavramlar
 EĞİTİM

Kant’a göre eğitim bireyde pratik aklı inşa ederek onu özgürleştirme
aracıdır.
Durkheim’e göre eğitim, yetişkin kuşakların yetişen kuşakları etkileme
sürecidir.
J.J. Rousseau ve Dewey’e göre eğitim deneyime, ihtiyaca dayanmalı
ve yaparak yaşayarak olmalıdır.
Goethe ve Montessori’ye göre eğitim çocuğun kişiliğinin tüm yönleriyle
tanınmasıdır.
B. Russel’a göre eğitim her çocuğa var olan en iyiden yararlanma fırsatı
vermelidir.
S. Ertürk’e göre eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve
kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir.
 Eğitimin Temel Amacı Nedir?

İyi insan,
İyi yurttaş,
İyi üretici,
İyi tüketici yetiştirmek??

8
 SINIF
YÖNETİMİ
 Yönetim
İnsan ve madde kaynaklarının örgütün amaçları
doğrultusunda işe koşulması sürecidir. Bu sürecin
özellikleri;
Amaca dönüktür
Planlıdır
İnsan ilişkilerini temel alır
Bir grup etkinliğidir
İşbölümü ve uzmanlaşma gerektirir
Hiyerarşiktir
İşbirliği gerektirir
Eşgüdüm etkinliğidir
İletişim ve güdeleme kullanılan temel süreçlerdir.
 Eğitim Yönetimi

Toplumun eğitim gereksinimlerini karşılamak üzere kurulan

eğitim örgütünü, önceden belirlenen amaçları gerçekleştirmek
için, etkili işletmek, geliştirmek ve yaşatmak sürecidir .
 Okul Yönetimi

Okulu önceden belirlenmiş amaçlara ulaştırmak için

eldeki tüm madde ve insan kaynağının katkılarını
bütünleştirmek, etkili biçimde kullanmak, amaçlara dönük
politika ve kararları uygulamaktır.
 Okulun Özellikleri
Toplumsal açık bir sistemdir,
Girdiler, süreçler ve çıktılara sahiptir
Çevresi ile sürekli bir etkileşim halindedir ve çevresini
dönüştürür.
Çevresi de okulu dönüştürür.
Okulun alt sistemleri vardır.
 Sınıf

Eğitim-öğretim etkinliklerinin
gerçekleştirildiği yaşam
alanıdır.
 Sınıf Yönetimi

• Sınıf yönetiminin
amacı, en iyi öğrenme ortamını
oluşturmak ve öğrencinin
sorumluluk ve özdüzenlemesini
geliştirerek eğitim-öğretim
etkinliklerini üst düzeyde
gerçekleştirmektir.
Sınıf Yapısal Özellikleri
 Sınıf Yapısal Özellikleri
Çok boyutluluk
Yakınlık
Tahmin edememe
Açıklık
Ortak tarih
Eş Zamanlılık
 Sınıf Yönetiminin Boyutları
1. Fiziksel Düzeni
2. Plan Program Etkinlikleri
3. Zaman Düzenine İlişkin Etkinlikler
4. İlişki Düzenlemeleri
5. Davranış Düzenlemeleri
Sınıf yönetimi konusunda
“Öğretmen ……. yapmalı”,
“Öğretmen ……. yapmamalı”
«Öğrenci………………..yapmalı»
«Öğrenci ……………yapmamalı»
 Sınıf yönetiminin değişkenleri

 öğretmen,
 öğrenci,
 okul programı,
 eğitim ortamı,
 eğitim yönetimi,
 aile ve çevre
Ancak bu değişkenler içerisinde en
stratejik olanı “öğretmen”dir.
Çünkü

21
SINIF YÖNETİMİ
MODELLERİ
Sınıf Yönetimi Modelleri

A- Geleneksel Sınıf Yönetimi Modelleri

1. Tepkisel Model
2. Önlemsel Model

B-Çağdaş Sınıf Yönetimi Modelleri

3. Gelişimsel Model
4. Bütünsel Model
A- Geleneksel Sınıf Yönetimi Modelleri
 1- Tepkisel Model
Ortaya çıkan istenmeyen bir durum ve davranışa tepki
verilmesidir.
Örn; Konuşan bir öğrenciye “konuşma” demek
Amaç istenmeyen bir durum ve davranışın
değiştirilmesidir.
Klasik bir modeldir.
Düzen sağlayıcı etkinlikleri içerir.
Gruptan çok bireye yönelir.
Bu yöntemi sıkça kullanan öğretmenin sınıf yönetim
becerileri düşüktür.
Etki-tepki olacağı unutulmamalıdır.
İstenmeyen sonuçlar doğurabilir.
 2- 2-Önlemsel Model

İstenmeyen bir davranış ortaya çıkmadan

önlem alınmasıdır.
Örn; Cep telefonlarını ders başlamadan
kapattırmak.
Sınıfta dersi engelleyecek sorunların yaşanmaması
için her türlü önlem alınır.
Birbirleriyle konuşan öğrencilerin yerlerinin
değiştirilmesi,
Sınavda kopya çekilmemesi için öğrencilerin tek tek
oturtulması…
Soru kitapçıklarının farklı türde hazırlanması (A-B)

