ENA OF SECONA TERM EXAMINATION

KOOTINGLI PRESBY JUNIOR HIGH SCHOOL AAGBANI

PORT I: COMPOSITION (30 marks)

FORM THREE (3

I piimi tuma yo puuni zaɣ'yini n-sabi li kamani bachi kabig. pihinu (150) laasabu.

@Bipola biyolim yolim yi pa zooya pam Zamana yo ni. Sabi wuhi binshega Jan tahiri li na

n- tuhi nyag

Ka wuhi ti ni yeu nig shem

Q. Fombilim mini Jariga yi pa yoliya pam B.E.C.E Zahimbu ni. Sabi wuhi lala halli jo dalini dibaata ni di
barinanima ni nye ε sheja.

© Sabimi muhi a teha ni nyε sheli zag kapa niribaa yı go polo; Karimba mini bili laamba, Juni n- lee Sogdi
Karimbihi Chandi polo

bε tooni

@ Sabini Salinli ka di naari ni; "Yεli ku Wum lana Sirila garilla",

PART IL COMPREHENTION

(10 marks)

2. Karimmi Kariy jo visageligga ka labis bahisi jan doli li maa tooi kani ka di nyɛla yili o maga

Zaa. Yaan Naa bee nira kam ni dore, Sarati, toby ni bee ka o mia. Aagbamba taarihi puuni, Yaan Manima
pam jmaligiya ka di nyɛla doro Sababi: Naa Zokuli kojko ka kom dag die Yaha. Han sz Maa Darizeɣu mini
Naa Zoli ne dao lu tobu ni. Naa Yakubu gba Idaa lahi lu tobu ni

nya

Dagbamba dihimi tabili ni Yaan Naa kam ji kani, o kalinsi mua malila daliri. Dinzusu, Yean Naa yi kani
Kuru Naa mini nyango yen burila barisi n-vihi binshεdu din ku nas maa. Yaan Nas yi yen Kani, kpamba
tooì nyari di alaama nima, Kpamba yelya ni Burunoonga tooi kum yug m-paar dabisa, bee saha shɛli
gloutima mi buna ni daa na yoli tooi wum be ni kumda. Gbusinli Dagbay maa, a daa naan tooi Kumda
Yuan Naa yi ti daa угл

n-
yi

ni

jangbuna

En Kani, dama, be dag

================

ni tooi

mi Ka Yaa saa kam nyela gluɣinli Yaha, Sa' kun li you, n-nyaɣisira ka tahira. So mi ku tooi busisi yeli di
gbuuni n-ti so nerila Barili Naa. kpamba yɛliya

Barili, nimaani

Alaa

ML

ni Yaan Naa yi yen kami, o shia you dagla dabaayi psi kao ti naan yi Kani. O shia maa yi kpe Barili, uti be
Barili Naa maa mini o yen wumb o Banli Salima ka bay ni o paai O Jaania

o Shia kunila nimaani. Dina

Kpamba

anima Sani. Kani

nyɛla tigkpaga mobe Gushesu pobo. Yaan Nas yi nimaani. Aina n-che ka Yaan Naa Jun na be ni mini nabili
zao bi Chani Barili. Naa bee nabia nig tipaniumli Ka Chay ni yen kayla o ngevuli. Nabiy of Juna, hali kpi,
amaq o ku

Ayevulini

lahi nya

nam di hali nti Kanic

Jun

(@kluhimi bingera dibaayi jan tooi dhe ka nira koy a nyevuli- ayi ban daa kpi kurumbuni ha ka di pa doro

Kalimi nanime
Sababi

Yaan Naa yi yen Kani, banima on teoi nyari di alaamanima ? IWuhimi bin 'yini din nigda biɛhigu ni Yaan
Naa yi yeu Kani. © Dagbay Jo, Juni ka bε booni gburiali?

© Tig dini ka Yaar Nea Shia yiri Chana be

tiyen Kani?

· Bizuju ko Yaan Naa jun na be o my εvuli ni bi Chani Badili? @ Yaan Naa yi kani, banima tuma n-nyɛ lì ni
bɛ be din ku o Shee? Bomi bachi sheli bee yeltsɣ`ymaa din ni toa zani bachi Sheli din gbuni booi maa
zaani Kanj maa puuni.

Karig mag. Di che ka bachinima maa gani ayabu

Bomi yuli ti Karig

PART I: LEXIS AND STRUCTURE (20 marks) Labisimi bahisi shege jan be yaɣili so zaa-

1. Wahimi bachi sheli din glunni booi yeltoɣili kam puuni ni age

bachi pubu bal'sheli.