6
2- Önlemsel Model
Önlem alma işi abartılı ve öğrenciyi sıkacak boyutta olmamalıdır.
Öğretmen olayların sonuçlarından çok nedenleri üzerinde durur ve
tepkileri olaya yöneltir.
İstenmeyen davranışlara karşı daha çok sevgi ve saygı yaptırımlarını
kullanır.
Planlanarak kullanıldığı takdirde, istenmeyen durumların ortaya çıkması
önlenebilir
 Geleneksel Yaklaşımlar Özet
Geleneksel modeller öğretmen merkezlidir.
Modellerde öğretmen aktif, öğrenci pasiftir.
Öğretmen öğrenci ilişkileri aşırı ölçülerde yapılandırılmıştır.
Kurallar tartışılamaz.
Sınıf içi kurallar oldukça katı ve tek yönlüdür. Sınıf içi
kuralların belirlenmesine öğrenci katılımaz.
Demokratik yaşamın gerekleri ile bağdaşmaz
Daha çok öğretmenin geleneksel otorite figürü olarak
algılandığı toplumlarda gözlenir.
8
Sınıfta özne-nesne ilişkisi vardır.
Öğretmen yapay bir disiplin ortamı yaratır ve davranış
bozuklukları gösteren öğrencilerle uğraşmak durumunda kalır.
Öğrenciler, öğretmene karşı farklı tepkiler geliştirirler. Ve
öğretmen-öğrenci arasında açık yada örtülü bir mücadele
başlar.
Bu yöntemlerde daha çok suçlama, yargılama ve
cezalandırma davranışı egemendir.
Yabancılaşmayı doğurur.
B- Çağdaş Sınıf Yönetim Modelleri
 1- Gelişimsel Model
3- Gelişimsel Model

Öğrencilerin fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim düzeylerinin

dikkate alınmasıdır.
Örn; İlkokul öğrencisi ile lise öğrencisi tuvalet izinleri hususu
Sınıfta kurallar, disiplin uygulamaları ve sorumluluklar
öğrencilerin fiziksel, psikolojik, sosyal gelişim düzeylerini dikkate
alınarak geliştirilir.
Birinci sınıftaki öğrenciler için geç kalma davranışı
beklentisi lise öğrencisine göre farklı uygulanır.
Öğrencilerin gelişim özelliklerinin dikkate alınması sınıf
yönetiminde başarıyı artırır.

11
 ABD’de bir okul, 1,3 milyon dolar tazminat ödemeye mahkûm edildi

 ABD'nin California eyaletinde bir lisede, öğretmeninin tuvalet izni

vermediği ve kova kullanmasını istediği eski bir öğrenci, lise aleyhinde
açtığı davayı kazandı.
 Tuvalete gitmek yerine eşya dolabındaki kovayı kullanması söylenen
eski öğrenci, olaydan sonra müstehcen mesajlar aldığını, bunun
kendisini depresyona ve bir intihar girişime sürüklediğini söyleyerek
Patrick Henry High School adlı liseden tazminat talebinde bulundu.
 Mahkeme jürisi öğrenciye 1,25 milyon dolar tazminat ödenmesine
hükmetti.

 «Artık okulda öğrencilere tuvalet izni veriliyor» (BBC News, 2012).

 Bu yöntem dört basamaktan oluşur:
1. Basamak (10 yaşına kadar). Nasıl öğrenci olunacağının; nerede, nasıl
davranılacağının öğrenildiği yıllardır. Öğretmene çok iş düşer.
 2. Basamak (11- 12 Yaşlar). Öğrenciler olgunlaşma yolunda, sınıf
düzenine uymaya, öğretmeni hoşnut etmeye isteklidir.
3. Basamak (13- 15 Yaşlar). Öğrenciler zevk ve destek için birbirlerine
bakarlar. Öğretmeni sıkıntıya sokmak isteyebilirler. Bununla
arkadaşlarının zevk ve desteğini alacağını düşünürler. Sınıf kurallarının
nedenlerini ararlar.
4. Basamak (16- 18 Yaşlar). Öğrenciler kim olduklarını, nasıl
davranmaları gerektiğini anlamaya başlarlar. Sosyalleşir, akıllanırlar.
Yönetim sorunları azalır.
1- Gelişimsel Model

Bu model sınıf etkinliklerini bir “sosyalleşme süreci” olarak

ele alır.
Yanlış davranışa olanak vermeyen bir toplumsal sistem
oluşturur.
Etkinlikler bireyden çok gruba yöneliktir.
Öğretmenlerin emir yerine istek bildiren anlatımlara
yönelmelidir.
Öğrencinin alınganlığını, çekingenliğini hesaba katılır.
 2- Büt4- Bütünsel Model
ünsel Model
 Yerine, zamanına ve duruma göre önceki modellerin
kullanılmasıdır.
 Örn; Duruma göre katı, duruma göre esnek davranmak
 Önceki modellerin bir sentezidir.
 Sistem yaklaşımı olarak da bilinir.
 İstenilen davranışın ortaya çıkması için uygun ortam
hazırlanır.
 Önlemsel yaklaşıma rağmen olumsuz davranış ortaya
çıkıyorsa tepkisel yaklaşım kullanılır.
 Bütünsel Model
2- Bütünsel Model
Önlemsel sınıf yönetimi modeline öncelik verme,
Gruba olduğu kadar bireye de yönelme,
İstenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyen davranışın
nedenlerini ortadan kaldırma,
Öğrenci özelliklerini dikkate alma vardır.
Öğretmenin tepkisel modele düşük düzeylerde, önlemsel ve
gelişimsel modelleri yüksek düzeylerde göstermesi beklenir.
Yöntem seçimi, amaçlara, olaya, tarafların özelliklerine göre değişir.
 Örneğin, sınıfa kitap ve defter getirmeyen bir öğrenci için tepkisel model kullanılırken,
 Öğrenciyle görüşme, veliyle görüşme, okul yönetiminden yardım isteme, disipline verme
yöntemlerinden birini veya birkaçını kullanabilir.
 Çağdaş Modeller Özet
öğrenci merkezli,
öğrenci katılımına önem veren,
esnek kuralları olan,
bireysel farklılıkları önemseyen,
iletişim ve etkileşimin ağırlıklı kullanıldığı,
katı disiplinden ziyade doğal bir disiplin anlayışının benimsendiği
sınıf yönetim yaklaşımlarıdır.
 Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar
Kurallardansa güven ve ilgiyi geliştirmeye yönelme
İş yerine, öğrenme yönelimli sınıfa geçiş
Bir yönetim oyunundan ziyade ortak karar vermeye dayalı
yönetim anlayışı (Büyük çaba gerekir)
Kurallara itaatten öz disipline yönelme
 Etkili Bir Sınıf Yönetimi Nasıl Olmalıdır?

1 – Sınırları ve kuralları öğrencilerinizle birlikte oluşturun.

2 – Öğrencilerinize problem çözme becerisi kazandırın.
3 – Tutarlı olun.
4 – Öğrencilerinize kendilerini iyi hissetmelerini sağlayın.
5 – Sınıfınızda Önlemsel Model yaklaşımını benimseyin.
6 – Ben dilini kullanmaya gayret edin.
7 – Öğrencilerinize derslerinizde küçük sürprizler yapın.
 Etkili Bir Sınıf Yönetimi Nasıl Olmalıdır?

1 – Her öğrencinin öğrenme stiline dikkat edilmelidir.

2 – Eğitim ortamları öğrenciye göre düzenlenmelidir.
3 – Öğretmenler öğrencileriyle olumlu iletişim halinde olmalıdır.
4 – Öğretmen müfredata hakim olmalıdır.
5 – Öğretmen öğrencilerine rol model olmalıdır.
6 – Öğretmen derslerde öğrencilerinin dikkatini canlı tutmalıdır.
7 – Öğretmenler öğrencilerine sevgiyle yaklaşmalıdır.
SINIF YÖNETİMİNE ETKİ
EDEN DEĞİŞKENLER
 Sınıf Yönetimini Etkileyen
Etkenler

Sosyal Eğitsel
Etkenler
Psikolojik Etkenler
Etkenler
 Sosyal Etkenler

Sınıf yönetimini etkileyen sınıf dışındaki

sosyal etkenlerden meydana gelmektedir.
 Bunlar:

Aile
Toplumsal norm ve değerler
Sosyal Çevre
Beklentiler
Bilgi ve İletişim Teknolojileri
 Aile
Eğitim, ailede başlar, kişiliğin temeli ailede atılır.
Tembel-çalışkan, doğrucu-yalancı, pısırık-girişken, benzeri
ikilemlerin kazanılması ailede başlar, gelişir ve çoğu zaman da
pekişir.
Bunu da etkileyen bazı hususlar vardır:
Ailenin ekonomik durumu
Ailenin eğitim düzeyi
Ailedeki çocuk sayısı
Ailenin türü
Anne-babanın ayrı ya da ölmüş olması
 Toplumsal Norm ve Değerler

Norm: Kişilerden beklenen davranış biçimi,

uyulması gereken kurallardır.
Toplumda kazanılan normların yanı sıra okulda da bazı
normlar geliştirilir.
Öğrencilerin sınıfta gösterdikleri davranışlar bu
normların göstergesidir.
 Çevre
Okul ve çevre birbirini karşılıklı etkiler bu nedenle okul ve
çevre yakın ilişkide olmalıdır.
Okul çevresi:
1. Yakın Çevre: Öğrenci velileri/aileler.
2. Uzak Çevre: Siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel çevre
 Beklentiler

 Öğrencilerden toplumun, ailenin ve okulun beklentileri

vardır.
 Örn; akademik ve sosyal başarı.
Bu beklentiler öğrencilerin ulaşamayacakları kadar
yüksek olmamalıdır.
 Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT)

BİT eğlence, eğitim ve

iletişim anlamında birçok
seçenekler sunarlar.

Bunların olumlu yanlarının

yanında çocukların zihinsel,
duygusal ve sosyal gelişimine
olumsuz etkileri vardır.