@ Naawuni ni ti nesore ji zahimbu maa nic

6 M mini ba zaa nyɛla Zuliya jinsi.

© Montanaa nyɛla Sapashini.

@ Tamale diisi kuli mela yili Wubinli zali o ya

@Tifomi yi på nye alaaffe Zaa, dama o di saɣim maa yas

Wuhimi bachinamda Jan gbuna ni booboo maa ni nye geltorili kam ni.

1 Sald ban be Savelugu tiggbanini galisiya pam. Daghamba galisiyo pam Charu shikuru ni. Moongu ka m

yaa sina maa © Bagaim ka Afa Aminu yaa wuhi ti maa

ball shali

piciba
kuli kunnila vielim yo

bachi din glunni besi

1 Zugo paresara maa

Bomi bachi sheli din ni tooi Zani

puuni

Zaani ka yeltorili maa glunni bi tari.

yeltorili kam ® Yuuni jo pulini, wahala beni pam.

0 Yen Yaa

nyaage my cla chorinsi. Tuya gati

m Karimba bahisi maa

n.

@ Hardie n-

n-nye

Karimbili maa zaa kpema

uni baligi li nati Haji Manta.

© Buni Juna, Maakuni

Lebiğimi yeltora jo zaɣiyini kam ka di leci din ku nig

овта ш

(negative)

mali yelimagli.

19 Maporoo chag pun maa ni-

℗ Maawuni yiko punni, ʼn sa ni kana ON yaba bori Sakoro pam

(+) Yelimagli be purmanga nolini

PAPER
OBJECTIVE TEST

Lihimi A Zag chag A puuni n-yihi garigibu din tuhi n-labisi

bahisi yo.

1. Yaya go pumni dini n_nya Sapa shini yuli?

A. Kuru Ma

B. Chinto

Sapashini C. Baabi D. Gbaglan

Na Juni Zemani Ka Sapashintali kpc Jagbag? A. Naa Zanjina B. Maa Mahamaru C.

Mag Gariba D. Maa Luro

3. Sapashinnima yi mali lariggu bee bε vino yi yen di name

be too

A. Gobiri Chinchini B. yeri kparigu C. yen bingmahi D. yer

jumpa.

===========

4. Tinsi go

puuni

dini ka nira yi di yi di nam n- sini ni, o ku tooi lahi Jin-di nam shɛli Jaha? A. Kpatuya 13. Nalepan zoo C.
Gukpeɣn D. Misg.

5. Mama jo puuni dini n-nye Yaan Naa yaansi nam? A. Savelugu B. Kanga G. Lamashe-Maa S. Yani

B.

C.

© You kepamba puuni juni n-lee mys be zaa kpɛma? A. Gushe Naa B. Mba Dury C. Kuru Naa, J. Baɣili Naa
7. Yaan Naa yi kani, Yoru kpamba maa puuni juni mbi Chani Maya faashee Sara taribu dali? A. Baɣili Maa
B. Mba Duty C. Kara Maa D. Gushe Naa

8. Dagban jo, naa yi kani ka be

A-Dichibu

lubihi naair

pini bo n-kepalim? B.Buni muhibu C. Simsibu D. Kuli maalibu

9. par puulana yi

puhiri o?

dori ka bia maa labi, neula ka Dagbamba A. Noi ti biεɣuni B. Niti zurusug

C. Ni ti soha D. Niti nangbantom

10. Minkurugu yi kani, Yaans: too; yiini yil' shaja. Bo

yiin maa

maa?

A. Kuyila D. Namboon jila.

shɛya. yila ka bɛ B. Nimmahi yila C. Yaakum yo`la

Lihimi A Zag I puuni m-yihi labisibu din tuki n- labisi bahisi.

A. a jahinga

Ca dachee A- a bieli

11. A Jahiba biɛli bia nyɛla

bo?

B. a

Jahiba

12. Dagbamba

churi
Puuni, dini

'ne yen

tool

Paana

hali nti gari ka bi wum di damili? A. Buðum B. Kpini C. Samba

nimba pam D. Bindiri palli dibu

13.

bę

。 kuli, ya

Ka

o Kuli naara?

c. O mayili D. o yaba yili

3. Dagbana yi Kani Ka be maani o B. ba gili

A1O Jahinima Sani

=======

14. A mini nira yi

yi lasim Jag

nyz

1. A dorim B. a

nira

15 Dagbamba yi yen ti so
A. AJini

bal'yini, a bo n-lee bala? dovira D. a Zuliya

C. a

ya

para, bo ka o

likiri borg?