Ölçülü ve dikkatli
kullanılmaları gerekir

9
 Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT)
Çocukların zihni her gün bu ortamlarda sunulan
mesajlarla şekillenir.
trafik kurallarına uymalısın -Olumlu
her vatandaş oy kullanmalı -Olumlu
şiddet kişilerarası sorunları çözer-Olumsuz
kadının evi yeridir- Olumsuz
elinin hamuruyla erkek işine karışma-Olumsuz

10
Eğitsel Etkenler
 Okul Yönetiminin Yapısı ve İşleyişi

Okul yöneticilerini yönetim tarzları öğretmenlerin sınıf yönetim

tarzlarını etkiler.
Otoriter yönetim tarzı; kararların yönetici tarafından alınıp
uygulandığı tarzdır.
Demokratik yönetim tarzı; kararların çalışanlarla birlikte
alındığı tarzdır.
Başıboş yönetim tarzı; çalışanların karar ve uygulamalarında
serbest bırakıldıkları tarzdır.
 Öğretmen Nitelik ve Eğitimi Durumu
Öğretmenlerin
Aldıkları eğitim (Özel alan bilgisi)
Meslek bilgisi (Pedagojik formasyon)
Öğretmenlerin dersi işleyiş şekli, mesleki tutumları, öğrenciyle
iletişim tarzı ve kişiliği sınıf yönetimini etkiler.
Bu nedenle, öğretmenlerin çok iyi yetiştirilmeleri gerekir.
 Öğretmenlerin Okul Amaç ve Değerlerine Bağlılığı

Öğretmenlerin,
okul amaçlarına ve kurallarına bağlılığı sınıf yönetim
tarzlarını etkiler.
Öğretmen, okulun amaçları ve değerlerine bağlı
olmalıdır.
Bunların olmaması başarısızlığa neden olur.
 Sınıfın Fiziksel Durumu

Sınıf ortamı öğrenmenin de çevresidir.

Bu yüzden; sınıfın fiziksel düzeni, öğrencilerin psikolojik
durumu, sosyal ve kültürel öğelerin etkileşiminin ürünüdür.
Bu çevre dersin amacı ve çocukları kapsayacak şekilde
düzenlenmelidir.
 Sınıf Kurallarının Durumu

Kuralların; belirleniş şekli, açıklığı, kuralları

uygulamadaki tutarlılığı ve sayısı sınıf yönetimini etkiler.
Psikolojik Etkenler
 Psikolojik Etkenler
Sınıf yönetimini etkileyen öğretmen ve öğrencinin
psikolojik durumu ile ilgili etkenlerdir. Bunlar;
 Öğrenci özellik ve ihtiyaçları,
 Öğretmenin kişilik özellikleri
A. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi
 1-Fizyolojik ihtiyaçlar
Bu ihtiyaçlar; nefes alma, beslenme, su, cinsellik, uyku, denge,
boşaltım türü fizyolojik ihtiyaçlardır.
Öğrenme ürünü değil genetiktir.
Sınıfta fizyolojik olarak en temel ihtiyaçlarını giderememiş bir
öğrenci, bu ihtiyacı gidermeye yoğunlaşacağından derse
odaklanamaz.
 Örneğin; tuvalet ihtiyacı olan bir öğrenci o anda sadece söz konusu ihtiyacı gidermek dışında
başka bir işe yönelemez. Bu durumda öğretmen, öğrencilere ihtiyaçlarını giderme fırsatı
vermelidir.
 2. Güvenlik ihtiyacı
Bu ihtiyaçlar, güvenli bir sınıf çevresinde bulunma, gelecekten emin olma
ihtiyacı, beden güvenliğine yönelik ihtiyaçlardır.
Çocuk sınıfta güvende olmak ister.
Öğretmenden, diğer öğrencilerden korkan, fiziksel ya da psikolojik şiddet
gören bir çocuk üst düzey öğrenme ihtiyacına yönelmez.
Öğretmenler sınıfta, her öğrencinin kendisini güvende hissedeceği
demokratik bir sınıf ortamı oluşturmalıdırlar.
 3. Ait olma, sevgi ihtiyacı
Bu ihtiyaçlar; bir gruba ait olma ve sevgi görme türü ihtiyacıdır.
Bu kapsamda öğrenciler; şefkat ve sevgi görmek, sosyal faaliyetlerde
bulunmak, ve akranlarıyla arkadaşlık kurmak ihtiyacı duyumsarlar.
Öğretmenler, öğrencilerin sosyalleşmeleri, için değişik etkinlikler
oluşturmalıdır.
Örneğin; gruba ve değerleri arasına katılma konusunda çekingenlik gösteren öğrenciler
gördüklerinde onların bu ihtiyaca yönelik bir çabalarını aşmaları yönünde yardımcı olabilir.
 4- Saygınlık/değer ihtiyacı
Bu tür ihtiyaçlar, bir bireyin kendine güven, saygı duyma, saygı
görme, takdir edilme türü ihtiyaçlardır.

Sınıfta öğrencilerin başarılarının takdir edilmesi, grup önünde

bu ihtiyacının giderilmesi önemlidir.
 5- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı

Bu ihtiyaçlar, kişinin yaratıcı yeteneklerini kullanabilmesidir.

Bunun için herkesin tanıdığı biri olmaya gerek yoktur.
Verilen bir görevi yaptığımızda ya da bir başkasına karşılıksız
yardım ettiğimizde de kendimizi gerçekleştirmiş oluruz.
Bütün bunların sınıf yönetimi
bakımından anlamı nedir?
Buna göre birey bir alt basamaktaki ihtiyacını
karşılamadan üst düzey bir ihtiyaca yönelmez.
Örn; Öğrencinin karnı açsa öğrenci öğrenmeye
güdülenemez
Ancak kişilere göre ihtiyaçların düzeylerinin etkisi farklı
olabilir.
Öğretmen öğrenci ihtiyaçlarını iyi analiz etmeli ve sınıfı
yönetirken bu ihtiyaçları mümkün olduğunca karşılamaya
çalışmalıdır.
SINIF ORTAMI VE
GRUP ETKİLEŞİMİ
 Grup

Ortak birtakım özellikler paylaşan, birbiriyle

etkileşen, üyelerinin beklentilerini karşılayan ve
ortak bir kimliği paylaşan insanlardan oluşan bir
topluluktur.
 Kalabalık

Kalabalık, karışık bir biçimde yığılmış

insan topluluğudur.
 Grup vs Kalabalık

Grubu kalabalıktan ayıran özellikler;

1. Karşılıklı bağımlılık
2. Etkileşim ve
3. Ortak amaçlar.
Formal ve İnformal
Gruplar
 Formal Grup

Kişiler, formal gruplara atama yoluyla katılırlar.

Grupta her üyenin bir rolü vardır ve önemli olan iştir.
Örn: Sınıflar da formal gruplardır.
 İnformal Grup

Gönüllülük esasına ortaya çıkar.

İnformal grup üyeleri birlikte hareket eder.
Etkileşim ve normlar daha belirgindir.
 Sınıf Nasıl Bir Gruptur?

Toplumsal bir yapı olarak sınıfta;

Kasten oluşturulmuş öğrenme grupları
Gönüllü oluşmuş informal gruplar vardır
Öğretmen de bu grubun bir üyesidir.
Örn:
Çalışkan öğrenciler grubu (Eğitimi olumlu yönde etkiler.)
Yaramaz ve tembel öğrenciler (Sınıf yönetimini güçleştirir.)
 Kalıcı ve güçlü grupların özellikleri

Bireyler kendilerini o grubun üyesi olarak tanımlarlar.

Herkesin bir rolü vardır.
Ortak normlar oluşturur ve bunlara uyarlar.
Grup üyeleri birbirlerine benzerler.
Grup yaşantısını ödüllendirici bulurlar.
Birlik algısı geliştirirler ve bu duyguyla hareket ederler
 Örn: Bizim sınıf, bizim mahalle vb.
Sınıfta Grup Sürecini
Etkileyen Etmenler
 Sınıfın Büyüklüğü

Sınıftaki öğrenci sayısı, öğrenci-öğrenci ve öğretmen-

öğrenci etkileşimi ve verimi etkiler.
Sınıf mevcudu 30 kişiyi aşmamalıdır.
İdeal sayı 20-25 arasında olmalıdır.
 Grubun büyüklüğü

Kalabalık sınıfların kontrolü zordur.

Alt gruplar ortaya çıkar ve çatışma olur.

Grup dinamiğini sağlamak ve etkinliklere katılımı sağlamak

için grubu küçük tutmak gerekir.
 Grup Kompozisyonu
 Grupların farklı yetenek ve özelliğe sahip öğrencilerden
oluşturulması grup ve öğrenci başarısını arttırabilir.
 Bir çalışkan-bir daha az çalışkan öğrenci eşleşmesi gibi
 Grubun homojen-heterojen olması sınıfı etkiler.
 Arkadaş gruplarında homojenlik etkileşimi artırırken, çalışma gruplarının heterojen
olması daha etkilidir.
 Grup Normları

Normlar, kural ve beklentilerdir.

Okulun amaçlarıyla tutarlı olmalıdır.
Öğrenciler bu normları benimserlerse başarı artar.
Bir grup öğrencinin çalışkan ve yüksek not alan arkadaşlarıyla dalga
geçmesi gibi
Sınavlarda birbirine yardım etme,
Yaramazlık yapan öğrenciyi şikayet etmemek gibi
 Grupta İşbirliği

 Grupta işbirliği ve rekabet olabilir.

 Öğrencilerin davranışları öğretmenin kişilik özelliklerinden,

tutumundan, öğretim yönteminden ve değerlendirme
sisteminden etkilenebilir.
Sınıfta Norm Oluşturma
 Destekleyici ve Bütünleşmiş Sınıf
Oluşturma Etkinlikleri

Grup bütünlüğü ve grup kimliği kolayca

sağlanamaz.
Öğretmenin bunun için çaba göstermesi ve bu
amaca yönelik bazı etkinlikler düzenlemesi gerekir.
 Sınıf düzenlemesi

Öğrencilerin sınıfın düzenlemesi sürecine katılmalarına

olanak sağlamalıdır.
Sınıf gazetesi, dergisi, bülteni vb. hazırlanması,
Sınıfa öğrencilerin bakabilecekleri çiçek getirmeleri vb.
etkinlikler şeklinde olabilir.
 Sınıf ruhu oluşturma

Öğretmen sınıf ruhu oluşturmaya çalışmalıdır.