B. niriba lana C. Zuliya Suy A. Bundang.

16. Dagbamba Chira puuni, goli dini n-kanna Burim tobu nyaaja. A. chimsi 13. Dambabilaa (- Gaambanda
A.Konguri Chusu-

17. Dagbamba tooi tiri be bihi yuya n-jendi jonima

A. Dabisa, B. Chira C.Aamba

yihi B. Dabisan

gle Zaagbaar baai yili, D. Saha

18. Sisili nyela A. Burili

yuli. A. Jahili B. Saha C. Chiro

19. Bazuru ka Dagbamba je Salima Salimbu Wuntagni ì? A. Di Kurila tuma B. Di Kurila bichigu C. Di
chooindila nira A. Dikurila diɛma

20 Naa kuli

piεɣu?

maali, banima n-Su Gbay sini

yen A. Naa maa

bikpɛma

mabiligu C. Yaansi A. Pakoya

B. Naa maa

maa

===========
fikimi A zay chag A puunin-yili labisibu din tuhi n-naai yɛltora jo.

07

2 A mini So yi bhir Salintha lea o bohi a ni "N li?" Klula ka a yen labisi O A. Bini din para B. Burim kpulli D.
Yili fitali burim

B. Burim kpulli C. Yili bila burim,

22 kpini goli dabaala dali ka Dagbamba puhiri kpini Chutu ? A. Pinaayopoin B. Dabaayopain C. pishi -
naayopoin Do Pishi ni yini

23 Dagbamba dachɛhi nyɛla banima?

A. Mampurusi B. Kusahi C. Mohi A. Nanumba

yo

i maali kuli naai,

24 Dagbay jo, bε bo n-kpalim? 17. Sara taribu B. Kubipuhigu C. Varavara diby 8. Jina tobu.

25. Dalisi dini dali ka Dagkamba too: kapuriri para? B. Alahiri C. Alizumba D. Alani

A. Alaab a

26 Dagbay go, bia Jun na morira yi Kani, wula ka be maani o kuli? A. Bε karindila kuraani, B. BE maanila
bariyuli C. Be tuurila maha mini bihim n-ti bihi ka bε nyu. D. Be mandila Sarim n-ti

Naanluni zusu.

=======)

27 So' dini ka nira yen doli n-nge para Dagbag? 17. Para yubu B. pura julibu & deend, folibu D. Pada
Sadisibu

28 Ninvur banima ka be too timidi

Shee?. A. Ninkura

para bobu
B. Bikura C. Nikura ban mi

yeltora. D. Bikura ban be maligu ni.

29. Dab' sheba ban mini a ma larim ba nyɛla a bo? B. a Jahinima C. a bapirinima

1. a yabanima biɛya

1. a

30 Yela go puuni Zaɣ'yini ni tooi che ka para

mini doo Che tabą

A. Deo yi Imari

C. Doo

yo

Imani Siri B. Para yi mali asal` toon ka tooni D. Pada yi Imari siri

Lihimi` # Zag Chay I puuni 1-yili labisibu din tuhi n-ti boligu kam.

31 Saha dini ka bihi yuni "Kurayakura ya"?

17. Bia yolibu Saha B. Nimmahi Shee C. Diεma Shee A. Luwia luby Shee

32 Saha dini ka Dagbamba yiini Nig maaya yee; Nig maaya; Dari n-kpalim" ?.

=======

A. Diεma Saha B. Burim tobu Saha ( Dabba Kusumarik D. Simpa Waby ne

33 A

gig

yi kpe yili shell, bo ka a yen nya ka bag in lunsi C. Lundoli A.Bagga- a-bala? H. Gbana B. Luga

34 Dagbando Juni n-lee nyɛ Dagbamba zaa yaba.

14. Maa Gbewag

B. Zirdi

C. TohaJEE D.Kpusinumbo.

35 Maa Gbewaa tuuli bia n-daa nye juni? A. Kacheru

13. Beemoni C. Zirili D. Shitoby

36 Xla'juni big nedaa nyɛ kpuɣinumbo? A. Maa Gbewaa B. Maa Ngatisi G Naa Gariba D-Tohisee

37. Badiguli maalibu shee, Juni ka be tiri kom tuuli? A. Kpim'pala B. Naawuni (- Kpiin Kura D. Yεl'kura.

38. Nag Gbewaa bi Juni n-daa chez 17 nki kpa zugo Dogby Daybay go? A. Shitabu B. Zinli C. Imantambo A
Tahigu.

39. "Din ku bug bela o puli ni Bo Jahili m-bala? A. YEM Jahili B. Ashili Jahili ( Zamba Jahili A. Bagsim Jahili

40 Nag abewan bikpama dan nyela Juni?

A.Kacheɣu 13. Zirili c. kuforu

D. Shitobu