Bunun için bir çok etkinlik yapılabilir. Örn;
Sınıf “logosu” hazırlamak,
Sınıfı anlatan “şiir” ya da “marş” yazmak gibi.
Sınıf takımı
 Sınıf tarihi oluşturma

 Öğretim yılı başında başlatılmalıdır.

 Önemli olaylar yazılmalı, fotoğraflar toplanmalıdır.
 Yıl sonunda, yıl sonu etkinlikler ve mezuniyetlerde
gösterilir.
 Tanışma, açış ve kapanış soruları

 Öğretmen yeni öğretim yılının ilk derslerinde, öğrencilerin birbirileriyle

tanışmalarını sağlamalı.
 Sınıf kalabalık ise her öğrenci kendini tanıtabilir
 Öğrencilerin duygularını ifade etmeleri için, dersin ilk ya da son 5
dakikası ayrılabilir.
 Bu tür etkinlikler öğrencilerin kendilerine değer verildiğini
hissetmelerine
 Okulda yaşadıkları olumsuzlukları dile getirerek çözümüne yardımcı
olur.
 Özel günler

Öğrencilerin farklı bir gün geçirmelerini ve birbirlerini

değişik açılardan tanımaları için özel günler düzenlenebilir.
Örn; serbest giyinme günü,
doğum günleri,
sevdiği oyuncakları getirme günü vb. gibi.
 Temel/Akademik çalışma grubu oluşturma

Sınıfta 4-5 kişilik temel çalışma grupları kurulur.

 akademik başarı,
 cinsiyet,
 sosyo-ekonomik statü gibi özellikleri bakımından farklı
öğrencilerden oluşturulmalıdır.
 Grup kararı aldırma

Öğrencilerin bazı kararların alınmasına

katılmaları, sınıf bütünlüğü bakımından yararlıdır.
bazen de kararların öğretmen tarafından alınmasını,
kuralların açık bir biçimde belirlenmesini,
olumsuz durumların düzeltilmesini beklerler
SINIFIN FİZİKSEL
DÜZENİ
 Fiziksel ortamın önemi
Fiziksel çevre, öğrenmenin çerçevesidir.
Öğrenmeyi destekler ya da engeller.
Fiziksel olarak iyi bir sınıf ortamı,
çeşitli şekillerde değiştirilebilen ve
birlikte çalışmaya uygun sağlamalıdır.
 Fiziksel ortamın değişkenleri

1. Sınıfın büyüklüğü ve öğrenci sayısı

2. Isı
3. Işık
4. Renk, görünüm ve estetik
5. Gürültü
6. Temizlik
7. Yerleşim düzeni
 1-Sınıfın Büyüklüğü ve Öğrenci Sayısı
Sınıfta;
öğrenciye rahatça dolaşabileceği,
eşyalarını koyabileceği,
etkinlikler yapılacak alanlar olmalıdır.
Etkinliklere göre değişir.
İdeal öğrenci sayısı, 30’un altında olmalıdır.
Öğrenci sayısının azlığı, öğretmene kolaylık sağlar.
Kalabalık öğrencilerin güdülenmesini zorlaştırır.
Öğretim yöntem ve tekniklerini belirler.
 2-Isı
Sınıfın aşırı sıcak veya soğuk olması, öğrencileri
olumsuz etkiler.
İdeal sınıf ısısı 20C olmalıdır.
Öğretmen, öğrencilerin ısı değişimiyle tutarlı giysi
seçimi yapmalarını önerebilir.
 3-Işık

Sınıfta görme ya da okuma rahatça yapılacak

şekilde
Aydınlatma gün ışığına yakın
Pencereler gün ışığından yararlanacak yönde
ve büyüklükte olmalıdır.
 4-Renk, görünüm ve estetik

Renkler, öğrencinin fiziksel ve davranışsal durumunu

etkiler.
Sınıfın renkleri öğrencilerin gelişim özelliklerine göre
değişiklik göstermelidir.
Sınıf rengi diğer eşyalarla uyumlu olmalıdır.
Sınıfın estetik görüntüsü, öğrencinin sınıfa isteyerek
gelmesini sağlamalıdır.
 5-Gürültü

Rahatsız edici, işitmeyi engelleyici, dikkati dağıtıcı, ruhsal

sağlığı bozucu bir değişkendir.
Gürültü, zamanın iyi kullanılmasını engeller.
Gürültülü bir sınıfta verim azalır.
Sınıf, dışarıdan gelen gürültüleri engelleyecek yapıda
olmalıdır.
 6-Temizlik

Sınıflar toplu yaşam gereği devamlı temiz tutulmalıdır.

Küçük yaşlardaki öğrencilere temizlik alışkanlığı
kazandırmak önemlidir.
Sınıfta temizlikle ilgili kurallar bulunabilir.
 7-Sınıfın Yerleşim Düzeni
Sınıfta yerleşim düzeni, eğitsel amaçlara uygun olmalıdır.
Öğrencilerin oturma biçimleri,
öğrencilerin fiziksel özellikleri,
dersin özellikleri ve
sınıf içindeki davranış biçimlerine göre düzenlenebilmelidir.
 Sınıfın yerleşim düzeni

1. Sıralı (sütun) yerleşim düzeni

2. Bireysel yerleşim düzeni
3. Çok gruplu yerleşim düzeni
4. Tek grup düzeni
 Sıra düzeni

 Öğretmen merkezlidir.
Öğretmen
 Düz anlatım için uygundur.
Masası Yazı tahtası  Dinleme ve not alma teknikleri
için uygundur.
 Kalabalık sınıflar için
uygundur.
 Sınıf yönetimi kolaydır.
 İletişim tek yönlüdür.
 Kalabalık sınıflar için uygundur
 Öğrenci etkileşimi ve katılımı
azdır
 Öğrenciler pasiftir, dinler ve not
alırlar.
 En az tercih edilen düzendir.
Bireysel Yerleşim Düzeni

 Öğrencilerin tek kişilik masa ve

sandalyelerde oturduğu şekildir.
 Bu oturma düzeni, derin düşünmeyi
kolaylaştırır.
 Her öğrencinin kendi düzeyinde ve
hızında çalışabilir.
 Bu yerleşim düzeninde öğretmen ve
öğrenciler değişik biçimlerde bir
araya gelebilirler
Çok gruplu/Küme Düzeni

 Öğrenciler bir masa etrafında grup

oluşturur.
 Öğrenci-öğrenci etkileşimi en
yüksektir.
 Öğretmen daha çok rehberlik eder.
 Grupla öğretim yöntemleri için
uygundur.
 İşbirlikli öğretim ve tartışmaya
uygundur.
 İyi bir plan ve gözetim gerektirir.
 4-Tek Grup Düzeni
Yuvarlak Masa Düzeni

•Öğrenciler geniş bir masa etrafında

otururlar.
•Öğretmen, öğrencinin karşısında değil,
yanında yer alır.
•Samimi bir hava oluşur.
•Öğrenciler birbirinin yüzünü görür.
•İlgi dağılmaz.
•Farklı davranışlara yönelenler hemen
belli olur.
 U Biçimi Oturma Düzeni

 Öğretmen her bir öğrenciye tek tek

yaklaşabilir.
 Bütün öğrenciler bir gösteriyi izler gibi oturur.
 Büyük grup tartışmalarına katılımı
kolaylaştırır.
 Öğrenciler birbiriyle iletişim kurabilir,
 Derse aktif olarak katılır,
 İlgi dağılmaz ve istenmeyen davranışlar
kolaylıkla belirlenebilir.
SINIFTA İLETİŞİM
 İletişim

 Kaynak ve alıcı arasında gerçekleşen

duygu,
düşünce,
davranış ve
bilgi alışverişidir.
İletişim Süreci

3
 Kaynak
Mesajı karşı tarafa gönderen kişidir.
Mesajı, kelimeler, vücut dili, resimler, yüz yüze görüşme, radyo, TV, bilgisayar,
telefon gibi kanallarla gerçekleşir.
 Mesaj
Bir yaşantıya ait duygu ve düşüncenin kodlanarak
sözlü, sözsüz ya da yazılı olarak alıcıya ulaştırmak
istediğimiz içeriktir.
 Kanal
Mesajın sunuluş biçimidir. Yöntem ve tekniklerdir.
 Hedef

İletilen mesajı alması beklenen kişi ya da

kişilerdir.
Kodlama-Mesajı Çözümleme
 Geribildirim/Dönüt

Alıcının göndericiye verdiği tepkidir.

 Gürültü
İnsanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz etkileyen, fizyolojik,
psikolojik dengelerini bozabilen, iş performansını azaltan önemli bir
çevre kirliliği türüdür.
Sınıfta öğretimi engelleyen gürültü sınıf içinden ve sınıf dışından
kaynaklanabilir.
Sınıf içi gürültüyü öğretmen kurallarla kontrol edebilir ancak sınıf
dışındaki gürültü için okul yönetimi önlem almalıdır.
Eğitim-Öğretim Sürecinde İletişim
Eğitim-Öğretim Sürecinde İletişim
İletişim Türleri

Yazılı İletişim
1. Sözlü İletişim
Duygu ve düşüncelerin konuşma dili kullanılarak aktarıldığı
etkili bir iletişim türüdür.
Günlük hayatımızda konuşma dili olarak adlandırılmaktadır.
Ancak…………..
 2. Sözsüz İletişim ve Beden Dili
2. Sözsüz İletişim ve Beden Dili
Jest ve mimik gibi dilsel olmayan işaretler aracılığıyla gereçekleşen
iletişim biçimidir.
 Günlük iletişimin önemli bir kısmını oluşturur.
Sözsüz iletişimde bilginin iletimi kültüre bağlı değişiklikler gösterir.

15
 Beden Dili

Mesajların
iletime
gücü 7%
55%
Beden Dili Sözcükler
(Sözsüz İletişim)

38%
Ses
 Öğretmenin beden dili:

 İlk defa bir sınıfa derse giren her öğretmen normalden

daha sert davranır.
 Öğretmen gürültü varken derse başlamamalı.
 Öğrenciler ve tüm sınıfın üzerinde sakince göz gezdirip,
öğrencilerin bakışlarını adeta “toplamalıdır”.
 Öğretmenin beden dili:
Eliyle alnını silmek ne yapacağını bilmemek
Başını boynunun arasına çekmek tedirginlik, suçluluk duygusu

Çeneyi okşamak düşünmek

Kafayı birkaç kez yukarı doğru hayır itiraz
anlamında arkaya atmak
Başın öne eğilmesi güvensizlik, suçluluk duygusu, teslim
olma
Gözlerini kırpıştırmak sinirlilik hali

Kaşları yukarıya kaldırma şaşırma, kibirlilik

Kaşlarını çatma öfke, düşünceli olma

Bakışlarına hakim olma güven, kibirlilik

Burnunu ellemek düşünmek

Ceketin düğmelerini açma güven, rahatlama

 Öğretmenin Beden Dili
Öğretmenin kürsüde oturup kalması, duvara dayanmaktan kaçınması gerekir.
Ders anlatımı için en uygun yer sınıfın iki metre kadar önünde, kürsüye yakın
olan ve tüm öğrencilerin öğretmeni ve hareketlerini rahatça görebildikleri yerdir.
Ellerin cebe sokulması, başın öne eğilmesi ve ayakta bacakların çapraz
birbirine dolanması; rahatlık fakat aynı zamanda güvensizlik şeklinde
yorumlanır.
Ders esnasında huzursuzca sınıfın bir başından kürsüsüne geri dönmesi
öğrencilerin dikkatinin dağılmasına yol açar.
Sınıfta serbest, rahat ve dengeli bir şekilde ayakta durmak en uygun duruştur.
 Sınıfta doğru beden dili
Duruşumuz ne kasılmış gibi, ne tedirgin, ne de yapmacık olmalıdır.
Öğrencilere yönelerek geniş, açık, sakin, avuç içi yukarıya doğru ve
göğüs hizasında yapılan hareketler tavsiye edilmektedir.
Mesleğe yeni başlayanlar için en büyük problem ellerini koyacak yer
bulamamalarıdır.
Kolları kavuşturmak (“benden uzak dur” sinyali) sınıfla öğretmen
arasında bir engeldir, dolayısıyla mesafe oluşturacağı için uygun
değildir.
 Öğretmenin Beden Dili

Yanlış duruş Doğru duruş

 Öğretmenin Beden Dili

Yanlış duruş Doğru duruş

 Olumlu İzlenim Yaratacak Beden Dili Özellikleri

Göz teması
Yüz İfadesi
Baş Hareketleri
Jestler
Beden Duruşu
Yakınlık
Yöneliş
Bedensel Temas
Dış Görünüş
 3.Yazılı İletişim

Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler

aracılığı ile iletmemizdir.
Burada iletişim aracı yazıdır.
Belli bir zaman süresi içerisinde insanlar…
 Sınıftaki iletişimde öğretmen;
etkili iletişim becerilerine sahip,

aktif dinleyici,

öğrenci fikirlerini kabul eden,

takdir ve teşekkür eden,

kontrollü cevaplar veren

öğrenciler arasında ayrım yapmamalıdır.

çok fazla övgü yapmaktan veya kusur bulmaktan kaçınmalıdır.

dersle ilgili geri bildirimler istemelidir.
Öğretmen, sınıfta güvenilir bir lider olmalıdır.
Milyonlarca davranış ile oluşturduğunuz saygınlığınızı ters
bir davranışla bir dakikada tüketebilirsiniz.
Öğretmen, kendisi hakkında güvensizlik uyandıracak
şeylerden kaçınmalıdır.
Sınıfın karşısında, beden ağırlığınızı iki ayağınıza eşit
dağıtarak durunuz ve alışılmış giriş sözlerinizi söyleyin
(SINIF KARŞISINDA DİK DURUN, DENGELİ DURUN)
Girişteki selamlama sözlerinizi o andaki sınıf gürültüsünden
daha yüksek sesle söyleyin ve sessizce bekleyin. (SINIF
GÜRÜLTÜSÜNDEN YÜKSEK SESLE SELAMLA, DİK VE
SESSİZ DUR - BEKLE)
Sınıf sessizleşince alçak bir sesle derse başlayın.
Sınıfa
girdiğinizde
İletişimde kullandığınız dil çok önemlidir.
İnsan beyni her cümleyi önce olumlu anlar, daha sonra olumsuz
cümleye çevirir. Bu nedenle;
1.“Sıralara yazmayın!” yerine ”Defterinize yazın!”
2.“Sakız çiğnemeyin!”> yerine ”Sakızı dışarda çiğneyin.”
3.Unutma!” > yerine ”Hatırla.”
4.“Bağırma!” > yerine ”Alçak sesle konuş”

gibi olumlu ifadeleri tercih ediniz.

 Sınıfta iki aşırı davranış:

1. “Ben öğretmenim. Sen öğrencisin. Eğer bir şeyler öğrenmek ve bir şey olmak
istiyorsan, benim istediğim gibi düşüneceksin, konuşacaksın ve yapacaksın.”

2. “Burada öğretmen, öğrenci yok. Hepimiz öğretmen ve öğrenciyiz. Hiç kimse

birbirinden üstün değildir, herkes eşittir.”